การบัญชีชั้นสูง 1

74 แบบฝึ กหดั ท้ายบท 1. วนั ท่ี 1 เมษายน 25x2 รา้ นรงุ่ นภาพาณิชย์ ไดส้ ง่ แคปหมไู ปฝากขายยงั รา้ นเหนือการคา้ จานวน 500 ถุง ราคาทุนถุงละ 80 บาท โดยมขี อ้ ตกลงใหข้ ายในราคาถุงละ 100 บาท คดิ คา่ นายหน้ารอ้ ยละ 5 ของยอดขาย และส่งเงนิ รายงานการขายทุกวนั สน้ิ เดอื น รายการฝากขายทเ่ี กดิ ขน้ึ ระหวา่ งเดอื นเมษายน 25x2 มดี งั น้ี 25x2 เม.ย. 3 รา้ นเหนอื การคา้ จา่ ยค่าโฆษณาแทนผฝู้ ากขายจานวน 1,000 บาท 5 รา้ นเหนือการคา้ จ่ายค่าบรรจหุ บี ห่อใหมเ่ ป็นเงนิ จานวน 500 บาท ซง่ึ สามารถเบกิ จากผฝู้ ากขายได้ 6--20 รา้ นเหนอื การคา้ ขายสนิ คา้ ไดท้ งั้ หมด 500 ถุงเป็นเงนิ สด และคา่ ขนสง่ ใหล้ กู คา้ จานวน 200 บาท 30 รา้ นเหนือการคา้ นาสง่ เงนิ และรายงานการขายใหผ้ ฝู้ ากขายโดยหกั คา่ นายหน้า และค่าใชจ้ า่ ยทส่ี ามารถเบกิ ชดเชยได้ ให้ทา 1. รายงานการขาย ณ วนั ท่ี 30 เมษายน 25x2 2. บนั ทกึ บญั ชดี า้ นผรู้ บั ฝากขาย แยกต่างหากจากการขายโดยปกติ 3. บนั ทกึ บญั ชดี า้ นผฝู้ ากขาย แยกต่างหากจากการขายโดยปกติ ตามระบบ สนิ คา้ คงเหลอื แบบสน้ิ งวด 4. ผา่ นรายการแยกประเภทประเภททวั่ ไป บญั ชฝี ากขาย และบญั ชรี บั ฝากขาย 5. งบกาไรขาดทุนของผฝู้ ากขาย สาหรบั เดอื น สน้ิ สุดวนั ท่ี 30 เมษายน 25x2 2. บรษิ ทั ขวญั ตา จากดั มรี ายการคา้ กบั บรษิ ทั กะรตั จากดั ในเดอื นมถิ ุนายน 25x3 ดงั น้ี ม.ิ ย. 3 บรษิ ทั ขวญั ตา จากดั สง่ เครอ่ื งปนั่ เอนกประสงคไ์ ปฝากขายยงั บรษิ ทั กะรตั จากดั จานวน 100 เครอ่ื ง ราคาทนุ เครอ่ื งละ 2,000 บาท ตงั้ ราคาขายเครอ่ื งละ 3,000 บาท ใหค้ ่านายหน้า 10% ของยอดขาย บทท่ี 2

75 5 บรษิ ทั ขวญั ตา จากดั จา่ ยคา่ ใบปลวิ โฆษณาสาหรบั เครอ่ื งปนั่ เอนกประสงคท์ ส่ี ง่ ไป ฝากขาย จานวน 2,000 บาทเป็นเงนิ สด ม.ิ ย. 6 บรษิ ทั กะรตั จากดั นาเคร่อื งปนั่ เอนกประสงคท์ งั้ หมด 100 เคร่อื งไปบรรจุหบี ห่อใหม่ ใหส้ วยงามเครอ่ื งละ 30 บาท โดยจา่ ยเป็นเงนิ สดและค่าใช้จ่ายส่วนน้ีสามารถเรยี กคนื จากผฝู้ ากขายได้ 30 บรษิ ัท กะรตั จากดั สามารถขายสนิ คา้ ได้ทงั้ หมด จงึ นาส่งเงนิ สดค่าขายสนิ ค้าพรอ้ ม รายงานการขายหลงั หกั คา่ ใชจ้ า่ ยทจ่ี า่ ยแทนไป ให้ทา 1. รายงานการขาย ณ วนั ท่ี 30 มถิ ุนายน 25x3 2. บนั ทกึ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปของผรู้ บั ฝากขาย โดยบนั ทกึ แยก ต่างหากจากการขายปกตขิ องกจิ การ 3. บนั ทกึ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปของผฝู้ ากขาย โดยบนั ทกึ แยก ต่างหากจากการขายปกตขิ องกจิ การ กรณบี นั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ คงเหลอื แบบสน้ิ งวด (Periodic Inventory System) 3. เมอ่ื วนั ท่ี 1 มนี าคม 25x3 บรษิ ทั น้ององนุ่ ไพศาล จากดั ไดส้ ง่ เครอ่ื งซกั ผา้ จานวน 15 เครอ่ื ง มาฝากขายรา้ นน้องใหม่ ราคาทนุ เครอ่ื งละ 3,500 บาท โดยตกลงว่าจะไดร้ บั ค่านายหน้า 10% ของยอดขายทงั้ หมด และค่านายหน้าพเิ ศษอกี 5% ของยอดขายเช่อื เพ่อื รา้ นรบั ฝากขายจะได้ รบั ภาระความผดิ ชอบในเร่อื งหน้ีสินสาหรบั การติดตามทวงหน้ี และรบั ชดใช้หน้ีสนิ แทนถ้า ตดิ ตามทวงหน้ไี มไ่ ด้ ส่วนราคาขายปลกี ทก่ี าหนดใหข้ ายคอื เครอ่ื งละ 5,000 บาท รายการเก่ยี วกบั การรบั ฝากขาย มดี งั น้ี ม.ี ค. 3 รา้ นรบั ฝากขายจ่ายค่าขนสง่ เขา้ รา้ นเป็นเงนิ สด 300 บาท 5 จา่ ยเงนิ ทดรองลว่ งหน้าเป็นเงนิ สดเทา่ กบั 30% ของราคาสนิ คา้ รบั ฝากขายใหแ้ ก่ บรษิ ทั ผฝู้ ากขาย 7-10 ขายเครอ่ื งซกั ผา้ ได้ 10 เครอ่ื ง โดยขายเป็นเงนิ สด 8 เครอ่ื ง ขายเป็นเงนิ เชอ่ื 2 เครอ่ื ง และจา่ ยคา่ ใชจ้ า่ ยต่างๆ พรอ้ มคดิ คา่ นายหน้าดงั น้ี - ค่าขนส่งสนิ คา้ ทข่ี ายได้ 600 บาท - คดิ คา่ โฆษณา 1,500 บาท - คดิ คา่ นายหน้าจากการขาย บทท่ี 2

76 16-29 ขายเครอ่ื งซกั ผา้ ได้ 5 เครอ่ื ง โดยเป็นเงนิ สด 4 เครอ่ื ง และขายเป็นเงนิ เชอ่ื 1 เครอ่ื ง โดยในวนั น้ไี ดจ้ า่ ยค่าขนส่งสนิ คา้ ทข่ี ายได้ 500 บาท และคดิ คา่ นายหน้า จากการขาย 31 ส่งเชค็ พรอ้ มรายงานการขายไปใหบ้ รษิ ทั ผฝู้ ากขายทงั้ สน้ิ หลงั หกั ค่าใชจ้ า่ ย เงนิ ทดรองจา่ ย และค่านายหน้าแลว้ ให้ทา 1. รายงานการขาย ณ วนั ท่ี 31 มนี าคม 25x2 2. บนั ทกึ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปของผรู้ บั ฝากขาย บนั ทกึ แยกต่างหาก จากการขายปกตขิ องกจิ การ 3. บนั ทกึ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปของผฝู้ ากขาย บนั ทกึ แยกต่างหาก จากการขายปกตขิ องกจิ การ กรณบี นั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ แบบสน้ิ งวด (Periodic Inventory System) 4. บรษิ ทั ดอกออ้ จากดั ไดส้ ง่ สนิ คา้ ไปฝากขายยงั บรษิ ทั ไยไหม จากดั ต่อไปน้เี ป็นรายการท่ี เกดิ ขน้ึ เกย่ี วกบั การฝากขายสาหรบั เดอื นมกราคม 25x1 ม.ค. 1 บรษิ ทั ดอกออ้ จากดั ซอ้ื สนิ คา้ จากผขู้ ายจานวน 2,000 ชน้ิ ราคาทุนชน้ิ ละ 180 บาท ตงั้ ราคาขายไว้ ชน้ิ ละ 400 บาท บรษิ ทั ดอกออ้ จากดั สง่ สนิ คา้ ดงั กล่าวไปฝากขาย ยงั บรษิ ทั ไยไหม จากดั โดยตกลงคดิ คา่ นายหน้า 30% ของยอดขาย บรษิ ทั ดอกออ้ จากดั จา่ ยค่าขนส่งสนิ คา้ ไปฝากขาย 1,000 บาท 1-30 บรษิ ทั ไยไหม จากดั จา่ ยค่าขนสง่ สนิ คา้ เขา้ แทน บรษิ ทั ดอกออ้ จากดั อกี 2,000 บาท บรษิ ทั ไยไหม จากดั ขายสนิ คา้ ได้ 1,600 ชน้ิ โดยขายสดไดจ้ านวน 600 ชน้ิ ส่วนทเ่ี หลอื ขายเช่อื บรษิ ทั ไยไหม จากดั จา่ ยค่าขนสง่ ออกสนิ คา้ ไปยงั ลกู คา้ 600 บาท ไมอ่ ยใู่ นเงอ่ื นไขทจ่ี ะเบกิ คนื จากบรษิ ทั ดอกออ้ จากดั 31 บรษิ ทั ไยไหม จากดั ส่งเงนิ คา่ ขายสนิ คา้ ทเ่ี กบ็ เงนิ ไดห้ ลงั หกั ค่าใชจ้ า่ ย และ คา่ นายหน้าใหก้ บั บรษิ ทั ดอกออ้ จากดั พรอ้ มรายงานว่ามสี นิ คา้ คงเหลอื จานวน 400 ชน้ิ บทท่ี 2

77 ให้ทา 1. กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ การฝากขายแยกต่างหากจากการขายตามปกติ ดงั น้ี 1.1 กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ สนิ คา้ คงเหลอื แบบสน้ิ งวด 1.2 กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ สนิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่อื ง 2. กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ การฝากขายรวมกบั การขายตามปกติ ดงั น้ี 2.1 กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ สนิ คา้ คงเหลอื แบบสน้ิ งวด 2.2 กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ สนิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่อื ง 3. งบกาไรขาดทุน สาหรบั เดอื น สน้ิ สุดวนั ท่ี 31 มกราคม 25x1 5. ต่อไปน้ีเป็นรายการคา้ เก่ยี วกบั การฝากขายบรษิ ทั รงุ่ เร่อื งไพศาล จากดั ส่งเคร่อื งทาน้าอุ่น ไปฝากขายยงั หา้ งหนุ้ ส่วนจากดั มติ รภกั ดี ระหว่างเดอื นพฤศจกิ ายน 25x1 โดยในสญั ญา การฝากขายมเี งอ่ื นไขในการฝากขายรว่ มกนั คอื 1. ราคากาหนดขายปลกี ในราคาเครอ่ื งละ 4,500 บาท 2. ค่านายหน้าอตั รารอ้ ยละ 10 ของยอดขาย 3. ค่าใชจ้ า่ ยทส่ี ามารถเบกิ ชดเชยกบั ผฝู้ ากขายได้ คอื คา่ ขนสง่ สนิ คา้ เขา้ ค่าตดิ ตงั้ คา่ บรรจหุ บี หอ่ และค่าโฆษณา 4. กาหนดส่งเงนิ พรอ้ มรายงานการขายในวนั สน้ิ เดอื น รายการฝากขายทเ่ี กดิ ขน้ึ ระหว่างเดอื นพฤศจกิ ายน 25x1 มดี งั น้ี พ.ย. 1 ห้างหุ้นส่วนจากดั มติ รภกั ดี รบั สนิ ค้าฝากขายจากบรษิ ัท รุ่งเร่อื งไพศาล จากดั 6 จานวน 20 เครอ่ื ง ราคาทนุ เครอ่ื งละ 3,000 บาท และจา่ ยค่าขนสง่ เขา้ รา้ น 18 จานวน 1,500 บาท 30 หา้ งหนุ้ สว่ นจากดั มติ รภกั ดี ส่งเงนิ ล่วงหน้าใหบ้ รษิ ทั รงุ่ เรอื งไพศาล จากดั จานวน 5,000 บาท หา้ งหนุ้ สว่ นจากดั มติ รภกั ดี ขายสนิ คา้ ฝากขายไดท้ งั้ หมด 15 เครอ่ื ง เป็นเงนิ สด โดยจา่ ยค่าวสั ดุในการตดิ ตงั้ จานวน 6,000 บาท และคา่ ขนส่งไปยงั บา้ นลกู คา้ จานวน 1,000 บาท หา้ งหุน้ สว่ นจากดั มติ รภกั ดี นาส่งรายงานการขายและจา่ ยเงนิ สดใหผ้ ฝู้ ากขายโดย หกั คา่ นายหน้า และคา่ ใชจ้ า่ ยตามขอ้ ตกลงในสญั ญาทส่ี ามารถเบกิ ชดเชยได้ บทท่ี 2

78 ให้ทา 1. รายงานการขาย ณ วนั ท่ี 30 พฤศจกิ ายน 25x1 2. บนั ทกึ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปของผรู้ บั ฝากขาย 2.1 บนั ทกึ แยกต่างหากจากการขายปกตขิ องกจิ การ 2.2 บนั ทกึ รวมกบั การขายปกตขิ องกจิ การ 3. แยกประเภททวั่ ไปบญั ชรี บั ฝากขาย 6. (จากโจทยข์ อ้ 5.) ใหบ้ นั ทกึ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปของของผู้ฝากขาย ตามกรณตี ่อไปน้ี ให้ทา 1. กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ การฝากขายแยกต่างหากจากการขายตามปกติ ดงั น้ี 1.1 กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ สนิ คา้ คงเหลอื แบบสน้ิ งวด 1.2 กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ สนิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่อื ง 2. กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ การฝากขายรวมกบั การขายตามปกติ ดงั น้ี 2.1 กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ สนิ คา้ คงเหลอื แบบสน้ิ งวด 2.2 กรณที ผ่ี ฝู้ ากขายบนั ทกึ สนิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่ือง 3. งบกาไรขาดทุนสาหรบั เดอื น สน้ิ สุดวนั ท่ี 30 พฤศจกิ ายน 25x1 เมอ่ื กจิ การบนั ทกึ บญั ชตี ามกรณที ่ี 1.1 7. สมมตเิ มอ่ื วนั ท่ี 20 กุมภาพนั ธ์ 25x1 ผฝู้ ากขายรบั คนื สนิ คา้ ฝากขายจานวน 5 เครอ่ื ง โดยมี ตน้ ทุนสนิ คา้ ฝากขายจานวน 10,000 บาท ค่าใชจ้ า่ ยในการฝากขายจานวน 1,500 บาท ให้ทา บนั ทกึ บญั ชที างดา้ นผฝู้ ากขายโดยบนั ทกึ แยกต่างหากจากการขายโดยปกติ เก่ยี วกบั การรบั คนื สนิ คา้ ฝากขาย ทงั้ ระบบการบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ แบบสน้ิ งวด และระบบการบนั ทกึ บญั ชี สนิ คา้ แบบต่อเน่อื ง บทท่ี 2

79 8. บรษิ ทั อุดมทรพั ย์ จากดั ส่งเครอ่ื งปรบั อากาศไปฝากขายยงั บรษิ ทั สมบูรณ์ จากดั ระหว่าง เดอื นมกราคม 25x2 โดยในสญั ญาการฝากขายมเี งอ่ื นไขในการฝากขายรว่ มกนั คอื 1. ราคากาหนดขายปลกี ในราคาเครอ่ื งละ 15,000 บาท 2. ค่านายหน้าอตั รารอ้ ยละ 20 ของยอดขาย 3. ค่าใชจ้ า่ ยทส่ี ามารถเบกิ ชดเชยกบั ผฝู้ ากขายได้ คอื คา่ ขนส่งสนิ ค้าเขา้ ค่าตดิ ตงั้ ค่าบรรจหุ บี หอ่ และค่าโฆษณา 4. กาหนดส่งเงนิ พรอ้ มรายงานการขายในวนั สน้ิ เดอื น รายการฝากขายทเ่ี กดิ ขน้ึ ระหว่างเดอื นมกราคม 25x2 มดี งั น้ี ม.ค. 1 ผูร้ บั ฝากขาย รบั สนิ ค้าฝากขายจากบรษิ ทั อุดมทรพั ย์ จากดั จานวน 10 เคร่อื ง ราคาทุนเครอ่ื งละ 10,000 บาท และจา่ ยค่าขนสง่ เขา้ รา้ นจานวน 1,000 บาท 6 10 ผรู้ บั ฝากขายสง่ เงนิ ล่วงหน้าใหบ้ รษิ ทั อุดมทรพั ย์ จากดั จานวน 20,000 บาท 20 ผรู้ บั ฝากขายจา่ ยค่าโฆษณาสนิ คา้ จานวน 5,000 บาท 31 ผรู้ บั ฝากขาย ขายเครอ่ื งปรบั อากาศไดจ้ านวน 8 เครอ่ื งเป็นเงนิ สด โดยจา่ ยค่าแรงและคา่ วสั ดใุ นการตดิ ตงั้ เครอ่ื งปรบั อากาศจานวน 4,500 บาท ผรู้ บั ฝากขาย นาส่งรายงานการขายและจา่ ยเงนิ สดใหผ้ ฝู้ ากขายโดยหกั คา่ นายหน้า และค่าใชจ้ า่ ยตามขอ้ ตกลงในสญั ญาทส่ี ามารถเบกิ ชดเชยได้ ให้ทา 1. รายงานการขาย ณ วนั ท่ี 31 มกราคม 25x2 2. บนั ทกึ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปของผรู้ บั ฝากขาย แยกต่างหากจาก การขายปกตขิ องกจิ การ 3. บนั ทกึ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปของผฝู้ ากขาย แยกต่างหากจากการ ขายปกตขิ องกจิ การ บทท่ี 2

80 เอกสารอ้างอิง ขวญั สกุล เตง็ อานวย. (2553). การบญั ชีชนั้ สงู 1. (พมิ พค์ รงั้ ท่ี 10). กรงุ เทพฯ : มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร.์ นยิ ะดา วเิ ศษบรสิ ทุ ธ.ิ ์ (2544). การบญั ชีชนั้ สงู 1. กรงุ เทพฯ : ธนาเพรส กราฟฟิค. รตั น์ชนก พราหมณ์ศริ .ิ (2556). การบญั ชีชนั้ สงู 1. (พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1). พษิ ณุโลก : มหาวทิ ยาลยั พษิ ณุโลก. สชุ าติ เหลา่ ปรดี า และวศิ ษิ ฏ์ วชริ ลาภไพฑรู ย.์ (2545). การบญั ชีชนั้ สงู 1. (พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1). กรงุ เทพฯ : ซเี อด็ ยเู คชนั่ . สานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า. ตวั อย่างสญั ญาฝากขาย. (2557). ออนไลน์ . เขา้ ถงึ ไดจ้ าก http://www.krisdika.go.th. 8 กรกฎาคม 2557. บทท่ี 2

81 แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 3 การบญั ชีขายผ่อนชาระ หวั ข้อเนื้อหาประจาบท 1. ความหมายและลกั ษณะของการขายผอ่ นชาระ 2. ความแตกต่างระหวา่ งการขายเช่อื กบั การขายผ่อนชาระ 3. ประโยชน์ของการขายผ่อนชาระ 4. วธิ กี ารบญั ชเี กย่ี วกบั การขายผอ่ นชาระ 5. การบนั ทกึ บญั ชขี ายผอ่ นชาระ 6. สนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น 7. การผดิ สญั ญาและการยดึ คนื สนิ คา้ 8. การคานวณดอกเบย้ี จากการขายผอ่ นชาระ 9. บทสรปุ 10. แบบฝึกหดั ทา้ ยบท 11. เอกสารอา้ งองิ วตั ถปุ ระสงค์ เชิงพฤติกรรม 1. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายความหมาย และบอกลกั ษณะของการขายผ่อนชาระได้ 2. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายถงึ ความแตกต่างระหวา่ งการขายเชอ่ื กบั การขายผอ่ นชาระ ได้ 3. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายประโยชน์ของการขายผ่อนชาระ 4. ผเู้ รยี นเขา้ ใจวธิ กี ารบญั ชเี กย่ี วกบั การขายผอ่ นชาระ และสามารถบนั ทกึ บญั ชขี าย ผ่อนชาระไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง 5. ผเู้ รยี นสามารถคานวณและบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ รบั แลกเปลย่ี นได้ 6. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายถงึ การผดิ สญั ญาและบนั ทกึ การยดึ คนื สนิ คา้ จากการขาย ผอ่ นชาระได้ 7. ผเู้ รยี นสามารถคานวณดอกเบย้ี จากการขายผ่อนชาระได้ บทท่ี 3

82 วิธีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจาบท 1. อธบิ าย/อภปิ รายพรอ้ มยกตวั อยา่ ง 2. การคน้ ควา้ หาความรจู้ ากสารสนเทศอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 3. ศกึ ษาคน้ ควา้ หาความเพมิ่ เตมิ ในศูนยว์ ทิ ยบรกิ ารและแหล่งขอ้ มลู อ่นื ๆ 4. ทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท สื่อการเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน เรอ่ื ง การบญั ชขี ายผ่อนชาระ (วนั วสิ า เน่อื งสมศร,ี 2557 : 81-118) 2. ชดุ การสอน Power Point ประจาบทเรยี น 3. แหล่งเวบ็ ไซตท์ เ่ี กย่ี วขอ้ งจากสารสนเทศอเิ ลก็ ทรอนิกส์ การวดั ผลและการประเมินผล 1. สอบถามเพ่อื ประเมนิ ความเขา้ ใจในเน้อื หา และทาแบบฝึกหดั ในชนั้ เรยี น 2. มอบหมายแบบฝึกหดั เป็นการบา้ น 3. ตรวจสอบการทาแบบฝึกหดั ทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย บทท่ี 3

83 บทท่ี 3 การบญั ชีขายผอ่ นชาระ การประกอบธุรกจิ ในปจั จุบนั ท่มี กี ารแข่งขนั กนั สูงมาก กจิ การจงึ ต้องมกี ารกาหนด นโยบายการขายท่หี ลากหลายข้นึ เพ่อื ใหเ้ ขา้ ถงึ กลุ่มลูกค้าไดอ้ ย่างทวั่ ถงึ โดยมกี ารกาหนดให้ ขายเป็นเงนิ สดและขายเป็นเงนิ เช่อื แต่นโยบายดงั กลา่ วกอ็ าจยงั ไมต่ รงตามความตอ้ งการของผู้ ซ้อื มากนัก เน่ืองจากราคาสนิ คา้ อาจจะสูงเกนิ ไปหรอื อาจจะไม่สูงมาก แต่เม่อื เทยี บกบั รายได้ ของลกู คา้ กย็ งั ไมส่ ามารถทจ่ี ะซอ้ื เป็นเงนิ สดหรอื เงนิ เช่อื ทงั้ จานวนได้ ดงั นนั้ การขายผ่อนชาระ จงึ เป็นอีกนโยบายหน่ึงท่กี ิจการนามาใช้เพ่อื กาหนดเป็นนโยบายการขาย ซ่งึ ถือว่าเป็นอีก ทางเลอื กทไ่ี ดร้ บั ความนิยมเป็นอยา่ งมากจากผซู้ อ้ื ความหมายและลกั ษณะของการขายผอ่ นชาระ 1. ความหมายของการขายผอ่ นชาระ ขวญั สกุล เตง็ อานวย (2553 : 2-1) ไดใ้ หค้ วามหมายไวว้ ่า การขายผ่อนชาระ (Installment Sales) หมายถงึ การขายทรพั ยส์ นิ ทก่ี าหนดใหจ้ า่ ยชาระเป็นงวดๆ ตดิ ต่อกนั ใน ระยะเวลาหน่ึง ตามปกตกิ ารขายผ่อนชาระมกั จะกาหนดให้มกี ารจ่ายเงนิ วางเรม่ิ แรก (Down Payment) หรอื ชาระเงนิ คา่ งวดล่วงหน้าจานวนหน่งึ ณ ขณะขาย กล่าวโดยสรปุ การขายผ่อนชาระ หมายถงึ การขายสนิ ทรพั ยท์ ผ่ี ู้ขายกาหนดให้ผซู้ ้อื จา่ ยชาระเป็นงวดๆ ตดิ ต่อกนั ภายในชว่ งระยะเวลาทต่ี กลงกนั ซง่ึ มกั ใหจ้ ่ายเงนิ วางเรมิ่ แรก เมอ่ื มกี ารทาสญั ญาเป็นจานวนหน่ึง หรอื ชาระเงนิ งวดล่วงหน้าจานวนหน่ึง ณ ขณะขาย ตวั อย่าง ของสนิ คา้ ขายผ่อนชาระ เช่น โทรศพั ท์มอื ถอื บา้ น คอนโดมเี นียม รถยนต์รถจกั รยานยนต์ เครอ่ื งปรบั อากาศ ตเู้ ยน็ เครอ่ื งซกั ผา้ และเครอ่ื งคอมพวิ เตอร์ เป็นตน้ 2. ลกั ษณะของการขายผอ่ นชาระ ลกั ษณะของการการขายผ่อนชาระอาจทาได้ในหลายรปู แบบ โดยปกตกิ ารขายผ่อน ชาระมกั ถอื ว่ามกี ารโอนกรรมสทิ ธใิ ์ นสนิ คา้ เมอ่ื มกี ารทาสญั ญาหรอื การสง่ มอบ (วรศกั ดิ ์ทมุ มานนท์ และนฐั วฒุ ิ สุวรรณยงั่ ยนื , 2557 : 111-112) บทท่ี 3

84 อย่างไรกต็ าม หากผูข้ ายต้องการมสี ทิ ธใิ นการยดึ สนิ คา้ คนื ตามกฎหมายเมอ่ื ผู้ซอ้ื ผดิ นัดชาระหน้ี มกั นิยมทาสญั ญาขายผ่อนชาระในรปู แบบสญั ญาเช่าซอ้ื ซง่ึ จะมกี ารโอนกรรมสทิ ธิ ์ เมอ่ื ผซู้ อ้ื ชาระเงนิ ครบตามสญั ญา ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณชิ ย์ มาตรา 572 ไดใ้ หค้ วามหมายของ “สญั ญาเช่าซอ้ื ” ไวว้ ่า อนั ว่าเช่าซอ้ื นัน้ คอื สญั ญาซง่ึ เจา้ ของเอาทรพั ยส์ นิ ออกให้เช่า และใหค้ ามนั่ ว่าจะขาย ทรพั ยส์ นิ นนั้ หรอื ว่าจะใหท้ รพั ยส์ นิ นนั้ ตกเป็นสทิ ธแิ ก่ผู้เช่า โดยเง่อื นไขทผ่ี ูเ้ ช่าไดใ้ ช้เงนิ เป็น จานวนเท่านนั้ เทา่ น้คี ราว สญั ญาเชา่ ซอ้ื นนั้ ถา้ ไมท่ าเป็นหนงั สอื ท่านว่าเป็นโมฆะ มาตรา 573 ผเู้ ชา่ จะบอกเลกิ สญั ญาในเวลาใดเวลาหน่งึ กไ็ ด้ ดว้ ยสง่ มอบทรพั ยส์ นิ กลบั คนื ใหแ้ ก่เจา้ ของโดยเสยี ค่าใชจ้ า่ ยของตนเอง มาตรา 574 ในกรณผี ดิ นดั ไมใ่ ชเ้ งนิ สองคราวตดิ ๆ กนั หรอื กระทาผดิ สญั ญาในขอ้ ทเ่ี ป็นส่วนสาคญั เจา้ ของทรพั ยส์ นิ จะบอกเลกิ สญั ญาเสยี กไ็ ด้ ถ้าเช่นนนั้ บรรดาเงนิ ทไ่ี ด้ใชม้ า แล้วแต่ก่อน ให้รบิ เป็นของเจา้ ของทรพั ย์สนิ และเจ้าของทรพั ย์สนิ ชอบท่จี ะกลบั เข้าครอง ทรพั ยส์ นิ นนั้ ไดด้ ว้ ย อน่ึง ในกรณีกระทาผดิ สญั ญาเพราะผดิ นัดไม่ใช้เงนิ ซ่งึ เป็นคราว ท่สี ุดนัน้ ท่านว่า เจา้ ของทรพั ยส์ นิ ชอบทจ่ี ะรบิ บรรดาเงนิ ทไ่ี ดใ้ ชม้ า แลว้ แต่ก่อน และกลบั เขา้ ครองทรพั ยส์ นิ ได้ ต่อเมอ่ื ระยะเวลาใชเ้ งนิ ไดพ้ น้ กาหนดไปอกี งวดหน่งึ จากความหมายของสญั ญาเช่าซ้อื ดงั กล่าวขา้ งต้น จงึ สรุปได้ว่า สญั ญาเช่าซ้อื คือ สญั ญาซ่ึงเจ้าของเอาทรพั ย์สินออกให้เช่า และสัญญาว่าจะขายทรพั ย์สินนัน้ หรอื ว่าจะให้ ทรพั ยส์ นิ นนั้ ตกเป็นสทิ ธแิ ก่ผเู้ ช่า เม่อื ผเู้ ช่าชาระเงนิ ครบตามทก่ี าหนดในสญั ญา หากไม่ทาเป็น ลายลกั ษณ์อกั ษร ใหถ้ อื เป็นโมฆะ สญั ญาเชา่ ซอ้ื จงึ มกั ระบุขอ้ ต่อไปน้ี 1. ชอ่ื และทอ่ี ยขู่ องคสู่ ญั ญา 2. รายละเอยี ดสนิ ทรพั ยท์ ใ่ี หเ้ ชา่ ซอ้ื 3. ระยะเวลาทใ่ี หเ้ ชา่ ซอ้ื 4. อตั ราดอกเบย้ี 5. จานวนเงนิ ทงั้ สน้ิ จานวนเงนิ วางเรม่ิ แรก คา่ ผ่อนชาระแต่ละงวด 6. การผดิ สญั ญาและการยดึ สนิ คา้ คนื ค่าใชจ้ ่ายทผ่ี เู้ ช่าซอ้ื ตอ้ งรบั ผดิ ชอบ 7. การขอชาระหน้ที งั้ หมดก่อนวนั ทต่ี กลงกนั ในสญั ญา ฯลฯ ในกรณที ผ่ี เู้ ช่าทาผดิ สญั ญา เช่น ไมน่ าสง่ เงนิ ค่าเชา่ เป็นเวลาสองงวดตดิ ต่อกนั เจา้ ของสนิ ทรพั ยม์ สี ทิ ธยิ ดึ สนิ ทรพั ยค์ นื ในงวดทส่ี าม โดยไมต่ อ้ งคนื เงนิ ทผ่ี เู้ ช่าจา่ ยมาแลว้ บทท่ี 3

85 ตวั อยา่ ง สญั ญาเชา่ ซอ้ื ทด่ี นิ และอาคาร ดงั แสดงในภาพท่ี 3-1 ดงั น้ี สญั ญาเช่าซื้อที่ดินและอาคาร* “สญั ญาเช่าซ้อื ” คือ สญั ญาซ่งึ เจ้าของทรพั ย์สินท่เี รยี กว่า ผ้ใู ห้เช่าซื้อ เอา ทรพั ยส์ นิ ออกใหเ้ ช่า และใหค้ ามนั่ วา่ จะขายทรพั ยส์ นิ นนั้ หรอื ใหท้ รพั ยส์ นิ นนั้ ตกเป็นสทิ ธแิ ก่ ผ้เู ช่าซื้อ โดยมเี ง่อื นไขว่าเม่อื ผเู้ ช่าซ้อื ไดช้ าระราคาเป็นจานวนเงนิ ครบถ้วนตามจานวนครงั้ ท่ี กาหนดไวใ้ นสญั ญา ข้อพึงสงั เกตและควรระมดั ระวงั ๑. สญั ญาเช่าซ้อื ไมว่ ่าจะเป็นการเช่าซอ้ื อสงั หารมิ ทรพั ยห์ รอื สงั หารมิ ทรพั ยก์ ็ ตาม กฎหมายไดก้ าหนดแบบของสญั ญาไว้ คอื ต้องทาเป็นหนังสอื หมายความว่า ค่สู ญั ญาทงั้ สองฝา่ ยตอ้ งลงลายมอื ช่อื ในสญั ญามฉิ ะนนั้ ตกเป็นโมฆะ นอกจากน้ีสญั ญาเช่าซ้อื ไม่ทาให้ผู้เช่าซ้อื ได้กรรมสิทธใิ ์ นทรพั ย์สนิ ท่เี ช่าซ้ือ จนกวา่ ผเู้ ช่าซอ้ื จะไดช้ าระเงนิ ครบตามจานวนครงั้ ทก่ี าหนดไวใ้ นสญั ญา ๒. กรณกี ารชาระคา่ เช่าซอ้ื ค่สู ญั ญาอาจกาหนดว่า ในกรณผี เู้ ช่าซอ้ื ส่งตวั แทน ไปเรยี กเก็บค่าเช่าซ้อื ใหถ้ อื ว่าเป็นเพยี งการใหค้ วามสะดวกแก่ผใู้ หเ้ ช่าซอ้ื เท่านัน้ มใิ ช่เป็นการ เปลย่ี นแปลงสถานทช่ี าระคา่ เช่าซอ้ื ๓. ควรมกี ารวงเลบ็ จานวนเงนิ เป็นตวั หนงั สอื เพอ่ื ความชดั เจนไวด้ ว้ ย ๔. เพ่ือความสะดวกและความชัดเจนในการชาระค่าเช่าซ้ือ คู่สัญญาอาจ กาหนดตารางการชาระเงนิ คา่ เช่าซอ้ื ในแต่ละงวดไวใ้ นสญั ญาดว้ ยกไ็ ด้ เช่น อนั ดบั งวด วนั ทช่ี าระเงนิ จานวนเงนิ รวมเป็นเงนิ ทผ่ี เู้ ช่าซอ้ื จะตอ้ งชาระทงั้ สน้ิ ........................บาท (..........................................) *จดั ทาโดย นางสาวพชั รนิ ทร์ คาเจรญิ นิติกร ๓ นางสาวสุมลรตั น์ นาคพานิช นิติกร ๓ นางสาวจรี ะ พุ่มพวง นติ กิ ร ๓ ศนู ยข์ อ้ มลู กฎหมายกลาง สานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า บทท่ี 3

86 ๕. อัตราค่าชดเชยตามสัญญาข้อ ๓. อาจเปล่ียนแปลงได้ตามท่ีกฎหมาย กาหนด ๖. เพ่อื ป้องกนั การกระทาอนั มชิ อบดว้ ยกฎหมายต่อทรพั ยส์ นิ ทเ่ี ช่าซอ้ื ควรมี การกาหนดดว้ ยวา่ ผเู้ ชา่ ซอ้ื จะไมก่ ระทาการหรอื ยนิ ยอมใหก้ ระทาการใดๆ ต่อทรพั ยส์ นิ ทเ่ี ช่าซอ้ื อนั เป็นการฝา่ ฝืนต่อกฎหมายหรอื ขดั ต่อความสงบเรยี บรอ้ ยหรอื ศลี ธรรมอนั ดขี องประชาชน ๗. ในกรณีผู้ให้เช่าซ้ือจาเป็นต้องเปล่ียนแปลงอัตราดอกเบ้ียให้สูงกว่าท่ี กาหนดไวใ้ นสญั ญา ค่สู ญั ญาอาจกาหนดไวใ้ นสญั ญาว่า ผใู้ หเ้ ช่าซอ้ื มสี ทิ ธทิ าไดโ้ ดยใหม้ หี นังสอื แจ้งให้ผู้เช่าซ้อื ทราบล่วงหน้า......วนั ก่อนมกี ารเปล่ยี นแปลงอตั ราดอกเบ้ยี โดยไม่เกนิ อตั รา ตามทก่ี ฎหมายกาหนด ๘. ค่สู ญั ญาควรกาหนดวา่ หากฝา่ ยใดฝา่ ยหน่ึงยา้ ยทอ่ี ยหู่ รอื ยา้ ยสถานทท่ี างาน จะต้องแจง้ ให้คู่สญั ญาอกี ฝา่ ยหน่ึงทราบเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรภายในเวลา.......วนั นับแต่วนั ท่ี ยา้ ยสถานทด่ี งั กล่าว ภาพท่ี 3-1 ตวั อยา่ งสญั ญาเช่าซอ้ื ทม่ี า : (สานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า, 2557) ความแตกต่างระหว่างการขายเชื่อกบั การขายผอ่ นชาระ การขายเชอ่ื (Credit Sales) พจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑติ สถาน พ.ศ. 2542 ไดใ้ ห้ ความหมายไวว้ ่า การขายเช่อื หมายถงึ ขายโดยยอมเกบ็ เงนิ อนั เป็นมลู ค่าในภายหลงั คอื การ ทผ่ี ขู้ ายยอมมอบสนิ คา้ ใหผ้ ซู้ อ้ื ก่อนการชาระเงนิ โดยกาหนดใหผ้ ซู้ ้อื มาชาระเงนิ ในภายหลงั ตาม เวลาทก่ี าหนด ซง่ึ กรรมสทิ ธใิ ์ นสนิ คา้ จะตกเป็นของผซู้ อ้ื ทนั ทแี มว้ ่าจะไม่ชาระเงนิ กต็ าม และ ตราบใดทผ่ี ซู้ อ้ื ยงั ไม่ชาระเงนิ ใหก้ บั ผขู้ าย ผซู้ อ้ื ยอ่ มไดช้ ่อื ว่าเป็นลกู หน้ขี องการขาย แต่ผขู้ ายยงั ไมม่ สี ทิ ธเิ รยี กใหผ้ ซู้ อ้ื ชาระเงนิ จนกว่าจะถงึ กาหนดเวลาตามทต่ี กลงกนั จากความหมายการขายเช่ือ กับการขายผ่อนชาระท่ีได้กล่าวมาแล้ว ถือ ว่ามขี ้อ แตกต่างอย่บู างประการ ทงั้ ดา้ นลกั ษณะการรบั ชาระเงนิ จากลูกหน้ี ระยะเวลาการชาระหน้ี เงนิ ลงทนุ ของผขู้ าย กรรมสทิ ธใิ ์ นสนิ คา้ สทิ ธใิ นการยดึ คนื สนิ คา้ จากลูกหน้ีผดิ นัด ค่าใชจ้ ่ายหลงั การ ขาย และผลตอบแทน การสรปุ ดงั แสดงในตารางท่ี 3-1 ดงั น้ี บทท่ี 3

87 ตารางท่ี 3-1 ความแตกต่างระหว่างการขายเชอ่ื กบั การขายผอ่ นชาระ ความแตกต่าง การขายเชื่อ การขายผอ่ นชาระ (Credit Sales) (Installment Sales) 1. ลกั ษณะการรบั ชาระหน้ี ผขู้ ายไดร้ บั ชาระเงนิ ในคราว ไดร้ บั เงนิ วางเรมิ่ แรก ทเ่ี หลอื จะ จากลกู หน้ี เดยี วเมอ่ื ครบตามระยะเวลาท่ี ทยอยรบั ชาระเป็นงวดๆ ตาม กาหนด ระยะเวลาทต่ี กลงกนั กาหนดเป็นงวดๆ ทอ่ี าจอยใู่ นปี 2. ระยะเวลาการรบั ชาระหน้ี มกั กาหนดเป็นเงอ่ื นไขในการ บญั ชเี ดยี วกนั หรอื ต่างปีบญั ชี ชาระเงนิ เชน่ 30 วนั ถงึ 90 เงนิ ลงทุนจมในลกู หน้มี าก วนั เพราะมรี ะยะเวลารบั ชาระ ทย่ี าวนาน มกั มกี ารคดิ ดอกเบย้ี 3. เงนิ ลงทุนของผขู้ าย เงนิ ทุนจมในลกู หน้ไี มม่ าก ขน้ึ กบั รปู แบบการทาสญั ญา เพราะมกี าหนดการชาระเรว็ โดยปกตจิ ะโอนกรรมสทิ ธเิ ์ม่อื ชาระครบถงึ งวดสดุ ทา้ ย และมกั ไมม่ กี ารคดิ ดอกเบย้ี หากเป็นสญั ญาเช่าซอ้ื ผขู้ ายมี สทิ ธไิ ์ มค่ นื เงนิ ทร่ี บั ชาระมาแลว้ 4. กรรมสทิ ธใิ ์ นสนิ คา้ โอนกรรมสทิ ธทิ ์ นั ทเี มอ่ื สง่ และสามารถยดึ คนื สนิ คา้ ได้ มอบ มจี านวนมากกวา่ เพราะมี ค่าใชจ้ ่ายในการเกบ็ หน้ี ตดิ ตาม 5. สทิ ธใิ นการยดึ คนื สนิ คา้ ผขู้ ายตอ้ งทวงถาม ฟ้องรอ้ ง หน้ี มคี วามเสย่ี งหน้สี ญู มากกวา่ จากลกู หน้ผี ดิ นดั ชาระหน้ี บงั คบั คดี แต่ไมส่ ามารถยดึ กาไรจากการขายและ 6. ค่าใชจ้ า่ ยหลงั การขาย สนิ คา้ คนื ได้ รายไดด้ อกเบย้ี 7. ผลตอบแทน มจี านวนน้อยกวา่ การขาย ผ่อนชาระ เพราะระยะเวลา เกบ็ หน้สี นั้ กว่า กาไรจากการขาย ทม่ี า : (ปรบั ปรงุ จาก ขวญั สกุล เตง็ อานวย, 2553 : 2-3) ประโยชน์ของการขายผอ่ นชาระ สนิ คา้ หลายชนิดท่ผี ู้ขายนามาขายผ่อนชาระเช่น ทด่ี นิ อาคาร เคร่อื งใช้ไฟฟ้าภายใน ครวั เรอื น โทรศพั ท์ เครอ่ื งคอมพวิ เตอร์ รถยนต์ เครอ่ื งประดบั เคร่อื งเรอื น สนิ คา้ ฟุ่มเฟือย ฯลฯ เพราะการขายผอ่ นชาระมปี ระโยชน์ทงั้ ต่อตวั ผขู้ ายและผู้ซอ้ื ดงั น้ี บทท่ี 3

88 1. ประโยชน์ทางด้านผขู้ าย 1.1 ผู้ขายมที างเลอื กใหก้ บั ผูซ้ อ้ื หรอื ลกู คา้ ในการตดั สนิ ใจซอ้ื ไดม้ ากขน้ึ เพราะ นอกจากจะเป็นซอ้ื เงนิ สด เงนิ เชอ่ื แลว้ ยงั สามารถซอ้ื เป็นเงนิ ผ่อนไดด้ ว้ ย 1.2 ผขู้ ายขายสนิ คา้ ไดง้ า่ ยขน้ึ เน่ืองจากผซู้ อ้ื ไม่จาเป็นตอ้ งจ่ายเงนิ ทงั้ กอ้ นเพ่อื นา สนิ คา้ มาใช้ จงึ เป็นการเพมิ่ ยอดขาย กาไร และอตั ราการหมุนเวยี นของสนิ คา้ ใหก้ บั ผขู้ ายไดเ้ ป็น อยา่ งดี 1.3 ผูข้ ายไดร้ ายได้ดอกเบย้ี จากการผ่อนชาระ เพราะการขายผ่อนชาระมกั มี กาหนดระยะเวลาเป็นงวดทม่ี ากกว่า 1 ปี จงึ มกี ารคดิ ดอกเบย้ี เพม่ิ จากราคาสนิ ค้าเงนิ สด ซง่ึ จะ เป็นรายไดข้ องผขู้ ายเพมิ่ เตมิ นอกเหนือจากกาไรจากการขายตามปกติ 2. ประโยชน์ทางด้านผซู้ ื้อ 2.1 ผูซ้ อ้ื ไดส้ นิ ทรพั ยม์ าใชป้ ระโยชน์ก่อนโดยไม่ตอ้ งใชเ้ งนิ ลงทุนมากนักเพราะ เป็นเพยี งการจ่ายเงนิ วางเรม่ิ แรก โดยมจี านวนไม่มากอาจคดิ เป็นรอ้ ยละของยอดขาย ทาให้ สามารถนาเงนิ สดไปบรหิ ารใหเ้ กดิ ประโยชน์ดา้ นอ่นื ได้ 2.2 ผซู้ อ้ื ไดส้ นิ ทรพั ยม์ าใชก้ ่อนขณะทไ่ี มต่ ้องจา่ ยเงนิ เพ่อื ซอ้ื สนิ คา้ ทงั้ จานวน ทา ใหไ้ มเ่ กดิ ตน้ ทุนเสยี โอกาสทางธรุ กจิ ในบางกรณี 2.3 ผซู้ อ้ื มสี ภาพคล่องทางการเงนิ ดี เน่ืองจากการผ่อนชาระเป็นงวดๆ เพราะการ วางเงนิ วางเรม่ิ แรกบางสว่ นกส็ ามารถนาสนิ ทรพั ยม์ าใชไ้ ด้ วิธีการบญั ชีเก่ียวกบั การขายผอ่ นชาระ กจิ การทม่ี กี ารขายผอ่ นชาระสามารถเลอื กทจ่ี ะบนั ทกึ บญั ชเี กย่ี วกบั การรบั รรู้ ายไดจ้ าก การขายผ่อนชาระ ไดจ้ าก 2 วธิ ี คอื 1. วธิ กี ารรบั รรู้ ายไดก้ าไรขนั้ ตน้ เป็นรายไดท้ งั้ จานวนในงวดทม่ี กี ารขาย 2. วธิ กี ารรบั รรู้ ายไดก้ าไรขนั้ ตน้ เป็นรายไดต้ ามสดั ส่วนของเงนิ ทเ่ี รยี กเกบ็ ได้ ซง่ึ ในเน้ือหาบทน้ีจะอธบิ ายถงึ การบนั ทกึ บญั ชเี ก่ยี วกบั การขายผ่อนชาระตามวธิ กี าร รบั รรู้ ายไดก้ าไรขนั้ ตน้ เป็นรายไดต้ ามสดั สว่ นของเงนิ ทเ่ี รยี กเกบ็ ได้ โดยจะสอดคลอ้ งกบั การรบั รู้ บทท่ี 3

89 รายไดแ้ ละค่าใชจ้ า่ ยตาม เกณฑค์ งค้าง (Accrual Basis) ซง่ึ เป็นนโยบายการบญั ชที ถ่ี ูกตอ้ ง ตามหลกั การบญั ชที ร่ี บั รองทวั่ ไป ส่วนผขู้ ายผ่อนชาระทม่ี กี ารคดิ ดอกเบย้ี กส็ ามารถรบั รรู้ ายได้ ทางการเงนิ เป็นดอกเบย้ี รบั ในแต่ละงวดจนกวา่ จะสน้ิ สุดสญั ญา ตามคาศพั ทบ์ ญั ชขี องสมาคมนกั บญั ชแี ละผสู้ อบบญั ชรี บั อนุญาตแห่งประเทศไทย ได้ ใหค้ าจากดั ความของวธิ กี ารบญั ชขี ายผอ่ นชาระไวด้ งั น้ี “วธิ กี ารบญั ชขี ายผ่อนชาระ เป็นวธิ กี ารบญั ชที ่บี นั ทกึ รายได้จากการขายผ่อนชาระ เฉพาะกาไรขนั้ ตน้ ทค่ี านวณตามส่วนของเงนิ สดทไ่ี ดร้ บั ชาระจากลกู หน้ใี นแต่ละปี” การรบั รกู้ าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระตามจานวนเงนิ ทเ่ี รยี กเกบ็ ไดน้ นั้ ถอื ว่าเงนิ ท่ไี ด้รบั ในแต่ละงวดบญั ชี ประกอบด้วยต้นทุนขายและกาไรขนั้ ต้นท่ไี ด้รบั โดยกาหนดจาก อตั รากาไรขนั้ ต่อยอดขาย โดยสามารถคานวณไดจ้ ากสตู ร ดงั น้ี อตั รากาไรขนั้ ตน้ = ยอดขาย- ตน้ ทนุ ขาย x 100  ยอดขาย    ตวั อย่างท่ี 3-1 ในเดอื นธนั วาคม 25x5 บรษิ ทั น้องต้นออ้ จากดั ขายสนิ คา้ ผ่อนชาระเป็นเงนิ 60,000 บาท มรี าคาทุน 45,000 บาท ได้รบั เงนิ วางเรมิ่ แรก 5,000 บาท ทเ่ี หลอื กาหนดใหล้ กู คา้ ผ่อน ชาระ 20 เดอื น เดอื นละเท่าๆ กนั เรม่ิ ตงั้ แต่เดอื นมกราคม 25x6 กาไรขนั้ ตน้ ทถ่ี อื เป็นรายไดใ้ นแต่ละปี แสดงไดด้ งั น้ี อตั รากาไรขนั้ ตน้ = 60,000 45,000 x 100 =    60,000  25% ปี จานวนเงินที่เรยี กเกบ็ ได้ กาไรขนั้ ต้นที่ถือเป็นรายได้ ต้นทุนสินค้าท่ีขาย 25x5 5,000 5,000 x 25% = 1,250 3,750 25x6 2,750 x 12 = 33,000 33,000 x 25% = 8,250 24,750 25x7 2,750 x 8 = 22,000 22,000 x 25% = 5,500 16,500 45,000 รวม 60,000 15,000 บทท่ี 3

90 จากการคานวณจะเหน็ ไดว้ ่า การคานวณกาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระทถ่ี อื เป็น รายไดใ้ นแต่ละปี จะนาอตั รากาไรขนั้ ต้นต่อยอดขายคูณกบั จานวนเงนิ ทเ่ี รยี กเกบ็ ได้ในแต่ละปี จานวนเงนิ ทเ่ี กบ็ ไดส้ ่วนทเ่ี หลอื กจ็ ะเป็นตน้ ทุนของสนิ คา้ ทร่ี วมอยใู่ นเงนิ ทเ่ี กบ็ ได้ จากตวั อยา่ งขา้ งตน้ กาไรขนั้ ต้นจากการขายผ่อนชาระทงั้ สน้ิ เท่ากบั 15,000 บาท ใน จานวนน้ีมสี ่วนทถ่ี อื เป็นรายไดใ้ นปี 25x5 เป็นเงนิ 1,250 บาท ณ วนั สน้ิ ปี 25x5 จงึ มกี าไร ขนั้ ตน้ ทย่ี งั ไมถ่ อื เป็นรายไดจ้ านวน 13,750 บาท ซง่ึ เรยี กว่า กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ รอตดั บญั ชี (Deferred Gross Profit on Installment Sales) และจะต้องโอนไปเป็นรายไดใ้ นปี 25x6 และปี 25x7 ต่อไป การบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั การขายผอ่ นชาระ การบนั ทกึ บญั ชเี ก่ยี วกบั การขายผ่อนชาระตามวธิ กี ารบญั ชขี ายผ่อนชาระถอื ว่ากาไร จากการขายผอ่ นชาระเกดิ ขน้ึ ตามส่วนของยอดขายทเ่ี กบ็ เงนิ ไดใ้ นแต่ละปี ดงั นนั้ ในการบนั ทกึ จงึ ควรมบี ญั ชตี ่างๆ ดงั น้ี (รตั น์ชนก พราหมณ์ศริ ,ิ 2556 : 5-6) 1. บญั ชีขาย บญั ชีลูกหนี้ และบญั ชีต้นทุนสินค้าขาย โดยระบุว่าเกดิ จากการขาย ผ่อนชาระ เพ่อื แยกต่างหากจากการขายปกติ 2. บญั ชีกาไรขนั้ ต้นจากการขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี เพ่อื บนั ทกึ กาไรขนั้ ตน้ จาก การขายผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ ในงวดทม่ี กี ารขาย และจดั สรรไปเป็นรายไดด้ ว้ ยกาไรจากการขาย ผอ่ นชาระทร่ี วมอยใู่ นยอดขายทเ่ี กบ็ เงนิ ได้ 3. บญั ชีกาไรขนั้ ต้นจากการขายผอ่ นชาระที่เกิดขึน้ แล้ว เพอ่ื บนั ทกึ กาไรขนั้ ต้น จากการขายผอ่ นชาระทถ่ี อื เป็นรายได้ ซง่ึ เป็นรายการปรบั ปรงุ ณ วนั สน้ิ งวดบญั ชี การบนั ทกึ บญั ชสี ามารถบนั ทกึ ได้ 2 วธิ ี คอื วธิ สี นิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่อื ง (Perpetual Inventory Method) และ วธิ สี นิ คา้ คงเหลอื แบบสน้ิ งวด (Periodic Inventory Method) ซง่ึ เน้อื หา บทน้ีจะอธบิ ายการบนั ทกึ บญั ชวี ธิ สี นิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่อื งเทา่ นัน้ เน่อื งจากเป็นวธิ ที น่ี ิยมใช้ ในการบนั ทกึ แยกพจิ ารณาตามลกั ษณะการขายผอ่ นชาระได้ 2 กรณี ดงั น้ี 1. การบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั การขายผอ่ นชาระภายในปี เดียวกนั การขายผ่อนชาระภายในปีเดยี วกนั เป็นลกั ษณะการขายผ่อนชาระทม่ี กี ารชาระเงนิ งวด ตดิ ต่อกนั จนครบตามท่ตี กลงในสญั ญาภายในปีทเ่ี กดิ การขายผ่อนชาระ ดงั แสดงในตวั อย่างท่ี 3-2 ดงั น้ี บทท่ี 3

91 ตวั อย่างท่ี 3-2 บรษิ ทั เกหลง จากดั ขายตู้เยน็ ผ่อนชาระใหก้ บั ลกู ค้ารายหน่ึง โดยมรี าคาขายเงนิ สด จานวน 10,000 บาท ราคาทุนจานวน 8,000 บาท ในวนั ทาสญั ญาคอื วนั ท่ี 1 กรกฎาคม 25x1 ผู้ซ้อื ชาระเงนิ วางเรม่ิ แรกจานวน 4,000 บาท ส่วนท่เี หลอื ทาสญั ญาผ่อนชาระ 3 งวดงวดละ เท่ากนั ตกลงเรมิ่ ชาระงวดแรกวนั ท่ี 1 สงิ หาคม 25x1 บรษิ ทั ไมม่ กี ารคดิ ดอกเบย้ี จากลกู คา้ รายการค้าขา้ งต้นสามารถนามาบนั ทกึ รายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไปของผู้ขายผ่อน ชาระดงั น้ี (วธิ สี นิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่อื ง : Perpetual Inventory Method) สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x1 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. ก.ค. 1 4,000 - 10,000 - เงนิ สด 6,000 - ส.ค. 1 8,000 - ก.ย. 1 ลกู หน้ขี ายผ่อนชาระ 8,000 - 2,000 - ต.ค. 1 2,000 - ขายผ่อนชาระ 2,000 - 2,000 - บนั ทกึ รายการขาย รบั เงนิ วาง 2,000 - เรม่ิ แรกงวดแรก และลกู หน้ี 2,000 - ตน้ ทนุ ขายผ่อนชาระ สนิ คา้ คงเหลอื บนั ทกึ ตน้ ทนุ สนิ คา้ ขายผ่อนชาระ เงนิ สด ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ รบั ชาระหน้งี วดท่ี 1 เงนิ สด ลกู หน้ขี ายผ่อนชาระ รบั ชาระหน้งี วดท่ี 2 เงนิ สด ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ รบั ชาระหน้งี วดท่ี 3 บทท่ี 3

92 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x1 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ บญั ชี บาท สต. บาท สต. เดอื น วนั ท่ี 10,000 - 8,000 - 2,000 - ธ.ค. 31 ขายผอ่ นชาระ 2,000 - ตน้ ทนุ ขายผ่อนชาระ 2,000 - 2,000 - กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย- 2,000 - ผ่อนชาระรอตดั บญั ชี บนั ทกึ กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อน ชาระรอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- รอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย- ผ่อนชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ บนั ทกึ กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผอ่ นชาระรอตดั บญั ชเี ป็นรายได้ (4,000 + 6,000) x 20% กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- ทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ กาไรขาดทุน ปิดกาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ การผ่านรายการไปบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไปทเ่ี กย่ี วขอ้ ง บญั ชลี กู หน้ขี ายผ่อนชาระ 25x1 25x1 2,000 - ก.ค. 1 ขายผอ่ นชาระ 2,000 - 6,000 - ส.ค. 1 เงนิ สด 2,000 - ก.ย.1 เงนิ สด 6,000 - ต.ค.1 เงนิ สด 6,000 - บทท่ี 3

93 บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี 25x1 25x1 2,000 - 2,000 - ธ.ค. 31 ขายผ่อนชาระ 2,000 - ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จากการ ขายผ่อนชาระท่ี เกดิ ขน้ึ แลว้ 2,000 - บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ 25x1 25x1 2,000 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 2,000 - 2,000 - ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จาก การขายผอ่ นชาระ รอตดั บญั ชี 2,000 - การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) ของบรษิ ทั เกหลง จากดั ทาไดด้ งั น้ี บริษทั เกหลง จากดั งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 และ 25x0 หน่วย : บาท 25x1 25x0 สนิ ทรพั ย์ xx xx สนิ ทรพั ยห์ มุนเวยี น: xx xx ลกู หน้ขี ายผ่อนชาระทค่ี รบกาหนดภายในหน่งึ ปี xx xx สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี น: ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ หน้สี นิ และส่วนของผถู้ อื หุน้ หน้สี นิ ไม่หมุนเวยี น: กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี บทท่ี 3

94 การแสดงรายการในงบกาไรขาดทุน (บางสว่ น) ของบรษิ ทั เกหลง จากดั ทาไดด้ งั น้ี บริษทั เกหลง จากดั งบกาไรขาดทุน (บางส่วน) สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 และ 25x0 รายไดจ้ ากการขายผอ่ นชาระ 25x1 หน่วย : บาท หกั ตน้ ทนุ ขายผอ่ นชาระ 10,000 25x0 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ 8,000 xx หกั กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี 2,000 xx กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ xx หกั คา่ ใชจ้ า่ ยในการดาเนนิ งาน (สมมต)ิ - xx กาไรสุทธิ 2,000 xx xx 400 xx 1,600 2. การบนั ทึกบญั ชีเก่ียวกบั การขายผอ่ นชาระต่างปี บญั ชีกนั การขายผอ่ นชาระต่างปีบญั ชกี นั เป็นลกั ษณะการขายผ่อนชาระทม่ี คี วามต่อเน่อื งของ ระยะเวลาทก่ี าหนดในการผ่อนชาระไมแ่ ลว้ เสรจ็ ภายในปีเดยี วกนั กบั การขายผ่อนชาระ ดงั แสดง ในตวั อยา่ งท่ี 3-3 ดงั น้ี ตวั อย่างท่ี 3-3 จากขอ้ มลู ตวั อยา่ งท่ี 3-1 สมมตบิ รษิ ทั น้องตน้ ออ้ จากดั เรมิ่ ดาเนินงานเกย่ี วกบั การขายเครอ่ื งเสยี งเมอ่ื ตน้ เดอื นธนั วาคม 25x5 ซง่ึ ในระหว่างเดอื นธนั วาคม บรษิ ทั ไดซ้ อ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ เช่อื 48,000 บาท โดยนามาขายสนิ ค้าผ่อนชาระเป็นเงนิ 60,000 บาท มรี าคาทุน 45,000 บาท ไดร้ บั เงนิ วางเรม่ิ แรก 5,000 บาท ทเ่ี หลอื กาหนดใหล้ ูกค้าผ่อนชาระ 20 เดอื น เดอื นละเท่าๆ กนั เรม่ิ ตงั้ แต่เดอื นมกราคม 25x6 ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x5 บรษิ ทั ตรวจนับ สนิ คา้ คงเหลอื ไดเ้ ป็นเงนิ 3,000 บาท บรษิ ทั ไมม่ กี ารคดิ ดอกเบย้ี จากลกู คา้ รายการค้าขา้ งต้นสามารถนามาบนั ทกึ รายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไปของผู้ขายผ่อน ชาระไดด้ งั น้ี (วธิ สี นิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่อื ง : Perpetual Inventory Method) บทท่ี 3

95 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x5 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 1 48,000 - 48,000 - สนิ คา้ คงเหลอื 5,000 - 31 เจา้ หน้ี 55,000 - 60,000 - 45,000 - ซอ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ เชอ่ื 48,000 บาท 45,000 - 45,000 - 60,000 - 15,000 - เงนิ สด 1,250 - 1,250 - ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ 1,250 - 1,250 - ขายผ่อนชาระ บนั ทกึ รายการขาย รบั เงนิ วาง เรมิ่ แรกงวดแรก และลกู หน้ี ตน้ ทุนขายผ่อนชาระ สนิ คา้ คงเหลอื บนั ทกึ ตน้ ทุนสนิ คา้ ขายผอ่ นชาระ ขายผ่อนชาระ ตน้ ทุนขายผอ่ นชาระ กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย- ผ่อนชาระรอตดั บญั ชี บนั ทกึ กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ น ชาระรอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- รอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย- ผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ บนั ทกึ กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผอ่ นชาระรอตดั บญั ชเี ป็นรายได้ (5,000 x 25%) = 1,250 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- ทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ กาไรขาดทุน ปิดกาไรขนั้ ตน้ จากการขายเกดิ ขน้ึ แลว้ บทท่ี 3

96 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x6 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. ม.ค.- 1 2,750 - 2,750 - ธ.ค. เงนิ สด 8,250 - 8,250 - ธ.ค. 31 ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ 8,250 - 8,250 - 25x7 รบั ชาระเงนิ ค่างวด ม.ค.- 1 2,750 - 2,750 - ส.ค. กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- 5,500 - 5,500 - ธ.ค. 31 รอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย- ผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ บนั ทกึ กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผ่อนชาระรอตดั บญั ชเี ป็นรายได้ (33,000 x 25%) = 8,250 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ- ทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ กาไรขาดทุน ปิดกาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ เงนิ สด ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ รบั ชาระเงนิ คา่ งวด กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- รอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย- ผ่อนชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ บนั ทกึ กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผอ่ นชาระรอตดั บญั ชเี ป็นรายได้ (22,000 x 25%) = 5,500 บทท่ี 3

97 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x7 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- 5,500 - 5,500 - ทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ กาไรขาดทุน ปิดกาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ การผา่ นรายการไปบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไปทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ไดแ้ ก่ 1. บญั ชลี กู หน้ขี ายผ่อนชาระ 2. บญั ชกี าไรขนั้ ต้นจากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี และ 3. บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ 25x5 บญั ชลี กู หน้ขี ายผ่อนชาระ 55,000 - ธ.ค. 1 ขายผอ่ นชาระ 25x1 25x6 2,750 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 55,000 - ธ.ค. 31 ยอดยกไป 25x6 2,750 - 25x7 22,000 - ม.ค. 1 ยอดยกมา 55,000 - ม.ค. - เงนิ สด 55,000 - ธ.ค. 1 2,750 - ธ.ค. 31 ยอดยกไป 55,000 2,750 - 22,000 - 25x7 22,000 - ม.ค. - เงนิ สด ส.ค. 1 22,000 - บทท่ี 3

98 บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี 25x5 25x5 15,000 - 1,250 - ธ.ค. 31 ขายผ่อนชาระ ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จากการ 15,000 - ขายผอ่ นชาระท่ี 13,750 13,750 - เกดิ ขน้ึ แลว้ ยอดยกไป 13,750 - 5,500 - 15,000 - 5,500 - 25x6 25x6 8,250 - ม.ค. 1 ยอดยกมา ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จากการ ขายผ่อนชาระท่ี 5,500 - เกดิ ขน้ึ แลว้ ยอดยกไป 13,750 - 25x7 25x7 5,500 - ม.ค. 1 ยอดยกมา ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จากการ ขายผ่อนชาระท่ี เกดิ ขน้ึ แลว้ 5,500 - บทท่ี 3

99 บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ 25x5 25x5 1,250 - ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 1,250 - 1,250 - ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จาก 8,250 - การขายผ่อนชาระ 8,250 - รอตดั บญั ชี 5,500 - 5,500 - 1,250 - 25x6 25x6 ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 8,250 - ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จาก การขายผ่อนชาระ รอตดั บญั ชี 8,250 - 25x7 25x7 ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 5,500 - ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จาก การขายผ่อนชาระ รอตดั บญั ชี 5,500 - การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) ของบรษิ ทั น้องตน้ ออ้ จากดั ทาไดด้ งั น้ี บริษทั น้องต้นอ้อ จากดั หน่วย : บาท งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) 25x6 25x5 ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x7, 25x6 และ 25x5 22,000 55,000 สนิ ทรพั ย์ 25x7 - 5,500 13,750 สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี น: - ลกู หน้ขี ายผ่อนชาระ หน้สี นิ และสว่ นของผถู้ อื หุน้ หน้สี นิ ไม่หมุนเวยี น: กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี บทท่ี 3

100 การแสดงรายการในงบกาไรขาดทุน (บางสว่ น) ของบรษิ ทั น้องตน้ ออ้ จากดั ทาไดด้ งั น้ี บริษทั น้องต้นอ้อ จากดั งบกาไรขาดทุน (บางส่วน) สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x7, 25x6 และ 25x5 หน่วย : บาท 25x7 25x6 25x5 รายไดจ้ ากการขายผ่อนชาระ xx xx 60,000 หกั ตน้ ทนุ ขายผอ่ นชาระ xx xx 45,000 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ xx xx 15,000 หกั กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี 0 5,500 13,750 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ 5,500 8,250 1,250 หกั ค่าใชจ้ า่ ยในการดาเนินงาน - -- กาไรสุทธิ xx xx 1,250 สินค้ารบั แลกเปลี่ยน ปจั จุบนั ผู้ขายผ่อนชาระบางรายมวี ธิ จี ูงใจให้ลูกค้ามาซ้อื สินค้าโดยนาสินค้าเก่ามา แลกเปล่ยี นกบั สนิ ค้าใหม่ โดยผูข้ ายตรี าคาสนิ ค้าเก่าให้เป็นส่วนหน่ึงของการชาระราคาสนิ ค้า ใหม่ ซง่ึ ผขู้ ายมกั ตรี าคาสนิ คา้ เก่าใหส้ งู กว่ามลู ค่าทแ่ี ทจ้ รงิ ณ วนั แลกเปลย่ี น ส่วนทเ่ี กนิ น้ีผขู้ าย จะบนั ทกึ ไว้ในบญั ชี ส่วนเกินของสินค้ารบั แลกเปล่ียน ซง่ึ นาไปปรบั ลดยอดขายผ่อนชาระ ของสินค้าใหม่ ทาให้กาไรขนั้ ต้นจากการขายผ่อนชาระลดลง ผู้ขายท่ีมีการรับสินค้ารับ แลกเปล่ียน ต้องทราบมูลค่าท่ีแท้จริงของสินค้าเก่า เพ่ือนาไปบันทึกในบัญชีสินค้ารับ แลกเปลย่ี น (Trade – in) (ขวญั สกุล เตง็ อานวย, 2553 : 2-17) หลกั การบนั ทกึ บญั ชใี นกรณีท่มี สี นิ ค้ารบั แลกเปล่ยี น โดยสรุป กิจการจะต้องทราบ เรอ่ื งต่อไปน้เี พม่ิ เตมิ จากการขายผอ่ นชาระโดยปกติ 1. มลู คา่ ทแ่ี ทจ้ รงิ หรอื มลู คา่ ทค่ี าดวา่ จะไดร้ บั ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น ในกรณีทท่ี ราบ ราคาตลาดของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น ณ วนั ทร่ี บั แลกเปลย่ี น 2. สว่ นเกนิ ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี นซง่ึ เป็นส่วนต่างระหว่างราคาสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น ตามทผ่ี ขู้ ายประเมนิ ราคาใหแ้ ละมลู คา่ ทแ่ี ทจ้ รงิ ของราคาสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น บทท่ี 3

101 ตวั อย่างที่ 3-4 จากขอ้ มลู ตวั อยา่ งท่ี 3-3 ของบรษิ ทั น้องตน้ ออ้ จากดั จากการขายทม่ี เี งนิ วางเรมิ่ แรก 5,000 บาท สมมตบิ รษิ ทั ยนิ ดใี ห้ลกู คา้ นาเคร่อื งเสยี งเก่ามาแลกเคร่อื งเสยี งใหม่ ซง่ึ บรษิ ทั ฯ ตี ราคาให้ 4,500 บาท ส่วนทเ่ี หลอื อกี 500 บาท ลูกคา้ จะจา่ ยเป็นเงนิ สด ซง่ึ บรษิ ทั ฯ คาดว่าจะ เปล่ยี นลาโพงใหม่ในราคาประมาณ 1,300 บาท ก่อนจงึ จะสามารถขายเคร่อื งเก่าได้ในราคา 6,000 บาท อตั รากาไรขนั้ ตน้ โดยประมาณทบ่ี รษิ ทั ตอ้ งการจากการขายเครอ่ื งเก่า คอื 20% ให้ทา 1. คานวณมลู คา่ ทแ่ี ทจ้ รงิ ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น 2. บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปในวนั ทท่ี าสญั ญา จนถงึ วนั สน้ิ ปี 25x5 1. การคานวณมลู ค่าทแ่ี ทจ้ รงิ ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น สามารถแสดงการคานวณไดด้ งั น้ี ราคาสนิ คา้ เก่าทบ่ี รษิ ทั คดิ ใหล้ กู คา้ 4,500 หกั มลู ค่าทแ่ี ทจ้ รงิ ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น: 6,000 ราคาขายภายหลงั ซอ่ มแซมแลว้ 1,300 หกั ค่าซอ่ มแซม 1,200 2,500 3,500 กาไรขนั้ ตน้ ทต่ี อ้ งการ (6,000 x 20%) 1,000 ส่วนเกนิ ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น ดงั นนั้ อตั รากาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ จะคานวณไดด้ งั น้ี ขายผ่อนชาระเครอ่ื งเสยี งใหม่ หน่วย : บาท 60,000 หกั สว่ นเกนิ ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น 1,000 ขายผ่อนชาระสทุ ธิ 59,000 45,000 หกั ตน้ ทนุ ขาย 14,000 กาไรขนั้ ตน้ ดงั นนั้ อตั รากาไรขนั้ ตน้ (14,000 / 59,000) x 100 23.73% บทท่ี 3

102 2. บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปในวนั ทท่ี าสญั ญา จนถงึ สน้ิ ปี 25x5 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x5 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 1 บญั ชี 500 - 31 เงนิ สด 55,000 - 3,500 - ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ 1,000 - สนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น(มลู คา่ แทจ้ รงิ ) 45,000 - ส่วนเกนิ ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น 60,000 - ขายผอ่ นชาระ 60,000 - 949 20 บนั ทกึ รายการขายผอ่ นชาระ กรณมี สี นิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น ตน้ ทนุ ขายผอ่ นชาระ สนิ คา้ คงเหลอื 45,000 - บนั ทกึ ตน้ ทุนสนิ คา้ ขายผอ่ นชาระ ขายผอ่ นชาระ ตน้ ทุนขายผอ่ นชาระ 45,000 - สว่ นเกนิ สนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น 1,000 - 14,000 กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย- ผ่อนชาระรอตดั บญั ชี บนั ทกึ กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อน ชาระรอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ- รอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย- 949 20 ผ่อนชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ บนั ทกึ กาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผ่อนชาระรอตดั บญั ชเี ป็นรายได้ (4,000 x 23.73%) = 949.20 บทท่ี 3

103 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x5 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. ธ.ค. 31 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ- 949 20 949 20 ทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ กาไรขาดทุน ปิดกาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ การผิดสญั ญาและการยึดคืนสินค้า การผดิ สญั ญาและการยดึ คืนสนิ คา้ (Defaults and Repossessions) คอื เม่อื ลูกหน้ี ขายผ่อนชาระผดิ นัดไม่ชาระหน้ีตดิ ต่อกนั ตามเวลาท่กี ฎหมายกาหนดหรอื กระทาผดิ สญั ญาใน ส่วนท่ีเป็นสาระสาคัญ ผู้ขายสามารถบอกเลิกสญั ญาและมีสิทธิยึดเงนิ ท่ลี ูกหน้ีจ่ายมาแล้ว รวมทงั้ ยดึ คนื สนิ คา้ ไดอ้ กี ดว้ ย (ขวญั สกุล เตง็ อานวย, 255-3 : 2-19) หลกั ในการคานวณกาไรหรอื ขาดทุนจากการยดึ คนื สนิ คา้ สรปุ ไดด้ งั น้ี 1. บนั ทกึ สนิ คา้ ยดึ คนื ไวใ้ นบญั ชี “สนิ ทรพั ยร์ อการขาย” หรอื “สนิ คา้ ยดึ คนื ” ดว้ ย มลู ค่ายุตธิ รรม (Fair Value) ซ่งึ เป็นมูลค่าทผ่ี ซู้ อ้ื และผูข้ ายตกลงแลกเปลย่ี นสนิ คา้ นนั้ อย่างมี ความรอบรแู้ ละเป็นอสิ ระต่อกนั หากสามารถประมาณไดอ้ ย่างเหมาะสม โดยอาจเทยี บเคยี งกบั ราคาตลาดของสนิ คา้ ยดึ คนื ณ เวลานนั้ 2. โอนปิดบญั ชที เ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั ลูกหน้ีขายผ่อนชาระซง่ึ ผดิ นดั ชาระหน้ีรายนนั้ อนั ไดแ้ ก่ ยอดคงคา้ งของลูกหน้ีขายผ่อนชาระ และกาไรขนั้ ต้นจากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี โดยยอดบญั ชคี งคา้ งกาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชจี ะคานวณไดจ้ ากการนายอด ลกู หน้คี งคา้ งคณู กบั อตั รากาไรขนั้ ตน้ 3. ผลต่างระหว่างมลู ค่ายตุ ธิ รรมของสนิ คา้ ยดึ คนื ในขอ้ 1. กบั มลู ค่าตามบญั ชสี ุทธิ ระหว่างลูกหน้ีขายผ่อนชาระและกาไรขนั้ ต้นจากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี จะบนั ทกึ ไวใ้ น บญั ชี “กาไรขาดทุนจากการยดึ คนื สนิ คา้ ” แลว้ แต่กรณี 4. กรณกี จิ การไมส่ ามารถประมาณมลู ค่ายตุ ธิ รรมของสนิ คา้ ยดึ คนื ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม การบนั ทกึ บญั ชแี ยกพจิ าณาดงั น้ี บทท่ี 3

104 4.1 หากสนิ คา้ นนั้ ยงั มสี ภาพทด่ี สี ามารถขายหรอื ใชป้ ระโยชน์ได้ บนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ ยดึ คนื เท่ากบั มลู ค่าตามบญั ชี (ผลต่างระหว่างลกู หน้ขี ายผอ่ น ชาระและกาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ช)ี 4.2 หากสนิ คา้ ยดึ คนื ไมม่ รี าคายดึ คนื และไมอ่ าจขายเป็นเศษซากได้ บนั ทกึ บญั ชขี าดทนุ จากการยดึ คนื สนิ คา้ เท่ากบั มลู ค่าของมลู คา่ ตามบญั ชี (ผลต่าง ระหวา่ งลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระและกาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ช)ี ตวั อย่างที่ 3-5 จากตวั อยา่ งท่ี 3-3 ของบรษิ ทั น้องตน้ ออ้ จากดั สมมตวิ ่าลูกคา้ คา้ งค่างวดตดิ ต่อกนั 3 งวด โดยคา้ งตงั้ แต่วนั ท่ี 1 มกราคม 25x7 บรษิ ทั ไดต้ ดิ ตามทวงถามจนถงึ ทส่ี ุดแลว้ แต่ยงั ไม่ได้ รบั ชาระหน้ี จงึ ยดึ สนิ คา้ คนื ในวนั ท่ี 1 เมษายน 25x7สนิ คา้ ทย่ี ดึ มามมี ลู ค่ายตุ ธิ รรม 18,000 บาท การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป จะเป็นดงั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x7 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ บญั ชี บาท สต. บาท สต. เดอื น วนั ท่ี 18,000 - 22,000 - เม.ย. 1 สนิ คา้ ยดึ คนื 5,500 - 1,500 - กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- รอตดั บญั ชี ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ กาไรจากการยดึ สนิ คา้ คนื บนั ทกึ การยดึ สนิ คา้ คนื ตวั อย่างท่ี 3-6 จากตวั อยา่ งท่ี 3-5 สมมตใิ หล้ กู คา้ มยี อดคา้ งจานวน 22,000 บาท และสนิ คา้ ทย่ี ดึ มามี สภาพดี แต่ไมส่ ามารถประมาณมลู คา่ ยตุ ธิ รรมไดอ้ ยา่ งสมเหตุผล บทท่ี 3

105 การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป จะเป็นดงั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x7 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บาท สต. บาท สต. บญั ชี 16,500 - เม.ย. 1 22,000 - สนิ คา้ ยดึ คนื 5,500 - กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- รอตดั บญั ชี ลกู หน้ขี ายผ่อนชาระ บนั ทกึ รายการสนิ ทรพั ยเ์ ท่ากบั มลู คา่ ลกู หน้คี งคา้ ง ตวั อย่างท่ี 3-6 จากตวั อยา่ งท่ี 3-5 สมมตใิ หล้ กู คา้ มยี อดคา้ งจานวน 22,000 บาท แต่สนิ คา้ ทย่ี ดึ มาไม่ สามารถใชป้ ระโยชน์หรอื ขายเป็นเศษซากได้ การบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป จะเป็นดงั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x7 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บาท สต. บาท สต. บญั ชี 22,000 - เม.ย. 1 22,000 - ขาดทุนจากการยดึ คนื สนิ คา้ 5,500 - กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ- รอตดั บญั ชี ลกู หน้ขี ายผ่อนชาระ บนั ทกึ รายการสนิ ทรพั ยท์ ย่ี ดึ คนื ซง่ึ ไมส่ ามารถใชป้ ระโยชนหรอื ขาย เป็นเศษซากได้ การแสดงรายการกาไร (ขาดทุน) จากการยดึ สนิ ค้าคนื จะแสดงปรบั กาไรขนั้ ตน้ จาก การขายผ่อนชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ ในงบกาไรขาดทนุ บทท่ี 3

106 การคานวณดอกเบยี้ จากการขายผอ่ นชาระ เน่อื งจากระยะเวลาการขายผ่อนชาระเป็นระยะเวลาทย่ี าวนานและเงนิ ลงทนุ ของ ผขู้ ายจมอยเู่ ป็นจานวนมากกว่าการขายเช่อื ผขู้ ายจงึ มกั คดิ ดอกเบย้ี จากผซู้ อ้ื ดงั นนั้ เงนิ ค่างวด ทผ่ี ู้ซ้อื ต้องจ่ายจงึ ประกอบดว้ ยจานวนเงนิ ต้นและดอกเบย้ี จา่ ย ซง่ึ เม่อื รวมเงนิ วางเรม่ิ แรกและ เงนิ งวดทงั้ สน้ิ แลว้ จะมยี อดมากกวา่ การขายดว้ ยเงนิ สดหรอื เงนิ เช่อื เพราะผขู้ ายไดร้ วมดอกเบย้ี ไวใ้ นเงนิ คา่ งวดแต่ละงวดเรยี บรอ้ ยแลว้ การคานวณคานวณดอกเบ้ยี อาจทาได้หลายวธิ ี ได้แก่ วธิ กี ารคานวณดอกเบย้ี จาก ยอดเงนิ ตน้ คา้ งชาระ ซง่ึ แบง่ เป็นการชาระเงนิ ต้นเท่ากนั ทุกงวด และการชาระเงนิ ค่างวดเท่ากนั ทุกงวด วธิ กี ารคานวณดอกเบย้ี จากเงนิ ต้นคงคา้ งในแต่ละงวด แบ่งเป็นเงนิ ตน้ ทช่ี าระในแต่ละ งวดเท่ากนั การคดิ ดอกเบย้ี โดยใชว้ ธิ ผี ลรวมตวั เลข และวธิ กี ารคานวณดอกเบ้ยี จากเงนิ ตน้ คง คา้ งตามระยะเวลาทเ่ี หลอื สาหรบั เน้ือหาบทน้ีจะขอยกตวั อย่างเพ่อื อธบิ ายและแสดงการคานวณดอกเบ้ยี จาก การขายผ่อนชาระตามวธิ กี ารคานวณดอกเบย้ี จากยอดเงนิ ตน้ คา้ งชาระ โดยการชาระเงนิ ค่างวด เท่ากนั เทา่ นนั้ โดยมขี นั้ ตอนการคานวณดงั น้ี 1. คานวณเงนิ ค่างวดทล่ี กู หน้ตี อ้ งผ่อนชาระซง่ึ จะเท่ากนั ในแต่ละงวด เงนิ คา่ งวด = เงินตน้ คงคา้ ง ณ วนั ตน้ งวด มลู คา่ ปจั จบนั สะสม PVIFA (i,n) 2. คานวณดอกเบย้ี แต่ละงวด ดอกเบย้ี สาหรบั งวด = อตั ราดอกเบย้ี ทแ่ี ทจ้ รงิ x เงนิ ตน้ คงคา้ ง ณ วนั ตน้ งวด 3. คานวณเงนิ ตน้ ทร่ี บั ชาระในแต่ละงวด เงนิ ตน้ ทร่ี บั ชาระ = เงนิ ค่างวด – ดอกเบย้ี สาหรบั งวด 4. คานวณเงนิ ตน้ คงคา้ ง ณ วนั สน้ิ งวด เงนิ ตน้ คงคา้ ง ณ วนั สน้ิ งวด = เงนิ ตน้ คงคา้ ง ณ วนั ตน้ งวด – เงนิ ตน้ ทร่ี บั ชาระ บทท่ี 3

107 ตวั อย่างที่ 3-7 จากตวั อย่างท่ี 3-2 ของบรษิ ทั เกหลง จากดั สนิ ค้ามรี าคาขายเงนิ สด 10,000 บาท ลกู คา้ วางเงนิ วางเรมิ่ แรกจานวน 4,000 บาท ส่วนทเ่ี หลอื จานวน 6,000 บาท ใหผ้ ่อน 3 เดอื นๆ ละ 2,000 บาท สมมตใิ หบ้ รษิ ทั เกหลง จากดั คดิ ดอกเบย้ี ในอตั รา 12% ต่อปี หรอื 1.00% ต่อ เดอื น ดงั นนั้ การคานวณค่างวดจะเป็นดงั น้ี เงนิ ค่างวด = เงินตน้ คงค้าง ณ วนั ตน้ งวด มลู คา่ ปจั จบนั สะสม PVIFA (i,n) = 6,000 2.9410* = 2,040.12 บาทต่อเดอื น *มลู ค่าปจั จบุ นั สะสม 2.9410 ได้มาจากการเปิดตารางปจั จยั ดอกเบย้ี มลู ค่าปจั จุบนั ของเงนิ งวด (Present Value Interest Factor of Annuity : PVIFA(i, n)) ตารางแสดงการคานวณเงนิ ค่างวดจากการขายผ่อนชาระ วนั ครบ อตั รา เงิน ดอกเบยี้ เงินต้น เงินต้น กาหนด ดอกเบยี้ ค่างวด สาหรบั งวด ที่รบั ชาระ คงเหลือ (4) = (6) x 1% (5) = (3) - (4) (6) = (6) - (5) (1) (2) (3) 1,980.12 6,000.00 0 1,999.92 4,019.88 2,019.96 2,019.96 1 1.00% 2,040.12 60.00 6,000.00 0 2 1.00% 2,040.12 40.20 3 1.00% 2,040.12 *20.16 รวม 6,120.36 120.36 *ปดั เศษ จากผลต่างระหว่างเงนิ ค่างวดกบั เงนิ ต้นทร่ี บั ชาระ จะสังเกตได้ว่า จานวนเงนิ ต้นคงเหลือ ณ วนั ส้ินงวดท่ี 3 คืองวดสุดท้ายจะมยี อด คงเหลอื เท่ากบั 0 พอดี โดยผู้ขายจะไดร้ บั เงนิ ค่างวดทงั้ สน้ิ 6,120.36 บาท โดยมยี อดเงนิ ต้น ของลูกหน้ีผ่อนชาระจานวน 6,000.00 บาท ผลต่างจงึ เป็นรายไดด้ อกเบ้ยี รบั จากการขายผ่อน ชาระ จานวนเงนิ 120.36 บาท บทท่ี 3

108 รายการค้าข้างต้นสามารถนามาบนั ทกึ รายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไปของผู้ขายผ่อน ชาระ ดงั น้ี (วธิ สี นิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่อื ง : Perpetual Inventory Method) สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x1 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ เดอื น วนั ท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต. ก.ค. 1 เงนิ สด 4,000 - ลกู หน้ขี ายผ่อนชาระ 6,120 36 ขายผ่อนชาระ 10,000 - ดอกเบย้ี ขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี 120 36 บนั ทกึ รายการขาย รบั เงนิ วาง เรม่ิ แรกงวดแรก และลกู หน้ีขาย ผ่อนชาระ ตน้ ทนุ ขายผ่อนชาระ 8,000 - สนิ คา้ คงเหลอื 8,000 - บนั ทกึ ตน้ ทุนสนิ คา้ ขายผอ่ นชาระ ส.ค. 1 เงนิ สด 2,040 12 ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ 2,040 12 รบั ชาระหน้งี วดท่ี 1 ดอกเบย้ี ขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี 60 - ดอกเบย้ี รบั 60 - บนั ทกึ รบั รดู้ อกเบย้ี งวดท่ี 1 ก.ย. 1 เงนิ สด 2,040 12 ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ 2,040 12 รบั ชาระหน้งี วดท่ี 2 ดอกเบย้ี ขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี 40 20 ดอกเบย้ี รบั 40 20 บนั ทกึ รบั รดู้ อกเบย้ี งวดท่ี 2 ต.ค. 1 เงนิ สด 2,040 12 ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ รบั ชาระหน้งี วดท่ี 3 2,040 12 บทท่ี 3

109 สมดุ รายวนั ทวั่ ไป พ.ศ. 25x1 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ บญั ชี บาท สต. บาท สต. เดอื น วนั ท่ี ต.ค. 1 ดอกเบย้ี ขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี 20 16 ดอกเบย้ี รบั 20 16 บนั ทกึ รบั รดู้ อกเบย้ี งวดท่ี 3 ธ.ค. 31 ขายผอ่ นชาระ 10,000 - ตน้ ทุนขายผอ่ นชาระ 8,000 - กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อน- 2,000 - ชาระรอตดั บญั ชี ปิดบญั ชกี าไรขนั้ ตน้ รอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ- 2,000 - รอตดั บญั ชี กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อน- 2,000 - ชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ ปิดกาไรขนั้ ตน้ จากการขาย ผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ- 2,000 - ทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ ดอกเบย้ี รบั 120 36 กาไรขาดทนุ 2,120 36 ปิดกาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อน การผ่านรายการไปบญั ชแี ยกประเภททวั่ ไปทเ่ี กย่ี วขอ้ งเพมิ่ เตมิ จากตวั อยา่ งท่ี 3-2 เฉพาะบญั ชลี กู หน้ีขายผ่อนชาระ บญั ชดี อกเบย้ี ขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี สว่ นบญั ชที เ่ี กย่ี วขอ้ ง อ่นื ยงั เหมอื นเดมิ บญั ชดี อกเบย้ี ขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี 25x1 25x1 120.36 60.00 ก.ค. 1 บญั ชตี ่างๆ ส.ค. 1 ดอกเบย้ี รบั 40.20 ก.ย. 1 ดอกเบย้ี รบั ต.ค. 1 ดอกเบย้ี รบั 20.16 120.36 120.36 บทท่ี 3

110 การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) ของบรษิ ทั เกหลง จากดั ทาได้ ดงั น้ี บริษทั เกหลง จากดั งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x1 และ 25x0 หน่วย : บาท 25x1 25x0 สนิ ทรพั ย์ xx xx สนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวยี น:- ลกู หน้ขี ายผ่อนชาระ (หมายเหตุ 3) หน้สี นิ และส่วนของผถู้ อื หุน้ หน้สี นิ ไมห่ มุนเวยี น:- กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี xx xx การแสดงรายการในงบกาไรขาดทุน (บางส่วน) ของบรษิ ทั เกหลง จากดั ทาไดด้ งั น้ี บริษทั เกหลง จากดั งบกาไรขาดทุน (บางส่วน) สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 และ 25x0 หน่วย : บาท 25x1 25x0 รายไดจ้ ากการขายผ่อนชาระ 10,000.00 xx หกั ตน้ ทุนขายผอ่ นชาระ 8,000.00 xx กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ 2,000.00 xx หกั กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี - xx กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ 2,000.00 xx บวก ดอกเบย้ี รบั จาการขายผอ่ นชาระ 120.36 xx กาไรก่อนหกั ค่าใชจ้ า่ ยในการดาเนนิ งาน 2,120.36 xx หกั คา่ ใชจ้ า่ ยในการดาเนนิ งาน (สมมต)ิ 400.00 xx กาไรสทุ ธิ 960.18 xx บทท่ี 3

111 การแสดงรายการในหมายเหตุประงบการเงนิ (บางสว่ น) ของบรษิ ทั เกหลง จากดั ทาไดด้ งั น้ี บริษทั เกหลง จากดั หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน (บางส่วน) สาหรบั ปี สิ้นสดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 และ 25x0 3. ลกู หนี้ขายผอ่ นชาระ 25x1 หน่วย : บาท ลกู หน้ขี ายผ่อนชาระ 25x0 หกั ดอกเบย้ี ขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี xx คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู (xx) xx คงเหลอื ลกู หน้ขี ายผอ่ นชาระ (xx) (xx) xx (xx) xx ตารางที่ 3-2 มลู ค่าปจั จบุ นั ของเงนิ งวด 1 บาทต่องวด เป็นเวลา n งวด (PVIFA i,n) n 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10% 12% 1 0.9910 0.9804 0.9709 0.9615 0.9524 0.9434 0.9346 0.9259 0.9174 0.9091 0.8929 2 1.9704 1.9416 1.9135 1.8861 1.8594 1.8334 1.8080 1.7833 1.7591 1.7355 1.6901 3 2.9410 2.8839 2.8286 2.7751 2.7232 2.6730 2.6243 2.5771 2.5313 2.4869 2.4018 4 3.8534 3.8077 3.7171 3.6299 3.5460 3.4651 3.3872 3.3121 3.2397 3.1699 3.0373 5 4.8534 4.7135 4.5797 4.4518 4.3295 4.2124 4.1002 3.9927 3.8897 3.7908 3.6048 6 5.7955 5.6014 5.4172 5.2421 5.0757 4.9173 4.7665 4.6229 4.4859 4.3553 4.1114 7 6.7282 6.4720 6.2303 6.0021 5.7864 5.5824 5.3893 5.2064 5.0330 4.8684 4.5638 8 7.6517 7.3255 7.0197 6.7327 6.4632 6.2098 5.9713 5.7466 5.5348 53349 4.9676 9 8.5660 8.1622 7.7861 7.4353 7.1078 6.8017 6.5152 6.2469 5.9952 5.7590 5.3282 10 9.4713 8.9826 8.5302 8.1109 7.7217 7.3601 7.0236 6.7101 6.4177 6.1446 5.6502 ทม่ี า : (เบญจมาศ อภสิ ทิ ธภิ ์ ญิ โญ, 2553 : 425) บทท่ี 3

112 บทสรปุ การขายผ่อนชาระ หมายถงึ การขายสนิ ทรพั ยท์ ผ่ี ู้ขายกาหนดให้ผู้ซอ้ื จ่ายเป็นงวดๆ ตดิ ต่อกนั ในช่วงระยะเวลาทก่ี าหนด และจะมกั กาหนดใหผ้ ซู้ อ้ื จ่ายเงนิ วางเรม่ิ แรกเม่อื ทาสญั ญา การบญั ชขี ายผ่อนชาระสามารถเลือกทจ่ี ะบนั ทกึ บญั ชไี ด้ 2 วธิ ี คอื วธิ กี ารรบั รรู้ ายได้กาไร ขนั้ ตน้ เป็นรายไดท้ งั้ จานวนในงวดทม่ี กี ารขาย และวธิ กี ารรบั รรู้ ายไดก้ าไรขนั้ ต้นเป็นรายไดต้ าม สดั ส่วนของเงนิ ทเ่ี รยี กเกบ็ ได้ การบนั ทกึ บญั ชสี ามารถบนั ทกึ ได้ 2 วธิ ี คอื วธิ สี นิ คา้ คงเหลอื แบบต่อเน่ือง และวธิ สี ินคา้ คงเหลอื แบบส้นิ งวด หากผูซ้ อ้ื มกี ารผดิ นัดชาระตดิ ต่อกนั 3 งวด ผขู้ ายสามารถยดึ คนื สนิ คา้ ดงั กล่าวได้ นอกจากน้ีการขายผ่อนชาระผขู้ ายยงั ยนิ ดที จ่ี ะใหผ้ ซู้ อ้ื นา สนิ คา้ เก่ามาแลกสนิ คา้ ใหมไ่ ดอ้ กี ดว้ ย บทท่ี 3

113 แบบฝึ กหดั ท้ายบท 1. บรษิ ัท สมชายการค้า จากัด ดาเนินธุรกิจเก่ียวกับการขายเคร่ืองใช้ไฟฟ้ า เม่อื วนั ท่ี 1 กรกฎาคม 25x1 บรษิ ทั ได้ขายเคร่อื งปรบั อากาศ 1 เครอ่ื งในราคา 20,000 บาท ราคาทุน 15,000 บาท โดยบรษิ ทั ไดม้ กี ารเรยี กเกบ็ เงนิ วางเรมิ่ แรกจากลกู คา้ จานวน 8,000 บาท ส่วนท่ี เหลอื ใหผ้ ่อนชาระ 3 เดอื น เดอื นละเท่าๆ กนั และเพอ่ื ดงึ ดูดใจลกู คา้ บรษิ ทั จงึ ไมไ่ ดค้ ดิ ดอกเบย้ี จากลกู คา้ ให้ทา 1. บนั ทกึ รายการคา้ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 2. บญั ชแี ยกประเภทลกู หน้ีขายผ่อนชาระ บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระรอ ตดั บญั ชี และบญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ 3. งบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 4. งบกาไรขาดทุน (บางส่วน) สาหรบั ปี สน้ิ สดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 2. บรษิ ทั ต้นตระกาล จากดั เรม่ิ ดาเนินงานเก่ยี วกบั การขายผ่อนชาระเม่อื ต้นเดอื นธนั วาคม 25x6 ในระหว่างเดอื นธนั วาคม บรษิ ทั ซอ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ เชอ่ื 160,000 บาท ขายสนิ คา้ ผ่อนชาระ เป็นเงนิ 250,000 บาท มรี าคาทุน 150,000 บาท ไดร้ บั เงนิ วางเรม่ิ แรก 50,000 บาท ทเ่ี หลอื จะ รบั ชาระทกุ วนั ตน้ เดอื น เดอื นละ 8,000 บาท เรม่ิ ชาระงวดแรกเดอื นมกราคม 25x7 ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x7 บรษิ ทั ตรวจนับสนิ คา้ คงเหลอื ได้เป็นเงิน 10,000 บาท บรษิ ทั ไม่มกี ารคดิ ดอกเบย้ี จากลกู คา้ ให้ทา 1. บนั ทกึ รายการคา้ ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปตงั้ แต่เดอื นธนั วาคม 25x6 จนถงึ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x7 2. บญั ชแี ยกประเภทลกู หน้ีขายผอ่ นชาระ บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอ- ตดั บญั ชี และบญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ 3. งบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x7 และ 25x6 4. งบกาไรขาดทุน (บางสว่ น) สาหรบั ปี สน้ิ สุดวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x7 และ 25x6 บทท่ี 3

114 3. บรษิ ัท จุฑาเทพยานยนต์ จากดั ประกอบธุรกจิ ซ้อื ขายรถยนต์ยห่ี ้อหน่ึง เม่อื วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 บรษิ ทั ไดข้ ายรถยนตจ์ านวน 1 คนั ในราคา 600,000 บาท ไดร้ บั เงนิ วางเรม่ิ แรก ณ วนั ทาสญั ญา 20% ของราคาขาย ส่วนทเ่ี หลอื ผ่อนชาระ 5 ปี อตั ราดอกเบย้ี 12% ต่อปี กาหนดจา่ ยเงนิ คา่ งวดทุกวนั สน้ิ ปี ให้ทา 1. คานวณเงนิ ทล่ี กู คา้ ตอ้ งผ่อนชาระแต่ละปี 2. ตารางแสดงคา่ งวดของการขายผอ่ นชาระ 3. บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ณ วนั ทท่ี าสญั ญา จนถงึ สน้ิ ปี 25x5 4. เม่อื วนั ท่ี 29 ธนั วาคม 25x5 บรษิ ทั ตน้ ตระกูลโฟโต้ จากดั จาหน่ายกลอ้ งถ่ายรปู ซง่ึ มที งั้ ขายสด ขายผ่อนชาระ และการขายเช่อื ตามปกติ บรษิ ทั มขี อ้ มลู เกย่ี วกบั การขายผ่อนชาระ ดงั น้ี รายละเอียด หน่วย : บาท ขายผอ่ นชาระ 40,000 ตน้ ทุนขายผ่อนชาระ 30,000 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ 10,000 อตั รากาไรขนั้ ตน้ 25% การรบั ชาระหน้ี 5,000 ผซู้ อ้ื ชาระเงนิ วางเรม่ิ แรก ทเ่ี หลอื ผ่อนชาระเป็นงวด 5 งวด ทกุ วนั สน้ิ เดอื น เรม่ิ รบั ชาระเงนิ งวดตงั้ แต่เดอื นมกราคม 25x6 เป็นตน้ ไป บรษิ ทั คดิ ดอกเบย้ี จากลกู คา้ รอ้ ยละ 1 ต่อเดอื น ให้ทา 1. คานวณเงนิ ทล่ี กู คา้ ตอ้ งผ่อนชาระแต่ละเดอื น 2. ตารางแสดงคา่ งวดของการขายผ่อนชาระ 3. บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป วนั ทท่ี าสญั ญา และรบั ชาระค่างวด 4. ผา่ นรายการไปบญั ชแี ยกประเภทบญั ชลี กู หน้ขี ายผ่อนชาระ บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผอ่ นชาระ ทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ และบญั ชดี อกเบย้ี ขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี บทท่ี 3

115 5. แสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25X6 และ 25x5 และหมายเหตุประกอบงบการเงนิ (บางส่วน) สาหรบั ปี ส้นิ สุดวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x6 และ 25x5 6. แสดงรายการในงบกาไรขาดทุน (บางส่วน) สาหรบั ปี สน้ิ สดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x6 และ 25x5 5. วนั ท่ี 1 ตุลาคม 25x1 บรษิ ทั นาสมยั การผลติ จากดั ขายสนิ คา้ โดยมขี อ้ มลู เกย่ี วกบั การขายผอ่ นชาระ ดงั น้ี รายละเอียด หน่วย : บาท ขายผ่อนชาระ 60,000 ตน้ ทนุ ขายผ่อนชาระ 48,000 12,000 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ 20% อตั รากาไรขนั้ ตน้ การรบั ชาระหน้ี: ผซู้ อ้ื ชาระเงนิ วางเรมิ่ แรก 10% ของราคาขาย ทเ่ี หลอื ผอ่ นชาระทกุ วนั สน้ิ เดอื น จานวน 9 งวด โดยเรม่ิ ผ่อนชาระงวดแรกในเดอื นทข่ี าย บรษิ ทั คดิ ดอกเบย้ี 12% ต่อปี ให้ทา 1. คานวณเงนิ ทล่ี กู คา้ ตอ้ งผอ่ นชาระแต่ละเดอื น 2. ตารางแสดงค่างวดของการขายผอ่ นชาระ 3. บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ณ วนั ทท่ี าสญั ญา และรบั ชาระค่างวด 4. ผา่ นรายการไปบญั ชแี ยกประเภทบญั ชลี กู หน้ขี ายผ่อนชาระ บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ ทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ และบญั ชดี อกเบย้ี ขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี 5. แสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงนิ (บางสว่ น) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 และ 25x2 และหมายเหตุประกอบงบการเงนิ (บางส่วน) 6. แสดงรายการในงบกาไรขาดทุน (บางสว่ น) สาหรบั ปี สน้ิ สดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 และ 25x2 บทท่ี 3

116 6. บรษิ ทั อุดรโนนสะอาด จากดั ขายสนิ คา้ เม่อื วนั ท่ี 1 สงิ หาคม 25x2 ต่อไปน้ีเป็นขอ้ มูล เกย่ี วกบั การขายผอ่ นชาระ รายละเอียด หน่วย : บาท ขายผอ่ นชาระ 40,000 ตน้ ทนุ ขายผอ่ นชาระ 25,000 กาไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ อตั รากาไรขนั้ ตน้ 15,000 การรบั ชาระหน้ี: ?% ผซู้ อ้ื ชาระเงนิ วางเรม่ิ แรก 20% ของราคาขาย ทเ่ี หลอื ผอ่ นชาระทกุ วนั ตน้ เดอื น เรมิ่ งวดแรกถดั จากเดอื นทม่ี ี การขาย จานวน 4 งวด บรษิ ทั คดิ ดอกเบย้ี จากลกู คา้ รอ้ ยละ 1 ต่อเดอื น ให้ทา 1. คานวณเงนิ ทล่ี กู คา้ ตอ้ งผอ่ นชาระแต่ละเดอื น 2. ตารางแสดงค่างวดของการขายผ่อนชาระ 3. บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ณ วนั ทท่ี าสญั ญา และรบั ชาระค่างวด 4. ผ่านรายการไปบญั ชแี ยกประเภทบญั ชลี กู หน้ขี ายผ่อนชาระ บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระรอตดั บญั ชี บญั ชกี าไรขนั้ ตน้ จากการขายผ่อนชาระ ทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ และบญั ชดี อกเบย้ี ขายผอ่ นชาระรอตดั บญั ชี 5. งบแสดงฐานะการเงนิ (บางส่วน) ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x2 6. งบกาไรขาดทุน (บางส่วน) สาหรบั ปี สน้ิ สดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x2 7. (จากโจทยข์ อ้ 4.) สมมตลิ กู คา้ ผดิ นดั ชาระหน้ตี งั้ แต่งวดท่ี 1 – 3 บรษิ ทั ไดต้ ดิ ตามทวงถาม จนถงึ ทส่ี ุดแลว้ แต่ยงั มไิ ดร้ บั ชาระหน้ี จงึ ยดึ สนิ คา้ คนื จากลกู คา้ ในวนั ท่ี 31 มนี าคม 25x6 ซง่ึ มลู คา่ ยตุ ธิ รรมเท่ากบั 30,000 บาท บรษิ ทั มนี โยบายการรบั รรู้ ายไดด้ อกเบย้ี ตามเกณฑค์ งคา้ ง คอื รบั รเู้ มอ่ื ถงึ กาหนดชาระในแต่ละงวด และจะหยดุ รบั รรู้ ายไดด้ อกเบย้ี เมอ่ื ลกู หน้คี า้ งชาระ ตงั้ แต่ 3 งวดขน้ึ ไป บทท่ี 3

117 ให้ทา 1. บนั ทกึ รายการเกย่ี วกบั การยดึ สนิ คา้ คนื ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 2. สมมตสิ นิ คา้ ทย่ี ดึ คนื มามสี ภาพดี แต่ไมส่ ามารถประมาณมลู คา่ ยตุ ธิ รรมได้ อยา่ งสมเหตุสมผล ใหบ้ นั ทกึ รายการเกย่ี วกบั การยดึ สนิ คา้ คนื ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 3. สมมตสิ นิ ค้าทย่ี ดึ คนื ไม่สามารถใช้ประโยชน์หรอื ขายเป็นเศษซากได้ ให้บนั ทกึ รายการเกย่ี วกบั การยดึ สนิ คา้ คนื ในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป 8. (จากโจทยข์ อ้ 4.) สมมตบิ รษิ ทั ยนิ ดใี ห้ลูกคา้ นากลอ้ งถ่ายรูปเก่ามาแลกเคร่อื งใหม่ และ บรษิ ทั ฯ ตีราคาให้ 8,000 บาท ซ่งึ คาดว่าจะต้องเปล่ยี นเลนส์กล้องโดยมคี ่าใช้จ่ายประมาณ 2,000 บาท แล้วจงึ จะขายเคร่อื งเก่าได้ในราคา 9,000 บาท อตั รากาไรขนั้ ต้นโดยประมาณท่ี บรษิ ทั ตอ้ งการจากการขายเครอ่ื งเก่าคอื 20% ให้ทา 1. คานวณมลู คา่ ทแ่ี ทจ้ รงิ ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น 2. ตารางแสดงค่างวดจากการขายผอ่ นชาระ 3. บนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปในวนั ทท่ี าสญั ญา 9. เม่อื วนั ท่ี 30 ธนั วาคม 25X1 บรษิ ทั เคร่อื งจกั รกล จากดั ขายเครอ่ื งจกั รในราคา 450,000 บาท ราคาทุน 360,000 บาท ผซู้ ้อื ไดน้ าเครอ่ื งจกั รเก่ามาแลกเปล่ยี นเพ่อื เป็นเงนิ วางเรม่ิ แรก ทางบรษิ ทั ตรี าคาเครอ่ื งจกั รเก่าใหร้ าคา 60,000 บาท ซง่ึ บรษิ ทั ตอ้ งจา่ ยค่าซ่อมแซมเคร่อื งจกั ร เป็นเงนิ จานวน 8,000 บาท แลว้ คาดว่าหลงั ซอ่ มแซมแลว้ จะขายไดใ้ นราคา 80,000 บาท อตั รา กาไรขนั้ ต้นโดยประมาณทบ่ี รษิ ทั ต้องการจากการขายเคร่อื งเก่าคอื 25% บรษิ ทั จะเกบ็ เงนิ ค่า งวดแรกในสน้ิ ปี 25x2 ให้ทา คานวณมลู ค่าทแ่ี ทจ้ รงิ ของสนิ คา้ รบั แลกเปลย่ี น และบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป ในวนั ทท่ี าสญั ญา บทท่ี 3

118 เอกสารอ้างอิง ขวญั สกุล เตง็ อานวย. (2553). การบญั ชีขนั้ สงู 1. (พมิ พค์ รงั้ ท่ี 10). กรงุ เทพฯ : มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร.์ พจนานุกรม ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2542. (2542). ออนไลน์ . เขา้ ถงึ ไดจ้ าก http://dict.longdo.com/search/*%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0% B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD* 1 กรกฎาคม 2557. รตั น์ชนก พราหมณ์ศริ .ิ (2556). การบญั ชีชนั้ สงู 1. (พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1). พษิ ณุโลก : มหาวทิ ยาลยั พษิ ณุโลก. สุชาติ เหล่าปรดี า และวศิ ษิ ฏ์ วชริ ลาภไพฑรู ย.์ (2545). การบญั ชีชนั้ สงู 1. (พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1). กรงุ เทพฯ : ซเี อด็ ยเู คชนั่ . สานกั งานคณะกรรมการกฤษฎกี า. ตวั อย่างสญั ญาเช่าซื้อ. (2557). ออนไลน์ . เขา้ ถงึ ได้ จาก http://www.krisdika.go.th. 8 กรกฎาคม 2557. บทท่ี 3

119 แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 4 การบญั ชีอสงั หาริมทรพั ย์ หวั ข้อเนื้อหาประจาบท 1. ความหมายและประเภทของอสงั หารมิ ทรพั ย์ 2. ตน้ ทุนการพฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ย์ 3. ลกั ษณะของธุรกจิ อสงั หารมิ ทรพั ย์ 4. การบญั ชขี องธรุ กจิ อสงั หารมิ ทรพั ย์ 5. วธิ กี ารรบั รรู้ ายไดอ้ สงั หารมิ ทรพั ย์ 5.1 การรบั รเู้ ป็นรายไดท้ งั้ จานวน 5.2 การรบั รเู้ ป็นรายไดต้ ามอตั ราส่วนงานทท่ี าเสรจ็ 5.3 การรบั รเู้ ป็นรายไดต้ ามเงนิ ค่างวดทถ่ี งึ กาหนดชาระ 6. บทสรปุ 7. แบบฝึกหดั ทา้ ยบท 8. เอกสารอา้ งองิ วตั ถปุ ระสงค์ เชิงพฤติกรรม 1. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายความหมาย และจาแนกประเภทของอสงั หารมิ ทรพั ยไ์ ด้ 2. ผเู้ รยี นสามารถอธบิ ายและบนั ทกึ บญั ชเี กย่ี วกบั ตน้ ทุนการพฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ย์ ได้ 3. ผเู้ รยี นเขา้ ใจและสามารถอธบิ ายถงึ ลกั ษณะของธุรกจิ อสงั หารมิ ทรพั ยไ์ ด้ 4. ผเู้ รยี นเขา้ ใจและสามารถบนั ทกึ บญั ชเี ก่ยี วกบั การรบั รรู้ ายไดอ้ สงั หารมิ ทรพั ยเ์ ป็น รายไดท้ งั้ จานวนได้ 5. ผเู้ รยี นเขา้ ใจและสามารถบนั ทกึ บญั ชเี ก่ยี วกบั การรบั รรู้ ายไดอ้ สงั หารมิ ทรพั ย์ตาม อตั ราส่วนงานทท่ี าเสรจ็ ได้ 6. ผเู้ รยี นเขา้ ใจและสามารถบนั ทกึ บญั ชเี ก่ยี วกบั การรบั รรู้ ายไดอ้ สงั หารมิ ทรพั ย์ตาม เงนิ คา่ งวดทถ่ี งึ กาหนดชาระได้ บทท่ี 4

120 วิธีสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจาบท 1. อธบิ าย/อภปิ รายพรอ้ มยกตวั อยา่ ง 2. การคน้ ควา้ หาความรจู้ ากสารสนเทศอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 3. ศกึ ษาคน้ ควา้ หาความเพม่ิ เตมิ ในศูนยว์ ทิ ยบรกิ ารและแหล่งขอ้ มลู อ่นื ๆ 4. ทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท ส่ือการเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน เรอ่ื ง การบญั ชอี สงั หารมิ ทรพั ย์ (วนั วสิ า เน่อื งสมศร,ี 2557 : 119-140) 2. ชุดการสอน Power Point ประจาบทเรยี น 3. แหลง่ เวบ็ ไซตท์ เ่ี กย่ี วขอ้ งจากสารสนเทศอเิ ลก็ ทรอนิกส์ 4. ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สาหรบั กจิ การทไ่ี มม่ สี ่วนไดเ้ สยี สาธารณะ (TFRSs for NPAEs) เรอ่ื ง การรบั รรู้ ายไดอ้ สงั หารมิ ทรพั ย์ การวดั ผลและการประเมินผล 1. สอบถามเพ่อื ประเมนิ ความเขา้ ใจในเน้อื หา และทาแบบฝึกหดั ในชนั้ เรยี น 2. มอบหมายแบบฝึกหดั เป็นการบา้ น 3. ตรวจสอบการทาแบบฝึกหดั ทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย บทท่ี 4

121 บทที่ 4 การบญั ชีอสงั หาริมทรพั ย์ ธุรกจิ อสงั หารมิ ทรพั ย์ในปจั จุบนั ถอื เป็นธุรกจิ ท่กี าลงั ไดร้ บั ความนิยมเป็นอย่างมาก สาหรบั นกั ลงทุนทงั้ ในและต่างประเทศ ซง่ึ มอี ตั ราการขยายตวั อย่างต่อเน่ือง โดยมกี ารขยายตวั จากสว่ นกลางไปสสู่ ่วนภมู ภิ าคอยา่ งรวดเรว็ อยา่ งไรกต็ าม นกั ลงทุนตอ้ งยอมรบั ในความเสย่ี ง ทอ่ี าจจะเกดิ ขน้ึ อนั เน่อื งไมป่ ฏบิ ตั ติ ามสญั ญาของอกี ฝ่ายหน่ึง เน่ืองจากธุรกจิ อสงั หารมิ ทรพั ยจ์ ะ แตกต่างจากการขายสนิ ค้าในลกั ษณะอ่นื เพราะมอี ายุของโครงการเป็นเวลานาน หรอื หลาย รอบระยะเวลาบญั ชี สาหรบั การพฒั นาหรอื การก่อสรา้ งโครงการอสงั หารมิ ทรพั ย์ ดงั นัน้ การ รบั รรู้ ายไดอ้ สงั หารมิ ทรพั ยจ์ งึ มคี วามสาคญั ทถ่ี อื เป็นสาระสาคญั โดยเน้ือหาบทน้ีไดอ้ า้ งองิ ตาม มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สาหรบั กจิ การทไ่ี ม่มสี ่วนได้เสยี สาธารณะ (Thai Financial Reporting Standards of Non-Publicly Accountable Entities : TFRSs for NPAEs) ความหมายและประเภทของอสงั หาริมทรพั ย์ 1. ความหมายของอสงั หาริมทรพั ย์ ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สาหรบั กจิ การทไ่ี ม่มสี ่วนไดเ้ สยี สาธารณะ ไดใ้ ห้ ความหมายไวว้ ่า อสงั หารมิ ทรพั ย์ หมายถงึ ทด่ี นิ กบั ทรพั ยอ์ นั ตดิ อย่กู บั ทด่ี นิ หรอื ประกอบเป็น อันเดียวกับท่ีดินนั้น รวมทัง้ สิทธิทัง้ หลายอันเก่ียวกับสิทธิในท่ีดินด้วย สรุปได้ว่า อสงั หารมิ ทรพั ยเ์ กย่ี วขอ้ งกบั เรอ่ื งทด่ี นิ เป็นสาคญั 2. ประเภทของธรุ กิจอสงั หาริมทรพั ย์ ธรุ กจิ อสงั หารมิ ทรพั ยใ์ นปจั จุบนั มกี ารพฒั นาหลากหลายรปู แบบ เพ่อื ใหส้ อดคลอ้ งกบั สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจและสังคม และตรงตามความต้องการของลูกค้าท่ีเป็น กลุ่มเป้าหมายของกจิ การ แต่อย่างไรก็ตามการดาเนินงานของธุรกจิ อสงั หารมิ ทรพั ยย์ งั คงมี รปู แบบของอสงั หารมิ ทรพั ย์ ทเ่ี ป็นรปู แบบพน้ื ฐานซง่ึ แบ่งออกเป็นประเภทใหญ่ๆ ได้ 3 ประเภท คอื (จรรยา ยอดนิล, 2556 : 4-2) บทท่ี 4

122 2.1 การขายท่ีดิน หมายถงึ การนาทด่ี นิ แปลงใหญ่มาแบ่งหรอื จดั สรรเป็นแปลง ย่อยเพ่อื ขายให้แก่ผู้ซ้อื ทวั่ ไป โดยต้องมกี ารพฒั นาระบบสาธารณูปโภค สร้างถนน และส่ิง อานวยความสะดวกต่างๆ ตามสญั ญา เพ่อื ใหท้ ด่ี นิ นนั้ พรอ้ มทจ่ี ะขายซง่ึ ตอ้ งเป็นไปตามสญั ญาท่ี กจิ การใหไ้ วก้ บั ผซู้ อ้ื 2.2 การขายท่ีดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง หมายถงึ การขายทด่ี นิ พรอ้ มทงั้ มสี ง่ิ ปลกู สรา้ งติดอย่กู บั ท่ดี นิ ด้วย เช่น หม่บู ้านจดั สรร ทาวน์เฮ้าส์ และโฮมออฟฟิส เป็นต้น โดยราคา ขายเป็นราคาซง่ึ รวมทงั้ ท่ดี นิ พร้อมสง่ิ ปลูกสรา้ ง ซ่งึ สง่ิ ปลูกสรา้ งนัน้ ผู้ขายอาจจะเป็นผู้ทาการ ปลกู สรา้ งขน้ึ เอง หรอื อาจจะใหผ้ รู้ บั เหมาก่อสรา้ งรบั ช่วงการปลกู สรา้ งกไ็ ด้ 2.3 การขายอาคารชุด หมายถงึ การขายหอ้ งชุด อาคารชุดหรอื กลุ่มอาคารชุด เพ่อื เป็นทอ่ี ยอู่ าศยั หรอื เพ่อื ประกอบธุรกจิ และอาคารสานักงานเพ่อื ขายใหก้ บั หน่วยงานต่างๆ ซง่ึ อาจเป็นทงั้ หน่วยงานภาครฐั บาลหรอื หน่วยงานเอกชนกไ็ ด้ ต้นทนุ การพฒั นาอสงั หาริมทรพั ย์ ต้นทุนการพฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ย์ หมายถึง ต้นทุนในการจดั หาอสงั หารมิ ทรพั ย์ ต้นทุนทางตรงและต้นทุนทางอ้อมในการพฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ย์ให้อยู่ในสถานท่แี ละสภาพ พร้อมขาย เพ่อื เป็นการเพ่มิ มูลค่าของอสงั หารมิ ทรพั ย์ อาจจาเป็ นต้องมกี ารพัฒนาระบบ สาธารณูปโภคใหเ้ พยี งพอและพรอ้ มดาเนินงานได้ ตวั อย่าง ต้นทุนการพฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ย์ เช่น ค่าถมท่ี ค่าออกแบบและควบคุม โครงการ ค่าพฒั นาระบบสาธารณูปโภค คา่ สรา้ งถนน คา่ ใชจ้ า่ ยอ่นื ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง เป็นตน้ การบนั ทกึ ตน้ ทนุ พฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ย์ สามารถนามาแสดงในตวั อยา่ งท่ี 4-1 ดงั น้ี ตวั อย่างที่ 4-1 บรษิ ทั จดั สรรทด่ี นิ จากดั ซอ้ื ทด่ี นิ 10,000 ตารางวาๆ ละ 1,500 บาท มาเพ่อื พฒั นา และจดั สรรขายเป็นแปลงย่อยๆ ในปี 25x1 ข้อมูลเก่ียวกบั ค่าใช้จ่ายในการพฒั นาโครงการ จดั สรรทด่ี นิ ทงั้ หมด ประกอบดว้ ย ค่าปรบั ปรงุ หน้าดนิ ในโครงการ 1,500,000 บาท ค่าออกแบบและควบคุมโครงการ 200,000 บาท ค่าพฒั นาระบบสาธารณูปโภค และคา่ สรา้ งถนน 1,800,000 บาท รวม 3,500,000 บาท บทท่ี 4

123 จากขอ้ มลู ขา้ งตน้ การบนั ทกึ บญั ชใี นสมดุ รายวนั ทวั่ ไป จะเป็นดงั น้ี 1. บนั ทกึ ตน้ ทุนการพฒั นาทด่ี นิ ณ วนั ซอ้ื ทด่ี นิ เดบติ ตน้ ทุนการพฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ย-์ ทด่ี นิ 15,000,000 15,000,000 เครดติ เจา้ หน้ี / เงนิ สด (10,000 ตารางวา x 1,500 บาท) 2. บนั ทกึ ค่าใชจ้ า่ ยในการพฒั นาโครงการจดั สรรทด่ี นิ เดบติ ตน้ ทุนการพฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ย-์ 3,500,000 งานระหว่างก่อสรา้ ง 3,500,000 เครดติ เจา้ หน้ี / เงนิ สด ลกั ษณะของธรุ กิจอสงั หาริมทรพั ย์ การดาเนนิ งานของธุรกจิ อสงั หารมิ ทรพั ยจ์ ะมลี กั ษณะเฉพาะทแ่ี ตกต่างจากการดาเนิน ธุรกิจทวั่ ไปเพราะการขายอสงั หารมิ ทรพั ย์แต่ละโครงการจะต้องเรมิ่ ต้นจากการวางแผนการ ก่อสรา้ ง การวางแผนการขายตลอดจนแผนการโฆษณาประชาสมั พนั ธ์ และสุดทา้ ยยงั ต้องมี การบรกิ ารหลงั ขายให้กบั ลูกค้า จากขนั้ ตอนการดาเนินงานของธุรกิจอสงั หารมิ ทรพั ย์ทาให้ ลกั ษณะของธรุ กจิ มลี กั ษณะเฉพาะ ดงั น้ี (จรรยา ยอดนลิ , 2556 : 4-5) 1. การดาเนินงานแต่ละโครงการของธุรกจิ อสงั หารมิ ทรพั ยส์ ่วนมากมักจะต้องใช้ ระยะเวลาตงั้ แต่เรมิ่ ตน้ จนกระทงั่ สน้ิ สุดโครงการนานเกนิ กว่ารอบระยะเวลาบญั ชี 2. ระหว่างการพฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ยเ์ พ่อื ขายจะเกดิ การสะสมต้นทุนของโครงการ อยา่ งต่อเน่อื งตลอดระยะเวลาของแต่ละโครงการ 3. การขายอสงั หารมิ ทรพั ยส์ ่วนใหญ่เป็นการตกลงทาสญั ญาจะซ้ือจะขายกบั ลกู คา้ ใน ขณะทโ่ี ครงการอยรู่ ะหว่างการพฒั นาอสงั หารมิ ทรพั ยท์ ่ขี ายไมแ่ ลว้ เสรจ็ (สญั ญาซอ้ื ขายจะต้อง ทาในวนั ทม่ี กี ารโอนกรรมสทิ ธใิ ์ หก้ บั ผซู้ อ้ื ) 4. การรบั ชาระเงนิ จากการขายอสงั หารมิ ทรพั ยส์ ามารถทาไดห้ ลายรปู แบบ เช่น การ ชาระทงั้ จานวน การผ่อนชาระเป็นงวด หรอื ชาระตามผลสาเรจ็ ของการก่อสรา้ งอสงั หารมิ ทรพั ย์ ซง่ึ สว่ นใหญ่ระยะเวลาของการรบั ชาระเงนิ จะเกนิ กว่ารอบระยะเวลาบญั ชี บทท่ี 4