Instrukcja programu Mateusz

2.7. Ponaglenie W polu Ponaglenia wyświetlane są informacje o wysłanych monitach i telefonicznych ponagleniach dotyczących danego czytelnika. Przyciskiem z prawej strony otwieramy okienko uwag i monitów. Z rozwijanej listy wybieramy ilość wysłanych monitów i wykonanych telefonów z po- nagleniami. (wartości te można skasować klikając przycisk ZERUJ). Po wydrukowaniu moni- tów do wysłania program sam zwiększa wartość w polu Wysłanych monitów. W polu uwagi można wpisać informacje dotyczącą czytelnika, (ale widoczną tylko w placówkach obsługiwanych przez dany serwer lokalny – w przeciwieństwie do uwag wpisa- nych w polu Edycja bazy czytelników - widocznych w wszystkich placówkach danej biblio- teki – patrz rozdział 2.2) Przycisk PODPISZ dodaje do uwag dane operatora i czas wprowa- dzenia uwagi. Przycisk WPROWADŹ zatwierdza zmiany. Do pola uwagi dopisuje się automatycznie treść wiadomości SMS wysłanych (po- przez bramkę SMS) do danego czytelnika. 48

49

2.8. Rezerwacja W polu tym znajduje się licznik pozycji zarezerwowanych przez czytelnika oraz przy- cisk EDYTUJ, którego klikniecie skutkuje wyświetleniem okna z listą pozycji zarezerwowanych przez czytelnika. Klawisz jest aktywny tylko, jeżeli są jakieś zarezerwowane pozycje. Przy każdej pozycji na liście znajduje się data, do której obowiązuje rezerwacja. Jeśli termin ten nie zostanie przedłużony lub czytelnik przed jego upływem nie wypożyczy danej pozycji, rezerwacja zostanie automatycznie skasowana. Kliknięcie na znacznik znajdujący się po lewej stronie każdej pozycji powoduje akty- wowanie klawiszy znajdujących się pod listą, które umożliwiają usunięcie (przycisk USUNĄĆ) rezerwacji bądź jej przedłużenie. 50

Aby przedłużyć rezerwację należy zaznaczyć okres przedłużenia (miesiąc, dwa mie- siące lub trzy miesiące) i kliknąć na przycisk ZATWIERDŹ. Poniżej wyświetla się informacja o powiadomieniach wysłanych czytelnikowi (jeśli aktywował odpowiednia funkcję), oraz miej- scu czytelnika w kolejce rezerwacji na dana książkę. Okno rezerwacji zamykamy klikając na przycisk ZAMKNIJ. 2.9. Szybkie przejście do prolongaty Opcja ta umożliwia przejście do okna wypożyczeń w trybie prolongata (bez możliwo- ści wypożyczania). W tym celu należy odszukać nazwisko danego czytelnika (patrz rozdział 2.3) i po wyświetleniu jego danych kliknąć przycisk PROLONGATA (prolongowanie pozycji w tym oknie patrz rozdział 3.4). 51

2.10. Nakładanie i zdejmowanie blokad w module Czytelnicy Jeżeli czytelnik nie przestrzega regulaminu jego konto zostaje zablokowane, auto- matycznie lub ręcznie. Informacje o stanie konta niesie pole Konto: Konto aktywne, bez blokad. W celu nałożenia blokady należy kliknąć przycisk ZABLOKUJ. Po chwili wyświetli się okienko, w którym potwierdzamy operację. Następnie w okienku Ustawienie blokady, określamy typ blokady. Klikniecie przy- cisku NIE (blokada WEB) blokuje tylko możliwość korzystania z internetu przez danego czy- telnika (nie jest możliwe przypisanie mu stanowiska w module Internet, wyświetla się w 52

takiej sytuacji informacja o zablokowaniu konta). Kliknięcie przycisku TAK blokuje zarówno możliwość wypożyczania, jak i korzystania z internetu. Po chwili wyświetli się okienko informujące o nałożeniu blokady. Możliwe jest również w analogiczny sposób, nakładanie pełnej blokady na konto z nałożoną już blokadą WEB. Nakładanie pełnej blokady możliwe jest również z modułu Wypożyczania (patrz roz- dział 3.1), nakładanie blokady WEB umożliwia także moduł Internet (patrz rozdział 5). Aby zdjąć blokadę poprzez moduł Czytelnicy (opcja dostępna dla administratora i kierownika) należy kliknąć przycisk ODBLOKUJ, następnie wybrać w okienku czy zdejmujemy blokadę całkowicie (przycisk TAK), czy pozostawimy blokadę WEB (przycisk NIE), możemy również zrezygnować i pozostawić konto zablokowane (przycisk ANULUJ). Operatorzy wybrani i upoważnieni przez kierownika (oraz oczywiście kierownik i ad- ministrator) mogą zdejmować blokadę poprzez moduł Wypożyczania - po sczytaniu karty danego czytelnika. Informacja o typie blokady i nazwie placówki, w której została nałożona wyświetlane są w polu Konto. Konto z założona blokadą ręczną. Blokadę nałożyła placówka nr 17. 53

Konto zablokowane przez program. Nałożona blokada WEB (internetowa). UWAGA: 1. Poza placówką zakładającą blokadę odblokowania konta może dokonać tylko ad- ministrator systemu. 2. Program posiada możliwość automatycznego blokowania konta. Następuje ono po przekroczeniu przez czytelnika jednego z dwóch parametrów: - liczby książek przetrzymanych; - liczby dni przetrzymania dowolnej książki. Wielkość tych parametrów jest ustalana przez administratora systemu. W tym przy- padku odblokowanie konta następuje automatyczne po oddaniu przetrzymanych po- zycji. Należy jednak po przyjęciu zwrotów ponownie sczytać kartę czytelnika w celu aktualizacji danych w systemie. 2.11. Stan aktualny wraz z historią wypożyczeń Po kliknięciu w przycisk WYŚWIETL zostanie wyświetlone okno z aktualnym stanem konta i historią wypożyczeń. Klawisze w nagłówkach tabel służą do ich sortowania. W odróżnieniu do tabeli z mo- dułu Wypożyczanie podane są także informację o operatorach obsługujących dany zwrot/wypożyczenie (w kolumnach: kto wypożyczył i kto prolongował). 54

Poza zwykłymi wpisami (identyfikator osoby zalogowanej do systemu - dla standarto- wych operacji wypożyczania, zwrotu i prolongaty) podawane są także informację o specjal- nych typach operacji. W takich przypadkach identyfikator poprzedzony jest oznaczeniem:  BZP_ - przy zwrocie dokonanym z poziomu administracji (patrz rozdział 6.1.7) ,  RĘCZNIE_ - dla wypożyczeń dopisanych ręcznie (patrz rozdział 2.12),  PRZEN_ - dla wypożyczeń przeniesionych z innego konta,  EKW_ - dla pozycji zdjętych z konta po przekazaniu przez czytelnika ekwiwa- lentu,  EKWP_ - dla pozycji zdjętych z konta po zapłaceniu równowartości ceny (patrz rozdział 3.3.4). (np. wpis RĘCZNIE_Admin informuje ręcznym dopisaniu wypożyczenia przez Admin-a, BZP_MarcinO o informuje o zwrocie dokonanym z poziomu Administracji programu przez operatora). W sytuacji, w której czytelnik sam, poprzez internet dokonał prolongaty danej pozycji w odpowiedniej kolumnie pojawi się wpis - Przez_WWW. 55

2.12. Ręczne dopisywanie wypożyczeń Opcja ręcznego dopisywania wypożyczeń bez użycia kodu kreskowego służy wyłącz- nie do nanoszenia wypożyczeń na konto czytelnika z tradycyjnych kartotek kartkowych przed uruchomieniem systemu w danej placówce. Po ustawieniu przez administratora do- stępności tej funkcji (patrz rozdział 6.1.10), z prawej dolnej strony ekranu wyświetlany jest dodatkowy przycisk DOPISZ. Aby dopisać wypożyczenie należy najpierw odszukać nazwisko danego czytelnika (patrz rozdział 2.3) i po wyświetleniu jego danych kliknąć przycisk DOPISZ. Po chwili wyświetli się okno z nagłówkiem PRZENOSZENIE WYPOŻYCZEŃ KARTKOWYCH. W okienku tym należy wprowadzić w odpowiednią rubrykę numer inwentarzowy wybranej po- zycji i nacisnąć przycisk SZUKAJ. 56

Wyświetli się wtedy krótki opis wybranej pozycji (pole 245 formatu MARC 21). Po sprawdzeniu zgodności treści pola z kartą książki należy wybrać okres wypożyczenia (do- myślnie zaznaczony jest okres 30-dniowy) oraz datę wypożyczenia (można skorzystać z rozwijalnego kalendarza lub wpisać ręcznie w formacie rrrr-mm-dd). Po wykonaniu tych czynności należy kliknąć na przycisk WPROWADŹ. Wypożyczona pozycja zostanie wyświetlona w tabeli Konto. 57

Tabelka Konto zawiera informacje o pozycjach aktualnie wypożyczonych przez czy- telnika. Żółte klawisze TYTUŁ, PLACÓWKA, OD DNIA, DO DNIA służą do posortowania pozycji. Obok rubryki TYTUŁ znajduje się kwadrat z znacznikiem v. Usunięcie tego znacznika powoduje wyświetlenie tylko tych pozycji, które zostały wypożyczone/dopisane w danej placówce. Mo- żemy teraz dopisać następną pozycję wpisując jej numer inwentarzowy i powtarzając całą operację albo zamknąć okienko klikając na przycisk KONIEC (lub klawisz Esc na klawiaturze). Jeśli dana baza nie zawiera pozycji z wpisanym numerem inwentarzowym wyświe- tlony zostanie odpowiedni komunikat. Jeżeli chcemy korzystać z bazy innej niż domyślna dla danej instalacji należy wpisać jej nazwę w polu Podwiązana baza i potwierdzić znajdującym się obok klawiszem. 58

2.13. Obsługa sms Z poziomu programu można włączyć/wyłączyć usługę powiadamiania o rezerwa- cjach. Dodatkowo można wysyłać wiadomość SMS o dowolnej wpisanej przez operatora treści (informacja o konieczności oddania pozycji, informacja o dokumencie pomyłkowo zo- stawionym przez czytelnika w bibliotece/książce, wyjaśnienie niejasności dotyczących za- gubionej przez czytelnika pozycji etc.). W oknie edycji bazy czytelników wybieramy znacznikiem operację, którą chcemy za- stosować dla danego czytelnika (Test numeru, Bramka SMS, Powiadamianie powiąż z, Wyłącz powiadamianie). 2.13.1. Test numeru Jeśli zaznaczyliśmy opcję Test numeru, znajdującą się poniżej strzałką wybieramy numer telefonu, którego ona dotyczy. Po chwili wyświetli się komunikat o wysłaniu testowej wiadomości. Wiadomość ta zbudowana jest wg szablonu: „Ten numer został podany przy zapisie czytelnika. Jeżeli nastąpiła pomyłka prosimy o kontakt tel.\" 59

60

2.13.2. Aktywacja/dezaktywacja powiadamiania Jeśli zaznaczyliśmy opcję Powiadamianie powiąż z, znajdującą się poniżej strzałką wybieramy numer telefonu, którego ona dotyczy (przed włączeniem aktywacji program sprawdza czy na ten numer nie wyłączono już wcześniej tej usługi). Po chwili wyświetli się komunikat o włączeniu funkcji powiadamiania na telefon komórkowy, a czytelnik otrzyma odpowiedni SMS. Wiadomość ta zbudowana jest wg szablonu: „Ten numer telefonu został powiązany z karta biblioteczna mająca PIN=999999999. Na telefon będą przychodziły m.in. informacje SMS o rezerwacjach\". W podobny sposób funkcjonuje opcja Wyłącz powiadamianie. Po jej wybraniu i za- znaczeniu numeru, na który ma zostać wysłany SMS, potwierdzamy decyzję w okienku. Po chwili wyświetli się komunikat o wyłączeniu funkcji powiadamiania na telefon ko- mórkowy, a czytelnik otrzyma odpowiedni SMS. 61

2.13.3. Bramka SMS Po wybraniu opcji Bramka SMS wyświetla się dodatkowe okienko, w które wpisujemy treść wiadomości. Jej maksymalna długość to 160 znaków (program na bieżąco podaje ilość pozostałych jeszcze znaków). Jeśli wysyłamy wiadomości o identycznej/podobnej treści mo- żemy jedną z nich (wzorcową) zapamiętać – przyciskiem ZAPISZ i przy tworzeniu SMS dla innego czytelnika wczytać ją przyciskiem WCZYTAJ. Po zaznaczeniu numeru, na który ma zostać wysłany SMS, wyświe- tli się informacja o wykonaniu ope- racji. Znajdujący się w okienku Treść wiadomości SMS przycisk WYSŁANE umożliwia kon- trolę SMS wysyłanych przez placówkę (Dane prezentowane są w kolumnach: Kiedy, Kto, Gdzie, Treść wiadomości, Status). 62

Wybranie przycisku SMS znajdu- jącego się obok adresu czytelnika umożliwia wyświetlenie analo- gicznej tabeli, ale ograniczonej do wiadomości wysyłanych na jego numer. Przy każdej wiadomości widzimy jej stan (np. CZEKA NA SERWERZE). Należy informować czytelników, że zgodnie z zawartą umową operator gwarantuje, iż w przypadku wyłączo- nego telefonu przez minimum 12 godzin będą podejmowane próby wysłania wiadomości, – ale nie ma obowiązku robić tego dłużej! Treść wiadomości SMS wysła- nych (poprzez bramkę SMS) do danego czytelnika dopisuje się automatycznie do uwag powiąza- nych z jego kontem. 63

Możliwe jest także wysyłanie „standardowych” (generowanych przez program) moni- tów. Tekst wiadomości zawiera informacje o numerach inwentarzowych książek oraz prośbę o ich zwrócenie. Adres placówki w smsie jest pobierany z modułu wysyłki standardowych monitów (PRZETRZYMANE). Wiadomość tworzona jest po klik- nięciu przycisku STANDAR- DOWY TEKST. Wysyłamy ją identycznie jak zwykłe wiadomo- ści sms, klikając przycisk znajdu- jący się przy wybrany numerze telefonu. Klikając w tym miejscu zamie- niamy w tekście powiadomienia słowo „książki” na „pozycji. Treści takiego sms-a nie można edytować. Można go utworzyć tylko dla osób zale- gających z wypożyczeniami. Wysłanie (generowanych przez SB Mateusz) wiadomości powo- duje zwiększenie licznika moni- tów o 1 (monit sms-owy jest trak- towany identycznie jak wysyłany listownie). 64

SB Mateusz umożliwia również wczytanie i wykorzystanie listy czytelników zapamiętanych w zakładce Przetrzymane (moduł Statystyka – patrz 7.6. Przetrzymane). Klikamy przycisk NASI ULUBIEŃCY. Po chwili w panelu wyszukiwania wyświetlą się nazwiska czytelni- ków zapamiętane w zakładce Przetrzymane (moduł Statystyka) Teraz wystarczy wybrać Z listy nazwisko czytelnika przetrzymującego wypożyczone pozycje. Następnie postępujemy tak jak przy wysyłaniu zwykłych wiado- mości (automatycznie lub ręcz- nie wprowadzamy do pola odpo- wiednią treść i wysyłamy ją klika- jąc przycisk SMS). 65

Jeżeli w tym polu jest wstawiony znacznik to po wysłaniu sms-a do danej osoby, jej nazwisko zostanie usunięte z listy. Klikając ten przycisk prawym przyciskiem myszki spowodujemy skasowanie całej zapamiętanej listy. Jeśli lista czytelników nie została utworzona (lub została skaso- wana) to po wciśnięciu przycisku NASI ULUBIEŃCY wyświetli się odpowiednia informacja. 66

2.14. Inne dostępne funkcje Czytelnicy wyświetleni w tabeli znajdującej się w centralnej części ekranu dla ułatwie- nia są pokolorowani w zależności od posiadanego rodzaju konta. Jeśli czytelnik odwiedzi bibliotekę w dniu swoich urodzin program zasygnalizuje ten fakt obrazkiem róży widocznym w module udostępniania. Dodatkowo wydruk z informacją o stanie konta zawierał będzie życzenia urodzinowe. 67

Znajdujący się obok pola Płeć - przycisk WYMUŚ WYMIANĘ służy usunięciu nieprawi- dłowości w zapisie wypożyczeń danego czytelnika. Wymusza ponowne przesłanie wszystkich wypożyczeń wykonanych przez czytelnika w tej placówce na serwer centralny. 68

2.14.1. Obliczanie opłaty Przycisk OBLICZ OPŁATĘ umożliwia sprawdzenie, jaki jest aktualny stan opłat za prze- trzymanie wypożyczonych w danej placówce pozycji. Po jego kliknięciu wyświetli się odpowiedni komunikat. 2.14.2. Wypisywanie czytelników z biblioteki Aby wypisać danego czytelnika z biblioteki należy najpierw odszukać jego nazwisko (patrz 2.3) i po wyświetleniu jego danych kliknąć przycisk WYPISZ znajdujący się na dole ekranu. Opcja ta jest dostępna dla użytkowników 3 i 4 poziomu (kierownik, administrator). Decyzję tę należy potwierdzić w dwóch kolejnych okienkach. 69

Po chwili wyświetlone zostanie okienko informujące o przeprowadzeniu operacji. 70

2.14.3. Scalanie danych czytelników Jeśli dany czytelnik został zapisany dwa razy do biblioteki istnieje możliwość scalenia wpisów. Opcja ta jest dostępna dla użytkowników 2, 3 i 4 poziomu (upoważniony operator, kierownik oraz administrator). Dla łatwiejszego odnalezienia zdublowanych wpisów kolorem żółtym oznaczone są powtarzające się nazwiska i imiona czytelników. Dodatkowym ułatwie- niem jest także możliwość wyszukiwania w module Czytelnicy podwójnych wpisów (wg identycznych imion, nazwisk i daty urodzenia) po wybraniu w panelu wyszukiwania kategorii Dubelty – scalanie lub Dubelty (bez daty) – scalanie. Operację scalenia rozpoczynamy kliknięciem przycisku SCAL znajdującego się na dole ekranu. Jest on widoczny, jeżeli z poziomu administracji włączymy dopisywanie ręczne pozycji. Po chwili wyświetli się tabela Scalani czytelnicy. Tabela składa się z dwóch wierszy. Obok ostatniej kolumny znajduje się przycisk, którego kliknięcie wybiera jeden z wierszy. Domyślnie jeden z przycisków jest już wciśnięty. Po odnalezieniu (i wyróżnieniu) nazwiska pierwszego czytelnika, którego konto zamierzamy scalić z innym, klikamy przycisk PRZEPISZ WYBRANEGO. 71

Po chwili w wybranym wierszu tabeli pojawią się jego dane (w kolumnach kolejno: nazwisko, imię, numer karty, PIN karty, ilość pozycji aktualnie wypożyczonych, ilość pozycji w historii). Następnie, należy odnaleźć (i wyróżnić) nazwisko drugiego czytelnika, którego konto zamierzamy scalić, wybrać przyciskiem drugi z wierszy i ponownie kliknąć przycisk PRZEPISZ WYBRANEGO. 72

Dane drugiej osoby pojawią się wtedy aktywnym wierszu. Konto czytelnika związane z wierszem wyróżnionym pomarańczowym kolorem zostaje ustawione, jako nadrzędne przy scalaniu (do niego zostaną przeniesione informację z drugiego konta). Przyciskiem SCAL DANE rozpoczynamy scalanie wpisów. Przycisk WYJDŹ umożliwia rezygnację z operacji. Procedura jest nieodwracalna, dlatego program wyświetli jeszcze dwa okienka, w których potwierdzamy decyzję. 73

Jeśli oba konta mają taki sam PIN scalanie nie jest możliwe. W tej sytuacji przyciskiem USUŃ ZDUBLOWANEGO CZYTELNIKA możemy skasować wybrany wpis. Po chwili wyświetli się okienko, w którym należy potwierdzić decyzję. 74

2.14.4. Ułatwienie edycji adresu, współpraca z bazą kodów Po przejściu kursorem do pola Ulica (miejscowość) uaktywni się okno bazy kodów pocztowych. Jeśli w polu Miasto (poczta) wpisaliśmy wcześniej nazwę miejscowości (lub była tam wartość domyślna - właściwa dla danej biblioteki) to okno kodów zawierać będzie listę ulic z tego miasta. Wprowadzenie części nazwy ograniczy listę do rozpoczynających się od podanych liter nazw miejscowości. W podobny sposób lista wyników ograniczana jest przez podanie fragmentu nazwy ulicy. Sposób sortowania wyświetlonych danych można ustawić wybierając właściwą opcję w polu Sortuj po (ulicy lub miejscowości). Baza zawiera informacje o dzielnicy, powiecie, gminie, województwie. Wstawienie znacznika w polu Usuń rozszerzenie umożliwia pominięcie nazwy dodatkowej (np. nazwy dzielnicy). 75

Po wybraniu myszką właściwej pozycji na liście klikamy przycisk PRZEPISZ WARTOŚCI. Po chwili program zamknie okno i wprowadzi wybrane wartości w pola Ulica (miejsco- wość) i Kod pocztowy. 76

2.14.4.1. Edycja bazy adresowej Biblioteki posiadające bazę adresów mogą ją modyfikować (dopisywać nowe wartości). Pozostałe instytucje mogą utworzyć bazę i wypełnić ją danymi. Funkcja edycji dostępna jest po kliknięciu przycisku BAZA. Tym przyciskiem uruchamiamy edycję bazy adresowej. Po chwili wyświetli się panel umożliwiający modyfikację. Jeżeli baza zawiera wpisy mo- żemy je przeglądać klikając przyciski „strzałek”. Wybrany wpis możemy skaso- wać. Decyzję potwierdzamy w okienku, które wyświetli się po chwili. Jeżeli chcemy wprowadzić nową wartość do bazy klikamy przycisk WYCZYŚĆ POLA, następnie wprowadzamy dane adresowe. Przyciskiem WPROWADŹ DO BAZY zapisujemy nowy wpis. 77

Ten przycisk „czyści” zawartość pól. Zapisujemy nowy wpis Wypełniamy pola Przy dodawaniu wielu wpisów należy skorzystać z możliwości zapamiętania tych pól, któ- rych wartości się powtarzają. Wprowadzamy „stałe” elementy „Zapamiętujemy” je. Przy wprowadzaniu kolejnych wpisów, klikamy przycisk WCZYTAJ WSTĘPNE WARTOŚCI i pojawią się one w właściwych polach. Teraz wystarczy wypełnić pole Ulica (miejscowość) oraz Uwagę dotyczącą numeracji i kliknąć przycisk WPROWADŹ DO BAZY. Powyższą procedurę powtarzamy dla wszystkich wpisów mających wspólne (zapamiętane przez SB Mateusz) elementy. 78

3. Obsługa wypożyczeń i zwrotów Po kliknięciu na przycisk Wypożyczanie na górnym pasku ekranu należy sczytać kod kreskowy z karty czytelnika (po zalogowaniu się do modułu udostępniania, program domyślnie również otwiera się w tym trybie). UWAGA: Zarejestrowanie wypożyczenia w normalnym trybie pracy programu bez użycia karty nie jest możliwe. Po sczytaniu karty czytelnika, w lewym górnym rogu ekranu wyświetlają się jego dane oraz informacje o koncie (nr karty, PIN, typ konta). 3.1. Informacje ogólne Jeśli czytelnik zgłosił się po raz pierwszy w danym roku, z prawej strony danych o koncie wyświetla się czerwony migający znak. Znak ten sygnalizuje konieczność sprawdze- nia aktualności danych osobowych czytelnika. Jeśli zajdzie konieczność aktualizacji danych, należy kliknąć na przycisk ekranowy EDYTUJ, aby przejść do modułu Czytelnicy i wyświetlić formularz z danymi. Po wprowadzeniu zmian należy je zatwierdzić przyciskiem znajdującym się poniżej formularza. Sprawdzenia aktualności danych dokonuje się tylko w pierwszej pla- cówce, którą czytelnik odwiedził po nowym roku. 79

Obok przycisku edycji danych znajduje się przycisk służący do blokowania konta czy- telnika. Kliknięcie przycisku spowoduje wyświetlenie okienka, w którym potwierdzamy de- cyzję. Po zablokowaniu konta dane czytelnika wyświetlane są na czerwonym tle, natomiast przycisk służący do blokowania zamienia się na przycisk z napisem ODBLOKUJ. Przycisk ten jest aktywny tylko w placówce, która założyła blokadę. Kliknięcie przycisku spowoduje wy- świetlenie okienka, w którym potwierdzamy decyzję o odblokowaniu konta. Opcja ta jest dostępna tylko dla użytkowników 2, 3 i 4 poziomu (administrator, kie- rownik, operator upoważniony przez kierownika). 80

Przycisk KASA umożliwia wyświetlenie okienka rozliczeń (obsługa okienka patrz roz- dział 3.3.1). Obok przycisku EDYTUJ znajduje się przycisk, którego kliknięcie wyświetla okienko monitów i uwag (obsługa okienka patrz rozdział 2.7). 81

3.1.1. Tabela pozycji wypożyczonych Poniżej znajduje się tabela z nagłówkiem Konto, w której wyświetlane są w kolejnych wierszach opisy pozycji wypożyczonych przez czytelnika. Pozycje wyróżnione kolorem żół- tym w tabeli to pozycje z bieżącej placówki. Tabela zawiera następujące kolumny:  Tytuł (zawartość pola 245 formatu MARC 21),  Placówka (symbol placówki, w której dokonano wypożyczenia),  Od dnia (data wypożyczenia),  Do dnia (data przewidywanego zwrotu),  Prolongata (data prolongaty). Program oferuje możliwość sortowania zapisanych na koncie pozycji. W celu wyboru kryterium sortowania należy kliknąć na odpowiednią rubrykę w główce tabeli. 82

Obok rubryki TYTUŁ znajduje się kwadrat z znacznikiem v. Usunięcie tego znacznika powoduje wyświetlenie tylko tych pozycji, które zostały wypożyczone w danej placówce. Dwukrotne kliknięcie wybranego wiersza w tabeli Konto umożliwia prolongowanie danej pozycji (patrz rozdział 3.4). W przypadku pozycji wypożyczanych bez kodu kresko- wego (czasopisma, dodatkowe płyty CD etc.) umożliwia prolongatę lub zwrot danej pozycji (patrz rozdział 3.5). Przycisk K/S włącza/wyłącza wyświetlanie dodatkowych informacji. Po jego włączeniu, kliknięcie wybranego wiersza powoduje wyświetlanie sygnatury i numeru danej pozycji. Kliknięcie znajdującej się obok przycisku K/S, ikonki drukarki powoduje wydrukowanie (jeśli jest zainstalowana drukarka termiczna) aktualnego stanu wypożyczeń i terminów zwro- tów wypożyczonych pozycji. Możliwe jest także umieszczenie na wydruku dodatkowych in- formacji (np. dotyczących planowanej imprezy) – patrz p. 6.1.5. Naklejki i karty biblioteczne. Wydruk terminów zwrotu – dodatkowe ustawienia) Wydruk aktualnego stanu wypożyczeń 83

Jeżeli na koncie nie ma wypożyczonych pozycji drukowane jest odpowiednie potwier- dzenie. Pod tekstem zostawiono miejsce, więc można dodatkowo ostemplować kwitek. Informacja o tym, że wszystkie pozycje zostały zwrócone Ciemniejszym odcieniem żółtego koloru wyróżnione są pozycje, których nie można prolongować z powodu ich zarezerwowania przez innych czytelników. 84

3.1.2. Tabela historii wypożyczeń, sprawdzanie czy dany tytuł był już wypożyczany W tabeli Historia, na dole ekranu wyświetlana jest historia wypożyczeń danego czy- telnika. Tabela zawiera następujące kolumny:  Tytuł (zawartość pola 245 formatu MARC 21),  Placówka (symbol placówki, w której dokonano wypożyczenia),  Do dnia (data przewidywanego zwrotu),  Zwrot dnia (rzeczywista data zwrotu),  Prolongata (data prolongaty). Kolorem fioletowym wyróżniono pozycje oddane po terminie. Kliknięcie ikonki drukarki umożliwia wydruk historii wypożyczeń. W okienku, które po- jawi się po chwili wybieramy kryterium sortowania danych do wydruku. Program oferuje możliwość sortowania zapisanych na koncie pozycji. W celu wyboru kryterium sortowania należy kliknąć na odpowiednią rubrykę w główce tabeli. 85

Ilość wyświetlanych pozycji można zmienić klikając nagłówek oznaczony cyfrą. Po chwili wyświetli się okienko \"Tabela - historia\", w którym wybieramy między wartościami 10, 100, wszystkie. Dwukrotne kliknięcie wybranego wiersza w tabeli Historia powoduje otwarcie okna z historią wypożyczeń danej pozycji W oknie wyświetlane są dane czytelników, którzy ostatnio wypożyczali daną pozy- cję, daty operacji, uwagi dotyczące wypożyczenia oraz uwagi dotyczące czytelnika. W ok- nie tym możliwe jest wprowadzanie uwag dotyczących czytelnika oraz blokowanie konta (przyciskiem ZABLOKUJ KARTĘ). 86

Uwagę dopisujemy po wywołaniu okna (poprzez dwukrotne kliknięcie myszką na szarym polu UWAGI DO CZYTELNIKA). Po wpisaniu, zatwierdzamy przyciskiem DOPISZ. Dopisywanie uwag i blokadę kont wykonujemy oczywiście niezależnie dla każdego z pię- ciu czytelników. Okno zamykamy klikając przycisk x znajdujący się w prawym górnym rogu. Dodatkową funkcją jest możliwość automatycznego sprawdzenia czy dany tytuł był już wypożyczany. W tym celu po sczytaniu karty czytelnika i sczytaniu kodu kreskowego danej pozycji klikamy przycisk SPR. 87

Program skontroluje wtedy czy ten egzemplarz (oraz wszystkie inne egzemplarze dowiązane do tego opisu, również te z innych placówek) był/były już wypożyczone przez danego czytelnika. W zależności od sytuacji wyświetla się odpowiedni komunikat. 88

Powyższy komunikat jest wyświetlany, jeżeli czytelnik czytał pozycję o takim samym tytule, lecz innej odpowiedzialności (podpole c) 89

3.1.3. Uwagi do czytelnika To samo pole uwag można edytować również z poziomu głównego okna modułu po sczytaniu karty danego czytelnika. W tym celu należy dwukrotnie kliknąć pole znajdujące się z prawej strony ekranu. Otworzy się wtedy okienko edycyjne, w które należy wpisać uwagę i potwierdzić klikając na przycisk DOPISZ. Do wprowadzonego tekstu zostanie auto- matycznie dopisane, kto (zalogowany operator), z jakiej placówki (symbol) i kiedy go dodał. Wpisane informacje sortowane są chronologicznie od najnowszej do najstarszej. Jeśli chcemy dopisać informację o pobraniu lub darowaniu kary za przetrzymanie wypożyczonych pozycji, używamy specjalnych dodatkowo zdefiniowanych pozycji (obsługa patrz rozdział 3.3.1). Dodatkowo do okienka uwag dopisuje się automatycznie treść wiadomości SMS wysłanych (poprzez bramkę SMS) do danego czytelnika. 90

3.2. Wypożyczanie Pierwszą czynnością przy rejestracji wypożyczeń powinno być sczytanie czytnikiem kodu kreskowego z karty czytelnika. Następnie należy sczytać kod kreskowy z wypożyczanej książki lub innego materiału bibliotecznego. Kod ten wyświetli się w polu obok danych czytelnika, poniżej podane zo- staną:  tytuł (zawartość pola 245 formatu MARC 21),  wysokość ewentualnej kaucji,  informacja o maksymalnym okresie wypożyczenia,  pole uwag dotyczących wypożyczenia. W prawym górnym rogu wyświetla się pole, w którym można dokonać wyboru okresu wypożyczenia. Aktywność, obecność poszczególnych opcji w tym polu jest uzależniona od rodzaju konta czytelnika oraz statusu wybranej pozycji określanego w module katalogowa- nia (lub zmienionego w module udostępniania - patrz. 8.1.5. Zmiana dostępności pozycji). Teoretycznie dostępne są wartości w zakresie od 2 do 360 dni (2, 7, 14, 30, 45, 60, 90, 180, 360). Proponowane okresy wypożyczenia są modyfikowane (np. zwiększane o 1) jeżeli wy- padłyby w dniu wolnym od pracy. 91

Okres, na jaki zostaje wypożyczona książka to domyślnie maksymalny okres (moż- liwe jest jego określenie indywidualnie dla każdej pozycji). W tym wypadku możemy pozycje wypożyczyć również na 14, 7, 2 dni lub wybrać krótszy termin oddania z podręcznego ka- lendarza (pole Dowolny okres). Aby potwierdzić wypożyczenie danej pozycji należy nacisnąć Enter (ewentualnie Spacja) lub prawym przyciskiem myszki kliknąć WYPOŻYCZ (po sczytaniu kodu kreskowego danej pozycji kursor domyślnie ustawia się na tym przycisku, klawisze Enter i Spacja po- twierdzają wypożyczenie tylko wtedy, jeśli kursor wskazuje przycisk WYPOŻYCZ). Pożyczana pozycja zostaje dopisana do tabeli Konto. Następnie można wypożyczać kolejne pozycje wczytując ich kody kreskowe i po- twierdzając wypożyczenie. Po wykorzystaniu przewidzianego regulaminem limitu wypoży- czonych pozycji funkcja wypożyczeń na danym koncie zostaje zablokowana. Zielony kolor w tabeli określającej okres wypożyczenia jest wyznacznikiem konta pra- cowniczego (kolor jest przypisany do typu konta). Dla konta typu Standard okienko będzie wyglądać tak: 92

W przypadku próby wypożyczenia pozycji na „konto internetowe” (bez możliwości wypożyczania) wyświetli się komunikat z odmową przeprowadzenia operacji. Jeżeli próbujemy wypożyczyć pozycję z czytelni na konto typu standard, możemy przeczytać, że maksymalny okres to niestety 0 dni. Dla pewności program blokuje prawą część ekranu. Ta sama pozycja w przypadku konta wydłużonego (żółty kolor) może zostać wypo- życzona „zaufanemu” czytelnikowi na okres dwóch dni. 93

W przypadku konta pracowniczego wszelkie bariery zostają zniesione – pozycję mo- żemy wypożyczyć na 30 dni (domyślnie zostaje włączona dolna granica – 2 dni). Dodatkowo przy wypożyczaniu „zwykłej” pozycji (z dostępnością 30 dni) na konto wydłużone po wybraniu opcji Dowolny okres można ustawić w kalendarzu termin zwrotu przypadający do 45 dni, od momentu wypożyczenia. Jeśli aktualnie wypożyczana pozycja znajdowała się na koncie innego czytelnika, program przepisze ją informując o tym w wyświetlonym okienku. Przyczyna takiego stanu rzeczy powinna zostać niezwłocznie wyjaśniona (możliwe jest, że dwie pozycje mają omył- kowo naklejony ten sam kod kreskowy, albo dana pozycja nie została zdjęta z konta przy poprzednim zwrocie). Informacja o przeniesieniu zostaje umieszczona w historii danego konta. 94

UWAGA: 1. Z chwilą sczytania kodu kreskowego wypożyczanej pozycji kursor myszki automa- tycznie przenosi się na przycisk WYPOŻYCZ. 2. Jeśli czytelnik korzysta z konta „internauta”, możliwość wypożyczenia jest zabloko- wana. 3. Jeśli regulaminowy termin zwrotu przypada na dzień wolny od pracy, program au- tomatycznie przenosi ten termin na najbliższy dzień roboczy. Program zawiera rów- nież spis dni świątecznych. 4. Uwagi towarzyszące wypożyczanym pozycjom wyświetlane są po pojedynczym kliknięciu! 95

3.2.1. Uwagi do pozycji i danego wypożyczenia Podczas wypożyczania pozycji, kiedy wyświetli się jej opis, ale nie został jeszcze kliknięty przycisk WYPOŻYCZ, można dopisać uwagi opisujące dany materiał (dotyczące np. stanu fizycznego, uszkodzeń, braku stron, podkreśleń w tekście etc.). W tym celu klikamy przycisk ROZWIŃ. Po chwili wyświetli się pole edycji. Wprowadzamy właściwą uwagę i klikamy przycisk DOPISZ. Ukrycie pola edycji umożliwia przycisk SCHOWAJ. Przewijające się na powyższych obrazkach białe pole zawierające napis “Tu możesz wprowadzić uwagi” służy do opisania danego wypożyczenia. Uwagi wprowadzamy bezpo- średnio w polu. 96

Biały kolor okienka sygnalizuje tryb wprowadzania uwag (w momencie wypożycza- nia). Kolor żółty po kliknięciu na danej pozycji z tabeli Konto, kolor niebieski określa wpis odczytany z tabeli Historia. W tym przypadku żółte okienko wyświetlałoby uwagi wprowadzone przy wypożyczaniu pozycji: “Wojna w dziejach Europy” (patrz na pozycję kursora myszy!). 97