Filipino Grade 4

Subukin NatinIsulat sa bawat patlang ang angkop na pang- Kunin ang Index of Mastery nito.abay upang mabuo ang diwa ng pangungusap.1___ na binantayan ni Aling Lina ang kaniyangsanggol na maysakit. Umiiyak nang 2___angsanggol dahil sa mataas na lagnat. Inawitan niAling Lina nang 3___ ang anak upang makat-ulog. 4 ___ niyang inilapag ang sanggol sa 5____. Marahan niyang idinuyan ang mag-aaralhanggang sa makatulog nang 6___ . 7_______ay wala nang lagnat ang mag-aaral. Iginalawniya nang 8 _____ ang kaniyang kamay atpaa. 9 _____ na nagdasal ng pasasalamat siAling Lina. Muling nagbalik ang kasayahan sakanilang 10 ___. DEPED COPY 4 Layunin Nasusuri ang damdamin ng mga tauhan sa napanood Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoPagbabaybay PUMuling pagtuturoGawin ang mga hakbang na isinagawa sa Araw EP2 gamit ang huling limang salita.PagganyakIpakompleto sa bawat isa. Ano ang Bakit ito ang damdamin naramdaman mo? mo?Bago basahinang kuwentoHabang binaba-sa ang kuwentoPagkataposbasahin angkuwentoTumawag ng ilang mag-aaral upang magbahaging kanilang sagot sa klase. 152 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Gawin Natin PNGamit ang mga pangungusap ng mgapangyayari sa napakinggang kuwento, Paalalahan ang mga mag-aaralipasalaysay muli ang kuwento. sa tamang paraan sa tamangItanong: paraan ng pagbibigay ngAno ang damdamin sa unang bahagi ng reaksiyon.kuwento? Gitnang bahagi? Panghuling bahagi?Paano ito naipadama sa kuwento? PLDEPED COPYKunin ang reaksiyon ng mga mag-aaral sa mgadamdaming ipinadama ng tauhan sa kuwento.Gawin NinyoPangkatin ang mga mag-aaral. Bigyan angbawat pangkat ng mga pahina ng aklat ng “AngHardinerong Tipaklong.”Ipatapos sa mga mag-aaral ang talaan saPagyamanin Natin Gawin Ninyo A, KM, p. 81.Matapos ang inilaang oras, tumawag ngpangkat na magbabahagi ng kanilang sagot.Gawin MoUmisip ng isang palabas sa telebisyon o kayanaman ay isang palabas na napanood saprograma sa paaralan o sa pamayanan.Gumawa ng isang puppet upang ipakita angdamdamin mo tungkol sa naalalang palabas.Matapos ang inilaang oras, tumawag ng mgamag-aaral na magbabahagi ng kanilang sagot.PaglalahatItanong:Ano ang natutuhan mo sa aralin?PagsasapusoItanong:Ano ang gagawin mo kung ang damdamin moay hindi katulad ng sa kaibigan o kaklase mo?5 Layunin Nakasusunod sa nakasulat na panuto Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoPagbabaybay Maghanda ng manila paper,Pagsusulit na pang-masteri pentel pen, pangkulay, at tape para sa pangkatang gawain.Kung NatutuhanGawain AGumupit ng isang larawan. Sumulat ng talatatungkol dito. 153 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Salungguhitan ang pandiwa na ginamit. Biluganang pangngalan. Ikahon ang pang-abay atSalungguhitan ng dalawang beses ang pang-uri.Gawain BBasahin ang isang maikling kuwento namakikita sa Kagamitan ng Mag-aaral.Kompletuhin:Pamagat ng Binasa: _______Pahina : _______Damdaming ipinadama sa kuwento: ______Dahilan ng damdamin : ____________Kung Hindi NatutuhanGawain AIpakita ang ilang larawan na nagpapakita ngkilos.Ipatukoy ang mga kilos na ginawa. Sabihinkung paano isinagawa ang bawat isa.Gawain BIpakita ang ilang mga larawan ni HardinerongTipaklong.Gawaing PantahananItala ang mga kilos na isinagawa ng bawatkasapi ng pamilya kaugnay ng paggawa nghardin sa sariling bakuran. Ilarawan ang bawatkilos na naobserbahan at ang damdamin ngbawat mag-anak.DEPED COPY Ipaalala sa mga mag-aaral ang tamang oras ng pagpunta sa silid-aklatan.6 Layunin Nasasagot ang mga tanong tungkol sa binasang teksto Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoPagbabaybay PUPaunang Pagsusulit PTPaghawan ng Balakid PSIpagawa ang Tuklasin Mo B, KM, p. 79.Matapos ang inilaang oras, tumawag ng ilangmag-aaral upang magbahagi ng kanilang sagot.PagganyakItanong:Ano ang gagawin mo kung may pangkatanggawain kayo sa klase at may kasamaan ka ngloob sa pangkat na napuntahan mo? 154 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Pangganyak na TanongItanong:Paano nagtulungan ang Muslim at Kristiyano sagitna ng kaguluhan?Gawin Natin Ihanda ang larawan at ang tsart.Ipabasa ang talata sa Basahin Mo, KM, p. 80.Itanong: PBTungkol saan ang binasa?Bakit pinapurihan ang mga Muslim at Kristiyanosa Cotabato?Karapat-dapat bang papurihan ang kanilangginawa?Ano ang pinatunayan ng pangyayaring ito?Ano ang mangyayari kung ang lahat ay tutuladsa ginawang ito ng mga Muslim at Kristiyano?Ano ang gagawin mo upang magkabati omagka-ayos kayo ng taong nakasamaan mo ngloob?DEPED COPYPanapos na Gawain Isulat ang sagot nito sa KMSumulat ng isang sorry note para sa isang dialogue journal.taong nakasamaan ng loob.7 Layunin Nagagamit nang wasto ang pariralang pang-abay sa paglalarawan ng kilosYugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoPagbabaybay PTPagtuturo ng salitaPahulaan sa mga mag-aaral ang kahulugan ngmga salitang nililinang. Ipasulat ito sa kanilangkuwaderno.Balikan WGPangkatin ang klase.Ipasulat sa bawat pangkat ang mga pandiwa naginamit sa bawat pangungusap na ipakikita. Gawin itong paligsahan upang 1. Mahusay sumayaw ang grupo nina maging masaya. Jempot . 2. Ang grupo nila ay nagtatanghal sa Isulat ang bawat pangungusap entablado. sa istrip ng papel.3. Nanalo sila sa patimpalak noong na- Ipakita iisa-isa ang mga istrip ng papel sa bawat pangkat.karaaang linggo.4. Lumipat sila ng tirahan sa San Pedro, Laguna.5. Tumatakbo nang matulin ang mga sasakyan. 155 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

6. Maraming bagong kaibigan ang kanyang nakilala. 7. Sumali sa paligsahan sa pagsayaw noong nakaraang linggo ang grupo nila. 8. Maraming mahuhusay na pangkat ang kanilang nakalaban. 9. Malugod na tinanggap ng bawat pangkat ang kinalabasan ng patimpalak.10. Nagpasalamat sila sa Panginoon sa biyayang kanilang tinanggap.Itanong:Ano-ano ang pandiwang ginamit sa bawatpangungusap?Paano kaya ito isinagawa?Ano ang tawag sa mga salitang nagsasabi kungpaano isinasagawa ang kilos?DEPED COPYGawin Natin WGIpabasa muli ang talatang nasa Basahin Mo,KM, p. 80. Itala ang mga ibinigay na paglalarawan sa mga ikinilos saItanong: talata.Ano-ano ang pandiwang ginamit sa talata?Paano kaya isinagawa ang bawat kilos?Ano ang tawag sa mga salitang ito?Ipabasa muli ang talata.Itanong:Bakit pinapurihan ang mga Muslim atKristiyano?Saan inihatid ang siyam na guro?Ano ang tawag sa mga salitang nagsasabi nglugar kung saan ginanap ang kilos?Gawin Ninyo KMPangkatin ang klase.Pasulatin ang bawat pangkat ng isang talata Ang reader’s response KMna may lima hanggang anim na pangungusap journal ay isang kuwadernotungkol sa pagtutulungan ng magkakaibigan.Pabilugan ang mga pandiwang ginamit atipasalungguhit ang mga pang-abay.Gawin MoIpagawa ang nasa Isulat Mo, KM, p. 83. na ihahanda ng mga mag-aaral upang dito isulat ang kanilang mga tugon sa mga tekstong kanilang napakinggan o nabasa.Paglalahat Ang pariralang naglalarawanAno ang natutuhan mo sa aralin? kung paano ginawa ang kilos ay mga pariralang pang-abay na pamaraan. 156 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Pagsasapuso Ang pariralang tumutukoySabihin : kung saan ang pook o lunan naIguhit kung paano ka makatutulong sa pinangyarihan ng kilos o gawapagpapaunlad ng pamilya mo. ay mga pariralang pang-abay na panlunan.Subukin Natin Ang pariralang nagsasabi kungLagyan ng pariralang pang-abay ang bawat kailan ginawa, ginagawa opangungusap. gagawin ang kilos o pangyayari ay mga pariralang pang-abay na 1. Naglilinis ng mga bakuran ang mga tao pamanahon. bago magpiyesta. Kuhahin ang Index of Mastery 2. Nagpatawag ng pagpupulong. nito. 3. Handa na ang lahat. 4. Dumalo siya. 5. Dumating ang mga bisita. 6. Natuwa ang lahat. 7. Nanguna ang punong barangay. 8. Nagmisa si Fr. Suarez. 9. Tumutugtog ang banda ng musiko.10. May palaro sa plasa.DEPED COPY8 Nagagamit nang wasto ang card catalog Layunin Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoPagbabaybay PUMuling pagsusulitPagganyak PSItanong:Ano ang gagawin mo kung may nais kanghiraming aklat sa silid-aklatan at hindi mo alamkung saan ito makikita?Gawin Natin Maghanda ng mga listahanPangkatin ang klase. ng mga paksa ayon sa Dewey Classification System.Bigyan ang bawat pangkat ng listahan ng mgapaksang hahanapin. 157 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Ipasulat ang numero kung saang kabinet ito sa EP silid-aklatan makikita. EP Bigyan ang bawat pangkat ng oras upang maisagawa ito. Layunin Matapos ang inilaang oras, tawagin ang bawat pangkat upang ibahagi ang kanilang sagot. Itanong: Ano-ano ang paksa na hinanap? Saan ito makikita sa silid-aklatan? Ano-ano ang mga kategorya na ginagamit sa Dewey Classification System? Ano ang kahalagahan ng pagkatuto ng DCS? Paano ito makatutulong sa iyo sa pagpapaunlad ng iyong kaalaman? Gawin Ninyo Pangkatin ang klase. Magpagupit ng ilang mga larawan sa lumang diyaryo o magasin. Isulat kung saang kategorya sa DCS ito makikita. Pag-uulat ng bawat pangkat. Gawin Mo Magtala ng dalawang aklat na makikita sa silid- aklatan. Isulat ang pamagat nito at sabihin kung saang DCS ito kabilang. Pagsasapuso Ano ang dapat tandaan sa paggamit ng mga aklat at ng iba pang babasahin sa silid-aklatan? DEPED COPY 9 Nakasusulat ng talatang naglalarawan Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoPagbabaybay PTMuling pagtuturoIpakumpirma sa mga mag-aaral ang kanilang KMhula sa kahulugan ng mga salitang nililinang sapamamagitan ng paggamit ng diksiyonaryo. KMGawin NatinItanong:Ano-ano ang dapat isaalang-alang sa pagsulatng isang talata?Sa pagsulat ng pamagat?Gawin MoSumulat ng isang talatang naglalarawan ngmga paghahanda, pag-aayos ng hardin naipinagagawa sa sariling bakuran. 158 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Matapos ang inilaang oras, pabigyang puna angnatapos na sulatin.Ipasulat muli ito na isinasaalang-alang ang mgapunang ibinigay ng mga kaklase. 10 Layunin Nakasusunod sa mga panuto Munting Paalala sa Iyo PU Yugto ng Pagkatuto KMPagbabaybayPagsusulit na pang-masteriDEPED COPYPagsagot sa Mahalagang TanongBalikan ang sagot ng mga mag-aaral samahalagang tanong na ibinigay sa pagsisimulang aralin.Itanong:Ano ang sagot mo ngayon dito?Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahaging kanilang sagot.PagtataposIpagawa ang Isaisip Mo, KM, p. 83Gawaing PantahananAlamin ang mga programa sa pamayanan nanaglalayong pagpapaunlad nito. Isulat ito sapisara at sabihin kung paano ka makikilahokdito.Programa ng Halimbawa kungPamayanan paano makikilahokKaragdagang BabasahinPRODED Filipino. Pandiwa 7-B. pp 4 – 13Pag-unlad sa Wika 3. 2000. pp 77-81Filipino 3 Sagisag ng Lahi. 1999.pp 34, 35, 40, 41.PRODED Filipino. Basahin at Sundin 1-C.pp 1-16Panlingguhang PagtatayaGumupit o gumuhit ng isang larawan kung paano nakatutulong ang isang tao sapagpapaunlad ng pamayanan.Sumulat ng tatlo hanggang anim na pangungusap tungkol dito.Bilugan ang mga pariralang pang-abay na ginamit. 159 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

ARALIN Hangad na Likas-Kayang Pag-unlad Hangad na Likas-Kayang Pag-unlad1100ARALIN Panlingguhang Layunin Pag-unawa sa Napakinggan Naibib igay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa napakinggang teksto F4PN -Ii-18.1 Wikang Binibigkas Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang mga pangungusap F4IIh-i-6.2 Gramatika Nagagamit nang wasto ang pariralang pang-abay sa paglalarawan ng kilos F4WG-IIh-j.6 Pag-unlad ng Talasalitaan Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagbibigay kasalungat na salita F4PT Iii- 1.5 Pag-unawa sa Binasa Nasasabi ang sanhi at bunga sa mga pangyayari ng binasang teksto F4PB-IIdi- 6.1 Pagsulat at Komposisyon Nakasusulat ng liham na nagbibigay ng hangarin sa isang gawain F4PU-IIh-i-2.3DEPED COPYPaunang PagtatayaPangkatang Gawain 1. Pangkatin ang klase. 2. Ipakuha ang activity card sa pinuno ng pangkat. 3. Ipagawa ang gawain sa loob ng limang minuto. 4. Ipahanda sa bawat pangkat ang kanilang pag-uulat na tatagal sa loob ng dalawang minuto. 5. Matapos ang itinakdang oras, tumawag ng pangkat na magpakita sa buong klase nang natapos na gawain.Gawain 1 – Lights, Camera, Action Isadula ang mangyayari sa isang maganda at malinis na kapaligiran.Gawain 2 – Basahin at Sundin Bumuo ng islogan tungkol sa pangangalaga ng kalikasan at basahin sa klase.Gawain 3 – Usapan Tayo Punan ng tamang parirala ang usapan. 160 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Isang araw napagkasunduan ng magkaibigang sina Roj at Nat na mamingwit sa ilog. Roj: Nat, punta tayo sa ilog at mamingwit. Nat: Wow, gusto ko ‘yan! Roj: Magpaalam na tayo sa ating magulang. Nat: Oo, sige! Nakarating ang magkaibigan sa ilog at inihanda ang kanilang pamingwit. Roj: _______para hindi tayo madulas. Nat: Ako ang maglalagay na ng pain sa bingwit para________ng isda. Maraming isda silang nahuli kaya_____ ang magkaibigan.Gawain 4 – Buuin NatinBuuin ang larawan at sabihin ang magagawa ng iyong munting kamay para makatu-long sa pangangalaga ng kalikasan.Maghanda ng isang larawan na nagpapakitang maruming ilog o dagat at gawin itongjigsaw puzzle.DEPED COPY LayuninNaibibigy ang kasalungat na kahulugan ng salitaNaibibigay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sanapakinggan tekstoNaisalaysay muli ang napakinggang tekstoMahahalagang Tanong Munting Paalala sa IyoItanong:Ano ang likas-yamang pag-unlad? PTKailan ginagamit ang pang-abay?Ano ang ugnayan ng sanhi at bunga?Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng isang liham? Yugto ng Pagkatuto Paghawan ng Balakid Ipagawa ang Tuklasin Mo A, KM, p. 84. Ipagamit ang mga bagong salita sa sariling pangungusap. 161 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Pagganyak Maaaring gumamit PNBasahin nang malakas. ng ibang tula o kaya kanta para Ang Ating Kapaligiran sa gawaing ito. Siguraduhin na Ating tingnan ang ating kapaligiran, iba’t ibang uri ng puno’t halaman. may katulad na tema nito ang Dito mga hayop ay naninirahan, marami’y ‘di batid sa ’ting kaalaman. gagamitin. Sisirin, tuklasin ang kailaliman, DEPED COPY makita’ng kagandahan ng karagatan. Perlas, isda, at iba pang kayamanan, Gumawa ng prediction card para rito. mga tao’y binigyan ng kabuhayan. Simoy ng hangin, kay sarap maramdaman! Ang lahat ng puno’y nagsisisayawan Iba’t ibang ibong nagsisiliparan, iyong masisilayan kung saan-saan. Ngayon, tingnan mo ang iyong kasalanan bakit ba kinuha ang ‘di kailangan? Nang nagmakaawa, siya’y ‘di tinulungan, damhin ang bagsik ni Inang Kalikasan. Panahon na. Kumilos ka, kamag-aaralan! Tuparin ang tungkuling dapat gampanan! Kilos at salita, ating pag-isipan, bago maglaho ang ating kayamanan.http://permanently-temporary.tumblr.com/post/319590177/kamag-aral-para-sa-kalikasanItanong:Ano ang pamagat ng tula?Tungkol saan ang binasang tula?Ano ang nangyari sa kalikasan?Sino ang sinasabing may kasalanan nito?Ano ang panawagan ng tula?Pangganyak na TanongItanong:Ano ang panawagan nina Sibol at Gunaw? 162 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Gawin Natin ALIpakita at pag-usapan ang pabalat ng kuwento.Si Sibol at Si GunawE.B. MarananBookmarkDEPED COPYItanong: Gabayan ang mga mag-aaralAno ang nais mong malaman sa ating na makagawa ng tanong. Isulatkuwento? sa pisara ang mga tanong na kanilang ibibigay.Unang Pagbasa ng KuwentoBasahin nang tuloy-tuloy ang kuwento. Kailangang nabasa mo munaIkalawang Pagbasa ang kuwento bago dumatingSa pagkakataong ito, basahin muli ang ang araw na ito upangkuwento. makapaghanda ng mga tanongTumigil panaka-naka upang magtanong tungkol para sa gawaing ito.sa binasa.Pagkatapos Bumasa Umikot sa klase at gabayanBalikan ang mga tanong na ibinigay ng mga ang bawat pangkat sa gawaingmag-aaral bago basahin ang kuwento. ito. Ipagawa muna ang paraPasagutan ang mga ito sa klase. sa napakinggang kuwento.Magkaroon na rin ng talakayan sa sagot na Matapos, basahin ang kuwentokanilang ibibigay. sa KM, maaari na muli itongItanong: ipagawa sa mga mag-aaral.Saan ang tagpuan ng kuwento?Sino-sino ang tauhan? PSIlarawan ang bawat isa.Kanino mo ihahambing ang iyong sarili? Bakit?Paano ipinakita ni Sibol ang kanyangpagmamahal sa kaniyang kapatid?Paano mo tutularan si Sibol?Gawin NinyoIpagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo A,KM, p. 87.Gawin MoIpasalaysay muli sa mga mag-aaral angbahaging kanilang naibigan sa kuwento gamitang sarili nilang pangungusap.Ipagamit na gabay ang rubrics na nasaPagyamanin Natin Gawin Mo A, KM p. 90.Panapos na GawainItanong:Ano ang natutuhan mo sa kuwento? 163 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

2 Layunin Nasasabi ang sanhi at bunga sa mga pangyayari Natutukoy ang mga salitang ginamit sa sanhi at bunga Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoBalikan Gumawa ng character PNItanong: map para sa bawat tauhan.Sino si Bulaw? Gumaw?Ilarawan ang bawat isa.Gawin NatinDEPED COPYPangkatin ang klase.Bigyan ang bawat pangkat ng sapat na oras PSupang makapaghanda ng dula-dulaan tungkol sanapakinggang kuwento. Bigyan ang pangkat ngbahagi na isasadula.Matapos ang inilaang oras, tawagin ang pangkat Bigyang halaga ang ginawa ngupang ipakita ang kanilang inihandang bawat pangkat.dula-dulaan.Itanong: PNAno ang ipinakitang pangyayari?Ano ang sanhi ng pangyayaring ito?Ano ang bunga ng pangyayaring ito?Ipahanap sa klase sa aklat ang mga pangyayaringbinigyang buhay ng bawat pangkat.Ipabasa ito nang malakas.Itanong:Ano ang salitang ginamit upang ipakita ang sanhing pangyayaring binasa? Bunga?Gawin NinyoIpagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo B,KM, p. 88.Gawin MoSabihin:Magbahagi ng isang karanasan na nagpakitang naging sanhi at bunga ng isang isinakilos nahindi mo makalimutan.PaglalahatItanong:Ano ang ugnayan ng sanhi at bunga?Ipagawa Isaisip Mo Bilang 2, KM, p. 91. 164 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

3 Layunin Nagagamit nang wasto ang pariralang pang-abay sa paglalarawan ng kilosNagagamit ang pariralang pang- abay sa sariling pangungusapYugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoBalikan WGItanong:Ano ang pandiwa? Pang-abay?Ipagamit ang mga ito sa pangungusap.DEPED COPYGawin Natin Kung kinakailangan, PNBalikan ang kuwentong napakinggan.Itanong: basahin muli ang kuwentongAno-ano ang pangyayari sa kuwento?Ano-ano ang kilos na isinagawa sa kuwento? ito sa mga mag-aaral.Paano ito isinagawa?Anong pag-ugnay ang gagamitin natin upang Isulat sa pisara ang pandiwa.maging maayos ang pagbigkas ng parirala?Ipabasa ang mga nagawang pariralang Sa tapat nito isulat angpang-abay.Ipagamit ang mga ito sa sariling pangungusap. pang-abay na ibibigay ng mga mag-aaral. WGGawin Ninyo WGIpagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo C,KM, p. 88.Gawin MoSabihin:Gamitin ang mga pariralang pang-abayna natukoy sa Gawin Ninyo sa sarilingpangungusap.Paglalahat Kuhanin ang Index of MasteryItanong: nito.Ano ang pariralang pang-abay? Isulat sa tsart.Subukin NatinBilugan ang mga pariralang pang-abay naginamit sa bawat pangungusap. 1. Sobrang bagal ng jeep na aking nasakyan. 2. Patakbo kong tinungo ang aking silid-aralan upang umabot sa pagsusulit. 3. Tumingin sa relo ang aking guro at saka napailing. 4. Pabulong na sinabi ng aking kamag-aral na nahuli rin pala si Ma’am. 5. Tahimik akong umupo at sinimulang sagutan ang aming pagsusulit. 165 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

4 Layunin Natutukoy ang mga bahagi ng liham Nagagamit nang wasto ang mga bantas sa pagsulat ng liham Nakasusulat ng liham na pagbibigay ng hangarin sa isang gawain gawain Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoBalikan KMItanong:Ano-ano ang bahagi ng liham? Kung kinakailangan naAno ang inilalagay sa bawat bahaging magpakita ng isang liham, gawinbinanggit? ito.DEPED COPYGawin Natin Kung kinakailangan, basahinPangkatin ang klase. muli ang kuwentong ito sa mga mag-aaral.Pasulatin ang bawat pangkat ng isang lihamupang magsabi ng hangarin na makatulong Isulat sa pisara ang pandiwa. Sapara sa kapitan ng barangay sa sariling tapat nito isulat ang pang-abaypamayanan sa pangngalaga sa kalikasan. na ibibigay ng mga mag-aaral.Matapos ang inilaang oras, tawagin angpangkat upang basahin ang kanilang nataposna liham.Gawin NinyoSabihin sa pangkat na makipagpalit ng papel sa Paalalahanan ang mga mag-ibang pangkat. aaral nang wastong pagbibigay ng puna.Ipagamit ang pamantayan na nasa PagyamaninNatin Gawin Ninyo D, KM, p. 89 upangmabigyang-puna ang natapos na liham ng ibangpangkat.Gawin MoIpasulat sa bawat mag-aaral ang kanilangnabigyang punang liham sa kanilangkuwaderno.PaglalahatItanong:Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsulat ngliham? 166 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

5 Layunin Nakasusunod sa panuto Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoKung NatutuhanDEPED COPYGawain ABasahin ang sumusunod. Punan ng wastongsalitang naglalarawan ng kilos ang patlang saloob ng pangungusap. 1. Si Sibol ay_______na tumakbong palayo sa kuta. 2. _______ niyang inihasik ang mga binhi sa buong kabundukan. 3. Humiyaw nang_____ si Gunaw. 4. ______ ang sigaw ni Luningning mula sa langit.Gawain BSumulat ng 5 pangungusap na may pariralangpang-abay. Salungguhitan ang ginamit naparirala.Kung Hindi NatutuhanGawain ABasahin ang sumusunod. Salungguhitannang isang beses ang tumutukoy sa sanhi ngpangyayari at dalawang beses sa tumutukoy sabunga ng pangyayari. 1. Dahil sa angking kabutihan, minahal ng taong bayan si Sibol. 2. Ikinulong si Gunaw dahil sa ginawa niya sa kalikasan. 3. Dahil sa pagmamahal ni Sibol sa kalikasan, naibalik sa kagandahan at kasiglahan ng Bundok Pangarap. 4. Umalis si Luningning dahil naghihirap at naghihina siya sa lupa. 5. Dahil malakas si Gunaw, sinira niya ang kabundukan.Gawaing PantahananMagpatulong sa magulang o sa kapatid sapaglalarawan ng kapaligiran noon at ngayon. 167 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Panapos na Gawain Ipasulat sa mga mag-aaral angNatutuhan ko sa araling ito na___________. kanilang sagot sa response journal. Ang response journal ay pagtatala ng mga mag-aaral ng kanilang natutuhan at hindi natutuhan sa aralin, hindi nauunawang salita, paghihinuha sa aralin, reaksiyon sa kanilang binasa at pagsagot sa mahalagang tanong. 6 Layunin Nasasagot ang mga tanong tungkol sa binasang teksto DEPED COPY Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoBalikan KMIpakuha ang liham na ginawa ng mga mag-aaral PTnang nagdaang araw.Tumawag ng ilan upang ipabasa ito. PBPaghawan ng BalakidIpagawa ang Tuklasin Mo B, KM, p. 85.Ipagamit ang mga bagong salita sa sarilingpangungusap.PagganyakItanong:Nakaranas ka na ba ng baha?Saan? Bakit nagkaroon ng pagbaha?Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahaging kanilang sagot.Pangganyak na TanongAno ang naidulot ng pagbaha kay Elay?Gawin NatinIpabasa ang teksto sa Basahin Mo, KM, p. 86-87.Itanong:Bakit nagising sa katotohanan ang bida sakuwento?Magpagawa ng tanong sa mga mag-aaraltungkol sa kuwentong kanilang binasa.Tumawag ng mag-aaral na babasa ng kaniyangginawang tanong. Hayaan siyang tumawag ngkaklase na sasagot nito.Magkaroon ng talakayan buhat sa mga tanongat sagot na ibinigay ng mga mag-aaral.PagsasapusoIpagawa ang Isulat Mo, KM, p. 91. 168 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

7 Layunin Naisasalaysay muli ang nabasang kuwento sa sariling pangungusap Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoBalikan PBIpapikit ang mga mata ng mag-aaral.Ipaisip sa kanila ang mga pangayayari sa Dahan-dahan lamang angbinasang kuwento. pagbibigay ng panuto upang makasunod ang mga mag-aaral.Gawin Natin Umikot at tingnan kung angIpamulat ang mata ng mga mag-aaral. lahat ay nakasusunod. KungPatingnan kung tama ang naiguhit nila sa mayroong hindi, ulitin angkanilang isipan sa pamamagitan ng muling binanggit na panuto.pagpapabasa ng teksto sa Basahin Mo, KM, p.86-87.Matapos ang inilaang oras, ipakuha sa mgamag-aaral ang kanilang kagamitan sa Art tuladng lapis, papel, ruler at pangkulay.Sabihin:Ilista ang mga mahahalagang pangyayari sabinasang kuwento.Ihanda ang isang mahabang papel sapamamagitan ng pagdidikit ng dalawang papel.Tiklupin ang papel ayon sa dami ng naitalangmahahalagang pangyayari.Iguhit sa loob ng bawat kahon na nagawa angmga tinukoy na pangyayari.Sumulat ng isang pangungusap tungkol dito.Pagandahin ang bawat frame.DEPED COPY8 Layunin Nakasusunod sa panuto Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa IyoGawin NinyoPangkatin ang klase.Ipakita at pag-usapan ang natapos na cartoonsa binasang kuwento.Gawin MoTumawag ng ilang mag-aaral upang isalaysaymuli ang nabasang kuwento gamit ang nataposna cartoon.Pagsagot sa Mahalagang Tanong 169 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

DEPED COPYGawaing Pantahanan Ipasulat sa dialogue journal ang mga natutuhan na nang husto at hindi pa natutuhan nang husto sa aralin sa linggong ito. Pagtatapos Ipakompleto ang pangungusap. Ngayong linggo na ito, ako ay natuwa/nalungkot dahil ______________. Karadagang Babasahin MISOSA Filipino 5. Pangyayari at Epekto Nito. p 1-14 PRODED Filipino. Bakit nga Ba? 9-A. 1997. pp 1-12 MISOSA Filipino 4. Modyul 7. pp. 1-7 Hiyas sa Wika 5. 1999. pp 159-163 PRODED Filipino. Mga Pang-abay 17-C. 1997. pp 5-15 Panlingguhang Pagtataya Tukuyin kung ano ang sanhi at bunga ng sumusunod. 1. pagkaubos ng kagubatan 2. kaingin 3. pagdami ng tao 4. baha 5. squatter Piliin ang mga salitang naglalarawan ng kilos sa loob ng pangungusap. 1. Mabilis na bumagsak ang lupa sa bundok dahil sa kawalan ng mga puno. 2. Unti-unting nauubos ang mga isda sa karagatan dahil sa muro-ami. 3. Hirap maghanap ng pugad ang mga ibon dahil sa kawalan ng mga puno. 4. Malungkot na lumipad ang mga ibon sa kalangitan sa kawalan ng kanilang tirahan. 5. Dahan-dahang sinilo ng mga mangangaso ang mga ligaw na hayop sa kagubatan. 170 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

IKALAWANG MARKAHAN TALAHANAYAN NG ESPESIPIKASYON LAGUMANG PAGSUSULIT Antas ng Pagtataya Blg. ng Blg. Kaala Proseso Pag-unawa Perpormans/ Kinalalagyan Araw ng man ng Aytem (15%) (25%) (30%) Produkto na Aytem Layunin Itinuro (30%)Naibibigay ang 55 5 1-5kahulugan ngDEPED COPYsalita sa 4 44 6-9pamamagitan ngkasingkahulugan 11 1 10Napagsusunod- 55 5 11-15sunod ang mga 3 33 5 16-18pangyayari sa 45 19-23tekstongnapakinggan 22 2 24-25 26-28Nakapagbibigay 33 3 29-30ng hinuha sa 22 2 31-35kalalabasan ng 45 15 36-50mga pangyayari 15 15 5sa napakinggangtekstoNaibibigay angsariling wakas saakdang napaking-ganNasasagot angmga tanong naliteralNaipapahayag angsarilingopinyon o reaksiyonsa tekstoNabibigyangkahulugan angsalitang iisa angbaybay ngunitmagkaiba ang diinNagagamit nangwasto ang pang-uriNagagamit angpandiwa ayon sapanahunanNaibibigay angkahulugan ang bargraph/dayagramNakasusulat ngliham na paanyayaKabuuan 48 50 7 13 15 15 50 171 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

IKALAWANG MARKAHAN LAGUMANG PAGSUSULIT Pangkalahatang Panuto: Isulat ang mga sagot sa sagutang papel. Panuto: Makinig nang mabuti sa akdang babasahin ng guro . Pagkatapos,sagutan ang mga tanong. Isulat ang letra ng tamang sagot. Basahin nang dalawang ulit ang kuwento sa mga mag-aaral. “Ang Langaw at Ang Kalabaw” Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng salitang may salungguhit sa pangungusap.DEPED COPY1. Babarilin ni Mang Juan ang mangangaso ng kalabaw.A. magsasaka C. mangangahoyB. mambabakal D. manghuhuli ng hayop2. Kumaripas ng takbo si Kalabaw sa putok ng baril.A. dumapa C. nagmarahanB. nagmadali D. tumumba3. Kabayanihan ang ginawa ni Langaw sa panahong nasa panganib siKalabaw.A. kabaitan C. karuwaganB. kagitingan D. katapangan4. Nilutas ni Kalabaw ang problema ni Langaw sa mabilis niyang kilos.A. tinakasan C. tinulunganB. tinama D. sinolusyonan5. Nakaakma ang baril ng mangangaso kay Kalabaw.A. nakadikit C. nakatapatB. nakakasa D. nakatutok6. Alin ang unang pangyayari sa kuwento? A. Naliligo si Kalabaw sa ilog. B. Iniligtas ni Langaw si Kalabaw. C. Tinulungan ni Kalabaw si Langaw. D. Nabasa ang pakpak ni Langaw kaya hindi siya makalipad.7. Alin ang HINDI kabilang sa kuwento? A. Iniligtas ni Langaw si Kalabaw. B. Tinulungan ni Kalabaw si Langaw. C. Nabaril ng mangangaso si Kalabaw. D. Masayang naliligo sa ilog si Kalabaw.8. Alin ang huling pangyayari sa kuwento? A. Nabasa ang pakpak ni Langaw. B. Naligtas ni Langaw si Kalabaw. C. Tinulungan ni Kalabaw si Langaw. D. Masayang naliligo sa ilog si Kalabaw. 172 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

9. Alin ang tamang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari? 1- Iniligtas ni Langaw si Kalabaw. 2- Tinulungan ni Kalabaw si Langaw. 3- Masayang naliligo si Kalabaw sa ilog. 4- Nabasa ang pakpak ni Langaw kaya hindi siya makalipadA. 1 - 2 - 3 - 4 C. 3 - 4 - 2 -1B. 3 - 1 - 2 - 4 D. 4 - 2 - 1- 3 Panuto: Magbigay ng hinuha sa isinasaad na pahayag. 10. “Pasensiya ka na. Hindi lamang ako makalipad sapagkat nabasa ang aking pakpak,” nalulungkot na sagot ni Langaw. Ano ang maaaring mangyari? A. Babagsak si Langaw. B. Mamamatay si Langaw. C. Kakainin ni Kalabaw si Langaw. D. Tutulungan ni Kalabaw si Langaw.DEPED COPY Panuto: Bumuo ng sariling wakas sa kuwentong napakinggan. 11-15. Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon, ano ang iyong wakas sa kuwento ? Bakit? _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ ______________________________________________________________. Pamantayan sa Pagmamarka Puntos 3Krayterya 2 Angkop ang wakas sa mga tauhan at pangyayari sa kwento Nagamit nang wasto ang bantas at baybay ng salita Panuto: Basahin nang mabuti ang kuwento at sagutin ang mga tanong. Halaw sa “Bakit Kulang ang Liwanag ng Buwan?” Noong unang panahon, ang araw at buwan ay matalik namagkaibigan. Magkasama sila sa lahat ng lakaran. Sila naman ay minamahal ng mga tao sapagkat ang mgamata nila ay nagbibigay ng liwanag sa mundo. Ngunit naging palalo o yumabang ang buwan. Sabi niya saaraw,“Higit akong mahal ng tao.” 173 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

16. Sino ang mahal ng tao? A. araw C. buwan B. bituin D. araw at buwan17. Sino ang yumabang? A. araw C. buwan B. bituin D. araw at buwan18. Ano ang ibinibigay nina araw at buwan sa mga tao? A. apoy C. liwanag B. init D. pagmamahal Panuto: Basahin at unawain ang teksto. May babalang ipinalabas ang Kagawaran ng Kalusugan tungkol sa pagtaas ng insidente ng dengue. Sa tulong ng kampanya at programa magkakaroon ng kamalayan ang mga tao sa kalinisan ng kapaligiran. Kailangan ding kumain ng masustansiyang pagkain at panatilihing malinis ang katawan upang maiwasan ang ganitong karamdaman. DEPED COPY 19-23. Sang-ayon ka ba na dapat panatilihing malinis ang paligid at ang ating katawan upang makaiwas sa dengue? Bakit? _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ ______________________________________________________________. Pamantayan sa Pagmamarka Puntos Katangian 3 Naipaliwanag nang buong linaw ang kaisipan 2 Sapat ang patunay na inilahad Panuto: Piliin ang wastong gamit ng salita na may iisang baybay ngunit magkaiba ang diin.24. Malinaw ang ____ niya sa hita. (A. baLAT B. BAlat )25. Maaga ang ___ ng tubig sa dagat. (A. KAti B. kaTI) Panuto: Piliin ang wastong pang-uri sa pangungusap.26. Maraming ______ na hayop sa kagubatan. A. maamo C. malungkot B. mabait D. mapanganib 174 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

27. Kilala ang Boracay dahil sa kaniyang ______ na buhangin.A. malambot C. kulay- gatasB. malinaw D. maputi at pinong28. Malulusog ang pangangatawan ng mga mag-aaral sapagkat kumakain silang _______pagkain.A. maraming C. madahongB. maberdeng D. masustansiyang Panuto: Piliin ang wastong salitang naglalarawan ng kilos ang pangungusap.29. Maagang dumating ang panauhin kaya _____ bumati ang mga mag-aaral.A. maayos C. malugodB. maingay D. masayang30. Maraming kalamidad ang nangyayari sapagkat _____ na nakakalbo ang mga kagubatan at kabundukan.DEPED COPYA. mabagal C. mahinaB. mabilis D. dahan- dahan Panuto: Ibigay ang kahulugan ng pie graph. 31-35. Isulat na patalata ang kahulugan ng tala ng impormasyong inihahatid ng graph. _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ ______________________________________________________________. Pamantayan PuntosA. Malinaw na nabigyang kahulugan 2 ang graph. 2B. Ugnay- ugnay ang detalye ng 1 impormasyon.C. Wasto ang mekaniks sa pagsulat. 175 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Pagsulat (15 puntos)LayuninMakasulat ng liham-paanyayaGagampanan ng mga mag-aaral May kaarawan ang mga mag-aaral na susulat ng liham-paanyayaKalagayanMagbabasa ng liham-paanyaya ang mga panauhin hinggil sa kaarawanBungaPagsulat ng liham-paanyayaPamantayanRubrics Puntos 7A. Maayos at lohikal ang daloy at malinaw ang layunin sa pagsulat. 5B. Nagagamit nang wasto ang kaalaman sa: 3 1. Wastong gamit ng bantas 2. Wastong baybay 3. Wastong gramatika at mekaniksC. Nakasunod sa tiyak na pormat at malinis ang pagkakasulat.DEPED COPYSipi para sa GuroAkda para sa Pakikinig (Blg. 1- 15) :Panuto: Babasahin ng guro nang dalawang ulit ang kuwento. Pagkatapos, sagutanang mga tanong.Ang Langaw at ang Kalabaw Isang araw habang si Kalabaw ay masayang-masayang naliligo sailog, napuna niya ang isang langaw sa kaniyang tabi. “Langaw, anongginagawa mo rito?” pagalit ang tanong ni Kalabaw. “Pasensiya ka na.Hindi lamang ako makalipad sapagkat nabasa ang aking pakpak,”malungkot na sagot ni Langaw. “Ganoon ba? Hintayin mo ako atlulutasin ko ang iyong problema,” sabi ni Kalabaw kay Langaw. Ilang minutong nagdaan at bumalik si Kalabaw na may dala-dalangmga dahon. Inilagay ni Kalabaw ang isang dahon sa kaniyang bibig atdahan-dahan niyang ipinahid sa pakpak ni Langaw. Patuloy na ginawa ito ni Kalabaw upang matuyo ang pakpak niLangaw. “Kalabaw maraming salamat sa iyong pagtulong. Marahil kungwala ka ay namatay na ako,” masayang wika ng Langaw. Hayun, may kalabaw na kumakain ng damo. Barilin mo na atbaka makawala pa,” ang sabi ng mangangaso sa kaniyang kausap.Nakaakma na ang baril nito nang dumating si Langaw. Lumipad siyanang paikot-ikot sa tainga ng mangangaso hanggang sa bigla nalamang napaputok nito ang baril. Nang marinig ni Kalabaw ang putok, kumaripas ito nang takbo.Makalipas ang isang linggo, muling nagkita ang dalawa at naikuwentoni Langaw kay Kalabaw ang kaniyang ginawang pagbabayad ng utangna loob. 176 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

DEPED COPYSUSI NG PAGWAWASTO 1. D 2. B 3. B 4. D 5. C 6. A 7. C 8. B 9. C 10. D 11-15. RUBRICS 16. D 17. C 18. C 19-23. RUBRICS 24. B 25. A 26. D 27. D 28. D 29. D 30. B 31-35. RUBRICS 36-50. RUBRICS 177 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.



Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa para sa Ikaapat na BaitangPatnubay ng GuroUnang Edisyon 2015 Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon 176 na “Hindi maaaring magkaroon ngkarapatang-ari (sipi) sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunman, kailanganmuna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito’ypagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay angpagtakda ng kaukulang bayad.” Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brandnames, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa aklat na ito aysa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay ng isang kasunduan ng Kagawaranng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS angkakatawan sa paghiling ng kaukulang pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram atginamit dito. Pinagsumikapang matunton upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Tanging mga institusyon at kompanyang nakipagkontrata sa FILCOLS at yaong nakasaadlamang sa kasunduan, ang maaaring kumopya mula dito sa Patnubay ng Guro. Ang hindinakipagkontrata sa FILCOLS ay dapat, kung ninanais makakopya, makipag-ugnay nang tuwiran samga tagapaglathala at sa mga may-akda. Maaaring tumawag sa FILCOLS sa telepono blg. (02) 439-2204 o mag-email sa [email protected] ang mga may-akda at tagapaglathala.DEPED COPYInilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim : Br. Armin A. Luistro FSCPangalawang Kalihim : Dina S. Ocampo, PhD Mga Bumuo ng Patnubay ng GuroPunong Tagapangasiwa: Angelika D. JabinesManunulat: Sancho C. Calatrava, Modesta R. Jaurigue, Fragilyn B. Rafael,Dolorosa S. de Castro, Josenette R. Brana, Mary Ann H. Umadhay,Cynthia Reyroso, Arjohn Gime, Robena delos Reyes,Arabella Mae Z. Soniega, Fe Catalina Guinto, Yaledegler S. Maligaya,Anna Marie Aranzanzo, Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo,at Angelika D. JabinesKonsultant: Patrocinio V. Villafuerte, Concepcion U. San Antonio, at Voltaire M. VillanuevaTagaguhit: Aristotle S. Daquioag at Jason O. VillenaTagatala: Ireen SubebeInilimbag sa Pilipinas ng Sunshine Interlinks Publishing House, Inc.Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)Office Address : 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600 Telefax : (02) 634-1054 o 634-1072E-mail Address : [email protected] ii All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

PAUNANG SALITA Ang Patnubay ng Guro (PG) o Teacher’s Guide na ito ay inihahandog parasa mga guro ng asignaturang Filipino sa Ikaapat na Baitang alinsunod sa K to 12 Enhanced Basic Education Program. Ang mga gawain sa kagamitang ito ay maingat na inihanda upang magingangkop sa edad, kultura, kakayahan, kasanayan, kaalaman, at interes ng iyong mgamag-aaral. Ito rin ang gagamitin mo upang i-modify ang mga aralin dito kung hindi angkop sa kanila o kung nangangailangan pa ng pagsasanay sa mga inihandangaralin. Ang patnubay na ito ay magiging gabay mo sa buong taong pagtuturo ng asignaturang Filipino upang malinang nang lubos ang kanilang kakayahan sa pakikinig, pagsasalita, pagbabasa, pagsusulat, at panonood. Magamit ang mga itonang wasto at angkop sa kanilang pang-araw-araw na pamumuhay. Gayundin mabisang magamit ng mga mag-aaral ang wikang Filipino, ang yaman ng ating lahi,sa pakikipagtalastasan maging pasulat man o pasalita.DEPED COPY Kalakip ng patnubay na ito ang mga pauna, formative at panlingguhang pagtataya na maaari mong maging gabay sa pag-momodify ng mga inihandang gawain upang higit mong matulungan ang iyong mga mag-aaral. May mga mungkahiring gawain para sa pagsasagawa na pagpapayaman at panlunas. Ang mga gawain ng mga mag-aaral ay makikita sa Kagamitan ng Mag-aaral(KM) (Learner’s Material), kung saan nakasulat ang pagsasanay, gampanin at gawaing isasagawa sa pag-aaral ng aralin. Magiging matagumpay sila sa paggamitnito sa pamamagitan ng iyong paggabay sa kanila. Ang PG at ang KM ang magiging gabay mo sa pagtuturo ng asignaturangFilipino. Ito ay binubuo ng sumusunod na mga bahagi:Patnubay ng Guro Kagamitan ng Mag-aaralMahalagang Tanong. Mga pagganyakna tanong at panimulang tanong namag-uugnay sa araling tatalakayin.Paunang Pagtataya. Maikling pagsuboksa iskima ng mga mag-aaral.Pagbabaybay. Sa bahaging ito,magkakaroon ng pagkakataon angmga bata na malinang ang kanilangkasanayan sa pagbabaybay ng mgasalitang natutuhan nila sa Filipino atmaging sa ibang asignatura.Paghawan ng Balakid. Ginagawa Tuklasin Mo. Sa bahaging ito,ito bago makinig o magbasa ng isang lilinangin ang mga salita o konseptoteksto. Kikilalanin dito ang mga salita na kailangang malaman ng mga mag-o konsepto na sagabal sa lubos na aaral upang lubos na maunawaan angpagkaunawa ng mga mag-aaral na mapapakinggan o mababasang mgamaunawaan ang kanilang pakikinggan o teksto.babasahin.Pagganyak. Isang tanong o gawain napupukaw sa interes ng mga mag-aaralkaugnay ng inihandang aralin. iii All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Balikan. Isang tanong o gawain na Basahin Mo. Dito mababasa ang mgamagbabalik-tanaw sa kaalaman ng kuwento, tula, balita, at iba pang tekstomga mag-aaral sa dating aralin upang na gagamitin sa pagtalakay ng aralin.magamit nila sa pagtuklas o pag-aaralng bagong kaalaman.Pagganyak na Tanong. Isang tanongna may kinalaman sa babasahingteksto.Gawin Natin. Sa bahaging ito, lilinanginang aralin sa pamamagitan ng mgatanong at gawain na gagawin mokasama ng iyong mga mag-aaral.Gawin Ninyo. Pagsasanay na gagawin Gawin Ninyo. Pangkatang-gawainnang pangkat upang malinang ang upang ang mga kasanayan at kaalamankasanayan ay malinang ng kasama ang kanilang kapuwa mag-aaral at matulungan angGawin Mo. Pagsasanay na gagawin bawat isa upang maunawaan ang aralin.nang pangkatan upang malinang angkasanayan. Gawin Mo. Isahang gawain upang higit na mapaghusay ang kakayahan atPaglalahat. Isang tanong o gawain mapayaman pa ang mga natutuhan saupang matiyak ang natutuhan ng mga aralin.mag-aaral sa aralin. Isaisip Mo. Sa bahaging ito, lalagumin ang mga natutuhan ng mga mag-aaral sa mga araling pinag-aralan.DEPED COPYPaglalapat. Isang gawain na lilinangin Isapuso Mo. Ang mga gawain ditoang kaugalian at kagandahang asal. ay tutulong sa mga mag-aaral upang maisabuhay ang mga pagpapahalagang natutuhan nila sa bawat aralin.Subukin Natin. Isang pagtataya nasusukatin ang natutuhan ng mga mag-aaral. Kukuhanin mo ang Index ofMastery nito upang makapagdesisyonka kung tutuloy ka sa bagong aralin obibigyan mo pa ng ibayong pagsasanayang mga mag-aaral.Mga Gawain para sa- Natutuhan. Mga gawainna ibibigay mo sa mga mag-aaralupang mas malinang pa ang kanilangkakayahan.- Hindi Natutuhan. Mga gawainna ibibigay mo naman sa mga mag-aaral na nahihirapan sa araling inihanda.Gawaing Pantahanan. Mga gawaingibibigay mo sa mga mag-aaral upangisagawa nila sa kanilang tahanankasama ang kaniyang pamilya. iv All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

Pagsagot sa Mahalagang TanongPagtatapos. Isang gawain namaglalagom ng lahat ng aralin sa buonglinggo.Panlingguhang Pagtataya. Susukatinang mga natutuhan ng mga mag-aaralsa buong linggong pag-aaral.DEPED COPY Bokubolaryong Pang-akademiko. Dito makikita ang talaan ng mga salitang binasa at pinag-aralan sa bawat yunit. Maaari itong gamitin sa mga pagsasanay upang mapaunlad ang talasalitaan ng mga mag-aaral. Kalendaryo ng Pagbabasa. Ito ay isang buwang kalendaryo ng mga gagawin ng mga mag-aaral kaugnay ng isang babasahing pambata na kaniyang napili. Maaari mo itong gawin sa bawat buwan ng taon. Ang kalakip ng KM ay isang halimbawa, malaya ka pa rin na ito ay isaayos ayon sa pangangailangan ng iyong mga mag-aaral. Paggawa ng Book Report. Makikita sa bahaging ito ang mga gabay na gagamitin ng mga mag-aaral sa paggawa ng isang book report kaugnay ng isang chapter book na kaniyang natapos basahin. Nilalaman din nito ang pang-markahang pagsusulit na alinsunod sa K to 12Grading System. Ito ay magsisilbing gabay mo upang mas masukat nang wasto angnatutuhan ng mga mag-aaral sa loob ng isang quarter. Masusi itong isinulat upangmasukat ang kaalaman ng bawat mag-aaral sa mga level na kaalaman (Knowledge),proseso/kakayahan (process), pagkaunawa (understanding) at produkto/pagganap(product). Ang resulta nito ay makatutulong sa iyo upang higit na mabigyan nangwastong intervention ang mga mag-aaral batay sa mga kahinaang nakita sa nataposna pagtatasa. Inaasahang makatutulong ang patnubay na ito sa iyo upang maging mahusaykang guro ng Filipino nang sa gayon ay matulungan mo ang bawat Pilipinong mag-aaral na maging isang maka-Diyos, makatao, makakalikasan, at makabansangmamamayan ng Pilipinas at maibibilang na tunay na yaman ng lahi. MGA MAY-AKDA v All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

DEPED COPY TALAAN NG NILALAMAN Yunit III – Bayang Sinilangan, Handang Paglingkuran Aralin 11 – Kapuwa ko Pilipino, Kaagapay ko sa Pag-asenso..........................................................178 • Pagsunod sa Panuto (Tekstong Prosedyural) • Gamit ng Pang-abay at Pandiwa sa Pangungusap Aralin 12 – Ganda at Yaman ng Pilipinas.............................................................192 • Pagkakaiba ng Pang-abay sa Pang-uri Aralin 13 – Pamana ng Lahi, Ipagmalaki..............................................................203 • Pagpapahayag ng Opinyon at Katotohanan sa Isang Pahayag • Pagsulat ng Balita Aralin 14 – Produktong Atin, Dapat Tangkilikin...................................................221 • Wastong Gamit ng Pangatnig • Dapat Tandaan sa Pagbibigay ng Pamagat sa Talatang Binasa Aralin 15 – Taas-Noo, Pilipino Ako!......................................................................235 • Paggamit ng Card Catalogue • Kaugnayan ng Simuno at Panaguri Talaan ng Espesipikasyon........................................................................................245 Ikatlong Markahang Pagsusulit................................................................................247 Susi sa Pagwawasto.................................................................................................251 vii All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

DEPED COPY Republic of the Philippines Department of Education DepEd Complex, Meralco Avenue Pasig CityK to 12 Gabay Pangkurikulum FILIPINO (Baitang 4) Disyembre 2013 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

DEPED COPY K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMK to 12 Curriculum: Tunguhin, Inaasahang Bunga/Resulta, Pamantayang Pangnilalaman, Pamantayan sa Pagganap Buo at Ganap na Filipino na May Kapaki-pakinabang na Literasi Deskripsyon ng Batayang Konseptuwal na Balangkas sa Pagtuturo ng Filipino K-12 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

DEPED COPY K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pangkalahatang layunin ng Kurikulum ng K to 12 ang makalinang ng isang buo at ganap na Pilipinong may kapaki - pakinabang na literasi. Kaugnay nito, layunin ng pagtuturo ng Filipino na malinang ang (1) kakayahang komunikatibo, (2) replektibo / mapanuring pag-iisip at, (3) pagpapahalagang pampanitikan ng mga mag-aaral sapamamagitan ng mga babasahin at teknolohiya tungo sa pagkakaroon ng pambansang pagkakakilanlan, kultural na literasi, at patuloy na pagkatuto upang makaagapay sa mabilis na pagbabagong nagaganap sadaigdig. Sa ikatatamo ng mithiing ito, kailangan ng mga kagamitang panturo ng mga guro bilang suporta sa kurikulum na magmumula sa administrasyon, ahensiyang panlipunan, pribado at publiko, pamahalaanglokal, midya, tahanan at iba pang sektor ng lipunan. Isinaalang-alang sa pagbuo ng kurikulum ang pangangailangang panlipunan, lokal at global na pamayanan, maging ang kalikasan at pangangailangan ng mga mag-aaral. Pinagbatayan din ang mga legal nabatas pang-edukasyon, at mga teoryang pilosopikal ng edukasyon at wika nina Jean Piaget (Developmental Stages of Learning), Leo Vygotsky (Cooperative Learning), Jerome Bruner (Discovery Learning), RobertGagne (Heirarchical Learning ), David Ausubel (Interactive/Integrated Learning),Cummins (Basic Interpersonal Communication Skills-BICS at Cognitive Academic Language Proficiency Skills-CALPS) at ng atingpambansang bayaning si Dr. Jose P. Rizal na nagsabing “nasa kabataan ang pag-asa ng bayan”. Dahil ang Filipino ay nasa disiplina ng wika, pinagbatayan ang mga teorya sa kalikasan at pagkatuto ng wika, mgateorya / simulain sa pagsusuring panliterasi at mga pagdulog sa pagtuturo ng wika (W1, W2, W3) at pagtuturo ng mga akdang pampanitikan at tekstong palahad. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMMga Pamantayan sa Filipino K-12 A. Pamantayan sa Programa (Core Learning Area Standard):Pamantayan ng Programa ng Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa araling pangnilalaman, magamit ang angkop atBaitang 1-6 wastong salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasan nang may lubos na paggalang sa kultura ng nagbibigay at tumatanggap ng mensahe. DEPED COPYPamantayan ng Programa ng Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit angBaitang 7-10 teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at mga akdang pampanitikang rehiyunal, pambansa, saling-akdang Asyano at pandaigdig tungo sa pagtatamo ng kultural na literasi.B. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):K–3 4–6 7 – 10 11 – 12Sa dulo ng Baitang 3, nakakaya ng mga mag-aaral Sa dulo ng Baitang 6, naipapakita ng mga mag- Sa dulo ng Baitang 10, naipamamalas ng mag- Sa dulo ng Baitang 12 naipamamalas ng mag-na ipakita ang kasanayan sa pag-unawa at pag- aaral ang sigla sa pagtuklas at pagdama sa aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/ aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/iisip sa mga narinig at nabasang teksto at pabigkas at pasulat na mga teksto at ipahayag mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang mapanuring pag-iisip at pagpapahalagangipahayag nang mabisa ang mga ibig sabihin at nang mabisa ang mga ibig sabihin at nadarama. pampanitikan sa tulong ng mga akdang pampanitikan sa tulong ng iba’t ibang disiplina atnadarama. rehiyonal, pambansa at salintekstong Asyano at teknolohiya upang magkaroon ng akademikong pandaigdig upang matamo ang kultural na pag-unawa literasi. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMPamantayan sa Bawat Baitang (Grade Level Standards):Baitang Pamantayan sa Bawat Baitang K Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pagpapahayag ng iniiisip at damdamin sa wikang katutubo at ang kahandaan sa pagbasa at pagsulat upang makilala ang sarili at matutong 1 makisalamuha sa kapwa. Pagkatapos ng Unang Baitang, inaasahang nauunawaan ng mga mag-aaral ang mga pasalita at di-pasalitang paraan ng pagpapahayag at nakatutugon nang naaayon. Nakakamit ang mga kasanayan sa mabuting pagbasa at pagsulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng kanilang kultura. DEPED COPY Pagkatapos ng Ikalawang Baitang, inaasahang nasasabi ng mga mag-aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan, nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may2 wastong paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng kanilang kultura. Pagkatapos ng Ikatlong Baitang, inaasahang nasasabi na ng mga mag-aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinngan at nakapagbibigay ng kaugnay o katumbas na teksto,3 nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong palipon ng mga salita at maayos na nakasulat gamit ang iba’t ibang bahagi ng pananalita upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o lebel at kaugnay ng kanilang kultura.4 Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, naipamamalas na ng mga mag-aaral ang kakayahan sa pagbasa, pagsulat at pakikipagtalastasan nang wasto upang maipahayag ang kaalaman, ideya at damdaming angkop sa kaniyang edad at sa kulturang kinabibilangan at nakikilahok sa pagpapaunlad ng pamayanan.5 Pagkatapos ng Ikalimang Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at, pagpapahalaga sa panitikan at kultura sa pamamagitan ng iba’t ibang teksto/ babasahing lokal at pambansa.6 Pagkatapos ng Ikaanim na Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at pagpapahalaga sa wika, panitikan at kultura upang makaambag sa pag-unlad ng bansa.7 Pagkatapos ng Ikapitong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang rehiyunalupang maipagmalaki ang sariling kultura, gayundin ang iba’t ibang kulturang panrehiyon.8 Pagkatapos ng Ikawalong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang pambansaupang maipagmalaki ang kulturang Pilipino.9 Pagkatapos ng Ikasiyam na Baitang, Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo,mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang Asyanoupang mapatibay ang pagkakakilanlang Asyano.10 Pagkatapos ng Ikasampung Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang pandaigdig tungo sa pagkakaroon ng kamalayang global. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

PAMANTAYAN NG PROGRAMA K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM BAITANG 4 Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa araling pangnilalaman, magamit ang angkop at wastong salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasan nang may lubos na paggalang sa kultura ng nagbibigay at tumatanggap ng mensahe.PAMANTAYAN NG BAWAT YUGTO Sa dulo ng Baitang 6, naipapakita ng mga mag-aaral ang sigla sa pagtuklas at pagdama sa pabigkas at pasulat na mga teksto at ipahayag nang mabisa ang mga ibig sabihin at nadarama. DEPED COPYPAMANTAYAN NG BAWAT BILANG Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, naipamamalas na ng mga mag-aaral ang kakayahan sa pagbasa, pagsulat at pakikipagtalastasan nang wasto upang maipahayag ang kaalaman, ideya at damdaming angkop sa kaniyang edad at sa kulturang kinabibilangan at nakikilahok sa pagpapaunlad ng pamayanan.UNANG MARKAHAN Pakikinig Pagsasalita Pagbasa (Pag-unawa saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood Pagpapahalaga sa TATAS Naipamamalas ang Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral Wika, at Panitikan kakayahan sa mapanuring pakikinig at pag-unawa sa Wika) Naipamamalas Naipamamalas ang napakinggan ang iba’t ibang pagpapahalaga at PAMANTAYANG Naipamamalas ang kakayahan at tatas Naisasagawa ang mapanuring pagbasa kasanayan sa Napauunlad ang Naipamamalas ksanayan sa PANGNILALAMAN Natatalakay ang paksa o sa pagsasalita at pagpapahayag ng sa iba’t ibang uri ng teksto at pag-unawa ng kasanayan sa ang kakayahan sa paggamit ng wika sa isyung napakinggan sariling ideya, kaisipan, karanasan at napalalawak ang talasalitaan iba’t ibang pagsulat ng mapanuring komunikasyon at damdamin teksto iba’t ibang uri panood ng iba’t pagbasa ng iba’t F4TA-0a-j-1 ng sulatin ibang uri ng ibang uri ng Nakikinig at nakatutugon Nagagamit ang panitikan nang angkop at wasto diksiyonaryo at media tulad ng nakagagawa ng patalastas at Nakasasali sa mga balangkas sa maikling pelikula usapan at talakayan, pagkalap at pag- pagkukuwento, PAMANTA Nakabibigkas ng tula at iba’t ibang Naisasalaysay muli ang nabasang unawa ng mga Nakasusulat ng Nakapagsasalaysa pagtula, pagsulat ng YAN SA pahayag nang may damdamin, kuwento o teksto nang may tamang impormasyon talatang y tungkol sa sariling tula at wastong tono at intonasyon pagkakasunod-sunod at nakagagawa ng pasalaysay pinanood kuwento PAGGANAP poster tungkol sa binasang teksto F4TA-0a-j-2 Naipahahayag ang F4TA-0a-j-3 F4TA-0a-j-4 ideya/kaisipan/damdamin/reaksyon Nababasa ang usapan, tula, talata, Naisusulat nang nang may wastong tono, diin, bilis, kuwento nang may tamang bilis, diin, malinaw at antala at intonasyon tono, antala at ekspresyon wasto ang mga pangungusap at talata F4PN-Ia-15 F4PS- Ia.12.8 F4WG-Ia-e-2 F4PB-Ia-d-3.1 F4EP-Ia-6.1.1 F4PD-Ia-b-1 F4PL-0a-j-1 Nakikinig nang mabuti sa Nagagamit ang Nagagamit nang Nasasagot ang Nagagamit ang Nakikilala ang Naipagmamalaki ang mga tanong sa mga iba’t ibang uri ng sariling wika sa nagsasalita upang maulit at magagalang na wasto ang mga binasang kuwento pamatnubay sa media na pamamagitan ng 1 mabigyang-kahulugan ang pananalita sa iba’t pangngalan sa salita ng nakalimbag at paggamit nito diksiyonaryo hindi nakalimbag mga pahayag ibang sitwasyon pagsasalita tulad ng pagbili sa tungkol sa sarili, tindahan sa mga All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa (Pag-unawa sa Pag-unawa saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Estratehiya sa Pagsulat Panonood Pagpapahalaga sa 2 Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral F4PD-Ia-b-1 Wika, at Panitikan 3 F4PN-Ib-i-16 F4PU-Ic-2.2 Nakikilala ang 4 Natutukoy ang damdamin Wika) F4PT-Ib-1.12 F4PB-Ib-h-2.1 F4EP-Ib-6.1 Nakasusulat ng iba’t uri ng media F4PL-0a-j-3 5 ng tagapagsalita ayon sa Naibibigay ang Nakasusunod sa Nagagamit ang maikling tula na nakalimbag at Naipamamalas ang 6 tono,diin,bilis at intonasyon tao,lugar,bagay at kahulugan ng salita nakasulat na diksiyonaryo F4PU-Id-h- hindi nakalimbag paggalang sa ideya, pangyayari sa sa pamamagitan ng panuto 2.1 damdamin at kultura F4PN-lb-i-16 paligid pag-uugnay sa F4EP-If-h-14 Nakasusulat ng F4PD-Ie-2 ng may akda ng Natutukoy ang damdamin sariling karanasan F4PB-Ic-16 Nakasusulat ng talatang Naibibigay ang tekstong ng tagapagsalita ayon sa F4PS- Ib-h-6.1 DEPED COPYF4WG-Ia-e-2 Nababasa ang balangkas ng nagsasalaysay kahalagahan ng napakinggan o tono,diin, bilis at Naisasalaysay Nagagamit nang F4P-Id-1.10 maikling tula nang media (hal. pang- nabasa intonasyon muli ang wasto ang mga Naibibigay ang may tamang bilis, F4PU-Id-h- impormasyon, napakinggang pangngalan sa kahulugan ng salita diin, ekspresyon 2.1 pang-aliw, F4PL-0a-j-1 F4PN-Id-h-3.2 teksto gamit ang pagsasalita sa pamamagitan ng at intonasyon Nakasusulat ng panghikayat) Naipagmamalaki ang Nasasagot ang mga tanong mga larawan tungkol sa sarili,sa pormal na sariling wika sa tungkol sa napakinggang mga tao, hayop, depinisyon F4PB-Ia-d-3.1 pamamagitan ng balita F4PS-lc-4 lugar, bagay at Nasasagot ang paggamit nito Naiuugnay ang pangyayari sa F4PT-Ie-1.13 mga tanong sa F4PN-Ie-j-1.1 sariling paligid Naibibigay ang binasang kuwento F4PL-0a-j-4 Nasusunod ang karanasang sa kahulugan ng salita Napapahalagahan napakinggang panuto o napakinggang F4WG-Ia-e-2 sa pamamagitan ng F4PB-Ie-5.4 ang mga tekstong hakbang ng isang gawain teksto Nagagamit nang paglalarawan Napagsusunod- pampanitikan sa wasto ang mga sunod ang mga pamamagitan ng F4PN-If-3.2 F4PS-Id-i-1 pangngalan sa pangyayari sa aktibong pakikilahok Nasasagot ang mga tanong Naipapahayag ang pagsasalita kuwento sa tulong sa usapan at tungkol sa mga sariling opinyon tungkol sa sarili,sa ng nakalarawang gawaing o reaskyon sa mga tao, hayop, balangkas pampanitikan isang lugar, bagay at F4PL-0a-j-5 napakinggang pangyayari sa F4PB-If-j-3.2.1 Naibabahagi ang isyu o usapan paligid Nasasagot ang karanasan sa mga tanong na pagbasa upang F4PS-Ie-j-8.5 F4WG-Ia-e-2 makahikayat ng Nakapagbibigay Nagagamit nang pagmamahal sa ng panuto na may wasto ang mga pagbasa ng panitikan 2-3 hakbang pangngalan sa gamit ang pagsasalita F4PL-0a-j -2 pangunahing tungkol sa sarili,sa Nagagamit ang wika direksyon mga tao, hayop, bilang tugon sa lugar, bagay at F4PS-Ib-h-6.1 pangyayari sa Naisasalaysay paligid muli ang F4WG-Ia-e-2 Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili,sa mga tao, lugar, bagay at pangyayari sa paligid F4WG-If-j-3 Nagagamit ang iba’t ibang uri ng All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa (Pag-unawa saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood Pagpapahalaga sa 7 mahahalagang detalye ng Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral talatang Wika, at Panitikan 8 napakinggang balita nagbabalita F4PD-Ig-3 9 Wika) bakit at paano binasang teksto Nasasagot ang sariling 10 F4PN-Ih-3.2 sa anyong mga tanong pangangailangan at Nasasagot ang mga tanong napakinggang panghalip sa pangungusap o tungkol sa sitwasyon tungkol sa napakinggang teksto gamit ang usapan at paksa pinanood balita mga larawan pagsasabi tungkol F4PL-0a-j – 6 DEPED COPYsa sariling F4PT-Ig-1.4 F4PB-If-j-3.2.1 F4PU-Id-h- F4PN-Id-h-3.2 F4PS-Ig-12.9 karanasan Naibibigay ang Nasasagot ang 2.1 Naipakikita ang Nagagamit ang kahulugan ng salita mga tanong na Nakasusulat ng pagtanggap sa mga magagalang na F4WG-Ifg-j-3 ideya ng nabasang pananalita sa iba’t Nagagamit ang sa pamamagitan ng bakit at paano talatang teksto/akda ibang sitwayson iba’t ibang uri ng kasingkahulugan nagsasalaysay pakikipag panghalip sa F4PL-0a-j-3 talastasan sa text usapan at F4PB-Ib-h-2.1 F4EP-If-h-14 (SMS) pagsasabi tungkol Naipamamalas ang F4PS- Ib-h-6.1 sa sariling paggalang sa ideya, karanasan damdamin at kultura ng may akda ng F4WG-If-j-3 tekstong napakinggan o Nasasagot ang mga tanong Naisasalaysay Nagagamit ang Nakasusunod sa Nakasusulat ng nabasa tungkol sa napakinggang muli ang iba’t ibang uri ng nakasulat na balangkas ng balita napakinggang panghalip sa panuto binasang teskto F4PL-0a-j-2 teksto gamit ang usapan at sa anyong mga larawan pagsasabi tungkol pangungusap o Nagagamit ang wika sa sariling paksa bilang tugon sa karanasan sariling pangangailangan at F4PN-Ib-i-16 F4PS-Id-i-1 F4WG-If-j-3 F4PT-Ii-1.5 F4PB-Ii-24 sitwasyon Natutukoy ang damdamin Naipahahayag ang Nagagamit ang Naibibigay ang Natutukoy ang F4PL-0a-j-7 ng nagsasalita ayon sa sariling opinyon o iba’t ibang uri ng kahulugan ng salita bahagi ng tono,diin,bilis at intonasyon reaskyon sa isang panghalip sa sa pamamagitan ng binasang kuwento Naipakikita ang hilig napakinggang usapan at kasalungat - simula sa pagbasa sa F4PN-Ie-j-1.1 isyu o usapan pagsasabi tungkol kasukdulan pmamagitan ng sa sariling katapusan pagpili ng F4PS-Ie-j-8.5 karanasan babasahing angkop F4PB-If-j-3.2.1 F4EP-Ij-5 sa edad F4WG-If-j-3 Nasusunod ang Nakapagbibigay Nagagamit ang Nasasagot ang Nagagamit nang napakinggang panuto o mga tanong na hakbang ng isang gawain ng panuto na may iba’t ibang uri ng bakit at paano wasto ang mga 3-4 hakbang panghalip sa bahagi ng aklat gamit ang usapan at tulad ng Talaan pangunahing pagsasabi tungkol ng Nilalaman, direksyon sa sariling Talahuluganan, karanasan All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMIKALAWANG MARKAHAN Pakikinig Pagsasalita Pagbasa (Pag-unawa saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood Pagpapahalaga sa Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral Wika, at Panitikan Naipamamalas ang kakayahan sa Wika) Naipamamalas ang iba’t mapanuring ibang kasanayan sa pag-PAMANTAYANG pakikinig at pag- Naipamamalas ang kakayahan at Naisasagawa ang mapanuring pagbasa unawa ng iba’t ibang Napauunlad ang Naipamamalas Naipamamalas ang PANGNILALAMAN unawa sa sa iba’t ibang uri ng teksto at teksto ksanayan sa ang kakayahan pagpapahalaga at napakinggan tatas sa pagsasalita at napapalawak ang talasalitaan pagsulat ng iba’t sa mapanuring ksanayan sa paggamit pagpapahayag ng sariling ideya, ibang uri ng panonood ng ng wika sa DEPED COPY sulatin iba’t ibang uri ng komunikasyon at kaisipan, karanasan at damdamin media pagbasa ng iba’t ibang uri ng panitikanPAMANTA YAN Naisasakilos ang Naisasalaysay muli ang binasang Nakabubuo ng nakalarawang balangkas Nagagamit ang silid- Nakasusulat ng Naisasakilos ang Napahahalagan ang SA PAGGANAP napakinggang kuwento batay sa binasang tekstong pang- aklatan at ang mga gamit talatang napanood wika at panitikan sa kuwento o usapan impormasyon dito tulad ng card naglalarawan pamamagitan ng catalog, DCS, call number pasgsali sa usapan at talakayan, paghiram saTATAS F4TA-0a-j-1 F4TA-0a-j-2 F4TA-0a-j-3 F4TA-0a-j-4 aklatan, pagkukuwento 1 Nakikinig at Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, Naisusulat nang at pagsulat ng tula at 2 nakatutugon nang ideya/kaisipan/damdamin/reaksyon kuwento nang may tamang bilis, diin, malinaw at kuwento angkop at wasto nang may wastong tono, diin, bilis, tono, antala at ekspresyon wasto ang mga F4PL-0a-j1 F4PN-IIa-5 antala at intonasyon pangungusap at Naipagmamalaki ang Naisasakilos ang talata sariling wika sa bahagi ng kuwento pamamagitan ng na nagustuhan F4PS-IIa- F4WG-IIa-c-4 F4PB-IIa-17 F4EP-IIa-c-6 F4PU-IIa-j-1 paggamit nito 12.10 Nagagamit nang Nahuhulaan ang Nakakagamit ng Nababaybay F4PN-IIb-12 F4PL-0a-j-3 Nakapagbibigay ng Nagagamit ang wasto ang pang- maaaring pangkalahatang nang wasto ang Naipamamalas ang hinuha sa magagalang na uri sa mangyari sa sanggunian ayon sa mga paggalang sa ideya, kalalabasan ng damdamin at kultura ng mga pangyayari sa pananalita sa paglalarawan ng teksto gamit ang pangangailangan tulad ng salitang may akda ng tekstong napakinggang iba’t ibang tao, lugar, bagay dating karanasan/ diksiyonaryo natutuhan sa napakinggan o nabasa teskto sitwayson at pangyayari kaalaman aralin paghingi ng sa sarili at hiniram pahintulot ibang tao kaugnay ng katulong sa ibang asignatura pamayanan F4PS-IIb-c-1 F4WG-IIa-c-4 F4PT-IIb-g-4.1 F4PB-IIb-5.2 F4PU-IIb-2.3 F4PD-II-b-4 Naipahahayag Nagagamit nang Nabibigyang- Napagsusunod- Nakasusulat ng Naisasadula ang ang sariling wasto ang pang- kahulugan ang sunod ang mga liham paanyaya nagustuhang opinyon o uri sa salitang iisa ang pangyayari sa bahagi ng reaskyon sa paglalarawan ng baybay ngunit kuwento sa napanood isang tao, lugar, bagay magkaiba ang diin pamamagitan ng napakinggang at pangyayari pamatnubay na isyu o usapan sa sarili tanong ibang tao katulong sa pamayanan All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa (Pag-unawa saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood Pagpapahalaga sa 3 F4PN-IIc-7 Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral Wika, at Panitikan 4 Naibibigay ang 5 paksa ng Wika) F4PT-IIc-1.10 F4PB-IIc-g- F4EP-IIa-c-6 F4PL-0a-j-1 6 napakinggang Naibibigay ang 3.1.2 Nakagagamit ng Naipagmamalaki ang 7 teksto F4PS-IIb-c-1 F4WG-IIa-c-4 kahulugan ng Nasasagot ang pangkalahatang F4PU-IIc-d- F4PD-II-c-5.1 sariling wika sa Naipahahayag Nagagamit nang salita sa mga tanong sa sanggunian tulad ng 2.1 Nasasabi ang pamamagitan ng F4PN-IId-15 ang sariling wasto ang pang- pamamagitan ng binasang tekstong diksiyonaryo ayon sa Nakasusulat ng paksa ng paggamit nito Nakikinig nang opinyon o uri sa pormal na pang- pangangailangan talatang napanood na mabuti sa reaskyon sa paglalarawan ng depinisyon impormasyon nagbabalita patalastas F4PL-0a-j-4 nagsasalita upang isang tao, lugar, bagay recount Napapahalagahan ang maulit at napakinggang at pangyayari mga tekstong mabigyang- isyu o usapan sa sarili pampanitikan sa kahulugan ang ibang tao pamamagitan ng mga pahayag katulong sa pagpapakita ng pamayanan sigasig/interes sa F4PN-IIe-12.1 DEPED COPY pagbasa Nailalarawan ang F4PS-II-12d- F4WG-IId-g-5 F4PB-IIdi-6.1 F4EP-IId-f-2.3 F4PU-IIc-d- tagpuan, tauhan, Nasasabi ang Nabibigyang-kahulugan 2.1 F4PL-0a-j-5 pangyayari sa 12.11 Nagagamit ang sanhi at bunga ng ang bar Nakasusulat ng Naibabahagi ang kuwentong Nagagamit ang pandiwa ayon sa mga pangyayari grap/dayagram/talahanay talatang karanasan sa pagbasa napakinggan sa binasang teksto an/tsart nagbabalita upang makahikayat ng magagalang na panahunan sa pagkahilig sa pagbasa F4PN-IIf-3.1 pananalita sa pagsasalaysay ng ng panitikan Nasasagot ang mga literal na iba’t ibang nasaksihang F4PL-0a-j-2 tanong tungkol sa sitwasyon pangyayari Nagagamit ang wika napakinggang bilang tugon sa sariling alamat (pagpapahayag pangangailangan at ng pasasalamat) sitwasyon F4PN-IIg-8.2 Naibibigay ang F4PS-IIe-f- F4WG-IId-g-5 F4PT-IIe-1.4 F4PB-IIe-3.2.1 F4EP-IIe-g-8 F4PU-IIe-g- F4PD-IIe-j-6 F4PL-0a-j-6 sariling wakas ng 12.1 Nagagamit ang Naibibigay ang Nasasagot ang Naipakikita ang nakalap 2.1 Nakapagbibigay Napahahalagahan ang napakinggang ng reaksyon sa mensahe ng binasang alamat Nailalarawan pandiwa ayon sa kahulugan ng mga tanong na na impormasyon sa Nakasusulat ng napanood akda ang tauhan panahunan sa salita sa bakit at paano sa pamamagitan ng talatang batay sa ikinilos, pagsasalaysay ng pamamagitan ng isang alamat nakalarawang balangkas naglalarawan ginawi , sinabi nasaksihang kasingkahulugan at naging pangyayari damdamin F4PS-IIe-f- F4WG-IId-g-5 F4PB-IIi-h-2.1 F4EP-IId-f-2.3 F4PU-IIa-j-1 F4PD-II-f-5.2 12.1 Nagagamit ang Nakasusunod sa Nabibigyang-kahulugan Nababaybay Nasasabi ang nakasulat na ang bar nang wasto ang paksa ng Nailalarawan pandiwa ayon sa panuto grap/dayagram/tsart mga napanood na ang tauhan panahunan sa salitang maikling pelikula natutuhan sa batay sa ikinilos pagsasalaysay ng aralin at hiniram F4PD-II-g-22 o ginawi o sa napakinggang kaugnay ng Nasusuri ang ibang asignatura damdamin ng sinabi at usapan mga tauhan sa damdamin F4PU-IIe-g- napanood 2.1 F4PS-IIg-4 F4WG-IId-g-5 F4PT-IIb-g-4.1 F4PB-IIc-g- F4EP-IIe-g-8 Nakasusulat ng Naiuugnay ang Nagagamit ang Nabibigyang- 3.1.2 Naipakikita ang nakalap talatang sariling pandiwa ayon sa kahulugan ang Nasasagot ang na impormasyon sa naglalarawan karanasang sa panahunan sa salitang iisa ang mga tanong sa pamamagitan ng napakinggang pagsasalaysay ng baybay ngunit binasang tekstong nakalarawang balangkas teksto sariling karanasan magkaiba ang diin pang- impormasyon (procedure) All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa (Pag-unawa saLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood Pagpapahalaga sa 8 Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral Wika, at Panitikan 9 F4PN-IIh-8.2 10 Napagsusunod- Wika) F4PB-IIf-h-2.1 F4EP-IIh-j-9 F4PL-0a-j-3 sunod ang mga Nakasusunod sa Nagagamit nang wasto Naipamamalas ang pangyayari sa F4PS-IIh-i-6.2 F4WG-IIh-j-6 nakasulat na ang F4PU-IIh-i- paggalang sa ideya, tekstong Naisasalaysay Nagagamit nang panuto -card catalog 2.3 damdamin at kultura ng napakinggan muli ang wasto ang -OPAC (Online Public Nakasusulat ng may akda ng tekstong sa tulong ng napakinggang pariralang pang- Access Catalog) liham na nag- napakinggan o nabasa pangungusap teksto gamit ang abay sa aaplay o F4PN-IIi-18.1 mga paglalarawan ng nagpiprisinta ng F4PL-0a-j-2 Naibibigay ang pangungusap kilos trabaho Nagagamit ang wika sanhi at bunga ng DEPED COPY bilang tugon sa sariling mga pangyayari sa F4PS-IIh-i-6.2 F4WG-IIh-j-6 F4PT-IIi-1.5 F4PB-IId-i-6.1 F4EP-IIh-j-9 F4PU-IIh-i- pangangailangan at napakinggang sitwasyon teksto Naisasalaysay Nagagamit nang Naibibigay ang Nasasabi ang Nagagamit nang wasto 2.3 muli ang wasto ang kahulugan ng sanhi at bunga sa ang Nakasusulat ng F4PL-0a-j-7 napakinggang pariralang pang- salita sa mga pangyayari -card catalog liham na nag- Naipakikita ang hilig sa teksto gamit ang abay sa pamamagitan ng ng binasang -OPAC (Online Public aaplay o pagbasa mga paglalarawan ng kasalungat teksto Access Catalog) nagpiprisinta pangungusap kilos ng trabaho F4PN-IIj-1.1 F4PS-IIj-8.5 F4WG-IIh-j-6 F4PT-IIj-1.8 F4PB-IIj-3.1 F4EP-IIh-j-9 F4PU-IIa-j-1 F4PD-II-e-j-6 Nakasusunod ang Nakapagbibigay Nagagamit nang Naibibigay ang Nasasagot ang Nagagamit nang wasto Nababaybay Nakapagbibigay napakinggang ng panuto wasto ang kahulugan ng mga tanong sa ang nang wasto ang ng reaksyon sa panuto o hakbang gamit ang pariralang pang- salita ayon sa mga binasang -card catalog mga salitang napanood ng isang gawain pangunahing abay sa sitwasyong nobelang pambata -OPAC (Online Public natutuhan sa direksyon paglalarawan ng pinaggamitan nito Access Catalog) aralin at hiniram kilos kaugnay ng ibang asignatura All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMIKATLONG MARKAHAN Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagpapahalaga sa (Pag-unawa sa Wika, Literasi atLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral Panitikan Naipamamalas Napauunlad ang Naipamamalas ang kakayahan sa Wika) Naipamamalas ang iba’t kasanayan sa ang kakayahan Naipamamalas ang mapanuring ibang kasanayan upang pagsulat ng iba’t sa mapanuring pagpapahalaga atPAMANTAYANG pakikinig at pag- Naipamamalas ang kakayahan at Naisasagawa ang mapanuring pagbasa maunawaan ang iba’t ibang uri ng panonood ng kasanayan sa paggamit PANGNILALAMAN unawa sa tatas sa pagsasalita at pagpapahayag sa iba’t ibang uri ng teksto at ibang teksto sulatin iba’t ibang uri ng ng wika sa napakinggan ng sariling ideya, kaisipan, karanasan napapalawak ang talasalitaan media komunikasyon at DEPED COPY pagbasa ng iba’t ibang at damdamin uri ng panitikanPAMANTA YAN Nakasusunod sa Nakapagbibigay ng panuto, Nakabubuo ng timeline batay sa binsang Nakagagawa ng mapa Nakasusulat ng Nakaguguhit at Napapahalagan ang SA PAGGANAP napakinggang naisasakilos ang katangian ng mga talambuhay, kasaysayan ng konsepto upang sariling kuwento nakasusulat ng wika at panitikan sa hakbang tauhan sa napakinggang kuwento maipakita ang nakalap o tula tula o talata pamamagitan ng pagsali na impormasyon o datos batay sa sa usapan at talakayan, pinanood paghiram sa aklatan, pagkukuwento, psgsulat ng tula at kuwentoTATAS F4TA-0a-j-1 F4TA-0a-j-2 F4TA-0a-j-3 F4TA-0a-j-4 1 Nakikinig at Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, Naisusulat nang 2 nakatutugon nang kuwento nang may tamang bilis, diin, malinaw at angkop at wasto ideya/kaisipan/damdamin/reaksyon tono, antala at ekspresyon wasto ang mga nang may wastong tono, diin, bilis, pangungusap at antala at intonasyon talata F4PN-IIIa-e-1.1 F4PS-IIIa-8.6 F4WG-IIIa-c-6 F4PT-IIIa-1.8 F4PB-IIIa-3.2.1 F4PU-IIIa-2.4 F4PL-0a-j-1 Nasusunod ang Nakapagbibigay Nagagamit ang Naibibigay ang Nasasagot ang mga Nakasusulat ng Naipagmamalaki ang napakinggang ng panuto ng pang-abay sa kahulugan ng tanong (bakit at simpleng panuto sariling wika sa panuto o hakbang may 3-4 na paglalarawan ng salita sa paano) batay sa pamamagitan ng ng isang gawain hakbang gamit kilos pamamagitan ng tekstong pang- paggamit nito ang sitwasyong impormasyon pangalawang pinaggamitan (procedure) F4PL-0a-j-3 direksyon Naipamamalas ang paggalang sa ideya, F4PN-IIIb-h- F4PS-IIIb-2.1 F4WG-IIIa-c-6 F4PT-IIIb-i-1.7 F4PB-IIIb-18 F4EP-IIIb-8 F4PU-IIIb-2.5 damdamin at kultura ng 3.2 Nailalarawan Nagagamit ang Naibibigay ang Nakagagawa ng Naipakikita ang nakalap Nakasusulat ng may akda ng tekstong Nasasagot ang ang tauhan pang-abay sa kahulugan ng isang timeline- na impormasyon sa sariling napakinggan o nabasa mga tanong na batay sa ikinilos pagalalarawan ng salita sa kasaysayan pamamagitan ng talambuhay bakit at paano o ginawi kilos pamamagitan ng nakalarawang balangkas batay sa tekstong katuturan o dayagram napakinggan All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagpapahalaga sa (Pag-unawa sa Wika, Literasi atLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood 3 F4PN-IIIb-h- Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral F4PU-IIIc-1 Panitikan 3.2 F4PT-IIIb-i-1.7 F4PD-III-c- 4 Nasasagot ang Wika) F4PB-IIIc-17 F4EP-IIIc-f-10 7.1 F4PL-0a-j-1 5 mga tanong na Naibibigay ang Naipakikita ang 6 bakit at paano F4PS-III-12c- F4WG-IIIa-c-6 kahulugan ng Nahuhulaan ang Nakakukuha ng tala Nababaybay pag-unawa sa Naipagmamalaki ang 7 batay sa tekstong 12.12 salita sa maaaring kalabasan buhat sa binasang teksto nang wasto pinanood sa sariling wika sa napakinggan Nagagamit ang Nagagamit ang pamamagitan ng ng mga pangyayari ang salitang pamamagitan ng pamamagitan ng magagalang na pang-abay sa katuturan sa teksto sa tulong natutuhan sa pagsasakilos paggamit nito F4PN-IIId-18 pananalita sa pagalalarawan ng ng dating aralin / hiram nito Naisasalaysay ang iba’t ibang kilos F4PT-IIId-e- karanasan/ mahahalagang sitwasyon 1.11 kaalaman pangyayari sa pagpapahayag DEPED COPY Naibibigay ang napakinggang ng sariling kahulugan ng talambuhay salita sa opinyon pamamagitan ng F4PN-IIIa-e-1.1 pagbibigay ng Nasusunod ang F4PS-IIId F4WG-IIId-e-9 halimbawa F4PB-IIId-20 F4EP-IIId-e-11 F4PU-IIId-2.5 F4PL-0a-j-4 napakinggang Nagmumungkahi ng Nakakukuha ng Nakasusulat ng Napapahalagahan ang panuto o hakbang 12.13 Nagagamit ang F4PT-IIId-e- iba pang maaaring impormasyon sa sariling kuwento mga tekstong ng isang gawain Nagagamit ang pang-abay at 1.11 mangyari sa isang pamamagitan ng pampanitikan sa Naibibigay ang kuwento gamit ang pahapyaw na pagbasa pamamagitan ng F4PN-IIIf-3.1 magagalang na pang-uri sa kahulugan ng dating karanasan o pagsulat ng reaksyon o Nasasagot ang pananalita sa paglalarawan salita sa kaalaman saloobin ukol dito mga literal na pamamagitan ng tanong tungkol sa iba’t ibang F4WG-IIId-e- pagbibigay ng napakinggang tula sitwasyong 9.1 halimbawa tulad ng F4PT-IIIf-4.2 F4PN-IIIg-17 pagpapahayag Natutukoy ang Nabibigyang- Nakapagbibigay ng hindi kaibahan ng kahulugan ang ng angkop na pagsang-ayon pang-abay at salitang hiram pamagat sa pang-uri tekstong narinig F4PS-IIIe-8.8 F4WG-IIId-e-9 F4PB-IIIe-h-11.2 F4EP-IIId-e-11 F4PU-IIIe-2.1 F4PL-0a-j-5 Nakapagbibigay Nagagamit ang Natutukoy ang mga Nakakakuha ng Nakasusulat ng Naibabahagi ang ng mga pang-abay at sumusuportang impormasyon sa talatang karanasan sa pagbasa hakbang sa pang-uri sa detalye sa pamamagitan ng nagbabalita upang makahikayat ng mahalagang pahapyaw na pagbasa pagmamahal sa pagbasa isang gawain paglalarawan kaisipan sa ng panitikan nabasang teksto F4PL-0a-j-2 F4PS-IIIf- F4WG-IIIf-g-10 F4PB-IIIf-19 F4EP-IIIc-f-10 F4PU-IIIf-2.3 Nagagamit ang wika 12.14 Nagagamit nang Nasusuri kung Nakakukuha ng tala Nakasusulat ng bilang tugon sa sariling Nagagamit ang wasto ang pang- opinyon o buhat sa binasang teksto liham paanyaya pangangailangan at magagalang na angkop sa katotohanan ang sitwasyon pananalita sa pakikipag isang pahayag iba’t ibang talastasan F4PL-0a-j-6 sitwasyon F4PB-IIIg-8 F4PU-IIIg-h-3 Naipakikita ang pagtatanong ng F4WG-IIIf-g-10 Nabibigyan ng Naiguguhit ang kasiyahan sa mga direskyon Nagagamit nang angkop na pamagat paksa ng nabasang teksto wasto ang pang- ang talatang binasa binasang teksto F4PS-IIIg-4 angkop sa Naiuugnay ang pakikipag sariling talastasan karanasang sa napakinggang teksto All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagpapahalaga sa (Pag-unawa sa Wika, Literasi atLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood 8 Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral Panitikan 9 F4PN-IIIb-h- F4PU-IIIg-h-3 F4PD-IIIh-7.2 10 3.2 Wika) F4PB-IIIe-h-11.2 F4EP-IIIh-7.1 Naiguguhit ang Naipakikita ang F4PL-0a-j-3 Nasasagot ang Natutukoy ang mga Nagagamit nang wasto paksa ng pag-unawa sa Naipamamalas ang mga tanong na F4PS-III-j-6.6 F4WG-IIIh-11 sumusuportang ang mga bahagi ng binasang tula pinanood sa paggalang sa ideya, bakit at paano Naisasalaysay Nagagamit nang detalye sa pahayagan pamamagitan ng damdamin at kultura ng batay sa tekstong muli ang wasto at angkop mahalagang pagdurugtong may akda ng tekstong napakinggan napakinggang ang pangatnig kaisipan sa ng ibang napakinggan o nabasa teksto gamit ang nabasang teksto pagwawakas sariling salita ayon sa sariling DEPED COPY saloobin o paniniwala F4PN-IIIi-18.2 F4WG-IIIi-j-8 F4PT-IIIb-i-1.7 F4PB-IIIi-6.1 F4EP-IIIi-j-9 F4PU-IIIi-2.1 F4PL-0a-j-2 Naibibigay ang Nagagamit nang Naibibigay ang Nasasabi ang sanhi Nagagamit nang wasto Nakasusulat ng Nagagamit ang wika sanhi at bunga ng wasto at angkop kahulugan ng at bunga ng mga ang talatang bilang tugon sa sariling mga pangyayari na simuno at salita sa pangyayari -card catalog nagsasalysay pangangailangan at sa napakinggang panag uri sa pamamagitan ng -OPAC (Online Public sitwasyon ulat pangungusap katuturan F4PB-IIIj-5.5 Access Catalog) Napagsusunod- F4PN-IIIj-8.4 F4PS-IIIh-j- F4WG-IIIi-j-8 sunod ang mga F4EP-IIIi-j-9 F4PU-IIIj-2.1 F4PL-0a-j-7 Napagsusunod- 6.6 Nagagamit nang pangyayari sa Nagagamit nang wasto Nakasusulat ng Naipakikita ang hilig sa sunod ang mga Naisasalaysay wasto at angkop kuwento sa ang talatang pagbasa sa pangyayari sa muli ang ang simuno at pamamagitan ng -card catalog naglalarawan pamamagitan ng tekstong napakinggang panag uri sa dugtungan -OPAC (Online Public paggamit ng mga napakinggan teksto gamit ang pangungusap Access Catalog) kagamitan sa silid- sariling salita sa aklatan loob ng isang talata All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUMIKAAPAT NA MARKAHAN Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagpapahalaga sa (Pag-unawa sa Wika, Literasi atLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral Panitikan Naipamamalas ang kakayahan sa Wika) Naipamamalas ang iba’t Naipamamalas ang mapanuring ibang kasanayan upang pagpapahalaga atPAMANTAYANG pakikinig at pag- Naipamamalas ang kakayahan at Naisasagawa ang mapanuring pagbasa maunawaan ang iba’t Napauunlad ang Naipamamalas kasanayan sa paggamit PANGNILALAMAN unawa sa tatas sa pagsasalita at pagpapahayag sa iba’t ibang uri ng teksto at ibang teksto kasanayan sa ang kakayahan ng wika sa napakinggan ng sariling ideya, kaisipan, karanasan napalalawak ang talasalitaan pagsulat ng iba’t sa mapanuring komunikasyon at DEPED COPY ibang uri ng panood ng iba’t pagbasa ng iba’t ibang at damdamin sulatin ibang uri ng uri ng panitikan media Nakapagtatala ng Nakapagsasagawa ng radio Nakapagbubuod ng binasang teksto Nagagamit ang Nakasusulat ng Nakabubuo ng Napapahalagan ang impormasyong broadcast/teleradyo pahayagan sa pagkalap ulat tungkol sa sariling wika at panitikan saPAMANTA YAN napakinggan ng impormasyon binasa o patalatastas pamamagitan ng pagsali SA PAGGANAP upang makabuo napakinggan sa usapan at talakayan, ng balangkas at paghiram sa aklatan, makasulat ng pagkukuwento , buod o lagom pagsulat ng tula at kuwentoTATAS F4TA-0a-j -1 F4TA-0a-j-2 F4TA-0a-j-3 F4TA-0a-j4 1 Nakikinig at Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, Naisusulat nang F4PL-0a-j-1 2 nakatutugon nang ideya/kaisipan/damdamin/reaksyon kuwento nang may tamang bilis, diin, malinaw at Naipagmamalaki ang angkop at wasto nang may wastong tono, diin, bilis, tono, antala at ekspresyon wasto ang mga sariling wika sa antala at intonasyon pangungusap at pamamagitan ng F4PN-IVa-1.1 talata paggamit nito Nakasusunod sa F4PS-IVa-8.7 F4WG-IVa-13.1 F4PT-IVa-1.12 F4PB-IVa-5 F4EP-IVa-d-8 napakinggang Nakapagbibigay Nagagamit ang Naibibigay ang Napagsusunod- Naipakikita ang nakalap F4PU-IV F4PL-0a-j-3 panuto o hakbang ng panuto na iba’t ibang mga kahulugan ng sunod ang mga na impormasyon sa ab-2.1 Naipamamalas ang ng isang gawain may 3-4 na uri ng salita sa pangyayari sa pamamagitan ng Nakasusulat ng paggalang sa ideya, hakbang pangungusap pamamagitan ng kuwento nakalarawang balangkas talatang damdamin at kultura ng F4PN-IVb-7 gamit ang sa pagsasalaysay pag-uugnay sa o dayagram naglalarawan may akda ng tekstong Naibibigay ang pangunahin at ng sariling sariling karanasan napakinggan o nabasa paksa ng pangalawang karanasan napakinggang direksyon F4PT-Ib-f-4.3 F4PB-IVb-c-3.2.1 F4EP-IVb-e-10 F4PU-IV F4PD-IV teksto F4WG-IVb-e- Nabibigyang- Nasasagot ang mga Nakakukuha ng tala a-b-2.1 b-e-8 F4PS-IVb- 13.2 kahulugan ang tanong na bakit at buhat sa binasang teksto Nakasusulat ng Naiuugnay ang 12.15 Nagagamit ang tambalang salita paano sa tekstong talatang sariling Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pang-impormasyon- naglalarawan karanasan sa magagalang na pangungusap paliwanag pinanood pananalita sa sa pakikipag-usap iba’t ibang sitwasyon (pagsasabi ng panga ngailangan) All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagpapahalaga sa (Pag-unawa sa Wika, Literasi atLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood 3 F4PN-IVc-5 Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral Panitikan 4 Naisasakilos ang F4PU-IVc-2.1 5 napakinggang Wika) F4PT-IVc-h-4.4 F4PB-IVb-c-3.2.1 F4EP-IVc-6 Nakasusulat ng F4PL-0a-j-1 6 awit Nabibigyang- Nasasagot ang mga Nakagagamit ng talatang Naipagmamalaki ang 7 F4PS-IVc- F4WG-IVc-g- kahulugan ang tanong na bakit at pangkalahatang nagsasalysay sariling wika sa F4PN-IVd-f-3.2 12.16 13.3 matalinghagang paano sa tekstong sanggunian ayon sa pamamagitan ng Nasasagot ang Nagagamit ang Nagagamit ang salita pang-impormasyon- pangangailangan paggamit nito bakit at paano magagalang na iba’t ibang uri ng discussion pananalita sa pangungusap F4PT-I Vd-e- F4PN-IVd-f-3.2 iba’t ibang sa pakikipag- 1.10 Nasasagot ang sitwasyon debate tungkol sa Naibibigay ang bakit at paano pagsasabi ng isang isyu kahulugan ng puna DEPED COPY salita sa F4PN-IVd-f-3.2 pamamagitan ng Nasasagot ang F4PS-IVd- F4WG-IVd-h- pormal na F4PB-IVd-19 F4EP-IVa-d-8 F4PU-IV F4PL-0a-j-4 bakit at paano 12.17 13.4 depinisyon ng Nasusuri kung ang Naipakikita ang nakalap d-f-2.6 Napapahalagahan ang salita pahayag ay opinion na impormasyon sa Nakasusulat ng mga tekstong Nagagamit ang Nagagamit ang o katotohanan pamamagitan ng editoryal pampanitikang nabasa magagalang na iba’t ibang uri ng F4PT-I Vd-e- nakalarawang balangkas sa klase 1.10 o dayagram pananalita sa pangungusap Naibibigay ang iba’t ibang sa pag –iinterview kahulugan ng salita sa sitwayson pamamagitan ng pagbibigay ng pormal na mungkahi o depinisyon ng suhestyon salita F4PT-Ib-f-4.3 F4PS-IVe- F4WG-IVb-e- Nabibigyang- F4PB-IVe-15 F4EP-IVb-e-10 F4PU-IVe-2.1 F4PD-Ib-e-8 F4PL-0a-j-5 12.18 13.2 kahulugan ang Naibibigay ang Nakakukuha ng tala Nakasusulat ng Naiuugnay ang Naibabahagi ang Nagagamit ang Nagagamit ang tambalang salita bagong natuklasang buhat sa binasang teksto talatang sariling karanasan sa pagbasa magagalang na mga uri ng kaalaman mula sa nagbibigay ulat karanasan sa upang makahikayat ng pananalita sa pangungusap binasang teksto tungkol sa isang pinanood iba na magbasa ng iba’t ibang sa pakikipag pangyayaring panitikan sitwasyon talastasan nasaksihan (pag-oorder sa Internet) F4PS-IVf-g-1 F4WG-IVf-13.5 F4PB-IVf-j-16 F4EP-IVg-j-7.1 F4PU-IVd-f- F4PL-0a-j2 Nakapagbibigay ng Nagagamit nang wasto 2.6 Nagagamit ang wika Naipapahayag Nagagamit ang uri buod o lagom ang mga bahagi ng Nakalilikha ng bilang tugon sa sariling ang sariling ng pangungusap pahayagan editorial cartoon pangangailangan at mula sa sitwasyon opinyon o sa pagpapakilala nabasang reaskyon sa ng produkto editoryal isang napakinggang isyu F4PN-IVg-9 F4PS-IVf-g-1 F4WG-IVc-g- F4PB-IVg-i-6.1 F4EP-IVg-j-7.1 F4PU-IVg-2.3 F4PDIVg-i-9 F4PL-0a-j-6 Naibibigay ang Naipapahayag 13.3 Nasasabi ang sanhi Nagagamit nang wasto Nakasusulat ng Nakapagha Naipakikita ang sariling wakas ng ang sariling Nagagamit ang uri at bunga ng mga ang mga bahagi ng liham na hambing ng iba’t pagtanggap sa mga napakinggang opinyon o ng pangungusap pangyayari pahayagan nagbibigay ng ibang patalastas ideya ng nabasang kuwento reaskyon sa sa pakikipag- hinaing o na napanood akda/teksto isang debate tungkol sa reklamo napakinggang isang isyu isyu All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM Pakikinig Pagsasalita Pagbasa Pagpapahalaga sa (Pag-unawa sa Wika, Literasi atLINGGO Napakinggan) (Wikang Gramatika Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood 8 Binibigkas) (Kayarian ng Talasalitaan Binasa Pag-aaral Panitikan 9 F4PN-IVh-8.5 F4PU-IVh- F4PD-IVg-i-9 Napagsusunod- Wika) F4PT-IVc-h-4.4 F4PB-IVh-2.1 F4EP-IVg-j-7.1 2.7.1 Nakapagha F4PL-0a-j-3 10 sunod ang mga Nabibigyang- Nakasusunod sa Nagagamit nang wasto Nakasusulat ng hambing ng iba’t Naipamamalas ang pangyayari sa F4PS-IVh-j-14 F4WG-IVd-h- kahulugan ang nakasulat na ang mga bahagi ng iskrip para sa ibang patalastas paggalang sa ideya, tekstong Naibabahagi ang 13.4 matalinghagang panuto pahayagan radio na napanood damdamin at kultura ng napakinggan obserbasyon sa Nagagamit ang salita broadcasting may akda ng tekstong balangkas kapaligiran iba’t ibang uri ng F4EP-IVg-j-7.1 napakinggan o nabasa F4PN-IVi-j-3.1 pangungusap Nagagamit nang wasto Nasasagot ang sa pakikipanayam ang mga bahagi ng mga literal na DEPED COPY pahayagan tanong tungkol sa F4PS-IVh-j-14 F4WG-IVh-j- F4PT-IVi-1.11 F4PB-IVg-i-6.1 F4PU-IVi-2.7.2 F4PDIV-g-i-9 F4PL-0a-j-2 napakinggang Naibabahagi ang 13.6 Naibibigay ang Nasasabi ang sanhi F4EP-IVg-j-7.1 Nakasusulat ng Nakapagha Nagagamit ang wika kuwento obserbasyon sa Nagagamit ang kahulugan ng at bunga ng mga Nagagamit nang wasto iskrip para sa mga tao sa mga uri ng salita sa pangyayari ang mga bahagi ng teleradyo hambing ng iba’t bilang tugon sa sariling F4PN-IVi-j-3.1 paligid pangungusap pamamagitan ng pahayagan ibang patalastas pangangailangan at Nasasagot ang sa pagsasabi ng pagbibigay ng F4PB-IVf-j-16 na napanood sitwasyon mga literal na F4PS-IVh-j-14 mensahe halimbawa Nakapagbibigay ng tanong tungkol sa Naibabahagi ang buod o lagom F4PU-IVj-8 F4PDIV-j-23 F4PL-0a-j -7 napakinggang obserbasyon sa F4WG-IVh-j- F4PT-IVj-1.13 Nakagagawa ng Nakagagawa ng Naipakikita ang hilig sa kuwento isang okasyon/ 13.6 Naibibigay ang portfolio ng mga mga simpleng pagbasa pagdiriwang sa Nagagamit ang uri kahulugan ng drawing at pamantayan sa paaralan ng pangungusap salita sa sulatin paggawa ng sa pagsasabi ng pamamagitan ng patalastas mensahe paglalarawan F4PT-I Vj-9.1 Nagagamit ang mga bagong salita sa pagsulat ng mga talata All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM CODE BOOK LEGEND Sample: F4EP-If-h-14 LEGEND SAMPLE DOMAIN/ COMPONENT CODE Filipino Estratehiya sa Pag-aaral EP Learning Area and Baitang 4 Kaalaman sa Aklat at Limbag AL Strand/ Subject or Kamalayang Ponolohiya KP Komposisyon KM Specialization Pagpapahalaga sa Wika at Panitikan PL DEPED COPY Pagsasalita/ Wikang Binibigkas PSFirst Entry F4 Pagsulat at Pagbaybay PU Pagunawa sa Binasa PB Grade Level EP Pag-unlad/ Paglinang ng Talasalitaan PT - Pakikinig/ Pag-unawa sa Napakinggan PNUppercase Letter/s Domain/Content/ Estratehiya sa Pag-aaral I Palabigkasan at Pagkilala sa Salita PP Component/ Topic f-h Panonood PD - Wika at Gramatika/ Kayarian ng Wika WG Roman Numeral Quarter Unang Markahan 14 *Zero if no specific quarter Week Ika-anim hanggang Lowercase Letter/s Competency ikawalong linggo*Put a hyphen (-) in betweenletters to indicate more than a Nakasusulat ng balangkas ng binasang specific week teskto sa anyong pangungusap o paksa Arabic Number All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.