tripitaka_49

พระสตุ ตันตปฎก ขทุ ทกนกิ าย เปตวตั ถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาท่ี 305 ตา ง ๆ เพยี บพรอมไปดว ยเทพบตุ ร เทพธิดา ผูเปน บรวิ าร ฉันเลือกใชสอยนุงหมตามชอบใจ ถึงเพยี งน้ี สรรพวตั ถุอันปลื้มใจมากมาย ก็ไม หมดสน้ิ ไป ฉนั ไดรบั ความสุขความสาํ ราญใน วมิ านนี้ เพราะอาศัยวิบากแหง กรรมน้นั ฉันกลบั ไปสมู นษุ ยโลกแลว จกั ทําบุญใหมากขน้ึ ขา แต ลกู เจา ขอทา นจงนําฉนั กลับไปสถู ิน่ มนษุ ยเ ถิด. บรรดาบทเหลาน้นั บทวา ปพพฺ ชติ สฺส ภิกขฺ ุโน น้ี ทานกลาวหมายเอาพระปจ เจกพทุ ธเจา . จริงอยู พระปจ เจกพทุ ธเจานนั้ เมอ่ื วาโดยปรมัตถ ยอมควรทจ่ี ะกลา วไดว า เปนบรรพชติเพราะขับไล คือละพลงั แหงกามจากสันดานของตนโดยเด็ดขาด และควรกลาววา ภกิ ษุ เพราะเปนผูท ําลายกิเลส. บทวา สตุ ิต ไดแกดายอนั สาํ เรจ็ ดว ยฝาย. บทวา อปุ สงกฺ มมฺ ไดแ ก เขา มายงั เรือนของฉนั . บทวา ยาจติ า ความวา พระปจเจกพทุ ธเจา ขอดว ยการเทีย่ วไปเพือ่ ภิกษา กลา วคือ การประกอบดว ยกายวิญญตั ิ ท่กี ลาวไวอ ยา งนว้ี า พระอรยิ เจาทงั้ หลาย ยอ มยนื เจาจง นีเ้ ปน การขอของพระอรยิ เจา ท้ังหลาย บทวา ตสฺส ไดแก ถวายดา ยนนั้ . บทวาวิปาโก วปิ ุลผลปู ลพภฺ ติ ความวา บดั นี้ได คอื เสวยผลอันไพบูลยคอื วิบากอันตงั้ ขน้ึ อยางใหญห ลวง. บทวา พหุกา แปลวา มิใชน อยบทวา วตฺถโกฏโิ ย ไดแ ก โกฏิแหง ผา อธบิ ายวา ผาหลายแสนประเภท.

พระสุตตันตปฎก ขุททกนกิ าย เปตวตั ถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนา ท่ี 306 บทวา อเนกจติ ฺต ไดแ ก วิจิตรดวยรปู ภาพตา ง ๆ หรือ มีรูปภาพอันวจิ ิตรดว ยรัตนะ มีแกว มกุ ดาและแกวมณเี ปน ตน มากมาย.บทวา นรนาริเสวิต ไดแก เพียบพรอมไปดวยเทพบตุ รและเทพ-ธิดาผเู ปน บริวาร. บทวา สาห ภุ ชฺ ามิ ความวา ฉะน้นั จะเลือกใชส อยวมิ านนัน้ . บทวา ปารุปามิ ความวา ฉันจะนุงและหมผาตามท่ปี รารถนาตอ งการ ในบรรดาผา หลายโกฏ.ิ บทวา ปหตู วติ ฺตาความวา สรรพวัตถอุ ันเปน เคร่อื งอปุ กรณแกท รัพยเครอ่ื งปลื้มใจมากมาย คือ มที รพั ยม าก็มโี ภคะมาก บทวา น จ ตาว ขยี ติ ความวาสรรพวัตถอุ นั เปนเครอื่ งปลมื้ ใจนัน้ ยอมไมหมดสิ้นไป คือไมถึงความสนิ้ ไป ไดแกไ มถึงความหมดเปลอื ง. บทวา ตสเฺ สว กมมฺ สฺส วปิ ากมนวฺ ยฺ า ความวา ฉันไดร บัความสุขอันเปนวบิ าก และความสาํ ราญ กลาวคือ ความอรอ ยอนันา ปรารถนา โดยความเปนเหตเุ ปนปจ จัย อาศัยบุญกรรมที่สาํ เร็จดวยการใหดายน้นั นน่ั เอง ในวมิ านนี้. บทวา คนฺตฺวา ปนุ เทวมานสุ  ไดแก ฉนั กลับไปสูม นุษยโลกอกี ทีเดยี ว. บทวาปุฺานิ ความวา ขาพเจา ทาํ บญุ อนั ใหส ําเร็จความสุขพเิ ศษแกฉัน,ซงึ่ เปน เหตใุ หด ฉิ นั ไดส มบัติน้ี. บทวา นยยฺยปุตตฺ ม ความวาขา แตลกู เจา เจาจงนํา คือ จงพาฉนั กลบั ไปสูมนษุ ยโลก. อมนุษยน้ัน ครั้นไดฟง ดงั นัน้ แลว เมอื่ ไมป รารถนาจะไปดว ยความอนุเคราะห เพราะคาที่ตนมจี ติ ปฏิพัทธใ นนางนน้ั จึงกลาวคาถาวา :-

พระสุตตันตปฎก ขทุ ทกนกิ าย เปตวัตถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาที่ 307 ทานมาอยใู นวิมานนีก้ วา ๗๐๐ ป เปน คนแกเ ฒา แลว จกั ไปอยใู นมนุษยโลกทาํ ไม อนง่ึ ญาตขิ องทา น ตายไปหมดแลว ทานจากเทวโลก น้ีไปสมู นุษยโลกน้ันแลว จกั กระทาํ อยา งไร. บรรดาบทเหลานน้ั บทวา สตตฺ น้ี เปนการแสดงไขถงึการลบวิภัตติ. อกี อยางหนึง่ บทวา สตตฺ นี้ เปน ปฐมมาวภิ ัตติใชใ นอรรถบญั จมวี ภิ ตั ติ. บทวา วสฺสสตา แปลวา กวารอ ยป, อธบิ ายวาทานมาอยูในทนี่ ้ี คือมาสูว มิ านนี้เลย ๗๐๐ ป คือ ทานอยใู นที่น้ี๗๐๐ ป. บทวา ชิณณฺ า จ วฑุ ฒฺ า จ ตหึ ภวสิ ฺสสิ ความวาทานมอี ัตภาพอนั อตุ ุและอาหารอันเปนทิพย สนบั สนุนอุปถัมภอยูในวิมานน้ี ตัง้ อยโู ดยอาการเปน หนมุ ทเี ดยี ว ตลอดกาลมปี ระมาณเทาน้ี ดวยอานภุ าพแหงกรรม. อนง่ึ ทานไปจากเทวโลกนี้ จกั เปนคนแกเพราะชราแกต ามวยั ในมนุษยโลกนนั้ เพราะกรรมสิน้ ไปและเพราะอาํ นาจแหง ฤดูและอาหารของมนษุ ย. เพอื่ จะหลีกเลยี่ งคําถามวา จะทําอยา งไร ตอบวา เพราะญาติของทา นทง้ั หมดตายไปหมดแลว อธบิ ายวา แมญาติของทานทั้งหมดน่นั แหละ ตายไปหมดแลว เพราะกาลเวลาลวงไปนาน เพราะฉะนน้ั ทานจากเทวโลกนี้ ไปยังมนษุ ยโลกน้ัน จกั กระทําอยางไร, อธิบายวา ทานจงยังอายุใหส ้นิ ไปในท่นี ี้ ไมใหเ หลือเศษไว คือ จงอยใู นท่ีน.้ี หญงิ นน้ั อันอมนษุ ยนั้นกลา วแลว อยา งนี้ เม่ือไมเช่ือคาํ ของอมนุษยน้ัน จึงกลา วคาถาอีกวา :-

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย เปตวตั ถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาที่ 308 เมือ่ ฉันอยใู นวมิ านนี้ ๗ ป เทา นน้ั ไดเ สวย ทพิ ยสมบตั ิ และความสขุ อม่ิ หนาํ แลว ฉันกลับ ไปสูถนิ่ มนุษยแ ลว จักทาํ บุญใหม ากขนึ้ ขาแต ลูกเจา ขอทานจงนําฉนั กลบั ไปสูถิน่ มนุษยเ ถิด. บรรดาบทเหลานน้ั บทวา สตเฺ ตว วสสฺ านิ อิธาคตาย เมความวา ขา แตลูกเจา เมอ่ื ฉันอยใู นท่นี ี้ ชะรอยวา ลวงไปถงึ ๗ ปทีเดยี ว, นางกําหนดกาลเวลาท่ีลว งไปเปน อันมากไมไ ด จึงไดกลาวอยางนัน้ เพราะคา ทต่ี นเพียบพรอมไปดวยทิพยสมบัติ และสุขสมบตั ิถงึ ๗๐๐ ป. กว็ มิ านเปรตนัน้ ถูกนางถามอยางนแ้ี ลว จึงพราํ่ สอนเธอมปี ระการตา ง ๆ แลว กลาววา บัดนเี้ ธอ จกั ไมอ ยูในทีน่ ั้น เกนิ๗ วัน ทรัพยที่เราใหแ มข องเจาฝง ไวมีอยู เจา จงใหท รพั ยน้ันแกสมณพราหมณ แลว จงปรารถนาความอบุ ัติในท่นี ้ีแหละ จึงจับแขนนางวางไวทีก่ ลางบาน กลาววา เจาพึงโอวาท ชนแมเ หลา อ่นืผูมาในทนี่ ว้ี า ทา นทั้งหลาย จงทําบุญตามกาํ ลงั เถดิ ดงั นแี้ ลวจงึ ไป.ดว ยเหตนุ น้ั ทานจงึ กลา ววา :- เวมานิกเปรตนนั้ จับแขนหญิงน้นั นาํ กลบั ไปสูบา น ท่ีนางเกิด แลวพูดกะหญงิ นน้ั ซ่งึ กลับ เปนคนแก มกี ําลังนอยทีส่ ดุ วา ทานพงึ บอกชน แมอืน่ ทมี่ ายังท่นี ้ีวา ทา นท้งั หลาย จงทําบญุ เถดิ ทานท้งั หลาย จะไดรับความสขุ .

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนิกาย เปตวตั ถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนา ท่ี 309 บรรดาบทเหลานั้น บทวา โส ไดแก วิมานเปรตนนั้ . บทวาต ไดแกห ญิงคนนนั้ . บทวา คเหตวุ าน ปสยฺห พาหาย ไดแก จบั แขนหญงิ นัน้ เหมือนบงั คบั นําไป. บทวา ปจจฺ านยติ วฺ าน ไดแ ก นํากลับมายงั บานท่นี างเกิดเจริญเติบโต. บทวา เถรึ ไดแ ก เปนคนแก,อธบิ ายวา คนแก คนเฒา . บทวา สุทุพพฺ ล ไดแก มกี ําลังนอยที่สดุ .เพราะคาทตี่ นเปนคนครํ่าคราเพราะชราน่นั เอง. ไดย นิ วา พรอมกับการไปจากวิมานน้ันนั่นแล นางเปน คนคร่ําครา แกเ ฒา ลว งกาลผานวัย. บทวา วชเฺ ชสิ แปลวา พึงกลาว. กเ็ พอ่ื จะแสดงอาการแหงคําที่จะพึงกลาว ทานจงึ กลาวคาํ มอี าทวิ า อฺ มฺป ชน คําน้นัมีอธบิ ายดงั นวี้ า :- แนะ นางผเู จรญิ ถงึ ทา นกพ็ งึ ทําบญุ แมค นอ่ืนทมี่ าในทน่ี ้ี เพ่ือตอ งการเย่ียมบา น ทานกพ็ งึ วา กลาวสัง่ สอนวาทานผูมีหนาผองใส ทานจงเพงดศู รี ษะ และทอนผา ทถี่ กู ไฟไหมกจ็ งทาํ บุญมีทานและศีลเปน ตน และวา เมือ่ ทาํ บญุ แลว ทา นจะไดรบั ความสุข อันเปนผลแหงบญุ นนั้ โดยแทจรงิ ทเี ดียว ไมควรทําความสงสัยในบญุ นนั้ . กแ็ ล เม่อื วมิ านเปรตนั้นกลาวอยางน้แี ลวจึงไป หญงิ น้นั ไปยงั ทอี่ ยขู องหมูญาติตน ใหญาตเิ หลา นน้ั รจู ักตนแลว จงึ ถือเอาทรพั ยท ี่ญาตเิ หลา นัน้ มอบให เมอื่ จะใหท านแกส มณะและพราหมณจึงไดใ หโอวาทแกชนผมู าแลว ๆ สูสาํ นกั ของตน จงึ กลา วสอนดวยคาถาวา :-

พระสตุ ตันตปฎก ขทุ ทกนกิ าย เปตวัตถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาท่ี 310 เราไดเหน็ เปรตท้ังหลาย ผูไมไดทาํ ความดี ไว เดอื ดรอนอยฉู นั ใด มนษุ ยท งั้ หลายก็ฉนั น้ัน กห็ มสู ตั วค ือเทวดาและมนษุ ย กระทํากรรมอัน มคี วามสุขเปน วิบากแลว ยอมเปน ผดู ํารงอยูใ น ความสขุ . บรรดาบทเหลานัน้ บทวา อกเตน ไดแก ไมบ ังเกดิ คอืตนไมไดสง่ั สมไว. บทวา สาธนุ า ไดแ ก มกี ุศลกรรม. บทวาสาธุนานี้ เปน ตตยิ าวิภัตติ ใชใ นลักษณะแหงอิตถัมภูตะ. บทวาวหิ ฺ นฺติ แปลวา ถึงความคับแคน. บทวา สุขเวทนยี  ไดแกบุญกรรมอันมสี ุขเปน วิบาก. บทวา สเุ ข ิตา ไดแ กดาํ รงอยูใ นความสุข. บาลวี า สเุ ขติ า ดงั นก้ี ็ม,ี อธิบายวา เจรญิ ย่ิง คอื แผไปดว ยความสุข. กใ็ นขอนี้ มอี ธิบายดงั น้วี า เราเหน็ พวกเปรต เหมอื นพวกมนษุ ย เดอื ดรอ นอยเู พราะไมไดทํากุศลไว ทําแตอกุศล ถงึความคบั แคน ดวยความหิวและกระหายเปนตน เสวยทุกขอยางมหันต.แตเ ราไดเ หน็ หมูส ตั ว ผกู ระทํากรรมอันเปนเหตุอํานวยความสุขผนู ับเนื่องในเทวดาและมนุษย ดว ยกุศลกรรมที่ตนทาํ ไวน น้ั และอกศุ ลกรรมทต่ี นไมไดกระทาํ ไว ดาํ รงอยูในความสขุ . บทวา สุเขติ า น.ี้ เปน บทกลา วบงถงึ ตน. เพราะฉะน้ัน ทา นเมอ่ื เวนความช่ัวใหหางไกลแลว จงประกอบขวนขวายในการบาํ เพ็ญบญุ . หญงิ น้ัน เมอื่ ใหโ อวาทอยางนี้ ไดบําเพญ็ มหาทาน ตลอด๗ วัน เพ่อื สมณและพราหมณเ ปนตน ในวนั ท่ี ๗ ตายไป บงั เกิด

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย เปตวัตถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาที่ 311ในภพชั้นดาวดงึ ส. ภิกษุท้งั หลาย กราบทูลเรือ่ งนั้น แดพ ระผมู ี-พระภาคเจา. พระผมู ีพระภาคเจาไดท รงกระทาํ เร่ืองน้นั ใหเ ปนอัตถุปปตติเหตุแลว จึงแสดงธรรมแกบ รษิ ัทผถู ึงพรอ มแลว. แตเม่อื วา. โดยความแปลกกนั พระองคท รงประกาศถงึ ความทท่ี านที่บาํ เพญ็ ในพระปจเจกพุทธเจา วา ผลมากมอี านิสงสม าก. มหาชนไดฟงดงั นั้นแลว เปน ผูป ราศจากความตระหน่อี ันเปน มลทิน ยินดีย่ิงในบุญมที านเปน ตน ฉะนี้แล. จบ อรรถกถาสุตตเปตวตั ถุที่ ๑๑

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย เปตวัตถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนา ท่ี 312 ๑๒. กณั ณมุณฑเปตวิ ัตถุ วา ดว ยภรรยานอกใจตายไปเปนเปรตพระเจา พาราณสตี รัสถามนางเวมานิกเปรตวา [๑๐๙] สระโบกขรณนี ้ีมนี ํา้ ใสสะอาด มบี นั ไดทองคาํ ลาดดว ยทรายทองคํา ในสระน้ันมีกลิน่หอมฟุงนา รืน่ รมยใ จ ดาดด่ืนไปดวยหมูไมน านามีลมรําเพยมาพัดเอากล่นิ หอมตา งๆ มา ดารดาษดว ยบวั ตาง ๆ เกลอื่ นกลนดวยบัวขาวมีกลน่ิ หอมเจรญิ ใจ อนั ลมราํ เพยพดั ฟุงขจร ระงมไปดวยเสียงหงสแ ละนกกะเรยี น นกจกั พรากมารํ่ารองไพเราะจบั ใจ เกลื่อนกลน ไปดว ยฝูงนกตา ง ๆ สงเสยี งรองอยอู งึ มี มหี มูร ุกขชาตอิ นั มีดอกและผลนานาพรรณ ไมมเี มืองใดในมนษุ ยเหมอื นเมืองของทานนี้ ปราสาทเปน อันมากของ ทา น ลวนแลวดวยทองคาํ และเงิน รงุ เรืองงามสงาไปทั่วทั้ง ๔ ทศิ โดยรอบ นางทาสี ๕๐๐ คอยบําเรอทานประดับดวยกําไรทอง นุงหม ผา ทองคาํบัลลังกข องทานมมี าก ซ่ึงสําเร็จดวยทองคาํ และเงนิ ปูลาดดว ยหนงั ชะมดและผา โกเชาวอนั บคุ คลจดั แจงไวแลว ทา นจะเขา นอนบนบัลลังกใ ด ก็

พระสตุ ตันตปฎ ก ขุททกนิกาย เปตวัตถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาท่ี 313 สําเรจ็ ดังความปรารถนาทุกอยาง เมอ่ื ถงึ เทยี่ งคนื ทา นลกุ จากบลั ลังกน ้ันลงไปสูส วนใกลส ระโบก- ขรณี ยนื อยทู ฝี่ ง สระน้ันอันมหี ญา เขียวออน งดงาม ลําดับนนั้ สนุ ัขหูดวนกข็ นึ้ มาจากสระนัน้ กัดอวยั วะนอยใหญข องทาน เมือ่ ใด ทา นถกู สุนัข กัดกินแลวเหลอื แตกระดกู เมื่อน้ัน ทา นจึงลงสู สระโบกขรณี รางกายกก็ ลบั มีเหมือนเดิม ภาย หลังจากเวลาลงสระโบกขรณี ทานกลบั มีอวยั วะ นอยใหญเ ตม็ บรบิ รู ณ งดงามดนู ารกั นุงหมแลว มาสูสํานักของเรา ทา นไดทาํ กรรมชวั่ อะไรไว ดว ยกาย วาจา ใจ และเพราะวบิ ากแหง กรรม อะไร สุนัขหูดว นจึงกดั กินอวัยวะนอยใหญของ ทาน.นางเวมานิกเปรตกราบทลู วา มคี ฤหบดีคนหนงึ่ เปนอุบาสกผมู ศี รัทธา อยใู นเมืองกิมพลิ ะ หมอมฉันเปนภรรยาของ อุบาสกน้ัน เปนคนทุศีล ประพฤตินอกใจเขา เม่อื หมอ มฉนั นอกใจเขาอยา งน้ัน สามหี มอ มฉนั จงึ พูดวา การที่เธอประพฤตินอกใจฉันน้นั เปนการ ไมเ หมาะไมสมควร และหมอมฉนั ไดกลา ว มุสาวาทสบถอยางรา ยแรงวา ฉันไมไดประพฤติ

พระสตุ ตันตปฎ ก ขุททกนกิ าย เปตวตั ถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนา ท่ี 314 นอกใจทา นดว ยกายหรือดวยใจ ถา ฉันประพฤติ นอกใจทานดวยกายหรอื ดว ยใจ ขอใหส นุ ขั หูดวน ตัวน้ีกดั กนิ อวยั วะนอ ยใหญข องฉันเถดิ วบิ าก แหง กรรมอนั ลามก คอื การประพฤตนิ อกใจ สามีและมุสาวาททง้ั สอง อันหมอ มฉนั ไดเสวย แลวตลอด ๗๐๐ ป เพราะกรรมอันลามกน้นั สุนัขหดู วนจึงกัดกินอวยั วะนอยใหญของหมอ ม ฉัน ขาแตพระองคผ ปู ระเสริฐ พระองคม ีอุปการะ แกห มอ นฉันมา พระองคเ สด็จมาทนี่ ี่ เพื่อ ประโยชนแ กห มอมฉนั หมอ มฉันพน ดีแลวจาก สนุ ขั หดู วน ไมม ีความโศก ไมมีภยั แตท ไี่ หน ๆ ขอเดชะ หมอมฉันขอถวายบังคมพระองค หมอ มฉันขอประนมอญั ชลวี ิงวอนวา ขอพระองค จงเสวยกามสุขอันเปนทพิ ย ร่ืนรมยอยูกับหมอ ม ฉันเถิด.พระราชาตรสั วา กามสขุ อนั เปนทพิ ยเ ราเสวยแลว และ ร่ืนรมยแลวกบั ทา น ดกู อ นนางผปู ระกอบดว ย ความงาม เราขอออ นวอนทาน ขอทานจงรบี นาํ ฉนั กลบั เสยี เถิด. จบ กัณณมณุ ฑเปติวัตถุท่ี ๑๒

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย เปตวตั ถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนา ที่ 315อรรถกถากัณณมุณฑเปติวัตถุท่ี ๑๒ เมื่อพระศาสดา ประทับอยใู นกรุงสาวตั ถี ทรงพระปรารภภัณณมณุ ฑเปรต ตรสั พระคาถาน้ีมคี ําเร่มิ ตน วา โสณณฺ โสปานผลกาดงั นี้. ไดย ินวา ในอดีตกาล ในกาลแหง พระพุทธเจา ทรงพระนามวากสั สปะ ในกมิ ิลนคร ยงั มอี บุ าสกคนหน่งึ เปนพระโสดาบนั มีฉนั ทะรว มกนั กบั อบุ าสก ๕๐๐ คน เปนผขู วนขวายในบญุ กรรมมกี ารปลกู ดอกไม สรางสะพาน และสรางที่จงกรม เปน ตน อยูสรางวหิ ารถวายพระสงฆ ไดไ ปวหิ ารตามกาลเวลา พรอ มกับอบุ าสกเหลาน้ัน. ฝา ยภรยิ าของอุบาสกเหลานนั้ เปนอบุ าสิกามีความพรอมเพรียงกนั และกนั ตา งถอื ดอกไมข องหอมและเครือ่ งลบู ไดเ ปน ตน ไปยงั วหิ ารตามกาลเวลา ไปพกั ผอ น ในสภาอันเปน ท่รี น่ื รมยเปน ตน ในระหวางทาง. ภายหลงั วนั หน่ึง นกั เลงหญงิ ๒-๓ คน น่งั ประชุมกนั ท่สี ภาแหงหนึง่ เมือ่ ุบาสิกาเหลา นน้ั พากนั ไปพกั ผอนในท่ีนั้น เหน็ รปูสมบัติของอบุ าสกิ าเหลานน้ั มจี ติ ปฏพิ ัทธ รูวา อุบาสกิ าเหลา นั้นถงึ พรอมดวยศลี อาจารและคุณธรรม จึงสนทนากนั วา ใครสามารถจะทาํ ลายดี. ของอบุ าสกิ าแมค นหน่ึง ในบรรดาอบุ าสิกาเหลานนั้ได. ในนักเลงเหลา นนั้ นกั เลงคนหนึง่ กลา ววา เราสามารถ.นักเลงเหลานั้น ไดท าํ ความเสนียดจญั ไรวา พวกเราจะทํากรรม

พระสตุ ตันตปฎก ขทุ ทกนิกาย เปตวตั ถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาที่ 316อันเปนเสนยี ดจัญไร ดว ยคา จา ง ๑,๐๐๐. เมอ่ื ทา นทําได เราจะใหทรัพย ๑,๐๐๐ แกท า น เมือ่ ทานทาํ ไมไ ด ทา นพงึ ใหทรัพยแ กเ รา.เขาพยายามดวยอุบายเปน อเนก เมอื่ อุบาสกิ าเหลา นั้น มายังสภา จึงดีดพิณ ๗ สาย มเี สียงเปลงออกไพเราะเพราะพริง้ ขับเพลงขบั อันประกอบดวยกามคุณ มเี สียงไพเราะทีเดียว ใหห ญงิ คนหนง่ึในบรรดาอบุ าสิกาเหลานนั้ ถงึ ศีลวิบตั ิ ดว ยเสยี งเพลงขับ กระทําการลวงเกนิ ใหนกั เลงเหลาน้ันพายแพไปดว ยทรพั ย ๑,๐๐๐.นกั เลงเหลา นัน้ พายแพไ ปดว ยทรัพย ๑,๐๐๐ แลว จงึ บอกแกสามีของนาง. สามถี ามนางวา บรุ ุษเหลา น้ันไดกลา วโดยประการท่ีเธอเปนอยางน้หี รือ ? นางปฏิเสธวา ฉนั ไมรเู ร่อื งเชนนี้ เมอื่ สามีไมเช่ือจงึ แสดงสนุ ัขท่ีอยใู กล ไดทําการสบถวา ถา ฉันทํากรรมช่ัวเชนนน้ัไซร ขอสุนขั ดาํ ตัวหูขาดน้ี จงกดั ฉัน ซ่ึงเกดิ ในภพน้ัน ๆ เถิด.ฝายหญงิ ๕๐๐ คน รูวาหญิงนัน้ ประพฤตินอกใจ ถกู สามีทวงวาหญงิ นที้ ํากรรมชวั่ เชนนี้ หรอื วาไมไดทํา จงึ กลาวมสุ าวา พวกเราไมร ูกรรมเหน็ ปานนี้ จึงไดท ําสบถวา ถาพวกฉนั รู ขอใหพ วกดิฉันพงึ เปน ทาสหญงิ ของหญงิ น้ันแหละ ทกุ ๆ ภพไปเถิด. ลําดบั นน้ั หญิงผูประพฤตินอกใจนัน้ มีหทยั ถกู ความเดือดรอ นนน้ั น่นั แลแผดเผา จงึ ซูบซดี ไป ไมนานนกั ก็ตายไป บังเกดิ เปนเวมานิกเปรตอยทู ีร่ ิมฝง สระกัณณมุณฑแหง หนึ่ง บรรดาสระใหญ๗ สระ ทีข่ ุนเขาหมิ วันต. และรอบ ๆ วิมานของนาง ไดบงั เกิดสระโบกขรณขี นึ้ สระหนึง่ อนั ประกอบดวยการเสวยวิบากแหง

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขุททกนิกาย เปตวัตถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาท่ี 317กรรมของนาง สว นหญงิ ๕๐๐ คนทเี่ หลอื ทาํ กาละแลว บังเกดิเปนนางทาสขี องหญิงนั้นนั่นแล ดว ยอํานาจกรรมท่ีทําสบถไว.นางเสวยทพิ ยสมบตั ติ ลอดกลางวนั เพราะผลแหงบุญกรรมทต่ี นทําไวในกาลกอนน้นั พอถงึ เทยี่ งคืนกถ็ ูกพลงั แหงกรรมชวั่ ตักเตือนจึงลุกขึน้ จากทีน่ อน ไปยังฝง สระโบกขรณ.ี สนุ ัขดําตวั หนึ่งประมาณเทา ลกู แพะ มรี ูปรา งนากลวั หขู าด มีเขียวโงง ยาวคมกรบิมนี ยั นตาเสมือนกองถานไมต ะเคียนทีล่ กุ โพลงดแี ลว มีล้นิ เหมือนกลไกแหง สายฟาทีแ่ ลบออกมาไมข าดระยะ มเี ลบ็ โงงคมกริบมขี นนา เกลียดยาวแขง็ มาจากสระกณั ณมณุ ฑะนน้ั แลวทํานางผไู ปในทนี่ ้นั ใหล มลงท่ีภาคพืน้ เปนเสมอื นถูกความหวิ จดั ครอบงําขขู ม กัดกนิ ใหเ หลือเพียงรางกระจก แลว คาบไปทงิ้ ทสี่ ระโบก-ขรณีกลัว ก็หายไป. พรอ มกบั ท่สี ุนัขทิง้ ในสระโบกขรณนี นั้ น่ันแหละนางกม็ รี ปู เปนปกตเิ ดมิ แลว ข้นึ สวู มิ าน นอนอยบู นท่ีนอน. ฝา ยหญงิ นอกน้นั เสวยทุกขเ ปน ทาสของนางน้ันนน่ั แล. พวกหยิงทอ่ี ยูในท่ีน้นั ลว งไป ๕๕๐ ป ดวยประการฉะน้.ี ลาํ ดับนัน้ หญงิ เหลา นั้น เวนจากนน้ั เสีย อยเู สวยทิพย-สมบัติ เกิดความเบอ่ื หนาย. ยงั มีแมน าํ้ สายหน่งึ ไหลออกจากสระกณั ณมุณฑะ ในบรรดาสระใหญ ๗ ระน้นั ออกทางชอ งบรรพตแลว เขา ไปยังแมน าํ้ คงคา. กใ็ นท่ีใกลแตสถานทีอ่ ยูของหญงิเหลา นนั้ ยังมปี าไมแ ทบหน่ึง เปน เชนกบั สวน อนั งดงามประกอบไปดว ยตนมะมว ง ตน ขนนุ และนา้ํ เตา เปน ตน ซง่ึ มผี ลเปน ทพิ ย.

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย เปตวตั ถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาท่ี 318หญงิ เหลาน้นั คิดพรอมกันอยางนี้วา เอาเถอะ พวกเรา จกั ทง้ิผลมะมวงเหลานี้ลงในแมนา้ํ น,้ี ผิไฉน ชายบางคน เหน็ ผลไมนเ้ี ขาเพราะความโลภในผลไม จะพงึ มาในทีน่ ีบ้ าง พวกเราจักอภิรมยกับชายนัน้ . หญิงเหลานน้ั ไดก ระทาํ เหมอื นอยา งน้นั . กผ็ ลมะมว งที่หญงิ เหลา นน้ั พากันโยนลงไปบางผล ดาบสเกบ็ ได. บางผลพรานไพรเก็บเอาไป บางผลกาแยง เอาไป บางผลคลอ งอยทู ี่ริมฝงสว นผลหน่งึ ลอยไปตามกระแสนา้ํ ในแมน ํ้าคงคา ถงึ กรุงพาราณสีโดยลาํ ดับ. กส็ มัยน้ัน พระเจาพาราณสี ทรงสรงสนานในแมน ้ําคงคาท่เี ขาลอ มไวด วยตาขายโลหะ. ลําดบั นนั้ ผลไมน น้ั ลอยไปตามกระแสแมน ํา้ มาโดยลาํ ดบั ตดิ อยูที่ตาขา ยโลหะ. พวกราชบรุ ุษเห็นผลมะมว งทพิ ยขนาดใหญ สมบรู ณด ว ยสี กลน่ิ และรส นัน้ เขาจงึ นาํ เขา ไปถวายแกพ ระราชา. พระราชาทรงหยิบเอาสว นหน่ึงของผลมะมว งนั้น เพื่อจะทดลอง จงึ พระราชทานใหแกเพชฌฆาตคนหน่ึงท่ีพระองคท รงตง้ั ไวใ นเรือนจาํ กนิ . เขาเคี้ยวกนิ ผลไมนัน้แลว กลาววา ขาแตส มมตุ เิ ทพ ผลไมเ ชน นี้ ขาพระองคไมเคยเค้ยี วกินเลย ผลมะมวงนี้ ชะรอยวา จะเปนของทพิ ย. พระราชาไดพ ระ-ราชทานอีกชน้ิ หนึ่งแกเ พชฌฆาตนน้ั . เพชฌฆาตเคีย้ วกนิ ผลมะมว งนัน้ แลว ปราศจากหนงั เห่ยี วสละผมหงอก มีรปู รา งนา พึงใจ ไดเปนประหนง่ึ ตง้ั อยใู นวัยหนมุ . พระราชาทอดพระเนตรเห็นดงั นัน้ทรงเกดิ อัศจรรยพระทยั ไมเคยมี จงึ เสวยผลมะมว งนั้นบา ง

พระสุตตันตปฎก ขุททกนกิ าย เปตวัตถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนาที่ 319ไดรับความวเิ ศษในพระวรกาย จงึ ตรัสถามพวกมนุษยว า ผลมะมว งทพิ ยเ หน็ ปานนี้ มอี ยูท ไี่ หน ? พวกมนษุ ยกราบทูลอยา งนี้ ไดย ินวามอี ยทู ีข่ ุนเขาหิมพานต พระเจา ขา . พระราชาตรัสวา แกใ ครสามารถจะนาํ เอามะมวงเหลา น้ันนาได. พวกมนษุ ยก ราบทลู วาพรานไพร ยอมรูพระเจา ขา. พระราชารบั สั่งใหเรยี กพวกพรานไพรมา จงึ แจงเร่อื งน้ันใหพวกพรานไพรทราบ ไดพ ระราชทานทรพั ย ๑,๐๐๐ กหาปณะแกพ รานไพรผหู นึ่ง ทีพ่ วกพรานไพรเหลาน้นั สมมุตมิ อบถวายไปจงึ สง พรานไพรคนนน้ั ไป ดวยพระดาํ รสั วา เจาจงไป จงรีบนาํเอาผลมะมวงน้นั มาใหเรา. พรานไพรนน้ั ไดใ หทรัพย ๑,๐๐๐กหาปณะนน้ั แกบตุ รและภรยิ า ถือเอาสะเบยี ง มงุ หนา ไปสระกณั ณมณุ ฑะ ตรงกนั ขา มกบั แมนา้ํ คงคา ลว งเลยถิ่นมนษุ ยไปพบดาบสองคหนึ่งทป่ี ระเทศประมาณ ๖๐ โยชน ฝงในแตละสระกัณณมณุ ฑะ เดินไปตามทางทีด่ าบสนนั้ บอกให พบดาบสอกี องคหนึ่งทปี่ ระเทศประมาณ ๓๐ โยชน เดนิ ไปตามทางที่ดาบสน้นั บอกใหพบดาบสอกี องคห น่งึ ในทปี่ ระมาณ ๑๕ โยชน จงึ ไดบอกเหตุทีต่ นมาแกดาบสนัน้ . ดาบสพร่าํ สอนเธอวา ตั้งแตนี้ไป เธอจะละแมน า้ํ คงคาใหญสายนีเ้ สีย อาศยั แมนํา้ นอยน้ี เดนิ ทวนกระแสไปถอื เอาน้ําในราตรี ในคราวทีท่ านเปน ชองบรรพตแลว พงึ เขาไป.กแ็ มน าํ้ สายนี้ ในเวลากลางคืน จะไมไหล. เพราะฉะนน้ั แมนาํ น้ันจึงเหมาะกก็ ารไปของทา น. โดยลว งไป ๒-๓ โยชน ทานกจ็ กั เห็น

พระสุตตนั ตปฎ ก ขุททกนิกาย เปตวัตถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนา ท่ี 320ผลมะมว งเหลา นั้น. เขาไดทําตามนัน้ แลว พอพระอาทิตยอทุ ยั ขึน้ไดถ ึงสวนมะหว ง อันเปน ทีน่ า ร่ืนรมยใ จยง่ิ นกั เปน ภูมิภาคที่โชติชวงไปดว ยขา ยแหงรศั มีของรตั นะตา ง ๆ งดงามไปดว ยสวนแหง ปา ที่มีผลมาก มีแมกไม มสี าขาปกคลุมเปนดจุ เพดานหมวู หิ กนานาชนิดก็สง เสยี งรํ่ารอง. ลาํ ดบั นนั้ พวกหญิงอมนษุ ยเ หลานน้ั เห็นพรานไพรนน้ัเดนิ มาแตไกล จงึ ว่งิ เขา ไปดวยหมายใจวา คนนเ้ี ปน ทพี่ ง่ึ ของเราคนนี้เปนทพี่ ึ่งของเรา. กพ็ รานไพรน้ัน พอเห็นหญงิ เหลา นัน้ เขาจึงตกใจกลัว รอง หนีไป เพราะตนไมไดทําบุญกรรมอันเหมาะสมที่จะเสวยทพิ ยสมบัติในท่ีน้ัน รวมกับหญิงเหลา นน้ั ได จึงไปถึงกรงุ พาราณสี โดยลาํ ดบั แลว กราบทลู เรื่องนนั้ แดพระราชา.พระราชาทรงสดบั เรือ่ งน้นั แลว จงึ เกิดความหวงั เพ่อื จะเหน็ หญงิเหลานนั้ และ เพือ่ จะบริโภคผลมะมว งทัง้ หลาย จึงใหพ วกอํามาตยสําเร็จราชการแทนพระองค ทรงผกู สอดกาํ ธนู เหน็บพระขรรคโดยอา งวาจะไปลา เนอ้ื มีมนษุ ย ๒-๓ คน เปนบรวิ าร เสด็จไปตามทางทพี่ รานไพรนัน้ นั่นแหละชแ้ี นะให จึงพักพวกมนษุ ยไวในทีร่ ะยะ ๒-๓ โยชน จงึ พาเฉพาะพรานไพรไปโดยดําดบั ใหพรานไพรแมน ้นั กลบั จากที่นน้ั พอพระอาทิตยอ ุทัย ก็เสดจ็ เขา ถึงสวนมะมวง. ลาํ ดบั นนั้ พวกหญิงเหลา นัน้ เห็นเทพบุตรนนั้ เหมือนเกิดในภพใหม จึงตอนรับ รูวาเขาเปนพระราชา จงึ เกดิ ความรักและความนับถอื มาก ใหอ าบนาํ้ โดยเคารพ ใหป ระดับตกแตง

พระสุตตันตปฎก ขุททกนิกาย เปตวตั ถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนา ท่ี 321ดว ยดี ดวยผา เครือ่ งอลังการ ดอกไม ของหอม และเคร่อื งลูบไลยกขนึ้ สวู ิมาน ใหบริโภคโภชนะอันเปนทิพย มีรสเลิศตาง ๆ แลวไดเขา ไปน่ังใกลเ ขาตามสมควรแกความปรารถนา. ครน้ั ลว งไป ๑๕๐ ป พระราชาเสดจ็ ลุกขน้ึ ในเวลาเท่ยี งคนืประทบั น่งั ทอดพระเนตรเห็นนางเปรต ผูป ระพฤติลว งเกนิ นนั้กําลังเดินไปยงั ฝงสระโบกขรณี มคี วามประสงคจะทดลองดู จึงตามไป ดว ยคดิ วา เพราะเหตุไรหนอ หญงิ น้ี จึงไปในเวลาน้ี.ลาํ ดบั นน้ั พระราชาเห็นนางผไู ปในที่นนั้ กาํ ลังถูกสนุ ัขกดั เม่ือไมร วู า นอี่ ะไรกันหนอ จงึ ทดลอง ๒-๓ วัน จึงคิดวา สนุ ัขน้ีชะรอยจะเปน ศตั รูแกหญงิ นี้ จงึ พงุ หลาวอนั ลบั ดีแลว ปลงเสียจากชีวิต และโบยหญิงนั้นแลว ใหล งยังสระโบกขรณี เหน็ รูปทต่ี นไดเห็นคร้งั กอนแลว จงึ ตรสั ถามประวตั ขิ องนางนั้นดว ยคาถา๑๒ คาถาวา :- สระโบกขรณนี ้ี มีน้ําใสสะอาด มีบนั ได ทองคาํ ลาดดว ยทรายทองโดยรอบ ในสระนน้ั มีกล่นิ หอมฟุงนารน่ื รมยใ จ ดาดดนื่ ไปดว ยหมูไม นานาชนดิ มกี ลิน่ ตา ง ๆ หอมตลบไปดวยลม รําเพยพัดดารดาษดวยบวั ตา ง ๆ เกลอื่ นกลน ดวยบัวขาว มีกล่ินหอมเจรญิ ใจ อันลมรําเพยพดั ฟุงขจร เสียงระงมไปดว ยหงษแ ละนกกะเรยี น นกจักพรากมารา่ํ รองไพเราะจบั ใจ เกลื่อนกลน

พระสตุ ตันตปฎก ขทุ ทกนิกาย เปตวัตถุ เลม ๒ ภาค ๒ - หนา ท่ี 322ไปดว ยฝูงนกตา ง ๆ สง เสยี งรอ งอ้ืออึ้ง มหี มูรุกขชาติ อันมดี อกและผลนานาพรรณ ไมมีเมอื งใด ในมนุษยเ หมือนเมืองของทานนเ้ี ลยปราสาทเปน อันมากของทา น ลวนแลวดว ย ทองคําและเงนิ รงุ เรืองงามสงา ไปท่วั ทง้ั ๔ ทิศโดยรอบ นางทาสี ๕๐๐ คน คอยบาํ เรอทาน ประดบั ดวยกาํ ไลทองคาํ นงุ หมผาขลบิ ทองคํา บัลลังกของทานมีมาก ซ่ึงสําเรจ็ ดว ยทองคําและเงนิปลู าดดว ยหนงั ชะมด และผา โกเชาว อันบคุ คล จดั แจงไวแลว ทานจะเขา นอนบนบัลลังกใ ด ก็สาํ เรจ็ ดังความปรารถนาทุกอยาง เมือ่ ถึงเทย่ี งคนืทานลุกจากบัลลังกนัน้ ลงไปสสู วนใกลสระโบก-ขรณี ยนื อยทู ่ีฝง สระนั้น อันมหี ญาเขยี วออนงดงาม ลาํ ดับนนั้ สุนขั หดู ว น กข็ ึน้ มาจากสระน้นักดั อวยั วะนอ ยใหญข องทาน เมื่อใดทานถกู สุนัขกดั กินแลว เหลือแตก ระดูก เม่อื นน้ั ทานจึงลงสูสระโบกขรณี รา งกายก็กลับเปน เหมอื นเดมิ ภายหลังจากเวลาลงสระโบกขรณี ทา นกลวั มอี วยั วะนอยใหญเ ต็มบรบิ รู ณงดงาม ดูนา รัก นงุ หมแลวมาสูส าํ นกั ของเรา ทา นไดทํากรรมนชัว่ อะไรไว ดวยกายวาจาใจ หรอื เพราะวิบากแหง กรรมอะไร