กามนิต

0 บิดาเห็นว่าลำพ*งชำพเจำคนเคียว ก็อาจคุมเกวียนผึากวามลำบ และยินฅรายไป ไคใหมือนกิน. เบ็่นความ-จริง ซึ่งท่านราชทุตไกิอธิบายถึงภยอไเตรายค่าง อย่างน่ากลำในระหว่างทางที่จะไป, แต่คำพูดของท่านไม่เบนป แก่ชำพเจำเลย. ในที่สุดท่านเกิดโทสะ ออกไปเสียเฉยๆ. ที่งน็ไม่ใ ความผิดของท่าน และชำพเจำจะตองไค้ริบผลอย่างเจ็บแสบเบี่นที่สุด เพราะคำยกวามหำดอน, แต่สำหริบในเวลาน1น กลบรู้สึกโล่งใจ เท่า กิบไค*ปลดความหนกออกจากบ่า บ'คน ชำพเจำจะมอบกายใจให้ ไว้แก่ ความรำของชำพเจำไกิบริบูรณ์, นึกคีมเอิบ'ใจเช่นน ทำให้ล*มฅ นอนหลบไค้ว่าย, ไปตื่นขั้นต่อเมื่อถึงเวลาที่จะกิองเตรียมตำ ซึ่งมีคู่ร*กรอคอยเราอยู่ ชำพเจำกบโสมทตต่ได้ ไปหาคู่รกทุกคืน. ยี่งคืนชำพ วาสิฏฐีผุ้ประสพชุมทรพยาหม่ ๆ อนเกิดต่อความร่วมรกของเรา ยึง ทวีความที่อยากพบกินมากขํ้นทุกที่. ดวงจนทรีฉายแสง หินอ่อนที่มีอยขิ่ขร้สึกว่ายื่งเย็นซึ่นใจ, กลื่นคอกมะลิซอนหอมเย็นยี เสียงนกโกกิลาขึงโหยหวน, เสียงลมพกถูกกี่งปาลม ทำ'ให้ว่งเวงมาก ชน, ตลอดจนกี่งอโศกที่แกว่งไกวก็มืเสียงคูต่งจะกระซิบกระซาบกิน. สงเหล่านีเห็นจะไม่มเหมอนแลวดลอดโลก ! เชิอ ! ถึงเดี๋ยวน์ ขำพเจำยิงระลึกและจำกินอโศกเหล่าน์น ว่ามีอย่เรียงกินเบ็๋นแถวดลอด’ไปดามขาวของลานน์น. และ ๓ (ส์

ใฅ้ฅนอโศกเหล่าน เราที่ง์สองเกยประกองพาก'นเดินเล่น จ สมญาลานนนว่า “ลานอโศก” เพราะตนไม้ชนิดนํน กวีให้ชือ “อโศก” หรือบางทีเรียกว่า “สุขหฤทย” ขาพเจายิงไม่เกยเห็นตน อโศกในทีไหนใหญ่โตงามเหมือนกบที่มือย่บนลานนํน. ใบซึงคอ ไหวอยู่เสมอ เห็นเบ็นเลี่อมพรายเงินเมื่อตองแสงจนทร, เมือลม โชยมา ก็มีเสียงปาน'ว่าหน่มสาวกระ'ซิบก'น, เวลาน1นแมจะย่างเขา วส่นฅฤดู คงยิงแตกดอกออกช่อเบนสีแดงบาง เหลืองบ้าง แก่อ่อ สลืบกนไป. ดูก่อน ท่านภราดา, จะคิวยอะไรเล่า คินอโศกเหล่าน จะไม่งดงามแตกดอกออกช่อชไสว ทํ้งนั้ เพราะควงตนรํบกระแสรอ บาทของนางงามเหยียบย่างไปมาอยู่เนืองนิตย์. คืนอไเน่าพิศวงคืนหนึ่ง พระ'จไเทร์กำล่งเต็มดวง,ซึ่ง— นึกถึงในเวลานํ้ ดูเหมือน-ว่าเพื่งล่วง'ไปเมื่อวานน—,ขำพเช่า ตนอโศกกบวาสิฏ3กู่รก. ลืดออก’ใปทางหุบเขา1ซึ่งมืดกรํ้มคิวยเงา เราท1งสองมองชมภูมิประเทศที่เลยพํนออกไปจนสุดสายตา, เห็นแม่ สองสายไหลกดเคํ้ยวขนานกนไป คดงแถบเงินอนอร่ามแผ่ไปบน ราบ, แล่ว่ก็ไปประจบกนตรงที่ศํกดสิทธแห่งหนึ่ง ชาวบ้านเรี ว่า “จุฬาตรีคูณ” เพราะเชื่อว่า “แม่คงคาแดนสวรรค์” ลงมาร่วม กบแม่น'1ท1งสองที'ตรงนั้, อนว่าทางช่างเผือกที่เห็นเบ็!น พา ที่ในเมืองนนเขาเรียกกนว่า “สวรรค์คงคา”. วาสิฏฐียกมือขั้นช ไป ณ ที่เห็นเบนทางสว่างขาวอยู่เหนือยอดไม้. ๓^

กรนแลว เราพูดถึงมหาบรรพฅหิมพาน ซึ่งอยู่ไบ่ทางทิศ เหนือและซึ่งแม่กงกาไหลลงมาทางนน. อนมหาบรรพฅหิมพานนื ม ยอดปกกลมด้วยหิมะเบนนิตย์ ย่อมเบนที่สถิตของทวยเทพ. ตามบา ใหญ่และเหวลึกของหิมพานก็เบ็่นที่บำเพ็ญพรตของเหล่ามหามุนี. กว่านั้ เราพูดถึงแถวทางที่แม่น1ายมนาผ่านไหลมา และส าวไปถึงต แห่งแม่นาน1น, เมื่อนึกแลำก็บ่งเกิดบื่ฅิยินดี ถึงกบขำพเจำเปล วาจาออกมาว่า “เออหนอ ! ถาเรามีนาวาทิพย์ทำด้วยมุกดา มีความ ปรารถนาเบน'ใบ มีความอำเภอใจเบ็่นหางเสือ ไดโเล่นเรือลอยละล่อง ไปในแม่นานไเขํ้นไปถึงตนนา, แลวขอให่เมืองหสดินบุรี* สาปสฌไป แล่วผุดขั้นมาอีก, ให้ได้ยินเสียงผู้กน'ในราชวืงเชิฮาเล่น สะกาก”น, ขอให้ทรายในอุรุเกษตรทุ่งใหญ่** บํนดาลวีรบุรุษท ในสมรภูมิน5นกล่บเบนขั้นมา, ให้ได้เห็นภีษมะ ท่านผู้เฒ่ หงอกขาวสวมเกราะเงินยืนตระหง่านอยู่บนรถรบ กำล่งแผลงศรผลาญ ปรบกษ, ให้ได้เห็นพระกฤษณะเบ็่นสารถีข'บรถเทียมด้วยมำขาว ๔ ด้ว ให้พระอรชุนเข่าสู่กลางสมรภูมิ. เออ! นึกๆก็อิจฉาท่านราชทูตที่ เบ็1นผ้อยู่ในวรรณะกษ'ฅรืย์ และได้เคยเล่าให้พงว่า บรรพบุรุษข ท่านได้เข่าร่วมกระทำสงครามในกราวนนด้วย. แต่ช่างเถิด แม้เรา เบ็1นบตรพาณิชไวศยวรรม กมิ [ช่จะละเลยต่อวิชานกรบเสียทีเดียว * ห์สฅินาประ,- เมืองหลวงของพว?าเการพในมหำภรค. ** สนามรบที่พวกปาณฑพกบพวกเการพทำสงครามก้นกรงมหาภรฅ ๓ลิ่

ได้เคยผื่กห์ดชำนาญมาเหมือนกน. กำมีคาพอย่ในมือก็ย่อมสู้ใค ท*ง์น*น ไม่ถอ!]หนีเลย.” วาสิฏเสวมกอดขำพเจำต่วยความพอใจ และเรียกขำพเจาว เบ็่นวีรบุรุษของนาง, และว่า ที่จริงขำพเจาอาจได้เกิดเบน แล*วควยกนหนึ่ง กร1งมหาภารคยทธ์ แต่จะได้เกิดเบี่นวีรบุรุ จะระลึกยงไม่ไค้ เพราะยิงไม่สามารถไค้กล็่นหอมแห่งดินประวา พฤกษ์* (ในแดนสวรรค์) เหตุคำยกลนคอกอโศก1พุ้เงตลบกลบเสีย หมด. ขำพเขำรองขอ'ให้'นางเล่าถึงลกษณ.ะความหอมแห่งต่ เพราะยิงไม่เกยไค้ทราบ นางจึ่งเล่าเรื่องให้พง ว่าครํ้ง์หนึ่ง ทรงทำสงครามก*บพระอินทรี รุกไล่คามขนไปถึงสวรรค! ลก, แล ต่นีประวาลพฤกษ์ที่ปลูกไว้บนสวรรค์ เอาลงมาปลกไว้ในสวนของ พระกฤษณ์. คนประวาลพฤกษ์มีดอกสีแคงเขไ]** ส่งกลี่นไปร ปริมณฑลไค้'ไกล. กำใครได้กลี่นดอกประวาล, ก็จะระลึกชาติที่ล่ ไปแลว่นมนานได้ทุกชาติ. นางกล่าวต่อไปว่า “แต่ก็มีฤษีเท่านีน ที่สามารถจะได้ส หอมนีในมนุษยโลก,” แกํวพูดเบ็่นเชิงเยาว่า “แต่เราทํ ฅนฉบบเฃึยนว่า 0ด1๚1 *160 ซึ่งเกยแปลก0นว่า ฅนทองหลาง, แค่ในท ไเไความว่า เรียกประวาลพฤกษ์ (ฅรงคามศํพท์ที่แปลออกเบ็๋นภาษาอ้งกฤษ), ค่นปาริชาฅินึนเอง ซึ่งใครไค้กสิ,นก็ระลึกชาติไค้. ** สิเบนคอกทองทลาง ๔ว

ไม่ไค้เบนฤษี. ช่าง เถิดถึงเราจะ'โม่ใช่พระนลและนางทมยนที เราก็ เชื่อแน่ว่า เราทํ้งสองย่อมมีความรกไม่แพ้ท่านท8งสอง, หรือบาง ความร’กและกวามมอบไว้ใจกนน่น์ เบนของจริง มีจริง เวนแต่จะ เปลี่ยนรูปเปลี่ยนชื่อเรียกเท่านน. ความรกและความไว้ใจท1งสอง ประการนํ้ เปรียบได้ด้วยเสียงเพลงอิน1!,พเราะแห่งพิณ ซึ่งเราท1งสอง เบนผู้ดีด. แม้พิณจะขาดสาย ก็ขนสายใหม่ได้, ส่วนเสียงเพลงอน ไพเราะ ก็ยํงคงไพเราะอยู่อย่างเดิม. จริงอยู่ เสียงเพลงแห่งพิณ เครื่องหนึ่ง ย่อมจะไม่เหมือนกนกบเสียงของพิณอีกเครื่องหนึ่ง, เช่ พิณอินใหม่ของฉํน่ ย่อมมีเสียงหวานเพราะยี่งกว่าพิณอินเก่า. อย่างไ ก็ดี เราทํ้ง์สองก็เบนเหมือนอิงพิณ ที่มีเทพเบ็่นผู้ดีค, กระทำให้ เสียงหวานเพราะขนได้ก็ด้วยพิณนน.” ขาพเด้าค่อย ๆ โอบนางแนบไว้กบอก รู้สึกซาบซึ่งในด้อยกำ ที่กล่าวนึ่. นางยั้มและคงทราบความในใจของขำพเด้า, แด้ว้พุดต่อไ ว่า “ที่จริงฉนไม่ควรจะคิดเห็นเบนเช่นน8น. ฉนจำได้ว่าคร5งหนึ่ง ได้กล่าวคำว่าควยความคิดกลาย ๆ เช่นนึ่, กระทำให้พราหมณ ครูประจำตระกูลโกรธเคืองใหญ่ บอกว่า หฟ้าทีคิดควรให้ไว้ก พราหมณ์. ผู้หญิงควรมีหฟ้าที่เพียงบูชากราบไหว้พระกฤษณ์เท เมื่อผ้หญิงถกห้ามไม่ให้คิด แต่กงไม่ถูกหามในเรื่องความเชื่อ. เพราะ ฉะนน ในครื่ง์นึ่ ฉนเชี่อว่าเราทํ้ง์สอง คือ พระนลและนาง เบนแน่แท้.” ๔๑

นางยกมือขนบชาด้นอโศกซึ่งอยู่ตรงหนา กำลงมตอกออ ไสว, แล’,วกล่าวกำ ด้งที่นางทมยนฅีเกยกล่าว เมื่อระหกระ ความวิโยค เที่ยวตามหาพระนลอย่ในกลางบา ได้รองถามตน ว่า,- “ ® อาดอโศกนํ้ ศรีไสววิล่ยตา อยู่หว่างกลางพนา เบี่นสง่าแห่งแนว'ใพร ๆ ๏ ชุ่มชื่นรื่นอารมณ์ลมเพยพคระบิด'ใบ คูสุขสนุก'ใจ เหมือนแลดจอมภผา ๆ ๑ อโศกดูแสนสุข ช่วยคบทุกขดวิยสกกรา โศกเศราเผาอุรา อำอโศกโรกขำร่าย ๆ ® อโศกโขกกึ่งไกว จงตอบไปด้งใจหมาย ได้เห็นพระฦๅสาย ผ่านมาบ,างฤๅอย่างไร ๆ ๏ พระน1นชื่อพระนล ผู้เรืองรณอริกษย เบนผํวินางทรามวย นามนิยมทมยนฅี ๆ - พระราชนิพนธ์พระนลกำหลวง สรรคที่ ๑๒ เมื่อวาสิฏซึ่กล่าวกำของนางทมยนฅีแล่วิ ก็เงยหนำกู ด้วยดวงตาอนอ่อนหวานเต็ม'ไปคํวิยพิศวาส มีหยาคนํ้าฅาที่ฅ็อ จนทร่ส่อง คูใสเหมือนแกววิเชียร, และพดด้วิยกระแสล่นต่อไป ว่า ะ —

“เมื่อเธอจากไป และอยู่ห่างไกลแสนไกลจากที่นี่, ขอให้ ระลึก ถึงภาพความสุขของเราซึ่งมีอยู่ในขณะนี่, แล่วจงนึกว่า ฉินยืน ที่ฅรงนี่ กำฟ้งไต่ถามข่าวกราวจากดนอโศก, ผิดกนแต่ฉินไม่ไค้บอ ชื่อแก่ฅนอโศกว่า พระนล แต่บอกชื่อว่า กามนิด.” ข่าพเจาโอบกระหวิดนางไว้แนบแน่น ริมผื่ปากต่อริมผื่ปาก ใกล้ชิดสนิทแนบ เสียวกระสนเต็มตนใจ ไม่สามารถจะสรรกำอะไร มากล่าวได้ถูกตอง. ทินใคน1น มีเสียงอะไรร่วงลงมาจากยอดไม้ ที่อยู่เหนือเรา, ส'กครู่ก็เห็นคอกไม้สีแดงลอยลงมาถูกแกมเราท1งสอง ซึ่งเยํ้มชุ่มฟ้วย น่าตาแห่งความริก. วาสิฏเหยิบขั้นคม ยํ้มที่งนํ้าตา แฟ้วส่งให้ ฟ้าพเข่าร’บเอามาแนบไว้กบอก. ดอกไม้ตนอื่น ๆ ก็ร่วงหล่นตลอดแนว. เมทินึซึ่งนงอยู่ฟ้า โสมท’ฅต็ที่บนฟ้าไม่ห่างไกลจากเราไปนก ลุกขนไปเก็บคอกอโศก มาหลายช่อ, แล่วิเดินเข่ามาหา, บอกว่า : — “ดซี, น่อง ดอกกำล่งจะเร็่มถึงเวลาร่วงแล่วิ, อีกไม่ฟ้า คง เก็บไปตมสำหรบหล่อนอาบนาได้พอ.” โสมทตต์สหายเสือกของฟ้าพเข่าพูดสอดฃํ้นว่า “อะไร! ดอ ไม้เหลืองนี่หรือ ? วาสิฏเกงไม่เอาไปฅไ]เบ็่นนาอาบดอก. ขอริบรอง ว่า นางคงจะใช้ตมสำหรบอาบ ก็แต่คอกที่เบึ่นสีแดง ชนิดที่กามนิ สหายเรากำล่งเอาเก็บซ่อนไว้ในเสอ- เพราะสเหลืองหญำฝริน คือ ความริก เห็นไค้ง่าย แต่ว่าตกจางเร็ว, ส่วนสีแดงชาด ฟ้าสีไม่ดก ๔๓

ก็เบนสื่งที่แลเห็นได้ง่ายในตำ ; ” แลำฅำเขากบเมทินีกหวเรา นำ ๆ. วาสิฏจ็เยมนอ์ย ตอบอย่างเบา แต่ทว่ากดมือขำพเจาไว ว่า I— “ท่านโสมทำต์, ท่านเขาใจผิดถนด. ความรำของฉไเจะ เปรียบด้วยสีดอกไม้ไร ๆไม่ได้. เพราะฉนได้ยินกล่าวก่นว่า ท^แท้จริงไม่ใช่สีแดง, ย่อมมีสีดำด้ง่สีนิล เหมือนด้ง เมื่อทรงดื่มพิษรำยเพอรำษาโลกไว้ให้พิน,กำ. ความรำแท้จริง สามารถด้านทานพิษแท่งชีวิต, และด้องเต็มใจยอมลมรสที่ข เพื่อเสียสละให้ผู้ที่เรารำคงชีพอยู่. และเพราะด้วยกวามขม ความรำย่อมเต็มใจเลือกเอาสีนิล คือความขื่นขมไว้ ดีกว่าจ เอาสีอื่น คือ มุ่งแต่จะหากวามบนเทิงสุขอย่างเดียว.” วาสิฏฐีคู่รำของข์าพเจำ ได้พูดเบนหลำนำปราชญ์ที อโศก ด้วยประการฉะน่. ๑๏ 11ต ในหุบเขา ชายอาคนฅุกะเล่าเรื่องถึงตอนที่แลำมาซึ่งเท่ากบพนก'วาม หล่ง ทำให้เต็มต็นใจจนถึงนึ่งอื่นไปเบ็่นคเอราูม่ือหปรนะึท่ํงบ,หน้ ผาก ถอนหายใจยาวแลำ จึงเล่าเรื่องต่อไป ะ — (2. (2.

ดูก่อนภราคา, สรปเรองทเล่ามาแลว คือ ขำพเทำได้ไปหาคู่รำ ทุกคืน ขาดเสียไม่ได้เลย ประหนึ่งว่าตกอยู่ในห่วงความเมากามสุข และคูเหมือนว่าเทำจะไม่ได้ถกด้นฉะนี่น. กรงหนึ่งอดอยู่ไ หำเราะออกมาดงๆที่เกยได้ยินบางคนพูดว่า โลกเรานึ่มืแต่ทุกข์ ยงจะคิดหนีโลกไม่ปรารถนามาเกิดอีกเล่า. ขำพเจารองว่า*‘โสมทำต, กนเรานี่บางคนช่างโง่บดซบจริง ดเหมือนว่าโลกเรานี่จะหาที่มืคว สุขเลิศยี่งกว่าลานอโศกนี่ .ม่เมบีนแลไ9ว;.” แต่ขำงล่างแห่งลานอโศกลงไป เบ็่นเหวลึก คือ หุบเขา. รำพเจำกำโสมทำติกำส่งบายบื่นอยู่ ขณะที่กล่าวคำขำงต และดเบนทีจะให้รำพเทำทราบว่าความสุขของโลก ก็มืกวามทุกข์เกิด เบ็่นคู่ปรบกนไป. เพราะ'ในขณะนี่นเอง มืผู้รำยหลายคนกลุ้มรุมเขำ มาทำรำยเรา. ผู้รำยนี่นจะมีกี่คนไม่ทราบ เพราะมืดเาอมองไม่เห็นตำ กำ. เคราะห์ดีอยู่หน่อย ที่ได้ชำภูมิดานหส่งเบนหิน : เอาหลงยำ หำหนำเรำสุ้ศ่ำรได้สะดวก ไม่ตองพะวงการสะกำหลง. เมื่อรู้สึกดิงนี่ ก็ใจชนไม่เสียสติ, เรื่มรบมือศำรูเพื่อบองกำชีวิตและความรำ กำพ้น สงบเงียบกอยที และเอาอาวุธออกกวำแกว่งทีมแทงอย่างใจเย็น. แต่ปรบกษ์ของเรารํองเอะอะดิงบี่ศาจ เพื่อกระตุ้นพวกของมำให้รก หนำ สงเกตตามเสียงพวกศำรเห็นจะมืจำนวน ๘ หรือ ๑0 คน. ถึง แม้พวกมนจะรู้รสว่ามาเผชิญกบนำพ้นตาพอย่างชำนาญ คือเราที่งสอง กนก็ดี, กระนี่นศานะของเราก็ไม่สู้จะตีนก, พวกมน ๒ คน ถกอาวุธ (^.

ของเราล,มกลงไปปะทะพวกม*นเอง, กระทำให้อายเหล่ารายที ทำการไม่ได้ถน์ค ะ กลำจะไปสะดุกพวกม*นเอง จะเสียทลกให้โ อาวุธของเราได้ง่าย. ส*งเกฅว่าพวกม*นถอยห่างไปสกสองสามก เพราะไม่ ได้ยินเสียงมนหายใจรกหนำเราเหมือนก่อน ๆ. ขำพเจำกระซิบบอกโสมทิตค์ ๒—๓ คำ, แลวเราขยบถอย เลี่ยงขำงไป ๓—๔ กำว, เพื่อลวงศ'กรู'ให้ม'นิเขำ'ใจ-ว่าเราย*งอยู่ใน ม*นได้พุ่งปราดแทงเข่ามากรงนไเ, ปลายดาพได้กระแทกเข่าก*บห ห*ก, ผายเราจะทึมแทงเสียบชายโครงได้ง่ายดาย. เวลาเราเลื่อนยายที ได้พยายามไม่ให้มีเสียงแม้แก่นอย. แก่จะเบนดำยม*นหูไวได้ยินหรือ อย่างไรไม่ทราบ, ม'น,จึงพุ่ง'ใส่ไปตรงที่ซึ๋งเรายำยมา. ทินใคน1น แสงไฟเบี่นเสนนิดไปคิดอยู่ที่ผนํงหิน, เหลียวดก็เห็นเบนแสงออ จากที่อะไรอย่างหนี่งซึ่งใช้ต่างตะเกียง, แลเห็นจมกและนำน์ ออกมาจากผากลม. ^ม้ไผ่ที่เราใช้สำหร*บบายบื่นย'งอยู่ในมือข่ายขำพเ เอาไม้ไผ่ทึมออกไปเตแ็มรงตรงทเท*๘นว'าเบน๘ค' น. เสียงรองแหลม, และแสงสว่างกีดบวบ แลำได้ยินเสียงดงบ่๘,! เบ็นอนแสดงให้เห็นเบ พยานว่า ผื่มือพุ่งหลาวได้ผลสมประสงค์. ในตอนที่พวก กนนเอง เราได้ช่องรีบสาวกำวหนีไปยำทางที่เรามา. พวกเรา ลู่ทางได้ดี เพราะขนลงเสียจนเจน จึ่งทราบว่าตอนที่หนีต่อไปเบน ซอกเขาแคบเข่า มีหนทางที่จะบายบี1นขนไปได้ง่ายกว่าที่แลำ ๔ไ)

กราวเกราะห์ดืที่อำขเหล่ารำยเลิกไม่ไล่ตามมา เพราะมืดมาก. ส่วน ขาพเจำ,ช”กระหมดกำลง รู้สึกว่ามืบาคแผลหลายแห่ง โลหิตไหลออก มาก. สหายขำพเจำก็ท่องอาวธเหมือนกำ แต่ไม่ฉกรรจ์เท่ากำ ขำพเขำ. คร่นลงมาถึงที่ราบได้แลำ, ก็ฉีกเสิอผำเอามาพ*น์แผลช”วกราว. ขำพเขำเกาะโสมท่ฅฅ์ พยงท่วกลำมาถึงบานได้, และท่องนอนเจ็บอย กบที่ทลายสำเดาหะ. ขำพเขำตองนอนบืวย มีกวามเดือดรอนถึงตรีคูณหนแผล ที่ถูกอาวุธจะเบนพิษปวตรวดเร่า มีไข้เขาแทรกทำ, หนจะคิดถึง ค่รำแทบใจขาด, ซํ้าย่งเกิดปริวิตกอย่างใหญ่1.ขำถม กลำนางจะ ท่องเจ็บไข้ไค้ทุกข์ถึงแก่ชีวิต เพราะรูปร่างแบบบางราวกำดอกไม้อำ แบบบาง ไฉนจะทนพ้งข่าวเรื่องขำพเขำเจ็บหนำอยู่ไค้. เมทินีผู้ภกุดี ได้ไปเยี่ยมเยือนส่งข่าวที่งสองผืายให้ทราบทุกวำ ซาไม่ลืมนำ ความรำความคิดถึงมาเล่าโลมใจเสมอ ได้ส่งดอกไม้ฝากไปมา. จน ขำพเขำกำวาสิฏฐีใช้พูดกนดำยเครื่องหมายของคอกไม้ได้ชำนาญ. ต่อมาเมื่อกำล่งค่อยพนดีขนอย่างเดิมบำงแลำ, ก็บอกข่าวกำทางกาพย์ กลอนอำไพเราะ. ความเบ็1นไปเพียงที่เล่าน็ก็จะพอทนนอนเจ็บอยู่ แต่บ่งเกิดเหตุการณ์ขนอย่างหนึ่ง ซึ่งทำให้วิตกถึงกาลภายหนำมาก ขำพเขำจะขอกล่าวในที่'แต่วย ว่าเรื่องที่เราถกประทุษรำยน ไม่ใช่ลล่ำที่จะไม่รู้ว่าใครเบนผู้คิดร่าย. แท้จริงผู้กิดร่ายค ๔(ท)

สาฅาเกียรบตรประธานมนตรี ซึ่งเบ็,นผู้ที่เขามาแย่งลูกคลีจากขาพ ในอทยานบ่ายร่นที่ขำพเวิำไม่ลืมเลย. มนเองเบ็,นผู้'จางอา มาทำราย ทงนมิใช่อื่น'ไกล กงเบ่นเพราะมไเสิงเกตเหนขาพเจา’ไม กลีบไปกบท่านราชทต เกิดกวามลงสย กอยลีอมสะกดรอยดูอย่จน ทราบว่า ไปที่ลานบ่านนายช่างทองเสมอทุกคืน. อนิจจา ! ลานอโศกของเรานํ้หนอ บ่คนมากลายเบ็๋นเหมือน เกาะที่จมหายลงไปโนทะเลเสียแลีว. จริงอยู่ ขำพเจำอาจ เพื่อขํ้นไปหาน,าง และถึงแม้ว่า วาสิฏฐีจะผาอนตรายอ ทุกคืน ะ ดงน้ก็ไม่ว่า แต่รปการมิ ได้เบ็1นเช่นน8น, เพราะบ สาตาเกียรทุรชาติ คงนำความไปบอกเล่าเรื่องเราลอบพบปะ บิคามารดาของนางเบ็่นแน่. ดำยต่อมา'ไม่ชำ ก็ปรากฏว่า วาสิฏ กกตำไม่ให้ออกมาเที่ยวเล่นที่ลาน ในเวลาเมื่อพระอาทิตย บ่างว่าจะเบ็๋นอนกรายแก่ร่างกาย เพราะเพื่งหายเจ็บได้ใหม่ ควยประการฉะน ความรกของเราก็เสมือนไร้ที่อาคำเสียแล แต่ก่อนนอาจพบกนไค้ลบ ๆ ไม่มืใครรู้และไม่ตองกลวใครเห็น, บคน จะพบกนได้ก็แต่ในที่เบี่ดเผย ให้โลกเห็นได้สะดวก. ขำพเจำไค้พ วาสิฎจีอีกครื่งหนึ่ง หรือสองกรง คลำยก'บ่ว่าประจวบพบกนที อุทยาน ซึ่งเรา'ไค้เคยพบกนเมื่อก่อนนั้เบนครํ้ง์แรก. อนิจ ได้พบกนก็เหมือนว่าไม่ได้พบ เพราะลอบพูดกนได้อย่างเร่งร่อนเ ๒—๓ คำเท่านน คำยมีคนตงรอยฅาพํนิตาคอยมองดูเรา. วาสิฎจีไค ๔๘

รองขอให้ขำพเจำออกจากเมืองไปเสียท*นที ดำยจะมีอไเตรายรำ?]แรง มาสู่ขำพเจา. นางแสดงปริเวทนา ว่าไม่ควรเลยที่นางคอดึงหน่วง เหนี่ยวขำพเจำไว้มิให้ออกจากเมืองไป จนเบนเหตุให้ขำพเจำ ณ บคนี ตกอยู่ในปากแห่งมฤฅยุเสียแล่ว. บางทีในเวลาที่กำล่งพูดนี มีผู้รำยใหม่อีกพวกหนึ่ง มืผู้จำงให้มาเอาชีวิต. หากขำพเจำไม่ไปเสีย จากเมืองทนที เพี่อให้พนภย, ก็เท่ากบนางเบนผู้ฆ่าคู่รกของน นางกล8นกวามสะอั้นไว้ในอกจนสะอึกพูดไม่ออก. ชำพเจำได้แต่ทำเฉย จะเขำไปประคองปลอบประโลมหวือเช็คนาฅาที่ไหลออกมาพราก ๆ ก็ ไม่กลำ, จำเบ็๋นจำ,ใจแท้ ๆ. แต่ที่จะพรากจากนางไปแต่บํคนน ขำพเจำเหลืออดทนได้, จึงบอกว่าไหน ๆ ก็ตองจากก*นไปนาน จะ หาช่องพบพดจากไเสองต่อสอง เพี่อผ่ากผงความริกได้อย่างไรบาง. วาสิฏฐีทำกิริยาหนำละหอยดูเหมือนหมดบญญา พอดีขณะนี่น จำเบนตองผละจากกนไป, เพราะมีคนเดินมาหลายกน. แต่อย่างไร ก็ตาม ขำพเจำยำเชี่อในบญญาของกู่ริกว่ากงจะหาอุบายให้ไค้พบกน อย่างใดอย่างหนึ่ง. ผายนางกำล่งวิตกถึงชีวิตขำพเจำจะเบ็๋นอนตรา กงจะได้ปรึกษาหารือกบ เมทินี ซึ่งเบ็่นผ้มีบญญา. ความขอนี่ ขำพเจำ เดาไม่ผิด, เพราะในคืนนนเอง โสมทตต์ มาบอกถึงอุบายของนางที่ ไค้ดำริไว้ ซึ่งเห็นผลสมด้งมุ่งหมายอย่างแน่แท้. ๏ ๏๏ ลี่

แปด ดอกพา ณ ทื่ณัาหลงกำแพงกรุง'โกส'โมพี ดำนฅะวนออกไปเล็กนอย มีบาไม้สีเสียคอนงาม ซึ่งที่ถูกเบืนบาไม้อนดํกดสิทธ. ภายใต้บาไม อน'โปร่งร่มรื่นน มีเทวาล’ยซื่งในเวลาน*นปรกห*กพํงเฅ็มท ใครไปทำพลีบูชา ณ สถานศ'กดสิทธํ่ของบุราณน้ นมนานมาแล เพราะพระกฤษณะซึ่งสิงสถิตในเทวาล'ย ได้มีผ้สรำงเทวาล'ยที่ ถวายใหม่ในกรุงเสียแล่ว, เพราะฉะน*น์ เทวาล'ยของเก่าจึงทรุต!โท มีแต่นกเดำแมวคู่หนึ่ง กบหญิงแก่ผู้'วิเศษคนหนึ่งอาศยอย่เท่ หญิงผู้นึ่มีคนน์บถือว่าฅิคฅ่อก’บพวกภูตผี สามารถใช้ม*นค ภายหนำของบกคลที่มาบูชาและซกถามไค้ถูกตอง. เพราะฉะน*น ใน เวลาเข็น ๆ จึงมีประชาชนท*งหญิงชายพากนไปหาเบ็นอ*นมาก รวมที พวกหนุ่มสาวที่มีเรื่อง'โรครกรวมอยู่ควย'ไม่นอย. หญิงผ มีผ้กล่าวขวํญว่าแกเบนแม่มดหมอผี. แต่แกจะเบ็นอะไรก็ตาม, ขำพเ และวาสิฏจีก็ตองการกวามช่วยเหลือจากแกอย่, เพราะฉะน*น เรา ทง์สองจึงเลือกเอาเทวาลยนอยที่แกอาศ*ยอย่เบ็นที่น*คพบกํน. รุ่งขํ้น ขำพเจ่าเอาโคเทียมเกวียนออกเดินทาง กะเวล เหมาะก*บเวลาที่ประชาชนไปจ่ายคลาดหรือไปศาลว่ากวาม. ที่กะไป ในเวลาพลุกพล่านเช่นน และคุมกองเกวียนจงใจไปในถนน ซึ่งเบนที (ร. 0

ประชุมชน ก็เพอ,ให้สาตาเกียร ลิวลิกรเห็นหรือทราบว่า ขำพเจำ ไค้ออกจากกรุงไปแลิว. ขำพเจำออกเดินทางไปสกสองสามช'วโมง ก็หยุดพํกเพื่อกำงคืนที่หมู่บ่าน,Iหญ่แห่งหนึ่ง, พลอ ขำพเจำดีใจมาก. ก่อนเวลากาเล็กนํอย ขำพเจำจํคแจงแต่งตวปลอม เบ็นคนใช้ แลำกระโคคขํ้นหลิงจำจํอนกล'บไปกรุงโกสไ]พีตามทางที แลว. เวลาคํ่าแลิว กว่าขำพเจำจะไปถึงบาสีเสียด ก็เบ็๋นเวล ทีเดียว. ขณะช'กมำไปในระหว่างตนไม้ ได้กลนดอกบำซึ่งบานเผย ล่งมาจากสระพระกฤษณชองโบราณ ประหนึ่งตํอนลิบจำพเจำให้ชื่นใ อีกไม่สู้ชำ ก็เห็นยอดหลิงกากรํ่ากร่าของเทวาลโ] อินมีเทวรูปอ นั้นมากมาย, เห็นรูปนอณจำ ๆ แหว่ง ๆ อยู่ภาย'ใต้ทองพ้าย์นเต ควยดวงคาว, จำพเจำไปถึงที่กำหนดนดแลำ พอลงจากหลิงมาก็ สหายรกของขำพเขำเขำมาถึง. วาสิฏฐีและจำพเจำต่างออกอทา จํวยดีใจ แลวโผเขาหากน เพราะไค้มีหจํงพบกนอีก. จำพเจำมา ระลึกถึงเหตุที่เล่านึ่ ยิงจำไเาเบนเงา ๆ ว่าเราที่งสองมิได้พูดถึง อื่น นอกจากกระซิบกระซาบแสดงกวามรกความอาลิ?.เต่อลิน ลืมสีง อื่น ๆ เสียหมดสั้น, จนตกใจสะคุ้ง ควยมีบี!กลิฅว์กระพือพีด้ผ่าน จำพเจำไป, ประกอบลิวยเสียงบกกระพือพดกบเสียงนกแสกที่แถกถา ไป, และต่อไปก็ได้ยินเสียงเบนเสียงระฆํงแตก กระทำให้เราร้ลึกฅ รากภลิงค์แห่งกวามรก. เหตุที่มีเสียงระฆง เพราะเมทินีเบ็่นผู้สน & ซี)

กระทำให้นกแสกกกใจบิน'หนีไป. เมทินีนางผู้มืใจอารี ส เรารู้ตำ, เพราะไค้เห็นหญิงผู้วิเศษเดินคุ่มเขำมาแสดงกิร คำยแกไค้ยินเสียงใครมาพูดก่นอยู่ในบริเวณที่ศกดสิทธี้ หรือสนระฆํงให้รู้. เมทินี แจงแก่หญิงชราสมยโบราณ ว่านางได้ยินชื่อเสียง เกียรติคุณของแก'ว่าเบ็่นผู้บริสทธึ้ มีความรู้เบ็่นมห์ศจรรย์, ชายหนุ่มคนนํ้ — ชื่ไปทางโสมทํฅฅ์ — จึ่งคุตส่าห์พาก’นมาเพื เหตการณ์ภายหนำ. หญิงผู้วิเศษเงยหนำ ตากวาดไปในบ้ ออกความเห็นว่า เวลานีดา,วกฤตฅิกากำล*งอยู่ในราศีอไแบ็่นสิ คาวเหนือ, แกจึ่งหวํงว่าทวยเทพคงทรงช่วยเหลือ, ว่าแลำเชิ ท8งสองให้เขาไปในเทวาลยพระกฤษณะ ผ้มีชายาในขณะเคียวก่นถึ หมื่นหกพไเรอยกน (โคยแบ่งภาคเท่าจำนวนชายา) และท ยิงความปรารถนา'ให้ค่รํกสำเร็จ. ส่วนขำพเขำก่บวาสิภจี ซึ่งทำดีว่า เบนคนใช้กอยอยู่ข้างนอก. เมื่ออยู่แต่ลำพงสองต่อสอง เราก็ให้ปฏิญญาแก่ก่นว่า นอกจาก ม่จจุราชจะคร่าพาเอาตำไป เราทำสองจะซื่อสิฅย์ไม่พรากจากกน เมื่อขำพเจากลบไปบ้านเมืองแลำ พอสํ้นฤคูฝนก็จะรีบกสิบมา. ปรึกษาหารือถึงหนทางที่จะให้บิดานาง ซึ่งเบ็่นมหาเศรษซึ่ม่งคํงท ยินยอม'ให้เราที่ง์สอง'ไค้อยู่ร่วมสมครสโมสร. พูดก่นพลาง เร ๕]®)

กอคจุมพิตคำยกวามปลาบปลมใจจนนาฅาไหล. ดูกรท่าน, ในเวลา บ*คนขำพเรำรำไค้ราง ๆ ยำไม่ลืม. แต่ช้าพเรำไม่สามารถจะพูดถึ ความรู้สึกของเราในกร1งนนให้ถูกไค้อย่างไร นอกจากท่านจะไค้ ประสพมาก*บฅวเอง. เวลาช่างล่วงไปรวดเร็วเหลือเกิน เพราะไม่ชำโสมท’ตตก*บ เมทินีก็ออกมาจากเทวาล’ย. หญิงผู้วิเศษร*บอาสาจะทำนายความ เบนไปของเราในภายหนำให้ทราบ. แต่เมทินีสะดุ้งหดฅำออกอุทานว่า “โอย ! ถำเหตุการณ์ภายหนำมีแต่รำย, ฉนจะทนทรมานอยู่อย่างไร เด ใV) 2^ -1’) หญิงผู้วิเศษผู้หวงดีตอบว่า “จะรำยไปไค้อย่างไร? ดูชาตา ก็บอกว่าดี ไม่มีรำยอย่างไร.” แต่ วาสิฏจี ไม่สู้เชื่อ สะอน โผกอดคอขำพเรำไว้, แลำพค ว่า “โอย! ฉนรู้สึกเบนลางเห็นเหตุการณ์ภายหนำของเราจะไม่ส้ ราบรื่นนก ะ ให้หวนว่าเมื่อจากกนไปแลว ฉ’นจะไม่ได้เห็นเธออีก” ขำพเจาได้ยินอย่างนํ้ รู้สึกใจสลดเหี่ยวลงวาบ เกรงจ จริงเอาเช่นนน, ได้พยายามแข็งใจแสดงเหตุผลแก่นางว่า คงจะไม่ เบ็๋นเช่นนน. แต่ก็ไม่สำเร็จผล นางกลไ]มีน*าตาไหลลงพราวแกไ มอง คูขำพเจำควยความรกความละห*อีย, ควำมือขำพเจาทาบไว้ทื่อระตน พลางพูดว่าหากเราจะไม่พบกนอีกในโลกน, เราก็จะรกษาความ ๕'๓

ซื่อสตย์ต่อกินตลอด'ใป. มิใช่ฤๅเธอ? เมี๋อชวิฅยินสนและลวนเบน ทกช์อยู่ในโลกนํ้สํ้นไปแถ้ว, ก็ขอ'ให้เราทง'สองใบ'พบก สวรรค์ ร่วมสุขกไเต่อไป. กามนิฅ, เธอจง'ให้สญญาขอนีแ หน่อย, จะทำให้ฉินช่มชื่นใจ ต่อสู้ต่อความทุกขทีอาจมีมาได้ดีกว่า ถือยคำอไแล่าโลมอย่างอื่น เพราะขั้นชื่อว่ากรรม เรา ม่พํน ตองปล่อยไปตามกรรม เหมือนดงกระแสนำทีพดพาเอาตนออ ลอยไปฉะนน. ขำพเจาตอบว่า “ วาสิฏศี ยอดริถก้,าจะต่องอาถ้ยความ เบนไปชองกรรม, ไฉนเราจะไค้พบกนเล่า? แต่ให้เราหวงว่า พบกนใหม่ในโลกนีดีกว่า.” เ^ ๘ (( 61ในโลกนีมีแต่สี่งมายาไม่แน่นอน. แม้แต่เวลาที่ วาส๊ป้5 พูดกนอยู่ขณะนํ้ก็ไม่ใช่ของเรา, จะมีแน่อยู่ก็แต่ในสวรรค์.” ขำพเขำ - “สวรรค์มีหรือ ? ถ้ามี อยู่ที่ไหน ? ” แ สวรรค์อนมีความสว่างรุ่งเรืองหาเขฅมิได้นน วาสิฬี อยู่ทางทิศตะวนตก. ถ้าผ้มีใจเด็ดเดี่ยวรู้สึกเบื่อหน่ายในสง โลก, แถ้วตํ้งจิตต์เบนสมาธิมุ่งแต่สถานอนเบ็นบรมสุข, ก็จะได้ อยู่ในดอกบวบนแดนสวรรค์. ผู้ใดมุ่งแต่สวรรค์, ก็จะเบ็่นบจ เกิดคอก'ไม้ทิพยขั้น'ในนาอนศํก็ดี่สิทธึ๋ในทะเลแล่']. ควา บริสุทธํ่ทุกครํ้ง ความดีที่กระทำทุกเมื่อ เบื่นเหตุใ เจริญยงขั้น. ถ้าความคิดวาจาและการกระทำเบนไปในทางชํ

เบนเหมือนดํงหนอนท* ี่บ่อใ/น! 2\"ไส้สๆุ.^^หคอก V .23 611~- ข้/ .-■^ 23 31 1มทพยนนเหยวแหง1 จ๘ุ' ๆเ 55 ย. 1 0 6 เมื่อนางพูดคํงนื ควงฅาก็คูวาวค'งแสงโคมที่เทวาล*ย, เสียงท พูคก็ก*งวานหวานคํง้เสียงดนตรี : แลวนางยกมือชั้ไปทางยอดคน สีเสียดที่เห็นดำถมึนที่นฅรงทองพ’าที่มืทางชางเผือก เห็นสกาวราวกบ เศวตศิลา พาดเบ็่นทางไปในนภากาศ ซึ่งมีดวงดาวพราวพร่างคูดํง เทวดาผ้วิเศษไปโปรยไว้. นางรองว่า “คูซิ, กามนิต, นนคือแม่คงคาในสถานสวรรค์. ขอให้เราปฏิญญาต่อพระคงคาในสวรรค์ ซึ่งมีนาขาวดํง้เงินยวง เบื่ ที่เลยงดอกบำในทะเลบนสวรรค์โนน. ให้เรามุ่งดวงจิตแน่วแน เตรียมการไปประสพสุขอยู่นิรนครกาลบนนนเถิด.” ขำพเ ขำให้ ตื่นใจอย่างไรพูดไม่ถูก บ*งเกิดความซาบซั้งเขำไ ในดวงใจ, ยกมือชนประสานกบของนาง รู้สึกประทนึ่งว่าดวงใจของ เราที่ง์สอง ในทนทีทนใดลอยขํ้นอยู่เหนือความทุกข์แห่งโลกน จุติอยู่ในดอกพาบนสวรรค์ อ*นิกอปรแต่กวามบโแทิงรกหาเขตต์สด ^ะ, น! 2^ ครนแลว วาสิฏฐี คูเหมือนว่า หมดแรงกำล*งที่จะเบ่งกวาม รู้สึกในดวงจิต ทรุดด*วลงนง’ในอุ้งแขนขำพเขำ, เงยหน่า แสนละให้อย เผยอขํ้นจุมพิตขำพเขำเบนการลากรงสุดทำย, แล็ว่กผละหงะห สนสมคุดี. ๔๕

ชำพเซาค่อยประคองนางมาส่งไว้ในอุ้งแชนของเมทินี, กระโดดชนหลํงม่าห่อออกจากที่น1นไป ไม่กลาซะเหลียวหล'งมาคูแม้ ครงเดียว. ๑๏ ๑ เกา เมื่อกล*บมาถึงหมู่บ่านที่คนของขำพเจำพํกแรมคืนอ ชำพเชำไม่รํ้งรอ รีบปลุกคนใช้ให้ตื่น. แค่กว่าจะรุ่งสว สามชํว้โมง พอสว่างก็ออกเดินทาง. รอนแรมมาได้ถึงวนที่ ๑๒ เวลาประมาณเที่ยงวน ก็ถึงห ร่มรื่นมาก อยู่ในแดนหมู่ไม้แห่งแกวไแวทิส. มีแม่นาน’อย นา ดิงแกว, ไหลเอื่อยวกเว้ยว’ไปในทุ่งอนเขียวชะอุ่ม ตรงที่ลาดน ซึ่งมีไม้ดินฅาออกดอกดกคูดิงดาดไว้ ส่งกลีนหอม'พุ่งกระจาย'ไปทิว บริเวณ. ณ ที่แห่งหนึ่ง อยู่ในราวกลางหุบเขา ไม่สู้ห่างจากแ น’อยนนนก, มีดินไทรใหญ่ใบหนาทึบเบ็่นเงาปกคลุมลานหญ๎า ซึ่ง เขียวดิงมรกตให้ร่มรื่น, ส่วนรากที่ชํอยลงมาเบ็๋นดินน์อย ๆ นบไค้ฅง์พํนตน, กลายเบนสุมทุมพุ่มไม้มหึมา สามารถให้ อย่างของชำพเชำต1งสิบเท่า พํกอาศโ]ได้อย่างสบาย. ๕๖

ขำพเจา-จำที่นํ้ ได้ดี, ครํ้ง์เมื่อเดินทางผ่านมาทางน ในเที่ยว ขาไปกรุงโกสมพี, และได้ฅกลงใจจะหยุคพกแรม ณ ที่ตรงน. เพราะ ฉะนน จึ่งส่งให้หยุค ปลดโคออกจากแอก ปล่อยให้ลุยลำธารลงไปดื่ม นาที่ใสเย็น เพราะเมื่อยส่าหิวระหายมานานแส่ว, และกินหญพ ที่ขนเขียวอยู่สองขำงลำธาร. ส่วนคนใช้ก็พากนลงไปอาบนาชำระกาย ให้ชุ่มชี๋น, แส่วเก็บก็งใม้แห้งมาทำพืนจดไฟหงฅํมอาหาร. ส่วน ขำพเจำได้อาบนาเบิกบานใจแส่ว ก็นอนแผ่ตไมสบายใจ ใต้โคนไทร ตอนที่ร่มรื่นที่สด, ถือเอาราก'ใทรที่ผุดพนดินเบี่นหมอนหน อย่างสำราญ เพื่อจะนึกถึงวาสิฎจี แส่วจะได้เกลมหลบและผนเห ความจริงก็เบนเช่นน่น พอม่อยหล*บก็ผนเห็นวาสิฏเมาจูงมือขำพเจพี เลื่อนลอยขีนไปสู่เมืองสวรรค์ ! ทนใดนนมีเสียงเอะอะตึงตง กระทำให้สะดุ้งตกใจตื่น, แลเห็นกนถืออาวุธเบ็่นจำนวนมากมาส่อมแน่น กลพียกไ]ว่ามีผู้วิเศษ นิมิต'ให้มีขั้น. มิหนำซาตามสุมทุมพุ่มไม้ที่ถดไป ก็มี'จำนวนคนเพืมก*น แน่นมา. พวกเหล่านเขามาถึงเกวียนที่ขพีพเจพีส่งให้ลอมวงตนไม้ และกำล่งต่อสู้กบคนของขำพเจำ,ซึ่งส่วนเบนกนเกยชินต่อการย์นึ. ได้ฅ่อส้ตานทานควยความกล่าหาญ. ในไม่ชพีขพีพเจพีก็ร่วมมือเขพีไป ต่อสู้อยู่ควย. พวกโจรเหล่าน ที่ถูกขพีพเจพีประหารเสียก็สองสามคน. ขณะนนเห็น'โจรคนหนึ่ง รูปร่างสูงใหญ่ เคราดก มืหนพีฅาคุร่า น่ากลว, ร่างกายตอนบนเปลือย มีนํ้วแม่มือกนร่อยเบนพวง คลอง

กอไว้เบึนสามสาย. ในทํนทีทนใด ขาพเจาก็จะลึกไภ้ว่าโจรคนน จะเบนองคุลิมาล จอมโจรครำยใจทมิห’ เที่ยวปลนสะดมเผา บำนช่องตามนิคมหมู่!ท้นมานกค่อนณเลว จนที่บางแห่งรกร ใครกลาอยู่ ถาพบปะผู้ใดถึงไม่มีความผิด ก็จบฆ่าเสีย แลำฅ เอามารอย,เบนมาลย์คลองคอ. จำพเจำเชื่อว่าวนน็คงเบนวาร ของขำพเจำ เพราะโจรใจรำยไค้พ้นเอาดาพที่ถึออยู่ในมือขำพเจำห ไปทนที, ซึ่งทำเบน'กันอื่นแล่วขำพเจำอาจอวด’ได้'ว่า กงไม่สาม จะพ้นจนดาพหลุดจากมือไค้. ในไม่ชทีจํไพเจำเสียทีถกจํบ และมือ นอนกล่งอยู่บนดิน. มองดูโดยรอบ เห็นกนของข ฆ่าตายนอนกล่งอยู่เกลือนกลาด, กงเหลือมีชีวิตอย่แต่คนเดียว คนใช้เก่าแก่ของบิดาขาพเจา ซึงถูกรุมจํบเอาตำไค้โดยไม่ถกบ อย่างเดียวกบขำพเจำ. เจำพวกโจรร วมกไแบนหมู่ ออกินอย่ใต ใหญ่, มองดูขาพเจาควยความพอใจ. สรอยคอแกำตาเสือ, ซึ่งไค้ เล่าให้ท่านพ้งมาแลว กรงเมื่อแย่งลูกคลีสาตาเดียรกระชากขาด, สรอยคอทีมารดาขำพเจาสวมให้เอง, เทือเบนเครื่องรางกินกิยในค ทีจากมารดามานน, บดนึถูกองคุลิมาลกระชากเอาไปเสีย. รำยยีงกว นา-เ : ดอกอโศกทขาพเจาตดตวแนบ [วกบดวง เจุแดคน'ค^บคนนเน ลานอโศก ก็มาสูญหายไปดำย. จำพเจำนึกว่า ที่เห็นเอื่นสีแ นอย ๆ อยู่บนหญ่าที่ถูกเหยียบยํ่ๅ ไม่ห่างไกลจากจำพ ดอกอโศก. แต แเ ทตรงนน เหน!จรหนมคนหนงกาลงวงกกนไป (^๘

กลไ)มา แบกเนํ้อโกที่ฆ่าเอาชั้นย่างอย่างสุกๆดิบๆ ไปส่งเลยงด เพื่อนที่กำลำร่าเริงกน, ซาเห็นมนเทเหลาออกจากกระติกดื่มกินก เสียงเอะอะราวกบฝูงสตว์. คราวใด ที่ไค้เห็นมนเหยียบยํ่าไปบนดอก อโศก ซึ่งจมหายอยู่ภายใต้ผึาฅีนอนโสมมของมน, ขำพเจ้ารู้สึกปวด รำวคลำยกไมนมาเหยียบยากลางหำใจ. พอม่นกำวย่างพนไปแลว, ยอดหญำก็ดํนดอกอโศกเผยอชั้นมาให้เห็นอีก ดูเด่นยี่งกว่าเก่ ในที่สุดก็สาบสูญไปไม่ได้เห็นขำอพีก.เจ้ารำพึงว่า บานนึ่วาสิฏฐี ยืนอยู่ใต้ดินอโศกบนลานไม้อโศก เพื่อพ้งข่าวคราวของขำพเจ้าหรือ. กำดินอโศกไม่สามารถบอกนางไค้ว่าเวลานึ่ขำพเจ้าอยู่ในที่อย่า ก็จะเบนการดีหาน*อ์ยไม่. เพราะกำนางทราบความจริง, ไฉนดวงใจ อ่นอ่อนละมุนจะสามารถทนเฉยได้. ห่างจากขำพเจ้าไปสำสิบสองกำว องกลิมาล มหาโจรกำล่งเลํ้ยงคูอยู่กบบริวารอย่างร่าเริง ซึ่งดื่มเหลำ กนไม่หยด. มองคูหนำพวกโจรเห็นสีหนำแดงกรํ่าชั้นทุกที. กย เอะอะ บางคราวก็ถึงกบทะเลาะแทบจะทุบดีกน. แด่ไนพวกโจร เหล่าน มีคนหนึ่งที่ไม่กินเหลำเมามายไปตามดำย. โจรกนนขำพเจ้ จะไค้เล่าต่อไปในภายหกํง. ในเวลานน น่าเสียคายอยู่หน่อย ที่ไม่อาจเขำใจภาษาที่โจร ใช้พูดกน. ขอน จะเห็นไค้ว่าความรู้ด่าง ๆ, อย่างใดจะเบ็่นประโยชน ใช้ได้ดีที่สุดในเวลาเข่าที่อบจน, มนุษย์ไม่อาจทราบไค้. ลำขำพเจ้า สามารถพงกำพูดของมนให้เขำใจไค้, จะดใจหานอยไม่. เพราะเสียง ๕6

ที่มํนพุดออกมาด*ง เดาว่าม่นพุคถึงกวามเบ็่นความตายของขา เบนแน่. สำเกฅหนาและกิริยาท่าทางชองมนเวลาพูด เห็นได้ชดอย น่าวิตก ว่าม*นแลบลนปลนดามาทางขำพเจำบ่อย ๆ.' ขำพเจำแลดูตำ นาย เห็นแลวให้ดาลเดือดถึงเรื่องสรอยกอเครื่องรางของขำพเจำ ท ใช้สำหรํบบองก*นทฤษฎีโทษการดให้รำย, ซึ่งเวลานรู้สึกว่ามํน อย่างน่ากลำ. ที่ขำพเจำรู้สึกเช่นนี่ก็ไม่ผิด เพราะต่อภ ทราบว่าขำพเจำเบ็1นผู้ฆ่าลูกนองตำสำคำ!ของม”นตายต่อหนำ โจรที่ขำพเจำฆ่านํ้ ได้ความว่ามีผี1มือเยี่ยมในการใช้ดาพดีกว่าพ ทำหมด. ทีต่วุนายของมนงดเว็นยำไม่ฆ่าขำพเจำเสียในท*นทีท'น ก็เพราะมไเต่องการจะทรมานขำพเจำให้สมแคน ให้ต่องดายอย ชา ๆ. แต่พวกมนไม่ตองการจะให้ลาภอํนมีราคาของบินคือตำขำพเจำ ซึงมนถือว่าเบนสมบิตกลาง ต่องสญหายไปในอากาศอย่างที่นายโ ตองการ คือ ฆ่าเสีย. โจรคนหนึงหำโต่น่ โกนหนวดเคราเกลํ้ยงเกล ดูเบ็๋นทีว่าเบึนนกพรตของพวกมน, คงเบ็๋นตำการที่ไม่เห็น องคุลิมาล ในการทีจะฆ่าขาพเจาเสย, และดู'เหมือนโจรผ้นกนเด ที่เข่าใจ สามารถเหนี่ยวรํ้งกวามดรำยของพวกโจรไว้ได้, ที เดียวกนกบที่ขำพเจำได้พูดไว้ขำงต่น่ ว่าเบนผู้ที่ไม เลยงดูกน. เมื่อมนโต้เถียงกนเบืนเวลาขำนาน, บางกราวถึงก 0\\3กิฟิฮบ่ใฟิฟิ!ไปี14^ไำ!ใ^]ใ,]/\\1 11]ใ4ห็ไบ่ใ4โ]ใ/ใส111VIใ4. 11โ]Iใบ่ใ4ใ7!โใ''11,โ]ใเใ ๖ว

ของขาพเล่า ที่ความชนะฅกอยู่แก่พวกหว*งประโยชน์ในทรีพย์ กว่าประโยชน์ในการแก้แก่น. ในที่น์ควรกล่าวเสียควยว่า พวกโจรขององคุลิมาล เบนโจร ชนิดที่เรียกว่า “ ผู้ส่ง.” ที่เรียกก่งน์ เพราะมีธรรมเนียมของ ขอหนึ่ง ซึ่งถาจบใครไว้ได้สองกน ก็ปล่อยให้คนหนึ่งไปหาเงินค่าถ่าย ฅามแค่จำนวนที่มนกำหนดไว้. กล่าวคือ ล่ามนจ*บได้ทํ้ง์พ่อและล มนก็ส่งตำพ่อไปหาเงินค่าถ่ายสำหรบลูก ; ถาเบ็๋นพี่นอง, ก็ปล่อยให้ ไปกนหนึ่ง ; ถาเบ็๋นศิษย์ก'บอาจารย์, ก็ปล่อยศิษย์ไป ; ถาเบนนาย กบบ่าว, ก็ปล่อยบ่าวไป: เหตุฉะนพวกม*นจึ่งชื่อ'ว่า “ผู้ส่ง” เมื่อ ความมุ่งหมายของมนมีเช่นนึ่, ตามธรรมเนียมของมน จึ่งได้ คนใช้เก่าแก่ของบิดาขำพเจาไว้กนหนึ่ง, นอกน1นมไเฆ่าตายหม กนใช้คนนึ่แม้จะมีอายุมาก ก็ยำแข็งแรงประเปรียวอยู่ มีท่ เบนกนฉลาดชำนาญ. ความจริงก็เช่นนน, เพราะเคยเบึนผู้ควบคม กองเกวียนไปขายได้ผลดีมาหลายกราวแล่ว. ณ บ'คน คนใช้ของขำพเจำพ่นจากเครื่องจองจำได้ และม*น ปล่อยค่ำไปในเย็นวนนนเอง. ก่อนไป ขำพเจำได้ล่งเสียเบ็!นความลบ ฝากไปถึงบิดามารดาของขำพเล่าควย ซึ่งพวก!จรไม่ชํดของ ดำยไม่เห็น ว่าขำพเล่าจะหลอกลวงมนไค้อย่างไร. ส่วน องกลิมาล น5นเอาใบตาล มาขีดเขียนเบึ่นเครื่องหมายสองสามฅว มอบให้กนใช้ของขำพเล่า. ๖๑

ใบตาลที่ขีคเขียนนี่เท่าลิบใบเบิกทางขากลิบ, เมื่อนำเงินทิค โจรพวกอื่นก็ไม่กลิาทำอ'นตราย เพราะชื่อเสียงของ องคุลิมาล ก็เบ ที่เกรงขามทํลิไป โจรผ้ริายที่ว่าภลิาลิกปลนถึงเครื่องราชบ ก็หากลิาหาญพอถึงจะแตะตองของที่เบ็'นบรรณาการชององคุลิม ในไม่ชำ ม'นถอดเครื่องจองจำชำพเชำออก เพราะร้คือย ข^าพเจากงไม่!ม้าพอที่จะพยายามหนีม่นไป. ชำพเชำใช้ประโยชน์ กรงแรกเมื่อพนจากเครื่องจองจำแลว ะ คือ รีบตรงไปยิงดอกอโศก ซึ่งชำพเชำเห็นว่าหายไปในที่ตรงนี่น. โอ้ อนิจจา ! แม้ คอกอโศกก็ไม่เห็น คูประหนึ๋งดอกอินแบบบาง ถูกตีนอินหยาบของ พวกมหาโจรเหยียบกระทืบเสียจนเบนลิสมธุลี. นี่-จะเบนลางว่าความสข นชีวิตของเราจะขาดสะบไเอยู่เพียงนี่หรือ ใ ปดนี่ ชำพเจามีความสะดวกขนบ็างตามส่วไนค2้^ อยIู/กะ*นแล ยำยที่ตาม’ใปกบพวกเหล่ารำย คอยท่าจนกว่าค่าไถ่จะมาถึง จะต็อิงมาถึงภายในระยะเวลาสองเดือน. โดยเหตุที่ในระวางนนฅกอยู่ชำงแรมเดือนมืด จึ่งมีการปลน สะดมกนติดๆไป, เพราะเวลาเหล่านี่ ตกอยู่ในระยะกาลที่พระแ กาลีคุ้มกรองโจรกรรม. เพราะฉะนี่น ตกกลางคืนที่จะเวน ปล่น การขโมยสกคืนเดียวก็ไม่ไค้. ที่ปลินถึงกบเผาบ่านช่อ นี่งหมู่บานก็มีหลายหน. ตกถึงคืนแรมสิบหำคํ่า เบ็นดิถีสมโภ ไวไ29

พระแม่เจากาลี. มีพิธีแสนน่าเกลียดน่ากลำ, ไม่ใช่จะฆ่าแต แพะสีคำ น์บจำนวนไม่ถำนเอาบชาเทวรูป, ย*งซาฆ่าคนทีจบมาไค้ บูชาย*ญอีกคำย. เอาตำผู้จะถกฆ่านอนบนแท่นบชา แลวแหวะเสน โลหิตใหญ่ให้โลหิตพุ่งไปเข้าปากเทวรปร่างรำยน่าเกสียคน่า หำกะโหลกกนเบนสำวาลคล่องศอ. ล่ดจากน์น ก็มีการร่าเริงรองรำ ท้าเพลงอย่างอุลามกน่าบดสี. พวกโจรกินเหลาเมามายกนจนไม่ไค้สด, บ่างกรีธาร่าเริงอยู่กบพวกหญิงเทพทาสี ซึ่งพวกโจรฉุดคร่าพาเอาม จากเทวาล่ยเพี่อประโยชน์ในพิธีน. ส่วน องคุลิมาล กำลำใจดี ต่องการให้ข่าพเจ่ามีความสุขบ่าง จึ่งจืดนางเทพทาสีสวยคนหนึ่งมาให้. แด่ข่าพเจ่าผู้มีใจจ่ออยู่แด่'วาสิฏ3 ไฉนจะมีแก่ใจร่าเริงคำยหญิงอี่น. นางเทพทาสีเห็นข่าพเจ่าไม่ใยด *' เสียใจร่องไห้. องคุลิมาลเห็นก็โกรธ แยกเขยวเกยวพี่นกรากเข่ามา คากอข่าพเจ่า. ถาไม่มีโจรศีรษะโลน หน่าเกล็ยงไม่มีเครา เช่ามาหำ แล่ว, ข่าพเจ่าเห็นจะถูกเคนคอดายแน่. โจรศีรษะโลนพูดสองสามกำ, องคลิมาล ก็ปล่อยมีอซึ่งแข็งกระต่างอย่างเหล็กออกจากกอข่าพเจ่า เลียงคำรามราวกบสตว์ร่ายที่ผี่กหดให้เชื่องไม่ผิดกน แล่วก็ออกไป. ชายศีรษะ'โลนกนนึ่ ถึงแม้มือจะยำมีโลหิตติดกรำ เนื่อง ท้าการบชาย*ญเจ่าแม่กาล็อนร่ายกาจ, แด่ก็ไค้ช่วยชีวิตข่าพเจ่า'ไว้ส ครํ้ง์แล่ว. ไว๓

ชายคนนเบนบฅรพราหมณ์ แต่เกิดในเวลาคาวฤกษ์โจรขน จึ่งตองเลือกอาชีพเบนโจร. ในชนแรกเบน'โจรพวก1ฐ่ก,* ภายหล'งเพื ประโยชน์ในทางวิทยาไค้มาเข่าพวกโจร “ผู้ส่ง.” ไค้เล่า พื่งต่อไปว่า ที่มีอุปนิส่ยใปในทางล*ทธิศาสนา ก็เนื่องมาจา เพราะฉะนน จึ่งมีหนำที่สองอย่าง : อย่างหนึ่ง เบี่นกรูผู้ พวกโจรนบถือมาก ไม่แพ้ที่นบถือ องคุลิมาล ผู้เบนหำหนำ, เพราะ กำไปปล่นสะคมไค้มาก ก็ถือว่าผู้นึ่เป็นผู้ทำการบชาดี ; อีก เบนผู้สอนลํทธิศาสนาว่าควยวิชาโจร, ไม่ใช่จะสอนในผายวิช อย่างเดียว ยำสอนถึงธรรมจรรยาโจรดำย. ตามที่ได้ส่งเกต ประหลาดใจไม่นํอย ที่เห็นพวก'โจรเหล่านึ่มีธม่มะอย่างหนึ่ เปรียบเทียบกนแลำ พวกโจรเหล่านึ่ก็มีศีลธรรมไม่เลวไป อี่น ๆ. การแสดงลทธิ มกเบ็นไปในเวลากลางคืน ในระยะแปดกา ขางขน, เพราะเป็นเวลาว่างไม่สู้ได้ทำการปกํนนำ จะมีก็'นาน *1 เป๘!็นพิเศษ. พวกโจรชุมนุมกนในที่ว่างเป็นทุ่งกลางบา, นํงกํ ฐืก เบนภาษาชินก็, ส0สกฤฅ เบน สถก แปลว่า กนโกง คนปลนปล เบื่นชื่อของโจรพวกหนึ่ง ไปก่นเบนพวก ผสมกบพวกเคินทางอื่นๆ. ถาพวกเทินทา เผลอฅว ไค้ช่อง, ก็เอาผาพนกอที่มีอยู่ทกฅวโจร รดกอกนเทินทาง'โ^กาเก็บเฎ เงินทองของมีค่าแลว ก็เอาศพผงเสีย. พวกนึ่มีภาษาพดก่นโคยเฉพาะ. ก่งกๆษเม ไค้อินเกียก็ไม่ทราบถึงพวกนึ่, เพี่งมาทราบและปราบสนไปเมื่อ พ.ค. ๒๓๘๒ ๖๔

เบ็นวงอ่ฒจ่นทรซอนก่นหลา!)แถว. ส่วนฅวกรุซึ่งชื่อ วาชศรพ (วาค —ชะ —สบ) น'งขดสมาธ. แสงเดือนฉายแลเห็นศีรษะโลน คูไม่ผิดอะไรด้บกรุผู้สอนพระเวทให้แก่ศิษย์ในอาศรมกลางษ์า, แด่ว่า ศิษย์ผ้พ้งในที่นึ่ ส่วนมีทน*าฅาครำยกลายสํฅว์ษ์ามากกว่าเป็นศิ ชนิดอยู่ในอาศรม. ถึงเวลาที่เล่าน ช็าพเจนิด้งนึกจำได้ชดเจน ได้ย เสียงพวกโจรด้งหึ่ง ๆ อยู่ในบา, ด้งหึ่งใหญ่แล็ว่ก็เบาลง ๆ เสียงกล่ายลมพด, แล่ว่ก็มืเสียงหึ่งใหญ่อีก กล่ายเสียงเสือคำราม. แด่ ที่ไค้ยินชคเจนเหนือเสียงหึ่ง ก็คือเสียงวาชศรพ ซึ่งเป็นเสียงทุ้ม อ*นเป็นเสียงทายาทสืบมาจากพราหมณ์อุที่คาดา ผู้อ่านพระเวท แด่ กรจํ๊งด้*คะ2กค0าบรรพ. ในการแสดงล'ทธิด้งน็ พวกโจรยอมให้ช๎าพเจาไปพงด้วย ; เพราะวาชศรพออกจะชอบ'ๆขนิพเจนิ, ยี่งกว่านึ่น,ด้งยืนย’นว่า ขำพเจา เกิดในเวลาดาวฤกษ์โจรขนเหมือนด้น, จึ่งเห็นว่าวนหนึ่งคงจะได้มา เป็นโจรพวกเดียวกน, เป็นการสมกวรพงการแลดงนึ่ไว้ จะได้เป็น อุปนิล่ยต่อไป. เพื่อให้ท่านทราบการแสดงล่ทธิว่า มีข1อกวามอย่างไร จะขอ สาธยายช็อกวามบางตอน ซึ่งเป็นอรรถกถาแก้กาลีสูตรของโบราณ, อ'นเป็นรห่สยล'ทธิของพวกโจร และเป็นอรรถกถาที่สำด้ญ่ที่สด. ๏๏® ๖๕

สบ รหล'ยลทธ พระสฅรมีกวามว่าดงน ะ “สเจาคิดถึงเทวะดวยฤๅรุ -- — หามิได้ ! ม่แน่นก เพราะความว่างเปล่า, เพราะคมภี และเพราะดำนาน (อิติหาส.55) กาอรรถขชิา-' งฅชิน-' น^ วาชศรพผู้อรรถกถาจารย์แก้ว่า คำว ชิ-' ,1 . เทวเ,:เ'” น๎น กอ ทณฑ. เพราะในพระสฅรก่อนน1น ท'ณร่าซึ่งกล่าวถึง มกกล่า เบ็่นของพระเจาแผ่นดิน หรือเจาหนำที่กำหนดไว้ เพื่ เบนต,น'ว่า คิดแขนขาและจมูก, เอาลงหม้อนาเดือด, เอานํ้าม้นย เดือดราดคอ, ปากม้งกร (เห็นจะเอาอะไรยคให้ปากอำ), ฅอ.กเล็ ร3งแขนขาให้กราก ฯลฯ. เพราะฉะนํ้น จึ่งเบ็่นการสมควรพอที่ผ โจรจะตองหลบหลีก อย่าให้เขาจบได้; ถาถกจบได้, ฉินไร จะพยายาม หาทางหน. มิบางคนกล่าวว่า เทวทณฑ์ย่อมมีแก่โจรคิวย (คือเท ลงโทษ). ความขอนพระสูตรบอกว่า “หามิได้;” และว่า “ไม่แน นก. โดยเหตุทีควรแสดงให้เห็นแจงสามสถาน คือจากบญญาร้เห จากพระเวท และจากภกอํทคีฅาที่สึบกนมาจุนถึงเรา. เพราะความว่างเปล่า หมายความคามหคิกแห่งเห คือว่า ล่าขาพเจาตดห่วกนหรือหวคิฅว์, ดาพของขาพเจาพื่าแขำ ไวV)

ระวางอนุปรมาณูยินแยกไม่ได้. เพราะอนุปรมาณูนํ้มีล่กษณะแ ไม่ได้โคข แท้; คาพของขาพเจาจึ่งไม่ได้พ้นอนุปรมาณู. เพราะฉะน คาพหี่ว่าพ้นลงไป จึ่งเบ็่นพ้นในที่ว่างเปล่าระวางอนุปรมาณู ว่างเปล่า ใครเล่าจะเบ็!นผู้ทำอินตรายได้ ? เพราะการทำอินตรายใน สี่งที่ไม่มีก็เท่าคิบไม่ได้ทำอินตรายในสึงไร ๆ. คิวยเหฅุนํ้ผู้ที่เอา พ้นลงไปในที่ว่างเปล่า จึ่ง'ใม่ตองริบผิดและ'จะริบเท'วท์ณฑ์ ไม่ ได คิาการฆ่ามนุษย์มีความจริงเบนเช่นนึ่ไซร้, กรรมอย่างอื่นท ลงท่ณฑ์แก่กนเบากว่าการฆ่ากน จะมีความจริงอีกสกเพียงไร ? เรื่อง “เหตุผล” ก็มีควยประการฉะน้. บคนจะได้กล่าวถึง “พระเวท” ต่อไป. ในพระเวทอินคิกดี้สิทธสอนว่า สี่งซึ่งมีภาวะคินแท้จริงมี เท่านํ้นคือพรหม. ลำความนึ่เบ็๋นจริง ; การฆ่าก็เบ็่นมายา ะ ไ ฆ่าใคร. ในพระเวทกล่าวไว้มากมาย ในคอนที่พระยมบอกแก่นจิเกฅ คิวยเรื่องพรหม และคิวยเรื่องอื่นๆ ว่า “ผู้ใดเบ็นผู้ประห สำกญเอาว่าตนเบ็่นผู้ประหาร ; ผู้ใดถูกประหาร, ก็สำกญเอาว่าตน ตาย. เขาท1งสองไม่รู้แจงเลย. แท้จริงไม่มีใครประหาร; ไม่มีใคร ถูกประหาร.” ขอที่ทำให้เห็นจริง ในความจริงอนลึกซ็งนึ่ มีแคิงอย ภควํทอีตาของพระกฤษณะและพระอรชุน. เพราะพระกฤษณะนน พระองก์ไม่มีความเบ็1นคิน ไม่มีเข1กเบนที่สุ1ก ะ ทรงความเบ็!นอยู นิตย์, ทรงสรรพศกค, เบี่นบุรุษอนมนุษย์คิดไปไม่ถึง, เบนอฅิเทพ, ไว๓)

น จงทรมานพ ทรงพระกรุณา1.ทื่อช่วยสรรพส'ตว์ให้รอดพ1น, อวตารมาเบนมนุษย์กฤษณะ ; และในวาระสุดทำยทีเสด็จอยู มนุษยโลก ได้ทรงช่วยกษตริย์แห่งปาณขพ คือ พระอรชุนผ้มีใจ ในสงครามที่ขบเกี่ยวก!พวกเการพ โดยเหตุที่พวกเการพทำประทุษ รำยฅ่อพระอรชุนและภราครของพระองค์. ขณะทํพทงสองผายเช่า ปะทะจะส!!ระยุทธ์กน, พระอรชุนมองไปในกองท'พปรบกษ์ เห็ ญาติมิตรมีอยู่ในน1นมากแทบท5งหมดก็ว่าได้, เพราะพวกปาณฑพก พวกเการพเบ็๋นลูกเรียงพี่เรียงนองก่น. พระอรชุนเห็นก่งนั้ก ไม่กล!ส!ให้กองทพเช่ารฺกรบ เพราะไม่อยากจะประหารผ้ซึ่งล*ว ญาติมิตร, กนนี่งองอยู่บนรถศึก สลดหดเหี่ยวใจจนคอตก. ผ่,าย กฤษณะ ซึ๋งเบ็๋นสารถีให้พระอรชุนเห็นเช่นนํ้ก็ยม แลวชไปที่ ปรบกษ แสดงให้พระอรชุนเห็นว่า คนเหล่านํ้นมีภาวะเบนฅํว แลวกดบสินเปเขารวมอยูในพระผู้ทรงความเบ็๋นหนึง ( พระพร ซึงอดีตแห่งพระองกไม่มีเร็มฅน และอนาคตแห่งพระองค์ไม่มีเขต หลุดพนจากความเกิดความตาย — ผูเดเขาใจวาตนเบนผูประหาร, ผู้ใคสำกญว่าฅนถกประห ทงสองผนนยอมใมรูแจง. แทจรงไมมใครประหาร ไม่มใครถก ประหาร ฉะน1น เธอจงเร้มรบเถิด.'55 .มอ ภระกร]ษณะเตอนสตดงน พระอรชนก ใหสญณๅณรบ เบ็่นอนเร็มมหาสงคราม, ในที่สุดพระอรชุนชเพนราะฉะนิน

พระกฤษณะผู้อฅิเทพซึ่งไค้อวตารมาเบนมนุษย์ ไค้เปลี่ยนสภาพความ ฅนเขลาและความอ่อนแอของพระอรชุน ให้กล'บเบ็๋นปราชญ์มีความ คิดลึกซึ่งและเบนวีรบรษชน. คิวยประการฉะน ความจริงย่อมมีคิวยประการต่อไปน — “ ผู้ใคกระทำประทุษกรรมเอง หรือให้ทำประทุษกรรม, ทำลายเองหรือให้ทำลาย, ทำรำยเองหรือให้ทำรำย, คร่าชีวิตคิตว์ หร หรือเอาสี่งที่เขาไม่ให้, คิดช่องทำลายเข่า'ไปในเคหสถาน ขโมยทรโฬ์สมบิตเขา, หรือจะคิวยเหฅุอี่นอย่างไรอีกก็ดาม ; ผ้นํ้น์ หาคิองรบภาระมีโทษผิค'ไม่. และผู้ใด ณ บิดนและที่นี่ เอาขวาน อ*นคิบไว้คมกริบ เปลี่ยนสภาพของสี่งมีชีวิต'ใน'โลกน็ให้ลิมระเนระนาด กลายเบนกองเดียว ก็ย่อมไม่มีโทษผิด เพราะเหตุอ’นนน. และผู้ใด อยู่บนผึงใต้แม่กงกา ถางทางโดยประหตประหารเสียราบกาบ ก็ย่อม ไม่มีโทษผิดเพราะเหตุนน. - และผู้ใดอยู่บนผึงเหนือแห่งแม่ ถางทางโดยแจกทานการให้, ก็ย่อมไม่ ได้บุณย์เพราะเหตุน1น. ผู้ใด บำเพ็ญความมีใจกคิางขวาง ความสงบเสงี่ยม ความสละซึ่งความสข, ผู้นํ้น์หาชนชื่อว่า'ไค้ทำบุณย์ทำความดี ไม่. และโดยเหตุที่โลกมีความเรี่มตนมาจากพระพรหม, เพราะ ฉะนน โลกก็คิองล่วงไป. พระพรหมสร่าง'โลก'ให้มีขนแคิวก็ทำลาย'ให้ สูญหายไป, แล’วสร่างใหม่แคิวทำลายไป ะ หมุนเวียนกนอ\"มย่่มี างน ที่สนสด. เพราะฉะนน พระพรหมจึ่งไม่ใช่จะเบี่นผู้สร่างอย่างเดียว, ย*งเบื่นผ้กินสรรพส'ตว์ อนมีพราหมณและกษฅริย์อยู่ในวรรณชนสูง ๖ลิ่

นนค1ว' ย. สมกบขอความในคไภีร์ฅอนหนึ่งมว่า เรากินทํ แต่เราหาไค้ถูกกินไม่.” ความขอน ท่านทงี่หลายพึงรู้ว่าเป่นวจนอนแท้วิริงช0 อฅิเทพ ในปางเมึ๋อเบนแกะนำเอาเมธาฅิถิมาณพไปสู่โลกสวรร มาณพมีความโกรธ ถามว่าเบนใกร. พระผู้ถือเอาซึงร่างแกะ ปรากฏพระองค์เบ็!นพระพรหม ผู้เบ็่นสรรพภาวะในสรรพภาวะ และ ตรสว่าดํงนึ่ ะ “ ผู้ใดอน’ไม่ใช่เป็นผู้ฆ่า และท*งํ้เบ่นผู้มิ ไค้คร่า ผู้เป็นแกะซึ่งนำเจำมาไกลจากที่นี่, ผู้นึ่นคือเรา ซึ่งมีรู ผู้นนคือเราค’งเห็นไค้ทุกรูปกาย. ผู้ใดรู้สึกกล*ว ผู้นํ้'นี่ก็คือเรา, แล เราเบนผู้ทำให้เกิคความกลวคิวย. แต่ความแตกต่างย่อมมีอยู่ คือ เราเป็นผู้กิน แต่เราหาได้ถกกินไม่.” ณ บดน้ ผู้ทีมีคามีคมนควยกวาม;ขลากงจะเห็นแจงว่า ความ เบนผูเหมอนพรหมไม่ 1ด้ อยู่ทีถูกผู้อนประหารหรือถกผ้อื่นกิน ฉนใดก็ดี ความสงบเสงี่ยม ความสละซึ่งความสุข จึ่งถือไค้ว่าไม่ บณย กุศล ฉนเดียวกน แท้จริงพึงเบนผู้ประVกรและเบนผ้กิน. จะมลกบณะเบนพรหม. หรออกนยหนงพงพยายามาาๅลาบลาว^!อน จนสุคก]ลง, ควเองจงจะพนฏนคราย ไมมใครกนใครประ หารไค้ เพราะแ-)นอนเข,อไคสนทค เมหลกน วาแทาทารณกรรมยอมรบ!'บบ 0^0

ในนรกนน เบนลืทธิอินกนอ่อนแอประดิษ4ขํ้น เพื่อบองกนฅนให พนภไเจากผ้มีอำนาจมากกว่า โดยยกเอานรกขํ้นขู่ให้กลำ. และแม้-ว่าพระเวทมีขํอกวามอนกล่าวคำยล*1ทธินรกนํ้ไว้หล แห่งก็คี ก็ตองเบนเพราะผู้อ่อนแอแทรกเสริมเติมขนดำยพาลนิสย เพราะเบนหลำล'ทธิที่แย่เงก'บหลำสำคํญของนํทธิ. ก็เมื่อสี่งทง์หลาย ออกจากพรหม, สี่งเหล่านํ้นจะด้จะชำ จะเบนกนรำยหรือกนดีก็คือ พรหม. เพราะฉะนน ผู้เบ็่นโจรก็เบ็่นผู้ดำเนินอย่างพรหม คือเบน ผู้ทำลาย ผู้กิน. จึ่งถือได้ว่าโจ รเบึนผู้มีภาวะอยู่สุง โดยนขแห่งเหตุผล ดงได้แสดงมาแลำ ท1งดำยหลกใช้บญญาหาเหตุผล และหล่กอไเมีที่ มาจากพระคมภีร์. คํงนจึ่งพึงถือได้ว่า ไม่มีเหตุอย่างอื่นจะ ความจริงนได้. © ©® สิบเอ็่ต งวงชาง เมื่อได้นำตำอย่างกวามเห็นแปลกของบุกคลประหลาดดํงแจำ ขำงฅนน อนเบ็1นกวามเห็นที่พูดง่ายใช้ยาก และเบ็๋นความเห็นของ นำช่างกิคที่ลือชื่อไม่ใช่นอยคน มาแสคงไว้ควยประการฉะนแลำ, จะได้เล่าเรื่องของขำพ!■จำต่อไป —

ถึงแม้ขำพเจาจะประสพการเผชิญภํยหลายซ่บหลายซอน ค้รบความรู้เบึนความคิดอย่างใหม่ถึงดำนึก็ดี, แฅ่ก็เบนธรรมดาอย ขำพเจ่าจะละเลยเสีย ไม่เรียนรู้ภาษาพูดของพวกโจรบำงก็คูกระไรอย เพราะจะทำให้รู้สึกว่าวนกืนที่ล่วงไปคูเร็วขน. ครํ้นเวลาจวนถ ที่คนใช้จะนำเงินค่าไถ่ตำมาให้โจร, ขำพเจารู้สึกวิตกไปต่าง ๆ วิตกว่าจะไม่ได้เงินค่าไถ่มาทิน, แม้นายโจรจะให้การเบิกทางแก ให้พนจากภ’ยของพวกเหล่ารายก็ดี, แต่ภยอย่างอื่นย' งมีอีกมากนก เช่นถูกเสือขบกด, หรือถูกนาที่ท่วมลบผึงแม่นาทิดพาตำหไรปื,อ ประสพภยอย่างอื่นได้ตำรอยแปดประการ ; ไม่สามารถจะกลบมาไ ทนเวลาที่สญญาไว้. องคุลิมาลชม่ายหางตาอนขุ่นรายมาทางข บ่อย ๆ, ทำให้รู้สึกว่ามนคงไม่อยากให้คนใช้ของขำพเจำนำค่าไ ให้ทนกำหนดเวลา. เมื่อคิดดำน, ให้วิตกกลํวิหวาดหวนเหลือประมาณ จนเหงื่อผุดซ่านทุกขุมขน. แม้วาชศรพจะได้แสดงหล'กในล*ทธิโจ อํนํเบ็,นหล่กแปลกประหลาดมีเหตุผลน่าพงอย่างไรก็ดี ; แต่ก็ว่า ไม่มีค่าไถ่มาทนตามกำหนด, พวกโจรเบี่นต่องจ'คการเฉียบขาดแก่ผ ม'นยึดตำไว้ทุกรายไป ะ คือเอาตำเลื่อยผ่ากลาง. แลำโยนซากศพ ขาดออกเบ็1นสองท่อน ไว้กลางถนน, แต่ให้ท่อนศีรษะหนไปทางท ทิพระจ0นํทรขืน. ขาพเจำอดนึกชมการกระทำของพวกโจรไม่ได้ ที่ย ถือหลกลทธิชองมน โดยปฏิบตการให้ครบถำนกระบวนวิธีของม'น. แค่ความร้น กลายเบืนความสยดสยอง เมื่อเห็นมนนำเอาเลื่อยออกมา ๓) *

ทดลอง, มีอ่ายเหล่ารำยหนำฅาน่ากล'วสองคน ทำท่าเลื่อย, แต่ใน การทดลองน ใช้ท่อนไม้ต่างคนก่อน. วาชศรพส*งเกดเห็นอากไ]กิริยาขำพเจำ'ว่า มีอาการเสียวสยอง, ก็เจำมาตบไหล่ประโลมใจจำพเจำให้หายวิตก, บอกว่าที่เอาออกม ทดลองนํ้น ไม่เกี่ยวข’องกบตำช*าพ'.'จำ. เพราะฉะน'น, จึ่งเบ็่นธรรมดา ที่จำพเจำจ่ะจํองนึกหวำว่า จำถึงคราวจำเข้นเจำที่จํบจน กงจะช่วยชีวิตจำพเจำไว้ไค้อีก. เมื่อจำพเจำแสดงความขอบใจ แล่วิ บอกว่า จำจำพเจำจะถกเลื่อยเจำล่างจะว่าอย่างไร วาชศรพก็เบิกต บอกว่า ะ “ จำกรรมตามสนองตำท่าน โดยที่นำเงินค่าไถ่มาไม่ท”นตาม กำหนดเวลา แม้จะจำกำหนดไปเพียงครึ่งวนเท่านน ก็ไม่มีผีสา เทวดาจะช่วยท่านให้พีนจากผลกรรมน1นใด้ เพราะกฎของจำวแม่กาลี จะให้ผิดแผกไปจากที่กำหนดไว้ไม่ได้. แต่ไม่ตองวิตกดอก, เพราะลิขิต ในตำท่านแสดงว่าไม่ใช่จะได้รบกรรมอย่างน, แต่จะจํองเบนไปอ อย่างหนึ่งต่างหาก ะ คือจะไค้เข้นโจรในภายหจำ. เกรงว่าในวไเหนึ จะตองถกตดหำหรือถกเสียบประจานให้ตายในที่ชุมนุมชน, แต่ว่าเวลา ยำอีกนานไกล.” ขาพเจำบอกไม่ได้ว่า กำปลอบโยนให้หายวิตกชนิดนึ่ ทำใ เบาใจอะไรนก. แต่จํอที่ทำให้โล่งใจก็คือล่วงต่อมา ราวสไ]คาห์หนึ่ง เต็ม ๆ จะถึงเวลาสั้นกำหนดน'ค, กนใช้ผู้ภกดีของจำพเจำก็มาถึง นำเงินค่าไถ่มาดำย. เมื่อชำระค่าไถ่ให้เสร็จแล่วิ, จำพเจำก็ลาเจำบา ต)๓

ใจรำยของขำพเจำ. ส*งเกตว่ามนแสคงกิริยาเสียคาย ๆ ทีจะนึกถึ ร*กเพื่อนใคร่ของมน ที่ถกขำพเจำฆ่าตาย และอยากจะได้น้วน ไปเลื่อยเสีย. ขำพเจำ’ได้รำลาวาชศรพอย่างฉ่นชอบพอรก'ใคร่ าาชศรพมีอาการข่มความอาล'ยไว้ และบอกอย่างที่เชื่อแน่แก่ คงจะได้พบขำพเจำร่วมทางมืคแท่งจำวแม่กาลี คือกลายเบ็นโจ หน้าเบนการแน่นอน. องคุลิมาลให้บริวารสี่คนฌ็1นผ้ฅิคสอยน้อ ขำพเจำไปด้วย เพี่อระวํงมิให้น้าพเจำได้ร*บอ*นฅรายจ ธุชเชนึ ; น้าหากระวางทางเบนอนฅรายอะไรลงไป. บริวารท็ง์สี น้องรไ]โทษประหาร. ในเรื่องเช่นนึ องคุลิมาลร*กษาชื่อเสียงน*ก สํญญาขาพเจาว่า น้าข*าพเจำมีอนฅรายอย่างไรลงไป, ก็จะแล่เน เถือหน*งบริวารที่กำก'บใป, แน้วเอาหน*งที่แส่แน้ว ไปแขวนปร ไว้ในทางสี่แพร่ง, ให้ใคร ๆ รู้ว่า องคุลิมาล'ไค้ทำตามสญญาแส่ว. เบ็นกราวเคราะห์ดี ที่องคุลิมาลจะไม่น้องทำตามส'ญญๆ, เพราะอ*ายเหล่าร่ายสี่กนที่ไปกบน้าพเน้า ได้แสดงกิริยาวาจาส ระว*งภยน้าพเน้าเบ็๋นอย่างดี. ในตลอดทางที่ไป. เบึนอ*'นว ชีวิตอยุ่ต่อไปทีจะได้ทำพิธีพลจำวแม่กาลี ผูคลองพวงหวกะ ต่างมาน้ยได้สืบไป. รอนแรมทางมาจนลกรุงอชเชนี ไม่ประสพภยอย่างไร, ถึ กระนก็ดี น้าพเน้าขอบอกว่าเท่าที่ไค้ประสพมาแน้ว รู้สึก เหลือพอ. บิดามารดาขาพเจาด ใจเบนทีสุค ทีเหน'ขาพเน้าน้งมีชีว ฟ่๘

วิอดกลไ]มาไค้. ล่วงต่อมาไม่ชำ ขำพเจาขออนุญาตไปคายงกรุง โกสไ)พีอีก ยอนวอนขอไปเท่าไร บิดาขำพเจาไม่ยอม, เพราะท่าน ทราบคีอยู่แลว ว่านอกจากฅำงเสียเงินค่าไถ่ดำขำพเจาไป เบ็,นจำนว เงินไม่นอย สินกำและค่าทาสบริวารที่ขำพเจำเบี่นผู้ควบคุมไปครํ้งนน ก็สูญสั้นไปดำย, จึ่งไม่มีกำล่งสามารถจะแต่งกองเกวียนไปคำไค้อีก. เพียงนืก็ยง'ไม่กระไรนก ยำมีโจรผู้รำยคอยดกฅีปล็นตามทาง ขำพเจำเห็นว่าเบ็1นอนตรายอย่างใหญ่หลวง ไม่ยอมให้ขำพเจาผา ยินตรายไปอีก. นอกจากน ย่งิไค้ยินข่าวเรี่ององคุลิมาลทำการทารุ อยู่บ่อย ๆ, และขำพเจำก็ปฏิเสธไม่ได้ ว่าขำพเจำเองอาจพบกํบม เบ็่นครื่งที่สอง. ขอเดือดรอนใจยำมีอีก คือ'ไม่มีโอกาสส่ งข่าวค ไปกรุงโกสไพี, จึ่งจำเบ็่นตำงทน‘แงอยู่อย่างนน, ไค้แต่นึกถึงแล หวำว่าวาสิฏเที่ขำพเจำรกและบูชาแลำ กงจะซื่อตรงอยู่มนกง. ค คงน้รู้สึกว่าค่อยสบายใจขนบ่าง จนกว่าจะสบโอกาสทราบเรื่อง แต่ใน ที่สุดก็ไค้ทราบเรื่องจริงๆ กือมีข่าวลือกระฉ่อนไปทำกรุงว่า สาตาเกี ลูกประธานมนตรีแห่งกรุงโกสมพี ไค้ปราบองคุลิมาลโจรรำยกาจและ พวกลงราบคาบแล่ว. ตำองคุลิมาลและบริวารที่สำคญอีกหลายกนถก จ'บเบนไปได้ แลำถูกประหารชีวิตหมด. บริวารนอกนน ที่จบไม่ได้ หรือไม่ถกฆ่า ก็แตกฉานซ่านกระจายไปสั้น. คราวน บิดามารคาขํดอำนวอนขำพเจำไม่ไค้ ที่ขอคมเกวียน ไปกำยำกรงโกสไ]พีกอี; เพราะใคร ๆ ก็วางใจไค้ว่า ทางที่ไปคง ๓)(^

ราบรื่นปราศจากโจรผ้รายเบื่นเวลาอีกนาน ; และบิดาขาพเจากส จะเสี่ยงโชคในการข้าอีกส*กกร8ง. ถึงตอนนี่ ขาพเจำลมบ่วยลง, หายบ่วยก็จวนเข้าๆดฝน จึ่งข้องรอจนทว่าจะหมดฤดูฝนก่อน- นแหละ เบ็!นไม่มีอุปสรรคอะไรมาข้คขวางอีก. พอสินฤดูฝนเตรยม ไป, บิดาขบิพเข้าได้ข้กเตือนล่งสอนให้รู้จกระว่งตวแข้ว ; ก็ลาท่าน, เบ็๋นหำหนำควบคุมกองเกวียนบรรทุกสินกาเต็มรวมสา เล่ม, ออกเดินทาง มีหวใจให้เบิกบานร่าเริง, เต็มใจรีบเร่งไปใ โดยเร็ว ให้สมก”บิที่มุ่งหมายดง[จไว้. การเดินทางกราวน็ราบรื่นตลอดไป เหมือนก*บิขาไปกร8งก รุ่งเข้าว”นหนึ่งอากาศปลอดโปร่งก็ลุกรุงโกล่มพี. ให้รู้สึกห*วใจเบิก เบ่งโตแทบจะ[ลด. พอล่วงเข้าไปในกรุงได้ข้กหน่อย เห็นผู้กน ข้นหลามตามถนนผิดปกติ, ข้องเบากระบวนผ่อนข้าลง. จนมาถึง แห่งหนึ่ง อนเบ่นย่านที่จะเข้าถนนใหญ่ในกรุง, ข้องห เพราะเหลือกำข้งจะเบียดแทรกฝูงชนต่อไปอีกได้. ตามถนนใหญ กล่าวไว้ข้างข้น ประด*บิธงทิวปลิวไสว, มีพรมหอยลงมาจากหข้ และระเบียงหข้ามุข. ข้างถนนก็มีเพึองดอกไม้โยงข้นระนาวตลอ ที่งสองข้าง กข้ายก*บิมีงานรื่นเริงอย่างใหญ่. ข้าVพI ค^เข้ ถึงกบออกอุทานสาปแช่งอุปสรรคที่ทำให้เดินทางต่อไปติคข้ด, ถามผ้ที่อยู่ข้างหข้าว่ามีงานอะไรข้น.

พวกเหล่านนรองตอบว่า “นี่ไม่รู้ดอกหรือว่าวนนี่ท่าน สาฅาเคยร บตรท่านประธานมนตรีทำพิธีแต่งงาน ใ มากำลิงเหมา เพราะกระบวนแห่กำลิงจะผ่านที่นี่ ตรงไปยิงเทวาลิยิพระกกุษณะ ว่าเบนบุณย์ตาของท่านที่จะไค้คูแห่ใหญ่ อย่างที่ไม่,เกยเห็ เรื่องเบนอย่างนี่เอง คือ ส.าฅาเกียรสมโภชการวิวาหของม*น น์บว่าเบ็่นข่าวสำค*ญ่ไม่น์อยเลย, และเบนข่าวพอ'ใจของขาพเจาลิว เพราะสาตาเกียรอยากได้วาสิฏเอยู่, ลิ1เข่าพเจาส่งแท้แก่ไปสู่ขอ ก็ น่ากลำจะติดขดมาก ควยสาตาเกียรยิงขวางอยู่. มาปดนี่สาตาเกียร แต่งงานไปแส่ว, ความติดข*ด้คงไม่มี, เพราะฉะนี่นที่ขาพเจาติดฝูงชน เดินทางต่อไม่ไค้ ก็รู้สึกว่าไม่เดือดร2อนอะไร. คอยอยู่ไม่ทนไรก็เห็น แห,กระบวนหน่ามาถึง, เบนกองทหารม่ากุมหอกค่อยย่างเหยาะชำ ๆ ผ่านไป. ฝูงชนโห่รองแสดงยินดีลิองกลบอากาศ. ได้ความว่า ราษฎร ในกรงโกสมพีนิยมยินดีกองทหารม่านนก 1พราะเบนก องไปป ราบ องคุลิมาลสำเร็จมา. พอสุดกระบวนทหารม่า ก็ถึงตำเจาสาวน'งอยู่ ในกูบน่ๅง ประด'บประคาโอฬารน่าคูจริง ๆ, เบ'องตระพองประลิบลิวยฟ้าบาง มีมณีรํฅน์ฉายแสงเบนหลายสีงดงามมาก ราวลิบชำงบนเมรุบรรพต อนเบ็1นที'สถิตของทาวเทพ. ชำงฅวินี่เบนช้างพลายกำลิงเปรียว ในตนกุคู, มีมนไหลเยํ้มแลิม่และขม่บ แมลงผงจบกลุ่มลิวิยได้กลี่น. ที่งาสวมวล่ยเบนปลอง ๆ ทำลิวยทองแท้. รดประคนลิวนแน่วิลิว ๓)๓)

ทองประค’บดิวยทบทิมเม็ดเขื่อง ๆ. มีผาบางพาราณสคลุมหอยลงมา จากหลง ใบกระพือพไ.เขาอ*นลื่าชํนเห็นกระเพอม ๆ เพยงดิงหมอ ปกกลมรอบลำดินไม้ใหญ่ในแนวบา. แต่ส์งทีทำให้ขาพเจามองตะ จ’งง*งก็ที่งวงชำง ขำพเจำเคยเห็นแห่ในกรุงอชเชนีมาน ได้เห็นการประดิบชำงมาก็มาก, ไม่งดงามน่าดเหมือนคราวนี. เคยเห็นมกจะแต่งแบ่งเบึนรปทุ่งนาสีต่างๆ. แต่สำหรบรายนี หน้งขำงเบ่นพํ้นสี, แล่วเอา'ใบอโศกประ'ดิบเบ็1นรูปหอก, ตร คอกอโศกสีเหลือง สีแสด สีแดง สลบดิน ะ เหมาะเจาะน่าดูจริ ขณะขำพเจำ ผ้มีกวามร้เบ็'นน์กเลงในเรื่องศิลปะกำ ผี่มือประคบอย่างวิจิตรอยู่น่, พล’นเรี่มรู้สึกเศร้าใจ - กล่ายก กลื่นหอมแห่งความร”ก ในคืนอ'นแสนสุขบนลานอโศกอีกกรงหนี เมี่อคิดถึงคราวที่จะไค้ทำวิวาหของตน หำใจชำพเจํก็เดินแรง ถึงดินที่วาสิฏเจะไค้ร'บความสุขเบิกบาน ชำได้อยู่บนลานอโศก ดีกว่ ได้มานงอยู่บนหล่งขำงอ*นประดิบประดาอย่างงามเลิศเสียอีก. ว่าดอกอโศกแลว ในกรุงโกสมพีไม่มีที่ไหนน่าพิศวงยี่งกว่า อโศกน*น. กำลงนึกเกลิบเคลิมอยูนึ ไค้ยินหญิงคนหนึงพดช ใกล้ชำพเจำว่า แ ดูเจํสาวซิ, หนำเศร้าไม่เบิกบาน ขาพเจาเงยดู ไคยไมทนรุวาอะไร. ทนใดนไเกเกิดกวามว้สึก ความพิพกพิพ่วน ชํวยเห็นรูปเจํสาวที่น\"งอยู่ในกูบบุดิวยดาดม ต)^

ที่ว่าเห็นรูป เพราะไม่เห็นหน้าลนดล่วิยฟุบลงอยู่กบอก. ถึงแม้จะ เห็นเพียงรูปร่างเล็กน้อย อํนมีเสิอผ่าแพรพรรณหุ้มคลุมเบ็,นก ก*บสีรุ้งก็คี, แต่ร่างกายที่อยู่ภายในผานน คลำยก’บไม่มีชีวิฅเพราะ เห็นโยกเยกไปมาตามกิริยาโคลงเคลงที่ชำงย่าง, ร้สึกว่ามีอาการเศร้า ๆ อย่างไร อธิบายไม่ถูก น่ากล่วิว่าเวลาโยกจะพลีดฅกจากหล่งชำงกล ลงมา. อาการวิตกอย่างน ไม่ใช่มีแด่ชำพเจากิตผู้เคียว เพราะขณะ นํ้น เพี่อนสาวอีกคนหนึ่ง น่งอยู่ชำงหล*งเจำสาว, เอามือแตะไ เจาสาวไว้ แล่วกไ)ไปกระซิบให้สติ. ท*นใตน1น ใจขาพเจำหายวาบเย็นเยือกขํ้นท”นที เพราะหญิง ที่เชำใจว่าเบนสาวใช้หรือเพี่อนเจำสาวน8นคือ เม'กินี. ชำพเจำย้งไม่ ทํน้จะนึกตกลงว่า ที่เห็นนึ่เบนลางร้ายหรืออย่างไร, พอคีเจำสาวชอง สาตาเกียรก็เบี่คผ็าที่กลมหน้าออก. เจำสาวนนคือ วาสิฎฐ ของชำพเจำเอง ! ๏๏๏ สบสอง ที่ผงศพของวาชศรพ แน่เสียแล่วิ เจำสาวนนกือ วาสิฏเ, รูปร่างอย่างนน จำ ไม่ผิคน้ขน์ฅาชำพเจำ. แต่ถึงอย่างนน ก็ย่งไม่กล่ายคลึงกบที่ได้เ

* ก่อน : กราวนดอาการมีทุกข์โศกแสนสาหสอย่างโคอย่างหนืง, ไม่ถก เมื่อล่าพเล่าใต้สติราง ๆ, พอกระบวนแห่สุคทาอผ่า แล่ว, ก็หน*'ามืดท*'นที. แต่เขาเขาใจกนว่าเบนลมเพราะรอนริ!ดแล เบียดเสียคก่น. ล่าพเล่าหมดกำล่งล่งชา ทอดกาย!ห้เขาอุ โรงแรมแห่งแรกที่ไปถึง, นอนอยู่ที่มุมมืดแห่งหนึงในนน เข่าล่างฝานี่งแซ่วอย่อย่างน*นหลายวนหลายคืน, นา ไม่ยอมกินอาหารท1งหมด. ข่าพเจ่าสงคนใช้ผู้ควบคมเกวียนคนเด ก่บที่มาด*วยก่นครํ้งก่อน — ให้ล่คแจงขายสินก่าที่นำเอามาเ แม้จะขายไม่ไค้ราคาต็ก็ตาม เพราะข่าพเล่าบวยจ*คการเองไ ความจริงขำพเจ่าไม่สามารถจะทำอะไรได้ นอกจากจมดีงอย กวามเสียใจ ที่เสียของรกไป ไม่มีวนจะไค้คืนแล่ว. นอกนไม่ล่องก จะ'ให้ใกรเห็นตำที่ในกรุง เกรงจะมีใครจำได้ ; แต่ล่อสำ ล่องการจะบี่ดล่งไม่ให้วาสิฎเทราบว่า ล่าพเล่ากล่บมากรุงโกล รูปนางทีได้เหนกรํงหลงทีสุดนี ช่างกระไร ติดคาชริดเจ ตรงหนาไม่เลือนลงเลย. ถึงว่าจะรู้สึกแกนว่านางมีใจไม่ก่งยื แฅกเหนกวามจาเบนอยเหมอนกน ทีถกบิคามารคาชอง เขาบงคํบ. นางกงไม่ใยดีปรีดาในล่วลูกประธานมนตรี : ล่อนปรากฎอย ๘๐

ใจเร็วไปไค้ถึงเช่นน ขำพเจำถอนหายใจยาว แกนก็แสนแคน ว่า กวามส*ตย์บฏิญญาของสาวน์อยนี่หนอ เชื่อถือไม่ไค้เอาทีเดียว. บก เดี๋ยวใจ หนำเจำดวอ*นสร้อยเศร้าดำยกวามระทมทุกข์ ก็ปรากฏดวง เด่นเฉพาะหนำขำพเจำอีก. ท้นใดนน ความโกรธความแคนที่แน่น จนคบอกก็พลไเหาย เหลือแด่กวามสงสารเขำไปเต็มตนอยู่ในใจ. เลยตกลงแน่วแน่ว่า ขำพเจำจะไม่เพื่มความทุกข์ของนางให้ยึงชื ให้รู้ไปถึงว่าตำกล*บมากรุงโกสไพีแลำ, จะไม่ให้รู้เรื่องแม้แต่นิ ในที่สุด เมื่อนางเห็นเงียบหายไปนาน ก็กงคิดว่าขำพเจำตายแลำ. ความทุกข์โศกก็จะค่อยจางไปทีละนอยเอง จนยอมปล่อยตำให้เบี่นไป ตามยถากรรม, แด่จะไม่ทำให้เกิดความเศร้าหมองถึงกบเสียซวดทรง สวยสง่าได้. เผอิญเคราะห์ยงดี คนใช้เก่าแก่ชองขำพเจำสบโอกาสขาย สินคำได้ราคาดีจนหมดในเวลาไม่ชำ. เพราะฉะน1น ล่วงต่อมาอีกสอง สามว'น. ขำพเจำจึ่งมีโอกาสคุมเกวียนออกจากกรุงโกสไ)พีไปในเวลา เช่าวนหนึ่ง เพื่อกลบบำน. เมื่อออกจากประตูเมืองดำนฅะว่นตก, เหลียวไปตูกรุงเบี่นการ สงกรงสุดทำย อนภายในกำแพงนนย่อมมีที่งทุกข์และสุขขนานใหญ่ ที่ขำพเจำประสพแล่วไม่ลืมเลย. ก่อนที่ถึงกรงนึ่สกสองสามวน ขำพเจำร้สึกตื่นเด่ไแบกบาน'ใจมุ่งแด่ความสุข จนไม่ได้สำเกฅเห็น อะไรหมด. กรนขากลบ จึ่งไค้เห็นว่า บนเชิงเทินและตามแง่กำแพง ๘(5)

กรง มีศีรษะกนเสียบประจานอยู่เบ็!นระนาว. แน่แล้ว ศีรษะเห กงเบ็๋นพวกโจรขององกลิมาล ที่ถูกประหาร. ’ กรงแรก จำเดิมแต่ไค้เห็นหนำวาสิฏฐีภายในกูบชำง ก็ สุกแสนโทมน์สกรงหนึ่งแล่ว, กร1นมาไค้เห็นศีรษะโจร ซึง จิกฉีกเนึ่อกินจนหมดสํเห้ลืนอแต่กะโหลกจนจำไม่ไค้ แต่ก็ย*งม เล่นผมและหนวดเคราเหลืออยู่บ่าง, ความสลดใจยี่งท์บทวีเข่ เพราะคนเหล่-านึ่ ข่าพเจาเกยร่วมกินร่วมพกกนมา. และมีอยู่กะโ หนึ่งเสียบไว้กลางเชิงเทิน, เห็นไค้ชดว่าเบนหำของวาชศรพ ข่าพเจ่าจำไค้ดี ๆ. ส่วนศีรษะองคุลิมาลกงถูกเสียบประจานไว้ทางท กะ'วไเออกอีกคำนหนึ่งเบ็1นแน่. ข่าพเจ่าระลึกถึงที่วาชศรพเกย การลงทณฑกรรม, กิคแลวก็รู้สึกเสียวใจ. วาชศรพเคยอธิบายพิสจุน ว่า ผู้เบนโจรพึงอย่าให้เขาจบไค้, ล่าเคราะห์ร่ายถกจ'บไปก็ล่ ทุกอย่างหนีให้จงไค้. อนิจจา! วิชาของวาชค'รพเหล่านี อย่างไรไค้ล่าง? เปล่าเลย. นอยน์กิมนุษย์จะรอกจากกรรมที แต่ชาติปางก่อน. มองดูหวกะโหลกวาชศรพ รู้สึกว่าซอกกระบอกฅาที่ออๅงโป กล่ายจะมองดูข่าพเจ่าและอำปากนอยๆ เรียกว่า “กามนิด ก จงดูข์าพเจ่าให้ใกล้หน่อย แล่วพิจารณาให้คีว่าเห็นอะไร. เพ ทานกเหมอนกน เกดในเวลาดาวโจรขน จะกองคำเนินในทางอว้4มืด

แห่งแม่เจำกาลีเหมือนกน, และในว1น,หนึ่งจะประสพการณ์ถึงที อยางนแหละ ! เบึนการแปลกประหลาดอยู่ ที่ประสพเหตุเช่นนึ่น่าจะหวาด กลำ, ในครงํ้นึ่กล'บตรงกินขำม ะ ขำพเจำเกิดความคิดใหม่ —ซึ ก่อนไม่เกยนึกเคยผนเลย คืออยากเบนนาย'โจร, ดก็ควรเบน ในยามที่ ได้รบทุกข์สาห'สอย่างนึ่. เห็นจะสมกํบกำทำนายของวาชศรพกระมด้ง. พูดถึงสติบญญากวามกลำหาญ ที่งได้รบความร้จากวาชศรพมากรอง เบนพิเศษอยู่แลํวควย, ถำจะตำตำเบ็่นนายโจรก็กงเบนได้. ดีเสียอีก จะได้ทำการแก้แกํนต่อสาตาเกียรได้สะดวก. แต่จะไค้วาสิฏ;ฐีกีนมาสู่ ในวงแขนขำพเจำหรือไม่น1นแลำแด่เรื่อง. ยี่งคิคก็เห็นเบ็่นขำพเจำได้ ต่อสู้กํบสาตาเกียรตำต่อตำ'ในกลางบา, เอาดาพพ้นถกกบาลม่นแล่ง ออกเบนสองเสี่ยง, แลำอุ้มวาสิฏเซึ่งกำลำเบนลมไม่ไค้สติ หนีออก จากบำน ซึ่งกำลำถูกไฟเผาพินาศลง, และได้ยินเสียงพวกโจรใจฉกาจ โห่รองคะนองชย. นบแด่ไค้เห็นวาลิฏฐีมีอาการละเหี่ย !ม' (ม; กรำนึ่เบนกราวแรก ละห่อยที่ขำพเจำเกิดกวามกลำหาญและความหวำขน, เรี่มคิดกะการณ์ ในภายหนำ. และคราวนึ่เบ็๋นคร1งแรก ที่ขาพเจำอยากมีชีวิดอยู่ ยำ ไม่อยากดาย. กำลำเห็นภาพด่าง ๆ เหล่านึ่เบ็๋นนิมิตขนในควงจิต ขณ ทางไปยำไม่เกินกว่าพนกำว เห็นหมู่เกวียนกองหนึ่งสวนทางมา ค่๓

หนนิแลนิหยุดรอ. มีชายคนหนื่งซึงคูเหมอน^1•บนหวหนา ไป บูชาอยู่บนเนินใกล้ทาง. ขำพเจาเขนิไ']]หา ทำทายปราศรยโดยสุภาพ, แลวถามวาบูชา เทพองค์ไรในที่นํ้. ชายผ&.ูะนนฅอบวา “ที่ในหลุมตรงน็ ผงศพท่านวาชศ กำกสิทธ. เพราะความก้มครองจากท่านผู้นี ขาพเจาจึงสามารถ อินฅราย ท8ง์ทร้พย์และชีวิตกล'บไปถึงบนินได้. และขาพเจาขอแน ออนวอนสท่านว่า อย่าละเลยบชาท่านที่นี่ตามสมควรแก่การณ. เพร ว่า ถนิสท่านจะเดินทางเขนิไปในแดนบา ถึงจะช่างคนรำษาท่ รำยกน ก็ช่วยคุ้มภไ]'ให้ไม่ดีกว่าท่านผู้ศกดสิทธกนน.” ขำพเช่าแยํง,ว่า. ท่านสหายที่รำ. ก็หลุมศพนคูยิงใหม่ เพียงสองสามเดือนเท่าน1น. ถนิศพที่ผงอยู่ในน1น คือ วาชศรพแ ก็ไม่ใช่กนสำเร็จผู้ศกด็สิทธอะไร, คงจะเบ็๋นโจรที่ชื่อน8นกจ^ระม’)')ำ ใ พ่อกนิคนนนกมศีรษะรบรอง “ กนเดียวกน... แน่นอน... ขำพเช่าเบนผู้เห็นเขานำวาชศรพมาเสียบประจานไว้ ณที่กรง ยิงเสียบอยู่บนประตเมือง. กงแด่วาชศรพไค้รบโทษทรมานกนิ! ราชทำเฑ์ ก็ได้ชำระลางบาปหมดจดแลนิ. บำนํได้ขนสวรรค์ไ ควงจิตด่างพร้อยอะไรอีก. วิญญาณของวาชศรพ ณ บิคน. กอยคูแล บองกนกนเดินทางให้พนภยจากโจรผู้ร้าย. ยี่งกว่านน มีผู้เขาพ เมื่อ'วาชศรพยิงประพฤติเบน'โจรอยู่ ก็เบึนผู้มีความรู้สูงและประ ๘๔

/ ฅนอย่างคนสำเร็จ เพราะเบ็นผู้รอบรู้พระเวทขั้นเจนใจ. อย่ เขาก็ว่ากนคํง้น.” ขำพเจ่าตอบว่า เ' ที่สูท่านพูดน ถกตองจริงทุกประก เพราะขำพเจ่าร้จ่ทเขาตี อาจเรียกว่าเบ็๋นเพื่อนกนก็ไค้.” พ่อคำคนนน มองดูขำพเจ่าอย่างตะลึงลาน แต่ขำพเจ่ากล่า ต่อไปว่า “ สูท่านควรจะทราบไว้ ว่ากร5งหนึ่ง ขำพเจ่าเกยถูกโจ ก๊กนึ่จ่บตำไปไค้ และวาชศรพไค้ช่วยชีวิตขำพเจ่าไว้ตงสองครํ้ง.” พ่อคำมองคูขำพเจ่าในกราวนึ่ ไม่ใช่อย่างตะลึงกลำ, กลบมี กิริยาพอใจกล่าวชมว่า แน์บว่าสท่านมีบุญวาสนาแท้ๆ, คำขำพเจ เบนผ้ทีวาชศรพโปรดปรานแล่ว, ในสองสามบี่เท่าน,น ขำพเจ่าควร จะเบนคนมํงมีที่สุด'ในกรุง'โกส,มพี. บดนึ่ชอลาที ขอให้สู ใครควรอิจฉาในเคราะห์ตีของตน, เดินทางไปโดยสวํสํดิภาพเกิด” ว่าแล่วเขาก็ให้อาณ*ฅัสํญญาณกองเกวียนของเขาเดินทางต่อ’ไป. เบื่นธรรมดาอยู่เอง ขำพเจ่าจะละเลย'ไม่เซ่นบูชาสหายที่ลือชื และที่นํบถือของขำพเจ่ามิไค้. แต่การออินวอนตรงกันขำมกํบที เกยออินวอนกน คือขอให้วาชศร,พบนดาลให้ขำพเจ่าไป.พบพวกโจร จะ’ได้สมคบเขำเบ็1นพ'วกดำย และคำยกวามเชื่อในความสามารถของ ตน ว่าไม่ชาตำแหน่งหำโจกก็คงตกแก่ตำ. ขำพเจ่าจะไค้ทราบผลในความเบ็่นไปของตนในไม่ชำ ทีสหาย ปราชญของขาพเจา และทีบุคคล ณ บดนีนบถอยกย่องว่าเบนกน ๘๔

สำเร็จ ได้ทำนายไว้ว่า ขำพเจาจะ'ได้เบน'โจรเพราะเกิดเวลาดาว'โจรขื น*น เบนอนผิดหมด. เพราะเมื่อเดินทางตลอดจนถึงกรุงอุชเชนี โจรผู้ราย แม้แต่ร่องรอยก็ไม่มี, ผิดกว่าคราวก่อน ทีเดินท จากกรงโกสไ]พีมาไม่ถึงสไ]ดาห์ เช่าเขตบาใหญ่ระหว่างพรมแ อวนฅิก็ถูกโจรปล้น, มากราวนไม่มีเหตุการณ์เช่นนนเลย. เมอ มารำพึงแล้ว รู้สึกว่าแปลกอยู่ จิกแหล่นจะได้เบ็๋นโจ ไม่สบโชก จึ่งต่องเบ็่นชาวบานอยู่ต่อไป. อนที่จริงเมี่ออยากจะ ก็ไม่เบ็่นการยากอะไร จะหาทางพีนโดยล้างบาปในภายหล*งก็ โดยประพฤติส\"ญ-จารึก'ไปนม*สการยํงสถานศ*กดสิทธ. เปรียบเหมือน เฟ้นโลหิตที'มีในกายดำอยู่มากมาย, แต่ที่ไปสู่เบองศ เดียว ซึ่งเบนทางที่วิญญาณจะออกไปทางน8นไนเวลาตาย. เบ็่นอ ถึงจะเ บ็่นโจร ก็กล้บใจหาทางพนบาปในภายหล้งก็ได้. เพราะว่ บุกกล เมอได้บรรลุวิมุตดิกวามหลุดพีนแล้ว, กรรมท1งหลาย ไม่ว ดีหรือชำก็สน'ไปเอง, เท่ากำ)เอาบญญาความรู้เผาผลาญลงเบนผ 2^ ฉะน0น^ . คูก่อนท่านภราดา, หากว่าระวางกรงกระน8น ขาพเจาจะ เ บน’เจร พูดถงผลของกลธรรมคูก ไมสจะแปลกไปจากกนธรรมดากมาก นอยนก. เพราะตลอดเวลาทีขาพเจาจำเบ็่นต่องอย่กำพๅดโจุร ความรู้อย่างหนึ่งว่า พวกโจรมีอุป{เสยต่าง ๆ กน ะ บางกนม ดีเลิศ. ล้าพูดถึงล้กษณะภายนอกที่เห็นดำยตา, มีบาง