รายวิชาหลักการบัญชีเบื้องต้น

ตัวอยางที่ 2.7 ตอไปนี้เปนตัวอยางการนํายอดคงเหลือของบัญชีแยกประเภทตามตัวอยางที่ 2.6 นํามาจัดทาํ งบทดลอง ไดดงั น้ี รา นประวิตรคอมพิวเตอร งบทดลอง วนั ท่ี 31 กรกฎาคม 25X1 ชอื่ บญั ชี เลขท่ี เดบิต เครดิต บญั ชี เงนิ สด 101 160,000 - ลูกหน้กี ารคา 103 11,200 - วัสดใุ นการซอม 105 5,000 - อปุ กรณใ นการซอม 131 100,000 - เคร่ืองใชสํานกั งาน 133 7,500 - เจาหนี้ 201 5,000 - ตวั๋ เงินจา ย 202 45,000 - ทุน – นายประวติ ร 301 225,000 - เบิกใชส ว นตัว 302 20,000 - รายไดคา ซอ ม 401 73,200 - เงินเดือน 501 35,000 - คาเชา 502 9,000 - คานํา้ คา ไฟ 503 500 - รวม 348,200 - 348,200 - หากผลรวมของยอดดุลเดบิตเทากับผลรวมของยอดดุลดานเครดิตก็จะเปนการพิสูจนในเบื้องตนวา กิจการบันทึกบัญชีตามหลักบัญชีคูไดถูกตอง แตแมวางบทดลองจะลงตัว คือ ผลรวมดานเดบิตเทากับผลรวมดาน เครดิต การบนั ทึกบัญชีอาจจะยังไมถ ูกตอ ง ครบถว นได เน่อื งจากรายการขอผดิ พลาด ดังตอ ไปน้ี 1. บันทึกรายการในสมุดรายวันไมครบทุกรายการ หรือผานรายการจากสมุดรายวันไปสมุดบัญชีแยก ประเภทไมค รบทกุ รายการ ท้ังดานเดบิต และดา นเครดิต หรือผานรายการบญั ชซี าํ้ 2. บันทึกจํานวนเงินที่ผิดเทากัน ทั้งดานเดบิต และเครดิต เชน จายเงินคาโทรศัพท จํานวน 980 บาท แตบนั ทึกรายการเพยี ง 890 บาท โดยเดบติ คาโทรศพั ท 890 บาทและเครดติ เงนิ สด 890 บาท 3. บันทึกรายการบัญชีผิด เชน จายเงินเดือนและคาแรง 10,000 บาท ตองเดบิตบัญชีเงินเดือนและ คาแรง และเครดิตเงินสด 10,000 บาท แตบันทึกรายการ โดยเดบิตอุปกรณสํานักงาน 10,000 บาท และเครดิตเงินสด 10,000 บาท เปน ตน 3. สาเหตทุ ี่งบทดลองไมลงตวั งบทดลองไมลงตัว คือ การท่ีผลรวมของยอดดุลบัญชีดานเดบิตไมเทากับผลรวมของยอดดุลดาน เครดิตในงบทดลอง อาจมสี าเหตุจากความผิดพลาดในแตละขั้นตอนของการบนั ทึกรายการบัญชี ไดแก 86 3821302 หลักการบัญชีเบ้ืองตน (Fundamental Accounting Principles)

3.1. ผิดพลาดเน่อื งจากบนั ทึกรายการต้ังแตสมุดรายวนั บันทึกรายการดวยยอดเงินดานเดบิต และ ดานเครดิตท่ีตางกัน เชน ซ้ือเชื่อสินคา 1,200 บาท แตบันทึกบัญชี โดยเดบิตซื้อ 1,200 บาท เครดิตเจาหน้ีการคา 120 บาท แลวผา นบัญชีไปตามจํานวนท่ีลงบันทึกไว 3.2. ผานรายการผิดบัญชี เชน กิจการจา ยคาโฆษณา 2,500 บาท ลงบนั ทึกถูกตองในสมุดรายวนั โดยเดบิตคาโฆษณา 2,500 บาท และเครดติ เงนิ สด 2,500 บาท แตผา นบญั ชีไปผดิ ดังนี้ 3.2.1. ผานบัญชีไปไมครบท้ัง 2 ดาน กลาวคือ ผานบัญชีไปเพียงดานเดบิต หรือดานเครดิต เพียงดานใดดานหน่ึงเทาน้ัน เชน ผานรายการไปบัญชีแยกประเภทคาโฆษณา 2,500 บาท แตไมผานรายการใน บัญชีเงินสด 3.2.2. ผานบัญชีผิดดาน เชน ผานรายการ โดยเครดิตคาโฆษณา 2,500 บาทและเครดิตเงิน สด 2,500 บาท 3.2.3. ผานบัญชีโดยเขียนตัวเลขสับหลักกัน เชน ผานรายการโดยเดบิตบัญชีคาโฆษณา 5,200 บาท เครดติ บัญชเี งินสด 2,500 บาท 3.3. การนาํ ยอดดุลบญั ชีมาลงในงบทดลองไมถกู ตอง ไดแก 3.3.1 คํานวณยอดดลุ ของบญั ชผี ิดพลาด 3.3.2 นาํ ยอดดุลของบญั ชีมาลงในงบทดลองไมครบทกุ บัญชี 3.3.3 นาํ ยอดดลุ ของบญั ชีมาบันทึกผิดดา น 3.3.4 เขียนตัวเลขสับหลกั กัน 3.3.5 รวมยอดดุลในงบทดลองผดิ 4. ขั้นตอนในการคนหารายการทผี่ ิดพลาด เม่อื งบทดลองไมลงตัว ขั้นตอนในการคนหารายการทีผ่ ดิ พลาด เมื่องบทดลองไมล งตัว มดี ังน้ี 4.1. สอบทานการบวกยอดดลุ ในชองเดบติ และชอ งเครดิตของงบทดลอง 4.2. ตรวจสอบการนําบัญชีมาบนั ทกึ ในงบทดลอง ดงั นี้ 4.2.1 ไดน ําทกุ บญั ชีมาบนั ทกึ จนครบถวน 4.2.2 จํานวนเงินท่นี าํ บันทึกในงบทดลองถกู ตองแลว 4.2.3 บันทึกจาํ นวนเงินในดา นเดบติ หรือดานเครดิตอยา งถกู ตอง 4.3. ตรวจทานการคาํ นวณยอดดุลของทุกบญั ชใี นบัญชีแยกประเภทวาถกู ตอ ง 4.4. ตรวจทานการผา นรายการจากสมดุ รายวนั ไปสมุดบัญชีแยกประเภทวาถกู ตอง ไดแ ก 4.4.1 ชอ่ื บัญชีถูกตอง 4.4.2 บันทกึ บัญชใี นดานถูกตอง 4.4.3 บนั ทึกจาํ นวนเงินท่ถี ูกตอ ง 4.5. ตรวจทานการบันทึกรายการในสมดุ รายวัน 4.5.1 บนั ทกึ ดว ยจํานวนเงินท่ถี กู ตอง 4.5.2 บนั ทึกดา นเดบิตเทา กบั ดานเครดิต 5. วธิ กี ารคน หารายการท่ีผิดพลาด เม่อื งบทดลองไมล งตวั 87 3821302 หลักการบัญชเี บอ้ื งตน (Fundamental Accounting Principles)

วิธีการคนหาที่ผิดพลาด เม่ืองบทดลองไมลงตัว โดยสังเกตจากตัวเลข อันอาจทําใหพบไดรวดเร็ว วาความผิดพลาดเกิดจากรายการใด และวิธีการหาท่ีผิดพลาดทําไดโดยหาผลตางระหวางผลรวมดานเดบิต และ ผลรวมดา นเครดติ ในงบทดลองแลว พิจารณา ดังนี้ 5.1 ถาผลตางเปนจํานวน 1 บาท 10 บาท 100 บาท อาจเกิดจากการบวกเลขผิดใหตรวจสอบการ รวมยอดในงบทดลองใหม และตรวจสอบการคาํ นวณยอดดลุ 5.2 ถาผลตา งหารดว ย 2 แลวผลลัพธซึ่งเทา กับยอดดลุ ของบัญชใี ดบัญชีหนึ่งใน งบทดลอง อาจ เปนไปไดว านาํ ยอดดลุ บัญชีน้นั มาลงในงบทดลองผิดดาน 5.3 ถาผลตางหารดว ย 9 ลงตัว ขอผิดพลาดอาจเกิดจากการเขียนตัวเลขสลับหลักถาผลหารเปน 1 หลัก แสดงวา เขียนตัวเลขหลักหนวยกับหลักสิบสลับกัน ถาผลหารเปน 2 หลักแสดงวา เขียนเลขหลักสิบสลับกับหลัก รอ ย และถาผลหารเปน 3 หลกั แสดงวา เขียนเลขหลกั รอยสลับกับหลักพัน เชน เขียนเลขจํานวน 228 เปน 282 ผลตาง คอื 54 หารดวย 9 ได 6 ซง่ึ เปนเลขหลกั เดยี ว แสดงวา เขียนหลกั หนว ย คอื (8) สลับกับหลักสิบ คือ (2) และถาเขียนเลข จํานวน 2,350 เปน 2,530 ผลตาง 180 หารดวย 9 ได 20 ซ่ึงเปนเลข 2 หลัก นั่นคือ เขียนตัวเลขหลักสิบ (5) สลับกับ ตัวเลขหลกั รอย (3) 5.4 เมอ่ื ไมพบขอผดิ พลาดจากวธิ ีขางตนใหตรวจดูวา มีบัญชีใดมียอดดุลเทากับ ผลตางน้ัน ยังไม บนั ทกึ บัญชีในงบทดลอง หรอื ยงั ไมผา นบัญชี กรณีที่งบทดลองไมลงตัว และไมอาจหาท่ีผิดโดยวิธีการสังเกตตัวเลขน้ันอาจเปนเพราะเกิดจาก ขอผิดพลาดหลาย ๆ ประการ ในการหาท่ีผิดจะตองใชวิธีสอบทาน การคํานวณยอดดุล การจัดทํางบทดลอง การผาน รายการ และการบันทกึ บัญชใี นสมุดรายวนั และสมดุ บัญชีแยกประเภท สรุป หลักการบันทึกบัญชี เปน การบันทึกบัญชีทางดานเดบิตและดานเครดิตตามหลักการบัญชีที่รับรองท่ัวไป โดยอาศัยแนวคิดทางการบัญชี สมการบัญชี และหลักการบัญชีคู ประกอบการวิเคราะหรายการคา เพื่อนําไปสูการ บันทึกบัญชีแตละประเภท การแสดงความสัมพันธระหวางสินทรัพย หน้ีสินและสวนของเจาของ ซ่ึงผลการบันทึก รายการบญั ชที ัง้ ดา นเดบิตและดานเครดติ ดวยจํานวนเงินทีเ่ ทากันตามหลักการบัญชคี ู ซง่ึ จะเห็นไดจากสมการดงั นี้ สนิ ทรัพย = หนส้ี ิน + สว นของเจาของ การวิเคราะหรายการคาตามหลักการบัญชีคู เปนการวิเคราะหรายการคา วา มีผลกระทบตอสมการ บญั ชใี นทางทเ่ี พมิ่ ขึ้น และลดลงของบัญชีใดบาง แลวนําไปบันทึกบัญชีสองดาน คือ ถาบัญชีหนึ่งบันทึกดานเดบิต อีก บญั ชีหนึง่ ตองบันทึกดา นเครดิต ดว ยจํานวนเงินทีเ่ ทากนั งบทดลอง ซง่ึ ประกอบดว ย บญั ชีสนิ ทรพั ย บัญชหี น้สี นิ บัญชีสว นของเจา ของ บัญชี รายได และบญั ชีคา ใชจา ย โดยบญั ชีสนิ ทรัพยและบญั ชีคา ใชจ า ยจะมยี อดดลุ อยูด านเดบิต สาํ หรบั บญั ชีหนส้ี นิ บญั ชสี ว นของเจา ของและบัญชีรายไดจ ะมียอดดุลอยูดานเครดิต ผลรวมของดานเดบติ จะตอ งเทา กับผลรวมของดานเครดติ ซึ่งงบทดลองจะชว ยใหเ หน็ ภาพรวมของรายการบัญชที ง้ั หมด 88 3821302 หลกั การบญั ชีเบอ้ื งตน (Fundamental Accounting Principles)

แบบฝก หัด 1. อธบิ ายความหมายของหลกั การบันทึกบญั ชีมาพอสังเขป 2. แนวคิดทางการบัญชมี ผี ลตอ วิธกี ารทางบัญชีและการรายงานการเงนิ อยางไร 3. รายการคา คอื อะไร มีความสําคญั ตอการบันทกึ บญั ชอี ยางไร 4. เอกสารประกอบการบนั ทึกบัญชีหมายถงึ อะไร และจําแนกไดก่ีประเภท 5. สมการบัญชีคืออะไร และมคี วามสําคญั ตอการวิเคราะหรายการคาอยางไรบาง 6. หลักการบญั ชีคูค อื อะไร และมคี วามสาํ คญั ตอ การวิเคราะหร ายการคาอยางไรบา ง 7. สินทรัพยสุทธิหมายถงึ อะไร จงอธบิ ายพรอมยกตวั อยาง 8. สว นของเจาของเพิ่มข้นึ หรือลดลงไดอยา งไรบา ง 9. รายไดและคาใชจ ายท่ีเกิดขนึ้ จะนาํ ไปบนั ทึกบญั ชีดานใด จงอธิบายพรอ มยกตัวอยา งประกอบ 10. ผงั บัญชหี มายถงึ อะไร จงอธิบายและยกตวั อยา งประกอบ 11. จงคํานวณจํานวนเงินของบัญชีดังตอไปนี้ โดยใชหลักการของสมการบัญชีเปนเกณฑการพิจารณา (สินทรัพย = หนี้สนิ + สวนของเจาของ) 1) กิจการมสี นิ ทรัพยจํานวน 10,000 บาท สวนของเจาของจะเทา กับ........... บาท 2) กิจการมีสินทรัพยจํานวน 130,000 บาท และสวนของเจาของจํานวน 105,000 บาท หน้ีสินจะ เทากับ................บาท 3) กิจการมหี น้ีสินจํานวน 68,000 บาท และสินทรัพยจํานวน 150,000 บาท สวนของเจาของจะเทากับ .................. บาท 4) กจิ การมสี นิ ทรพั ยจ ํานวน 185,000 บาท หนี้สินจํานวน 48,000 บาท และทุนจํานวน 210,000 บาท กาํ ไร(ขาดทนุ ) จะเทากับ...................... บาท 5) กิจการมีสินทรัพยจํานวน 210,000 บาท หน้ีสิน จํานวน 80,000 บาท และเบิกใชสวนตัว จํานวน 6,000 บาท ทุนจะเทา กับ...........................บาท 12. รายการคาท่เี กดิ ขึ้นของรา น ชวนชม มดี งั น้ี 1. นายแกว นาํ เงนิ สดมาลงทุนในกจิ การ 120,000 บาท 2. นําเงนิ สดฝากธนาคาร 70,000 บาท 3. จา ยเช็คเปน คาซอื้ อุปกรณซ อมเครือ่ งไฟฟา 1,350 บาท 4. จายเช็คเปนคาเชาสํานกั งาน 4,500 บาท 5. สง บลิ เรียกเกบ็ เงินคา บรกิ ารซอ มเครื่องไฟฟาจาํ นวน 3,540 บาท 89 3821302 หลักการบัญชเี บ้อื งตน (Fundamental Accounting Principles)

6. ซ้ือเคร่ืองตกแตง รา นเปน เงนิ เชอ่ื 2,600 บาท 7. รับเงินสดจากลูกหนีค้ าซอมอปุ กรณไ ฟฟา 1,500 บาท 8. จายเงนิ สดชาํ ระหนีค้ าเครื่องตกแตงรานตามรายการท่ี 6 9. ไดร ับบิลคาสาธารณปู โภค 1,100 บาท 10. นายแกว เบิกเงินไปใชส ว นตวั 2,200 บาท ใหท ํา : วเิ คราะหรายการคา ขางตน เพ่ือแสดงผลกระทบตอ สมการบญั ชีในลกั ษณะดังตอไปนี้ รายการที่ ชอ่ื บญั ชี สินทรพั ย = หน้สี นิ + สวนของเจา ของ 1. เงินสด +120,000 ทนุ +120,000 2. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 3. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 4. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 5. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 6. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 7. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 8. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 9. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 10. ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 13. รายการคาของสํานักงานทนายความสันติ ในเดอื นสิงหาคม 25X1 มีดงั ตอ ไปน้ี 25X1 ส.ค. 2 นายสนั ตนิ าํ เงินสดมาลงทนุ เพิม่ 65,000 บาท 3 สงบิลเรียกเก็บคาบรกิ ารใหค าํ ปรึกษา 31,000 บาท ยังไมไ ดร บั ชาํ ระเงิน 5 จายคาสวัสดกิ ารพนักงาน 750 บาท 7 ชําระหน้ีใหเจา หนี้ 7,500 บาท 10 นําเงินสดเปดบัญชเี งนิ ฝากธนาคาร 55,000 บาท 90 3821302 หลกั การบัญชเี บ้อื งตน (Fundamental Accounting Principles)

14 จายเงนิ สดเปนคารบั รอง 800 บาท 16 ไดร ับเงินสดจํานวน 6,400 บาท เปน คา ดอกเบ้ยี รับจากตั๋วเงนิ รับ 20 ซือ้ เครือ่ งใชสํานักงานมูลคา 24,000 บาท จา ยดวยเช็ค 10,000 บาท 25 รับเงนิ สดจากลูกหน้ี 12,000 บาท 30 จายเงนิ เดอื นพนกั งาน 7,500 บาท โดยเชค็ 31 ไดรบั ใบแจงหนีเ้ พ่ือเรยี กเก็บคาไฟฟา 2,300 บาท คาเชา สาํ นักงาน 6,000 บาท ใหทาํ : วเิ คราะหร ายการคาขา งตน ตามแบบฟอรมที่กาํ หนดดงั น้ี วนั ที่ ผลการวิเคราะห เดบติ เครดติ ชอ่ื บญั ชี จาํ นวนเงิน ชอื่ บญั ชี จํานวนเงิน 25X1 ส.ค. 2 สนิ ทรัพย+ เงนิ สด 65,000 65,000 ทุน สวนของเจาของ+ 3 5 7 10 14 16 20 25 30 31 91 3821302 หลกั การบัญชเี บื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

14. ราน ปานทิพย มียอดคงเหลือของบัญชีตาง ๆ ในงบดุล ณ วันท่ี 1 กรกฎาคม 25X1 ประกอบดวย สินทรัพย 265,200 บาท หน้ีสนิ 85,600 บาท และสว นของเจาของ 179,600 บาท รายคา ในเดือนกรกฎาคม 25X1 มดี ังนี้ ก.ค. 3 ซื้อเครื่องคดิ เลขเปน เงนิ เชอ่ื 2,350 บาท กําหนดจา ยเงินในเดือนสงิ หาคม 4 รับเงนิ สดจากการใหบรกิ าร 8,600 บาท 5 จา ยเงนิ สดเปนคา ใชจ ายสาํ นักงาน 3,500 บาท 9 ออกตวั๋ สญั ญาใชเงินอายุ 3 เดือน เพือ่ ชาํ ระหน้ี 26,000 บาท 10 จายเช็คตามบลิ คา โฆษณา 9,500 บาท 12 สง ใบแจงหนีใ้ หลกู คาเพ่อื เรียกเก็บเงินคาบริการ 16,800 บาท 18 จายเงินสดชาํ ระหนี้ 9,000 บาท 25 รับเช็คจากการใหบริการ 5,000 บาท 30 เงินเดอื นพนักงานคา งจาย 3,800 บาท ใหทํา : 1. วิเคราะหรายการคา ขา งตน ตามแบบฟอรม ท่ีกาํ หนดดงั นี้ วันท่ี ผลการวเิ คราะห เดบิต เครดิต ชือ่ บัญชี จํานวนเงนิ ชอ่ื บญั ชี จาํ นวนเงนิ 92 3821302 หลกั การบญั ชีเบื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

2. วิเคราะหรายการขางตนจากสมการบัญชีและหลักการบญั ชคี ูต ามแบบฟอรมที่กาํ หนด วนั ที่ รายการ สนิ ทรพั ย หน้ีสิน สวนของเจาของ เดบติ เครดิต เดบติ เครดิต เดบิต เครดติ ก.ค.1 ยอดยกมา 265,200 85,600 179,600 ยอดคงเหลือ 15. บริษทั ปน เพชร จํากัด ประกอบกิจการใหเชารถบสั รายการคาในเดือนตุลาคม 25X1 ดงั นี้ ต.ค. 1 ซ้ือรถบัส 1 คัน ราคา 750,000 บาท โดยออกตว๋ั เงนิ อายุ 1 เดอื น อตั ราดอกเบีย้ 15% ตอป ใหแกผขู าย 4 ออกหุน สามญั 200,000 บาท ไดรับเงนิ คาหุน เตม็ จาํ นวน และนําเงินฝากธนาคาร 6 ไดร ับเชค็ จากลกู หนี้ 89,000 บาท เปนคาบรกิ ารเชารถ นาํ เงนิ ฝากธนาคาร 9 ซ้ือวัสดสุ าํ นักงานเปน เงินสด 1,200 บาท 10 ไดร ับใบแจง หน้ีคาซอ มรถ 15,000 บาท 12 จายเงินสดเปน คา นํ้ามนั รถ 3,800 บาท 16 สงบิลเรียกเก็บเงนิ คาบรกิ ารเชารถใหลกู คาเปน เงนิ 85,000 บาท 23 รบั ชําระหนี้จากลูกหนี้ 45,000 บาท 25 จายเชค็ เปน คาเบี้ยประกนั ภยั 75,000 บาท สาํ หรบั ระยะเวลา 1 ป เรมิ่ ตั้งแตวันที่ 1 พฤศจิกายน 25X1 28 จายคาไปรษณยี เปน เงนิ สด 600 บาท 29 ไดรบั ใบแจงหนค้ี า สาธารณูปโภคของเดือนตุลาคม เปนเงิน 4,250 บาท 31 จา ยเงินเดอื นพนกั งาน 15,500 บาท ดว ยเชค็ ใหท ํา : 1. วเิ คราะหร ายการคา ตามแบบฟอรมในขอ 13 2. บันทึกรายการขา งตนดานเดบติ และดานเครดิต ในบัญชีรูปตวั ที 93 3821302 หลกั การบญั ชเี บ้อื งตน (Fundamental Accounting Principles)

16 . ลิลลีว่ ิลลบริการ ใหบริการเปนนายหนาซ้ือขายที่ดิน ตั้งแตวันที่ 1 พฤศจิกายน 25X1 ในเดือนพฤศจิกายน 25X1 มรี ายการคา ตา ง ๆ เกิดข้ึน ดงั นี้ 25X1 พ.ย. 1 นางลิลล่ี โอนเงินจากบัญชีเงินฝากธนาคารสวนตัวมาเปดบัญชีเงินฝาก รานลิลล่ีวิลล บริการ จํานวน 250,000 บาท 3 ซ้อื วัสดสุ าํ นักงานจาํ นวน 3,500 บาท โดยนดั ชําระเงนิ ใหในสปั ดาหห นา 5 รบั คา นายหนาจํานวน 40,000 บาท นาํ ฝากธนาคารในวนั น้ี 7 จายคา เชาสาํ นักงานของเดอื นนจ้ี ํานวน 12,850 บาท 10 จา ยเงินใหเ จาหนเี้ ปนคาซอื้ วสั ดุสํานกั งานเมื่อวนั ที่ 3 พฤศจิกายน 18 นางลลิ ล่ีเบกิ เงนิ ใชสวนตัว 2,000 บาท 20 จา ยคา พาหนะเดนิ ทาง 500 บาท 22 สงบิลเรยี กเกบ็ เงินใหลูกคาเปน คาบริการนายหนา ขายท่ีดนิ จาํ นวน 65,000 บาท ยงั ไมไ ดรบั ชําระเงนิ 26 จา ยคาใชจา ยเบด็ เตล็ด 1,250 บาท 30 จายเงนิ เดอื นพนกั งาน 6,300 บาท ใหทาํ : บนั ทกึ รายการขางตน ในสมดุ รายวันท่วั ไป 17. สํานักงานทนายความชัยชนะ เร่ิมดําเนินงานในเดือนมกราคม 25X1 รายการตาง ๆ เกิดข้ึนในเดือนมกราคม ดงั น้ี ม.ค. 3 นายชยั ชนะนําเงนิ มาลงทนุ 250,000 บาท 4 นาํ เงินสดฝากธนาคาร 130,000 บาท 6 จายเงินสดเปน คา เชาสํานกั งาน 12,000 บาท 9 รบั เงินสดคาใหบ ริการปรึกษาทางกฎหมาย 5,000 บาท 10 ซื้อเครอื่ งคอมพิวเตอรร าคาเครื่องละ 23,000 บาท จาํ นวน 2 เคร่ือง ตกลงจา ยเงนิ สด ใหผ ูขาย 25,000 บาท ทเี่ หลือจะจา ยในวนั ที่ 20 มกราคม 12 จายคาใชจา ยเบด็ เตล็ดจาํ นวน 6,500 บาท จากบญั ชีเงนิ ฝากธนาคาร 18 ซือ้ วสั ดสุ าํ นักงานเปนเงินเช่อื จํานวน 1,300 บาท 20 จายเช็คชําระหนที้ เี่ หลอื ของรายการวนั ท่ี 10 22 รบั เช็คคา ใหบริการปรกึ ษากฎหมายจํานวน 50,000 บาท นําฝากธนาคาร 24 นายชัยชนะเบิกเงินสดไปใชสว นตัว 1,000 บาท 26 นายชยั ชนะนําเงนิ สดเขา บัญชเี งนิ ฝากธนาคารของสาํ นักงาน 25,000 บาท 27 ไดร บั บลิ แจงคา นํ้าและคา ไฟของเดือนน้ีจาํ นวน 200 บาท และ 800 บาท ตามลําดับ ชําระเปน เชค็ 31 จา ยเช็คสาํ หรับเงนิ เดอื นพนักงาน 18,000 บาท ใหทาํ : 1. บนั ทึกรายการขา งตนในสมุดรายวนั ทว่ั ไป 2. ผานรายการไปบัญชแี ยกประเภทท่ัวไป โดยกาํ หนดรหสั บญั ชตี ามผังบญั ชขี องกิจการ 3. คํานวณยอดคงเหลือ หรอื ยอดดลุ ของบญั ชีดวยตวั ดินสอ 94 3821302 หลักการบัญชีเบอื้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

4. งบทดลองของเดอื นนี้ 18. รา นมงคลดีไซน เปน กิจการรับตกแตง ภายใน รายการระหวา งเดือนกนั ยายน 25X1 ดงั นี้ ก.ย. 1 นายมงคลนําเงินสดมาลงทนุ ในกจิ การ มงคลดีไซน จํานวน 450,000 บาท โดยนาํ ฝากธนาคารจาํ นวน 300,000 บาท 3 จายเช็คเปน คา เชาของเดือนกันยายนจาํ นวน 20,000 บาท 5 จายเงนิ สดซ้ือวสั ดเุ ครอ่ื งเขียนจาํ นวน 250 บาท 7 ซ้ือรถยนตราคา 120,000 บาท ตกลงจายเช็ค 48,000 บาท ใหผ ูขาย ที่เหลือออกตัว๋ สญั ญาใชเ งนิ อายุ 20 วนั 9 รับเงนิ สดจากลูกคาเปน คาตกแตง ภายใน 50,00 บาท 10 ซอ้ื อปุ กรณส าํ นักงานจํานวน 23,000 บาท ชําระเปนเงินสด 7,000 บาท ทเี่ หลอื ชาํ ระ ในสัปดาหหนา 13 จา ยเงนิ สดคาเบ้ยี ประกนั ภยั 1,200 บาท ระยะเวลาประกัน 6 เดือน เริ่มต้ังแตเ ดือน กันยายน 25X1 17 จา ยเช็คชาํ ระหนีค้ าอปุ กรณส าํ นักงานทีซ่ ือ้ มาเมื่อวันที่ 10 กันยายน 25X1 18 นายมงคล เบิกเงนิ จากธนาคารไปใชสว นตัว 20,000 บาท 22 รับเงินสดคาตกแตงภายในจาํ นวน 35,000 บาท นําฝากธนาคาร 27 จายชําระเงนิ ตามตั๋วสญั ญาใชเงินทีค่ รบกําหนด 30 ชําระเงนิ ตามบิลคา น้ํา คาไฟ คาโทรศัพทของเดือนน้ีจํานวน 250 บาท 1,400 บาท และ 2,760 บาท ตามลําดับจายเงินเดอื นพนกั งาน 7,500 บาทจากบัญชีเงนิ ฝาก ธนาคาร รหัสบญั ชีตามผงั บัญชีของกิจการ มีดงั นี้ 101 เงินสด 202 ตว๋ั เงนิ จา ย 102 เงนิ ฝากธนาคาร 301 ทนุ -นายมงคล 103 ลกู หน้ี 302 เบกิ ใชสว นตัว-นายมงคล 104 วัสดสุ าํ นักงาน 401 รายไดคา บริการตกแตงภายใน 105 คา เบี้ยประกันภัยจายลวงหนา 501 เงินเดือนและคาแรง 106 อุปกรณส ํานกั งาน 502 คาเชา 107 รถยนต 503 คาสาธารณูปโภค 201 เจาหนี้ 504 คา ใชจ ายรถยนต 505 คาใชจ า ยเบ็ดเตล็ด ใหทาํ : 1. บนั ทึกรายการในสมดุ รายวันทว่ั ไป 2. ผา นรายการไปสมดุ บญั ชแี ยกประเภททัว่ ไป 3. คํานวณหายอดดลุ ของบญั ชีดว ยตัวดนิ สอ 4. งบทดลอง ณ วนั ที่ 30 มิถนุ ายน 25X1 5. งบดลุ ณ วันที่ 30 มถิ นุ ายน 25X1 95 3821302 หลักการบญั ชเี บอ้ื งตน (Fundamental Accounting Principles)

6. งบกาํ ไรขาดทนุ สาํ หรบั 1 เดอื น สิน้ สดุ วันที่ 30 มิถุนายน 25X1 แบบรายงานแสดง ยอดข้นั เดียว 19. กอรด สถาปต ย เปดดาํ เนินงานในเดือนกรกฎาคม 25X1 มีรายการระหวางเดอื นกรกฎาคม ดังน้ี ก.ค. 1 นายกอรด นําเงนิ สดมาลงทนุ 220,000 บาท โดยนาํ ฝากธนาคาร 3 จา ยเช็คเปน คาเชาสาํ นกั งาน 7,000 บาท 4 เบกิ เงินสดจากธนาคาร 20,000 บาท 5 ซ้ือรถยนตใ ชแลวราคา 85,000 บาท จา ยเงินจากบัญชีเงนิ ฝากใหผูขาย 30,000 บาท ท่ีเหลือออกต๋วั เงนิ จาย ชนดิ ไมมดี อกเบี้ยอายุ 3 เดือน 7 จายเงนิ สดคาเบี้ยประกันภัยรถยนต 850 บาท 10 จายเงินสดเปน คาวัสดุสํานกั งาน 750 บาท 15 ซ้ืออุปกรณเ ขยี นแบบเปน เงินเช่ือ 6,300 บาท จา ยเงินสดคา พิมพเขียน 500 บาท 20 ไดรับเงนิ คา ออกแบบจากลูกคา 25,000 บาท นําฝากธนาคารในวนั น้ี 25 จา ยเชค็ ชําระหนี้ใหเจาหนี้ เน่ืองจากซ้ืออุปกรณเ ขียนแบบเปน เงนิ เชือ่ เมอื่ วันท่ี 15 กรกฎาคม 28 จายเชค็ สาํ หรับเงินเดอื นพนกั งาน 8,000 บาท 31 จายเงนิ สดชําระหนีค้ า ไฟ คา โทรศพั ท รวม 3,125 บาท ใหทาํ : 1. บันทึกรายการในสมุดรายวันทัว่ ไป 2. ผา นรายการจากสมดุ รายวนั ทั่วไปไปสมุดบัญชีแยกประเภททัว่ ไป โดยกําหนดรหสั บญั ชตี ามผงั บญั ชขี องกจิ การ 96 3821302 หลักการบัญชีเบอ้ื งตน (Fundamental Accounting Principles)

สมุดรายวันท่วั ไป หนา ท.่ี ................. วัน เดือน ป รายการ เลขท่ี เดบติ เครดิต .............. บญั ชี บาท สต. บาท สต. . 97 3821302 หลกั การบญั ชีเบอ้ื งตน (Fundamental Accounting Principles)

บัญชแี ยกประเภท บญั ชี........................................................ เลขท่ี .................. ว.ด.ป. รายการ หนา จาํ นวนเงิน ว.ด.ป. รายการ หนา จาํ นวนเงิน บญั ชี บาท สต. บญั ชี บาท สต. 98 3821302 หลกั การบญั ชีเบอื้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

บทท่ี 3 การวดั ผลการดาํ เนนิ งาน การวัดผลการดําเนินงานหรือจัดทํางบการเงินในวันส้ินงวดบัญชีโดยใชยอดคงเหลือของบัญชีตาง ๆ จากงบทดลองมาจัดทําน้ัน กิจการจะตองพิจารณาวามีบัญชีบางบัญชีท่ีกิจการตองทําการปรับปรุงรายการเพ่ือให ยอดเงินคงเหลือในบัญชีตาง ๆ ถูกตอง และตรงกับรอบระยะเวลาบัญชี การปรับปรุงบัญชี (adjusting the accounts) จึงตองจัดทําข้ึนในวันสิ้นงวดบัญชี ในบทน้ีจะศึกษาการปรับปรุงบัญชีเปน 2 ลักษณะ คือ การปรับปรุงรายการบัญชี (adjusting entries) ตามหลักการบัญชีที่รับรองกันโดยทั่วไปที่ใชเกณฑคงคางในการบันทึกบัญชีและวัดผลการ ดาํ เนินงาน (กัลยาภรณ ปานมะเริง เบอรค, 2546, หนา 53) และการปรบั ปรุงรายการในลักษณะการแกไขขอผิดพลาด รายการบัญชี (correcting entries) ที่เกิดข้ึนในกระบวนการบันทึกบัญชี (Weygandt, Kieso, & Kimmel, p. 149) เพื่อปรับปรุงยอดคงเหลอื ในบญั ชใี หถูกตองกอนจงึ ทํารายการปดบัญชี (closing entries) และจัดทํางบการเงนิ ตอ ไป เกณฑท ี่ใชใ นการบนั ทึกบัญชี เกณฑค งคาง เกณฑค งคา ง (accrual basis) หมายถึง วิธกี ารบญั ชที ีใ่ ชหลักในการพิจารณาการบันทึกรายไดและ คาใชจายที่เกิดขึ้นอยูในรอบระยะเวลาบัญชีนั้นแลว โดยไมคํานึงวาจะไดรับเงินหรือจายเงินแลวหรือไม เปนการคํานึงวา เปนรายไดท่ีพึงรับและเปนคาใชจายที่พึงจาย เพ่ือใหแสดงผลการดําเนินงานของแตละงวดบัญชีนั้นไดอยางเหมาะสม รายไดตามเกณฑคงคาง หมายถึง รายไดเกิดข้ึนในงวดบัญชีใดยอมถือเปนรายไดของงวดบัญชี น้ัน โดยไมคํานึงวากิจการจะไดรับเงินแลวหรือไม ถาไดรับเงินมาแลวแตยังไมไดสงมอบสินคาหรือบริการไมถือเปน รายไดใ นงวดบัญชนี น้ั เงินท่ีไดรบั มาถอื เปน รายไดรับลวงหนาจดั เปน หน้ีสินของกิจการ คาใชจายตามเกณฑคงคาง หมายถึง คาใชจายท่ีเกิดขึ้นในงวดบัญชีที่กิจการไดรับประโยชน จากคาใชจายน้ันแลว ถือเปนคาใชจายของงวดบัญชีน้ันไมวากิจการจะจายเงินแลวหรือไม สําหรับเงินท่ีกิจการจายไป เปนคาใชจายที่กิจการยังไมไดรับประโยชนหรือ มีภาระผูกพันในงวดบัญชีหนาใหถือเปนคาใชจายลวงหนาจัดเปน สนิ ทรพั ยของกจิ การ ดังนนั้ การบันทึกบญั ชแี ละวดั ผลการดาํ เนนิ งานตามเกณฑคงคางนี้เม่ือถงึ วันส้ินงวดบัญชกี อนทจี่ ะ จดั ทํางบการเงิน กจิ การจะตอ งปรบั ปรุงรายการบัญชเี พอื่ ใหรายไดแ ละคาใชจายแสดงจํานวนเงินทีถ่ กู ตองสําหรับงวด การปรับปรงุ รายการบญั ชี แมบทการบัญชี กําหนดใหจัดทํางบการเงินโดยใชเกณฑคงคาง ดังนั้นจึงตองมีการปรับปรุงรายการ บัญชี ณ วันสิ้นงวด เพ่ือใหบัญชีแสดงรายไดและคาใชจายท่ีเปนของงวดบัญชีและแสดงสินทรัพย หนี้สินที่ถูกตองตาม งวดบัญชี โดยท่วั ไปรายการปรับปรุงบัญชมี ีรายการ ดังตอ ไปนี้ 1. คาใชจายลวงหนา 2. รายไดรบั ลวงหนา 3. รายไดค างรบั 4. คาใชจ ายคา งจา ย

5. วสั ดสุ ้นิ เปลอื ง 6. คา เส่ือมราคา 7. หนส้ี งสัยจะสญู 1. คา ใชจา ยลวงหนา คา ใชจา ยลว งหนา (prepaid expenses) หมายถึง คาใชจ ายทจี่ ายไปกอ นสําหรับสนิ ทรัพย หรือ บริการทจ่ี ะไดร ับประโยชนในอนาคต และคา ใชจ า ยจะหมดไปในระยะเวลาสนั้ มักเกดิ ข้ึนในการดําเนนิ งานตามปกติ ของกจิ การ เชน คาเบ้ียประกนั ภัยจา ยลวงหนา เครื่องเขียนและวสั ดุสาํ นกั งานจา ยลว งหนา เปนตน ซึง่ วธิ กี ารบนั ทกึ บญั ชีคา ใชจ า ยลว งหนา มี 2 วิธี คอื 1.1 วิธีบันทึกเปนสินทรัพย ณ วันท่ีจายเงิน โดยเดบิตบัญชีคาใชจายลวงหนา และเมื่อสิ้นงวด บัญชีจะปรับปรุงรายการบัญชีโดยโอนจํานวนเงินในสวนที่ไดรับประโยชนไปเปนคาใชจายของงวดบัญชีน้ัน โดย เดบิตบญั ชีคาใชจ า ย เครดติ บัญชคี าใชจ ายลวงหนา 1.2 วิธีบันทึกเปนคาใชจายทั้งจํานวน ณ วนั ท่จี ายเงนิ โดยเดบติ บัญชคี า ใชจ าย และเมอ่ื ส้ินงวด บัญชีจะปรบั ปรงุ รายการบัญชโี ดยโอนจาํ นวนเงนิ ทีย่ ังไมไดรบั ประโยชนในงวดบญั ชีน้นั ไปบัญชคี าใชจายลว งหนา ซง่ึ เปน สินทรัพยข องกิจการท่ีจะใหป ระโยชนเ ชงิ เศรษฐกิจในงวดบัญชีตอไป ตัวอยางที่ 3.1 เมือ่ วนั ที่ 1 สิงหาคม 25X1 หา งหนุ สว นรวดเรว็ จา ยคาเบีย้ ประกนั ภัยสาํ นักงาน จาํ นวน 6,000 บาท สญั ญากรมธรรม 1 ป การวเิ คราะหร ายการและการบนั ทกึ บญั ชีเปน ดังน้ี 5 เดือน = 2,500 บาท 7 เดอื น = 3,500 บาท 1 ส.ค. 25X1 31 ธ.ค. 25X1 1 ส.ค. 25X2 คา เบี้ยประกันภัย สําหรบั ป 25X1 (1 สงิ หาคม – 31 ธนั วาคม 25X1) = 6,000 x 5 12 = 2,500 บาท คาเบ้ียประกันภัย สาํ หรับป 25X2 (1 มกราคม – 31 กรกฎาคม 25X2) = 6,000 x 7 12 = 3,500 บาท วิธีที่ 1 บนั ทกึ บญั ชเี ปนสินทรพั ย ณ วันท่ีจา ยเงนิ สมุดรายวันทั่วไป หนา 1 วนั เดือน ป รายการ เลขที่ เดบติ เครดติ 25X1 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ส.ค. 1 คาเบ้ยี ประกนั ภยั จา ยลวงหนา 104 6,000 - เงินสด 101 6,000 - จายคา เบ้ยี ประกันภยั อาคารสาํ นกั งานตาม สญั ญากรมธรรม 1 ป ต้ังแต 1 สิงหาคม 25X1 – 31 กรกฎาคม 25X2 100 3821302 หลักการบญั ชีเบื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

การปรบั ปรุงรายการบญั ชี ณ วันสิ้นงวด การบนั ทึกบัญชีเปนดงั น้ี สมดุ รายวนั ท่วั ไป หนา 115 วนั เดอื น ป รายการ เลขที่ เดบติ เครดิต 25X1 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 คาเบ้ยี ประกันภัย 506 2,500 - คา เบ้ยี ประกนั ภัยจายลวงหนา 104 2,500 - ปรบั ปรงุ คา เบี้ยประกนั ภยั ป 25X1 (1 ส.ค. – 31 ธ.ค. 25X1 = 6,000 x 5 = 2,500) 12 การผา นรายการไปสมดุ บัญชแี ยกประเภทท่วั ไปเปนดงั น้ี บญั ชีเงนิ สด เลขที่ 101 25X1 3 25X1 รว.1 6,000 - ส.ค. 1 ยอดยกมา ส.ค. 1 คาเบยี้ ประกันภัย จายลวงหนา 25X1 บญั ชีคาเบย้ี ประกันภัยจายลวงหนา เลขที่ 104 2,500 - ส.ค. 1 เงนิ สด คา เบ้ียประกันภัย รว.115 25X1 รว.1 6,000 - ธ.ค. 31 บัญชีคาเบี้ยประกนั ภยั เลขที่ 506 รว.115 2,500 - 25X1 ธ.ค. 31 เงินสด 101 3821302 หลักการบญั ชีเบ้ืองตน (Fundamental Accounting Principles)

วธิ ที ี่ 2 บันทกึ บญั ชเี ปนคาใชจาย ณ วันที่จายเงนิ สมุดรายวนั ท่วั ไป หนา 1 เครดิต วัน เดือน ป รายการ เลขท่ี เดบติ บาท สต. 25X1 บัญชี บาท สต. 6,000 - ส.ค. 1 คา เบี้ยประกันภยั 506 6,000 - เงินสด 101 จา ยคาเบี้ยประกันภยั อาคารสาํ นกั งานตาม สญั ญากรมธรรม 1 ป ตงั้ แต 1 สิงหาคม 25X1 – 31 กรกฎาคม 25X2 การปรับปรงุ รายการบัญชี การบันทึกบญั ชเี ปน ดงั น้ี สมดุ รายวนั ทว่ั ไป หนา 115 เดบิต วัน เดือน ป รายการ เลขท่ี บาท สต. เครดิต 25X1 บัญชี 3,500 - บาท สต. 104 ธ.ค. 31 คา เบย้ี ประกันภัยจายลวงหนา 506 3,500 - คาเบ้ียประกันภัย ปรับปรุงคาเบ้ยี ประกันภยั เปน คาเบีย้ ประกนั ภยั จายลว งหนา การผานรายการไปสมดุ บัญชีแยกประเภททัว่ ไป เปนดังนี้ เลขท่ี 101 รว.1 6,000 - บัญชเี งินสด 25X1 ส.ค. 1 คา เบี้ยประกนั ภัย 25X1 บัญชีคา เบีย้ ประกันภัยจายลว งหนา เลขที่ 104 ส.ค. 1 เงินสด รว.1 3,500 - เลขที่ 506 102 3821302 หลักการบัญชีเบื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

25X1 บัญชีคาเบ้ียประกันภยั ส.ค. 1 เงนิ สด 25X1 รว.1 6,000 - ธ.ค. 31 คา เบยี้ ประกนั ภัย จา ยลว งหนา รว.115 3,500 - วธิ ีการบันทึกบัญชีทงั้ 2 วธิ ใี หผลลพั ธเ หมือนกัน คือ คา เบี้ยประกนั ภยั จายลวงหนาคงเหลอื ดานเดบิต แสดงเปน สนิ ทรัพยใ นงบแสดงฐานะการเงิน ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25X1 เทากับ 3,500 บาท และคาเบย้ี ประกนั ภัย ป 25X1 มยี อดดา นเดบติ จาํ นวน 2,500 บาท และแสดงอยใู นงบเฉพาะกาํ ไรขาดทุน ป 25X1 2. รายไดร ับลว งหนา รายไดร บั ลว งหนา (unearned revenues) หมายถงึ รายไดท ี่กจิ การไดร บั เงนิ มาแลว แตย ังไมไ ดส ง มอบ สินคา หรอื บรกิ ารในงวดบญั ชีนี้ จึงไมถอื เปน รายไดของรอบระยะเวลาบัญชปี จจบุ ันใหถอื เปนหนีส้ ิน เนือ่ งจากกิจการมีภาระ ผกู พนั ทต่ี อ งสง มอบสินคา หรอื บริการใหแกล ูกคาตามจํานวนเงนิ ที่รบั ลว งหนา และถอื เปน รายไดของงวดบญั ชีทม่ี ีการสง มอบสนิ คาหรอื ใหบริการ ซึ่งวธิ กี ารบันทกึ บญั ชีรายไดรบั ลว งหนามี 2 วธิ ี คือ 2.1 วิธบี ันทึกเปน หนีส้ ิน ณ วันท่รี ับเงิน โดยเครดิตบญั ชรี ายไดรบั ลวงหนา และเม่อื สนิ้ งวดบัญชี บนั ทกึ ปรับปรุงรายการบัญชีตามจาํ นวนเงินท่ีสงมอบสนิ คา หรือใหบริการแกลูกคา ซ่ึงถอื เปน รายไดของงวดบญั ชนี ้ัน โดยโอนลดยอดบญั ชีรายไดรบั ลวงหนา ไปบัญชรี ายได 2.2 วิธีบนั ทึกเปน รายได ณ วนั ทไี่ ดร บั เงนิ โดยเครดติ บัญชรี ายได และเมือ่ สิน้ งวดบญั ชบี นั ทกึ ปรับปรงุ รายการบัญชตี ามจาํ นวนเงินท่กี จิ การยงั ไมไดส ง มอบสินคา หรอื ใหบรกิ าร โดยโอนลดยอดจากบัญชีรายไดไ ป บญั ชรี ายไดร ับลวงหนา ตัวอยางท่ี 3.2 เม่อื วนั ที่ 1 กันยายน 25X1 หางหนุ สวนรวดเร็ว ไดรับเงินสด 48,000 บาท เปน คา เชา รถ จากลูกคา สาํ หรับระยะเวลา 6 เดอื น ตง้ั แตเ ดอื นกนั ยายน 25X1 ถึงเดือนกุมภาพนั ธ 25X2 การวเิ คราะหร ายการและ การบันทึกบญั ชีเปนดังนี้ 4 เดอื น = 32,000 บาท 2 เดอื น = 16,000 บาท 1 ก.ย. 25X1 31 ธ.ค. 25X1 28 ก.พ. 25X2 รายไดคาเชา รถสําหรับป 25X1 (1 ก.ย. 25X1 – 31 ธ.ค. 25X1 = 48,000 x 4 ) = 32,000 6 2 รายไดค า เชา รถสาํ หรับป 25X2 (1 ม.ค. 25X2 – 28 ก.พ. 25X2 = 48,000 x 6 ) = 16,000 103 3821302 หลักการบญั ชีเบ้อื งตน (Fundamental Accounting Principles)

วธิ ีที่ 1 บนั ทึกบญั ชีเปนหนส้ี ิน ณ วันท่ีรับเงิน การบันทึกบญั ชเี ปนดังนี้ สมุดรายวนั ท่ัวไป หนา 1 เครดติ วัน เดอื น ป รายการ เลขที่ เดบติ บาท สต. 25X1 บญั ชี บาท สต. 48,000 - ก.ย. 1 เงนิ สด 101 48,000 - รายไดคา เชารถรบั ลว งหนา 206 รบั คา เชารถรับลวงหนา สําหรบั 6 เดือน ตัง้ แต เดอื นกนั ยายน 25X1 – กุมภาพันธ 25X2 การปรับปรงุ รายการบัญชี ณ วนั สน้ิ งวด การบนั ทกึ บัญชเี ปนดงั น้ี สมุดรายวนั ทัว่ ไป หนา 115 วนั เดอื น ป รายการ เลขที่ เดบติ เครดติ 25X1 บัญชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 รายไดค า เชารถรบั ลวงหนา 206 32,000 - รายไดคา เชา รถ 401 32,000 - ปรบั ปรุงรายไดคา เชารถ 4 เดือน การผา นรายการไปสมดุ บญั ชีแยกประเภททวั่ ไป เปนดังนี้ บัญชีเงนิ สด เลขที่ 101 25X1 รว.1 48,000 - ก.ย. 1 รายไดค าเชา รถรับลว งหนา 25X1 บญั ชีรายไดคา เชา รถรบั ลว งหนา เลขที่ 206 ธ.ค. 31 รายไดคาเชารถ รว.115 รว.1 48,000 - 25X1 32,000 - ก.ย. 1 เงินสด 104 3821302 หลกั การบัญชีเบื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

บญั ชีรายไดค า เชา รถ เลขท่ี 401 25X1 ธ.ค. 31 คา เบ้ียประกนั ภัย จายลว งหนา รว.115 32,000 - วธิ ที ี่ 2 บนั ทกึ เปน รายได ณ วนั ทไ่ี ดร บั เงนิ การบนั ทกึ บัญชีเปน ดังนี้ สมุดรายวนั ทั่วไป หนา 1 เครดติ วัน เดือน ป รายการ เลขที่ เดบติ บาท สต. 25X1 บัญชี บาท สต. 48,000 - ก.ย. 1 เงินสด 101 48,000 - รายไดคา เชา รถ 401 รับคาเชา รถรับลวงหนาสําหรบั 6 เดือน ตงั้ แต เดอื นกนั ยายน 25X1 – กุมภาพนั ธ 25X2 การปรับปรุงรายการบญั ชี ณ วันสนิ้ งวด การบนั ทึกบญั ชเี ปนดังน้ี สมุดรายวันทัว่ ไป หนา 115 วัน เดอื น ป รายการ เลขที่ เดบติ เครดติ 25X1 บัญชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 รายไดค าเชา รถ 401 16,000 - รายไดคาเชารถรบั ลว งหนา 206 16,000 - ปรบั ปรุงรายไดคาเชา รถรบั ลวงหนา 2 เดอื น การผานรายการไปสมดุ บัญชแี ยกประเภททัว่ ไป เปนดังนี้ บญั ชีเงินสด เลขที่ 48,000 - 101 25X1 ก.ย. 1 รายไดคา เชา รถ รว.1 105 3821302 หลักการบัญชเี บื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

บญั ชีรายไดค า เชารถรับลว งหนา เลขท่ี 206 16,000 - 25X1 ธ.ค.31 รายไดคา เชารถ รว.115 25X1 บัญชรี ายไดคาเชารถ เลขท่ี 401 ธ.ค. 31 รายไดค าเชา 25X1 รว.1 48,000 - ก.ย. 1 เงินสด รถรบั ลวงหนา รว.115 16,000 - การบนั ทึกบญั ชี ทั้ง 2 วิธี ใหผลลัพธท เ่ี ทากนั คือ ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 25X1 ในงบแสดงฐานะการเงิน จะมีปรากฏบัญชีรายไดคาเชารถรับลวงหนาจํานวน 16,000 บาท และในงบเฉพาะกาํ ไรขาดทุนปรากฏบัญชีรายได คา เชารถจํานวน 32,000 บาท 3. รายไดค างรบั รายไดค างรับ (accrued revenues) หมายถงึ รายไดซงึ่ เกดิ ขึ้นแลวในงวดบญั ชีนี้ แตก จิ การยังไมได รบั ชําระเงิน โดยถอื เปนสินทรัพยข องกิจการ ถารายไดคา งรับเกดิ จากการดาํ เนินงานตามปกติ ซึ่งถือเปนรายไดของ การดาํ เนินงานโดยตรงจะบันทึกเปนบัญชีลูกหน้ีการคา แตถาเปนรายไดอ ื่น ๆ คา งรับ ซ่งึ ไมไ ดเ กิดจากการ ดําเนนิ งานตามปกติ จะบนั ทึกเปนรายไดค า งรับ ตัวอยางที่ 3.3 เมอื่ วันที่ 1 ตุลาคม 25X1 หางหุนสว นรวดเร็ว ตกลงใหนาย ก เชา หนารา นเพ่อื ขาย หนงั สอื พิมพ ในวนั ที่ 31 ธนั วาคม 25X1 กจิ การไดส ง ใบแจง หน้ี จํานวน 3,000 บาท ใหแกนาย ก การปรบั ปรงุ รายการบัญชี ณ วนั สิน้ งวด การบนั ทึกบัญชเี ปนดังน้ี สมุดรายวนั ทัว่ ไป หนา 115 วัน เดือน ป รายการ เลขท่ี เดบิต เครดติ 25X1 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 รายไดค าเชาคา งรับ 104 3,000 - รายไดคาเชา 402 3,000 - ปรบั ปรงุ รายไดคา เชา รถรับลวงหนา 2 เดอื น 106 3821302 หลกั การบญั ชีเบือ้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

การผานรายการไปสมุดบัญชีแยกประเภทท่วั ไป เปน ดังนี้ บัญชรี ายไดค าเชาคา งรับ เลขที่ 104 25X1 3,000 - ธ.ค. 31 รายไดคาเชา รว.1 บัญชรี ายไดค า เชา เลขท่ี 401 3,000 - 25X1 รายไดค าเชา คา ง รว.1 ธ.ค.31 รบั ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25X1 ในงบดุลจะปรากฏบญั ชรี ายไดคาเชา คางรับจาํ นวน 3,000 บาท แสดงเปน สินทรพั ย และในงบกาํ ไรขาดทนุ จะปรากฏบญั ชีรายไดค าเชา แสดงเปนรายไดจํานวน 3,000 บาท 4. คา ใชจ า ยคา งจาย คาใชจ า ยคา งจาย (accrued expenses) หมายถึง คาใชจา ยท่ีเกดิ ข้นึ ในระหวางงวดบัญชี ซงึ่ กิจการไดร บั ประโยชนในงวดบญั ชีน้แี ลว แตย ังไมไ ดช ําระเงนิ เน่ืองจากยงั ไมถงึ กําหนดชาํ ระเงิน หรือยังไมไ ดรับใบแจง หน้ี และกิจการยงั ไมไดบันทึกบัญชที าํ ใหคาใชจา ยในงวดบญั ชีต่ํากวา ความเปนจรงิ ดังนั้นในวนั ส้นิ งวดบญั ชีจึงตอง ปรับปรุงรายการบัญชี โดยเดบิตบญั ชคี าใชจาย และเครดติ บัญชีคาใชจายคา งจา ย ตัวอยา งที่ 3.4 เมอื่ วนั ท่ี 1 พฤศจิกายน 25X1 หางหนุ สวนรวดเรว็ ออกตวั๋ สัญญาใชเงนิ ใหเ จาหน้ี มูลคา 100,000 บาท อตั ราดอกเบ้ีย 12% ตอป ระยะเวลา 3 เดือน ชาํ ระเงินตามต๋วั ในวนั ที่ 1 กุมภาพันธ 25X2 ณ วันท่ี 31 ธันวาคม ซึ่งเปนวันสิน้ งวดบญั ชีจะตองบันทกึ ดอกเบย้ี จา ยของป 25X1 แมว า ยังไมถึงกําหนดชาํ ระดอกเบย้ี โดยปรบั ปรุง ดอกเบยี้ คา งจายท่ีเกดิ ข้นึ ต้ังแต 1 พฤศจกิ ายน 25X1 ถึง 31 ธนั วาคม 25X1 เปน จาํ นวนเงนิ 2,000 บาท (100,000 x 12% x 2 ) การบันทึกรายการปรับปรงุ เปน ดังนี้ 12 สมุดรายวันท่ัวไป หนา 115 วัน เดือน ป รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต 25X1 บัญชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 ดอกเบยี้ จาย 508 2,000 - ดอกเบย้ี คา งจาย 208 2,000 - ปรบั ปรงุ ดอกเบ้ียคางจา ย ป 25X1 การผานรายการไปสมดุ บัญชีแยกประเภทท่ัวไป เปน ดังน้ี 107 3821302 หลกั การบัญชีเบอ้ื งตน (Fundamental Accounting Principles)

บญั ชดี อกเบยี้ คางจาย เลขท่ี 208 25X1 ธ.ค.31 ดอกเบ้ยี จา ย รว. 2,000 - 115 บัญชีดอกเบี้ยจา ย เลขท่ี 508 รว.115 2,000 - 25X1 ธ.ค. 31 ดอกเบีย้ คาง จาย ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X1 ในงบดุล จะปรากฏบัญชดี อกเบย้ี คา งจา ยจาํ นวน 2,000 บาท แสดงเปน หน้สี ินหมนุ เวียน และงบกําไรขาดทุนจะปรากฏบัญชดี อกเบ้ียจายแสดงเปน คา ใชจ าย จํานวน 2,000 บาท 5. วัสดุส้ินเปลือง วัสดุส้ินเปลืองหรือวัสดุสํานักงาน (supplies) หมายถึง วัสดุตาง ๆ ท่ีใชหมดไปในระยะเวลาอันสั้น วสั ดุสิน้ เปลอื งเปนสนิ ทรพั ยห มนุ เวียน เชน เคร่ืองเขียน ผงซักฟอก สบู กระดาษ แฟม เม่อื มกี ารเบิกวัสดุส้ินเปลืองไปใช ประโยชนแลวจะเปนคาใชจาย กิจการตองปรับปรุงบัญชีวัสดุสิ้นเปลืองในวันส้ินงวดบัญชี วัสดุสิ้นเปลืองที่ใชไปหรือให ประโยชนแ ลว แสดงเปน คา ใชจ ายในงบกาํ ไรขาดทุน สวนจํานวนวัสดุสิ้นเปลืองที่ยังไมไดใชประโยชนจะแสดงในงบดุล ณ วนั สิน้ งวดบัญชี และจะนําไปใชประโยชนในงวดบัญชตี อไป ซง่ึ วิธีการบนั ทึกบญั ชสี าํ หรบั วัสดสุ ้นิ เปลอื งมี 2 วิธี คอื 5.1 วิธบี ันทึกบัญชีเปน สนิ ทรัพย โดยเดบติ บญั ชวี สั ดสุ ิ้นเปลอื ง และเมอ่ื ส้ินงวดบัญชี จะตรวจนับวสั ดุสิ้นเปลืองคงเหลือ เพือ่ โอนจาํ นวนที่ใชไ ปเปน คา ใชจายของงวดบัญชนี ัน้ โดยเดบติ บญั ชวี สั ดุส้นิ เปลือง หรอื บญั ชวี สั ดุส้ินเปลอื งใชไ ป เครดติ บญั ชีวสั ดุส้ินเปลือง ตามจํานวนทใี่ ชไป 5.2 วิธีบันทึกบัญชีเปนคาใชจาย โดยเดบิตบัญชีวัสดุส้ินเปลอื งใชไ ป หรือบญั ชีคา วสั ดสุ ิ้นเปลอื ง เม่ือสน้ิ งวดปรับปรุงจํานวนวสั ดุสิ้นเปลืองทคี่ งเหลือเปน สนิ ทรัพย โดยเดบติ บญั ชีวัสดสุ น้ิ เปลือง เครดติ บัญชคี าวัสดุส้ินเปลืองใชไ ปตามจาํ นวนทคี่ งเหลือ ตวั อยา งที่ 3.5 รา นทวีสนิ ซ้อื เครอื่ งเขยี นจํานวน 9,000 บาท เมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 25X1 ในวันที่ 31 ธนั วาคม 25X1 ซึง่ เปน วันส้นิ งวดบญั ชี ตรวจนับจาํ นวนเคร่ืองเขยี นคงเหลืออยูทั้งสิ้น 2,000 บาท วิธีที่ 1 บนั ทึกเปนสินทรัพย ณ วันท่ซี ้ือ การบันทกึ บัญชเี ปน ดังนี้ สมุดรายวันทัว่ ไป หนา 1 วนั เดอื น ป รายการ เลขที่ เดบติ เครดิต 25X1 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ต.ค. 15 วัสดสุ ิ้นเปลอื ง 106 9,000 - 9,000 - เงนิ สด 101 ซ้อื เครอ่ื งเขยี นเปน เงินสด 108 3821302 หลกั การบัญชเี บื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

การปรับปรุงรายการบัญชี ณ วนั สิน้ งวด บันทกึ บัญชดี ังน้ี สมุดรายวันทัว่ ไป หนา 115 เดบิต วนั เดือน ป รายการ เลขที่ บาท สต. เครดติ 25X1 บัญชี 7,000 - บาท สต. 504 ธ.ค. 31 วัสดสุ น้ิ เปลอื งใชไป 106 7,000 - วัสดุสิน้ เปลอื ง ปรับปรุงวสั ดุสน้ิ เปลืองใชไป การผา นรายการไปสมุดบญั ชแี ยกประเภทท่ัวไป เปนดงั นี้ เลขท่ี 101 รว.1 9,000 - บัญชเี งินสด 25X1 ต.ค 15 วัสดุสน้ิ เปลอื ง บัญชีวัสดุสิ้นเปลือง เลขที่ 106 25X1 25X1 ต.ค 15 เงนิ สด รว.1 9,000 - ธ.ค.31 คา วัสดสุ นิ้ เปลอื ง รว.115 7,000 - ใชไป บัญชีวัสดุส้ินเปลืองใชไป เลขท่ี 504 7,000 - 25X1 ธ.ค. 31 วัสดุส้ินเปลือง รว.115 109 3821302 หลักการบัญชีเบือ้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

วธิ ีที่ 2 บันทึกเปนคา ใชจา ย ณ วันทีซ่ ือ้ การบนั ทกึ บญั ชเี ปน ดังนี้ สมุดรายวนั ทั่วไป หนา 1 วนั เดือน ป รายการ เลขท่ี เดบติ เครดิต 25X1 บัญชี บาท สต. บาท สต. ต.ค. 15 วสั ดสุ ้ินเปลืองใชไป 504 9,000 - 9,000 - เงนิ สด 101 ซ้อื เครอ่ื งเขียนเปนเงนิ สด การปรับปรงุ รายการบญั ชี ณ วันส้ินงวด เปนดงั น้ี สมุดรายวนั ท่ัวไป หนา 115 เดบิต วัน เดือน ป รายการ เลขท่ี บาท สต. เครดิต 25X1 บัญชี 2,000 - บาท สต. 106 ธ.ค. 31 วัสดสุ น้ิ เปลอื ง 504 2,000 - วัสดุสน้ิ เปลอื งใชไป ปรบั ปรุงวัสดุสนิ้ เปลอื งใชไ ป การผา นรายการไปสมดุ บัญชแี ยกประเภททวั่ ไป เปนดงั น้ี เลขที่ 101 9,000 - บญั ชีเงนิ สด 25X1 ต.ค 15 วัสดสุ ิน้ เปลอื งใชไป รว.1 บญั ชีวัสดุสิ้นเปลอื ง เลขที่ 106 2,000 - 25X1 ธ.ค. 31 วสั ดุสิน้ เปลือง ใชไป รว.115 110 3821302 หลกั การบญั ชีเบ้อื งตน (Fundamental Accounting Principles)

บัญชีวัสดุส้ินเปลอื งใชไป เลขที่ 504 25X1 25X1 ต.ค. 15 เงนิ สด รว.1 9,000 - ธ.ค. คา วสั ดุสนิ้ เปลอื ง รว.115 2,000 - 31 การบันทึกบัญชีท้ัง 2 วิธีจะใหผลลัพธท่ีเทากัน คือณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25X1 ในงบแสดงฐานะการเงิน จะปรากฏบัญชีวัสดุสิ้นเปลืองจํานวน 2,000 บาท และในงบเฉพาะกําไรขาดทุน จะปรากฏบัญชีวัสดุส้ินเปลืองใชไป จํานวน 7,000 บาท 6. คาเสอื่ มราคา คาเส่ือมราคา(Depreciation) หมายถึง วิธีการบัญชีที่ใชในการปนสวนมูลคาของสินทรัพยถาวรที่มี ตัวตนไปเปนคาใชจายของงวดบัญชีตางๆ หรือ มูลคาของทรัพยสินถาวรที่มีตัวตนท่ีตัดเปนคาใชจายในงวดบัญชี ตา งๆตามหลักการบญั ชี (นกั บญั ชแี ละผูส อบบัญชีรับอนญุ าต,2538 ,หนา42) คาเสื่อมราคา หมายถึงการปนสวนมูลคาเสื่อมสภาพของสินทรัพยอยางมีระบบตลอดอายุการใชงาน งานที่ไดประมาณไว (นักบัญชีและผสู อบบญั ชีรับอนญุ าต,2544,หนา 340) จากความหมายดังกลาว คาเส่ือมราคาจึงเปนวิธีการปนสวนตนทุนของสินทรัพยท่ีมีการเส่ือมสภาพหรือ อยางมีระบบตลอดอายุการใชงานงานท่ีไดประมาณไว โดยนําราคาทุนน้ันมาจัดสรรเปนคาใชจายประจํางวดตาม ระยะเวลาท่ีสินทรัพยน้ันใหประโยชนทางเศรษฐกิจตอกิจการ สินทรัพยที่นํามาคิดคาเสื่อมราคาเปนสินทรัพยที่มีอายุ การใชงานจํากดั ดงั นน้ั สินทรัพยไมหมุนเวียนที่มีตัวตนไดแก อาคาร และอุปกรณ จะมีการคิดคาเส่ือมราคาเนื่องจาก สินทรัพยเหลานั้นมีอายุการใชงานจํากัด สินทรัพยมีการเส่ือมสภาพลงตามระยะเวลาที่ใชงาน เส่ือมสภาพตาม กาลเวลา สินทรัพยมีความลาสมัย เนื่องจากมีเทคโนโลยีใหมเขาทดแทน ทําใหสินทรัพยน้ันมีการเส่ือมสภาพลง เปน ตน ยกเวน ที่ดินที่มีอายุการใชงานไมจํากัด จึงเปนสินทรัพยที่ไมมีการคิดคาเส่ือมราคา วิธีการคิดคาเสื่อมราคาจะ สะทอนใหเห็นถึงประโยชนเชิงเศรษฐกิจที่กิจการไดรับจากการใชสินทรัพย ดังนั้นคาเส่ือมราคาที่เกิดขึ้นจะบันทึกเปน คาใชจายในแตละงวดบัญชีที่กิจการไดรับประโยชนจากสินทรัพย กิจการจะบันทึกรายการบัญชีโดย เดบิตบัญชีคา เสอื่ มราคา และเครดติ บัญชีคาเสือ่ มราคาสะสม รายการบันทึกบญั ชีคาเส่ือมราคา เปนดงั น้ี เดบิต คาเสอื่ มราคา – สินทรัพย xx เครดิต คา เส่ือมราคาสะสม – สินทรพั ย xx บัญชคี าเส่อื มราคา(depreciation expense )เปน บญั ชีคาใชจายแสดงในงบกําไรขาดทุน เปนคาใชจาย ประจํางวดของกิจการ บัญชีคาเส่ือมราคาสะสม (accumulated depreciation) เปนการบันทึกเกี่ยวกับประโยชนของ สินทรัพยท่ีเส่ือมสภาพลง หรือใชไปในการดําเนินธุรกิจเกิดการสึกหรอทําใหมูลคาสินทรัพยลดลง คาเส่ือมราคาสะสม เปนบัญชีปรับมูลคาของสินทรัพย(valuation account)ท่ีกิจการไดรับประโยชน โดยบัญชีคาเส่ือมราคาสะสมจะมียอด ดุลอยูดานเครดิต และนําไปแสดงเปนยอดหักจากบัญชีสินทรัพยในงบดุล ดวยจํานวนคาเส่ือมราคาที่สะสมมาตั้งแต 111 3821302 หลักการบัญชีเบื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

วันท่ีซื้อสินทรัพยจนถึงงวดบัญชีปจจุบัน ที่จัดทํางบการเงิน เพื่อใหสินทรัพยแสดงยอดคงเหลือตามบัญชี (book value) ขณะนัน้ 6.1 ปจจยั ในการคิดคาเส่ือมราคา เน่อื งจากสนิ ทรัพยแตล ะรายการมอี ายุการใชงานไมเ ทา กัน หรอื ใหป ระโยชนในรปู แบบทีแ่ ตกตางกัน จงึ ทําใหกจิ การตอ งใชวิธีการคดิ คา เสือ่ มราคาและอตั ราที่ไมเ หมอื นกนั ทําให กิจการตอ งใชว ธิ ีคดิ คา เสอื่ มราคาและอตั ราทไ่ี มเ ทา กนั ปจจัยที่สําคัญท่ีใชใ นการคํานวณคาเส่อื มราคา ประกอบดว ย ราคาทุนของสนิ ทรัพย ราคาเศษซาก และอายกุ ารใชง านโดยประมาณ 6.1.1ราคาทุน (cost) หรอื ตนทุนของสินทรัพย(cost of assets) หมายถึง ราคาซ้ือหรือจํานวนเงิน สดท่ีจายไปหรือรายการเทียบเทาเงินสด หรือมูลคายุติรรมของสินทรัพยที่นํามาใชในการแลกเปลี่ยนสินทรัพย เพ่ือให ไดสินทรัพยมา ราคาทุนของสินทรัพยจะรวมถึงคาใชจายตางๆ ที่ทําใหสินทรัพยอยูในสภาพพรอมท่ีจะใชงานได 6.1.2 อายุการใชงานโดยประมาณ (estimated useful life) หมายถึง ระยะเวลาท่ีกิจการคาดวา จะไดรับประโยชนจากการใชสินทรัพย อาจอยูรูปของระยะเวลาเปนป หรือ จํานวนหนวยผลผลิต หรืออาจอยูในรูป จํานวนชว่ั โมงการทาํ งาน หรือหนวยอืน่ ในลักษณะเดยี วกนั ที่กิจการคาดวาจะไดรบั จากสินทรพั ยน ้นั 6.1.3 ราคาซากของสินทรัพย (salvage value หรือ scrap value หรือ residual value) หมายถึง จํานวนเงินสุทธิที่กิจการคาดวาจะไดรับจากการขายสินทรัพยน้ันเมื่อครบกําหนดอายุการใชงานแลว หลังหัก คาใชจายท่ีเกดิ จากการจําหนา ยสนิ ทรัพย 6.2 วิธีการคิดคาเส่ือมราคา (depreciation method) วิธีการคิดคาเส่ือมราคา จะสะทอนใหเห็นถึง ประโยชนเ ชิงเศรษฐกิจทก่ี จิ การไดร ับจากการใชส นิ ทรัพย โดยกจิ การอาจประเมินประโยชนเชิงเศรษฐกิจที่กิจการไดรับ แตกตางกันในสินทรัพยแตละชนิด เชนอาจประเมินจากกําลังการผลิตหรือผลผลิตท่ีคาดวาจะไดจากสินทรัพยนั้น เปน ตน ทําใหม ี วธิ ีการคาํ นวณคาเสือ่ มราคาไดห ลายวิธี เชน วธิ เี สนตรงตามระยะเวลาทใี่ ชงาน วิธยี อดคงเหลอื ลดลง วิธจี ํานวนผลผลติ (สมาคมนักบัญชีและผูรับบัญชีรับอนุญาตแหงประเทศไทย, 2546, หนา 350) 6.2.1 วิธีเสนตรงตามระยะเวลาท่ีใชงาน หรือ วิธีเสนตรง (straight- line method) เปนการ คาํ นวณคา เสอ่ื มราคาสนิ ทรพั ยท่กี จิ การคาดวา จะไดรบั ประโยชนจ ากการใชสินทรัพยปละเทาๆ กันตลอดอายุประโยชน ของสินทรัพย ทําใหจํานวนคาเส่ือมราคาท่ีคํานวณไดมีจํานวนเทากันตลอดอายุการใชงาน ตัวอยางสินทรัพยท่ีใช วธิ กี ารคดิ คาเสือ่ มราคาวิธีเสนตรง เชน อาคาร อุปกรณเครื่องใชส าํ นักงาน เปนตน วิธีการคํานวณคาเส่ือมราคา ทําไดโดยการนําราคาทุนหักราคาซาก แลวหารดวยอายุการใชงานของ สนิ ทรัพย เขยี นเปนสมการคํานวณไดด งั น้ี จํานวนคา เส่อื มราคาตอ ป = ราคาทุน - ราคาซาก อายุประโยชน คาํ นวณอัตราคาเสือ่ มราคาวธิ ีเสนตรง = 100% = x% ตอป อายปุ ระโยชน ตัวอยางที่ 3.6 บริษัท ดีจัง จํากัด ซ้ือเคร่ืองจักรเมื่อวันท่ี 1 ก.ค. 25x6 ในราคา 800,000 บาท ประมาณวาเมื่อบริษัท เลิกใชงานแลวสามารถขายเครื่องจักรไดในราคา 80,000 บาท และคาดวาจะมีอายุการใชงาน 5 ป ปดบัญชีทุกวันที่ 31 ธันวาคม คาํ นวณคาเส่ือมราคาวิธเี สนตรง ของป 25x6 ไดดงั น้ี 112 3821302 หลักการบัญชเี บ้อื งตน (Fundamental Accounting Principles)

จาํ นวนคาเสือ่ มราคาตอป = (800,000 - 80,000) = 144,000 บาทตอป 5 ในป 25x6 ใชงานเครอื่ งจักรเพยี ง 6 เดอื น ดงั นั้นคา เสือ่ มราคาของป 25x6 = 144,000 × 6 = 72,000 บาท 12 บนั ทกึ บญั ชดี ังนี้ สมดุ รายวนั ทว่ั ไป วัน เดอื น ป รายการ เลขท่ี เดบติ เครดิต 25x6 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 คาเส่ือมราคา-เครื่องจกั ร 72,000 - 72,000 - คาเส่ือมราคาสะสม-เครื่องจกั ร บนั ทกึ คาเสอ่ื มราคา-เครื่องจักร ตัวอยางท่ี 3.7 หา งทวีสนิ ซอ้ื รถยนต 1 คัน ราคา 640,000 บาท เมื่อวนั ท่ี 1 มกราคม 25X1 คาดวา รถยนตจะมอี ายุใชง านประมาณ 10 ป เมอ่ื ครบอายุประมาณการแลวจะขายได 90,000 บาท คา เสือ่ มราคาตอปของรถยนต = ราคาทุน - ราคาซาก อายุการใชง าน 640,000- 90,000 = 10 = 55,000 บาท/ป การบนั ทกึ รายการปรับปรงุ บญั ชี ณ วันสนิ้ งวด เปน ดงั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หนา 115 วัน เดอื น ป รายการ เลขท่ี เดบติ เครดิต 25X1 บัญชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 คา เสือ่ มราคา - รถยนต 507 55,000 - คา เส่ือมราคาสะสม-รถยนต 108 55,000 - ปรบั ปรุงดอกเบี้ยคา งจา ย ป 25X1 การผา นรายการไปสมดุ บญั ชีแยกประเภททว่ั ไป เปน ดงั นี้ บัญชีคา เสอ่ื มราคา-รถยนต เลขท่ี 507 55,000 - 25X1 คา เสอื่ มราคา ธ.ค. สะสม-รถยนต รว.115 31 113 3821302 หลักการบัญชเี บ้อื งตน (Fundamental Accounting Principles)

บญั ชีคาเสอ่ื มราคาสะสม-รถยนต เลขท่ี 108 รว.115 55,000 - 25X1 ธ.ค. 31 คาเสอื่ มราคา รถยนต การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงิน เปน ดงั น้ี หา งหนุ สว นรวดเรว็ งบแสดงฐานะการเงิน ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25X1 สนิ ทรัพยห มุนเวยี น สนิ ทรัพย หนวย: บาท .............................. 585,000 สนิ ทรพั ยไ มหมุนเวยี น 640,000 55,000 รถยนต หัก คาเสื่อมราคาสะสม – รถยนต .............................. ในปตอ มา คาเสอื่ มราคาสะสม – รถยนต ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25X2 จะมียอดคงเหลือเพิ่มข้นึ เปน 110,000 บาท (ยอดยกมา + คา เส่ือมราคา ป 25X2) ซงึ่ เทากบั 55,000 + 55,000 = 110,000 บาท การแสดงรายการ ในงบแสดงฐานะการเงิน เปนดงั น้ี หา งหุนสวนรวดเร็ว งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25X2 หนว ย: บาท สนิ ทรัพย สินทรพั ยหมนุ เวยี น .............................. สนิ ทรัพยไ มหมุนเวยี น รถยนต 640,000 หกั คาเสือ่ มราคาสะสม – รถยนต 110,000 530,000 114 3821302 หลกั การบญั ชีเบ้อื งตน (Fundamental Accounting Principles)

6.2.2 วิธียอดคงเหลือลดลง ( declining balance method) เปนการคํานวณคาเส่ือมราคา ของสินทรัพย โดยพิจารณาจากประโยชนท่ีไดรับ โดยมีหลักวา ในปแรกท่ีใชงานสินทรัพย กิจการจะไดรับประโยชน จากสินทรัพยมากกวาในปถัดมา ดังน้ัน จึงคิดคาเส่ือมราคาจํานวนมากในชวงปแรกๆ และมีจํานวนคาเสื่อมราคา ลดลงตลอดอายุการใชง านของสนิ ทรพั ย สามารถคาํ นวณได 2 วิธี คอื วธิ ยี อดลดลงทวีคูณ และ วิธีผลรวมจํานวนป 6.2.2.1 วิธียอดลดลงทวีคูณ ( double declining balance method) การคํานวณคา เสื่อมราคาวิธีน้ี เปนการคํานวณโดยอิงกับวิธีเสนตรง โดยอัตราคาเสื่อมราคาจะมีจํานวนเทากับ 2 เทาของอัตรา เสนตรง จํานวนคาเส่ือมราคาคํานวณได โดยการนําอัตราคาเส่ือมราคาคูณกับราคามูลคาตามบัญชีของสินทรัพยที่ เหลอื อยู ณ วันตน ปท ่ีคิดคาเส่อื มราคา เขียนเปน สมการคาํ นวณไดดงั น้ี จํานวนคาเสือ่ มราคา = 2 เทา ของอัตราเสนตรง × ราคามูลคา ตามบญั ชี ตัวอยางที่ 3.8 บริษัท ดีจัง จํากัด ซ้ือเคร่ืองจักรเมื่อวันที่ 1 ก.ค. 25x3 ในราคา 800,000 บาท ประมาณวา เมือ่ บริษัทเลิกใชงานแลวสามารถขายเครื่องจกั รไดใ นราคา 80,000 บาท และคาดวาจะมีอายุการใชงาน 5 ป ปดบัญชี ทกุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม คํานวณอตั ราคา เสอื่ มราคาวธิ เี สนตรงของเครื่องจักร = 100% = 20% ตอ ป 5 ป ดงั นน้ั อัตราคา เสื่อมราคาวิธยี อดลดลงทวีคณู = 2 × 20% = 40% ตอ ป คาํ นวณคา เส่อื มราคา ในแตละปท ่ใี ชงานเครื่องจกั รไดดังน้ี ปท่ี การคํานวณ คาเสอ่ื มราคาของป คา เส่อื มราคาสะสม ราคาตามบญั ชี 800,000 1 800,000×40% 320,000 320,000 480,000 2 480,000×40% 192,000 512,000 288,000 3 288,000×40% 115,200 627,200 172,800 4 172,800×40% 69,120 696,320 103,680 5 103,680-80,000 23,680 720,000 80,000 กรณีปดบัญชีทุกวันท่ี 31 ธันวาคม สามารถคํานวณคาเส่ือมราคา ที่นํามาใชในการบันทึกบัญชีในแตละงวด บญั ชไี ดดังน้ี 115 3821302 หลักการบญั ชเี บื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

คา เสอื่ มราคา คาเสื่อมราคาสะสม ราคาตามบัญชี ป ในแตล ะงวดบัญชี ณ 31 ธนั วาคม ณ 31 ธนั วาคม หมายเหตุ 25x3 160,000 c 160,000 640,000 ใชง านเครอ่ื งจักรเพียง 6 เดือน (1 กรกฎาคม-31 ธันวาคม 25x3) 25x4 256,000 d 416,000 384,000 25x5 153,600e 569,600 230,400 25x6 92,160 f 661,760 138,240 25x7 46,400 g 708,160 91,840 25x8 11,840h 720,000 80,000 ใชง านเคร่ืองจกั รเพยี ง 6 เดอื น (ราคาตามบญั ชี ณ 30 (1มกราคม-30มิถนุ ายน25x8) มิถุนายน25x8) cคาเสอื่ มราคาของป 25x3 = 320,000 × 6 = 160,000 บาท 12 6 6 d คาเสื่อมราคาของป 25x4 = (320,000 × 12 )+ (192,000× 12 ) = 160,000 + 96,000 = 256,000 บาท e คา เสื่อมราคาของป 25x5 = (192,000× 6 ) +(115,200× 6 ) = 96,000 + 57,600= 153,600บาท 12 12 6 6 f คา เสื่อมราคาของป 25x6 = (115,200× 12 )+(69,120× 12 ) =57,600 + 34,560 =92,160 บาท g คา เสือ่ มราคาของป 25x7 = (69,120× 6 )+(23,680× 6 ) = 34,560 +11,840=46,400 บาท 12 12 6 hคาเส่ือมราคาของป 25x8 = (23,680× 12 ) =11,840 บาท วนั สิน้ งวดบญั ชี 31 ธันวาคม 25x3 บนั ทกึ บัญชีคาเส่ือมราคา ดงั น้ี สมดุ รายวันทว่ั ไป วนั เดือน ป รายการ เลขที่ เดบติ เครดติ 25x3 บญั ชี บาท สต. บาท สต. 160,000 - ธ.ค. 31 คาเส่ือมราคา-เครอ่ื งจกั ร 160,000 - คาเสื่อมราคาสะสม-เครื่องจักร บนั ทกึ คาเสอ่ื มราคา-เคร่ืองจกั ร 6.2.2.2 วิธีผลรวมจํานวนป(sum -of-the-year-digits method) การคํานวณคา เสื่อมราคาวิธีนี้ จะคํานวณหาอัตราคาเสื่อมราคาที่ลดลงในแตละป โดยอัตราคาเส่ือมราคาไดมาจากการนําอายุการ ใชงานท่ีเหลือของสินทรัพย หารดวยผลรวมจํานวนปของอายุสินทรัพย แลวนําอัตราคาเสื่อมราคาที่ได คูณกับ ราคา ทนุ ของสนิ ทรัพย เขียนเปน สมการคาํ นวณไดดังนี้ 116 3821302 หลักการบัญชีเบ้ืองตน (Fundamental Accounting Principles)

จาํ นวนคา เสือ่ มราคา = อตั ราคาเส่ือมราคา × (ราคาทนุ – ราคาซาก) อัตราคา เสือ่ มราคาตอป = อายปุ ระโยชนทเ่ี หลือของสนิ ทรัพย ผลรวมจํานวนป ผลรวมจํานวนป = n(n + 1) (n คอื อายกุ ารใชงานของสินทรัพย) 2 ตัวอยางที่ 3.9 บริษัท ดีจัง จํากัด ซ้ือเครื่องจักรเม่ือวันที่ 1 ก.ค. 25x3 ในราคา 800,000 บาท ประมาณวา เม่ือบริษัทเลิกใชงานแลวสามารถขายเครื่องจักรไดในราคา 80,000 บาท และคาดวาจะมีอายุการใชงาน 5 ป ปดบัญชี ทุกวนั ที่ 31 ธนั วาคม คํานวณคาเสือ่ มราคา ในแตล ะปท ่ีใชง านเคร่ืองจกั รไดด งั น้ี ปที่ การคาํ นวณ คาเส่อื มราคาของป คา เสื่อมราคาสะสม ราคาตามบญั ชี 800,000 1 (800,000-80,000) × 5 240000 240,000 560,000 15 192,000 432,000 368,000 144,000 576,000 224,000 2 (800,000-80,000) × 4 96,000 672,000 128,000 15 48,000 720,000 80,000 3 (800,000-80,000) × 3 15 4 (800,000-80,000) × 2 15 5 (800,000-80,000) × 1 15 ผลรวมจํานวนป = 5 + 4 + 3 + 2 + 1 = 15 117 3821302 หลักการบัญชีเบ้ืองตน (Fundamental Accounting Principles)

กรณีปดบัญชีทุกวันที่ 31 ธันวาคม สามารถคํานวณคาเส่ือมราคา ที่นํามาใชในการบันทึกบัญชีในแตละงวด บญั ชีไดด ังนี้ ป คาเสือ่ มราคา คา เส่อื มราคาสะสม ราคาตามบญั ชี หมายเหตุ ในแตล ะงวดบัญชี ณ 31 ธนั วาคม ณ 31 ธนั วาคม ใชงานเคร่ืองจกั รเพยี ง 6 เดอื น 120,000 (1 กรกฎาคม-31 ธันวาคม 25x3) 25x3 120,000 c 680,000 ใชง านเคร่อื งจกั รเพยี ง 6 เดอื น 25x4 216,000 d 336,000 464,000 (1มกราคม-30มิถนุ ายน25x8) 25x5 168,000 e 504,000 25x6 120,000 f 624,000 296,000 25x7 72,000 g 696,000 25x8 24,000 h 720,000 176,000 104,000 80,000 (ราคาตามบัญชี ณ 30มิถนุ ายน25x8) cคาเส่ือมราคาของป 25x3 = 240000× 6 = 120,000 บาท 12 6 6 d คาเสื่อมราคาของป 25x4 = (240000× 12 )+ (192,000× 12 ) = 120,000 + 96,000 = 216,000 บาท e คา เสื่อมราคาของป 25x5 = (192,000× 6 ) +(144,000× 6 ) = 96,000 + 72,000 = 168,000บาท 12 12 6 6 f คาเสอ่ื มราคาของป 25x6 = (144,000× 12 )+(96,000× 12 ) = 72,000 + 48000 =120,000 บาท g คา เสือ่ มราคาของป 25x7 = (96,000× 6 )+(48,000× 6 ) = 48,000 +24,000=72,000 บาท 12 12 6 hคาเส่อื มราคาของป 25x8 = (48,000× 12 ) = 24,000 บาท วันสนิ้ งวดบัญชี 31 ธันวาคม 25x3 บันทึกบญั ชีคาเสือ่ มราคา ดงั นี้ สมุดรายวันทวั่ ไป วัน เดือน ป รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ 25x3 บัญชี บาท สต. บาท สต. 120,000 - ธ.ค. 31 คาเสื่อมราคา-เคร่อื งจักร 120,000 - คา เสอ่ื มราคาสะสม-เครอ่ื งจกั ร บันทึกคา เสือ่ มราคา-เครอื่ งจกั ร 118 3821302 หลักการบัญชเี บื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

6.2.3 วธิ ีจํานวนผลผลติ ( unit of output method) เปน การคํานวณคา เสื่อมราคาโดยพิจารณาจาก ผลประโยชน ผลผลติ หรือกาํ ลังการผลิต ที่คาดวาจะไดร บั จากสินทรัพย ทําใหจํานวนคาเสอื่ มราคามจี าํ นวน เปล่ยี นแปลงขึน้ ลงตาม ผลผลติ หรอื กาํ ลังการผลิตทกี่ จิ การคาดวา จะไดร บั ในแตล ะป กจิ การอาจคํานวณไดจ ากจํานวน ผลผลติ หรอื จาํ นวนชัว่ โมงการทํางาน เขยี นสมการคํานวณไดดงั นี้ คา เสอ่ื มราคา = อัตราคา เส่ือมราคาตอ หนว ย × จํานวนหนว ยผลผลติ ท่ผี ลิตในแตล ะป อัตราคา เสื่อมราคาตอหนว ย = ราคาทนุ - ราคาซาก จาํ นวนผลผลติ รวมตลอดอายุการใชงานของสนิ ทรพั ย ตัวอยางที่ 3.10 บริษัท ดีจัง จํากัด ซ้ือเคร่ืองจักรเมื่อวันท่ี 1 ก.ค. 25x6 ในราคา 800,000 บาท ประมาณวาเม่ือบริษัท เลิกใชงานแลวสามารถขายเคร่ืองจักรไดในราคา 80,000 บาท และคาดวาจะมีอายุการใชงาน 5 ป มีกําลังการผลิตท้ังสิ้น 200,000 ชั่วโมง และผลิตสินคาได 500,000 หนวย ในป25x6 ผลิตสินคาได 70,000 หนวย และมีชั่วโมงทํางาน 4,500 ช่วั โมง คาํ นวณคาเส่ือมราคาจากชวั่ โมงการทํางาน 800,000 - 80,000 คาํ นวณอตั ราคาเส่อื มราคาตอ ชัว่ โมง = 200,000 = 3.6 บาท/ชว่ั โมง ดงั นัน้ คา เสอื่ มราคาในป 25x6 = 4,500 × 3.6 = 16,200 บาท สมุดรายวนั ทว่ั ไป วนั เดอื น ป รายการ เลขที่ เดบิต เครดติ 25x6 บัญชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 คา เสอ่ื มราคา-เคร่อื งจกั ร 16,200 - คา เสือ่ มราคาสะสม-เครอื่ งจักร 16,200 - บนั ทึกคาเสอื่ มราคา-เครือ่ งจกั ร (คาํ นวณจากช่ัวโมงการทาํ งาน) คํานวณคาเส่ือมราคาจากจํานวนผลผลิต 800,000 - 80,000 คาํ นวณอตั ราคาเสือ่ มราคาตอ ช่วั โมง = 500,000 = 1.44 บาทตอ ชวั่ โมง ดังน้นั คํานวณคา เสื่อมราคา ในป 25x6 = 70,000 × 1.44 = 100,800 บาท 119 3821302 หลักการบญั ชีเบือ้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

สมุดรายวันทั่วไป วนั เดือน ป รายการ เลขท่ี เดบิต เครดติ 25x6 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 คาเส่อื มราคา-เคร่ืองจักร 100,800 - 100,800 - คาเส่ือมราคาสะสม-เครอื่ งจักร บนั ทึกคาเสอ่ื มราคา-เครื่องจักร (คาํ นวณจากจํานวนผลผลติ ) 7. หน้สี งสัยจะสูญ การบันทึกรายการปรับปรุงคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญเปนการคาดการณหรือประมาณการจํานวนเงินท่ีไม สามารถเรียกชําระหน้ีได เม่ือหน้ีครบกําหนด จึงเปนเร่ืองท่ีกิจการตองใชความระมัดระวังในการพิจารณา และทํา ความเขาใจในเรอ่ื งตอ ไปน้ี 7.1 บัญชีที่เกี่ยวของกับลูกหน้ีที่อาจเก็บเงินไมได มีดังตอไปนี้ 7.1.1 บัญชีหนี้สูญ หมายถึง ลูกหนี้ที่ไดติดตามทวงถามจนถึงที่สุดแลวแตไมไดรับชําระหน้ี และไดตัดจําหนายออกจากบัญชหี นสี้ ูญ แสดงเปน คาใชจ ายในบัญชกี ําไรขาดทุน 7.1.2 บัญชีหนีส้ งสัยจะสูญ หมายถงึ ลูกหนท้ี ่ีคาดวาจะเรียกเก็บไมไดและถือเปน คา ใชจายของรอบระยะเวลาบญั ชนี ้ัน 7.1.3 คาเผ่ือหน้ีสงสัยจะสูญ (allowance for doubtful debt) หมายถึง จํานวนที่กันไว สําหรับลูกหนี้ที่คาดวาจะเรียกเก็บไมไดและถือเปนบัญชีปรับมูลคาท่ีตั้งข้ึนเพื่อแสดงเปนรายการหักจากบัญชีลูกหนี้ใน งบการเงิน เพ่อื แสดงมลู คา สทุ ธิของลูกหน้ที ี่คาดหมายวาจะเก็บได 7.2 วิธกี ารบันทึกบัญชลี กู หน้ที ่เี กบ็ เงนิ ไมได วิธีปฏิบัติทางการบัญชีเกี่ยวกับลูกหนี้การคาที่เกิดจากการขายสินคาหรือใหบริการเปนเงินเช่ือ แกลูกคา มลี ูกคาบางสวนท่ีจะไมส ามารถชําระหน้ีได การบันทึกบัญชีเก่ียวกับหนี้ท่ีเก็บเงินไมไดหรือหนี้สูญ มีวิธีปฎิบัติ ทางบัญชี 2 วิธี คอื วิธีตัดจาํ หนายโดยตรง และวิธีต้ังคา เผอ่ื 7.2.1. วิธตี ดั จําหนา ยโดยตรง (direct write off method) วิธีนี้กิจการจะยังไมมีการบันทึก รายการใดๆจนกวาจะเกิดลูกหนี้ท่ีเก็บเงินไมไดขึ้นมาในงวดบัญชี โดยจะบันทึกจํานวนหน้ีท่ีเก็บเงินไมไดเปนผล เสียหายในงวดบัญชีนั้น บันทึกบัญชีโดยเดบิตบัญชีหน้ีสูญและเครดิตบัญชีลูกหน้ี เปนการบันทึกลดจํานวนหน้ี เพื่อให ยอดหนข้ี องลูกหนีแ้ สดงยอดคงเหลอื ตามความเปนจรงิ บนั ทกึ บญั ชีดังน้ี เดบติ บญั ชหี น้สี ูญ xx เครดิต บญั ชลี ูกหน้ี xx การบันทึกลกู หนี้ทีเ่ กบ็ เงนิ ไมไ ดตามวธิ ตี ัดจาํ หนายโดยตรงเปน วธิ ีทง่ี ายและสะดวกในการปฏิบัติ แตการบันทึก บัญชีตามวิธีนี้ไมเปนไปตามหลักความระมัดระวัง และการจับคูคาใชจายกับรายได (Matching Principle Concept) ทาํ ใหม ลู คา ลกู หนี้ในงบดุลไมใชม ูลคาท่คี าดวาจะไดร บั จรงิ วิธีนีจ้ งึ ไมน ิยมปฎบิ ตั ใิ นการบนั ทกึ บญั ชี 120 3821302 หลักการบญั ชเี บ้ืองตน (Fundamental Accounting Principles)

ตัวอยางท่ี 3.11 รานทวีสิน ใชวิธีบันทึกลูกหน้ีที่ไดติดตามทวงถามหนี้จนถึงที่สุดแลว จนแนใจวาเก็บ เงินไมได โดยวิธีตัดจําหนายโดยตรง เม่ือวันท่ี 6 ธันวาคม 25X1 มีลูกหน้ีท่ีไดติดตามทวงถามและฟองรองคดีถึงท่ีสุด แลว วาไมไ ดร บั ชําระหน้ี จํานวน 7,500 บาท การบันทกึ บญั ชีเปน ดังน้ี สมดุ รายวันท่วั ไป หนา 115 เดบิต วัน เดอื น ป รายการ เลขที่ บาท สต. เครดติ 25X1 บัญชี 7,500 - บาท สต. ธ.ค. 6 หนส้ี ูญ 509 7,500 - ลูกหนีก้ ารคา 103 ตัดลูกหนที้ ีต่ ิดตามทวงถามถึงที่สุดแลวเปน หน้ีสูญ การผา นรายการไปสมุดบัญชีแยกประเภททวั่ ไป เปน ดงั นี้ บัญชีลกู หนีก้ ารคา หนีส้ ญู เลขท่ี 103 รว.115 7,500 - 25X1 ธ.ค. 6 บัญชีหนส้ี ูญ เลขท่ี 509 7,500 - 25X1 ธ.ค. 6 ลูกหนก้ี ารคา รว.115 121 3821302 หลักการบัญชีเบ้ืองตน (Fundamental Accounting Principles)

การแสดงรายการในงบเฉพาะกาํ ไรขาดทุน เปน ดังน้ี หา งหนุ สวน รวดเร็ว งบเฉพาะกําไรขาดทุน สาํ หรบั ป สนิ้ สุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 25X1 .............................. หนว ย: บาท คา ใชจ า ยในการดําเนนิ งาน 7,500 หน้ีสูญ 7.2.2 วิธีต้ังคาเผ่ือ (Allowance Method) วิธีนี้จะประมาณจํานวนหน้ีท่ีคาดวาจะเก็บเงินไมได โดยคํานวณจากยอดขาย หรือจากยอดลูกหน้ี แลวนํามาบันทึกบัญชีโดยเดบิตบัญชีหน้ีสงสัยจะสูญ ซึ่งจะเปนบัญชี คาใชจาย และเครดิตบัญชีคาเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญ ซ่ึงเปนบัญชีปรับมูลคาลูกหน้ี โดยจะบันทึกดวยจํานวนเงินท่ี ประมาณขึ้นในทุกในงวดบญั ชที ่ีมีการขาย ซ่ึงสอดคลอ งตามหลักการจับคคู าใชจ า ยกับรายไดโดยจะบันทึกเปนรายการ ปรบั ปรุงทุกวันสนิ้ งวดบัญชี บัญชีหนสี้ งสัยจะสูญ (Doubtful Account) หมายถึง ลูกหน้ีท่ีคาดวาจะเก็บเงินไมได และถือเปนคาใชจายของ รอบระยะเวลาบัญชี (นักบัญชแี ละผสู อบบญั ชีรบั อนญุ าต, 2544, หนา 72) บั ญ ชี ค า เ ผื่ อ ห น้ี ส ง สั ย จ ะ สู ญ (Allowance for Doubtful Account) หมายถึง จํานวนเงินท่ีกันไวสําหรับลูกหน้ีที่คาดวาจะเรียกเก็บเงินไมไดและถือ เปนบัญชีปรับมูลคา ที่ตั้งขึ้นเพ่ือแสดงเปนรายการหักจากบัญชีลูกหนี้ในงบการเงิน เพ่ือใหคงเหลือเปนมูลคาสุทธิของ ลูกหน้ที คี่ าดวาจะเก็บเงนิ ได( นักบัญชีและผูส อบบญั ชีรับอนญุ าต,2544,หนา 72-73) การบันทกึ รายการปรับปรุงคา เผ่ือหนี้สงสยั จะสูญในวนั ส้ินงวดบัญชี บันทกึ บญั ชีโดย เดบติ บญั ชหี น้สี งสัยจะสญู xx เครดติ บญั ชีคาเผื่อหน้ีสงสยั จะสญู xx เมื่อเกิดหนีส้ ญู ข้ึนในงวดบัญชใี ด จะบนั ทกึ การตดั จําหนายหนีส้ ญู โดยบันทึกบญั ชสี องรายการ รายการแรกเปน การตัดจําหนายหน้ีสูญโดยเดบิตบัญชีหนี้สูญ และเครดิตบัญชีลูกหนี้ และรายการท่ีสองเปนการลดจํานวนคาเผ่ือหน้ี สงสัยจะสูญลงโดยเดบิตบัญชีคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ และเครดิตบัญชีหน้ีสงสัยจะสูญ ดวยมูลคาลูกหนี้ท่ีเก็บเงินไมได บันทกึ บญั ชโี ดย เดบติ บัญชหี น้ีสูญ xx เครดิต บญั ชลี กู หน้ี xx บนั ทกึ การตดั จาํ หนายหนส้ี ูญ เดบติ บญั ชคี า เผ่ือหน้ีสงสัยจะสูญ xx เครดิต บัญชีหนส้ี งสัยจะสญู xx บนั ทึกปรบั ลดจํานวนคาเผ่อื หนี้สงสยั จะสญู 122 3821302 หลกั การบญั ชเี บอื้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

ในกรณีท่ีกิจการคาดวาจะไมไดรับชําระหน้ีจากลูกหน้ีเปนการแนนอน แตยังตัดจําหนายตามหลักเกณฑ กฎหมายภาษีอากรไมได กิจการอาจบันทึกการตัดจําหนายหนี้สูญเปนรายการตามหลักเกณฑทางบัญชีโดยเดบิต บัญชีคาเผ่ือหน้ีสงสยั จะสูญ และเครดิตบัญชีลูกหน้ี ดว ยจํานวนหน้ขี องลกู หนี้ทีเ่ กบ็ เงินไมไ ด บันทกึ บญั ชีโดย เดบติ บัญชคี าเผื่อหน้ีสงสยั จะสญู xx เครดติ บญั ชลี กู หน้ี xx บันทกึ การตัดจาํ หนา ยหน้สี ูญตามหลักเกณฑทางบัญชี การบนั ทกึ บญั ชหี นส้ี ูญไดรับคนื หนีส้ ญู ไดรบั คืน หมายถึง หน้ีของลูกหนี้ที่เก็บเงินไมได และกิจการไดบันทึกตัดจําหนายออกจากบัญชีลูกหน้ี เปน หนส้ี ญู ไปแลวในงวดบัญชีกอนตามหลักเกณฑกฎหมายภาษีอากรและไดมาชําระหน้ีในงวดบัญชีตอมาเรียกวาหน้ี สูญท่ีไดรับกลับคืนมา กิจการจะบันทึกรายการหน้ีสูญท่ีไดรับกลับคืนมาใน บัญชีหนี้สูญไดรับคืน ดวยจํานวนเงินท่ี ลูกหนีน้ าํ มาชําระคนื บญั ชีหน้สี ูญไดรับคืน เปนบัญชีรายไดอ ืน่ ของกิจการในงวดบัญชีท่ีกิจการไดรับกลับคืนมา บันทึก รายการบัญชีโดยเดบิตบัญชีลูกหน้ีและเครดิตบัญชีหนี้สูญไดรับคืน และบันทึกรายการรับเงินสดชําระหน้ีจากลูกหนี้ บันทกึ บญั ชีดงั นี้ เดบิต บญั ชีลูกหน้ี xx เครดิต บญั ชหี นส้ี ูญไดรับคืน xx บันทึกหน้สี ูญทไี่ ดร บั กลบั คืนมาตามหลกั เกณฑกฎหมายภาษอี ากร เดบิต บญั ชีเงนิ สด xx เครดิต บญั ชลี ูกหน้ี xx บันทกึ การรับชําระหน้ี ในกรณีท่กี ิจการบันทึกการตัดจําหนายหน้ีสูญเปนรายการตามหลักเกณฑทางบัญชี จะบันทึกรายการหนี้สูญ ทีไ่ ดร บั กลบั คืนมาโดยการบันทกึ กลับรายการบัญชีเม่ือตอนที่ตัดจําหนายหนี้สูญ โดยเดบิตบัญชีคาเผื่อหน้ีสงสัยจะสูญ และเครดิตบัญชีลูกหนี้ดวยจํานวนเงินที่ลูกหนี้นํามาชําระคืน และบันทึกรายการรับเงินสดชําระหนี้จากลูกหนี้ บันทึก บญั ชีดังนี้ เดบติ บญั ชีลกู หนี้ xx เครดิต บัญชคี า เผ่ือหน้ีสงสัยจะสญู xx บันทึกหนสี้ ูญทไ่ี ดร ับกลบั คนื มาตามหลกั เกณฑทางบญั ชี เดบติ บัญชเี งินสด xx เครดิต บญั ชลี กู หนี้ xx บันทึกการรบั ชําระหนี้ ตวั อยางท่ี 3.12 บริษทั คิดดี จาํ กดั ดําเนนิ กจิ การซื้อขายสินคามีรายการเกยี่ วกับลกู หนี้เกิดขน้ึ ในระหวา งป 25x2 ดังนี้ 123 3821302 หลักการบัญชีเบ้ืองตน (Fundamental Accounting Principles)

ม.ค.-มิ.ย. ขายสินคาเปน เงินเชือ่ ใหลูกคา ทั้งสิน้ 400,000 บาท ก.ย. 1 ลกู หนีจ้ ํานวน 18,000 บาท ถูกฟองลมละลายและกจิ การไดด ําเนนิ การเปน ไปตามเง่อื นไขท่ี กฎหมายกาํ หนดแลวจงึ ตัดจาํ หนา ยเปน หนี้สูญ ก.ย. 9 ลูกหนีจ้ ํานวน 70,000 บาทที่กิจการตดั จาํ หนายเปนหนสี้ ญู ตามหลักเกณฑกฎหมายภาษีอากรใน ป 25x1 ไดนาํ เงินมาชําระ 10,000 บาท ต.ค. 8 ลูกหนี้จํานวน 15,000 ท่กี ิจการตัดจําหนา ยเปนหนี้สญู (ตามหลักเกณฑท างบญั ชี)ในปก อนนาํ เงิน มาชําระใหกิจการจํานวน9, 000 บาท ธ.ค. 30 ลูกหน้ีจํานวน 8,000คางชําระมานานกิจการคาดวาจะไมไดรับชําระหน้ีจึงตัดจําหนายเปนหนี้สูญ (ตามหลกั เกณฑทางบัญชี) รายการบนั ทึกบัญชใี นสมดุ รายวนั ทว่ั ไปมีดงั นี้ สมุดรายวนั ท่ัวไป วัน เดอื น ป รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ 25X2 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ม.ค- ลกู หน้ี 400,000 - มิ.ย. ขาย 400,000 - บันทกึ รายการขายสินคา 18,000 ก.ย. 1 หนี้สญู 18,000 ลูกหนี้ บนั ทกึ การตัดจําหนายหนส้ี ูญตามหลกั เกณฑ กฎหมายภาษอี ากร 18,000 คาเผือ่ หน้ีสงสยั จะสูญ หนี้สงสัยจะสูญ 18,000 บันทึกตดั คา เผื่อหนีส้ งสัยจะสญู 9 ลกู หนี้ 10,000 หน้สี ญู ไดร ับคนื 10,000 บันทกึ รายการหน้ีสูญไดร ับคนื เงนิ สด 10,000 ลกู หนี้ 10,000 บันทึกรายการรับชาํ ระหน้ี 124 3821302 หลักการบญั ชเี บอื้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

วัน เดือน ป สมุดรายวันท่ัวไป เลขที่ เดบติ เครดติ 25X2 บัญชี บาท สต. บาท สต. รายการ ต.ค. 8 9,000 9,000 ลูกหน้ี ธ.ค. 30 คาเผอ่ื หน้ีสงสยั จะสูญ 9,000 9,000 บนั ทึกหนี้สญู ไดรบั คนื (ตามหลักเกณฑท าง 8,000 8,000 บญั ชี) เงินสด ลูกหน้ี บนั ทกึ รายการรับชําระหนี้ คา เผอื่ หนส้ี งสัยจะสญู ลกู หนี้ บันทึกการตัดหนีส้ ูญ(ตามหลักเกณฑท างบญั ชี) 7.3 วิธกี ารประมาณหนส้ี งสัยจะสูญ ตามมาตรฐานการบัญชี วิธีการประมาณหนี้สงสัยจะสูญท่ีนิยมใช มี 2 วิธี คือ วิธีการประมาณจากยอดขาย และ วิธีการประมาณจากยอดลูกหนี้ 7.3.1 วิธีการประมาณจากยอดขาย เปนวธิ ีการประมาณหนี้สงสัยจะสญู โดยการคํานวณเปนรอยละ ของยอดขาย โดยถือวาการขายเปน รายการท่ีกอ ใหเกดิ ลูกหนี้ และอัตราสว นของลกู หน้ที ค่ี าดวาจะเกบ็ ไมไ ดสมั พนั กบั ยอดขาย วธิ กี ารประมาณหนี้สงสัยจะสูญจากยอดขาย สามารถคํานวณได 2 วธิ ี คอื วธิ กี ารประมาณจากยอดขายรวม และ วิธกี ารประมาณจากยอดขายเชือ่ 7.3.1.1 วิธีการประมาณจากยอดขายทั้งหมด จะคํานวณเปนอัตรารอยละของยอดขายท้ังหมด โดยถอื อตั ราสวนของลูกหนท้ี ่คี าดวาจะเก็บไมไ ดจ ะสัมพันธก บั ยอดขาย 7.3.1.2 วิธีการประมาณจากยอดขายเช่ือ จะคํานวณเปนอัตรารอยละของยอดขายเช่ือ โดยถือวา ยอดขายเชอื่ สัมพนั ธโดยตรงกับจาํ นวนเงินที่เรียกเก็บไมไ ด 7.3.2 วิธีการประมาณจากยอดลูกหนี้ เปนวิธีการประมาณหนี้สงสัยจะสูญโดยการคํานวณเปนรอย ละของยอดลูกหนี้ โดยถือวาอัตราสวนของลูกหนี้ที่คาดวาจะเก็บไมไดจะสัมพันธกับยอดลูกหน้ีท่ีคางชําระโดยจะ วิเคราะหจากประสบการณที่ผานมา แลวคํานวณเปนอัตราสวนข้ึนมาเพ่ือใชในการประมาณหน้ีท่ีคาดวาจะเก็บไมได วิธีการประมาณจากยอดลูกหนี้สามารถคาํ นวณได 3 วธิ ี คือ 7.3.2.1 วิธีประมาณจากยอดลูกหนี้คงเหลือ จะกําหนดอัตรารอยละของลูกหน้ีท่ีคาดวาจะ เกบ็ ไมไ ดเ ปน อตั ราคงทีอ่ ัตราเดยี วแลว นํามาคํานวณจาํ นวนหน้สี งสัยจะสูญจากยอดลกู หนคี้ งเหลอื ปลายงวด 7.3.2.2 วิธีประมาณโดยการจัดกลุมลูกหน้ีจําแนกตามอายุที่คางชําระของลูกหนี้ ลูกหน้ี ท่ีคางชําระมานานจะมีโอกาสในการไดรับชําระหนี้นอยกวาลูกหน้ีที่เร่ิมเกิด ดังน้ัน ลูกหน้ีท่ีคางชําระมานานจะนํา คํานวณหาหนสี้ งสยั จะสูญดวยอตั รารอยละที่สูงกวา ลกู หน้ที ี่เรมิ่ คา งชําระเกินกาํ หนด อาจเรยี กวา วิธแี ยกอายลุ ูกหน้ี 125 3821302 หลกั การบัญชเี บอ้ื งตน (Fundamental Accounting Principles)

7.3.2.3 วิธีประมาณโดยพิจารณาจากลูกหน้ีแตละราย และนํามาคํานวณเฉพาะลูกหนี้ รายท่คี าดวา จะเรยี กเกบ็ ไมไ ดเ ทา นน้ั เปน หนี้สงสัยจะสูญ ตอ ไปน้เี ปน ตัวอยา งการคาํ นวณหน้ีสงสัยจะสญู ในวธิ ีทไ่ี ดก ลา วมาขางตน ตวั อยา งท่ี 3.13บริษัท แสนใจดี จาํ กดั ปดบญั ชีทกุ วันที่ 31 ธันวาคมมยี อดคงเหลอื ของบางบัญชีท่ีเก่ยี วกับลกู หน้ี ณ วันที่ 31 ธนั วาคม 25x2 ดังน้ี บัญชขี ายจาํ นวน 1, 382,000 บาท (เปน การขายเช่ือ 80%) ลกู นค้ี งเหลอื (ปลายงวด) รวม 535, 000 บาท บัญชีคา เผ่ือหน้ีสงสยั จะสญู (กอนปรบั ปรงุ )คงเหลอื 2,600 บาท มีรายละเอียดของลูกหนี้ ดงั น้ี ลกู หน้ี – กนก ซื้อสินคา เมือ่ วนั ที่ 1 ส.ค.25x2 เง่อื นไข 2/10, n/90 จํานวน 100,000 บาท ลูกหน้ี – กรรณิการ ซอ้ื สนิ คา เม่ือวันท1่ี 2 ต.ค. 25x2 เงือ่ นไข 2/10, n/45 จาํ นวน 350,000 บาท ลกู หน้ี – กรุณา ซื้อสนิ คา เมอื่ วนั ท่ี 23 ก.ย. 25x2 เง่อื นไข 2/10, n/60 จาํ นวน 85,000 บาท การคํานวณหน้ีสงสัยจะสญู ในแตละวิธีเปน ดงั นี้ 1. วิธีการประมาณจากยอดขายเช่อื หากกิจการประมาณหน้สี งสยั จะสูญจากยอดขายเชื่อ ในอตั รารอ ยละ 2 ในปน ีก้ จิ การมียอดขายเชอ่ื เทา กบั 1,105,600 บาท ดังน้นั จะประมาณหน้สี งสัยจะสูญเทากบั 2 %ของ 1,105,600 เทากับ 22,112 บาท บันทกึ รายการ ปรบั ปรุง ดงั น้ี สมุดรายวันทัว่ ไป วัน เดอื น ป รายการ เลขท่ี เดบติ เครดิต 25X2 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 หนี้สงสัยจะสูญ 22,112 - คาเผือ่ หนสี้ งสยั จะสญู 22,112 - บนั ทึกรายการประมาณหนีส้ งสัยจะสูญจาก ยอดขายเช่อื 2. วธิ ปี ระมาณจากยอดลูกหน้ีคงเหลอื หากกิจการประมาณหนี้สงสัยจะสูญจากยอดลูกหน้ี ในอัตรารอยละ 5 จะประมาณหนี้สงสัยจะสูญเทากับ 5%ของ 535,000 เทากับ 26,750 บาท และมีบัญชีคาเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญ กอนปรับปรุง 2,600 บาท ดังนั้นจะปรับปรุง ประมาณหนส้ี งสัยจะสูญเทากับ 26,750-2,600 = 24,150 บาท บันทึกรายการปรบั ปรงุ ดังน้ี สมดุ รายวันท่วั ไป วัน เดอื น ป รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ 25X2 บัญชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 หน้สี งสัยจะสูญ 24,150 - คาเผอื่ หนีส้ งสยั จะสูญ 24,150 - บันทกึ ประมาณหนส้ี งสัยจะสูญจากยอดลูกหน้ี 126 3821302 หลกั การบัญชเี บอื้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

3. วิธปี ระมาณโดยการจดั กลุมแยกอายุลกู หนี้ ในการประมาณโดยการจดั กลมุ แยกอายุลูกหน้ี มลี ําดับขน้ั ตอนในการทาํ ดังน้ี 1. คํานวณระยะเวลาพนกําหนดชําระหนี้ของยอดลูกหนี้แตละราย โดยนําระยะเวลาเปนหนี้ตั้งแตวันท่ี ขายสินคาถึงวันสิน้ งวดบญั ชี หักดวยระยะเวลาตามเง่ือนไขการชําระหนี้ 2. จัดทําตารางแยกอายุลูกหน้ี โดยการนําจํานวนหนี้ของลูกหน้ีแตละรายท่ีวิเคราะหไดมาใสลงใน ตารางตามระยะเวลาท่ีคางชําระหน้ี ดงั ตารางที่ 3.3 ตารางที่ 3.3 แสดงตารางแยกอายลุ ูกหน้ี อายคุ วามเปนหน้ี ลูกหนี้ จํานวนหนี้ พน กาํ หนดชาํ ระ พนกาํ หนดชําระ พน กําหนดชําระ 1 – 30 วัน 31 – 60 วัน เกนิ กวา 60 (1) (2) (3) (4)=(1)+(2)+(3) อัตราคา เผอ่ื หน้สี งสัยจะสูญ คาเผอื่ หน้ีสงสยั จะสญู =(4)×อัตราคาเผอื่ หน้ีสงสัยจะสูญใน แตล ะชวงอายุ ความเปน หน้ี 3. คํานวณคา เผื่อหนี้สงสยั จะสูญจากยอดลกู หนที้ คี่ างชําระในแตละชว งอายุ 4. บนั ทึกรายการปรบั ปรุงบัญชีในสมุดรายวนั ทวั่ ไป จากขอมูลของบริษัท แสนใจดี จํากัด กําหนดอายุความเปนหนี้และอัตราสวนรอยละที่คาดวานาจะเก็บเงิน ไมไดดงั นี้ ประเภทอายขุ องความเปนหน้ี รอ ยละทคี่ าดวาจะเกบ็ เงนิ ไมไ ด พน กาํ หนดชําระ 1-30 วนั 2% พน กําหนดชาํ ระ 31 – 60 วนั 5% พนกําหนดชาํ ระเกนิ กวา 60 วัน 10% คํานวณจาํ นวนหนท้ี ่คี าดวา จะเก็บไมไ ดดงั นี้ 1. คํานวณระยะเวลาพน กาํ หนดของยอดลูกหนีแ้ ตละรายดังน้ี ลูกหน้ี – กนก ขายเม่ือวันท่ี 1 ส.ค.25x2 เงื่อนไข 2/10,n/90 คํานวณระยะเวลาเปนหนี้ต้ังแต 1 ส.ค. ถึง 31 ธ.ค. รวมระยะเวลาคา งชําระ 152 วัน หกั ระยะเวลาตามเง่ือนไข 90 วนั ดงั น้นั พนกาํ หนดชําระหนี้มาแลว 62 วัน 127 3821302 หลักการบัญชีเบ้ืองตน (Fundamental Accounting Principles)

ลูกหนี้ – กรรณิการ ขายเมื่อวันที่ 12 ต.ค.25x2เงื่อนไข 2/10,n/45 คํานวณระยะเวลาเปนหนี้ตั้งแต 12 ต.ค.ถึง 31 ธ.ค. รวมระยะเวลาคางชําระ 80วัน หักระยะเวลาตามเงื่อนไข 45 วัน ดังน้ัน พนกําหนดชําระหนี้มาแลว 35 วนั ลูกหนี้ – กรุณา ขาย เม่ือวันที่ 23 ก.ย.25x2 เงื่อนไข 2/10,n/90 คํานวณระยะเวลาเปนหนี้ต้ังแต 23 ก.ย.ถึง 31 ธ.ค. รวมระยะเวลาคางชําระ 99วัน หักระยะเวลาตามเง่ือนไข 90 วัน ดังนั้น พนกําหนดชําระหนี้มาแลว 9 วนั 2. จัดทาํ ตารางแยกอายุลกู หน้ี ดงั ตารางท่ี 3.4 ตารางที่ 3.4 แสดงตารางแยกอายลุ ูกหน้ี ลกู หนี้ จาํ นวนหน้ี พนกําหนดชําระ อายุความเปน หน้ี พนกาํ หนดชําระ 1 – 30 วัน พน กําหนดชาํ ระ เกินกวา 60 วนั กนก 100,000 กรรณิการ 350,000 85,000 31 – 60 วนั 100,000 กรุณา 85,000 85,000 535,000 350,000 100,000 รวม 2% 10% อตั ราคาเผอ่ื หนี้สงสยั จะสูญ 29,200 1,700 350,000 10,000 คา เผื่อหนีส้ งสัยจะสูญ 5% 17,500 3. คํานวณคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญจากยอดลูกหน้ีที่คางชําระในแตละชวงอายุ เทากับ 29,200 บาท (=1,700+17,500+10,000) 4. บันทึกรายการปรับปรุงบัญชีในสมุดรายวันท่ัวไป หากบัญชีคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ กอนปรับปรุงมี ยอดคงเหลอื ทางดา นเครดติ จาํ นวน 2,600 บาท ดงั นัน้ จํานวนเงินทปี่ รบั ปรงุ เทากบั 26,600 บาท(= 29,200 - 2,600 )บนั ทึกบัญชี ดังนี้ สมดุ รายวันทั่วไป วัน เดอื น ป รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต 25X2 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 หนส้ี งสัยจะสูญ 26,600 - คาเผือ่ หนี้สงสัยจะสญู 26,600 - บันทึกรายการประมาณหนส้ี งสัยจะสญู จากยอด ลูกหนี้ คา เผ่ือหนี้สงสัยจะสูญเกนิ ความตอ งการ ในกรณีที่คาเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญมีจํานวนมากเกินความตอง การกิจการจะทําการลดยอดจํานวนคาเผื่อหนี้ สงสัยจะสูญลงใหเหลือเทากับจํานวนท่ีประมาณไว โดยคาเผื่อหน้ีสงสัยจะสูญสวนที่เกินความตองการจะบันทึกไว 128 3821302 หลักการบัญชีเบือ้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

ทางดานเครดิตของบัญชีหนี้สงสัยจะสูญ และนําไปแสดงภายใตหัวขอคาใชจายในงบกําไรขาดทุน บันทึกปรับปรุง บัญชโี ดยเดบติ บญั ชีคา เผือ่ หนส้ี งสัยจะสูญ และเครดติ บญั ชหี นี้สงสยั จะสูญ ดังน้ี เดบติ บญั ชคี า เผอื่ หน้ีสงสัยจะสญู xx เครดิต บญั ชหี น้สี งสัยจะสูญ xx ตัวอยางที่ 3.13 บริษัทพอดีการคาจํากัด มียอดคงเหลือของบัญชีคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญยกมาตนงวดเทากับ 8,000 บาท ในวันส้ินปบัญชีลูกหน้ีแสดงยอดคงเหลือ เทากับ 500,000 บาท กิจการมีนโยบายประมาณหนี้สงสัยจะสูญใน อัตรารอยละ 1 ของยอดลูกหนค้ี งเหลือในวนั ส้ินงวดการคาํ นวณคา เผ่อื หน้ีสงสัยจะสูญ คา เผื่อหน้สี งสยั จะสูญ ณ วนั สิน้ งวด ( 1% 500,000) 5,000 บาท คา เผ่อื หนี้สงสยั จะสูญยกมา ณ วนั ตนงวด 8,000 บาท ดังนั้นคาเผ่อื หน้ีสงสัยจะสญู เกนิ ความตอ งการ 3,000 บาท บนั ทึกบัญชดี งั น้ี สมดุ รายวันทั่วไป วนั เดอื น ป รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ 25X2 บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 คา เผ่ือหน้ีสงสัยจะสญู 3,000 - หน้สี งสยั จะสูญ 3,000 - บันทกึ รายการปรบั ปรงุ คา เผือ่ หนีส้ งสัยจะสญู เกินความตอ งการจํานวน 3,000 บาท แสดงบญั ชแี ยกประเภทท่เี กย่ี วของไดด ังน้ี เลขท่ี 505 บญั ชหี น้สี งสัยจะสญู 25x2 25x2 3,000 - ธ.ค. 31 ปดเขาบญั ชี 3,000 - ธ.ค. 31 คาเผอ่ื หนส้ี งสัย กาํ ไรขาดทนุ จะสูญ บญั ชีคา เผอ่ื หนีส้ งสยั จะสูญ เลขท่1ี 03.1 ยกมา 25x2 หน้ีสงสัยจะสูญ 3,000 - 25x2 8,000 - ธ.ค. 31 ยกไป 5,000 - ม.ค. 1 129 3821302 หลักการบัญชเี บื้องตน (Fundamental Accounting Principles)

การแสดงรายการบัญชีคา เผ่ือหนี้สงสัยจะสญู เกินความตองการในงบการเงิน ไดดงั น้ี (3,000) บริษัทพอดกี ารคา จํากัด งเฉพาะบกําไรขาดทนุ (บางสวน) สาํ หรบั ปสิ้นสุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 25x2 คาใชจา ยในการดําเนินงาน …….. หนี้สงสัยจะสูญ บรษิ ทั พอดกี ารคา จํากดั 500,000 5,000 495,000 งบแสดงฐานะการเงิน (บางสว น) วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x2 สินทรัพย สินทรัพยหมุนเวียน ……. ลูกหนี้ หกั คา เผอ่ื หน้ีสงสัยจะสูญ การแกไ ขขอผดิ พลาดทางการบญั ชี การจัดทํางบทดลองแมวาจํานวนเงินรวมของดานเดบิต และ ดานเครดิตจะเทากัน แตก็อาจมี ขอ ผิดพลาดทางบญั ชบี างลกั ษณะอนั ไมมผี ลตอจํานวนเงนิ รวมดานเดบิต และดานเครดิต ขอผิดพลาดดังกลาวอาจมา จากการบันทึกจํานวนเงินถูกตองแตผานไปผิดบัญชี หรือบันทึกรายการคาไมครบถวน ขอผิดพลาดทางบัญชีจึงเกิดไดจาก หลาย ๆ สาเหตุ เชน การวิเคราะหรายการผิดพลาดทําใหการบันทึกจํานวนเงินผิด บันทึกบัญชีผิดหรือผานรายการผิด บัญชี หรือไมบันทึกรายการ เปนตน ดังน้ัน เมื่อพบขอผิดพลาดควรวิเคราะหวาขอผิดพลาดท่ีพบนั้นมีนัยสําคัญเพียงใด ถาหากไมมีนัยสําคัญก็ไมตองแกไข เวนแตการแกไขผิดพลาดจะชวยใหการบันทึกบัญชีในงวดตอไปสะดวกขึ้น หรือมี ผลตอบุคคลภายนอกอยางมาก ถาแกไขควรพิจารณาตอไปวาเปนขอผิดพลาดชนิดใด บันทึกผิดไวอยางไร และ รายการนั้นจะบันทึกใหถูกตองอยางไร โดยเปรียบเทียบรายการที่บันทึกผิดกับ การบันทึกถูกตอง แลวจึงกําหนด วิธีแกไขขอผิดพลาดนั้น โดยพิจารณาวาการบันทึกปรับปรุงบัญชีเพื่อแกไขขอผิดพลาดนั้นจัดทําในวันที่พบ ขอผิดพลาดกอนการปดบัญชีในวันสิ้นงวดบัญชี หรือพบขอผิดพลาดหลังการปดบัญชีของงวดบัญชีกอน ซึ่งจะ มีผลตอการบันทึกปรับปรุงบัญชี กรณีพบขอผิดพลาด เน่ืองจากจํานวนเงินที่บันทึกผิดในสมุดรายวันท่ัวไปและสมุด บัญชีแยกประเภทกอนการปดบัญชีใหขีดฆาจํานวนเงินที่ผิดแลวเขียนจํานวนเงินที่ถูกตอง และเซ็นช่ือกํากับการแกไขไว ตอไปน้ีเปนตารางการแสดงการแกไขขอผดิ พลาดทางการบัญชตี ามสาเหตุตา ง ๆ 130 3821302 หลักการบญั ชีเบอื้ งตน (Fundamental Accounting Principles)

ตารางท่ี 3.1 แสดงการบันทึกการแกไขขอผิดพลาดทางการบัญชี 131 รายการ 150,000 บนั ทึกบัญชไี มถูกตอ ง บนั ทึกบญั ชที การบญั ชสี าํ หรับนกั เศรษฐศาสตร (Accounting for Economist) 1. บนั ทึกผดิ บัญชี เดบิต ทดี่ นิ 150,000 เดบิต รถยนต 150,000 25X1 เครดิต เงนิ สด 150,000 เครดิตเงินสด ม.ค.1จายเงนิ ซื้อรถยนต บาท อายใุ ชง าน 5 ป

แกไขเมือ่ พบทีผ่ ดิ หรอื เม่อื แกไขเม่อื พบทีผ่ ดิ แตหลังการปด บัญชขี องงวดกอ น ท่ถี ูกตอ ง วันส้นิ งวดบัญชี 0 กอนการปดบัญชี 150,000 1.บนั ทกึ ยกเลิกบญั ชีทีบ่ นั ทกึ ผดิ ทงั้ หมดและบนั ทึกบัญชใี หมท ่ีถูกตอง ดังนี้ เดบิต เงินสด 150,000 เดบติ รถยนต 150,000 เครดิต ที่ดนิ 150,000 เครดิต ท่ดี ิน 150,000 ยกเลกิ รายการท่บี ันทึกบัญชไี ว บันทกึ แกไขทล่ี งบัญชผี ดิ ผดิ พลาดเม่ือ 1 ม.ค. 25X1 เดบติ รถยนต 150,000 เครดิต เงินสด 150,000 บนั ทกึ บญั ชีรถยนตใหถ กู ตองแทน บญั ชที ดี่ นิ

ตารางที่ 3.1 แสดงการบนั ทึกการแกไขขอผิดพลาดทางการบัญชี (ตอ) รายการ บนั ทึกบัญชีไมถ กู ตอ ง บนั ทึกบญั ชีท่ีถกู ตอง 1. บนั ทกึ ผิดบัญชี (ตอ ) 132 หรอื บ การบัญชีสาํ หรับนกั เศรษฐศาสตร (Accounting for Economist) บนั ทกึ เดบิต เคร บนั ทึก 2. รถยน เดบติ เค ปรบั ป 30,00 3821302 หลักการบัญชเี บือ้ งตน (Fundamental Accou

แกไ ขเมื่อพบทผ่ี ดิ หรอื เมอื่ แกไ ขเมอ่ื พบที่ผิดแตห ลงั การปด บัญชีของ งวดกอ น วันส้ินงวดบัญชี กอนการปดบัญชี บันทกึ ยกเลกิ เฉพาะบญั ชีทดี่ ินทบี่ ันทกึ ไวผ ิดแลว กบญั ชีรถยนตทถ่ี กู ตอ งแทน ดงั นี้ ต รถยนต 150,000 รดิต ทดี่ ิน 150,000 กเพ่ิมบญั ชีรถยนตเพือ่ แกไ ขแทนบญั ชีทดี่ นิ บนั ทกึ ปรบั ปรุงรายการคา เสอื่ มราคา นต คา เสือ่ มราคารถยนต 30,000 เดบิต กําไรสะสมหรอื บัญชที นุ 30,000 ครดิต คาเสือ่ มราคาสะสม- รถยนต เครดิต คาเส่ือมราคาสะสม – รถยนต 30,000 30,000 ปรุงบัญชีคาเส่ือมราคารถยนต (150,000/5 = ปรับปรุง แกไ ขบญั ชีคาเสอื่ มราคาสะสมของป 00) 25X1 134 unting Principles)

ตารางท่ี 3.1 แสดงการบนั ทึกการแกไขขอ ผิดพลาดทางการบัญชี (ตอ ) รายการ บันทกึ บัญชไี มถ กู ตอง บันทกึ บญั ชที 133 2. การบนั ทกึ จํานวนเงนิ ผิด เดบิต วัสดุสํานกั งาน 2,000 เดบติ วสั ดสุ ํานักงาน 2 การบัญชสี าํ หรับนักเศรษฐศาสตร (Accounting for Economist) 25X1 เครดิต เงินสด ส.ค. 1 จายเงนิ ซอื้ วัสดุสํานกั งาน เครดติ เงินสด 2,000 2,500 บาท 3821302 หลักการบัญชเี บ้ืองตน (Fundamental Accou