เอกสารประกอบการสอน การบัญชีชั้นกลาง 2

352 การบันทึกบญั ชีเปน ดงั น้ี สมุดรายวันทว่ั ไป วันที่ รายการ เลขท่ี เดบิต เครดติ 24,000 - 24,000 - บญั ชี คา เชา รับลว งหนา รายไดคาเชา ปรบั ปรงุ คาเชารบั ลว งหนา บริษทั จะตอ งปรับปรุงบญั ชีดังกลาว ถา พบขอ ผิดพลาดในป 25x2 กอ นปด บัญชี การบนั ทึกบญั ชเี ปน ดังน้ี สมุดรายวนั ทัว่ ไป วันท่ี รายการ เลขท่ี เดบติ เครดิต บัญชี รายไดคาเชา 6,000 - กําไรสะสม 6,000 - ปรับปรุงรายไดคาเชา และถา คํานงึ ถึงภาษีเงินได 30% จะตองปรบั ปรุงบัญชี การบันทึกบญั ชเี ปน ดงั นี้ สมดุ รายวนั ทวั่ ไป วันที่ รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต 6,000 - บัญชี 4,200 - 1,800 - รายไดค า เชา กาํ ไรสะสม ภาษีเงินไดรอการตดั บัญชี ปรับปรงุ รายไดค าเชาและภาษเี งนิ ได และถาพบขอผิดพลาดนี้ในป 25x2 หลังปดบัญชีเปนตนไป จะไมตองปรับปรุง บญั ชเี พราะชดเชยกนั ไปแลว 350

353 ตวั อยางที่ 9.13 เม่ือ 31 ธันวาคม 25x1 บริษัทลืมปรับปรุงคาเชาคางรับ 20,000 บาท และ ไดบนั ทกึ เปน รายไดค าเชา ตอนรบั เงนิ ในป 25x2 ถา บริษัทพบขอผิดพลาดนีใ้ นป 25x1 กอนปดบญั ชี จะตองปรับปรุงบัญชี การบันทึกบญั ชเี ปนดังนี้ สมดุ รายวนั ทวั่ ไป วันท่ี รายการ เลขท่ี เดบิต เครดติ บญั ชี คา เชาคา งรบั 20,000 - รายไดคาเชา 20,000 - ปรบั ปรงุ คา เชาคา งรับ ถา บรษิ ัทพบขอผดิ พลาดนีใ้ นป 25x1 หลงั ปดบัญชี จะตอ งปรบั ปรุงบญั ชี การบนั ทึกบัญชเี ปน ดังน้ี สมุดรายวันทวั่ ไป วนั ท่ี รายการ เลขที่ เดบติ เครดติ บัญชี คาเชา คางรบั 20,000 - กาํ ไรสะสม 20,000 - ปรบั ปรุงคาเชาคางรับ ถา พบขอ ผิดพลาดในป 25x2 กอ นปดบัญชี จะตอ งปรับปรุงบัญชี การบันทึกบัญชเี ปนดงั น้ี สมดุ รายวันทว่ั ไป วันท่ี รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต 20,000 - บญั ชี คา เชารบั 20,000 - กําไรสะสม ปรับปรงุ คา เชารบั 351

354 และถา คาํ นึงถึงภาษีเงินได 30% จะตองปรับปรงุ บญั ชีโดย การบันทึกบัญชีเปนดังน้ี สมุดรายวันทั่วไป วนั ที่ รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี 14,000 - 6,000 - คาเชารบั 20,000 - กําไรสะสม ภาษเี งนิ ไดร อการตดั บัญชี ปรบั ปรุงคา เชา รับและภาษีเงนิ ได และถาพบขอผิดพลาดนี้ในป 25x2 หลังปดบัญชีเปนตนไป จะไมตองปรับปรุง บัญชเี พราะชดเชยกนั ไปแลว ตัวอยางท่ี 9.14 เม่อื 31 ธนั วาคม 25x1 บรษิ ทั บนั ทกึ สินคา ปลายปผ ิดจาก 24,000 บาท เปน 20,000 บาท ถา บรษิ ัทพบขอผดิ พลาดนใ้ี นป 25x2 กอนปด บญั ชี จะตองปรบั ปรงุ บญั ชโี ดย การบันทกึ บัญชีเปน ดงั น้ี สมุดรายวันทว่ั ไป วนั ที่ รายการ เลขที่ เดบิต เครดติ บญั ชี สินคา ตนป (ตน ทนุ ขาย) 4,000 - กําไรสะสม 4,000 - ปรับปรุงสินคา คงเหลือ 352

355 และถา คํานงึ ถึงภาษเี งินได 30% จะตอ งปรบั ปรงุ บญั ชีโดย การบันทกึ บญั ชีเปนดงั น้ี สมดุ รายวนั ทวั่ ไป วนั ท่ี รายการ เลขท่ี เดบิต เครดติ บญั ชี 2,800 - 1,200 - สินคาตน ป (ตน ทุนขาย) 4,000 - กําไรสะสม ภาษีเงนิ ไดร อการตดั บัญชี ปรบั ปรุงสินคา คงเหลอื และภาษี ถาพบขอผิดพลาดน้ีในป 25x2 หลังปดบัญชีเปนตนไป จะไมตองปรับปรุงบัญชี เพราะชดเชยกันไปแลว ตัวอยา งที่ 9.15 เมอ่ื 31 ธนั วาคม 25x1 บริษัทบันทกึ สินคา ปลายปผดิ จาก 20,000 บาท เปน 30,000 บาท ถา บริษัทพบขอ ผิดพลาดน้ีในป 25x2 กอนปด บญั ชี จะตองปรับปรงุ บญั ชโี ดย การบันทกึ บญั ชีเปน ดงั น้ี สมุดรายวันท่ัวไป วันท่ี รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี กาํ ไรสะสม 10,000 - สนิ คาตน ป (ตนทนุ ขาย) 10,000 - ปรับปรงุ สนิ คา คงเหลอื 353

356 และถาคาํ นงึ ถงึ ภาษเี งินได 30% จะตอ งปรับปรุงบญั ชีโดย การบันทึกบญั ชเี ปนดงั นี้ สมุดรายวันทว่ั ไป วันท่ี รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ 10,000 - บญั ชี 7,000 - 3,000 - กาํ ไรสะสม ภาษีเงนิ ไดรอการตดั บญั ชี สนิ คา ตน ป (ตน ทนุ ขาย) ปรับปรงุ สนิ คา คงเหลือและภาษี และถาพบขอผิดพลาดน้ีในป 25x2 หลังปดบัญชีเปนตนไป จะไมตองปรับปรุง บญั ชเี พราะชดเชยกันไปแลว ตัวอยางที่ 9.16 บริษัทแหงหนึ่งสงใบสั่งซื้อสินคาตอนปลายป 25x1 จํานวน 16,000 บาท ผูขายตกลงขายและกําหนดสงมอบสินคาตนป 25x2 บริษัทไดบันทึกรายการซ้ือของป 25x1 แตไ มไ ดนับรวมเขา เปน สินคา ปลายป 25x1 ถาบรษิ ัทพบขอผดิ พลาดน้ีในป 25x1 กอนปดบัญชี จะตอ งปรบั ปรุงบญั ชีดังนี้ การบันทึกบญั ชเี ปน ดงั น้ี สมดุ รายวนั ทัว่ ไป วนั ที่ รายการ เลขที่ เดบติ เครดติ บัญชี เจาหนกี้ ารคา 16,000 - ซื้อ 16,000 - บนั ทึกการซื้อสนิ คา 354

357 ถา บริษทั พบขอผิดพลาดนี้ในป 25x1 หลังปด บญั ชี จะตองปรับปรุงบัญชดี งั น้ี การบันทกึ บญั ชเี ปนดงั นี้ สมดุ รายวนั ท่ัวไป วันท่ี รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ บญั ชี เจาหนก้ี ารคา 16,000 - กําไรสะสม 16,000 - ปรบั ปรุงการซอ้ื สินคา ถา บริษทั พบขอ ผิดพลาดน้ีในป 25x2 กอ นปดบัญชี บรษิ ทั จะตองปรบั ปรุงบญั ชี การบันทึกบญั ชีเปนดงั น้ี สมุดรายวนั ทั่วไป วันที่ รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี ซอื้ 16,000 - กําไรสะสม 16,000 - ปรับปรงุ การซอ้ื สินคา ในกรณีท่ีคํานึงถึงภาษีเงินได 30% ถาบริษัทพบขอผิดพลาดในป 25x2 กอนปด บญั ชบี รษิ ทั จะตองปรบั ปรุงบัญชี การบันทึกบัญชีเปน ดังนี้ สมุดรายวนั ทวั่ ไป วันที่ รายการ เลขที่ เดบติ เครดิต บัญชี ซ้ือ 16,000 - กาํ ไรสะสม 11,200 - ภาษเี งินไดร อการตดั บญั ชี 4,800 - ปรับปรงุ การซอื้ สินคา 355

358 ถาพบขอผิดพลาดนี้ในป 25x2 หลังปดบัญชี บริษัทจะไมตองปรับปรุงบัญชีเพราะ กาํ ไรทตี่ ่ําไปในป 25x1 ไดถูกชดเชยดวยกาํ ไรท่สี ดุ ไปในป 25x2 ตวั อยา งที่ 9.17 บริษทั แหง หน่งึ สงใบสง่ั ซือ้ สนิ คา ตอนปลายป 25x1 จํานวน 20,000 บาท ผูขาย ตกลงขายและกําหนดสงมอบสินคาตนป 25x2 บริษัทไดบันทึกเปนรายการซ้ือของป 25x1 และไดนับรวมเขาเปน สินคาปลายป 25x1 ดว ย ถาบริษทั พบขอผิดพลาดในป 25x2 กอ นปดบญั ชี บรษิ ัทจะตองปรบั ปรุงบัญชี การบนั ทกึ บญั ชเี ปน ดังนี้ สมุดรายวนั ทวั่ ไป วันที่ รายการ เลขที่ เดบติ เครดิต บัญชี ซอ้ื 20,000 - สนิ คาตนป 20,000 - ปรับปรงุ การซอื้ สินคา จะเห็นวาขอผิดพลาดป 25x1 ดังกลาว ไมกระทบกําไรสุทธิของป 25x1 เพราะ ยอดซ้อื ทสี่ งู ไปถูกชดเชยดว ยสินคาปลายปท ่ีสูงเกินไปเชน กนั ถา พบขอ ผิดพลาดในป 25x2 หลังปดบัญชี บริษัทจะไมตองปรับปรุงบัญชี เพราะ ขอ ผิดพลาดชดเชยกันไปแลว ตัวอยางท่ี 9.18 บริษัทแหงหน่ึงซื้อเครื่องตกแตงซึ่งมีอายุการใชงาน 5 ป เม่ือ 1 มกราคม 25x1 ในราคา 40,000 บาท โดยไดบ นั ทึกบัญชีเปนคา ใชจ ายในการตกแตงสาํ นกั งาน ถาบรษิ ทั พบขอผิดพลาดนใ้ี นป 25x2 กอนปด บัญชี จะตองปรับปรุงบญั ชี 356

359 การบันทึกบัญชีเปนดังนี้ เดบิต เครดิต สมุดรายวนั ท่ัวไป 40,000 - 16,000 - วันท่ี รายการ เลขที่ 8,000 - 32,000 - บัญชี เคร่ืองตกแตง คา เสอ่ื มราคา-เครอื่ งตกแตง คาเสอ่ื มราคาสะสม-เครื่องตกแตง กําไรสะสม ปรับปรุงเตรอ่ื งตกแตง ถา บรษิ ทั พบขอผดิ พลาดนี้ในป 25x2 หลังปด บญั ชี บริษัทจะตอ งปรับปรงุ บญั ชี การบนั ทกึ บัญชีเปน ดังนี้ สมุดรายวันทั่วไป วันที่ รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี เคร่ืองตกแตง 40,000 - คา เสือ่ มราคาสะสม-เครื่องตกแตง 16,000 - กําไรสะสม 24,000 - ปรับปรุงเคร่อื งตกแตง ถาบริษัทพบขอผิดพลาดในป 25x2 หลังปดบัญชี และคํานึงถึงภาษีเงินได 30% บรษิ ัทจะตอ งปรับปรุงบญั ชี 357

360 การบนั ทึกบัญชีเปนดังน้ี สมดุ รายวันทวั่ ไป วันท่ี รายการ เลขที่ เดบติ เครดิต 40,000 - บญั ชี 16,000 - 16,800 - เครื่องตกแตง 7,200 - คาเสื่อมราคาสะสม-เครอื่ งตกแตง กาํ ไรสะสม ภาษีเงินไดร อการตดั บัญชี ปรับปรงุ เครื่องตกแตง และภาษี ตัวอยางท่ี 9.19 บริษทั แหง หนึง่ ตัดหนีส้ ูญ โดยตรงจากบัญชลี ูกหน้ี ดังนี้ ปที่ตดั หนสี้ ญู ตัดหนส้ี ญู จากลกู หนที้ ี่เกดิ จากการขายเชอ่ื ป ป 25x1 ป 25x2 ป 25x1 5,500 - ป 25x2 6,500 7,000 ในป 25x2 บริษัทประมาณวาจะตัดหนี้สูญจากลูกหนี้ท่ีเกิดจากการขายเช่ือป 25x1 และป 25x2 จาํ นวน 3,000 บาท และ 11,000 บาท ตามลําดับ บริษัทจะตองปรับปรุงบัญชีใน ป 25x2 กอนปด บญั ชี การบนั ทกึ บญั ชีเปน ดงั น้ี สมดุ รายวันทวั่ ไป วนั ที่ รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติ บัญชี กาํ ไรสะสม 9,900 - หน้สี งสัยจะสูญ 4,100 - คาเผ่อื หนสี้ งสยั จะสูญ 14,000 - ปรบั ปรุงคา เผ่ือหนีส้ ยั จะสญู 358

361 ถา ปดบญั ชแี ลว บริษทั จะปรับปรุงบญั ชี เดบติ เครดิต การบันทกึ บัญชีเปน ดงั นี้ 14,000 - 14,000 - สมุดรายวันทวั่ ไป วันที่ รายการ เลขท่ี บญั ชี กําไรสะสม คาเผือ่ หนีส้ งสัยจะสญู ปรบั ปรุงคาเผ่ือหนี้สัยจะสูญ ถาคํานงึ ถึงภาษเี งินได 30% และปรบั ปรุงบัญชีป 25x2 กอนปด บัญชีจะปรับปรงุ บญั ชี การบันทึกบัญชีเปน ดังนี้ สมุดรายวนั ทวั่ ไป วนั ที่ รายการ เลขที่ เดบติ เครดิต บัญชี กําไรสะสม 6,930 - ภาษีเงนิ ไดรอการตัดบญั ชี 2,970 - หนสี้ งสยั จะสญู 4,100 - คา เผ่ือหนีส้ งสัยจะสญู 14,000 - ปรบั ปรงุ คาเผ่ือหนสี้ ยั จะสูญ 359

362 ตัวอยางที่ 9.20 งบทดลองกอนปรับปรุงของบริษัท เจริญรุงเรือง จํากัด วันที่ 31 ธันวาคม 25x1 เปน ดงั น้ี บรษิ ทั เจรญิ รุงเรอื ง จํากดั งบทดลอง วันที่ 31 ธนั วาคม 25x1 (หนว ย : บาท) เดบติ เครดิต เงินสด 70,460 สนิ คา คงเหลือ 64,800 วัสดสุ าํ นกั งาน 1,600 เคร่ืองตกแตง 113,200 คาเส่อื มราคาสะสม-เครอื่ งตกแตง 49,220 เจาหนี้ 45,560 คาแรงงานคา งจา ย 1,000 ทนุ เรือนหนุ 120,000 กาํ ไรสะสม 26,600 เงนิ ปน ผลจา ย 24,000 ขาย 496,000 ตนทนุ ขาย 362,200 คา แรงงาน 61,120 คาวัสดสุ ํานักงาน 5,500 คาเส่ือมราคา 8,800 คาใชจ ายอน่ื 26,700 738,380 738,380 ไดมีการตรวจพบวา มกี ารบนั ทึกรายการผดิ พลาดในปก อ น ๆ ดงั น้ีคอื 1. ไมไดม ีการปรับปรุงคา แรงงานคางจายเมือ่ สนิ้ ป 25x1 = 700 บาท บาท 25x2 = 860 บาท 25x3 = 920 คา แรงงานทค่ี า งจา ยนน้ี าํ มาบันทึกเปน คา ใชจ ายเม่ือมีการจายเงนิ ในปตอ มา 360

363 2. กิจการไมไ ดป รับปรุงวัสดสุ าํ นักงานคงเหลอื เมอ่ื สิ้นป 25x1 = 1,460 บาท 25x2 = 1,660 บาท 25x3 = 2,020 บาท วัสดสุ ํานกั งานท่ซี อื้ ระหวา งป ไดถ ือเปนคา ใชจ า ยในปทซ่ี อื้ ท้งั หมด 3. กจิ การตรี าคาสินคา คงเหลือส้ินป 25x2 และ 25x3 ผิดดงั น้ี สนิ คา คงเหลอื ณ 31 ธ.ค. 25x2 ตีราคาต่ําไป 5,560 บาท ณ 31 ธ.ค. 25x3 ตรี าคาสูงไป 2,460 บาท 4. คํานวณคา เส่ือมราคาป 25x1 และ 25x2 ผิดดังน้ี คดิ คา เส่อื มราคาป 25x2 สูงเกนิ ไป 640 บาท 25x2 ต่ําเกนิ ไป 800 บาท ใหท าํ 1. กระดาษทําการเพอื่ แสดงผลของขอผิดพลาดท่ีมีตอ งบการเงนิ ปกอ นและปปจจบุ นั 2. กระดาษทําการเพอ่ื ทํางบการเงนิ สาํ หรับปส ้ินสุด 31 ธันวาคม 25x4 บรษิ ัท เจรญิ รุงเรือง จาํ กดั กระดาษทาํ การเพื่อแสดงผลของขอ ผดิ พลาดท่ีมีตอ งบการเงินปกอ นและปปจ จุบัน งบการเงินป 25x1-25x3 งบการเงินป 25x4 รายการ กําไรสะสม กําไรสุทธิ งบกําไรขาดทุน งบดลุ 31 ธ.ค. 25x1 25x2 25x3 กาํ ไรสทุ ธิ เดบติ เครดิต ชือ่ บัญชี (1) ไมป รบั ปรุง คาแรงงานคางจา ย 31 ธ.ค. 25x1 (700) 700 31 ธ.ค. 25x2 (860) 860 31 ธ.ค. 25x3 (920) 920 (2) ไมป รับปรุงวัสดุ สาํ นกั งานคงเหลือ 31 ธ.ค. 25x1 1,460 (1,460) 31 ธ.ค. 25x2 1,660 (1,660) 31 ธ.ค. 25x3 2,020 (2,020) (3) ตีราคาสนิ คาคงเหลอื 4,560 (4,560) 2,460 31 ธ.ค. 25x2 ต่าํ ไป (2,460) 31 ธ.ค. 25x3 สงู ไป (4) คดิ คาเสอื่ มราคาผดิ 640 (800) 640 คา เส่อื มราคาสะสม 31 ธ.ค. 25x1 สูงไป 800 คา เสื่อมราคาสุสม 31 ธ.ค. 25x2 ตํา่ ไป ยอดสุทธเิ พม่ิ ข้นึ (ลดลง) 1,400 4,800 (7,720) 1,360 361

364 กระดาษทาํ การเพื่อทํางบการเงนิ ป 25x4 เปน ดงั น้ี บริษทั เจรญิ รุงเรือง จาํ กัด กระดาษทาํ การเพ่ือทํางบการเงินสําหรับปส น้ิ สดุ 31 ธนั วาคม 25x4 (หนว ย : บาท) รายการ งบทดลอง รายการปรบั ปรุง งบกําไรขาดทุน งบกําไรสะสม งบดลุ และแกไ ข เดบติ เครดติ เดบิต เครดติ เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เงนิ สด 70,460 49,220 (1) 1,520 (1) 160 496,000 70,460 49,380 สินคา 64,800 45,560 (1) 2,020 64,800 45,560 วัสดุสํานกั งาน 1,600 1,000 (1) 2,460 359,780 1,600 1,000 เคร่ืองตกแตง 113,200 120,000 3,540 (1) 920 60,200 113,200 120,000 คา เส่อื มราคาสะสม 26,600 3,540 7,520 เจา หน้ี 24,000 496,000 8,800 25,080 34,120 คาแรงงานคางจา ย 26,700 24,000 280,060 ทุนเรอื นหนุ 362,200 738,380 กําไรสะสม 61,120 33,040 เงินปนผลจา ย 5,500 24,000 58,120 ขาย 8,800 34,120 ตนทุนขาย 26,700 58,120 58,120 280,060 คาแรงงาน 738,380 คาวัสดุสาํ นกั งาน คาเสอื่ มราคา คา ใชจ า ยอน่ื ๆ กําไรสทุ ธิ 462,960 496,000 496,000 33,040 496,000 กําไรสะสม (31 ธ.ค.25x4) ในการทําบัญชี กิจการจะเลือกใชหลักการบัญชี หรือประมาณการทางบัญชีท่ี เหมาะสมกับสภาพแวดลอมของธุรกิจขณะนั้น เม่ือเวลาผานไปสภาพแวดลอมของธุรกิจ เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมกิจการจงึ ตองเปลยี่ นไปใชห ลักการบญั ชีหรือประมาณการทางบัญชีใหม เพื่อใหสอดคลอ งกับสภาพแวดลอมทีเ่ ปลี่ยนแปลงไปนน้ั 362

365 วิธปี ฏิบตั ทิ างบญั ชเี ก่ยี วกบั การเปล่ยี นแปลงทางบัญชีและขอ ผดิ พลาดทส่ี ํากัญ มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 39 เร่ือง กําไรหรือขาดทุนสุทธิสําหรับงวด ขอผิดพลาด ที่สําคัญและการเปลี่ยนแปลงทางบัญชี ไดกําหนดวิธีปฏิบัติทางบัญชีไว 2 วิธี โดยใหถือปฏิบัติ กับงบการเงินสําหรับรอบระยะเวลาบัญชีที่เริ่มในหรือหลังวันที่ 1 มกราคม 2542 เปนตนไป ดงั นี้ 1. วิธีปรับยอนหลัง (retroactive-effect type) เปนการปรับงบการเงินยอนหลัง เพ่ือใหข อ มูลเปรียบเทียบกันได โดยกําหนดใหใชว ิธีปรบั ยอนหลังในกรณตี อไปนี้ 1. 1 การเปล่ียนแปลงนโยบายการบัญชีทุกกรณี ยกเวน ถาในทางปฏิบัติกิจการ ไมส ามารถกาํ หนดจาํ นวนที่ตอ งใชในการปรับยอ นหลงั ไดอยา งสมเหตสุ มผล กิจการสามารถใช วธิ เี ปล่ยี นทนั ทเี ปน ตนไปได 1.2 การเปล่ยี นแปลงหนว ยงานท่ีเสนอรายงาน 1.3 การแกไ ขขอ ผิดพลาดทีส่ าํ คัญ 2. วิธีเปลี่ยนทันทีเปนตนไป (prospective type) วิธีนี้ใหการเปลี่ยนแปลงหรือ ขอผิดพลาดนั้นไดทําการแกไขตั้งแตปปจจุบันเปนตนไป โดยกําหนดใหใชวิธีเปลี่ยนทันที เปน ตนไปในกรณใี ดกรณีหนึ่งตอไปนี้ 2.1 การเปลี่ยนแปลงนโยบายการบัญชี ทั้งน้ีการเปลี่ยนแปลงนโยบายการบัญชี จะใชวธิ เี ปล่ยี นทันทีเปน ตน ไปไดก ต็ อเมื่อเขา ขายกรณใี ดกรณีหนึ่งดงั ตอ ไปน้ี 2.1.1 กิจการไมสามารถกําหนดจํานวนที่ตองใชในการปรับยอนหลังได อยา งสมเหตุสมผล 2.1.2 มาตรฐานการบัญชีของไทยไดกําหนดวิธีปฏิบัติทางบัญชีเม่ือมีการ เปล่ียนแปลงนโยบายการบัญชีเกี่ยวกับเร่ืองน้ัน ๆ เปนการเฉพาะไว เชน มาตรฐานการบัญชี ของไทยฉบับท่ี 39 กําหนดวา กิจการตองใชวิธีปรับยอนหลังในการเปลี่ยนแปลงนโยบาย การบัญชีจากวิธีราคาทุนเปนวิธีสวนไดเสีย และตองใชวิธีเปลี่ยนทันทีเปนตนไปในการเปล่ียน จากวธิ สี วนไดเ สยี เปน วิธรี าคาทุน เปนตน 2.2 การเปลี่ยนแปลงประมาณการทางบัญชี 363

366 การเปด เผยขอ มูล การเปด เผยขอมลู เม่อื มกี ารใชวธิ ีปรบั ยอนหลงั และวธิ เี ปลยี่ นทันทีเปนตนไป ใหแยก แสดงการเปดเผย ดงั น้ี 1. วธิ ีปรบั ยอนหลงั ถาใชวธิ ีปรับยอ นหลงั ใหเ ปดเผยขอมูลตอไปน้ี 1.1 ลกั ษณะและเหตผุ ลของเหตกุ ารณทางบัญชที ่ีเกดิ ขน้ึ 1.2 จํานวนเงินทีต่ อ งนาํ มาปรบั ปรุงงบการเงนิ ทุกงวดที่นําเสนอ 1.3 จํานวนผลสะสมของงวดกอนๆ ท่ีตองนํามาปรับปรุงกําไรสะสมตนงวด ของงบการเงินทุกงวดทีน่ ําเสนอ 1.4 ขอเท็จจริงที่วาขอมูลเปรียบเทียบไดมีการปรับปรุงใหถูกตอง หรือ ขอเทจ็ จริงท่ีกจิ การไมสามารถปรบั ขอ มลู เปรยี บเทยี บใหถูกตอ งไดในทางปฏิบตั ิ 2. วิธีเปลี่ยนทันทีเปนตนไป ถาใชวิธีเปลี่ยนทันทีเปนตนไปใหเปดเผยขอมูล ตอ ไปนี้ 2.1 ลกั ษณะและจาํ นวนของเหตุการณท างบัญชที ี่เกดิ ขึ้น 2.2 ในกรณีท่ีกิจการตองใชวิธีเปลี่ยนทันทีเปนตนไปแทนวิธีปรับยอนหลัง เน่ืองจากไมสามารถใชวิธีปรับยอนหลังไดในทางปฏิบัติ กิจการตองเปดเผยขอเท็จจริงที่วา กิจการไมส ามารถใชว ิธปี รบั ยอ นหลังไดใ นทางปฏบิ ัตจิ งึ จําเปน ตองใชว ิธเี ปล่ยี นทันทเี ปนตนไป 364

367 สรุป การเปลี่ยนแปลงทางบญั ชี เปนการเปลีย่ นแปลงการแสดงรายการหรือเหตุการณทาง บัญชีที่แตกตางไปจากเดิม โดยมีวัตถุประสงคเพื่อใหงบการเงินแสดงฐานะการเงิน และผลการ ดําเนินงานไดอยางเหมาะสมถูกตองมากท่ีสุด โดยการเปล่ียนแปลงทางบัญชีแบงเปนการ เปล่ียนแปลงนโยบายการบัญชี การเปล่ียนแปลงประมาณการทางบัญชี และการเปล่ียนแปลง หนว ยงานทีเ่ สนอรายงาน การแกไขขอผิดพลาด เปนการเปล่ียนแปลงเพ่ือแกไขขอผิดพลาดท่ีเกิดจากการ บันทึกบัญชีผิดหรือจัดทํางบการเงินผิดใหถูกตอง โดยแบงลักษณะของขอผิดพลาดเปน ขอผิดพลาดท่ีมีผลกระทบงบดุลอยางเดียว กระทบงบกําไรขาดทุนอยางเดียว หรือกระทบท้ังงบ ดุลและงบกําไรขาดทุน สําหรับขอผิดพลาดที่มีผลกระทบทั้งงบดุลและงบกําไรขาดทุนตอง พิจารณาวาเปนขอผิดพลาดท่ีสามาถชดเชยกันไดในปถัดไป หรือเปนขอผิดพลาดท่ีไมสามารถ ชดเชยกนั ไดใ นปถัดไป วิธีปฏิบัติทางบัญชีเก่ียวกับการเปลี่ยนแปลงทางบัญชีและขอผิดพลาดท่ีสําคัญ มี 2 วิธี คอื วธิ ปี รับยอ นหลัง และวธิ เี ปลี่ยนทนั ทเี ปนตนไป 365

368 แบบฝกหดั ทา ยบท 1. การเปลีย่ นแปลงทางบญั ชีมกี ป่ี ระเภทอะไรบาง พรอ มยกตวั อยางประกอบ 2. นโยบายการบัญชี หมายถงึ อะไร 3. การเปล่ยี นแปลงหนวยงานทเ่ี สนอรายงานหมายถงึ 4. จงอธิบายถงึ ขอ ผิดพลาดทางการบัญชมี าพอสังเขป 5. ลักษณะของขอ ผิดพลาดแบง ไดอ ยา งไรบาง จงอธบิ าย 6. วิธีปรับยอ นหลงั กบั วิธีเปลี่ยนทนั ทีเปน ตน ไปแตกตางกนั อยา งไร 7. ผูตรวจสอบภายในของบริษัท อาพร จํากัด ไดตรวจพบขอผิดพาดตาง ๆ ในวันท่ี 31 มกราคม 25x2 หลงั จากบรษิ ทั ไดป ดบญั ชีประจําป 25x1 ในวนั ที่ 31ธนั วาคม 25x1 แลวดังนี้ 1. พนักงานบัญชีไมไดบันทึกการขายสินคาเปนเงินเช่ือ เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 25x1 แตม าบนั ทึกการขายเชอื่ ในวันที่ 25 มกราคม 25x2 จํานวน 25,000 บาท 2. บริษัทซ้ือเครื่องคอมพิวเตอรราคา 17,500 บาท อายุการใชงาน 5 ป เมื่อตนป 25x1 แตพนักงานบัญชไี ดบันทกึ ไวใ นบญั ชวี สั ดสุ าํ นกั งานใชไ ป 3. บริษัทไมไดบันทึกดอกเบี้ยคางรับปลายป 25x0 จํานวน 2,500 บาท 4. บริษัทซื้อสินคา วันที่ 25 ธันวาคม 25x1 จํานวน 17,500 บาท ไดบันทึกรายการ ซือ้ สินคาถกู ตอ งแลวแตไมไ ดน บั รวมเปนสนิ คาคงเหลือ 5. บริษัทจายคาพนหนะใหแกพนักงาน จํานวน 500 บาท เม่ือวันที่ 10 มกราคม 25x1 แตน าํ ไปบันทึกไวใ นบัญชีคารบั รอง 6. ในระหวางป 25x1 บริษัทไดรับคาเชาจํานวน 12,000 บาท และไดบันทึกไวใน บัญชีคาเชารับลวงหนา ที่ถูกตองแลวควรจะถือเปนรายไดของป 25x1 เพียงจํานวนหนึ่งในสาม เทานั้น ใหทาํ บันทึกรายการแกไขขอผิดพลาดดังกลาวขางตนในสมุดรายวันทั่วไปในวันท่ี 31 มนี าคม 25x2 366

369 8. บรษิ ทั มุง การคาจํากดั ไดต รวจสอบพบขอ ผิดพลาด เมือ่ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 ดงั นี้ 1. เคร่ืองใชสํานักงานมียอดคงเหลือในบัญชีจํานวน 100,000 บาท ในจํานวนน้ีเปน สวนท่ีซ้ือมาเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 25x0 จํานวน 30,000 บาท บริษัทไมไดคิดคาเส่ือมราคาแต อยางใด อตั ราเส่ือมราคา 20% ตอ ป 2. บรษิ ทั ไมไ ดบนั ทกึ ดอกเบยี้ รับลวงหนา ในวันสนิ้ งวดบญั ชีป 25x0 จาํ นวน 3,000 บาท 3. หุนกูของบริษัทมูลคา 400,000 บาท จดทะเบียนทุนหุนละ 100 บาท อัตรา ดอกเบ้ีย 5% อายุ 5 ป ขายในราคา 95 บาท เม่ือวันท่ี 30 กันยายน 25x1 บริษัท ยังไมไดปรับปรุง สว นต่าํ กวามูลคาหุนกแู ตอยา งใด 4. ในบัญชีเงินสดของกิจการ ไดมีรายการดังตอไปนี้รวมอยูดวยคือ เช็คคืนจํานวน 5,000 บาท ลูกหน้ีเงินยืมพนักงาน 6,000 บาท และเงินสํารอง เพื่อการไถถอนหุนกูจํานวน 35,000 บาท 5. ในบัญชลี ูกหนี้ จํานวน 70,000 บาท ไดรวมเอาลูกหน้ีท่ีตองตัดจําหนายเปนหนี้สูญ จาํ นวน 1,600 บาท กิจการมบี ญั ชีคาเผือ่ หนีส้ งสยั จะสญู ยกมาจํานวน 4,100 บาท ใหทํา บนั ทึกการปรบั ปรุงรายการขางตนในวนั สิ้นงวดบัญชีป 25x1 9. ผูส อบบญั ชีของบริษัทแหง หนึ่งไดต รวจพบขอ ผิดพลาดตาง ๆ เมอ่ื วันที่ 1 มนี าคม 25x2 ดงั นี้ 1. สินคาคงเหลือเม่ือวันท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 ตีราคาสงู ไป 20,000 บาท 2. สินคาคงเหลือเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม 25x1 ไดนับรวมสินคาท่ีซื้อมาเมื่อวันท่ี 29 ธันวาคม 25x1 แลว แตน ํามาบนั ทกึ การซ้ือเมื่อตน ป 25x2 จํานวน 80,000 บาท 3. บริษัทยังไมไดบันทึกคาโฆษณาจายลวงหนาในวันส้ินงวดบัญชีป 25x1 จํานวน 12,000 บาท 4. บริษัทซ้ือเครื่องจักรมา 1 เครื่องในระหวางป 25x1 เมื่อวันท่ี 1พฤศจิกายน ตอง จายคาขนสง และคาติดตั้ง รวมเปนเงินท้ังส้ิน 70,000 บาท ไดบันทึกไวในบัญชีคาใชจาย บัญชี เครอ่ื งจกั รไดค ดิ คา เสื่อมราคาในอตั รา 10% ตอป 5. บริษัทซื้อสินคาเปนเงินสดจํานวน 46,000 บาท เม่ือวันท่ี 9 ธันวาคม 25x1 ยัง ไมไดบนั ทกึ บัญชี แตบรษิ ทั ไดนับรวมเปนสนิ คาคงเหลือแลว 6. บริษัทไดมีการจําหนายหุนสามัญออกไปจํานวน 40,000 หุน มูลคาหุนละ 100 บาท และไดประกาศจายหุนปนผลในอัตรา 10% เมื่อวันท่ี 15 กุมภาพันธ 25x2 ราคาตลาดของ หุนในวันนี้มรี าคา 110 บาท พนกั งานไดบ นั ทกึ บัญชีเปน การประกาศจายเงนิ ปนผลเปน เงินสด 367

370 7. บริษทั ไดจา ยเบีย้ ประกัน จาํ นวน 30,000 บาท อายุ 3 ป เม่ือวันท่ี 1 สิงหาคม 25x0 ไดบันทึกไวในบัญชีคาเบี้ยประกันจายลวงหนา พนักงานบัญชียังไมเคยปรับปรุงบัญชีในวันส้ิน งวดบัญชแี ตอยางใด ใหท ํา บนั ทึกการปรบั ปรงุ จากขอ ผิดพลาดขา งตน ในสมดุ รายวันทั่วไป ณ วันที่ 1 มนี าคม 25x2 10. ในการตรวจสอบภายในของผูตรวจสอบบัญชี ของบริษัทไดพบขอผิดพลาดตาง ๆ หลังจาก ท่บี ริษทั ไดป ดบัญชปี ระจาํ ป 25x1แลวดงั นี้ 1. ในระหวางป 25x1 บริษัทซ้ือวัสดุสํานักงาน จํานวน 6,000 บาท ในวันส้ินปมี เหลืออยจู ํานวน 1,000 บาท ยังไมไ ดป รับปรุงบัญชี 2. บริษัทซ้อื พันธบัตรรฐั บาลในป 25x1 จาํ นวน 100,000 บาท แตไดนําไปบันทึกไว ในบญั ชซี ื้อ 3. บริษัทจายคาเบี้ยประกันในระหวางป 25x1 จํานวน 30,000 บาท โดยไดบันทึกไวเปน คา ใชจา ยทั้งหมด ที่ถกู ตองแลวเปนคา ใชจายของป 25x1 เพียง 20,000 บาททเี่ หลอื เปน ของป 25x2 4. บริษัทออกคาภาษีเงินไดใหพนักงาน จํานวน 2,400 บาท แตพนักงานไดนําไป บันทกึ ไวในบญั ชคี า ใชจา ยในการบริหาร 5. ไมไดบันทกึ รายการซอื้ สนิ คา เปนเงินเชื่อในระหวางป 25x1 จํานวน 60,000 บาท 6. ไมไ ดบันทกึ คา เชาคางจา ยในป 25x0 จาํ นวน 10,000 บาท 7. พนักงานบัญชีไดบันทึกบัญชีคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ ในป 25x0 ต่ําไปจํานวน 5,000 บาท ใหทาํ บันทึกการปรับปรุงจากขอผิดพลาดขางตนในสมุดรายวันท่ัวไป ณ วันท่ี 31 มกราคม 368

บรรณานกุ รม กลั ยาณี กติ ตจิ ติ ต, (2543). การเปลี่ยนแปลงทางบญั ชแี ละการแกไ ขขอผดิ พลาด. ม.ป.ท. กัลยาภรณ ปานมะเริง เบอรค . (2546). การบัญชีการเงิน. กรุงเทพฯ: ทอป. จรรจา บุญจนาถบพิธ. (2544). การบัญชหี นี้สินและหางหุนสว น. กรงุ เทพฯ: ที พี เอ็น เพรส. ดวงสมร อรพินท, กชกร เฉลมิ กาญจนา, แพร กรี ะสุนทรพงษ, ปริญดา มณีโรจน, และสมพงษ พรอุปถมั ภ. (2548). การบญั ชีการเงนิ (พมิ พครัง้ ท่ี 3). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณม หาวิทยาลัย. ดษุ ฎี สงวนชาต,ิ ดวงสมร อรพินท, กชกร เฉลิมกาญจนา, แพร กรี ะสนุ ทรพงษ, พรรนิภา รอดวรรณะ, สมพงษ พรอุปถมั ภ, และประภาภรณ เกยี นตกิ ลุ วฒั นา. (2546). การบญั ชีข้ันกลาง. กรงุ เทพฯ: จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั . ธารี หริ ญั รศั มี. (2546). การบญั ชีหางหนุ สว นและบรษิ ทั จํากัด (พิมพคร้ังท่ี 7). กรุงเทพฯ: จฬุ าลงกรณมหาวิทยาลัย. นักบัญชีและผูสอบบัญชีรับอนุญาตแหงประเทศไทย, สมาคม. (2542). มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 35 การนาํ เสนองบการเงนิ . กรุงเทพฯ: พ.ี เอ.ลีฟว่ิง. _______. (2542). มาตรฐานการบญั ชี ฉบับที่ 38 กาํ ไรตอ หนุ . กรงุ เทพฯ: พ.ี เอ.ลีฟวิ่ง. _______. (2542). มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 39 กําไรหรือขาดทุนสําหรับงวด ขอผิดพลาดท่ี สาํ คญั และการเปลย่ี นแปลงทางบัญชี. กรงุ เทพฯ: พ.ี เอ.ลฟี วิ่ง. _______. (2538).ศพั ทบญั ชี (พมิ พครงั้ ที่ 6). กรงุ เทพฯ: พี.เอ.ลฟี วง่ิ . นพิ ันธ เห็นโชคชยั ชนะ, มาลี งามอักษร, ชยั มงคล ผลแกว , กง่ิ กาญจน กอ นแกว , ปท มนฉัตต อนุรกั ษฤ านนท, กุสมุ า ดําพิทักษ, วนั ชยั ประเสรฐิ ศร,ี ศิริลกั ษณ อมรชัยโรจนก ลุ , นชุ จรี พิเชฐกลุ , และวัลลภ พเิ ชฐกุล. (2547). การบญั ชีการเงนิ (พิมพค ร้ังท่ี 6). กรงุ เทพฯ: ที พี เอ็น เพรส. นุชจรี พเิ ชฐกลุ . (2547). การบัญชชี ัน้ กลาง 2 (พมิ พครัง้ ที่ 5). กรงุ เทพฯ: ที พี เอ็น เพรส. _______. (2547). รายงานการเงนิ (พมิ พค รงั้ ท่ี 2). กรงุ เทพฯ: ที พี เอ็น เพรส. พรชนก รตั นไพจิตร. (2547). การบญั ชบี รษิ ทั และงบกระแสเงนิ สด. กรงุ เทพฯ: มหาวทิ ยาลัย ธรรมศาสตร. พชั รินทร ไตรรัตนร ุง เรอื ง. (2548). การบัญชีหนีส้ นิ และสว นของเจา ของ (พิมพคร้ังที่ 2). กรงุ เทพฯ: ที พี เอ็น เพรส. 369

372 พัฒนาธุรกิจการคา, กรม. (2548). การจดทะเบียนหางหุนสวนจํากัด ใน การจดทะเบียนธุรกิจ. [Online]. Available: http://www.dbd.go.th/thai/register/detail5_a.phtml [2548, ตุลาคม 2]. _______. (2548). คําแนะนําการจดทะเบียนเลิกและชําระบัญชีของหางหุนสวนจดทะเบียน ใน การ จดทะเบยี นธรุ กจิ . [Online]. Available: http://www.dbd.go.th/thai/register/page_1.phtml [2548, ตลุ าคม 2]. พฒั นาบุคลากรธรุ กจิ หลกั ทรัพย, สถาบนั . (2546). หลกั สตู รความรูพนื้ ฐานเก่ียวกับตลาดเงนิ และตลาดทุน. กรงุ เทพฯ: สุขมุ วทิ มเี ดยี . พันธมิ า ศรนี ามเมอื ง.(2544).การบญั ชีการเงนิ (พมิ พครงั้ ที่ 2). กรงุ เทพฯ: มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร. เมธากุล เกียรตกิ ระจาย, และศิลปพร ศรีจนั่ เพชร. (2547). ทฤษฎีการบญั ชี (พิมพค ร้งั ท่ี 10). กรงุ เทพฯ: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลยั . วรศกั ด์ิ ทุมมานนท. (2544). งบกระแสเงินสด. กรงุ เทพฯ: ธรรมนติ เิ พรส. สงกรานต ไทยวงษ, และขาบธวัช ปญจมะวัต. (2545). หลกั การบญั ชชี ั้นกลาง 2. กรงุ เทพฯ: มหาวิทยาลยั ธรุ กิจบณั ฑติ ย. สมเดช โรจนค ุรีเสถียร. (2548). Accounting knowledge. กรุงเทพฯ: ธรรมนติ ิเพรส. สนุ า สิทธิเลิศประสทิ ธิ์ และดวงสมร อรพนิ ท. (2548). ลกั ษณะและสวนประกอบของ กําไรสะสม. ใน เอกสารการสอนชดุ วชิ าการบัญชีขนั้ กลาง 2 หนวยที่ 9-15 (พิมพครั้งที่ 2). (หนา 139-238). นนทบุร:ี มหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. สปุ รญิ ญา ชกุ ะวัฒน. (2546). การบญั ชีชน้ั กลาง 2 (พมิ พคร้ังที่ 5). กรงุ เทพฯ: มหาวิทยาลยั รามคําแหง. สรุ ศกั ดิ์ วาจาสทิ ธ์,ิ ธรี ะพล อรณุ ะกสกิ ร, ปฏินนั ท สนั ตเิ มทนดี ล, สถาพร ลิ้มมณี, ไพฑรู ย นาคฉํ่า, สุริยกานต ชยั เนตร, และนมิ ล เรืองตอื้ . (2548). ประมวลกฎหมาย แพง และพาณชิ ย บรรพ 1-6. กรงุ เทพฯ: วิญูชน. _______. (2547). พระราชบญั ญตั ิ บริษัทมหาชน พ.ศ. 2535 แกไ ขเพ่ิมเตมิ พ.ศ. 2544. กรุงเทพฯ: วิญชู น. สรุ ยิ ุ เมืองขุนรอง. (ม.ป.ป.). การบัญชหี างหุน สวนบรษิ ทั และการรวมคา (พิมพค รงั้ ที่ 3). กรงุ เทพฯ: ธนาเพรส แอนด กราฟฟค . สวุ รรณา อินคลา ย. (2547). การบัญชีการเงนิ . กรุงเทพฯ: แอคควิ เรทเพรส. 370

373 อรณุ ี อยา งธารา, อรสา วีระประดิษฐ, ณัฏฐพร เหลาธรรมทัศน, และวภิ าดา ตันตปิ ระภา. (2546). การบญั ชกี ารเงนิ (พมิ พค ร้ังท่ี 13). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร. องั คณา นุตยกุล. (2547). บญั ชชี ั้นกลาง 2 (พิมพคร้งั ท่ี 4). กรุงเทพฯ: มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สวนดสุ ติ . องั ครตั น เพรียบจริยวัฒน. (2547). มาตรฐานการบญั ชี สาระสาํ คญั และตัวอยางการเปด เผย ขอ มลู ธันวาคม 2546. กรงุ เทพฯ: ตลาดหลักทรพั ยแ หง ประเทศไทย. อิสรยี  โชวว วิ ฒั นา. (2547). การบัญชีช้ันกลาง 2. กรุงเทพฯ: ที พี เอ็น เพรส. Antle, Rick, & Garstka, Stanley J. (2002). Financial accounting. Ohio: RR Donnelley & Sons. Hoyle, Joe B., Schaefer, Thomas F., & Doupnik, Timothy S. (2000). Advanced accounting (6th ed.). New York: McGraw-Hill. Jeter, Debra C., & Chaney, Paul K. (2004). Advanced accounting (2nd ed.). New York: John Willey & Sons. King, Thomas E., Lembke, Valdean C., &Smith, John H. J.J. (2001), Financial accounting (2nd ed.). New York: John Willey & Sons. Marshall, David H., McManus, Wayne W., &Viele, Daniel F. (2002). Accounting what the numbers mean (5th ed.). New York: McGraw-Hill. Price, John Ellis, Haddock, Jr., M. David, &Brock, Horace R. (2003). College accounting (10th ed.). New York: McGraw-Hill. Schroeder, Richard G. & Clark, Myrtle W. (1998). Accounting theory text and readings (6thed.). New York: John Willey & Sons. 371

372 โดย นายกฤษฐนชนม์ หาระไชย