Instrukcja programu Mateusz

Niebieskie okienko wyświetlałoby uwagi wprowadzone przy wypożyczaniu pozycji: “Historia Polski 1914-2005” (patrz na pozycję kursora myszy!). W przypadku pozycji udostępnianych poprzez moduł Czytelnia program sam dopi- suje uwagę do danego wypożyczenia. Zawiera ona informację (poprzedzoną tekstem: CZY- TELNIA > ) o czasie udostępniania i oznaczeniu stanowiska. Uwagi do pozycji i danego jej wypożyczenia wyświetlane są przy zwrocie (uwagi do pozycji pozostaną widoczne także przy następnych jej zwrotach). 98

Uwagi do pozycji widoczne są także przy każdym jej wypożyczaniu. Można je także dopisywać, przeglądać w zakładce Historia modułu Różne (patrz rozdział 8.2). 99

3.2.2. Konta specjalne W programie oprócz kont czytelniczych, istnieją tzw. konta specjalne. Ich obsługa dostępna jest dla zalogowanych użytkowników 3 i 4 poziomu (Administrator, kierownik). Dzięki tym kontom możliwa jest szybka aktualizacja statusu danej pozycji. Jeśli np. dana pozycja wymaga naprawy u introligatora, „wypożyczamy” ją na konto U introligatora, jeśli wymaga podklejenia stron, naprawy okładki „wypożyczamy” ją na akonto Na zapleczu. Po- dobnie postępujemy w poważniejszych sytuacjach, kiedy np. książki nie można odnaleźć wpisujemy ją do czasu wyjaśnienia sprawy na konto Zagubione lub Skradzione. Informacja o zmianie statusu książki jest widoczna (podobnie jak przy zwykłym wypożyczeniu) w kata- logach komputerowych. Program obsługuje 10 rodzajów kont specjalnych. Aby obsługiwać konto specjalne, po wybraniu moduły Wypożyczanie zamiast sczy- tać kartę czytelnika naciskamy klawisz „C”. Po chwili pojawi się okienko, w którym wybie- ramy rodzaj konta specjalnego, z którego chcemy skorzystać. Przyciskiem DALEJ potwier- dzamy wybór. Konto specjalne prezentowane i obsługiwane jest podobnie do kont zwykłych. Przed- stawiana jest lista pozycji na koncie oraz historia „wypożyczeń”. Nie możliwe jest zabloko- wanie takiego konta, oraz edycja danych. Nie jest limitowana liczba wypożyczeń. Możliwe jest także wypożyczanie na takie konta pozycji zarezerwowanych. 100

Z prawej, dolnej strony ekranu znajdują się dodatkowe przyciski, pola do obsługi konta specjalnego. Przycisk AUTOM. AKTUALIZUJ STAN umożliwia usunięcie z kont specjalnych pozycji, które zostały w międzyczasie ubytkowane (decyzje potwierdzamy klikając TAK w dodatko- wym okienku, które wyświetli się po chwili). Postawienie znacznika w polu Dopisz pozycję ręcznie i kliknięcie WYKONAJ, umoż- liwia dopisanie do konta pozycji wg numeru inwentarzowego (obsługa okienka dopisywa- nia - identyczna jak przy ręcznym dopisywaniu „zwykłych” wypożyczeń patrz rozdział 2.12). 101

Postawienie znacznika w polu poniżej umożliwia przejście do okienka, z którego można przenosić wybrane pozycje do schowka bądź grupowo zwracać pozycje z konta. W tym celu wybieramy z rozwijanej listy poniżej sposób sortowania pozycji (wg kodu kre- skowego lub tytułu) i klikamy przycisk WYKONAJ. 102

W wyświetlonym okienku możemy kliknięciem zaznaczyć część pozycji (albo przyci- skiem ZAZNACZ WSZYSTKIE wybrać całą listę). Po wybraniu właściwego inwentarza, przyciskiem ZAZNACZONE UMIEŚĆ RÓWNIEŻ W SCHOWKU umieszczamy wybrane pozycje w schowku (obsługa schowka patrz rozdział 8.1.3). Przycisk ZWROT ZAZNACZONYCH umożliwia grupowy zwrot wszystkich pozycji. 103

3.2.3. Odbiór rezerwacji Okienko znajdujące się w prawym, dolnym rogu ekranu umożliwia kontrolę stanu re- zerwacji danego czytelnika. Podawana są w nim informacje o ilości:  zarezerwowanych przez danego czytelnika pozycji,  pozycji zarezerwowanych przez danego czytelnika, które są zwrócone, ale inni czy- telnicy są pierwsi w kolejce do odbioru rezerwacji,  zarezerwowanych przez danego czytelnika pozycji czekających na odbiór. Brak rezerwacji. Zarezerwowane cztery pozycje, jedna z nich została ona zwrócona, czytelnik nie jest pierwszy w kolejce. Zarezerwowana jedna pozycja, została ona zwrócona, czytelnik jest pierwszy w kolejce. Sczytanie karty czytelnika z zarezerwowaną pozycją do odbioru powoduje zmianę koloru okienka (z szarego na zielony). Żeby ustalić tytuły pozycji do odbiory klikamy przycisk CO. 104

Wyświetli się wtedy lista pozycji do odbioru (we wszystkich placówkach danej biblio- teki). Listę zamykamy przyciskiem UKRYJ. Znajdujący się obok przycisk EDYTUJ umożliwia edycję rezerwacji. 105

Szczegółowa obsługa okienka patrz rozdział 2.8. Przycisk USUNIĘTE umożliwia wyświetlenie historii rezerwacji danego czytelnika. W kolejnych kolumnach podawane są szczegółowe informacje na temat rezerwacji i sposobu jej realizacji. Okienko zamykamy przyciskiem ZAMKNIJ. 106

Kliknięcie przycisku LIMIT spowoduje wyświetlenie okienka z informacją o maksymal- nej ilości rezerwacji, którą dany czytelnik może jednocześnie aktywować. 107

Wysokość limitu zależy od ustawień w panelu administracja (patrz rozdział 6.1.10). Możliwe jest ustawienie jednakowego maksymalnego pułapu dla wszystkich czytelników. Można również wybrać opcję uzależniającą limit od ilości odebranych rezerwacji. W tym przypadku: Limit = 10 – A – B + (C / (D+ A + B)) Gdzie:  A – ilość nieodebranych zamówień,  B – ilość rezerwacji powiadomionych za pomocą sms-u, po czym skasowanych,  C – ilość odebranych rezerwacji,  D – ilość rezerwacji nieodebranych w terminie. Zakładamy, że limit nie może być mniejszy niż 3 i większy niż 50. Czytelnik może nie odebrać: trzech zamówień, trzech rezerwacji powiadomionych za pomocą sms-u, pięciu re- zerwacji powiadomionych emailem). Próba wypożyczenia pozycji zarezerwowanej przez innego czytelnika spowoduje wy- świetlenie komunikatu o odmowie operacji. 108

Natomiast, kiedy wypożyczamy zarezerwowaną pozycje na właściwe konto, wyświetli się okienko realizacji rezerwacji, z informacją o usunięciu danego czytelnika z kolejki. 109

3.2.4. Przenoszenie rezerwacji Jeśli czytelnik ma do odbioru więcej rezerwacji niż może zrealizować, istnieje możli- wość przeniesienia rezerwacji na konto biblioteczne innej osoby (i odebrania przez nią za- rezerwowanej pozycji). Wymagane jest jednak posiadanie przez czytelnika karty bibliotecz- nej tej osoby. Przy próbie wypożyczenia takiej pozycji wyświetlone zostanie okienko, z komunika- tem o odmowie wypożyczenia i z zapytaniem czy chcemy przenieść rezerwacje na inną kartę. Jeśli potwierdzimy, wyświetli się kolejne okienko. Sczytujemy w nim kartę osoby, na któ- rej konto chcemy przenieść rezerwację, decyzję potwierdzamy klikając przycisk OK. 110

Po chwili wyświetli się kolejne okienko z nazwiskiem tej osoby. W okienku tym potwier- dzamy decyzję klikając przycisk TAK. Po chwili rezerwacja zostaje przepisana/przeniesiona na to konto. 111

3.3. Zwrot wypożyczeń Aby dokonać zwrotu należy po wywołaniu konta czytelnika sczytać kod kreskowy od- dawanej pozycji. Jeśli pozycja oddawana jest w terminie na górze ekranu na krótko wyświe- tla się na zielonym tle komunikat: ZWROT W TERMINIE. Pozycja przenoszona jest do Hi- storii. Okienko informacyjne (ZWROT W TERMINIE), samo ginie z ekranu po około pięciu sekundach. Jeśli oddawana pozycja została zarezerwowana przez innego czytelnika, na ekranie pojawia się komunikat o sposobie postępowania. Informacje o książkach, na które są kolejki oczekujących znajdziemy w module Administracja (patrz rozdział 6.1.2). 112

Jeśli zwrotu pozycji dokonujemy w tym samym dniu, w którym została wypożyczona, wyświetli się informujący o tym komunikat. W tej sytuacji konieczne jest potwierdzenie ope- racji przyciskiem TAK. W szczególnych sytuacjach możliwe jest również przyjmowanie zwrotów poprzez zakładkę Zwrot bezwarunkowy (szczegółowy opis patrz rozdział 6.1.7). Opcja ta służy wyłącznie do usuwania zapisu o wypożyczeniu w sytuacji, gdy wypożyczony materiał bi- blioteczny nie został z jakiegokolwiek powodu zwrócony przez czytelnika a jego zobowią- zania wobec biblioteki zostały uregulowane. 113

3.3.1. Pozycje oddawane po terminie zwrotu Jeśli pozycja oddawana jest po upływie regulaminowego terminu, na czerwonym tle wyświetla się komunikat informujący o zwrocie po terminie, liczbie dni przetrzymania, oraz o wysokości należnej kary. Jednocześnie w polu uwag dotyczących czytelnika dopisana zostanie informacja o wysokości kary i inicjale operatora, który powinien ją pobrać. Wysokość kary jest ustawiana z poziomu Administracji i jest (może być) zależna od typu konta, wieku i zawodu czytelnika (patrz rozdział 6.1.14). W polu pod uwagami wyświetla się wysokość kary obliczona przez program, łącznie za wszystkie przetrzymane pozycje. 114

W celu odnotowania pobrania kary, należy kliknąć dwukrotnie na polu Uwagi doty- czące czytelnika. Wyświetli się wtedy okienko edycji uwag. W okienku zdefiniowane są przyciski:  Pobrano KARĘ;  Darowano KARĘ;  Do pobrania KARA. 115

Po kliknięciu jednego z nich wyświetli się okienko, w którym należy wpisać właściwą kwotę, następnie potwierdzić przyciskiem OK. Przyciskiem Wyczyść można skasować zawartość pola Edycja. Przyciskiem DOPISZ wprowadzamy uwagę (na stałe, bez możliwości usunięcia) do rubryki Uwagi dotyczące czytelnika. Do wprowadzonego tekstu zostanie automatycznie dopisane, kto (zalogowany operator), z jakiej placówki (symbol) i kiedy dopisał informację. 116

Dla uwagi Pobrano KARĘ dodatkowo wydrukowane zostanie, (jeśli jest zainstalo- wana drukarka termiczna) odpowiednie pokwitowanie dla czytelnika. Jeśli zostało wydruko- wane pokwitowanie program dopisze właściwą informację do zestawienia w module Kwita- riusz. Jeśli konto było zablokowane z powodu przetrzymania pozycji, po ich zwrocie klikamy przycisk ODBLOKUJ. 117

3.3.2. Zwrot bez karty Opcja ta umożliwia przyjęcie zwrotu wypożyczonej pozycji od osoby, która nie dys- ponuje kartą biblioteczną. Aby dokonać zwrotu należy na górnym pasku ekranu wybrać przycisk Tylko zwrot. Następnie należy sczytać kod kreskowy oddawanej pozycji. Po chwili jej dane wy- świetlą się w rubryce Co wypożycza(oddaje)?. Wtedy klikamy na przycisk ekranowy ZWROT BEZ KARTY. Wyświetli się wówczas ekran z danymi czytelnika i stanem jego konta, identyczny jak w module Wypożyczanie. Należy ponownie sczytać kod kreskowy oddawanej pozycji i po- stępować dalej jak przy zwykłym przyjmowaniu zwrotów. W tej opcji klawisz potwierdzający wypożyczanie nie jest aktywny, co zapobiega do- konywaniu wypożyczeń przez osoby nieuprawnione. 118

3.3.3. Zwrot pozycji dopisanych W przypadku zwrotu pozycji „ręcznie” dopisanych do konta czytelnika (podczas pro- cesu wdrażania SB Mateusz) należy kliknąć tytuł danej pozycji w tabeli Konto. Po chwili wyświetli się okienko, w którym wybieramy opcję ZWROT. W następnym okienku przyciskiem OK potwierdzamy decyzję. 119

3.3.4. Przenoszenie wypożyczeń na inne konto, ekwiwalenty i opłaty za zagubione pozycje Program umożliwia przeniesienie wypożyczonych pozycji na konto innej osoby oraz obsługę zwrotu książek, za które czytelnik przekazuje ekwiwalent lub równowartość pie- niężną. Dokładny opis tych funkcji wyświetla się po kliknięciu przycisku P/E, znajdującego się w nagłówku tabeli Konto. Dostęp do tych funkcji możliwy jest dla zalogowanego użyt- kownika z uprawnieniami kierownika lub administratora. Aby przenieść daną pozycję na inne konto, klikamy w tabeli Konto na oznaczający jej wypożyczenie wiersz i dalej trzymając przycisk myszki przyciskamy klawisz P (możemy być w trybie prolongata, nie jest konieczne posiadanie karty osoby, z konta której przeno- simy). Operacja ta jest możliwa tylko w sytuacji, w której termin zwrotu pozycji nie został przekroczony i nie ma na nią rezerwacji. 120

Po chwili wyświetli się okienko, w którym potwierdzamy decyzję. W następnym okienku sczytujemy kartę osoby, na której konto przenosimy daną pozycję. Po chwili pozycja zostanie przeniesiona. 121

Jeśli czytelnik zamiast wypożyczonej książki przyniesie w zamian inną pozycję (ekwi- walent) i zostanie on zaakceptowany, należy kliknąć w tabeli Konto na oznaczający jej wy- pożyczenie wiersz i dalej trzymając przycisk myszki nacisnąć klawisz E. Po chwili decyzję tę potwierdzamy w okienku. W wyniku przeprowadzonej operacji pozycja zostanie przeniesiona do schowka o nazwie: Pozycje, za które czytelnicy przekazali ekwiwalent. Jeśli uzbiera się odpowied- nia ilość takich pozycji w schowku, będzie można przygotować odpowiedni protokół i włą- czyć ekwiwalenty do zbiorów (patrz rozdział 8.1.4.3.3.). Jeśli dana pozycja była przetrzymana wyświetlony zostanie odpowiedni komunikat z przypomnieniem. 122

W podobny sposób uruchamiamy opcję zwrotu równowartości zagubionej, zniszczo- nej pozycji. W tym celu należy kliknąć w tabeli Konto na oznaczający jej wypożyczenie wiersz i dalej trzymając przycisk myszki nacisnąć klawisz F. Po chwili decyzję tę potwier- dzamy w okienku. W kolejnym okienku wpisujemy pobraną kwotę i zatwierdzamy przyciskiem OK. 123

Po chwili wydrukowane zostanie odpowiednie pokwitowanie, a pozycja zostanie przeniesiona na specjalne konto Zagubione. Wszystkie powyższe operacje zostaną odnotowane w historii wypożyczeń poprzez poprzedzenie inicjału operatora odpowiednim skrótem (PRZEN_ - przeniesiona, EKW_ - przyjęcie ekwiwalentu, EKWP_ - przyjęcie w rozliczeniu równowartości pozycji). 124

3.4. Prolongata Prolongowanie terminu zwrotu wypożyczonych pozycji możliwe jest zarówno po sczytaniu karty danego czytelnika w module Wypożyczenia jak i poprzez przycisk PROLON- GATA w module Czytelnicy. Ta druga metoda wymaga wcześniejszego odnalezienia da- nego czytelnika poprzez rubrykę Wyszukiwanie (patrz rozdział 2.3). W tabeli z nagłówkiem Konto wyświetlane są w kolejnych wierszach opisy pozycji wypożyczonych przez czytelnika. Aby dokonać prolongaty należy dwukrotnie kliknąć tytuł danej pozycji. 125

Nie można prolongować pozycji zarezerwowanych (wyróżnione są one ciemniejszym odcieniem żółtego koloru) oraz tych, których termin zwrotu już minął. W takich sytuacjach pojawia się okienko informujące o odmowie prolongaty. Nie można również prolongować pozycji, dla których przekroczony został 60 dniowy termin między wypożyczeniem a terminem zwrotu. W pozostałych przypadkach po chwili wyświetli się okienko PROLONGATA zawie- rające informację o tytule i dacie zwrotu danej pozycji. Dodatkowo program wyświetli infor- mację o maksymalnym dopuszczalnym terminie prolongaty. W kalendarzu należy kliknię- ciem wybrać datę nowego terminu zwrotu i potwierdzić ją przyciskiem ZATWIERDŹ. 126

W ostatniej kolumnie tabeli Konto wyświetli się wtedy data prolongowanego terminu zwrotu. W przypadku prolongaty pozycji „ręcznie” dopisanych do konta czytelnika (podczas procesu wdrażania SB Mateusz) należy kliknąć tytuł danej pozycji w tabeli Konto. Po chwili wyświetli się okienko, w którym wybieramy opcję PROLONGATA. Dalej postępujemy jak przy standardowym przedłużaniu terminu zwrotu. 3.5. Wypożyczanie i zwrot czasopism Program umożliwia również wypożyczanie pozycji nieoznaczonych kodem kresko- wym. Funkcja ta służy do rejestrowania wypożyczeń czasopism bieżących lub innych ma- teriałów bibliotecznych, które nie są zaopatrzone w nalepki z kodem kreskowym. W celu zarejestrowania takiego wypożyczenia należy z poziomu modułu Wypożyczanie sczytać kartę czytelnika i następnie kliknąć na przycisk Czasopisma znajdujący się na pasku na górze ekranu. 127

Obok danych czytelnika wyświetli wtedy się rubryka Pozycja nieoznaczona kodem kreskowym. Z listy poniżej wybieramy właściwy tytuł (rozwinięcie listy przyciskiem ROZWIŃ), wyświetli się on wtedy w polu Nazwa. Jeśli danego tytułu brak na liście, należy dopisać go w tym polu bezpośrednio. W polu Materiał wybieramy z rozwijanej listy odpowiednią wartość:  Czasopismo,  Płyta CD/DVD,  Książka, broszura,  Książka, literatura piękna dla dorosłych,  Książka, literatura piękna dla dzieci,  Mikroforma. W polu poniżej wybieramy TAK, jeśli dany materiał jest wydawnictwem ciągłym (i po- siada kolejną numerację w danym roku). W tej sytuacji aktywne stają się pola obok, w które wpisujemy numer oraz wybieramy z listy rok wydania. W polu Uwagi możemy dopisać do- datkową informację dotyczącą danego wypożyczenia. Z prawej strony znajduje się kalen- darz, na którym należy zaznaczyć termin zwrotu i potwierdzić klikając na przycisk WYPOŻYCZ. 128

Po zatwierdzeniu wypożyczenia pozycja zostaje wpisana do tabeli Konto. Jeśli dwa razy klikniemy w tej tabeli wypożyczoną poprzez moduł Czasopisma po- zycję, wyświetli się okienko wyboru. Określamy w nim czy chcemy zwrócić daną pozycję czy prolongować termin jej wypożyczenia. Po wybraniu opcji PROLONGATA, wyświetli się okienko, w którym określamy liczbę dni, o jaką przedłużony zostanie czas wypożyczenia danej pozycji. Zatwierdzamy przyciskiem OK. 129

Po chwili program poinformuje nas o „lokalnym” charakterze przeprowadzonej ope- racji (w związku z specyfiką wypożyczeń pozycji nieoznaczonych kodem kreskowym, infor- macja o prolongacie nie zostanie przesłana do innych placówek). Wybór opcji ZWROT w okienku wyboru umożliwia natomiast zwrócenie wypożyczonych pozycji. Operację potwierdzamy w okienku, które pojawi się po chwili. Przycisk WYPOŻYCZONE umożliwia przejrzenie listy wszystkich wypożyczonych, nieoz- naczonych kodem kreskowym materiałów. 130

Kliknięcie dowolnej pozycji na liście spowoduje wyświetlenie danych osoby, która wy- pożyczyła daną pozycję. Listę zamykamy przyciskiem ZAMKNIJ. 131

3.6. Udostępnianie zbiorów na miejscu Opcja ta służy do zliczania dziennej statystyki odwiedzin, udzielonych informacji oraz udostępniania na miejscu różnego rodzaju materiałów bibliotecznych. Ikony liczników znaj- dują się z prawej strony dolnego paska ekranu. Aby dodać wartość do licznika należy naprowadzić kursor myszki na odpowiednią ikonę i kliknąć lewy przycisk. Samo naprowadzenie kursora na ikonę powoduje wyświetlenie wartości licznika na środku dolnego paska ekranu. Korzystanie z liczników udostępniania na miejscu jest możliwe z poziomu większości modułów programu (wyjątkiem Administracja, Statystyka i Różne). Liczba aktywnych ikon i ich treść jest ustalana przez administratora systemu. Ilość wyświe- tlanych liczników na poszczególnych stacjach, nazwy przy wydruku statystyk ustawianie są z poziomu modułu Administracja. 132

3.7. Czytelnia Okno modułu Czytelnia podzielone jest na dwie części. W prawej części znajdują się panele udostępniania (działające wg podobnych zasad jak przy standardowym wypożycza- niu książek). Z lewej strony znajduje się tabela umożliwiająca uruchamianie i przypisywanie konkretnym czytelnikom stanowisk w czytelni. Klikając prawym przyciskiem myszki na sym- bole w tabeli możemy dodawać/likwidować poszczególne stanowiska (domyślny układ sta- nowisk ustawiany jest w module Administracja – patrz rozdział 6.1.10). Należy w miarę możliwości tak zaplanować układ w tabeli, żeby przypominał rzeczywiste rozstawienie sto- lików i stanowisk (numer oznacza osobny stolik, literami oznaczono miejsca przy nim). Udostępnienie pozycji w module Czytelnia wymaga sczytania karty danego czytel- nika. Jego dane i stan konta pojawią się po chwili na ekranie. 133

Następnie sczytujemy kod kreskowy z udostępnianej pozycji. Po chwili klikamy le- wym przyciskiem myszki właściwe stanowisko. Jego symbol powinien wyświetlić się powy- żej przycisku UDOSTĘPNIJ. Następnie klikamy ten przycisk. 134

Po chwili pozycja zostanie dopisana w tabelach: Konto oraz Pozycje udostępnione. W tej drugiej tabeli podana będzie informacja o dacie i godzinie udostępnienia oraz ozna- czeniu miejsca. Jednocześnie podświetlony zostanie symbol miejsca/stanowiska przypisa- nego danemu czytelnikowi. Jeśli czytelnik zwróci książkę należy kliknąć myszką właściwy wiersz w tabeli Pozy- cje udostępnione. 135

Po chwili wyświetli się okienko, w którym potwierdzamy operację. Pozycja zostanie usunięta z obu tabel, a informacja o niej trafi do historii wypożyczeń danego czytelnika. W uwagach do wypożyczenia w tym przypadku pojawi się (poprzedzona tekstem: CZYTELNIA > ) informacja o czasie udostępniania i oznaczeniu stanowiska. 136

Przez moduł Czytelni nie możemy udostępniać pozycji, na które są kolejki rezerwacji (zamówień). 137

3.8. Wypożyczanie bez stosowania kodów kreskowych Standardem jest wypożyczanie z zastosowaniem kodów kreskowych, ale dana bi- blioteka może również (przejściowo lub docelowo) zrezygnować z używania kodów kresko- wych. Możliwe jest wypożyczanie (i inne operacje) bez karty czytelnika i/lub bez odkodowa- nia zbiorów. Wypożyczanie bez karty czytelnika rozpoczynamy od kliknięcia ikonki Wypożycz. i po chwili ikonki Bez karty (dostępność tego przycisku zależy od ustawień zawartych w pliku licencji, standardowo nie jest on widoczny). Na środku ekranu wyświetli się wtedy okienko emulacji karty bibliotecznej. Należy wpisać nazwisko danego czytelnika i kliknąć SZUKAJ. Następnie zaznaczamy myszką nazwi- sko na liście wyników (kiedy mamy w bazie czytelników o identycznych nazwiskach, wybie- ramy właściwy wpis korzystając z danych adresowych widocznych na dole okienka). Na- stępnie naciskamy klawisz ENTER. 138

Po chwili otworzy się konto danego czytelnika. W podobny sposób można bez karty wywołać konto i/lub dane czytelnika w innych modułach programu (np. przy udostępnianiu internetu czy obsłudze czytelni). Jeśli mamy aktywną funkcję wypożyczania pozycji bez stosowania kodów kresko- wych to po wywołaniu konta danego czytelnika (z zastosowaniem karty bibliotecznej lub poprzez jej emulator) powinien być widoczny specjalny przycisk. Po jego kliknięciu pokaże się lista wyboru inwentarza oraz pole, w które należy wpi- sać numer inwentarzowy wypożyczanej pozycji. Kiedy wpiszemy właściwy numer klikamy przycisk SZUKAJ. 139

Wyświetlą się wtedy dane pozycji z tym numerem inwentarzowym i standardowy przycisk umożliwiający jej wypożyczenie. Jeśli wpisalibyśmy numer, którego nie ma w bazie pojawi się odpowiedni komunikat. Zwrot tak wypożyczonych pozycji przebiega identycznie jak pozycji dopisanych ręcznie. Na- leży kliknąć dwa razy lewym przyciskiem myszki na odpowiednim wierszu i wybrać przycisk ZWROT. 140

141

4. Katalog Moduł ten uruchamiamy klikając odpowiednią ikonkę na pasku. Umożliwia on prze- szukiwanie wszystkich katalogów biblioteki oraz dokonywanie rezerwacji. Po chwili wyświetli się główne okno modułu. Na samej górze w polu Placówki można z rozwijanej listy wybrać katalog, który chcemy przeszukać (domyślnie ustawiony jest kata- log placówki, w której pracujemy). Oprócz katalogów poszczególnych placówek dostępne mogą być również specjalne – wspólne bazy (bibliografii regionalnej, katalogi centralne, centralna baza czasopism etc.). Poniżej znajdują się przyciski, których kliknięcie zmienia sposób wyszukiwania. W zależności od potrzeb wybieramy: PROSTE, MNOGIE lub ZŁOŻONE (wyszukiwanie PROSTE wy- świetla się domyślnie). 142

4.1. Wyszukiwanie proste Najpierw należy wybrać z rozwijanej listy indeks, według którego będzie się odbywało wyszukiwanie (domyślnie ustawiony jest indeks tytułowy). Do wyboru są indeksy:  Autorski;  Kod kreskowy;  Nowości;  Pełnotekstowy (patrz 4.2);  Serie;  Słowo z tytułu;  Sygnatura;  Tematyczny;  Tytułowy;  Tytułowy – zawężony;  UKD;  UKD z początkiem;  Zawiera. Po wybraniu właściwego kryterium w pole poniżej należy wpisać szukaną wartość lub jej fragment i kliknąć znajdujący się obok przycisk SZUKAJ (nie dotyczy to sytuacji, w której wybraliśmy kryterium: Nowości – w tej sytuacji program od razu przedstawi listę wyników, uszeregowaną od najwyższego numeru inwentarzowego w dół). 143

Wyniki wyszukiwania wyświetlone zostaną w polu poniżej, wraz z liczbą wystąpień. Z listy tej należy wybrać właściwą pozycję kliknięciem myszki. Po wykonaniu tej czynności z prawej strony ekranu wyświetli się opis katalogowy wybranego opisu. Każdy opis zawiera dane bibliograficzne i biblioteczne wyszukanej pozycji oraz infor- macje o dostępności, wypożyczeniu (PIN osoby wypożyczającej, termin zwrotu, informacja o przetrzymaniu) oraz dokonanych rezerwacjach (PIN osoby rezerwującej, data ważności rezerwacji). Sygnatura książek została dodatkowo wyróżniona pogrubioną czcionką. Opis może być także uzupełniony o sygnatury i oznaczenia obrazkowe (patrz. 4.9. Sygnatury obrazkowe i graficzne oznaczenie nośnika), zestawienia tematyczne (patrz 4.8. Zestawienia tematyczne) i szczegółowe dane serii (patrz 4.10. Prezentacja pełnej informacji o seriach). 144

Wyświetlana jest również informacja o kodzie kreskowym i numerze inwentarzowym. Program obsługuje również kody kreskowe stosowane w innych systemach bibliotecznych (dlatego nie ma konieczności ich wymiany w momencie przejścia na SB Mateusz). Kody przejęte z innych systemów działają zamiennie z „Mateuszowymi”. Wyświetlanie elementów (pól i podpól) i sposób ich prezentacji jest uzależnione od rodzaju materiału. Program poznaje rodzaj materiału po analizie LDR-a, w każdym opisie. Jeśli rekord zawiera w odpowiednich polach spis treści i/lub tekst treści danej pozycji, pojawią się również odpowiednie odnośniki (Pokaż informacje o treści pozycji, Pokaż spis treści), po których kliknięciu wyświetlone zostanie pełna informacja. Możliwe jest również wybranie sposobu wyświetlania opisu. Właściwą opcję wybieramy z rozwijanej listy. Do wyboru poza „zwykłym” – pełnym opisem katalogowym (zawierającym skan okładki) są:  Pełen opis (bez okładki);  Widok dużej okładki (szczególnie przydatny przy przeglądaniu katalogu przez naj- młodszych czytelników);  Opis skrócony 1 (z informacją o dostępności);  Opis skrócony 2 (bez informacji o dostępności). 145

Dodatkowym oznaczeniem graficznym jest kolor ramki opisu. Pozycje wypożyczone mają ciemniejszy, bardzie wyrazisty odcień ramki od dostępnych, pozycje przetrzymane ob- ramowane są jeszcze bardziej intensywną ramką. Dla pozycji zarezerwowanych i czekają- cych na odbiór przydzielona jest barwa szara. Pozycja przetrzymana Pozycja wypożyczona Pozycja zwrócona, zarezerwowana (szary kolor) Pozycja dostępna 146

Jeśli liczba wystąpień danego wskazanego myszką wyniku wyszukiwaniu jest więk- sza od jednego (a więc więcej niż jeden rekord spełnia dany warunek) z prawej strony ekranu wyświetlone zostanie więcej opisów. Kursorem myszki przewijamy w tej sytuacji „stronę” tak, aby właściwy opis widoczny był na ekranie. Jeśli tych opisów było więcej niż 10, dla ułatwienia i przyśpieszenia wyszukiwania program wyświetla je dziesiątkami. Następną/poprzednia dziesiątkę wybieramy klikając przyciski WSTECZ, DALEJ albo wybierając z rozwijanej listy między przyciskami właściwą „stronę”. 147