ວິຊາບັນຊີແລະການເງິນ

ตารา รายวิชา การบัญชีการเงิน ขนิษฐา ศักด์ิสรุ ยี ์มงคล สาขาวิชาการบัญชี คณะวิทยาการจัดการ มหาวทิ ยาลัยราชภัฏอุดรธานี 2557

ตารา รายวิชา การบญั ชีการเงิน ขนิษฐา ศักดิ์สรุ ีย์มงคล บธ.ม. (การบัญชี) สาขาวิชาการบญั ชี คณะวิทยาการจดั การ มหาวิทยาลยั ราชภัฏอุดรธานี 2557

คำนำ ตาราวิชา การบัญชีการเงิน AC 10101 เล่มนี้จัดทาขึ้นเพื่อประกอบการเรียนการสอน สาหรับนักศึกษาในระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี เพื่อให้นักศึกษาได้ศึกษา หลกั การและวิธกี ารทางการบัญชีในเบื้องต้น ในเนื้อหาประกอบไปด้วย การศึกษาความหมายของ การบัญชี ความสาคัญของการบัญชี กระบวนการทางบัญชี การปรับปรุงรายการทางบัญชี การ สรุปข้อมูลทางการบัญชี การบัญชีกับภาษีมูลค่าเพ่ิม ตลอดจนการนาข้อมูลทางการบัญชีไปปรับ ใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจาวัน โดยในเน้ือหาได้อ้างอิงเนื้อหาจากตาราต่างๆ มาตรฐานการ รายงานทางการเงินทปี่ ระกาศใชใ้ นปจั จบุ ัน และบทความงานวจิ ยั ต่างๆท่เี กี่ยวข้อง ในโอกาสนี้ ขอขอบพระคุณบิดา มารดา อาจารย์และผู้มีพระคุณทุกท่านท่ีได้ประสิทธ์ ประสาทวิชาความรู้ให้แก่ผู้เรียบเรียง หากมีข้อบกพร่องหรือสิ่งใดผิดพลาด ผู้เรียบเรียงยินดีรับ ขอ้ เสนอแนะเพ่อื นามาปรบั ปรุงและแกไ้ ขให้ตารามีความสมบูรณม์ ากยิ่งขึ้น ขนิษฐา ศักด์ิสุรยี ์มงคล ธันวาคม 2557

สารบญั หนา้ คานา.......................................................................................................................................... (1) สารบัญ............................................................................................................................... (2) สารบญั ตาราง ..................................................................................................................... (6) สารบญั ภาพ........................................................................................................................ (7) บทที่ 1 แนวคิดพน้ื ฐานของการบญั ชแี ละการบัญชี...................................................................1 แนวคิดพน้ื ฐานของการบัญชี.......................................................................................2 กรอบแนวคดิ สาหรบั การรายงานทางการเงนิ ................................................................5 ข้อสมมติพนื้ ฐานของการบัญชี ....................................................................................6 ความหมายของการบัญชี............................................................................................7 การบญั ชีเฉพาะบุคคลและการบญั ชีสาหรับการประกอบอาชพี .....................................9 ประเภทของการประกอบอาชพี และรูปแบบการจัดต้งั กจิ การ .......................................14 งบการเงนิ ................................................................................................................16 งบกาไรขาดทุน ........................................................................................................23 งบแสดงฐานะการเงนิ ...............................................................................................24 หมายเหตุประกอบงบการเงิน ....................................................................................26 งบการเงนิ สาหรับกจิ การแต่ละประเภท ......................................................................27 ข้อความและจานวนเงนิ ทใี่ ช้ในการบันทึกข้อมูลทางบัญชี............................................32 เทคโนโลยีกับงานบัญชี .............................................................................................33 สรุป.........................................................................................................................40 แบบฝกึ หัดบทที่ 1.....................................................................................................41

(3) สารบัญ (ตอ่ ) หนา้ บทท่ี 2 กระบวนการทางการบัญชี ........................................................................................ 48 องค์ประกอบของงบการเงิน...................................................................................... 49 รายการคา้ ............................................................................................................... 52 สมการบญั ชี ............................................................................................................ 54 การวเิ คราะห์รายการค้า ........................................................................................... 55 หลกั การบัญชคี ู่........................................................................................................ 60 วงจรบัญชี ............................................................................................................... 64 สมดุ บัญชขี ้นั ตน้ ...................................................................................................... 67 สมดุ บญั ชีขน้ั ปลาย .................................................................................................. 72 งบทดลอง ............................................................................................................... 75 สรปุ ...................................................................................................................... 110 แบบฝกึ หัดบทที่ 2................................................................................................. 111 บทที่ 3 การปรบั ปรงุ รายการและการจัดกระดาษทาการ ...................................................... 116 การปรับปรุงรายการทางบญั ชี................................................................................. 116 รายการปรับปรุง .................................................................................................... 117 ขั้นตอนการปรบั ปรงุ รายการในวันสน้ิ งวด ................................................................ 118 ประเภทของรายการปรบั ปรงุ .................................................................................. 119 คา่ ใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า ........................................................................................... 119 รายไดร้ ับล่วงหนา้ .................................................................................................. 126 ค่าใชจ้ ่ายจ่ายค้างจ่าย............................................................................................ 132 รายได้คา้ งรับ......................................................................................................... 136 หนี้สงสยั จะสูญ...................................................................................................... 140

(4) สารบญั (ตอ่ ) หนา้ วสั ดุส้ินเปลืองใช้ไป.................................................................................................151 คา่ เสอ่ื มราคา.........................................................................................................155 การกลับรายการปรบั ปรงุ ........................................................................................164 กระดาษทาการ ......................................................................................................170 สรปุ .......................................................................................................................192 แบบฝึกหดั บทท่ี 3...................................................................................................193 บทที่ 4 การจัดทางบการเงนิ และการปิดบัญชีสาหรบั กิจการให้บริการ....................................198 งบการเงิน..............................................................................................................199 การปิดบญั ชีสาหรับกิจการใหบ้ รกิ าร........................................................................214 การปิดบัญชีกจิ การเจ้าของคนเดียวกรณกี จิ การให้บรกิ าร .........................................215 การบนั ทึกรายการปดิ บัญชเี พอื่ เร่มิ งวดเวลาใหม่.......................................................220 การปิดบัญชีกจิ การห้างหนุ้ ส่วนกรณีกจิ การให้บรกิ าร................................................247 การปิดบัญชีกิจการบรษิ ัทจากดั กรณีกจิ การให้บริการ ...............................................254 สรปุ .......................................................................................................................259 แบบฝกึ หัดบทท่ี 4...................................................................................................260 บทที่ 5 การบญั ชีสาหรับกจิ การซือ้ สินค้ามาเพ่ือขาย.............................................................264 รายการที่เก่ยี วขอ้ งกับการซื้อขายสนิ คา้ ....................................................................265 การซื้อสนิ ค้า..........................................................................................................268 การขายสินค้า ........................................................................................................274 วธิ กี ารบันทึกบญั ชเี กีย่ วกบั การซอ้ื สินคา้ มาเพื่อขาย ..................................................278 การบนั ทกึ บญั ชีสินค้าอย่างต่อเน่อื ง.........................................................................279 การบนั ทกึ บัญชสี ินค้าเมื่อถงึ วันสิน้ งวด ....................................................................283

(5) สารบัญ (ตอ่ ) หนา้ การคานวณสนิ ค้าคงเหลอื ...................................................................................... 295 การจดั ทากระดาษทาการสาหรับกิจการซอ้ื สินค้ามาเพื่อขาย .................................... 301 การปิดบญั ชีกจิ การซื้อสนิ ค้ามาเพ่อื ขาย .................................................................. 310 การขายสินค้าดว้ ยบัตรเครดิต................................................................................. 385 สรุป ...................................................................................................................... 387 แบบฝึกหดั บทท่ี 5.................................................................................................. 388 บทที่ 6 การบัญชสี าหรับกิจการผลติ สินค้าเพื่อขาย .............................................................. 395 ปัจจัยการผลิต....................................................................................................... 399 งบต้นทุนการผลิต .................................................................................................. 402 งบการเงนิ สาหรับกิจการผลิตสินค้าเพอ่ื ขาย............................................................. 403 การบญั ชีเก่ียวกับการผลิตสินค้า ............................................................................. 408 ระบบการบนั ทกึ บัญชีอย่างต่อเน่ือง......................................................................... 409 ระบบการบนั ทกึ บญั ชีเม่ือถงึ วันสนิ้ งวด .................................................................... 412 การปิดกิจการผลติ สินค้าเพื่อขาย............................................................................ 414 สรุป ...................................................................................................................... 426 แบบฝึกหดั บทท่ี 6.................................................................................................. 427 บทที่ 7 การบัญชกี ับภาษมี ลู คา่ เพมิ่ .................................................................................... 430 ความหมายของภาษมี ลู ค่าเพิม่ ............................................................................... 430 การบันทกึ บญั ชีกรณีมภี าษมี ูลคา่ เพมิ่ ...................................................................... 441 สรุป ...................................................................................................................... 460 แบบฝกึ หัดบทท่ี 7.................................................................................................. 461 บรรณานุกรม ..................................................................................................................... 465 ภาคผนวก.......................................................................................................................... 470

สารบัญตาราง หนา้ ตารางที่ 1.1 แสดงรายการเฉพาะบุคคลของนายทิด................................................................10 ตารางที่ 1.2 การแสดงรายการการประกอบอาชพี ของนายทดิ ..................................................11 ตารางที่ 1.3 การวเิ คราะห์การเปล่ยี นแปลงทางการบญั ชีท่ีเกดิ ขน้ึ ............................................13 ตารางท่ี 1.4 คาช้แี จงกรมพัฒนาธุรกจิ การค้า เรอื่ ง กาหนดรายการย่อท่ีตอ้ งมีในงบการเงิน พ.ศ. ๒๕๕๔ ......................................................................................................17 ตารางท่ี 1.5 การเปรยี บเทียบการทาบัญชีดว้ ยมือและการทาบญั ชีโดยใช้คอมพวิ เตอร์...............34 ตารางที่ 5.1 การเปรียบเทียบวธิ กี ารบันทึกบัญชรี ะหว่าง การบันทกึ บัญชเี ม่ือถงึ วันสนิ้ งวดกับการ บนั ทึกบัญชีสินค้าอยา่ งต่อเน่ือง ........................................................................289 ตารางท่ี 6.1 การวเิ คราะห์รายการทเี่ ก่ียวข้องกับการผลิตรองเท้าหนังสงั เคราะห์ ....................401

สารบัญภาพ หนา้ ภาพที่ 1.1 ความหมายของการบญั ชี ....................................................................................... 8 ภาพที่ 1.2 แสดงขนั้ ตอนของงานบัญชี................................................................................... 16 ภาพท่ี 2.1 ความหมายของรายการค้า ................................................................................... 53 ภาพที่ 2.2 สมการบญั ชี ........................................................................................................ 54 ภาพที่ 2.3 หลักการบัญชีค่จู ากบญั ชี 3 หมวด ........................................................................ 61 ภาพท่ี 2.4 หลกั การบัญชีคู่จากบญั ชี 5 หมวด ........................................................................ 61 ภาพที่ 2.5 วงจรบญั ชี ........................................................................................................... 64 ภาพที่ 2.6 การวเิ คราะห์รายการบัญชีตามเกณฑ์คงค้าง.......................................................... 66 ภาพท่ี 2.7 รูปแบบสมดุ รายวันทัว่ ไป ...................................................................................... 71 ภาพท่ี 2.8 รูปแบบของสมุดแยกประเภททวั่ ไปแบบมาตรฐาน.................................................. 73 ภาพที่ 2.9 รปู แบบของสมุดแยกประเภทท่วั ไปแบบแสดงยอดคงเหลอื ..................................... 73 ภาพท่ี 2.10 รูปแบบของงบทดลอง ........................................................................................ 76 ภาพที่ 3.1 ขนั้ ตอนการปรับปรงุ รายการในวันสิน้ งวด ............................................................ 118 ภาพท่ี 3.2 แสดงความหมายของรายจา่ ย............................................................................. 151 ภาพท่ี 3.3 รปู แบบกระดาษทาการ 10 ช่อง .......................................................................... 172 ภาพที่ 4.1 วงจรบญั ชีท่ีเกยี่ วข้องกับการปิดบัญชี.................................................................. 198 ภาพท่ี 5.1 การเปรียบเทยี บระหว่างกิจการใหบ้ ริการกับกิจการซอื้ ขายสินคา้ ........................... 264 ภาพที่ 5.2 วงจรของสนิ คา้ คงเหลอื จากการซ้ือสินค้าเปน็ เงนิ สด ............................................. 268 ภาพที่ 5.3 วงจรของสนิ ค้าคงเหลือจากการซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่อื ............................................ 268 ภาพท่ี 5.4 บัตรบญั ชสี นิ ค้า ................................................................................................. 271 ภาพที่ 5.5 การสงั่ ซอื้ สินคา้ .................................................................................................. 272

(8) สารบญั ภาพ (ต่อ) หนา้ ภาพที่ 5.6 รายการท่เี กยี่ วขอ้ งกบั การซ้ือสนิ คา้ ......................................................................273 ภาพที่ 5.7 วงจรการขายสินคา้ .............................................................................................275 ภาพที่ 5.8 รายการทเี่ กย่ี วข้องกับการขายสินค้า....................................................................275 ภาพท่ี 5.9 วงจรของการซ้ือสินค้ามาเพ่ือขาย ........................................................................278 ภาพท่ี 6.1 ความหมายของต้นทุนคา่ ใชจ้ ่ายและสินทรัพย์ ......................................................396 ภาพท่ี 6.2 การเปรียบเทยี บตน้ ทนุ ขายของกิจการท้งั สองประเภท...........................................397 ภาพที่ 6.3 สินคา้ คงเหลือของกจิ การทัง้ สองประเภท..............................................................398 ภาพที่ 6.4 แสดงเส้นทางการผลิตสินค้าสาเรจ็ รูปตามความสาคญั ของมลู ค่าในการผลิต..........400 ภาพที่ 6.5 วงจรการผลติ ตามระบบต่อเนื่อง..........................................................................409 ภาพท่ี 6.6 วงจรการผลิตตามระบบสนิ คา้ เมื่อสน้ิ งวด.............................................................412

บทท่ี 1 แนวคิดพื้นฐานของการบัญชีและการบัญชี ความยากจนเป็นปัญหาของประเทศปัญหาหนึ่ง ด้วยความร่วมมือของหน่วยงานท้ังภาครัฐ และเอกชนในการแก้ไขปัญหาความยากจน ได้พยายามช่วยเหลือในการแก้ปัญหาให้ตรงประเด็น ซึ่ง เป็นเรื่องยากลําบาก มีการจัดอบรมทางวิชาการจากหลายหน่วยงาน ได้แก่ กรมตรวจบัญชีสหกรณ์ ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร เป็นต้น ต้นเหตุสําคัญของความยากจน คือภาระ หนี้สิน ซึ่งแท้จริงแล้วคือปัญหาของครอบครัว ปัญหาเหล่าน้ีต้องได้รับการแก้ไขอย่างต่อเนื่อง เพ่ือ จะได้เกิดความยงั่ ยืน ปญั หาความยากจนอาจเกิดจากสาเหตุดังน้ี 1. ไมเ่ ห็นประโยชนข์ องการจดบนั ทกึ ทําให้ไมท่ ราบจาํ นวนรายรบั รายจ่าย 2. ไม่มีการจดบันทกึ รายรบั รายจา่ ย ทําให้ไม่สามารถวางแผนรายรับ รายจ่ายได้ 3. ไม่สามารถเปิดเผยจํานวนเงินท่ีได้รับเข้ามาทั้งหมดได้ ทําให้ไม่ทราบจํานวนรายรับ รายจา่ ยท่ีแทจ้ รงิ การบริหารจดั การดา้ นการเงนิ ทาํ ได้ยาก 4. เม่ือเกิดรายจ่ายไม่ได้รับหลักฐาน เช่น ใบเสร็จรับเงิน ทําให้ไม่สามารถจําตัวเลขท่ีเกิด จากรายจา่ ยได้ ซ่ึงไม่จงู ใจต่อการจดบันทกึ ฉะน้ันในการแก้ปัญหาความยากจนควรมีรูปแบบอย่างง่ายที่สุดและสะดวกที่สุด อาจจะ เริ่มจากการให้ความรู้เพื่อให้เกิดความเข้าใจว่าเงินสดท่ีได้รับเข้ามา เงินสดท่ีจ่ายออกไป มีความหมายว่าอย่างไรจากน้นั จึงเพ่ิมทักษะในการจดบันทึกว่าทางด้านซ้ายของสมุดให้จดจํานวน เงินสดท่ีได้รับเข้ามา ทางด้านขวาให้จดจํานวนเงินสดที่จ่ายออกไป และเห็นความสําคัญของการ จดบันทึก เป็นต้น การจดบันทึกรายการที่เกี่ยวกับตัวเลขในชีวิตประจําวันเป็นส่ิงแรกที่ต้องเห็น ความสาํ คญั อาจใชว้ ธิ ีการของการบญั ชคี รวั เรอื นเข้ามาชว่ ย การทาบัญชีครัวเรือน คือ การบันทึกข้อมูล เกี่ยวกับรายรับ รายจ่าย ท่ีเกิดข้ึนใน ชีวิตประจําวัน โดยข้อมูลท่ีได้บันทึกไว้น้ีจะนํามาใช้ประโยชน์ในการวางแผนด้านการเงินและเร่ือง อื่นๆท่เี ก่ยี วขอ้ งในครอบครวั

2 การบัญชีครัวเรือนเป็นการนําการบัญชีมาประยุกต์ใช้เพ่ือเป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งของ ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง โดยเปน็ บัญชที ่ีใชส้ าํ หรับบนั ทกึ รายรบั และรายจ่าย เพื่อที่จะทําให้ทราบ ถึงการใช้จ่ายของตนเองจะได้มีการวางแผนการออมเงินหรือการวางแผนลดรายจ่ายท่ีไม่จําเป็น ออกไป การศึกษาให้เข้าใจถึงเร่ืองราวของการบัญชีท่ีเป็นระบบ มีความน่าเชื่อถือ และสามารถ ตรวจสอบได้ จะทําให้สามารถนําความรู้นี้ไปประยุกต์ใช้กับชีวิตประจําวัน การวางแผนการลงทุน ในสนิ ทรัพย์ การวางแผนการกอ่ หนี้สนิ และการบริหารจัดการรายได้ให้ครอบคลุมค่าใช้จ่ายรวมไป ถงึ การดาํ เนินธรุ กิจ ซึ่งลว้ นมีความสาํ คญั เป็นอย่างมาก เม่ือรฐั บาลไดน้ ําการบัญชไี ปเปน็ เคร่ืองมือในการทจ่ี ะ 1. ลดภาระหน้สี ิน ซ่งึ การมหี นี้สินเป็นสาเหตขุ องความยากจน โดยใช้บัญชีครัวเรอื น 2. สร้างพ้ืนฐานในการเก็บออม โดยใช้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และมีเงินเหลือนํา ฝากธนาคาร สิ่งที่กลา่ วมา 2 ข้อ หากได้ใชพ้ ้นื ฐานทางการบัญชเี ขา้ ไปร่วมด้วย จะทาํ ใหก้ ารปฏิบัตจิ ริง ได้ผลมากย่ิงขึ้น ฉะน้ัน ความจําเป็นในการทําความเข้าใจเรื่องของการบัญชีในเบื้องต้นจึงมี ความสําคัญต่อทุกคน โดยเฉพาะเม่ือการบัญชีสามารถนํามาแก้ปัญหาในชีวิตประจําวันได้ น่ันหมายความว่าการศึกษาการบัญชีเป็นเร่ืองท่ีจําเป็น เพราะอย่างน้อย เมื่อได้ศึกษาการบัญชี สามารถนํามาประยกุ ต์ใชก้ บั เรือ่ งของการเงินเศรษฐศาสตร์ การตลาด การผลิต ไดอ้ กี ด้วย แนวคดิ พน้ื ฐานของการบญั ชี การที่จะเห็นความสําคัญของการบัญชีและนําไปปฏิบัติจนเห็นถึงประโยชน์ของการบัญชี น้ัน จะต้องเกิดจากความเช่ือมั่นในความมีมาตรฐานของการบัญชีก่อน ดังน้ัน การบัญชีจึงต้องมี กฎเกณฑอ์ ย่างเปน็ ระบบ และสามารถตรวจสอบได้ ในอดีตท่ีผ่านมาอย่างยาวนานน้ันการบัญชีเป็นวิวัฒนาการ เนื่องจากเป็นการ เปลี่ยนแปลงอย่างชา้ ๆ เช่น ระบบของแลกของคือผู้คนในอดตี นาํ ส่งิ ของไปแลกเปล่ียนกันโดยยังไม่ มีการกําหนดมูลค่าของส่ิงของ จนกระท่ังผู้คนรู้จักนําส่ือกลางในการแลกเปล่ียนมาใช้คือเงินตรา เป็นต้น เมื่อความเจริญและการล่าอาณานิคมได้เกิดขึ้นท่ัวโลก ส่งผลให้ประเทศท่ีมีความเจริญ กว่าไดน้ าํ สิง่ ทีท่ ําใหก้ ารบญั ชีมีการเปลยี่ นแปลงอยา่ งรวดเร็วแพร่กระจายไปท่ัวโลก การบัญชีจึงได้ เปล่ียนจากวิวัฒนาการมาเป็นพัฒนาการ เช่น การเปล่ียนจากเกษตรกรรมเป็นอุตสาหกรรม การคิดต้นทุนของสินค้าที่ผลิตเพื่อนําไปขาย เป็นต้น พัฒนาการทางบัญชีจึงมีความต่อเนื่องมา จนถงึ ปัจจบุ ัน

3 Jerry J. Weygandt, Donald E Kieso and Paul D Kimmel. (2008,9) ให้ความเห็นว่า วิชาชีพบัญชีได้มีการพัฒนามาตรฐานที่ได้รับการยอมรับโดยทั่วไปและการปฏิบัติในระดับสากล ชดุ ของมาตรฐานที่เรยี กวา่ หลกั การบัญชีท่ีรบั รองทว่ั ไป (GAAP) มาตรฐานเหล่าน้ีบ่งบอกถึงวิธีการ รายงานเหตกุ ารณ์ทเ่ี กิดขน้ึ ทางเศรษฐกิจ ตามความเห็นข้างต้น การปฏิบัติทางการบัญชีจะปฏิบัติตามหลักการบัญชีท่ีรับรองทั่วไป หรือ GAAP หรือ Generally Accepted Accounting Principles มีความหมายว่า คนส่วนใหญ่ ยึดถอื วา่ สิ่งน้นั ดีกจ็ ะปฏิบัติตามกันอย่างแพร่หลาย วิธีปฏิบัตินี้ทําให้กิจการได้ข้อมูลท่ีเกิดจากการ ดําเนินงานของกจิ การ แตก่ ารปฏิบตั ิตาม GAAP ไมไ่ ดอ้ อกเปน็ กฎเพื่อบังคับใช้ ซ่ึงในการปฏิบัติทางการบัญชีนั้น ถ้าไม่บังคับใช้ งานบัญชีก็จะไม่ได้มาตรฐานเดียวกัน ในภายหลังจึงต้องออกเป็นกฎเพ่ือบังคับใช้ เพอื่ ใหก้ ารทาํ บัญชีเปน็ มาตรฐานเดียวกนั เรียกว่า “มาตรฐานการบัญชี” หลายประเทศมีความเห็น ตรงกันในเร่ืองของการท่ีจะพัฒนาการบัญชีให้มีระบบและได้มาตรฐาน จึงเกิดวิธีปฏิบัติทางการ บัญชีเรียกว่า “มาตรฐานการบัญชีระหว่างประเทศ (International Accounting Standard: IAS)” ขน้ึ เพอื่ เปน็ วิธีปฏิบัตทิ างการบัญชีสําหรบั นานาประเทศ โดยมที ่มี าคือ GAAP การนํามาตรฐานการบัญชีระหว่างประเทศน้ีไปใช้ขึ้นอยู่กับความสมัครใจของแต่ละ ประเทศ ซ่ึงก็แล้วแต่ว่าจะนําฉบับภาษาอังกฤษไปแปลเป็นภาษาของตนเอง หรือนําฉบับ ภาษาอังกฤษไปใช้ในประเทศของตนเอง หรือจะนําฉบับภาษาอังกฤษไปดัดแปลงให้เข้ากับสภาพ ของประเทศตนเองก็สามารถทาํ ได้ทั้งนั้นและในภายหลังคําว่า “มาตรฐานการบัญชี” ได้ถูกเปลี่ยน ช่ือเรียกเป็น “มาตรฐานการรายงานทางการเงิน” ทําให้เกิด “มาตรฐานการรายงานทางการเงิน ระหว่างประเทศ” (International Financial Reporting Standard: IFRS) เพื่อระบุว่าในการ ปฏบิ ัติงานทางบัญชี นอกจากจะตอ้ งทําบญั ชีตามขั้นตอนแล้วยังต้องรายงานให้ผู้อ่านเข้าใจข้อมูล ท่ตี ้องการรายงานอกี ดว้ ยซึง่ ได้จัดทําขึน้ ตามหลกั การบัญชีทีร่ บั รองท่ัวไป ในปัจจุบัน ประเทศไทยได้มีวิธีปฏิบัติทางการบัญชีท่ีได้มาตรฐาน โดยประเทศไทยนั้นได้ นํามาตรฐานการบัญชีระหว่างประเทศและมาตรฐานการรายงานทางการเงินระหว่างประเทศมา ปรับใช้ให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม สภาพเศรษฐกิจของประเทศไทยและแปลเป็นภาษาไทย ตราเป็นกฎหมาย เป็น “มาตรฐานการรายงานทางการเงินของไทย” จัดทําโดยคณะกรรมการ กําหนดมาตรฐานการบัญชี สภาวิชาชีพบัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์ ซ่ึงเป็นองค์กรที่จัดต้ังข้ึนเพ่ือ ดูแลงานทางด้านการบัญชีใหไ้ ด้มาตรฐานเดียวกนั สภาวชิ าชพี บญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ์ มีแนวทางการดาํ เนนิ งานที่สําคญั ไดแ้ ก่

4 1. การกําหนดมาตรฐานในการปฏิบัติงานทางบัญชีต่างๆเพ่ือจะได้ปฏิบัติได้ตรงกันและ เขา้ ใจความหมายไปในแนวทางเดียวกัน 2. การให้บริการทางวิชาการแก่ผู้ทําบัญชี เพ่ือที่ผู้ทําบัญชีและผู้ที่สนใจจะได้ข้อมูลที่มี ความเป็นปัจจุบัน มาตรฐานการบัญชี และมาตรฐานการรายงานทางการเงิน ที่จัดทําขึ้นเหมาะสําหรับ กิจการขนาดใหญ่เท่านั้น ซึ่งส่งผลให้กิจการขนาดกลาง และกิจการขนาดย่อม ต้องจัดทํางบ การเงินท่ีมีความซับซ้อนหลายข้ันตอน เกินความจําเป็นสําหรับธุรกิจ ดังนั้นเพื่อให้กิจการขนาด กลาง กิจการขนาดย่อมและกิจการขนาดเล็กซึ่งถือว่าเป็นกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะได้มี แนวทางในการปฏิบัติท่ีลดภาระลง คณะกรรมการกําหนดมาตรฐานการบัญชีจึงได้กําหนด มาตรฐานการบัญชีออกเป็น 2 ชุด คือมาตรฐานการรายงานทางการเงินสําหรับกิจการท่ีมีส่วนได้ เสียสาธารณะ และมาตรฐานการรายงานทางการเงินสําหรับกิจการท่ีไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ ดังน้ี 1. มาตรฐานการรายงานทางการเงินสาหรับกิจการท่ีไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ หรือเรียกว่า “TFRS for NPAEs” เป็นมาตรฐานการบญั ชีสําหรบั กิจการขนาดกลางและขนาดเล็กที่ ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับคนเป็นจํานวนมาก ซ่ึงกิจการท่ีไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะมีแนวทางในการ ปฏิบัติ ดงั น้ี (วรศกั ดิ์ ทมุ มานนท,์ บรรยาย 20 มนี าคม 2558) 1.1 ปฏิบัติตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินสําหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสีย สาธารณะ 1.2 ปฏิบัติตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินสําหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสีย สาธารณะเปน็ หลกั แต่ ปฏบิ ตั ติ ามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ ท่มี ีสว่ นได้เสียสาธารณะเพียง แค่ 2 ฉบบั คือ TAS 12 มาตรฐานการบัญชีฉบับท่ี 12 (ปรับปรุง 2557) เร่ือง ภาษีเงินได้ และ TAS 19 มาตรฐานการบัญชีฉบับท่ี 19 (ปรับปรุง 2557) เรอื่ ง ผลประโยชนพ์ นักงาน 1.3 ปฏิบัติตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินสําหรับกิจการท่ีมีส่วนได้เสีย สาธารณะท้งั หมด 2. มาตรฐานการบัญชีสาหรับกจิ การที่มสี ว่ นได้เสยี สาธารณะ เรียกว่า “TFRS for PAEs” กิจการที่เป็นกิจการขนาดใหญ่ท่ีมีส่วนเก่ียวข้องกับคนเป็นจํานวนมาก กิจการนี้จะต้อง ปฏิบัติตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินทั้งหมดท่ีประเทศไทยประกาศใช้โดยไม่ได้รับการ ยกเว้น

5 นอกเหนอื จากการจัดทํา “มาตรฐานการรายงานทางการเงิน” ในเวลาต่อมานักบัญชีจึงได้ จัดทํา “กรอบแนวคดิ สาํ หรบั การรายงานทางการเงิน” ขึ้น เพื่อตีกรอบวิธีปฏิบัติทางการบัญชีให้อยู่ ภายใต้กรอบแนวคิดน้ี อันจะนําไปสู่การสรุปข้อมูลทางการบัญชีท่ีเกิดขึ้นทั้งหมดคือ “งบการเงิน” ดงั นี้ กรอบแนวคดิ สาหรบั การรายงานทางการเงิน งบการเงินคือ การรายงานข้อมูลทางบัญชีท่ีได้รวบรวมไว้ การจัดทํางบการเงินจะต้อง จัดทําภายใต้มาตรฐานการรายงานทางการเงิน มาตรฐานการรายงานทางการเงินทุกฉบับจะถูก กําหนดขอบเขตด้วยกรอบแนวคิดสําหรับการรายงานทางการเงิน ทําให้งบการเงินอยู่ภายใต้ แนวคดิ เดียวกนั จึงจะสามารถนํางบการเงนิ มาใช้ใหเ้ กิดประโยชนส์ ูงสดุ ได้ สงิ่ ทถ่ี ูกกําหนดในกรอบแนวคิดสาํ หรับการรายงานทางการเงิน (ปรบั ปรงุ 2557) คือ 1. การกําหนดวัตถุประสงค์ของการรายงานทางการเงินเป็นวัตถุประสงค์ท่ัวไป หมายความว่า กิจการได้จัดทําตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง ไม่ได้จัดทําขึ้นมาเพ่ือตอบสนองความ ต้องการทราบข้อมูลของเจ้าของกิจการ เป็นข้อมูลท่ีมีประโยชน์ต่อผู้ลงทุน ผู้ที่จะลงทุน ผู้ให้กู้ยืม เจ้าหนี้ หน่วยงานราชการท่ีเก่ียวข้อง รวมถึงพนักงานของกิจการ โดยข้อมูลจะมีประโยชน์ทั้งใน ปจั จุบนั และอนาคต ที่จะนําไปใช้ในการตัดสินใจ 2. ข้อมูลทางการเงินท่ีถูกจัดทําข้ึนเป็นรายงานนี้จะต้องเป็นข้อมูลที่มีคุณภาพและมี ประโยชน์ต่อการตัดสินใจ เช่น การนําข้อมูลที่มีอยู่ในปัจจุบันไปเปรียบเทียบกับข้อมูลในอดีต เพื่อ จะไดเ้ ปรยี บเทยี บความแตกตา่ งในการดําเนนิ งาน เปน็ ตน้ 3. ในกรอบแนวคิดสําหรับการรายงานทางการเงิน ได้กําหนดความหมาย วิธีการบันทึก บญั ชี การวัดมูลค่าของ สินทรัพย์ หน้ีสิน ส่วนของเจ้าของ รายได้และค่าใช้จ่าย ซ่ึงรายการท่ีกล่าว มาน้ี คือ โครงสรา้ งของงบการเงิน ดงั นี้ สินทรัพย์ หน้ีสินและส่วนของเจ้าของเป็นองค์ประกอบของ งบแสดงฐานะการเงิน ซ่ึงแสดงถึงฐานะทางการเงินของกิจการ รายการรายได้และค่าใช้จ่ายเป็น องคป์ ระกอบของงบกําไรขาดทุน ซึง่ แสดงถึงผลการดําเนนิ งานของกิจการ 4. การจัดทํางบการเงินจะต้องมีแนวคิดในเรื่องของทุนของกิจการว่าจะมีแนวคิด “ทุน ทางการเงิน” หรอื “ทุนทางการผลิต” เพ่ือผใู้ ชง้ บการเงนิ จะไดเ้ ข้าใจวธิ คี ดิ ของกิจการ หากกิจการใช้ แนวคิด “ทุนทางการเงิน” กําไรจะเกิดจากทุนท่ีนํามาลง หากกิจการใช้แนวคิด “ทุนทางการผลิต” กาํ ไรจะเกิดจากกาํ ลงั การผลิตที่เพม่ิ ขึ้น

6 ขอ้ สมมติพนื้ ฐานของการบญั ชี การทําความเข้าใจใหต้ รงกันกบั นักบัญชใี นเรื่องของการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ทางบัญชี ซึ่ง ก็คือ ข้อสมมติพ้ืนฐานของการบัญชี ซ่ึงมีความหมายว่า กิจการต้องปฏิบัติให้ได้ตามข้อสมมติน้ี ตามที่ Donald E Kieso, Jerry J. Weygandt, and Terry D. Warfield. (2011: 48) ) ให้ความเห็น ว่า ข้อสมมติพ้ืนฐานของโครงสร้างการบัญชีการเงินมี 5 ข้อ ได้แก่ ความเป็นหน่วยงาน การ ดําเนินงานตอ่ เนอ่ื ง หน่วยเงินตรา งวดเวลา และเกณฑค์ งค้าง อธิบายได้ ดงั น้ี 1. ความเปน็ หนว่ ยงาน (Economic Entity Assumption) หมายถึง การแยกออกจาก กันระหว่างเร่ืองเฉพาะบุคคลกับเรื่องเฉพาะของการดําเนินกิจการ ไม่ควรนํามาปะปนกัน เพื่อ ความถกู ต้องของขอ้ มลู 2. การดาเนินงานต่อเน่ือง (Going Concern Assumption)หมายถึง การดําเนิน กิจการ กิจการจะต้องมีการวางแผนในการดําเนินงานและสามารถดําเนินงานให้บรรลุตามแผนที่ วางเอาไว้ 3. หน่วยเงินตรา (Monetary Unit Assumption) หมายถึง การจดบันทึกข้อมูลทาง บัญชีจะต้องบันทึกเป็นจํานวนเงิน คําว่า จํานวนเงิน หมายถึง มูลค่าของรายการนั้นๆ ซึ่งการ รายงานเป็นจํานวนเงินจะทําให้ผู้ใช้งบการเงินเข้าใจสถานการณ์ของกิจการตามความเป็นจริงท่ี เกดิ ขึน้ 4. งวดเวลา (Periodicity Assumption) หมายถึง การดําเนินกิจการ กิจการต้องทราบ ถึงความเป็นไปของกิจการว่าเกิดผลอย่างไร กิจการต้องกําหนดระยะเวลาข้ึนมาเอง ตามความ ต้องการทราบข้อมูลจากเหตุการณ์ที่เกิดข้ึนขึ้นอยู่กับความต้องการใช้ข้อมูลของกิจการเอง อาจ กําหนดงวดเวลาเป็น รายเดือน รายไตรมาส รายหกเดือน เช่น งวดเวลารายไตรมาส เริ่มวันที่ 1 มกราคม ส้ินสุดงวดเวลาคือวันท่ี 31 มีนาคม ทําให้วันที่ 1 มกราคมเป็นวันต้นงวด วันที่ 31 มีนาคม เปน็ วนั สิน้ งวด ในวันสิ้นงวดกิจการต้องสรุปผลอออกมาว่า กิจการมีผลการดําเนินงาน เปน็ อยา่ งไร กจิ การมีฐานะทางการเงินเป็นอย่างไร เป็นต้น แต่ทั้งน้ีจะต้องปฏิบัติตามที่กรมพัฒนา ธรุ กิจการค้าประกาศอีกด้วย 5. เกณฑค์ งค้าง (Accrual Basis Accounting) หมายถึง เมื่อมีเหตกุ ารณ์ทางบัญชี เกดิ ข้ึนกิจการตอ้ งจดบันทึกทนั ทไี มว่ า่ จะไดจ้ า่ ยเงินสดหรือยังไม่จ่ายเงินสดก็ตาม ถือว่ารายการน้ัน เกิดขน้ึ แลว้ เชน่ กิจการคา้ งจ่ายคา่ ไฟฟา้ หมายความวา่ กจิ การมีค่าใช้จ่ายคือค่าไฟฟ้า แต่ยังไม่ได้ จา่ ยเงนิ สด กจิ การต้องบนั ทึกขอ้ มลู ตามความเปน็ จริงวา่ กจิ การมคี ่าใช้จา่ ยเกดิ ขึ้นพรอ้ มกับหน้ีสนิ

7 ความหมายของการบัญชี (Accounting) ศัพท์บัญชี (2538:4) ได้ให้ความหมายของการบัญชี (Account, Accountancy) ว่า ศิลปะของการเก็บรวบรวมบันทึก จําแนกและทําสรุปข้อมูลอันเกี่ยวกับเหตุการณ์ทางเศรษฐกิจใน รูปตัวเงิน ผลงานขั้นสุดท้ายของการบัญชีคือ การให้ข้อมูลทางการเงินซึ่งเป็นประโยชน์แก่บุคคล หลายฝ่าย และผู้ทีส่ นใจในกจิ กรรมของกิจการ Jerry J. Weygandt, Paul D. Kimmel and Donald E Kieso. (2013: 4) ได้ให้ความเห็น ว่า บัญชีประกอบด้วยขั้นพื้นฐาน 3 ข้อ คือ การระบุ การจดบันทึกและ การส่ือสาร เหตุการณ์ทาง เศรษฐกิจของกจิ การสําหรบั ผู้ทตี่ อ้ งการใชข้ ้อมูลเหล่าน้ี จากความหมายของการบญั ชีข้างต้น สามารถอธิบายลักษณะของการบญั ชีได้ ดังนี้ 1. การบนั ทึกข้อมลู ของเหตกุ ารณท์ างบัญชีท่ีเกิดขึ้น 2. การนาํ ข้อมลู ที่บันทึกไว้มาจัดประเภท 3. การนาํ ข้อมูลทจ่ี ัดประเภทแลว้ มาสรุป 4. การนาํ เอาผลสรุปมาวเิ คราะห์และแปลความหมายของเหตุการณ์ทเ่ี กิดขึน้ ทั้งหมด เชน่ 1. ซ้อื หนังสือบญั ชที ่ีรา้ นหนังสือนายอนิ ทร์ ราคาเลม่ ละ 299 บาท รายการนสี้ ง่ ผลให้ เสียเงินสด 299 บาท แต่ได้หนังสือบัญชีมาอ่านราคาเล่มละ 299 บาท รายการนี้มีความหมายว่า อย่างไรและควรจดบันทกึ ข้อมูลอย่างไร 2. ได้รับเงินจากการรับจ้างทําความสะอาดวันละ 300 บาท รายการนี้ส่งผลให้ได้รับเงิน สด 300 บาท เงินสดทไ่ี ดร้ ับมานี้เพราะว่ามรี ายได้เกดิ ขึ้น 300 บาท เช่นกัน รายการน้ีมีความหมาย ว่าอยา่ งไรและควรจดบันทกึ ข้อมูลอย่างไร เมอ่ื เกิดรายการเช่นน้จี ะต้องมีการเกบ็ ข้อมลู ของรายการทเ่ี กิดขึ้นอย่างละเอยี ด เพ่ือจะไดร้ ู้ ท่มี าและท่ีไปของขอ้ มลู ทําให้ข้นั ตอนการบนั ทึกดงั กลา่ วถูกจัดทาํ ขึ้นอยา่ งเป็นระบบ ดงั น้ี 1. การบันทึกข้อมูลของเหตุการณ์ทางบัญชีที่เกิดขึ้น หมายถึง การจดบันทึกข้อมูล ของเหตุการณ์ทางบัญชีที่เกิดขึ้น โดยเร่ิมจากเมื่อเจ้าของกิจการนํารายการต่างๆมาลงทุนใน กิจการ จากน้ันกจิ การจะดําเนนิ งานตามปกติ 2. การนาข้อมูลที่บันทึกไว้มาจัดประเภท เมื่อจดบันทึกข้อมูลของเหตุการณ์ทาง บัญชีที่เกิดข้ึน ในข้ันตอนท่ี 1. แล้ว ทําให้ข้อมูลท้ังหมดอยู่รวมกันในข้ันตอนนี้ จึงต้องนําข้อมูล ทงั้ หมดมาจดั ประเภท เพ่ือความเป็นระเบียบของข้อมลู เช่น

8 2.1 รายการท่ีได้รับเงินสด รายการที่จ่ายเงินสด กิจการจะต้องนํารายการเงินสดมา อยรู่ วมกนั เป็นต้น 2.2 รายการเจ้าหนี้ท่ีเกดิ จากการกู้ยมื 3 ครัง้ นาํ มาอยูร่ วมกนั เปน็ ต้น 3. การนาข้อมูลท้งั หมดที่เกิดขนึ้ มาทาการสรุป จากขัน้ ตอนที่ 2.เมื่อข้อมูลท้ังหมดได้ ถูกจัดประเภทแล้ว เช่น รายการที่ได้รับเงินสด รายการท่ีจ่ายเงินสด กิจการจะต้องนํารายการเงิน สดมาอยู่รวมกันแล้ว รายการเจ้าหนี้ท่ีเกิดจากการกู้ยืมมาอยู่รวมกันแล้ว ในข้ันตอนน้ีกิจการต้อง สรุปว่า เงินสดมีจํานวนอยู่เท่าใด เจ้าหน้ีมีอยู่จํานวนเท่าใด ทําอย่างน้ีกับทุกรายการที่เกิดขึ้นกับ กจิ การ 4. การนาเอาผลสรุปมาวิเคราะห์และแปลความหมายของเหตุการณ์ท่ีเกิดขึ้น ท้ังหมด เมื่อสรุปผลท่ีเกิดข้ึนแล้ว ขั้นตอนต่อมาคือการนําข้อมูลที่ได้จากการสรุปผลมาทําการ วิเคราะห์และแปลความหมายของส่ิงที่เกิดขึ้นกับการดําเนินงานที่ผ่านมาในช่วงเวลาน้ัน เพ่ือการ ตัดสินใจสําหรับกิจการต่อไป เช่น รายได้มากกว่าค่าใช้จ่าย จะมีผลเป็นกําไร อาจต้องมีการขยาย กิจการในอนาคต หรือหากกิจการมีค่าใช้จ่ายมากกว่ารายได้จะมีผลเป็นขาดทุน อาจต้องเลิก กิจการ หรอื หาทางปรับปรุงแกไ้ ขตอ่ ไป เปน็ ต้น ศัพท์บัญชี (2538: 53,64) ให้ความหมายของคําว่า กําไร (gains) หมายถึง ส่วนของรายได้ที่เกินกว่าต้นทุนและค่าใช้จ่ายจากรายการอันมิได้เป็น วัตถุประสงค์ของการประกอบกิจการน้ัน ขาดทุน (loss) หมายถึง 1. ส่วนของต้นทุนท่ีเกินกว่า รายไดจ้ ากรายการอนั มิไดเ้ ป็นวัตถุประสงค์ของการประกอบกิจการนั้น 2. ต้นทุนที่หมดไปโดยมิได้ กอ่ ใหเ้ กดิ รายได้ การบญั ชี คอื การจดบันทึกข้อมูลท่ีเก่ียวข้องไว้ให้ครบถ้วนเพ่ือนําข้อมูลท่ีจดบันทึกไว้มา จัดประเภทเพ่ือให้ง่ายต่อการสรุป จากนั้นนําผลสรุปมาแปลความหมายของสิ่งท่ีเกิดข้ึนว่าเป็น อยา่ งไร ดังภาพท่ี 1-1 จดบนั ทกึ ขอ้ มลู  จดั ประเภทข้อมูล  สรปุ ผลขอ้ มลู  นําผลสรปุ ของขอ้ มลู มาแปลความหมาย ภาพท่ี 1.1 ความหมายของการบัญชี ในบทน้ีจะกล่าวถึง เรื่องใกล้ตัว เพ่ือสร้างความเข้าใจอย่างง่าย โดยเริ่มจากความหมาย ของแนวคิดพ้ืนฐานของการบัญชี ความหมายของการบัญชี การบัญชีเฉพาะบุคคลและการบัญชี สาํ หรบั การประกอบอาชีพ ตามลาํ ดับ

9 การบัญชีเฉพาะบคุ คลและการบญั ชีสาหรบั การประกอบอาชีพ การบัญชี เป็นเร่ืองท่ีเกี่ยวข้องกับตัวเลข ในเบ้ืองต้นจะกล่าวถึงเรื่องท่ีเกี่ยวข้องกับตัวเลข ในส่วนเฉพาะบุคคลก่อน เชน่ นายทิด เปน็ เจ้าของ รายการ 4 รายการ เงนิ สด (900 บาท) มีประโยชน์ คือ ไวใ้ ชจ้ ับจา่ ยเมอ่ื ตอ้ งการซื้อส่งิ ของหรอื ซอื้ อาหาร โทรศพั ทเ์ คลื่อนท่ี (600 บาท) มปี ระโยชน์ คือ ไว้ใชต้ ิดต่อสือ่ สาร และ รถจักรยาน (1,000 บาท) มปี ระโยชน์ คือ ไวใ้ ช้ในการเดินทาง สร้อยคอทองคาํ (1,500 บาท) มปี ระโยชน์ คอื ไวใ้ ช้สวมใส่ ประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์ (2558: 63) ได้ให้ความหมายของทรัพย์ และทรัพย์สิน ดงั นี้ มาตรา 137 ทรัพย์ หมายความวา่ วตั ถมุ ีรูปร่าง มาตรา 138 ทรัพย์สิน หมายความรวมทั้งทรัพย์และวัตถุไม่มีรูปร่าง ซ่ึงอาจมีราคาและ อาจถอื เอาได้ ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (2558: 93) ไดใ้ หค้ วามหมายของหนี้ ดงั น้ี มาตรา 194 ด้วยอํานาจแห่งมูลหนี้ เจ้าหนี้ย่อมมีสิทธิจะเรียกให้ลูกหนี้ชําระหน้ีได้ อนึ่ง การชาํ ระหนด้ี ้วยงดเว้นการอันใดอนั หน่งึ ก็ยอ่ มมีได้ หากวิเคราะห์ความหมายของทรัพย์สินตามที่กฎหมายกําหนดไว้ จะพบว่า เงินสด โทรศัพท์เคล่ือนท่ี รถจักรยานและสร้อยคอทองคํา เป็นวัตถุท่ีมีรูปร่าง มีราคาและถือเอาได้ เม่ือ นายทิดมีสิ่งเหล่าน้ีสามารถตีความหมายได้ว่า เงินสด โทรศัพท์เคล่ือนท่ี รถจักรยานและสร้อยคอ ทองคํา เปน็ ทรัพย์สินของนายทิด ซึ่งนายทิดสามารถใช้ประโยชน์จากทรัพย์สินเหล่าน้ีได้ และหาก วิเคราะห์ความหมายของหน้ีจะเห็นได้ว่า นายทิดไม่มีความสัมพันธ์กับฝ่ายใดที่จะต้องกระทําการ อย่างหนึ่งอย่างใดแก่เจ้าหน้ี ทรัพย์สินทั้งหมด 4 รายการ จึงเป็นของนายทิดแต่เพียงผู้เดียว หรือ กล่าวได้ว่า นายทิดมีสิทธิในทรัพย์สินของตนแต่เพียงผู้เดียว จํานวน 4,000 บาท หรืออาจเรียกว่า “ส่วนทเ่ี ปน็ ของเจ้าของ” ซ่งึ ทรัพย์สนิ นีเ้ ป็นทรพั ยส์ นิ เฉพาะบคุ คลของนายทิด แต่ถ้านายทิดมีความจําเป็นที่ต้องกระทําการอย่างใดอย่างหน่ึงให้แก่เจ้าหน้ี ทรัพย์สิน ทั้งหมด 4 รายการ จึงไม่ได้เป็นของนายทิดแต่เพียงผู้เดียว หรือกล่าวได้ว่า นายทิดไม่มีสิทธิใน ทรัพย์สินของตนแต่เพียงผู้เดียว จะมีเจ้าหนี้เข้ามาเก่ียวข้องด้วย เน่ืองจากนายทิดมีหน้ี นั่นเอง สมมติว่าเงินสดของนายทิดจาํ นวน 900 บาท เกิดจากการยืมเงินผู้อื่นจํานวน 200 บาท นายทิดจะ มีสทิ ธใิ นทรพั ยส์ ินทัง้ ส้นิ ของตนเพียง 3,800 บาทดังนั้นถ้าหากนายทิดนําทรัพย์สินไปใช้หนี้จํานวน

10 200 บาทแลว้ นายทดิ จะเหลือทรัพย์สินรวมเพียง 3,800 บาท ดังน้ัน หากนายทิดมีหนี้ นายทิดจะมี สิทธใิ นทรัพย์สนิ ของตนมูลคา่ เทา่ กบั ที่เหลอื หลังจากหักหน้ีทง้ั สิ้นออกแลว้ แสดงไดด้ ังตารางท่ี 1-1 ตารางท่ี 1.1 แสดงรายการเฉพาะบคุ คลของนายทิด เงนิ สด โทรศัพทเ์ คลอ่ื นที่ รถจกั รยาน สรอ้ ยคอ = หนีส้ ิน ส่วนของเจา้ ของ (บาท) (บาท) (บาท) ทองคา (บาท) (บาท) (บาท) ในกรณที น่ี ายทิดไมม่ ีหนี้สนิ 900 600 1,000 1,500 = 0 4,000 4,000 4,000 กรณีที่นายทิดมีหนีส้ ิน 900 600 1,000 1,500 200 3,800 4,000 4,000 หากตอ่ มานายทดิ มีความสนใจในงานบริการ มีความอดทนสูงและมีสุขภาพพละกําลังมือ ที่แข็งแรงมีความรู้ความเข้าใจศาสตร์การนวด นายทิดจึงเปิดร้านนวดแผนไทยเป็นการนวดเพ่ือ ผ่อนคลาย ได้นําเงินสด 30,000 บาท เบาะนวด 2 หลังๆละ 2,000 บาทมูลค่า 4,000 บาท หมอน มูลค่า 500 บาท และโต๊ะนวดเท้า มูลค่า 800 บาท มาลงทุนในกิจการ โดยมีสถานที่เป็นบ้านของ นายทิดเอง โดยนายทิดได้กําหนดราคาเอาไว้ว่า เวลาที่ให้บริการ 60 นาที ราคาคร้ังละ 220 บาท ถ้านวดครบ 10 คร้ัง แถมนวดให้ฟรี 2 ครั้ง และนายทิดกําหนดว่าทุกๆ 1 เดือน นายทิดจะต้องได้รู้ ความเปน็ ไปของกิจการว่าเปน็ อยา่ งไร ส่งิ ท่กี ล่าวมาเป็นสง่ิ ท่ีจําเปน็ ต้องมเี พอื่ ประโยชน์สําหรับการนวด สรุปได้ ดังนี้ 1. เงินสด มูลค่า 30,000 บาท มีประโยชน์ คือสามารถนําไปจับจ่ายซ้ือส่ิงของที่ต้องการ มาไวใ้ ห้บริการ 2. เบาะนวด 2 หลังๆละ 2,000 บาทมูลค่า 4,000 บาท มีประโยชน์ คือ ให้ผู้มานวดได้ นอน 3. หมอนมูลคา่ 500 บาทมปี ระโยชน์ คอื ให้ผู้มานวดนอนหนนุ 4. โต๊ะนวดเทา้ มูลคา่ 800 บาท มปี ระโยชน์ คือ เอาไว้ให้ผมู้ านวดใช้วางเท้า

11 เงินสด เบาะนวด หมอนและโต๊ะนวดเท้า เม่ือส่ิงเหล่าน้ีสามารถนํามาใช้และได้รับ ประโยชน์จากการใช้ สิ่งเหล่าน้ีจึงจัดได้ว่าเป็นทรัพย์สินในการให้บริการการนวด และนายทิด สามารถยึดเป็นอาชีพของนายทิดได้ เมื่อเป็นเช่นน้ีนายทิดสามารถจัดทรัพย์สินท่ีมีไว้ใช้เพื่อการ นวดเพ่ือหารายได้เป็น ทรัพย์สินของการประกอบอาชีพ แยกต่างหากซ่ึงไม่ใช่ทรัพย์สินเฉพาะ บคุ คล แสดงรายการประกอบอาชีพของนายทิดได้ ดงั นี้ ตารางท่ี 1.2 การแสดงรายการการประกอบอาชพี ของนายทดิ เงนิ สด เบาะ หมอน โต๊ะวาง = หนสี้ นิ ส่วนของเจา้ ของ(บาท) นอน (บาท) เท้า (บาท) รายได้ คา่ ใช้จ่าย (บาท) (บาท) (บาท) (บาท) (บาท) 35,300 ในกรณที ่กี ารประกอบอาชพี ไม่มหี น้สี ิน 35,300 30,000 4,000 500 800 = 0 35,300 = ในการศึกษาเน้ือหาการบัญชีในเบ้ืองต้นจะไม่กล่าวถึง การบัญชีเฉพาะบุคคลแต่จะ กลา่ วถงึ การบญั ชีทีเ่ กิดจากการประกอบอาชพี เท่านัน้ จากรายการประกอบอาชีพของนายทิด จะเห็นว่ามี เงินสด เบาะนวด หมอน โต๊ะวางเท้า ในเวลาตอ่ ไปอาจมรี ายการหนี้สนิ รายได้และค่าใชจ้ ่าย จึงตอ้ งศึกษาก่อนวา่ รายการแต่ละรายการ ที่เกิดข้ึนคือรายการอะไรบ้าง เงินสด คือส่ิงใด มีประโยชน์อย่างไร โดยการศึกษาความหมายของ คาํ ตา่ งๆเหลา่ น้ี สินทรัพย์ หมายถึง ส่ิงที่มีไว้ใช้เพื่อก่อให้เกิดประโยชน์ในอนาคต เป็นสิ่งท่ีมีมูลค่าและ อยใู่ นความควบคุมของเจ้าของ เมื่อเปล่ียนจากเร่ืองเฉพาะบุคคลมาเป็นเรื่องของการประกอบอาชีพหรือการดําเนิน กิจการ ทรัพย์สินมักจะถูกเรียกว่า “สินทรัพย์” เพราะในการดําเนินธุรกิจ กิจการจะมีทรัพย์สินไว้ เพ่ือกอ่ ใหเ้ กิดประโยชน์ในอนาคต ซงึ่ เปน็ ไปตามคํานิยามของคําวา่ “สินทรพั ย์” ในทางบัญชี หน้สี ิน หมายถึง ภาระผูกพันที่ได้ก่อขึ้นในวันนี้และต้องชดใช้ในวันข้างหน้าด้วยสินทรัพย์ ของกจิ การ สิทธิในความเป็นเจ้าของทรัพย์สินของตน หมายถึง ส่วนท่ีเป็นของเจ้าของจริงๆ หลังจากนําหน้ีสินท้ังสิ้นหักออกจากสินทรัพย์ทั้งสิ้นแล้วมีความหมายเช่นเดียวกับ “ส่วนของ เจา้ ของ ” มีความหมายเชน่ เดยี วกับคําว่า “ทนุ ”

12 รายได้ หมายถงึ การที่สินทรัพย์เพิ่มข้ึนเพราะการให้บริการหรือจากการขายสินค้า ส่งผล ให้สว่ นของเจ้าของเพิม่ ขึน้ แต่ตอ้ งไม่ใชท่ ุนทเ่ี จา้ ของนํามาลง ค่าใชจ้ า่ ย หมายถงึ การท่สี ินทรัพย์ลดลงเพื่อให้ได้รับประโยชน์ ณ ขณะนั้น ส่งผลให้ส่วน ของเจ้าของลดลง แตต่ ้องไมใ่ ช่การลดทนุ ของเจา้ ของ ซง่ึ หากเป็นเรือ่ งเฉพาะบคุ คลกส็ ามารถระบุถึงส่ิงเหล่าน้ี คือ ทรัพย์สิน หน้ีสินและส่วนของ เจ้าของ (สิทธิในความเป็นเจ้าของทรัพย์สินของตน) เช่นเดียวกันเม่ือนายทิดประกอบอาชีพ ให้บรกิ ารนวดแผนไทย สามารถเรยี กส่ิงเหลา่ น้ีวา่ สนิ ทรพั ย์ หนี้สินและส่วนของเจา้ ของ นนั่ เอง จากข้อมูลการประกอบอาชพี รบั จา้ งนวดแผนโบราณของนายทิด มีรายการ ดงั น้ี 1. สินทรัพย์ 4 รายการ ประกอบด้วย เงินสด 30,000 บาท หมอน มูลค่า 500 บาทเบาะ นวด 2 หลังๆละ 2,000 บาทมูลค่า 4,000 บาท และโต๊ะนวดเท้ามูลค่า 800 บาท รวมเป็นเงิน 35,300 บาท 2. หนีส้ นิ ไม่มี 3. สว่ นของเจ้าของ รวมเป็นเงิน 35,300 บาท แต่หากนายทิดกลัวว่าเงินสดจะไม่พอ จึงต้องไปยืมเงินสดมาเพื่อซ้ือลูกประคบและอื่นๆ อีกจาํ นวน 10,000 บาท จะเกิดการเปล่ียนแปลง ดังนี้ 1. สินทรัพย์ 5 รายการ รวมเป็นเงิน 45,300 บาทประกอบด้วย เงินสด 40,000 บาท (30,000 + 10,000) เบาะนวด 2 หลังๆละ 2,000 บาทมูลค่า 4,000 บาทหมอน มูลค่า 500 บาท และโตะ๊ นวดเทา้ มลู คา่ 800 บาท 2. หน้สี นิ 10,000 บาท 3. สว่ นของเจา้ ของ รวมเป็นเงนิ 35,300 บาท สมมติตามกรณีนายทดิ ประกอบอาชีพว่า นายทดิ ได้เปดิ ดาํ เนนิ งานใหบ้ ริการเป็นเวลา 1 เดอื น ทาํ ใหม้ ลี ูกคา้ มานวดมีรายได้ 10,000 บาท เป็นเงินสด (ทําให้เงินสดเพ่ิมขึ้น 10,000 บาท) มีค่าไฟฟ้าเกิดข้ึน 800 บาทสด (ทําให้เงินสดลดลง 800 บาท) และซ้ือลูกประคบสมุนไพรต่างๆ 3,000 บาท (ทาํ ให้เงนิ สดลดลง 3,000 บาท) สามารถวิเคราะหไ์ ดด้ งั ตารางที่ 1-3

13 ตารางท่ี 1.3 การวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงทางการบญั ชีทีเ่ กิดขึ้น ส่วนของเจา้ ของ เงนิ สด เบาะ หมอน โต๊ะ วัสดุ = หนีส้ นิ (บาท) (บาท) นอน (บาท) วาง ส้ินเปลอื ง (บาท) (บาท) เท้า (บาท) รายได้ ค่าใชจ้ า่ ย (บาท) (บาท) กอ่ นใหบ้ ริการคือวันต้นเดือน 40,000 4,000 500 800 - = 10,000 35,300 45,300 = 45,300 หลงั จากเปิดใหบ้ รกิ ารเป็นเวลา 1 เดอื น 40,000 4,000 500 800 - = 10,000 35,300 +10,000 0 0 0 0 0 +10,000 0 -800 0 0 0 0 0 0 -800 -3,000 0 0 0 +3,000 0 0 0 46,200 4,000 500 800 3,000 = 10,000 44,500 54,500 = 54,500 การประกอบธุรกิจทําให้เกิดรายได้ ค่าใช้จ่าย ซ่ึงเกิดจากการใช้งานสินทรัพย์ สินทรัพย์ อาจได้มาจากเงนิ ของเจ้าของหรอื จากการกยู้ มื วเิ คราะห์ส้ันๆ 1. รายได้ทําใหเ้ งนิ สดเพิม่ ขึ้นและส่วนของเจ้าของเพิ่มข้ึน (+10,000) 2. ค่าใชจ้ ่ายทําให้เงินสดลดลงและสว่ นของเจา้ ของลดลง (- 800) 3. ซอ้ื วสั ดสุ น้ิ เปลอื ง สนิ ทรัพยเ์ พิ่มขน้ึ และสินทรพั ย์ลดลง (-3,000 และ +3,000) 4. รายการใดไม่เกย่ี วข้องจะไม่มีการเปลย่ี นแปลง (0) ซ่ึงความสัมพันธ์น้ี จะเห็นว่ามีการนําสัญลักษณ์ทางคณิตศาสตร์มาใช้ และถูกคั่นด้วย เครอ่ื งหมายเท่ากบั โดยจํานวนเงินทางด้านซ้ายจะต้องเท่ากับจํานวนเงินทางด้านขวา จึงจะถือว่า ถูกตอ้ ง หากนาํ จํานวนเงินของสินทรัพยไ์ วท้ างดา้ นซา้ ยและนําจํานวนเงินของหน้ีสินและนําจํานวน เงินของส่วนของเจ้าของมารวมกันแล้วให้อยู่ทางด้านขวา ซ่ึงจะมีมูลค่าเท่ากับสินทรัพย์เพียง จาํ นวนเดียว ทาํ ให้เกิดความสัมพนั ธ์ของสินทรัพย์ หน้ีสนิ บวกกับสว่ นของเจา้ ของ แสดงให้เห็นว่าความสัมพันธ์น้ีหากวิเคราะห์ผิดจะทําให้จํานวนเงินแต่ละด้านไม่เท่ากัน แต่ถ้าจํานวนเงินด้านซ้ายและด้านขวาเท่ากันหมายความว่าทุกอย่างถูกต้อง ทําให้ม่ันใจว่า การ

14 วิเคราะห์นั้นถูกต้อง ความเท่ากันทั้ง 2 ด้านนี้ภาษาคณิตศาสตร์คือ “สมการ” เม่ือนํามารวมกับ เหตกุ ารณ์ทางบัญชี จะกลาย เปน็ “สมการบัญชี” ศัพท์บัญชี (2538: 5) ได้ให้ความหมายของ สมการบญั ชไี ว้ดังนี้ สมการบัญชี (Accounting Equation) คือ ผลของการบันทึกรายการบัญชีทั้งด้านเดบิต และเครดติ ด้วยจาํ นวนเงินท่ีเทา่ กันตามหลกั การบัญชีค่ทู ําให้เกิดเป็นสมการบัญชี ดังนี้ สนิ ทรพั ย์ = หนส้ี นิ + ทนุ จากความสัมพันธ์ของรายการ สินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจ้าของ ทําให้เกิดความ ม่ันใจในการบัญชีว่าสามารถตรวจสอบได้ในเบ้ืองต้น หมายความว่าเม่ือมีรายการและเหตุการณ์ ทางบัญชีใดๆเกิดข้ึนจะมีผลทําให้ สินทรัพย์ท้ังส้ิน จะต้องเท่ากับ หน้ีสินทั้งสิ้นบวกด้วยส่วนของ เจา้ ของ น่นั เอง การประกอบอาชีพน้ัน ผู้เป็นเจ้าของกิจการจะดําเนินงานตามที่ตนเองถนัด เช่นนายทิด จากนนั้ ยงั ต้องวางแผนว่าธุรกจิ ของตนเองจะมีรูปแบบเป็นอย่างไร ประเภทของการประกอบอาชีพและรูปแบบการจัดตั้งกิจการ Thomas P. Edmonds, Christopher T. Edmonds, Philip R. Olds, Frances M. Mcnair and Bor-Yi Tsay. (2015: 294) ได้จัดรูปแบบขององค์กรธุรกจิ ดังน้ี 1. กิจการเจ้าของคนเดียว (Sole proprietorships) คือ กิจการเจ้าของคนเดียว เป็น เจ้าของโดยบุคคลเพียงคนเดียวที่เป็นผู้รับผิดชอบในการทําธุรกิจและกําไรและการ ตดั สินใจ กจิ การเจ้าของคนเดียวมกั จะเป็นลกั ษณะท่เี รยี บงา่ ย 2. ห้างหุ้นส่วน (Partnerships) คือ ผู้เป็นหุ้นส่วน ยอมรับให้บุคคลอ่ืนท่ีจะแบ่งปัน ความสามารถของพวกเขา เงินทุนและความเสี่ยงและผลตอบแทนของความเป็น เจ้าของธุรกิจ เพราะสองคนหรือมากกว่าคนเดียวที่มีส่วนร่วมเป็นเจ้าของ ผู้เป็น หุ้นส่วนต้องมีข้อตกลงที่ชัดเจนเกี่ยวกับวิธีการท่ีผู้มีอํานาจ ความเสี่ยงและผลกําไรท่ี จะใช้ร่วมกนั 3. บริษัทจํากัด (Corporation) บริษัทจํากัด เป็นนิติบุคคลแยกต่างหากท่ีจัดตั้งข้ึนตาม ข้อกาํ หนดของหน่วยงานภาครัฐ เป็นขน้ั ตอนทม่ี คี วามซับซอ้ น

15 จากการจัดรูปแบบของธรุ กจิ ขา้ งตน้ จะเหน็ ได้ว่า ในการประกอบธรุ กจิ สามารถจัดต้งั ตามถนัดหรือตามกําลังทรัพย์ทมี่ ี ในที่นี้จะกล่าวถึงเพียง 3 รูปแบบ ดงั น้ี 1. กิจการเจ้าของคนเดียว คือ การดําเนินธุรกิจ โดยมีเจ้าของกิจการเพียงผู้เดียว เจ้าของกิจการมีอํานาจในการตัดสินใจแต่เพียงผู้เดียว ไม่ว่าผลการดําเนินงานจะเป็นกําไรสุทธิ หรือขาดทุนสุทธิ เจ้าของกิจการจะต้องรับไว้แต่เพียงผู้เดียว ได้แก่ ร้านขายอาหารตามสั่ง ร้าน กาแฟสด เปน็ ต้น 2. ห้างหุ้นส่วน คือ การดําเนินธุรกิจโดยมีเจ้าของกิจการตั้งแต่ 2 คนข้ึนไปร่วมกัน ดําเนนิ งาน เรยี กเจ้าของกจิ การวา่ “ผู้เป็นหุ้นส่วน” ผลการดําเนินงานจะเป็นกําไรสุทธิหรือขาดทุน สุทธิจะแบ่งกันตามที่ได้ตกลงกันไว้หรือตามจํานวนทุนที่นํามาลงในห้าง ห้างหุ้นส่วนสามารถแบ่ง การดําเนินงานออกเป็น 3 ชนดิ ดังนี้ 2.1 หา้ งห้นุ ส่วนสามัญ คอื การจัดตั้งสามารถทําได้เลยโดยไม่ต้องจดทะเบียน และ ผู้เปน็ หนุ้ สว่ นจะตอ้ งรบั ผิดชอบในภาระหน้สี ินของห้างทงั้ หมด 2.2 ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล คือ การจัดตั้งจะต้องจดทะเบียนเป็นนิติบุคคล และผู้เป็นหุ้นส่วนจะต้องรับผิดชอบในภาระหน้ีสินของห้างทั้งหมด ไม่ว่าผู้เป็นหุ้นส่วนจะลงทุนใน หา้ งเป็นจํานวนเทา่ ใด 2.3 ห้างหุ้นส่วนจากัด คือ การจัดต้ังจะต้องจดทะเบียนเป็นนิติบุคคล และผู้เป็น หุ้นส่วนจะต้องรับผิดชอบในภาระหนี้สินของห้างเท่ากับจํานวนทุนท่ีผู้เป็นหุ้นส่วนได้ลงทุนไว้ เท่านั้น 3. บรษิ ทั จากัด คือ การดาํ เนินธุรกจิ โดยมเี จ้าของกจิ การตง้ั แต่ 3 คนขน้ึ ไป รว่ มกนั ดําเนินงาน เรียกเจ้าของกิจการว่า “ผู้ถือหุ้น” ผลการดําเนินงานจะเป็นกําไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิ จะแบ่งกันตามมติของที่ประชุมผู้ถือหุ้น และผู้ถือหุ้นจะต้องรับผิดชอบในภาระหนี้สินของบริษัท เท่ากบั จํานวนทนุ ทผี่ ้ถู ือหุน้ ไดล้ งทนุ ไว้เท่านัน้ ในชีวิตประจําวันเรื่องเฉพาะบุคคลหรือการประกอบอาชีพ มีความเก่ียวข้องกับ สินทรัพย์ หน้ีสิน ส่วนของเจ้าของ รายได้และค่าใช้จ่าย ความจําเป็นท่ีต้องทราบความเป็นไปเก่ียวกับข้อมูล ทางการเงินท่ีเกิดขึ้น ควรเร่ิมจากการบันทึกข้อมูลทางการบัญชีท่ีเกิดข้ึนทุกรายการและทุกวัน บันทกึ ขอ้ มูลตามลําดับที่เกิดข้ึน บันทึกไปจนกระท่ังถึงเวลาท่ีเหมาะสมสําหรับการสรุปข้อมูล เพื่อ จะได้นําข้อมูลที่สรุปได้นั้นมาวิเคราะห์ถึงสิ่งท่ีเกิดข้ึนในช่วงระยะเวลาน้ัน ดังน้ันสิ่งที่สําคัญที่ต้อง เข้าใจก่อนคือ ความสําคัญ และการรายงานข้อมูลทางการบัญชีที่เกิดข้ึนท้ังหมดโดยรายงานเป็น งบการเงนิ

16 งบการเงนิ พระราชบัญญัติการบญั ชี พ.ศ. 2543 ใหค้ วามหมายของงบการเงนิ ดังนี้ งบการเงิน หมายความว่า รายงานผลการดําเนินงาน ฐานะการเงิน หรือการเปลี่ยนแปลง ฐานะการเงินของกิจการ ไม่ว่าจะรายงานโดยงบดุล (งบแสดงฐานะการเงิน) งบกําไรขาดทุน งบ กาํ ไรสะสม งบกระแสเงนิ สด งบแสดงการเปลี่ยนแปลงสว่ นของผถู้ ือห้นุ งบประกอบ หรือหมายเหตุ ประกอบงบการเงิน หรือคาํ อธิบายอน่ื ซง่ึ ระบุไวว้ า่ เปน็ สว่ นหนง่ึ ของงบการเงนิ ตามทก่ี ฎหมายกาํ หนด งบการเงินน้ีเป็นการแสดงความสัมพันธ์ของสินทรัพย์ หนี้สิน ส่วน ของเจา้ ของ รายได้ และค่าใชจ้ า่ ย ซึง่ เกดิ จากเหตุการณท์ างบัญชีของกิจการ โดยรวบรวมข้อมูลมา บันทึก การจัดระเบียบข้อมูล สรุปผลและแปลความหมาย ซ่ึงการทําบัญชีต้องจัดทําเป็นขั้นตอน เพื่อความเป็นระบบ มคี วามนา่ เชื่อถอื สามารถตรวจสอบได้ และนําเสนอเป็นรายงานได้ แสดงดัง ภาพที่ 1-2 ดังนี้ เหตกุ ารณ์ท่ีเกิดข้ึนทางการบัญชี วิเคราะหเ์ หตุการณท์ เ่ี กิดขน้ึ ทางการบญั ชี บนั ทกึ ข้อมลู (เหตุการณท์ เ่ี กิดข้นึ ทางการบญั ชี) จดั ประเภทขอ้ มลู สรปุ ขอ้ มลู การดาํ เนินงาน สรุปข้อมูลฐานะการเงนิ นําผลสรุปมาแปลความหมาย ภาพที่ 1.2 แสดงขน้ั ตอนของงานบญั ชี การรายงานนั้นสามารถรายงานไดใ้ นหลายลักษณะ เชน่ 1. รายงานผลการดาํ เนินงานของกจิ การ สามารถรายงานโดย งบกําไรขาดทนุ 2. รายงานฐานะทางการเงินของกิจการ สามารถรายงานโดย งบแสดงฐานะการเงิน กรมพฒั นาธรุ กิจได้กําหนดว่าผมู้ ีหนา้ ทีจ่ ัดทาํ บัญชีแตล่ ะประเภทต้องจัดทาํ งบการเงนิ ดงั ตาราง1.4 ต่อไปน้ี

17 ตารางที่ 1.4 คําชี้แจงกรมพฒั นาธรุ กจิ การคา้ เรือ่ ง กําหนดรายการย่อท่ีต้องมีในงบการเงิน พ.ศ. ๒๕๕๔ แบบ/ผมู้ ี งบแสดง งบกาํ ไร งบกาํ ไร งบแสดงการ งบกระแส งบ หมายเหตุ งบการเงิน หนา้ ทีจ่ ดั ทาํ ฐานะ ขาดทุน ขาดทนุ เปลย่ี นแปลง เงนิ สด การเงนิ ประกอบ เปรยี บ บญั ชี การเงิน เบด็ เสรจ็ ส่วนของเจา้ ของ รวม งบการเงิน เทยี บกับปี ก่อน 1. ห้าง / / // หุ้นสว่ นจด ทะเบียน 2. บรษิ ัท / // // จํากดั 3. บรษิ ทั / / / // / มหาชน จาํ กดั 4. นิตบิ คุ คล / // // ที่ต้งั ขึ้นตาม กฎหมาย ตา่ งประเทศ 5. กิจการ / // // ร่วมคา้ ตาม ประมวล รัษฎากร ทีม่ า : กรมพฒั นาธุรกจิ การค้า กระทรวงพาณิชย์ (http://www.dbd.go.th/ewt_news.php?nid=1099&filename=law06) ผมู้ หี น้าท่จี ดั ทําบญั ชแี ตล่ ะประเภทต้องจัดทํางบการเงินตามประกาศของกรมพฒั นาธุรกิจการค้า พ.ศ.2554 กาํ หนดไว้ ดังต่อไปนี้ 1. ห้างหุ้นส่วนจดทะเบยี น ปฏิบตั ิตาม แบบ 1 2. บรษิ ัทจาํ กดั ปฏิบัติตาม แบบ 2 (ดไู ด้ท่ีภาคผนวก) 3. บรษิ ัทมหาชนจํากัด ปฏบิ ัตติ าม แบบ 3* 4. นติ บิ คุ คลที่ตัง้ ข้นึ ตามกฎหมายต่างประเทศ ปฏบิ ัตติ าม แบบ 4* 5. กิจการรว่ มคา้ ตามประมวลรัษฎากร ปฏบิ ัตติ าม แบบ 5* * แบบ 3 4 5 ศกึ ษาจาก http://www.dbd.go.th/ewt_news.php?nid=1099&filename=law06

18 งบการเงนิ แบบ 1 ของ หา้ งห้นุ ส่วนจดทะเบียน หนว่ ย : บาท ---------------------------- 25x1 25x0 1. งบแสดงฐานะการเงนิ หมายเหตุ สนิ ทรัพย์ 1. สนิ ทรัพยห์ มนุ เวียน 1.1 เงินสดและรายการเทยี บเทา่ เงนิ สด 1.2 เงินลงทนุ ชั่วคราว 1.3 ลกู หนี้การคา้ และลกู หน้อี ่นื 1.4 เงนิ ให้กู้ยมื ระยะส้นั 1.5 สนิ ค้าคงเหลือ 1.6 สนิ ทรพั ย์หมนุ เวียนอน่ื รวมสินทรพั ย์หมนุ เวียน 2. สนิ ทรพั ย์ไม่หมุนเวียน 2.1 เงินลงทุนเผ่อื ขาย 2.2 เงินลงทุนในบริษทั ร่วม 2.3 เงนิ ลงทนุ ในบรษิ ัทรว่ ม 2.4 เงนิ ลงทนุ ในการร่วมค้า 2.5 เงนิ ลงทนุ ระยะยาวอืน่ 2.6 เงนิ กยู้ มื ระยะยาว 2.7 อสงั หาริมทรพั ย์เพื่อการลงทนุ 2.8 สินทรพั ยไ์ ม่หมุนเวียนทถ่ี อื ไวเ้ พ่ือขาย 2.9 ที่ดนิ อาคารและอปุ กรณ์ 2.10 สนิ ทรัพยไ์ มม่ ีตัวตน 2.11 สนิ ทรัพยภ์ าษีเงินไดร้ อการตัดบัญชี 2.12 สนิ ทรพั ย์ไมห่ มุนเวียนอนื่ รวมสินทรัพยไ์ ม่หมุนเวียน รวมสนิ ทรัพย์

19 หน้ีสนิ และสว่ นของผ้เู ป็นหุ้นส่วน 3. หน้สี นิ หมนุ เวียน 3.1 เงนิ เบิกเกินบญั ชีและเงนิ ก้ยู ืมระยะส้นั จากสถาบนั การเงิน 3.2 เจ้าหน้กี ารค้าและเจ้าหน้อี น่ื 3.3 ส่วนของหนี้สนิ ระยะยาวท่ีถงึ กําหนดชําระภายในหน่งึ ปี 3.4 เงนิ กยู้ ืมระยะสัน้ 3.5 ภาษเี งินไดค้ า้ งจ่าย 3.6 ประมาณการหน้สี นิ ระยะสัน้ 3.7 หน้ีสินหมนุ เวยี นอืน่ รวมหนี้สินหมนุ เวยี น 4. หนี้สนิ ไม่หมุนเวยี น 1.1 เงินกู้ยมื ระระยาว 1.2 หน้ีสินภาษเี งินไดร้ อการตัดบญั ชี 1.3 ภาระผูกพันผลประโยชนพ์ นกั งาน 1.4 ประมาณการหนสี้ ินระยะยาว 1.5 หนสี้ ินไมห่ มนุ เวียนอื่น รวมหนส้ี นิ ไมห่ มนุ เวียน รวมหนส้ี ิน 5. สว่ นของผู้เปน็ ห้นุ ส่วน 5.1 ทุนของผ้เู ปน็ หนุ้ ส่วนแต่ละคน 5.2 กําไร (ขาดทนุ ) สะสมที่ยังไมไ่ ด้แบง่ 5.3 องค์ประกอบอนื่ ของส่วนของผู้เปน็ หุ้นสว่ น รวมส่วนของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ น รวมหน้สี ินและสว่ นของผูเ้ ปน็ หุน้ ส่วน

20 2.1 งบกาไรขาดทุนจาแนกคา่ ใช้จ่ายตามลักษณะของค่าใชจ้ า่ ย หน่วย : บาท หมายเหตุ 25x1 25x0 1. รายได้จากการขายหรือการใหบ้ ริการ 2. รายได้อ่นื รวมรายได้ 3. การเปลีย่ นแปลงของสนิ ค้าสําเรจ็ รปู และงานระหว่างทํา 4. งานทท่ี ําโดยกิจการและบันทกึ เป็นสนิ ทรพั ย์ 5. วัตถดุ ิบและวสั ดสุ ิ้นเปลอื งใชไ้ ป 6. คา่ ใชจ้ า่ ยและผลประโยชน์พนักงาน 7. ค่าเส่ือมราคาและค่าตัดจาํ หนา่ ย 8. ค่าใช้จ่ายอื่น รวมคา่ ใช้จา่ ย 9. กาํ ไร (ขาดทนุ ) ก่อนตน้ ทนุ ทางการเงนิ และคา่ ใชจ้ า่ ยภาษีเงินได้ 10. ต้นทนุ ทางการเงิน 11. กําไร (ขาดทนุ ) ก่อนคา่ ใชจ้ ่ายภาษเี งนิ ได้ 12. คา่ ใชจ้ ่ายภาษเี งนิ ได้ กาไร (ขาดทนุ ) สทุ ธิ

21 2.2 งบกาไรขาดทุนจาแนกค่าใช้จา่ ยตามหน้าท่ี – ขน้ั เดียว หนว่ ย : บาท หมายเหตุ 25x1 25x0 1. รายได้ 1.1 รายได้จากการขายหรอื การให้บริการ 1.2 รายไดอ้ ืน่ รวมรายได้ 2. คา่ ใชจ้ ่าย 2.1 ตน้ ทนุ ขายหรอื ต้นทนุ การให้บริการ 2.2 ค่าใชจ้ ่ายในการขาย 2.3 ค่าใช้จ่ายในการบริหาร 2.4 ค่าใชจ้ ่ายอื่น รวมคา่ ใชจ้ า่ ย 3. กาไร (ขาดทนุ ) ก่อนต้นทุนทางการเงนิ และค่าใชจ้ า่ ยภาษเี งินได้ 4. ต้นทุนทางการเงนิ 5. กาไร (ขาดทุน) ก่อนค่าใชจ้ ่ายภาษีเงินได้ 6. คา่ ใช้จ่ายภาษีเงินได้ 7. กาไร (ขาดทนุ ) สุทธิ

22 2.3 งบกาไรขาดทนุ จาแนกคา่ ใช้จ่ายตามหนา้ ท่ี – หลายขัน้ หน่วย : บาท หมายเหตุ 25x1 25x0 1. รายได้จากการขายหรือการให้บริการ 2. ตน้ ทุนขายหรอื ต้นทุนการใหบ้ ริการ 3. กาํ ไร (ขาดทนุ ) ขน้ั ต้น 4. รายได้อนื่ 5. กําไร (ขาดทุน) ก่อนค่าใชจ้ า่ ยอ่ืน 6. คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย 7. ค่าใช้จ่ายในการบรหิ าร 8. ค่าใช้จ่ายอ่นื 9. รวมค่าใชจ้ ่าย 10. กาไร (ขาดทนุ ) กอ่ นตน้ ทนุ ทางการเงินและคา่ ใชจ้ ่ายภาษเี งินได้ 11. ต้นทุนทางการเงิน 12. กาไร (ขาดทนุ ) ก่อนค่าใชจ้ า่ ยภาษีเงินได้ 13. ค่าใชจ้ า่ ยภาษเี งินได้ 14. กาไร (ขาดทนุ ) สุทธิ หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน หมายเหตุประกอบงบการเงินต้องจัดทาให้สอดคล้องกับมาตรฐานการรายงาน ทางการเงินสาหรบั กจิ การท่ีไมม่ ีสว่ นได้เสยี สาธารณะ (NPAEs) โดยมี 2 ส่วน คือ 1. สรปุ นโยบายการบญั ชีทีส่ าคญั 2. ขอ้ มลู เพ่มิ เติมอ่ืน

23 ความสมั พันธร์ ะหว่างงบการเงิน งบการเงนิ ทีจ่ ะให้ขอ้ มูลอย่างเพียงพอตอ่ การตัดสนิ ใจในเบ้ืองต้น คือ งบกําไรขาดทุน และ งบแสดงฐานะการเงนิ งบกําไรขาดทุนจะนําเสนอ รายได้และค่าใช้จ่าย เช่น แม่ค้าขายส้มตํา รายได้มาจากการ ตําส้มตําขาย ค่าใช้จ่ายเกิดจากการเช่าพ้ืนเพ่ือท่ีขายส้มตํา การจ่ายค่านํ้าค่าไฟฟ้า ถ้ารายได้มี มูลค่าสูงกว่าค่าใช้จ่าย ผลการดําเนินงานจะเป็นผลกําไร แต่ถ้าตรงกันข้ามรายได้น้อยกว่า คา่ ใชจ้ า่ ย ผลการดําเนินงานจะเปน็ ผลขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน จะนําเสนอ สินทรัพย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของ สินทรัพย์ของ แม่ค้าขายส้มตํา คือ ครก สาก หม้อ โต๊ะ เก้าอ้ี หนี้สินของแม่ค้าขายส้มตํา คือ เงินกู้ยืมเพื่อมา ลงทุนในสินทรัพย์ และส่วนของเจ้าของ คือ เงินทุนส่วนที่เป็นของแม่ค้าส้มตําจริงๆไม่รวมหนี้สิน เปน็ ตน้ ฉะน้ัน ความสัมพันธ์ของงบการเงิน ท้ังสอง คือ กิจการจะต้องจัดทํางบกําไรขาดทุนก่อน เพ่ือจะได้ทราบผลการดําเนินงานของกิจการ และจากผลกําไรท่ีเกิดขึ้น จะส่งผลให้ส่วนที่เป็นของ เจ้าของเพิ่มขึ้น ในทางตรงกันข้าม ผลขาดทุนที่เกิดขึ้นจะส่งผลให้ส่วนที่เป็นของเจ้าของลดลง สินทรัพย์ของกิจการอาจเกิดการลงทุนเอง หรืออาจเกิดจากการกู้ยืมก่อให้เกิดหนี้สิน ส่วนที่เป็น ของเจ้าของคือส่ิงที่แสดงว่ากิจการมีความสามารถในการดํารงอยู่ต่อไปหรือไม่ ซ่ึงกิจการจะต้อง สามารถนํางบการเงินมาเปรียบเทียบต้ังแต่เริ่มต้นกิจการจนถึงวันท่ีต้องการทราบถึ งการ เปลี่ยนแปลง เพ่ือประโยชน์ในการตัดสินใจสําหรบั ผใู้ ชข้ ้อมูลต่อไป ในเบ้ืองต้นจะศึกษารูปแบบของกิจการเจ้าของคนเดียว ซ่ึงเป็นรูปแบบอย่างง่าย ส่ิงท่ี สําคัญคือต้องสามารถระบุได้ว่ารายการใดเป็นสินทรัพย์ หนี้สิน ส่วนของเจ้าของ รายได้ และ ค่าใช้จ่าย เพอ่ื ประโยชน์ในการเข้าใจการนําเสนอขอ้ มลู ทางการบญั ชี แสดงได้ ดังนี้ งบกาไรขาดทุน (Income Statement or Profit and Loss Statement) สมนกึ เออื้ จริ ะพงษ์พันธ์ และ สมเดช โรจนค์ ุรเี สถยี ร (2552: 25) ใหค้ วามเหน็ ว่า งบกําไรขาดทุนเป็นงบการเงินที่จัดทําขึ้นเพื่อสรุปผลการดําเนินงานของกิจการในช่วง 1 เดือน 3 เดือน 6 เดือน หรือ 1 ปี ตามแต่ความต้องการของเจ้าของกิจการ โดยทั่วไปแล้วการจัดทํางบกําไร ขาดทุนมักจะมีการจัดทําเม่ือครบรอบระยะเวลาบัญชี 1 ปี หรือ 12 เดือน ประกอบด้วย 3 ส่วน หลักๆคือ รายได้ (Incomes or Revenues) ค่าใช้จ่าย (Expenses) กําไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิ (Net Profit or Net Loss)

24 จากความหมายข้างตน้ จะเหน็ ว่างบกาํ ไรขาดทุน เป็นการรายงานข้อมลู ทางการ บัญชีเกี่ยวกับรายได้และค่าใช้จ่ายที่เกิดข้ึนกับกิจการ ซ่ึงจะสรุปว่า ในช่วงระยะเวลาหน่ึง เกิดผล การดําเนนิ งานเป็นอยา่ งไร หากรายได้มากกวา่ ค่าใชจ้ ่ายคือผลกําไร หากรายได้น้อยกว่าค่าใช้จ่าย คือผลขาดทนุ แสดงได้ ดงั น้ี ชอื่ กจิ การ..................... งบกาํ ไรขาดทุน สําหรบั ระยะเวลา ................ สนิ้ สดุ วนั ที่ ...................................... หนว่ ย : บาท รายได้ : รายได้จากการใหบ้ ริการ xx รายไดอ้ ่ืนๆ xx รวมรายได้ xx ค่าใช้จ่าย : ค่าใช้จา่ ยในการบริหาร xx ค่าใช้จา่ ยอนื่ ๆ xx รวมคา่ ใช้จา่ ย xx กาไร (ขาดทนุ ) สทุ ธิ xx งบแสดงฐานะการเงนิ (Balance Sheet) สมนึก เอื้อจริ ะพงษพ์ นั ธ์ และ สมเดช โรจน์ครุ เี สถียร. (2552: 26) ใหค้ วามเห็นว่า งบดุล จัดเป็นงบการเงินท่ีสําคัญ ที่จัดทําขึ้นเพื่อเป็นการสรุปถึงฐานะการเงินของกิจการ ณ วันใด วันหน่ึงว่า กิจการ ณ วันนั้นจะมีสินทรัพย์ประเภทใดบ้าง มีหนี้สินหรือภาระผูกพันอะไรบ้าง ตลอดจนจํานวนเงินสว่ นทีเ่ ป็นของเจ้าของ น่ันก็คือ ทุน นิพันธ์ เห็นโชคชัยชนะ และ ศลิ ปพร ศรจี นั่ เพชร (2554: 11-13) ใหค้ วามเหน็ วา่ เดมิ งบแสดงฐานะการเงนิ เรียกว่า งบดลุ เนื่องจากชื่อ งบดุล เน้นการจัดทําว่ารวมสินทรัพย์เท่ากับ รวมหนี้สินและส่วนของเจ้าของ ตามสมการบัญชี แต่ไม่ได้ให้ความหมายหรือคําอธิบายเก่ียวกับ งบน้ี จึงเปลี่ยนมาใช้ช่ือ งบแสดงฐานะการเงินท่ีให้ความหมายว่า งบท่ีแสดงข้อมูลเก่ียวกับฐานะ การเงินของกิจการ ซึ่งช่ือใหม่ชดั เจนกว่าช่อื เดมิ

25 จากความหมายข้างต้นจะเห็นว่างบแสดงฐานะการเงินเป็นการรายงานข้อมูลทางการ บัญชีเกย่ี วกับสินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจ้าของ จะสรุปว่า ณ เวลาหนึ่งกิจการมีรายการต่างๆ เหลา่ น้ีมลู ค่าเทา่ ใด ซึง่ มีความหมายวา่ เปน็ การรายงานฐานะทางการเงินของกิจการนั่นเอง ในอดีต ใช้ชื่อว่า “งบดุล” สาเหตุของช่ืองบดุล เพราะว่า สินทรัพย์ต้องเท่ากับหนี้สินรวมส่วนของเจ้าของ ตอ้ งดุลกันคือตอ้ งเท่ากัน แต่ต้องเปลี่ยนช่ือ เพราะ “งบแสดงฐานะการเงนิ ” เป็นช่ือที่ให้ความหมาย ทชี่ ัดเจนกว่า งบแสดงฐานะทางการเงินของกจิ การ แสดงได้ดังน้ี ช่ือกจิ การ..................... หนว่ ย : บาท งบแสดงฐานะการเงนิ วันท่ี ............................................... xx xx สนิ ทรัพย์ xx สนิ ทรพั ย์หมนุ เวียน : xx xx เงนิ สดและรายการเทยี บเท่าเงินสด ลกู หนี้การคา้ และลกู หนี้อ่นื xx สินค้าคงเหลือ xx สินทรัพย์หมนุ เวยี นอนื่ xx รวมสนิ ทรัพย์หมุนเวียน xx สนิ ทรัพยไ์ มห่ มนุ เวยี น : ท่ีดนิ อาคารและอุปกรณ์ สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มุนเวียนอ่นื รวมสนิ ทรพั ยไ์ ม่หมนุ เวยี น รวมสินทรัพย์

26 หนีส้ นิ และสว่ นของเจ้าของ xx หนสี้ นิ xx หน้ีสนิ หมุนเวียน : xx เจา้ หน้ีการค้าและเจ้าหนีอ้ ืน่ xx หนีส้ นิ หมุนเวียนอื่น xx รวมหนี้สนิ หมนุ เวยี น xx หนี้สินไมห่ มนุ เวยี น : เงนิ ก้ยู ืมระระยาว xx รวมหนส้ี นิ ไม่หมนุ เวียน xx รวมหนีส้ นิ xx สว่ นของเจ้าของ : xx ทนุ xx บวก กาํ ไรสุทธิ หรอื หกั ขาดทุนสทุ ธิ xx หกั ถอนใชส้ ว่ นตวั รวมสว่ นของเจา้ ของ รวมหนส้ี ินและสว่ นของเจา้ ของ หมายเหตปุ ระกอบงบการเงนิ งบการเงินจะประกอบไปด้วยข้อมูลเป็นจํานวนเงิน คือมีแต่ตัวเลข ซ่ึงไม่สามารถอธิบาย รายการท่เี กดิ ข้ึนทงั้ หมดได้ในงบการเงิน กจิ การจงึ ตอ้ งจัดทําหมายเหตุประกอบงบการเงินเพิ่มเติม การอธิบายข้อมูลเพิ่มเติมน้ีเพ่ือให้ผู้ใช้งบการเงินเข้าใจข้อมูลที่กิจการนําเสนอมากข้ึน นอกจากนี้ หมายเหตุประกอบงบการเงินยังสามารถเพิ่มเติมข้อมูลท่ีกิจการไม่สามารถบันทึกบัญชีได้หรือ ข้อมูลที่กิจการต้องการนําเสนอกิจการสามารถเพิ่มเติมในหมายเหตุประกอบงบการเงินได้ท้ังน้ัน เช่น งบแสดงฐานะการเงิน แสดงบัญชี ท่ดี นิ ซ่ึงกิจการได้นําไปคา้ํ ประกนั เพอ่ื กู้ยืมเงิน ในหมายเหตุ ประกอบงบการเงนิ จะตอ้ งอธิบายข้อมูลเพ่ิมเติมว่า ท่ีดินนี้กิจการได้นําไปคํ้าประกันเงินกู้แล้ว เป็น ตน้

27 งบการเงินสาหรบั กจิ การแตล่ ะประเภท ขอยกตัวอย่างเพียง 2 งบการเงิน คือ งบกําไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงิน สําหรับ กิจการให้บริการ กิจการซ้ือขายสนิ คา้ และกจิ การผลิตสินค้าเพ่อื ขาย ดังนี้ งบกาไรขาดทุนสาหรบั กจิ การให้บริการ (จากขอ้ มลู ของตาราง 1.3) ทิดบริการนวด งบกาํ ไรขาดทุน สําหรับระยะเวลา 1 เดือน ส้ินสดุ วันท่ี 31 ธันวาคม 2556 หน่วย : บาท รายได้ : รายไดจ้ ากการนวด 10,000 รวมรายได้ 10,000 ค่าใช้จ่าย : คา่ นํ้าคา่ ไฟฟ้า 800 รวมคา่ ใช้จา่ ย 800 กาํ ไรสทุ ธิ 9,200 งบแสดงฐานะการเงนิ สาหรับกิจการให้บริการ ทดิ บริการนวด งบแสดงฐานะการเงนิ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2556 หนว่ ย : บาท สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวียน : สินทรพั ย์ เงินสด 46,200 วัสดุส้ินเปลือง (ลูกประคบ+สมุนไพร) 3,000 รวมสินทรัพย์หมนุ เวยี น 49,200 สินทรัพย์ไม่หมนุ เวยี น : อุปกรณ์เคร่ืองใช้ (4,000+500+800) 5,300 รวมสนิ ทรัพยไ์ ม่หมนุ เวยี น 5,300 รวมสนิ ทรัพย์ 54,500

28 หนี้สินและสว่ นของเจา้ ของ 10,000 หน้สี นิ หมุนเวียน : 10,000 เจ้าหนี้ 35,300 รวมหนี้สิน 9,200 ส่วนของเจ้าของ : 41,500 54,500 ทนุ -นายทิด บวก กาํ ไรสุทธิ (มาจากงบกําไรขาดทุน) หน่วย : บาท รวมส่วนของเจ้าของ 317,400 รวมหน้สี ินและส่วนของเจา้ ของ งบกาไรขาดทุนสาหรบั กจิ การซื้อขายสนิ ค้า 7,040 2,490 ห้างหุ้นส่วนจํากัด เก๋ไก๋ 307,870 งบกําไรขาดทนุ 207,466 100,404 สาํ หรับงวด 1 เดอื น ส้ินสุดวันท่ี 31 ธันวาคม 2557 2,760 รายไดจ้ ากการขายสนิ คา้ 3,000 หัก รับคืนและส่วนลด 26,000 14,800 สว่ นลดจ่าย 7,200 รายได้จากการขายสทุ ธิ 53,760 หัก ต้นทุนขาย 46,644 กําไรขน้ั ต้น หกั ค่าใชจ้ ่ายในการขายและบริหาร คา่ ขนสง่ ออก คา่ โฆษณา เงินเดือน ค่านาํ้ คา่ ไฟฟ้า ดอกเบ้ียจา่ ย รวมคา่ ใชจ้ า่ ย กําไรสุทธิ

งบแสดงฐานะการเงินสาหรับกิจการซอ้ื ขายสินค้า 29 หา้ งหุ้นสว่ นจาํ กดั เก๋ไก๋ หน่วย : บาท งบแสดงฐานะการเงิน วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2557 557,594 175,300 สนิ ทรัพย์ 373,810 สินทรัพยห์ มุนเวียน : 1,106,704 173,400 เงินสด 1,797,400 ลูกหน้กี ารคา้ 1,970,800 สนิ ค้าคงเหลอื (ปลายงวด) 3,077,504 รวมสนิ ทรัพยห์ มนุ เวยี น สนิ ทรพั ย์ไมห่ มนุ เวยี น : 278,900 เครอื่ งใชส้ ํานกั งาน 278,900 ท่ดี ิน 1,200,000 รวมสินทรพั ย์ไม่หมนุ เวียน 1,200,000 รวมสนิ ทรพั ย์ 1,478,900 หนส้ี นิ และสว่ นของผู้เปน็ ห้นุ ส่วน หน้สี ินหมนุ เวยี น : เจ้าหน้กี ารค้า รวมหน้สี นิ หมุนเวียน หน้สี ินไมห่ มนุ เวยี น : เงนิ กู้ระยะยาว รวมหน้ีสนิ ไมห่ มนุ เวยี น รวมหน้สี นิ

30 สว่ นของผ้เู ปน็ หุ้นส่วน : 775,980 ทนุ ของผูเ้ ป็นหนุ้ ส่วนแต่ละคน 775,980 ทนุ - เก๋ 23,322 ทนุ - ไก๋ กระแสทุน-เก๋ (46,644 / 2) 23,322 กระแสทุน-ไก๋ (46,644 / 2) 1,598,604 รวมสว่ นของผเู้ ปน็ หนุ้ ส่วน 3,077,504 รวมหนี้สนิ และสว่ นของผู้เปน็ หุน้ สว่ น งบกาไรขาดทุนสาหรับกิจการผลิตสินค้าเพอื่ ขาย บรษิ ัท บ้านขา้ วสารการผลิต จํากดั งบกําไรขาดทุน สาํ หรับระยะเวลา 6 เดอื น ส้ินสดุ วนั ที่ 30 มิถุนายน 2557 ขายสินคา้ หน่วย : บาท หกั รับคนื และสว่ นลด ขายสุทธิ 548,400 หกั ต้นทนุ ขาย กาํ ไรข้นั ตน้ 15,000 หกั คา่ ใชจ้ ่ายในการดําเนินงาน 533,400 วัสดุสํานักงานใช้ไป 384,337 149,063 กาํ ไรสุทธิ 91,350 12,150 45,563

31 งบแสดงฐานะการเงนิ สาหรบั กิจการผลติ สินคา้ เพอ่ื ขาย บรษิ ทั บ้านขา้ วสารการผลิต จาํ กัด งบแสดงฐานะการเงนิ วันที่ 30 มิถุนายน 2557 สินทรัพย์ 259,050 หนว่ ย : บาท สินทรพั ยห์ มนุ เวียน : 88,950 10,050 เงินสด 43,050 สนิ คา้ คงเหลอื 45,563 20,250 16,500 วัตถุดิบ ( ปลายงวด ) 15,263 สนิ คา้ ระหว่างผลติ ( ปลายงวด ) 8,400 สนิ คา้ สาํ เรจ็ รปู ( ปลายงวด ) 70,463 วสั ดสุ ํานกั งาน รวมสนิ ทรพั ย์หมุนเวยี น 170,100 สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน : 170,100 เคร่ืองจกั ร 240,563 หัก คา่ เส่ือมราคาสะสม – เครอ่ื งจกั ร รวมสนิ ทรัพย์ไมห่ มนุ เวียน 1,950 รวมสินทรัพย์ 1,950 หนสี้ นิ และส่วนของผ้ถู ือห้นุ 150,000 หนีส้ ินหมุนเวยี น : 88,613 ค่าแรงงานค้างจ่าย 238,613 240,563 รวมหน้สี นิ ส่วนของผู้ถอื หุ้น : ทนุ หนุ้ สามญั กาํ ไรสะสม บวก กําไรสทุ ธิ รวมส่วนของผถู้ อื หนุ้ รวมหนสี้ ินและส่วนของผถู้ ือหุ้น

32 ขอ้ ความและจานวนเงนิ ท่ใี ช้ในการบันทกึ ข้อมลู ทางบญั ชี การบันทึกข้อมูลทางบัญชีนั้นจะต้องเป็นสิ่งท่ีมีมูลค่าเป็นจํานวนเงิน ซ่ึงหมายถึงการจด บันทึกเหตุการณ์ท่ีเกิดข้ึนทางการบัญชี เร่ิมจากการจดบันทึกข้อมูลตามเหตุการณ์ท่ีเกิดขึ้นจริง ก่อนและหลงั จากน้ันจะมีการจัดระเบียบข้อมูล ซ่ึงจะต้องมีการอ้างอิงข้อมูลระหว่างกัน ตลอดจน การสรุปข้อมูล วิเคราะห์และแปลความหมายของส่ิงที่เกิดขึ้น ซ่ึงประกอบไปด้วยตัวเลขและ ข้อความจํานวนมาก จึงควรศึกษาความรู้พนื้ ฐานก่อนการบนั ทึกข้อมูลทางการบัญชี หลักปฏบิ ตั ิในการเขียนตัวเลขหรอื ข้อความ มดี ังน้ี 1. การเขยี นขอ้ ความ 1.1 ควรใช้รายการย่อตามที่กรมพัฒนาธุรกิจการค้ากําหนด เช่น “รายได้จากการ ขาย” หมายถึง รายได้จากการขายสินค้า หรือ “ต้นทุนขาย” หมายถึง ราคาทุนของสินค้าที่ขายไป แลว้ เปน็ ตน้ 1.2 คาํ อธบิ ายรายการ ควรอธิบายอย่างกระชบั 1.3 หากเขียนข้อความผดิ หา้ มลบ ใหท้ ําการแกไ้ ขและลงชอ่ื กํากับ 2. การเขยี นจาํ นวนเงนิ 2.1 ใช้ตัวเลขอารบคิ เพื่อความเปน็ สากล 2.2 การเขียนตัวเลขในช่องบาทให้เขยี นหลักหน่วยชดิ เส้นขวาสุดเทา่ นั้น 2.3 การเขียนตัวเลขในชอ่ งสตางค์ ถา้ ไมม่ จี าํ นวนสตางค์ให้ใส่เคร่อื งหมาย “-” 2.4 จาํ นวนเงนิ ตัง้ แต่ 3 หลกั ข้ึนไป ให้ใสเ่ ครอ่ื งหมายจลุ ภาคคน่ั ทกุ ครัง้ 2.5 หากเขียนตัวเลขผิด หา้ มลบ ให้ทาํ การแกไ้ ขและลงช่ือกํากบั ดงั ตัวอย่าง วันท่ี รายการ รับ จ่าย คงเหลือ บาท สต บาท สต บาท สต 2557 8,500 - 8,500 - 3,000 - ก.ย. 22 รายได้จากการรบั จ้าง 4,500 รักชาติ 25 จา่ ยค่าเชา่ 5,500

33 เทคโนโลยกี บั งานบญั ชี เมื่อเทคโนโลยีก้าวหน้ามากข้ึนก่อให้เกิดการเปล่ียนแปลงความเจริญก้าวหน้าท้ังทาง สังคมและเศรษฐกิจ ส่งผลให้เกิดความต้องการความสะดวก ความทันสมัย ซึ่งก่อให้เกิดความ ตอ้ งการใช้เครือ่ งมอื ทจ่ี ะนาํ มาชว่ ยในการเพม่ิ ประสิทธภิ าพในการจัดเก็บข้อมูลท่ีมีเป็นจํานวนมาก ชว่ ยในการประมวลผลข้อมูล ช่วยในการวเิ คราะหง์ าน เปน็ ต้น สุภาภรณ์ คงสวัสดิ์ และ พัฒนพงศ์ สุวรรณชาต (2554: 123) ได้กล่าวในบทความเร่ือง “Accounting Software กับการทําบัญชีในยุคปัจจุบัน” ว่า กระบวนการจัดทําบัญชีการทําบัญชี ด้วยระบบมือการทําบัญชีในยุคแรกเร่ิมจะเป็นการจัดทําบัญชีด้วยระบบมือ ซึ่งมีขั้นตอนการ ทํางานท่ียุ่งยากพอสมควร โดยข้ันตอนการทํางานประกอบด้วย 1)การรวบรวมเอกสารเพ่ือการ บันทึกบญั ชี 2) การบันทกึ รายการในสมุดบันทึกรายการข้ันต้น 3) การผ่านรายการจากสมุดบันทึก รายการขนั้ ตน้ ไปยังบัญชีแยกประเภททว่ั ไป 4) การรวบรวมข้อมูลจากบัญชีแยกประเภทเพื่อจัดทํา งบทดลอง 5) การจัดทํารายงานทางการเงิน ซ่ึงประกอบด้วยงบกําไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ งบแสดง ฐานะทางการเงิน งบกระแสเงินสด และงบอื่นๆ ซ่ึงโดยปกติการจัดทําบัญชีด้วยระบบมือจะมีการ สรุปยอดเพ่อื จัดทาํ รายงานทางการเงนิ เพยี งปลี ะ 1 ครั้งเทา่ น้ัน จากบทความข้างต้น ทําให้ทราบว่า การจัดทําบัญชีตามที่กล่าวมาอย่างคร่าวๆ เป็นการ จัดทําบัญชีด้วยตัวเองหรืออาจเรียกว่า “การทําบัญชีด้วยมือ” โดยสามารถจัดทําให้ตัวเองซึ่งเป็น เรอ่ื งเฉพาะบุคคลหรอื เปน็ เร่อื งของการดําเนนิ ธุรกจิ มขี ้ันตอนและการจัดเก็บเอกสารหลายขั้นตอน และผู้ที่จะสามารถจัดทํา “การทําบัญชีด้วยมือ” จะต้องมีความรู้ความสามารถในการจัดทําบัญชี ตามที่พระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 กําหนดอีกด้วย เริ่มต้ังแต่การรวบรวมเอกสาร ประกอบการบนั ทึกขอ้ มูล มาบนั ทกึ ลงในสมุดบญั ชี มสี มุดข้ันต้น สมุดขั้นปลายและสมุดบัญชีอ่ืนๆ ตามการใช้งาน ในการบนั ทึกข้อมลู จะบนั ทกึ ตามเหตุการณท์ ่ีเกิดข้ึน ซ่ึงอาจเป็นรายการซ้ําๆ กันใน แต่ละวนั จากนัน้ กจิ การต้องสรปุ จํานวนเงินที่เกดิ ข้นึ จากแตล่ ะรายการเพ่ือรวบรวมข้อมูลว่าในรอบ ระยะเวลาท่ีเกิดเหตุการณ์ทางบัญชีขึ้นน้ีส่งผลดีหรือไม่ดีอย่างไรและกิจการควรตัดสินใจอย่างไร ต่อไป นักบัญชีจึงได้คิดค้นเครื่องมือต่างๆที่จะช่วยแบ่งเบาภาระในการคํานวณและการจัดเก็บ ข้อมูล คอมพิวเตอร์เป็นเครื่องมือชนิดหน่ึงท่ีถูกนํามาใช้เน่ืองจากมีความแม่นยําในการคํานวณ และสามารถเก็บข้อมูลจํานวนมากสามารถตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลได้ทุกข้ันตอน นอกจากน้ียังมีโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชี ที่ถูกคิดค้นขึ้นเพื่อให้เกิดความสะดวกตรงตาม ความต้องการในการใชง้ าน เกดิ การประหยัดเวลา การค้นพบข้อผดิ พลาดไดเ้ รว็ ข้ึน เปน็ ตน้

34 เพ่อื เปน็ การเพิม่ ประสทิ ธภิ าพในการดําเนินงาน คือ กิจการควรนําระบบที่มีคุณภาพมาใช้ โดยเฉพาะระบบบัญชีท่ีถูกต้อง แม่นยํา ทันสมัยและสามารถตรวจสอบได้โปรแกรมสําเร็จรูปทาง บญั ชีจงึ เปน็ เทคโนโลยรี ะบบหนึ่งท่ีถูกนํามาใช้ เพ่อื ให้ทนั กับความต้องการและในนําข้อมูลไปใช้ใน การตดั สินใจ เพ่ือช่วยให้ผู้บริหารได้รับข้อมูลท่ีมีความถูกต้องและรวดเร็ว กิจการอาจพัฒนาระบบ ท่ีว่าน้ีขึ้นมาใช้เองหรือว่าจ้างกิจการที่มีความเช่ียวชาญด้านระบบคอมพิวเตอร์มาจัดการให้หรือ กิจการจะจัดหาโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่ตรงตามความต้องการของกิจการมาใช้ก็ สามารถทําได้ทั้งน้ัน การเลือกใช้เทคโนโลยีให้เหมาะกับกิจการ จึงมีความจําเป็นมาก เพราะหาก ไม่เหมาะกับกิจการจะทําให้เสียเวลาและเสียค่าใช้จ่ายสูง อาจส่งผลไปยังความผิดพลาดต่อการ ตัดสนิ ใจของเจ้าของกจิ การอีกดว้ ย ตารางที่ 1.5 การเปรียบเทยี บการทาํ บญั ชดี ้วยมือและการทําบัญชีโดยใชค้ อมพวิ เตอร์ (ดัดแปลงจาก บทความ“Accounting Software กับการทําบัญชีในยุคปัจจุบัน” ของสุภาภรณ์ คงสวัสดิ์ และ พัฒนพงศ์ สุวรรณชาต (2554: 124)) การทาบญั ชดี ้วยมือ การทาบัญชีโดยใช้คอมพิวเตอร์ การใช้มือเขียน ข้อความหรือจํานวนเงิน อาจ การนําคอมพิวเตอร์มาใช้เก็บข้อมูล ลด ทําให้เกดิ ความคลาดเคลื่อนหรือเขา้ ใจผิด ความคลาดเคลื่อนเร่ืองข้อความ จํานวนเงิน เพราะคอมพิวเตอร์มีความชัดเจน การจัดทําบัญชีมีหลายขั้นตอน ทําให้เกิด การจดั ทําบัญชีโดยใช้คอมพิวเตอร์ จะต้องทํา ข้อผดิ พลาดในระหว่างข้ันตอนได้ง่าย และยาก ในแต่ละข้ันตอนให้จบ จึงจะผ่านไปข้ันตอน ตอ่ การถกู ค้นพบ ต่อไปได้ทาํ ให้สะดวกต่อการถูกค้นพบ การคํานวณโดยใช้เพียงเคร่ืองคํานวณหรือ การคํานวณโดยคอมพิวเตอร์มีโอกาส เคร่ืองคิดเลข ทําให้ล่าช้าหรืออาจผิดพลาดใช้ ผิดพลาดน้อยเพราะคอมพิวเตอร์มีความ เวลานานในการแก้ไข แมน่ ยาํ สามารถพมิ พ์ขอ้ มลู มาตรวจสอบได้ การจัดเก็บเอกสารท่ีเก่ียวข้องต้องใช้พื้นท่ีใน ส า ม า ร ถ จั ด เ ก็ บ ข้ อ มู ล ที่ เ ก่ี ย ว ข้ อ ง ใ น การจัดเก็บมาก การค้นหาเอกสารท่ีเก่ียวข้อง คอมพิวเตอร์ได้และสามารถเรียกข้อมูลท่ี ตอ้ งใชเ้ วลานาน เกี่ยวข้องมาดไู ดเ้ มือ่ ตอ้ งการ การประมวลผลต้องบันทึกข้อมูลทําให้ครบทุก สามารถนําข้อมูลท่ีมีอยู่มาประมวลผลตามที่ ข้นั ตอน ซ่งึ ใช้เวลานาน ตอ้ งการทราบได้ทนั ที ไมม่ กี ารเชื่อมโยงข้อมูลในการจัดทํางบการเงิน การเชื่อมโยงข้อมูลในการจัดทํางบการเงินมี อาจเกิดข้อผดิ พลาดไดง้ า่ ย ประสทิ ธิภาพมาก โอกาสทาํ ผดิ มนี ้อย

35 การทาบญั ชีดว้ ยมือ การทาบัญชโี ดยใชค้ อมพิวเตอร์ ผู้จัดทําจะต้องมีความรู้ความสามารถในการ ผู้ป้อนข้อมูลลงในคอมพิวเตอร์ไม่จําเป็นต้อง จัดทําบัญชีและจะต้องจัดทําบัญชีตามที่ มีความรู้ความสามารถในการจัดทําบัญชี พระราชบัญญตั กิ ารบญั ชกี าํ หนดเรียกว่า “ผู้ทํา ตามท่ีพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 บัญชี” กําหนดไว้แต่จะต้องได้รับการตรวจสอบจาก “ผูท้ ําบัญชี” พัฒนพงศ์ สุวรรณชาต และ สภุ าภรณ์ คงสวัสด์ิ (2554: 116) กล่าวในบทความเร่ือง “การ ประยุกต์ใช้ Excel กับงานบัญชี” ว่า ปัจจุบันมีการนําคอมพิวเตอร์มาช่วยในการจัดทําบัญชีมาก ยง่ิ ขนึ้ ไม่ว่าจะเป็นการใชโ้ ปรแกรมสําเร็จรูป หรือโปรแกรมสเปรดชีตซ่ึงต่างมีวัตถุประสงค์เดียวกัน คือ ช่วยให้การจัดทําบัญชีง่ายข้ึน การนําโปรแกรมสเปรดชีตมาจัดทําบัญชีได้รับความนิยมเพ่ิม มากข้ึนเนื่องจากกิจการส่วนใหญ่จะใช้โปรแกรม Microsoft Office ในสํานักงานอยู่แล้ว ดังนั้น การประยุกต์ใช้โปรแกรมสเปรดชีตกับงานบัญชีจึงไม่ทําให้มีต้นทุนสูงข้ึนอีกทั้งยังสามารถใช้งบ การเงิน อีกทั้งยังสามารถนําข้อมูลท่ีได้ไปประยุกต์ใช้ต่อได้ในอนาคต ดังน้ัน การทําบัญชีด้วย โปรแกรม Microsoft Excel จงึ เป็นอกี ทางเลือกหนง่ึ ของการทําบญั ชสี าํ หรับนักบญั ชยี ุคไอที จากบทความข้างต้นเป็นการนําโปรแกรม Microsoft Office ท่ีใช้ในการดําเนินงานอยู่แล้ว มาเป็นตวั ช่วยในการจดั เกบ็ ข้อมลู อยา่ งงา่ ยทีส่ ุด โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเพ่ิมเติมแต่อย่างใด และ ขน้ั ตอนในการจัดทําจะคล้ายกับการทําบัญชีด้วยมือ คือโปรแกรม Microsoft Excel เพียงแต่ต้องมี การวางแผนการบันทึกข้อมูล การกําหนดจํานวนสมุดบัญชีท่ีต้องการใช้งาน ผังบัญชี หมวดบัญชี การใช้โปรแกรมMicrosoft Excel ทําให้เกิดการเชื่อมโยงข้อมูลตั้งแต่การเกิดข้ึนของมูลทําให้ลด ข้นั ตอนการบนั ทกึ ข้อมูลเดิมซ้ําๆ เพอื่ ลดขอ้ ผดิ พลาดของการบันทึกบัญชี ศุภศลิ ป์ กุลจติ ตเ์ จือวงศ์ (2556: 42) ไดก้ ล่าวในบทความเรื่อง “ไลน์รูปแบบการส่ือสารบน ความสร้างสรรค์ของสมาร์ทโฟน” ว่า ปัจจุบันโลกได้ก้าวเข้าสู่ยุคดิจิทัล เทคโนโลยีการสื่อสารช่วย ทาํ ให้ชีวติ ความเป็นอยขู่ องคนในสังคมสะดวกสบายมากขึน้ ช่องวา่ งในการสื่อสารระหว่างผู้ส่งสาร และผรู้ บั สารมขี นาดเล็กลง ทําใหผ้ ้คู นสามารถตดิ ตอ่ สื่อสารกันได้ง่าย ด้วยการพัฒนา รูปแบบของ เทคโนโลยีท่ีพกติดตัวผู้ใช้อยู่ตลอดเวลาอย่างสมาร์ทโฟน (Smartphone) และแอปพลิเคชัน (Application) บนสมาร์ทโฟน ทําาให้ผู้ใช้มีช่องทางในการติดต่อส่ือสารมากกว่าการสนทนาผ่าน ทางโทรศัพท์ด้วย “การสนทนาผ่านข้อความ” (Chat) บนแอปพลิเคชันท่ีถูกพัฒนาข้ึนพร้อมกัน รปู แบบของแอปพลเิ คชนั สาํ หรบั การแชทนัน้ มหี ลายแบบ เช่น LINE

36 จากบทความนี้จะเห็นว่า รูปแบบของเทคโนโลยีได้พัฒนาขึ้นเป็นรูปแบบท่ีง่าย เช่น โทรศัพท์มือถือ ได้ถูกพัฒนามาจนกระทั่งเป็น โทรศัพท์มือถือท่ีมีความสามารถหลายด้าน เรียกว่า “สมาร์ทโฟน” ซึ่งเมือ่ นาํ มาผนวกรวมเข้ากับการบัญชีที่ต้องอาศัยการจดบันทึก การเก็บข้อมูล ที่มี ความยุ่งยากและในปัจจุบันมีโปรแกรมท่ีมีความเฉพาะที่สามารถนํามาใช้บนสมาร์ทโฟนได้ เรียกว่า “แอปพลิเคชัน” ซ่ึงมีอยู่มากมายตามความต้องการใช้งาน เช่น แอปพลิเคชั่นพยากรณ์ อากาศแอปพลิเคชันระบบนําทาง เป็นต้น ส่วนในงานบัญชีเช่น แอปพลิเคชันของ “การบัญชี ครัวเรือน” ซึ่งมีความสามารถบันทึกค่าใช้จ่ายท่ีเกิดข้ึนทุกวัน สามารถรายงานค่าใช้จ่ายใน ช่วงเวลาหน่ึงได้ เป็นต้น ส่งผลให้สามารถวางแผนในเร่ืองของรายรับ รายจ่ายได้ ดังน้ัน ผู้ใช้งาน สามารถเลือกใชแ้ อปพลเิ คชนั ทางบัญชที ่มี ีความเหมาะและความต้องการใช้ข้อมูลอาจมีค่าใช้จ่าย หรือไม่มีค่าใช้จ่ายในการนําแอปพลิเคชันมาใช้งาน อาจไม่สามารถนําแอปพลิเคชันมาใช้ในการ ดําเนินงานของธุรกิจได้แต่อย่างน้อย เม่ือมีความสะดวกจากเทคโนโลยีจะทําให้การเข้าถึงบัญชี เปน็ เรอื่ งทไี่ ม่ยากอีกตอ่ ไป ในบทต่อไปจะกล่าวถึงกระบวนการทางบัญชี ซ่ึงเป็นการศึกษาทฤษฎีให้เข้าใจก่อนจึงจะ สามารถปฏบิ ัตไิ ด้อย่างถกู ตอ้ ง ถา้ หากสามารถเข้าใจได้ต้ังแต่แรกแล้ว การปฏิบัติจะสามารถทําได้ อย่างราบรื่น เพราะว่าการจัดทําบัญชี จะจัดทําเป็นข้ันตอนอย่างต่อเน่ือง มีกระบวนการในการ ตรวจสอบทุกข้ันตอน เพ่ือผลลัพธ์สุดท้ายจะได้ถูกต้องและเช่ือถือได้มากที่สุด ท่ีกล่าวมานี้เรียกว่า “การทําบัญชีด้วยมือ” ซงึ่ มคี วามล่าชา้ การตรวจสอบใชเ้ วลานาน การนําเทคโนโลยีมาใช้ในงานบัญชี โดยเฉพาะคอมพิวเตอร์เข้ามาช่วย จะทําให้ระบบ บัญชีเป็นงานที่ไม่ยุ่งยากมากอีกต่อไป ซึ่งในปัจจุบันมีโปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีมากมายท่ี กิจการสามารถเลือกใช้ให้เหมาะสมกับกิจการและงบประมาณของกิจการ กิจการอาจพัฒนา โปรแกรมสําเรจ็ รูปเพ่ือใชเ้ องซ่งึ มคี ่าใชจ้ ่ายสูงแต่สามารถนํามาใชง้ านได้ตรงตามวัตถุประสงค์ หรือ อาจซ้ือโปรแกรมสําเร็จรูปท่ีมีขายท่ัวไปซ่ึงมีราคาไม่สูงมากนักแต่อาจไม่ตอบสนองความต้องการ ของกจิ การทั้งหมด ในเบื้องต้นจึงต้องทําความเข้าใจ “การทําบัญชีด้วยมือ”ก่อน ซึ่งมีความเป็นระบบ ตรวจสอบได้ และมีความน่าเชื่อถือ เมื่อเข้าใจ “การทําบัญชีด้วยมือ”เป็นอย่างดีแล้ว การจะจัดหา ระบบหรือโปรแกรมสําเร็จรูปหรือเทคโนโลยีใหม่ๆท่ีมีผู้คิดค้นข้ึนมาอย่างมากมายน้ัน กิจการ สามารถทีจ่ ะนาํ มาใช้ในกจิ การเพื่อใหเ้ กิดประสิทธภิ าพสงู สดุ ต่อไป

37 ตัวอย่าง 1-1 รา้ นซกั อบรดี แห่งหนึ่ง มีนางจัน เป็นเจ้าของร้านได้นําเงินสด 30,000 บาท เครื่องซัก ผ้า มูลคา่ 3,000 บาท เตารีด มลู คา่ 500 บาท ผงซักฟอกและน้าํ ยาปรับผ้านุ่ม มูลค่า 800 บาท มา ลงทุนในกิจการ โดยเร่ิมต้นกิจการในวันที่ 1 พ.ย. 2557 โดยมีสถานที่เป็นบ้านของนางจันเอง มี เหตุการณเ์ กิดขน้ึ ดงั นี้ 2557 พ.ย. 10 ลกู ค้านาํ ผ้าหม่ มาซัก รับเงินสดจํานวน 2,500 บาท พ.ย. 15 ลูกค้านําผา้ มาซกั รับเงนิ สดจํานวน 2,000 บาท พ.ย. 20 ได้รับใบแจง้ หนี้ค่านํ้าประปา จาํ นวน 500 บาท และจ่ายเงนิ สดในวันนี้ พ.ย. 25 ได้รบั ใบแจ้งหน้คี ่าไฟฟ้า จาํ นวน 1,000 บาท และจา่ ยเงินสดในวนั นี้ พ.ย. 28 ยมื เงนิ สดมาไวใ้ ชจ้ า่ ย จาํ นวน 500 บาท พ.ย. 30 ผงซกั ฟอกและนาํ้ ยาปรบั ผา้ นุ่มใชไ้ ป 80 % ของทั้งหมด จากรายการลงทนุ น้ี นางจนั ต้องบนั ทึกข้อมูลในเบ้ืองต้น ในวันท่ี 1 พ.ย.2557 ดังนี้ เงินสด มีจํานวน ..................30,000..................บาท เครอ่ื งซกั ผา้ จาํ นวน......1....เครอ่ื ง มลู คา่ .......3,000............บาท เตารดี จาํ นวน......1...เคร่อื ง มูลคา่ .......500............บาท ผงซกั ฟอกและน้าํ ยาปรับผา้ นมุ่ มลู ค่า ...800.........บาท จากรายการและเหตุการณ์เกิดขน้ึ ในแตล่ ะวนั สรปุ ข้อมลู ในวนั ท่ี 1-30 พ.ย.2557 ดงั นี้ เงินสด มีจํานวน .............33,500.......................บาท (30,000 +2,000-500-1,000+500) เครือ่ งซกั ผ้า จํานวน.....1.....เครื่อง มูลคา่ ..........3,000.........บาท เตารีด จํานวน.....1....เครือ่ ง มลู คา่ .......500............บาท ผงซกั ฟอกและน้ํายาปรับผา้ นุม่ มลู ค่า ....160........บาท ( มี 800 ใช้ไป 80 % คือ 640 (800x80 %)ทาํ ให้เหลือ 160 ) หน้สี นิ มลู ค่า .....500..............บาท รายไดค้ า่ ซกั ผา้ ...........4,500...............................บาท (2,500 + 2,000) ค่านํา้ ประปา.....500...........บาท ค่าไฟฟ้า....1,000..........บาท ค่าผงซักฟอกและนาํ้ ยาปรับผ้าน่มุ ..........640...............บาท สามารถนําข้อมลู ทส่ี รปุ ได้มาเขียนเป็นรายงานเรียกวา่ “งบการเงิน” ดังน้ี

38 จันซักอบรีด หน่วย : บาท งบแสดงฐานะการเงนิ วันที่ 1พฤศจิกายน 2557 33,000 800 สินทรัพย์ สนิ ทรพั ย์หมุนเวยี น : 30,800 เงนิ สด 500 ผงซกั ฟอกและนาํ้ ยาปรบั ผา้ นุ่ม 3,000 รวมสินทรพั ยห์ มุนเวยี น 3,500 สนิ ทรัพย์ไม่หมุนเวยี น : 34,300 เตารีด เครอ่ื งซกั ผา้ 34,300 รวมสนิ ทรัพย์ไม่หมุนเวยี น 34,300 รวมสนิ ทรพั ย์ หนี้สนิ และส่วนของเจ้าของ ส่วนของเจา้ ของ : ทนุ -นางจัน รวมหน้ีสนิ และส่วนของเจา้ ของ

39 จันซักอบรดี งบกําไรขาดทนุ สาํ หรับระยะเวลา 1 เดือน สิ้นสดุ วนั ท่ี 30 พฤศจกิ ายน 2557 รายได้ : หน่วย : บาท รายไดค้ า่ ซกั ผ้า 4,500 รวมรายได้ 4,500 คา่ ใช้จ่าย : 500 คา่ น้ําประปา 1,000 คา่ ไฟฟา้ คา่ ผงซักฟอกและนาํ้ ยาปรับผ้านมุ่ 640 รวมค่าใช้จา่ ย 2,140 กาํ ไรสทุ ธิ 2,360 จนั ซักอบรดี งบแสดงฐานะการเงิน วนั ท่ี 30 พฤศจิกายน 2557 หน่วย : บาท สนิ ทรัพย์ สนิ ทรัพย์หมนุ เวียน : เงนิ สด 33,500 ผงซกั ฟอกและนํ้ายาปรบั ผ้านุ่ม 160 160 รวมสินทรัพย์หมนุ เวยี น 33,660 สินทรพั ยไ์ มห่ มุนเวยี น : เตารีด 500 เครือ่ งซกั ผ้า 3,000 รวมสินทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวียน 3,500 รวมสินทรัพย์ 37,16 037,160