tripitaka_62

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนกิ าย ชาดก เลม ๔ ภาค ๑ - หนา ที่ 274 อาตมภาพ อยใู นอาศรมนน้ั อาตมภาพอยใู นอาศรม น้นั อาตมภาพไมไดเ พ่อื ทําบุญในทา นทง้ั สอง ผูเปน บรุ พาจารยน้นั อาตมภาพขอเชิญมหาบพติ รผูประเสริฐ ย่ิงไปขอขมาโทษโสณดาบสเพอ่ื สังวรตอ ไป. [๑๓๙] ขา แตทา นพราหมณ ขาพเจาจะขอทาํ ตามคาํ ท่พี ระคุณเจากลา วกะขาพเจา ทกุ ประการ กแ็ ต วา บุคคลผจู ะออ นวอนขอโทษมปี ระมาณเทาใด ขอ พระคุณเจาจงบอกบคุ คลมปี ระมาณเทานน้ั . [๑๔๐] ชาวชนบทมปี ระมาณหนึ่งรอ ยเศษ พราหมณมหาศาลกเ็ ทากัน กษัตริยผ ูเปน อภิชาตผู เรืองยศเหลา นีท้ ัง้ หมด มหาบพิตรซ่งึ ทรงพระนาม วา พระเจามโนชะ บคุ คลผูจะออ นวอนขอโทษประมาณ เทา นี้กพ็ อแลว ขอถวายพระพร. [๑๔๑] เจา พนักงานท้งั หลายจงเตรยี มชาง จง เตรยี มมา นายสารถีทานจงเตรียมรถ ทา นทง้ั หลาย จงถอื เอาเคร่ืองผูก จงยกธงชัยขึ้นท่คี นั ธงทง้ั หลาย เราจะไปยงั อาศรมอันเปนที่อยูของโกสยิ ดาบส. [๑๔๒] ก็ลําดับนน้ั พระราชาพรอ มดวย จาตรุ งคเสนา ไดเสดจ็ ไปยงั อาศรมอนั นารนื่ รมย ซึง่ เปน ท่อี ยูของโกสิยดาบส. [๑๔๓] ไมค านอนั ทําดวยไมกระทมุ ของใคร ผู ไปเพอื่ หาบน้าํ ลอยมายงั เวหาสมไิ ดถกู บา หาง ประมาณ ๔ องคลุ ี.

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย ชาดก เลม ๔ ภาค ๑ - หนาที่ 275 [๑๔๔] ดูกอ นมหาบพิตร อาตมภาพชอ่ื วาโสณะเปน ดาบสมีวตั รอนั สมาทานแลว มไิ ดเกียจครา นเลย้ี งดูมารดาบิดาอยูทกุ คนื ทุกวนั ดกู อนมหาบพติ รผูเปน เจา แหง ทศิ อาตมภาพระลึกถึงอปุ การคณุ ท่ีทานท้งั สองไดกระทาํ แลว ในกาลกอ น จึงนาํ ผลไมปาและเผอื กมนั มาเล้ยี งดูมารดาบิดา. [๑๔๕] ขา พเจาทงั้ หลาย ปรารถนาจะไปยังอาศรมซึง่ เปนทอ่ี ยูของโกสิยดาบส ขาแตทานโสณะขอทานไดโปรดบอกทางจะไปยงั อาศรมนั้นแกขา พเจาท้งั หลายเถิด. [๑๔๖] ดกู อนมหาบพติ ร ทางน้ีเปนทางสําหรับเดินคนเดียว ขอเชญิ มหาบพิตรเสดจ็ ไปยังปาอนัสะพรง่ั ไปดวยตน ทองหลาง มีสีเขียวชอุมดงั สีเมฆโกสิยดาบสอยใู นปา นั้น. [๑๔๗] โสณมหาฤๅษีคร้นั กลาวคํานแ้ี ลว ไดพร่าํ สอนกษตั ริยท้งั หลาย ณ กลางหาว แลวรีบหลกี ไปยังสระอโนดาต แลวกลับมาปดกวาดอาศรมแตงตัง้อาสนะแลว เขาไปสูบรรณศาลาแจง ใหดาบสผเู ปนบิดาทราบวา ขา แตท า นมหาฤๅษี พระราชาท้ังหลายผูอภิชาตเรืองยศเหลาน้ีเสดจ็ มาหา ขอเชญิ บิดาออกไปนั่งนอกอาศรมเถดิ มหาฤๅษไี ดฟงคาํ ของโสณบัณฑิตนนั้ แลว รีบออกจากอาศรมมานงั่ อยูทปี่ ระตูของตน.

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนกิ าย ชาดก เลม ๔ ภาค ๑ - หนา ที่ 276 [๑๔๘] โกสยิ ดาบสไดเหน็ พระเจามโนชะนน้ัซ่ึงมหี มกู ษัตรยิ ห อ มลอมเปน กองทัพ ประหนึ่งรุงเรอื งดว ยเดช เสดจ็ มาอยู จึงกลา วคาถานี้ความวา กลองตะโพน สงั ข บณั เฑาะว และมโหระทกึ ยงั พระราชาผเู ปน จอมทัพใหราเรงิ อยู ดําเนินไปแลว ขา งหนาของใคร หนาผากของใครสวมแลวดวยแผนทองอันหนามสี ดี ุจสายฟา ใครกาํ ลงั หนมุ แนน ผูกสอดดว ยกาํลกู ศร รงุ เรอื งดว ยสิริ เดนิ มาอยู อน่ึง หนา ของใครงานผดุ ผอง ดุจทองคาํ อันละลายควางที่ปากเบา มีสีดงั ถานเพลิง ใครหนอรงุ เรอื งดว ยสิริกาํ ลังเดนิ มาอยูฉัตรพรอมดว ยคันนา ร่นื รมยใจ สาํ หรับกนั้ แสงอาทติ ยอันบคุ คลกางแลว เพือ่ ใคร ใครหนอรุงเรอื งดวยสิริกําลงั เดินมาอยู ชนทั้งหลายถือพลัดวาลวีชนเี คร่อื งสงูเดินเคยี งองคข องใคร ผมู ีบุญอันประเสริฐ มาอยูโดยคอชางเศวตฉัตร มาอาชาไนย และทหารสวมเกราะเรยี งรายอยโู ดยรอบของใคร ใครหนอรุงเรืองดวยสริ ิกําลงั เดนิ มาอยู กษตั รยิ  ๑๐๑ พระนครผูเ รอื งยศ เปนอนุยนตเดนิ แวดลอ มตามอยูโดยรอบของใคร ใครหนอรุงเรืองดวยสิริกําลังเดนิ มาอยู จาตุรงคเสนา คือ พลชางพลมา พลรถ และพลเดินเทา เดินแวดลอมตามอยูโดยรอบของใคร ใครหนอรงุ เรอื งดวยสริ ิกาํ ลงั เดนิ มาอยู เสนาหมใู หญน้นี ับไมถ ว น ไมมที ่สี ุดดจุ คลน่ื ในมหาสมทุ ร กําลังหอ มลอมตามหลังใครมา.

พระสตุ ตันตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย ชาดก เลม ๔ ภาค ๑ - หนาท่ี 277 [๑๔๙] กษัตรยิ ท่กี าํ ลังเสด็จมานนั้ คือ พระเจามโนชราชาธิราชเปน เพยี งดงั พระอนิ ทรผูเปนใหญก วาเทวดาชัน้ ดาวดึงส เขาถึงความเปนบริษทั ของนนั ท-ดาบส กําลังมาสอู าศรมอันเปน ทีป่ ระพฤติพรหมจรรยเสนาหมูใ หญนีน้ บั ไมถ วน ไมม ที สี่ ดุ ดุจคลื่นในมหาสมทุ ร กําลังตามหลงั พระเจามโนชะน้นั มา. [๑๕๐] พระราชาทุกพระองค ทรงลูบไลด วยจนั ทนหอม ทรงผากาสกิ พัสตรอยา งดี ทุกพระองคทรงประคองอัญชลีเขา ไปยังสํานกั ของฤๅษที งั้ หลาย. [๑๕๑] พระคุณเจาผูเ จริญไมมีโรคพาธดอกหรอืพระคณุ เจาสุขสาํ ราญดีอยหู รอื พระคุณเจาพอยงั อตั -ภาพใหเ ปนไปไดสะดวกดว ยการแสวงหามูลผลาหารแลหรือ เหงามนั และผลไมมีมากแลหรอื เหลือบ ยุงและสัตวเลอ้ื ยคลานมีนอยแลหรือ ในปา อนั เกล่อื น-กลน ไปดวยพาฬมฤค ไมม ีมาเบยี ดเบียนบางหรือ. [๑๕๒] ดูกอนมหาบพิตร อาตมภาพทงั้ หลายไมม ีโรคาพาธ มีความสขุ สําราญดี เยียวยาอตั ภาพไดสะดวกดวยการแสวงหามลู ผลาหาร ทั้งมูลมันผลไมก็มีมาก เหลือบ ยุงและสัตวเลอ้ื ยคลานมีนอย ในปาอนั เกลือ่ นกลนไปดว ยพาฬมฤคไมม ีมาเบยี ดเบียนอาต-มภาพ เมอ่ื อาตมภาพไดอ ยูใ นอาศรมน้หี ลายป มาแลวอาตมภาพไมร ูสึกอาพาธอนั ไมเ ปนทรี่ ื่นรมยแหง ใจ

พระสตุ ตนั ตปฎก ขุททกนกิ าย ชาดก เลม ๔ ภาค ๑ - หนา ท่ี 278เกดิ ขึ้นเลย ดกู อ นมหาบพิตร พระองคเสด็จมาดแี ลวเสดจ็ มาถงึ แลว ขอจงตรัสบอกส่งิ ทท่ี รงชอบพระหฤทัยซึง่ มีอยู ณ ทน่ี ้ีเถดิ ขอเชิญมหาบพติ รเสวยผลมะพลบัผลมะหาด ผลมะซาง และผลหมากเมา อันเปนผลไมมรี สหวานนอย ๆ เชิญเลือกเสวยแตผลท่ดี ี ๆ เถดินา้ํ น้ีเย็นนํามาแตซอกเขา ขอเชญิ มหาบพติ รด่มื เถดิถา พระองคท รงปรารถนา. [๑๕๓] สิ่งใดทพี่ ระคณุ เจา ให ขา พเจา ขอรับสิ่งนน้ั พระคุณเจากระทาํ ใหถ งึ แกขาพเจา ท้ังปวง ขอพระคุณเจาจงเงย่ี โสตสดับคําของนนั ทดาบสติทา นจะกลา วนัน้ เถิด ขา พเจาทั้งหลายเปน บริษัทของนันทดา-บส มาแลวสูส าํ นกั ของพระคณุ เจา ขอพระคุณเจาโปรดสดบั คาํ ของขา พเจา ของนันทดาบสและของบรษิ ัทเถิด. [๑๕๔] ชาวชนบทรอ ยเศษ พราหมณม หาศาลประมาณเทา น้ัน กษัตริยอ ภชิ าตผูเ รืองยศทั้งหมดนี้และพระเจามโนชะผูเจรญิ จงเขาใจคําของขา พเจายักษท ัง้ หลายภตู และเทวดาทง้ั หลายในปา เหลา ใดซึ่งมาประชุมกนั อยูใ นอาศรมนี้ ขอจงฟง คาํ ของขา พ-เจา ขา พเจา ขอกระทาํ ความนอบนอ มแกเทวดาทัง้ -หลายแลว จักกลา วกะฤๅษผี มู ีวัตรอันงาม ขา พเจา นั้นชาวโลกสมมตแิ ลววา เปนชาวโกสยิ โคตรรว มกับทาน

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย ชาดก เลม ๔ ภาค ๑ - หนา ท่ี 279จงึ นบั วา เปน แขนขวาของทาน ขาแตท านโกสยิ ะผูม ีความเพยี ร เมอื่ ขาพเจาเปนผปู ระสงคจ ะเลี้ยงดมู ารดาบิดาของขาพเจา ฐานะน้ีชอื่ วา เปน บญุ ขอทานอยาไดหามขาพเจา เสียเลย จริงอยู การบํารงุ มารดาบิดาน้ีสัตบรุ ุษทงั้ หลายสรรเสรญิ แลว ขอทานจงอนุญาตการบาํ รุงมารดาบดิ านีแ้ กขา พเจา ทา นไดกระทํากุศลมาแลว สน้ิ กาลนาน ดว ยการลกุ ขึ้นทํากิจวตั รและการบบีนวด บดั นี้ขาพเจาปรารถนาจะทาํ บุญในมารดาและบิดา ขอทานจงใหโ ลกสวรรคแ กขาพเจาเถดิ ขาแตพระฤๅษี มนุษยท้ังหลายซ่ึงมีอยใู นบรษิ ัทนี้ ทราบบทแหง ธรรมในธรรมวาเปน ทางแหงโลกสวรรค เหมือนดังทา นทราบ ฉะนน้ั การบาํ รุงมารดาบดิ าดว ยการอปุ ฏฐากและการบบี นวดชอ่ื วา นําความสขุ มาให ทานหา มขาพเจาจากบุญน้นั ชื่อวาเปนอันหามทางอนัประเสริฐ. [๑๕๕] ขอมหาบพิตรผเู จริญท้ังหลาย ผูเ ปนบริษทั ของนันทะ จงสดบั ถอยคําของอาตมภาพ ผูใดยงั วงศต ระกลู แตเกา กอนใหเสือ่ ม ไมประพฤตธิ รรมในบคุ คลผูเจรญิ ท้งั หลาย ผูนนั้ ยอ มเขา พึงนรก ดูกอนทา นผูเปน ใหญใ นทิศ สวนชนเหลา ใดเปน ผฉู ลาดในธรรมอันเปน ของเกา และถึงพรอ มดวยจารีต ชนเหลาน้นั ยอ มไมไปสทู คุ ติ มารดา บิดา พีช่ าย นอ งชาย