(คู่มือ) หนังสือเรียนสสวท พื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.6 ล.2

ค่มู ือครูรายวชิ าพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ 54 แนวคำตอบในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม 1. อธบิ ายการเกดิ มรสมุ จากแบบจำลอง 2. รวบรวมข้อมูลและอธิบายผลของมรสุมต่อการเกิดฤดูของ ประเทศไทย และผลท่มี ีผลตอ่ ส่งิ มชี วี ติ และส่ิงแวดล้อม 3. เปรยี บเทียบการกิดลมบก ลมทะเล และมรสุมจากแบบจำลอง ⎯สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

55 คู่มือครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ ✓ เมื่อโลกเอียงขั้วโลกเหนือเข้าหาดวงอาทิตย์จะทำให้ซีกโลกเหนือมีอุณหภูมิสูง กว่าทางซีกโลกใต้ อากาศเหนือพื้นทวีปทางซีกโลกเหนือจึงมีอุณหภูมิสูงกว่า อุณหภมู ขิ องอากาศเหนือพ้นื มหาสมุทรทางซกี โลกใต้ อากาศเหนือพื้นทวีปซึ่งมีอุณหภูมิสูงกว่าจะ เคลื่อนที่สูงขึ้นและอากาศเหนือพื้นมหาสมุทร ซึ่งมีอณุ หภูมิตำ่ กว่าจะเคล่อื นเขา้ มาแทนที่ ตะวันตกเฉียงใต้ สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

ค่มู อื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ 56 ✓ เมื่อโลกเอยี งขัว้ โลกเหนือออกจากดวงอาทิตยจ์ ะทำใหซ้ ีกโลกเหนือมีอุณหภูมิต่ำ กว่าทางซีกโลกใต้ อากาศเหนือพื้นทวีปทางซีกโลกเหนือจึงมีอุณหภูมิต่ำกว่า อณุ หภูมขิ องอากาศเหนอื พนื้ มหาสมทุ รทางซีกโลกใต้ อากาศเหนือพื้นมหาสมุทรซึ่งมีอุณหภูมิ สูงกว่าจะเคล่ือนที่สูงขนึ้ และอากาศเหนือ พื้นทวีปซึ่งมีอุณหภูมิต่ำกว่าจะเคลื่อน เข้ามาแทนท่ี ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ⎯สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

57 ค่มู ือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ ฤดหู นาว กลางเดือนตุลาคม ถึง ฤดฝู น เดือนกุมภาพันธ์ ฤดูร้อน กลางเดือนพฤษภาคม ถึงกลางเดือนตลุ าคม กลางเดือนกุมภาพันธ์ ถงึ เดือนพฤษภาคม - มรสมุ มีผลตอ่ การเกดิ ฤดูของประเทศไทย - มีผลตอ่ ปริมาณฝนและอณุ หภมู ขิ องอากาศของประเทศไทย - มีผลตอ่ การออกดอกและติดผลของพชื บางชนดิ - มีผลทำใหใ้ นบางพ้นื ท่มี อี ากาศหนาวเยน็ หรอื มฝี นตกหนักอยา่ งต่อเนือ่ งจนอาจทำให้เกิดน้ำท่วมฉบั พลัน น้ำปา่ ไหลหลาก - มีผลทำใหเ้ กิดการกัดเซาะชายฝั่ง มีหลักการเกิดเหมือนกัน โดยเกิดจากความแตกต่างระหว่างอุณหภูมิของ อากาศเหนือพ้ืนดนิ และอณุ หภูมขิ องอากาศเหนือพืน้ น้ำ จึงเกดิ การเคล่อื นท่ี ของอากาศจากบริเวณท่ีมอี ุณหภมู ิต่ำไปยังบริเวณท่ีมีอุณหภูมสิ ูง - ขนาดของบริเวณที่เกิด กล่าวคือ มรสุมเกิดเป็นบริเวณกว้างระดับทวีปในบริเวณเขตร้อนของ โลก (บริเวณระหว่างละติจูด 23.5 องศาเหนือและละติจูด 23.5 องศาใต้) ส่วนลมบก ลมทะเล เกิดในบรเิ วณทแ่ี คบกว่า ได้แก่ บริเวณชายฝงั่ - ช่วงระยะเวลาการเกิด กล่าวคือ มรสุมแต่ละครั้งจะเกิดต่อเนื่องยาวนานหลายเดือนเป็นฤดู เป็นลมประจำฤดู ส่วนลมบก ลมทะเล เกิดในช่วงเวลา 1 วัน ในเวลากลางวันและกลางคืน เปน็ ลมประจำถ่ิน สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

ค่มู ือครรู ายวชิ าพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ 58 ถา้ ไม่มีมรสมุ ประเทศไทยซึง่ อยเู่ ขตร้อนของโลกจะไดร้ ับพลงั งานความร้อน จากดวงอาทิตย์มากตลอดทั้งปี ส่งผลให้ประเทศไทยร้อนตลอดปีจึงอาจมี เพยี งฤดูร้อน มรสุมมีผลต่อการเกิดฤดูของประเทศไทย มีผลต่อปริมาณฝนและอุณหภูมิของอากาศของ ประเทศไทย มีผลต่อการออกดอกและติดผลของพืชบางชนิด มีผลทำให้ในบางพื้นที่มีอากาศ หนาวเย็น หรือมีฝนตกหนักอย่างต่อเนื่องจนอาจทำให้เกิดน้ำท่วมฉับพลัน น้ำป่าไหลหลาก และมีผลตอ่ การกดั เซาะชายฝัง่ มรสมุ มีท้งั สิง่ ทีเ่ หมอื นและแตกต่างจากลมบก ลมทะเล ดงั นี้ - สิ่งที่เหมือนกัน คอื หลกั การเกดิ โดยเกดิ จากความแตกตา่ งระหวา่ งอุณหภูมขิ องอากาศเหนือพื้นดินและอณุ หภูมขิ องอากาศเหนือพ้นื น้ำ - สิ่งแตกตา่ งกัน คือขนาดของบรเิ วณทเ่ี กิดและชว่ งระยะเวลาการเกดิ โดยลมบก ลมทะเลเกดิ บรเิ วณชายฝัง่ ส่วนมรสุมเกิดข้ึนในบรเิ วณที่ มีขนาดใหญ่กว่า ซึ่งจะเกิดบริเวณเขตร้อนของโลก ลมบก ลมทะเล เกิดในช่วงเวลา 1 วัน คือช่วงเวลากลางวันและกลางคนื ส่วนการ เกิดมรสมุ ในแต่ละครง้ั เกดิ ในชว่ งระยะเวลานานตอ่ เน่อื งหลายเดือน มรสุมเกิดจากความแตกต่างระหว่างอุณหภูมิของอากาศเหนือพื้นทวีปและอุณหภูมิของอากาศเหนือพื้นมหาสมุทร มรสุมมีผลต่อการเกดิ ฤดูของประเทศไทย โดยมรสมุ ตะวันออกเฉียงเหนือท่ีพดั ผ่านประเทศไทย มีผลให้ประเทศไทย เป็นฤดูหนาว และมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ที่พัดผ่านประเทศไทย มีผลให้ประเทศไทยเป็นฤดูฝน และในช่วงเปลี่ยน มรสุม อุณหภูมิของอากาศของประเทศไทยจะเป็นผลมาจากพลังงานความร้อนจากดวงอาทิตย์เป็นส่วนใหญ่ ทำให้ ชว่ งเวลานขี้ องประเทศไทยเปน็ ฤดรู ้อน มรสุม และลมบก ลมทะเล มีหลักการเกดิ เหมือนกัน แต่มีขนาดของบริเวณ ที่เกิด และช่วงระยะเวลาการเกิดแตกตา่ งกัน ทั้งมรสุม และลมบก ลมทะเล มีผลต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม นอกจากนั้นมรสุมยังมีผลต่อการเกิดฤดู ของประเทศไทย ⎯สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

59 ค่มู ือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ คำถามของนักเรยี นท่ีต้งั ตามความอยากรูข้ องตนเอง ✓ ✓ ✓ ✓✓ ✓✓ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

ค่มู อื ครูรายวชิ าพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ 60 แนวการประเมนิ การเรยี นรู้ การประเมนิ การเรียนร้ขู องนักเรียนทำได้ ดงั นี้ 1. ประเมินความรู้เดิมจากการอภปิ รายในชั้นเรยี น 2. ประเมินการเรยี นรู้จากคำตอบของนกั เรยี นระหวา่ งการจดั การเรยี นร้แู ละจากแบบบนั ทึกกจิ กรรม 3. ประเมินทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์และทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 จากการทำกิจกรรมของนักเรยี น การประเมินจากการทำกิจกรรมที่ 1.2 การเกดิ มรสุมเกี่ยวข้องกับฤดู ของประเทศไทยอยา่ งไร รหัส สง่ิ ที่ประเมนิ คะแนน ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ S1 การสงั เกต S7 การพยากรณ์ S8 การลงความเหน็ จากขอ้ มลู S13 การตคี วามหมายขอ้ มลู และลงข้อสรุป S14 การสร้างแบบจำลอง ทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี 21 C4 การส่ือสาร C5 ความร่วมมอื รวมคะแนน ⎯สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

61 คู่มือครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ ตาราง รายการประเมินและเกณฑ์การประเมนิ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ทกั ษะกระบวนการ รายการประเมิน เกณฑ์การประเมนิ ทางวิทยาศาสตร์ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรับปรุง (1) S1 การสังเกต การบรรยาย สามารถใช้ประสาทสัมผัส สามารถใช้ประสาทสัมผสั ใช้ประสาทสมั ผัส รายละเอียด เก็บรายละเอยี ดของข้อมูล เกบ็ รายละเอยี ดของ เกบ็ รายละเอียดของ เกี่ยวกบั ตำแหนง่ เกย่ี วกับตำแหน่งและ ข้อมลู เก่ียวกับตำแหน่ง ข้อมูลเก่ยี วกบั และขอบเขต ขอบเขตบรเิ วณของพ้ืน และขอบเขตบริเวณของ ตำแหนง่ และ บริเวณของพ้นื ทวีป ทวีปและพื้นมหาสมุทรใน พ้ืนทวปี และพ้ืน ขอบเขตบรเิ วณของ และพน้ื มหาสมทุ ร บรเิ วณเขตรอ้ นของโลก มหาสมุทรในบริเวณเขต พนื้ ทวปี และพ้นื ในบรเิ วณเขตร้อน จากลูกโลกหรือจากภาพ รอ้ นของโลก จากลูกโลก มหาสมทุ รในบริเวณ ของโลก จาก ดว้ ยตนเอง โดยไมเ่ พิ่มเติม หรือจากภาพได้ จากการ เขตร้อนของโลก ลกู โลกหรอื จาก ความคดิ เห็น ชแ้ี นะของครูหรือผู้อ่ืน จากลูกโลกหรอื จาก ภาพ หรอื มกี ารเพิ่มเตมิ ความ ภาพได้เพยี งบางส่วน คดิ เหน็ แม้วา่ จะไดร้ บั คำ ชแ้ี นะจากครหู รือ ผอู้ ืน่ S7 การพยากรณ์ การคาดการณ์วา่ สามารถคาดการณ์วา่ สามารถคาดการณ์วา่ สามารถคาดการณ์ ขณะทีโ่ ลกเอียงขัว้ ขณะท่โี ลกเอยี งข้วั โลก ขณะทโี่ ลกเอียงขว้ั โลก ว่าขณะทโ่ี ลกเอียงขว้ั โลกเหนือเข้าหา เหนอื เข้าหาและออกจาก เหนือเข้าหาและออกจาก โลกเหนอื เข้าหาและ และออกจากดวง ดวงอาทติ ย์ อากาศเหนอื ดวงอาทติ ย์ อากาศเหนือ ออกจากดวงอาทิตย์ อาทติ ย์ อากาศ พน้ื ทวปี และเหนือพ้ืน พ้ืนทวปี และเหนือพนื้ อากาศเหนอื พ้ืนทวปี เหนอื พน้ื ทวีปและ มหาสมุทรจะเคลอื่ นทีจ่ าก มหาสมทุ รจะเคลอ่ื นที่ และเหนอื พื้น เหนือพ้นื มหาสมุ ทร ทใ่ี ดไปทีใ่ ดได้ โดยอาศยั จากทใ่ี ดไปทใี่ ดได้ โดย มหาสมุทรจะ จะเคล่อื นทจ่ี ากทใ่ี ด ข้อมูลหรือความรูท้ ่ีมอี ยู่ได้ อาศัยข้อมลู หรือความรู้ที่ เคลือ่ นทีจ่ ากที่ใดไป ไปทใ่ี ด อย่างสมเหตสุ มผลและ มอี ยูไ่ ดอ้ ยา่ งสมเหตสุ มผล ทีใ่ ดได้ โดยอาศัย ครบถ้วน แตไ่ ม่ครบถ้วน ขอ้ มูลท่ีไม่ สมเหตุสมผล S8 การลงความ การลงความเห็น การลงความเห็นจากข้อมลู การลงความเห็นจาก การลงความเหน็ จาก เห็นจากข้อมูล จากข้อมูลได้วา่ ได้ว่า เม่อื ขว้ั โลกเหนือ ข้อมลู ไดว้ า่ เมอ่ื ขวั้ โลก ขอ้ มลู ได้วา่ เมอ่ื ขวั้ เมอ่ื ขั้วโลกเหนือ เอยี งเข้าหาและเอยี งออก เหนอื เอียงเขา้ หาและ โลกเหนอื เอียงเข้าหา เอียงเขา้ หาและ จากดวงอาทติ ย์ จะทำให้ เอียงออกจากดวงอาทิตย์ และเอยี งออกจาก เอยี งออกจากดวง อณุ หภมู ขิ องอากาศเหนือ จะทำให้อณุ หภมู ิของ ดวงอาทิตย์ จะทำให้ สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

ค่มู อื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ 62 ทกั ษะกระบวนการ รายการประเมิน เกณฑ์การประเมิน ทางวิทยาศาสตร์ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรับปรงุ (1) อาทิตย์ จะทำให้ พน้ื ทวีปทางซกี โลกเหนือ อากาศเหนือพนื้ ทวีปทาง อณุ หภูมิของอากาศ อุณหภูมิของ และอุณหภมู ิของอากาศ ซีกโลกเหนือและอุณหภมู ิ เหนอื พืน้ ทวปี ทางซีก อากาศเหนือพื้น เหนอื พืน้ มหาสมุทรทางซีก ของอากาศเหนือพืน้ โลกเหนือและ ทวปี ทางซีกโลก โลกใต้ มีอุณหภมู ิของ มหาสมุทรทางซีกโลกใต้ อุณหภูมิของอากาศ เหนอื และอุณหภูมิ อากาศแตกต่างกัน จงึ เกิด มีอณุ หภูมิของอากาศ เหนือพื้นมหาสมทุ ร ของอากาศเหนือ การเคล่อื นทีข่ องอากาศ แตกต่างกัน จึงเกิดการ ทางซีกโลกใต้ มี พื้นมหาสมุทรทาง ได้ดว้ ยตนเอง เคลอ่ื นท่ีของอากาศ จาก อณุ หภูมิของอากาศ ซีกโลกใต้ มี การชี้แนะของครหู รือผู้อ่นื แตกตา่ งกนั จงึ เกดิ อณุ หภูมิของ การเคล่ือนทข่ี อง อากาศแตกตา่ งกัน อากาศ แตไ่ ม่ จึงเกดิ การเคล่ือนท่ี สามารถบอกเหตุ ของอากาศ ผลได้ แมว้ า่ จะได้รับ การชี้แนะจากครู หรือผอู้ น่ื S13 การตคี วาม การตีความหมาย สามารถตคี วามหมาย สามารถตคี วามหมาย สามารถ หมายขอ้ มูลและลง ข้อมูลจากการ ขอ้ มูลจากการสังเกต จาก ข้อมลู จากการสังเกต ตีความหมายข้อมลู ข้อสรปุ สงั เกต จากการ การสรา้ งแบบจำลอง จาก จากการสรา้ งแบบจำลอง จากการสังเกต จาก สรา้ งแบบจำลอง การรวบรวมขอ้ มลู และ จากการรวบรวมข้อมูล การสรา้ งแบบจำลอง จากการรวบรวม จากการอภิปรายไดว้ า่ และจากการอภิปรายได้ จากการรวบรวม ข้อมลู และจากการ มรสมุ และลมบก ลม ว่ามรสุม และลมบก ลม ขอ้ มูล และจากการ อภิปรายไดว้ ่า ทะเล มหี ลักการเกดิ ทะเล มีหลักการเกิด อภปิ รายไดว้ า่ มรสมุ มรสุม และลมบก เหมือนกัน คอื เกดิ จาก เหมือนกัน คือ เกิดจาก และลมบก ลมทะเล ลมทะเล มีหลกั การ ความแตกตา่ งระหวา่ ง ความแตกตา่ งระหว่าง มหี ลกั การเกดิ เกดิ เหมือนกัน คือ อุณหภมู ิของอากาศเหนือ อณุ หภมู ิของอากาศเหนือ เหมือนกัน คือ เกดิ เกดิ จากความ พ้ืนดินและอุณหภมู ิของ พื้นดนิ และอณุ หภูมิของ จากความแตกต่าง แตกตา่ งระหวา่ ง อากาศเหนอื พืน้ น้ำ แต่มี อากาศเหนอื พน้ื นำ้ แต่มี ระหวา่ งอุณหภมู ิของ อณุ หภูมขิ องอากาศ ขนาดของบริเวณทเ่ี กิด ขนาดของบรเิ วณทเี่ กดิ อากาศเหนือพืน้ ดนิ เหนอื พืน้ ดนิ และ และชว่ งระยะเวลาการ และช่วงระยะเวลาการ และอุณหภมู ขิ อง อณุ หภูมิของอากาศ เกิดแตกต่างกนั และ เกิดแตกต่างกนั และ อากาศเหนอื พื้นนำ้ เหนอื พื้นนำ้ แต่มี มรสมุ มผี ลตอ่ การเกดิ ฤดู มรสุมมีผลต่อการเกิดฤดู แตม่ ีขนาดของ ขนาดของบรเิ วณที่ ของประเทศไทยไดจ้ าก บรเิ วณที่เกิด และ ⎯สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

63 คู่มือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ ทักษะกระบวนการ รายการประเมนิ ดี (3) เกณฑ์การประเมนิ ควรปรับปรงุ (1) ทางวิทยาศาสตร์ ของประเทศไทยได้ดว้ ย พอใช้ (2) ชว่ งระยะเวลาการ ตนเอง เกิดแตกตา่ งกัน และ เกิด และช่วง การชแ้ี นะจากครแู ละ มรสุมมีผลต่อการ ผอู้ ืน่ เกิดฤดูของประเทศ ระยะเวลาการเกิด ไทย แตล่ งข้อสรุปได้ ไมค่ รบถ้วน แม้วา่ จะ แตกต่างกัน และ ได้รับคำชี้แนะจาก ครหู รือผอู้ ื่น มรสมุ มผี ลต่อการ สามารถสรา้ ง แบบจำลองเพอ่ื เกดิ ฤดูของประเทศ เปรยี บเทยี บการเกดิ ลมบก ลมทะเล และ ไทย มรสุม ได้ถูกต้อง บางส่วน แมว้ ่าจะ S14 การสรา้ ง การสร้าง สามารถสรา้ งแบบจำลอง สามารถสร้างแบบจำลอง ได้รบั การชแ้ี นะจาก แบบจำลอง แบบจำลองเพอื่ เพ่ือเปรยี บเทยี บการเกดิ เพ่อื เปรยี บเทยี บการเกดิ ครหู รือผอู้ ่นื เปรียบเทียบการ ลมบก ลมทะเล และมรสุม ลมบก ลมทะเล และ เกดิ ลมบก ลมทะเล ได้ถูกตอ้ งด้วยตนเอง มรสุม ได้ถูกต้องจากการ และมรสมุ ชีแ้ นะของครหู รือผูอ้ ่ืน สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

ค่มู อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ 64 ตาราง รายการประเมินและเกณฑ์การประเมินทักษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 ทกั ษะแห่ง รายการประเมนิ เกณฑ์การประเมนิ ศตวรรษท่ี 21 C4 การส่ือสาร ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรับปรุง (1) การนำเสนอขอ้ มลู สามารถนำเสนอขอ้ มลู จาก สามารถนำเสนอข้อมูล สามารถนำเสนอ จากการสังเกต การสงั เกต รวบรวมข้อมลู จากการสังเกต รวบรวม ข้อมูลจากการสงั เกต รวบรวมขอ้ มลู และ และจากการอภิปราย ขอ้ มลู และจากการ รวบรวมขอ้ มลู และ จากการอภิปราย เกย่ี วกบั การเกิดมรสุม ผล อภิปรายเก่ียวกับการเกดิ จากการอภิปราย เกี่ยวกับการเกิด ของมรสมุ ตอ่ การเกิดฤดู มรสุม ผลของมรสุมตอ่ เกีย่ วกบั การเกดิ มรสุม ผลของมรสุม ของประเทศไทยและผลท่ี การเกดิ ฤดูของประเทศ มรสมุ ผลของมรสมุ ต่อการเกิดฤดูของ มีต่อสิ่งมชี วี ิตและ ไทยและผลทีม่ ตี ่อ ตอ่ การเกิดฤดูของ ประเทศไทยและผล สิ่งแวดล้อม และการ สง่ิ มชี วี ิตและสิง่ แวดล้อม ประเทศไทยและผล ทีม่ ตี อ่ สงิ่ มชี ีวิตและ เปรยี บเทียบการเกิดมรสมุ และการเปรียบเทยี บการ ท่ีมตี อ่ สงิ่ มชี ีวิตและ สง่ิ แวดล้อม และ และลมบก ลมทะเล โดย เกดิ มรสุม และลมบก ลม สง่ิ แวดล้อม และการ การเปรียบเทยี บ ใชค้ ำพดู และรูปเพ่อื ให้ ทะเล โดยใช้คำพูดและรูป เปรียบเทียบการเกดิ การเกิดมรสมุ และ ผอู้ ื่นเขา้ ใจดว้ ยตนเอง เพอื่ ใหผ้ อู้ ื่นเข้าใจได้ โดย มรสมุ และลมบก ลมบก ลมทะเล อาศยั การชี้แนะจากครู ลมทะเล โดยใช้ โดยใชค้ ำพดู และรปู หรือผู้อื่น คำพูดและรปู เพอ่ื ให้ เพื่อใหผ้ ู้อืน่ เขา้ ใจ ผู้อนื่ เขา้ ใจได้ บางส่วน แม้ว่าจะได้ รับคำชีแ้ นะจากครู หรือผู้อนื่ ⎯สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

65 คมู่ ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ ทักษะแห่ง รายการประเมนิ เกณฑ์การประเมนิ ศตวรรษท่ี 21 C5 ความรว่ มมือ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรงุ (1) การทำงานร่วมกบั สามารถทำงานรว่ มกับ สามารถทำงานร่วมกับ สามารถทำงาน ผอู้ ่ืน และการแสดง ผูอ้ ่ืน และการแสดงความ ผู้อื่น และการแสดงความ รว่ มกับผอู้ ่ืน และ ความคดิ เหน็ ในการ คดิ เห็นในการสงั เกตและ คิดเห็นในการสงั เกตและ การแสดงความ สงั เกตและอภิปราย อภปิ รายเก่ียวกบั การเกิด อภิปรายเก่ยี วกบั การเกิด คดิ เหน็ ในการสังเกต เก่ยี วกับการเกิด มรสุม ผลของมรสุมตอ่ การ มรสุม ผลของมรสุมต่อ และอภิปราย มรสมุ ผลของมรสุม เกิดฤดูของประเทศไทย การเกดิ ฤดขู องประเทศ เกี่ยวกับการเกดิ ตอ่ การเกดิ ฤดูของ และผลที่มีต่อสง่ิ มีชีวิตและ ไทยและผลที่มตี ่อ มรสมุ ผลของมรสุม ประเทศไทยและผล ส่ิงแวดลอ้ ม และการ สงิ่ มชี ีวิตและสิง่ แวดล้อม ตอ่ การเกดิ ฤดูของ ทม่ี ตี ่อสง่ิ มีชวี ติ และ เปรียบเทียบการเกิดมรสุม และการเปรยี บเทยี บการ ประเทศไทยและผล ส่ิงแวดล้อม และ และลมบก ลมทะเล เกดิ มรสมุ และลมบก ลม ท่ีมีต่อสิง่ มชี วี ิตและ การเปรียบเทียบ รวมท้ังยอมรับความ ทะเล รวมทงั้ ยอมรับ สิ่งแวดลอ้ ม และการ การเกดิ มรสุม และ คิดเห็นของผ้อู ่ืนต้ังแต่ ความคิดเห็นของผู้อืน่ ใน เปรยี บเทยี บการเกิด ลมบก ลมทะเล เริม่ ต้นจนสำเร็จ บางชว่ งเวลาท่ที ำกิจกรรม มรสุม และลมบก รวมทั้งยอมรบั ลมทะเลในบาง ความคิดเห็นของ ช่วงเวลาที่ทำ ผอู้ ่นื กจิ กรรม แต่ไม่ค่อย สนใจในความคิดเห็น ของผู้อ่นื สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

ค่มู ือครรู ายวชิ าพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ 66 กิจกรรมทา้ ยบทท่ี 1 ลมบก ลมทะเล และมรสมุ (1 ชัว่ โมง) 1. ครูให้นักเรียนวาดรูปหรือเขียนสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้จากบทนี้ ในแบบบันทกึ กจิ กรรม หนา้ 18 2. นักเรียนตรวจสอบการสรุปสิ่งที่ได้เรียนรู้ของตนเองโดย เปรียบเทียบกับแผนภาพในหัวข้อ รู้อะไรในบทนี้ ใน หนังสอื เรยี น หน้า 24-25 3. นักเรียนกลับไปตรวจสอบคำตอบของตนเองในสำรวจ ความรู้กอ่ นเรียน ในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม หน้า 2-3 อีกครั้ง ถ้าคำตอบของนักเรียนไม่ถูกต้องให้ขีดเส้นทับข้อความ เหล่านั้น แล้วแก้ไขให้ถูกต้อง นอกจากนี้ครูอาจนำคำถาม ในรูปนำบทในหนังสือเรียน หน้า 2 มาร่วมกันอภิปราย คำตอบอีกครั้ง ดังน้ี “บางช่วงของปีที่มีมรสุมพัดเข้า ประเทศไทย เราจะได้ยินข่าวการพยากรณ์อากาศเตือน ประชาชนรวมถึงประชาชน ให้ระมัดระวังในการนำเรือ ออกจากฝง่ั เคยสงสัยหรือไม่วา่ มรสมุ ท่ีพัดเขา้ ประเทศไทย นน้ั พัดมาจากทใ่ี ดและเกดิ ข้นึ ได้อย่างไร” 4. นักเรียนทำ แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 1 ลมบก ลมทะเล และ มรสุม ในแบบบันทึกกิจกรรมหน้า 19-20 จากนั้นนำเสนอ คำตอบหน้าชั้นเรียน ถ้าคำตอบยังมีความคลาดเคลื่อนไม่ ถูกต้องครูควรนำอภิปรายหรือให้สถานการณ์เพิ่มเติมเพื่อ แกไ้ ขแนวคิดคลาดเคลื่อนให้ถูกตอ้ ง 5. นักเรียนร่วมกันทำกิจกรรม ร่วมคิด ร่วมทำ โดยให้ นักเรียนอ่านข่าวพยากรณ์อากาศในหนังสือเรียนหน้า 27 จากนั้นให้เขียนแผนภาพอธิบายการพยากรณ์อากาศ ดงั กลา่ ว และนำเสนอในรปู แบบท่นี า่ สนใจ ⎯สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

67 ค่มู ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ สรุปผลการเรยี นร้ขู องตนเอง รูปหรอื ข้อความสรุปสิ่งทไ่ี ดเ้ รียนรู้จากบทน้ตี ามความเข้าใจของนกั เรียน สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

ค่มู ือครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ 68 แนวคำตอบในแบบฝึกหดั ทา้ ยบท • ชว่ งเวลา 09:00-16:00 น. โดยประมาณ จะเกิดลมทะเล เพราะจากกราฟอากาศเหนอื พน้ื ดนิ บริเวณชายฝัง่ มีอณุ หภมู ิสูงกวา่ จะ เคลอื่ นท่สี งู ขึน้ และอากาศเหนอื พืน้ ทะเลซง่ึ มอี ุณหภมู ติ ำ่ กว่าจะเคลื่อนเขา้ มาแทนท่ี ทำให้เกดิ ลมทพี่ ัดจากทะเลเขา้ สูช่ ายฝง่ั • ช่วงเวลา 18:00-23:00 น. โดยประมาณ จะเกดิ ลมบก เพราะจากกราฟอากาศเหนือพน้ื ทะเลมอี ณุ หภูมสิ งู กว่าจะเคลอื่ นทสี่ ูงข้ึน และ อากาศเหนอื พ้นื ดนิ บริเวณชายฝั่งซง่ึ มอี ุณหภมู ติ ำ่ กว่าจะเคลอื่ นเขา้ มาแทนที่ ทำให้เกดิ ลมท่ีพดั จากชายฝ่ังออกสู่ทะเล ถ้าต้องการนำเรือออกจากฝั่งใหป้ ระหยดั พลังงานเชื้อเพลิง ตอ้ งอาศยั ลมบกชว่ ยพัด เรือ ซึ่งต้องออกเรือในช่วงเวลากลางคืน ⎯สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

69 ค่มู ือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ ควรไปช่วงกลางเดือนตุลาคมจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ เพราะช่วงเวลาดังกล่าวแม้จะได้รับมรสมุ ตะวันออกเฉยี งเหนือแตจ่ ะมผี ลต่อชายฝง่ั ทะเลตะวนั ออกของประเทศไทย ชายฝ่ังทะเลภาคใตฝ้ ง่ั ตะวันตกจะได้รับผลจากมรสุมน้อย คลื่นทะเลไม่รุนแรง และช่วงกลางเดือนกุมภาพันธ์ก็ยังอยู่ ในชว่ งเปล่ียนมรสมุ คล่ืนทะเลไมร่ นุ แรงเชน่ เดียวกัน เหมาะกบั การท่องเทยี่ วทางทะเล ควรใช้น้ำอยา่ งประหยดั และควรสำรองน้ำไว้ใชด้ ว้ ยวธิ กี ารต่าง ๆ ท่ีเหมาะสม เช่น การขดุ สระ เพราะมรสมุ ตะวนั ออกเฉยี งเหนือเป็นลมทีพ่ ดั มาจากทางตอนเหนอื ของประเทศจีน ซึ่งเป็นลม ทีม่ ีอุณหภูมติ ่ำและมีความชน้ื นอ้ ย ซงึ่ จะมผี ลตอ่ ปริมาณฝนที่ตกในประเทศไทยที่จะมีปริมาณ ฝนตกน้อยลงตามไปด้วย และควรเลือกชนิดพืชที่ปลูกให้เหมาะสมกับสภาพอากาศที่จะมี อุณหภูมิต่ำและมคี วามช้นื ในอากาศนอ้ ย สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

ค่มู ือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ 70 นกั เรียนเขียนแผนภาพอธบิ ายการพยากรณ์อากาศตามความคดิ ของตนเอง ⎯สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

71 คู่มอื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ บทท่ี 2 ปรากฏการณเ์ รือนกระจก จุดประสงคก์ ารเรียนรปู้ ระจำบท บทนี้มีอะไร เม่ือเรียนจบบทนี้ นักเรียนสามารถ เรอื่ งท่ี 1 ปรากฏการณเ์ รอื นกระจก 1. อธบิ ายการเกดิ ปรากฏการณ์เรือนกระจก โดยใช้ และภาวะโลกร้อน แบบจำลอง 2. อธิบายผลของปรากฏการณ์เรือนกระจกทมี่ ีต่อ กิจกรรมที่ 1.1 ปรากฏการณ์เรือนกระจกของโลกเป็น ส่ิงมชี ีวติ และสิ่งแวดลอ้ ม อยา่ งไร 3. นำเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลดกิจกรรมที่ ก่อให้เกิดแกส๊ เรือนกระจก กิจกรรมท่ี 1.2 เราจะลดปริมาณแก๊สเรือนกระจกได้ อย่างไร เวลา 4.5 ชั่วโมง แนวคดิ สำคัญ โลกของเรามีปรากฏการณ์เรือนกระจกเกิด ขึ้นอยู่ตลอดเวลา ซึ่งเป็นผลมาจากแก๊สเรือนกระจกใน บรรยากาศกักเก็บความร้อนแล้วคายความร้อนบางส่วน กลับสู่ผิวโลก ทำให้อากาศบนโลกมอี ุณหภมู ิเหมาะสมต่อ การดำรงชีวิต แต่ถ้ามนุษย์ทำกิจกรรมต่าง ๆ ที่ปล่อย แกส๊ เรอื นกระจกสู่บรรยากาศเพมิ่ ขึน้ การกักเกบ็ และคาย ความร้อนกลับสู่ผิวโลกก็จะเพิ่มข้ึน ทำให้อุณหภูมิของ อากาศบนโลกสูงขึ้นและอาจทำให้เกิดภาวะโลกร้อน ซึ่ง ส่งผลต่อการเปล่ยี นแปลงภูมอิ ากาศโลก ดังนัน้ ทกุ คนควร รว่ มกนั ลดกจิ กรรมท่จี ะกอ่ ให้เกิดแก๊สเรอื นกระจก สอ่ื การเรยี นร้แู ละแหลง่ เรียนรู้ 1. หนงั สือเรยี น ป.6 เลม่ 2 หนา้ 28-49 2. แบบบันทกึ กจิ กรรม ป.6 เลม่ 2 หน้า 22-43

คู่มือครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ 72 ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละทกั ษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 กจิ กรรมที่ 1.1 1.2 รหัส ทกั ษะ   ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ S1 การสงั เกต  S2 การวัด  S3 การใชจ้ ำนวน S4 การจำแนกประเภท  S5 การหาความสัมพนั ธร์ ะหวา่ ง   สเปซกบั สเปซ   สเปซกบั เวลา  S6 การจดั กระทำและสื่อความหมายข้อมูล  S7 การพยากรณ์ S8 การลงความเหน็ จากข้อมูล  S9 การต้ังสมมตฐิ าน S10 การกำหนดนิยามเชิงปฏบิ ตั ิการ S11 การกำหนดและควบคุมตัวแปร S12 การทดลอง S13 การตคี วามหมายข้อมูลและลงข้อสรปุ S14 การสรา้ งแบบจำลอง ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 C1 การสรา้ งสรรค์ C2 การคิดอยา่ งมีวิจารณญาณ C3 การแกป้ ัญหา C4 การสอื่ สาร C5 ความร่วมมือ C6 การใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศและการ สอ่ื สาร หมายเหต:ุ รหสั ทักษะท่ปี รากฏนี้ ใช้เฉพาะหนงั สือคมู่ อื ครเู ลม่ นี้

73 คู่มือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ แนวคดิ คลาดเคลือ่ น แนวคิดคลาดเคลอ่ื นท่ีอาจพบและแนวคดิ ท่ถี ูกต้องในบทท่ี 2 ปรากฏการณ์เรอื นกระจก มีดังต่อไปนี้ แนวคิดคลาดเคลอ่ื น แนวคดิ ทีถ่ ูกต้อง กิจกรรมของมนษุ ย์เท่านนั้ ทีท่ ำให้เกดิ ปรากฏการณ์ ปรากฏการณ์เรือนกระจกไม่ได้เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ เท่านั้น แต่ยังเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติอีกด้วย เช่น การระเหย เรือนกระจก (McCaffrey M.S., 2010) ของนำ้ การคายนำ้ ของพชื การทับถมของซากพชื ซากสัตว์ เมื่อรังสีจากดวงอาทิตย์แผ่มายังโลก เมฆ ฝุ่นละอองใน พลังงานจากดวงอาทิตยจ์ ะสะทอ้ นออกจากพน้ื ผิวโลก บรรยากาศจะดูดกลืนรังสีไว้บางส่วนและสะท้อนรังสีกลับ ออกไปบางส่วน รังสีส่วนที่เหลือจะผ่านเข้ามายังโลก ซึ่งพื้น (McCaffrey M.S., 2010) ทวีปและมหาสมุทรจะสะท้อนรังสีกลับออกไปบางส่วนและจะ ดดู กลืนรงั สบี างสว่ นไว้ จากนัน้ พน้ื ทวีปและมหาสมุทรจะปล่อย รังสีที่ดูดกลืนไว้บางส่วนกลับออกสู่บรรยากาศอีกครั้งเป็นรังสี ความร้อน แก๊สเรือนกระจกในบรรยากาศจะดูดกลืนรังสี อินฟราเรดไว้ส่วนหนึ่ง จากนั้นจะปล่อยรังสีอินฟราเรดท่ี ดูดกลืนไว้กลับสู่ผวิ โลกอกี ครั้ง ถ้าครูพบวา่ มแี นวคดิ คลาดเคลื่อนใดทยี่ ังไม่ได้แกไ้ ขจากการทำกิจกรรมการเรยี นรู้ ครูควรจัดการเรียนรู้เพ่ิมเติมเพ่ือแก้ไข ต่อไป

คู่มอื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ 74 บทนเ้ี รมิ่ ตน้ อย่างไร (0.5 ช่ัวโมง) 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมของนักเรียนเกี่ยวกับปรากฏการณ์ ในการตรวจสอบความรู้เดิม เรอื นกระจก โดยใชค้ ำถามดังน้ี ครูรับฟังเหตุผลของนักเรียนเป็น 1.1 ปรากฏการณ์เรือนกระจกคืออะไร (นักเรียนตอบตามความ สำคัญ ครูยังไม่เฉลยคำตอบใด ๆ เข้าใจ แต่คำตอบที่ครูควรรู้คือ ปรากฏการณ์เรือนกระจกคือ แต่ชักชวนให้หาคำตอบที่ถูกต้อง ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ซึ่งเกิดจากแก๊ส ด้วยตนเองจากการทำกิจกรรม เรอื นกระจก) ต่างๆ ในบทเรียนนี้ 1.2 ถ้าไม่มีปรากฏการณ์เรือนกระจก โลกของเราจะเป็นอย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ แต่คำตอบที่ครูควรรู้คือ ถ้าไม่มี ปรากฏการณ์เรือนกระจกจะทำให้โลกของเรามีอุณหภูมิ ของ อากาศไมเ่ หมาะสมตอ่ การดำรงชีวิตของส่งิ มชี วี ติ ) 1.3 กิจกรรมใดบ้างที่ทำให้เกิดแก๊สเรือนกระจก (นักเรียนตอบตาม ความเข้าใจ เช่น การใช้ปุ๋ยเคมีในการเพาะปลูก กระบวนการ ผ ล ิ ต ไ ฟ ฟ ้ า แ ล ะ ก า ร เ ผ า ไ ห ม ้ เ ช ื ้ อ เ พ ล ิ ง ซ า ก ด ึ ก ด ำ บ ร ร พ์ กระบวนการทางเคมใี นการผลติ ในโรงงานอตุ สาหกรรม การถม และฝังกลบขยะ การเผาขยะ การเผาไหม้ถ่านจากไม้ การทำ ปศุสัตว์ การเผาไหม้เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์ในการผลิตไฟฟา้ การเผาไหม้เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ์ในโรงงานอุตสาหกรรม การทำเหมืองแร่และกระบวนการผลิตถ่านหินและปิโตรเลียม การคมนาคม การเกิดไฟป่าและแก๊สที่เกิดจากการปะทุของ ภูเขาไฟ การเผาวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร การเน่าเปื่อยและ การย่อยสลายของสารอินทรีย์ การใช้เครื่องปรับอากาศหรือ อปุ กรณท์ ำความเยน็ ทีป่ ลอ่ ยคลอโรฟลูออโรคาร์บอน) 1.4 กิจกรรมใดบ้างที่ช่วยลดปริมาณแก๊สเรือนกระจก (นักเรียน ตอบตามความเข้าใจ เช่น การปลูกต้นไม้ การคัดแยกขยะ การ นำขยะบางชนิดที่คัดแยกแล้วไปจดั การอย่างเหมาะสม การลด การใช้รถยนต์ส่วนตัวในการเดินทาง โดยเปลี่ยนมาใช้รถร่วม หรือรถโดยสารสาธาณะแทน การรับประทานอาหารอย่าง พอเหมาะ การเลอื กใชพ้ ลังงานสะอาด)

75 คู่มือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ 2. ครูให้นักเรียนอ่านช่ือบท และจุดประสงค์การเรียนรู้ประจำบท ใน หากนักเรียนไม่สามารถตอบ หนังสอื เรียนหน้า 29 จากนั้นครใู ชค้ ำถามเพ่ือตรวจสอบความเข้าใจ คำถามหรืออภิปรายได้ตาม ดังน้ี แนวคำตอบ ครูควรให้เวลา นักเรียนคิดอย่างเหมาะสม 2.1 บทน้ีจะไดเ้ รียนเรื่องอะไร (ปรากฏการณเ์ รอื นกระจก) รอคอยอย่างอดทน และรับฟัง แนวความคดิ ของนักเรียน 2.2 จากจุดประสงค์การเรียนรู้เมื่อเรียนจบบทนี้นักเรียนสามารถ ทำอะไรไดบ้ ้าง (สามารถ - อธิบายการเกดิ ปรากฏการณ์เรือนกระจก - อธิบายผลของปรากฏการณ์เรือนกระจกที่มีต่อสิ่งมีชีวิต และส่ิงแวดลอ้ ม - นำเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลดกิจกรรมท่ี ก่อให้เกิดแกส๊ เรือนกระจก) 3. นักเรียนอ่านชื่อบทและแนวคิดสำคัญ ในหนังสือเรียน หน้า 30 จากนน้ั ครูใชค้ ำถาม ดงั น้ี จากการอ่านแนวคดิ สำคญั นกั เรียนคิดว่า จะได้เรียนเก่ยี วกบั เรื่องอะไรบ้าง (การเกิดและผลของปรากฏการณ์ เรือนกระจก กิจกรรมต่าง ๆ ที่ปล่อยแก๊สเรือนกระจก และการลด กจิ กรรมท่ีกอ่ ให้เกิดแก๊สเรือนกระจก) 4. ครูชักชวนให้นักเรียนสังเกตและเปรียบเทียบรูปน้ำแข็งบริเวณ ขั้วโลกเดือนธันวาคม พ.ศ. 2473 และเดือนธันวาคม พ.ศ. 2559 และอ่านเนื้อเรื่องในหน้า 30 โดยครูฝึกทักษะการอ่านตามวิธีการ อ่านที่เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนั้นครูใช้คำถาม เพอื่ ตรวจสอบความเขา้ ใจจากการอ่าน ดังน้ี 4.1 จากรูปน้ำแข็งขั้วโลกเดือนธันวาคม พ.ศ. 2473 และเดือน ธันวาคม พ.ศ. 2559 แตกต่างกันอย่างไร (นักเรียนตอบตาม ความเข้าใจ เช่น ปริมาณน้ำแข็งบริเวณขั้วโลกเดือนธันวาคม พ.ศ. 2559 มปี รมิ าณน้อยกว่าเดือนธันวาคม พ.ศ. 2473) 4.2 การลดลงของน้ำแข็งบริเวณขั้วโลกมีผลต่อโลกอย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ เช่น การลดลงของน้ำแข็ง บริเวณขั้วโลกมีผลทำให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นและท่วมพื้นท่ี บริเวณชายฝง่ั )

คู่มอื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ 76 5. ครูชักชวนใหน้ ักเรียนตอบคำถามเก่ยี วกับปรากฏการณเ์ รือนกระจก ในสำรวจความรู้ก่อนเรยี น 6. นักเรียนทำสำรวจความรู้ก่อนเรียน ในแบบบันทึกกิจกรรม หน้า 24-25 โดยนักเรยี นอ่านคำถามแต่ละข้อ จากน้นั ครูตรวจสอบความ เขา้ ใจของนักเรียน จนแนใ่ จวา่ นกั เรียนสามารถทำได้ดว้ ยตนเอง จึง ให้นักเรียนตอบคำถาม โดยคำตอบของแต่ละคนอาจแตกต่างกัน และคำตอบอาจถูกหรอื ผิดกไ็ ด้ 7. ครูสังเกตการตอบคำถามของนักเรียนเพื่อตรวจสอบว่านักเรียนมี แนวคิดเกี่ยวกับปรากฏการณ์เรือนกระจกอย่างไร โดยอาจสุ่มให้ นักเรียน 2-3 คน นำเสนอคำตอบของตนเอง ครูยังไม่ต้องเฉลย คำตอบ แตจ่ ะให้นกั เรียนย้อนกลบั มาตรวจสอบอีกครั้งหลังเรียนจบ บทนี้แล้ว ทั้งนี้ครูอาจบันทึกแนวคิดคลาดเคลื่อนหรือแนวคิดที่ น่าสนใจของนักเรียน แล้วนำมาใช้ในการออกแบบการจัดการเรียน การสอนเพื่อแก้ไขแนวคิดคลาดเคลื่อนให้ถูกต้อง และต่อยอด แนวคิดท่นี ่าสนใจของนกั เรียน

77 ค่มู ือครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ แนวคำตอบในแบบบันทกึ กจิ กรรม การสำรวจความรกู้ อ่ นเรียน นกั เรยี นอาจตอบคำถามถูกหรือผดิ ก็ไดข้ ้นึ อยู่กบั ความรเู้ ดิมของนักเรียน แตเ่ ม่อื เรยี นจบบทเรยี นแลว้ ให้นกั เรยี นกลับมาตรวจสอบคำตอบอกี คร้ังและแก้ไขให้ถกู ต้อง ดังตวั อย่าง

คู่มอื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ 78   

79 คู่มือครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ เรื่องท่ี 1 ปรากฏการณ์เรอื นกระจกและภาวะโลกร้อน ในเรื่องนี้นักเรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับปรากฏการณ์ สือ่ การเรียนรู้และแหลง่ เรียนรู้ เรือนกระจกและผลของปรากฏการณ์เรือนกระจกที่มีต่อ ส่งิ มชี วี ิตและสง่ิ แวดลอ้ ม และกิจกรรมของมนุษย์ท่ีมีผลต่อ 1. หนังสือเรียน ป.6 เลม่ 2 หน้า 33-49 แก๊สเรือนกระจก โดยการสรา้ งแบบจำลอง รวบรวมขอ้ มลู และนำเสนอ 2. แบบบันทกึ กิจกรรม ป.6 เล่ม 2 หนา้ 26–43 จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 3. ชดุ เกมเกม Too Little Too Late สำหรับนักเรียน 1 สร้างแบบจำลองและอธิบายการเกิดปรากฏการณ์ http://ipst.me/10926 เรอื นกระจกของโลก 4. วิธีการเล่นเกม Too Little Too Late สำหรบั ครู 2 รวบรวมข้อมูลและอธิบายผลของปรากฏการณ์ http://ipst.me/11377 เรอื นกระจกทมี่ ีต่อสงิ่ มชี วี ติ และสิง่ แวดล้อม 3 รวบรวมข้อมูลและบอกกิจกรรมของมนุษย์ที่มีผลต่อ การเพ่ิมปรมิ าณแกส๊ เรอื นกระจก 4 อภิปรายและเสนอแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อลด กจิ กรรมทก่ี อ่ ใหเ้ กิดแก๊สเรอื นกระจก เวลา 3.5 ชั่วโมง วัสดุ อุปกรณ์สำหรับทำกจิ กรรม ขวดพลาสติกใส 1.5 ลติ ร ฝาขวดที่เจาะรูตรงกลาง กระดาษสีขาว เทอรม์ อมิเตอร์ แกว้ พลาสติกใส ไม้บรรทัด โคมไฟ เทปใส กรรไกร บีกเกอร์ นาฬิกา น้ำโซดา น้ำ ดินน้ำมนั ชุดเกม Too Little Too Late

คู่มอื ครูรายวชิ าพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ 80 แนวการจดั การเรยี นรู้ (30 นาท)ี ขั้นตรวจสอบความรู้ (5 นาท)ี 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเกี่ยวกับปรากฏการณ์เรือนกระจกและ ในการตรวจสอบความรู้เดิม ภาวะโลกร้อน โดยครนู ำอภิปรายโดยใช้คำถาม ดงั น้ี ครูเพียงรับฟังเหตุผลของนักเรียน 1.1 ปรากฏการณ์เรือนกระจกเกดิ ขึ้นได้อย่างไร (นักเรียนตอบตาม และยังไม่เฉลยคำตอบใด ๆ แต่ ความเข้าใจ แต่คำตอบที่ครูควรรู้ คือ ปรากฏการณ์ ชักชวนให้นักเรียนหาคำตอบด้วย เรือนกระจกเกิดจากแก๊สเรือนกระจกซึ่งเป็นแก๊สบางชนิดใน ตนเองจากการอ่านเนือ้ เร่อื ง บรรยากาศท่ีกักเก็บและคายความร้อนบางส่วนกลับสู่ โลก ทำให้อากาศบนโลกมีอุณหภูมิเฉลี่ยเหมาะสมต่อการ ดำรงชวี ิตของสง่ิ มชี วี ติ ) 1.2 ปรากฏการณ์เรือนกระจกมีผลต่อโลกอย่างไร (นักเรียนตอบ ตามความเข้าใจ แต่คำตอบที่ครูควรรู้ คือ ปรากฏการณ์ เรือนกระจกมีผลทำให้อุณหภูมิของอากาศโดยเฉลี่ยเหมาะสม ต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต แต่ถ้ามีแก๊สเรือนกระจกใน บรรยากาศมากขึ้น จะทำให้การกักเก็บและคายความร้อน บางส่วนกลับสู่ผิวโลกมากขึ้นและส่งผลใหอ้ ุณหภูมิของอากาศ โดยเฉลย่ี บนโลกสูงข้นึ จนโลกอย่ใู นภาวะโลกรอ้ น) 2. ครูเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียนสู่การเรียนเรื่อง ปรากฏการณ์ เรือนกระจกและภาวะโลกร้อน โดยใช้คำถามว่า ปรากฏการณ์ เรอื นกระจกเก่ยี วข้องกับภาวะโลกร้อนอย่างไร และเพราะเหตุใดจึง เกิดภาวะโลกร้อน จากนั้นครูชักชวนนักเรียนหาคำตอบจากการ อ่านเรื่อง ปรากฏการณ์เรอื นกระจกและภาวะโลกรอ้ น ขัน้ ฝึกทกั ษะจากการอ่าน (15 นาท)ี 3. นักเรียนอ่านชื่อเรื่อง และคำถามในคิดก่อนอ่าน ในหนังสือเรียน หน้า 33 แล้วร่วมกันอภิปรายเพื่อหาแนวคำตอบและนำเสนอ ครู บันทึกคำตอบของนักเรียนบนกระดานเพื่อใช้เปรียบเทียบคำตอบ ภายหลงั การอา่ นเนอ้ื เรอ่ื ง 4. นักเรียนอ่านคำสำคัญ ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ (หาก นักเรยี นอา่ นไมไ่ ด้ ครคู วรสอนการอ่านใหถ้ ูกตอ้ ง) จากน้นั ครชู ักชวน ให้นักเรียนอธิบายความหมายของคำสำคัญตามความเข้าใจของ ตนเอง

81 คมู่ ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ 5. นักเรียนอ่านเน้ือเรื่องในหนงั สือเรียน หน้า 33 โดยครูฝึกทกั ษะการ หากนักเรียนไม่สามารถตอบ อ่านตามวิธีการอ่านที่เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน คำถามหรืออภิปรายได้ตาม จากนน้ั ครตู รวจสอบความเข้าใจจากการอา่ น โดยใชค้ ำถามดังนี้ แนวคำตอบ ครูควรให้เวลา 5.1 เพราะเหตุใดจงึ มกี ารเพาะปลูกพชื บางชนิดในเรือนกระจก (มี นักเรียนคิดอย่างเหมาะสม การเพาะปลูกพืชบางชนิดในเรือนกระจกเพราะการปลูกพืช รอคอยอย่างอดทน และรับฟัง บางชนิดไม่สามารถเติบโตในสภาพแวดล้อมนั้น ๆ ได้ จึงต้อง แนวความคิดของนกั เรียน ปลูกพืชในเรือนกระจกเพื่อควบคุมอุณหภูมิและความชื้น พืช นั้นจะได้เจริญเติบโตได้ เพราะเรือนกระจกช่วยกักเก็บและ การเตรยี มตัวล่วงหนา้ สำหรบั ครู คายความร้อน) เพ่อื จดั การเรียนรู้ในครงั้ ถัดไป 5.2 การกักเก็บและคายความร้อนภายในเรือนกระจกที่ใช้ เพาะปลูกพืชคล้ายกับปรากฏการณ์ใดของโลก (ปรากฏการณ์ ในครัง้ ถัดไป นักเรียนจะได้ทำ เรอื นกระจก) กิจกรรมท่ี 1.1 ปรากฏการณเ์ รอื นกระจก 5.3 ปรากฏการณ์เรือนกระจกมีผลต่อโลกของเราอย่างไร (ทำให้ ของโลกเป็นอย่างไร ครมู อบหมายให้ อากาศบนโลกมีอุณหภูมิเฉลี่ยเหมาะสมต่อการดำรงชีวิตของ นกั เรียนแตล่ ะกลมุ่ เตรยี มขวดพลาสติกใส ส่ิงมีชีวติ ) ขนาด 1,500 cm3 หรอื 1.5 ลิตร จำนวน 5.4 ภาวะโลกร้อนเกิดขึ้นได้อย่างไร (ภาวะโลกร้อนเกิดจากมี 2 ใบ โดยครเู ตรียมอปุ กรณส์ ำหรบั เจาะรู ปริมาณแก๊สเรือนกระจกในบรรยากาศมากขึ้น ทำให้มีการกัก ตรงกลางทฝ่ี าขวดใหส้ ามารถเสยี บ เก็บและคายความร้อนบางส่วนกลับสู่ผิวโลกมากขึ้น ส่งผลให้ เทอร์มอมิเตอรไ์ ด้ อุณหภูมิของอากาศโดยเฉลี่ยบนโลกสูงขึ้นเรื่อย ๆ จนโลกอยู่ ในภาวะโลกร้อน) 5.5 การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศโลกเป็นผลมาจากอะไร (การ เปลี่ยนแปลงภูมิอากาศโลกเป็นผลมาจากอุณหภูมิของอากาศ โดยเฉลี่ยบนโลกสูงขึ้นเรื่อย ๆ จนโลกอยู่ในภาวะโลกร้อน ตอ่ เน่ืองและยาวนาน) ขน้ั สรปุ จากการอ่าน (10 นาที) 6. นักเรียนร่วมกันสรุปเรื่องที่อ่าน ซึ่งสรุปได้ว่าปรากฏการณ์เรือน กระจกเกิดจากแก๊สเรือนกระจกในบรรยากาศของโลกกักเก็บและ คายความร้อนบางส่วนกลับสู่ผิวโลก ทำให้อุณหภูมิของอากาศบน โลกเหมาะสมต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต แต่ถ้ามีปริมาณแก๊ส เรือนกระจกเพิ่มขึ้นจะทำใหม้ ีการกักเก็บและคายความร้อนมากข้ึน ทำใหอ้ ณุ หภูมขิ องอากาศบนโลกสงู ข้ึนจนเกิดภาวะโลกร้อน และถ้า

คู่มือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ 82 ภาวะนี้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องและยาวนานจะส่งผลให้เกิดการ เปลี่ยนแปลงภมู ิอากาศโลก 7. นักเรียนตอบคำถามจากเรื่องที่อ่านในรู้หรือยัง ในแบบบันทึก กจิ กรรม หนา้ 26 8. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อเปรียบเทียบกับคำตอบของ นักเรียนในรู้หรือยัง กับคำตอบท่ีเคยตอบและบันทึกไว้ใน คดิ กอ่ นอา่ น 9. ครใู หน้ ักเรียนอา่ นคำถามยอ่ หนา้ สดุ ท้ายของเร่ืองที่อ่าน และรว่ มกนั อภิปรายเพื่อตอบคำถาม ดังนี้ แก๊สเรือนกระจกมีอะไรบ้าง และ ปรากฏการณ์เรอื นกระจกเกดิ ข้นึ ได้อยา่ งไร (นักเรียนตอบตามความ เขา้ ใจของตนเอง) ครูยังไม่เฉลยคำตอบแต่ชักชวนให้นักเรียนหาคำตอบจากการ ทำกิจกรรม

83 ค่มู ือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยที่ 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ แนวคำตอบในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม ปรากฏการณเ์ รือนกระจกทำให้อากาศบนโลกมีอุณหภมู ิโดยเฉลย่ี เหมาะสมต่อการดำรงชีวติ ของ สิ่งมชี วี ิต แตถ่ ้าแกส๊ เรือนกระจกในบรรยากาศมปี ริมาณมากขน้ึ จะทำให้การกกั เก็บและคาย ความรอ้ นบางส่วนกลับสผู่ ิวโลกมากขนึ้ ด้วย สง่ ผลให้อณุ หภมู ขิ องอากาศโดยเฉลย่ี บนโลกสงู ขนึ้ จนโลกอยใู่ นภาวะโลกร้อน และอาจสง่ ผลให้เกิดการเปลย่ี นแปลงภมู ิอากาศโลก เพราะปริมาณแกส๊ เรือนกระจกในบรรยากาศมากขึ้น จงึ ทำใหก้ ารกกั เกบ็ และคาย ความร้อนบางสว่ นกลบั สผู่ วิ โลกมากขนึ้ ส่งผลให้อณุ หภูมิของอากาศโดยเฉลยี่ บน โลกสูงขนึ้ เรือ่ ย ๆ จนโลกอยใู่ นภาวะโลกร้อน

คู่มือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ 84 กจิ กรรมที่ 1.1 ปรากฏการณ์เรอื นกระจกของโลกเปน็ อยา่ งไร กิจกรรมนี้นักเรียนจะได้สร้างแบบจำลองการเกิด ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ปรากฏการณ์เรือนกระจก รวบรวมข้อมูลและอธิบายผล ของปรากฏการณ์เรือนกระจกที่มีต่อสิ่งมีชีวิตและ S1 การสังเกต สงิ่ แวดล้อม S2 การวัด S6 การจัดกระทำและสื่อความหมายข้อมูล เวลา 1.5 ช่ัวโมง S8 การลงความเหน็ จากข้อมลู จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ S13 การตคี วามหมายข้อมูลและลงข้อสรุป S14 การสรา้ งแบบจำลอง 1. สร้างแบบจำลองและอธบิ ายการเกดิ ปรากฏการณ์ เรือนกระจกของโลก ทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี 21 2. รวบรวมขอ้ มลู และอธบิ ายผลของปรากฏการณ์ C2 การคิดอยา่ งมวี ิจารณญาณ C4 การส่ือสาร เรอื นกระจกที่มตี ่อสิ่งมีชวี ติ และสงิ่ แวดล้อม C5 ความร่วมมือ วัสดุ อุปกรณ์สำหรบั ทำกจิ กรรม ส่ือการเรียนร้แู ละแหลง่ เรียนรู้ สิง่ ทีค่ รตู อ้ งเตรยี ม/กลุม่ 1. หนงั สอื เรยี น ป.6 เลม่ 2 หน้า 35–41 2. แบบบนั ทึกกิจกรรม ป.6 เล่ม 2 หน้า 27–33 1. กระดาษสีขาว 1 แผ่น 2. เทอร์มอมเิ ตอร์ 2 อนั 3. ดนิ น้ำมัน 1 ก้อน 4. โคมไฟ 2 ดวง 5. เทปใส 1 ม้วน 6. กรรไกร 1 เล่ม 7. นาฬิกา 1 เรือน 8. บกี เกอร์ 1 ใบ 9. แกว้ พลาสติกใส 2 ใบ 10. ฝาขวดทเี่ จาะรูตรงกลาง 2 ฝา ส่งิ ทีน่ ักเรียนตอ้ งเตรยี ม/กลุ่ม 1. น้ำ 200 cm3 2. น้ำโซดา 200 cm3 3. ขวดพลาสติกใส ขนาด 1.5 ลติ ร 2 ใบ 4. ไม้บรรทัด 1 อัน

85 คูม่ อื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยที่ 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ แนวการจดั การเรยี นรู้ ในการทบทวนความรู้พื้นฐาน ครูควรให้เวลานักเรียนคิดอย่าง 1. ครูทบทวนความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับสว่ นประกอบของอากาศ โดยให้ เหมาะสม รอคอยอย่างอดทน นกั เรยี นรว่ มกันอภปิ รายโดยใช้คำถาม ดงั น้ี นกั เรยี นตอ้ งตอบคำถามเหล่านี้ได้ 1.1 อากาศโดยท่ัวไปประกอบด้วยแก๊สอะไรบ้าง (อากาศโดยท่วั ไป ถูกต้อง หากตอบไม่ได้หรือลืมครู ประกอบด้วย ไนโตรเจน ออกซิเจน คาร์บอนไดออกไซด์ ไอ ตอ้ งใหค้ วามรทู้ ี่ถูกตอ้ งทันที นำ้ และแก๊สอ่ืน ๆ เชน่ อาร์กอน) ในการตรวจสอบความรู้เดิม 2. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเกีย่ วกับปรากฏการณ์เรือนกระจกของโลก ครูรับฟังเหตุผลของนักเรียนเป็น จากนน้ั ให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายโดยใช้คำถามดงั ตอ่ ไปน้ี สำคัญ ครูยังไม่เฉลยคำตอบใด ๆ 2.1 แก๊สเรือนกระจกมีอะไรบ้าง (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ แต่ชักชวนให้หาคำตอบที่ถูกต้อง แต่คำตอบที่ครูควรรู้ คือ แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ มีเทน จากการทำกิจกรรม ไนตรสั ออกไซด์ คลอโรฟลูออโรคาร์บอน ไอน้ำและโอโซน) 2.2 ถ้าอุณหภูมิอากาศโดยเฉลี่ยบนโลกสูงขึ้น จนเกิดภาวะโลก ร้อนจะส่งผลอย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ แต่ คำตอบที่ครูควรรู้ คือ อุณหภูมิอากาศโดยเฉลี่ยบนโลกสูงขึ้น จนเกิดภาวะโลกร้อน ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ โลกเป็นผลทำให้น้ำแข็งขั้วโลกหลอมเหลว ระดับน้ำทะเลจะ สูงขึ้น บางพื้นที่มีอุณหภูมิสูงขึ้นมากจนทำให้เกิดความแห้ง แล้งยาวนานกว่าปกติ และการที่อุณหภูมิของอากาศ เปลี่ยนแปลงไป อาจทำให้โรคระบาดบางอย่างที่หยุดการ ระบาดไปแล้วกลับมาระบาดใหม่ได้ เช่น ไข้เลือดออก มาลาเรีย วณั โรค) 3. ครูเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียนเข้าสู่กิจกรรม 1.1 โดยใช้ คำถาม ดังนี้ นักเรียนรู้หรือไม่ว่าปรากฏการณ์เรือนกระจกเกิดขึ้น ได้อย่างไร และปริมาณแก๊สเรือนกระจกที่มากขึ้นจะส่งผลต่อ ส่ิงมีชีวติ และสงิ่ แวดล้อมอย่างไร 4. นักเรียนอ่านชื่อกิจกรรม และทำเป็นคิดเป็น จากนั้นร่วมกัน อภิปรายเพื่อตรวจสอบความเข้าใจเกี่ยวกับจุดประสงค์ในการทำ กจิ กรรมโดยใชค้ ำถาม ดงั น้ี 4.1 กิจกรรมนี้นักเรียนจะได้เรียนเรื่องอะไร (ปรากฏการณ์ เรือนกระจกของโลก) 4.2 นักเรียนจะได้เรียนรู้เรื่องนี้ด้วยวิธีใด (สร้างแบบจำลอง และ รวบรวมข้อมลู ) ⎯ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวชิ าพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ 86 4.3 เมื่อเรียนแล้วนักเรียนจะทำอะไรได้ (อธิบายการเกิด ขอ้ เสนอแนะเพิ่มเตมิ ปรากฏการณ์เรือนกระจกของโลกและผลของปรากฏการณ์ เรอื นกระจกทีม่ ตี อ่ สง่ิ มชี วี ิตและส่งิ แวดล้อม) ครูเตือนนักเรียนเรื่องการใช้ โคมไฟว่าขณะโคมไฟเปิดอยู่หรือ 4. นักเรียนบันทึกจุดประสงค์ลงในแบบบันทึกกิจกรรม หน้า 27 และ หลังจากปิดโคมไฟใหม่ ๆ โคมไฟ อ่านสิ่งที่ต้องใช้ในการทำกิจกรรม ถ้านักเรียนไม่รู้จักวัสดุอุปกรณ์ จะร้อน นักเรียนไม่ควรนำมือไป บางอย่าง ครูควรนำวัสดุอุปกรณ์มาแสดงให้ดู หรือถ้านักเรียนไม่รู้ แตะบริเวณโคมไฟโดยตรงเพราะ วธิ ีการใชอ้ ปุ กรณ์ ครูควรแนะนำและสาธติ วิธกี ารใชอ้ ุปกรณ์น้นั ๆ จ ะ ร ้ อ น แ ล ะ อ า จ ท ำ ใ ห้ ไ ด้รับ บาดเจบ็ ได้ 5. นักเรียนอ่านทำอย่างไร โดยครูฝึกทักษะการอ่านตามวิธีการอ่านท่ี เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนนั้ ครูตรวจสอบความ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรแ์ ละ เข้าใจเกี่ยวกับวิธีการทำกิจกรรม จนนักเรียนเข้าใจลำดับการทำ ทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ทน่ี ักเรียนจะได้ กจิ กรรม โดยใชค้ ำถาม ดังน้ี 5.1 ขั้นตอนแรกนักเรียนต้องทำอะไร (สร้างแบบจำลองการเกิด ฝึกจากการทำกิจกรรม ปรากฏการณ์เรอื นกระจก) 5.2 ในการสร้างแบบจำลอง นักเรียนต้องเตรียมเทอร์มอมิเตอร์ S1 การสงั เกตความแตกตา่ งระหวา่ งน้ำและน้ำโซดาและ อย่างไร (นำกระดาษสีขาวมาทำเป็นกรวยหุ้มกระเปาะ สังเกตอณุ หภูมิของอากาศภายในขวดแต่ละใบ เทอร์มอมิเตอร์และนำฝาขวดที่เจาะรูแล้วเสียบเข้ากับ เทอร์มอมิเตอร์โดยจัดปลายของเทอร์มอมิเตอร์ด้านที่มีกรวย S2 การใชเ้ ทอรม์ อมเิ ตอร์วดั อุณหภมู ขิ องอากาศภายใน กระดาษติดอยู่ให้ห่างจากฝาขวด ประมาณ 10 เซนติเมตร ขวดทง้ั 2 ใบ แล้วปิดรอยต่อระหว่างฝาขวดและเทอร์มอมิเตอร์ด้วย ดนิ น้ำมัน) S6 การนำข้อมูลที่ได้จากการสังเกตอณุ หภูมภิ ายในขวด 5.3 ในขวดต้องบรรจุอะไร อย่างละเท่าไรบ้าง (ใบหนึ่งบรรจุน้ำ แต่ละใบเมอ่ื ให้ความร้อนและการรวบรวมข้อมูล 200 ลูกบาศก์เซนติเมตร และอีกใบหนึ่งบรรจุน้ำโซดา 200 เกยี่ วกบั การเกิดปรากฏการณ์เรอื นกระจกมาจัด ลูกบาศกเ์ ซนตเิ มตร) กระทำโดยการเขยี นแผนภาพและสอ่ื ใหผ้ อู้ ่ืนเขา้ ใจ 5.4 เมื่อบรรจุน้ำและน้ำโซดาลงในภาชนะแล้ว นักเรียนต้องทำ เกี่ยวกบั การเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกได้ สิ่งใด (สังเกตและร่วมกันอภิปรายว่าน้ำและน้ำโซดามีสิ่งใด แตกตา่ งกันบา้ ง) S8 การลงความเห็นจากขอ้ มลู ที่ได้จากแบบจำลองการ 5.5 ก่อนให้ความร้อนแก่ขวดพลาสติกทั้งสองใบ นักเรียนต้อง เกิดปรากฏการณ์เรือนกระจก ร่วมกันทำอะไร (ร่วมกันอภิปรายและบันทึกว่าอุณหภูมิของ อากาศภายในขวดแต่ละใบจะแตกต่างกันหรือไม่ เพราะเหตุ S14 การอธิบายการเกดิ ปรากฏการณเ์ รอื นกระจกตาม ใด) ธรรมชาตใิ นภาวะปกตแิ ละปรากฏการณเ์ รือน กระจกท่ีรุนแรงขึ้นโดยใชแ้ บบจำลองทีส่ รา้ งขน้ึ C4 การนำเสนอข้อมลู ลจากการสร้างแบบจำลอง เก่ียวกบั การเปรียบเทียบปรากฏการณเ์ รอื นกระจก ตามธรรมชาติในภาวะปกตแิ ละปรากฏการณ์เรอื น กระจกท่รี นุ แรงขึน้ C5 การร่วมสรา้ งแบบจำลองการเกดิ ปรากฏการณ์ เรือนกระจกและรว่ มกันอภปิ รายผลเปรยี บเทยี บ ปรากฏการณ์เรอื นกระจกตามธรรมชาตใิ นภาวะ ปกติและปรากฏการณ์เรือนกระจกทร่ี ุนแรงข้ึน สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

87 คมู่ อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ 5.6 บันทึกอุณหภูมิของอากาศภายในขวดทั้งสองใบทุก ๆ กี่นาที หากนักเรียนไม่สามารถตอบ เป็นเวลาเท่าใด (บันทึกอุณหภูมิของอากาศภายในขวดทุก ๆ คำถามหรืออภิปรายได้ตาม 2 นาที เป็นเวลา 20 นาที) แนวคำตอบ ครูควรให้เวลา นักเรียนคิดอย่างเหมาะสม 5.7 หลังจากบันทึกอุณหภูมิของอากาศในขวดทั้งสองใบครบ 20 รอคอยอย่างอดทน และรับฟัง นาทีแล้ว นักเรียนร่วมกันอภิปรายและเปรียบเทียบใน แนวความคดิ ของนักเรยี น ประเด็นใดบ้าง (นักเรียนร่วมกันอภิปรายและเปรียบเทียบ ความแตกต่างของการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของอากาศ ภายในขวดทง้ั สองใบ) 5.8 นอกจากอภิปรายเกี่ยวกับความแตกต่างของอุณหภูมิของ อากาศภายในขวดทั้งสองใบแล้ว นักเรียนร่วมกันอภิปรายใน ประเด็นใดอีก (ร่วมกันอภิปรายในประเด็นว่า ถ้าให้อุณหภูมิ ของอากาศภายในขวดแต่ละใบแทนอุณหภูมิของอากาศบน โลก แบบจำลองการเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกจากขวด ใบใดแทนปรากฏการณ์เรือนกระจกที่เกิดขึ้นเองตาม ธรรมชาติ และขวดใบใดแทนปรากฏการณ์เรือนกระจกท่ี รุนแรงขึ้นการเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกในธรรมชาติ เพราะเหตใุ ด จากน้ันบนั ทึกโดยเขยี นแผนภาพ) 5.9 นักเรียนต้องอ่านใบความรู้เรื่องอะไร (ใบความรู้ เรื่อง ปรากฏการณเ์ รอื นกระจกของโลก) 5.10เมือ่ อ่านใบความรู้แล้ว นักเรยี นตอ้ งทำอะไรต่อไป (ตรวจสอบ และปรับปรุงแผนภาพที่บันทึกไว้และร่วมกันอภิปรายผลของ ปรากฏการณ์เรือนกระจกที่มีต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม บันทกึ ผล) 6. ครูอาจให้นักเรียนร่วมกันสรุปลำดับการทำกิจกรรมอีกครั้ง โดยใช้ คำถาม ดังนี้ กิจกรรมนี้มีลำดับการทำกิจกรรมอย่างไร (ลำดับการ ทำกจิ กรรม มีดังน้ี 6.1 สร้างแบบจำลองการเกดิ ปรากฏการณ์เรือนกระจก 6.2 อภิปรายวา่ น้ำและน้ำโซดามีสิ่งใดแตกต่างกนั บา้ ง 6.3 อภิปรายและบันทึกว่า ถ้าให้ความร้อนแขวดพลาสติกทั้งสอง ใบเปน็ เวลาเท่ากนั 20 นาที อุณหภมู ขิ องอากาศภายในขดแต่ ละใบจะแตกตา่ งกนั หรือไม่ เพราะเหตุใด ⎯ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครูรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยที่ 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ 88 6.4 เปรียบเทยี บการเปล่ียนแปลงอุณหภูมิของอากาศภายในขวด ขอ้ เสนอแนะเพิ่มเตมิ ท้งั สองใบว่าแตกต่างกันหรอื ไม่ เพราะเหตุใด ครูอาจทบทวนความรู้พนื้ ฐาน 6.5 อภิปรายวา่ ถา้ ให้อุณหภูมขิ องอากาศภายในขวดแตล่ ะใบแทน ของนักเรียน โดยใชค้ ำถามว่าแก๊สที่ อุณหภูมิของอากาศบนโลก แบบจำลองการเกิดปรากฏการณ์ เกิดขน้ึ ในนำ้ โซดาเป็นแก๊สชนิดใด เรือนกระจกจากขวดใบใดแทนการเกิดปรากฏการณ์เรือน ซ่งึ นกั เรียนควรตอบได้วา่ กระจกตามธรรมชาติในภาวะปกติและจากขวดใบใดแทนการ แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ เกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกที่รุนแรงขึ้น และบันทึกโดย เขียนแผนภาพ 6.6 อ่านใบความรู้ เรื่องปรากฏการณ์เรือนกระจกของโลก จากนั้นตรวจสอบแผนภาพที่บันทึกไว้ โดยนำข้อมูลไป ปรบั ปรุงแผนภาพให้ถูกต้อง 6.7 ร่วมกันอภิปรายผลของปรากฏการณ์เรือนกระจกที่มีต่อ สิ่งมีชวี ิตและส่ิงแวดลอ้ ม) 7. ครูอาจให้นักเรียนร่วมกันสรปุ และนำเสนอวิธกี ารสร้างแบบจำลอง การเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจก ถ้านักเรียนนำเสนอวิธีทำใน ขั้นตอนใดไม่ชัดเจน ครูควรอธิบายเพิ่มเติมหรือสาธิตวิธีทำใน ข้นั ตอนน้ันและให้นักเรยี นทำตาม 8. เม่ือเข้าใจวิธีการทำกิจกรรมในทำอย่างไรแล้ว นักเรียนแต่ละกลุ่ม ทำกิจกรรมตามลำดับ ครูควรเดินดูการทำกิจกรรมของนักเรียน และให้คำแนะนำหรือช่วยเหลือตามความจำเป็น 9. นักเรียนแตล่ ะกลมุ่ นำเสนอผลการวัดอุณหภูมิของอากาศในขวดแต่ ละใบในตารางทค่ี รูเตรียมไว้ จากนั้นครูใช้คำถาม ดังน้ี 9.1 น้ำและน้ำโซดามีลักษณะแตกต่างกันอย่างไร (สิ่งที่แตกต่าง กนั คือ ในนำ้ โซดาจะมฟี องแกส๊ แตใ่ นนำ้ ไมม่ ฟี องแกส๊ ) 9.2 ภายในขวดที่บรรจุน้ำและขวดที่บรรจุน้ำโซดา มีสิ่งใด เหมือนกนั และแตกต่างกนั (สิ่งที่เหมอื นกนั คือ ปริมาตรของของเหลวทบ่ี รรจุลงไปในขวด ทั้ง สองใบเท่ากัน และมีที่ว่างของอากาศหรือปริมาตรของ อากาศเทา่ กัน โดยอากาศภายในขวดทั้งสองใบจะมีไอน้ำ แกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์ และแก๊สอ่นื ๆ สิ่งที่แตกต่างกัน คือ ปริมาณแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ โดย ภายในขวดทีบ่ รรจุนำ้ โซดามีแกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์มากกว่า สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

89 คูม่ ือครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยที่ 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ ในขวดท่ีบรรจุนำ้ เน่อื งจากไดร้ บั แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์เพ่ิม ขอ้ เสนอแนะเพ่ิมเติม จากแกส๊ ในนำ้ โซดา) 9.3 เมื่อให้ความร้อน อุณหภูมิของอากาศในขวดแต่ละใบ ก า ร น ำ เ ส น อ ผ ล ก า ร ท ำ ก ิ จ ก ร ร ม ห น้ า เปลี่ยนแปลงแตกต่างกนั หรือไม่ อย่างไร (อุณหภูมขิ องอากาศ ชั้นเรียน ครูอาจให้นักเรียนแต่ละกลุ่ม ในขวดทั้งสองใบเปลี่ยนแปลงแตกต่างกัน โดยเมื่อให้ความ บันทึกข้อมูลลงในตาราง ดังตวั อย่าง ร้อน อุณหภูมิของอากาศในขวดที่บรรจุน้ำโซดาจะสูงกว่า อณุ หภูมิของอากาศในขวดทบ่ี รรจุน้ำ) อณุ หภูมขิ องอากาศ อณุ หภมู ิของอากาศ 9.4 เพราะเหตุใดอุณหภูมิของอากาศในขวดที่บรรจุน้ำโซดาจะสูง กว่าอุณหภูมิของอากาศในขวดที่บรรจุน้ำ (เพราะในขวดท่ี เวลา ภายในขวดทีบ่ รรจุ ภายในขวดท่บี รรจุ บรรจุน้ำโซดามีแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์มากกว่าในขวดท่ี (นาที) นำ้ (๐C) นำ้ โซดา (๐C) บรรจุนำ้ ) 9.5 แบบจำลองการเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกในขวดใบใด กลุ่ม กลมุ่ กลมุ่ กลุ่ม กลุ่ม กลมุ่ แทนการเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกตามธรรมชาติในภาวะ ปกติและขวดใบใดแทนการเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกท่ี ที่... ท่.ี .. ท.่ี .. ท่ี... ท่.ี .. ท.่ี .. รุนแรงขึ้น เพราะเหตุใด (แบบจำลองในขวดที่บรรจุน้ำ แทน การเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกตามธรรมชาติในภาวะปกติ 0 เพราะมปี ริมาณแกส๊ เรือนกระจกน้อยกว่าขวดทบ่ี รรจุน้ำโซดา จงึ มีการกักเกบ็ และคายความรอ้ นนอ้ ยกว่า ส่งผลให้มอี ุณหภมู ิ 2 ของอากาศภายในขวดทีบ่ รรจุนำ้ มีอุณหภมู ิตำ่ กว่าขวดที่บรรจุ น้ำโซดา ส่วนแบบจำลองในขวดที่บรรจุน้ำโซดา แทนการเกิด 4 ปรากฏการณ์เรือนกระจกที่รุนแรงขึ้น เพราะมีปริมาณแก๊ส คาร์บอนไดออกไซด์มากกว่าขวดที่บรรจุน้ำ จึงมีการกักเก็บ 6 และคายความร้อนมากกว่า ส่งผลให้มีอุณหภูมิของอากาศ ภายในขวดทีบ่ รรจุน้ำโซดามอี ณุ หภูมิสูงกวา่ ขวดที่บรรจนุ ้ำ) 8 10. นักเรียนอ่านใบความรู้ เรื่องปรากฏการณ์เรือนกระจกของโลก จากน้นั ครตู รวจสอบความเข้าใจจากการอา่ นโดยใชค้ ำถาม ดงั นี้ 10 10.1รังสีจากดวงอาทิตย์แผ่มายังโลกแล้ว มีการสะท้อนกลับ ออกไปหมดหรือไม่ อย่างไร (สะทอ้ นกลับออกไปบางสว่ น โดย 12 เมฆ ฝุ่นละอองในบรรยากาศจะดูดกลืนรังสีไว้บางส่วนและ สะท้อนรังสีกลับออกไปบางส่วน และรังสีส่วนที่เหลือจะผ่าน 14 เข้ามายงั โลก) 16 18 20 ⎯ สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวชิ าพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ 90 10.2 พื้นทวีปและมหาสมุทรจะปล่อยรังสีจะปล่อยรังสีที่ดูดกลืนไว้ หากนักเรียนไม่สามารถตอบ บางส่วนกลับออกสู่บรรยากาศอีกครั้งเป็นรังสีความร้อน คำถามหรืออภิปรายได้ตามแนว เรยี กวา่ อะไร (รงั สีอนิ ฟราเรด) คำตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน 10.3 จ า ก น ั ้ น แ ก ๊ ส เ ร ื อ น ก ร ะ จ ก ใ น บ ร ร ย า ก า ศ จ ะ ด ู ด ก ล ื น ร ั ง สี และรับฟังแนวความคิดของ อินฟราเรดไว้ทั้งหมดหรือไม่ อย่างไร (แก๊สเรือนกระจกใน นักเรียน บรรยากาศจะดูดกลืนรังสีอินฟราเรดไว้บางส่วน โดยแก๊ส เรือนกระจกในบรรยากาศจะดูดกลืนรังสีอินฟราเรดไว้ส่วน หนึ่ง จากน้นั จะปล่อยรังสีอินฟราเรดทดี่ ูดกลืนไว้กลับสู่ผิวโลก อีกคร้ัง) 10.4 ป ร า ก ฏ ก า ร ณ ์ เ ร ื อน ก ร ะจ ก ท ำ ใ ห ้ บ ร ร ย า ก า ศ ข อง โ ล ก เป็น อย่างไร (ทำให้เกิดการสะสมพลังงานความร้อนไว้ใน บรรยากาศของโลกมากข้ึน) 10.5แก๊สเรือนกระจกมีอะไรบ้าง (แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ แก๊ส มีเทน แก๊สไนตรัสออกไซด์ คลอโรฟลูออโรคาร์บอน ไอน้ำ และโอโซน) 10.6กิจกรรมใดบ้างที่ก่อให้เกิดแก๊สเรือนกระจก (การระเหยของ น้ำ การคายน้ำของพืช การทับถมของซากพืชและซากสัตว์ การเผาป่า การเผาไหมเ้ ช้อื เพลงิ ) 10.7 ภาวะโลกร้อนส่งผลกระทบ ต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล ้ อ ม อย่างไร (น้ำแข็งขั้วโลกหลอมเหลว ระดับน้ำทะเลจะสูงข้ึน บางพื้นที่มีอุณหภูมิสูงขึ้นมากจนทำให้เกิดความ แห้งแล้ง ยาวนานกว่าปกติ และการที่อุณหภูมิของอากาศเปลี่ยนแปลง ไป อาจทำให้โรคระบาดบางอย่างที่หยุดการระบาดไปแล้ว กลบั มาระบาดใหม่ได้ เช่น ไข้เลอื ดออก มาลาเรีย วัณโรค) 11. นักเรียนปรับปรุงแผนภาพแล้วนำเสนอแผนภาพแบบจำลอง ปรากฏการณ์เรือนกระจกทั้งสองแผนภาพ โดยให้แต่ละกลุ่มนำ แผนภาพไปติดแสดงบนกระดานแล้วผลัดกันอธิบายการเกิด ปรากฏการณ์เรือนกระจก ซึ่งครูอาจใช้คำถามกระตุ้นการอภิปราย ดังนี้ 11.1แผนภาพแบบจำลองการเกิดปรากฏการณเ์ รือนกระจกในขวด ที่บรรจุน้ำอธิบายการเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกใน ธรรมชาติได้ว่าอย่างไร (จากแผนภาพแบบจำลองการเกิด สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

91 คมู่ อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภัยธรรมชาติ ปรากฏการณ์เรือนกระจกในขวดที่บรรจุน้ำซึ่งอากาศภายใน ถ้าครูพบว่านักเรียนยังมี ขวดประกอบด้วยไอน้ำและแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ซึ่งเป็น แนวคิดคลาดเคลื่อนเกี่ยวกับ แก๊สเรือนกระจก และอาจมีแก๊สอื่น ๆ ด้วย เช่น แก๊ส ปรากฏการณ์เรือนกระจกของ ออกซิเจน แกส๊ ไนโตรเจน แก๊สเรือนกระจกจะกักเกบ็ และคาย โลก ให้ร่วมกันอภิปรายจน ความร้อน ทำให้อุณหภูมิของอากาศในขวดที่บรรจุน้ำมี นกั เรียนมีแนวคิดท่ีถกู ต้อง อุณหภูมิสูงขึ้น แต่อุณหภูมิจะสูงน้อยกว่าในขวดที่บรรจุน้ำ โซดา แบบจำลองนี้จึงเป็นแบบจำลองที่แทนปรากฏการณ์ เรอื นกระจกตามธรรมชาติในภาวะปกติ) 11.2แผนภาพแบบจำลองการเกดิ ปรากฏการณ์เรือนกระจกในขวด ที่บรรจุน้ำโซดาอธิบายการเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจกใน ธรรมชาติได้ว่าอย่างไร (แผนภาพแบบจำลองการเกิด ปรากฏการณ์เรือนกระจกในขวดที่บรรจุน้ำโซดาซึ่งอากาศ ภายในขวดประกอบด้วยไอน้ำและแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ และอาจมีแก๊สอื่น ๆ ด้วย เช่น แก๊สออกซิเจน แก๊สไนโตรเจน โดยจะมีแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์มากกว่าขวดที่บรรจุน้ำ จึงมี การกักเก็บและคายความร้อนมากกวา่ ขวดทีบ่ รรจุน้ำ ส่งผลให้ อุณหภมู ขิ องอากาศในขวดทบ่ี รรจุนำ้ โซดามีอุณหภูมิสูงกว่าใน ขวดที่บรรจุน้ำ แบบจำลองนี้จึงเป็นแบบจำลองที่แทน ปรากฏการณ์เรอื นกระจกท่ีรนุ แรงข้ึน) 11.3 ปรากฏการณ์เรือนกระจกตามธรรมชาติในภาวะปกติมีผลต่อ สงิ่ มีชวี ติ และสงิ่ แวดล้อมอยา่ งไร (ปรากฏการณ์เรือนกระจกที่ เกิดขึ้นตามธรรมชาติมีผลทำให้อุณหภูมิอากาศของโลก เหมาะสมตอ่ การดำรงชวี ิตของส่งิ มีชวี ิต) ⎯ สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครูรายวชิ าพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ 92 12. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามในสิ่งที่อยากรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกบั การเตรียมตัวลว่ งหน้าสำหรับครู การเกิดปรากฏการณ์เรือนกระจก จากนั้นร่วมกันอภิปรายและ เพ่ือจดั การเรยี นรใู้ นครงั้ ถดั ไป ลงข้อสรุปว่า ปรากฏการณ์เรือนกระจกตามธรรมชาติในภาวะ ปกตสิ ่งผลทำให้อุณหภูมิของอากาศโดยเฉลี่ยของโลกเหมาะสม ในครั้งถัดไป นักเรยี นจะได้ทำกจิ กรรม ต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต ส่วนปรากฏการณ์เรือนกระจกท่ี ท่ี 1.2 เราจะลดปรมิ าณแกส๊ เรือนกระจกได้ รุนแรงขึ้นเกิดจากปริมาณแก๊สเรือนกระจกเพิ่มขึ้น ทำให้มีการ อย่างไร ครเู ตรยี มชดุ เกม Too Little Too Late กกั เกบ็ ความร้อนและคายความรอ้ นมากขน้ึ ทำให้อุณหภมู ิเฉล่ีย สำหรบั การทำกิจกรรม 1 ชุดต่อ 1 กลุ่ม และครู ของอากาศบนโลกสูงขึ้นจนเกิดภาวะโลกร้อน ซึ่งส่งผลต่อ ให้นกั เรยี นคำนวณการปล่อยแกส๊ เรอื นกระจก ส่ิงมชี วี ิตและสิ่งแวดล้อม (S13) ของตนเองมาลว่ งหน้า โดยกรอกขอ้ มูล พฤติกรรมการดำรงชวี ิตของตนเองลงในเว็บไซต์ 13. นักเรียนตอบคำถามใน ฉันรู้อะไร และร่วมกันอภิปรายเพื่อให้ได้ ขององคก์ ารบริหารจดั การกา๊ ซเรือนกระจก แนวคำตอบทถ่ี ูกตอ้ ง (องคก์ ารมหาชน) โดยสแกนจาก QR code ซงึ่ อยูใ่ นหนงั สอื เรียน หนา้ 42 1. นกั เรยี นสรปุ สงิ่ ทไ่ี ด้เรยี นรู้ในกจิ กรรมนี้ จากนัน้ นักเรยี นอ่าน สิง่ ทีไ่ ด้เรยี นรู้ และเปรียบเทียบกับข้อสรุปของตนเอง 14. ครูกระตุ้นให้นักเรียนฝกึ ตั้งคำถามเกี่ยวกับเรื่องทีส่ งสัยหรืออยากรู้ เพิ่มเติมใน อยากรู้อีกว่า จากนั้นครูอาจสุ่มนักเรียน 2-3 คน นำเสนอคำถามของตนเองหน้าชั้นเรียน และให้นักเรียนร่วมกัน อภปิ รายเกยี่ วกับคำถามทีน่ ำเสนอ 15. ครูนำอภิปรายเพื่อให้นักเรียนทบทวนว่าได้ฝึกทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตร์และทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 อะไรบ้างและใน ขน้ั ตอนใด จากนั้นบนั ทกึ ลงในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม หนา้ 33 จากน้ันให้นกั เรียนจดบันทึกข้อมูลพฤตกิ รรม การดำรงชวี ติ ของตนเองและบันทกึ คา่ จากการ คำนวณการปล่อยแกส๊ เรอื นกระจกของตนเองมา ด้วย เพือ่ นำมาอภปิ รายผลในชนั้ เรียน สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

93 คมู่ อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ แนวคำตอบในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม 1. สรา้ งแบบจำลองและอธิบายการเกิดปรากฏการณเ์ รอื นกระจกของโลก 2. รวบรวมขอ้ มลู และอธิบายผลของปรากฏการณ์เรือนกระจกทมี่ ตี อ่ สิ่งมีชีวิต และสงิ่ แวดล้อม แกส๊ โดยสงั เกตเหน็ แกส๊ ในนำ้ โซดา ส่วนในนำ้ ไมพ่ บแก๊ส ⎯ สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ 94 นกั เรียนตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง เช่น อณุ หภมู ขิ องอากาศภายในขวดท่บี รรจนุ ำ้ โซดามอี ณุ หภูมสิ ูงกวา่ ขวดท่บี รรจนุ ำ้ อากาศภายในขวดท่ีบรรจุน้ำโซดามแี กส๊ คาร์บอนไดออกไซดม์ ากกว่าในที่บรรจุขวดนำ้ เน่อื งจาก ไดร้ ับแก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์เพ่ิมจากน้ำโซดา จงึ มีการกักเกบ็ และคายความร้อนมากกวา่ ทำให้ อณุ หภูมขิ องอากาศภายในขวดทีบ่ รรจนุ ้ำโซดาสงู กวา่ อณุ หภูมขิ องอากาศภายในขวดที่บรรจนุ ้ำ นกั เรยี นตอบตามผลการสังเกต เชน่ 25.0 25.0 25.6 25.5 26.4 26.8 28.2 28.5 30.8 31.2 31.5 32.0 32.0 32.4 32.2 32.5 32.5 32.9 32.8 33.5 33.0 33.8 สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

95 คมู่ อื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ ✓ อุณหภูมิของอากาศในขวดทบี่ รรจุนำ้ โซดาจะมีอณุ หภมู สิ ูงกว่าอณุ หภมู ขิ องอากาศในขวดทบี่ รรจนุ ำ้ ในขวดทบี่ รรจนุ ้ำโซดามีปรมิ าณแกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์มากกวา่ ในขวดทบี่ รรจนุ ำ้ ทำใหม้ กี ารกกั เก็บและคายความร้อนมากกวา่ สง่ ผลใหอ้ ณุ หภูมขิ องอากาศในขวดท่ี บรรจุนำ้ โซดาสูงกวา่ อุณหภูมิของอากาศในขวดท่ีบรรจุนำ้ แทนปรากฏการณเ์ รือนกระจก แทนปรากฏการณ์เรอื นกระจก ตามธรรมชาติในภาวะปกติ ที่รนุ แรงข้นึ ⎯ สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครูรายวชิ าพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ 96 ปรากฏการณเ์ รือนกระจกทำให้อุณหภมู ขิ องอากาศบนโลกเหมาะสมตอ่ การดำรงชวี ิตของ สิง่ มีชวี ติ แต่ถ้าแก๊สเรอื นกระจกในบรรยากาศโดยเฉล่ียมากกวา่ ปกติ จะทำให้มกี าร ดูดกลืนและปลอ่ ยรงั สอี ินฟราเรดมากขนึ้ ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้อุณหภูมขิ องอากาศโดยเฉลย่ี บนโลกสงู ขึน้ จนเกดิ ภาวะโลกร้อน ทำใหเ้ กดิ การเปลี่ยนแปลงภมู อิ ากาศโลกเป็นผลทำให้ นำ้ แขง็ ขั้วโลกหลอมเหลว ระดบั นำ้ ทะเลจะสงู ขน้ึ และบางพ้นื ทจ่ี ะมอี ณุ หภูมสิ ูงขน้ึ มากจน ทำใหเ้ กิดความแห้งแล้งยาวนานกวา่ ปกติ และการท่ีอณุ หภูมขิ องอากาศเปล่ียนแปลงไป อาจทำให้โรคระบาดบางอย่างท่ีหยุดการระบาดไปแลว้ กลบั มาระบาดใหม่ เชน่ ไขเ้ ลอื ดออก มาลาเรยี วณั โรค สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

97 ค่มู ือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ ปรากฏการณเ์ รือนกระจกเกดิ จากแก๊สเรือนกระจกในบรรยากาศมกี ารกักเก็บและคาย ความรอ้ นบางส่วนกลับสู่ผวิ โลก ทำใหอ้ ากาศบนโลกมอี ุณหภูมิโดยเฉลี่ยเหมาะสมต่อ การดำรงชวี ติ ของส่งิ มชี ีวติ ขวดที่บรรจุนำ้ แทนปรากฏการณ์เรอื นกระจกตามธรรมชาติในภาวะปกติ สว่ นขวดที่บรรจนุ ้ำโซดา แทนปรากฏการณเ์ รอื นกระจกท่ีรนุ แรงขน้ึ เพราะในขวดท่บี รรจนุ ำ้ โซดามีปรมิ าณแกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์มากกว่าในขวดที่บรรจนุ ้ำ ทำใหม้ กี ารกักเกบ็ และคายความรอ้ นมากกวา่ ส่งผลให้อุณหภมู ิของอากาศในขวดทบ่ี รรจุน้ำโซดาสงู กวา่ อณุ หภูมิของอากาศในขวดทบ่ี รรจุน้ำ ปรากฏการณเ์ รอื นกระจกตามธรรมชาตใิ นภาวะปกติ สง่ ผลให้อากาศบนโลกมอี ุณหภูมิบรรยากาศโดยเฉลี่ยเหมาะสม ตอ่ การดำรงชีวติ ของสิ่งมชี ีวิต ส่วนปรากฏการณ์เรอื นกระจกทรี่ นุ แรงขึน้ สง่ ผลให้อณุ หภมู ขิ องอากาศโดยเฉลี่ยบน โลกสงู ขนึ้ จนเกิดภาวะโลกรอ้ น ทำให้เกิดการเปลยี่ นแปลงภูมอิ ากาศโลก เปน็ ผลทำให้นำ้ แข็งขว้ั โลกหลอมเหลว ระดับนำ้ ทะเลจะสูงขน้ึ และบางพ้ืนทจ่ี ะมอี ณุ หภมู สิ ูงขึน้ มากจนทำใหเ้ กดิ ความแห้งแลง้ ยาวนานกวา่ ปกติ และการท่ี อุณหภมู ิของอากาศเปลีย่ นแปลงไปอาจทำใหโ้ รคระบาดบางอย่างทีห่ ยดุ การระบาดไปแล้วกลบั มาระบาดใหมไ่ ด้ แก๊สเรือนกระจกในธรรมชาติ ได้แก่ แก๊สมีเทน แกส๊ ไนตรัสออกไซด์ คลอโรฟลอู อโรคารบ์ อน และโอโซน ⎯ สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวชิ าพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ 98 แบบจำลองการเกิดปรากฏการณ์เรอื นกระจกเหมือนกบั ปรากฏการณท์ เ่ี กดิ ขึน้ ในธรรมชาติ คือ มไี อน้ำและแก๊สคาร์บอนไดออกไซดซ์ งึ่ เป็นแกส๊ เรอื นกระจกเหมอื นกนั แต่แตกต่างกับ ปรากฏการณ์ท่เี กิดขน้ึ ในธรรมชาติ คือ ในธรรมชาติจะพบแกส๊ เรอื นกระจกชนิดตา่ ง ๆ ไดอ้ กี และแก๊สเรอื นกระจกทเ่ี กดิ ขนึ้ ในธรรมชาติมีปรมิ าณมากกว่าในแบบจำลอง จากแบบจำลองขวดใบทีบ่ รรจุนำ้ แทนแบบจำลองการเกดิ ปรากฏการณ์เรือนกระจกตามธรรมชาตใิ นภาวะปกติ สว่ นขวดทีบ่ รรจุน้ำโซดาแทน ปรากฏการณ์เรือนกระจกทร่ี ุนแรงขึ้น เน่ืองจากในขวดทบ่ี รรจนุ ำ้ โซดามปี รมิ าณแกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์มากกว่าในขวดที่บรรจนุ ้ำ ทำให้ในขวดทบี่ รรจุ นำ้ โซดามกี ารกกั เกบ็ และคายความรอ้ นมากกว่าในขวดท่บี รรจุนำ้ สง่ ผลให้อณุ หภูมขิ องอากาศในขวดทบ่ี รรจุนำ้ โซดาสงู กวา่ อุณหภมู ิของอากาศในขวด ที่บรรจุนำ้ ซง่ึ ปรากฏการณเ์ รอื นกระจกตามธรรมชาติในภาวะปกติสง่ ผลทำให้อุณหภูมิของอากาศโดยเฉลย่ี ของโลกเหมาะสมตอ่ การดำรงชวี ิตของ ส่งิ มีชีวติ แตป่ รากฏการณ์เรือนกระจกท่ีรนุ แรงขนึ้ เปน็ สาเหตุทำใหอ้ ุณหภูมขิ องอากาศโดยเฉลย่ี บนโลกสงู ขนึ้ จนเกิดภาวะโลกรอ้ น ทำใหเ้ กดิ การ เปลย่ี นแปลงภูมิอากาศโลกเป็นผลทำให้นำ้ แขง็ ขวั้ โลกหลอมเหลว ระดับน้ำทะเลจะสูงขึน้ และบางพื้นทจ่ี ะมอี ุณหภมู สิ ูงข้นึ มากจนทำใหเ้ กดิ ความแห้ง แลง้ ยาวนานกวา่ ปกติ และการท่ีอุณหภูมขิ องอากาศเปลย่ี นแปลงไปอาจทำให้โรคระบาดบางอยา่ งทีห่ ยดุ การระบาดไปแล้วกลบั มาระบาดใหม่ ปรากฏการณ์เรือนกระจกเกิดจากแก๊สเรอื นกระจกในบรรยากาศของโลกกกั เกบ็ ความรอ้ นและคาย ความร้อนบางส่วนกลบั สผู่ ิวโลก ทำให้อุณหภมู ิของอากาศโดยเฉลี่ยของอากาศบนโลกเหมาะสม ต่อการดำรงชีวติ ของสิ่งมชี วี ิต แต่ถา้ มปี ริมาณแก๊สเรือนกระจกเพิ่มขนึ้ จะทำใหม้ กี ารกกั เกบ็ ความ รอ้ นและคายความรอ้ นมากขึ้น ทำให้อุณหภูมเิ ฉลี่ยของอากาศบนโลกสงู ขนึ้ จนเกิดภาวะโลกร้อน ทำใหเ้ กิดการเปลีย่ นแปลงภูมิอากาศของโลก ซ่ึงส่งผลตอ่ สิง่ มชี ีวติ และสิง่ แวดลอ้ ม สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

99 ค่มู อื ครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ คำถามของนกั เรียนทต่ี งั้ ตามความอยากรู้ของตนเอง         ⎯ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวชิ าพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภัยธรรมชาติ 100 แนวการประเมินการเรียนรู้ การประเมนิ การเรียนรขู้ องนักเรียนทำได้ ดงั น้ี 1. ประเมินความรูเ้ ดิมจากการอภปิ รายในช้นั เรยี น 2. ประเมนิ การเรยี นร้จู ากคำตอบของนกั เรียนระหวา่ งการจดั การเรยี นรแู้ ละจากแบบบันทึกกจิ กรรม 3. ประเมนิ ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์และทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 จากการทำกิจกรรมของนกั เรยี น การประเมินจากการทำกิจกรรมท่ี 1.1 ปรากฏการณเ์ รอื นกระจกของโลกเปน็ อย่างไร รหสั สง่ิ ทีป่ ระเมิน คะแนน ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ S1 การสงั เกต S2 การวดั S6 การจดั กระทำและสอ่ื ความหมายขอ้ มลู S8 การลงความเหน็ จากข้อมูล S13 การตคี วามหมายขอ้ มูลและลงขอ้ สรปุ S14 การสร้างแบบจำลอง ทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 C4 การส่อื สาร C5 ความรว่ มมือ รวมคะแนน สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

101 คู่มอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 4 ปรากฏการณข์ องโลกและภยั ธรรมชาติ ตาราง รายการประเมินและเกณฑ์การประเมินทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ทกั ษะกระบวนการ รายการประเมนิ ดี (3) เกณฑ์การประเมิน ควรปรบั ปรุง (1) ทางวิทยาศาสตร์ พอใช้ (2) S1 การสงั เกต การใชป้ ระสาทสัมผสั สามารถใช้ประสาทสัมผัส สามารถใช้ประสาทสัมผัส สามารถใช้ประสาท เก็บรายละเอียด เกบ็ รายละเอยี ดข้อมูลของ เก็บรายละเอียดข้อมูลของสิง่ สมั ผัสเกบ็ รายละเอยี ด ขอ้ มูลของ ส่ิงทเี่ กดิ ขนึ้ ในแบบจำลอง ท่ีเกดิ ข้ึนในแบบจำลองการ ขอ้ มลู ของส่ิงทีเ่ กิดข้ึนใน ส่ิงท่เี กิดข้ึนใน การเกิดปรากฏการณ์ เกดิ ปรากฏการณ์ แบบจำลองการเกดิ แบบจำลองการเกิด เรือนกระจกไดอ้ ย่าง เรือนกระจกไดค้ รบถ้วน จาก ปรากฏการณ์เรือน ปรากฏการณ์เรือน หลากหลาย ดว้ ยตัวเอง การชแ้ี นะของครูหรือผู้อืน่ กระจกไดเ้ พยี งบางส่วน กระจก โดยไมเ่ พิ่มความคิดเห็น หรอื มีการเพิ่มเตมิ ความ แม้วา่ จะได้รับคำชี้แนะ คดิ เหน็ จากครหู รอื ผู้อ่นื S2 การวดั การใช้เทอร์มอมิเตอร์ สามารถใช้เทอร์มอมเิ ตอร์ สามารถใช้เทอร์มอมเิ ตอร์ สามารถใช้เทอรม์ อมิเตอร์ วดั อุณหภูมิของ วัดอุณหภูมิของอากาศ วดั อุณหภูมิของอากาศ วัดอุณหภมู ิของอากาศ อากาศภายในขวด ในแบบจำลองการเกิด ในแบบจำลองการเกิด ในแบบจำลองการเกิด ในแบบจำลองการเกิด ปรากฏการณ์เรือนกระจก ปรากฏการณ์เรือนกระจก ปรากฏการณ์เรือน ปรากฏการณ์เรือน ได้ถูกต้องดว้ ยตนเอง ได้ถูกต้อง จากการชี้แนะของ กระจกได้ถูกต้อง ไดเ้ พียง กระจก ครูหรือผู้อื่น บางส่วน แมว้ า่ จะไดร้ บั คำ ช้ีแนะจากครหู รือผู้อ่นื S6 การจัดกระทำ การนำข้อมูลที่ได้ สามารถนำข้อมลู ที่ได้จาก สามารถนำข้อมลู ท่ีไดจ้ าก สามารถนำข้อมลู ที่ได้ และส่ือความหมาย จากการสงั เกต การสังเกตอุณหภมู ภิ ายใน การสงั เกตอุณหภูมภิ ายใน จากการสงั เกตอุณหภมู ิ อณุ หภูมภิ ายในขวด ขวดแต่ละใบเมือ่ ให้ความ ขวดแตล่ ะใบเมอื่ ให้ความ ภายในขวดแต่ละใบเมอ่ื แต่ละใบเมอื่ ให้ความ รอ้ นและการรวบรวม รอ้ นและการรวบรวมข้อมลู ให้ความร้อนและการ รอ้ นและการ ข้อมูลเกี่ยวกับการเกิด เกีย่ วกบั การเกิด รวบรวมข้อมลู เกีย่ วกับ รวบรวมขอ้ มูล ปรากฏการณ์ ปรากฏการณ์เรือนกระจกมา การเกดิ ปรากฏการณ์ เกีย่ วกับการเกิด เรือนกระจกมาจัดกระทำ จดั กระทำโดยเขียนแผนภาพ เรือนกระจกมาจัด ปรากฏการณ์เรือน โดยเขียนแผนภาพและสื่อ และส่อื ใหผ้ ู้อนื่ เขา้ ใจเกย่ี วกบั กระทำโดยเขียน กระจกมาจดั กระทำ ให้ผู้อ่ืนเข้าใจเกี่ยวกับการ การเกิดปรากฏการณ์เรือน แผนภาพและสื่อใหผ้ ู้อ่นื โดยเขียนแผนภาพ เกิดปรากฏการณเ์ รือน กระจกได้ถูกต้อง และ เขา้ ใจเกย่ี วกับการเกดิ และส่ือให้ผู้อ่ืนเขา้ ใจ กระจกไดถ้ ูกต้อง ครบถว้ น ครบถว้ น จากการชี้แนะของ ปรากฏการณเ์ รือน เกี่ยวกบั การเกดิ และเข้าใจง่ายด้วยตนเอง ครูหรอื ผู้อื่น กระจกได้ถูกต้องเพยี ง ปรากฏการณ์เรือน บางสว่ น แมว้ ่าจะไดร้ ับ กระจกได้ ⎯ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มือครรู ายวชิ าพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ 102 ทกั ษะกระบวนการ รายการประเมิน ดี (3) เกณฑก์ ารประเมิน ควรปรับปรงุ (1) ทางวิทยาศาสตร์ พอใช้ (2) การชแ้ี นะจากครหู รอื ผูอ้ ่ืน S8 การลงความเห็น การลงความเหน็ จาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็น จากข้อมูล ขอ้ มลู ท่ีได้จาก ขอ้ มลู ที่ได้จากแบบจำลอง ข้อมลู ที่ไดจ้ ากแบบจำลอง จากข้อมูลที่ไดจ้ าก แบบจำลองการเกดิ การเกิดปรากฏการณ์เรอื น การเกดิ ปรากฏการณ์เรอื น แบบจำลองการเกิด ปรากฏการณ์เรือน กระจกได้ถูกต้องด้วย กระจกได้ถูกต้อง จากการ ปรากฏการณ์เรือน กระจกไดว้ า่ ตนเองวา่ แบบจำลองขวด ชี้แนะของครหู รือผอู้ ืน่ ว่า กระจกได้ถูกต้องเพยี ง แบบจำลองขวดใบที่ ใบที่ใส่น้ำแทนแบบจำลอง แบบจำลองขวดใบที่ใส่นำ้ บางส่วน แม้ว่าจะไดร้ ับ ใส่นำ้ แทน การเกิดปรากฏการณ์เรอื น แทนแบบจำลองการเกิด การชีแ้ นะจากครูหรอื แบบจำลองการเกิด กระจกตามธรรมชาติใน ปรากฏการณเ์ รือนกระจก ผู้อ่นื ว่าแบบจำลองขวด ปรากฏการณเ์ รือน ภาวะปกติ สว่ นขวดท่ใี ส่นำ้ ตามธรรมชาติในภาวะปกติ ใบที่ใสน่ ้ำแทน กระจกตาม โซดาแทนปรากฏการณ์ ส่วนขวดท่ใี ส่น้ำโซดาแทน แบบจำลองการเกิด ธรรมชาติในภาวะ เรอื นกระจกทร่ี ุนแรงขึ้นใน ปรากฏการณเ์ รือนกระจกท่ี ปรากฏการณ์เรือน ปกติ สว่ นขวดทใี่ ส่ บรรยากาศ เน่ืองจากใน รนุ แรงขน้ึ ในบรรยากาศ กระจกตามธรรมชาตใิ น นำ้ โซดาแทน ขวดทีใ่ ส่นำ้ โซดามปี ริมาณ เน่ืองจากในขวดท่ีใสน่ ้ำโซดา ภาวะปกติ สว่ นขวดที่ใส่ ปรากฏการณเ์ รือน แกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์ มีปริมาณแกส๊ น้ำโซดาแทน กระจกที่รุนแรงข้ึน มากกว่าในขวดที่ใส่น้ำ ทำ คารบ์ อนไดออกไซด์มากกวา่ ปรากฏการณเ์ รือน เนอ่ื งจากในขวดที่ใส่ ใหใ้ นขวดที่ใส่นำ้ โซดามี ในขวดทใี่ สน่ ำ้ ทำให้ในขวดที่ กระจกทรี่ ุนแรงข้ึนใน นำ้ โซดามปี ริมาณ การกักเก็บและคายความ ใสน่ ้ำโซดามกี ารกักเก็บและ บรรยากาศ เน่ืองจากใน แกส๊ รอ้ นมากกวา่ ในขวดท่ใี ส่น้ำ คายความร้อนมากกวา่ ใน ขวดที่ใส่น้ำโซดามี คาร์บอนไดออกไซด์ สง่ ผลใหอ้ ณุ หภมู ขิ อง ขวดทีใ่ สน่ ้ำ สง่ ผลใหอ้ ุณหภมู ิ ปริมาณแกส๊ มากกว่าในขวดทีใ่ ส่ อากาศในขวดที่ใสน่ ้ำโซดา ของอากาศในขวดทใี่ ส่นำ้ คาร์บอนไดออกไซด์ น้ำ ทำใหใ้ นขวดท่ีใส่ สูงกวา่ อุณหภูมิของอากาศ โซดาสูงกว่าอุณหภมู ิของ มากกวา่ ในขวดท่ีใสน่ ้ำ นำ้ โซดามกี ารกักเกบ็ ในขวดทีใ่ สน่ ้ำ อากาศในขวดที่ใสน่ ำ้ ทำให้ในขวดที่ใส่น้ำ แต่ และคายความรอ้ น ขาดเหตุผลที่ชัดเจนใน มากกวา่ ในขวดทใี่ ส่ การอธิบายการเกิด นำ้ สง่ ผลให้อุณหภมู ิ ปรากฏการณเ์ รือน ของอากาศในขวดท่ี กระจก ใส่น้ำโซดาสงู กว่า สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

103 คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 4 ปรากฏการณ์ของโลกและภยั ธรรมชาติ ทกั ษะกระบวนการ รายการประเมนิ ดี (3) เกณฑก์ ารประเมิน ควรปรบั ปรงุ (1) ทางวิทยาศาสตร์ พอใช้ (2) อณุ หภมู ิของอากาศ ในขวดที่ใส่น้ำ S13 การ การตีความหมาย สามารถตีความหมายข้อมลู สามารถตคี วามหมายข้อมลู สามารถตีความหมาย ตีความหมายข้อมลู ข้อมูลและลงข้อสรปุ และลงข้อสรุปเก่ียวกบั การ และลงข้อสรุปเกี่ยวกับการ ขอ้ มลู และลงข้อสรปุ และลงข้อสรุป เกีย่ วกับการเกดิ เกดิ ปรากฏการณ์เรือน เกิดปรากฏการณ์ เกย่ี วกับการเกดิ ปรากฏการณ์เรือน กระจกของโลกได้ถูกต้อง เรอื นกระจกของโลกได้ ปรากฏการณเ์ รือน กระจกของโลกได้วา่ ด้วยตนเองวา่ ปรากฏการณ์ ถกู ต้อง จากการชแี้ นะของ กระจกของโลกได้ ปรากฏการณเ์ รือน เรือนกระจกตามธรรมชาติ ครหู รือผู้อื่นว่าปรากฏการณ์ ถกู ต้องเพียงบางสว่ น กระจกตาม ในภาวะปกตสิ ่งผลทำให้ เรอื นกระจกตามธรรมชาตใิ น แม้ว่าจะได้รบั การชแ้ี นะ ธรรมชาติในภาวะ อณุ หภมู ขิ องอากาศโดย ภาวะปกตสิ ่งผลทำให้ จากครหู รอื ผู้อื่นวา่ ปกติสง่ ผลทำให้ เฉลยี่ ของโลกเหมาะสมตอ่ อณุ หภมู ขิ องอากาศโดยเฉลี่ย ปรากฏการณ์เรือน อุณหภูมิของอากาศ การดำรงชีวติ ของส่ิงมชี ีวิต ของโลกเหมาะสมต่อการ กระจกตามธรรมชาติใน โดยเฉลย่ี ของโลก สว่ นปรากฏการณเ์ รือน ดำรงชีวติ ของส่งิ มีชวี ิต ส่วน ภาวะปกตสิ ง่ ผลทำให้ เหมาะสมต่อการ กระจกท่รี นุ แรงขึ้นเกดิ จาก ปรากฏการณเ์ รือนกระจกที่ อุณหภมู ิของอากาศโดย ดำรงชีวติ ของ ปรมิ าณแก๊สเรือนกระจก รุนแรงขึ้นเกดิ จากปรมิ าณ เฉลี่ยของโลกเหมาะสม ส่งิ มีชีวิต ส่วน เพิม่ ข้ึน ทำให้มีการกักเกบ็ แก๊สเรือนกระจกเพ่ิมข้ึน ทำ ตอ่ การดำรงชวี ิตของ ปรากฏการณเ์ รือน ความร้อนและคายความ ใหม้ กี ารกักเก็บความร้อน สง่ิ มชี ีวติ สว่ น กระจกทร่ี นุ แรงข้ึน ร้อนมากข้ึน ทำให้อุณหภูมิ และคายความร้อนมากข้นึ ปรากฏการณ์เรือน เกดิ จากปริมาณแกส๊ เฉลย่ี ของอากาศบนโลก ทำให้อุณหภูมิเฉล่ียของ กระจกทร่ี ุนแรงข้ึนเกิด เรือนกระจกเพม่ิ ขนึ้ สงู ขน้ึ จนเกิดภาวะโลกร้อน อากาศบนโลกสูงขน้ึ จนเกิด จากปรมิ าณแกส๊ เรือน ทำใหม้ กี ารกกั เกบ็ ซึ่งสง่ ผลต่อสงิ่ มีชวี ติ และ ภาวะโลกร้อน ซ่งึ สง่ ผลต่อ กระจกเพิ่มขึ้น ทำให้มี ความร้อนและคาย สิ่งแวดลอ้ ม สิง่ มชี ีวติ และสง่ิ แวดล้อม การกกั เก็บความร้อน ความรอ้ นมากขนึ้ และคายความร้อนมาก ทำใหอ้ ุณหภูมิเฉลย่ี ข้นึ ทำให้อุณหภูมิเฉลี่ย ของอากาศบนโลก ของอากาศบนโลกสูงข้ึน สงู ขนึ้ จนเกิดภาวะ จนเกิดภาวะโลกร้อน ซ่ึง โลกรอ้ น ซ่งึ ส่งผลตอ่ ส่งผลต่อสิ่งมีชวี ติ และ สิ่งมชี วี ิตและ สงิ่ แวดล้อม สงิ่ แวดล้อม ⎯ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี