(คู่มือ)หนังสือเรียนสสวท พื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.3 ล.1

ค่มู อื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 การเรียนรู้สง่ิ ต่าง ๆ รอบตัว 110 สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

หน่วยท่ี 2 อากาศและชวี ติ ของสัตว์111 คู่มอื ครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยที่ 2 อากาศและชีวิตของสัตว์ ภาพรวมการจดั การเรยี นรู้ประจาหน่วยท่ี 2 อากาศและชีวิตของสตั ว์ บท เรอ่ื ง กิจกรรม ลาดับแนวคดิ ต่อเนอื่ ง ตัวชว้ี ดั บทท่ี 1 อากาศ เร่ืองที่ 1 อากาศ กจิ กรรมท่ี 1.1 อากาศ  อากาศโดยท่ัวไปไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ว 3.2 และความสาคัญ มสี ่วนประกอบ ต่อสงิ่ มชี วี ิต อะไรบา้ ง ประกอบด้วยแก๊สต่าง ๆ ป.3/1 ระบุส่วนประกอบของ กจิ กรรมที่ 1.2 ลด  แก๊สท่ีเป็นส่วนประกอบของอากาศ อากาศ บรรยาย มลพษิ ทางอากาศ ไดอ้ ยา่ งไร ได้แก่ แก๊สไนโตรเจน แก๊สออกซิเจน ความสาคัญของอากาศ แก๊สคารบ์ อนไดออกไซดแ์ ละแกส๊ อืน่ ๆ และผลกระทบของ  อากาศโดยทั่วไปเป็นอากาศที่มีไอน้า ม ล พิ ษ ท า ง อ า ก า ศ ต่ อ และมีความสาคญั ต่อสิง่ มีชวี ิต สิ่งมีชีวิต จากข้อมูลที่ รวบรวมได้  ในอากาศมีฝุ่นละอองปริมาณมาก ป.3/2 ตระหนักถึงความสาคัญ หรอื น้อยข้นึ อยกู่ ับสภาพแวดล้อม ของอากาศ โดยนาเสนอ  อากาศที่มีปริมาณของส่วนประกอบ แนวทางการปฏิบัติตน ต่าง ๆ ไม่เหมาะสมทาให้เกิดมลพิษ ใ น ก า ร ล ด ม ล พิ ษ ท า ง ทางอากาศ อากาศ  ทุกคนควรปฏบิ ตั ิตนเพื่อช่วยลดมลพิษ ทางอากาศ กิจกรรมท่ี 1.3 ลม  ความแตกต่างของอุณหภูมิของ ป.3/3 อธิบายการเกิดลมจาก เกิดขน้ึ ได้อยา่ งไร อากาศสองบริเวณที่อยู่ใกล้เคียงกัน หลกั ฐานเชิงประจักษ์ รว่ มคิด ร่วมทา จะทาให้มกี ารเคลื่อนทข่ี องอากาศ  อากาศที่เคลื่อนท่ี เรียกว่า ลม ซ่ึง ป.3/4 บรรยายประโยชน์และ เคลอื่ นท่ีได้ทง้ั แนวนอนและแนวตง้ั โทษของลมจากข้อมูล  ลมมที ั้งประโยชน์และโทษต่อมนุษย์ ท่รี วบรวมได้  สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คูม่ ือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชีวิตของสตั ว์ 112 บท เรื่อง กจิ กรรม ลาดบั แนวคดิ ตอ่ เนือ่ ง ตวั ชี้วัด บทที่ 2 การ เร่ืองที่ 1 ส่ิงท่ี กิจกรรมที่ 1.1 สัตว์  มนุษย์และสัตว์ต้องการอาหาร น้า ว 1.2 ดารงชวี ิตของ จาเป็นต่อการ ต้องการสิง่ ใดในการ สัตว์ เจริญเติบโตและ เจริญเติบโตและการ และอากาศเพ่ือการดารงชีวิตและ ป.3/1 บรรยายสิ่งทจ่ี าเปน็ การดารงชวี ิต ดารงชีวติ ของสตั ว์ การเจริญเติบโต ตอ่ การดารงชวี ิต กจิ กรรมที่ 1.2 มนษุ ย์  อาหารช่วยให้ร่างกายแข็งแรงและ และการเจรญิ เตบิ โต ตอ้ งการส่งิ ใดในการ เจรญิ เติบโตและการ เจริญเติบโต น้าช่วยให้ร่างกาย ของมนุษยแ์ ละสตั ว์ ดารงชวี ติ ทางานได้อย่างปกติ และอากาศใช้ โดยใชข้ อ้ มูลท่ี ในการหายใจ รวบรวมได้ ป.3/2 ตระหนกั ถึงประโยชน์ ของอาหาร น้า และ อากาศ โดยการดูแล ตนเองและสตั ว์ให้ ไดร้ ับสิ่งเหล่านี้อย่าง เหมาะสม เรื่องท่ี 2 วัฏจกั ร กิจกรรมที่ 2 วัฏจักรชีวติ  สตั วเ์ มื่อเปน็ ตวั เต็มวัยจะสืบพนั ธ์ุและ ป.3/3 สร้างแบบจาลองที่ ชีวิตของสตั ว์ ของสัตวเ์ ป็นอย่างไร มีลูก เมื่อลูกเจริญเติบโตเป็นตัวเต็ม บรรยายวฏั จกั รชวี ิต วัยก็จะสืบพันธุ์และมีลูกต่อไปได้อีก ของสัตวแ์ ละ หมุนเวียนต่อเน่ืองเป็นวัฏจักรชีวิต เปรยี บเทยี บวฏั จกั ร ของสตั ว์ ชวี ติ ของสัตวบ์ างชนิด  เราจึงไม่ควรทาให้วัฏจักรชีวิตของ ป.3/4 ตระหนักถึงคุณค่า สัตว์ต่าง ๆ เปลีย่ นแปลง ของชวี ติ สัตว์ โดยไม่ ทาใหว้ ัฏจักรชวี ติ ของ รว่ มคิด รว่ มทา สัตว์เปลี่ยนแปลง

113 คู่มอื ครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ติ ของสัตว์ บทท่ี 1 อากาศและความสาคญั ต่อสง่ิ มชี วี ิต จุดประสงค์การเรยี นรปู้ ระจาบท เมื่อเรยี นจบบทน้ี นักเรยี นสามารถ 1. ระบสุ ว่ นประกอบของอากาศ 2. บรรยายความสาคัญของอากาศ และผลกระทบของ มลพิษทางอากาศตอ่ สงิ่ มชี ีวติ 3. นาเสนอแนวทางการปฏบิ ัติตนในการลดมลพิษทาง อากาศ 4. อธิบายการเกดิ ลม 5. บรรยายประโยชนแ์ ละโทษของลม เวลา 13 ชว่ั โมง บทนมี้ อี ะไร แนวคดิ สาคัญ เร่อื งที่ 1 อากาศ กจิ กรรมท่ี 1.1 อากาศมสี ่วนประกอบอะไรบ้าง อากาศไม่มีสี ไม่มีกล่ิน ประกอบด้วยแก๊สต่าง ๆ กิจกรรมที่ 1.2 ลดมลพษิ ทางอากาศได้อย่างไร และเป็นส่ิงจาเป็นในการดารงชีวิตของส่ิงมีชีวิต มลพิษ กจิ กรรมท่ี 1.3 ลมเกิดขึน้ ได้อย่างไร ทางอากาศเกิดจากการท่ีอากาศมีสารเจือปนในปริมาณ ที่ทาให้เกิดอันตรายต่อส่ิงมีชีวิต เม่ืออากาศท่ีอยู่บริเวณ ใกล้กันมีอุณหภูมิแตกต่างกันจะทาให้เกิดลม ซ่ึงลมมีทั้ง ประโยชนแ์ ละโทษตอ่ ส่ิงมีชีวติ สือ่ การเรยี นรู้และแหล่งเรียนรู้ หนา้ 44-73 หน้า 42-69 1. หนงั สอื เรยี น ป.3 เล่ม 1 2. แบบบนั ทกึ กจิ กรรม ป.3 เลม่ 1  สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ 114 ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 รหสั ทกั ษะ กิจกรรมท่ี 1.1 1.2 1.3 ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ S1 การสังเกต  S2 การวัด  S3 การใชจ้ านวน S4 การจาแนกประเภท S5 การหาความสัมพนั ธร์ ะหว่าง  สเปซกบั สเปซ  สเปซกับเวลา S6 การจัดกระทาและสอ่ื ความหมายขอ้ มลู  S7 การพยากรณ์  S8 การลงความเห็นจากข้อมลู  S9 การตงั้ สมมตฐิ าน S10 การกาหนดนยิ ามเชิงปฏิบตั กิ าร S11 การกาหนดและควบคุมตัวแปร S12 การทดลอง S13 การตีความหมายข้อมลู และลงขอ้ สรุป  S14 การสร้างแบบจาลอง  ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 C1 การสร้างสรรค์ C2 การคิดอย่างมวี ิจารณญาณ  C3 การแกป้ ัญหา C4 การสื่อสาร  C5 ความร่วมมือ  C6 การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่อื สาร  หมายเหตุ : รหสั ทักษะที่ปรากฏนี้ ใชเ้ ฉพาะหนงั สือคมู่ ือครเู ลม่ น้ี

115 คู่มือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชวี ิตของสตั ว์ แนวคิดคลาดเคลื่อน แนวคดิ คลาดเคลื่อนท่ีอาจพบและแนวคดิ ที่ถูกตอ้ งในบทท่ี 1 อากาศและความสาคัญตอ่ ส่งิ มชี วี ติ มดี งั ต่อไปน้ี แนวคิดคลาดเคล่ือน แนวคดิ ท่ถี กู ตอ้ ง อากาศประกอบด้วยแกส๊ ออกซเิ จนมากท่ีสดุ อากาศประกอบด้วยแกส๊ ไนโตรเจนมากทีส่ ดุ รองลงมาเป็นแก๊ส (Jack, 2018) ออกซิเจน แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์และแก๊สอ่ืน ๆ เพียง เล็กน้อย (Jack, 2018) อากาศประกอบด้วยฝนุ่ ละออง* ฝุ่นและอากาศเป็นส่วนประกอบหน่ึงของบรรยากาศท่ีห่อหุ้ม โลกไว้ แตฝ่ ุ่นไม่ใชส่ ่วนประกอบของอากาศ มลพิษทางอากาศเกิดขึ้นเฉพาะบริเวณท่ีมองเห็นเท่าน้ัน หากมองเห็นหมอกควันหรือไฟป่า เราก็จะรู้ว่าอากาศบริเวณ (Assya, 2018) น้ันมีสิ่งเจือปนหรือเป็นมลพิษทางอากาศ อย่างไรก็ตามมลพิษ ทางอากาศโดยท่ัวไปไม่สามารถมองเห็นได้ ซึ่งแม้แต่ควันหรือ หมอกควันก็อาจมีอนุภาคขนาดเล็ก (เล็กกว่าความกว้างของ เส้นผมมนุษย์) จนเราไม่สามารถมองเห็นได้ หรือบางครั้งใน อากาศอาจมีแก๊สท่ีมองไม่เห็น เช่น แก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์ (Natural Sounds and Night Skies Division, 2019) ลมเกิดเฉพาะบริเวณที่มีความแตกต่างของอุณหภูมิของ ลมเกิดจากความแตกต่างของอุณหภูมิของอากาศ 2 บริเวณที่ อากาศเหนอื ดินและเหนอื นา้ (Assya, 2018) อยู่ใกล้กัน ซ่ึงจะเป็นอุณหภูมิของอากาศเหนือดินกับเหนือน้า เหนือดนิ กบั เหนือดนิ หรอื เหนือนา้ กับเหนือนา้ ก็ได้ ถา้ ครพู บวา่ มีแนวคดิ คลาดเคลอ่ื นใดทย่ี งั ไม่ได้แก้ไขจากการทากจิ กรรมการเรียนรู้ ครูควรจัดการเรียนร้เู พ่ิมเติมเพ่อื แกไ้ ขตอ่ ไปได้ * ข้อมลู จากการสงั เกตชั้นเรยี นจากการทดลองใช้หนงั สือเรียนของ สสวท.  สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คมู่ อื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ติ ของสัตว์ 116 บทนีเ้ ริม่ ต้นอยา่ งไร (1 ชัว่ โมง) 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมของนักเรียนโดยชักชวนนักเรียนให้ร่วมกัน ในการตรวจสอบความรู้เดิม สงั เกตรปู นาหน่วยในหนงั สอื เรยี นหน้า 44-45 จากน้ันครใู ชค้ าถามดังนี้ ครูรับฟังเหตุผลของนักเรียนเป็น 1.1 นักเรียนสังเกตเห็นอะไรในรูปบ้าง (นักเรียนตอบตามส่ิงท่ี สาคัญ ครูยังไม่เฉลยคาตอบใด ๆ สงั เกตเห็น เชน่ ต้นไม้ กังหนั ลม หญ้า ววั ) แต่ชักชวนให้หาคาตอบที่ถูกต้อง 1.2 นักเรียนคิดว่าสิ่งท่ีนักเรียนเห็นในรูปเกี่ยวข้องกับอากาศหรือไม่ จากกจิ กรรมต่าง ๆ ในบทเรยี นน้ี อยา่ งไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง เช่น เกีย่ วข้อง โดยต้นไม้ หญ้า วัว ซ่ึงเป็นสิ่งมีชีวิตจะใช้อากาศในการหายใจ สว่ นกงั หนั ลมใช้อากาศท่ีเคล่อื นท่ชี ่วยให้ใบพัดของกังหนั หมนุ ) 2. ครูชักชวนนักเรียนศึกษาเรื่อง อากาศและชีวิตของสัตว์ โดยให้อ่านชื่อ หน่วย และอ่านคาถามสาคัญประจาหน่วยที่ 2 ในหนังสือเรียน หนา้ 44 ดงั นี้ สงิ่ มีชีวติ ใช้ส่งิ ใดบ้างในการดารงชวี ิต และใช้อย่างไร นักเรียนตอบคาถาม โดยครูยังไม่ต้องเฉลยคาตอบ และเม่ือเรียนจบ หน่วยน้ีแล้ว ครูถามคาถามนี้อีกคร้ังเพ่ือตรวจสอบความเข้าใจของ นักเรยี น 3. นักเรียนอ่าน ชื่อบท และจุดประสงค์การเรียนรู้ประจาบท ในหนังสอื เรียน หนา้ 45 จากน้ันครูใช้คาถามเพ่ือตรวจสอบความเข้าใจ ดังนี้ 3.1 บทนี้นักเรียนจะได้เรียนเรื่องอะไร (อากาศและความสาคัญต่อ สง่ิ มชี ีวติ ) 3.2 จากจุดประสงค์การเรียนรู้ประจาบทนี้ เม่ือเรียนจบบทนี้ นักเรียนสามารถทาอะไรได้บ้าง (ระบุส่วนประกอบของอากาศ บรรยายความสาคัญของอากาศ และผลกระทบของมลพิษทาง อากาศต่อสิง่ มีชวี ิต นาเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลดมลพิษ ทางอากาศ อธิบายการเกิดลม และบรรยายประโยชน์และโทษ ของลม) 4. นักเรียนอ่านแนวคิดสาคัญ ในหนังสือเรียน หน้า 46 จากน้ันครูใช้ คาถามเพื่อตรวจสอบความเข้าใจว่า จากการอ่านแนวคิดสาคัญ

117 คู่มอื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชวี ติ ของสตั ว์ นักเรียนคิดว่าจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องอะไรบ้าง (เรื่องลักษณะและ การเตรียมตัวล่วงหน้าสาหรับครู ส่วนประกอบของอากาศ ความสาคัญของอากาศ มลพิษทางอากาศ เพ่ือจดั การเรียนรู้ในครงั้ ถดั ไป การเกิดลม ประโยชน์และโทษของลม) 5. ครชู กั ชวนให้นักเรียนสังเกตรูป และอ่านเน้ือเรื่องในหนังสือเรียนหนา้ 46 ในครั้งถัดไป นักเรียนจะได้ โดยครูฝึกทักษะการอ่านตามวิธีการอ่านท่ีเหมาะสมกับความสามารถ เรียนเร่ืองท่ี 1 อากาศ ครูอาจเตรียมรูป ของนักเรียน จากนนั้ ครตู รวจสอบความเข้าใจในการอ่าน โดยใช้คาถาม สถานการณ์ปัจจุบัน เช่น รูปควันจาก ดังต่อไปน้ี การเผาป่าท่ีเข้าปกคลุมเมือง ทาให้ 5.1 อากาศมีอยทู่ ่ีใดบา้ ง (อากาศมีอย่รู อบตวั เรา) วิ สั ย ทั ศ น์ ก า ร ม อ ง เ ห็ น ต่ า จ น ท า ใ ห้ 5.2 อากาศมีความสาคัญอย่างไร (มนุษย์ พืชและสัตว์ใช้อากาศใน เครื่องบินไม่สามารถข้ึนและลงจอดได้ เพ่ือใช้ตรวจสอบความรูเ้ ดิมของนกั เรียน การหายใจ) เกย่ี วกับอากาศ 6. ครูชักชวนนักเรียนตอบคาถามเก่ียวกับอากาศและความสาคัญต่อ ส่งิ มชี วี ิตในสารวจความรูก้ อ่ นเรียน 7. นักเรียนทาสารวจความรู้ก่อนเรียน ในแบบบันทึกกิจกรรม หน้า 44 โดยนักเรียนอ่านคาถามแต่ละข้อ ครตู รวจสอบความเข้าใจของนักเรียน จนแน่ใจว่านกั เรียนสามารถทาได้ดว้ ยตนเอง จึงให้นักเรียนตอบคาถาม ซง่ึ คาตอบของแตล่ ะคนอาจแตกตา่ งกนั และคาตอบอาจถกู หรือผิดกไ็ ด้ 8. ครูสังเกตการตอบคาถามของนักเรียนเพ่ือตรวจสอบว่านักเรียนมี แนวคิดเกี่ยวกับอากาศและความสาคัญต่อสิง่ มีชีวติ อย่างไร โดยอาจสุม่ ให้นักเรียน 2-3 คน นาเสนอคาตอบของตนเอง โดยครูยังไม่ต้องเฉลย คาตอบ แต่จะให้นักเรียนย้อนกลับมาตรวจสอบอีกคร้ังหลังจากเรียน จบบทนี้แล้ว ทั้งนี้ครูควรบันทึกแนวคิดคลาดเคล่ือนหรือแนวคิดที่ น่าสนใจของนักเรียนแลว้ นามาใช้ในการออกแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อ แก้ไขแนวคิดคลาดเคลื่อนให้ถูกต้อง และต่อยอดแนวคิดที่น่าสนใจของ นักเรยี นต่อไป  สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ 118 แนวคาตอบในแบบบันทึกกจิ กรรม การสารวจความรกู้ ่อนเรยี น นักเรียนอาจตอบคาถามถกู หรือผดิ ก็ไดข้ ้นึ อยกู่ ับความรู้เดมิ ของนักเรยี น แตเ่ มอ่ื เรียนจบบทเรียนแลว้ ใหน้ กั เรียนกลบั มาตรวจสอบคาตอบอีกคร้ังและแก้ไขให้ถูกต้อง ดงั ตวั อย่าง     ไอน้า ปรมิ าณของไอนา้ ในอากาศจะมีมากหรอื น้อยขน้ึ อย่กู ับ สภาพแวดล้อมของบริเวณนั้น ๆ เชน่ บรเิ วณที่ใกลแ้ หล่งนา้ ก็จะมี ไอนา้ ในอากาศมากกวา่ บรเิ วณที่ไกลจากแหลง่ น้า

119 คูม่ ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยที่ 2 อากาศและชวี ติ ของสตั ว์    สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสตั ว์ 120         

121 คูม่ ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชวี ติ ของสตั ว์ เร่อื งท่ี 1 อากาศ ในเร่ืองนี้นักเรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับอากาศ ซ่ึงมีทั้ง ส่วนประกอบของอากาศ มลพิษทางอากาศ การเคล่ือนท่ีของ อากาศกับการเกิดลม ประโยชนแ์ ละโทษของลม จดุ ประสงค์การเรียนรู้ สื่อการเรียนร้แู ละแหลง่ เรียนรู้ 1. สงั เกต รวบรวมข้อมลู และระบสุ ่วนประกอบของอากาศ 1. หนังสือเรยี น ป. 3 เลม่ 1 หนา้ 49-69 2. สังเกตและบรรยายส่ิงท่ีพบในอากาศกับมลพิษทาง 2. แบบบันทกึ กิจกรรม ป. 3 เล่ม 1 หน้า 47-65 อากาศ 3. รวบรวมข้อมูลและนาเสนอแนวทางการปฏิบัติตน ในการลดมลพิษทางอากาศ 4. วดั และเปรยี บเทียบอณุ หภูมขิ องอากาศในบรเิ วณต่าง ๆ 5. สรา้ งแบบจาลองและอธิบายการเกิดลม 6. สืบคน้ ข้อมูลและบรรยายประโยชนแ์ ละโทษของลม เวลา 11 ชวั่ โมง วัสดุ อุปกรณส์ าหรบั ทากจิ กรรม กรรไกร กระดาษ กระติกน้าแข็ง กระป๋องทราย ผ้าสะอาดหรือกระดาษเย่ือ กระดาษเทาขาว ขวดน้าพลาสติก ขนาดเล็ก ขวดน้าพลาสติกขนาดใหญ่ เชือกหรือด้าย ธูป ดินน้ามัน ฝาขวดน้า มีดคัตเตอร์ ถุงพลาสติก เทียนไข เทปใส เทอร์มอมิเตอร์ ไมข้ ีดไฟ ไม้บรรทัด แวน่ ขยาย ยางรดั ของ  สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชวี ติ ของสตั ว์ 122 แนวการจดั การเรยี นรู้ (60 นาท)ี ขั้นตรวจสอบความรู้ (10 นาที) ในการตรวจสอบความรู้เดิม ครูเพียงรับฟังเหตุผลของนักเรียน 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมของนักเรียนเก่ียวกับอากาศ โดยอาจใช้รูป และยังไม่เฉลยคาตอบใด ๆ แต่ สถานการณ์ปัจจุบัน เช่น รูปควันที่ปกคลุมพ้ืนที่ในภาคเหนือ ทาให้ทัศน ชักชวนให้นักเรียนไปหาคาตอบ วิสัยในการมองเห็นต่าจนทาให้เคร่ืองบินไม่สามารถขึ้นและลงจอดได้ ด้วยตนเองจากการอา่ นเนอ้ื เรือ่ ง จากน้ันนาอภิปรายโดยใช้คาถาม ดังนี้ 1.1 จากสถานการณ์นี้นักเรียนคิดว่าเกิดจากสาเหตุใด (นักเรียนตอบ ตามความเข้าใจของตนเอง เช่น มีฝุ่นละอองและมีควันไฟจาก การเผาป่า) 1.2 ถ้าอากาศมีสภาพเช่นน้ีต่อไปนาน ๆ จะส่งผลต่อส่ิงมีชีวิตอย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง เช่น ทาให้เกิดปัญหาต่อ การหายใจของส่ิงมชี วี ติ และอาจทาให้เสยี ชวี ิตได)้ 1.3 สถานการณ์น้ีเป็นมลพิษทางอากาศหรือไม่ เพราะเหตุใดจึงคิด เช่นน้ัน (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง เช่น สถานการณ์ น้ีเป็นมลพิษทางอากาศเพราะควันที่ปกคลุมภาคเหนือซ่ึงเกิดจาก การเผาป่า ทาให้เกิดฝุ่นละอองจานวนมากในบรรยากาศ ซึ่งอาจ กอ่ ใหเ้ กิดอันตรายตอ่ ส่งิ มชี ีวิตได้) 2. ครูเช่ือมโยงความรูเ้ ดมิ ของนักเรียนสู่การเรยี นเรื่อง อากาศ โดยใช้คาถาม ว่าอากาศมีความสาคัญต่อสิ่งมชี วี ิตอยา่ งไร ขนั้ ฝึกทักษะจากการอา่ น (40 นาที) หากนักเรียนไม่สามารถตอบ คาถามหรืออภิปรายได้ตามแนว 3. นักเรียนอ่านชื่อเร่ืองและคาถามในคิดก่อนอ่าน ในหนังสือเรียนหน้า 49 คาตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด แล้วร่วมกันอภิปรายเพ่ือหาแนวคาตอบและนาเสนอ ครูบันทึกคาตอบ อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน ของนกั เรียนบนกระดานเพื่อใชเ้ ปรียบเทียบคาตอบหลงั จากอา่ นเน้ือเร่ือง แ ล ะ รั บ ฟั ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง นักเรียน 4. นกั เรียนอา่ นคาสาคัญ ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ (หากนักเรียนอ่าน ไม่ได้ ครูควรสอนอ่านให้ถูกต้อง) จากนั้นครูชักชวนให้นักเรียนอธิบาย ความหมายของคาสาคัญตามความเข้าใจของตนเอง 5. นักเรียนอ่านเน้ือเร่ืองในหนังสือเรียนหน้า 49-50 โดยครูฝึกทักษะการ อ่านตามวิธีการอ่านท่ีเหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนั้นครู ตรวจสอบความเข้าใจจากการอา่ น โดยใช้คาถามดงั นี้ 5.1 อากาศมีอยู่ที่ใดบ้าง รู้ได้อย่างไร (อากาศมีอยู่รอบตัวเรา รู้ได้จาก เมื่อโบกมือไปมาจะมอี ากาศมาสมั ผัสกับตวั เรา)

123 ค่มู ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ิตของสตั ว์ 5.2 มลพิษทางอากาศมีลักษณะอย่างไร (เป็นอากาศที่มีแก๊สบางชนิด การเตรยี มตัวล่วงหน้าสาหรบั ครู สารพิษ หรือฝุ่นละอองในปริมาณมาก ที่ทาให้เกิดอันตรายต่อ เพ่อื จัดการเรยี นรู้ในครงั้ ถัดไป ส่ิงมีชีวิต) ในครงั้ ถัดไป นักเรยี นจะได้ทา 5.3 การกระทาของมนุษย์ที่ทาให้เกิดมลพิษทางอากาศมีอะไรบ้าง (การ กิจกรรมท่ี 1.1 อากาศมีส่วนประกอบ เผาไหมเ้ ชื้อเพลิง การทิ้งขยะ การเผาป่าหรือการเกิดไฟปา่ ) อะไรบ้าง ครูควรเตรยี มกระติกนา้ แข็ง หรอื ลังโฟมพรอ้ มบรรจนุ า้ แขง็ ให้เหลือ 5.4 ในชีวิตประจาวันนักเรียนได้ทากิจกรรมท่ีก่อให้เกิดมลพิษทาง พ้นื ที่เพยี งพอท่จี ะใส่ถุงพลาสติกทมี่ ี อากาศบ้างหรอื ไม่ อยา่ งไร (นกั เรยี นตอบตามความเปน็ จรงิ ) อากาศเตม็ ถงุ ได้ นอกจากน้คี รอู าจ เตรียมเครือ่ งเขยี น เชน่ กระดาษสีไม้ 5.5 นักเรียนคิดว่าเราจะลดมลพิษทางอากาศได้อย่างไร (นักเรียนตอบ หรือคอมพวิ เตอร์ แท็บเล็ตทีม่ ีโปรแกรม ตามความเขา้ ใจของตนเอง) เช่น โปรแกรมกราฟิก (paint) โปรแกรม เอกสาร (Microsoft word) หรอื 6. ครูนารูปควันจากการเผาป่าทางภาคเหนือซึ่งครูใช้ตรวจสอบความรู้เดิม โปรแกรมประยุกต์ เช่น Animator ของนักเรียนมาให้นักเรียนดูอีกครั้ง จากนั้นครูและนักเรียนอภิปราย หรือโทรศพั ท์เคล่ือนที่เพ่ือนามาใช้ถ่าย ร่วมกันว่าสถานการณ์ดังกล่าวเป็นมลพิษทางอากาศหรือไม่ (เป็นมลพิษ ภาพนง่ิ หรือบนั ทึกภาพเคลอ่ื นไหว ทางอากาศ เพราะมีฝุ่นละอองจานวนมากเข้าปกคลุมพ้ืนท่ี ซ่ึงอาจเป็น ท้งั หมดน้ีครูสามารถเลือกเตรียมไวใ้ ห้ อันตรายตอ่ มนษุ ยท์ ่หี ายใจเขา้ ไป) นักเรียนไดต้ ามความเหมาะสมเพื่อใช้ใน การนาเสนอข้อมลู ในรปู แบบท่ีนา่ สนใจ ขนั้ สรปุ จากการอ่าน (10 นาท)ี 7. นักเรียนร่วมกันสรุปเร่ืองท่ีอ่านซึ่งควรสรุปได้ว่า อากาศมีอยู่รอบตัวเรา เม่ืออากาศมีส่ิงเจือปน เช่น สารพิษ ฝุ่นละอองจนเป็นอันตรายต่อ สิ่งมีชีวิต จัดเป็นมลพิษทางอากาศ ซึ่งมลพิษทางอากาศส่วนใหญ่ เกิดจากการกระทาของมนษุ ย์ 8. นกั เรียนตอบคาถามในรูห้ รอื ยัง ในแบบบันทกึ กิจกรรม หน้า 47 9. ครแู ละนกั เรยี นร่วมกันอภปิ รายเพื่อเปรียบเทียบคาตอบของนักเรียนใน รู้หรือยัง กับคาตอบท่ีเคยตอบและบันทกึ ไวใ้ นคิดก่อนอา่ น 10. นกั เรียนอ่านคาถามท้ายเร่อื งท่อี า่ นและลองตอบคาถาม ดงั น้ี 10.1 อากาศมีสว่ นประกอบอะไรบา้ ง 10.2 เราควรปฏิบตั ติ นอยา่ งไรเพื่อลดมลพิษทางอากาศ ครูยังไม่เฉลยคาตอบแต่ชักชวนให้นักเรียนหาคาตอบจากการทา กจิ กรรม  สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชีวิตของสตั ว์ 124 แนวคาตอบในแบบบันทึกกิจกรรม ร้ไู ด้เมอ่ื เราโบกมอื ไปมา หรอื เม่อื มีอากาศเคล่อื นท่หี รือมีลมพัดมาถูก ตัวเรา มลพิษทางอากาศเปน็ อากาศทไี่ มส่ ะอาด หรือมสี ิ่งเจอื ปนในอากาศ เชน่ ฝนุ่ ละออง กลิ่น สารพิษ การเผาไหม้เช้อื เพลงิ การทง้ิ ขยะ การเผาปา่ หรือการเกิดไฟปา่

125  คมู่ อื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ิตของสตั ว์ กิจกรรมที่ 1.1 อากาศมสี ่วนประกอบอะไรบา้ ง กิจกรรมน้ีนักเรียนจะได้สังเกตส่วนประกอบของ อากาศ รวมท้ังรวบรวมข้อมูลเพ่ือระบุส่วนประกอบของ อากาศ เวลา 3 ช่วั โมง จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ สังเกต รวบรวมข้อมูลและระบุส่วนประกอบของ อากาศ วัสดุ อปุ กรณส์ ําหรบั ทาํ กิจกรรม ส่งิ ทคี่ รตู อ้ งเตรียม/หอ้ ง 1. กระติกน้ําแขง็ 1-2 ใบ 2. นาํ้ แข็ง 2 กิโลกรมั สงิ่ ทคี่ รตู ้องเตรียม/กลุม่ ทักษะแหง่ ศตวรรษท่ี 21 1. ถุงพลาสตกิ 1 ใบ C4 การส่อื สาร 1 เสน้ C5 ความร่วมมือ 2. ยางรดั ของ 1 ผืน/แผน่ สอื่ การเรยี นรู้และแหลง่ เรยี นรู้ 3. ผา้ สะอาดหรอื กระดาษเยอื่ 1. หนงั สือเรยี น ป.3 เลม่ 1 ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 2. แบบบนั ทึกกจิ กรรม ป.3 เล่ม 1 หน้า 51-54 หน้า 47-51 S1 การสงั เกต S6 การจัดกระทําและสื่อความหมายข้อมูล S8 การลงความเห็นจากขอ้ มลู S13 การตีความหมายขอ้ มูลและลงข้อสรุป  สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชวี ิตของสตั ว์ 126 แนวการจัดการเรียนรู้ ในการทบทวนความรู้พ้ืนฐาน ครูควรให้เวลานักเรียนคิดอย่าง 1. ครทู บทวนความรู้พ้ืนฐานและความรเู้ ดมิ เกีย่ วกับส่วนประกอบของ เหมาะสม รอคอยอย่างอดทน อากาศ โดยใช้แนวคาถามดังต่อไปนี้ นักเรียนต้องตอบคาถามเหล่านี้ได้ 1.1 เรามองเหน็ อากาศทอี่ ย่รู อบตัวหรือไม่ (มองไม่เห็น) ถูกต้อง หากตอบไม่ได้หรือลืมครู 1.2 อากาศรอบตัวเรามีส่วนประกอบอะไรบ้าง (นกั เรยี นตอบตาม ตอ้ งใหค้ วามรู้ท่ีถูกต้องทนั ที ความเข้าใจของตนเอง) 1.3 อากาศในบริเวณต่าง ๆ มีส่วนประกอบเหมือนกันหรือไม่ ในการตรวจสอบความรู้เดิม อย่างไร (นกั เรียนตอบตามความเขา้ ใจของนกั เรยี น) ครูรับฟังเหตุผลของนักเรียนเป็น สาคัญ ครูยังไม่เฉลยคาตอบใด ๆ 2. ครูเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียนไปสู่กิจกรรมท่ี 1.1 โดยใช้ แต่ชักช ว นให้นั กเ รีย น ไ ป ห า คาถามดังน้ี ถ้าเราเก็บอากาศเข้าไปอยู่ในถุงพลาสติกและมัดปาก คาตอบด้วยตนเองจากการอ่าน ถงุ ไว้ เราจะสงั เกตเหน็ ส่ิงใดในอากาศทอี่ ยู่ภายในถุง (นักเรียนตอบ เนอ้ื เรื่อง ตามความเขา้ ใจของตนเอง ซง่ึ นกั เรียนจะค้นพบคาตอบจากการทา กจิ กรรม) ขอ้ เสนอแนะเพมิ่ เตมิ 3. นักเรียนอ่านช่ือกิจกรรม และ ทาเป็นคิดเป็น ในหนังสือเรียน 1. ครูแนะนาให้นักเรียนแกว่งถุงเพื่อให้ หน้า 51 โดยร่วมกันอภิปรายเพ่ือตรวจสอบความเข้าใจจุดประสงค์ อากาศเข้าไปจนเต็มถุง แต่ไม่ให้ ในการทากจิ กรรม โดยใช้คาถามดังนี้ นักเรียนเป่าอากาศเข้าไปในถุง โดย 3.1 กิจกรรมน้ีนักเรียนจะได้เรียนเร่ืองอะไร (ส่วนประกอบของ เดด็ ขาด อากาศ) 3.2 นักเรียนจะได้เรียนรู้เร่ืองนี้ด้วยวิธีใด (สังเกตและรวบรวม 2. ครูสามารถเตรียมภาชนะแช่เย็น เช่น ข้อมูล) ลงั โฟม ถังนา้ แขง็ หรอื ใชช้ ่องแชแ่ ขง็ ของ 3.3 เม่ือเรียนแล้วนักเรียนจะทาอะไรได้ (ระบุส่วนประกอบของ ต้เู ย็นแทนกระตกิ นา้ แข็งได้ อากาศ) 4. นักเรียนบันทึกจุดประสงค์ลงในแบบบันทึกกิจกรรม หน้า 48 และ อ่าน ส่ิงท่ีต้องใช้ในการทากิจกรรม ซึ่งครูควรนาอุปกรณ์ต่าง ๆ มา แสดงใหน้ ักเรยี นดู 5. นักเรียนอ่านทาอย่างไรทีละข้อ โดยครูใช้วิธีฝึกอ่านท่ีเหมาะสมกับ ความสามารถของนักเรียน จากน้ันครูตรวจสอบความเข้าใจเก่ียวกับ วิธีการทากิจกรรม จนนักเรียนเข้าใจลาดับการทากิจกรรม โดยใช้ คาถามดงั น้ี 5.1 กิจกรรมน้ีนักเรียนต้องสังเกตส่ิงใด และใช้อวัยวะรับสัมผัส ใดในการสังเกต (สังเกตภายในถุงพลาสติก โดยใช้ตามองดู และใช้มอื สมั ผัส)

127 คมู่ ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสตั ว์ 5.2 ต้องสัมผัสภายในถุงพลาสติกก่ีครั้งและสัมผัสเม่ือใด (ต้อง ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และ สัมผัสภายในถุงพลาสติก 2 คร้ัง โดยสัมผัสก่อนและหลังนา ทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ทน่ี ักเรยี นจะได้ฝกึ ถุงพลาสตกิ ไปแช่ในกระตกิ นา้ แข็ง) จากการทากิจกรรม 5.3 ก่อนสัมผัสภายในถุงพลาสติกจะต้องทาอย่างไร (เช็ดมือให้ แห้ง และใช้กระดาษเย่ือหรือผ้าสะอาดเช็ดผิวด้านนอกของ S1 สังเกตสิ่งท่ีพบบรเิ วณผิวดา้ นในของ ถุงพลาสติกใหแ้ หง้ ) ถุงพลาสติกก่อนและหลงั นาไปแชใ่ น กระติกนา้ แข็ง 5.4 วิธีการเก็บอากาศบรรจุในถุงทาได้อย่างไร (เปิดปาก ถุงพลาสติกที่แห้ง แกว่งถุงไปมาให้อากาศเข้าไปเต็มถุง S6 นาเสนอส่วนประกอบของอากาศใน แล้วมัดปากถุงให้แน่น) รูปแบบทน่ี า่ สนใจ 5.5 ต้องนาถุงบรรจุอากาศไปแช่ในกระติกน้าแข็งนานเท่าใด S8 อภปิ รายและลงความเหน็ จากข้อมูลว่า (แช่นาน 10 นาท)ี สง่ิ ท่ีพบบรเิ วณผวิ ด้านในของ ถงุ พลาสติกคืออะไร และส่งิ ท่ีพบนนั้ 5.6 ต้องนาข้อมูลจากการสังเกตและจากการอ่านใบความรู้ เกดิ ข้นึ ได้อยา่ งไร ไปทาอะไร (อภปิ รายเกย่ี วกับสว่ นประกอบของอากาศ และ นาข้อมูลไปจัดกระทาและนาเสนอในรปู แบบท่นี า่ สนใจ) C4 นาเสนอข้อมูลจากการสังเกตและจาก การอา่ นใบความรูเ้ รื่องส่วนประกอบ 5.7 รูปแบบการนาเสนอข้อมูลที่น่าสนใจมีอะไรบ้าง (นักเรียน ของอากาศใหผ้ ู้อ่นื เขา้ ใจ ตอบตามประสบการณ์และความถนัดของนักเรียน เช่น ทาแผนผังความคิด ทาในโปรแกรมวาดรูป โปรแกรม C5 ทางานร่วมกับผู้อื่นและแสดงความ เอกสาร การถา่ ยภาพเคลื่อนไหว) คิดเห็นเก่ยี วกบั ส่วนประกอบของ อากาศจากการสงั เกตและจากการ 5.8 เรียงลาดับข้นั ตอนการทากจิ กรรมนไ้ี ด้อย่างไร รวบรวมขอ้ มลู จากใบความรู้ และนา (1) สังเกตภายในถุงพลาสติกทแ่ี หง้ ขอ้ มูลมาจัดกระทาข้อมลู ในรูปแบบท่ี 2) บรรจุอากาศเข้าไปในถุง นาไปแช่ในกระติกน้าแข็ง น่าสนใจ 10 นาที 3) นาถุงออกจากกระติก เช็ดด้านนอกถุง แล้วสังเกต ภายในถุงพลาสติก 4) อภปิ รายผลการสงั เกต 5) อา่ นใบความรู้และอภปิ รายส่วนประกอบของอากาศ 6) นาเสนอข้อมูลในรปู แบบทีน่ า่ สนใจ) ครูควรบันทึกคาตอบของนักเรียนบนกระดานเพื่อเป็นแนวทางให้ นักเรยี นทากิจกรรมตามลาดบั 6. เมอ่ื นกั เรียนเข้าใจวิธกี ารทากิจกรรมในทาอยา่ งไรแล้ว ครูแจกวสั ดุ อุปกรณ์และให้นักเรียนเร่ิมปฏิบัติตามข้ันตอนการทากิจกรรมใน ทาอย่างไรข้อ 1-3 และบันทึกผลการทากิจกรรมในแบบบันทึก กจิ กรรมหนา้ 48  สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชีวิตของสัตว์ 128 7. หลงั จากทากจิ กรรมแลว้ ครูนาอภิปรายผลการสังเกต โดยใช้ หากนักเรียนไม่สามารถตอบ คาถามดงั น้ี คาถามหรืออภิปรายได้ตามแนว 7.1 เมื่อนักเรียนสัมผัสท่ีผิวด้านในของถุงพลาสติก่อนนาไปแช่ใน คาตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด กระติกนา้ แข็ง สงิ่ ท่พี บคอื อะไร (ไม่พบ) อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน 7.2 เม่ือนักเรียนสัมผัสที่ผิวด้านในของถุงพลาสติกหลังจากนาไป แ ล ะ รั บ ฟั ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง แช่ในกระติกน้าแข็งนาน 10 นาที สิ่งที่พบคืออะไร ทราบได้ นกั เรยี น อย่างไร (น้า ทราบไดจ้ ากการสังเกตและใชม้ ือสมั ผสั ) 7.3 สิ่งท่ีพบที่ผิวด้านในของถุงพลาสติกในข้อ 7.2 มาจากไหน (จากอากาศทีอ่ ยู่ในถุง) 7.4 จากกจิ กรรมน้ี เราพบวา่ มีสิ่งใดอยู่ในอากาศ (นา้ ) 8. นักเรียนรวบรวมข้อมูลเพิ่มเติมเก่ียวกับส่วนประกอบของอากาศ โดยให้นกั เรยี นอ่านใบความรู้ เร่อื งสว่ นประกอบของอากาศ 9. หลังจากที่นักเรียนอ่านใบความรู้แล้ว ครูนาอภิปรายเกี่ยวกับ สว่ นประกอบอากาศ โดยใช้คาถามดงั นี้ 9.1 อากาศแห้งมีสว่ นประกอบอะไรบ้าง (มีแก๊สต่าง ๆ ได้แก่ แก๊ส ไนโตรเจน แก๊สออกซิเจน แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ และ แกส๊ อน่ื ๆ) 9.2 ในอากาศแห้ง มีแก๊สชนิดใดมากที่สุด และปริมาณเท่าใด (แก๊สไนโตรเจน มีปริมาณของแก๊ส 78 ส่วน ในอากาศ 100 ส่วน) 9.3 เรยี งลาดับชนดิ ของแกส๊ ในอากาศแห้งจากปรมิ าณน้อยท่ีสุด ไปหามากท่ีสุดได้อย่างไร (แก๊สที่มีปริมาณน้อยท่ีสุด คือ แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์และแก๊สอ่ืน ๆ จากนั้นเป็นแก๊ส ออกซเิ จน และแก๊สทมี่ ปี ริมาณมากทส่ี ุด คือแก๊สไนโตรเจน) 9.4 อากาศบนโลกมีส่วนประกอบเหมือนหรือแตกต่างจาก อากาศแห้ง อย่างไร (อากาศบนโลกมีชนิดของแก๊ส เหมือนกับอากาศแห้ง แต่มีความแตกตา่ งคือ อากาศบนโลก มีไอน้าเป็นสว่ นประกอบ) 9.5 อากาศในแตล่ ะบริเวณมปี รมิ าณไอนา้ เทา่ กนั หรือไม่ อย่างไร (อากาศในแต่ละบริเวณอาจมีปริมาณไอน้าไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่ กับสภาพแวดล้อมในบริเวณน้ันว่าเป็นพื้นที่ที่แห้งแล้ง หรือ มีแหล่งน้า ถ้าเป็นพ้ืนท่ีแห้งแล้งก็จะมีปริมาณไอน้าใน อากาศน้อยกว่าพื้นทีใ่ กล้แหลง่ นา้ )

129 คูม่ ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชวี ติ ของสัตว์ 9.6 อากาศมีความสาคัญกับสิ่งมีชีวิตเพราะเหตุใด (ส่ิงมีชีวิตใช้ ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ แก๊สออกซิเจนในการหายใจ พืชใช้แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ และทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ท่ี ในการสร้างอาหาร หากไมม่ ีอากาศสิง่ มชี วี ติ จะตาย) นักเรียนจะได้ฝึกจากการทากจิ กรรม 9.7 อากาศมคี วามสาคัญต่อโลกอย่างไร (อากาศมีผลต่อการเกิด ลม ฝน หิมะ และลกู เห็บ) S6 นาเสนอสว่ นประกอบของ อากาศในรูปแบบที่น่าสนใจ 10. ครูชกั ชวนนักเรยี นร่วมกันอภปิ รายเพ่ือเช่ือมโยงผลการทากิจกรรม กับข้อมูลท่ีได้จากการอ่านใบความรู้ เรื่องสว่ นประกอบของ S8 อภิปรายสว่ นประกอบของ อากาศ โดยใช้คาถามดังต่อไปน้ี อากาศ 10.1 เมื่อบรรจุอากาศเขา้ ไปภายในถุง แลว้ ผกู ปากถุงใหแ้ น่น นาไปแชใ่ นกระติกน้าแข็งนาน 10 นาที พบว่าในอากาศมี C4 นาเสนอข้อมูลจากการสงั เกต อะไร (นา้ ) และจากการอา่ นใบความรเู้ รื่อง 10.2 นา้ ท่พี บในถุงพลาสติกเกีย่ วข้องกับไอน้าที่เปน็ สว่ นประกอบของอากาศให้ สว่ นประกอบของอากาศอย่างไร (นา้ ที่พบในถุงพลาสติก ผอู้ ืน่ เขา้ ใจ เกดิ จากไอน้าควบแน่นเป็นหยดนา้ ) 10.3 อากาศท่ีอยูใ่ นถุงพลาสติกเป็นอากาศแหง้ หรืออากาศช้ืน C5 ทางานรว่ มกับผ้อู นื่ และแสดง เพราะเหตุใด (เปน็ อากาศช้นื เพราะมีไอน้าเปน็ ความคิดเห็นเกี่ยวกับ ส่วนประกอบ) ส่วนประกอบของอากาศโดย 10.4 จากข้อมูลที่ได้จากการสังเกตและจากกการอ่านใบความรู้ รว่ มกนั อภิปรายส่วนประกอบ สรุปได้ว่าอากาศมีส่วนประกอบใดบ้าง (อากาศประกอบ ของอากาศในใบความรแู้ ละนา ด้วยแก๊สไนโตรเจน แก๊สออกซิเจน แก๊ส คาร์บอนได- ข้อมลู มาจดั กระทาขอ้ มูลใน ออกไซด์ และแก๊สอื่น ๆ เช่น อาร์กอน รวมถึงไอน้า รปู แบบทนี่ ่าสนใจ ในอากาศชืน้ ) ครูอธิบายเพ่ิมเติม หากนักเรียนยังไม่เข้าใจคาว่า ควบแน่น ดังน้ี C6 ใชเ้ ทคโนโลยีช่วยในการ การควบแน่นเกิดข้ึนเม่ือส่วนประกอบของอากาศคือไอน้าซึ่งมีสถานะ แก๊สและมองไม่เห็น เมื่อไอน้าสัมผัสกับบริเวณที่เย็นกว่าหรือท่ีมี อุณหภูมิต่ากว่า เช่น บริเวณผิวของถุงพลาสติกท่ีนาไปแช่ในกระติก น้าแข็ง ไอน้าจะเปลี่ยนสถานะเป็นน้า ซ่ึงการที่แก๊ส (ไอน้า) เปล่ียน สถานะเป็นของเหลว (น้า) เรียกวา่ การควบแน่น เราจึงพบนา้ ท่บี รเิ วณ ผวิ ดา้ นในของถุงพลาสตกิ ซ่ึงเกดิ จากการควบแนน่ ของไอนา้ นน่ั เอง 11. หลังจากนักเรียนอภิปรายข้อมูลเกี่ยวกับสว่ นประกอบของอากาศแลว้ นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันคิดรูปแบบการนาเสนอส่วนประกอบของ อากาศในรูปแบบท่ีน่าสนใจ โดยใช้วัสดุและอุปกรณ์ท่ีครูเตรียมให้  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชวี ิตของสัตว์ 130 ซ่ึงอาจจะเป็นกระดาษ สีไม้ หรือคอมพิวเตอร์ที่มีโปรแกรม เช่น ถ้ า ค รู พ บ ว่ า นั ก เ รี ย น ยั ง มี โปรแกรมกราฟิก (paint) โปรแกรมเอกสาร (Microsoft word) หรือ แ น ว คิ ด ค ล า ด เ ค ลื่ อ น เ กี่ ย ว กั บ แท็บเล็ตที่มีโปรแกรมประยุกต์ หรือโทรศัพท์เคล่ือนท่ีเพื่อนามาใช้ ส่วนประกอบของอากา ศ ใ ห้ ถ่ายภาพหรอื บนั ทกึ ภาพเคล่อื นไหว ร่ ว ม กั น อ ภิ ป ร า ย จ น นั ก เ รี ย น มี 12. นกั เรียนแต่ละกลมุ่ นาเสนอข้อมลู ในรูปแบบท่ีเลือกในเวลาทเ่ี หมาะสม แนวคิดทถี่ ูกต้อง โดยครูอาจให้นักเรียนให้คะแนนการนาเสนอของเพ่ือนท่ีมีรูปแบบ นา่ สนใจมากที่สดุ 13. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามในสิ่งท่ีอยากรู้เพิ่มเติมเก่ียวกับ ส่วนประกอบของอากาศ รวมท้ังตรวจสอบแนวคิดคลาดเคลื่อนของ นักเรียน จากน้ันร่วมกันอภิปรายและลงข้อสรุปว่า อากาศโดยทั่วไป เป็นอากาศช้ืน ประกอบด้วยแก๊สต่าง ๆ ในปริมาณที่แตกต่างกัน ซ่ึง แก๊สท่ีมีปริมาณมากท่ีสุดคือแก๊สไนโตรเจน รองลงมาเป็นแก๊ส ออกซิเจน แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์และแก๊สอ่ืน ๆ เช่น อาร์กอน ตามลาดับ และไอน้าซ่ึงมีปริมาณแตกต่างกันตามแต่ละพ้ืนท่ี ส่วน อากาศแห้งจะมีแก๊สทุกชนิดเป็นส่วนประกอบ ยกเว้นไอน้า (S13) 14. นักเรียนตอบคาถามใน ฉันรู้อะไร และร่วมกันอภิปรายเพื่อให้ได้แนว คาตอบท่ีถกู ต้อง 15. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ในกิจกรรมนี้ จากนั้นนักเรียนอ่าน สงิ่ ท่ไี ด้เรียนรู้ และเปรียบเทียบกับขอ้ สรปุ ของตนเอง 16. ครูกระตุ้นให้นักเรียนฝึกต้ังคาถามเกี่ยวกับเร่ืองท่ีสงสัยหรืออยากรู้ เพิม่ เตมิ ใน อยากรู้อกี วา่ จากน้นั ครูอาจสุม่ นกั เรยี น 2 -3 คน นาเสนอ คาถามของตนเองหน้าชั้นเรียน และให้นักเรียนร่วมกันอภิปราย เก่ยี วกับคาถามท่นี าเสนอ 17. ครูนาอภิปรายเพ่ือให้นักเรียนทบทวนว่าได้ฝึกทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร์และทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี 21 อะไรบา้ งและในข้นั ตอนใด

131 ค่มู ือครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ิตของสตั ว์ การเตรยี มตวั ลว่ งหน้าสาหรบั ครเู พื่อจัดการเรยี นร้ใู นครงั้ ถดั ไป ในครั้งถดั ไป นักเรยี นจะได้ทากิจกรรมท่ี 1.2 ลดมลพิษทางอากาศไดอ้ ย่างไร 1. ในขั้นนาเข้าสู่บทเรียน ครูควรเตรียมภาพบริเวณท่ีมีการจราจรแออัดหรือบริเวณก่อสร้างหรือ วีดิทัศน์แสดงสภาวะอากาศในบริเวณท่ีมีฝุ่นละอองมาก ๆ และมีคนสวมหน้ากากอนามัยเพ่ือ ใช้ทบทวนความรู้พ้นื ฐานของนกั เรยี นเกยี่ วกบั มลพิษทางอากาศ 2. ในการทากิจกรรม นักเรียนจะได้สังเกตสิ่งท่ีปรากฏบนเทปใสที่ติดบนกระดาษเทาขาว ครูควรเตรียมกระดาษเทาขาวท่ีตัดไว้ดังรูปในกิจกรรมท่ี 1.2 โดยเจาะรูท่ีส่วนบนของ กระดาษสาหรับร้อยเชือกเพ่ือนากระดาษไปแขวนตามบริเวณต่าง ๆ ของโรงเรียน (ควร มากกว่า 1 บริเวณ) ครูควรสารวจบริเวณที่จะให้นักเรียนนากระดาษนี้ไปแขวน โดยเป็น บริเวณที่ไม่มีอันตรายและไม่ทาให้กระดาษท่ีนาไปแขวนเกิดความเสียหาย เช่น ไม่เป็น บริเวณที่มนี ้าหยด ไมม่ บี ุคคลอื่นไปรบกวน ไม่มีลมพัดแรงเกินไป 3. ครูควรดาวน์โหลด QR code ในหนังสือเรียน หน้า 56 เพ่ือเตรียมเอกสารไว้ให้นักเรียน วิเคราะห์เกี่ยวกับมลพิษทางอากาศและแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลดมลพิษทางอากาศ และอาจเตรยี มแหล่งข้อมูลเพ่มิ เตมิ จากเวบ็ ไซตท์ น่ี ่าเชื่อถือ และหนงั สอื ที่เก่ยี วขอ้ ง หลังจากเรยี นบทท่ี 1 เร่อื ง 1 อากาศแล้ว นกั เรียนจะไดเ้ รยี นบทที่ 2 การดารงชีวติ ของสัตว์ ซึ่งการทากิจกรรม 1.1 สัตว์ต้องการสิ่งใดในการเจริญเติบโตและการดารงชีวิต ในเร่ืองที่ 1 นักเรียนจะต้องเล้ียงปลาเป็นเวลา 3 สัปดาห์ ครูจึงควรให้นักเรียนเริ่มทากิจกรรมนี้หลังจากจบ การเรียนกิจกรรมที่ 1.1 อากาศมีส่วนประกอบอะไรบ้าง โดยให้นักเรียนอ่านทาอย่างไร ข้อ 1-5 ในหนังสือเรียน หน้า 80 ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายขั้นตอนการทากิจกรรมจนนักเรียน เข้าใจวิธีการทากิจกรรม จากนั้นให้นักเรียนเริ่มเล้ียงปลา และสังเกตพฤติกรรมและการ เปลี่ยนแปลงรูปร่างลักษณะของปลา โดยวัดความยาวของปลาทุกสัปดาห์ สัปดาห์ละ 1 ครั้ง บันทกึ ผลลงในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม หนา้ 79 เมอื่ ทากิจกรรมครบทัง้ สามสปั ดาห์หรอื เมื่อถึงช่ัวโมง เรียนของกิจกรรมน้ี ครูให้นักเรียนนาเสนอผลการเล้ียงปลาและร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับ พฤติกรรมของปลาและผลการวัดความยาวของปลา ซ่ึงครูสามารถศึกษาวิธีการอภิปรายข้ันตอน การทากิจกรรมในทาอย่างไรข้อ 1-5 ได้จากคู่มือครูหน้า 205 กิจกรรมที่ 1.1 สัตว์ต้องการส่ิงใด ในการเจริญเตบิ โตและการดารงชวี ิต  สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู ือครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ิตของสัตว์ 132 แนวคาตอบในแบบบันทึกกิจกรรม สงั เกต รวบรวมขอ้ มลู และระบสุ ว่ นประกอบของอากาศ ภายในถุงพลาสติกแห้ง ใส ไม่มีสี ไม่พบ สง่ิ ใด ภายในถงุ พลาสตกิ ชนื้ มีหยดน้าเลก็ ๆ เกาะอยู่ น้า อากาศในถงุ พลาสติก เปล่ยี นเป็นน้า อากาศประกอบด้วยไอน้า

133 คูม่ อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ิตของสัตว์ อากาศแห้งโดยท่วั ไปประกอบด้วยแกส๊ ตา่ ง ๆ ในปริมาณท่แี ตกต่างกัน ซึ่งแกส๊ ท่ีมปี ริมาณ มากท่ีสุดคือแก๊สไนโตรเจน รองลงมาเป็นแกส๊ ออกซเิ จน แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์และ แกส๊ อนื่ ๆ เชน่ อารก์ อน ตามลาดับ นอกจากน้ีในอากาศท่วั ไปส่วนใหญ่ยงั พบไอน้าเป็น ส่วนประกอบอกี ด้วย นกั เรียนนาเสนอขอ้ มลู ไดต้ ามความคดิ ของกล่มุ ในรูปแบบ ทนี่ ่าสนใจ  สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชวี ิตของสตั ว์ 134 แตกตา่ งกนั โดยก่อนนาไปแชใ่ นกระตกิ น้าแข็ง บรเิ วณผิวด้านในของ ถุงพลาสตกิ แห้ง ใสไม่มสี ี ไม่พบส่งิ ใด แต่หลงั จากนาไปแชใ่ นกระตกิ น้าแขง็ พบวา่ บริเวณผิวด้านในของถงุ พลาสตกิ ชื้น และมนี ้า ส่ิงท่ีพบในถงุ พลาสติก คอื น้า เกดิ จากไอนา้ ที่เปน็ ส่วนประกอบของอากาศ สัมผัสกับบริเวณทเี่ ย็นกวา่ เกิดการควบแน่น เปลี่ยนจากไอนา้ เปน็ นา้ อากาศประกอบด้วยแกส๊ ไนโตรเจน แกส๊ ออกซิเจน แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ และแกส๊ อืน่ ๆ เช่น อาร์กอน และไอนา้ แก๊สไนโตรเจน แกส๊ ออกซิเจน แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์ และแก๊สอ่ืน ๆ เชน่ อาร์กอน ตามลาดบั ส่วนประกอบของอากาศท่ีมีปรมิ าณไม่คงท่ี คือ ไอนา้ เพราะขึน้ อยกู่ ับสภาพแวดล้อม ในบรเิ วณนั้น หากเป็นพนื้ ที่แหง้ แลง้ ไอนา้ ในอากาศจะมีน้อย แตห่ ากเปน็ พนื้ ท่ีทมี่ ี แหล่งนา้ ไอน้าในอากาศก็จะมีมาก

135 คูม่ ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยที่ 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ เมือ่ บรรจุอากาศเข้าไปในถุงพลาสตกิ แล้วนาไปแช่ในกระตกิ นา้ แข็ง พบวา่ เกดิ หยดน้า ภายในถุงพลาสตกิ ซ่ึงเกดิ จากการควบแนน่ ของไอนา้ ในอากาศเปน็ น้า ไอน้าจึงเปน็ สว่ นประกอบหนึ่งของอากาศ นอกจากนีอ้ ากาศยงั มแี ก๊สไนโตรเจน แกส๊ ออกซิเจน แก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์และแกส๊ อื่น ๆ เช่น อาร์กอน ในปริมาณจากมากไปหาน้อย ตามลาดบั ส่วนอากาศแห้งจะมีแก๊สตา่ ง ๆ เชน่ เดยี วกับอากาศโดยท่วั ไป แตไ่ ม่มีไอน้า เป็นสว่ นประกอบ อากาศประกอบด้วยแกส๊ ไนโตรเจนมากที่สดุ รองลงมาเป็นแก๊สออกซเิ จน แก๊ส คาร์บอนไดออกไซด์และแกส๊ อืน่ ๆ เพยี งเลก็ นอ้ ย สว่ นไอน้าจะมีปรมิ าณแตกตา่ งกนั ข้นึ อยู่กับสภาพแวดล้อมในแต่ละพน้ื ที่ คาถามของนักเรียนทีต่ ้ังตามความอยากร้ขู องตนเอง  สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครูรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หน่วยที่ 2 อากาศและชวี ิตของสัตว์ 136 แนวการประเมินการเรียนรู้ การประเมนิ การเรยี นรขู้ องนักเรยี นทาได้ ดงั น้ี 1. ประเมนิ ความรู้เดิมจากกจิ กรรมสารวจความรกู้ ่อนเรยี น หรือการอภปิ รายในชนั้ เรยี น 2. ประเมนิ การเรยี นรจู้ ากคาตอบของนักเรยี นระหวา่ งการจดั การเรียนร้แู ละจากแบบบนั ทึกกจิ กรรม 3. ประเมนิ ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 จากการทากจิ กรรมของนกั เรยี น การประเมนิ จากการทากจิ กรรมท่ี 1.1 อากาศมสี ่วนประกอบอะไรบ้าง รหัส ส่ิงทป่ี ระเมนิ คะแนน ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ S1 การสังเกต S6 การจดั กระทาและสอ่ื ความหมายขอ้ ูล S8 การลงความเห็นจากข้อมูล S13 การตีความหมายข้อมูลและลงขอ้ สรุป ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 C4 การสื่อสาร C5 ความรว่ มมือ รวมคะแนน

137 คูม่ ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ิตของสตั ว์ ตาราง รายการประเมินและเกณฑ์การประเมนิ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ทกั ษะกระบวนการ รายการประเมิน ดี (3) เกณฑก์ ารประเมิน ควรปรับปรุง (1) ทางวิทยาศาสตร์ พอใช้ (2) S1 การสังเกต การสังเกตสงิ่ ท่พี บ สามารถใช้ประสาทสมั ผัส สามารถใช้ประสาทสัมผสั สามารถใช้ประสาท บรเิ วณผิวดา้ นในของ เกบ็ รายละเอยี ดข้อมูลของ เก็บรายละเอยี ดข้อมลู ของ สัมผสั เก็บรายละเอียด ถงุ พลาสติกก่อนและ สง่ิ ทพ่ี บบริเวณผวิ ด้านใน สิง่ ทพ่ี บบรเิ วณผิวด้านใน ข้อมลู ของสิ่งที่พบ หลังนาไปแชใ่ นกระติก ของถุงพลาสติกก่อนและ ของถงุ พลาสติกก่อนและ บรเิ วณผิวด้านในของ น้าแข็ง หลงั นาไปแชใ่ นกระติก หลงั นาไปแช่ในกระติก ถุงพลาสติกก่อนและหลัง นา้ แข็งได้ดว้ ยตนเอง แล้ว น้าแขง็ ได้ จากการชีแ้ นะ นาไปแช่ในกระติก บอกข้อมูลท่ีได้จากการ ของครหู รอื ผู้อ่ืน หรือบอก น้าแข็งไดเ้ พยี งบางสว่ น สงั เกตโดยไมเ่ พ่ิมความ ขอ้ มลู โดยมีการเพิ่มเตมิ หรอื ไมส่ ามารถบอก คิดเห็น ความคดิ เหน็ ข้อมลู ท่ีได้จากการสงั เกต แม้วา่ จะไดร้ ับคาชแี้ นะ จากครหู รือผู้อน่ื S6 การจัดกระทาและ การจดั กระทาและส่อื สามารถจดั กระทาขอ้ มลู ท่ี สามารถจดั กระทาขอ้ มลู ท่ี สามารถจัดกระทา สื่อความหมายขอ้ มูล ความหมายข้อมลู ที่ได้ ไดจ้ ากการทากิจกรรมและ ไดจ้ ากการทากจิ กรรมและ ข้อมลู ท่ีได้จากการทา จากการทากจิ กรรม การอ่านใบความรูเ้ ร่ือง การอ่านใบความรู้เร่ือง กิจกรรมและการอ่านใบ และการอ่านใบความรู้ ส่วนประกอบของอากาศ สว่ นประกอบของอากาศ ความรู้เรื่อง เร่อื งสว่ นประกอบของ ในรูปแบบท่นี ่าสนใจผู้อ่ืน ในรปู แบบที่น่าสนใจผู้อื่น สว่ นประกอบของ อากาศในรปู แบบที่ เข้าใจได้และถูกต้อง ด้วย เขา้ ใจได้และถูกต้อง จาก อากาศในรปู แบบท่ี น่าสนใจ ตนเอง การชี้แนะของครูหรอื ผู้อนื่ นา่ สนใจ แตไ่ มส่ ามารถ ทาให้ผู้อนื่ เขา้ ใจได้ หรอื ไม่ถกู ต้อง แม้ว่าจะ ได้รับคาช้ีแนะจากครู หรอื ผู้อนื่ S8 การลงความเหน็ การลงความเหน็ จาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเหน็ จากข้อมลู ข้อมลู วา่ สง่ิ ท่ีพบ ข้อมลู ไดว้ ่าสิง่ ที่พบบริเวณ ข้อมูลไดว้ ่าสง่ิ ท่ีพบบรเิ วณ จากข้อมลู ไดว้ ่าส่ิงท่พี บ บริเวณผวิ ดา้ นในของ ผิวด้านในของถงุ พลาสติก ผิวด้านในของถุงพลาสติก บริเวณผวิ ด้านในของ  สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ 138 ทักษะกระบวนการ รายการประเมนิ ดี (3) เกณฑ์การประเมิน ควรปรับปรงุ (1) ทางวิทยาศาสตร์ พอใช้ (2) S13 การตีความ ถงุ พลาสติกนน้ั เกิดขน้ึ นัน้ เกิดข้ึนได้อย่างไรได้ น้ันเกิดข้ึนไดอ้ ย่างไรได้ ถงุ พลาสติกน้ันเกิดขึน้ หมายขอ้ มลู และลง ข้อสรุป ไดอ้ ยา่ งไร ถูกต้อง ด้วยตนเอง ถูกต้อง จากการชแี้ นะของ ได้อยา่ งไรไดเ้ พยี ง ครหู รือผูอ้ ่ืน บางสว่ น แมว้ า่ จะได้ รบั คาชแี้ นะจากครหู รอื ผู้อ่ืน การตีความหมาย สามารถตคี วามหมาย สามารถตคี วามหมาย สามารถตีความหมาย ขอ้ มลู จากการสังเกต ข้อมูลจากการสงั เกตและ ข้อมลู จากการสังเกตและ ข้อมูลจากการสงั เกต และการอา่ นใบความรู้ การอา่ นใบความรู้ แลว้ ลง การอา่ นใบความรู้ แลว้ ลง และการอา่ นใบความรู้ แล้วลงขอ้ สรุปไดว้ ่า ขอ้ สรุปได้ว่าอากาศ ข้อสรุปไดว้ า่ อากาศ แลว้ ลงข้อสรปุ ไดว้ ่า อากาศโดยทัว่ ไป โดยท่ัวไปประกอบด้วย โดยทั่วไปประกอบดว้ ยแกส๊ ส่วนประกอบของ ประกอบด้วยแก๊ส แก๊สต่าง ๆ ในปรมิ าณท่ี ตา่ ง ๆ ในปรมิ าณที่ อากาศไดเ้ พียงบางสว่ น ต่าง ๆ ในปริมาณท่ี แตกตา่ งกัน ซงึ่ แกส๊ ทีม่ ี แตกตา่ งกนั ซงึ่ แก๊สที่มี และลงข้อสรุปได้ไม่ แตกตา่ งกัน ซง่ึ แกส๊ ทม่ี ี ปรมิ าณมากท่สี ดุ คือแกส๊ ปริมาณมากทีส่ ุดคือแกส๊ สมบรู ณ์ แมว้ า่ จะได้ ปริมาณมากท่ีสุดคือ ไนโตรเจน รองลงมาเปน็ ไนโตรเจน รองลงมาเปน็ รบั คาชี้แนะจากครูหรือ แกส๊ ไนโตรเจน แก๊สออกซเิ จนแกส๊ แก๊สออกซิเจน แกส๊ ผู้อืน่ รองลงมาเป็นแกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์และ คารบ์ อนไดออกไซด์และ ออกซิเจนแก๊ส แกส๊ อื่น ๆ เชน่ อาร์กอน แก๊สอ่ืน ๆ เชน่ อาร์กอน คาร์บอนไดออกไซด์ ตามลาดับ และไอนา้ ซ่ึงมี ตามลาดับ และไอนา้ ซง่ึ มี และแกส๊ อ่ืน ๆ เชน่ ปรมิ าณแตกตา่ งกนั ตามแต่ ปริมาณแตกต่างกนั ตามแต่ อาร์กอน ตามลาดบั ละพื้นที่ โดยอากาศแห้งจะ ละพื้นที่ โดยอากาศแหง้ จะ และไอนา้ ซึ่งมีปริมาณ ไม่มีไอนา้ เป็นสว่ นประกอบ ไม่มีไอนา้ เป็นสว่ นประกอบ แตกต่างกนั ตามแตล่ ะ ได้ด้วยตนเอง จากการช้ีแนะของครหู รือ พน้ื ท่ี โดยอากาศแห้ง ผู้อ่นื จะไมม่ ีไอนา้ เป็น สว่ นประกอบ

139 ค่มู อื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชวี ติ ของสัตว์ ตาราง รายการประเมนิ และเกณฑ์การประเมนิ ทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ทักษะแห่ง รายการประเมนิ ดี (3) ระดับความสามารถ ควรปรับปรงุ (1) ศตวรรษที่ 21 พอใช้ (2) C4 การสื่อสาร การนาเสนอข้อมูล สามารถนาเสนอข้อมูล สามารถนาเสนอข้อมูลจาก สามารถนาเสนอข้อมูลจาก จากการสังเกตและ จากการสังเกตและการ การสังเกตและการอ่านใบ การสังเกตและการอ่านใบ การอ่านใบความรู้ อ่ า น ใ บ ค ว า ม รู้ เ ร่ื อ ง ความรูเ้ รือ่ งสว่ นประกอบของ ความรู้เร่ืองส่วนประกอบ เร่ืองส่วนประกอบ ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ ข อ ง อ า ก า ศ ใ ห้ ผู้ อ่ื น เ ข้ า ใ จ ไ ด้ ของอากาศให้ผู้อ่ืนเข้าใจได้ ของอากาศให้ผู้อื่น อากาศให้ผู้อื่นเข้าใจได้ ถูกต้อง จากการชี้แนะของครู ถูกต้องเพียงบางส่วน แม้ว่า เขา้ ใจ ถูกตอ้ ง ไดด้ ว้ ยตนเอง หรอื ผอู้ ืน่ จะได้รับคาช้ีแนะจากครู หรือผู้อ่นื C5 ความ การทางานรว่ มกบั สามารถทางานร่วมกบั สามารถทางานรว่ มกับผอู้ ่ืน สามารถทางานร่วมกับผู้อ่ืน ร่วมมือ ผูอ้ นื่ และการแสดง ผู้อน่ื และการแสดงความ และการแสดงความคิดเห็น ได้บ้าง แต่ไม่ค่อยแสดง ความคิดเหน็ เกยี่ วกบั คิดเห็นเก่ียวกบั เกี่ยวกับสว่ นประกอบของ ค ว า ม คิ ด เ ห็ น เ ก่ี ย ว กั บ ส่วนประกอบของ สว่ นประกอบของ อากาศโดยเปรยี บเทียบส่งิ ที่ ส่วนประกอบของอากาศ อากาศโดย อากาศโดยเปรยี บเทยี บ พบทบ่ี รเิ วณผวิ ดา้ นในของ โดยเปรียบเทียบส่ิงท่ีพบท่ี เปรียบเทยี บส่งิ ที่พบ ส่ิงท่ีพบทีบ่ ริเวณผิวด้าน ถงุ พลาสติกก่อนและหลัง บ ริ เ ว ณ ผิ ว ด้ า น ใ น ข อ ง ทบี่ ริเวณผิวดา้ นใน ในของถงุ พลาสติกก่อน นาไปแช่ในกระติกนา้ แข็ง ถุงพลาสติกก่อนและหลัง ของถุงพลาสติกก่อน และหลังนาไปแช่ใน และร่วมอภปิ รายข้อมลู ในใบ นาไปแช่ในกระติกน้าแข็ง และหลังนาไปแช่ใน กระติกนา้ แข็ง และรว่ ม ความรู้และการนาข้อมูลมา และไม่ได้ร่วมอภิปราย กระติกน้าแข็ง และ อภปิ รายข้อมลู ใน จัดกระทาข้อมูลในรูปแบบท่ี ข้อมูลในใบความรู้และการ ร่วมอภปิ รายขอ้ มูล ใบความรูแ้ ละการนา นา่ สนใจ รวมทัง้ ยอมรบั ความ น า ข้ อ มู ล ม า จั ด ก ร ะ ท า ในใบความรู้และการ ข้อมลู มาจัดกระทา คดิ เห็นของผอู้ ื่นเป็นบาง ข้อมูลในรูปแบบท่ีน่าสนใจ นาข้อมูลมาจัด ข้อมูลในรปู แบบท่ี ช่วงเวลาของการทากิจกรรม รวมท้ังไม่ยอมรับความ กระทาข้อมลู ใน นา่ สนใจรวมทง้ั ยอมรบั คดิ เหน็ ของผู้อ่ืน รูปแบบทน่ี า่ สนใจ ความคดิ เหน็ ของผู้อนื่ รวมทัง้ ยอมรับความ ตลอดช่วงเวลาของการ คดิ เหน็ ของผอู้ ื่น ทากิจกรรม  สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ 140 กิจกรรมที่ 1.2 ลดมลพิษทางอากาศไดอ้ ย่างไร กิจกรรมนี้นักเรียนจะได้ฝึกการสังเกตสิ่งที่พบใน อากาศจากบริเวณต่างๆ ของโรงเรียนและที่บ้าน รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับมลพิษทางอากาศจากแหล่งการ เรียนรู้ต่าง ๆ และนาเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลด มลพิษทางอากาศ เวลา 3 ชว่ั โมง จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. สังเกตและบรรยายส่ิงที่พบในอากาศกับมลพิษ ทางอากาศ 2. รวบรวมข้อมูลและนาเสนอแนว ทา ง การ ปฏบิ ัตติ นในการลดมลพิษทางอากาศ วัสดุ อุปกรณ์สาหรบั ทากจิ กรรม สิ่งที่ครูต้องเตรียม/กลุ่ม 1. เทปใส 1 มว้ น สื่อการเรียนรแู้ ละแหล่งการเรียนรู้ 2. เชอื ก 1 มว้ น 3. กรรไกร 1 เล่ม 1. หนงั สือเรยี น ป.3 เล่ม 1 หน้า 55-59 4. ไมบ้ รรทดั 1 อนั 2. แบบบนั ทกึ กจิ กรรม ป.3 เลม่ 1 หนา้ 52-58 ส่ิงทค่ี รตู ้องเตรียม/คน 3. วดี ทิ ัศน์สาหรับการสืบค้นข้อมูลเพิ่มเติมเกยี่ วกับ กระดาษเทาขาวที่เจาะชอ่ ง 2 แผ่น มลพิษทางอากาศและแนวทางการปฏิบัติตนเพ่ือ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ลดมลพิษทางอากาศจากเว็บไซต์ เช่น S1 การสงั เกต  ผลกระทบและแนวทางการป้องกันมลพิษ S8 การลงความเหน็ จากข้อมูล S13 การตคี วามหมายข้อมูลและลงขอ้ สรปุ ทางอากาศ ทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 https://www.youtube.com/ C4 การสอื่ สาร watch?v=AK_e3mdxppg C5 ความรว่ มมือ C6 การใช้เทคโนโลยีและการสื่อสาร  มลพษิ ทางอากาศคืออะไรและแนวทางการ ลดมลพิษทางอากาศ https://www.youtube.com/watch?v= NI3_46V_K04 สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

141 คมู่ ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชีวติ ของสตั ว์ แนวการจดั การเรียนรู้ ในการตรวจสอบความรู้เดิม ครูรับฟังเหตุผลของนักเรียนเป็น 1. ครูนารูปบริเวณท่ีมีการจราจรแออัดหรือบริเวณก่อสร้างหรือวีดิทัศน์ที่ สาคัญ ครูยังไม่เฉลยคาตอบใด ๆ แสดงสภาพอากาศในบริเวณที่มีฝุ่นละอองมาก ๆ และมีคนสวม แต่ชักช ว นให้นั กเ รีย น ไ ป ห า หน้ากากอนามัย เพื่อตรวจสอบความรู้เดิมเก่ียวกับมลพิษทางอากาศ คาตอบด้วยตนเองจากการทา โดยใชค้ าถามนกั เรยี นดังน้ี กจิ กรรม 1.1 เพราะเหตุใดคนในรูปจึงสวมหน้ากากอนามัย (นักเรียนตอบ ตามความเข้าใจของตนเอง เช่น เพราะบริเวณนั้นมีฝุ่นละออง มาก) 1.2 นักเรียนคิดว่าบริเวณท่ีมีฝุ่นละอองมาก ๆ เป็นบริเวณท่ีมีมลพิษ ทางอากาศหรือไม่ อย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของ ตนเอง เช่น บริเวณท่ีมีฝุ่นละอองมาก ๆ เป็นบริเวณที่มีมลพิษ ทางอากาศท่ีอาจก่อให้เกิดอันตรายต่อส่ิงมีชีวิต หากฝุ่นละออง เหล่านั้นเข้าไปในร่างกายของเรา เช่น เข้าตาจะทาให้ระคาย เคอื งตา หรือเขา้ จมกู อาจทาให้หายใจไมส่ ะดวก) 1.3 ตั้งแต่ตื่นนอนจนเข้านอน นักเรียนได้ทาอะไรบ้างที่ก่อให้เกิด มลพิษทางอากาศ (นกั เรยี นตอบตามประสบการณ์ของตนเอง) 1.4 แนวทางการปฏิบัติตนเพ่ือลดมลพิษทางอากาศทาได้อย่างไร (นกั เรียนตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง) 2. ครูเช่ือมโยงความรู้เดิมของนักเรียนเข้าสู่กิจกรรมที่ 1.2 โดยใช้คาถาม ดงั น้ี กิจกรรมใดบ้างทีก่ อ่ ให้เกิดมลพิษทางอากาศ และเราจะปฏิบตั ติ น อย่างไรเพื่อลดมลพิษทางอากาศ (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของ ตนเอง ซ่ึงนักเรียนจะคน้ พบคาตอบจากการทากิจกรรม) 3. นักเรียนอ่านช่ือกิจกรรม และ ทาเป็นคิดเป็น ครูและนักเรียนร่วมกัน อภิปรายเพื่อตรวจสอบความเข้าใจจุดประสงค์ในการทากิจกรรม โดย ใช้คาถามดงั นี้ 3.1 กิจกรรมน้ีนักเรียนจะได้เรียนเรื่องอะไร (ส่ิงที่พบในอากาศกับ มลพิษทางอากาศ แนวทางการปฏิบัติตนเพ่ือลดมลพิษทาง อากาศ) 3.2 นักเรยี นจะได้เรยี นรเู้ รอ่ื งน้ดี ว้ ยวิธใี ด (สังเกตและรวบรวมขอ้ มลู )  สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสตั ว์ 142 3.3 เม่ือเรียนแล้วนักเรียนจะทาอะไรได้ (บรรยายสิ่งท่ีพบในอากาศ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และ กับมลพิษทางอากาศ และนาเสนอแนวทางการปฏิบัติตนในการ ทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ทน่ี ักเรยี นจะได้ฝกึ ลดมลพิษทางอากาศ) จากการทากิจกรรม 4. นักเรียนบันทึกจุดประสงค์ตอนท่ี 1 และ ตอนท่ี 2 ลงในแบบบันทึก กิจกรรม หนา้ 52 และ 53 โดยครใู หค้ วามชว่ ยเหลือเพอ่ื ใหน้ กั เรยี นเติม ตอนท่ี 1 จุดประสงค์ใหถ้ กู ต้อง S1 สังเกตส่ิงท่ีติดอยู่ที่เทปใสซ่ึงนาไปแขวน 5. นกั เรยี นอา่ นส่ิงท่ีต้องใช้ในการทากิจกรรม จากนัน้ ครนู าวัสดุอุปกรณ์ท่ี ไว้ที่โรงเรียนและบ้านโดยใช้ตาและ ใช้ในการทากจิ กรรมมาแสดงให้นักเรียนดูทีละอย่าง แวน่ ขยาย S8 ลงความเห็นจากข้อมูลว่าสิ่งที่พบ 6. นักเรียนอ่านทาอย่างไร ตอนท่ี 1 ทีละข้อ ครูฝึกทักษะการอ่านโดยใช้ จ า ก ก า ร ท า กิ จ ก ร ร ม น่ า จ ะ เ กิ ด จ า ก วิธีฝึกอ่านท่ีเหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนั้นครู สภาพแวดล้อมท่ีทาให้เกิดมลพิษทาง ตรวจสอบความเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการทากิจกรรมจนนักเรียนเข้าใจ อากาศหรอื ไม่ เพราะเหตุใด ลาดบั การทากิจกรรม โดยใช้คาถามดงั น้ี C5 ทางานร่วมกับผู้อื่นในการทากิจกรรม 6.1 นักเรียนต้องเจาะกระดาษเทาขาวแล้วติดเทปใสดังรูปก่ีแผ่น และแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับผลการ (2 แผน่ ) ทากิจกรรมกบั การเกดิ มลพิษทางอากาศ 6.2 นักเรียนต้องนากระดาษท่ีติดเทปใสไปแขวนที่ใดบ้าง แขวน ในบริเวณต่าง ๆ อย่างไร (แขวนท่ีโรงเรียนและท่ีบ้าน แขวนโดยเจาะรูด้านบน ของกระดาษสาหรับร้อยเชือก และนาไปแขวนตามที่ต่าง ๆ อยา่ งนอ้ ย 2 วนั ) หมายเหตุ ครูควรแนะนาให้นักเรียนแขวนกระดาษบริเวณที่โล่ง นอกอาคารหรือนอกบ้าน แต่ไม่ควรมีลมพัดแรง หรือมีผู้คน รบกวน 6.3 นักเรียนต้องสังเกตอะไรบ้าง และสังเกตเมื่อใด (สังเกตบริเวณ เทปใสด้านท่ีเป็นกาวก่อนนาไปแขวนและหลังจากแขวนแล้ว 2 วัน และสังเกตสภาพแวดล้อมของบริเวณที่นากระดาษเทาขาว ไปแขวน) 6.4 นักเรียนต้องใช้แว่นขยายเม่ือต้องการสังเกตสิ่งใด (ใช้แว่นขยาย สังเกตบริเวณเทปใสให้ละเอียดข้ึนหลังจากแขวนกระดาษไว้ท่ี บรเิ วณต่าง ๆ เปน็ เวลา 2 วนั ) 6.5 นักเรียนจะบันทึกผลการสังเกตท่ีใด (บันทึกลงในแบบบันทึก กจิ กรรมหน้า 52) สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

143 คู่มือครูรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ 6.6 นักเรียนต้องร่วมกันอภิปรายและลงความเห็นจากผลการสังเกต ขอ้ เสนอแนะเพ่มิ เติม เกี่ยวกับเรื่องอะไร และบันทึกท่ีใด (ต้องร่วมกันอภิปรายและลง ความเห็นเก่ียวกับส่ิงที่พบบนเทปใสว่าเกิดจากสภาพแวดล้อม ครูอาจเขยี นตารางนไี้ ว้บนกระดาน เพื่อบนั ทึกข้อมูล บริเวณท่ีแขวนกระดาษเทาขาวน้ันมีมลพิษทางอากาศหรือไม่ เพราะเหตใุ ด บนั ทกึ ในแบบบันทกึ กิจกรรมหนา้ 53) ที่นกั เรยี นนาเสนอ ดังตวั อย่าง 6.7 นกั เรียนจะเรียงลาดบั วธิ กี ารทากจิ กรรมทั้งหมดอยา่ งไร ตาราง ลกั ษณะท่ีพบบรเิ วณเทปใสดา้ นทีม่ ีกาว (1) เจาะกระดาษเทาขาว 2 แผน่ และติดเทปใส สังเกต 2) นากระดาษไปแขวนท่ีโรงเรียน และทบี่ ้าน สภาพแวดล้อม และการเกิดมลพษิ ทาง 3) แขวนกระดาษไว้อย่างนอ้ ย 2 วัน สังเกต 4) อภิปรายว่าผลที่ได้จากการทากิจกรรมและวิเคราะห์ว่าเกิด อากาศในบริเวณต่าง ๆ ทีน่ ากระดาษไป จากมลพิษทางอากาศหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด) ครูบนั ทกึ ขน้ั ตอนการทากจิ กรรมบนกระดานเพ่ือเปน็ แนวทางใน แขวนไว้ การทากิจกรรมของนกั เรยี น กลุ่ม บริเวณ ลกั ษณะทพ่ี บบริเวณ สภาพแวดล้อม 7. เมื่อนักเรียนเข้าใจขั้นตอนการทากิจกรรมแล้ว นักเรียนแต่ละกลุ่ม ท่ี ท่ีแขวน เทปใสด้านท่ีมกี าว ก่อน หลัง อากาศเยน็ สบาย ช่วยกันทากิจกรรมตามลาดบั ซึง่ ขณะนักเรียนทากิจกรรม ครคู วรเดินดู 1 ใต้ตน้ ไม้ แขวน แขวน มีรถวิง่ ตลอดท้ังวัน การทากิจกรรมของนักเรียนเพื่อให้คาแนะนาหรือช่วยเหลือตาม ไม่มฝี นุ่ มีฝุ่นตดิ ความจาเปน็ 2 รมิ ถนน 8. หลังจากทากิจกรรมครบ 2 วัน นักเรียนบันทึกผลการสังเกตลักษณะ เลก็ นอ้ ย ของเทปใสด้านที่เป็นกาวทีแ่ ขวนไว้ตามบรเิ วณต่าง ๆ ของโรงเรียนและ ไมม่ ีฝนุ่ มฝี ุ่นตดิ แขวนไว้ที่บ้าน จากน้ันครูอาจให้นักเรียนนาเสนอผลการสังเกต พร้อม บอกสภาพแวดล้อมของบริเวณท่ีแขวนไว้ โดยครูอาจเขียนตาราง 1 มาก ลักษณะของเทปใสบนกระดาษที่นาไปแขวนไว้บริเวณต่าง ๆ ตาม แบบบันทกึ กิจกรรม หนา้ 52 ไวบ้ นกระดาน ข้อเสนอแนะเพม่ิ เติม 9. ครูนาอภปิ รายผลการทากิจกรรม โดยใช้คาถามดงั น้ี 9.1 บริเวณเทปใสด้านท่ีเป็นกาวบนแผ่นกระดาษ ก่อนและหลัง ครูสามารถปรับเวลาในการ แ ข ว น ก ร ะ ด า ษ ไ ด้ ต า ม ค ว า ม นาไปแขวนในบริเวณต่าง ๆ มีลักษณะเหมือนหรือแตกต่างกัน เหมาะสม ซึ่งอาจใช้เวลา 1 วัน อย่างไร (แตกต่างกัน โดยก่อนนาแผ่นกระดาษไปแขวนไม่พบ หรือมากกว่า 1 วัน โดยพิจารณา ส่ิงใดติดอยู่บนเทปใส แต่เม่ือแขวนแผ่นกระดาษเป็นเวลา 2 วัน ว่านักเรียนสามารถเห็นผลการทา พบว่ามฝี นุ่ ละอองเลก็ ๆ มีผงสีดาเล็ก ๆ หรอื เศษไมเ้ ลก็ ๆ ตดิ กิจกรรมได้ชดั เจนหรือไม่ อยูบ่ นเทปใส)  สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยที่ 2 อากาศและชวี ติ ของสตั ว์ 144 9.2 สิ่งท่ีพบบนเทปใสท่ีในบริเวณต่าง ๆ ของโรงเรียนแตกต่างกัน หากนักเรียนไม่สามารถตอบ หรือไม่ อย่างไร (คาตอบข้ึนอยู่กับการทากิจกรรม เช่น ไม่ คาถามหรืออภิปรายได้ตามแนว แตกต่างกัน คือ มีฝุ่นละอองติดอยู่บนเทปใสเหมือนกัน หรือ คาตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด แตกต่างกัน คือ มีปริมาณฝุ่นละอองที่พบไม่เท่ากัน โดยบริเวณ อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน รมิ ถนนมปี รมิ าณฝ่นุ ละอองติดทเ่ี ทปใสมากกวา่ ใตต้ น้ ไม)้ แ ล ะ รั บ ฟั ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง นักเรียน 9.3 สิ่งทีพ่ บบนเทปใสท่ีบา้ นของนักเรยี นแต่ละคนแตกต่างกันหรือไม่ อย่างไร (คาตอบข้ึนอยู่กับการทากิจกรรม เช่น ไม่แตกต่างกัน ความรู้เพ่ิมเติมสาหรับครู คือ มีฝุ่นละอองติดอยู่บนเทปใสในปริมาณที่เท่ากัน หรือ แตกต่างกัน คือ มีปริมาณฝุ่นละอองที่พบในปริมาณที่ไม่เท่ากัน จ า ก ผ ล ก า ร ท า กิ จ ก ร ร ม ห า ก พ บ ฝุ่ น โดยบริเวณติดถนนมีปริมาณฝุ่นละอองติดท่ีเทปใสมากกว่า ละอองบนเทปใส อากาศบริเวณน้ันอาจจัด ภายในบ้าน) ว่าเป็นเป็นมลพิษทางอากาศได้ แต่การ พิจารณาว่าอากาศบริเวณใดเป็นมลพิษทาง 9.4 เพราะเหตุใด แต่ละบริเวณจึงพบปริมาณฝุ่นละอองแตกต่างกัน อากาศ อาจตอ้ งพจิ ารณาในเร่ืองปริมาณฝุ่น (เพราะสภาพแวดล้อมของแต่ละบรเิ วณแตกตา่ งกัน) ละออง ระยะเวลาท่ีพบฝนุ่ ละออง และผลท่ี เกดิ ขนึ้ กบั สิ่งมชี วี ติ ดว้ ย 9.5 ส่ิงที่ทาให้เกิดมลพิษทางอากาศในกิจกรรมน้ีคืออะไร (ฝุ่น ละออง) 9.6 บริเวณใดของโรงเรียนที่มีมลพิษทางอากาศ เพราะเหตุใด (คาตอบขึ้นอยู่กับผลการทากิจกรรม เช่น บริเวณริมถนนเพราะ มีฝนุ่ ละอองมาก) 9.7 บ้านของนักเรียนคนใดมีมลพิษทางอากาศ เพราะเหตุใด (คาตอบข้ึนอยู่กับผลการทากิจกรรม เช่น บ้านของ......มีมลพิษ ทางอากาศ เพราะมฝี ุ่นละอองจานวนมากซึ่งมาจากโรงสขี ้าว) 9.8 ถ้าเราสูดอากาศที่อยู่ในบริเวณที่มีฝุ่นละอองมาก เราจะเป็น อยา่ งไร (นกั เรยี นอาจตอบวา่ อาจป่วย หายใจไมส่ ะดวก) 10. นกั เรยี นร่วมกนั อภิปรายเพ่ือตอบคาถามใน ฉันรอู้ ะไร ตอนที่ 1 โดยครู อาจใชค้ าถามเพม่ิ เติมในการอภิปรายเพ่ือให้ได้แนวคาตอบที่ถกู ต้อง 11. ครูเช่ือมโยงผลการทากิจกรรมในตอนท่ี 1 เข้าสู่กิจกรรมตอนท่ี 2 โดย ใชค้ าถามดงั นี้ 11.1 ถ้าเราต้องอาศัยอยู่ในบริเวณที่มีมลพิษทางอากาศ เราต้อง ปฏิบัติตนอย่างไร เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ ของตนเอง เช่น ควรสวมหน้ากากอนามัย หรือหลีกเล่ียงทจ่ี ะอยู่ สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

145 คู่มอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ิตของสัตว์ ในบริเวณนั้นเป็นเวลานาน เพราะอาจเกิดอันตรายต่อร่างกาย ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และ ได)้ ทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ทน่ี ักเรยี นจะได้ฝกึ 11.2 กิจกรรมใดบ้างในชีวิตประจาวันท่ีก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ และมีแนวทางการปฎิบัติตนเพ่ือลดมลพิษทางอากาศอย่างไร จากการทากิจกรรม (นักเรยี นตอบตามความเข้าใจของตนเอง เชน่ การทิ้งขยะโดยไม่ คัดแยกขยะ ซึ่งทาให้เกิดกล่ินเน่าเหม็น แนวทางการปฏิบัติคือ ตอนท่ี 2 ควรคดั แยกขยะกอ่ นทิ้ง) S1 สงั เกตกิจกรรมต่าง ๆ ในรูป 12. นักเรียนอ่านทาอย่างไร ตอนท่ี 2 ทีละข้อ ครูฝึกทักษะการอ่านโดยใช้ S8 ลงความเหน็ จากข้อมลู ในรูปวา่ กิจกรรม วิธีฝึกอ่านท่ีเหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนั้นครู ตรวจสอบความเข้าใจเก่ียวกับขั้นตอนการทากิจกรรม โดยใช้คาถาม ใดท่ีก่อให้เกดิ มลพิษทางอากาศและ ดงั น้ี ส่งผลต่อสง่ิ มีชวี ติ อย่างไร 12.1 เมื่อสังเกตรูป นักเรียนต้องบันทึกอะไรบ้าง และบันทึกท่ีใด C4 นาเสนอกจิ กรรมท่ีกอ่ ให้เกิดมลพิษทาง (บันทึกกิจกรรมท่ีก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ ผลของมลพิษทาง อากาศ ผลของมลพิษทางอากาศที่มตี ่อ อากาศที่มีต่อส่ิงมีชีวิต และแนวทางการปฏิบัติตนเพ่ือลดมลพิษ ส่งิ มีชวี ิต และแนวทางการปฏบิ ัตติ นเพื่อ ทางอากาศท่ีเกิดจากกิจกรรมน้ัน ๆ ลงในแบบบันทึกกิจกรรม ลดมลพษิ ทางอากาศ หนา้ 53-54) C5 ทางานร่วมกับผอู้ ื่นในการรวบรวมขอ้ มลู 12.2 นักเรียนรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์และนาเสนอเก่ียวกับเรื่องอะไร และนาเสนอขอ้ มลู เก่ยี วกบั มลพิษทาง (รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับมลพิษทางอากาศท่ีเกิดจากฝุ่นละออง อากาศ และแนวทางการปฏิบัติตนเพ่ือ แก๊ส หรือสารเจือปนต่าง ๆ และนาเสนอแนวทางการปฏิบัติตน ลดมลพิษทางอากาศ เพื่อลดมลพิษทางอากาศ) C6 ใชเ้ ทคโนโลยชี ่วยนาเสนอข้อมลู ที่ 12.3 นักเรียนบันทึกผลการวิเคราะห์แนวทางการปฎิบัติตนเพ่ือลด รวบรวมได้ในรูปแบบทสี่ นใจ มลพิษทางอากาศทใี่ ด (ในแบบบันทึกกจิ กรรมหน้า 54) 12.4 นักเรียนจะนาเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลดมลพิษทาง อากาศในรูปแบบใดท่ีน่าสนใจ (นักเรียนตอบตามท่ีคิดไว้ เช่น ทาแผนผังความคิด วาดรูป โปรแกรมกราฟิก (paint) โปรแกรม เอกสาร (Microsoft word) โปรแกรมประยุกต์ ถ่ายภาพน่ิงหรือ ถ่ายภาพเคล่ือนไหวโดยใช้โทรศัพทเ์ คล่อื นท)ี่ 12.5 นกั เรียนจะเรียงลาดบั วธิ กี ารทากจิ กรรมอย่างไร (1) สังเกตรูปหนา้ 56  สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู ือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชีวิตของสัตว์ 146 2) วิเคราะห์กิจกรรมท่ีก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศและผลต่อ ขอ้ เสนอแนะเพิม่ เติม สิ่งมีชีวิต แนวทางการปฎิบัติตนเพ่ือลดมลพิษทางอากาศ บนั ทึกผล ครสู ามารถเตรียมขอ้ มูลเพ่ือใหน้ กั เรยี น ได้รวบรวมขอ้ มูลเกีย่ วกับมลพิษทางอากาศ 3) ศกึ ษาขอ้ มูลเกี่ยวกบั มลพิษทางอากาศ ทีเ่ กดิ จากฝุน่ ละออง แก๊ส หรือสารเจอื ปน 4) วิเคราะห์และนาเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพ่ือลดมลพิษ ต่าง ๆ โดยครสู ามารถดาวนโ์ หลดเอกสาร ทางอากาศ บนั ทกึ ผล) ข้อมลู ต่าง ๆ ได้จาก ครูบันทกึ ข้นั ตอนการทากจิ กรรมบนกระดานเพ่ือเปน็ แนวทางใน http://ipst.me/10910 หรือสามารถเปดิ การทากิจกรรมของนักเรยี น วีดทิ ศั นเ์ ก่ียวกับมลพิษทางอากาศได้จาก 13. เมื่อนักเรียนเข้าใจวิธีการทากิจกรรมในทาอย่างไร ตอนที่ 2 แล้วให้  สาเหตขุ องมลพิษทางอากาศ นักเรียนทากิจกรรมไปทีละข้อและบันทึกผล โดยครูคอยแนะนาและให้ ความช่วยเหลือตามความจาเปน็ https://www.youtube.com/wat 14. หลังจากทากิจกรรมเสร็จแล้ว นักเรียนแต่ละกลุ่มนาเสนอข้อมูล ch?v=JHND-PlpVj8 เกี่ยวกับมลพิษทางอากาศซ่ึงนักเรียนได้จัดกระทาในรูปแบบท่ีน่าสนใจ  ผลกระทบและแนวทางการป้องกนั โดยอาจให้จัดแสดงหน้าห้องเรียนแล้วให้นักเรียนทุกคนเดินชมผลงาน มลพิษทางอากาศ ของเพื่อน แล้วร่วมกันให้คะแนนการนาเสนอของกลุ่มที่น่าสนใจมาก https://www.youtube.com/wat ทีส่ ดุ ch?v=AK_e3mdxppg 15. ครูและนักเรยี นร่วมกนั อภิปราย โดยใชค้ าถามดงั นี้  มลพิษทางอากาศคืออะไรและแนว 15.1 จากรูปกิจกรรมใดบ้างท่ีก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ และส่งผล การลดมลพิษทางอากาศ ต่อสิ่งมีชีวิตอย่างไร (การปล่อยควันจากรถยนต์ ควันจาก https://www.youtube.com/wat โรงงานอุตสาหกรรมก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศเพราะทาใหเ้ กิด ch?v=NI3_46V_K04 ฝุ่นละอองจานวนมาก และมีแก๊สพิษในอากาศ การทิ้งขยะและ หรือจากแหลง่ การเรยี นรูอ้ นื่ ๆ ทเ่ี กยี่ วข้อง การขับถ่ายของสุนัขก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศเพราะทาให้เกิด กลน่ิ เหมน็ ) หากนักเรียนไม่สามารถตอบ 15.2 กิจกรรมดังกล่าว (ข้อ 15.1) ส่งผลต่อส่ิงมีชีวติ อย่างไร (นักเรียน คาถามหรืออภิปรายได้ตามแนว ตอบตามความคิดของตนเอง เช่น ควันจากรถยนต์และควนั จาก คาตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด โรงงานอุตสาหกรรมมีผลต่อการหายใจของทั้งมนุษย์ สัตว์ และ อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน พืช บดบังแสงท่ีพืชนามาใช้ในการสร้างอาหาร ทาให้บ้านเรือน แ ล ะ รั บ ฟั ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง สกปรก และถ้ามีควันมาก ๆ จะทาให้มีผลต่อการมองเห็น นักเรยี น สิ่งต่าง ๆ ไม่ชัดเจน การท้ิงขยะไม่ถูกที่ทาให้เกิดความสกปรก เป็นแหล่งสะสมเชื้อโรคที่อาจก่อให้เกิดโรคต่าง ๆ ในมนุษย์และ สัตว์ได้) สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

147 คู่มือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยที่ 2 อากาศและชีวิตของสตั ว์ 15.3 แนวทางการปฏิบัติตนเพ่ือลดมลพิษทางอากาศที่เกิดจาก ถ้ า ค รู พ บ ว่ า นั ก เ รี ย น ยั ง มี กิจกรรมดังกล่าว ทาได้อย่างไร (นักเรียนตอบตามความคิดของ แนวคิดคลาดเคลื่อนเก่ียวกับแนว ตนเอง เช่น ใช้รถสาธารณะ ปลูกต้นไม้ ลดการใช้วัสดุที่ทาให้ ทางการปฏิบัติตนเพ่ือลดมลพิษ เกดิ ขยะ) ทางอากาศให้ร่วมกันอภิปรายจน นกั เรียนมีแนวคดิ ท่ีถูกต้อง 16. ครเู ปดิ โอกาสให้นักเรยี นตอบหรอื ซกั ถามในสง่ิ ท่อี ยากรเู้ พมิ่ เตมิ เกี่ยวกับ การลดมลพิษทางอากาศ จากน้ันร่วมกันอภิปรายและลงข้อสรุปว่า การเตรียมตัวลว่ งหนา้ สาหรบั ครู อากาศท่ีมีฝุ่นละอองจานวนมาก การเพ่ิมปริมาณของแก๊ส หรือสาร เพื่อจดั การเรียนรูใ้ นครง้ั ถดั ไป เจือปนต่าง ๆ เป็นจานวนมาก ทาให้เกิดมลพิษทางอากาศ และส่งผล ต่อสิ่งมีชีวิต เช่น หายใจไม่สะดวกหรืออาจเป็นโรคเกี่ยวกับระบบ ในคร้ังถัดไป นักเรียนจะได้ หายใจหรือโรคอ่ืน ๆ ตามมาได้ ซ่ึงแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลดมลพษิ เรียนกิจกรรมที่ 1.3 ลมเกิดขึ้นได้ ทางอากาศทาได้หลายวิธีขึน้ อยู่กับสาเหตุของการเกดิ มลพิษทางอากาศ อย่างไร ครูวางแผนเลือกบริเวณต่าง ๆ ในแตล่ ะบรเิ วณ (S13) ใ น โ ร ง เ รี ย น ที่ ป ล อ ด ภั ย กั บ นั ก เ รี ย น เ พื่ อ ใ ห้ น า เ ท อ ร์ ม อ มิ เ ต อ ร์ ไ ป แ ข ว น 17. นักเรียนร่วมกันอภิปรายเพ่ือตอบคาถามใน ฉันรู้อะไร ตอนที่ 2 และ นอกจากน้ีครูอาจให้นักเรียนเตรียมขวด รว่ มกนั อภปิ รายเพือ่ ใหไ้ ด้แนวคาตอบท่ถี ูกต้อง พลาสติกเปล่าแบบหนาขนาด 1,500 มิลลิลิตร และขวดพลาสติกเปล่าใบเล็ก 18. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีได้เรียนรู้ในกิจกรรมน้ี จากนั้นนักเรียนอ่าน ขนาด 600 มิลลิลิตรมาอย่างละ 1 ใบ ส่ิงท่ีได้เรียนรู้เก่ียวกับแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลดมลพิษทางอากาศ ต่อกลุ่ม หรือครูเตรียมไว้ให้เพ่ือให้ และเปรยี บเทียบกบั ข้อสรุปของตนเอง เพยี งพอกบั จานวนนักเรียน 19. ครูกระตุ้นให้นักเรียนฝึกตั้งคาถามเก่ียวกับเร่ืองท่ีสงสัยหรืออยากรู้เพิ่มเตมิ ใน อยากรู้อีกว่า จากน้ันครูอาจสุ่มนักเรียน 2 -3 คน นาเสนอคาถามของ ตนเองหน้าช้ันเรียน และให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเก่ียวกับคาถามท่ี นาเสนอ 20. ครูนาอภิปรายเพ่ือให้นักเรียนทบทวนว่าได้ฝึกทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร์และทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 อะไรบ้างและในขั้นตอน ใดบ้าง 21. ครูชักชวนนักเรียนอภิปรายคาถามชวนคิด ในหนังสือเรียน หน้า 59 โดยอาจให้นักเรียนไปสบื ค้นขอ้ มูลเพมิ่ เติมเพ่ือหาคาตอบ  สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชีวติ ของสตั ว์ 148 แนวคาตอบในแบบบันทึกกิจกรรม สงั เกตและบรรยายส่ิงท่พี บในอากาศกบั มลพิษทางอากาศ นักเรยี นวาดรปู ตามทีส่ ังเกตได้ นักเรยี นตอบ นักเรยี นวาดรูปตามที่สังเกตได้ ตามท่สี ังเกตได้ เชน่ ใกล้ถนน มีรถว่ิงไปมา มตี ้นไม้หลาย ตน้ สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

149 ค่มู ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ ฝนุ่ ละออง  เป็นสิ่งเจอื ปนอยู่ในอากาศที่มผี ลต่อสขุ ภาพของส่ิงมีชีวิต รวบรวมข้อมลู และนาเสนอแนวทางการปฏิบัตติ นในการลดมลพิษ ทางอากาศ นกั เรียนตอบตามที่ได้วเิ คราะห์กจิ กรรมในรปู การปลอ่ ยควนั จากรถยนต์ เวยี นศีรษะ หายใจ ใช้รถสาธารณะแทน ไมส่ ะดวก การใช้รถสว่ นตวั การปลอ่ ยควันจาก เวียนศีรษะ หายใจ ปลกู ตน้ ไม้ ลดการปล่อยควนั โรงงานอุตสาหกรรม ไมส่ ะดวก  สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ 150 การทง้ิ ขยะ สง่ กลน่ิ หมน็ ลดการใชส้ ่ิงของที่ ก่อใหเ้ กดิ ขยะ การขับถา่ ยของสนุ ัข ส่งกล่นิ หมน็ คดั แยกขยะก่อนทง้ิ ฝกึ ใหส้ ุนขั ขับถ่ายให้เป็นที่ หรือเก็บมลู สุนขั ไปท้ิงในที่ ท่เี หมาะสม แนวคาตอบ เชน่ การปลกู ต้นไม้ การใช้รถสาธารณะหรือการเดินทางไป ดว้ ยกนั เพอื่ ลดปริมาณแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ทเ่ี กิดจากการเผาไหม้ เชอื้ เพลงิ จากรถยนตห์ ลายคัน การคดั แยกขยะก่อนทงิ้ เพ่อื ให้สามารถนาขยะ ทีใ่ ชแ้ ล้วกลับไปใช้ใหม่เพ่อื ช่วยลดปริมาณขยะ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

151 ค่มู อื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชวี ิตของสตั ว์ นักเรียนนาเสนอในรปู แบบทีน่ ่าสนใจ  สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ 152 นักเรียนตอบตามท่ีสังเกตได้ เช่น แตกตา่ งกนั โดยเมอ่ื แขวนกระดาษท่ีมี เทปใสท่ีบริเวณโรงเรยี นซึ่งอยู่ใกล้ถนนพบว่ามฝี ่นุ ละอองติดอยู่ท่เี ทปใส มากกว่าเทปใสที่แขวนไวท้ ีบ่ ้าน นกั เรียนตอบตามที่สงั เกตได้ เช่น ไมเ่ ทา่ กัน เพราะแต่ละบริเวณมสี ภาพแวดลอ้ ม แตกต่างกัน นักเรียนตอบตามที่สงั เกตได้ เช่น เมื่อนาเทปใสไปแขวนในบริเวณตา่ ง ๆ พบว่ามีฝ่นุ ละอองมากน้อยแตกต่างกนั ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมในแต่ละ บรเิ วณ สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

153 คมู่ ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชวี ติ ของสัตว์ การปลอ่ ยควันจากรถยนต์ การปลอ่ ยแก๊สหรอื ควนั จากโรงงานอตุ สาหกรรม การเผาขยะ การเผาปา่ การทงิ้ ขยะ ฯลฯ แนวทางการปฏิบตั ติ นขน้ึ อยู่กบั สาเหตุทก่ี ่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ เชน่ การ ปลกู ต้นไมเ้ พอ่ื ลดแกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์ท่ีเกิดจากการเผาไหม้เชือ้ เพลิง การ เผาขยะ การเผาป่า หรือการคดั แยกขยะก่อนท้งิ เพ่ือลดปรมิ าณขยะ กจิ กรรมหลายกจิ กรรมในชีวิตประจาวัน เชน่ ควนั ทเ่ี กดิ จากการใช้รถยนต์ การเผาขยะ การท้ิงขยะ ก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ ซ่ึงส่งผลต่อสงิ่ มีชีวิต เช่น การหายใจนาแก๊สทส่ี ง่ ผลเสียตอ่ รา่ งกายเขา้ ไป กล่นิ เหม็นมผี ลทาให้วิงเวียน ศีรษะ หรอื ขยะทีห่ มกั หมมทาให้เกิดโรคได้ สว่ นแนวทางการปฏบิ ตั ติ นเพ่อื ลด มลพิษทางอากาศมหี ลายวธิ ีขนึ้ อยู่กับสาเหตขุ องการเกดิ มลพิษ เชน่ การปลูก ตน้ ไมช้ ่วยลดปรมิ าณแกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์ทเ่ี กดิ จากการเผาไหมเ้ ชื้อเพลงิ กจิ กรรมหลายอย่างในชีวิตประจาวันกอ่ ให้เกดิ มลพิษทางอากาศ ซึ่งส่งผลต่อ สิ่งมีชีวิต แนวทางการปฏิบตั ิตนเพอ่ื ลดมลพษิ ทางอากาศมีหลายวิธขี ้นึ อยกู่ บั สาเหตุของการเกิดมลพิษทางอากาศน้ัน  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชีวิตของสตั ว์ 154 คาถามของนกั เรยี นทต่ี ้ังตามความอยากรขู้ องตนเอง ไม่ควรทา เพราะการเผาไหม้ของถ่านจะมีแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ และแก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์ออกมา ทาให้อากาศในเต็นท์มีปริมาณ ของแก๊ส 2 ชนิดเพิ่มมากขึ้น และเมื่อนักท่องเท่ียวหายใจสูดเอา อากาศเข้าไป ทาให้ร่างกายได้รับแก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์ซ่ึงเป็น อันตรายตอ่ รา่ งกายมากขึ้น รวมทงั้ ทาให้ร่างกายได้รับแกส๊ ออกซิเจน ซ่ึงเป็นแก๊สที่จาเป็นต่อร่างกายน้อยลง ทาให้เกิดอาการง่วงหลับโดย ไมร่ ู้ตวั และเสียชวี ติ ได้ สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

155 คมู่ ือครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชวี ติ ของสัตว์ แนวการประเมินการเรียนรู้ การประเมนิ การเรยี นร้ขู องนกั เรยี นทาได้ ดังนี้ 1. ประเมนิ ความรู้เดิมจากกจิ กรรมสารวจความร้กู ่อนเรียน หรอื การอภปิ รายในชั้นเรยี น 2. ประเมนิ การเรียนรู้จากคาตอบของนักเรียนระหว่างการจัดการเรยี นรู้และจากแบบบันทึกกิจกรรม 3. ประเมินทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์และทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 จากการทากิจกรรมของนกั เรยี น การประเมินจากการทากิจกรรมท่ี 1.2 ลดมลพิษทางอากาศได้อยา่ งไร รหสั สงิ่ ที่ประเมิน คะแนน ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ S1 การสังเกต S8 การลงความเหน็ จากข้อมลู S13 การตคี วามหมายขอ้ มูลและลงข้อสรุป ทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 C4 การสื่อสาร C5 ความรว่ มมือ C6 การใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสือ่ สาร รวมคะแนน  สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู ือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หน่วยที่ 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ 156 ตาราง รายการประเมินและเกณฑ์การประเมนิ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ทกั ษะกระบวนการ รายการประเมนิ ดี (3) เกณฑก์ ารประเมนิ ควรปรับปรุง (1) ทางวิทยาศาสตร์ พอใช้ (2) S1 การสังเกต การสังเกตสิง่ ทต่ี ิด สามารถใช้ตาและแวน่ สามารถใช้ตาและแว่น สามารถใช้ตาและแว่น เทปใสทแี่ ขวนไว้ที่ ขยายบอกรายละเอียด ขยายบอกรายละเอียด ขยายบอกรายละเอียดของ โรงเรยี นและบา้ นโดย ของสงิ่ ท่ีตดิ เทปใสท่ี ของส่ิงท่ตี ิดเทปใสท่ี ส่งิ ทตี่ ดิ เทปใสท่ีแขวนไว้ท่ี ใชต้ าและแวน่ ขยาย แขวนไว้ท่ีโรงเรียนและ แขวนไว้ทโ่ี รงเรยี นและ โรงเรียนและบา้ น และใช้ และการสงั เกต บ้าน และใช้ตาสงั เกต บา้ น และใชต้ าสังเกต ตาสงั เกตกจิ กรรมในรูปที่ กิจกรรมในรปู ท่ี กิจกรรมในรปู ที่ กจิ กรรมในรูปท่ี กอ่ ให้เกิดมลพษิ ทาง กอ่ ให้เกดิ มลพษิ ทาง ก่อให้เกดิ มลพษิ ทาง กอ่ ให้เกิดมลพิษทาง อากาศได้เพียงบางสว่ น อากาศ อากาศได้ด้วยตนเอง อากาศได้ จากการชแี้ นะ แม้วา่ จะไดร้ บั คาชี้แนะ โดยไมเ่ พ่ิมความคิดเหน็ ของครูหรอื ผู้อ่นื หรือมี จากครูหรือผู้อื่น การเพ่ิมเติมความคดิ เหน็ S8 การลงความ การลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเหน็ จาก เห็นจากข้อมูล ขอ้ มลู ไดว้ า่ ส่งิ ท่ีพบ ขอ้ มลู ได้อย่างถูกต้อง ขอ้ มูลได้อย่างถูกตอ้ ง ขอ้ มลู ได้ไม่ครบถ้วนว่าสง่ิ จากกิจกรรม ดว้ ยตนเองวา่ ส่งิ ท่ีพบ จากการชี้แนะของครู ทีพ่ บจากกิจกรรม กอ่ ให้เกิดมลพิษทาง จากกจิ กรรม กอ่ ให้เกิด หรอื ผ้อู ่นื วา่ สง่ิ ทพ่ี บจาก กอ่ ใหเ้ กดิ มลพิษทาง อากาศหรอื ไม่ และ มลพษิ ทางอากาศหรอื ไม่ กิจกรรม ก่อใหเ้ กดิ อากาศหรือไม่ และจากรูป จากรปู กิจกรรมใด และจากรปู กจิ กรรมใด มลพษิ ทางอากาศหรือไม่ กจิ กรรมใดก่อใหเ้ กิด ก่อใหเ้ กดิ มลพษิ ทาง ก่อใหเ้ กิดมลพิษทาง และจากรปู กิจกรรมใด มลพษิ ทางอากาศ และ อากาศ และส่งผลต่อ อากาศ และสง่ ผลต่อ กอ่ ให้เกิดมลพิษทาง สง่ ผลต่อสงิ่ มชี วี ติ อยา่ งไร สงิ่ มชี วี ติ อยา่ งไร ส่งิ มีชวี ิตอยา่ งไร อากาศ และสง่ ผลต่อ แม้วา่ จะได้รับคาชแี้ นะ ส่ิงมีชวี ติ อยา่ งไร จากครูหรอื ผู้อื่น สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

157 คมู่ อื ครูรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสตั ว์ ทักษะกระบวนการ รายการประเมนิ ดี (3) เกณฑก์ ารประเมนิ ควรปรบั ปรุง (1) ทางวิทยาศาสตร์ สามารถตีความหมาย พอใช้ (2) สามารถตคี วามหมาย S13 การตีความ การตีความหมาย ข้อมลู จากการสงั เกต ข้อมลู จากการสังเกต และ หมายขอ้ มูลและลง ข้อมูลจากการสังเกต และลงข้อสรปุ เก่ยี วกับ สามารถตคี วามหมาย ลงขอ้ สรุปเก่ยี วกับสิ่งที่ ข้อสรปุ และลงข้อสรุป สงิ่ ทอ่ี าจทาให้เกิดมลพิษ ข้อมลู จากการสังเกต อาจทาให้เกิดมลพษิ ทาง เกีย่ วกบั สิ่งท่ีอาจทา ทางอากาศ และบริเวณ และลงข้อสรปุ เกีย่ วกับ อากาศ และบรเิ วณที่อาจ ให้เกดิ มลพิษทาง ทอ่ี าจมีมลพษิ ทางอากาศ ส่ิงทอี่ าจทาให้เกิดมลพิษ มีมลพิษทางอากาศ และ อากาศ และบรเิ วณที่ และตีความหมายข้อมลู ทางอากาศ และบรเิ วณ ตีความหมายข้อมูลจาก อาจมมี ลพิษทาง จากการรวบรวมข้อมลู ทอี่ าจมีมลพิษทางอากาศ การรวบรวมขอ้ มลู และลง อากาศ และ และลงข้อสรปุ เกี่ยวกับ และตีความหมายข้อมลู ขอ้ สรปุ เก่ยี วกับ กจิ กรรม ตีความหมายข้อมูล กิจกรรมที่กอ่ ใหม้ ลพิษ จากการรวบรวมข้อมลู ที่กอ่ ให้มลพิษทางอากาศ จากการรวบรวม ทางอากาศ และสง่ ผลต่อ และลงข้อสรปุ เกย่ี วกับ และส่งผลตอ่ ส่ิงมีชวี ิต ขอ้ มูลและลงข้อสรปุ สิง่ มีชีวิต และแนวทางใน กิจกรรมท่ีกอ่ ให้มลพิษ และแนวทางในการปฏบิ ัติ เกย่ี วกับ กิจกรรมท่ี การปฏิบตั ิตนเพ่ือลด ทางอากาศ และส่งผลตอ่ ตนเพ่อื ลดมลพิษทาง กอ่ ให้มลพษิ ทาง มลพษิ ทางอากาศได้ สิง่ มีชีวติ และแนวทางใน อากาศได้ไม่ถกู ต้อง แม้วา่ อากาศ และส่งผลต่อ ถูกต้องด้วยตนเอง การปฏิบตั ิตนเพ่ือลด จะได้รบั คาช้แี นะจากครู ส่ิงมีชีวิต และ มลพิษทางอากาศได้ หรอื ผ้อู ่ืน แนวทางในการ ถกู ต้อง จากการชแ้ี นะ ปฏบิ ัตติ นเพือ่ ลด ของครหู รอื ผอู้ ื่น มลพษิ ทางอากาศ ตาราง รายการประเมนิ และเกณฑ์การประเมินทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ทกั ษะแห่ง รายการประเมนิ ดี (3) ระดับความสามารถ ควรปรับปรุง (1) ศตวรรษท่ี 21 พอใช้ (2) C4 การส่อื สาร การนาเสนอกิจกรรมที่ สามารถนาเสนอกิจกรรมที่ สามารถนาเสนอกิจกรรมที่ สามารถนาเสนอกิจกรรม ก่อให้เกิดมลพิษทาง ก่ อ ใ ห้ เ กิ ด ม ล พิ ษ ท า ง ก่อให้เกิดมลพิษทางอากาศ ท่ีก่อให้เกิดมลพิษทาง อากาศ ผลต่อสิ่งมีชีวิต อากาศ ผลต่อสิ่งมีชีวิต ผลต่อสิ่งมีชีวิต และแนวทาง อากาศ ผลต่อสิ่งมีชีวิต และแนวทางการปฏิบัติ และแนวทางการปฏิบัติตน การปฏิบัติตนเพ่ือลดมลพิษ และแนวทางการปฏิบัติ ตนเพื่อลดมลพิษทาง เพ่ือลดมลพิษทางอากาศ ทางอากาศให้ผู้อื่นเข้าใจได้ ตนเพ่ือลดมลพิษทาง  สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสัตว์ 158 ทกั ษะแห่ง รายการประเมนิ ดี (3) ระดบั ความสามารถ ควรปรบั ปรงุ (1) ศตวรรษที่ 21 พอใช้ (2) อากาศให้ผู้อื่นเข้าใจได้ ให้ผู้อ่ืนเข้าใจ ได้ อ ย่ า ง อย่างถูกต้อง และรวดเร็ว อากาศให้ผู้อ่ืนเข้าใจได้ อ ย่ า ง ถู ก ต้ อ ง แ ล ะ ถูกต้อง และรวดเร็วได้ จากการช้ีแนะของครูหรือ เพียงบางสว่ น แม้วา่ จะได้ รวดเร็ว ด้วยตนเอง ผอู้ นื่ รับคาช้ีแนะจากครูหรือ ผ้อู นื่ C5 ความ การทางานร่วมกับผู้อื่น สามารถทางานร่วมกับ สามารถทางานรว่ มกบั ผอู้ ื่น สามารถทางานร่วมกับ ร่วมมือ ในการทากจิ กรรมและ ผอู้ นื่ ในการทากิจกรรม ในการทากิจกรรมและแสดง ผู้อ่ืนในการทากิจกรรม แสดงความคดิ เห็น และแสดงความคดิ เหน็ ความคิดเหน็ เก่ียวกับการ และแสดงความคิดเห็น เกย่ี วกับการเกดิ มลพษิ เกยี่ วกับการเกิดมลพษิ ทาง เกิดมลพิษทางอากาศใน เกี่ยวกับการเกิดมลพิษ ทางอากาศในบริเวณ อากาศในบริเวณตา่ ง ๆ บรเิ วณตา่ ง ๆ และการ ทางอากาศในบริเวณ ตา่ ง ๆ และการรวบรวม และการรวบรวมข้อมูล รวบรวมขอ้ มลู และนาเสนอ ต่าง ๆ และการรวบรวม ขอ้ มูลและนาเสนอ และนาเสนอกจิ กรรมท่ี กจิ กรรมที่กอ่ ให้เกดิ มลพิษ ข้ อ มู ล แ ล ะ น า เ ส น อ กิจกรรมท่ีก่อให้เกดิ กอ่ ให้เกดิ มลพิษทาง ทางอากาศ ผลต่อส่ิงมีชีวติ กิ จ ก ร ร ม ท่ี ก่ อ ใ ห้ เ กิ ด มลพษิ ทางอากาศ ผล อากาศ ผลตอ่ สิง่ มีชีวิต และแนวการปฏิบัตติ นเพื่อ มลพิษทางอากาศ ผลต่อ ตอ่ ส่ิงมีชวี ติ และแนว และแนวการปฏบิ ตั ติ นเพ่ือ ลดมลพิษทางอากาศใน สิ่งมีชีวิต และแนวการ การปฏิบตั ติ นเพ่ือลด ลดมลพิษทางอากาศใน รปู แบบทีน่ ่าสนใจ รวมทง้ั ปฏิบัติตนเพื่อลดมลพิษ มลพิษทางอากาศใน รปู แบบทนี่ ่าสนใจ รวมทั้ง ยอมรบั ความคิดเห็นของ ทางอากาศในรูปแบบที่ รปู แบบทีน่ า่ สนใจ ยอมรับความคิดเหน็ ของ ผอู้ ื่นเปน็ บางช่วงเวลาของ น่าสนใจได้บ้าง รวมท้ังไม่ รวมท้ังยอมรับความ ผู้อืน่ ตลอดช่วงเวลาของ การทากิจกรรม ยอมรับความคิดเห็นของ คิดเหน็ ของผู้อื่น การทากจิ กรรม ผู้อน่ื C6 ก า ร ใ ช้ การใชเ้ ทคโนโลยีชว่ ยใน สามารถใชเ้ ทคโนโลยีชว่ ย สามารถใช้เทคโนโลยชี ่วยใน สามารถใชเ้ ทคโนโลยีชว่ ย เ ท ค โ น โ ล ยี การนาเสนอข้อมลู ที่ ในการนาเสนอขอ้ มลู ที่ การนาเสนอขอ้ มลู ท่รี วบรวม ในการนาเสนอขอ้ มูลที่ สารสนเทศและ รวบรวมได้เกย่ี วกับ รวบรวมได้เกีย่ วกบั ไดเ้ กย่ี วกบั กิจกรรมท่ี รวบรวมได้เก่ยี วกับ การส่อื สาร กจิ กรรมที่กอ่ ใหเ้ กดิ กจิ กรรมท่ีก่อให้เกดิ มลพิษ กอ่ ใหเ้ กิดมลพษิ ทางอากาศ กจิ กรรมท่ีกอ่ ให้เกิด มลพษิ ทางอากาศ ผล ทางอากาศ ผลต่อสง่ิ มชี ีวิต ผลตอ่ ส่งิ มชี วี ติ และแนวทาง มลพษิ ทางอากาศ ผลตอ่ ต่อสง่ิ มีชวี ิต และ และแนวทางการปฏบิ ตั ิตน การปฏิบัตติ นเพ่ือลดมลพิษ สิง่ มชี วี ติ และแนวทาง แนวทางการปฏิบตั ติ น เพ่ือลดมลพษิ ทางอากาศ ทางอากาศในรูปแบบที่ การปฏบิ ตั ิตนเพื่อลด สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

159 ค่มู ือครูรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.3 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 2 อากาศและชีวติ ของสตั ว์ ทกั ษะแห่ง รายการประเมนิ ดี (3) ระดับความสามารถ ควรปรับปรงุ (1) ศตวรรษท่ี 21 ในรูปแบบที่นา่ สนใจด้วย พอใช้ (2) มลพษิ ทางอากาศใน ตนเอง รปู แบบทไี่ มน่ ่าสนใจ เพือ่ ลดมลพษิ ทาง นา่ สนใจ จากการชแ้ี นะของ แมว้ ่าจะได้รับคาชแ้ี นะ ครหู รอื ผอู้ นื่ จากครูหรอื ผู้อนื่ อากาศในรูปแบบท่ี น่าสนใจ  สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี