2.ตำราฝังเข็มรมยา เล่ม 2

Page 200 190 การฝงเขม็ -รมยา เลม 2 2.1) ชนดิ ปอดพรอ ง หลักการ: เลือกใชจุดบนเสนมือไทอ ินปอดและเสนเทา หยางหมงิ กระเพาะอาหาร กระตุนบาํ รุง หรือรมยา เพอ่ื เสรมิ ชีป่ อด จุดหลัก: FeiShu (BL13) TaiYuan (LU9) ZuSanLi (ST36) TaiBai (SP3) อธิบาย: TaiYuan (LU9) เปน จุดปฐมภมู ิ(จุดหยวน) (Yuan-Primary point) ของเสนมือไทอ ินปอด ใชเสรมิ บํารงุ ชีป่ อด FeiShu (BL13) จดุ อวยั วะหลงั ของปอด กระตุน บํารงุ หรือรมยา เพอ่ื เสริมชีป่ อด ZuSanLi (ST36) จดุ เหอ-ทะเล (He-Sea point) ของเสนเทาหยางหมงิ กระเพาะอาหาร TaiBai (SP3) จดุ ปฐมภมู ิ(จดุ หยวน) (Yuan-Primary) และจุดซ-ู ลาํ ธาร (Shu-Stream) ของเสนเทา ไทอ นิ มาม จุดคูน้ีเลือกใชต ามหลกั ทฤษฎปี ญ จธาตุ เพ่อื เสรมิ บํารงุ ปอด หมายเหตุ อธิบายเพมิ่ เติมเก่ียวกับการเลอื กจุดรกั ษาตามทฤษฎีปญจธาตุ ปอดเปน ธาตทุ อง (โลหะ) มา ม และกระเพาะอาหารเปน ธาตุดิน ซ่งึ เปนธาตแุ มของธาตทุ อง ตามหลักการรกั ษา ‘ลกู พรอ งบํารงุ แม’ ใน กรณนี ี้ ‘ธาตุทองพรอง’ จงึ ตอ ง ‘บาํ รุงธาตดุ นิ ’ จงึ เลอื กกระตนุ บํารงุ หรือรมยา จุดธาตุดิน 3 จุด ไดแ ก TaiYuan (LU9), ZuSanLi (ST36) และ TaiBai (SP3) โดย TaiYuan (LU9) เปนจดุ ปฐมภูมิ (Yuan-Primary) และ เปน จุดซู-ลําธาร (Shu-Stream) ซึง่ เปนจดุ ธาตุดินของเสนมือไทอนิ ปอด การเลือกกระตนุ บํารุงจดุ นจี้ ึงมีประโยชนม ากในการบาํ รุงปอด ZuSanLi (ST36) เปนจดุ เหอ- ทะเล (He-Sea) เปนจุดธาตุดนิ ของเสน เทา กระเพาะอาหารซง่ึ เปน เสนลมปราณหยางธาตดุ ิน TaiBai (SP3) เปนจดุ ปฐมภูมิ (Yuan-Primary) และจดุ ซู-ลาํ ธาร (Shu-Stream) เปน จุดธาตุดนิ ของเสนเทา ไทอนิ มา มซึ่งเปนเสนลมปราณอนิ ธาตุดนิ จากประสบการณข องผเู ขยี น อาการหอบหดื ชนดิ ปอดพรอง มกั พบในกลุมโรคปอดอดุ กัน้ เร้ือรัง (COPD: chronic obstructive pulmonary disease) ชนดิ ถงุ ลม โปงพอง (emphysema type) และการกระตนุ บาํ รงุ หรือรมยาจดุ ทัง้ สาม (รว มกบั จุดอน่ื ตามหลักการ วิเคราะหโรค) สามารถชว ยฟน ฟสู ภาพและบรรเทาอาการจากโรคไดด มี ากระดบั หนึง่

Page 201 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 191 2.2) ชนดิ ไตพรอง หลักการ: ใชจ ดุ หลักบนเสนเทาเสา อนิ ไตและเสนลมปราณเญ่ิน กระตุนบํารุง หรอื รมยา เพ่ือ เสรมิ บํารงุ หนาทีข่ องไตในการรองรบั และกักเกบ็ ช่ี จดุ หลกั TaiXi (KI3) ShenShu (BL23) FeiShu (BL13) TanZhong (CV17) QiHai (CV6) จดุ เสรมิ อาการหอบหดื เร้ือรัง : ShenZhu (GV12) GaoHuang (BL43) อาการมา มพรอง : ZhongWan (GV12) PiShu (BL20) อธบิ าย : TaiXi (KI3) เปนจดุ ปฐมภมู ิของเสน เทา เสาอนิ ไต ใชร วมกบั ShenShu (BL23) จุดอวัยวะ หลังของไต เพอ่ื เสรมิ บาํ รุงชี่ไต TanZhong (CV17) จุดอทิ ธพลตอ ช(่ี ชหี่ ุย) รว มกบั FeiShu (BL13) จดุ อวัยวะหลงั ของ ปอด ใชเพือ่ เสริมบาํ รงุ ชี่ และทําใหก ารหายใจสงบราบรื่น QiHai (CV6) เปนจุดสําคญั ในการบํารุงช่ี สามารถปรับสมดุลชีใ่ นชอ งทองสว นลา ง บาํ รงุ ไต เสริมช่ปี ฐมภมู ิ กระตนุ หยาง และควบคมุ สารจําเปน ในกรณนี ี้จดุ นใี้ ชเพอื่ บํารุงไตในการรองรบั ชี่ และ ชว ยการหายใจใหราบรืน่ ShenZhu (GV12) และ GaoHuang (BL43) ใชก ารรมยา เพอื่ ชวยแกไขอาการหอบหดื เรื้อรงั ZhongWan (CV12) และ PiShu (BL20) ใชก ารรมยาเพือ่ เสรมิ หนาทข่ี องมา มและบาํ รุงช่ี หมายเหตุ ภาวะหอบหดื ในการแพทยจีนนอกจากโรคหดื (bronchial asthma) แลว อาจพิจารณารวมไป ถึงกลมุ โรคปอดอุดก้นั เร้อื รัง (COPD) และอาการหอบหืดทเ่ี กี่ยวเนื่องกบั โรคอื่น ๆ ดว ย อยา งไรกต็ าม หากมีอาการรนุ แรง ควรพิจารณาใชการรักษารว มกนั ทั้งแผนจีนและแผนตะวันตกตามความเหมาะสม

Page 202 192 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 โรคหอบหดื เกิดจากชนิดลมเย็น โรคหอบหดื เกิดจากชนิด เสลดรอ น

บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค Page 203 193 โรคหอบหืดเกดิ จากชนดิ ปอดพรอง โรคหอบหืดเกดิ จากชนดิ ไตพรอ ง

Page 204 194 การฝงเข็ม-รมยา เลม 2 หลอดลมอกั เสบเฉียบพลัน (Acute Bronchitis) หลอดลมอักเสบเฉยี บพลัน หมายถงึ การอักเสบของระบบการหายใจสว นทเ่ี ปน ทอ นาํ อากาศ หรือหลอดลม โดยอาจเปนหลอดลมใหญ (trachea) และ/หรือ หลอดลมขนาดเลก็ (bronchi) สาเหตุ ของหลอดลมอักเสบเฉียบพลนั เปนไดทัง้ การติดเชอ้ื ตาง ๆ เชน แบคทีเรยี ไวรสั ฯ หรือ เกดิ จากการ ระคายเคอื งทางกายภาพหรอื สารเคมีตาง ๆ สาเหตแุ ละกลไกการเกิดโรค ในระยะแรกของสาเหตจุ ากการติดเชือ้ มกั มีอาการของการติดเชอื้ ทางเดนิ หายใจสว นบนนํามา กอน เชน มไี ข กลวั หนาว ปวดรางกาย ตอ มาจึงมอี าการไอเปนอาการหลัก โดยเรม่ิ จากไอไมม เี สมหะ ตอมาจงึ มีเสมหะใสปริมาณเลก็ นอย จากน้นั จงึ เพ่ิมปรมิ าณและความหนดื เหนียวมากขน บางรายเสมหะ กลายเปน สเี หลอื งเขยี วคลา ยหนอง การวนิ จิ ฉยั แยกกลุม อาการของโรค 1) ชนดิ ลมรอ น ลกั ษณะทางคลนิ กิ : ไอ มเี สมหะสีเหลอื ง ขน และหนดื มีไข ปวดศรี ษะ ล้ิน เคลือบดว ยฝาบาง สเี หลือง ชีพจร ลอยและเรว็ (Fu Su Mai 浮数脉) 2) ชนดิ ลมเยน็ ลกั ษณะทางคลนิ ิก: ไอ เสมหะสขี าว ใส รสู กึ คนั คอ มีไข ปวดศีรษะ ไมมเี หงื่อ กลัวหนาว ล้นิ เคลือบดวยฝาบางสขี าว ชีพจร ลอยและตึง (Fu Jin Mai 浮紧脉) หลกั การรกั ษา 1. การฝงเข็มระบบเสน ลมปราณ จุดหลัก FeiShu (BL13) LieQue (LU7) HeGu (LI4)

Page 205 บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค 195 จุดเสรมิ - ชนดิ ลมรอน: ShaoShang (LU11) - ชนดิ ลมเยน็ : FengChi (GV20) วิธกี ารฝง เขม็ : ฝง เขม็ กระตนุ ระบายทุกจุด; กรณีลมรอ นใชก ารปลอยเลอื ดทจ่ี ดุ ShaoShang (LU11); กรณลี มเย็นใชการครอบถว ยที่ FeiShu (BL13) หลังจากถอนเขม็ แลว 2. การฝง เข็มหู จุดทใ่ี ช: จดุ ปอด จดุ หลอดลม ShenMen (ear), Occiput, Sympathetic, Infratragic apex วธิ กี าร เลือกใชค ร้งั ละ 2 – 3 จุด กระตนุ แรงปานกลางถงึ มาก คาเขม็ ไว 30 นาที ใหการ รักษาวนั ละครง้ั หรือติดเม็ดกดจดุ หู หรือหมุด คา งไวกระตนุ เปนระยะ หลอดลมอกั เสบเฉียบพลัน

Page 206 196 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 5. โรคระบบการยอ ยอาหาร โรคน่ิวนา้ํ ดี และถงุ น้าํ ดอี กั เสบ (Cholelithiasis and Biliary tract Infecion) “ถงุ น้ําดอี กั เสบ” หมายรวมถึง ท้งั การอกั เสบแบบเฉยี บพลนั และเรอ้ื รงั ของถงุ นาํ้ ดี (cholecystitis) ทอ น้าํ ดี (cholangitis) “โรคน่วิ นํ้าด”ี หมายรวมถงึ นิ่วในถงุ นํ้าดี (cholelithiasis) นว่ิ ในทอนา้ํ ดีรว ม (choledocholithiasis) และ น่ิวในทอตับ (calculus of intrahepatic duct) สาเหตแุ ละกลไกการเกิดโรค ทัง้ นิว่ น้าํ ดี และ การอกั เสบของทอ หรือถุงนา้ํ ดี มักพบรว มกัน และเปนปจจยั เกิดซงึ่ กนั และกนั ถุงนํา้ ดอี ักเสบเรือ้ รังมักจะเกดิ ตามหลงั น่ิวในถงุ น้ําดี และการอักเสบเฉียบพลัน โดยมีอาการปวดใน ชองทอ งดา นขวาบน อาการของผปู วยจะมาดวยอาการปวดใตช ายโครง ดซี า น สาเหตุอาจมากจาก ปจ จยั กอ โรคภายนอก อารมณ และการรับประทานอาหารทีไ่ มถ กู สขุ อนามยั ทําใหเกิดการสะสมของ ความรอนชน้ื ทต่ี ับและถงุ นาํ้ ดี นานเขาจะเกดิ เปน ตะกอน เปน นิว่ นํา้ ดีขึน้ มา การแพทยแผนจีนถอื วา เปนภาวะแกรง การวินิจฉยั แยกกลุมอาการของโรค 1.กลมุ อาการช่ีตดิ ขดั เกดิ จาก ชี่ของตับและถุงน้าํ ดีติดขัด จะมีอาการปวดเหมือนถกู กด ทอ งอืด ในบรเิ วณชอง ทอ งดา นบนขวา ปวดบบี เปนระยะ ๆ อาการปวดเคล่อื นยา ยไมน่งิ อารมณซึมเศรา เรอบอย ถอน หายใจ แนนหนา อก หงดุ หงิด โกรธงาย เบอื่ อาหาร รูส ึกขมในปาก กลัดกลมุ อารมณแปรปรวน ลิน้ มฝี า ขาว และบาง ชพี จร ตึง (Xian Mai 弦.脉)

Page 207 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 197 2.รอนช้นื ในตับ และถุงนา้ํ ดี มอี าการปวดสยี ดแทงบรเิ วณชายโครงรนุ แรง มีไข ไมชอบรับประทานอาหารมนั คลืน่ ไส อาเจยี น อาจมอี าการ คอแหง ตาเหลือง ตวั เหลอื ง ปส สาวะสเี ขม ทองผกู ลนิ้ แดง ฝาเหลืองมัน (หรือแหง ) ชีพจร ตึงเร็ว (Xian Su Mai 弦数脉) 3.ความรอ นสะสมจนเปนพิษ มอี าการไขสงู จนสัน่ หนาแดง ตัวเหลอื ง กระวนกระวาย ปสสาวะเขม ออกนอย ทอ งผูก อาจเพอ หรือหมดสติ มอื เทาเย็น ลิ้น แดงคล้ําหรอื มวง ฝา เหลอื งแหง หรือเปน ขุย ชพี จร จม ล่ืน เรว็ (Chen Hua Su Mai 沉滑数脉) 4.อินตับ –อินไตพรอง มอี าการปอดชายโครง ปวดแบบตอ้ื ๆ ตอเนอื่ งไมร ุนแรง เปน ๆ หาย ๆ เม่ือทาํ งานหนักจะ มอี าการรนุ แรงมากขน้ึ ปากคอแหง เวยี นศีรษะ ตาลาย ออ นเพลยี ไมม แี รง ลนิ้ แดง ฝา นอย ชีพจร เลก็ (Xi Mai 沉脉) หลักการรกั ษา 1.การฝง เข็มระบบเสน ลมปราณ จดุ หลกั ZhongWan (CV12) TaiChong (LR3) DanNang (EX-LE6) DanShu (BL19) QiMen (LR14) YangLingQuan (GB34) RiYue (GB24) ปกดา นขวา จุดเสรมิ : - กลุม อาการชีต่ บั และถงุ นา้ํ ดตี ดิ ขัดเพ่มิ จดุ NeiGuan (PC6) โทว ZhiGou (TE6) - กลุม อาการรอ นชน้ื เพิม่ จดุ XiaXi (GB43) XingJian (LR2) YinLingQuan (SP9) - กลมุ อาการรอ นสะสมจนเปนพิษ เพม่ิ จดุ QuChi (LI11) NeiTing (ST44)

Page 208 198 การฝงเขม็ -รมยา เลม 2 - อนิ ตบั - อนิ ไตพรอ ง เพิม่ จุด TaiXi (KI3) SanYinJiao (SP6) XiaXi (GB43) - ถาไขส งู เพมิ่ จดุ DaZhui (GV14) ErJian (TE 2) - ถา ปวดบิดถงุ นํา้ ดี เพ่ิมจุด YangLingQuan (GB34) HeGu (LI 4) - ถาคล่นื ไสอาเจยี น เพม่ิ จดุ NeiGuan (PC6) ZuSanLi (ST36) - ถา มอี าการดซี าน เพิม่ จุด ZhiYang (GV9) ZuSanLi (ST36) SanYinJiao (SP6) YinLingQuan (SP9) - อาการทองผูก เพ่มิ จุด ZhiGou (TE6) TianShu (ST25) - หมดสติหรือโคมา ใชจ ุด ShuiGou (GV26) BaiHui (GV20) NeiGuan (PC6) HeGu (LI4) ZuSanLi (ST36) วธิ ีการฝงเข็ม - RiYue (GB24) และ QiMen (LR14) ใหฝ งเข็มเฉียงดานขา งไปตามแนวซโ่ี ครง ระวงั หาม ฝง เขม็ ในแนวดง่ิ - ZhongWan (CV12) ใหฝ ง เขม็ เฉียงลงลา งไปใตช ายโครงดา นขวา บริเวณตับและถงุ นา้ํ ดี - DaZhui (GV14) และ ErJian (LI2) ใชป ลอยเลอื ด ในกลุมอาการชตี่ ดิ ขัด และกลมุ รอนชืน้ ในตบั และถงุ นาํ้ ดี ใชว ธิ ีฝง เขม็ แบบระบาย หา มรมยา กรณีอินตับ อินไตพรอ งใชว ิธีปก เสรมิ ถา ระบายน้ําดหี รือขบั นิว่ ใชว ธี ีปก เข็มแบบไมเ สริมไม ระบาย (ผิงปูผิงเสี่ย) รักษา 2-3 ครัง้ /สัปดาห ถา มีอาการกาํ เริบ รักษาวันละ 2 ครั้ง ๆ ละ 30 – 60 นาที ถาใชเครื่องกระตุนใชเ ปน continuous wave ความถส่ี ูงนาน 40 – 60 นาที 2. การฝง เขม็ หู จุดหลกั : Liver (CO12) Gallbladder (CO11) Spleen (CO 13) Stomach (CO 4) Triple energy (CO17) Duodenlnum (CO5) Sympathetic N (CH 60) Ear shenmen (TF4) Erjian (LI2) Ermigen (R2) ใชเลือก 3 – 5 จดุ ในการฝง แตละครั้ง ในกรณีโรคเฉยี บพลนั ใหก ระตุนแรงหรอื ใชป ลอย เลอื ด ถา โรคเร้ือรงั ใชกระตุนปานกลาง หมายเหตุ การรักษาโรคนว่ิ ดว ยวิธกี ารฝงเขม็ จะไดผ ลดี ขนาดนิว่ ตองไมเกนิ 1 ซม.

บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค Page 209 199 โรคน่วิ นํ้าดี และถุงนาํ้ ดีอกั เสบ

Page 210 200 การฝง เขม็ -รมยา เลม 2 โรคทองผกู (Constipation) “ทองผกู ” หมายถึง การถา ยลาํ บาก ถา ยแขง็ และมีชวงเวลานานเกนิ 48 ชั่วโมงรว มกับ อาการไมส บายทอ ง สว นใหญเ ปนปญหาจากหยางแกรง จากการรบั ประทานอาหารรสชาติเผด็ รอน อาหารมัน ด่ืมสุรา สบู บหุ ร่ี หรือปญ หาทางอารมณ สาเหตุและกลไกการเกดิ โรค กลมุ อินพรอง มกั พบในผสู งู อายุ มอี าการสญู เสยี อิน การทํางานของระบบอวัยวะปอด มาม กระเพาะอาหาร ไต รวมถงึ ของเหลวในรางกายไมเพียงพอ เปนเหตุใหล าํ ไสใหญไ มสามารถทาํ หนาท่ี ในการลาํ เลยี งอาหารไดต ามปกติ สตรหี ลังคลอด ถา สูญเสยี ชี่และเลอื ดมากจนไมส ามารถฟน เปน ปกติ ก็สามารถทําใหเ กดิ อาการทอ งผูกไดเชน กัน การวนิ ิจฉัยกลุมอาการของโรค 1.กลมุ อาการแกรง ทองอืด ตงึ ไมช อบการกด อจุ จาระแขง็ เหมือนมลู แพะ มีไขห นา แดง กระหายน้ํา ปากแหง ลม หายใจมีกลน่ิ ปส สาวะนอย สเี ขม ลน้ิ แดง ฝาหนา แหง เหลอื ง ชพี จร ใหญ เรว็ (Hong Su Mai 洪数脉) 2.กลุม อาการพรอ ง อยากถา ยแตถา ยไมออก เพลยี ไมม แี รง มึนงงศรี ษะ ใจสัน่ ผวิ พรรณไมผ องใส ไมถายหลาย วันกไ็ มร ูส กึ อดึ อดั มาก ลิ้น สซี ีด ฝาขาว ชพี จร เลก็ ออ นแรง (Xi Ruo Mai 细弱脉)

Page 211 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 201 3. กลมุ ความเยน็ ทอ งผูก ปวดแบบเยน็ ๆ ในทอง ไมชอบความเย็น ชอบความอนุ แขนขาเย็น ปส สาวะมาก และใส ลิ้น ซดี ฝาขาว ชพี จร จม ชา หรอื ตึงแนน (Chen Jin Mai 沉紧脉) 4. กลมุ ท่เี กดิ จากชี่ ทองผกู อยากถายแตถา ยไมออก ปวดทอง ปวดชายโครง หลงั ผายลมหรอื ถา ยออกแลว รสู กึ สบาย ชอบถอยหายใจ เรอบอย ล้นิ ฝา เหนยี วบาง ชีพจร ตึง ตึงเร็ว (Xian Mai 弦脉) หลักการรกั ษา 1.การฝง เข็มระบบเสนลมปราณ ShangJuXu (ST37) ZhiGou (TE6) ZhongWan (CV12) DaChangShu (BL25) จุดหลัก : TianShu (ST25) ZhaoHai (KI6) จดุ เสริม : - กลมุ แกรง รอ นในกระเพาะลําไส เพิม่ จุด QuChi (LI1) NeiTing (ST44) - ช่ตี ดิ ขัดในตับและมาม เพิม่ จุด HeGu (LI4) TaiChong (LR3) - กลมุ พรอ ง ชมี่ า มและปอดพรอ ง เพม่ิ จุด PiShu (BL20) WeiShu (BL21) ShenShu (BL23) QiHai (CV6) ZuSanLi (ST36) - กลุม พรองจากขาดเลอื ดและอนิ เพ่ิมจดุ PiShu (BL20) GanShu (BL18) SanYinJiao (SP6) TaiXi (KI3) ZhaoHai (KI6) - กลมุ ความเย็น เพ่มิ จุด DaZhong (KI4) QuanYuan (CV4) - กลุมชี่ เพิ่มจุด ZhongWan (CV12) TaiChong (LR3) สําหรบั ผปู ว ยในกลมุ แกรง ใหกระตุนเขม็ แบบระบาย ถา เปน กลุม พรอง กระตุนแบบบํารุง สาํ หรบั ผูปวยในกลมุ ความเยน็ เกาะกมุ และกลมุ พรอง อาจใชว ิธรี มยาที่จุด ShenQue (CV8) GuanYuan (CV4)

Page 212 202 การฝงเขม็ -รมยา เลม 2 2.การฝงเข็มหู จดุ หลัก : Large Intestine (CO7) Liver (CO12) Rectum (HX 2) Kidney (CO10) Lung (CO14) Triple Energizer (CO17) Spleen(CO13) Abdomen (AH8) Synpatheticlnerve (AH60) Subcortex (AT4) การเลือกจุด ใชเพยี ง 3–5 จดุ ในแตละครงั้ และกระตนุ แรง โดยใชฝง เขม็ ทิ้งไวป ระมาณ 1 –2 ช่ัวโมง โดยกระตุน 2–3 คร้ัง โรคทองผกู

Page 213 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 203 อุจจาระรวง (Diarrhea) Diarrhea หมายถึง ความถ่ีในการขบั ถา ยมากขึน้ รวมถงึ ลักษณะของอุจจาะเหลวมากกวาปกติ ทางศาสตรก ารแพทยแผนจนี เรียก“xie xie” การวนิ ิจฉยั กลุมอาการโรค 1.มามและกระเพาะอาหารพรอ ง มอี าการถา ยเหลวและมีกาก อาหารที่ไมยอ ยโดยเฉพาะอาหารมัน เบือ่ อาหาร แนนบรเิ วณลน้ิ ป หนา ตาซดี เซยี ว ออนเพลียไมมแี รง ถาเปน นานชม่ี ามตกลงลา ง จะทําใหอวัยวะที่กนหยอ น ลิ้น ซดี ฝา ขาว ชีพจร เลก็ ออ นแรง (Xi Ruo Mai .细弱脉) 2.ไตหยางพรอ ง (อุจจาระรว งตอนตี 5) เร่มิ อุจจาระรว งตัง้ แตเชามืด ลกั ษณะท่ถี ายออกมาเปนกากอาหารที่ไมยอย มอี าการปวดทอ ง แบบเยน็ ๆ กดแลว สบายขึน้ หนา ขาวซดี แขนขาเย็น ขาและหลังออนแรง ล้ิน อว นซดี ฝาขาว ชีพจร จม ลกึ เล็ก (Chen Xi Mai. 沉.细脉) 3.เย็นชื้นปด กน้ั มา ม อุจจาระรวงหลังจากไดรับความเย็นชืน้ ลักษณะอุจจาระใสบางหรือเหลวเปน น้ํา มเี สียงทอ ง รวง หลงั ถา ยจะรูส ึกทองสบายขน้ึ รับประทานอาหารอุนจะสบายขึ้น ลน้ิ ฝาขาวลนื่ ชพี จร ลอยออน คอ นขา งชา (หยู หวนมาย) พิน – อนิ และภาษาจีน 4.ไสร อนชนื้ เม่ือมอี าการปวดทองจะถา ยทันที(กลัน้ ไมอ ยู) อุจจาระมสี ีเหลอื งและมกั มีกลิน่ เหม็น มอี าการ ระคายเคอื งและแสบรอนรอบ ๆ ทวาร ปวดทอ งมาก ไมช อบถกู กดทอง หลงั บา ยอาการปวดจะลดลง

Page 214 204 การฝง เขม็ -รมยา เลม 2 ล้ิน แดง ฝาเหลืองเหนยี ว ชพี จร ลอย ออนเล็ก เรว็ (หยู สู มา ย)พนิ – อิน และภาษาจนี 5.อาหารตกคางในกระเพาะลําไส เกิดจากรบั ประทานอาหารมากเกินไป จนทองแนน ทองอดื ไมช อบถกู กดทอง หลงั ขบั ถาย อาการปวดจะลดลง ลกั ษณะอจุ จาระเหมน็ เหมือนไขเ นา เบอ่ื อาหาร เรอเหม็นเปร้ียว ลน้ิ ฝาหนา เหนียวสกปรก ชีพจร ลนื่ (หวามาย) หลกั การรักษา 1. การฝง เขม็ ระบบเสน ลมปราณ จุดหลกั ZhongWan (CV12) TianShu (ST25) ZuSanLi (ST36) จุดเสรมิ : - มามและกระเพาะอาหารพรอง เพิม่ จุด PiShu (BL20) WeiShu (BL21) - ไตหยางพรอ ง เพ่มิ จดุ ShenShu (Bl23) GuanYuan (CV4) QiHai (CV6) MingMen (GV4) วธิ กี าร กระตนุ เข็มแบบบาํ รุง อาจใชร มยารว มดวย 2. การฝง เข็มหู ใชจ ุด Large Intestine, Small Intestine, Stomach, Spleen, Triple Energizer, Sympathetic Nerve และ Shenmen ใชเมด็ หวงั ปูหลวิ สิงติดตามจดุ สลบั กันซายขวา เปลี่ยนขา งทกุ 3 วนั

บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค Page 215 205   อุจจาระรวง

Page 216 206 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 แผลกระเพาะอาหาร และลําไสเลก็ สว นตน (Gastric and duodenal ulcer) แผลกระเพาะอาหารและลําไสเ ลก็ สว นตน มีอาการนาํ คือ ปวดทองเปน ๆ หาย ๆ มกั มีอาการ เรอเปร้ียว รอนบริเวณทรวงอก จกุ แนน อดื คลื่นไส อาเจยี นรว มดว ย พบมากในวัยหนุมสาวและวยั ทํางาน โดยเฉพาะในเพศชาย การแพทยแผนตะวันตกจะรวบถงึ acute และ chronic gastritic, gastric and duodenal ulcer ศาสตรก ารแพทยแ ผนจนี จะจัดอยใู นกลมุ “Wei Tong” ปวดล้ินป กรดไหลยอ น แนนแสบ หนาอก อาเจียนเปน เลือดและอจุ จาระเปน เลอื ด สาเหตแุ ละกลไกการเกดิ โรค สว นใหญเกดิ จากการรบั ประทานอาหารไมถ กู หลักโภชนาการ การเปล่ยี นแปลงทางอารมณ มี ความพรองในการทํางานของตับ ซึง่ เกี่ยวของกับการยอยและการลําเลยี งอาหาร การทาํ งานของมา มและ กระเพาะอาหารขาดความสมดลุ การวินิจฉัยแยกกลมุ อาการโรค 1. ชีต่ ับขมกระเพาะอาหาร (การทํางานของตับและกระเพาะอาหารไมสมั พันธกนั ) มอี าการปวดแนนบรเิ วณล้นิ ปร า วไปชายโครงทั้งสองขา ง เรอเปรีย้ ว แสบรอนทรวงอก คล่นื ไสแ ละอาเจียน อาการจะเปน มากขนึ้ เม่ือมีการเปลีย่ นแปลงทางอารมณ ล้นิ ฝา เหลืองบาง ชีพจร ตงึ (Xian Mai 弦脉) 2. กระเพาะอาหารรอ นจากอาหารตกคา ง มีอาการปวดแสบรอนทกี่ ระเพาะอาหาร แหง และขมในปาก มกี ลนิ่ ปาก ปสสาวะสีเหลอื ง อจุ จาระแหง แขง็ และถายไมห มด ชีพจร เร็ว (Su Mai 数脉) ลิ้น แดงฝา เหลอื ง

Page 217 บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค 207 3. เลือดคงั่ ชี่ตดิ ขัด มอี าการปวดบริเวณลนิ้ ปเ หมอื นถูกเข็มทมิ่ อาการเปน มากข้นึ หลงั รบั ประทานอาหาร อาจมี อาการอาเจียนเปน เลือด ถายเปนเลอื ด ล้ิน สีคล้ํามวงอาจมีจ้าํ เลือด ชีพจร ฝด (Se Mai. 涩脉) 4. มามและกระเพาะอาหารเยน็ พรอง ปวดแนน ๆ ตื้อ ๆ บรเิ วณล้ินป ชอบการกดและความอุน ทองวางจะปวดมากขึ้น ไดรบั ประทาน อาหารจะสบายข้นึ เมอ่ื ทํางานหนัก หรอื รบั ประทานอาหารท่เี ย็น หรือน้ําแขง็ อาการจะรนุ แรงมากขน้ึ ล้นิ ซดี ฝา ขาว ชพี จร เลก็ และไมมแี รง (Xi Rou Mai .细弱脉) 5. ความเยน็ เขารุกรานกระเพาะอาหาร มีอาการปวดทองมากเมอ่ื ไดรบั ความเยน็ รุกรานจากภายนอก ไมชอบอาหารเยน็ ชอบอาหารอนุ ลิ้น ขาวบาง ชีพจร ตงึ หรอื ตงึ แนน (Xian Mai 弦滑数 , Jin Mai 紧脉) 6. อนิ กระเพาะอาหารพรอ ง ปวดแสบรอนบริเวณล้นิ ป หวิ แตไมอ ยากรบั ประทาน ปากคอแหง ทอ งผูก ลน้ิ แดงแหง ไมมฝี า ชพี จร เล็ก เรว็ หรอื ตึง (Xi Mai 涩脉, Su Mai 数脉, Xian Mai.弦脉 ) หลกั การรกั ษา 1. การฝงเข็มระบบเสนลมปราณ จุดหลัก : ZhongWan (CV12) NeiGuan (PC6) ZuSanLi (ST36) PiShu (BL20) WeiShu (BL21) GongSun (SP4) จุดเสริม : - การทาํ งานของตับและกระเพาะอาหารไมส อดคลองกนั เพิม่ จดุ TaiChong (LR3) QiMen (LR14) - ความรอนคัง่ ในกระเพาะอาหารและลําไส เพิม่ จดุ NeiTing (ST44) QianGu (SI2)

Page 218 208 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 - ชต่ี ิดขัดและเลอื ดค่งั เพิ่มจุด GeShu (BL17) Hegu (LU4) - มา มและกระเพาะอาหารเยน็ พรอง เพ่ิมจุด ZhangMen (LR13) QiHai (CV6) - มีอาการปวดทอ งมาก เพม่ิ จดุ LiangQiu (ST34) - มีอาการทองผกู หรอื ถายเหลว เพ่มิ จุดTianShu (ST25) XiaJuXu (ST39) - มอี าการอาเจียนเปน เลอื ดหรือถายเปนเลอื ด เพม่ิ จุด XueHai (SP10) GeShu (BL17) - อินกระเพาะพรอง เพ่ิมจดุ GongSun (SP4) WeiShu (BL21) - ความรอ นรุกรานกระเพาะ เพิ่มจุด ShenQue (CV8) LiangQiu (ST34) - รบั ประทานอาหารมาก อาหารตกคา ง เพ่ิมจุด LiangMen (ST21) JianLi (CV11) - ชี่ตบั รุกรานกระเพาะอาหาร เพิ่มจุด TaiChong (LR3) QiMen (EX-CA5) - ความรอ นชื้นสะสมในจงเจยี ว เพ่มิ จุด FengLong (ST40) NeiTing (ST44) LiDui (ST45) 2. การฝงเขม็ หู ใชจ ดุ Stomach, Duodenum, Spleen, Liver, Sympathetic Nerve และ Shenmen เลอื กใช 2-3 จุดกระตุนความแรงระดับกลาง คาเข็มไว 20 นาที หรอื ใชเมด็ ผักกาดตดิ ตาม จดุ กอนนอนกระตนุ 2-3 นาที

บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค Page 219 209 แผลกระเพาะอาหารและลาํ ไสเ ลก็ สวนตน

Page 220 210 การฝง เขม็ -รมยา เลม 2 Gastritis Gastritis เปนการอักเสบของเยื่อบกุ ระเพาะอาหาร ซงึ่ แบง เปน 2 ชนดิ คอื ชนดิ เฉียบพลนั (acute gastritis) และชนดิ เรื้อรัง (chronic gastritis) สาเหตุและกลไกการเกิดโรค acute gastritis เปนการอักเสบเฉียบของทางเดนิ กระเพาะอาหาร สาเหตุเกิดจากการใช ยา บางกลมุ (เชน NSAIDS ) แอลกอฮอล การรับประทานหรอื ดื่มสารท่ีกัดกรอ นเยอ่ื บผุ นังกระเพาะอาหาร ความเครยี ดและการติดเชอื้ สวน chronic gastritis เปนการเรอ้ื รงั ของทางเดินกระเพาะอาหาร สาเหตุ เกิดจาก การไดร ับยากลุม NSAIDS เปนเวลานาน การตดิ เชอื้ Helicobacter pylori จากการเสอื่ ม ของเย่ือบกุ ระเพาะอาหารตามวัย นํา้ ดีไหลยอนเรอื้ รงั เปนตน ศาสตรก ารแพทยแ ผนจนี เรียกอาการนว้ี า Wei Wan Tong (胃脘痛) และ Pi Zhong (痞肿) จากการไดรบั ผล กระทบจากภายนอก(exogenous pathogens) การรับประทานอาหารไมถ กู หลกั โภชนาการ ความซึมเศรา ทาํ ใหชี่ตับตดิ ขัด ตบั และมามพรอง ชีต่ บั และมา มตดิ ขัด - Acute Gastritis การวนิ ิจฉัยกลมุ อาการโรค 1.ความเยน็ ช้ืนกระทบซานเจียวกลาง มีอาการปวดทอ งอยา งเฉยี บพลนั ปวดรุนแรง คล่นื ไสอาเจียน ถา ยเหลวเปนน้ํา มไี ขก ลวั หนาว ความเยน็ จะทําใหอาการแยล ง สว นความอนุ จะทําใหอาการดขี ้นึ ลนิ้ ซดี ฝา ขาว ชพี จร ตึงและแนน (Xian Jin Mai 弦紧脉) 2.ความรอ นช้ืนสะสมในจงเจยี ว มีอาการปวดแบบแสบรอ น ทอ งอืดและปวดทบ่ี ริเวณลิน้ ป อาการเปน มากขึ้นหลังรบั ประทาน อาหาร อาเจียนหลังอาหาร มกี ลน่ิ ปาก อจุ จาระรว งฉบั พลัน ถา ยกระปรกิ ระปรอย และแสบรอ นท่ที วาร หนัก ลน้ิ แดง ฝา เหลอื งเหนยี ว ชพี จร ล่นื เรว็ (Hua Su Mai 滑数脉)

Page 221 บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค 211 3.อาหารตกคาง มอี าการทอ งอดื จุกแนน ล้นิ ป ปวดทอง กรดไหลยอ น อาการปวดทอ งจะลดลงหลงั อาเจยี น ขบั ถายไมคลอ งและมกี ลม่ิ เหม็น ล้นิ มฝี า หนา ชพี จร ตึง ลน่ื (Xian Hua Mai 弦滑数) หลกั การรักษา 1. การฝงเขม็ ระบบเสน ลมปราณ จดุ หลกั : ZhongWan (CV12) Neiguan (PC6) TianShu (ST 25) ZuSanLi (ST36) จดุ เสริม : - ความเย็นชนื้ กระทบซานเจียวกลาง เพิม่ จุด HeGu (LU14) YinLingQuan (SP9) - ความรอนชนื้ คัง่ ในซานเจยี วกลาง เพ่มิ จดุ QuChi (LI11) HeGu(LU4) - อาหารตกคา ง เพ่ิมจุด NeiTing (ST44) XuanJi (CV21) การปกเขม็ จดุ ZhongWan (CV12) ลึก 1-1.5 ชุน หลงั เตอช่คี าเขม็ ไว 3-5 นาทีแลวดงึ เขม็ ข้ึนใหค าอยูใ ตผิวหนงั แลว ปก ช้ีไปทางทาง ShangWan (CV13) ลึกลกึ 1-1.5 ชุนในแนวราบ แลว ดงึ เขม็ ข้ึนมาใหค าอยใู ตผ ิวหนังเล็กนอย แลว ปกช้ไี ปทางจุด JianLi (CV11) คาเข็มไว 2-3 นาที แลว ดงึ เข็มข้นึ ดว ยวธิ เี ดียวกนั ปกช้ไี ปทางซายและขวาทจ่ี ดุ YinDu (KI19) และจดุ LiangMen (ST21) ลกึ 1.5-2 ชนุ ทําใหการปก ZhongWan (CV12) สามารถกระตนุ อีกหกจดุ โดยรอบ สาํ หรับความ เย็นชนื้ นนั้ สามารถคาเขม็ ใหน านข้ึนหรอื รมยาเสรมิ 2. การฝง เข็มหู ใชจ ดุ กระเพาะอาหาร ตบั Sympathetic nerve, Shenmen, Subcortex และลาํ ไสใ หญ เลอื กใช 2-3 จุด กรณมี ีอาการปวดมากใหก ระตนุ ดวยความแรง ปก ทกุ วันหรอื วันเวนวัน สบิ ครั้งเปน หนงึ่ รอบการรักษา หรือใชเม็ดผักกาดตดิ ตามจุดดังกลา วกไ็ ด

Page 222 212 การฝงเขม็ -รมยา เลม 2 - Chronic Gastritis การวนิ ิจฉยั กลุมอาการโรค 1.มีความเยน็ พรองในมามและกระเพาะอาหาร ปวดตือ้ ๆ แนน ๆ บรเิ วณล้ินป การกดและความอนุ ชว ยบรรเทาอาการปวด ปส สาวะและ อุจจาระบอย มขี องเหลวในไหลยอน มีอาการหนาวสัน่ อาการจะแยลงเมอื่ กระทบความเยน็ เบื่ออาหาร ทองอืด ล้ิน ฝาขาวบาง ชพี จร ลกึ และชา (Chen Chi Mai 沉迟脉) 2.ชี่ตับกระทบกระเพาะอาหาร ทองอดื บริเวณลนิ้ ป มีกรดไหลยอ น อาการจะเปนมากขึ้นเมื่อต่นื เตน ลิน้ ฝา ขาวเหนียว ชพี จร ตึง (Xian Mai 弦脉) 3.ช่ตี ิดขดั และเลือดคงั่ มอี าการปวดทอ งเหมอื นถูกเขม็ ทม่ิ บรเิ วณล้นิ ป ปวดนาน ๆ จะมีอาการรา วไปหลงั การกดจะ ทาํ ใหอาการปวดมากขน้ึ ล้ิน มหี อ เลือด ชีพจร ฝด (Se Mai .涩脉) การรักษา 1. การฝง เข็มระบบเสน ลมปราณ จดุ หลกั : ZhongWan (CV12) NeiGuan (PC6) ZuSanLi (ST36) จดุ เสริม : - มคี วามเย็นพรอ งในมามและกระเพาะอาหาร เพิม่ จดุ PiShu (BL20) WeiShu (BL21) GongSun(SP4) - ชต่ี ับกระทบกระเพาะอาหาร เพิ่มจุด TaiChong (LI3) QiMen (LI14) YinLingQuan (SP9)

Page 223 บทที่ 4 การรักษาอาการโรค 213 - ช่ีติดขัดและเลอื ดคั่ง เพิม่ จุด GanShu (BL18) GeShu (BL17) SanYinJiao (SP6) สาเหตุจากชี่ตบั กระทบกระเพาะอาหาร ชต่ี ิดขัดและเลือดค่ัง ใหกระตุน เข็มแบบระบาย สวน สาเหตุจากความเย็นพรองในมามและกระเพาะอาหารกระตนุ เขม็ แบบบาํ รุง หรอื ใชก ารรมยา 2. การฝง เขม็ หู ใชจดุ กระเพาะอาหาร ตับ Sympathetic nerve และ Subcortex เลอื กใช 2-3 จุด คาเขม็ ไว 15-20 นาทีหรือใชเม็ดผกั กาดติดตามจดุ กไ็ ด Acute Gastritis   

Page 224 214 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2     Chronic Gastritis 

Page 225 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 215 6. โรคระบบทางเดนิ ปสสาวะ ปสสาวะรดทน่ี อน (Enuresis) ปสสาวะรดท่นี อน เปน ภาวะที่มปี ส สาวะราดขณะนอนหลบั ในผทู ม่ี อี ายุ 3 ปข ้ึนไป ในรายท่ี เปนนอ ย หลายวนั จะมีปส สาวะราดกลางคนื ครัง้ หนงึ่ ในรายท่เี ปน มากจะเกดิ อาการหลายคร้ังตอ คืน ทง้ั น้ีไมรวมเด็กท่ีดื่มนํ้ามากหรือเพลียมากจากการเลนกอนนอน ศาสตรการแพทยจีนเรียก “อีเ๋ น่ียว” (YiNiao 遗尿) สาเหตแุ ละกลไกการเกิดโรค 1.ชี่ไตพรอ ง เกดิ จากทนุ แตก าํ เนดิ ไมส มบูรณ ทําใหไ มสามารถดดู ร้งั หรือกักเก็บปสสาวะไวไ ด 2.ชี่ปอดและมามพรอ ง: เกิดจากความเจบ็ ปว ยในระบบทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร เชน เปนหวดั ซา้ํ ซาก ทานอาหารไมถูกสขุ ลักษณะ จนมผี ลตอ ปอดและมาม 3.ความรอนชื้นในเซย่ี เจียว: เกิดจากการไดรับรอนชื้นจากภายนอก หรอื เปน ผลสบื เนื่องจาก มามพรอง เกิดความรอนช้นื เคลอื่ นลงเซ่ียเจยี ว การวินจิ ฉยั แยกกลมุ อาการโรค 1.ชไ่ี ตพรอ ง : หนา ขาวซีด เซื่องซมึ ปฏกิ ริ ยิ าเชื่องชา กลางวนั ปส สาวะบอ ย หากอาการเปนมากจะมี อาการตัวเย็น มอื เทาเยน็ เม่ือยเอว ขาไมมแี รง ลิ้น ซีด ชพี จร จม เลก็ ไมม ีแรง (Chen Xi Mai 沉细脉) 2.ชป่ี อดและมา มพรอง : ในวนั ทเ่ี ดก็ เลน จนเหน็ดเหนอื่ ย ตอนนอนจะเกิดอาการปสสาวะรดท่ีนอน สี หนา ไมส ดใส ไมค อ ยมเี ร่ียวแรง มักเปน เด็กพูดนอย อจุ จาระเหลว ลิน้ ซดี ชีพจร เล็ก ไมม แี รง (Xi Mai 细弱脉)

Page 226 216 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 3.ความรอนชืน้ ในเซี่ยเจียว: ปส สาวะบอยแตป รมิ าณนอ ย ปสสาวะสีเหลืองและมกี ลน่ิ เหม็นคาว อาจมี อาการคันบริเวณอวยั วะเพศ ฝนมาก นอนกัดฟน อารมณฉ ุนเฉียวโกรธงา ย หนาและรมิ ฝป ากแดง ปากแหง ลน้ิ แดง ฝา เหลืองเหนยี ว ชีพจร มกั จะตงึ เร็ว (Xian Shu Mai 弦数脉) หลักการรักษา 1. การฝงเขม็ ระบบเสน ลมปราณ จุดหลัก : ZhongJi (CV3) GuanYuan (CV4) PangGuangShu (BL28) SanYinJiao (SP6) จดุ เสรมิ : - ช่ไี ตพรอ ง: QiHai (CV6) ShenShu (BL23) - ชป่ี อดและมา มพรอง: FeiShu (BL13) PiShu (BL20) ZuSanLi (ST36) - รอนชื้นในเซี่ยเจียว: QuGu (CV2) YinLingQuan (SP9) 2. การฝง เข็มหู จดุ ทีใ่ ช : Kidney, Urinary bladder, Liver, Subcortex, Endocrine, Urethra, วิธกี าร : ปก เขม็ ครัง้ ละ 3-5 จดุ วนั ละคร้งั คาเข็ม 20 นาที และ/หรือใชเ มด็ หวงั ปหู ลวิ สิงตดิ หู 3. การฝงเขม็ ศรี ษะ จุดที่ใช: เสน ขางหนาผากที่ 3 (ErPangSanXian), เสนกลางกระหมอ ม (DingZhongXian) วธิ กี าร : ปก เข็มเบา กระตุน เข็มทกุ 5-10 นาที

บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค Page 227 217 ปสสาวะรดทน่ี อน (Enuresis)

Page 228 218 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 ปสสาวะคาง (Retention of Urine) ปส สาวะคา ง เปน ภาวะทถ่ี า ยปสสาวะลําบาก ทําใหม ปี สสาวะคา งในกระเพาะปส สาวะจาํ นวน มาก อาการทางคลนิ ิกคอื ปสสาวะไมออก และมีอาการทองตึงบริเวณทองนอ ย ศาสตรก ารแพทยจ นี จดั อยูใ นกลุม“หลงป : LongBi :癃闭 ” ปสสาวะคา งเกิดจากความผิดปกตขิ องการแปรสภาพโดยชี่ (Qi Hua) ของกระเพาะปสสาวะ และซานเจยี วโดยเฉพาะเซ่ียเจยี ว สาเหตุสําคญั ไดแ ก ความรอ นชนื้ ไหลสเู บ้ืองลา ง ชตี่ ับติดขัดเปน เวลานาน การอุดก้นั ของทางเดนิ ปสสาวะ และช่ีไตพรอ ง สาเหตุและกลไกการเกิดโรค 1.รอนชนื้ เคลือ่ นลงสเู บ้ืองลา ง ความรอนชืน้ เกิดจาก สภาพอากาศรอนชืน้ หรือ การ รบั ประทานอาหารรสจดั เปน ประจํา ไดแก หวาน มัน เผ็ด หรอื การด่มื สรุ า 2.ชตี่ ับตดิ ขดั เปนเวลานาน เกิดจากอารมณ คือ โทสะทเี่ ก็บกดไว สงผลตอการไหลเวียน ของช่ตี บั 3.ทางเดนิ ปส สาวะอดุ กน้ั เกดิ จากเลอื ดคง่ั ตะกอน หรอื น่วิ อุดก้นั ทางเดนิ ปสสาวะ หรือ เกดิ จากการไดร ับการบาดเจบ็ 4.ช่ไี ตพรอ ง เกิดจากสงู อายุ ทาํ งานตรากตรํา มเี พศสัมพันธมากเกนิ พักผอ นไมเพียงพอ การวนิ จิ ฉยั แยกกลมุ อาการโรค 1. รอนชน้ื เคลอื่ นลงสเู บอ้ื งลา ง ปสสาวะลาํ บาก ปริมาณนอย หรอื เปน หยด ในรายทีร่ นุ แรงจะ ปส สาวะไมออก บวมแนนบรเิ วณทอ งนอย ขมในปาก นํา้ ลายเหนยี ว กระหายนํ้าแตไมอยากดืม่ อุจจาระ ไมค ลอ ง ลิน้ แดง ฝาเหลอื งเหนยี ว ชพี จร จม เรว็ (Chen Shu Mai 沉数脉 ) 2. ชี่ตับติดขัดเปนเวลานาน ปสสาวะไมคลอง ปวดตึงทองนอ ยอยากปสสาวะ เจ็บชายโครงขมในปาก

Page 229 บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค 219 ลิ้น ฝา ขาวบาง ชีพจร ตงึ (Xian Mai 弦脉) 3.ทางเดินปสสาวะอดุ กนั้ ปส สาวะเปน หยด หรือตดิ ขดั ปวดแนน บรเิ วณทองนอย ลน้ิ มวงคลาํ้ หรอื มีจุดจํา้ เลอื ด ชพี จร ฝด (Se Mai 涩脉) 4.ชไี่ ตพรอง ปส สาวะไมค ลอง ไมมแี รงเบง เมอ่ื ยเอว เขาออ น เซ่ืองซึม ลน้ิ ซีด ชพี จร จม เลก็ ออ น (Chen Xi Ruo Mai 沉细弱脉) หลกั การรกั ษา 1.การฝง เข็มระบบเสน ลมปราณ จดุ หลกั : GuanYuan (CV4) SanYinJiao (SP6) YinLingQuan (SP9) PangGuangShu (BL28) จดุ เสริม - รอนชนื้ : ZhongJi (CV3) XingJian (LR2) - ตับตดิ ขดั : TaiChong (LR3) ZhiGou (TE6) - เลอื ดคัง่ : XueHai (SP10) GeShu (BL17) - ช่ีไตพรอ ง : ShenShu (BL23) TaiXi (KI3) ขอควรระวงั การปก จดุ ZhongJi (CV3) ไมค วรปกลกึ เกนิ ไป อาจเกดิ อันตรายตอ กระเพาะปสสาวะ 2.การฝงเขม็ หู จดุ ทใี่ ช : Urinary bladder, Kidney, Triple Energizer, Urethra วธิ ีการ เลือกครัง้ ละ 1 - 3 จุด กระตุนความแรงปานกลาง คาเข็ม 40-60 นาที และ/หรอื ใช เมด็ หวงั ปหู ลวิ สงิ ติดหู

Page 230 220 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 ปสสาวะคาง (Retention of Urine)

Page 231 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 221 น่ิวในทางเดนิ ปสสาวะ (Urinary Tract Stones) นว่ิ ในทางเดินปสสาวะ หมายถงึ การกอรูปรา งและการคง่ั คา งของกอ นผลกึ ในระบบทางเดิน ปส สาวะ เชน น่วิ ในไต นิ่วในทอไต ตลอดจนนิ่วในตาํ แหนงของระบบทางเดินปส สาวะ อาการหลกั คือ ปวดเสียดบิดบรเิ วณเอวและทอ งนอ ย ปส สาวะแสบขัด และ/หรือ ปสสาวะเปน เลือด เขาไดกับกลุม ปส สาวะกะปรบิ กะปรอยจาก นวิ่ เม็ดทราย และปส สาวะหยดเปน เลอื ด ในศาสตรการแพทยจ นี เรยี กวา ส่อื หลิน (ShiLin) ตาํ แหนง ของโรคอยทู ไ่ี ตและกระเพาะปส สาวะ แตจ ะเกยี่ วพนั กบั ตบั และมาม สาเหตุ มักเกดิ จากความรอนชืน้ สะสมในกระเพาะปส สาวะ ชไี่ ตออ นแอ หรอื ชตี่ ิดขดั และการอดุ ตันของเซี่ยเจยี ว ในระยะแรก ๆ มักเปน กลุม อาการแกรง แตเมอื่ เจ็บปว ยนานจะแปรเปล่ียนเปนกลมุ อาการพรอ ง หรอื กลมุ อาการท้ังแกรงและพรองปนกัน สาเหตแุ ละกลไกการเกิดโรค 1. ความรอนชน้ื สะสมจนจบั ตวั เปน กอ น ความรอ นชื้นเกดิ จาก สภาพอากาศรอนชืน้ หรอื การรับประทานอาหารรสจัดเปน ประจํา ไดแก หวาน มนั เผ็ด หรือ การด่มื สรุ า ความรอนชนื้ เคลอื่ นลง สูเซ่ียเจียวทาํ ใหก ารแปรสภาพ โดยช่ี (Qi Hua)ของกระเพาะปส สาวะมปี ระสทิ ธภิ าพลดลง จึงเกดิ การ สะสมและจับตวั เปนกอ น 2. ชีต่ ดิ ขดั และเลือดค่งั เกิดจากอารมณ คอื โทสะทเี่ กบ็ กดไว สงผลตอ การไหลเวียนของชี่ ตบั และแปรสภาพเปน ความรอ น นอกจากนน้ั ช่ีติดขดั กท็ าํ ใหเ กิดเลอื ดคง่ั ได 3. หยางมามและไตพรอ ง เน่ืองจากสงู อายหุ รอื รางกายออ นแอทําใหหยางมา มและไตพรอง ไมส ามารถแปรสภาพโดยช่ี (Qi Hua) ของไตไดอยางมีประสทิ ธภิ าพ จงึ เกิดการสะสมและจบั ตวั ของ ตะกอน 4. อนิ ตับและไตพรอ ง เกิดไฟพรอ งคอ ยๆทาํ ลายเสน เลือดฝอยเลก็ ๆ ทําใหเ ลือดออกแลว เกิดนิ่ว

Page 232 222 การฝง เขม็ -รมยา เลม 2 การวนิ จิ ฉยั แยกกลมุ อาการโรค 1.ความรอ นชื้นสะสมจนจบั ตัวเปน กอ น มีอาการปวดเสียดบดิ บริเวณเอวและทองนอ ย ปสสาวะหยดและแสบขัด หรือปส สาวะไม ออกเฉียบพลนั หรือปสสาวะเปน เลอื ด หรอื เปนไข ขมปาก ลิ้น แดง ฝา หนาเหนียว ชพี จร ล่ืน เรว็ (Hua Shu Mai 滑数脉) 2.ช่ตี ดิ ขดั และเลอื ดคงั่ ปวดรําคาญบรเิ วณเอวและทอ ง ปส สาวะไมออกทนั ทีทนั ใด ปวดมาก ปสสาวะเปน เลือด หรอื สีแดงคล้ํา ใบหนา หมองคลํา้ ลิ้น สีมวงแดงคลํ้า ชีพจร ตึง ฝด (Xian Se Mai 弦涩脉) 3.หยางมามและไตพรอง ปวดราํ คาญบรเิ วณเอวและทอง ปส สาวะบอยหรือปส สาวะติดขดั ออนเพลียไมค อ ยมีแรง ตวั เย็น มือเทาเย็น เมอ่ื ยเอวเขา ออน สหี นาซดี เซียว ลน้ิ ซีด ฝา ขาว ชพี จร คอนขางชา ออ น (Huan Ruo Mai 缓弱脉) 4.อนิ ตับและไตพรอ ง ปสสาวะเปนหยดและแสบรอน วิงเวยี นและมเี สยี งดังในหู รอ นเปนเวลาและเหงอ่ื ออก กลางคนื รอ นท้งั หา (หนา อก ผา มอื ผาเทา) นอนไมห ลบั ฝน บอย ลน้ิ แดง ฝา นอย ชีพจร เลก็ เร็ว ไมม แี รง (Xi Shu Mai 细数脉) หลักการรกั ษา 1.การฝง เขม็ ระบบเสนลมปราณ จุดหลัก : ZhongJi (CV3) SanYinJiao (SP6) TaiXi (KI3) ShenShu (BL23) PangGuangShu (BL28) JingMen (GB25)

Page 233 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 223 จดุ เสริม - กลุมความรอ นชื้นในเซีย่ เจยี ว เพมิ่ จดุ ShuiDao (ST28) WeiYang (BL39) YinLingQuan (SP9 - กลมุ ชี่ติดขัดและเลือดคง่ั เพิม่ จดุ HeGu (LI4) TaiChong (LR3) GeShu (BL17) - กลุมหยางมามและไตพรอ ง เพิ่มจดุ GuanYuan(CV4) PiShu(BL20) MingMen (GV4) ZuSanLi (ST36) - กลมุ อนิ ตบั และไตพรอ ง เพิม่ จุด FuLiu (KI7) GanShu (BL18) QuQuan (LR8) YinGu (KI10) - อาการปวดเสียดบดิ เพมิ่ จุด YangLingQuan (GB34) AShi point - ปสสาวะเปนเลือด เพ่มิ จุด XueHai (SP10) - ถา มีไข เพิม่ จดุ HeGu(LI4) QuChi (LI11) 2. การฝงเขม็ หู จดุ ที่ใช Kidney, Ureter, Urinary bladder, Urethra, Lung, Spleen, Triple Energizer, Sympathetic, ShenMen, Subcortex วิธีการ เลือก 3-5 จดุ ตอครงั้ กระตนุ แรงและหมนุ เขม็ บอยๆ คาเขม็ 30-60 นาที วนั ละ 1-2 ครง้ั หรอื ใชเ มด็ หวงั ปหู ลิวสงิ ตดิ ก็ได

Page 234 224 การฝง เขม็ -รมยา เลม 2 นิ่วในทางเดินปสสาวะ (Urinary Tract Stones)

Page 235 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 225 ตอมลูกหมากอกั เสบ (Prostatitis) ตอ มลกู หมากอักเสบเฉียบพลนั มีอาการของระบบทางเดนิ ปสสาวะ ปส สาวะสดุ แลวมีเลือดออก และปวดบริเวณฝเ ยบ็ ตอมลูกหมากอักเสบเรื้อรังมีอาการปส สาวะออกชา ปส สาวะสุดแลว ยงั หยด หรอื มสี ารคดั หลั่งขนุ ขาวจากตอ มลกู หมาก หรอื ฝนเปยก หลั่งเรว็ และเสือ่ มสมรรถภาพทางเพศ ศาสตรก าร แพทยจ นี จดั อยใู นกลมุ โรคปสสาวะขดั (Lin Zheng 淋证) อสุจิเคล่อื น (Yi Jing :遗精) หนองใน (Lin Bing 淋病) การวนิ จิ ฉัยโรคนี้ตอ งอาศยั การตรวจวินจิ ฉยั และการตรวจทางหอ งปฏบิ ตั กิ ารแบบการแพทย แผนปจ จบุ นั สวนศาสตรก ารแพทยจ ีนสามารถใหการรกั ษาโดยการวิเคราะหแ ยกตามกลมุ อาการของโรค ซึ่งการรกั ษาโดยการฝง เขม็ มรี ายงานวา ไดผลดี แตตอ งใชเวลาในการรักษานาน การวนิ ิจฉัยแยกกลมุ อาการโรค 1.ความรอ นชื้นเคลอ่ื นลงสว นลา ง มอี าการปวดแสบรอ นทางเดนิ ปสสาวะ ปส สาวะเขมปรมิ าณนอ ย มีสารคดั หลั่งสขี าวปรมิ าณมากจากทอ ปส สาวะ ขมปาก ปากแหง กระหายนาํ้ และอยากดื่มนาํ้ อุจจาระ แหง ล้ิน แดง ฝา เหลอื งเหนยี ว ชีพจร ลืน่ และเร็ว (Hua Shu Mai 滑数脉) 2. พิษความรอนสะสม ไขส งู กลวั หนาว ปสสาวะเปนเลอื ด ปวดเวลาถายอุจจาระ ลิน้ แดงเขม ฝาเหลืองแหง ชีพจร ตงึ เรว็ และมแี รง (Xian Shu Mai 弦数脉) 3. ความเย็นเกาะกุมเสนลมปราณตบั ปวดราํ คาญบริเวณทองนอ ยและอณั ฑะ ถูกความ เยน็ จะปวดมากข้ึน อาการลดลงเมือ่ ไดรบั ความอุน ลิน้ ฝา ขาวลื่น ชีพจร จม ตงึ หรือชา (Chen Xian or Chi Mai 沉弦迟脉) 4. อินตบั และไตพรอ ง เมอ่ื ยบริเวณเอวและกระเบนเหนบ็ ขาออ นแรง รอนทั้งหา นอนไม

Page 236 226 การฝงเข็ม-รมยา เลม 2 หลับ ฝนบอ ย ฝน เปย ก วิงเวียน ปวดราํ คาญบรเิ วณฝเ ยบ็ บางครง้ั มอี าการแสบรอนในทอปสสาวะ ล้นิ แดง ฝา นอย ชพี จร จม เล็กและเรว็ (Chen Xi Shu Mai 沉细数脉) 5. หยางมา มและไตพรอ ง ปส สาวะเปนหยด ไมสุด ปสสาวะบอยกลางคนื สีหนา ซีด แขน ขาเย็นและออ นแรง บวมท้งั ตัว อุจจาระเหลว อสจุ เิ คล่อื นงา ย เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ล้ิน ซดี ฝาขาว ชีพจร เล็กและออ น (Xi Ruo Mai 细弱脉) 6.ชีต่ ิดขัดและเลือดคงั่ มีการดาํ เนินของโรคมาอยางเรื้อรงั ปสสาวะปนเลือด อสุจปิ นเลอื ด ปวดแนนทอ งนอ ย ปสสาวะเปน ลาํ เลก็ หรอื เปนหยด ลน้ิ แดงคลาํ้ หรือมจี ดุ เลือดคัง่ ชีพจร ตึง หรอื ฝด (Xian Se Mai 弦涩脉) หลักการรกั ษา 1. การฝง เขม็ ระบบเสนลมปราณ จุดหลัก ZhongJi (CV3) CiLiao (BL32) SanYinJiao (SP6) YinLingQuan (SP9) จุดเสรมิ : - กลุมความรอนชน้ื เคลอ่ื นลงสว นลาง เพ่มิ จุด QuGu (CV2) ZhiBian (BL54) PangGuangShu (BL28) SanJiaoShu (BL22) - กลุมพษิ ความรอนสะสม เพิม่ จุด QuChi (LI11) HeGu (LI4) - กลุมความเยน็ เกาะกมุ เสน ลมปราณตบั เพิ่มจุด DaDun (LR1) TaiChong (LR3) - กลมุ อนิ ตบั และไตพรอ ง เพม่ิ จุด GuanYuan (CV4) FuLiu (KI7) TaiXi (KI3) ShenShu (BL23) GanShu (BL18) - กลุม หยางมา มและไตพรอง เพมิ่ จุด MingMen (GV4) PiShu (BL20) ShenShu(BL23) ZuSanLi (ST36) - ชีต่ ดิ ขดั และเลอื ดค่ัง เพมิ่ จดุ TaiChong (LR3) GeShu (BL17) - ปสสาวะเปนเลือด : XueHai (SP10) GeShu (BL17) ZhiBian (BL54)

Page 237 บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค 227 - อสจุ ริ าดและฝน เปยก : JingGong (EX-CA1) GuanYuan (CV4) DaHe (KI12) วธิ ีการ ใหปสสาวะกอนฝงเขม็ ZhongJi (CV3), GuanYuan (CV4), QuGu (CV2) ใหปก ตรงลกึ 1.5 - 2 ชุน จนมคี วามรูสกึ เข็มวิ่งไปบริเวณฝเยบ็ CiLiao (BL32), ZhiBian (BL54) ปกลกึ 1.5 - 3 ชนุ ทิศทางไปหากระเพาะปส สาวะ ใหไดความรสู กึ วง่ิ ไปทอ งนอ ยและบริเวณฝเยบ็ จดุ อื่น ๆ ปกเขม็ ตาม หลกั การท่วั ไป การกระตนุ เข็มสวนใหญเปน การระบาย สาํ หรบั กลุมหยางมา มและไตพรอง ปก แบบบํารงุ และรมยา สาํ หรบั กลมุ อนิ ตับและไตพรอง ปกเขม็ กระตนุ แบบไมเสรมิ ไมระบาย 2.การฝงเขม็ หู จดุ ท่ใี ช : Angle of Cymba Conchae, Kidney, Urinary bladder, Liver, Triple Energizer, ShenMen, Pelvis, Sympathetic, Endocrine, Adrenal gland วิธกี าร เลือก 3 - 5 จดุ ตอครัง้ สําหรับตอ มลูกหมากอักเสบเฉียบพลนั ใหกระตุน แรง (และ เจาะปลอ ยเลือดบริเวณสว นยอดใบห)ู คาเขม็ 45-60 นาที และกระตนุ เปน ชวง ๆ สาํ หรับตอมลกู หมาก อกั เสบเรือ้ รงั กระตุน ความแรงปานกลาง คาเข็ม 20 นาที ปก เข็มวันละคร้ัง

Page 238 228 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 ตอ มลกู หมากอักเสบ (Prostatitis)

Page 239 บทท่ี 4 การรักษาอาการโรค 229 ภาวะอสจุ เิ คลื่อน (Seminal Emission) ภาวะอสจุ เิ คลอื่ น หมายถึง มกี ารหลงั่ ของนํา้ อสจุ ิโดยไมมีเพศสัมพนั ธเกดิ ขึ้น ภาวะอสจุ ิเคลอ่ื น มีสาเหตุมาจากความผิดปกติของสมองทเี่ ปน ศูนยค วบคุมอารมณทางเพศ รวมท้งั ความผดิ ปกติของไขสนั หลงั ทเี่ นอื่ งมาจากการมีเพศสมั พนั ธม ากเกนิ ไป หรอื มคี วามตอ งการทาง เพศมากเกนิ ไป พบทั้งในขณะท่ีหลบั อยู(oneirogmus) หรอื ขณะทีร่ ูสึกตัวตนื่ อยกู ไ็ ด( spermatorrhea) ในชายวยั ทํางานถอื วาเปนภาวะทป่ี กติหากมอี าการอสุจิเคล่อื นไมบ อยคร้งั ตอ เดอื น แตหากมีอาการเชนนี้ หลายครง้ั ตอสปั ดาหห รือมอี าการทุกวันถือวา เปน ความผิดปกติ ภาวะอสุจเิ คล่อื นมักพบอาการรวมตางๆ เชน ปวดรอบเอว ปวดหวั เขา รูสกึ เขาและเอวไมม ีแรง มึนงงเวียนศรี ษะ เสียงดงั ในหู ไมกระตอื รือรน ความทรงจําลดลง สาเหตุและกลไกการเกดิ โรค ศาสตรการแพทยจ ีน ภาวะอสุจเิ คลอ่ื นในขณะหลับ(oneirogmus หรอื YiJing 遗 精 ใน การแพทยจ ีน) มสี าเหตุมาจากอบุ ัตเิ หตุของสมอง หรอื การชว ยตวั เองมากเกนิ ไป ทาํ ใหเกิดภาวะเสีย สมดุลของหวั ใจและไต สว นภาวะอสุจิเคลื่อนในขณะตื่นอยู(spermatorrhea หรอื Hua Jing 滑精 ใน การแพทยจ นี ) มสี าเหตุมาจากการมเี พศสมั พนั ธม ากเกนิ ไป หรอื ภาวะออนแอหลังจากการเจบ็ ปวยเร้ือรงั เปน ระยะเวลา นานจะทําใหส ารจงิ ในไตลดลง การวินจิ ฉยั แบง กลุมอาการโรค ภาวะอสจุ ิเคล่ือนโดยปกติสามารถแบงออกไดเ ปน 3 ชนดิ ดังน้ี 1. ภาวะของอนิ พรอ งและไฟกาํ เริบ( Yin deficiency with hyperactivity of Fire ) 2. ภาวะของไตพรอ งและหนา ที่ของไตลดลง( Kidney deficiency with impaired storage function ) 3. ภาวะความรอนชนื้ สะสม( Retained damp-heat ) จุดบนเสนลมปราณ เญนิ่ ตู กระเพาะปส สาวะ หัวใจ ไต และตบั ใชใ นการรักษาภาวะนี้

Page 240 230 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 1. ภาวะของอนิ พรอ งและไฟกําเรบิ หลกั การรกั ษา บาํ รงุ อิน ลดไฟ ทําใหห ัวใจสงบลง และกกั เกบ็ สารจงิ ในไต 2. ภาวะของไตพรอ งและหนา ท่ขี องไตลดลง หลกั การรกั ษา – เติมหยางในไตที่ลดลง บาํ รงุ สารจงิ กักเกบ็ สารจงิ ในไต 3. ภาวะความรอ นชื้นสะสม หลกั การรกั ษา – กําจัดความรอ นช้ืน การรกั ษาดว ยการฝงเขม็ - ภาวะของอนิ พรองและไฟกาํ เริบ อาการและการแสดงออก : มีอาการอสุจเิ คล่ือนในชวงกลางคนื ขณะนอนหลับ กระวนกระวาย นอนหลับไมสนทิ วงิ เวยี นมึนงง ตาพรามวั มีเสียงดังในหู ปวดเมอ่ื ยเอว เขาออน รอน ตามฝา มือฝาเทาและทรวงอก ปส สาวะออกนอย ลิน้ แดง ชพี จร เล็กและเรว็ (Xi su mai 细数脉) จดุ หลกั : ShenMen (HT7) / XinShu (BL15) - TaiXi (KI3) + ZhiShi (BL52) + TaiChong (LR3) - SanYinJiao (SP6) - BaiHui (GV20) - อธบิ าย : - ShenMen (HT7) และ XinShu (BL15) ระบายไฟจากหวั ใจ - TaiXi (KI3) และ ZhiShi (BL52) ทาํ ใหไตแขง็ แรงเพื่อกกั เกบ็ สารจิง - TaiChong (LR3) ระบายไฟจากชอ งทองสว นลา ง - BaiHui (GV20) สงบจิตใจ - SanYinJiao (SP6) บํารุงอนิ เพ่ือลดไฟ จุดเสริม : ตามอาการทีต่ รวจพบ - มรี สขมในปากและปวดเมอ่ื ปส สาวะ เพม่ิ จดุ ZhongJi (CV3) XiaXi (GB43) - ไวตอการแขง็ ตัวของอวัยวะเพศ เพม่ิ จุด YangLingQuan (GB34) -

Page 241 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 231 - ภาวะของไตพรองและหนา ท่ีของไตลดลง อาการและการแสดงออก : มอี าการอสุจเิ คล่อื นบอยมากในชว งกลางคนื หรอื แมแตกลางวนั และโดยเฉพาะเม่อื เกดิ ความตองการทางเพศยิง่ มีอาการบอยข้นึ มนึ งงวิงเวยี น ดขู าวซีดกวา ปกติ ไม กระตือรอื รน เงือ่ งหงอย ปวดเมอ่ื ยเอว เขาออ น ลน้ิ ซดี ชพี จร จม เลก็ และไมม ีแรง(Chen Xi Rou Mai 沉细弱脉) จดุ หลกั : ShenShu (BL23) ( + ^ ) DaHe (KI12) ( + ^ ) GuanYuan (CV4) ( + ^ ) SanYinJiao (SP6) ( + ^ ) MingMen (GV4) ( + ^ ) BaiHui (GV20) ( + ^ ) อธบิ าย : - ShenShu (BL23) และ DaHe (KI12) บาํ รุงหยางไต - BaiHui (GV20) ดงึ ชี่ท่ีตกลงไปใหขึ้นมาเพื่อควบคุมสารจงิ ในไต - SanYinJiao (SP6) บาํ รงุ อนิ และอนุ หยาง - GuanYuan (CV4) และ MingMen (GV4) บํารุงหยางไตและกกั เกบ็ สารจงิ จดุ เสรมิ : ตามอาการทีต่ รวจพบ - ระยะเวลาเปน มานาน เพม่ิ จดุ - GaoHuang (BL42) + ^ - ZhiShi (BL52) + ^ - TaiXi (KI3) + ^ - ปสสาวะบอย เพิ่มจดุ PangGuanShu (BL28) + ^ - ภาวะความรอ นช้นื สะสม อาการและการแสดงออก : มีอาการอสุจเิ คลอ่ื น กระวนกระวาย นอนหลบั ไมส นทิ มีรสขมใน ปาก ปส สาวะรอ นและออกนอ ย ล้ิน แดง มีฝาเหลืองเหนียว ชพี จร นุมและเร็ว (.............) ZhongJi (CV3) - YangLingQuan (GB34) - จุดหลกั : TaiChong (LR3) - SanYinJiao (SP6) - NeiGuan (PC6) -

Page 242 232 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 อธบิ าย : - TaiChong (LR3) และ YangLingQuan (GB34) ระบายความรอ นช้นื จากชองทอ ง สวนลาง - ZhongJi (CV3) ระบายความรอ นจากกระเพาะปสสาวะ - SanYinJiao (SP6) ขับความช้นื ระบายความรอ นจากเสนลมปราณยินทง้ั สามเสน และชว ย กักเกบ็ สารจงิ - NeiGuan (PC6) สงบจติ ใจเพอื่ ชวยกักเกบ็ สารจิง จดุ เสริม : - ปสสาวะขุนและแสบขัด เพ่มิ จุด CiLiao (BL32) - PangGuanShu (BL28) -   ภาวะอสจุ เิ คลอื่ นเกิดจากภาวะของอินพรอ งและไฟกาํ เรบิ

บทท่ี 4 การรักษาอาการโรค Page 243 233 ภาวะอสุจเิ คลอ่ื นเกิดจากภาวะของไตพรอ งและหนาที่ของไตลดลง

Page 244 234 การฝงเขม็ -รมยา เลม 2 ภาวะอสุจิเคลอื่ นเกดิ จากภาวะความรอนช้ืนสะสม  

Page 245 บทที่ 4 การรักษาอาการโรค 235 ภาวะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ (Impotence) ภาวะเสอื่ มสมรรถภาพทางเพศ หมายถึง การทไี่ มสามารถมีเพศสัมพนั ธจนจบกระบวนการได ตามปกติ ไมว าจะเปนการทีอ่ วยั วะเพศชายตน่ื ตัวไมม ากพอท่ีจะประกอบกจิ จนสําเรจ็ หรอื แมก ระทั่งไม สามารถต่นื ตวั ไดเลย เปน ปญหาที่สาํ คัญมากอีกปญ หาหนงึ่ ของเพศชาย โดยเฉพาะหากเกิดขนึ้ ในวัย ทํางานทย่ี งั สามารถประกอบกจิ ทางเพศไดแ ตไมสามารถทาํ ไดต ามปกติ สาเหตแุ ละกลไกการเกดิ โรค ภาวะเสอื่ มสมรรถภาพทางเพศ โดยทวั่ ไปเกดิ จากการหมกมุน ทางเพศหรือชว ยตวั เองมากเกนิ ไป ซึ่งจะมผี ลทาํ ใหไฟทีม่ งิ่ เหมิน(MingMen Fire) ลดลง และสารจงิ ท่ไี ตหมดไปได หรืออาจเกดิ จาก ความหวาดกลวั ตน่ื ตกใจหรือวิตกกังวลจนเกนิ ไปจนมผี ลทําใหเกิดการทาํ ลายชี่ของหวั ใจ มามและไต ในตาํ รา Treatment of Internal Disorders กลา วไวว า “การไมส ามารถตืน่ ตัวของอวยั วะเพศชายน้ัน เน่ืองมาจากการไดรับบาดเจบ็ ของอวยั วะภายในทเ่ี กดิ จากการหมกมุนทางเพศ และทาํ ใหส ารจิงในไต ลดลงและหมดไป หรือจากความวิตกกงั วลทีก่ ระทบจติ ใจ หรอื ความหวาดกลวั ตืน่ ตกใจจนเปน เหตใุ ห หนาที่ของไตเสยี ไป” อาหารทมี่ ันและเครื่องด่ืมไวนจ ะกระทบหนา ทข่ี องมา มและกระเพาะอาหารในการขนสง และแปร สภาพ ทําใหค วามชน้ื เปลยี่ นเปนความรอน ความรอ นชืน้ ที่เกดิ ข้ึนเคลื่อนตัวลงลา งเปนเหตุใหอวัยวะเพศ ชายไมแขง็ ตวั จึงเกดิ การเส่ือมสมรรถภาพทางเพศขน้ึ อยางไรก็ตาม สาเหตุจากความรอ นชนื้ ยังไมใช สาเหตทุ ี่พบบอย Zhang JinYue กลา วไวว า “เจด็ ถึงแปดคนในสิบคนของผทู ี่มีภาวะเสอื่ มสมรรถภาพ ทางเพศเกิดจากไฟทีล่ ดลง มีเพยี งสว นนอ ยเทา นนั้ ทเ่ี กดิ จากไฟทม่ี ากจนเกนิ ไป” การวนิ จิ ฉัยแยกกลุมอาการโรค 1. การลดลงของไฟท่มี ่ิงเหมิน 2. การเคล่ือนทล่ี งลา งของความรอนชืน้ 3. ภาวะหวั ใจและมามพรอ ง จุดบนเสน ลมปราณกระเพาะอาหาร ตู เญิ่น และกระเพาะปส สาวะใชใ นการรักษาภาวะน้ี

Page 246 236 การฝงเขม็ -รมยา เลม 2 หลักการรักษา 1. บํารงุ สารจงิ ในไตและเสริมหยางไต 2. กาํ จดั ความรอ นชืน้ 3. ฟนฟหู วั ใจและมา ม บํารุงไต การฝง เข็มระบบเสน ลมปราณ 1.1. การลดลงของไฟทีม่ ง่ิ เหมิน อาการและการแสดงออก : อวยั วะเพศไมสามารถแข็งตวั หรอื แข็งตวั ไมเต็มที่ ดูซีด โดย ท่วั ไป มือเทาเย็น มนึ งงวงิ เวียน ปวดเม่ือยเอว เขาออน ปส สาวะบอย กลัวความเย็น ตามวั เบื่ออาหาร ลน้ิ ซดี ฝา ขาวเหนยี ว ชพี จร จมและออน (Chen Rou Mai 沉弱脉) จุดหลัก ShenShu (BL23) + ^ MingMen (GV4) + ^ ZhongJi (CV3) + ^ GuanYuan (CV4) + ^ SanYinJiao (SP6) + ZhiShi (BL52) + ^ BaiHui (GV20) + ^ อธิบาย : - ShenShu (BL23) ZhiShi (BL52) และ MingMen (GV4) ชวยอนุ และบํารุงหยางของไต - GuanYuan (CV4) และ ZhongJi (CV3) ทง้ั สองจดุ อยูใกลกับอวยั วะเพศชาย และเช่อื ม ถงึ โดยผานเสนลมปราณเญิ่น จะอนุ และเสรมิ ความแข็งแรงของอวยั วะเพศชายโดยตรง - BaiHui (GV20) ชวยดึงหยางท่ีจมลงขึ้นมา - SanYinJiao (SP6) บาํ รงุ อนิ เพอ่ื เสริมหยาง จดุ เสริม : ตามอาการทตี่ รวจพบ - เบ่ืออหาร เพมิ่ จดุ ZuSanLi (ST36) + 1.2. การเคลอื่ นที่ลงลา งของความรอนชื้น อาการและการแสดงออก : อวัยวะเพศชายไมสามารถแขง็ ตวั ไดร ว มกับมรี สขมในปาก ปส สาวะรอ นและมสี ีแดงเขม ปวดชวงขาท้งั สองขา งและรสู ึกออ นแรง

Page 247 บทที่ 4 การรกั ษาอาการโรค 237 ลิ้น แดงมีฝาเหลืองและเหนยี ว ชพี จร นุมและเรว็ (Ru Su Mai 濡数脉) จดุ ที่เลอื กใชและการกระตนุ จุด : จุดหลัก : CiLiao (BL32) - SanYinJiao (SP6) - PangGuanShu (BL28) - TaiChong (LR3) - QuGu (CV2) - FengLong (ST40) - อธิบาย : - PangGuanShu (BL28) และ CiLiao (BL32) กาํ จดั ความรอ นชน้ื จากกระเพาะปส สาวะ และไต - QuGu (CV2) กําจัดความรอ นชืน้ จากเสน ลมปราณเญน่ิ เสรมิ ความแขง็ แรงของอวยั วะเพศชาย - SanYinJiao (SP6) ระบายความชื้นและกาํ จดั ความรอ นจากเสน ลมปราณอนิ ของเทาท้งั สามเสน เสริมความแข็งแรงของอวยั วะเพศชาย - FengLong (ST40) สลายเสมหะตกคาง - TaiChong (LR3) กําจัดความรอ นชน้ื จากเสน ลมปราณตับและสง เสรมิ อวยั วะเพศชาย จุดเสริม : ตามอาการท่ตี รวจพบ - อณั ฑะอับช้ืน เพิ่มจุด YangLingQuan (GB34) - 1.3. ภาวะหวั ใจและมามพรอ ง อาการและการแสดงออก : มีภาวะเส่อื มสมรรถภาพทางเพศ ใจสั่น นอนไมหลับ เงือ่ ง หงอย เบือ่ อาหาร อุจจาระเหลว ดูซีดทัว่ ไป จดุ หลกั : PiShu (BL20) + GuanYuan (CV4) + XinShu (BL15) + SanYinJiao (SP6) + ^ ShenShu (BL23) + ZuSanLi (ST36) + ^ อธบิ าย :

Page 248 238 การฝง เข็ม-รมยา เลม 2 - XinShu (BL15) และ PiShu (BL20) จุดซดู า นหลงั ของหวั ใจและมาม เสรมิ ชแี่ ละเลือดของ หัวใจและมา ม - ShenShu (BL23) จุดซดู า นหลังของไต เสรมิ ความแข็งแรงและหนา ท่ีของไต - GuanYuan (CV4) เน่ืองจากอยใู กลอวัยวะเพศชายและเช่ือมถึงผา นเสน ลมปราณเญ่นิ เสริมความแขง็ แรงของอวยั วะเพศโดยตรง - ZuSanLi (ST36) เพ่ิมการสรางช่แี ละเลอื ดเพอ่ื หลอเลี้ยงหวั ใจและมา ม - SanYinJiao (SP6) บํารงุ อินเพ่ือเสรมิ หยาง จุดเสริม : ตามอาการท่ตี รวจพบ - นอนไมหลับ เพมิ่ จุด ShenMen (HT7) - - ใจสัน่ เพมิ่ จุด NeiGuan (PC6) / ภาวะเส่อื มสมรรถภาพทางเพศ เกิดจากการลดลงของไฟทีม่ งิ่ เหมนิ  

บทท่ี 4 การรกั ษาอาการโรค Page 249 239             ภาวะเสอื่ มสมรรถภาพทางเพศ เกดิ จากการเคลื่อนทีล่ งลางของความรอนชนื้     ภาวะเสือ่ มสมรรถภาพทางเพศ เกิดจากภาวะหวั ใจและมามพรอ ง