3.เอกสารประกอบหลักสูตรวิทยาศาสตร์65

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรงุ 2565) ผลการเรียนรูและสาระการเรียนรูเพมิ่ เติม สาระชวี ภาพ 1. เขาใจธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต การศึกษาชีววิทยาและวิธีการทางวิทยาศาสตร สารที่เปน องคป ระกอบของสิ่งมีชีวิต ปฏิกริ ยิ าเคมใี นเซลลของสง่ิ มชี วี ิต กลองจุลทรรศน โครงสรางและหนาท่ี ของเซลล การลำเลียงสารเขา และออกจากเซลล การแบงเซลล และการหายใจระดบั เซลล ช้นั ผลการเรยี นรู สาระการเรยี นรเู พ่มิ เตมิ ม.4 1. อธิบาย และสรุปสมบัติที่สำคัญของ • สง่ิ มชี วี ติ ทุกชนดิ ตอ งการสารอาหารและพลังงาน มี สิ่งมีชีวิตและความสัมพันธของการ การเจริญเติบโต มีการตอบสนองตอสิ่งเรา มีการ จัดระบบในสิ่งมีชีวิตที่ทำใหสิ่งมีชีวิต รักษาดุลยภาพของรางกาย มีการสืบพันธุ มีการ ดำรงชวี ิตอยไู ด ปรับตัวทางวิวัฒนาการ และมีการทำงานรวมกัน ขององคประกอบตา ง ๆ อยางเปนระบบ สง่ิ เหลาน้ี จัดเปนสมบตั ทิ ี่สำคญั ของสง่ิ มชี วี ิต • การจดั ระบบในส่ิงมีชีวิตเรม่ิ จากหนวยเล็กไปหนวย ใหญ ไดแก เซลลเนื้อเยื่อ อวัยวะ ระบบ อวัยวะ และส่ิงมีชีวิต ตามลำดบั 2. อภิปราย และบอกความสำคัญของการ • วิธีการทางวิทยาศาสตรในการคนหาคำตอบ ระบุปญหา ความสัมพันธระหวาง เกยี่ วกบั ส่งิ มชี วี ิต เร่ิมจากการต้ังปญหาหรือคำถาม ปญหา สมมติฐาน และวิธีการตรวจ ตั้งสมมติฐาน ตรวจสอบสมมติฐาน เก็บรวบรวม สอบสมมติฐาน รวมทั้งออกแบบการ ขอมลู วิเคราะหข อมูล และสรุปผล ทดลองเพอ่ื ตรวจสอบสมมติฐาน • การศึกษาสิ่งมีชีวิตตองอาศัยความรูจ ากแขนงวิชา ตาง ๆ ของชีววิทยาและสาขาวิชาอื่นที่เกี่ยวของ และควรคำนงึ ถงึ ชวี จริยธรรมและจรรยาบรรณการ ใชส ัตวทดลอง 3. สบื คน ขอมูล อธิบายเกี่ยวกบั สมบัติของ • สิ่งมีชีวิตประกอบดวย ธาตุและสารประกอบใน น้ำ และบอกความสำคัญของน้ำที่มตี อ รางกายของสิ่งมีชีวิตมีน้ำเปนองคประกอบมาก สง่ิ มชี วี ิต และยกตวั อยางธาตุชนดิ ตางๆ ทส่ี ุด น้ำประกอบดว ยธาตุไฮโดรเจนและออกซเิ จน ทีม่ คี วามสำคญั ตอ รางกายสิง่ มีชีวิต มีสมบัติในการเปนตวั ทำละลายท่ีดีเก็บความรอน ไดดีและมีความจุความรอนสูงซึ่งชวยรักษาดุลย ภาพของเซลลได • ธาตุที่สิ่งมีชีวิตตองการจะอยูในรูปของไอออนใน มนุษยและสัตวธ าตุจะชว ยใหการทำงานของระบบ ตาง ๆ ในรา งกายดำเนินไปตามปกติ นอกจากนี้ใน โรงเรียนทบั โพธิ์พฒั นวิทย สำนักงานเขตพ้ืนพกี่ ารศกึ ษามัธยมศกึ ษาสรุ นิ ทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรงุ 2565) ช้ัน ผลการเรยี นรู สาระการเรยี นรเู พม่ิ เตมิ กระดูก ฟน และกลามเนื้อจะมีธาตุเปน องคป ระกอบดวย 4. สืบคนขอมูล อธิบายโครงสรางของ • คารโบไฮเดรตประกอบดวย ธาตุคารบอน ค า ร  โ บ ไ ฮ เ ด ร ต ร ะ บ ุ ก ล ุ  ม ข อ ง ไฮโดรเจน และออกซิเจน แบงตามขนาดโมเลกุล คารโบไฮเดรต รวมท้ังความสำคญั ของ ออกไดเปน 3 กลุม คือ มอโนแซ็กคาไรด คารโ บไฮเดรตทม่ี ตี อสิ่งมีชวี ติ ไดแซ็กคาไรดและพอลแิ ซ็กคาไรด 5. สืบคนขอมูล อธิบายโครงสรางของ • โปรตีนมีกรดอะมิโนเปนหนวยยอย ประกอบดวย โปรตีนและความสำคัญของโปรตนี ท่ีมี ธาตคุ ารบ อน ไฮโดรเจน ออกซิเจน และไนโตรเจน ตอสิง่ มชี ีวติ บางชนิดอาจมีธาตุฟอสฟอรัส เหล็ก และกำมะถนั เปน องคประกอบ 6. สบื คน ขอมูล อธิบายโครงสรา งของลิพิด • ลิพิดประกอบดวย ธาตุคารบอน ไฮโดรเจน และ และความสำคัญของลิพิดที่มีตอ ออกซเิ จน เปนสารประกอบที่ละลายไดดีในตัวทำ สง่ิ มีชวี ิต ละลายที่เปนสารอินทรียลิพิดกลุมสำคัญที่พบใน สิ่งมีชีวิต เชน กรดไขมัน ไตรกลีเซอไรดฟอสโฟ ลิพดิ สเตอรอยด 7. อธิบายโครงสรา งของกรดนิวคลิอิก และ • กรดนิวคลิอิกประกอบดวย หนวยยอย เรียกวา ระบุชนิดของกรดนิวคลิอิก และ นวิ คลีโอไทดโ มเลกุลของนวิ คลีโอไทดประกอบดว ย ความสำคัญของกรดนิวคลิอิกที่มีตอ หมูฟอสเฟต น้ำตาลที่มีคารบอน 5 อะตอมและ สง่ิ มีชีวิต เบสทีม่ ไี นโตรเจนเปนองคป ระกอบ • กรดนวิ คลิอิกเปนองคประกอบของสารพันธุกรรม ทำหนาที่เก็บและถายทอดขอมูลทางพันธุกรรมมี 2 ชนิด คือ DNA และ RNA 8. สบื คน ขอมูล และอธิบายปฏิกิริยาเคมีที่ • เมแทบอลซิ ึมเปนปฏิกริ ยิ าเคมีท่ีเกิดข้ึนภายใน เกดิ ขึน้ ในสง่ิ มชี วี ิต เซลลของสง่ิ มีชวี ิต ปฏิกริ ิยาเคมปี ระกอบดว ย 9. อธิบายการทำงานของเอนไซมใ นการเรง ปฏกิ ิรยิ าคายพลังงาน และปฏกิ ริ ยิ าดูดพลังงาน ปฏิกิริยาเคมใี นสิ่งมชี ีวิตและระบุปจจัยที่มี ปฏกิ ริ ยิ าเคมเี หลา นจ้ี ะดำเนินไปไดอยา งรวดเรว็ ผลตอการทำงานของเอนไซม จำเปน ตองอาศัยเอนไซมช วยเรงปฏกิ ริ ยิ า • เอนไซมสวนใหญเปน สารประเภทโปรตีน ทำหนาทเ่ี รงปฏกิ ิริยาเคมใี นขณะท่ีเกิดปฏิกริ ิยา เคมีในเซลลสารตง้ั ตน จะเขา ไปจับกบั เอนไซม ท่ีบริเวณจำเพาะของเอนไซมทเ่ี รยี กวา บรเิ วณเรง โรงเรยี นทบั โพธิ์พัฒนวทิ ย สำนกั งานเขตพน้ื พก่ี ารศกึ ษามัธยมศึกษาสรุ นิ ทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรียนรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรุง 2565) ช้นั ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรเู พ่มิ เตมิ ถาสารตั้งตน มโี ครงสรา งเขา กบั บรเิ วณเรงได สารตงั้ ตน นัน้ จะถูกเปลย่ี นเปน สารผลติ ภัณฑ • อุณหภูมิสภาพความเปนกรด-เบส และตัวยับยั้ง เอนไซมเ ปน ปจ จัยท่ีมผี ลตอ การทำงานของเอนไซม 10. บอกวิธีการ และเตรียมตัวอยาง • กลองจุลทรรศนเปนเครื่องมือที่ใชศึกษาสิ่งมีชวี ิต สิ่งมีชีวิต เพื่อศึกษาภายใตกลอง ขนาดเล็ก ที่ไมสามารถเห็นไดดวยตาเปลาและ จุลทรรศนใชแสง วัดขนาดโดย รายละเอยี ดโครงสรา งของเซลล ประมาณ และวาดภาพที่ปรากฏ • กลองจุลทรรศนใชแสงเชิงประกอบ และกลอง ภายใตกลอง บอกวิธีการใชและการ จุลทรรศนใชแสงแบบสเตอริโออาศัยเลนสในการ ดูแลรักษากลองจุลทรรศนใชแสงท่ี ทำใหเกดิ ภาพขยาย ถูกตอง • กลองจุลทรรศนอิเล็กตรอนทำใหเกิดภาพขยาย โดยอาศยั เลนสแมเหล็กไฟฟารวมลำอเิ ล็กตรอนซ่ึง มีอยูดวยกัน 2 ชนิด คือ ชนิดสองผานและชนิด สอ งกราด • ตัวอยางสิ่งมีชีวิตที่นำมาศึกษาภายใตกลอง จลุ ทรรศนใชแสงตองมีวิธีการเตรียมทีถ่ ูกตองและ เหมาะสมกับชนิดของสิ่งมีชีวิต เพื่อใหเกิด ประสิทธภิ าพในการศกึ ษา • กลองจุลทรรศนใชแสงเปนเครื่องมือที่มีความ ละเอียดซับซอน และราคาคอนขางสูง จึงควรใช อยางถูกวิธีมีการเก็บและดูแลรักษาที่ถูกตอง เพอื่ ใหสามารถใชง านไดนาน 11. อธิบายโครงสรางและหนาที่ของสวนที่ • เซลลเปนหนวยพื้นฐานที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต หอหมุ เซลลข องเซลลพืชและเซลลส ัตว โครงสรางพื้นฐานของเซลลประกอบดว ย สวนทห่ี อ หุม 12. สืบคนขอมูล อธิบาย และระบุชนิดและ เซลลไ ซโทพลาซมึ และนวิ เคลยี ส หนา ที่ของออรแ กเนลล • สวนที่หอหุมเซลลที่พบในเซลลทุกชนิด คือ เยื่อหุม 13. อธิบายโครงสรางและหนาที่ของ เซลลแตในแบคทีเรียสาหราย ฟงไจและพืชจะมีผนัง นวิ เคลียส เซลลเปน สว นหอ หมุ เซลลเ พ่ิมเตมิ ขน้ึ มาอกี ชน้ั หน่งึ • โครงสรางของเยอ่ื หุมเซลลประกอบดวยโมเลกุลของ ฟอสโฟลิพิดเรยี งเปนสองชั้น และมีโปรตีนแทรกหรือ อยูท ่ผี ิวท้งั สองดา นของฟอสโฟลิพดิ โรงเรยี นทบั โพธิพ์ ัฒนวทิ ย สำนกั งานเขตพืน้ พ่กี ารศกึ ษามธั ยมศึกษาสรุ ินทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรียนรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรงุ 2565) ชั้น ผลการเรยี นรู สาระการเรยี นรูเพม่ิ เตมิ • ไซโทพลาซึมอยูภายในเยื่อหุมเซลล ประกอบดวยไซ โทซอลและออรแกเนลล • นิวเคลียสเปนศูนยกลางควบคุมการทำงานของเซลล ยคู ารโิ อต ประกอบดวยเย่ือหมุ ซึง่ ภายในมี DNA RNA และโปรตนี บางชนดิ 14. อธิบาย และเปรียบเทียบการแพร • สารตาง ๆ มีการเคลื่อนที่เขาและออกจากเซลลอยู ออสโมซิส การแพรแ บบฟาซิลิเทตและแอก ตลอดเวลาโดยกระบวนการตาง ๆ ไดแก การแพร ทีฟทรานสปอรต ออสโมซิส การแพรแบบฟาซิลิเทต แอกทีฟทรานส 15. สบื คน ขอมูล อธบิ าย และเขียนแผนภาพ ปอรต กระบวนการเอกโซไซโทซิสกระบวนการเอนโด การลำเลียงสารโมเลกุลใหญออกจากเซลล ไซโทซสิ ดวยกระบวนการเอกโซไซโทซิสและการ • แกสตาง ๆ เขาหรือออกจากเซลลโดยการแพร สวน ลำเลียงสารโมเลกุลใหญเขาสูเซลลดวย นำ้ เขาหรือออกจากเซลลผานเยือ่ หุมเซลลโดยออสโม กระบวนการเอนโดไซโทซิส ซิส • ไอออนและสารบางอยางที่ไมสามารถลำเลียงผาน เยื่อหุมเซลลโดยตรงไดจำเปนตองอาศัยโปรตีนที่อยู บนเยื่อหุมเซลลเปนตัวพาสารนั้นเขาและออกจาก เซลลเ รยี กวา การแพรแบบฟาซิลเิ ทต • แอกทีฟทรานสปอรต เปนการลำเลียงสารจาก บริเวณทีม่ ีความเขมขนต่ำไปยังบรเิ วณท่ีมีความเขมขน สงู • สารบางอยางที่ไมสามารถแพรผานเยื่อหุมเซลล หรือลำเลียงผานโปรตีนที่เปนตัวพาไดจะถูก ลำเลียงออกจากเซลลดวยกระบวนการ เอกโซไซโทซสิ • สารที่มีขนาดใหญจะสามารถลำเลียงเขาสูเซลลดวย กระบวนการเอนโดไซโทซิสซึง่ แบงเปน 3 แบบ ไดแก พิโนไซโทซิส ฟาโกไซโทซิส และการนำสารเขาสูเ ซลล โดยอาศยั ตัวรบั 16. สังเกตการแบงนิวเคลียสแบบไมโทซิส • การแบงเซลลของสิ่งมีชีวิตเปนการเพิ่มจำนวน และแบบไมโอซิสจากตัวอยางภายใต เซลล ซึ่งเปนกระบวนการที่เกิดขึ้นตอเนื่องกัน กลองจุลทรรศน พรอมทง้ั อธบิ ายและ เปนวัฏจักร โดยวัฏจักรของเซลลประกอบดวย โรงเรยี นทบั โพธิ์พัฒนวทิ ย สำนักงานเขตพน้ื พ่กี ารศึกษามธั ยมศกึ ษาสรุ ินทร

หลักสตู รกลุม สาระการเรยี นรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรุง 2565) ชั้น ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรเู พ่มิ เติม เปรียบเทียบการแบงนิวเคลียสแบบ อินเตอรเฟส การแบงนิวเคลียสแบบไมโทซิสและ ไมโทซสิ และแบบไมโอซสิ การแบง ไซโทพลาซึม • การแบงนิวเคลียสมี2 แบบ คือการแบงนิวเคลียส แบบไมโทซสิ และการแบง นวิ เคลียสแบบไมโอซิส • การแบงนิวเคลียสแบบไมโทซสิ ประกอบดว ยระยะ โพรเฟส เมทาเฟส แอนาเฟส และเทโลเฟส • การแบง นิวเคลียสแบบไมโอซิสประกอบดว ย ระยะ โพรเฟส I เมทาเฟส I แอนาเฟส I เทโลเฟส I ระยะ โ พ ร เฟ ส II เ มท า เ ฟ ส II แ อน า เฟ ส II แ ละ เทโลเฟส II • การแบงนิวเคลียสแบบไมโทซิสทำใหเซลลรางกาย เพม่ิ จำนวนเพ่ือการเจรญิ เติบโต และซอมแซมสวน ท ี ่ ส ึ ก ห ร อ ห ร ื อ ถ ู ก ท ำ ล า ย ไ ป ไ ด  ส  ว น ก า ร แ บ ง นิวเคลยี สแบบไมโอซิสมีความสำคัญตอส่ิงมชี ีวิตใน กระบวนการสรางเซลลสืบพนั ธุ • การแบง ไซโทพลาซึมในเซลลพืชจะมีการสรางแผน กั้นเซลลและเซลลสัตวจะมีการคอดเวาเขาหากัน ของเยอื่ หุมเซลล 17. อธบิ าย เปรียบเทยี บ และสรุปข้ันตอน • การหายใจระดับเซลลเปนการสลายสารอาหารทม่ี ี การหายใจระดับเซลลในภาวะที่มี พลังงานสูง โดยมีออกซิเจนเปน ตัวรับอิเล็กตรอน ออกซิเจนเพียงพอ และภาวะที่มี ตัวสุดทาย ประกอบดวย 3 ขั้นตอน คือ ไกลโคลิ ออกซิเจนไมเ พียงพอ ซิส วัฏจักรเครบสและกระบวนการถายทอด อิเลก็ ตรอน • การหายใจระดับเซลลพลังงานสวนใหญไดจาก ขั้นตอนการถา ยทอดอิเล็กตรอน พลังงานน้ีจะถูก เก็บไวใ นพันธะเคมีในโมเลกลุ ของ ATP • ในภาวะที่มีออกซิเจนไมเพียงพอ ทำใหการหายใจ ของเซลลไมสมบูรณจึงเกดิ ไดเ ฉพาะไกลโคลิซิส ผล ที่ไดจากการหายใจในสภาวะนี้ในสัตวจะไดกรด แลกติก ในจุลินทรียและพืชอาจไดกรดแลกติก หรอื เอทลิ แอลกอฮอล โรงเรยี นทับโพธิพ์ ฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพน้ื พ่กี ารศึกษามธั ยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลกั สตู รกลุม สาระการเรียนรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรุง 2565) ชนั้ ผลการเรียนรู สาระการเรียนรเู พม่ิ เตมิ ม.5 - - ม.6 - - สาระชวี วทิ ยา 2. เขาใจการถายทอดลักษณะทางพันธุกรรม การถายทอดยีนบนโครโมโซม สมบัติ และหนา ที่ของสาร พันธุกรรม การเกิดมิวเทชัน เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอ หลักฐาน ขอมูลและแนวคิดเกี่ยวกับ วิวฒั นาการของสง่ิ มีชวี ติ ภาวะสมดลุ ของฮารด ี-ไวนเ บริ ก การเกิดสปชีสใ หม ความหลากหลายทาง ชีวภาพ กำเนดิ ของสงิ่ มชี วี ิต ความหลากหลายของสิ่งมีชีวิต และอนุกรมวิธาน รวมทั้งนำความรูไป ใชป ระโยชน ช้นั ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเ พมิ่ เตมิ ม.4 1. สบื คนขอมูล อธิบาย และสรปุ ผลการ • เมนเดลศกึ ษาการถา ยทอดลกั ษณะทางพันธุกรรมโดย ทดลองของเมนเดล การผสมพันธุถั่วลันเตา จนสรุปเปนกฎแหงการแยก 2. อธิบาย และสรุปกฎแหงการแยก และกฎแหงการรวมกลมุ อยา งอสิ ระ และกฎแหงการรวมกลุมอยางอิสระ • กฎแหงการแยกมีใจความวา แอลลีลที่อยูเปนคู จะ และนำกฎของเมนเดลนี้ไปอธิบายการ แยกออกจากกันในระหวางการสรางเซลลส ืบพันธุโดย ถายทอดลักษณะทางพันธุกรรมและใช เซลลสืบพันธุแตละเซลลจะมีเพียงแอลลีลใดแอลลีลห ในการคำนวณโอกาสในการเกิดฟโน นึ่ง ไทปแ ละจีโนไทปแบบตาง ๆ ของรนุ F1 • กฎแหงการรวมกลมุ อยา งอสิ ระมีใจความวา หลงั จากคู และ F2 ของแอลลีลแยกออกจากกัน แตละแอลลีลจะจัดกลุม อยางอิสระกับแอลลีลอื่นๆที่แยกออกจากคูเชนกันใน การเขาไปอยูในเซลลสืบพนั ธุ 3. สบื คน ขอ มลู วิเคราะหอธบิ าย และ • การถายทอดลกั ษณะทางพนั ธุกรรมบางลักษณะ ให สรุปเก่ยี วกับการถายทอดลกั ษณะทาง อัตราสวนที่แตกตางจากผลการศึกษาของ เมนเดล พนั ธกุ รรม ที่เปนสวนขยายของพนั ธุ เรียกลักษณะเหลานี้วา ลักษณะทางพันธุกรรมที่ ศาสตรเ มนเดล เปนสวนขยายของพันธุศาสตร เมนเดล เชน การ 4. สบื คนขอ มูล วเิ คราะหและ ขมไมสมบูรณการขมรวมกันมัลติเปล แอลลีลยนี บน เปรยี บเทยี บลักษณะทางพันธกุ รรมที่มี โครโมโซมเพศและพอลยิ ีน โรงเรยี นทบั โพธิ์พฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพนื้ พี่การศกึ ษามัธยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลักสตู รกลุม สาระการเรียนรูว ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรงุ 2565) ชนั้ ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเ พิ่มเตมิ การแปรผนั ไมตอเนอ่ื งและลกั ษณะทาง • ลักษณะพันธุกรรมบางลักษณะมีความแตกตางกัน พันธกุ รรมท่ีมกี ารแปรผันตอเน่ือง ชัดเจน เชน การมีติ่งหูหรอื ไมมีติ่งหูซ่ึงเปนลักษณะ ทางพันธุกรรมท่ีมกี ารแปรผันไมตอเน่อื ง ลักษณะทางพันธุกรรมบางลักษณะมีความแตกตาง กันเล็กนอยและลดหลั่นกันไป เชน ความสูงและสี ผิวของมนุษยถูกควบคุมโดยยีนหลายคูซึ่งเปน ลักษณะทางพันธุกรรมที่มีการแปรผันตอ เนื่องและ สงิ่ แวดลอ มอาจมผี ลตอการแสดงลกั ษณะน้ัน 5. อธิบายการถ าย ทอด ยี น บน • โครโมโซมภายในเซลลรางกายแบงเปนออโตโซม โครโมโซม และยกตวั อยางลกั ษณะ และโครโมโซมเพศ ลกั ษณะทางพนั ธกุ รรมสว นใหญ ทางพันธุกรรมที่ถูกควบคุมดวยยีน ถูกควบคุมดวยยีนบนออโตโซมบางลักษณะถูก บนออโตโซมและยีนบนโครโมโซม ควบคุมดวยยีนบนโครโมโซมเพศซึ่งสวนมากเปน เพศ ยนี บนโครโมโซม X • เมื่อมีการสรางเซลลสืบพันธุยีนบนโครโมโซม เดยี วกนั ทอี่ ยูใกลกันมักจะถูกถายทอดไปดวยกันแต การเกิดครอสซิงโอเวอรใ นการแบงเซลลแบบ ไมโอ ซิสอาจทำใหยีนบนโครโมโซมเดียวกันแยกจากกัน ไดส ง ผลใหร ปู แบบของเซลลสบื พันธุทีไ่ ดแตกตางไป จากกรณที ีไ่ มเ กดิ ครอสซงิ โอเวอร 6. สืบคนขอมูล อธิบายสมบัติและ • DNA เปนพอลิเมอรของนิวคลีโอไทดแตละนิวคลโี อ ห น  า ท ี ่ ข อ ง ส า ร พ ั น ธ ุ ก ร ร ม ไทดประกอบดวย น้ำตาลดีออกซีไรโบส หมู โครงสรางและองคประกอบทาง ฟอสเฟต และไนโตรจีนัสเบส คอื A T C และ G เคมีของ DNA และสรุปการจำลอง • โมเลกุลของ DNA เปนพอลินิวคลีโอไทด 2 สาย DNA เรียงสลับทิศและบิดเปนเกลียวเวียนขวา โดยการ 7. อธิบาย และระบุขั้นตอน ใน เขาคูกันของสาย DNA เกิดจากการจับคูของเบสคู กระบวนการสงั เคราะหโปรตีนและ สม คอื A คกู บั T และ C คกู ับ G หนาที่ของ DNA และ RNA แตละ • ยีน คือสาย DNA บางชวงที่ควบคุมลักษณะทาง ชนิดในกระบวนการสังเคราะห พันธุกรรมไดโดยยีนกำหนดลำดับกรดอะมิโนของ โปรตนี โปรตนี ซ่ึงทำหนาทีเ่ ปน โครงสรา ง เอนไซมและอื่นๆ 8. สรุปความสัมพันธระหวางสาร มีผลทำใหเซลลและสิ่งมชี ีวิตปรากฏลักษณะตาง ๆ พันธุกรรมแอลลลี โปรตีน ลกั ษณะ ได โรงเรียนทับโพธิพ์ ฒั นวิทย สำนกั งานเขตพ้ืนพก่ี ารศกึ ษามธั ยมศึกษาสรุ ินทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรยี นรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง 2565) ชั้น ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเ พิม่ เติม ทางพันธุกรรม และเชื่อมโยงกับ • DNA จำลองตัวเองไดโดยใชสายหนึ่งเปนแมแบบ ความรูเรอ่ื งพันธุศาสตรเ มนเดล และสรางอีกสายขึ้นมาใหมซึ่งจะมีโครงสรางและ ลำดบั นิวคลโี อไทดเ หมอื นเดิม • DNAควบคุมลักษณะทางพันธุกรรมของส่ิงมชี ีวิตได โดยการสราง RNA 3 ประเภท คือ mRNA tRNA และ rRNA ซึ่งรวมกันทำหนาที่ในกระบวนการ สงั เคราะหโปรตนี • RNA เปนพอลิเมอรของนิวคลีโอไทดสายเดี่ยว แต ละนิวคลีโอไทดประกอบดวย น้ำตาลไรโบส หมู ฟอสเฟตและไนโตรจีนัสเบสคือA U C และ G 9. สืบคนขอมูล และอธิบายการเกิด • มิวเทชันเปนการเปลี่ยนแปลงของลำดับ หรือ มิวเทชัน ระดับยีนและระดับ จำนวนนิวคลีโอไทดใน DNA ซึ่งอาจนำไปสูการ โครโมโซม สาเหตุการเกิด มิวเทชนั เปล่ียนแปลงโครงสรางและการทำงานของโปรตีน รวมทั้งยกตัวอยางโรคและกลุม ซึ่งถาการเปลีย่ นแปลงดังกลา วเกิดในเซลลสืบพันธุ อาการ ทีเ่ ปนผลของการเกิดมิวเท จะสามารถถายทอดไปยังรุนตอ ๆ ไปไดและทำให ชัน เกิดความแปรผันทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต การ เกิดมิวเทชันมีสาเหตุมาจากปจจัยตาง ๆ เชน รังสี และสารเคมี • การขาดหายไปหรือเพิ่มขึ้นของนิวคลีโอไทด และ การแทนทค่ี ูเ บส เปน การเกิดมวิ เทชนั ระดบั ยนี เชน โรคโลหิตจางชนิดซิกเคิลเซลลเปนผลมาจากการ แทนทีค่ ูเบส • การเปลี่ยนแปลงโครงสรางของโครโมโซม เชน หายไปหรือเพิ่มขึ้นบางสวน และการเปลี่ยนแปลง จำนวนโครโมโซม เชน การลดลงหรือเพิ่มขึ้นของ โครโมโซมบางแทงหรือทั้งชุด เปนสาเหตุของการ เกิดมิวเทชันระดบั โครโมโซม เชน กลุม อาการ คริ ดูชาตและกลุมอาการดาวนกลุมอาการเทอรเนอร และกลุมอาการไคลนเฟลเตอร 10. อธิบายหลักการสรางสิ่งมีชีวิตดัด • การใชเทคโนโลยีทางดเี อ็นเอ ในการสรา งดีเอ็นเอ รี แปรพันธุกรรมโดยใชดีเอ็นเอรี คอมบิแนนทสามารถนำไปใชในการสรางสิ่งมีชีวิต คอมบแิ นนท โรงเรยี นทบั โพธิพ์ ฒั นวิทย สำนักงานเขตพน้ื พี่การศึกษามัธยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรยี นรวู ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรงุ 2565) ช้ัน ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรเู พ่ิมเติม 11. สืบคนขอมูล ยกตัวอยาง และ ดัดแปรพันธุกรรม โดยนำยนี ที่ตอ งการมาตัดตอใส อภิปรายการนำเทคโนโลยีทางดี ในสิ่งมชี ีวติ ทำใหสง่ิ มีชวี ิตน้นั มีสมบัตติ ามตอ งการ เอ็นเอไปประยุกตใชทั้งในดาน • เทคโนโลยที างดเี อ็นเอ สามารถนำไปประยุกตใชใน สิ่งแวดลอม นิติวิทยาศาสตร ดานตาง ๆ เชน สิ่งแวดลอม นิติวิทยาศาสตร การแพทย  การเกษตรแ ละ การแพทยการเกษตร และอุตสาหกรรม โดยการใช อ ุ ต ส า ห ก รร ม แ ล ะ ข  อ คว ร เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอตองคำนึงถึงความปลอดภัย คำนึงถึงดา นชวี จรยิ ธรรม ทางชวี ภาพ ชีวจรยิ ธรรม และผลกระทบตอสังคม 12. สืบคนขอมลู และอธบิ ายเกี่ยวกับ • หลักฐานที่ทำใหเชื่อวาสิ่งมีชีวิตมีวิวัฒนาการ เชน หลักฐานที่สนับสนุนและขอมูลท่ี ซากดึกดำบรรพกายวิภาคเปรียบเทียบวิทยา ใชอธิบายการเกิดวิวัฒนาการ เอ็มบริโอ การแพรกระจายของสิ่งมีชีวิตทาง ของส่ิงมีชีวติ ภูมิศาสตรการศึกษาทางชีวภูมิศาสตรและดาน ชีววิทยาระดบั โมเลกุล • มนุษยม กี ารสบื สายววิ ัฒนาการมาเปน เวลานานโดย มีหลักฐานที่สนับสนุนจากซากดึกดำบรรพของ บรรพบุรษุ มนษุ ยที่คน พบ และจากการเปรียบเทียบ ลำดบั เบสบน DNA ระหวางมนุษยกับไพรเมตอน่ื ๆ 13. อธิบาย และเปรียบเทียบแนวคิด • ฌอง ลามารก ไดเสนอแนวคิดเพื่ออธิบายเกี่ยวกับ เกี่ยวกับวิวัฒนาการของสิง่ มชี ีวิตของฌ วิวัฒนาการของสิง่ มชี ีวติ วา สง่ิ มีชีวติ มกี ารเปลย่ี นแปลง อง ลามารก และทฤษฎีเกี่ยวกับ โครงสรางใหเขากับสภาพแวดลอมโดยอาศัยกฎการใช วิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตของชาลสดาร และไมใ ชและกฎแหงการถายทอดลักษณะทีเ่ กิดขึ้นมา วนิ ใหม • ชาลสดารวิน เสนอทฤษฎีเกี่ยวกับวิวัฒนาการ ของ สิ่งมีชีวิตวา เกิดจากการคัดเลือกโดยธรรมชาติ โดย สิ่งมีชีวิตมีแนวโนมที่จะใหกำเนิดลูกที่มีลักษณะ แตกตางกันจำนวนมาก แตมีเพียงจำนวนหนึ่งท่ี เหมาะสมกับสภาพแวดลอม สามารถมีชีวิตรอด และ ถายทอดลักษณะทีเ่ หมาะสมไปยังรุนตอไปได 14. ระบุสาระสำคัญ และอธิบาย • เมื่อประชากรอยูใ นภาวะสมดลุ ของฮารดี-ไวนเ บิรก เงื่อนไขของภาวะสมดุลของฮาร โดยประชากรมีขนาดใหญ ไมมีการถายเทยีน ดี-ไวนเบิรก ปจจัยที่ทำใหเกิด ระหวางประชากร ไมเกิดมิวเทชัน สมาชิกทุกตัวมี การเปลี่ยนแปลงความถี่ของแอล โอกาสผสมพันธุไดเทากัน และไมเกิดการคัดเลอื ก ล ี ล ใ น ป ร ะ ช า กร พ ร  อ ม ท้ั ง โดยธรรมชาติจะทำใหความถี่ของแอลลีลของ โรงเรยี นทับโพธิพ์ ัฒนวิทย สำนกั งานเขตพ้ืนพี่การศึกษามธั ยมศกึ ษาสรุ ินทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรียนรูว ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรุง 2565) ชนั้ ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรเู พิ่มเตมิ คำนวณหาความถี่ของแอลลีล ลักษณะนั้นไมเปลี่ยนแปลงไมวาจะผานไปกี่รุนก็ และจีโนไทปของประชากร โดย ตาม เปนผลใหลกั ษณะน้นั ไมเ กดิ วิวัฒนาการ ใชห ลกั ของฮารด ี-ไวนเ บิรก • การเปลี่ยนแปลงความถี่ของยีนหรือแอลลีลใน ประชากร เกดิ จากปจจัยหลายประการ นำไปสูการ เกิดวิวัฒนาการ 15. สบื คนขอมลู อภิปราย และอธิบาย • สปชีสใหมจะเกิดขึ้นไดเมื่อไมมีการถายเท กระบวนการเกิดสปชีสใหมของ เคลื่อนยายยีนระหวางประชากรหนึ่งกับอีก สิ่งมีชีวติ ประชากรหน่ึง ในรนุ บรรพบรุ ษุ ทำใหประชากร ทงั้ สอง มโี ครงสรางทางพันธุกรรมที่แตกตางกัน และ วิวัฒนาการเกิดเปน สปชีสใหม • ปจจัยที่ทำใหเกิดสปชีสใหมอาจเกิดได2 แนวทาง คือ การเกิดสปชีสใหมจากการแบงแยกทาง ภูมิศาสตรและการเกดิ สปชีสใหมในเขตภูมิศาสตร เดยี วกัน ม.5 - - ม.6 1. อภิปรายความสำคัญของความ • ความหลากหลายทางชีวภาพ ประกอบดวย ความ หลาก หลายทางชีวภาพ และความ หลากหลายทางพนั ธุกรรมความหลากหลายของสป เชื่อมโยงระหวา งความหลากหลาย ชีสและความหลากหลายของระบบนเิ วศ ทางพันธุกรรมความหลากหลาย • การแปรผันทางพันธุกรรมทำใหเกิดความ ของสปชีสและความหลากหลาย หลากหลายทางพันธุกรรม ซึ่งสิ่งมีชวี ิตใดท่ีมีความ ของระบบนเิ วศ หลากหลายทางพันธุกรรมมากยอมทำใหมีโอกาส อยูรอดเพ่มิ ข้ึนและสบื ทอดลกู หลานตอ ไปได • สง่ิ มชี ีวติ ท่ดี ำรงชวี ติ อยใู นสง่ิ แวดลอมตา ง ๆ ไดผา น กระบวนการคัดเลือกโดยธรรมชาติ หรือโดยมนษุ ย มาเปนระยะเวลายาวนาน หลายชั่วรุนซึ่งอาจเกิด เปน สปชสี ใ หมส ง ผลใหเ กดิ ความหลากหลายของสป ชสี  • แหลง ที่อยูอาศัยแตละแหลงที่สิ่งมีชีวติ อาศัยอยูนนั้ จะมีองคป ระกอบของปจจัยทางกายภาพและปจจัย ทางชีวภาพที่แตกตางกัน ทำใหเกิดความ หลากหลายของระบบนเิ วศ โรงเรยี นทบั โพธิ์พฒั นวิทย สำนกั งานเขตพน้ื พ่กี ารศกึ ษามัธยมศึกษาสุรนิ ทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง 2565) ชนั้ ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเ พม่ิ เตมิ 2. อธิบายการเกิดเซลลเริ่มแรกของ • จุดเริ่มตนของวิวัฒนาการของเซลลเกิดจากโมเลกลุ สิ่งมีชีวิตและวิวัฒนาการของ ของสารอินทรียโดยเซลลรูปแบบแรกที่เกิดขึ้นคือ สงิ่ มชี วี ติ เซลลเดยี ว เซลลโ พรคารโิ อต และมวี ิวัฒนาการขนึ้ มาเปนเซลล ยคู ารโิ อต และจากส่งิ มชี ีวิตเซลลเดียว เปน ส่งิ มีชีวิต หลายเซลลที่มีโครงสรางแบบงาย ๆ จนกลายมา เปนสิ่งมีชีวิตหลายเซลลท่ีมโี ครงสรางซับซอนมาก ขึ้นตามลำดบั 3. อธ ิบ า ยลั กษณ ะส ำคั ญ แ ละ • แบคทีเรียเปนส่ิงมีชีวิตพวกโพรคารโิ อต ผนังเซลล ยกตัวอยา งสิง่ มชี ีวิต กลมุ แบคทเี รีย มีเพปทิโดไกลแคนเปนองคประกอบสำคัญ สิ่งมีชีวิตกลุมโพรทิสตสิ่งมีชีวิต แบคทีเรียทั่วไปสรางอาหารเองไมไ ดดำรงชีวิตแบบ กลุมพืช สิ่งมีชีวิตกลุมฟงไจ และ ผูสลายสารอินทรยี หรือแบบปรสติ แตแบคทีเรียบาง สง่ิ มีชวี ิต กลุมสตั ว กลุม เชน ไซยาโนแบคทีเรยี สรางอาหารเองไดจาก กระบวนการสงั เคราะหด วยแสง • โพรทิสตเปนสิ่งมีชีวิตพวกยูคาริโอต มีลักษณะ หลากหลาย ทั้งที่เปนสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวหรือ สิ่งมีชีวิตหลายเซลลที่ยังไมพัฒนาไปเปนเนื้อเยื่อ อาจมหี รอื ไมม ีผนงั เซลลเ ปนสวนประกอบของเซลล • พืชเปนสิ่งมีชีวิตหลายเซลลพวกยูคาริโอตมีผนัง เซลลซึ่งมีเซลลูโลสเปนองคประกอบ มีวัฏจักรชีวิต แบบสลับ และมีระยะเอ็มบรโิ อในการสืบพันธุแบบ อาศัยเพศ พืชสรางอาหารเองไดจากกระบวนการ สังเคราะหด ว ยแสง • ฟงไจเปน สง่ิ มีชวี ติ พวกยูคาริโอต มีทัง้ สง่ิ มีชีวิตเซลล เดียวและหลายเซลลเซลลของฟงไจยังไมพัฒนาไป เปนเนื้อเยื่อ ผนังเซลลมีไคทินเปนองคประกอบ สำคัญ ฟงไจสรางอาหารเองไมไดและดำรงชีวิต แบบผสู ลายสารอนิ ทรียห รอื แบบปรสติ • สัตวเปนสิ่งมีชีวิตหลายเซลลพวกยูคาริโอต ไม สามารถสรางอาหารเองไดตองไดรับอาหารจาก สิ่งมีชวี ิตอื่น สวนใหญมีระบบยอยอาหารบางชนิด อาจเปนปรสิต สัตวมีระยะเอ็มบริโอในการสืบพันธุ แบบอาศัยเพศ โรงเรยี นทบั โพธิพ์ ฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพ้ืนพีก่ ารศกึ ษามัธยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรียนรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรุง 2565) ชนั้ ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเพ่ิมเตมิ • สัตวอ าจแบงเปน กลุมยอยโดยพิจารณาลกั ษณะตาง ๆ คือ เนือ้ เย่ือสมมาตร การเปลี่ยนแปลงของบลาส โทพอรการเจริญในระยะตัวออน ทำใหอาจแบง สตั วเปน กลุมยอ ย เชน กลมุ ฟองน้ำกลมุ ไฮดรา กลมุ หนอนตัวแบน กลุม หอยและหมกึ กลุมไสเดือนดิน กลุมหนอนตัวกลมกลุมสัตวทีม่ ีขาเปนปลอง กลุม ดาวทะเลและปลิงทะเล และกลุมสัตวที่มีโนโท คอรด 4. อธบิ าย และยกตัวอยางการจำแนก • การจำแนกสงิ่ มีชีวิตออกเปนหมวดหมูเปนลำดับขั้น สิ่งมีชีวิตจากหมวดหมูใหญจนถึง ตา ง ๆ เร่มิ จากหมวดหมใู หญแลวแบง เปน หมวดหมู หมวดหมูยอย และวิธีการเขียนช่ือ ยอยมดี งั นีค้ ิงดอมไฟลัมคลาสออรเดอรแฟมิลีจีนัส วิทยาศาสตรใ นลำดับขั้นสปชีส และสปช สี  5. สรางไดโคโทมัสคียในการระบุ • ชื่อวิทยาศาสตรของสิ่งมีชีวิตในลำดบั ขั้น สปชีสที่ สิ่งมีชีวิตหรือตัวอยางที่กำหนด ตั้งขึ้นตามระบบทวินามเพื่อใชในการระบุถึง ออกเปนหมวดหมู สิ่งมีชีวิตแตละชนิดใหมีความเขาใจถูกตองตรงกัน ประกอบดวย 2 สว น โดยสว นแรกเปน ช่ือสกลุ สว น หลังเปนคำที่ระบุลักษณะพิเศษของสิ่งมีชีวิตชนิด น้ัน หรือเปนคำทม่ี ีความหมายเฉพาะ โดยทงั้ 2 สวน น้ีตอ งเปน ภาษาละติน • ไดโคโทมัสคียเปนเครื่องมือที่ใชเพื่อระบุหมวดหมู ของสิง่ มีชีวิตลำดับขั้นตางๆโดยมหี ลักเกณฑในการ นำลกั ษณะทตี่ า งกนั ของส่ิงมีชวี ติ มาพิจารณาเปนคู • วิทเทเกอรเสนอแนวความคดิ ท่วี าส่งิ มีชีวิตพวกยูคา ริโอตมีวิวฒั นาการมาจากสิ่งมชี ีวติ พวกโพรคาริโอต และจำแนกสิ่งมีชีวิตเปน 5 คิงดอมประกอบดวย มอเนอรา โพรทสิ ตา พืช ฟง ไจ และสัตว • โวสซและคณะ จำแนกสิ่งมีชีวิตเปน 3 โดเมน ประกอบดว ย แบคทเี รีย อารเคีย และยูคารอี า โดย แนวความคิดการจำแนกสิ่งมีชีวิตแตละโดเมนเปน กลุมยอยจะใชหลักที่วาสิ่งมีชีวิตในกลุมเดียวกันมี สายวิวฒั นาการมาจากบรรพบรุ ษุ รวมกนั โรงเรยี นทบั โพธิพ์ ฒั นวิทย สำนกั งานเขตพืน้ พี่การศึกษามัธยมศกึ ษาสรุ ินทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรงุ 2565) สาระชวี วิทยา 3. เขาใจสวนประกอบของพืช การแลกเปลี่ยนแกสและคายน้ำของพืช การลำเลียงของพืชการ สังเคราะหดวยแสง การสืบพันธุของพืชดอกและการเจริญเติบโต และการตอบสนองของพืช รวมท้ังนำความรไู ปใชประโยชน ชน้ั ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเ พม่ิ เติม ม.4 - - ม.5 1. อธิบายเกี่ยวกับชนิดและลักษณะของ • เนื้อเยื่อพืชแบงเปน 2 กลุมใหญคือ เนื้อเยือ่ เจริญ เนื้อเยื่อพืชและเขียนแผนผังเพื่อสรุป และเน้อื เยือ่ ถาวร ชนดิ ของเน้อื เยื่อพชื • เนื้อเยื่อเจริญแบงเปนเนื้อเยื่อเจริญสวนปลาย เนอ้ื เยอ่ื เจรญิ เหนือขอ และเนอื้ เย่ือเจริญดานขา ง • เนื้อเยื่อถาวรเปลี่ยนแปลงมาจากเนื้อเยื่อเจริญ เนื้อเยื่อถาวรอาจแบงไดเปน 3 ระบบ คือ ระบบ เนื้อเยื่อผิว ระบบเนื้อเยื่อพื้น และระบบเนื้อเยื่อ ทอลำเลยี ง ซง่ึ ทำหนาท่ีตางกนั 2. สังเกต อธิบาย และเปรียบเทียบ • ราก คือ สวนแกนของพืชที่โดยทั่วไปเจริญอยูใต โครงสรางภายในของรากพืชใบเลี้ยง ระดับผิวดิน ทำหนาที่ยึดหรือค้ำจุนใหพืช เดี่ยวและรากพืชใบเลี้ยงคูจากการตัด เจรญิ เตบิ โตอยูกบั ที่ไดแ ละยังมีหนาที่สำคัญในการ ตามขวาง ดูดน้ำและธาตอุ าหารในดิน เพื่อสงไปยังสว นตา งๆ ของพืช • โครงสรางภายในของปลายรากที่ตัดตามยาว ประกอบดวย เน้ือเยื่อเจรญิ แบง เปนบริเวณตางๆ คือ บริเวณหมวกราก บริเวณเซลลกำลังแบงตัว บริเวณเซลลขยายตวั ตามยาว และบรเิ วณท่ีเซลลมี การเปลี่ยนแปลงไปทำหนาที่เฉพาะและ เจริญเตบิ โตเตม็ ที่ • โครงสรางภายในของรากระยะการเติบโตปฐมภูมิ เมื่อตัดตามขวางจะเห็นโครงสรางแบงเปน 3 ชั้น เรียงจากดานนอกเขาไป คอื ชั้นเอพิเดอรมิส ช้ัน คอรเทกซและชั้นสตีล ในช้ันสตีลจะพบมัดทอ ลำเลียงที่มีลักษณะแตกตา งกันในพืชใบเล้ียงเดีย่ ว และพืชใบเลย้ี งคู โรงเรยี นทับโพธิพ์ ฒั นวทิ ย สำนักงานเขตพน้ื พีก่ ารศกึ ษามัธยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรุง 2565) ชนั้ ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรูเพ่มิ เตมิ • โครงสรางภายในของรากระยะการเติบโตทุติยภูมิ ชั้นเอพิเดอรมิสจะถูกแทนทีด่ ว ยชั้นเพริเดิรม ซ่ึงมี คอรกเปนเนื้อเยื่อสำคัญ ชั้นคอรเทกซอาจมีการ เปลี่ยนแปลงเกิดเซลลที่ทำใหมีความแข็งแรง เพิ่มขึ้น หรือเกิดเซลลที่สะสมอาหารเพิ่มขึ้นสวน ลกั ษณะมัดทอ ลำเลยี งจะเปลย่ี นไป เน่ืองจากมีการ สรา งเนอ้ื เย่ือลำเลยี งเพิ่มขนึ้ 3. สังเกต อธิบาย และเปรียบเทียบ • ลำตน คือ สวนแกนของพืชที่โดยทั่วไปเจริญอยู โครงสรางภายในของลำตน พืชใบเลี้ยง เหนือระดับผิวดนิ ถดั ขึ้นมาจากราก ทำหนาที่สราง เด่ยี วและลำตนพชื ใบเลยี้ งคจู ากการตัด ใบและชูใบ ลำเลียงน้ำ ธาตุอาหาร และอาหารท่ี ตามขวาง พืชสรางข้ึนสง ไปยงั สวนตา ง ๆ • โครงสรางภายในของลำตนระยะการเติบโต ปฐมภมู ิ เม่อื ตดั ตามขวางจะเหน็ โครงสรา งแบง เปน 3 ชั้นเรียงจากดานนอกเขาไป คือ ชั้นเอพิเดอรมสิ ชั้นคอรเทกซและชั้นสตีล ซึ่งชั้นสตีลจะพบมัดทอ ลำเลียงท่ีมีลักษณะแตกตางกันในพืชใบเลี้ยงเดีย่ ว และพืชใบเล้ยี งคู • ลำตนในระยะการเติบโตทุติยภูมิจะมีเสน รอบวง เพิ่มขน้ึ และมีโครงสรางแตกตางจากเดมิ เนือ่ งจาก มีการสรางเนื้อเยื่อเพริเดิรม และเนื้อเยื่อทอ ลำเลยี งทตุ ิยภูมเิ พม่ิ ขึ้น 4. สังเกต และอธิบายโครงสรางภายใน • ใบมีหนาที่สังเคราะหดวยแสง แลกเปลี่ยนแกส ของใบพืชจากการตดั ตามขวาง และคายน้ำ ใบของพืชดอกประกอบดวย กานใบ แผนใบ เสนกลางใบ และเสนใบ พืชบางชนิดอาจ ไมม ีกา นใบ ที่โคนกานใบอาจพบหรอื ไมพบหใู บ • โครงสรางภายในของใบตัดตามขวาง ประกอบดวย เนื้อเยื่อ 3 กลุม ไดแก เอพิเดอรมิส มีโซฟลลและ เนอ้ื เย่ือทอลำเลียง 5. สืบคนขอมูล สังเกต และอธิบายการ • พืชมีการแลกเปลี่ยนแกสและการคายน้ำผานทาง แลกเปลีย่ นแกสและการคายนำ้ ของพืช ปากใบเปนสวนใหญ ปากใบพบไดที่ใบและลำตน ออน เมื่อความชื้นสัมพัทธในอากาศภายนอกตำ่ โรงเรยี นทบั โพธิ์พฒั นวิทย สำนักงานเขตพนื้ พี่การศึกษามัธยมศึกษาสรุ นิ ทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรียนรูว ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรุง 2565) ช้ัน ผลการเรียนรู สาระการเรียนรเู พม่ิ เตมิ กวาความชื้นสัมพัทธภายในใบพืชทำใหนำ้ ภายใน ใบพืชระเหยเปนไอออกมาทางรูปากใบ เรียกวา การคายน้ำ • ความชื้นในอากาศ ลม อุณหภูมิสภาพน้ำในดิน ความเขมของแสง เปนปจจยั ที่มผี ลตอ การคายน้ำ ของพืช 6. สืบคนขอมูล และอธิบายกลไกการ • พืชดูดน้ำและธาตุอาหารตาง ๆ จากดิน โดยเซลล ลำเลยี งน้ำและธาตุอาหารของพชื ขนรากแลวลำเลียงผานชั้นคอรเทกซเขาสูเ นื้อเย่ือ 7. สืบคนขอมูล อธิบายความสำคัญของ ลำเลียงน้ำในชั้นสตีลซึ่งเปนการดูดน้ำจากดินสู ธาตุอาหารและยกตวั อยา งธาตุอาหารท่ี เนอ้ื เยอื่ ลำเลยี งนำ้ ในแนวระนาบ และลำเลยี งไปยงั สำคญั ที่มผี ลตอ การเจริญเตบิ โตของพชื สวนตา ง ๆ ของพืชในแนวดงิ่ • ในสภาวะปกตกิ ารลำเลยี งนำ้ จากรากสยู อดของพืช อาศัยแรงดึงจากการคายน้ำ รวมกับแรงโคฮีชัน แรงแอดฮีชนั • ในภาวะที่บรรยากาศมีความชื้นสมั พัทธสูงมากจน ไมสามารถเกิดการคายน้ำไดตามปกติน้ำที่เขาไป ในเซลลรากจะทำใหเกิดแรงดันเรียกวาแรงดนั ราก ทำใหเ กิดปรากฏการณกตั เตชนั • พืชแตละชนิดตองการปริมาณและชนิดของธาตุ อาหารแตกตางกัน สามารถนำความรูเกี่ยวกับ สมบัติของธาตุอาหารชนิดตางๆ ที่มีผลตอการ เจริญเติบโตของพืชในสารละลายธาตุอาหาร เพอื่ ใหพืชเจรญิ เตบิ โตไดตามทตี่ อ งการ 8. อธิบายกลไกการลำเลยี งอาหารในพชื • อาหารที่ไดจากกระบวนการสังเคราะหดวยแสง จากแหลงสราง จะถูกเปลี่ยนแปลงเปนซูโครสและ ลำเลียงผานทางทอโฟลเอ็ม โดยอาศัยกลไกการ ลำเลียงอาหารในพืชซึ่งเกี่ยวของกับแรงดันน้ำไป ยงั แหลงรับ 9. สืบคนขอมูล และสรุปการศึกษาที่ได • การศึกษาคนควาของนักวิทยาศาสตรในอดีต ทำ จากการทดลองของนักวิทยาศาสตรใน ใหไดความรูเกี่ยวกับกระบวนการสังเคราะหดวย แ ส ง ม าเ ป  น ล ำ ด ั บ ข ั ้ น จ น ไ ด  ข  อส ร ุ ป ว า โรงเรียนทับโพธิพ์ ฒั นวทิ ย สำนักงานเขตพนื้ พ่กี ารศึกษามัธยมศกึ ษาสรุ ินทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรียนรวู ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรุง 2565) ช้นั ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรเู พ่มิ เตมิ อดีตเกี่ยวกับกระบวนการสังเคราะห คารบอนไดออกไซดและน้ำ เปนวัตถุดิบที่พืชใชใน ดวยแสง กระบวนการสังเคราะหดวยแสง และผลผลิตที่ได คอื นำ้ ตาล ออกซเิ จน 10 . อ ธ ิ บ า ย ข ั ้ น ต อ น ท ี ่ เ ก ิ ด ข ึ ้ น ใ น • กระบวนการสังเคราะหดวยแสงมี2 ขั้นตอน คือ กระบวนการสังเคราะหดวยแสงของ ปฏิกิริยาแสง และการตรึงคารบอนไดออกไซด พืช C3 • ปฏิกิริยาแสงเปนปฏิกิริยาที่เปลี่ยนพลังงานแสง เปนพลังงานเคมีโดยแสงออกซิไดซโมเลกุลสารสีที่ ไทลาคอยดของคลอโรพลาสตทำใหเกิดการ ถายทอดอิเล็กตรอน ไดผลิตภัณฑเปน ATP และ NADPH+ H+ ในสโตรมาของคลอโรพลาสต • การตรึงคารบอนไดออกไซดเกิดในสโตรมา โดย ใชRuBP และเอนไซมร บู ิสโก ไดส ารที่ประกอบดวย คารบอน 3 อะตอม คือ PGA โดยใชATP และ NADPH ท ี ่ไ ด จ า กป ฏ ิก ิ ร ิ ย า แ ส ง ไป รี ด ิ ว ซ สารประกอบคารบ อน 3 อะตอม ไดเ ปน นำ้ ตาลท่ีมี คารบอน 3 อะตอม คือ PGAL ซึ่งสวนหนึ่งจะถูก นำไปสราง RuBP กลับคืนเปนวัฏจักรโดยพืช C3 จะมีการตรึงคารบอนไดออกไซดดวยวัฏจักร คลั วนิ เพียงอยางเดียว 1 1 . เ ป ร ี ย บ เ ท ี ย บ ก ล ไ ก ก า ร ต รึ ง • พืช C4 ตรึงคารบอนอนินทรีย 2 ครั้ง ครั้งแรก คารบอนไดออกไซดในพืช C3 พืช เกิดขึ้นที่เซลลมีโซฟลลโดย PEP และเอนไซมเพบ C4 และ พืช CAM คารบอกซิเลส ไดสารประกอบที่มีคารบอน 4 อะตอม คอื OAA ซงึ่ จะมีการเปลี่ยนแปลงทางเคมี ไดส ารประกอบท่มี คี ารบอน 4 อะตอม คอื กรดมา ลิก ซึ่งจะถูกลำเลียงไปจนถึงเซลลบันเดิลชีทและ ปลอยคารบ อนไดออกไซดในคลอโรพลาสตเพื่อใช ในวัฏจักรคัลวินตอไป • พืช CAM มีกลไกในการตรึงคารบอนไดออกไซด คลายพชื C4 แตมีการตรึงคารบอนอนินทรีย ทั้ง 2 ครั้งในเซลลเดียวกัน โดยเซลลมีการตรึง คารบอนอนินทรียครั้งแรกในเวลากลางคืนและ โรงเรยี นทบั โพธิพ์ ัฒนวทิ ย สำนกั งานเขตพนื้ พกี่ ารศึกษามัธยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรยี นรวู ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรุง 2565) ชน้ั ผลการเรยี นรู สาระการเรยี นรเู พม่ิ เติม ปลอยออกมาในเวลากลางวันเพื่อใชในวัฏจักร คลั วนิ ตอไป 12. สืบคนขอมูล อภิปราย และสรปุ ปจ จัย • ปจจัยท่ีมีผลตอ การสังเคราะหดว ยแสง เชน ความ ความเขมของแสง ความเขมขนของ เขมของแสง ความเขมขนของคารบ อนไดออกไซด คารบอนไดออกไซดและอุณหภูมิที่มี อณุ หภมู ปิ รมิ าณนำ้ ในดินธาตอุ าหาร อายุใบ ผลตอการสงั เคราะหด ว ยแสงของพืช 13. อธิบายวัฏจักรชีวิตแบบสลับของพืช • พืชดอกมีวัฏจกั รชีวติ แบบสลับ ประกอบดว ย ระยะ ดอก ทส่ี รา งสปอรเ รียก ระยะสปอโรไฟต( 2n) และระยะ ทีส่ รา งเซลลสบื พันธเุ รียกระยะแกมีโทไฟต(n) • สวนประกอบของดอกที่เกี่ยวของกับการสืบพันธุ โดยตรงคือชั้นเกสรเพศผูและชั้นเกสรเพศเมียซึ่ง จำนวนรังไขเกี่ยวของกับการเจริญเปนผลชนิด ตา งๆ 14. อธิบาย และเปรียบเทียบกระบวนการ • พืชดอกสรางไมโครสปอรและเมกะสปอรซึ่งอาจ สรางเซลลสืบพันธุเพศผูและเพศเมีย สรางในดอกเดียวกนั หรือตางดอกหรือตางตน กัน ของพืชดอกและอธิบายการปฏิสนธิ • การสรางไมโครสปอรของพืชดอกเกิดขึ้นโดย ของพชื ดอก ไมโครสปอรมาเทอรเ ซลลแ บง เซลลแบบไมโอซิสได ไมโครสปอรโดยไมโครสปอรนี้แบงเซลลแ บบไมโท ซิสได2 เซลลคือ ทิวบเซลลและเจเนอเรทิฟเซลล เม่ือมีการถายเรณูไปตกบนยอดเกสรเพศเมีย ทิวบ เซลลจะงอกหลอดเรณูและเจเนอเรทิฟเซลลแบง ไมโทซิสไดเซลลสืบพนั ธุเพศผู 2 เซลล • การสรางเมกะสปอรเกิดขึ้นภายในออวุลในรังไข โดยเซลลท่ีเรยี กวา เมกะสปอรมาเทอรเซลล แบง ไมโอซิสไดเมกะสปอรซึ่งในพืชสวนใหญจะเจริญ พฒั นาตอไปไดเพียง 1 เซลลท่ีเหลืออกี 3 เซลลจะ ฝอ เมกะสปอรจะแบงไมโทซิส 3 ครั้ง ได 8 นิวเคลียส ที่ประกอบดวย 7 เซลลโดยมี 1 เซลลที่ ทำหนาที่เปนเซลลสืบพันธุเรียกเซลลไขสวนอีก 1 เซลลมี 2 นวิ เคลียส เรียกโพลารน วิ คลไี อ โรงเรยี นทบั โพธิ์พัฒนวทิ ย สำนกั งานเขตพ้ืนพีก่ ารศกึ ษามัธยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรียนรวู ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรงุ 2565) ชนั้ ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเพ่มิ เติม • การปฏิสนธิของพืชดอกเปนการปฏิสนธิคู โดยคู หนึ่งเปนการรวมกนั ของสเปรมเซลลหน่ึงกับเซลล ไขไดเปนไซโกต ซึ่งจะเจริญและพัฒนาไปเปน เอ็มบริโอ และอีกคูห นึง่ เปนการรวมกันของสเปรม อีกเซลลหนึ่งกับโพลารนิวคลีไอไดเปนเอนโด สเปรมนิวเคลียสซ่ึงจะเจริญและพัฒนาตอไปเปน เอนโดสเปรม 15. อธิบายการเกิดเมล็ดและการเกิดผล • ภายหลังการปฏิสนธิออวุลจะมีการเจริญและ ของพืชดอกโครงสรางของเมล็ดและ พัฒนาไปเปนเมล็ด และรังไขจะมีการเจริญและ ผล และยกตัวอยางการใชประโยชน พัฒนาไปเปนผล จากโครงสรา งตางๆของเมลด็ และผล • โครงสรางของเมล็ดประกอบดวย เปลือกเมล็ด เอ็มบริโอ และเอนโดสเปรม โครงสรางของผล ประกอบดว ย ผนังผล และเมล็ด ซึง่ แตละสวนของ โครงสรา งจะมปี ระโยชนตอพืชเองและตอสิ่งมีชีวิต อ่ืน 16. ทดลอง และอธิบายเกี่ยวกบั ปจจัยตาง • เมล็ดทีเ่ จรญิ เต็มทจ่ี ะมีการงอกโดยมปี จจัยตาง ๆที่ ๆ ที่มีผลตอการงอกของเมลด็ สภาพ มีผลตอการงอกของเมล็ด เชน น้ำหรือความชื้น พักตัวของเมล็ดและบอกแนวทางใน ออกซิเจน อุณหภูมิและแสง เมล็ดบางชนิด การแกส ภาพพักตวั ของเมลด็ สามารถงอกไดทันทีแตเมล็ดบางชนิดไมสามารถ งอกไดท ันทเี พราะอยใู นสภาพพกั ตัว • เมล็ดบางชนิดมีสภาพพักตัวเนื่องจากมปี จจัยบาง ประการท่มี ผี ลยบั ย้ังการงอกของเมล็ดซงึ่ สภาพพัก ตัวของเมล็ดสามารถแกไขไดหลายวิธตี ามปจจัยท่ี ยบั ยั้ง 17. สืบคนขอมูล อธิบายบทบาทและ • พืชสรางสารควบคุมการเจริญเติบโตหลายชนิดท่ี หนาที่ของออกซิน ไซโทไคนิน จิบ สวนตาง ๆ ซง่ึ สารนเี้ ปนสงิ่ เรา ภายในท่มี ีผลตอการ เบอเรลลิน เอทิลีน และกรดแอบไซ เจริญเติบโตของพืชเชน ออกซิน ไซโทไคนิน จิบ ซกิ และอภิปรายเก่ยี วกบั การนำไปใช เบอเรลลนิ เอทลิ นี และกรดแอบไซซกิ ประโยชนทางการเกษตร โรงเรียนทับโพธิพ์ ฒั นวิทย สำนักงานเขตพน้ื พ่กี ารศึกษามัธยมศึกษาสรุ ินทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรงุ 2565) ชัน้ ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเ พม่ิ เตมิ 18. สืบคนขอมูล ทดลอง และอภิปราย • แสงสวาง แรงโนม ถว งของโลก สารเคมีและน้ำเปน เกี่ยวกบั สิ่งเราภายนอกที่มีผลตอการ ส่ิงเรา ภายนอกทมี่ ีผลตอ การเจริญเตบิ โตของพชื เจรญิ เตบิ โตของพืช • ความรูเก่ียวกับการตอบสนองตอสิง่ เรา ภายในและ สิ่งเราภายนอกที่มีผลตอการเจริญเติบโตของพืช สามารถนำมาประยุกตใชควบคุมการเจริญเติบโต ของพชื เพมิ่ ผลผลติ และยดื อายุผลผลติ ได ม.6 - - สาระชวี วิทยา 4. เขา ใจการยอยอาหารของสัตวแ ละมนษุ ย การหายใจและการแลกเปลี่ยนแกส การลำเลียงสารและ การหมุนเวียนเลือด ภูมิคุมกันของรางกาย การขับถาย การรบั รู และการตอบสนอง การเคลื่อนท่ี การสืบพันธแุ ละการเจริญเติบโต ฮอรโ มนกับการรักษาดุลยภาพ และพฤตกิ รรมของสตั ว รวมท้ังนำ ความรูไปใชป ระโยชน ช้นั ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรเู พม่ิ เตมิ ม.4 - - ม.5 1. สืบคนขอมูล อธิบาย และเปรียบเทียบ • รา มีการปลอยเอนไซมออกมายอยอาหารนอก โครงสรางและกระบวนการยอยอาหาร เซลลสวนอะมีบาและพารามีเซียมมีการยอย ของสัตวที่ไมมีทางเดินอาหาร สัตวท่ีมี อาหารภายในฟูดแวคิวโอลโดยเอนไซมในไลโซโซม ทางเดินอาหารแบบไมส มบรู ณและสัตว • ฟองน้ำ ไมมีทางเดินอาหารแตจะมีเซลลพิเศษทำ ที่มที างเดินอาหารแบบสมบูรณ หนาที่จับอาหารเขาสูเซลลแลวยอยภายในเซลล 2. สงั เกต อธบิ าย การกินอาหารของไฮดรา โดยเอนไซมในไลโซโซม และพลานาเรยี • ไฮดราและพลานาเรีย มีทางเดินอาหารแบบไม สมบูรณจะกินอาหารและขับกากอาหารออกทาง เดยี วกัน • ไสเ ดือนดนิ แมลง สตั วไ มม กี ระดกู สนั หลงั สว นใหญ และสัตวมกี ระดูกสันหลังจะมีทางเดินอาหารแบบ สมบรู ณ 3. อธิบายเกี่ยวกับโครงสราง หนาที่และ • การยอยอาหารของมนุษยประกอบดวย การยอย กระบวนการยอยอาหาร และการดูด เชงิ กลโดยการบดอาหารใหมขี นาดเลก็ ลง และการ ยอยทางเคมีโดยอาศัยเอนไซมในทางเดินอาหาร โรงเรยี นทับโพธิ์พัฒนวิทย สำนักงานเขตพื้นพกี่ ารศึกษามธั ยมศกึ ษาสรุ ินทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรยี นรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรงุ 2565) ชั้น ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเพ่มิ เติม ซึมสารอาหารภายในระบบยอยอาหาร ทำใหโมเลกุลของอาหารมีขนาดเล็กจนเซลล ของมนษุ ย สามารถดูดซมึ และนำไปใชไ ด • การยอยอาหารของมนุษยเกิดขึ้นที่ชองปาก กระเพาะอาหาร และลำไสเ ล็ก • สารอาหารที่ยอยแลว วิตามินบางชนิด และธาตุ อาหารจะถูกดูดซึมที่วิลลัสเขาสูหลอดเลือดฝอย แลวผานตับกอนเขาสูหัวใจ สวนสารอาหาร ประเภทลิพิดและวิตามินที่ละลายในไขมันจะถูก ดดู ซมึ เขา สูห ลอดน้ำเหลอื งฝอย • อาหารท่ไี มถกู ยอยหรอื ยอยไมไดจะเคลือ่ นตอไปยัง ลำไสใหญ น้ำ ธาตุอาหาร และวติ ามินบางสวนดดู ซึมเขาสูผนังลำไสใหญ ที่เหลือเปนกากอาหารจะ ถกู กำจัดออกทางทวารหนกั 4. สืบคนขอมูล อธิบาย และเปรียบเทียบ • ไสเดือนดินมีการแลกเปลีย่ นแกสผานเซลลบริเวณ โครงสรางที่ทำหนาที่แลกเปลี่ยนแกส ผวิ หนังทีเ่ ปย กช้ืน ของฟองนำ้ ไฮดรา พลานาเรยี ไสเ ดือน • แมลงมีการแลกเปลี่ยนแกสโดยผานทางทอลมซึ่ง ดิน แมลง ปลา กบ และนก แตกแขนงเปนทอลมฝอย 5. สังเกต และอธิบายโครงสรางของปอด • ปลาเปนสัตวน้ำมีการแลกเปลี่ยนแกสที่ละลายอยู ในสตั วเ ล้ียงลูกดวยน้ำนม ในน้ำผานเหงือก • สัตวสะเทินนำ้ สะเทินบกใชป อดและผวิ หนังในการ แลกเปล่ียนแกส • สัตวเลื้อยคลาน สัตวปก และสัตวเลี้ยงลูกดวย นำ้ นมอาศัยปอดในการแลกเปลี่ยนแกส 6. สืบคนขอมูล อธิบายโครงสรางที่ใชใน • ทางเดินหายใจของมนุษยประกอบดวย ชองจมูก การแลกเปลี่ยนแกส และกระบวนการ โพรงจมูก คอหอย กลองเสียง ทอลม หลอดลม แลกเปลย่ี นแกสของมนุษย และถุงลมในปอด 7. อธบิ ายการทำงานของปอด และทดลอง • ปอดเปนบรเิ วณทม่ี กี ารแลกเปลย่ี นแกสระหวางถุง วัดปริมาตรของอากาศในการหายใจ ลมกับหลอดเลือดฝอย และบริเวณเซลลของ ออกของมนษุ ย เนื้อเยื่อตา ง ๆ มีการแลกเปลีย่ นแกส โดยการแพร ผานหลอดเลือดฝอยเชน กนั โรงเรยี นทบั โพธิพ์ ัฒนวทิ ย สำนักงานเขตพื้นพีก่ ารศึกษามธั ยมศกึ ษาสรุ ินทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรียนรูว ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรุง 2565) ช้นั ผลการเรียนรู สาระการเรียนรเู พ่มิ เติม • การหายใจเขาและการหายใจออกเกิดจากการ เปลี่ยนแปลงความดันของอากาศภายในปอดโดย การทำงานรวมกันของกลามเนื้อกะบังลมและ กลามเนื้อระหวางกระดูกซี่โครง และควบคุมโดย สมองสว นพอนสและเมดลั ลาออบลองกาตา 8. สืบคนขอมูล อธิบาย และเปรียบเทียบ • สิ่งมีชวี ิตเซลลเดียวและสัตวที่มีโครงสรางรางกาย ระบบหมุนเวียนเลือดแบบเปดและ ไมซับซอนมีการลำเลียงสารตาง ๆ โดยการแพร ระบบหมุนเวียนเลอื ดแบบปด ระหวางเซลลก บั ส่ิงแวดลอ ม 9. สังเกต และอธิบายทิศทางการไหลของ • สตั วทีม่ ีโครงสรางรางกายซับซอนจะมีการลำเลียง เลือดและการเคลื่อนที่ของเซลลเม็ด สารโดยระบบหมุนเวียนเลือด ซึ่งประกอบดวย เลือดในหางปลาและสรุปความสัมพันธ หวั ใจ หลอดเลือด และเลือด ระหวางขนาดของหลอดเลือดกับ • ระบบหมุนเวยี นเลือดมี2 แบบ คอื ระบบหมนุ เวยี น ความเรว็ ในการไหลของเลอื ด เลือดแบบเปดและระบบหมนุ เวยี นเลือดแบบปด • ระบบหมุนเวียนเลือดแบบเปดพบในสัตวจำพวก หอย แมลง กุง สวนระบบหมนุ เวียนเลือดแบบปด พบในไสเดือนดนิ และสตั วมีกระดูกสนั หลงั 10. อธิบายโครงสรางและการทำงานของ • ระบบหมนุ เวียนเลือดของมนษุ ยประกอบดวยหัวใจ หัวใจและหลอดเลอื ดในมนษุ ย หลอดเลอื ด และเลือด ซึ่งเลือดไหลเวยี นอยูเฉพาะ 11. สังเกต และอธบิ ายโครงสรา งหวั ใจของ ในหลอดเลอื ด สัตวเลี้ยงลูกดวยน้ำนม ทิศทางการ • หัวใจมีเอเตรียมทำหนาทีร่ ับเลือดเขาสูหัวใจ และ ไหลของเลือดผานหัวใจของมนุษย เวนตริเคิลทำหนาที่สูบฉีดเลือดออกจากหัวใจโดย และเขียนแผนผังสรุปการหมุนเวียน มีลิ้นกั้นระหวางเอเตรียมกับเวนตริเคิล และ เลอื ดของมนษุ ย ระหวางเวนตริเคิลกับหลอดเลือดที่นำเลือดออก 12. สืบคนขอมูล ระบุความแตกตางของ จากหัวใจ เซลลเม็ดเลือดแดง เซลลเม็ดเลือด • เลือดออกจากหัวใจทางหลอดเลือดเอออตาร อาร ขาว เพลตเลต และพลาสมา เตอรีอารเตอริโอล หลอดเลือดฝอย เวนูล เวน 13. อธิบายหมูเลือดและหลักการใหและ และเวนาคาวา แลว เขาสูหวั ใจ รบั เลอื ดในระบบ ABO และระบบ Rh • ขณะทีห่ ัวใจบีบตัวสูบฉีดเลือด ทำใหเกิดความดัน เลอื ดและชีพจร สภาพการทำงานของรางกาย อายุ และเพศของมนุษยเปนปจจัยที่มีผลตอความดัน เลอื ดและชพี จร โรงเรยี นทบั โพธิ์พัฒนวทิ ย สำนักงานเขตพื้นพก่ี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษาสรุ ินทร

หลักสตู รกลุม สาระการเรียนรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรงุ 2565) ชัน้ ผลการเรียนรู สาระการเรียนรเู พม่ิ เตมิ • เลือดมนุษยป ระกอบดวยเซลลเม็ดเลือดชนิดตางๆ เพลตเลต และพลาสมา ซ่ึงทำหนา ที่แตกตางกัน • หมูเลือดของมนุษยจำแนกตามระบบ ABO ไดเปน เลือดหมูA B AB และ O ซึ่งเรียกชื่อตามชนิดของ แอนตเิ จนท่ีเย่ือหุม เซลลเม็ดเลือดแดง และจำแนก ตามระบบ Rh ไดเปน เลือดหมูRh+ และ Rh- การ ใหและรบั เลือดมีหลกั วา แอนติเจนของผูใหตองไม ตรงกับแอนติบอดีของผูรับ และการใหและรับ เลือดที่เหมาะสมทีส่ ุดคือ ผูใหและผูร ับควรมีเลือด หมตู รงกนั 14. อธิบาย และสรุปเกี่ยวกับสวน • ของเหลวที่ซึมผานผนังหลอดเลือดฝอยออกมาอยู ประกอบและหนาที่ของน้ำเหลือง ระหวางเซลลเรียกวา น้ำเหลือง ทำหนาที่หลอ รวมทั้งโครงสรางและหนาที่ของ เลี้ยงเซลลและสามารถแพรเขาสูหลอดน้ำเหลือง หลอดน้ำเหลือง และตอมนำ้ เหลือง ฝอย ซึ่งตอมาหลอดน้ำเหลืองฝอยจะรวมกันมี ขนาดใหญข ้นึ และเปดเขาสูระบบหมนุ เวยี นเลือดที่ หลอดเลอื ดเวนใกลห ัวใจ • ระบบน้ำเหลืองประกอบดวย น้ำเหลือง หลอด น้ำเหลือง และตอมน้ำเหลือง โดยทำหนาที่นำ น้ำเหลืองกลับเขาสูระบบหมุนเวียนเลือดตอม นำ้ เหลืองเปน ท่ีอยูของเซลลเม็ดเลือดขาวทำหนาที่ ทำลายสงิ่ แปลกปลอมทล่ี ำเลยี งมากบั น้ำเหลอื ง 15. สบื คนขอมลู อธบิ าย และเปรียบเทียบ • กลไกท่ีรางกายตอตานหรือทำลายสิ่งแปลกปลอม กลไกการตอตานหรือทำลายส่ิง มอี ยู 2 แบบ คือ แบบจำเพาะและแบบไมจำเพาะ แปลกปลอมแบบไมจำเพาะและแบบ • ตอมไขมัน ตอมเหงื่อ ที่ผิวหนังชวยปองกันและ จำเพาะ ยับยัง้ การเจริญของจุลินทรียบางชนดิ และเม่ือเช้ือ 16. สบื คนขอมูล อธบิ าย และเปรยี บเทียบ โรคหรือสิ่งแปลกปลอมเขาสูรางกาย เซลลเม็ด การสรางภูมิคุมกันกอเองและ เลือดขาวชนิดนิวโทรฟลและโมโนไซตจะมีการ ภมู ิคมุ กนั รบั มา ตอตานและทำลายสิ่งแปลกปลอมโดย 17. สืบคนขอมูล และอธิบายเกี่ยวกับ กระบวนการฟาโกไซโทซิส สวนอีโอซิโนฟล ความผิดปกติของระบบภูมิคุมกันที่ เกี่ยวของกับการทำลายปรสิต เบโซฟลเกี่ยวของ โรงเรยี นทับโพธิ์พัฒนวทิ ย สำนกั งานเขตพื้นพ่ีการศกึ ษามัธยมศึกษาสุรินทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรยี นรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรุง 2565) ช้ัน ผลการเรียนรู สาระการเรียนรเู พม่ิ เตมิ ทำใหเกิดเอดสภูมิแพการสรางภูมิ กับปฏิกิริยาการแพซึ่งเปนการตอตา นหรือทำลาย ตานทานตอเน้อื เยื่อตนเอง ส่งิ แปลกปลอมแบบไมจ ำเพาะ • การตอตา นหรือทำลายสงิ่ แปลกปลอมแบบจำเพาะ จะเกี่ยวของกับการทำงานของลิมโฟไซต ชนิด เซลลบ ีและเซลลท ี • อวัยวะท่ีเกี่ยวของกับการสรางและตอบสนองของ ลิมโฟไซตประกอบดวย ตอมน้ำเหลือง ทอนซิล มาม ไทมัส และเนอ้ื เย่ือนำ้ เหลืองทผ่ี นงั ลำไสเ ล็ก • การสรางภูมิคุมกันแบบจำเพาะของรางกาย มี 2 แบบ คอื ภูมิคมุ กันกอ เองและภูมิคมุ กนั รบั มา • การไดรับวัคซีนหรือทอกซอยดเปนตัวอยางของ ภูมิคุม กันกอเอง โดยการกระตุนใหรางกาย สราง ภูมิคมุ กันข้ึน ดว ยวิธกี ารใหสารท่เี ปน แอนตเิ จนเขา สูรางกาย สวนภูมิคุมกันรับมาเปนการรับ แอนติบอดีโดยตรง เชน การไดรับซีรัม การไดรับ น้ำนมแม • เอดสภูมิแพและการสรางภูมิตานทานตอเนื้อเย่ือ ตนเอง เปนตัวอยางของอาการที่เกิดจากระบบ ภูมคิ มุ กันของรางกายทีท่ ำงานผดิ ปกต 18. สบื คนขอ มูล อธบิ าย และเปรียบเทียบ • อะมีบา และพารามีเซียมเปนสิ่งมีชีวิตเซลลเดียวท่ี โครงสรางและหนาที่ในการกำจัดของ มีคอนแทรกไทลแวคิวโอลทำหนาที่ในการกำจัด เสียออกจากรางกายของฟองน้ำ ไฮดรา และรกั ษาดลุ ยภาพของน้ำและแรธ าตใุ นเซลล พลานาเรียไสเดือนดิน แมลง และสัตว • ฟองน้ำและไฮดรามีเซลลสวนใหญสัมผัสกับน้ำ มีกระดกู สนั หลงั โดยตรง ของเสียจึงถูกกำจัดออกโดยการแพรสู สภาพแวดลอ ม • พลานาเรียใชเฟลมเซลลซึ่งกระจายอยู 2 ขาง ตลอดความยาวของลำตวั ทำหนาทีข่ ับถา ยของเสยี • ไสเ ดือนดนิ ใชเนฟรเิ ดยี ม แมลงใชม ลั พเิ กียนทวิ บลู และสัตวม ีกระดูกสนั หลงั ใชไตในการขบั ถายของเสีย โรงเรยี นทับโพธิ์พฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพ้ืนพก่ี ารศึกษามธั ยมศกึ ษาสุรินทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรียนรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรงุ 2565) ช้ัน ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเพ่มิ เติม 19. อธิบายโครงสรางและหนาที่ของไต • ไตเปนอวัยวะที่ทำหนาที่เกี่ยวกับการขับถายและ และโครงสรางที่ใชลำเลียงปสสาวะ รักษาดลุ ยภาพของนำ้ และแรธ าตใุ นรางกาย ออกจากรา งกาย • ไตประกอบดวยบริเวณสวนนอก ที่เรียกวาคอร 20. อธิบายกลไกการทำงานของหนวยไต เท็กซและบริเวณสวนใน ที่เรียกวา เมดัลลาและ ในการกำจัดของเสียออกจากรางกาย บริเวณสวนปลายของเมดัลลาจะยื่นเขาไปจรดกับ และเขียนแผนผังสรุปขั้นตอนการ สว นท่ีเปน โพรงเรียกวา กรวยไต โดยกรวยไตจะตอ กำจัดของเสียออกจากรางกายโดย กับทอไตซึ่งทำหนาที่ลำเลียงปสสาวะไปเก็บไวที่ หนว ยไต กระเพาะปส สาวะเพ่อื ขับถา ยออกนอกรางกาย 21. สืบคนขอมูล อธิบาย และยกตัวอยาง • ไตแตละขางของมนุษยประกอบดวยหนวยไต เกี่ยวกับความผิดปกติของไตอัน ลักษณะเปนทอ ปลายขางหนึ่งเปนรูปถวยเรียกวา เนอื่ งมาจากโรคตา ง ๆ โบวแมนสแคปซูล ลอมรอบกลุมหลอดเลือดฝอย ทีเ่ รียกวา โกลเมอรลู สั • กลไกในการกำจัดของเสียออกจากรางกาย ประกอบดวยการกรอง การดูดกลับ และการหล่ัง สารทเี่ กนิ ความตองการออกจากรา งกาย • โรคนิ่วและโรคไตวายเปนตัวอยางของโรคที่เกิด จากความผิดปกติของไต ซึ่งสงผลกระทบตอการ รักษาดลุ ยภาพของสารในรา งกาย • นอกจากไตที่ทำหนารักษาดลุ ยภาพของน้ำแรธาตุ และกรด-เบส ผิวหนัง และระบบหายใจ ยังมีสวน ชวยในการรกั ษาดุลยภาพเหลา นี้ดวย ม.6 1. สืบคนขอมูล อธิบาย และเปรียบเทยี บ • สัตวสวนใหญมีระบบประสาททำใหสามารถรับรู โครงสรางและหนาที่ของระบบ และตอบสนองตอสิ่งเราไดเชน ไฮดรา มีรางแห ประสาทของไฮดราพลานาเรีย ไสเดือน ประสาท พลานาเรีย ไสเดือนดิน กุง หอย และ ดิน กงุ หอย แมลงและสตั วม กี ระดูกสัน แมลงมีปมประสาทและเสนประสาท สวนสัตวมี หลัง กระดูกสันหลัง มีสมอง ไขสันหลัง ปมประสาท 2. อธิบายเกี่ยวกับโครงสรางและหนาที่ และเสนประสาท ของเซลลประสาท • หนวยทำงานของระบบประสาท คือ เซลลป ระสาท 3. อธิบายเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของ ซึ่งประกอบดวยตัวเซลลและเสนใยประสาทที่ทำ ศักยไฟฟาที่เยื่อหุมเซลลของเซลล หนาที่รับและสงกระแสประสาทเรียกวา เดนไดรต ประสาท และกลไกการถายทอด และแอกซอน ตามลำดบั กระแสประสาท โรงเรียนทบั โพธิ์พัฒนวทิ ย สำนักงานเขตพื้นพี่การศกึ ษามัธยมศึกษาสุรินทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรยี นรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรงุ 2565) ชั้น ผลการเรยี นรู สาระการเรยี นรูเ พม่ิ เติม • เซลลประสาทจำแนกตามหนาที่ ไดเปนเซลล ประสาทรับความรูสึก เซลลประสาทสั่งการและ เซลลป ระสาทประสานงาน • เซลลประสาทจำแนกตามรูปรางไดเปนเซลล ประสาทขว้ั เดียว เซลลประสาทขัว้ เดียวเทียมเซลล ประสาทสองข้วั และเซลลป ระสาทหลายขั้ว • กระแสประสาทเกิดจากการเปลี่ยนแปลง ศักยไฟฟาที่เยื่อหุมเซลลของเดนไดรตและแอก ซอน ทำใหมีการถายทอดกระแสประสาทจาก เซลลประสาทไปยังเซลลประสาท หรือเซลลอื่น ๆ ผานทางไซแนปส • ระบบประสาทของมนุษยแบงไดเปน 2 ระบบตาม ตำแหนงและโครงสราง คือ ระบบประสาท สวนกลาง ไดแกสมองและไขสันหลัง และระบบ ประสาทรอบนอก ไดแก เสนประสาทสมองและ เสน ประสาทไขสันหลงั 4. อธิบาย และสรุปเก่ียวกับโครงสรางของ • สมองแบงออกเปน 3 สวน คือ สมองสวนหนา ระบบประสาทสวนกลางและระบบ สมองสวนกลางและสมองสว นหลังสมองแตละสวน ประสาทรอบนอก จะควบคุมการทำงานของรางกายแตกตา งกนั โดยมี 5. สืบคนขอมูล อธิบายโครงสรางและ เสนประสาทที่แยกออกจากสมอง 12 คู ไปยัง หนาท่ีของสว นตาง ๆ ในสมองสว นหนา อวัยวะตางๆซึ่งบางคูทำหนาที่รับความรูสึกเขาสู สมองสวนกลางสมองสวนหลัง และไข สมอง หรือนำคำสั่งจากสมองไปยังหนวย สันหลงั ปฏบิ ัตงิ าน หรือทำหนาทีท่ ้งั สองอยาง 6. สืบคนขอมูล อธิบาย เปรยี บเทียบ และ • ไขสนั หลงั เปน สว นท่ีตอจากสมองอยภู ายในกระดูก ยกตัวอยางการทำงานของระบบ สันหลัง และมีเสนประสาทแยกออกจากไขสนั หลงั ป ร ะ ส า ท โ ซ ม า ต ิ ก แ ล ะ ร ะ บ บ เปน คซู ึ่งทำหนาทป่ี ระมวลผลการตอบสนองโดยไข ประสาทอัตโนวตั สันหลัง เชน การเกิดรีเฟล็กซชนิดตาง ๆ และการ ถายทอดกระแสประสาทระหวางไขสันหลังกับ สมอง • เสนประสาทไขสันหลังทุกคูจะทำหนาที่รับ ความรูสึกเขาสูไขสันหลังและนำคำสั่งออกจาก ไขสนั หลัง โรงเรียนทับโพธิ์พฒั นวิทย สำนกั งานเขตพนื้ พี่การศึกษามัธยมศกึ ษาสุรินทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรียนรูว ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรุง 2565) ช้ัน ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรเู พม่ิ เตมิ • ระบบประสาทรอบนอกสวนที่สั่งการแบงเปน ระบบประสาทโซมาติกซึ่งควบคุมการทำงานของ กลามเนื้อโครงรางและระบบประสาทอัตโนวัติ ซ่ึง ควบคุมการทำงานของกลามเนื้อหัวใจ กลามเนื้อ เรียบ และตอ มตา ง ๆ • ระบบประสาทอัตโนวัติแบงการทำงานเปน 2 ระบบ คือ ระบบประสาทซิมพาเทติก และระบบ ประสาท พาราซิมพาเทติก ซึ่งสวนใหญทำงาน ตรงกันขามเพื่อรักษาดุลยภาพของกระบวนการ ตา ง ๆ ในรางกาย 7. สืบคนขอมูล อธิบายโครงสรางและ • ตา หจู มกู ล้นิ และผวิ หนงั เปนอวยั วะรับความรสู กึ หนาที่ของตา หูจมูกลิ้น และผิวหนัง ที่รับสิ่งเราที่แตกตางกัน จึงมีความสำคัญที่ควร ของมนุษยยกตัวอยางโรคตาง ๆ ท่ี ดูแล ปองกัน และรักษาใหสามารถทำงานไดเปน เกี่ยวขอ ง และบอกแนวทางในการดแู ล ปกติ ปองกนั และรักษา • ตาประกอบดวย ชั้นสเคลอรา โครอยดและเรตินา 8. สังเกต และอธิบายการหาตำแหนงของ เลนสตาเปนเลนสนูนอยูถัดจากกระจกตา ทำ จุดบอดโฟเวีย และความไวในการรับ หนาที่รวมแสงจากวตั ถุไปที่เรตินา ซึ่งประกอบดว ย สัมผัสของผวิ หนัง เซลลรับแสง และเซลลประสาทที่นำกระแส ประสาทสูสมอง • หปู ระกอบดวย 3 สว น คอื หูสว นนอก หูสวนกลาง และหูสวนใน ภายในหูสวนในมีคอเคลีย ซึ่งทำ หนา ทรี่ บั และเปลี่ยนคลน่ื เสียงเปน กระแสประสาท นอกจากนี้ยังมีเซมิเซอรคิวลารแคเเนลทำหนาที่ รบั รูเกยี่ วกับการทรงตวั ของรางกาย • จมูกมีเซลลประสาทรับกลิ่นอยูภายในเยื่อบุจมูกท่ี เปนตัวรบั สารเคมีบางชนดิ แลว เกิดกระแสประสาท สง ไปยังสมอง ลิ้นทำหนาที่รับรส โดยมีตุม รับรสกระจายอยูทัว่ ผิว ลิ้นดานบน ตุมรับรสมีเซลลรับรสอยูภายใน เม่ือ เซลลรับรสถูกกระตุนดวยสารเคมีจะกระตุนเดน ไดรตของเซลลประสาทเกิดกระแสประสาทสงไป ยงั สมอง โรงเรยี นทบั โพธิ์พฒั นวทิ ย สำนักงานเขตพน้ื พก่ี ารศกึ ษามัธยมศกึ ษาสุรินทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรยี นรวู ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรุง 2565) ชนั้ ผลการเรยี นรู สาระการเรยี นรเู พ่มิ เตมิ • ผิวหนัง มหี นวยรับส่ิงเราหลายชนิด เชน หนวยรับ สัมผัส หนวยรับแรงกด หนวยรับความเจ็บปวด หนว ยรับอณุ หภูมิ 9. สืบคนขอมูล อธิบาย และเปรียบเทียบ • สิ่งมีชีวิตเซลลเดียวบางชนิดเคลือ่ นที่โดยการไหล โครงสรางและหนาที่ของอวัยวะท่ี ของไซโทพลาซึม บางชนดิ ใชแฟลเจลลมั หรือซิเลีย เกี่ยวของกับกา รเคลื่ อนที ่ข อง ในการเคลื่อนท่ี แมงกะพรุน หมึก ดาวทะเล ไสเดือน • สตั วไมมกี ระดูกสันหลัง เชน แมงกะพรุนเคล่ือนท่ี ดนิ แมลง ปลา และนก โดยอาศยั การหดตัวของเนอ้ื เย่ือบริเวณขอบกระด่ิง และแรงดันน้ำ • หมึกเคลื่อนที่โดยอาศัยการหดตัวของกลามเน้ือ บริเวณลำตัว ทำใหน้ำภายในลำตัวพนออกมาทาง ไซฟอน สวนดาวทะเลใชระบบทอน้ำในการ เคลื่อนที่ • ไสเ ดือนดินมกี ารเคล่ือนที่ โดยอาศัยการหดตวั และ คลายตวั ของกลามเน้ือวงและกลามเนื้อตามยาวซึ่ง ทำงานในสภาวะตรงกนั ขาม • แมลงเคลื่อนที่โดยใชปกหรือขา ซึ่งมีกลามเนื้อ ภายในเปลือกหมุ ทำงานในสภาวะตรงกันขาม • สัตวมีกระดูกสันหลัง เชน ปลา เคลื่อนทีโ่ ดยอาศยั การหดตัวและคลายตัวของกลามเนื้อที่ยึดติดอยู กับกระดูกสันหลังทั้ง 2 ขาง ทำงานในสภาวะ ตรงกนั ขาม และมีครีบที่อยูในตำแหนงตาง ๆชวย โบกพัดในการเคลื่อนที่สวนนกเคลื่อนที่โดยอาศัย การหดตัวและคลายตัวของกลามเนื้อกดปกกับ กลามเนื้อยกปก ซง่ึ ทำงานในสภาวะตรงกันขาม 10. สืบคนขอมูล และอธิบายโครงสราง • มนุษยเคลื่อนที่โดยอาศัยการทำงานของกระดูก และหนาที่ของกระดูกและกลามเนื้อท่ี และกลามเน้อื ซึ่งยึดกันดวยเอน็ ยดึ กระดกู เกี่ยวของกับการเคลื่อนไหวและการ • บริเวณที่กระดูกตั้งแต 2 ชิ้นมาตอกัน เรียกวาขอ เคลือ่ นท่ขี องมนษุ ย ตอ และยึดกนั ดวยเอน็ ยดึ ขอ 11. สังเกต และอธิบายการทำงานของขอ ตอชนิดตาง ๆ และการทำงานของ โรงเรยี นทับโพธิ์พฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพ้ืนพกี่ ารศกึ ษามธั ยมศึกษาสุรินทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรุง 2565) ช้ัน ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเพ่มิ เติม กลามเนื้อโครงรางที่เกี่ยวของกับการ • กระดูกเปนเนื้อเยื่อที่ใชค้ำจุนและทำหนาที่ในการ เคลอื่ นไหวและการเคล่ือนทขี่ องมนุษย เคลื่อนไหวของรางกาย แบงตามตำแหนงไดเปน กระดกู แกนและกระดูกรยางค กลามเนื้อในรางกายมนุษยแบงออกเปน กลามเน้ือ โครงราง กลามเนื้อหัวใจ และกลามเนื้อเรียบ กลามเนื้อทั้ง 3 ชนิด พบในตำแหนงที่ตางกันและ มีหนาที่แตกตางกนั • กลามเนื้อโครงรางสวนใหญทำงานรว มกนั เปนคูๆ ในสภาวะตรงกันขาม 12. สืบคนขอมูล อธิบาย และยกตัวอยาง • การสืบพันธุแบบไมอาศัยเพศของสัตวเปนการ การสืบพันธุแบบไมอาศัยเพศและการ สืบพันธุท ่ีไมมีการรวมของเซลลสืบพนั ธุ เชน การ สืบพนั ธุแบบอาศยั เพศในสตั ว แตกหนอและการงอกใหม • การสืบพันธุแบบอาศัยเพศของสัตวเปนการ สืบพันธุที่เกิดจากการรวมนิวเคลียสของเซลล สืบพันธุซึ่งมีทั้งการปฏิสนธิภายนอกและการ ปฏสิ นธิภายใน สตั วบ างชนิดมี2 เพศในตวั เดียวกนั แตก ารผสมพันธสุ วนใหญจ ะผสมขามตวั 13. สืบคนขอมูล อธิบายโครงสรางและ • การสืบพันธุของมนุษยม ีกระบวนการสรางสเปรม หนาที่ของอวัยวะในระบบสืบพันธุ จากเซลลสเปอรมาโทโกเนียมภายในอัณฑะ และ เพศชายและระบบสบื พันธุเพศหญิง กระบวนการสรางเซลลไขจากเซลลโอโอโกเนียม 14. อธิบายกระบวนการสรางสเปรม ภายในรงั ไข กระบวนการสรางเซลลไขและการ • อวัยวะสืบพันธุของเพศชายประกอบดวย อัณฑะ ปฏสิ นธิในมนุษย ทำหนาทีส่ รา งสเปรมและฮอรโมนเพศชาย และมี โครงสรา งอนื่ ๆ ที่ทำหนา ท่ลี ำเลียงสเปรม สรางน้ำ เลีย้ งสเปรม และสารหลอ ล่ืนทอปสสาวะ • อัณฑะประกอบดวยหลอดสรา งสเปรม ซึ่งภายในมี เซลลสเปอรมาโทโกเนียมที่เปนเซลลตั้งตนของ กระบวนการสรา งสเปร ม • อวัยวะสืบพันธุของเพศหญิง ประกอบดวย รังไข ทอ นำไขมดลูก และชองคลอด รังไขท ำหนาที่สราง เซลลไขและฮอรโมนเพศหญิง โรงเรียนทบั โพธิ์พัฒนวิทย สำนกั งานเขตพ้นื พ่ีการศึกษามัธยมศกึ ษาสุรินทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรุง 2565) ชั้น ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรเู พม่ิ เติม • กระบวนการสรางสเปรมเริ่มตนจากสเปอรมาโท- โกเนียมแบงเซลลแบบไมโทซิสไดสเปอรมาโท-โก เนียมจำนวนมาก ซึ่งตอมาบางเซลลพัฒนา เปนสเปอรม าโทไซตร ะยะแรกโดยสเปอรมาโทไซต ระยะแรกจะแบงเซลลแบบไมโอซิสI ไดสเปอรมา โทไซตระยะที่สองซึ่งจะแบงเซลลแบบไมโอซิส II ไดสเปอรมาทิดตามลำดับ จากนั้นพัฒนาเปน สเปร ม กระบวนการสรางเซลลไขเริ่มจากโอโอโกเนียมแบง เซลลแบบไมโทซสิ ไดโอโอโกเนียมซงึ่ จะพัฒนาเปน โอโอไซตร ะยะแรกแลวแบงเซลลแบบไมโอซสิ I ได โอโอไซตระยะทีส่ องซึ่งจะเกิดการตกไขตอไป เมื่อ ไดรับการกระตุนจากสเปรม โอโอไซตระยะที่สอง จะแบงแบบไมโอซิส II แลวพฒั นาเปนเซลลไข • การปฏิสนธิเกิดขึ้นภายในทอนำไขไดไซโกตซึ่งจะ เจริญเปนเอ็มบริโอและไปฝงตัวที่ผนังมดลูก จนกระทั่งครบกำหนดคลอด 15. อธิบายการเจริญเติบโตระยะเอ็มบริโอ • การเจริญเติบโตของสัตวเชน กบ ไกและสตั วเลี้ยง และระยะหลังเอ็มบริโอของกบ ไก ลูกดวยน้ำนม จะเริ่มตนดวยการแบงเซลลของไซ และมนษุ ย โกต การเกิดเนื้อเยื่อเอ็มบริโอ 3 ชั้น คือเอกโท เดิรม เมโซเดิรม และเอนโดเดิรม การเกิดอวัยวะ โดยมีการเพิ่มจำนวน ขยายขนาด และการ เปลี่ยนแปลงรูปรางของเซลลเพื่อทำหนาที่เฉพาะ อยาง ซึ่งพัฒนาการของอวัยวะตาง ๆ จะทำใหมี การเกดิ รูปรา งท่ีแนน อนในสัตวแตล ะชนิด • การเจริญเติบโตของมนุษยจะมีขั้นตอนคลายกับ การเจริญเติบโตของสัตวเลี้ยงลูกดวยน้ำนมอื่นๆ โดยเอ็มบริโอจะฝงตัวที่ผนังมดลูก และมีการ แลกเปลี่ยนสารระหวางแมกบั ลูกผานทางรก โรงเรียนทับโพธิพ์ ฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพนื้ พี่การศกึ ษามัธยมศึกษาสรุ ินทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรียนรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรุง 2565) ช้ัน ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรูเพ่มิ เตมิ 16. สืบคน ขอมลู อธบิ าย และเขียนแผนผัง • ฮอรโมนเปนสารที่ควบคุมสมดุลตางๆของรางกาย สรุปหนา ทขี่ องฮอรโ มนจากตอมไรทอ โดยผลิตจากตอมไรทอหรอื เนื้อเยอ่ื โดยตอมไรทอนี้ และเนื้อเย่ือทส่ี รา งฮอรโ มน จะกระจายอยตู ามตำแหนงตาง ๆ ท่ัวรางกาย • ตอมไรทอที่สรางหรือหลั่งฮอรโมน ไมมีทอในการ ลำเลียงฮอรโมนออกจากตอมจึงถูกลำเลียงโดย ระบบหมุนเวียนเลือดไปยังอวัยวะเปาหมายท่ี จำเพาะเจาะจง • ตอมไพเนียลสรางเมลาโทนินซึ่งยับยั้งการ เจริญเติบโตของอวัยวะสืบพันธุช วงกอนวัยเจริญ พนั ธุแ ละตอบสนองตอการเปลี่ยนแปลงของแสงใน รอบวัน • ตอมใตสมองสวนหนาสรางและหลั่งโกรทฮอรโมน โพรแลกทิน ACTH TSH FSH LH เอนดอรฟนซึ่ง ทำหนาที่แตกตา งกัน • ตอมใตสมองสวนหลังหลัง่ ฮอรโมนซึง่ สรางจากไฮ โพทาลามสั คือ ADH และออกซิโทซิน ซงึ่ ทำหนา ท่ี แตกตา งกัน • ตอมไทรอยดสรางไทรอกซินซึ่งควบคุมอัตราเม แทบอลิซึมของรางกาย และสรางแคลซิโทนินซึ่ง ควบคมุ ระดบั แคลเซยี มในเลอื ดใหป กติ • ตอมพาราไทรอยดสรางพาราทอรโมนซึ่งควบคุม ระดับแคลเซียมในเลือดใหป กติ • ตับออนมีกลุมเซลลที่สรางอินซูลินและกลูคากอน ซึ่งควบคมุ ระดบั นำ้ ตาลในเลอื ดใหปกติ • ตอมหมวกไตสวนนอกสรางกลโู คคอรติคอยด มิเน ราโลคอรติคอยดและฮอรโมนเพศซึ่งมีหนาท่ี แตกตางกัน สวนตอ มหมวกไตสว นในสรางเอพิเนฟ รนิ และนอรเ อพิเนฟริน ซึ่งมีหนาท่เี หมอื นกนั • อัณฑะมีกลุมเซลลส รางเทสโทสเทอโรน สวนรังไข มีกลุมเซลลทีส่ รา งอีสโทรเจน และโพรเจสเทอโรน ซง่ึ มีหนา ทแ่ี ตกตา งกัน โรงเรยี นทบั โพธิ์พฒั นวทิ ย สำนักงานเขตพน้ื พกี่ ารศึกษามัธยมศึกษาสรุ ินทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรงุ 2565) ชัน้ ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเพม่ิ เตมิ • เนื้อเยื่อบางบริเวณของอวัยวะ เชน รก ไทมัส กระเพาะอาหาร และลำไสเล็ก สามารถสราง ฮอรโ มนไดห ลายชนิด ซึง่ มหี นา ทแ่ี ตกตางกนั • การควบคุมการหลั่งฮอรโมนจากตอมไรทอ มีท้ัง การควบคุมแบบปอนกลับยับยั้ง และการควบคุม แบบปอนกลับกระตุน เพื่อรักษาดุลยภาพของ รางกาย • ฟโรโมนเปนสารเคมีทีผ่ ลิตจากตอมมีทอของสัตว ซ่ึงสง ผลตอ สตั วตวั อื่นที่เปน ชนดิ เดยี วกนั 17. สืบคนขอมูล อธิบาย เปรียบเทียบ • พันธุกรรมและสิ่งแวดลอมมีผลตอการแสดง และยกตัวอยา งพฤตกิ รรมทเี่ ปนมาแต พฤตกิ รรม กำเนิดและพฤติกรรมที่เกิดจากการ • พฤติกรรมทีเ่ ปน มาแตกำเนิดแบงออกไดเ ปน หลาย เรียนรูของสัตว ชนิด เชน โอเรียนเตชัน (แทกซิสและไคนีซิส) 18. สืบคนขอ มูล อธิบาย และยกตัวอยาง รีเฟลก็ ซแ ละฟกแอกชันแพทเทริ น ความสัมพันธระหวางพฤติกรรมกับ • พฤตกิ รรมทีเ่ กิดจากการเรียนรูแ บงไดเปนแฮบบิชู วิวฒั นาการของระบบประสาท เอชัน การฝงใจ การเชื่อมโยง(การลองผิดลองถูก 19. สืบคนขอมูลอธิบายและยกตัวอยาง และการมีเง่อื นไข) และการใชเหตุผล การสื่อสารระหวางสัตวที่ทำใหสัตว • ระดับการแสดงพฤติกรรมที่สัตวแตละชนิด แสดงพฤตกิ รรม แสดงออกจะแตกตางกันซึ่งเปนผลมาจาก วิวฒั นาการของระบบประสาทที่แตกตางกัน • การสือ่ สารเปนพฤติกรรมทางสังคมแบบหนึง่ ซึ่งมี หลายวิธีเชน การสื่อสารดวยทาทางการสื่อสาร ดวยเสียง การสื่อสารดวยสารเคมีและการสือ่ สาร ดว ยการสมั ผัส สาระชวี วิทยา 5. เขาใจแนวคิดเกี่ยวกับระบบนิเวศ กระบวนการถายทอดพลงั งานและ การหมุนเวยี นสารในระบบ นิเวศ ความหลากหลายของไบโอม การเปล่ยี นแปลงแทนท่ี ของสิ่งมีชีวติ ในระบบนเิ วศ ประชากร และรูปแบบการเพิ่มของประชากร ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม ปญหาและผลกระทบที่ เกิดจากการใชป ระโยชน และแนวทางการแกไ ขปญ หา โรงเรียนทบั โพธิ์พัฒนวิทย สำนกั งานเขตพื้นพี่การศึกษามธั ยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรียนรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรุง 2565) ชน้ั ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเพม่ิ เตมิ ม.4 - - ม.5 - - ม.6 1. วิเคราะหอธิบาย และยกตัวอยาง • ระบบนิเวศจะดำรงอยูไดตองมกี ระบวนการตาง ๆ กระบวนการถายทอดพลังงานในระบบ เกิดขึ้น กระบวนการที่สำคัญ ไดแกการถายทอด นเิ วศ พลังงาน และการหมุนเวียนสาร การถายทอด 2. อธิบาย ยกตัวอยางการเกิดไบโอแมก พลังงานในระบบนิเวศสามารถแสดงไดดวย นิฟเคชันและบอกแนวทางในการลด แผนภาพที่เรียกวา โซอาหาร สายใยอาหารและ การเกิดไบโอแมกนิฟเ คชนั พีระมดิ ทางนเิ วศวทิ ยา 3. สืบคนขอมูล และเขียนแผนภาพ เพื่อ • พลังงานที่ถายทอดไปในแตละลำดับขั้นการกิน อธิบายวัฏจักรไนโตรเจน วัฏจักร อาหารมีปริมาณท่ีไมเ ทากัน พลังงานสวนใหญจะ กำมะถัน และวฏั จกั รฟอสฟอรสั สูญเสียไปในรูปความรอนระหวางการถายทอด จากสิ่งมชี ีวิตหนง่ึ ไปยงั สิ่งมชี วี ิตอีกชนดิ หน่งึ • การถายทอดพลงั งานในระบบนิเวศบางคร้งั อาจทำ ใหมีสารพิษสะสมอยูในสิง่ มีชีวิตดวย เรียกวา การ เกดิ ไบโอแมกนิฟเคชนั ซ่งึ อาจมรี ะดบั ความเขมขน ของสารพิษมากขึ้นตามลำดับขั้นของการกินจน อาจกอใหเ กิดอันตรายตอสิง่ มชี วี ติ • สารตาง ๆ ในระบบนิเวศมีการหมุนเวียนเกิดขึ้น ผานท้ังในส่ิงมชี วี ิตและสิ่งไมมีชีวิตกลับคืนสูระบบ อยางเปนวัฏจักร เชน วัฏจักรไนโตรเจน วัฏจักร กำมะถัน และวัฏจกั รฟอสฟอรัส 4. สืบคนขอมูล ยกตัวอยาง และอธิบาย • ไบโอมคือระบบนิเวศขนาดใหญที่กระจายอยูตาม ลักษณะของไบโอมที่กระจายอยูตาม เขตภูมิศาสตรตา ง ๆ บนโลก เชน ไบโอมทุนดราไบ เขตภูมศิ าสตรตางๆบนโลก โอมสะวันนา ไบโอมทะเลทราย โดยแตละไบโอม จะมีลักษณะเฉพาะของปจจัยทางกายภาพชนิด ของพชื และชนิดของสตั ว 5. สืบคนขอมูลยกตัวอยางอธิบายและ • ระบบนิเวศมกี ารเปลี่ยนแปลงไดการเปลี่ยนแปลง เปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงแทนที่ ที่เกิดขึน้ อยา งชา ๆ ทำใหระบบนิเวศสามารถปรับ แบบปฐมภูมิและการเปลี่ยนแปลง สมดุลไดแตการเปลย่ี นแปลงทเี่ กิดขน้ึ อยางรวดเร็ว แทนท่ีแบบทุตยิ ภมู อาจสงผลกระทบตอองคประกอบทางชีวภาพใน โรงเรียนทบั โพธิพ์ ฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพืน้ พีก่ ารศกึ ษามัธยมศึกษาสรุ นิ ทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรยี นรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรุง 2565) ชัน้ ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรูเพ่มิ เตมิ ระบบนิเวศทำใหเกิดการเปลี่ยนแปลงแทนที่ของ สง่ิ มชี วี ติ ขึ้น • การเปลี่ยนแปลงแทนที่ทางนิเวศวิทยา มีทั้งการ เปลี่ยนแปลงแทนที่แบบปฐมภูมิและการ เปล่ียนแปลงแทนทีแ่ บบทุตยิ ภูมิ 6. สืบคนขอมูล อธิบาย ยกตัวอยาง และ • ประชากรของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดมีลักษณะหลาย สรุปเกี่ยวกับลักษณะเฉพาะของ ประการที่เปนลักษณะเฉพาะ เชน ขนาดของ ประชากรของสงิ่ มชี ีวิตบางชนิด ประชากร ความหนาแนนของประชากรการ 7. สืบคนขอมูลอธิบายเปรียบเทียบ และ กระจายตัวของสมาชิกในประชากรโครงสรางอายุ ยกตัวอยางการเพิ่มของประชากร ของประชากร อตั ราสวนระหวางเพศอตั ราการเกิด แบบเอ็กโพเนนเชียลและการเพิ่มของ และอัตราการตายการอพยพเขาการอพยพออก ประชากรแบบลอจสิ ติก ของประชากร และการรอดชีวิตของสมาชิกที่มี 8. อธิบาย และยกตัวอยางปจจัยที่ควบคุม อายุตางกนั การเติบโตของประชากร • ลักษณะเฉพาะของประชากรมีอิทธิพลตอการ เปลี่ยนแปลงขนาดของประชากรซึ่งเ ปน กระบวนการที่เกดิ ขึน้ อยเู สมอ • การเพิ่มประชากรแบบเอ็กโพเนนเชียลเปนการ เพ่มิ จำนวนประชากรอยา งรวดเร็วแบบทวีคณู • การเพิ่มประชากรแบบลอจิสติกเปนการเพิ่ม จำนวนประชากรท่ขี ึน้ อยูกับสภาพแวดลอมหรือมี ตัวตา นทานในส่ิงแวดลอ มมาเกีย่ วของ • การเติบโตของประชากรขึ้นกับปจจัยตาง ๆ ซึ่ง แบงไดเปน ปจจัยที่ขึ้นกับความหนาแนนของ ประชากร และปจจัยที่ไมขึ้นกับความหนาแนน ของประชากร • ประชากรมนุษยมีอัตราการเติบโตอยางรวดเร็ว แบบเอ็กโพเนนเชียลหลังจากการปฏิวัติทาง อุตสาหกรรมเปน ตน มา 9. วิเคราะหอภิปราย และสรุปปญหาการ • ปญหาทเ่ี กิดกับทรพั ยากรน้ำ สว นใหญเ กิดจากการ ขาดแคลนน้ำ การเกิดมลพิษทางน้ำ ปลอ ยนำ้ ท่ีผานการใชประโยชนจากกจิ กรรมตา ง ๆ และผลกระทบที่มีตอมนุษยและ โรงเรียนทบั โพธิ์พฒั นวิทย สำนกั งานเขตพน้ื พ่ีการศึกษามธั ยมศึกษาสุรนิ ทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรงุ 2565) ชน้ั ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเพ่มิ เตมิ สิ่งแวดลอม รวมทั้งเสนอแนวทางการ ของมนุษยและยังไมไดรับการบำบัดลงสูแหลงน้ำ วางแผนการจัดการน้ำและการแกไข ทำใหเ กดิ มลพิษทางนำ้ ปญ หา • การตรวจสอบคณุ ภาพน้ำนยิ มใชการหาคาปริมาณ ออกซเิ จนที่ละลายน้ำ และคาปริมาณออกซิเจนท่ี จุลินทรียในน้ำใชในการยอยสลายสารอินทรียใน นำ้ • การจัดการทรัพยากรน้ำ เพื่อใหเกิดประโยชน สูงสุดควรมกี ารวางแผนการใชน้ำ การแกไ ขปญหา คุณภาพน้ำ รวมทั้งการปลูกจิตสำนึกในการใชนำ้ อยางถกู ตอง 10. วิเคราะหอภิปราย และสรุปปญหา • การปนเปอนของสารเคมีฝุนละออง และจลุ นิ ทรีย มลพิษทางอากาศ และผลกระทบท่ีมี ตาง ๆ ทำใหเกิดมลพิษทางอากาศ ซึ่งเกิดไดท้ัง ตอมนุษยและสิ่งแวดลอม รวมท้ัง จากธรรมชาตแิ ละจากการกระทำของมนุษย เสนอแนวทางการแกไขปญ หา • การเกิดมลพิษทางอากาศที่เกิดขึ้นเองตาม ธรรมชาติ เชน การเกิดพายุการเกิดไฟปาและการ เกิดแกสพิษจากการยอ ยสลายของจลุ ินทรยี  • การเกิดมลพษิ ทางอากาศที่เกิดจากการกระทำของ มนุษยเชน การใชเชื้อเพลิงฟอสซิลในรูปแบบ ตา ง ๆ • การจัดการทรัพยากรอากาศควรประกอบดวยการ กำหนดนโยบาย และวางแผนงานเพื่อปองกันและ แกไข รวมทั้งการปลูกจิตสำนึกในการดูแลรักษา คณุ ภาพอากาศ 11. วิเคราะหอภิปราย และสรุปปญหาท่ี • มลพิษทางดินและปญหาความเสื่อมโทรมของดิน เกิดกับทรัพยากรดิน และผลกระทบ สวนใหญม สี าเหตจุ ากการกระทำของมนษุ ย ที่มตี อมนุษยและสิง่ แวดลอม รวมทัง้ • การจดั การทรัพยากรดนิ เพ่ือใหเกิดประโยชนสูงสุด เสนอแนวทางการแกไขปญ หา ควรมีการปอ งกันและการแกปญหาการเกิดมลพิษ และความเสื่อมโทรมของดิน รวมทั้งการปลูก จิตสำนึกในการใชด นิ อยางถูกตอ ง 12. วิเคราะหอภิปราย และสรุปปญหา • พื้นที่ปาไมที่ลดลงอาจมีสาเหตุมาจากธรรมชาติ ผลกระทบที่เกิดจากการทำลายปาไม เชน ไฟปา แผนดินไหว ภูเขาไฟระเบดิ หรืออาจมี โรงเรยี นทับโพธิ์พฒั นวิทย สำนกั งานเขตพ้นื พีก่ ารศึกษามธั ยมศึกษาสรุ นิ ทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง 2565) ชั้น ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเ พ่มิ เติม รวมทั้งเสนอแนวทางในการปองกัน สาเหตุมาจากการกระทำของมนุษยเชน การตัดไม การทำลายปาไมและการอนุรักษปา ทำลายปา การบุกรุกพื้นทีป่ าเพื่อครอบครองที่ดิน ไม การเผาปา การทำเหมอื งแร • พื้นที่ปาไมที่ลดลงทำใหภูมิประเทศมีสภาพแหง แลง เกดิ อทุ กภยั เกดิ การพงั ทลายของดินตลอดจน การเพิ่มขึ้นของแกสคารบอนไดออกไซดซึ่งเปน แกสเรอื นกระจกชนิดหน่งึ นอกจากน้ที ำใหสัตวปา และพืชพรรณธรรมชาติลดจำนวนลงหรือสูญพันธุ ได • การจัดการทรัพยากรปาไมควรจัดการใหมี ทรัพยากรปาไมคงอยูอยางยั่งยืนหรือเพิ่มขึ้น เชน การกำหนดพื้นที่ปาอนุรักษสงเสริมการปลูกปา ปองกันการบุกรุกปา การใชไมอยางมีคุณคาและมี ประสิทธิภาพ รวมถึงการปลกู จิตสำนึกเรื่องการ อนุรกั ษปาไม 13. วิเคราะหอภิปราย และสรุปปญหา • การลดจำนวนลงของสัตวปาเปนผลเนื่องมาจาก ผลกระทบที่ทำใหสัตวปามีจำนวน การกระทำของมนุษยเปนสวนใหญคือ การทำให ลดลง และแนวทางในการอนุรักษ แหลง ทอ่ี ยูอาศัยลดลงและการลา สัตวปา สตั วป า • การจัดการทรัพยากรสัตวปา ควรมีการดำเนินการ ใหมีพื้นที่ปาไมเพื่อการอยูอาศัยอยางเพียงพอ รวมทั้งการไมทำรายสัตวปาหรือทำใหสัตวปาลด จำนวนลง รวมทั้งการปลูกจิตสำนึกใหชวยกัน อนรุ กั ษ โรงเรียนทับโพธิพ์ ัฒนวิทย สำนักงานเขตพน้ื พกี่ ารศกึ ษามธั ยมศึกษาสรุ ินทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรียนรวู ิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง 2565) สาระเคมี 1. เขาใจโครงสรางอะตอม การจัดเรียงธาตุในตารางธาตุ สมบัติของธาตุพันธะเคมีและสมบัติของสาร แกส และสมบตั ิของแกส ประเภทและสมบตั ิของสารประกอบอินทรียและพอลเิ มอร รวมท้ังการนำ ความรูไ ปใชประโยชน ชัน้ ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเพ่มิ เติม ม.4 1. สืบคนขอมูลสมมติฐาน การทดลอง • นักวิทยาศาสตรศึกษาโครงสรางของอะตอม และ หรือผลการทดลองที่เปนประจักษ เสนอแบบจำลองอะตอมแบบตา ง ๆ จากการศกึ ษา พยานในการเสนอแบบจำลองอะตอม ขอมูล การสังเกต การตั้งสมมติฐาน และผลการ ของนักวิทยาศาสตรและอธิบาย ทดลอง วิวฒั นาการของแบบจำลองอะตอม • แบบจำลองอะตอมมีวิวัฒนาการ โดยเริ่มจากดอล ตนั เสนอวาธาตุประกอบดวยอะตอมซง่ึ เปนอนุภาค ขนาดเล็กไมสามารถแบงแยกไดตอมาทอมสัน เสนอวาอะตอมประกอบดวยอนุภาคที่มีประจลุ บ เรียกวา อิเล็กตรอน และอนุภาคประจุบวก รัทเทอรฟอรดเสนอวาประจุบวก ที่เรียกวา โปรตอน รวมตัวกันอยูตรงกึ่งกลาง อะตอม เรียกวา นิวเคลียส ซึ่งมีขนาดเล็กมากและมี อิเล็กตรอนอยูรอบนิวเคลียส โบรเสนอวา อเิ ลก็ ตรอนเคล่ือนท่เี ปนวงรอบนิวเคลยี สโดยแตละ วงมีระดั บพลังงานเฉพาะตัว ในปจจุบัน นักวิทยาศาสตรยอมรับวาอิเล็กตรอนมีการ เคลื่อนที่รวดเร็วรอบนิวเคลียส และไมสามารถ ระบุตำแหนงที่แนนอนไดจึงเสนอแบบจำลอง อะตอมแบบกลุมหมอก ซึ่งแสดงโอกาสการพบ อิเล็กตรอนรอบนิวเคลยี ส 2. เขียนสญั ลักษณนิวเคลียรของธาตุและ • สัญลักษณนิวเคลียรของธาตุ ประกอบดวย ระบุจำนวนโปรตอน นิวตรอน และ สัญลักษณธาตุ เลขอะตอมซึ่งแสดงจำนวน อิเล็กตรอนของอะตอมจากสัญลักษณ โปรตอน และเลขมวลซ่ึงแสดงผลรวมของจำนวน นิวเคลียรรวมทั้งบอกความหมายของ โปรตอนกับนวิ ตรอน อะตอมของธาตุชนดิ เดียวกัน ไอโซโทป ที่มีจำนวนโปรตอนเทากัน แตมีจำนวนนิวตรอน ตา งกัน เรียกวา ไอโซโทป โรงเรียนทบั โพธิพ์ ฒั นวิทย สำนักงานเขตพ้ืนพกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษาสรุ ินทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรียนรวู ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรงุ 2565) ชั้น ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเ พ่มิ เติม 3. อธ ิบ า ย และเ ขี ย นก ารจ ัด เรียง • การศึกษาสเปกตรัมการเปลงแสงของอะตอมแกส อิเล็กตรอนในระดับพลังงานหลักและ ทำใหทราบวา อิเล็กตรอนจัดเรียงอยูรอบ ๆ ระดับพลังงานยอยเมื่อทราบเลข นิวเคลียสในระดับพลังงานหลักตาง ๆ และแตละ อะตอมของธาตุ ระดบั พลังงานหลักยังแบงเปนระดับพลังงานยอย ซึ่งมีบริเวณที่จะพบอิเล็กตรอนเรียกวา ออรบิทัล ไดแตกตางกัน และอิเล็กตรอนจะจัดเรียงในออร บิทัลใหมีระดับพลังงานต่ำที่สุดสำหรับอะตอมใน สถานะพน้ื 4. ระบุหมูคาบ ความเปนโลหะ อโลหะ • ตารางธาตุในปจจบุ ันจัดเรียงธาตุตามเลขอะตอม และกึ่งโลหะ ของธาตุเรพรีเซนเททีฟ และสมบตั ิที่คลายคลงึ กันเปนหมูแ ละคาบโดยอาจ และธาตุแทรนซิชันในตารางธาตุ แบงธาตุในตารางธาตุเปนกลุมธาตุโลหะกึ่งโลหะ และอโลหะ นอกจากนี้อาจแบงเปนกลุม ธาตุเรพรี เซนเททีฟและกลมุ ธาตแุ ทรนซิชัน 5. วิเคราะหและบอกแนวโนมสมบัติของ • ธาตุเรพรเี ซนเททฟี ในหมเู ดียวกนั มีจำนวนเวเลนซ- ธาตุเรพรีเซนเททีฟตามหมูและตาม อิเล็กตรอนเทา กัน และธาตุที่อยูในคาบเดียวกนั มี คาบ เวเลนซอิเล็กตรอนในระดับพลังงานหลักเดยี วกัน ธาตุเรพรีเซนเททีฟมีสมบัติทางเคมีคลายคลึงกัน ตามหมูและมีแนวโนมสมบัติบางประการเปนไป ตามหมูและตามคาบ เชน ขนาดอะตอมรัศมี ไอออนพลังงานไอออไนเซชัน อิเล็กโทรเนกาติวิ ตสี มั พรรคภาพอเิ ล็กตรอน 6. บอกสมบัติของธาตุโลหะแทรนซิชัน • ธาตุแทรนซิชันเปนโลหะที่สวนใหญมีเวเลนซ- และเปรียบเทียบสมบัติกับธาตุโลหะใน อิเล็กตรอนเทากับ 2 มีขนาดอะตอมใกลเคยี งกนั มี กลมุ ธาตเุ รพรีเซนเททีฟ จุดเดือด จุดหลอมเหลวและความหนาแนนสูง เกิดปฏิกิริยากบั น้ำไดชากวา ธาตุโลหะในกลุมธาตุ เรพรีเซนเททีฟ เมื่อเกิดเปนสารประกอบสวนใหญ จะมีสี 7. อธิบายสมบัติและคำนวณครึง่ ชีวิตของ • ธาตุแตละชนิดมีไอโซโทป ซ่ึงในธรรมชาติบางธาตุ ไอโซโทปกัมมนั ตรังสี มีไอโซโทปท่ีแผรงั สีไดเ น่อื งจากนิวเคลียสไมเสถียร เรียกวา ไอโซโทปกัมมันตรังสีสำหรับธาตุ กัมมันตรังสีเปนธาตุที่ทุกไอโซโทปสามารถแผรังสี โรงเรียนทบั โพธิ์พฒั นวิทย สำนกั งานเขตพ้นื พี่การศกึ ษามธั ยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลกั สตู รกลุม สาระการเรียนรูว ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรุง 2565) ชนั้ ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเพม่ิ เตมิ ไดรังสีที่เกิดขึ้น เชน รังสีแอลฟา รังสีบีตา รังสี แกมมา โดยคร่ึงชวี ิตของไอโซโทปกมั มนั ตรังสี เปน ระยะเวลาที่ไอโซโทปกัมมันตรังสีสลายตัว จน เหลือครึ่งหนึ่งของปริมาณเดิม ซึ่งเปนคาคงท่ี เฉพาะของแตล ะไอโซโทปกมั มันตรังสี 8. สืบคน ขอมลู และยกตัวอยา งการนำธาตุ • สมบัติบางประการของธาตุแตละชนิด ทำให มาใชประโยชนรวมทั้งผลกระทบตอ สามารถนำธาตุไปใชประโยชนในดานตาง ๆได สิ่งมีชีวติ และสิ่งแวดลอม อยางหลากหลาย ทั้งนี้การนำธาตุไปใชตอง ตระหนักถึงผลกระทบที่มีตอสิ่งมีชีวิต และ สิ่งแวดลอมโดยเฉพาะสารกัมมนั ตรงั สีซง่ึ ตองมีการ จัดการอยา งเหมาะสม 9. อธิบายการเกิดไอออนและการเกิด • สารเคมีเกิดจากการยึดเหนี่ยวกันดวยพันธะเคมี พันธะไอออนิก โดยใชแผนภาพหรือ ซึ่งเกี่ยวของกับเวเลนซอิเล็กตรอนที่แสดงไดดวย สัญลักษณแ บบจดุ ของลวิ อิส สัญลักษณแบบจุดของลิวอิส โดยการเกิดพันธะ เคมสี ว นใหญเปน ไปตามกฎออกเตต • พนั ธะไอออนกิ เกดิ จากการยดึ เหน่ียวระหวางประจุ ไฟฟาของไอออนบวกกับไอออนลบสวนใหญ ไอออนบวกเกิดจากโลหะเสียอิเล็กตรอนและ ไอออนลบเกิดจากอโลหะรับอิเล็กตรอน สารประกอบที่เกิดจากพันธะไอออนิก เรียกวา สารประกอบไอออนิก สารประกอบไอออนิกไมอยู ในรูปโมเลกุล แตเปนโครงผลึกที่ประกอบดวย ไอออนบวกและไอออนลบจัดเรียงตัวตอเนื่องกัน ไปทัง้ สามมติ 10. เขียนสูตร และเรียกช่ือสารประกอบไอ • สารประกอบไอออนิกเขียนแสดงสูตรเคมีโดยให ออนิก สัญลักษณธาตุที่เปนไอออนบวกไวขางหนาตาม ดวยสัญลักษณธาตุที่เปนไอออนลบ โดยมีตัวเลข แสดงอัตราสวนอยางต่ำของจำนวนไอออนที่เปน องคประกอบ • การเรียกชื่อสารประกอบไอออนิกทำไดโดย เรียกชื่อไอออนบวกแลวตามดวยชื่อไอออนลบ โรงเรยี นทับโพธิ์พัฒนวทิ ย สำนักงานเขตพ้ืนพีก่ ารศึกษามัธยมศึกษาสุรนิ ทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรยี นรวู ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรงุ 2565) ช้นั ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรเู พ่มิ เตมิ สำหรับสารประกอบไอออนิกที่เกิดจากโลหะที่มี เลขออกซิเดชันไดหลายคา ตองระบุเลข ออกซเิ ดชนั ของโลหะดว ย 11. คำนวณพลังงานที่เกี่ยวของกับ • ปฏิกิริยาการเกิดสารประกอบไอออนิกจากธาตุ ปฏิกิริยาการเกิดสารประกอบไอ เกย่ี วขอ งกบั ปฏิกิริยาเคมหี ลายขั้นตอน มีทัง้ ท่ีเปน ออนิกจากวัฏจกั รบอรน-ฮาเบอร ปฏิกิริยาดูดพลังงานและคายพลังงานซึ่งแสดงได ดวยวัฏจักรบอรน-ฮาเบอรและพลังงานของ ปฏิกิริยาการเกิดสารประกอบไอออนกิ เปน ผลรวม ของพลงั งานทกุ ขนั้ ตอน 12. อธิบายสมบัติของสารประกอบ ไอ • สารประกอบไอออนิกสวนใหญมีลักษณะเปนผลึก ออนิก ของแข็ง เปราะ มีจุดหลอมเหลวและจุดเดือดสูง ละลายน้ำแลวแตกตัวเปนไอออน เรียกวา สารละลายอิเล็กโทรไลตเมื่อเปนของแข็งไมนำ ไฟฟา แตถาทำใหหลอมเหลวหรือละลายในน้ำจะ นำไฟฟา • สารละลายของสารประกอบไอออนิกแสดงสมบัติ ความเปนกรด–เบส ตางกัน สารละลายของ สารประกอบคลอไรดมีสมบัติเปนกลาง และ สารละลายของสารประกอบออกไซดมีสมบัตเิ ปน เบส 13. เขียนสมการไอออนิกและสมการไอ • ปฏิกริ ิยาของสารประกอบไอออนิก สามารถเขยี น ออนิกสุทธิ ของปฏิ กิริยา ขอ ง แสดงดว ยสมการไอออนิกหรือสมการไอออนิกสุทธิ สารประกอบไอออนกิ โดยที่สมการไอออนิกแสดงสารตั้งตนและ ผลิตภัณฑทุกชนิดที่แตกตัวไดในรูปของไอออน สวนสมการไอออนกิ สุทธิแสดงเฉพาะไอออนที่ทำ ปฏิกิรยิ ากนั และผลติ ภัณฑท่ีเกดิ ขึน้ 14. อธิบายการเกิดพันธะโคเวเลนตแบบ • พันธะโคเวเลนตเปนการยึดเหนี่ยวที่เกิดขึ้นภายใน พันธะเดี่ยว พันธะคู และพันธะสาม โมเลกุลจากการใชเวเลนซอิเล็กตรอนรวมกันของ ดว ยโครงสรา งลวิ อสิ ธาตุซึ่งสวนใหญเปนธาตุอโลหะ โดยทั่วไปจะ เปนไปตามกฎออกเตต สารที่ยึดเหนี่ยวกันดวย พันธะโ คเวเลนตเรียกวา ส ารโ คเวเลนต โรงเรยี นทบั โพธิ์พัฒนวิทย สำนักงานเขตพ้นื พก่ี ารศึกษามัธยมศึกษาสุรินทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรุง 2565) ช้นั ผลการเรยี นรู สาระการเรยี นรูเพ่มิ เตมิ พันธะโคเวเลนตเกิดไดทั้งพันธะเดยี่ ว พันธะคูและ พันธะสาม ซึง่ สามารถเขียนแสดงไดดวยโครงสราง ลิวอิส โดยแสดงอิเล็กตรอนคูรวมพันธะดวยจุด หรือเสน และแสดงอิเล็กตรอนคูโดดเดี่ยวของแต ละอะตอมดวยจุด 15.เขยี นสูตร และเรยี กชอื่ สารโคเวเลนต • สูตรโมเลกุลของสารโคเวเลนตโดยทั่วไปเขียน แสดงดวยสัญลักษณของธาตุเรียงลำดับตามคาอิ เล็กโทรเนกาติวิตีจากนอยไปมากโดยมีตัวเลข แสดงจำนวนอะตอมของธาตุที่มีมากกวา 1 อะตอมในโมเลกลุ • การเรียกชื่อสารโคเวเลนตทำไดโดยเรียกชื่อธาตทุ ่ี อยูหนากอน แลวตามดวยชื่อธาตุท่ีอยูถัดมาโดยมี คำนำหนาระบุจำนวนอะตอมของธาตุที่เปน องคประกอบ 16. วิเคราะหและเปรียบเทียบความยาว • ความยาวพันธะและพลังงานพันธะในสาร พันธะและพลังงานพันธะในสาร โคเวเลนตข ึ้นกับชนิดของอะตอมคูรวมพันธะ และ โคเวเลนตรวมทั้งคำนวณพลังงานท่ี ชนิดของพันธะ โดยพนั ธะเด่ยี ว พันธะคู และพันธะ เกี่ยวของกับปฏิกิริยาของสาร สาม มคี วามยาวพันธะและพลังงานพันธะแตกตาง โคเวเลนตจากพลงั งานพันธะ กัน นอกจากนี้โมเลกุลโคเวเลนต บางชนิดมีคา ความยาวพันธะและพลังงานพันธะแตกตางจาก ของพันธะเดี่ยว พันธะคูและพันธะสาม ซึ่งสาร เหลานี้สามารถเขียนโครงสรางลิวอิส ท่ีเหมาะสม ไดมากกวา 1 โครงสราง ที่เรียกวา โครงสราง เรโซแนนซ • พลังงานพันธะนำมาใชในการคำนวณพลังงานของ ปฏิกิริยา ซึ่งไดจากผลตางของพลังงานพันธะรวม ของสารต้งั ตนกับผลติ ภัณฑ 17. คาดคะเนรปู รางโมเลกุลโคเวเลนตโดย • รูปรางของโมเลกุลโคเวเลนตอาจพิจารณาโดยใช ใ ช  ท ฤ ษ ฎ ี ก า ร ผ ล ั ก ร ะ ห ว  า ง คู ทฤษฎีการผลักระหวางคูอิเล็กตรอนในวงเวเลนซ อิเล็กตรอนในวงเวเลนซและระบุ (VSEPR) ซึ่งขึ้นอยูกับจำนวนพันธะและจำนวน สภาพข้วั ของโมเลกลุ โคเวเลนต อิเล็กตรอนคูโดดเดี่ยวรอบอะตอมกลาง โมเลกุล โรงเรียนทบั โพธิพ์ ฒั นวิทย สำนักงานเขตพ้ืนพ่ีการศึกษามธั ยมศกึ ษาสุรินทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรุง 2565) ชั้น ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรูเ พ่มิ เตมิ โคเวเลนตมีทั้งโมเลกุลมีขั้วและไมมีขั้ว สภาพขั้ว ของโมเลกุลโคเวเลนตเปนผลรวม ปริมาณเวกเตอร สภาพขั้วของแตล ะพนั ธะตามรูปรางโมเลกลุ 18. ระบุชนิดของแรงยึดเหนี่ยวระหวาง • แรงยึดเหนี่ยวระหวางโมเลกุลซึ่งอาจเปนแรงแผ โมเลกุลโคเวเลนตและเปรียบเทียบ กระจายลอนดอน แรงระหวางขั้วและพันธะ จุดหลอมเหลว จุดเดือด และการ ไฮโดรเจน มีผลตอจุดหลอมเหลว จุดเดือด และ ละลายนำ้ ของสารโคเวเลนต การละลายน้ำของสาร นอกจากนี้สารโคเวเลนต สวนใหญยังมีจุดหลอมเหลวและจุดเดือดต่ำกวา สารประกอบไอออนิก เนื่องจากแรงยึดเหนี่ยว ระหวางโมเลกลุ มีคานอ ยกวาพันธะไอออนิก • สารโคเวเลนตสวนใหญมีจุดหลอมเหลวและจุด เดอื ดต่ำ และไมละลายในน้ำ สำหรบั สารโคเวเลนต ที่ละลายน้ำมีทั้งแตกตัวและไมแตกตวั เปนไอออน สารละลายที่ไดจากสารที่ไมแตกตัวเปนไอออนจะ ไมนำไฟฟา เรยี กวา สารละลายนอนอิเล็กโทรไลต สวนสารละลายที่ไดจากสารที่แตกตัวเปนไอออน จะนำไฟฟา เรียกวา สารละลายอิเล็กโทรไลต สารละลายของสารประกอบคลอไรดแ ละออกไซด จะมสี มบัตเิ ปนกรด 19. สืบคนขอมูล และอธิบายสมบัติของ • สารโคเวเลนตบางชนิดที่มโี ครงสรางโมเลกุลขนาด สารโคเวเลนตโครงรางตาขายชนิด ใหญและมีพนั ธะโคเวเลนตต อ เนื่องเปนโครงรางตา ตาง ๆ ขาย จะมีจุดหลอมเหลวและจุดเดือดสูง สาร โคเวเลนตโครงรางตาขายที่มีธาตุองคประกอบ เหมือนกัน แตมีอัญรูปตางกันจะมีสมบัติตางกัน เชน เพชร แกรไฟต 20. อธิบายการเกิดพันธะโลหะและสมบัติ • พันธะโลหะเกิดจากเวเลนซอิเล็กตรอนของทุก ของโลหะ อะตอมของโลหะเคลื่อนที่อยางอิสระไปทั่วท้ัง โลหะ และเกิดแรงยึดเหนี่ยวกับโปรตอนใน นิวเคลียสทุกทิศทาง โรงเรียนทบั โพธิพ์ ฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพืน้ พกี่ ารศกึ ษามัธยมศึกษาสุรินทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรุง 2565) ช้นั ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรเู พม่ิ เตมิ • โลหะสวนใหญเปนของแข็งมีผิวมันวาว สามารถตี เปนแผนหรือดึงเปนเสนไดนำความรอนและนำ ไฟฟา ไดดมี จี ุดหลอมเหลวและจุดเดอื ดสงู 21. เปรียบเทียบสมบัติบางประการของ • สารประกอบไอออนิก สารโคเวเลนตและโลหะมี สารประกอบไอออนิก สารโคเวเลนต สมบัติเฉพาะตัวบางประการที่แตกตา งกนั เชน จุด และโลหะ สืบคนขอมูลและนำเสนอ เดือด จดุ หลอมเหลว การละลายน้ำ การนำไฟฟา ตั ว อย าง การใช ป ร ะโย ชน ของ จึงสามารถนำมาใชประโยชนในดานตาง ๆไดตาม สารประกอบไอออนิก สารโคเวเลนต ความเหมาะสม และโลหะ ไดอยางเหมาะสม ม.5 1. อธิบายความสัมพันธและคำนวณ • พฤติกรรมของแกส และความสัมพันธระหวาง ปริมาตร ความดัน หรืออุณหภูมิของ ปริมาตร ความดัน และอุณหภูมิของแกส อธิบาย แกสที่ภาวะตาง ๆ ตามกฎของบอยล ไดดวยกฎของบอยลกฎของชารล กฎของเกย– กฎของชารล กฎของ เกย–ลสู แซก ลูสแซก และกฎรวมแกส ซึ่งสามารถนำมาใชใน 2. คำนวณปรมิ าตร ความดนั หรืออณุ หภูมิ การคำนวณปริมาตร ความดัน หรืออุณหภูมิของ ของแกสท่ภี าวะตา ง ๆ ตามกฎรวมแกส แกสท่ีภาวะตา ง ๆ ได 3. คำนวณปริมาตร ความดัน อุณหภูมิ • ความสัมพันธระหวางปริมาตร และจำนวนโมล จำนวนโมล หรือมวลของแกส จาก หรือมวลของแกส อธิบายความสัมพันธไดดวย กฎ ความสัมพันธตามกฎของอาโวกาโดร ของอาโวกาโดร สำหรับความสัมพันธระหวาง และกฎแกสอดุ มคติ ปริมาตร ความดัน อุณหภูมิและจำนวนโมล ของ แกส อธิบายไดดวยกฎแกสอุดมคติซึ่งสามารถ นำมาใชในการคำนวณและการอธิบายการ เปลีย่ นแปลงทเ่ี กยี่ วของกบั จำนวนโมลของแกส ที่ภาวะตาง ๆ ได 4. คำนวณความดันยอยหรอื จำนวน โม • ในธรรมชาตแิ กสสวนใหญอยูรวมกันเปนแกสผสม ลของแกส ในแกสผสม โดยใชก ฎความ ในกรณีที่แกสในแกสผสมไมทำปฏิกิริยากันความ ดันยอ ยของดอลตนั ดันของแกสแตละชนิดแปรผันตามเศษสวน โมลของแกส ที่มีอยูในแกสผสมตามกฎความดัน ยอยของดอลตัน 5. อธิบายการแพรของแกสโดยใชทฤษฎี • แกสสามารถแพรไดการแพรของแกสอธิบายได จลนของแกส คำนวณและเปรียบเทยี บ ดวยทฤษฎีจลนของแกส ที่อุณหภูมิเดียวกัน แกส จะแพรไ ดชา หรอื เรว็ ขน้ึ อยกู ับมวลโมเลกลุ ของแกส โรงเรยี นทบั โพธิพ์ ัฒนวิทย สำนักงานเขตพ้ืนพ่กี ารศึกษามัธยมศกึ ษาสรุ นิ ทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรยี นรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรุง 2565) ชั้น ผลการเรยี นรู สาระการเรยี นรูเ พม่ิ เติม อัตราการแพรของแกส โดยใชกฎการ อัตราการแพรของแกสเปนสัดสวนผกผันกับรากที่ แพรผา นของเกรแฮม สองของมวลโมเลกุลของแกสสัมพันธกับกฎการ แพรผ านของเกรแฮม 6. สืบคนขอมูล นำเสนอตัวอยาง และ • สมบัติและกฎตาง ๆ ของแกสสามารถนำไปใช อธิบายการประยุกตใชความรูเกี่ยวกับ อธ ิบายปรากฏการณ หรื อปร ะยุกตใช ใน สมบัติและกฎตาง ๆของแกสในการ ชวี ิตประจำวันและในอตุ สาหกรรม อธิบายปรากฏการณหรือแกปญหาใน ชีวิตประจำวันและในอตุ สาหกรรม ม.6 1. สืบคนขอมูลและนำเสนอตัวอยาง • สารประกอบอนิ ทรยี เปนสารประกอบของคารบ อน สารประกอบอินทรียที่มีพันธะเดี่ยว สวนใหญพบในสิ่งมีชีวิต มีโครงสรางหลากหลาย พันธะคู หรือพันธะสาม ที่พบใน และแบงไดหลายประเภท เนื่องจากธาตุคารบอน ชวี ิตประจำวนั สามารถเกิดพันธะโคเวเลนตกับธาตุคารบอนดวย พันธะเดี่ยว พันธะคู พันธะสาม นอกจากนี้ยัง สามารถเกิดพันธะโคเวเลนตกับธาตุอื่น ๆ ไดอีก ดวย และมีการนำสารประกอบอินทรียไปใช ประโยชนอ ยางหลากหลาย 2. เขียนสูตรโครงสรางลิวอิส สูตร • โครงสรางของสารประกอบอินทรียแสดงไดดวย โครงสรางแบบยอและสูตรโครงสราง สูตรโครงสรางลิวอิส สูตรโครงสรางแบบยอหรือ แบบเสน ของสารประกอบอนิ ทรีย สูตรโครงสรา งแบบเสน 3. วิเคราะหโครงสราง และระบุประเภท • สารประกอบอนิ ทรียมหี ลายประเภท การพิจารณา ของสารประกอบอินทรียจากหมู ประเภทของสารประกอบอินทรียอาจใชหมู ฟงกชัน ฟงกชันเปนเกณฑไดเปนแอลเคน แอลคีน แอลไคน อะโรมาติกไฮโดรคารบอน แอลกอฮอล อีเทอร เอมีน แอลดีไฮดคีโตน กรดคารบอกซิลิก เอสเทอรเ อไมด 4. เขียนสูตรโครงสรางและเรียกชื่อ • การเรียกช่ือสารประกอบอินทรียประเภทแอลเคน สารประกอบอินทรียประเภทตาง ๆ ท่ี แอลคีน แอลไคนแอลกอฮอลอีเทอรเอมีน แอลดี มีหมูฟงกชันไมเกิน 1 หมูตามระบบ ไฮดคีโตน กรดคารบอกซิลกิ เอสเทอร และเอไมด IUPAC จะเรียกตามระบบ IUPAC หรืออาจเรียกโดยใชช ือ่ สามญั โรงเรยี นทับโพธิพ์ ฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพื้นพี่การศึกษามัธยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลักสตู รกลุม สาระการเรยี นรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรุง 2565) ช้ัน ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรเู พม่ิ เตมิ 5. เข ีย นไอโ ซเมอรโค รงสร างของ • ปรากฏการณที่สารมีสูตรโมเลกุลเหมือนกันแตมี สารประกอบอินทรยี ประเภทตาง ๆ สมบตั ิแตกตา งกนั เรยี กวา ไอโซเมอริซึม และเรียก สารแตละชนิดวา ไอโซเมอรไอโซเมอรที่มีสูตร โมเลกุลเหมือนกันแตมีสูตรโครงสรางตางกัน เรียกวา ไอโซเมอรโ ครงสรา ง 6. วิเคราะหและเปรียบเทียบจุดเดือดและ • สารประกอบอินทรียที่มีหมูฟงกชนั ขนาดโมเลกุล การละลายในน้ำของสารประกอบ หรือโครงสรางของสารตางกันจะมีจุดเดือดและ อินทรียที่มีหมูฟงกชัน ขนาดโมเลกุล การละลายในน้ำตางกัน สำหรับการละลายของ หรือโครงสรางตางกัน สารพิจารณาไดจากความมีขั้วของตัวละลายและ ตัวทำละลาย โดยสารสามารถละลายไดในตัวทำ ละลายที่มีขวั้ ใกลเ คียงกนั 7. ร ะ บ ุ ป ระ เ ภ ท ข อ ง ส า ร ป ร ะ ก อ บ • สารประกอบอินทรียประเภทแอลเคน แอลคีน ไฮโดรคารบอนและเขียนผลิตภัณฑจาก แอ ลไคน อะโ รมาติกไฮโ ดรคารบอน เปน ปฏิกิริยาการเผาไหมปฏิกิริยากับ สารประกอบไฮโดรคารบอน ซึ่งเมื่อเกิดปฏิกิริยา โบรมีน หรือปฏิกิริยากับโพแทสเซียม การเผาไหมปฏิกิริยากับโบรมีนและปฏิกิริยากับ เปอรแมงกาเนต โพแทสเซียมเปอรแมงกาเนต จะใหผลของ ปฏิกิริยาตางกัน จึงสามารถใชเปนเกณฑในการ จำแนกประเภทของสารประกอบไฮโดรคารบ อนได 8. เขียนสมการเคมีและอธิบายการ • กรดคารบอกซิลิกทำปฏิกิริยากับแอลกอฮอลได เกิดปฏิกิริยาเอสเทอรฟิ เคชัน ปฏกิ ิริยา เปนเอสเทอรเรียกวา ปฏิกิริยาเอสเทอริฟเคชัน การสังเคราะหเอไมดปฏิกิริยาไฮโดร- กรดคารบอกซิลิกทำปฏิกิริยากับเอมีนเกิดเปน ลิซสิ และปฏิกริ ยิ าสะปอนนิฟเคชนั เอไมดเอสเทอรและเอไมดสามารถเกิดปฏิกิริยา 9. ทดสอบปฏิกิริยาเอสเทอริฟเคชัน ไฮโดรลิซิส ปฏิกิริยาไฮโดรลิซิสของเอสเทอรใน ปฏิกิริยาไฮโดรลิซิส และปฏิกิริยา เบสแอลคาไลเรยี กวา ปฏิกิรยิ าสะปอนนิฟเ คชนั สะปอนนิฟเคชนั 10. สบื คนขอ มลู และนำเสนอตัวอยางการ • สารประกอบอินทรยี สามารถนำไปใชประโยชนได นำส ารป ระก อบ อิ นท รี ย ไ ป ใ ช มากมายในชวี ิตประจำวัน รวมทั้งนำไปใชเปนสาร ประโยชนในชีวิตประจำวันและ ตั้งตนและตัวทำละลายในอุตสาหกรรมดานตางๆ อุตสาหกรรม เชน อุตสาหกรรมเชื้อเพลิงและพลังงาน อตุ สาหกรรมอาหารและยา อตุ สาหกรรมเกษตร โรงเรียนทบั โพธิพ์ ัฒนวทิ ย สำนกั งานเขตพนื้ พกี่ ารศึกษามธั ยมศึกษาสุรินทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรียนรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรุง 2565) ชัน้ ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรูเพม่ิ เตมิ 11. ระบปุ ระเภทของปฏิกริ ิยาการเกดิ พอ • พอลิเมอรเปนสารที่มีโมเลกุลขนาดใหญซ่ึง ลิเมอรจากโครงสรางของ มอ ประกอบดวยหนวยยอยที่เรียกวา มอนอเมอร นอเมอรหรือพอลเิ มอร เชื่อมตอกันดวยพันธะโคเวเลนต โดยมีทั้งพอลิ – เมอรธรรมชาติและพอลิเมอรสังเคราะห ปฏิกริ ิยา การเกิดพอลิเมอรอาจเปนปฏิกิริยาแบบควบแนน หรือปฏิกิริยาแบบเติม ขึ้นอยูกับหมูฟงกชันและ โครงสรา งของมอนอเมอร 12. วิเคราะหและอธิบายความสัมพันธ • พอลิเมอรมีโครงสรางตางกันอาจเปนโครงสราง ระหวางโครงสรางและสมบัติของพอ แบบเสน แบบกิ่ง หรือแบบรางแห ขึ้นอยูกับชนิด ลิเมอรร วมทั้งการนำไปใชประโยชน ของมอนอเมอรและภาวะของปฏิกิริยาการเกิด พอลิเมอรซึ่งโครงสรางของพอลิเมอรสงผลตอจุด หลอมเหลว ความหนาแนน ความเปราะ ความ เหนียว ความยืดหยุน จงึ สามารถนำไปประยุกตใ ช ไดอยางหลากหลาย 13. ทดสอบ และระบุประเภ ทของ • พอลิเมอรท ่ีใหความรอ นแลวสามารถนำกลับมาขึ้น พลาสติกและผลิตภัณฑยาง รวมท้ัง รปู ใหมไ ดเรยี กวา พอลเิ มอรเทอรมอพลาสตกิ สว น การนำไปใชประโยชน ใหญมีโครงสรางแบบเสนและแบบกิ่งสวนพอลิ- เมอรท่ีใหความรอนแลว ไมออนตวั จึงไมสามารถนำ กลับมาขึ้นรูปใหมได เรียกวา พอลิเมอรเทอร มอเซต มีโครงสรางแบบรางแห พลาสติกมีทั้งที่ เปนพอลิเมอรเทอรมอพลาสติก และพอลิเมอร เทอรมอเซต ผลิตภัณฑยางเปนพอลิเมอรเทอร มอเซต ซงึ่ ทำใหมสี มบัติและการนำไปใชประโยชน ตางกัน 14. อธิบายผลของการปรับเปลี่ยน • การปรับเปลี่ยนโครงสรางหรือการสังเคราะห โครงสราง และการสังเคราะห พอลิเมอรเชน วัลคาไนเซชัน การสังเคราะห พอลเิ มอรท ่มี ีตอสมบตั ขิ องพอลเิ มอร โคพอลเิ มอรก ารสังเคราะหพอลิเมอรนำไฟฟา เปน การปรับปรุงคุณภาพของพอลิเมอรเพื่อใหได ผลิตภัณฑที่สามารถนำไปใชประโยชนไดอยาง เหมาะสมและหลากหลายมากข้นึ โรงเรียนทับโพธิ์พัฒนวทิ ย สำนักงานเขตพ้นื พกี่ ารศึกษามัธยมศกึ ษาสรุ นิ ทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรียนรวู ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรบั ปรงุ 2565) ช้นั ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรเู พ่มิ เตมิ 15. สืบคนขอมูล และนำเสนอตัวอยาง • การใชและการกำจัดผลติ ภัณฑพ อลเิ มอรอาจสงผล ผลกระทบจากการใชและการกำจัด กระทบตอสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดลอม จึงควร ผลิ ตภ ัณฑ พอ ลิเ มอ ร และ แน ว ตระหนักถึงผลกระทบที่เกิดข้ึน และแนวทางแกไ ข ทางแกไข สาระเคมี 2. เขา ใจการเขียนและการดุลสมการเคมี ปริมาณสัมพันธในปฏิกิริยาเคมี อัตราการเกิด ปฏกิ ิริยาเคมี สมดุลในปฏิกิริยาเคมี สมบัติและปฏิกิริยาของกรด–เบส ปฏิกิริยา รีดอกซและเซลลเคมีไฟฟา รวมท้ังการนำความรไู ปใชป ระโยชน ชนั้ ผลการเรียนรู สาระการเรยี นรเู พ่มิ เติม ม.4 1. แปลความหมายสัญลักษณในสมการ • ปฏิกิริยาเคมีเปนการเปลี่ยนแปลงที่มีสารใหม เคมี เขียนและดุลสมการเคมีของ เกิดขึ้นจากการจดั เรียงตวั ใหมข องอะตอมธาตุโดย ปฏิกริ ิยาเคมบี างชนิด จำนวนและชนิดของอะตอมธาตุไมเปลี่ยนแปลง ปฏิกิริยาเคมีเขียนแสดงไดดวยสมการเคมีซ่ึง ประกอบดว ยสตู รเคมีของสารต้ังตนและผลิตภัณฑ ลูกศรแสดงทิศทางของการเกิดปฏิกิริยา และเลข สัมประสิทธิ์ของสารตั้งตนและผลิตภัณฑที่ดุลแลว นอกจากนี้อาจมีสัญลักษณแสดงสถานะของสาร หรอื ปจ จัยอนื่ ทีเ่ ก่ียวของในการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเคมี • การดุลสมการเคมีทำไดโดยการเติมเลข สัมประสิทธิ์หนาสารตั้งตนและผลิตภัณฑเพื่อให อะตอมของธาตใุ นสารตัง้ ตน และผลิตภัณฑเ ทา กนั 2. คำนวณปริมาณของสารในปฏิกริ ิยาเคมี • การเปลี่ยนแปลงปริมาณสารในปฏิกิริยาเคมี มี ทเ่ี กยี่ วขอ งกบั มวลสาร ความสมั พันธกันตามเลขสัมประสิทธิใ์ นสมการเคมี 3. คำนวณปริมาณของสารในปฏิกิริยาเคมี ซึ่งบอกถึงอัตราสวนโดยโมลของสารในปฏิกิริยา ที่เกี่ยวของกับความเขมขนของ สามารถนำมาใชในการคำนวณปริมาณของสารท่ี สารละลาย เกีย่ วขอ งกับมวล ความเขม ขนของสารละลาย และ 4. คำนวณปริมาณของสารในปฏกิ ิริยาเคมี ปริมาตรของแกส ได ที่เก่ยี วขอ งกบั ปรมิ าตรแกส โรงเรยี นทับโพธิ์พัฒนวทิ ย สำนกั งานเขตพนื้ พี่การศกึ ษามัธยมศกึ ษาสุรนิ ทร

หลักสตู รกลมุ สาระการเรยี นรวู ทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรงุ 2565) ช้นั ผลการเรยี นรู สาระการเรยี นรูเพม่ิ เติม 5. คำนวณปริมาณของสารในปฏิกิริยาเคมี • ความสัมพันธของโมลสารตั้งตนและผลิตภัณฑใน หลายขน้ั ตอน ปฏิกิริยาเคมีหลายขั้นตอน พิจารณาไดจากเลข สมั ประสิทธิ์ของสมการเคมีรวม 6. ระบุสารกำหนดปริมาณ และคำนวณ • ปฏิกิริยาเคมีที่สารตั้งตนทำปฏิกิริยาไมพอดีกัน ปรมิ าณสารตา ง ๆ ในปฏิกิรยิ าเคมี สารตั้งตนที่ทำปฏิกิริยาหมดกอน เรียกวา สาร กำหนดปริมาณ ซึ่งเปนสารที่กำหนดปริมาณ ผลติ ภัณฑท่ีเกดิ ขึ้น และปริมาณสารตั้งตนอื่นที่ทำ ปฏกิ ริ ิยาไปเมอื่ สน้ิ สุดปฏิกิริยา 7. คำนวณผลไดรอยละของผลิตภัณฑใน • ผลิตภัณฑท่ีเกิดขึ้นจริงในปฏิกิริยาเคมสี ว นใหญมี ปฏิกิริยาเคมี ปริมาณนอยกวาที่คำนวณไดตามทฤษฎีซึ่งคา เปรียบเทียบผลไดจริงกับผลไดตามทฤษฎีเปนรอ ย ละ เรยี กวา ผลไดร อยละ ม.5 1. ทดลอง และเขียนกราฟการเพิ่มข้ึนหรือ • ปฏิกิริยาเคมีแตละปฏิกิริยามีอัตราการ ลดลงของสารที่ทำการวัดในปฏิกิรยิ า เกิดปฏิกิริยาเคมตี างกัน โดยอาจวัดจากการลดลง 2. คำนวณอัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมแี ละ ของสารตั้งตนหรือการเพิ่มขึ้นของผลิตภัณฑตอ เขียนกราฟการลดลงหรือเพิ่มขึ้นของ หนึ่งหนวยเวลา และหารดวยเลขสัมประสิทธิ์ของ สารท่ไี มไดวดั ในปฏิกริ ยิ า สารนั้น ๆในสมการเคมีเพื่อใหไดอัตราการ เกิดปฏิกิริยาเคมีที่เทากนั ไมวาจะเปนการวัดจาก สารตง้ั ตน หรอื ผลิตภัณฑ 3. เขียนแผนภาพ และอธิบายทิศทางการ • ปฏกิ ิรยิ าเคมีจะเกิดขึ้นไดก็ตอเมื่ออนภุ าคของสาร ชนกันของอนุภาคและพลังงานที่สงผล ตั้งตนชนกันในทิศทางที่เหมาะสมและมีพลังงาน ตออัตราการเกดิ ปฏิกิริยาเคมี อยางนอยเทากับพลังงานกอกัมมันต ดังน้ันอัตรา การเกิดปฏิกิริยาจึงขึ้นกับทิศทางการชนและ พลังงานที่เกิดจากการชน 4. ทดลอง และอธิบายผลของความเขมขน • อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีของสารหนึ่ง ๆ ขึ้นอยู พื้นที่ผิวของสารตั้งตน อุณหภูมิและ กับความเขมขน พื้นที่ผิว อุณหภูมิตัวเรงและตัว ตัวเรงปฏิกิริยาที่มีตออัตราการ หนวงปฏิกิริยา นอกจากนี้อัตราการเกิดปฏิกิริยา เกดิ ปฏิกริ ยิ าเคมี เคมียงั ขน้ึ อยกู บั ชนดิ ของสารทที่ ำปฏิกิรยิ าดวย 5. เปรียบเทียบอัตราการเกิดปฏิกิริยาเมื่อ มีการเปลี่ยนแปลงความเขมขน พื้นที่ โรงเรียนทบั โพธิ์พัฒนวทิ ย สำนกั งานเขตพน้ื พี่การศกึ ษามัธยมศกึ ษาสรุ นิ ทร

หลักสตู รกลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรบั ปรุง 2565) ชน้ั ผลการเรยี นรู สาระการเรียนรเู พม่ิ เติม ผิวของสารตั้งตนอุณหภูมิและตัวเรง ปฏิกริ ิยา 6. ยกตัวอยา ง และอธิบายปจจัยที่มีผลตอ • ความรูเกี่ยวกับปจจัยที่มีผลตออัตราการ อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีใน เกิดปฏิกิริยาเคมีสามารถนำมาใชอธิบาย ชวี ติ ประจำวันหรอื อุตสาหกรรม กระบวนการที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันหรือ อุตสาหกรรม 7. ทดสอบ และอธิบายความหมายของ • ปฏิกิริยาเคมีที่สามารถดำเนินไปขางหนาและ ปฏกิ ริ ยิ าผนั กลบั ไดแ ละภาวะสมดุล ยอนกลับไดเรียกวา ปฏิกิริยาผันกลับไดเม่ือ 8. อธิบายการเปลี่ยนแปลงความเขมขน ปฏิกิริยาดำเนินไปความเขมขนของสารต้ังตนและ ของสารอัตราการเกิดปฏิกิริยาไป อัตราการเกิดปฏิกิริยาไปขางหนาจะลดลง สวน ขางหนา และอัตราการเกิดปฏิกิริยา ความเขมขนของผลิตภัณฑและอัตราการเกิด ยอนกลับ เมื่อเริ่มปฏิกิริยาจนกระทั่ง ปฏิกิริยายอนกลับจะเพิ่มขึ้น เมื่ออัตราการ ระบบอยูในภาวะสมดลุ เกิดปฏิกิริยาไปขางหนาเทากับอัตราการ เกิดปฏิกิริยายอนกลับ ระบบจะอยูในภาวะสมดุล ที่มคี วามเขมขนของสารตั้งตน และผลิตภัณฑคงท่ี เรียกวา สมดุลพลวตั 9. คำนวณคาคงที่สมดลุ ของปฏกิ ริ ิยา • ณ ภาวะสมดุล ความสมั พันธระหวางความเขมขน 10. คำนวณความเขมขนของสารที่ภาวะ ของผลิตภัณฑกับสารตั้งตน แสดงไดดวยคาคงท่ี สมดุล สมดลุ ซง่ึ เปนคาคงที่ ณ อุณหภมู ิหนึง่ 11. คำนวณคา คงที่สมดุลหรือความเขมขน • คาคงทส่ี มดลุ ของปฏิกริ ยิ าหลายขัน้ ตอน หาไดจาก ของปฏิกิรยิ าหลายขัน้ ตอน ผลคูณของคาคงที่สมดุลของปฏิกิริยายอยที่นำ สมการเคมีมารวมกัน โดยถามีการคูณสมการยอย ใหยกกำลงั คาคงทส่ี มดุลดว ยตัวเลขท่คี ูณ และหาก มีการกลับขางสมการ ใหกลับคาคงที่สมดุลเปน ตวั หาร 12. ระบุปจจัยที่มีผลตอภาวะสมดุลและ • เมื่อระบบที่อยูในภาวะสมดุลถูกรบกวน โดยการ คาคงที่สมดุลของระบบ รวมทั้ง เปลี่ยนแปลงความเขมขนของสาร ความดัน หรือ คาดคะเนการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น อุณหภูมิระบบจะเกิดการเปลี่ยนแปลงเพื่อเขาสู เมื่อภาวะสมดุลของระบบถูกรบกวน ภาวะสมดุลอกี ครั้งตามหลกั ของเลอชาเตอลิเอทั้งนี้ โดยใชห ลกั ของเลอชาเตอลเิ อ การเปลีย่ นแปลงอุณหภูมิมีผลทำใหคาคงที่สมดุล เปล่ียนแปลง โรงเรียนทับโพธิพ์ ัฒนวทิ ย สำนกั งานเขตพน้ื พ่กี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษาสุรินทร

หลกั สตู รกลมุ สาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบบั ปรับปรงุ 2565) ชั้น ผลการเรียนรู สาระการเรียนรูเพ่มิ เติม 13. ยกตัวอยาง และอธิบายสมดุลเคมขี อง • ความรูเกี่ยวกับสมดุลเคมีสามารถนำมาใชอธิบาย กระบวนการที่เกิดขึ้นในส่ิงมีชีวิต กระบวนการที่เกิดขึ้นในสิ่งมชี ีวิต ปรากฏการณใน ปรากฏการณในธรรมชาติและ ธรรมชาติและกระบวนการในอตุ สาหกรรม กระบวนการในอุตสาหกรรม 14. ระบุและอธิบายวาสารเปนกรดหรือ • สารในชีวิตประจำวันหลายชนิดมีสมบัติเปนกรด เบสโดยใชทฤษฎีกรด–เบสของ หรือเบส ซึ่งพิจารณาไดโดยใชทฤษฎีกรด-เบสของ อารเรเนียส เบรินสเตด–ลาวรีและ อารเ รเนยี ส เบรนิ สเตด–ลาวรหี รอื ลวิ อสิ ลิวอสิ 15. ระบุคูกรด-เบสของสารตามทฤษฎี • ตามทฤษฎกี รด-เบสของเบรินสเตด–ลาวรีเมื่อกรด กรด-เบสของเบรินสเตด-ลาวรี หรือเบสละลายนำ้ หรือทำปฏิกิริยากับสารอื่นจะมี การถายโอนโปรตอนระหวางสารตั้งตนที่เปนกรด และเบส เกิดเปนผลิตภัณฑซึ่งเปนโมเลกุลหรือ ไอออนท่ีเปนคูกรด-เบสของสารตั้งตนนนั้ โดยสาร ที่เปนคูกรด-เบสกันจะมีโปรตอนตางกัน 1 โปรตอน 16. คำนวณ และเปรียบเทียบความ • กรดและเบสแตละชนิดสามารถแตกตัวในน้ำได สามารถในการแตกตัวหรือความแรง แตกตางกัน กรดแกหรือเบสแกสามารถแตกตัว ของกรดและเบส เปนไอออนในน้ำไดเกือบสมบูรณสวนกรดออน หรือเบสออนแตกตัวเปนไอออนไดนอย โดย ความสามารถในการแตกตัวหรือความแรงของกรด หรือเบสอาจพิจารณาไดจากคาคงที่การแตกตัว ของกรดหรือเบส หรือปริมาณการแตกตัวเปน รอ ย ละของกรดหรอื เบส 17. คำนวณคา pH ความเขม ขน ของไฮโดร • น้ำบรสิ ุทธิ์ที่อุณหภูมิ25 องศาเซลเซียสแตกตัวให เนียมไอออนหรือไฮดรอกไซดไอออน ไฮโดรเนียมไอออนและไฮดรอกไซดไอออน ที่มี ของสารละลายกรดและเบส ความเขมขนเทากัน คอื 1.0x10-7 โมลตอลิตร โดย มคี า คงที่การแตกตัวของนำ้ เทา กบั 1.0x10-14 • เมื่อกรดหรือเบสแตกตัวในน้ำ คาความเปนกรด- เบสของสารละลายแสดงไดด ว ยคา pH ซ่ึงสัมพันธ กับความเขมขนของไฮโดรเนียมไอออนโดย สารละลายกรดมีความเขมขนของไฮโดรเนียม โรงเรยี นทบั โพธิพ์ ฒั นวทิ ย สำนกั งานเขตพืน้ พ่กี ารศกึ ษามัธยมศึกษาสรุ นิ ทร

หลกั สตู รกลุมสาระการเรียนรูวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง 2565) ช้นั ผลการเรียนรู สาระการเรียนรเู พ่มิ เติม ไอออนมากกวา 1.0 x 10-7 โมลตอลิตร หรือมีคา pH นอยกวา 7 สวนสารละลายเบสมีความเขมขน ของไฮโดรเนียมไอออนนอยกวา 1.0 x 10-7 โมล ตอลิตร หรือมีคา pH มากกวา 7 18. เขียนสมการเคมีแสดงปฏิกริ ิยาสะเทิน • ปฏิกิริยาสะเทินระหวางกรดแกและเบสแกให และระบุความเปนกรด-เบสของ สารละลายที่เปนกลาง ปฏิกิริยาสะเทินระหวาง สารละลายหลงั การสะเทนิ กรดแกแ ละเบสออน ใหส ารละลายท่ีเปน กรด สว น 19. เขียนปฏิกิริยาไฮโดรลิซิสของเกลือ ปฏิกิริยาสะเทินระหวางกรดออนและเบสแก ให และระบุความเปนกรด-เบสของ สารละลายทีเ่ ปนเบส สารละลายเกลอื • เกลือที่ไดจากการสะเทินของกรดแกดวยเบสออน เมื่อละลายในน้ำจะเกิดปฏิกิริยาไฮโดรลิซิสได สารละลายที่มีสมบัติเปนกรด สวนเกลือที่ไดจาก การสะเทินของกรดออนดวยเบสแก เมื่อละลายใน น้ำจะเกิดปฏิกิริยาไฮโดรลิซิสไดสารละลายที่มี สมบัตเิ ปน เบส 20. ทดลอง และอธิบายหลักการการ • การไทเทรตเปนเทคนิคในการวิเคราะหหาปริมาณ ไทเทรตและเลือกใชอินดิเคเตอรที่ หรือความเขมขนของสารที่ทำปฏิกิริยาพอดกี ันจดุ เหมาะสมสำหรับการไทเทรตกรด- ที่สารทำปฏกิ ิริยาพอดีกันเรียกวา จุดสมมูลในทาง เบส ปฏิบัติจุดสมมูลของปฏิกิริยาอาจไมสามารถ สังเกตเห็นไดจึงสังเกตจากการเปลี่ยนสีของ อินดิเคเตอรเพื่อบอกจุดยุติของการไทเทรตดังนั้น อินดิเคเตอรที่เหมาะสมในการไทเทรตกรด-เบส ควรเปนอินดิเคเตอรทีเ่ ปล่ียนสีในชว ง pH ตรงกับ หรือใกลเ คยี งกบั pH ของสารละลาย ณ จดุ สมมูล 21. คำนวณปริมาณสารหรือความเขมขน • ปริมาณกรดและเบสทีท่ ำปฏกิ ริ ิยาพอดีกันจากการ ของสารละลายกรดหรือเบสจากการ ไทเทรตกรด-เบส สามารถนำไปคำนวณความ ไทเทรต เขมขนของกรดหรือเบสที่ตองการทราบความ เขมขนได 22. อธิบายสมบัติองคประกอบ และ • สารละลายบัฟเฟอรเปนสารละลายของกรดออน ประโยชนข องสารละลายบฟั เฟอร กับเกลือของกรดออนนั้น หรือเบสออนกับเกลือ ของเบสออนนั้น เมื่อเติมกรด เบส หรือน้ำจะมีผล โรงเรยี นทบั โพธิ์พฒั นวิทย สำนักงานเขตพน้ื พีก่ ารศกึ ษามัธยมศกึ ษาสุรนิ ทร