Instrukcja programu Mateusz

6.1.4. Blokada Warunki, których spełnienie powoduje zablokowanie karty bibliotecznej określane są w zakładce Blokady, ale żeby blokada działała konieczne jest także częste (wystarczy raz dziennie) uruchamianie mechanizmu, który sprawdzi wszystkie konta czytelnicze. Po klik- nięciu przycisku ROZPOCZNIJ program skontroluje konta i nałoży lub zdejmie blokadę auto- matyczną na te, które spełniają określone warunki. Kontrola przeprowadzana jest oddziel- nie dla każdego rodzaju kont i na bieżąco wyświetlane są informacje o jej postępach i ilości wprowadzonych blokad. Jeśli czytelnik odda pozycję, której przetrzymanie spowodowało zablokowanie karty, po kolejnym uruchomieniu zakładki karta zostanie odblokowana. Możliwe jest w tej sytuacji również odblokowanie jej przyciskiem ODBLOKUJ w module Wypożyczenie (Wcześniej przycisk ten nie działa wyświetlany jest tylko odpowiedni komunikat). 198

6.1.5. Naklejki i karty biblioteczne SB Mateusz umożliwia drukowanie kodów kreskowych na dedykowanej drukarce (na specjalnych etykietach - patrz rozdział 8.7). Możliwe jest jednak również drukowanie kodów na standardowej drukarce (na papierze z etykietami samoprzylepnymi). Ze względu, na jakość kodów zdecydowanie lepiej, jeśli jest to drukarka laserowa. Przechodzimy do zakładki Naklejki a później do panelu Naklejki z kodami na książki. Przy pierwszym uruchomieniu panelu należy wprowadzić w polu Tekst nad kodem po- prawną nazwę biblioteki (druko- wana będzie łącznie z kodem kreskowym na każdej naklejce – niezależnie od sposobu wy- druku). W polu poniżej podajemy numer placówki, a z rozwijanej listy wy- bieramy rodzaj materiału biblio- tecznego (zgodnie z parame- trami ustalonymi przy instalacji programu). Trzeba pamiętać, żeby przy drukowaniu kodów dla innych placówek danej biblioteki wprowa- dzić odpowiadające im dane. W tych polach wprowadzamy nu- mery inwentarzowe, dla których chcemy wydrukować kody kre- skowe. Następnie klikamy przycisk DRUKUJ. Możemy również wydrukować partię 30 kolejnych kodów kreskowych. W tej sytuacji nie trzeba wprowadzać wartości w okienka panelu. 199

Wpisujemy wtedy właściwy numer inwentarzowy w polu Numeracje rozpocznij od. Klikamy przycisk GENERUJ i po chwili w tabeli obok wyświetli się trzydzieści kolejnych wygenero- wanych numerów. Następnie klikamy przycisk DRUKUJ. Kolejne kliknięcie przycisku GENERUJ przygotuje kolejnych trzydzieści numerów. Do- stępny jest również przycisk umożliwiający „wyczyszczenie” pól z numerów inwentarzo- wych. W zakładce możemy również wprowadzić zaawansowane ustawienia dotyczące dru- kowania kodów. Przycisk WYCZYŚĆ umożliwia usunięcie numerów z pól. Jeśli ustawimy znacznik w tym polu, kursor będzie kasował za- wartość po każdym kliknięciu w polu tabeli. Ustawienia dotyczące wyświetla- nia sygnatur na kodzie kresko- wym (oczywiście sygnatury mu- szą najpierw zostać nadane i przekonwertowane z modułu ka- talogowania do modułu udostęp- niania). Z prawej dolnej strony ekranu można znacznikiem aktywować parametry dla formatu interleaved 2of5, (dzięki czemu wydrukowane kody można stosować, jako zamienne dla drukowanych spod programu SOWA). A następnie dokładne ustawić układ kodu kresko- wego dla tego formatu. 200

Tablica Opcje wydruku umożli- wia dokładne określenie rozmia- rów naklejek, ich położenia, wielkości czcionki etc. Zmiany zatwierdzamy przyciskiem ZA- STOSUJ (edycja tych opcji do- stępna tylko dla administratora programu). Podczas dodawania rekordów egzemplarzy w module Katalogowania SB Mateusz, tworzona jest baza ostatnio nadanych numerów inwentarzowych. W module Udo- stępniania – w zakładce Naklejki, znajduje się przycisk DALEJ, którego kliknięcie umożliwia wykorzystanie tej bazy. Dzięki temu możliwe jest wydrukowanie kodów kreskowych dla ostatnio dodanych numerów inwentarzowych. Klikamy przycisk DALEJ. 201

Gdy wyświetli się lista wybieramy odpowiedni inwentarz. Klikamy przycisk ZAŁADUJ. Program pobierze 30 numerów i możemy je wydrukować. Następnie przyciskiem USUŃ WYDRUKOWANE NUMERY kasujemy pobraną partię. Procedurę powtarzamy aż „wyczerpią” się zapamiętane numery inwentarzowe. 202

Istnieje również możliwość wykorzystania panelu Pobieranie numeracji z KASI przy drukowaniu kodów kreskowych dla dowolnej utworzonej w module katalogowania listy/ze- stawienia. Dzięki temu możemy sporządzić listę wszystkich pozycji z daną sygnaturą i użyć ją do „automatycznego” drukowania kodów kreskowych (dokładne omówienie tej funkcji w instruk- cji dotyczącej obsługi modułu katalogowania). Numery pozycji z określoną sy- gnaturą „przejęte” z modułu kata- logowania. 203

Jeśli wybierzemy dodatkową zakładkę Karty biblioteczne, możliwa jest także edy- cja położenia elementów i wielkości czcionki na drukowanych kartach bibliotecznych, (jeśli dana biblioteka korzysta z takiej możliwości i sama przygotowuje karty dla swoich czytelni- ków). Można tutaj również ustawić po- czątek PIN-u generowany przez system w tej sytuacji. Wszelkie zmiany zatwierdzamy przyci- skiem ZASTOSUJ. 204

Wydruk terminów zwrotu – dodatkowe ustawienia Standardowy wydruk zawierający informację o wypożyczonych pozycjach i terminach ich zwrotu może być uzupełniony o dodatkowy komunikat (np. dotyczący planowanej imprezy, zmiany numeru telefonu w danej placówce etc). Dodatkowa Informacja może zajmować trzy kolejne linijki tekstu, ważne jest optymalne dobranie jej treści względem szerokości wy- druku z drukarki termicznej. Wybieramy panel Wydruk terminów zwrotu Ustawiamy ważność dodatkowej informacji (datę, po której przesta- nie być drukowana) Jeżeli postawimy znacznik w tym polu, dodatkowa informacja będzie drukowana. Na kwitku mogą być dodane 3 linijki tekstu, treść każdej z nich, wielkość czcionki i jej ewen- tualne pogrubienie ustawiane są z rozwijanych list, w odpowiedniej części panelu. Dodat- kowo można określić wielkość odstępu w pionie między danym wierszem a następnym. Wielkość czcionki (zakres 7-20) Czy czcionka ma być pogrubiona? Tekst informacji Wielkość odstępu po danej linijce (zakres od 0 do 9) Po wprowadzeniu tekstu i doty- czących go ustawień zatwier- dzamy zmiany 205

Tym przyciskiem rozpoczynamy wydruk czytelnika 206

6.1.6. Dni wolne Administrator programu może w określić w tej zakładce dni traktowane przez system, jako dodatkowe dni wolne. Ma to wpływ na wyznaczanie terminów zwrotu wypożyczonych pozycji. Jeśli termin powinien wypaść w dzień oznaczony w tabeli, jako dodatkowy dzień wolny program przesunie proponowany czas zwrotu na następny dzień (a jeśli i ten jest wolny to dalej) np., jeśli wypożyczamy książkę i termin zwrotu – 14 dni wypada np. 3 maja, a dzień ten zaznaczono w zakładce, program wypożyczy pozycję na 15 dni do 4 maja). Poza oficjalnymi świętami należy też oznaczać w ten sposób inne dni wolne od pracy w danej placówce, np. czas skontrum, remontu etc). W celu dodania określonej daty do listy dni wolnych należy zaznaczyć ją na polu kalendarza z lewej strony ekranu a następnie kliknąć przycisk DODAJ. Zmiana miesiąca wy- świetlanego w kalendarzu wymaga kliknięcia strzałek znajdujących się obok jego nazwy. Po chwili wyświetli się odpowiedni komunikat (potwierdzamy klikając OK), a nowa data pojawi się na liście dni wolnych. 207

Usuwanie danej daty z listy wymaga zaznaczenia kwadracika obok daty i kliknięcia przycisku USUŃ. 208

6.1.7. Zwrot bezwarunkowy Opcja ta umożliwia zwracanie pozycji poprzez moduł Administracja. Służy wyłącznie do  usuwania zapisu o wypożyczeniu w sytuacji, gdy wypożyczony materiał biblio- teczny nie został z jakiegokolwiek powodu zwrócony przez czytelnika, ale jego zobowiązania wobec biblioteki zostały uregulowane,  usuwania zapisu o wypożyczeniu w sytuacji, gdy wypożyczony materiał biblio- teczny został zwrócony, ale z powodu uszkodzenia nie jest możliwe sczytanie kodu kreskowego. Opcja „zwrotu bezwarunkowego” dostępna jest dla administratora systemu, kierow- nika placówki oraz osób przez kierownika wyznaczonych (nadawanie uprawnień patrz roz- dział 6.1.9). Kierownik placówki i osób przez niego wyznaczone mogą jednak zwracać w ten spo- sób tylko pozycje wypożyczone w „ich” placówce. Próba zwrotu materiałów z innych placó- wek spowoduje wyświetlenie się okienka z odmową. 209

W zakładce „zwrotu bezwarunkowego”, z lewej strony wyświetla się tabela Wszyst- kie wypożyczenia zawierająca spis wypożyczonych pozycji. Poprzez kliknięcie nagłówków tabeli można ją posortować wg tytułów, kodów kreskowych, dat wypożyczeń. Zdjęcie znacznika w polu znajdującym się obok nagłówków tabeli umożliwia ograni- czenie wyników tylko do placówki uprzednio wybranej z rozwijanej listy. Z prawej strony ekranu znajdują się pola umożliwiające ograniczenie ilości wyświe- tlanych tytułów. Po wpisaniu w odpowiednie pole PIN-u danego czytelnika wyświetlone zo- staną tylko aktualne wypożyczenia dokonane na jego kartę. 210

Po wpisaniu kodu kreskowego danej pozycji w odpowiednie pole, tylko ona pozosta- nie w tabeli Listę można również ograniczyć do pozycji z tytułem zaczynającym się od podanych znaków. 211

Aby dokonać zwrotu bezwarunkowego, należy w tablicy Wszystkie wypożyczenia odnaleźć wybraną pozycję, dwukrotnie kliknąć na odpowiednim wierszu i dwukrotnie po- twierdzić zwrot klikając na kolejne przyciski OK. Jeśli pozycja zwrócona została po terminie wyświetli się informujący o tym komunikat, natomiast do pola uwag na koncie danego czytelnika dopisany zostanie odpowiednia uwaga. 212

Wszystkie „zwroty bezwarunkowe” odnotowane zostają w historii wypożyczeń da- nego czytelnika poprzez poprzedzenie nazwy operatora skrótem BZP_. UWAGA: Poprzez moduł „Administracji” zabronione jest przyjmowanie zwrotów dokonywanych w normalnym trybie. 213

6.1.8. Baza SQL Zakładka ta umożliwia przeprowadzenie zaawansowanych operacji na bazie danych SB Mateusz. Dostępna jest dla użytkowników z uprawnieniami administratora (pełen zakres) i kierownika (w ograniczonym zakresie). Zakładka podzielona jest na pięć paneli. Wyboru jednego z nich dokonujemy klikając na odpo- wiednią nazwę z boku ekranu (Kontrola baz, Operacje na ba- zach, Krzyżowa kontrola ser- wera, Nowy rok, Szyfrowanie). 6.1.8.1. Kontrola baz W panelu tym obsługiwane są narzędzia kontrolno-naprawcze. Głównym z kryteriów jest porównanie danych na lokalnym serwerze placówki (localhost) z danymi na serwerze centralnym (matka). Narzędzia kontrolne przeznaczone są do stosowania przez kierowni- ków placówek danej biblioteki. 214

 Porównanie ilości rekordów, Dane wyświetlane są w kolum- nach: Czytelnicy, Wypożycze- nia, Rezerwacje). Proces uruchamiamy przyci- skiem SPRAWDŹ.  Sterowania procesem aktualizacji (program sprawdza czy istnieje możliwość wy- miany danych i umożliwia odblokowanie serwera, jeśli któraś placówka w wyniku nie- zakończonego pomyślnie połączenia zablokowała dostęp), Tym przyciskiem sprawdzamy czy serwer jest aktualnie dostępny. Jeśli jest dostępny, istnieje możli- wość jego zablokowania (tylko w uzasadnionych przypadkach). Jeśli serwer jest zablokowany (połączenie aktualizacyjne nie zo- stało zakończone pomyślnie) ist- nieje możliwość jego odblokowa- nia. Musimy być jednak pewni, że zablokowanie serwera jest wynikiem błędu, przerwania połączenia. patrz też 6.1.1.1. Co zrobić, gdy serwer centralny jest niedostępny (zablokowany)?  Sprawdzenie bazy wypożyczenia Przycisk ROZPOCZNIJ umożli- wia przeprowadzanie kontroli odwołań bazy wypożyczeń do bazy czytelnicy na serwerze lo- kalnym. Odnalezione błędy wyświetlane są na ekranie (informacja za- wiera PIN danego czytelnika, kod kreskowy pozycji i zawar- tość pola 245 jej opisu) 215

 Sprawdzenie bazy czytelnicy na zdublowane rekordy Ten panel umożliwia sprawdze- nie czy rekordy w bazie czytel- nicy nie są zdublowane. Opera- cja wykonywana jest osobno na serwerze centralnym (matka) i lo- kalnym (localhost). Włączają ją odpowiednie przyciski ROZ- POCZNIJ.  Sprawdzenie bazy rezerwacje na zdublowane rekordy Sprawdzenie bazy rezerwacje na zdublowane rekordy uruchamiane jest osobno dla bazy lokalnej (lo- calhost) i centralnej (matka). Proces uruchamiamy właściwym przyciskiem ROZPOCZNIJ. Jeśli wyświetlą się błędy aktywny będzie przycisk NAPRAW.  Sprawdzenie bazy wypożyczenia na zdublowane rekordy (dotyczy bazy lokalnej - localhost). Kontrola może dotyczyć bazy wy- pożyczenia lub wypożycze- nia_old. Właściwą bazę wybie- ramy w tym miejscu. Znacznik w polu Podgląd powo- duje wyświetlenie listy odnalezio- nych pozycji. 216

Kontrolę rozpoczynamy przyci- skiem ROZPOCZNIJ. Jeśli znalezione zostaną zdu- blowane rekordy wyświetlone zostaną ich kody kreskowe i za- wartość pola 245 ich opisu. Ak- tywny będzie wtedy przycisk NAPRAW. Przycisk POZWRACAJ POZY- CJE zwraca wcześniejsze wy- pożyczenia danej pozycji.  Sprawdzenie bazy wypożyczenia na zdublowane rekordy (dotyczy bazy centralnej - matka). Kontrola może dotyczyć bazy wypożyczenia lub wypożycze- nia_old. Dostępna jest równie archiwalna baza wypożycze- nia_old5. Właściwą bazę wybie- ramy w tym miejscu. Kontrolę rozpoczynamy przyciskiem ROZPOCZNIJ. Jeśli znalezione zostaną zdu- blowane rekordy wyświetlone zostaną ich kody kreskowe i zawartość pola 245 ich opisu. Aktywny będzie wtedy przycisk NAPRAW. Przycisk POZWRACAJ POZY- CJE zwraca wcześniejsze wy- pożyczenia danej pozycji. 217

6.1.8.2. Inne operacje Panel Operacje na bazach umożliwiający przeniesienie starszych informacji o zwró- conych pozycjach (historii wypożyczeń) do archiwalnej tabeli wypożyczenia_old. Zalecane jest wykonywanie tej procedury, gdy ilość rekordów w tabeli wypożyczenia (wyświetlana w panelu) przekroczy 200000. Procedura przeniesienia wymaga ustalenia momentu granicznego (rok i miesiąc wybierane z rozwija- nej listy). Następnie klikamy przycisk SPRAWDŹ. W polu obok wyświetli się ilość rekordów gotowych do przesunięcia. Wtedy klikamy przycisk PRZE- NIEŚ. Od tego momentu informa- cje sprzed wyznaczonego mo- mentu zostaną przesunięte do ar- chiwalnej tabeli. Panel umożliwia również usuwanie wypożyczeń „starszych” niż 5 lat (z wyjątkiem wypożyczeń, które były jedynym dla danej pozycji) oraz usuwanie z bazy czytelników, którzy przez 5 lat nic nie wypożyczali (i nie mają w tym momencie żadnej pozycji na koncie - ope- racja nie dotyczy czytelników z kontem Internauta). Tym przyciskiem usuwamy wypo- życzenia starsze niż 5 lat. Ten przycisk usuwa z bazy czytel- ników, którzy przez 5 lat nie wypo- życzali (a wszystkie wcześniej wy- pożyczone pozycje zwrócili) 218

Panel Krzyżowa kontrola serwera służy do sprawdzania i poprawiania stanów ser- werów (operacja dotyczy tabeli wypożyczeń). Osobno kontrolowany i poprawiany jest stan serwera centralnego biblioteki (wg reguły localhost > matka), osobno stan serwera lokal- nego danej placówki (wg reguły matka > localhost). Funkcja kontroli serwera centralnego (górna część panelu) przeznaczona jest dla zawansowanych ad- ministratorów SB Mateusz. Efekty jej użycia zależą od skali i charakteru różnic między stanami na ser- werze centralnym i serwerach lokalnych. Dlatego jej użycie jest autonomiczną i podejmowaną na wła- sne ryzyko decyzją administratora SB Mateusz. W polu Wykluczenia możemy zaznaczyć wskaźnikiem te pla- cówki, które mają zostać pomi- nięte przy kontroli. Kontrole serwera centralnego uru- chamiamy tym przyciskiem (moż- liwe jest jej wstrzymanie przyci- skiem PRZERWIJ). Procedurę kontroli serwera lokal- nego uruchamiamy przyciskiem SPRAWDŹ (możliwe jest jej wstrzymanie przyciskiem PRZERWIJ). Panel Nowy rok umożliwia utworzenie nowej tablicy LOG i zarchiwizowanie na ko- niec roku tabeli Czytelnicy. Operacja ta powinna być wykonana na początku nowego roku (najlepiej 1 stycznia). Trzeba ją uruchomić raz na każdym serwerze lokalnym biblioteki. Zazwyczaj oznacza to konieczność kliknięcia tego przycisku na jednym z komputerów w każdej z filii. Jeśli kilka placówek korzysta z jednego serwera lokalnego (np. znajduje się w jednym budynku) – wy- starczy kliknąć w jednej z nich). Tym przyciskiem uruchamiamy proces 219

Jeśli operację na danym serwe- rze lokalnym spróbujemy wyko- nać powtórnie wyświetli się odpo- wiedni komunikat. Poniżej dostępne są kolejne funkcje umożliwiające wykasowanie z początkiem roku ode- branych rezerwacji i przesunięcie zwróconych (do 20 grudnia poprzedniego roku) wypoży- czeni. Operacje te można wykonać tylko w styczniu danego roku. Operacje dostępne na bazie - matka Przycisk umożliwiający wykaso- 220 wanie odebranych rezerwacji pod warunkiem ich wcześniejszego wykasowania na bazie matka. Przesunięcie zwróconych do 20 grudnia wypożyczeni do bazy wypożyczenia_old. Warunkiem wykonania tej operacji jest sto- sowanie przez wszystkie pla- cówki danej biblioteki wypoży- czania komputerowego oraz przeprowadzenie przez nie wy- miany danych po dniu 20 grud- nia poprzedniego roku. Przycisk umożliwiający wykaso- wanie odebranych rezerwacji (na bazie matka).

Panel Szyfrowanie umożliwiający zakodowanie bazy czytelników, przełączenie transmisji danych osobowych na transmisję szyfrowaną. Szyfrowanie można uruchomić tylko wtedy, kiedy nie mamy w bazie czytelników z PIN-em równym 0. Jeśli mamy w bazie czytelników z PIN-em o takiej wartości to należy wydać im karty biblioteczne (ewentualnie wygenerować wirtualne numery) lub usunąć ich konta z bazy. Ważne jest również żeby wszystkie komputery miały wgraną aktualną (identyczną) wersję SB Mateusz. Pierwszym etapem szyfrowania jest zakodowanie danych na każdym serwerze lokalnym. W tym celu w jednym z kompute- rów podłączonych do danego serwera lokalnego klikamy przy- cisk SZYFRUJ DANE LOKAL- NIE. Operację powtarzamy na kolejnym serwerze lokalnym da- nej biblioteki. Jeśli w bazie znajdują się czytel- nicy mający PIN równy 0, wyświe- tli się stosowny komunikat. Jeśli zgodzimy się na usunięcie ich z bazy rozpocznie się proces szy- frowania. Kolejny etap to szyfrowanie danych na serwerze centralnym. Operację tę wykonu- jemy raz z dowolnego komputera biblioteki. W tym celu klikamy przycisk SZYFRUJ DANE NA MATCE. Również i w tej sytuacji może się wyświetlić komunikat informujący o czytelnikach z PIN równym 0. 221

Ostatni etap to skasowanie nieszyfrowanych danych osobowych. Zanim to uczy- nimy powinniśmy sprawdzić czy dane zostały zaszyfrowane i czy na wszystkich kompute- rach biblioteki wgrana jest aktualna wersja SB Mateusz. Decyzję (nieodwracalną) potwier- dzamy klikając TAK w kolejnym okienku. Po chwili wyświetli się komunikat potwierdzający wykonanie szyfro- wania. Procedura awaryjna w sytuacji ograniczonych praw użytkownika do połączeń z bazą UWAGA W sytuacji ogranicze- nia praw użytkownika do połą- czeń z bazą matka program nie będzie mógł wykonać zadania. W tym miejscu podane jest pole- cenie SQL, które w tej sytuacji może być wprowadzone ręcznie (po zalogowaniu się do phpmyadmin) 222

6.1.9. Główne Po zainstalowaniu Systemu Bibliotecznego Mateusz, należy określić administrato- rów systemu, kierowników i operatorów oraz każdemu z nich nadać login i hasło. Umożliwia to panel Główne modułu Administracja. Uruchomić program (moduł Udostępniania lub Katalogowania) będą mogły tylko wpisane w tej zakładce osoby. Wpisane informacje dotyczą tylko danej lokalnej instalacji (tzn. placówki, czasem kliku placówek pracujących na jednym serwerze lokalnym). W przy- padku instalacji programu w placówkach obsługiwanych przez inny serwer lokalny należy całą operację powtórzyć (tym bardziej, że pracują w nich inni operatorzy i kierownik). Widok panelu Główne. W zakładce Główne można także uaktywnić zgodną z ustawą o ochronie danych osobo- wych - funkcję „wymuszania” zmiany haseł co 30 dni. SB Mateusz umożliwia także stworzenie wykazu osób mających dostęp do danych osobowych. Włączenie specjalnej funkcji kontroli, umożliwia weryfikację pracowników, ope- ratorów SB Mateusz pod kątem posiadania przez nich aktualnych uprawnień dostępu do danych osobowych. Dzięki temu nie jest możliwe dopisanie do programu (nadanie loginu, hasła) operatora, którego dane nie znajdują się w wykazie osób uprawnionych. Wykaz osób mających dostęp do danych osobowych tworzony jest w module katalogowania (Moduł Administracja – zakładka Nastawy). Informacje na temat wykazu i weryfikacje użytkowni- ków znajdują się w instrukcji dotyczącej Modułu katalogowania oraz w specjalnym porad- niku. 223

6.1.9.1. Ogólne zasady funkcjonowania, wprowadzanie nowych użytkowników Przy pierwszym uruchomieniu programu, Instalator wpisuje w tabele dane Admini- stratora, oraz ustawia z wybieranej listy w polu na dole ekranu nazwę placówki, na której pracujemy (nazwa ta nie może zostać zmieniona, gdyż groziłoby to poważnymi problemami przy wymianie danych między placówkami). Przycisk WPROWADŹ ZMIANY zapisuje dane na serwerze. Panel ustawień podzielony jest na trzy części przeznaczone dla wpisywania różnych grup użytkowników. Wybór każdej wymaga kliknięcia odpowiedniego przycisku (ADMINISTRA- TORZY, KIEROWNICY, OPERATORZY). Wszystkie przyciski aktywne są, gdy zalogowany jest Insta- lator lub Administrator. Po zalogowaniu kierownika aktywne są przyciski KIEROWNICY oraz OPERATORZY. Inni użytkownicy nie mają dostępu do zakładki. Pierwszym krokiem jest wybór przyciskiem właściwej grupy użytkowników. Po chwili wy- świetli się lista wpisanych już osób oraz uaktywnią się pola edycji danych. Po zaznaczeniu/kliknięciu pierwszego pustego wiersza, każdy wybrany do danej grupy pracownik, powinien wypełnić pola: Imię i nazwisko, Login, Password. Długość hasła kierownika i operatorów powinna wynosić minimum 8 znaków, hasło administratora powinno składać się z minimum 14 znaków. Zaznaczamy pusty wiersz. Wprowadzamy Imię i Nazwisko, login i hasło. 224

Nie należy wpisywać haseł łatwych do złamania (będących np. kombinacją kolejnych cyfr, lub zawierających słownikowy wyraz). Po wpisaniu hasła klikamy przycisk SPRAWDŹ, po chwili program wyświetli okienko z informacją czy dane hasło spełnia wymogi bezpieczeń- stwa. Jeśli tak nie jest, należy wprowadzić inne (hasła użytkowników sprawdzane są przez wbudowany łamacz haseł, współpracujący z bazą słownikową liczącą ponad 65 tys. wyra- zów). Przycisk SPRAWDŹ. Jeżeli wprowadzone hasło nie spełnia wymogów bezpieczeń- stwa zostanie wyświetlony od- powiedni komunikat (zawiera- jący informację o typie błędu). Jeżeli hasło jest odpowiednie, zostanie to zasygnalizowane innym komunikatem. Po wprowadzeniu danych, nazwisko użytkownika widoczne jest w górnej części ekranu w wybranym wcześniej wierszu. Z prawej strony znajduje się kolumna oznaczona ZBW+, postawienia znacznika w tej kolumnie obok nazwiska danego operatora rozszerza jego możliwości. Przysługiwać mu będą uprawnienia operatora II poziomu (m. in. możliwość tzw. zwrotu bezwarunkowego). Dzięki tej opcji kierownik ma możliwość wyznaczyć/wybrać operatora, który będzie miał „prawie” takie uprawnienia jak on. Obok znajduje się dziewięć kolumn oznaczonych literką „S” i kolejna cyfrą. Oznaczają one tzw. nastawy (tabele), do których przyporządkowany jest dany użytkownik. Jeśli dana instalacja programu ustawiona jest na pracę z jedną tabelą (np. S1), to tylko operatorzy i kierownicy mający znacznik w kolumnie S1 mogą logować się do programu. Opcja ta umoż- liwia np. niezależną pracę kilku placówek na jednym serwerze lokalnym. Każda z nich bę- dzie korzystała z innych nastawów. I w każdej z nich do programu mogą logować się tylko wybrani operatorzy (np. w budynku są trzy niezależne placówki, ale jeden z operatorów pracuje rotacyjnie w dwóch z nich, w tej sytuacji musi mieć znacznik w kolumnach nastawów używanych przez obie placówki). 225

Kolumny określające uprawnie- nia dla poszczególnych tabeli (dotyczą placówek mieszczą- cych się w danym budynku, podlegających danemu serwe- rowi lokalnemu) Kolumna ZBW+ aktywna jest tylko przy wpisywaniu operatorów. Pozostałe kolumny dotyczą kierowników i operatorów. Administratorowi przysługuje pełnia uprawnień praw do pracy w każdym z nastawów, dlatego oba rodzaje kolumn są nieaktywne. Po pomyślnym „sprawdzeniu” hasła i ustawieniu nastawów oraz ewentualnym nada- niu uprawnień w kolumnie ZBW+ klikamy przycisk WPROWADŹ ZMIANY. Od tego momentu dany użytkownik może logować się do pracy w systemie. W podobny sposób wprowadzamy dane pozostałych pracowników. 226

6.1.9.2. Kontrola dostępu do danych osobowych w SB Mateusz – ewentualne problemy z logowaniem Włączenie w danej bibliotece funkcji kontroli dostępu do danych osobowych może spowo- dować konieczność dodatkowych czynności przy wprowadzaniu operatorów w zakładce (Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w instrukcji dotyczącej Modułu katalogowania oraz w specjalnym poradniku). Jeżeli dana osoba nie może się zalogować (a przed uruchomieniem funkcji kontroli logo- wała się bez przeszkód) należy sprawdzić czy dane w wykazie są wprowadzone prawidłowo (np. czy zgadza się data nabycia uprawnień) oraz czy sposób zapisu imienia i nazwiska jest zgodny z tym podanym w tabelce Główne w module Administracja. Literówka w imieniu uniemożliwiająca logowanie się operatora. Również przy dopisywaniu nowych pracowników może się wydarzyć podobna sytuacja. Jeżeli danej osoby nie ma w wykazie lub jej dane są zapisane w innej formie wyświetli się odpowiedni komunikat. Komunikat po kliknięciu przycisku SPRAWDŻ wyświe- tlany w takiej sytuacji 227

Komunikat po kliknięciu przyci- sku WPROWADŹ ZMIANY. Możliwe jest również, że dane są obecne w wykazie ale konieczna jest „ręczna” aktywacja konta. W zakładce Administracja modułu Administracja znajduje się do przycisk, który służy takiej dodatkowej, szybkiej weryfikacji. Kiedy zapis danej osoby się nie udaje lub nie może się ona zalogować klikamy ten przycisk. Jeżeli jej dane były w wykazie wyświetli się informacja o akty- wacji konta. 228

6.1.9.3. Nowy sposób zmiany haseł oraz funkcja „wymuszania” przez SB Mateusz zmiany haseł co 30 dni Zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych, hasła należy zmieniać, co 30 dni. Program może kontrolować, wymuszać zmianę haseł. Opcja ta ustawiana jest kliknięciem specjalnego przycisku znajdującego się z prawej strony zakładki. Kolejne kliknięcie tego przycisku wyłącza tę funkcję. Zmiany jej statusu oczywiście zatwierdzamy przyciskiem WPROWADŹ ZMIANY. Tym przyciskiem można włą- czać/wyłączać mechanizm kontrolujący zmianę haseł. Wciśnięcie przycisku powoduje zmianę jego nazwy. Decyzję potwierdzamy przyci- skiem WPROWADŹ ZMIANY. Gdy włączymy tę funkcję SB MATEUSZ po 20 dniach sygnalizuje i pokazuje przy logowaniu ile po- zostało dni do zmiany hasła (do 30 dni wg ustawy). Po 30 dniach następuje zablokowanie hasła! Program przechowuje również wszystkie hasła używane przez każdego użytkownika (prowadzi ich historię) i nie jest możliwe ponowne użycie hasła już wygasłego! 229

Komunikat informujący o „wygasającej” ważności hasła. SB Mateusz proponuje w takiej sytuacji zmianę hasła. Jeżeli chcemy to uczynić klikamy przycisk TAK. Po chwili wyświetli się okienko, w którym należy dwukrotnie wpisać nowe hasło (login pozo- staje bez zmiany). Następnie klikamy przycisk SPRAWDŹ. 230

Odpowiedni komunikat potwierdzi zakończenie operacji. Teraz należy zalogować się w standardowy sposób już z nowym hasłem Jeżeli w wymaganym terminie hasło nie zostanie zmienione, wyświetli się odpowiedni komunikat. Po chwili wyświetli się okienko, w którym należy dwukrotnie wpisać nowe hasło (login pozo- staje bez zmiany). Następnie klikamy przycisk SPRAWDŹ. Teraz należy zalogować się w standardowy sposób już z nowym hasłem 231

6.1.9.4. Inne ustawienia administracyjne Zakładka umożliwia również administrowanie częścią ustawień programu. Z prawej dolnej strony ekranu znajduje się pięć pól, umieszczając/zdejmując w nich znaczniki można zmieniać odpowiednie ustawienia. Umieszczenie znacznika w pierwszym polu spowoduje, że dane czytelnika w okienku modułu wypożyczenia będą widoczne tylko po zalogowaniu administratora, kierownika, operatorów II poziomu (Nie dotyczy to pierwszej wizyty czytelnika w danym roku, kiedy istnieje konieczność sprawdzenia i ewentualnej aktualizacji jego danych). Postawienie znacznika w polu poniżej umożliwia dopisywanie uwag i zmianę rodzaju konta również w sytuacji, w której dany czytelnik nie posiada karty bibliotecznej (nie została mu jeszcze wydana). Znacznik następnym polu umożliwia edycje stanu powiadomień każ- dej rezerwacji (patrz rozdział 6.1.2). Jeśli zaznaczymy przedostatnie pole program umożliwi usuwanie kont czytelniczych, na które nie są aktualnie wypożyczone żadne pozycje. Dodatkowo opcja ta umożliwia wy- pisywanie czytelników posiadających historię wypożyczeń. Postawienie znacznika w ostatnim polu umożliwia wprowadzanie czytelników do bazy bez wydawania im karty bibliotecznej (standardowo program wymaga wydania karty). 232

Opcja przewidziana do sytuacji, w której dana biblioteka zaczyna pracę z Systemem Bi- bliotecznym Mateusz i najpierw planowane jest wprowadzenie wszystkich czytelników do bazy, łącznie ze stanem ich kont bibliotecznych, a potem dopiero wydawanie kart przy pierwszej wizycie każdego czytelnika. Znacznik aktywuje opcję na czas aktualnego uru- chomienia programu (tzn. opcja działa, gdy zaloguje się inny operator, ale jeśli program wyłączymy i włączymy od nowa to przestaje działać i jeśli jest taka potrzeba konieczne jest jej ustawienie od nowa). 6.1.10. Inne ustawienia Jest to kolejny panel umożliwiający wprowadzenie zaawansowanych ustawień pro- gramu. Dostęp do zakładki możliwy tylko dla użytkownika 4 poziomu (administrator). Z prawej strony ekranu w polu Katalogi określamy ile pozycji ma wyświetlać domyśl- nie indeks nowości (do wyboru lista wartości od 100 do 100 000). Sposób i ilość wyświe- tlanych rekordów przez komputer należy ustawić mając na względzie parametry samego komputera. Zawsze jest aktualna reguła, że im więcej rekordów program ma wyświetlić tym dłużej będzie to trwało. Znacznikiem w polu poniżej ustawiamy czy mają być widoczne linki podane w polu 856 opisów (Ta opcja jest wyłączana, jeżeli dany komputer nie ma połączenia z siecią, w której znajdują się podane adresy). W panelu Czytelnia ustawiamy ilość stolików i miejsc przy każdym z nich w czytelni. Wartości te mają wpływ na wygląd tabeli Stanowska w module Czytelnia (patrz rozdział 3.7). Poniżej określamy znacznikiem, czy udostępnianie pozycji poprzez ten moduł pona- wia czytelnika. 233

W polu Ważne należy ustawić numer tabeli ustawień, z której korzysta dana sta- cja/komputer. Opcja ta jest potrzebna w sytuacji, w której na jednym serwerze lokalnym pracuje kilka placówek (np. w jednym budynku jest wypożyczania dla dorosłych oraz dla dzieci i młodzieży). Konieczne, więc jest w ten sposób ich rozgraniczenie. Operatorzy pra- cujący w każdej z tych placówek mają dostęp tylko do tych instalacji programu, w których znajduje się numer stacji oznaczony przy ich nazwisku w zakładce Główne. W przykładzie powyżej operator Anna Nowak ma dostęp tylko do stacji oznaczonych numerem 1, operator Jan Kowalski do stacji oznaczonych 1 ora 2 (np. w jednej placówce pracuje na stałe, w drugiej ma co jakiś czas dyżury). Poniżej można jeszcze ustawić ilość obsługiwanych stanowisk internetowych (tylko tyle komputerów będzie dostępnych w module Internet), oraz numer grupy stacji, którą będziemy kontrolować poprzez okno Internet. Jeśli w module Statystyka chcemy wydru- kować zestawienie zawierające informacje o korzystaniu z internetu to powinniśmy wpisać tę liczbę w odpowiednie pole w zakładce Wydruki tego modułu (patrz rozdział 7.3). Kolejny panel umożliwia ustawienie ścieżki do obiektów zeskanowanych w module DIGITAL oraz podanie adresu strony www biblioteki, który będzie dodany na drukowanych z programu kwitach. 234

Po drugiej stronie panelu Inne ustawienia w tabeli Różne znajdują się kolejne pola umożliwiające ustawienie niektórych parametrów programu.  W pierwszym z nich ustawiamy znacznikiem, czy chcemy, żeby okno Wymiana danych było aktywne/dostępne dla każdego operatora, bez względu na jego status (czyli każdy operator mógłby przeprowadzać wymianę danych – patrz rozdział 6.1.1 )  W następnym polu ustawiamy możliwość przenoszenia wypożyczeń kartkowych do systemu, bez konieczności używania kart bibliotecznych (opcja niezwykle przydatna przy rozpoczynaniu pracy z SB Mateusz, kiedy trzeba „ręcznie” dopisać z kart czy- telników pozycje wypożyczone przed zainstalowaniem programu – patrz rozdział 2.12). Później korzystnie jest tą funkcje wyłączyć w celu ograniczenia sposobu ob- sługi “swoich” czytelników. Ustawienie znacznika w tym polu powoduje także włącze- nie funkcji scalania czytelników. Włączanie aktywności okna WYMIANA DANYCH. Wspomaganie możliwości przenoszenia wypożyczeń kart- kowych do programu (dopisy- wanie ręczne) oraz włączenie funkcji scalania czytelników.  Poniżej ustawiamy sposób naliczania limitu rezerwacji podając maksymalną granicę rezerwacji, która jednocześnie może być aktywowana przez danego czytelnika. Jeśli wpiszemy wartość „0” program obliczy pułap według specjalnego wzoru (patrz roz- dział 3.2.3).  W kolejnym polu podajemy „startową” datę urodzenia widoczną przy zapisie nowego czytelnika. Kliknięcie przycisku WYŁĄCZ ustawia datę bieżącą. 235

Tu określamy limit rezerwacji Ustawiamy „startową” datę uro- dzenia.  W polu Wygaszacz podajemy tekst, który ma wyświetlać się w wygaszaczu pro- gramu.  W tabeli Czytnik kart MIFARE ustawiamy z rozwijanej listy port wirtualny do współ- pracy z czytnikiem kart, oraz znacznikiem wybieramy model urządzenia. Decyzje za- twierdzamy przyciskiem ZMIEŃ USTAWIENIA.  Na samym dole znajduje się pole z znacznikiem włączającym powiązanie operacji wypożyczania i zwrotów z programem do zdjęcia/założenia blokady. Opcja ta dotyczy współpracy SB Mateusz z czytnikami RFID. Tekst wyświetlany na wygasza- czu SB Mateusz. Wybór modelu używanego czyt- nika MIFARE i portu wirtual- nego. Wszelkie modyfikacje zatwierdzamy znajdującym się na dole zakładki przyciskiem ZASTOSUJ. 236

6.1.10.1. Ustawienia specjalne dotyczące kont czytelniczych (PESEL, OŚWIADCZENIA i MONITY) W panelu Różne można również ustawić specjalne parametry dotyczące kont czytel- niczych. 1) PESEL. Jeśli postawimy znacznik w tym miejscu SB Mateusz skontro- luje przy zapisie nowego czytel- nika czy został wprowadzony nr PESEL. Brak nr PESEL spowoduje auto- matyczną zmianę rodzaju konta na ustawione w tym miejscu (do wyboru wartości Gość 1, Gość 2, Gość 3, Gość 4). Tak wygląda komunikat, który wyświetli się w tej sytuacji. Podany zostanie rodzaj konta przypisany danemu czytelnikowi z uwagi na brak nr PESEL. 2) OŚWIADCZENIA W polu poniżej ustawiamy czy przy zapisie ma być drukowane specjalne oświad- czenie z danymi czytelnika (patrz 2.1. Edycja bazy czytelników). Znacznik w tym miejscu wymu- sza przy zapisie wydruk oświadczenia. 237

Parametry wydruku oświadczenia (określenie położenia poszczególnych jego ele- mentów) określane są w module Czytelnicy po kliknięciu lewym przyciskiem myszki przy- cisku OŚWIADCZENIE. Należy ustawić i zatwierdzić ta- kie wartości żeby dane czytel- nika trafiły w odpowiednie miejsca na druku formularza przygotowanym przez bibliotekę. Formularz oświadczenia po nadrukowaniu Dane drukowane z programu. danych czytelnika. 238

3) MONITY Jeśli postawimy znacznik w tym miejscu SB Mateusz w momen- cie druku monitu zmieni typ konta czytelniczego na podane w polu poniżej (do wyboru wartości Gość 1, Gość 2, Gość 3, Gość 4). UWAGA Wszelkie modyfikacje zatwierdzamy przyciskiem ZASTOSUJ. 239

6.1.11. Dowiązywanie tabel W tej zakładce powinny być wprowadzone dane dotyczące początku kodu kresko- wego dla każdej z tablic, baz. W tym celu należy wypełnić tabele Ustawienia. W celu do- dania nowej linii należy wybrać pusty wiersz i w polach: Początek kodu kreskowego, Ta- blica, Skrót wprowadzić właściwe wartości. Po skończonej modyfikacji klikamy przycisk WPROWADŹ ZMIANY. Możliwe jest również automatyczne przeniesienie tych danych z modułu katalogowania przyciskiem WYPEŁNIJ AUTOMATYCZNIE. Program umożliwia przyjmowanie pozycji wypożyczonych w innych placówkach, jed- nak w związku z ryzykiem wymieszania zbiorów, konieczne jest ich rozróżnienie przy zwro- cie. Jeśli zaznaczymy spośród wypisanych w tabeli danych te wiersze, które dotyczą innych placówek (znacznikami w kolumnach oznaczonych literami S), program przy zwrocie książki zasygnalizuje, jeśli pochodzi ona z tych placówek. Bazy nieoznaczone traktowane są jak bazy należące do danej wypożyczalni. 240

6.1.12. Blokady W zakładce tej ustawiane są parametry dla poszczególnych rodzajów kont oraz do- datkowe ustawienia ogólne. Należy zgodnie z regulaminem danej biblioteki wprowadzić odpowiednie limity doty- czące maksymalnej ilości książek, które można wypożyczyć w danej placówce oraz w całej bibliotece. Ustawiamy również warunki powodujące automatyczne zablokowanie konta da- nego czytelnika (ze względu na ilość przetrzymanych pozycji oraz dopuszczalny czas prze- trzymania). Dane te ustawiamy osobno dla każdego z typów kont (standard, wydłużone, pracownicze). Maksymalna ilość książek, które można wypożyczyć na dane konto w jednej placówce. Maksymalna ilość książek, które można wypożyczyć na dane konto w sumie we wszystkich placówkach danej biblioteki. Ilość przetrzymanych pozycji (niezależnie od tego ile czasu są przetrzymane), która spo- woduje automatyczną blokadę konta, (jeśli uruchomiony zo- stanie odpowiedni mechanizm sprawdzający – patrz rozdział 6.1.4) Ilość dni przetrzymania książki, po której nastąpi automatyczna blokada konta (nawet, jeśli doty- czy tylko jednej pozycji). W kolejnej części tabeli można określić czy pozycje wypożyczane za kaucją liczą się do limitu danego typu konta oraz maksymalny łączny czas prolongaty. 241

Tutaj określamy czy pozycje wy- pożyczane za kaucją liczą się do limitu określonego typem konta. Ustawiamy maksymalny łączny okres, o jaki można prolongować pozycję w bibliotece. Dostępna jest także możliwość ustawienia wartości DŁUŻEJ A i DŁUŻEJ B zwiększającej standardowy okres wypożyczenia dla wybranych kont (patrz 2.2. Rodzaj konta, kaucje i uwagi). Z listy wybieramy wartość określającą ile razy wydłużony okres wypożyczenia – DŁUŻEJ A jest większy od standardo- wego (czyli 30 dni). Do wyboru mnożniki: 1,5x; 2x; 2,5x; 3x. (co daje odpowied- nio: 45 dni, 60 dni, 75 dni, 90 dni). Analogicznie ustawiamy warto- ści dla – DŁUŻEJ B. Do wyboru mnożniki: 2x; 2,5x; 3x; 6x; 12x. (co daje odpowied- nio: 60 dni, 75 dni, 90 dni, 180 dni, 360 dni). Końcowy efekt zmiany powyż- szych mnożników jest od razu widoczny w panelu poniżej. Wyświetlana jest aktualna (po zastosowaniu danego mnoż- nika) długość okresu wypoży- czenia. Całość zmian zatwierdzamy przyciskiem WPROWADŹ ZMIANY 242

6.1.13. Liczniki W zakładce te można ustawić, które przyciski liczników mają być widoczne podczas pracy programu (stosowanie liczników patrz rozdział 3.6). W tym celu znacznikiem wybieramy opcję Wyświetl klawisze liczników, a następnie klikając w polach tabeli Aktywne liczniki wybieramy zestaw widocznych ikonek (liczniki nieaktywne oznaczone są poprzez „wciśnięte” pole). Poniżej z rozwijanej listy wybieramy numer stacji (niepowtarzalny i stały w obrębie danej placówki). Prawidłowe funkcjonowanie liczników uzależnione jest konfiguracji wszystkich stacji roboczych pracujących w sieci. Nie może powtarzać się numer stacji roboczej! W przypadku zawieszenia się systemu Windows spowoduje to fałszywe przepisanie stanu liczników. Jeżeli jedną sieć współdzielą np. trzy placówki biblioteczne, należy wtedy ustawić oprócz niepowtarzalnych numerów stacji jesz- cze właściwe stosy, z którymi będą współdziałać liczniki. Każda z placówek pracuje na jeden (inny) stos. Modyfikacje zatwierdzamy przyciskiem WPROWADŹ ZMIANY. Znaczenie ostatnich trzech przycisków (Dokumenty audiowizualne, Mikroformy i Inne) możemy zmienić w tabeli Zmień nazwy opisowe. W tym celu w odpowiednim polu 243

podajemy nową nazwę a poniżej numery rubryk, do których ma doliczać się dane udostęp- nienie. Pięć pól (symbol drukarki z lewej strony) służy do wpisania nazwy, która wydrukuje się (podczas drukowania stron dziennika z poziomu modułu Statystyka. Nazwy liczników oraz ustawienia decydujące o tym, które liczniki będą widoczne na pasku statusu musimy ustawić niezależnie na każdej stacji roboczej. 6.1.14. Kary, opłaty, kaucje W zakładce tej ustawiamy obowiązujące w danej bibliotece kwoty kaucji, oraz para- metry naliczania opłat. Możemy również wyłączyć pewne grupy czytelników z tych zasad i ustawić, że program nie będzie naliczał dla nich opłat za przetrzymanie zbiorów. W tabeli Kaucja w odpowiednich polach wpisujemy:  Kwotę, którą należy pobrać od czytelnika zamieszkałego poza obszarem biblioteki (za jedną pozycję),  Stosunek wartości kaucji za książkę, do jej inwentarzowej wartości,  Sumę będącą dolną granicą wysokości kaucji za książkę,  Sumę będącą górną granicą wysokości tej kaucji. 244

W tabeli poniżej możemy ustawić parametry naliczania kar za przetrzymanie pozycji. Najpierw w polu Proszę wybrać materiał wybieramy z rozwijanej listy właściwą wartość (do wyboru Książka, Film, Książka mówiona, Płyta audio, Program komputerowy, Czasopismo oprawne, Czasopismo nieoprawne, Mikroforma, Inne). Wszystkie poniższe ustawienia do- tyczyć będą tylko wypożyczeń tego rodzaju materiałów. A następnie wprowadzamy odpowiednie wartości w pola poniżej:  Kara za przetrzymanie (za jeden dzień),  Kara będzie naliczana począwszy od dnia, (jeśli wpiszemy np. 5 to program nie bę- dzie naliczał kar przez cztery dni od przekroczonego terminu zwrotu). W polach poniżej można znacznikami zaznaczyć grupy czytelników, dla których kara nie będzie naliczana (dostępne opcje: uczniowie, studenci, osoby niezatrudnione, osoby powyżej podanego wieku). 245

Powyższe nastawy dotyczą tabeli kar, której numer ustawiony jest w polu Ustawienie progów. Domyślnie wszystkie pozycje związane są z tabelą nr 0. Jeśli chcielibyśmy dla danej pozycji dowiązać inną tabelę, musimy dodać po sygnaturze w nawiasie kwadratowym jej numer (np. [1]) a następnie po wybraniu tego numeru w polu Ustawienie progów przy- porządkować mu odpowiednie parametry. Od tego momentu wobec pozycji posiadającej po sygnaturze ten numer stosowane będą wybrane nastawy (np. dla nastawu 1 zwięk- szamy sumę opłat za jeden dzień przetrzymania. Przy zwrocie (po terminie) pozycji posia- dającej po sygnaturze w nawiasie kwadratowym numer tego nastawu, program naliczy wyż- szą niż standardowo opłatę za przetrzymanie). Tabelka Opłata ewidencyjna umożliwia określenie wysokości opłaty dla czterech standardowych przedziałów czasowych (można wypełnić tylko potrzebne). Dzięki temu przy określaniu ważności konta pojawią się wybrane przedziały. Podanie wartości, w co najmniej jednym polu spowoduje domyślne włączenie przy zapisie czytelnika opcji ograni- czonego czasowo konta. Wszystkie ustawienia potwierdzamy/zapisujemy klikając przycisk WPROWADŹ ZMIANY. Ustawienia specjalne Jeżeli w danej bibliotece nastąpi zmiana wysokości opłaty pobieranej za przetrzymanie zbio- rów należy zmodyfikować dane w zakładce Kary, opłaty. W tej sytuacji należy także określić w programie datę graniczną i w osobnym polu podać starą wysokość opłaty. Dzięki temu za pozycję już przetrzymane przed zmianą wysokości opłaty będzie naliczana właściwa suma (wg dwóch różnych stawek). Jeżeli chcemy przerwać działanie funkcji klikamy przycisk WYŁĄCZ. 246

Ustawiamy datę graniczną Wprowadzamy starą wartość opłaty naliczaną za 1 dzień przetrzymania. Zatwierdzamy zmiany W związku z zamykaniem roku finansowego może być stosowana funkcja zaliczania na poczet nowego roku opłat pobranych w okresie 27XII – 31XII. Dzięki tej opcji opłaty zostaną zaliczone jako pobrane w wybranym dniu przyszłego roku (np. w dniu 3 stycznia). Znacznikiem w tym polu aktywu- jemy funkcję Tutaj ustawiamy datę z którą zo- staną zaliczone wpłaty pobrane w okresie 27XII – 31 XII Zatwierdzamy zmiany 247