โลกกับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ตารา โลกกบั วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี สภุ าดา ขุนณรงค์ คณะวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลยั ราชภฏั เพชรบรุ ี 2563



ตารา โลกกับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ผศ. สภุ าดา ขนุ ณรงค์ วท.ม. (เทคโนโลยที ี่เหมาะสมเพื่อการพัฒนาทรพั ยากร) คณะวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี มหาวิทยาลยั ราชภฏั เพชรบรุ ี 2563



คานา ตำรำวิชำโลกกับวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี น้ีจัดทำขึ้นเพ่ือใช้ประกอบกำรเรียนกำรสอน ให้แก่นักศึกษำท่ีเรียนวิชำน้ีในหมวดกำรศึกษำทั่วไป กลุ่มวิทยำศำสตร์และคณิตศำสตร์ ในตำรำ ประกอบด้วยกำรเรียบเรียงเน้อื หำไว้จำนวน 7 บท ได้แก่ บทที่ 1 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีกับกำร พัฒนำ บทที่ 2 โลกำภิวัตน์กับวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี บทที่ 3 พลังงำนกับส่ิงแวดล้อม บทท่ี 4 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีกับทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดล้อม บทท่ี 5 วิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยีกับกำรเกษตรและอุตสำหกรรมเกษตร บทที่ 6 สำรเคมีในชีวิตประจำวันกับผลกระทบต่อ ส่ิงแวดล้อม และบทท่ี 7 อุปกรณ์และเครื่องใช้ไฟฟ้ำในบ้ำนกับผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมเพ่ือให้ นักศึกษำมีควำมรู้และเข้ำใจเก่ียวกับปัญหำต่ำง ๆ ที่เกิดขึ้นในโลกปัจจุบัน ควำมก้ำวหน้ำทำง วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี และตระหนักถึงกำรมีส่วนร่วมในกำรนำควำมรู้ไปใช้เพื่อร่วมบรรเทำ ปัญหำดังกลำ่ ว ตำรำน้ีได้ใช้ประกอบกำรสอนตั้งแต่ปีกำรศึกษำ 1/2563 และได้ปรับปรุงเน้ือหำเพื่อให้ สอดคล้องกับสถำนกำรณ์ท่ีเกิดขึ้นในโลกปัจจุบัน ผู้เขียนขอขอบคุณผู้เป็นเจ้ำของเอกสำร ตำรำ หนังสือทุกเล่มรวมท้ังแหล่งข้อมูลต่ำง ๆ ที่ผู้เขียนได้นำมำประกอบกำรเรียบเรียงตำรำฉบับน้ีจนเสรจ็ สมบูรณ์ หำกมขี ้อบกพรอ่ งประกำรใดขอไดเ้ สนอแนะและขอขอบคุณมำ ณ โอกำสนี้ สุภำดำ ขนุ ณรงค์ 17 ตลุ ำคม 2563



สารบญั หนำ้ คำนำ...................................................................................................................................................i สำรบญั .............................................................................................................................................. iii สำรบญั รูป .........................................................................................................................................ix สำรบัญตำรำง .................................................................................................................................... xi บทที่ 1 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยกี บั กำรพัฒนำ..............................................................................1 1.1 ควำมหมำยของวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยแี ละกำรพัฒนำ ...................................................1 1.2 วทิ ยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยีกับกำรพฒั นำเศรษฐกิจและสงั คม ...............................................3 1.2.1 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีในกำรพฒั นำชุมชน............................................................4 1.3 ควำมสำมำรถด้ำนวิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยีของประเทศไทย .............................................6 1.3.1 ปญั หำและอุปสรรคของกำรพฒั นำด้ำนวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีของไทย.............. 10 1.3.2 ขอ้ เสนอแนะแนวทำงกำรพฒั นำดำ้ นวทิ ยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยี .............................. 11 1.4 บทบำทของวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยใี นกำรพฒั นำ......................................................... 13 1.4.1 ควำมสำคญั ของวิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยีตอ่ สงั คมไทยในปจั จบุ นั และอนำคต ....... 13 1.4.2 วิสัยทัศน์วทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยีของประเทศไทย............................................... 15 1.4.3 กระบวนกำรนำวิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยมี ำใช้ในกำรพัฒนำ.................................. 17 1.4.4 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยใี นกำรพัฒนำ .................................................................. 18 1.5 ควำมก้ำวหน้ำทำงวิทยำศำสตร์กบั ผลกระทบต่อสังคม กำรเมือง และวัฒนธรรม ................ 28 บทสรปุ ............................................................................................................................................ 31 คำถำมทบทวนท้ำยบทเรยี น ............................................................................................................ 32 เอกสำรอำ้ งอิง ................................................................................................................................. 33 บทท่ี 2 โลกำภวิ ัตนก์ ับวทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยี.......................................................................... 35 2.1 ควำมหมำย ผลกระทบและกำรปรบั ตวั ยุคโลกำภิวตั น์......................................................... 35 2.1.1 ควำมหมำยโลกำภวิ ัตน์ .............................................................................................. 35 2.1.2 ผลกระทบจำกกระแสโลกำภิวตั น์ .............................................................................. 37 2.1.3 กำรปรบั ตัวในยุคโลกำภวิ ตั น์...................................................................................... 40 2.2 โอกำสของวทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยีในกำรพฒั นำ........................................................... 41 2.2.1 กำรพฒั นำกำรศกึ ษำ.................................................................................................. 41 2.2.2 กำรแพทย์ สขุ ภำพและกำรรกั ษำโรค......................................................................... 43 2.2.3 กำรพฒั นำเศรษฐกิจและอตุ สำหกรรม ....................................................................... 43 2.2.4 กำรพฒั นำดำ้ นกำรเกษตร ......................................................................................... 44 2.3 ควำมท้ำทำยของวทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยขี องประเทศไทย............................................ 45 2.3.1 กำรปรบั ตวั ให้เข้ำกบั วิถีชวี ติ เทคโนโลยี ...................................................................... 45 2.3.2 จริยธรรมของกำรใช้วิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยี........................................................ 46

iv สารบัญ หน้ำ 2.3.3 กำรประเมนิ ขอ้ มูลขำ่ วสำรยุคโลกำภิวัตน์ ...................................................................47 2.3.4 กำรเผชญิ กบั กำรเปลย่ี นแปลงของสงิ่ แวดลอ้ ม............................................................48 2.3.5 กำรศึกษำเรอ่ื งกฎหมำยและระเบียบปฏบิ ัติใหม่ของโลกยุคโลกำภวิ ัตน์ ......................50 2.3.6 กำรเปลยี่ นแปลงโครงสรำ้ งประชำกรและผลกระทบ ..................................................52 2.4 ควำมเสย่ี งจำกโลกำภิวัตน์ ...................................................................................................55 2.4.1 ควำมเสี่ยงจำกกำรกระทำของมนษุ ย์ (Manufactured risk)......................................55 2.4.2 ควำมเสี่ยงทเี่ กิดจำกสง่ิ แวดลอ้ ม (Environmental risk)............................................56 2.4.3 ควำมเสย่ี งดำ้ นสุขภำพ ...............................................................................................56 2.5 ปรชั ญำเศรษฐกิจพอเพยี งกับกำรพัฒนำ ..............................................................................57 2.5.1 กำรนำหลกั ปรัชญำเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้เพอื่ กำรพัฒนำภำคกำรเกษตร ..................60 2.5.2 กำรประยกุ ตใ์ ช้ปรัชญำเศรษฐกิจพอเพยี งของภำครฐั .................................................61 2.5.3 กำรประยกุ ต์ใช้หลักปรัชญำเศรษฐกิจพอเพียงในยุคดิจิทลั .........................................61 2.6 ปัจจยั และควำมสำเรจ็ ของกำรใชว้ ทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยี..............................................62 บทสรุป ............................................................................................................................................64 คำถำมทบทวนท้ำยบทเรียน .............................................................................................................66 เอกสำรอำ้ งอิง..................................................................................................................................67 บทท่ี 3 พลังงำนกับสิ่งแวดล้อม ......................................................................................................69 3.1 ควำมหมำยและควำมสำคญั ของพลงั งำนต่อกำรพัฒนำประเทศ...........................................69 3.1.1 ควำมหมำยของพลงั งำน.............................................................................................69 3.1.2 ควำมสำคัญของพลังงำนตอ่ กำรพฒั นำประเทศ ..........................................................69 3.2 กำรแบง่ ประเภทของพลงั งำน..............................................................................................70 3.2.1 จำแนกตำมรูปพลังงำน...............................................................................................70 3.2.2 จำแนกพลงั งำนตำมแหลง่ ท่ไี ด้มำ ...............................................................................75 3.2.3 จำแนกตำมกำรนำมำใชป้ ระโยชน์ ..............................................................................75 3.2.4 จำแนกตำมลักษณะกำรค้ำ.........................................................................................75 3.3 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีกบั พลงั งำน...............................................................................75 3.3.1 ปโิ ตรเลยี ม..................................................................................................................75 3.3.2 ถำ่ นหินและเทคโนโลยีถ่ำนหนิ สะอำด ........................................................................82 3.3.3 พลงั งำนนิวเคลยี รแ์ ละโรงไฟฟำ้ พลงั งำนนวิ เคลยี ร์......................................................85 3.4 วกิ ฤติพลังงำนและประสิทธิภำพในกำรใช้พลังงำน...............................................................91 3.4.1 วกิ ฤติพลังงำน ............................................................................................................91 3.4.2 กำรเพิ่มควำมมั่นคงทำงดำ้ นพลงั งำน..........................................................................92 3.4.3 ปญั หำสิง่ แวดล้อมจำกกำรใชพ้ ลังงำน.........................................................................93 3.5 ปรำกฏกำรณเ์ รือนกระจก ภำวะโลกร้อนและกำรเปล่ียนแปลงสภำพภมู ิอำกำศ ..................93

v สารบญั หน้ำ 3.5.1 ปรำกฏกำรณ์เรือนกระจก.......................................................................................... 93 3.5.2 ภำวะโลกร้อน............................................................................................................ 94 3.5.3 กำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศ .............................................................................. 95 3.6 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยกี ับกำรพัฒนำพลงั งำนทดแทน ................................................. 95 3.6.1 พลงั งำนจำกชวี มวลและเทคโนโลยกี ำรแปรรปู ชีวมวล ............................................... 96 3.6.2 พลงั งำนจำกขยะ ....................................................................................................... 99 3.6.3 พลังงำนแสงอำทติ ย์................................................................................................. 100 3.6.4 พลงั งำนนำ้ .............................................................................................................. 102 3.6.5 พลงั งำนลม.............................................................................................................. 103 3.6.6 พลังงำนไฮโดรเจน ................................................................................................... 105 3.7 แนวทำงกำรจัดกำรเพื่อแกป้ ัญหำกำรเปลยี่ นแปลงสภำพภูมอิ ำกำศ .................................. 108 3.7.1 ควำมร่วมมอื ของประชำคมโลกเพ่ือแกป้ ญั หำกำรเปล่ียนแปลงสภำพภมู ิอำกำศ....... 108 3.7.2 รูปแบบกลไกกำรแก้ปัญหำกำรเปลีย่ นแปลงสภำพภูมิอำกำศ................................... 109 3.7.3 กำรดำเนนิ งำนภำยในประเทศไทยเพอ่ื แก้ปัญหำกำรเปลีย่ นแปลงสภำพภมู ิอำกำศ.. 112 บทสรุป.......................................................................................................................................... 113 คำถำมทบทวนท้ำยบทเรียน .......................................................................................................... 115 เอกสำรอำ้ งองิ ............................................................................................................................... 116 บทที่ 4 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยกี บั ทรัพยำกรธรรมชำตแิ ละส่ิงแวดลอ้ ม................................. 119 4.1 ควำมหมำยของทรัพยำกรธรรมชำตแิ ละสง่ิ แวดล้อมและควำมสมั พันธ์กับมนุษย์............... 119 4.1.1 ทรัพยำกรธรรมชำติ................................................................................................. 119 4.1.2 สงิ่ แวดลอ้ ม.............................................................................................................. 119 4.1.3 ควำมสมั พนั ธ์ระหว่ำงมนษุ ยก์ บั ธรรมชำติ................................................................. 119 4.2 วกิ ฤตปิ ญั หำทรัพยำกรธรรมชำตแิ ละสิ่งแวดล้อม .............................................................. 121 4.3 สำเหตขุ องปัญหำทรพั ยำกรธรรมชำติและสง่ิ แวดล้อม ...................................................... 124 4.3.1 จำนวนประชำกรเพม่ิ ข้ึน.......................................................................................... 124 4.3.2 เทคโนโลยี ............................................................................................................... 125 4.3.3 ระบอบกำรเมืองกำรปกครอง .................................................................................. 126 4.3.4 ระบบเศรษฐกิจ ....................................................................................................... 127 4.4 สถำนกำรณ์ส่ิงแวดลอ้ มในประเทศไทย ............................................................................. 128 4.4.1 ควำมหลำกหลำยทำงชีวภำพ................................................................................... 128 4.4.2 ชนิดพันธุ์ตำ่ งถิ่น ...................................................................................................... 130 4.4.3 ภัยพิบัตทิ ำงธรรมชำติ.............................................................................................. 133 4.4.5 ขยะอิเล็กทรอนกิ ส์................................................................................................... 139 4.4.6 ครำบนำ้ มันในทะเล................................................................................................. 143

vi สารบญั หน้ำ 4.4.7 ฝุน่ ละออง ................................................................................................................146 4.5 วทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยเี พ่อื กำรแก้ปัญหำทรัพยำกรธรรมชำติและส่ิงแวดล้อม ............151 4.5.1 กำรกำจัดคำร์บอนไดออกไซด์ ..................................................................................151 4.5.2 กำรใชพ้ ลังงำนชีวมวล ..............................................................................................159 4.5.3 ระบบกำรเตือนภยั แผน่ ดนิ ไหว .................................................................................162 4.5.4 เทคโนโลยีภูมิสำรสนเทศ..........................................................................................163 4.5.5 เทคโนโลยีในกำรกำจัดฝุน่ ........................................................................................167 บทสรุป ..........................................................................................................................................171 คำถำมทบทวนทำ้ ยบทเรยี น...........................................................................................................173 เอกสำรอำ้ งองิ ................................................................................................................................174 บทที่ 5 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยกี ับกำรเกษตรและอตุ สำหกรรมเกษตร ..................................179 5.1 ควำมหมำยและควำมสำคญั ของเกษตรกรรมและอตุ สำหกรรมเกษตร ...............................179 5.1.1 เกษตรกรรม.............................................................................................................179 5.1.2 อตุ สำหกรรมเกษตร..................................................................................................182 5.2 กำรพฒั นำเกษตรกรรมไทย ...............................................................................................191 5.2.1 เกษตรกร .................................................................................................................191 5.2.2 ขอ้ มูลกำรเกษตร ......................................................................................................192 5.2.3 นโยบำยดำ้ นกำรเกษตร............................................................................................193 5.3 ผลกระทบจำกโลกำภวิ ัตน์ต่อกำรเกษตร............................................................................194 5.3.1 ด้ำนประสทิ ธภิ ำพกำรผลติ .......................................................................................194 5.3.2 ดำ้ นกำรตลำด ..........................................................................................................195 5.4 สถำนกำรณ์กำรผลิตและกำรสง่ ออกสินค้ำเกษตรของประเทศไทย ....................................196 5.5 บทบำทของวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีในกำรพัฒนำกำรเกษตรและอุตสำหกรรม กำรเกษตร ...............................................................................................................................197 5.5.1 เทคโนโลยกี ำรจัดกำร...............................................................................................197 5.5.2 เทคโนโลยคี วบคุมสิ่งแวดล้อม ..................................................................................200 5.5.3 เทคโนโลยีชีวภำพดำ้ นกำรเกษตรและอุตสำหกรรมอำหำร .......................................200 5.5.4 กำรผลติ และระดับกำรแปรรูปอำหำร.......................................................................209 5.5.5 เทคโนโลยแี ละนวตั กรรมเกษตรแหง่ อนำคต.............................................................210 บทสรปุ ..........................................................................................................................................224 คำถำมทบทวนท้ำยบทเรียน ...........................................................................................................225 เอกสำรอ้ำงอิง ................................................................................................................................227 บทที่ 6 สำรเคมใี นชวี ิตประจำวนั กบั ผลกระทบตอ่ สิง่ แวดล้อม ......................................................231 6.1 กำรใชส้ ำรเคมีในชีวติ ประจำวนั .........................................................................................231

vii สารบัญ หนำ้ 6.1.1 ขอ้ ควรปฏิบตั ิเม่ือมีกำรใช้สำรเคมี............................................................................ 231 6.1.2 ข้อกำหนดทว่ั ไปในกำรจดั เกบ็ สำรเคมี ..................................................................... 233 6.1.3 ขอ้ กำหนดสำหรบั กำรจัดเก็บสำรไวไฟ..................................................................... 233 6.1.4 ข้อกำหนดสำหรบั กำรจัดเกบ็ สำรกัดกรอ่ น............................................................... 234 6.1.5 ข้อกำหนดสำหรบั กำรจัดเก็บสำรออกซิไดซ์ ............................................................. 234 6.1.6 ข้อกำหนดสำหรับกำรจัดเก็บสำรทไ่ี วต่อปฏกิ ริ ยิ ำ .................................................... 234 6.1.7 สญั ลกั ษณ์แสดงอนั ตรำยของสำรเคมี....................................................................... 235 6.2 สำรเคมีในชีวติ ประจำวนั ................................................................................................... 239 6.2.1 สำรเคมที ีใ่ ช้ทำควำมสะอำด..................................................................................... 239 6.2.2 สำรเคมีกำจดั แมลง ................................................................................................ 245 6.2.3 วตั ถุเจือปนอำหำร ................................................................................................... 249 6.2.4 เคร่ืองสำอำง............................................................................................................ 256 6.2.5 ยำ ........................................................................................................................... 259 6.3 อันตรำยจำกกำรใช้ผลติ ภณั ฑส์ ำรเคมี ............................................................................... 265 6.3.1 อนั ตรำยจำกสำรเคมีต่อสขุ ภำพ............................................................................... 265 6.3.2 ขอ้ ควรปฏิบัติในกำรใช้ผลติ ภณั ฑ์สำรเคมี................................................................. 266 6.4 สำรเคมกี บั ผลกระทบต่อสงิ่ แวดลอ้ ม................................................................................. 270 6.4.1 ผลกระทบจำกสำรเคมีตอ่ สงิ่ แวดล้อม ...................................................................... 270 6.4.2 กรณศี กึ ษำควำมเปน็ พิษของสำรเคมี........................................................................ 270 บทสรปุ .......................................................................................................................................... 272 คำถำมทบทวนท้ำยบทเรยี น .......................................................................................................... 274 เอกสำรอำ้ งอิง ............................................................................................................................... 275 บทที่ 7 อุปกรณแ์ ละเครื่องใช้ไฟฟ้ำในบ้ำนกับผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ....................................... 279 7.1 ควำมหมำยของไฟฟ้ำ........................................................................................................ 279 7.1.1 ไฟฟ้ำสถิต................................................................................................................ 279 7.1.2 ไฟฟ้ำกระแส............................................................................................................ 279 7.2 ระบบไฟฟ้ำภำยในบ้ำน..................................................................................................... 281 7.3 หน่วยไฟฟำ้ และอุปกรณ์ไฟฟ้ำในชีวติ ประจำวนั ................................................................ 283 7.3.1 หน่วยไฟฟ้ำ ............................................................................................................. 283 7.3.2 หน้ำที่และควำมสำคัญของอุปกรณ์ไฟฟ้ำ................................................................. 283 7.4 หลกั ควำมปลอดภัยในกำรใช้ไฟฟำ้ และมีประสิทธิภำพ...................................................... 286 7.4.1 หลกั ในกำรเลือกซื้อเครื่องใชไ้ ฟฟ้ำ........................................................................... 287 7.4.2 ข้อควรปฏบิ ตั ใิ นกำรใช้ไฟฟำ้ อยำ่ งปลอดภัย............................................................. 287 7.4.3 เครอ่ื งใช้ไฟฟ้ำท่ตี ้องมีและไม่มีสำยดนิ ..................................................................... 290

viii สารบญั หนำ้ 7.5 ข้อแนะนำในกำรใช้เครื่องใช้ไฟฟำ้ ภำยในบำ้ น ...................................................................290 7.5.1 หลอดไฟ ..................................................................................................................290 7.5.2 โทรทัศน์...................................................................................................................291 7.5.3 ตูเ้ ย็น........................................................................................................................291 7.5.4 เคร่ืองปรับอำกำศ.....................................................................................................292 7.5.5 พดั ลม ......................................................................................................................293 7.5.7 เตำไฟฟ้ำ..................................................................................................................294 7.5.8 เคร่อื งซักผำ้ ..............................................................................................................294 7.5.9 กระติกน้ำร้อนไฟฟ้ำ/หม้อตม้ น้ำรอ้ น........................................................................295 7.5.10 หม้อหงุ ข้ำวไฟฟำ้ ...................................................................................................295 7.5.11 เคร่ืองทำน้ำอนุ่ ......................................................................................................296 7.5.12 เครือ่ งดูดฝุ่น...........................................................................................................297 7.5.6 เตำรีดไฟฟ้ำ..............................................................................................................297 7.5.13 เครื่องปน่ั ผลไม้ เครื่องผสมอำหำร..........................................................................297 7.5.14 เครื่องเป่ำผม..........................................................................................................297 7.5.15 เครอื่ งป้ิงขนมปัง ....................................................................................................297 7.5.16 ไมโครเวฟ ..............................................................................................................297 7.5.17 เครื่องคอมพวิ เตอร์.................................................................................................298 7.6 กำรเลอื กเครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำและกำรคำนวณคำ่ ไฟฟำ้ ...............................................................298 7.6.1 กำรเลอื กซื้อเครือ่ งใช้ไฟฟำ้ .......................................................................................298 7.6.2 กำรคำนวณค่ำไฟฟ้ำ.................................................................................................298 7.7 กำรชว่ ยเหลอื ผปู้ ระสบอันตรำยจำกไฟฟ้ำ..........................................................................301 7.8 กำรปฐมพยำบำลเบอ้ื งต้นเพ่อื ช่วยเหลือผ้ปู ระสบอนั ตรำยจำกไฟฟำ้ ..................................301 7.8.1 กำรเคลอื่ นย้ำย.........................................................................................................301 7.8.2 ตรวจกำรเตน้ ของหวั ใจ.............................................................................................302 7.8.3 นำส่งโรงพยำบำล....................................................................................................303 7.9 กำรใชไ้ ฟฟ้ำกบั ผลกระทบต่อสิง่ แวดลอ้ ม...........................................................................303 บทสรปุ ..........................................................................................................................................304 คำถำมทบทวนทำ้ ยบทเรยี น...........................................................................................................306 เอกสำรอ้ำงอิง ................................................................................................................................307 บรรณำนุกรม .................................................................................................................................309 Index ............................................................................................................................................327 ดชั นี...............................................................................................................................................332

ix สารบัญรปู หนำ้ รปู ท่ี 1.1 ภำพจำลองยำนเสินโจว 2 ขณะโคจรรอบโลก.................................................................... 26 รปู ที่ 2.1 จำนวนประชำกรวัยต่ำง ๆ พ.ศ. 2548-2578..................................................................... 54 รูปท่ี 3.1 PENETRATION ABILITIES OF DIFFERENT TYPES OF IONIZING RADIATION.................................. 72 รู ปที่ 3.2 SOURCES OF NATURAL RADIATION..................................................................................... 73 รปู ที่ 3.3 กำรกลน่ั น้ำมนั ดบิ และผลิตภณั ฑ์....................................................................................... 81 รูปที่ 3.4 อตุ สำหกรรมปิโตรเคมแี ละกำรใช้ประโยชน์ ...................................................................... 82 รปู ท่ี 3.5 โรงไฟฟ้ำนวิ เคลียร์แบบน้ำควำมดนั สูง (PRESSURIZED WATER REACTOR : PWR)................. 86 รูปท่ี 3.6 โรงไฟฟำ้ นิวเคลยี รแ์ บบน้ำเดอื ด (BOILING WATER REACTOR : BWR).................................. 87 รปู ที่ 3.7 โรงไฟฟ้ำแบบนำ้ มวลหนกั อัดควำมดนั (PRESSURIZED HEAVY WATER REACTOR) ................ 88 รปู ที่ 3.8 สถำนทจี่ ดั เก็บเชอื้ เพลงิ ใชแ้ ลว้ แบบแห้งภำยนอกโรงไฟฟ้ำ ................................................ 90 รปู ท่ี 3.9 AN IDEALISED MODEL OF THE NATURAL GREENHOUSE EFFECT ............................................. 94 รปู ที่ 3.10 แผน่ นำ้ แข็งของกรีนแลนด์ละลำย ................................................................................... 95 รปู ที่ 3.11 ซำ้ ย-โรงไฟฟ้ำเขื่อนศรีนครนิ ทร์ และ ขวำ-โรงไฟฟำ้ เข่ือนภมู ิพล ................................... 103 รูปท่ี 3.12 กังหันลมแบบแนวแกนนอนและแบบแกนตั้ง ................................................................ 104 รปู ท่ี 3.13 ทุ่งกังหันลมโครงกำรชง่ั หัวมนั อำเภอทำ่ ยำง จังหวัดเพชรบรุ ี ........................................ 105 รปู ที่ 3.14 ตัวอยำ่ งเคร่อื งหมำยคำรบ์ อนฟุตพริน้ ท์ของประเทศต่ำง ๆ............................................ 111 รูปที่ 4.1 กำรสูญเสียพ้ืนที่ป่ำเขตร้อนเฉลี่ยก่อนและหลังกำรลงนำมปฏิญญำนครนิวยอร์กว่ำด้วยป่ำ ไม้...................................................................................................................................... 122 รูปที่ 4.2 ปลำหมอคำงดำ .............................................................................................................. 132 รปู ท่ี 4.3 หนอนตวั แบนนวิ กินี........................................................................................................ 132 รูปท่ี 4.4 หอยทำกยักษ์แอฟริกำ .................................................................................................... 133 รูปที่ 4.5 หลุมยุบที่บ้ำนพะละใหม่ อ.แม่ระมำด จ.ตำก (ซ้ำย)และหลุมยุบท่ี อ.สะเมิงใต้ จ. เชียงใหม่ ........................................................................................................................... 137 รูปท่ี 4.6 หลมุ ยบุ ท่ี อ.ปะเหลียน จ.ตรงั (ซ้ำย) และท่ีอ.ดอยสะเก็ด จ.เชยี งใหม่ .............................. 138 รปู ท่ี 4.7 อปุ กรณด์ ักจบั แกส๊ คำร์บอนไดออกไซดข์ องบริษทั CLIMEWORKS...................................... 153 รปู ท่ี 4.8 SASKPOWER’S BOUNDARY DAM COAL-FIRED POWER PLANT ประเทศแคนำดำ .................. 154 รปู ที่ 4.9 ขนั้ ตอนกำรกำจัดแก๊สคำรบ์ อนไดออกไซด์ ...................................................................... 155 รูปที่ 4.10 ไซโคลนเครอ่ื งมอื ดักฝนุ่ ในภำคอตุ สำหกรรม ................................................................. 168 รปู ที่ 4.11 ระบบกำรกำจัดกำ๊ ซแบบหยดนำ้ (WET SCRUBBER)........................................................ 169 รูปที่ 4.12 ระบบถงุ กรอง (BAG FILTER) .......................................................................................... 169 รปู ท่ี 4.13 เครื่องตกตะกอนไฟฟ้ำสถติ แบบท่อทรงกระบอกและแบบแผ่นบำง............................... 170 รปู ท่ี 5.1 แป้งเดก็ จำกแป้งขำ้ วเจำ้ และข้ำวกล้องงอกหอมมะลิกำบำไรซ์......................................... 206 รปู ที่ 5.2 ครมี เทยี มจำกนำ้ มันรำข้ำวและเคร่ืองด่ืมใหพ้ ลงั งำนสกดั จำกขำ้ ว.................................... 207 รปู ที่ 5.3 ขำ้ วกล้องกรอบและธัญพืชโฮเกรนผสมขำ้ วกล้องงอกและผลไม้ ...................................... 208

x สารบัญรปู (ตอ่ ) หนำ้ รปู ท่ี 5.4 เกษตรบนทสี่ ูงของสิงคโปร์ สกำยกรีน ฟำร์ม....................................................................212 รูปที่ 5.5 รบู ีออน ห่นุ ยนต์เกบ็ สตรอวเ์ บอรี่ .....................................................................................213 รปู ท่ี 5.6 นวตั กรรมเนื้อสัตวเ์ ทยี มของ STARTUP อิสรำเอล..............................................................215 รปู ที่ 5.7 เนื้อเทียมจำกพชื .............................................................................................................216 รูปที่ 5.8 ผลติ ภัณฑแ์ ปรรปู จำกแมลง .............................................................................................218 รูปที่ 5.9 ผลติ ภณั ฑแ์ ปรรูปจำกแมลง-ซอสและสเปรด....................................................................219 รปู ที่ 5.10 ผลติ ภัณฑ์แปรรปู จำกแมลง-พำสต้ำและกลิ่นแมลง........................................................219 รปู ท่ี 5.11 แมลงในน้ำเกลือ............................................................................................................220 รปู ท่ี 5.12 แนวโนม้ อำหำรในอนำคตสำหรับผ้ปู ระกอบกำร SME ไทย............................................223 รูปที่ 6.1 สญั ลักษณ์แสดงอันตรำยของสำรเคมี ตำมระบบ UN .......................................................236 รูปที่ 6.2 สัญลักษณ์แสดงอันตรำยของสำรเคมตี ำมระบบ NFPA ....................................................237 รูปท่ี 6.3 สัญลักษณ์แสดงอนั ตรำยของสำรเคมีตำมระบบ EEC.......................................................238 รปู ท่ี 6.4 สัญลักษณ์แสดงอันตรำยของสำรเคมตี ำมระบบ GHS ......................................................239 รปู ท่ี 6.5 กลุม่ ผลิตภัณฑซ์ ักลำ้ ง ......................................................................................................242 รูปท่ี 6.6 น้ำยำลำ้ งจำน ..................................................................................................................243 รปู ที่ 6.7 ปลวกและสำรเคมีกำจัดปลวก .........................................................................................245 รปู ที่ 6.8 ผงชูรสหรือโมโนโซเดียมกลตู ำเมต ...................................................................................250 รูปที่ 6.9 ผลิตภัณฑค์ รมี กนั แดด .....................................................................................................258 รูปท่ี 6.10 ผลติ ภณั ฑ์สบูก่ ้อนชนิดขุ่นและสบเู่ หลว..........................................................................259 รปู ที่ 6.11 แอมฟิพอดที่นำข้นึ มำจำกร่องน้ำเคอรม์ ำเดคและมำรีอำนำในมหำสมทุ รแปซิฟิก ..........271 รูปท่ี 7.1 วงจรไฟฟ้ำกระแสตรงจำกแบตเตอรี่ ................................................................................280 รปู ที่ 7.2 กรำฟแรงดันไฟฟ้ำกระแสตรงเทยี บกับเวลำ.....................................................................280 รูปที่ 7.3 วงจรไฟฟำ้ กระแสสลับ.....................................................................................................280 รปู ท่ี 7.4 กรำฟแรงดนั ไฟฟำ้ กระแสสลบั เทียบกับเวลำ....................................................................281 รูปที่ 7.5 ระบบไฟฟำ้ 1 เฟส (SINGLE PHASE)..................................................................................282 รูปที่ 7.6 ระบบไฟฟ้ำแบบ 3 เฟส (THREE PHASE) ...........................................................................282 รปู ท่ี 7.7 สญั ลักษณ์เครอื งใชไ้ ฟฟำ้ ประเภท 2.................................................................................285 รปู ที่ 7.8 สัญลักษณ์เครืองใช้ไฟฟำ้ ประเภท 3.................................................................................285 รปู ท่ี 7.9 มำตรฐำนสขี องสำยไฟ.....................................................................................................286 รูปที่ 7.10 วิธีเปิดทำงหำยใจและตรวจกำรหำยใจ ..........................................................................302 รปู ท่ี 7.11 วิธีกำรใชน้ วิ้ เกี่ยวสง่ิ แปลกปลอมในปำก.........................................................................303

xi สารบญั ตาราง หนำ้ ตำรำงท่ี 1.1 อันดบั ควำมสำมำรถในกำรแขง่ ขนั ของประเทศไทยจำกกำรจดั อนั ดับของ IMD...............8 ตำรำงที่ 1.2 อนั ดับควำมสำมำรถในกำรแข่งขันของประเทศจำแนกตำมประเทศ ปี 2555-2562........9 ตำรำงท่ี 2.1 ดัชนีผสู้ งู อำยุของประเทศไทย พ.ศ. 2548 – 2578....................................................... 55 ตำรำงท่ี 3.1 ค่ำเปำ้ หมำยตำมแผนพฒั นำพลงั งำนทดแทนในปี พ.ศ. 2579...................................... 99 ตำรำงที่ 3.2 กระบวนกำรผลิตกำ๊ ซไฮโดรเจนท่สี ำคัญ .................................................................... 107 ตำรำงท่ี 4.1 กำรเกดิ พบิ ตั ทิ ำงธรรมชำตินับตั้งแต่ ปี ค.ศ. 2000 ..................................................... 124 ตำรำงท่ี 4.2 ระดับควำมรุนแรงของสถำนภำพสัตว์ป่ำ ................................................................... 130 ตำรำงที่ 4.3 กำรแบง่ กลุ่มผลติ ภณั ฑเ์ คร่ืองใชไ้ ฟฟำ้ และอเิ ล็กทรอนิกส์ในสหภำพยโุ รป .................. 141 ตำรำงที่ 4.4 อนั ตรำยจำกขยะอิเล็กทรอนิกส์ต่อสุขภำพ ................................................................ 143 ตำรำงท่ี 4.5 THE AIR GUIDE FOR PARTICLE POLLUTION INCLUDES CAUTIONARY STATEMENTS AND ACTIONS PEOPLE CAN TAKE TO REDUCE THEIR RISK FROM EXPOSURE TO AIR POLLUTION AT DIFFERENT LEVELS OF HEALTH CONCERN.............................................................................................. 151 ตำรำงท่ี 4.6 ระบบนำทำงดว้ ยดำวเทียมบนพื้นโลกในปัจจบุ ัน ....................................................... 165 ตำรำงท่ี 4.7 ควำมสำมำรถในกำรดกั จับฝุ่นของอปุ กรณ์แตล่ ะชนดิ ................................................ 171 ตำรำงท่ี 5.1 กำรสง่ ออกสินคำ้ สำคญั ของไทยเรียงตำมมูลค่ำปี 2559-2563 (มกรำคม-มนี ำคม) ..... 199 ตำรำงที่ 5.2 คุณคำ่ ทำงโภชนำกำรของสำหรำ่ ยเตำ ....................................................................... 220 ตำรำงที่ 6.1 ข้อควำม/รูปสัญลกั ษณท์ ี่แสดงควำมเป็นอันตรำย ...................................................... 265 ตำรำงท่ี 6 2 ผลิตภณั ฑ์อันตรำยทใี่ ชต้ ำมบ้ำนเรือน ........................................................................ 267 ตำรำงท่ี 6 2 ผลิตภณั ฑ์อนั ตรำยทใ่ี ช้ตำมบ้ำนเรือน (ตอ่ ) ................................................................ 268 ตำรำงที่ 7.1 อนั ตรำยท่ีเกิดข้ึนแก่รำ่ งกำยจำกจำนวนกระแสไฟฟ้ำ ................................................ 287 ตำรำงท่ี 7.2 ระยะเวลำทจ่ี ะทำให้ไดร้ บั อนั ตรำยถึงชีวิต ................................................................. 287 ตำรำงที่ 7.3 อันตรำยจำกกำรใชไ้ ฟฟ้ำและขอ้ พิจำรณำเพ่ือควำมปลอดภัย.................................... 289 ตำรำงที่ 7.4 ขนำดของเครื่องปรบั อำกำศท่เี หมำะกับพื้นทห่ี ้อง...................................................... 293 ตำรำงที่ 7.5 ขนำดและกำรกินไฟของหม้อหุงข้ำว.......................................................................... 296 ตำรำงท่ี 7.6 ปรมิ ำณกำรกินไฟ (กำลังไฟฟ้ำ) ของเครื่องใช้ไฟฟ้ำประเภทต่ำง ๆ ............................. 301



บทที่ 1 วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยกี บั การพัฒนา กำรพัฒนำประเทศในด้ำนก็ตำมจำเป็นต้องใช้ควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีเพ่ือให้ สำมำรถพัฒนำงำนในด้ำนต่ำง ๆ ให้ประสบควำมสำเร็จ ประเทศท่ีกำลังพัฒนำต้องกำรควำมรู้ทำง วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีรวมท้ังในด้ำนกำรพัฒนำกำลังคนทำงด้ำนวิทยำศำสตร์ซึ่งจะต้องมีกำร ลงทุนและปฏิรูปกระบวนกำรต่ำง ๆ เพื่อให้ได้ทั้งควำมรู้ทำงด้ำนวิทยำศำสตร์และกำลังที่มีควำมรู้ ควำมสำมำรถทำงด้ำนวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีมำกขึ้น เมื่อควำมสำมำรถทำงวิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยีเจรญิ ขึ้น กำรพฒั นำเศรษฐกจิ สังคม กำรพฒั นำควำมเปน็ อยู่ของประชำชนในประเทศก็จะ มีควำมเจริญก้ำวหน้ำตำมไปด้วยทำให้ประเทศสำมำรถพัฒนำและเกิดควำมสำมำรถในกำรแข่งขันได้ ในทส่ี ดุ 1.1 ความหมายของวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยแี ละการพฒั นา กำรพัฒนำเป็นกระบวนกำรสร้ำงควำมเจริญก้ำวหน้ำให้กับตนเอง ชุมชน สังคม และ ประเทศชำติ ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนรำชสุดำฯ สยำมบรมรำชกุมำรี ได้ทรงให้ควำมหมำยของกำร พัฒนำในดำ้ นวทิ ยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยีว่ำเป็นกระบวนกำรท่นี ำไปสู่ควำมกำ้ วหน้ำหรือเปลีย่ นแปลง ไปในทำงท่ีดีข้ึน เป้ำหมำยของนักพัฒนำคือ ต้องกำรกำรพัฒนำเพ่ือปรับปรุงคุณภำพชีวิตควำม เป็นอยู่ของคน โดยไม่ทำลำยส่ิงแวดล้อม ให้คนมีควำมสุข เรำต้องคำนึงถึงเร่ืองสภำพภูมิศำสตร์ ควำมเช่ือทำงศำสนำ เชื้อชำติและภูมหิ ลังทำงเศรษฐกิจ สงั คม แมว้ ำ่ วธิ กี ำรพัฒนำมคี วำมหลำกหลำย แต่ทสี่ ำคัญคอื นักพฒั นำจะตอ้ งมีควำมรัก ควำมห่วงใย ควำมรบั ผิดชอบ และเคำรพในควำมเปน็ มนุษย์ ดว้ ยกัน กล่ำวโดยสรปุ กำรพัฒนำเกย่ี วขอ้ งกบั มนุษยชำตแิ ละเปน็ เร่ืองของจิตใจ กำรพัฒนำเป็นกำรจัดสรรทรัพยำกรต่ำง ๆ ที่ทำให้ชีวิตควำมเป็นอยู่มีคุณภำพท่ีดีข้ึน กำร พัฒนำถูกนำมำใช้ครั้งแรกโดยนักเศรษฐศำสตร์ในคริสต์ศตวรรษท่ี 19 ที่นำมำใช้เรียกกำรแก้ไข ปัญหำที่เกิดข้ึนจำกกำรปฏิวัติอุตสำหกรรมในยุโรป ซ่ึงกระบวนกำรเปล่ียนแปลงนี้จะนำไปสู่กำร เปลี่ยนแปลงวิถีกำรดำรงชีวิตของคนและสิ่งแวดล้อม เช่น กำรเปล่ียนจำกระบบกำรผลิตทำงเกษตร เป็นอุตสำหกรรม เปลี่ยนจำกระบบกำรผลิตแบบยังชีพเป็นกำรผลิตเพ่ือกำรค้ำ กำรเปลี่ยนที่อยู่ อำศัยจำกชนบทเป็นสังคมเมือง ซ่ึงนักเศรษฐศำสตร์ใช้คำว่ำพัฒนำมำใช้เพ่ือเรียกวิธีกำรยกระดับ มำตรฐำนควำมเป็นอยู่ของชำวยุโรปในขณะนั้นให้สูงขึ้น ดังนั้นจึงสรุปได้ว่ำกำรพัฒนำตำมแนวทำง ของนักเศรษฐศำสตร์จึงหมำยถึงควำมเติบโตท่ีเน้นกำรเติบโตทำงเศรษฐกิจเป็นสำคัญ นอกจำกนี้ ควำมหมำยของกำรพฒั นำยงั มคี วำมหมำยตำมแนวทำงอ่ืน ๆ เชน่ ตำมแนวทำงเทคโนโลยจี ะหมำยถึง กำรเปลี่ยนแปลงระบบอุตสำหกรรมและกำรผลิตด้วยเทคโนโลยีทันสมัย ในขณะท่ีควำมหมำยตำม แนวทำงของกำรพัฒนำชุมชนจะหมำยถึง คนในชุมชนและสังคมได้ร่วมกันดำเนินกิจกรรมเพื่อ ปรบั ปรงุ ควำมรขู้ องตนเอง ชมุ ชนและสังคม วิทยำศำสตร์ตำมควำมหมำยจำกพจนำนุกรม Webster’s New World Dictionary of American Language ให้ควำมหมำยวิทยำศำสตร์ว่ำเป็นสภำพหรือข้อเท็จจริงของควำมรู้

2 วิทยำศำสตร์จัดเป็นควำมรู้ท่ีเป็นระบบซ่ึงได้มำจำกกำรสังเกตศึกษำและทดลองเพ่ือให้รู้และเข้ำใจ ธรรมชำติหรือหลักเกณฑ์ของสิ่งที่ทำกำรศึกษำน้ัน ๆ จำกกำรวิเครำะห์ Science มีท่ีมำจำกคำว่ำ Scientia ในภำษำลำติน แปลว่ำ ควำมรู้ (knowledge) อำจกล่ำวได้ว่ำวิทยำศำสตร์คือ ควำมรู้ต่ำง ๆ และเมื่อพิจำรณำจำกรำกศัพท์ วิทยำศำสตร์จึงหมำยถึง องค์ควำมรู้ท่ีมีระบบและจัดไว้อย่ำงเป็น ระเบยี บแบบแผน สิปปนนท์ เกตุทัต (2536) ให้ควำมหมำยวิทยำศำสตร์ว่ำ คือ กำรบรรยำยควำมสัมพันธ์ ระหว่ำงส่วนต่ำง ๆ ในธรรมชำติท้ังในสภำพนิ่งและสภำพพลวัตหรือมีกำรเปลี่ยนแปลงตำมกำลเวลำ และตำมธรรมชำติและกำรวิเครำะห์วิจัย วิทยำศำสตร์จึงมีควำมเป็นสำกลเพรำะปรำกฎกำรณ์ ธรรมชำติต่ำง ๆ ท่ีเกิดขึ้นนั้นเกิดข้ึนด้วยหลักเดียวกัน วิทยำศำสตร์จึงไม่ถูกจำกัดด้วยเวลำ สถำนที่ และวัฒนธรรม ผดุงยศ ดวงมำลำ (2523) ให้ควำมหมำยของวิทยำศำสตร์ว่ำ ควำมรู้ตำมควำมหมำยท่ีแปล จำกภำษำลำติน แต่ท้ังนี้ธรรมชำติหรือแก่นสำรที่แท้จริงของวิทยำศำสตร์น้ันไม่ได้หมำยถึงควำมรู้ เน้ือหำวิทยำศำสตร์เพียงอย่ำงเดียว แต่หมำยรวมถึงวิธีกำรทำงวิทยำศำสตร์ และเจตคติทำง วิทยำศำสตรด์ ว้ ย ดังนนั้ ในกำรเรียนวิทยำศำสตร์นั้นผ้เู รียนจะต้องได้ทง้ั ตวั ควำมรู้ วิธกี ำร และเจตคติ ทำงวิทยำศำสตรไ์ ปพรอ้ มกัน พัชรำภรณ์ พสุวัต (2522) อธิบำยว่ำวิทยำศำสตร์ คือ วิชำที่มีเนื้อหำสำระซึ่งเป็นเร่ืองรำว ของส่ิงแวดล้อม ปรำกฏกำรณ์ธรรมชำติท่ีมนุษย์ได้รวบรวมควำมจริง (facts) เหล่ำนั้นเพื่อนำมำ ประมวลเปน็ ควำมรู้ (knowledge) และตง้ั เปน็ กฎเกณฑ์ (principles) ขึ้น ชำนำญ เชำวกีรติพงศ์ (2534) ให้ควำมหมำยของวิทยำศำสตร์ว่ำ ควำมรู้ที่แสดงหรือพิสูจน์ ไดว้ ่ำถูกต้องเปน็ ควำมจริง จดั ไวเ้ ป็นหมวดหมู่ มรี ะเบียบและขน้ั ตอน สรปุ ไดเ้ ป็นกฎเกณฑ์สำกล เป็น ควำมรู้ที่ได้มำโดยวิธีกำรท่ีเริ่มต้นด้วยกำรสังเกต และ/หรือกำรจัดท่ีเป็นระเบียบมีขั้นตอน และ ปรำศจำกอคติซึง่ สอดคล้องกับกำรใหค้ วำมหมำยของ The Columbia Encyclopedia (อำ้ งถึงใน สม จิต สวธนไพบูลย์ 2535) อธิบำยว่ำวิทยำศำสตร์เป็นกำรรวบรวมควำมรู้อย่ำงมีระบบ ควำมรู้ท่ีได้ รวบรวมไว้น้เี ป็นควำมรเู้ ก่ียวกบั ปรำกฏกำรณธ์ รรมชำติ ควำมเจริญกำ้ วหนำ้ ทำงวทิ ยำศำสตรท์ ีเ่ กิดข้ึน นั้น ไม่ได้หมำยถึงเฉพำะกำรรวบรวมข้อเท็จจริงเพียงสภำพพลวัต หรือมีกำรเปล่ียนแปลงตำม กำลเวลำและตำมสภำพกำรกระตุ้นจำกภำยในหรือจำกสภำพภำยนอก ควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์เกิด จำกกำรสังเกตธรรมชำติและกำรวิเครำะห์วิจัย วิทยำศำสตร์จึงเป็นสำกลเพรำะเปน็ ปรำกฏกำรณ์ทำง ธรรมชำติต่ำง ๆ ท่ีเกิดขึ้นด้วยหลักกำรเดียวกัน วิทยำศำสตร์จึงไม่ถูกจำกัดด้วยเวลำ สถำนที่และ วฒั นธรรม มังกร ทองสุขดี (มปป.) ให้ควำมหมำยวิทยำศำสตร์ว่ำ หมำยถึง ควำมรู้เกี่ยวกับธรรมชำติที่ อยู่รอบ ๆ ตัวเรำซึ่งมนุษย์ได้ศึกษำค้นคว้ำสะสมมำต้ังแต่อดีตจนกระท่ังถึงปัจจุบันและจะศึกษำต่อไป ในอนำคตอยำ่ งไมร่ ู้จักจบส้ิน เทคโนโลยี หมำยถึง เครื่องมือที่สัมพันธ์กับภูมิปัญญำและวิทยำศำสตร์เพ่ือนำมำปรับใช้ใน กำรดำรงชพี กำรพัฒนำสงั คม เศรษฐกจิ และกำรแก้ไขปัญหำส่ิงแวดล้อมเปรียบเสมือนวิธีกำรที่แปลง ควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์ซ่ึงมีลักษณะเป็นนำมธรรมให้ปรำกฏเป็นจริงในลักษณะที่เป็นรูปธรรม (นิคม มสู กิ ะคำมะและคณะ, 2542)

3 เทคโนโลยี คือ กำรนำควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์และศำสตร์อ่ืน ๆ มำผสมผสำนประยุกต์เพ่ือ ตอบสนองเป้ำหมำยเฉพำะตำมควำมต้องกำรของมนษุ ย์ด้วยกำรนำทรัพยำกรต่ำง ๆ มำใช้ในกำรผลติ และจำหน่ำย และในกำรบริกำรให้ต่อเนื่องตลอดท้ังกระบวนกำร เทคโนโลยีจึงมักจะมีคุณประโยชน์ และเหมำะสมเฉพำะเวลำและสถำนที่ และหำกเทคโนโลยีนั้นสอดคล้องกับสภำพเศรษฐกิจ สังคม กำรเมือง วัฒนธรรม และสภำพแวดล้อม เทคโนโลยีน้ันก็จะเกื้อกูลเป็นประโยชน์ทั้งต่อบุคคลและ ส่วนรวม หำกไม่สอดคล้องเทคโนโลยีนั้น ๆ จะก่อให้เกิดปัญหำตำมมำมหำศำล (สิปปนนท์ เกตุทัต, 2536) เทคโนโลยี หมำยถงึ วทิ ยำกำร วธิ กี ำรหรอื กระบวนกำรในกำรเอำวิทยำศำสตร์มำประยุกต์ใช้ โดยมกี ำรพฒั นำอยำ่ งตอ่ เนอื่ ง (สำนกั งำนพฒั นำวทิ ยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยแี หง่ ชำติ, 2542) เทคโนโลยี หมำยถึง กระบวนกำรหรือวิธีกำรและเครื่องมือท่ีนำควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์และ ศำสตร์อื่น ๆ มำผสมผสำนประยุกต์หรือใช้งำนเพ่ือให้เกิดประโยชน์กับมนุษย์ จึงมีประโยชน์และ เหมำะสมเฉพำะเวลำและสถำนท่ี (เกษม จันทร์แกว้ และคณะ, 2545) เทคโนโลยี หมำยถึง กำรนำควำมรู้ควำมเข้ำใจของมนุษย์เกี่ยวกับทุกส่ิงทุกอย่ำงรอบตัว มนุษย์ รวมทั้งในตัวมนุษย์เองไปประดิษฐ์คิดค้น ทำให้เกิดเป็นอุปกรณ์เครื่องมือเคร่ืองใช้และทุกสิ่ง ทุกอยำ่ งท่ีมนษุ ยส์ รำ้ งขนึ้ (ชัยวฒั น์ คุประตกุล, 2545) เทคโนโลยี หมำยถึง วิทยำกำรท่ีนำเอำควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์มำใช้ให้เกิดประโยชน์ในทำง ปฏบิ ัติ อตุ สำหกรรม เป็นตน้ (รำชบณั ฑติ สถำน, 2554) เทคโนโลยี หมำยถึง กำรนำควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์ มำประยุกต์เพ่ือใช้ปฏิบัติงำนหรือ แก้ปัญหำต่ำง ๆ ซ่ึงอำจเป็นวัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องจักร แม้กระท่ังองค์ควำมรู้เชิงนำมธรรม เช่น ระบบ ข้ันตอน หรือกระบวนกำรต่ำง ๆ เพื่อให้กำรทำงำน กำรดำรงชีวิตของมนุษย์มีควำมง่ำย และสะดวกสบำยมำกยิง่ ขนึ้ กำรพัฒนำ หมำยถงึ ไม่ใช่กำรผลิตวัตถุ ไมใ่ ชค่ วำมเจริญเตบิ โตทำงเศรษฐกจิ ไมใ่ ชก่ ำรบรรลุ ถึงเป้ำหมำยเชิงวัตถุเฉพำะอย่ำง แต่เป็นกระบวนกำรเปล่ียนแปลงทำงควำมรู้ ทักษะ ทัศนคติท้ังใน ตัวบุคคลและสังคมด้วยควำมมุ่งหมำยที่จะมีชีวิตและสังคมท่ีดีขึ้น ท่ีกลมกลืนกับสภำพแวดล้อมทำง ธรรมชำติ สิ่งน้ีคือหัวใจของกำรพัฒนำถ้ำคิดว่ำกำรพัฒนำคือกำรผลิตวัตถุ กำรมีผลิตภัณฑ์มวลรวม (Gross Domestic Product ; GDP) เพม่ิ ขน้ึ นัน้ ไม่ถูกต้อง แตต่ ้องเปน็ กระบวนกำรเปล่ียนแปลงท้ังใน ระดับบุคคลและสังคมโดยให้สอดคล้องกับชีวิต และมีสังคมท่ีดีข้ึนพร้อมทั้งกลมกลืนกับธรรมชำติ ดังนั้นกำรพัฒนำจึงจำเป็นต้องใช้ทรัพยำกรธรรมชำติ ใช้มนุษย์ และควำมรู้อย่ำงฉลำดด้วยสติและ ปัญญำรู้รอบโดยต้องอำศยั วิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยเี ปน็ พื้นฐำน 1.2 วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีกบั การพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคม วทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยเี ปน็ ปจั จัยทีส่ ำคัญอย่ำงย่งิ ต่อกำรพัฒนำประเทศ พฒั นำคณุ ภำพ ชีวิตไปสู่กำรกินดี อยู่ดี ประเทศใดมีวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีท่ีเข้มแข็งและนำไปใช้ในกำรพัฒนำ จะนำไปสู่เป้ำหมำยสูงสุดนั่นคือควำมเจริญและควำมยั่งยืนทำงด้ำนเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม ดังคำกล่ำวที่ว่ำผู้ใดครองเทคโนโลยี ผู้นั้นครองเศรษฐกิจ ผู้ใดครองเศรษฐกิจ ผู้น้ันครองอำนำจ วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีมีควำมจำเป็นและมีควำมสำคัญเพ่ิมมำกขึ้นและในยุคโลกำภิวัตน์กำร

4 ดำรงชีวิตและกำรดำเนินกิจกรรมต่ำง ๆ ของมนุษย์ต่ำงก็ต้องพ่ึงพำควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยีเพื่ออำนวยควำมสะดวกสบำยและทำให้คนมีอำยุยืนยำวขึ้นช่วยให้มนุษย์มีควำมพร้อมใน กำรเผชิญกับปัญหำต่ำง ๆ ท่ีเกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน มนุษย์จึงต้องเรียนรู้ธรรมชำติ เรียนรู้กำร ดำรงชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมอย่ำงสันติ ดังน้ันในชีวิตประจำวันของมนุษย์ทุกคนจะต้องเกี่ยวข้อง กับวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีอยู่ตลอดเวลำต้องรู้จักวิธีกำรคิดอย่ำงมีเหตุผล มีวิธีกำรแก้ปัญหำต่ำง ๆ ท่ีมีระบบอันจะส่งผลให้เกิดกำรพัฒนำด้ำนสติปัญญำซึ่งวิธีกำรคิดนั้นเป็นวิธีเดียวกันกับท่ีใช้อยู่ใน กระบวนกำรแสวงหำควำมรู้ทำงวทิ ยำศำสตร์ (สปิ ปนนท์ เกตุทัต, มปป.) แต่อย่ำงไรก็ตำมกำรนำควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีมำใช้จะต้องมีกำรกำกับด้วย คุณธรรมและจริยธรรม ใช้ด้วยควำมระมัดระวังและรอบคอบจึงจะเกิดประโยชน์สูงสุดหำกใช้อย่ำง ขำดกำรพิจำรณำอย่ำงรอบคอบแล้วอำจทำให้เกิดควำมเสียหำย กำรใช้ควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยีควรเป็นไปเพื่อควำมสมดุลพึงตระหนักว่ำชีวิตที่สมดุลจะต้องไม่เบียดเบียนธรรมชำติและ ส่ิงแวดล้อมจนเสยี สมดลุ ดังน้ันหำกมนุษย์เรียนรู้ที่จะใช้ควำมรทู้ ำงวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีอยำ่ ง มีสติจะชว่ ยทำให้ชวี ติ มนุษยแ์ ละส่ิงแวดลอ้ มดำเนนิ ไปพรอ้ มกนั อย่ำงสมดลุ 1.2.1 วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยใี นการพัฒนาชมุ ชน วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีมีควำมสำคัญต่อกำรพัฒนำเศรษฐกิจของชุมชน ทำให้ ชุมชนเกิดกำรพัฒนำรำยได้ มีอำชีพ ดังจะเห็นได้จำกกรณีศึกษำท่ีนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีไป ใช้เพอ่ื กำรพฒั นำชมุ ชนดงั ต่อไปนี้ 1.2.1.1 สำนักงำนพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีแห่งชำติ (สวทช.) ดำเนินกำร ถ่ำยทอดเทคโนโลยเี พื่อพัฒนำคุณภำพชีวิตของเกษตรกรโดยกำรใช้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีในกำร ยกระดับกำรผลติ และกำรแปรรูปที่ลดต้นทนุ กำรผลติ เพอ่ื เพ่มิ ปริมำณและคุณภำพท่ีไดม้ ำตรฐำนพร้อม กับส่งเสริมและสนับสนุนกำรเรียนรู้ของชุมชนเพื่อให้เกิดควำมเข็มแข็งและพึ่งตนเองได้ โดยมี ยุทธศำสตร์ที่สำคัญคือกำรดำเนินกำรในพ้ืนที่เป้ำหมำยเพื่อสร้ำงต้นแบบให้ชุมชนอ่ืน ๆ ได้เข้ำมำ เรยี นรู้ เช่น หมบู่ ้ำนผำคบั และหมบู่ ้ำนผำสกุ อำเภอบอ่ เกลอื จังหวดั น่ำน เป็นตน้ แบบกำรใชป้ ระโยชน์ จำกกำรผลิตพืชหลังทำนำและกำรเพ่ิมผลผลิตข้ำวไร่ พื้นที่หมู่บ้ำนบ่อเหมืองน้อย และห้วยน้ำผัก อำเภอนำแห้ว จังหวัดเลย เป็นพื้นท่ีต้นแบบในกำรผลิตสตรอเบอรี่ และกำรแปรรูปผลผลิต พ้ืนที่ หมบู่ ้ำนอุดมและสมบูรณ์ อำเภอจอมพระ จังหวดั สรุ ินทร์ เป็นพ้นื ท่ีตน้ แบบในประหยดั พลังงำนและใช้ ประโยชน์จำกป่ำหัวไร่ปลำยนำและหมู่บ้ำนบำลำและหมู่บ้ำนเจ๊ะเด็ง อำเภอแว้ง จังหวัดนรำธิวำส เป็นต้นแบบกำรพ่ึงพำตนเองจำกทรัพยำกรในท้องถิ่น เป็นต้น (สำนักพัฒนำวิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยแี ห่งชำติ, 2562) 1.2.1.2 กำรผลิตขนมจนี บ้ำนกะหรอของบริษัทเครือข่ำยผลิตภณั ฑ์อำหำรจำกัด ตำบล กะหรอ กิ่งอำเภอนบพิตำ จังหวัดนครศรธี รรมรำช เป็นตัวอย่ำงของกำรผสมผสำนภมู ิปญั ญำชำวบำ้ น กับวิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยี โดยกลุ่มผู้นำชมุ ชนไม้เรียงนำข้ำวมำแปรรปู ใช้ข้ำวสำร 620 กิโลกรมั มำทดลองทำเป็นแป้งขนมจีนได้จำนวน 830 กิโลกรัม ซึ่งหำกเปรียบเทียบรำคำขำยระหว่ำงข้ำวกับ แป้งจะมีรำคำขำยต่อกิโลกรัมเท่ำกันแต่กำรแปรรูปเป็นแป้งจะได้กำไรมำกข้ึน กำรผลิตแป้งขนมจีน ของชุมชนบ้ำนกระหรอเป็นธุรกิจของชุมชนที่เกิดข้ึนจำกกำรจัดตั้งของกลุ่มแกนนำท่ีได้ศึกษำเรียนรู้ เก่ียวกับธุรกิจชุมชนในพ้ืนที่ภำคอีสำนหลำยจังหวัด ในกำรดำเนินงำนของกลุ่มในช่วงแรกได้มีกำร

5 ทดลองหมักแป้งตำมสูตรทำงภำคอีสำนแล้วได้มีกำรปรับปรุงสูตรจนเป็นท่ียอมรับของตลำดท้องถ่ิน พร้อมกันนี้บริษัทเครือข่ำยผลิตภัณฑ์อำหำรจำกัด ยังได้นำเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ำมำช่วยในกำร แก้ปัญหำกำรผลิตแป้งขนมจีนระดับอุตสำหกรรมโดยกำรได้รับควำมช่วยเหลือจำกโครงกำรสนบั สนนุ กำรพัฒนำเทคโนโลยีของอุตสำหกรรมไทย สำนักงำนพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีแห่งชำติ บริษัทได้พัฒนำเคร่ืองล้ำงข้ำวสำร เคร่ืองฟิวเตอร์เพลส เครื่องบีบแป้งและบรรจุถุงเข้ำมำใช้แทน กระบวนกำรดั้งเดมิ เนอ่ื งจำกกระบวนกำรเดิมมปี ัญหำด้ำนคุณภำพและน้ำหนักแป้งทบี่ รรจุถงุ กำร ใช้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีช่วยในกำรปรับปรุงกำรผลิตให้มีประสิทธิภำพมำกยิ่งข้ึน ต้ังแต่กำร จัดเก็บวัตถุดิบจนกระทั้งกำรบรรจขุ นมจีนลงถุงเพื่อลดกำรสูญเสียในกระบวนกำรผลิตให้น้อยที่สุดซง่ึ มีผลทำให้ต้นทุนลดลงและทำให้คุณภำพขนมจีนดีข้ึนด้วยมีควำมสะอำดถูกหลักอนำมัยเพรำะไม่ใช้ สำรกันบูดเนื่องจำกใช้เกลือเป็นตัวช่วยยืดอำยุกำรเก็บรักษำให้ยำวนำนข้ึน ขนมจีนบ้ำนกระหรอจึง เป็นตัวอย่ำงของธุรกิจชุมชน เป็นธุรกิจที่เกิดจำกกำรรวมตัว กำรระดมทุนกันเองของชุมชน และมี กำรดำเนนิ กำรร่วมกันภำยในชุมชนในรูปแบบวสิ ำหกิจชุมชนโดยมีนำยวโิ รจน์ คงปญั ญำ ในฐำนะผู้นำ ชุมชนและผู้จัดกำรบริษัท เป็นแกนนำสำคัญและเป็นธุรกิจท่ีเป็นประโยชน์ต่อชุมชน โดยสมำชิกใน ชุมชนเป็นผู้ถือหุ้น ร่วมเรียนรู้ประสบกำรณ์กำรทำแป้งขนมจีนจำกภูมิปัญญำท้องถ่ิน แล้วนำมำ ประยุกต์เข้ำกับควำมรู้ใหม่ที่เป็นควำมรู้เชิงเทคโนโลยี ผลักดันให้เกิดเป็นอำชีพสร้ำงรำยได้ให้กับ ชุมชนและมีกำรดำเนินกำรอย่ำงต่อเนื่อง ท้ังนี้ปัจจัยท่ีทำให้ประสบควำมสำเรจ็ มี 4 ปัจจัยหลัก ได้แก่ (1) ผู้นำเป็นคนมีควำมคิด มีวิสัยทัศน์ และกำหนดยุทธศำสตร์ท่ีต่อยอดกับอำชีพเดิมในชุมชน (2) ใช้ ทนุ ชุมชนเป็นหลักไม่ใชท่ ุนภำยนอกท้ังทุนทรัพยำกร ทุนบคุ คล และทนุ ทำงสงั คมอ่นื (3) มนี กั วชิ ำกำร มำเป็นพ่ีเล้ียงหรือท่ีปรึกษำ และ(4) มีกำรสร้ำงกระบวนกำรเรียนรู้และมีส่วนร่วมของทุกฝ่ำยอย่ำง ต่อเนื่อง และในอนำคตมีแผนในกำรผลิตสินค้ำใหม่ ๆที่ ได้จำกแป้งข้ำวสำร เช่น กำรผลิตเส้น ก๋วยเตี๋ยวชนิดต่ำง ๆ เพ่ือเพ่ิมยอดขำยเข้ำสู่กิจกำรและอำจจะมีกำรลงทุนสร้ำงรำ้ นอำหำรของชมุ ชน โดยนำผลผลติ ทม่ี มี ำใช้เป็นวัตถุดิบในกำรประกอบอำหำรเพือ่ ให้บรกิ ำรประชำชน 1.2.1.3 วทิ ยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยใี นกำรพฒั นำยำงพำรำ ยำงพำรำเป็นพืชเศรษฐกิจ ท่ีสำคญั ของประเทศไทย เปน็ สนิ ค้ำส่งออกที่อยใู่ น 10 อนั ดับแรกของประเทศ ช่วยสร้ำงรำยได้ให้แก่ เกษตรกรชำวสวนยำงมำกกว่ำ 6 ล้ำนคน ลดกำรเคลื่อนย้ำยแรงงำนจำกชนบทสู่เมืองและเป็นกำร เพ่ิมพื้นที่สีเขียวของประเทศใหเ้ พ่ิมขึ้น แต่ควำมผันผวนของรำคำยำงทำใหเ้ กษตรกรได้รับผลกระทบ จำกรำคำยำงท่ีตกต่ำซ่ึงมีสำเหตุสำคัญมำจำกปรมิ ำณผลผลิตและควำมต้องกำรไม่สมดุลกนั รวมทั้งมี ผู้ผลติ ยำงรำยใหมเ่ กิดขึน้ ไดแ้ ก่ กมั พูชำ เวียดนำม อนิ เดยี จำกประเทศทผ่ี ลติ ยำงพำรำหลัก ๆ ได้แก่ อินโดนีเซีย ไทย และมำเลเซีย นอกจำกน้ีกำรชะลอตัวของเศรษฐกิจก็เป็นปัจจัยสำคัญในกำรทำให้ ยำงพำรำมีรำคำต่ำลง ผู้ผลิตรำยใหญ่ เช่น จีน สหรัฐอเมริกำ ญี่ปุ่น ชะลอกำรซื้อยำงพำรำและกำร เก็งกำไรของนักลงทุนทั้งตลำดซื้อขำยจริงและตลำดล่วงหน้ำซ่ึงมีผลกระทบต่อกำรซื้อขำยทำให้รำคำ ยำงพำรำในตลำดมีควำมผันผวน ประเทศไทยมีพืน้ ที่กรีดยำงพำรำมำกทีส่ ุดในโลก ประมำณ 20.32 ล้ำนไร่ มีผลผลิต 4.5 ล้ำนตัน มีต้นทุนกำรผลิตอยู่ท่ี 6.94 % ดังน้ันหำกรำคำยำงมีควำมผันผวน ย่อมส่งผลกระทบต่อเกษตรกรผู้ปลูกยำงอย่ำงแน่นอน กำรแก้ปัญหำท่ีช่วยได้คือเพิ่มปริมำณกำรใช้ ยำงในประเทศให้มำกขึ้นพร้อมปรับสมดุลลดปริมำณยำงพำรำเพื่อให้ยำงพำรำมีเสถียรภำพ รวมท้ัง กำรเพ่ิมสัดส่วนกำรใช้ยำงในประเทศและท่ีสำคัญคือกำรพัฒนำคุณภำพของยำงพำรำต้องอำศัย

6 วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีเข้ำมำช่วยพัฒนำยำงพำรำตั้งแต่กำรเตรียมต้นกล้ำยำงพำรำจนกระทั่งถึง กำรแปรรูปยำงไปสู่กำรเพิ่มปริมำณกำรใช้ประโยชน์ภำยในประเทศให้มำกข้ึน ในข้ันต้นของกำร พฒั นำยำงคือกำรใช้วทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยีในกำรปรบั ปรุงต้นยำง กำรปลูกยำงพำรำโดยกำรติด ตำเปลี่ยนยอดโดยกำรเอำทรงพุ่มยำงพันธ์ุใหม่ไปใส่กับต้นยำงพันธุ์เดิมทำให้มีปฏิกิริยำระหว่ำงลำต้น ของพันธ์ุเดิมกับยอดพันธุ์ของยำงใหม่ ซ่ึงผลจำกกำรติดตำเปล่ียนยอดน้ีทำให้ยำงมีอัตรำกำร เจริญเติบโตเพิ่มขึ้นและมีควำมต้ำนทำนโรคเพ่ิมข้ึน กำรเพ่ิมพันธุ์ยำงพำรำในเวลำที่ลดน้อยลงโดย วธิ กี ำรเพำะเล้ียงเน้ือเย่ือและทำให้ได้พันธ์ุยำงที่มีคุณภำพดี กำรใชว้ ทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยใี นกำร แปรรูปยำงพำรำเพือ่ กำรใชป้ ระโยชน์ในด้ำนต่ำง ๆ ได้แก่ (1) ผลิตภัณฑ์ยำงเพื่อกำรทหำร ได้แก่ ปืนยำงสำหรับฝึกทหำร ท่ีนอน ยำงพำรำ ยำงกนั กระแทก เปน็ ต้น (2) ผลติ ภัณฑ์ยำงเพ่ือกำรแพทย์และเคร่ืองสำอำง ได้แก่ ถุงมอื ผำ่ ตดั ถุงมือ ตรวจโรค แผ่นหนนุ สะโพก ยำงยดื บริหำรร่ำงกำย สำรสกัดยำงพำรำเพื่อผลิตเคร่อื งสำอำง หมอนเจลปอ้ งกนั แผลกดทบั และถงุ ยำงอนำมัย เปน็ ต้น (3) ผลิตภัณฑ์ยำงเพื่อกำรคมนำคม ได้แก่ ยำงพำรำผสมเพ่ือฉำบผิวทำง ยำงลอ้ ตันทนนำ้ มัน ยำงพำรำผสมทำถนน แผ่นยำงรองรำงรถไฟ ถนนยำงมะตอยผสมยำงพำรำ ยำง แนวกนั กระแทก และยำงลอ้ ตนั ทนน้ำมัน เป็นต้น (4) ผลิตภัณฑ์ยำงเพ่ือกำรท่องเที่ยวและกีฬำ ได้แก่ แผ่นยำงปูพื้นลำน กีฬำ พ้ืนลูล่ ำนกฬี ำ สนำมกฬี ำฟตุ ซอล และพน้ื ลำนอเนกประสงค์ เป็นต้น (5) ผลติ ภณั ฑ์ยำงเพื่อกำรเกษตร ได้แก่ ยำงเคลือบสระนำ้ บล็อกยำงปูพ้ืน ยำงปูคอกปศสุ ัตว์ และถงุ มอื ผำ้ เคลอื บยำง เปน็ ต้น 1.2.1.4 นวัตกรรมเพื่อกำรพัฒนำวัสดุเหลือใช้ทำงกำรเกษตร เป็นนวัตกรรมกำจดั ส่ิงเหลือทิ้งทำงกำรเกษตร โดยกำรแปรรูปและกำรนำกลับไปใช้ใหม่เพ่ือลดต้นทุนกำรผลิตและรักษำ ส่ิงแวดลอ้ ม เชน่ กำรผลิตอำหำรหมักโคจำกเปลือกข้ำวโพด ซังขำ้ วโพดปรับสภำพสำหรับเป็นอำหำร เสรมิ ในไกพ่ ้นื เมือง กำรปลูกเมลอ่ นโดยใช้ซงั ข้ำวโพดเป็นวัสดปุ ลกู ทดแทนกำบมะพรำ้ ว ปยุ๋ นำ้ อินทรยี ์ จำกมูลหนอนไหมอีรี่ วัสดุรองนอนเล้ียงสัตว์ทดลองจำกวัสดุเหลือใช้ทำงกำรเกษตร กำรผลิตก๊ำซ ชีวภำพจำกกำรหมกั ของเสยี จำกกำรเลยี้ งสุกรรว่ มกับวัชพชื จุลนิ ทรียย์ อ่ ยสลำยสำรพิษตกคำ้ งทำงกำร เกษตร จุลินทรีย์ย่อยสลำยวัสดุเหลือทิ้งทำงกำรเกษตร จุลินทรีย์ช่วยย่อยลดกล่ินเหม็นจำกฟำร์มปศุ สัตว์ เครื่องกล่ันน้ำส้มควันไม้ขนำดเล็ก เตำชีวมวลเช้ือเพลิงซังข้ำวโพด เตำแก๊สชีวมวลกรุห้องเผำ ไหม้ประสทิ ธิภำพสงู (พิชณิชำ นปิ ณุ ะ, มปป.) 1.3 ความสามารถดา้ นวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยขี องประเทศไทย ควำมรู้และควำมก้ำวหน้ำทำงวิทยำศำสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมเป็นกลไกสำคัญในกำร พัฒนำประเทศให้สำมำรถแข่งขันกับประเทศอื่น ๆ ได้ ช่วยพัฒนำเศรษฐกิจให้เติบโตอย่ำงมี เสถียรภำพ เกิดควำมย่ังยืนและสำมำรถสร้ำงภูมิคุ้มกันจำกกระแสโลกำภิวัตน์ และเพิ่ม ควำมสำมำรถในกำรแขง่ ขันของประเทศ (National competitiveness) ซึ่งเปน็ ขดี ควำมสำมำรถและ ผลประกอบกำรของประเทศในกำรสร้ำงและรักษำสภำพแวดล้อมที่เหมำะสมแก่กำรประกอบกิจกำร

7 กำรประเมินขีดควำมสำมำรถทำงกำรแข่งขันเป็นกำรช่วยสร้ำงควำมเข้ำใจในจุดเด่นและจุดด้อยของ ประเทศเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศอื่นในช่วงเวลำเดียวกัน องค์กรที่ทำหน้ำท่ีกำรจัดลำดับ ควำมสำมำรถในกำรแขง่ ขันทีไ่ ด้รบั ควำมสนใจและยอมรบั มำก ไดแ้ ก่ (1) สถำบันกำรจัดกำรนำนำชำติ (International Institute for Management Development ; IMD) ซ่ึงให้นิยำมควำมสำมำรถใน กำรแข่งขันของประเทศว่ำเป็นควำมสำมำรถในกำรสร้ำงและรักษำสภำวะแวดล้อมทำงเศรษฐกิจให้ เอ้ือต่อกำรเสริมสร้ำงและพัฒนำควำมสำมำรถในกำรแข่งขันของภำคธุรกิจทั้งในระดับประเทศและ ระหว่ำงประเทศ และ (2) สภำเศรษฐกิจโลก (World Economic Forum ; WEF) ซ่ึงนิยำม ควำมสำมำรถในกำรแข่งขันว่ำควำมสำมำรถในกำรแข่งขันเป็นเร่ืองของระดับผลิตภำพกำรผลิตของ แต่ละประเทศ โดยปจั จัยดำ้ นสถำบัน เชน่ กฎหมำยตลอดจนนโยบำยและปจั จยั อ่ืน ๆ ซง่ึ จะมีบำทต่อ กำรเพ่ิมขึ้นหรือกำรลดลงของผลิตภำพกำรผลิต (สำนักงำนคณะกรรมกำรพัฒนำกำรเศรษฐกิจและ สังคมแห่งชำติ) ท้ังสององค์กรมีเกณฑ์และวิธีกำรท่ีใช้ในกำรวิเครำะห์ท่ีแตกต่ำงกัน โดยสถำบันกำร จัดกำรนำนำชำติดำเนินกำรจัดลำดับควำมสำมำรถในกำรแข่งขันของประเทศเป็นประจำทุกปี เริ่ม ต้ังแต่ปี พ.ศ. 2532 โดยเน้นประเทศพัฒนำอุตสำหกรรมและประเทศตลำดเกิดใหม่หรอื ประเทศทมี่ ี รำยได้ปำนกลำงและเน้นปัจจัยเชิงโครงสร้ำง มีเกณฑ์ชี้วัดท้ังหมด 332 เกณฑ์ชี้วัด เกณฑ์กำรชี้วัด แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม (Factor) และแต่ละกลุ่มแบ่งออกเป็น 5 กลุ่มย่อย (Sub-factor) แต่ละกลุ่ม ให้น้ำหนักเท่ำกัน ได้แก่ สมรรถนะทำงเศรษฐกิจ (Economic performance) ประสิทธิภำพภำครัฐ (Government efficiency) ประสิทธิภำพภำคธุรกิจ(Business efficiency) และโครงสร้ำงพ้ืนฐำน (Infrastructure) ส่วนสภำเศรษฐกจิ โลก จัดอันดับควำมสำมำรถในกำรแขง่ ขันของประเทศต่ำง ๆ ท่ัว โลกโดยเน้นปัจจัยด้ำนกำรประกอบธุรกิจเป็นหลัก เร่ิมจัดลำดับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2522 วิเครำะห์โดยใช้ 12 ปัจจัย 117 เกณฑ์ชี้วัด กำรคำนวณน้ำหนักของคะแนนแบ่งเป็น 3 กลุ่มปัจจัย ได้แก่ ปัจจัยพ้ืนฐำน ปัจจัยเสริมประสิทธิภำพ และปัจจัยนวัตกรรม ควำมซับซ้อนขึ้นอยู่กับลำดับขั้นกำร พัฒนำทำงเศรษฐกจิ ซึ่งกำหนดจำกระดบั รำยได้ต่อหวั ของประชำกรในประเทศและสัดส่วนกำรส่งออก สนิ ค้ำพืน้ ฐำนตอ่ กำรสง่ ออกรวมซ่งึ แบง่ ออกเปน็ 3 ระดบั คอื (1) กำรขับเคลอ่ื นโดยปัจจัยกำรผลิต (2) กำรขับเคลื่อนโดยประสิทธิภำพของกำรผลิต (3) กำรขับเคลื่อนโดยนวัตกรรมกำรผลิต และข้อมูลท่ี นำมำใช้เป็นเกณฑ์ชี้วัดของสภำเศรษฐกิจโลกได้มำจำกข้อมูลเชิงประจักษ์ในรูปสถิติ และข้อมูลจำก กำรสำรวจควำมคิดเห็นของผู้บริหำรซ่งึ เป็นส่วนทส่ี ภำเศรษฐกจิ จะให้ควำมสำคัญกบั ข้อมูลกำรสำรวจ ควำมคิดเห็นมำกกว่ำขอ้ มูลสถิติในสัดสว่ น 70:30 ในปี พ.ศ. 2555-2562 ลำดับควำมสำมำรถในกำร แข่งขนั ของประเทศไทยตำมปจั จยั 4 กลมุ่ เป็นไปตำมตำรำงท่ี 1.1 ซ่งึ ปจั จยั ทำงด้ำนโครงสร้ำงพื้นฐำน ยังต้องพฒั นำให้ดีขน้ึ

8 ตำรำงที่ 1.1 อันดบั ควำมสำมำรถในกำรแขง่ ขนั ของประเทศไทยจำกกำรจัดอนั ดบั ของ IMD ปี 2555 – 2562 ปัจจยั 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 1. สมรรถนะทำงเศรษฐกิจ 15 9 12 13 13 10 10 8 2. ประสิทธิภำพของภำพรัฐ 26 22 28 27 23 20 22 20 3. ประสิทธิภำพของภำค 23 18 25 24 25 25 25 27 ธุรกจิ 4. โครงสรำ้ งพน้ื ฐำน 49 48 48 46 49 49 48 45 จำนวนประเทศ 59 60 60 61 61 63 63 63 ที่มำ : (IMD World Competitiveness Yearbook 2012-2019) ในปี พ.ศ. 2562 มีกำรจัดลำดับทั้งหมด 63 ประเทศ โดยควำมสำมำรถในกำร แขง่ ขันสูงท่ีสุด 3 อันดบั แรก ไดแ้ ก่ สงิ คโปร์ ฮ่องกง และสหรัฐอเมริกำ ตำมลำดบั หำกพิจำรณำเฉพำะในกลุ่มประเทศอำเซียนซึ่งมีประเทศท่ีเข้ำร่วมกำรจัดอันดับท้ังหมด 5 ประเทศ ทั้งอันดับในภำพรวม อันดับโครงสร้ำงพ้ืนฐำนทำงวิทยำศำสตร์และอันดับทำงด้ำนกำรศึกษำพบว่ำ มี แนวโน้มไปทิศทำงเดียวกันคือประเทศไทยอยู่ในอันดับกึ่งกลำง เป็นรองสิงคโปร์และมำเลเซีย โดย ประเทศไทยมีกำรพัฒนำทด่ี ีด้ำนโครงสร้ำงพื้นฐำนทำงวทิ ยำศำสตร์ มีแนวโนม้ ท่ีจะสำมำรถพัฒนำข้ึน ไปไดอ้ ีกในอนำคตแต่อันดับกำรศึกษำยังจำเปน็ ต้องพัฒนำอกี มำก ในระยะ 5 ปีท่ีผ่ำนมำ (2558-2562) อันดับควำมสำมำถในกำรแข่งขันของประเทศ ไทยในภำพรวมนน้ั คอ่ นข้ำงคงทีแ่ ต่มีแนวโนม้ ในกำรพฒั นำทดี่ ีขึ้นในปลี ่ำสดุ สว่ นอันดบั ด้ำนโครงสร้ำง พน้ื ฐำนทำงวิทยำศำสตร์มแี นวโน้มกำรพัฒนำที่ดขี ้ึนอยำ่ งเห็นไดช้ ัดซง่ึ ตรงกนั ข้ำมกับดำ้ นกำรศกึ ษำท่ีมี แนวโนม้ ลดลงอย่ำงต่อเนื่องท้งั นเ้ี ป็นเพรำะภำคธรุ กิจเอกชนของประเทศไทยมีควำมเข้มแข็งและมีกำร พัฒนำอย่ำงต่อเน่ืองแต่ยังขำดกำรเช่ือมโยงกับภำคกำรศึกษำจึงทำให้กำรพัฒนำไม่เป็นไปในทิศทำง เดียวกัน นอกจำกน้ียังพบว่ำปัจจัยท่ีส่งผลต่ออันดับโครงสร้ำงพ้ืนฐำนทำงด้ำนวิทยำศำสตร์และด้ำน กำรศึกษำแตกต่ำงกันนั้นคืองบประมำณที่ลงทุนในภำคนั้น ๆ เทียบกับสัดส่วนของผลิตภัณฑ์มวลรวม ของประเทศ (GDP) ประเทศไทยมีกำรเพิ่มกำรลงทุนด้ำนกำรวิจัยและกำรพัฒนำอย่ำงต่อเน่ืองซึ่ง ส่วนใหญ่มำจำกภำคเอกชน โดยในระยะ 5 ปีนั้น เงินลงทุนด้ำนกำรวิจัยและพัฒนำของท้ังประเทส เพิ่มขึ้นจำก 0.44 % GDP ข้ึนมำอยู่ท่ี 1.00 % GDP ในปีล่ำสุด ซ่ึงมีอันดับดีขึ้น 15 อันดับ แต่ งบประมำณในภำคกำรศึกษำภำยในระยะ 5 ปี น้ันลดลงจำก 3.82 % เป็น 3.47 % ส่งผลให้อันดับ ลดลงถึง 12 อนั ดับ แต่ถงึ อยำ่ งไรงบประมำณท่ลี งทนุ ทั้งทำงด้ำนกำรวจิ ัยและพัฒนำและกำรลงทุนใน ภำคกำรศึกษำของประเทศไทยนั้นยังคงต่ำกว่ำเกณฑ์ค่ำเฉล่ียทั้งโลก ข้อเสนอแนะแนวทำงในกำร พัฒนำควำมสำมำรถในกำรแข่งขันของประเทศไทยคือ กำรเช่ือมโยงระหว่ำงภำคเอกชนกับภำค กำรศกึ ษำใหม้ ำกขน้ึ มีกำรถ่ำยทอดองคค์ วำมรู้ และมีกำรจดั หลักสตู รกำรเรยี นกำรสอนท่ีตรงกับควำม ต้องกำรในอนำคต ส่วนทำงภำครัฐก็จำเป็นต้องจัดโครงสร้ำงพ้ืนฐำนท่ีเพียงพอโดยกำรจัดสรร

9 งบประมำณของประเทศมำเพ่ิมเติมท้ังด้ำนกำรวิจัยและพัฒนำและด้ำนกำรศึกษำเพื่อยกระดับ ควำมสำมำรถในกำรแข่งขันของประเทศไปพร้อม ๆ กับกำรสร้ำงทรัพยำกรมนุษย์ให้มีคุณภำพเพื่อ เปน็ รำกฐำนของกำรพฒั นำประเทศในระยะยำว ตำรำงที่ 1.2 อนั ดับควำมสำมำรถในกำรแข่งขันของประเทศจำแนกตำมประเทศ ปี 2555-2562 ประเทศ 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 1. สิงคโปร์ 2 ฮอ่ งกง 45334331 3 สหรัฐอเมรกิ ำ 13421122 4 แคนำดำ 21113413 5 จีน 6 7 7 5 10 12 10 13 6 ไต้หวัน 23 21 23 22 25 18 13 14 7 ออสเตรเลยี 7 11 13 11 14 14 17 16 8 นวิ ซแี ลนด์ 15 16 17 18 17 21 19 18 9 มำเลเซีย 24 25 20 17 16 26 23 21 10 ไทย 14 15 12 14 19 24 22 22 11เกำหลใี ต้ 30 27 29 30 28 27 30 25 12 ญปี่ ่นุ 22 22 26 25 29 29 27 28 13 อินโดนเี ซีย 27 24 21 27 26 26 25 30 14 ชิลี 42 39 37 42 48 42 43 32 15 อนิ เดยี 28 30 31 35 36 35 35 42 16 รัสเซยี 35 40 44 44 41 45 44 43 17 ฟลิ ิปปินส์ 48 42 38 35 44 46 45 45 18 เม็กซิโก 43 38 42 41 42 41 50 46 19 เปรู 37 32 41 39 45 48 51 50 จำนวนประเทศ 44 43 50 54 54 55 54 55 59 60 60 61 61 63 63 63 ท่มี ำ : (IMD World Competitiveness Yearbook 2012 – 2019) หมำยเหตุ ประเทศในภมู ภิ ำคเอเชยี แปซิฟกิ ท่ไี ดร้ บั กำรจัดอนั ดบั ควำมสำมำรถในกำรแข่งขันมที ั้งหมด 19 ประเทศ

10 1.3.1 ปญั หาและอปุ สรรคของการพฒั นาด้านวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยีของไทย โลกปัจจุบันขับเคล่ือนด้วยองค์ควำมรู้ และนวัตกรรม กำรพัฒนำทำงด้ำน วิทยำศำสตร์ เทคโนโลยีจึงเป็นปัจจัยสำคัญในกำรช่วยเพิ่มควำมสำมำรถในกำรแข่งขัน ช่วยสร้ำง มูลค่ำเพิ่มให้กับสินค้ำ สร้ำงรำยได้ สร้ำงอำชีพให้กับชุมชน และเพิ่มรำยได้ให้ภำคธุรกิจ กำรเข้ำ ใ จ ค ว ำ ม เ ป็ น ไ ป ข อ ง ส ภ ำ พ ปั ญ ห ำ ข อ ง โ ล ก ปั จ จุ บั น แ ล ะ เ ข้ ำ ใ จ ส ภ ำ พ ปั ญ ห ำ ข อ ง ก ำ ร พั ฒ น ำ ด้ ำ น วิทยำศำสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรมของประเทศไทยในระยะที่ผ่ำนมำจะช่วยให้ภำครัฐสำมำรถ กำหนดนโยบำยไดอ้ ยำ่ งชดั เจนและมีประสิทธภิ ำพซ่งึ จะส่งผลต่อกำรกระตุ้นให้เกดิ กำรวจิ ยั และพัฒนำ ในภำคส่วนต่ำง ๆ ไม่ว่ำจะเป็นภำคเอกชน สถำบันกำรศึกษำ เกิดควำมเชือ่ มโยงระหว่ำงสถำบันและ สำมำรถนำประเทศไปสู่กำรพัฒนำและมีควำมสำมำรถในกำรแข่งขันสูงข้ึนก้ำวพ้นจำกกำรเป็น ประเทศรำยได้ปำนกลำง ปัญหำและอุปสรรคสำคัญในกำรพัฒนำด้ำนวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี ของประเทศไทยสรปุ ไดด้ งั นี้ (จิตรลดำ พศิ ำลสพุ งศ์ และคณะ, 2557) 1.3.1.1 ภำคเอกชนไม่ได้รับแรงจูงใจที่เพียงพอหรือไม่สำมำรถลงทุนด้ำนกำรวิจัย และพัฒนำได้ ส่วนหน่ึงเป็นผลจำกมำตรกำรและนโยบำยภำครัฐที่ผ่ำนมำที่ไม่สำมำรถกระตุ้นให้เกิด กำรลงทุนด้ำนกำรวิจัยและพัฒนำได้ในระดับที่น่ำพึงพอใจ ผู้ประกอบกำรขนำดเล็กก็ยังไม่เห็น ควำมสำคัญของกำรลงทุนด้ำนกำรวจิ ัยและพัฒนำ รวมท้ังไม่ได้รับกำรสนบั สนุนจำกภำครัฐที่เพียงพอ จงึ ไมเ่ กิดกำรพฒั นำ ประกอบกับผู้ประกอบกำรไทยสว่ นใหญย่ ังมีมุมมองต่อกำรวจิ ัยและพัฒนำว่ำเป็น ต้นทุนท่ีเพิ่มข้ึนของบริษัทท่ีทำให้ กำไรในร ะย ะสั้นลดลงมำกกว่ำเป็นเครื่องมือที่ จ ะสร้ำงส ร ร ค์ นวตั กรรมเพื่อเพิ่มขีดควำมสำมำรถในกำรแขง่ ขนั และสร้ำงผลกำไรของบรษิ ัทในระยะยำว นอกจำกน้ี แลว้ งำนวจิ ัยทน่ี ำไปประยุกต์ใช้ใหเ้ กิดมลู คำ่ ทั้งในเชิงพำณิชย์และเชิงสำธำรณประโยชน์ยังอยู่ในระดับ ที่เป็นรูปธรรมไม่สูงมำกนักจึงไม่สำมำรถดึงดูดควำมสนใจจำกภำคเอกช นให้ลงทุนในกำรวิจัยและ พัฒนำมำกขึ้นได้ซึ่งจะเห็นได้จำกเงินลงทุนด้ำนกำรวิจัยและพัฒนำของภำคเอกชนและภำครัฐที่อยใู่ น ระดับต่ำ จำนวนกำรจดสิทธิบัตรและผลงำนตีพิมพ์ด้ำนวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีน้อยมีรวมท้ัง ขำดควำมเชื่อมโยงนโยบำยท่ีมีประสิทธิภำพในกำรเชื่อมโยงกระบวนกำรกำรคิด กำรทำวิจัยและ พัฒนำ และกำรลงมือปฏิบัติจริงจำกกระบวนกำรทำงธุรกิจ กระบวนกำรทำงกำรเรียนกำรสอน และ กระบวนกำรในกำรวิจัยและพัฒนำหรือกล่ำวอีกนัยหน่ึงคือขำดควำมเชื่อมโยงของกำรนำสิ่งที่เรียนรู้ จำกหอ้ งเรียนไปใชใ้ หเ้ กดิ ประโยชนใ์ นเชงิ ธุรกิจ 1.3.1.2 กำรขำดแคลนบุคลำกรด้ำนกำรวิจยั และพัฒนำ เน่อื งจำกกำรศกึ ษำต่อของ นักเรยี นไทยในระดบั อุดมศึกษำไม่นิยมเรยี นวิทยำศำสตร์ หรือแมแ่ ต่ในกำรศึกษำภำคบังคบั กำรเรียน วิทยำศำสตร์ก็ไม่ได้ปลูกฝังค่ำนิยมทำงวิทยำศำสตร์ท่ีมำกพอที่จะสำมำรถนำไปใช้เพื่อกำรคิดกำร ตัดสินใจในชีวิตประจำวันได้ ทำให้ฐำนควำมรู้เชิงวิทยำศำสตร์ของประเทศไม่เพียงพอ กำรพัฒนำ ธุรกิจส่วนใหญ่จำเป็นจะต้องใช้องค์ควำมรู้ด้ำนวิทยำศำสตร์เป็นฐำนรำก ทำให้มีควำมต้องกำร บุคลำกรด้ำนกำรวิจัยและพัฒนำเพ่ิมขึ้นแต่ขำดแคลนบุคลำกรดังกล่ำว บุคลำกรด้ำนวิทยำศำสตร์ และเทคโนโลยีเป็นสว่ นสำคัญในกำรพัฒนำเศรษฐกิจและสังคมของประเทศไปสู่เศรษฐกิจฐำนควำมรู้ กำรพัฒนำบุคลำกรด้ำนวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีจึงเป็นภำรกิจของภำครัฐที่ต้องมีนโยบำยในก ำร พฒั นำกำลังคนทำงด้ำนวทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยีของประเทศให้มีปริมำณและคณุ ภำพเพียงพอเพ่ือ เป็นกำลังสำคญั ในกำรเสรมิ สร้ำงขดี ควำมสำมำรถในกำรแข่งขนั ของประเทศไทยได้อย่ำงย่ังยนื

11 1.3.1.3 กำรถ่ำยทอดเทคโนโลยีของบริษัทข้ำมชำติในประเทศไทยยังอยู่ในระดับตำ่ กล่ำวคือมีบริษัทข้ำมชำติจำนวนน้อยท่ีจัดตั้งหน่วยวิจัยและพัฒนำในประเทศไทยและกำรวิจัยและ พัฒนำในองค์กรดังกล่ำวก็เป็นไปอย่ำงจำกัด นอกจำกนี้บริษัทในประเทศไทยมีกำรนำงำนวิจัยและ พัฒนำท่ีเป็นสำกลมำใช้ประโยชน์ผ่ำนกำรจัดจ้ำงหน่วยงำนภำยนอก (Outsourcing) ในระดับท่ีต่ำ และมีกำรควบรวม (Joint Venture) เพื่อใช้หรือสร้ำงฐำนข้อมูลกำรวิจัยร่วมกันในระดับท่ีต่ำ (จติ รลดำ พิศำลสุพงศ์ และคณะ, 2557 1.3.2 ขอ้ เสนอแนะแนวทางการพฒั นาดา้ นวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (จิตรลดำ พศิ ำลสุ พงศ์ และคณะ, 2557) 1.3.2.1 เร่งปฏิรูประบบกำรให้ส่ิงจูงใจท้ังด้ำนกำรเงิน กำรคลัง ขยำยสิทธิประโยชน์ ทำงภำษดี ำ้ นกำรวจิ ยั และพัฒนำให้กว้ำงข้ึน รวมถึงปรับปรงุ ขนั้ ตอนกำรดำเนินงำนให้มแี นวทำงปฏิบัติ ที่คล่องตัว ปรับกฎ ระเบียบ และกฎหมำยที่เป็นอุปสรรคต่อกำรวิจัยและพัฒนำ และกำรนำไปใช้ ประโยชน์เชิงพำณชิ ย์และสังคม 1.3.2.2 ส่งเสริมให้มีโครงกำรลงทุนวิจัยและพัฒนำขนำดใหญ่ของประเทศ ในสำขำ เป้ำหมำยกำรพัฒนำประเทศ เช่น ด้ำนอำหำร พลังงำน อุตสำหกรรมกำรแพทย์และอุตสำหกรรม ชีวภำพ ท้ังกำรลงทุนเองและส่งเสริมให้ต่ำงชำติเข้ำมำลงทุน เช่น ส่งเสริมกำรจัดต้ังศูนย์วิจัยและ พัฒนำของภำคเอกชน (R&D Centers) ข้ึนในประเทศไทย มีมำตรกำรสนับสนุนกำรแปลงนิคม อตุ สำหกรรมให้เป็นอุทยำนธุรกิจวิทยำศำสตร์ หรือสง่ เสริมให้เอกชนลงทนุ เปน็ ตน้ 1.3.2.3 ผลักดันงำนวิจัยพฒั นำสู่กำรใช้ประโยชน์เชิงพำณชิ ย์ โดยจดั สรรทนุ เป็นพิเศษ สำหรับขั้นตอนกำรแปลงงำนวิจัย กำรจดสิทธิบัตร และกำรจัดสรรสิทธิประโยชน์ในทรัพย์สินทำง ปญั ญำ มกี ำรกำหนดเปน็ นโยบำยในกำรจดั ซ้ือจัดจ้ำงของภำครัฐ 1.3.2.4 กำหนดจุดเน้นของกำรลงทุนวิจัยและพัฒนำตำมขนำดของธุรกิจและ อุตสำหกรรมเพื่อให้กำรทำวิจัยและพัฒนำ มีจุดมุ่งเน้นชัดเจนและเกิดผลกระทบทำงเศรษฐกิจ เช่น กำหนดแนวนโยบำยกำรวิจัยเพ่ือแก้ไขปัญหำกำรทำธุรกิจของภำคเอกชนในเชิงสำธำรณะสำหรับ ผู้ประกอบกำรขนำดเล็ก (S) กำรวิจัยเพื่อเพ่ิมขีดควำมสำมำรถในกำรแข่งขันของธุรกิจสำหรับ ผู้ประกอบกำรขนำดกลำง (M) และกำรวิจัยที่มีผลกระทบต่อศักยภำพกำรแข่งขันของห่วงโซ่อุปทำน (Supply chain) สำหรบั ผู้ประกอบกำรขนำดใหญ่ (L) 1.3.2.5 ผลกั ดันให้นำเทคโนโลยีและนวัตกรรมด้ำนตำ่ ง ๆ ท่ไี ดม้ ีกำรพัฒนำข้ึนไปใช้ใน วงกว้ำงและจัดเตรียมโครงสร้ำงพื้นฐำนให้มีควำมพร้อมและกระจำยท่ัวทุกพ้ืนที่ ซึ่งได้แก่ กำรพัฒนำ ระบบรองรับเทคโนโลยีสำรสนเทศ เทคโนโลยีทำงกำรศึกษำ กำรพัฒนำอุทยำนวิทยำศำสตร์ ภูมิภำคให้ครอบคลุมพื้นท่ีต่ำง ๆ โดยต้องกำหนดสำขำอุตสำหกรรมท่ีต้องกำรมุ่งเน้นให้สอดคล้องกบั ควำมต้องกำรและเหมำะสมกับพื้นที่รวมถึงส่งเสริมศูนย์วิเครำะห์ทดสอบ/สอบเทียบ/ห้องปฏิบัติกำร ของภำคเอกชน 1.3.2.6 ส่งเสริมกำรเช่ือมโยงระหว่ำงภำคกำรศึกษำและอุตสำหกรรม (University- Industry Linkages) โดยให้ควำมสำคัญกับกำรผลิตบคุ ลำกรที่มีกำรบูรณำกำรระหว่ำงกำรเรียนร้กู ับ กำรทำงำนจริงในสถำนประกอบกำร ส่งเสริมกำรใช้ประโยชน์บุคลำกรวิจัยภำครัฐให้ไปทำงำนใน

12 ภำคอุตสำหกรรม ส่งเสริมให้นักเรียนทุนทำงำนวิจัยท้ังในและต่ำงประเทศหลังสำเร็จกำรศึกษำ เพิ่ม ชอ่ งทำงกำรเข้ำถงึ นกั วจิ ยั และทรัพยำกรของมหำวทิ ยำลัย โดยเฉพำะอย่ำงยิง่ ใหก้ บั SMEs เป็นต้น 1.3.2.7 มีกำรกำหนดโจทยว์ ิจยั เพ่ือเพ่มิ ขีดควำมสำมำรถในกำรแข่งขนั ของประเทศให้ ชัดเจน เช่น กำรเพ่ิมมูลค่ำสินค้ำเกษตรเพื่อกำรส่งออกและลดกำรนำเข้ำใน 5 สินค้ำเกษตรหลัก กล่ำวคือ ข้ำว มัน ยำงพำรำ อ้อยโรงงำน และข้ำวโพดเลย้ี งสตั ว์ กำรเสริมสรำ้ งศักยภำพอุตสำหกรรม อนำคต เช่น พลังงำนสะอำด ผลิตภัณฑ์เพ่ือสุขภำพ อำกำศยำน อุตสำหกรรมสร้ำงสรรค์ และ อตุ สำหกรรมฐำนเดิม เชน่ ผลติ ภัณฑย์ ำง อำหำร ปิโตรเคม/ี พลำสติก Biodiesel/Ethanol ยำนยนต์ เครอื่ งใช้ไฟฟำ้ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ กำรบรหิ ำรจัดกำรและเช่อื มโยงกำรท่องเทย่ี วกบั กลุม่ อำเซยี น และกำร พัฒนำเทคโนโลยรี ะบบรำงและระบบคมนำคมขนสง่ และโลจิสติกส์ เป็นต้น 1.3.2.8 ปรับแนวทำงกำรทำงำนร่วมกันของหน่วยงำนท่ีเก่ียวข้องโดยคณะกรรมกำร บูรณำกำรด้ำนยุทธศำสตร์ของกำรวิจัยจะต้องมีแนวทำงกำรดำเนินงำนท่ีชัดเจนและควรเป็นกลไก หลักในกำรให้ทิศทำงและนโยบำยกำรวิจัย แนวทำงกำรจัดสรรงบประมำณ และกำรผลักดันสู่เชิง พำณิชย์หรือปรับปรุงคณะกรรมกำรบูรณำกำรด้ำนยุทธศำสตร์ของกำรวิจัย โดยยกระดับให้เป็น คณะกรรมกำรระดับนโยบำย มีนำยกรัฐมนตรีเป็นประธำน มีระเบียบสำนักนำยกรัฐมนตรีรองรับ และมหี น่วยงำนกลำงทำหนำ้ ทีฝ่ ่ำยเลขำนุกำร 1.3.2.9 ปรับบทบำทของหนว่ ยงำนเกี่ยวกบั ทุนวิจยั โดยแยกบทบำทระหว่ำงกำรเป็น Policy Office, Funding Agencies, Research Unit, Implementing Agencies พ ร้ อ ม ท้ั ง ป รั บ บทบำทของหน่วยงำนวิจัยหลักและหน่วยงำนสนับสนุน ดังนี้ 1) หน่วยงำนที่ให้นโยบำย ได้แก่ วช. สวทน. จะต้องทำหน้ำที่เป็น Think Tank เป็นที่รวมของบุคลำกรที่มีศักยภำพและควำมเช่ียวชำญ ควรแยกบทบำทเร่ืองกำรจัดสรรงบประมำณวิจัยออกไป 2) หน่วยงำนที่ทำหน้ำที่เป็นท้ังหน่วยงำน สนับสนุนทุนวิจัย และดำเนินกำรวิจัยควรแยก/ปรับลดบทบำทดังกล่ำวเพ่ือแก้ไขปัญหำผลประโยชน์ ทับซ้อน 3) หน่วยงำนวิจัยหลักและหน่วยงำนท่ีเก่ียวข้องควรพิจำรณำจัดสรรกำรดำเนินงำนระหว่ำง กนั ใหช้ ดั เจนต้งั แต่ขัน้ กำรวิจัยพัฒนำไปจนถึงกระบวนกำรพัฒนำสู่เชงิ พำณิชย์ เพ่ือลดควำมซ้ำซ้อนใน กำรดำเนินงำน และสร้ำงควำมชัดเจนทัง้ ทำงด้ำนหน่วยงำนรับผดิ ชอบหลัก รำยละเอียดกิจกรรม และ แผนกำรใชง้ บประมำณซึง่ จะช่วยให้กำรขบั เคล่ือนงำนวจิ ยั ชัดเจนเปน็ รูปธรรมและมีควำมต่อเนื่องด้ำน งบประมำณสนบั สนุนยิง่ ขึ้น 4) หน่วยงำนทีท่ ำหน้ำทีผ่ ลกั ดันงำนวิจยั สู่เชงิ พำณชิ ย/์ Match Maker/หำ พนั ธมติ รทำนวตั กรรม เช่น สนช. จะต้องเขำ้ มำช่วยผลักดนั งำนวจิ ัยสูเ่ ชิงพำณิชย์ใหม้ ำกยิง่ ขึ้น และ 5) กำรจัดสรรทุน ควรให้ วช. สวทน. สงป. เป็นแกนหลักร่วมกับหน่วยงำนวิจัยท่เี ก่ียวข้อง กำหนดกรอบ แนวทำงกำรจดั สรรงบประมำณโดยมรี ะบบกำรตดิ ตำมประเมนิ ผลที่มปี ระสทิ ธภิ ำพ 1.3.2.10 เพ่มิ ระบบกำรมสี ่วนรว่ มและกำรติดตำมประเมินผล โดยเสรมิ สร้ำงศักยภำพ ของสมัชชำ วทิ ยำศำสตร์ เทคโนโลยีและนวตั กรรม เพอ่ื ใหเ้ ป็นที่รวมของผู้เชีย่ วชำญด้ำนวิทยำศำสตร์ วิศวกรรมศำสตร์ ฯลฯ ในกำรให้คำปรึกษำและข้อแนะนำกำรพัฒนำด้ำนวิทยำศำสตร์ของประเทศ (ปัจจุบัน สวทน. ได้จัดกำรประชุมสมัชชำ วิทยำศำสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม เพื่อเป็นเวที แลกเปล่ียนเรียนรู้ระดับชำติเป็นประจำทุกปี) และจัดให้มีระบบกำรติดตำมประเมินผลท่ีมี ประสิทธิภำพและรำยงำนต่อสำธำรณะอย่ำงต่อเนื่อง เพื่อประโยชน์ต่อกำรกำหนดทิศทำงกำรพัฒนำ งำนวิทยำศำสตร์ เทคโนโลยี วจิ ยั และนวัตกรรมในระยะตอ่ ไป

13 1.4 บทบาทของวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยใี นการพฒั นา 1.4.1 ความสาคญั ของวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยีต่อสงั คมไทยในปจั จุบันและอนาคต มนุษย์มีควำมแตกต่ำงจำกส่ิงมีชีวิตอ่ืนเพรำะมนุษย์นอกจำกรู้จักปรับตนเองให้เข้ำกับ สภำพแวดล้อมแล้วยังรู้จักสังเกตปรำกฏกำรณ์ทำงธรรมชำติและยังสำมำรถนำควำมรู้เหล่ำนี้มำ ประยุกต์ให้เกิดประโยชน์ นำทรัพยำกรธรรมชำติต่ำง ๆ มำปรับปรุง นำวัสดุต่ำง ๆ มำใช้ให้เป็น ประโยชนก์ บั ตอ้ งกำรของมนุษย์และสงั คม สว่ นส่งิ มีชวี ิตอืน่ นั้นมีกำรพึ่งพำอำศัยกัน ทำลำยกัน อยู่กัน อย่ำงผสมกลมกลืนเป็นระบบตำมธรรมชำติท่ีเรียกว่ำระบบนิเวศต้องปรับตนเองให้สำมำรถเข้ำกับ สภำพแวดล้อมและไม่สำมำรถจะปรับสภำพแวดล้อมได้อย่ำงเช่นท่ีมนุษย์จะกระทำได้จนทำให้ ธรรมชำติเกิดควำมเสียหำยและบำงทีก็อำจนำควำมรู้น้ันมำจัดสรรทรัพยำกรธรรมชำติเพ่ือให้ ได้เปรียบผู้ท่ีมีควำมรู้น้อยกว่ำได้ (สิปปนนท์ เกตทัต, 2536) เม่ือโลกเกิดขึ้นมำเม่ือระยะแรก 4,600 ล้ำนปที ผี่ ำ่ นมำ สิง่ แวดล้อมบนโลกย่อมแตกต่ำงจำกโลกในยคุ ปัจจบุ ัน ในช่วงแรกไม่มีสิง่ มชี ีวิตที่อำศัย บนโลก ไม่มกี ำ๊ ซออกซิเจนในบรรยำกำศ แตด่ ว้ ยวิวัฒนำกำรปรำกฏกำรณ์ธรรมชำติจำกดวงอำทิตย์ทำ ให้เกิดกำรปรับสภำพแวดล้อมในบรรยำกำศและทะเลรอบโลกจนกอ่ เกิดสิ่งมชี ีวิตแรกเม่ือ 3,000 ล้ำน ที่แล้ว เม่ือโลกเร่ิมมีพืชสีเขียว บรรยำกำศเร่ิมมีก๊ำซออกซิเจนและมีปริมำณเพ่ิมขึ้นจึงเกิดเป็น สภำพแวดล้อมใหม่ท่ีสมดุล สองล้ำนปีที่บรรพบุรุษของมนุษย์เกิดข้ึนมนุษย์เร่ิมแปรเปลี่ยน สภำพแวดล้อมเน่ืองด้วยมนุษย์มีสมองและนำปรำกฏกำรณ์ธรรมชำติมำประมวลจึงทำให้เกิดกำรใช้ ประโยชน์จำกธรรมชำติ เร่ิมด้วยกำรเพำะปลูกหลังจำกได้ผ่ำนสังคมแบบเร่ร่อนล่ำสัตว์ อยู่ไม่เป็นท่ี เร่ิมมีกำรเพำะปลูกเมื่อประมำณ 10,000 ปีที่แล้ว วิถีชีวิตเริ่มมีกำรเปลี่ยนแปลงกลำยเป็นสังคมอีก แบบที่เรียกว่ำสังคมชนบทเกิดข้ึน สภำพเช่นน้ีกล่ำวได้ว่ำเป็นกำรปฏิวัติทำงเกษตรกรรม เวลำท่ีใช้ไป เพ่ือกำรเดินทำงล่ำสัตว์เพื่อยังชีพลดลง กำรท่ีมนุษย์หยุดกำรเร่ร่อนย้ำยถิ่นฐำนที่พักอำศัยมำเป็นอยู่ อย่ำงถำวรน้ันนับว่ำเป็นกำรพัฒนำที่สำคัญข้ันหนึ่งของมนุษย์ ปัจจัยต่ำง ๆ ที่ทำให้มนุษย์ไปสู่กำรต้ัง ชุมชนอยู่ถำวรนั้นมีหลำยประกำร เช่น มีกำรเพิ่มจำนวนของสมำชิกในกลุ่มมำกข้ึน มนุษย์มีควำม ฉลำดและเข้ำใจกำรกระทำของธรรมชำติมำกข้ึนจนสำมำรถทำกำรเพำะปลูกและเลี้ยงสัตว์เพ่ือเป็น อำหำรหรือช่วยผอ่ นแรงงำน มกี ำรผลติ วัตถุสง่ิ ของใชม้ ำกขน้ึ มีกำรคบคำ้ สมำคมกับชุมชนอื่น ๆ จน เกิดกำรค้ำกำรติดต่อและได้รับอิทธิพลบำงส่วนทำงด้ำนควำมเชื่อ รวมท้ังระบบเศรษฐกิจ กำรเมือง กำรปกครอง ทำงสังคมและวัฒนธรรม ดังปรำกฏชุมชนโบรำณที่มีลักษณะเป็นเมือง (พรชัย สุจิตต์, 2533) และด้วยเหตุน้ีจึงทำให้มนุษย์มีเวลำคิดและแลกเปล่ียนควำมคิดเห็นกันมำกขึ้น มีควำม พยำยำมในกำรสรำ้ งส่ิงทีจ่ ะทำให้มนุษย์กล่มุ เดียวกันมจี ุดมุ่งหมำยในชีวิตร่วมกันจึงเปน็ ยุคของศำสนำ และปรัชญำขึ้นเมื่อประมำณ 4,000-20,000 ปีมำแล้ว ควำมเป็นนักคิดนักปรัชญำทำให้มนุษย์เร่ิม สนใจและต้องกำรท่ีจะเข้ำใจธรรมชำติจึงเกิดวิชำกำรด้ำนวิทยำศำสตร์ข้ึน ผลจำกกำรค้นคิดและ ต้องกำรควำมสบำยในกำรช่วยผ่อนแรง ลดเวลำและควำมต้องกำรผลผลิตจึงทำให้เกิดเครื่องจักรกล จึงนำไปสู่ยุคกำรปฏิวัติอุตสำหกรรมเม่ือ 300 ปีท่ีผ่ำนมำ กำรปฏิวัติคร้ังนี้ได้ทำให้เกิดกำรเคล่ือนย้ำย ชำวชนบทเข้ำสู่ย่ำนอุตสำหกรรมเพ่ือหำงำน เกิดเป็นชุมชนเมือง และกำรพัฒนำทำงวิทยำศำสตร์ย่ิง รุดหน้ำไปอยำ่ งรวดเรว็ เพรำะควำมเจรญิ ทำงด้ำนอตุ สำหกรรม กำรเปลย่ี นแปลงท่สี ำคัญอีกอยำ่ งหน่ึง คอื กำรค้นพบทฤษฎีควอนตัม ซึ่งทำให้เกดิ วิทยำศำสตร์ระดบั อะตอมขนึ้ สำมำรถนำไปประยุกต์ได้กับ สำรกึ่งตัวนำ เทคโนโลยีด้ำนไมโครอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์ซึ่งแต่เดิมรู้จักกันแต่ใน แวดวง

14 วิชำกำรฟิสิกส์ วิทยำศำสตร์ควอนตัมเข้ำมำมีบทบำทในกำรประมวลวิเครำะห์ข้อมูลในกำรควบคุม กำรทำงำนของเคร่ืองจักรกล อุตสำหกรรมธุรกิจ กำรศึกษำทั้งในระดับประถมและมัธยมในประเทศ อตุ สำหกรรม นอกจำกนย้ี งั ทำใหเ้ กดิ กำรปรับปรงุ ประสทิ ธภิ ำพทำงกำรแลกเปลี่ยนข้อมูลขำ่ วสำรและ กำรส่ือสำรนับได้ว่ำเป็นกำรปฏิวัติทำงข่ำวสำรข้อมูล จำกท่ีกล่ำวมำข้ำงต้นทำให้พอมองเห็นได้ว่ำ มนุษย์คือตัวกำรสำคัญในกำรเปลี่ยนแปลงสภำพแวดล้อมและมนุษย์จะสำมำรถดำรงชีวิตต่อไปใ น อนำคตได้หรือไม่ก็ข้ึนอยู่กับควำมฉลำดและปรัชญำในกำรดำรงชีวิตว่ำจะนำควำมรู้มำใช้ให้กลมกลืน กับธรรมชำติหรอื จะอยู่อยำ่ งเอำชนะธรรมชำติ (สิปปนนท์ เกตุทัต, 2535) โลกในปัจจุบันมีควำมสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันไปหมดเพรำะมีกำรมีกำรติดต่อค้ำขำยและ กำรสื่อสำรโทรคมนำคม มีควำมสัมพันธ์กันทำงด้ำนเศรษฐกิจและกำรค้ำขำยมำกขึ้นและกำรค้ำจะ ช่วยยกระดับเศรษฐกิจและคุณภำพชีวิต กำรเปลี่ยนแปลงถ้ำหำกเกิดข้ึนอย่ำงค่อยเป็นค่อยไปคงไม่ กระทบต่อวิถีชีวิต สังคม สิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรมมำกนัก แต่โลกมีปัญหำด้ำนกำรค้ำเสรีจึงทำให้ เกิดกำรรวมกลุ่มในประเทศที่อยู่ใกล้เคียงกันเพื่อทำกำรค้ำขำยและบำงกลุ่มมีแนวโน้มรวมตัวกันเป็น กลุ่มทำงกำรเมืองใหญ่ขึ้น ได้แก่ กลุ่มยุโรปตะวันตก กลุ่มอเมริกำเหนือ กลุ่มเอเชียตะวันออกและ อำเซยี น นอกจำกกลมุ่ เหลำ่ นจี้ ะร่วมมือกนั เองภำยในกล่มุ แล้วยังรว่ มมือกับกลุ่มอ่ืนและประเทศอ่ืนใน โลกด้วยรวมทัง้ ผลติ สนิ คำ้ และบรกิ ำรท่ีมีคุณภำพรบกวนส่ิงแวดล้อมน้อย แต่ในทำงตรงกนั ข้ำมหำกมุ่ง ชงิ เดน่ กดี กัน อนำคตของสงั คมโลกอำจประสบปญั หำจนถึงขัน้ วกิ ฤตทีร่ ะบบนิเวศถูกทำลำยเสยี หำย ประเทศไทยมีควำมพยำยำมอย่ำงมำกในกำรพัฒนำสภำพเศรษฐกิจให้อยู่ในสถำนะ ทำงเศรษฐกิจทดี่ ี ปรบั ตนเองใหพ้ ้นจำกประเทศยำกจน จนกระทง่ั ปจั จุบนั เปน็ ประเทศทม่ี ีรำยได้ปำน กลำง แต่ก็ไม่ได้หมำยควำมว่ำคนไทยท้ังประเทศจะมีรำยได้ปำนกลำงยังมีกลุ่มคนท่ียังมีควำมยำกจน อยู่ กำรเตบิ โตทำงเศรษฐกจิ นี้ได้ทำลำยสภำพแวดล้อมไปมำกและเปน็ กำรเติบโตเฉพำะเมือง ปญั หำ หลักของกำรเติบโตอย่ำงรวดเร็วได้แก่ ผลกระทบจำกกำรพัฒนำต่อสิ่งแวดล้อม ควำมแตกต่ำง ระหว่ำงเมืองกับชนบท คนรวย คนจน จนก่อให้เกิดปัญหำสังคมตำมมำ ส่ิงอำนวยควำมสะดวก พื้นฐำนไม่เพียงพอกับกำรเติบโต และคุณภำพของประชำกรแรงงำนท่ีไม่ตอบสนองต่อตลำดแรงงำน อนั เน่อื งมำจำกควำมไมเ่ ชื่อมโยงระหว่ำงสถำบันกำรศึกษำกับผู้ประกอบกำรทต่ี ้องกำรใชแ้ รงงำน ใน ก ลุ่ ม ป ร ะ เ ท ศ อ ำ เ ซี ย น มี ก ำ ร เ ติ บ โ ต จ น ก ล ำ ย เ ป็ น ภู มิ ภ ำ ค ที่ เ ติ บ โ ต เ ร็ ว ที่ สุ ด ใ น โ ล ก เ พ ร ำ ะ มี ทรัพยำกรธรรมชำติผนวกกับกำรจัดกำรที่ดี สำหรับประเทศไทยมีควำมได้เปรียบเชิงภูมิศำสตร์เม่ือ เปรยี บเทยี บกับกลุ่มประเทศอำเซยี นเพรำะสำมำรถเช่ือมต่อกับประเทศในคำบสมทุ รอินโดจีนเพรำะมี อำณำเขตติดต่อกับลำว กัมพูชำและเม่ือสร้ำงเส้นทำงผ่ำนลำวและพม่ำก็จะสำมำรถติดต่อกับจีนตอน ใต้ได้ ระยะทำงทำงถนนจำกจีนตอนใต้ผ่ำนลำวหรือพม่ำมำยังไทยและอ่ำวไทยใกล้กว่ำเส้นทำงท่ี ผ่ำนทะเล ดงั นัน้ กำรสรำ้ งถนนจงึ เปน็ เสน้ ทำงกำรค้ำขำยทส่ี ำคญั แตส่ ิ่งทตี่ อ้ งพิจำรณำตำมมำคือกำร เติบโตมิใช่จะมีผลกระทบทำงบวกเท่ำน้ันปัญหำท่ีจะตำมมำคือกำรแข่งขันกำรผลิตอย่ำงรุนแรง กำร ทำลำยสิ่งแวดล้อม กำรศึกษำของประชำกรที่จะต้องก้ำวให้ทันต่อกำรเปลี่ยนแปลงและที่สำคัญคือ กำรรกั ษำ อนุรกั ษ์มรดกทำงศลิ ปวฒั นธรรมจะกลำยเป็นเรื่องที่ถูกละเลยไม่ไดร้ ับกำรดูแลและสูญเสีย ไปในทสี่ ุด ควำมสำคัญของวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีโดยสรุปคือ ต้ังแต่อดีตจนถึงปัจจุบันและ ต่อไปถึงอนำคตวิทยำศำสตร์ได้เข้ำมำเกี่ยวข้องกับวิถีกำรดำเนินชีวิต กำรผลิตปัจจัย 4 เพื่อกำร

15 ดำรงชีวิตก็จำเป็นต้องอำศัยวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีในกำรผลิตและใช้ให้ถูกวิธี ในอดีตประเทศ ไทยเคยใช้ควำมได้เปรียบในด้ำนกำรผลิตสินค้ำและบริกำรส่งออกเพรำะมีทรัพยำกรธรรมชำติอุดม สมบูรณ์มีแรงงำนรำคำถูก แต่ในปัจจุบันและอนำคต แรงงำนจำกประเทศเพื่อนบ้ำนมีรำคำถูกกว่ำไม่ ว่ำจะเป็นเวียดนำม อินโดนีเซีย หรือแม้แต่ประเทศจีนและอินเดีย ประเทศไทยจึงจำเป็นต้องเพิ่ม มูลค่ำของสินค้ำโดยใช้เทคโนโลยีสูงขึ้น ใช้แรงงำนน้อยลงแต่เป็นแรงงำนที่มีทักษะควำมรู้ทำงด้ำน วิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยีมำกขึ้น ทำงดำ้ นกำรเกษตรกจ็ ำเปน็ ต้องปรบั ตัวในกำรผลิตสินค้ำเกษตร ใหไ้ ด้คุณภำพ มกี ำรใชเ้ ทคโนโลยีตำ่ ง ๆ เขำ้ มำชว่ ย เช่น กำรปรบั ปรุงพันธพุ์ ชื สัตว์ เทคโนโลยที ำงดำ้ น พันธุวิศวกรรม เทคโนโลยีหลังกำรเก็บเก่ียว กำรใช้เทคโนโลยีชีวภำพในกำรชว่ ยเพิ่มผลผลิต เป็นต้น ทำงด้ำนกำรพัฒนำชนบทน้ันต้องทำให้ควำมแตกต่ำงเหล่ือมล้ำของรำยได้ลดลง พัฒนำคุณภำพชีวิต ของคนชนบทซ่ึงหัวใจสำคัญของกำรพัฒนำชนบทนั้นคือกำรศึกษำที่ทำให้คนมีควำมรู้ ควำมเข้ำใจใน หลักพ้ืนฐำนของวิทยำศำสตร์เพ่ือนำควำมรู้นี้มำใช้ในกำรพัฒนำคุณภำพชีวิตของตนเอง ด้ำนกำร ขนส่งมีกำรพัฒนำระบบกำรขนส่งท่ีรวดเร็ว มีโครงข่ำยที่เช่ือมโยงตลอดถึงกันทำให้สำมำรถเดินทำง ขนส่งได้อย่ำงรวดเร็ว กระตุ้นกำรพัฒนำเศรษฐกิจ เทคโนโลยีส่ือสำรคมนำคมซึ่งเป็นเร่ืองสำคัญใน โลกปัจจุบันและอนำคตซึ่งต้องอำศัยควำมรู้จำกไมโครอิเล็กทรอนิกส์ทำงกำรสื่อสำร และไมโคร อิเล็กทรอนิกส์ทำงกำรประมวลข้อมูลทำงคอมพิวเตอร์เข้ำด้วยกันซึ่งเทคโนโลยีน้ีใช้ประโยชน์ในกำร ตดิ ตอ่ ซ้ือขำยวัตถดุ ิบ เปน็ ประโยชนใ์ นกำรดำรงชวี ิต กำรข่ำว กำรท่องเท่ยี วและนันทนำกำร 1.4.2 วสิ ยั ทศั น์วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยขี องประเทศไทย ยุทธศำสตร์ชำติ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580) เป็นยุทธศำสตร์ชำติฉบับแรกของประเทศ ไทย ตำมรฐั ธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทยซ่ึงจะนำไปสู่กำรปฏิบตั ิเพ่ือให้ประเทศไทยบรรลวุ ิสัยทัศน์ “ประเทศไทยมีควำมมั่นคง มงั่ คง่ั ย่ังยืน เป็นประเทศพฒั นำแล้วด้วยกำรพัฒนำตำมหลักปรัชญำของ เศรษฐกิจพอเพียง” ภำยในช่วงเวลำดังกล่ำว เพื่อควำมสุขของคนไทยทุกคน โดยมีวิสัยทัศน์ประเทศ ไทยคือ “..… ประเทศไทยมีควำมมน่ั คง ม่ังค่งั ยัง่ ยนื เปน็ ประเทศพฒั นำแล้ว ด้วยกำรพัฒนำตำมหลัก ปรัชญำของเศรษฐกิจพอเพียง” หรือเป็นคติพจน์ประจำชำติว่ำ “ม่ันคง มั่งค่ัง ย่ังยืน” และใน ยุทธศำสตร์ชำติได้กล่ำวถึงกำรสร้ำงควำมสำมำรถในกำรแข่งขันซึ่งเป็นยุทธศำสตร์อีกด้ำนหน่ึงท่ีมุ่ง ศักยภำพในกำรแข่งขันของประเทศมีเป้ำหมำยกำรพัฒนำที่มุ่งเน้นกำรยกระดับศักยภำพของประเทศ ในหลำกหลำยมิติ บนพืน้ ฐำนแนวคิด 3 ประกำร ได้แก่ (1) “ต่อยอดอดีต” โดยมองกลบั ไปทรี่ ำกเหง้ำ ทำงเศรษฐกิจ อัตลักษณ์ วัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิต และจุดเด่นทำงทรัพยำกรธรรมชำติที่ หลำกหลำย รวมทั้งควำมได้เปรียบเชิงเปรียบเทียบของประเทศ ในด้ำนอื่น ๆ นำมำประยุกต์ ผสมผสำนกับเทคโนโลยแี ละนวัตกรรม เพื่อให้สอดรับกับบริบทของ เศรษฐกิจและสังคมโลกสมยั ใหม่ (2) “ปรับปัจจุบนั ” เพื่อปูทำงสู่อนำคต ผ่ำนกำรพัฒนำโครงสร้ำงพื้นฐำนของประเทศในมิตติ ่ำง ๆ ท้ัง โครงข่ำยระบบคมนำคมและขนส่ง โครงสร้ำงพื้นฐำนวิทยำศำสตร์ เทคโนโลยี และดิจิทัล และกำร ปรบั สภำพแวดล้อมใหเ้ อือ้ ต่อกำรพฒั นำอุตสำหกรรมและบริกำรอนำคต และ (3) “สรำ้ งคุณค่ำใหม่ใน อนำคต” ด้วยกำรเพ่ิมศักยภำพของผู้ประกอบกำร พัฒนำคนรุ่นใหม่ รวมถึงปรับรูปแบบธุรกิจ เพ่ือ ตอบสนองต่อควำมต้องกำรของตลำด ผสมผสำนกับยุทธศำสตร์ที่รองรับอนำคต บนพื้นฐำนของกำร ต่อยอดอดีตและปรับปัจจุบัน พร้อมท้ังกำรส่งเสริมและสนับสนุนจำกภำครัฐ ให้ประเทศไทยสำมำรถ สรำ้ งฐำนรำยได้และกำรจำ้ งงำนใหม่ ขยำยโอกำสทำงกำรคำ้ และกำรลงทนุ ในเวทีโลก ควบค่ไู ปกับกำร

16 ยกระดับรำยไดแ้ ละกำรกนิ ดีอยู่ดี รวมถงึ กำรเพมิ่ ขึน้ ของคนช้ันกลำง และลดควำมเหลือ่ มล้ำของคนใน ประเทศได้ในครำวเดียวกัน ซ่ึงมีตัวช้ีวัดได้แก่ (1) รำยได้ประชำชำติ กำรขยำยตัวของผลิตภัณฑ์มวล รวมภำยในประเทศ และกำรกระจำยรำยได้ (2) ผลิตภำพกำรผลิตของประเทศ ท้ังในปัจจัยกำรผลิต และแรงงำน (3) กำรลงทุนเพ่ือกำรวจิ ัยและพัฒนำ และ (4) ควำมสำมำรถในกำรแข่งขันของประเทศ ซึ่งมีประเด็นยุทธศำสตร์ 5 ประเด็น ได้แก่ (1) กำรเกษตรสร้ำงมูลค่ำ ประเทศไทยเป็นหนึ่งในผู้เล่น สำคัญด้ำนกำรผลิตและกำรค้ำสินค้ำเกษตรในเวทีโลกด้วยพ้ืนฐำนทำงพืชเกษตรเขตร้อน และมีข้อ ได้เปรียบด้ำนควำมหลำกหลำยทำงชีวภำพที่สำมำรถพัฒนำต่อยอดโครงสร้ำงธุรกิจกำ รเกษตรด้วย กำรสรำ้ งมลู ค่ำเพ่ิม เนน้ เกษตรคุณภำพสงู และขับเคลือ่ นกำรเกษตรด้วยเทคโนโลยแี ละนวตั กรรม ทใี่ ห้ ควำมสำคัญกับกำรเพ่ิมผลิตภำพกำรผลิตท้ังเชิงปริมำณและมูลค่ำ และควำมหลำกหลำยของสินค้ำ เกษตร เพ่ือรักษำฐำนรำยได้เดิมและสร้ำงฐำนอนำคตใหม่ท่ีสร้ำงรำยได้สูง ทั้งเกษตรอตั ลักษณ์พ้ืนถิ่น เกษตรปลอดภัย เกษตรชีวภำพ เกษตรแปรรูป และเกษตรอัจฉริยะ เพื่อให้เกษตรกรมีรำยได้สูงขึ้น (2) อตุ สำหกรรมและบรกิ ำรแหง่ อนำคต อุตสำหกรรมและบรกิ ำรไทยต้องพร้อมรบั มือและสรำ้ งโอกำส จำกควำมท้ำทำยท่ีเกิดข้ึนจำกกำรปฏิวตั ิอุตสำหกรรมครั้งท่ี 4 ท่ีเป็นผลของกำรหล่อหลอมเทคโนโลยี ดิจิทัล เทคโนโลยีชีวภำพ และเทคโนโลยีทำงกำยภำพเข้ำด้วยกัน ก่อให้เกิดกำรเปลี่ยนแปลงทำง เศรษฐกจิ และสังคมอยำ่ งรวดเรว็ เป็นวงกวำ้ งและลึกซึ้งทั้งระบบอย่ำงท่ีไม่เคยปรำกฏมำก่อน ประเทศ ไทยจึงจำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงพื้นฐำนโครงสร้ำงอุตสำหกรรมและบริกำร โดยสร้ำงอุตสำหกรรมและ บริกำรแห่งอนำคตขับเคล่ือนประเทศไทยไปสู่ประเทศพัฒนำแล้วด้วยนวัตกรรมและเทคโนโลยีแห่ง อนำคต เพ่ิมบุคลำกรท่ีมีทักษะและควำมรู้ตำมควำมต้องกำรของตลำด สร้ำงระบบนิเวศอุตสำหกรรม และบริกำรที่เหมำะสม และสนับสนุนกำรพัฒนำอุตสำหกรรมและบริกำรอย่ำงยั่งยืน (3) กำรสร้ำง ควำมหลำกหลำยด้ำนกำรท่องเท่ียว โดยรักษำกำรเป็นจุดหมำยปลำยทำงที่สำคัญของกำรท่องเท่ียว ระดับโลกที่ดึงดูดนักท่องเท่ียวทุกระดับและเพิ่มสัดส่วนของนักท่องเที่ยวท่ีมีคุณภำพสูง มุ่งพัฒนำ ธรุ กิจด้ำนกำรท่องเที่ยวให้มีมลู ค่ำสูงเพ่ิมมำกย่ิงขึ้นดว้ ยอัตลักษณ์และวฒั นธรรมไทย และใชป้ ระโยชน์ จำกข้อมูลและภูมิปัญญำท้องถ่ินเพ่ือสร้ำงสรรค์คุณค่ำทำงเศรษฐกิจและควำมหลำกหลำยของกำร ท่องเท่ยี วใหส้ อดรับกับทิศทำงและแนวโน้มของตลำดยุคใหม่ โดยกำรสร้ำงและใช้ประโยชนจ์ ำกข้อมูล ขนำดใหญ่ รวมท้ังเทคโนโลยีและนวัตกรรมในกำรส่งเสริมกำรตลำด กำรดูแลควำมปลอดภัยและ อำนวยควำมสะดวกแก่นักท่องเที่ยวทุกกลุ่ม รวมถึงคนพิกำรและผู้สูงอำยุ กำรใช้ประโยชน์จำกกำร ท่องเที่ยวให้เอ้ือต่อผลิตภัณฑ์ชุมชนและเศรษฐกิจต่อเนื่อง พัฒนำแหล่งท่องเท่ียวเดิมและสร้ำงแหล่ง ท่องเที่ยวใหม่ที่มีเอกลักษณ์เฉพำะโดยคำนึงถึงศักยภำพของแต่ละพ้ืนที่ กำรส่งเสริมกำรท่องเท่ียว พำนักระยะยำว ตลอดจนส่งเสริมกำรพัฒนำโครงสร้ำงพ้ืนฐำน ระบบนิเวศ และทรัพยำกรที่เอ้ือต่อ กำรเติบโตของกำรท่องเที่ยวท่ีมีคุณภำพ เพ่ือกระจำยโอกำสในกำรสร้ำงรำยได้ไปสู่ชุมชนและเมือง อยำ่ งท่วั ถงึ และยั่งยนื และพัฒนำกำรเช่ือมโยงกำรท่องเทยี่ วไทยกับประเทศอ่ืน ๆ ในภมู ภิ ำค เพือ่ กำร เป็นแมเ่ หลก็ ดึงดดู นักท่องเท่ียวอย่ำงประทบั ใจตลอดกำรท่องเท่ยี วจนเกดิ กำรท่องเท่ยี วซำ้ และแนะนำ ต่อ (4) โครงสร้ำงพ้ืนฐำนเชื่อมไทย เชื่อมโลก โครงสร้ำงพื้นฐำนเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับประเทศไทยใน กำรก้ำวสู่กำรเป็นศูนย์กลำงเศรษฐกิจอำเซียน และเป็นจุดเชื่อมต่อที่สำคัญของภูมิภำคเอเชีย ในยุค ของกำรเปล่ียนแปลงทำงด้ำนเทคโนโลยีอย่ำงรวดเร็วและรุนแรง โครงสร้ำงพื้นฐำนจะครอบคลุมถึง โครงสร้ำงพื้นฐำนทำงกำยภำพในด้ำนโครงข่ำยคมนำคม พื้นท่ีและเมือง รวมถึงเทคโนโลยี ตลอดจน

17 โครงสร้ำงพื้นฐำนทำงเศรษฐกิจ เพื่ออำนวยควำมสะดวกและลดตน้ ทนุ ในกำรเคล่ือนยำ้ ยสนิ คำ้ บริกำร เงินทุน บุคลำกร และเชื่อมโยงประเทศไทยกับประชำคมโลก และ (5) พัฒนำเศรษฐกิจบนพื้นฐำน ผู้ประกอบกำรยุคใหม่ สร้ำงและพัฒนำผู้ประกอบกำรยุคใหม่ไม่ว่ำจะเป็นผู้ประกอบกำรรำยใหญ่ กลำง เล็ก วิสำหกิจเร่ิมต้น วิสำหกิจชุมชน หรือวิสำหกิจเพื่อสังคม รวมท้ังเกษตรกร ให้เป็น ผู้ประกอบกำรยุคใหม่ท่ีมีทักษะและจิตวิญญำณของกำรเป็นผู้ประกอบกำรท่ีมีควำมสำมำรถในกำร แข่งขันและมีอัตลักษณ์ชัดเจน โดยมีนวัตกรรมใน 3 ด้ำน คือ นวัตกรรมในกำรสร้ำงโมเดลธุรกิจ นวัตกรรมในเชิงสินค้ำและบริกำร และนวัตกรรมในเชงิ กระบวนกำรผลิตและบริกำร พร้อมท้ังเป็นนัก กำรคำ้ ท่เี ขม้ แข็งทีจ่ ะนำไปสู่กำรสนบั สนุนกำรเป็นชำติกำรค้ำ มคี วำมสำมำรถในกำรเข้ำถึงตลำดทั้งใน และต่ำงประเทศ เป็นผู้ประกอบกำรท่ี “ผลิตเก่ง ขำยเก่ง” หรือ “ซ้ือเป็น ขำยเป็น” บริกำรเป็นเลิศ สำมำรถขยำยกำรค้ำและกำรลงทุนไปต่ำงประเทศ รวมทั้งส่งเสริมให้ผู้ประกอบกำรมีธรรมำภิบำล (สำนักงำนคณะกรรมกำรพฒั นำกำรเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชำติ, 2561) 1.4.3 กระบวนการนาวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยมี าใช้ในการพัฒนา กำรพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีในประเทศไทยจะต้องพจิ ำรณำให้ครอบคลุมใน ทุกด้ำนและทุกส่วนของสังคมเพ่ือให้เกิดควำมตระหนักและเห็นควำมสำคัญวิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยีซึ่งไม่ใช่แค่กำรพัฒนำกำรเรียนกำรสอนวิทยำศำสตร์เฉพำะในห้องเรียนวิทยำศำสตร์ใน โรงเรียนเท่ำน้ันแต่จะต้องพัฒนำไปทุกส่วนของสังคมให้อยู่บนฐำนของสังคมอุดมปัญญำ เป็นสังคม ฐำนของควำมรู้และกำรพัฒนำวิทยำศำสตร์จะต้องพัฒนำไปท่ีระบบกำรผลิตครูอำจำรย์เพรำะเป็น หัวใจสำคัญของกำรพัฒนำคน พร้อมท้ังกำรลงทุนเคร่ืองมือวัสดุอุปกรณ์ทำงวิทยำศำสตร์ท่ีทันสมัย กำรจัดกำรอบรมบุคลำกรในกลุ่มนกั วิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยีเพื่อใหเ้ กดิ วสิ ยั ทัศน์ มกี ำรแลกเปล่ียน อภิปรำยในกลุ่มนักวิทยำศำสตร์ด้วยกันนี้คือหลักกำรท่ีควรปฏิบัติเพ่ือกำรพัฒนำวิทยำศำสตร์ใน ประเทศไทย จำกที่ได้กล่ำวไว้แล้วว่ำกำรพัฒนำไม่ใช่กำรผลิตแค่วัตถุแต่จะต้องเช่ือมโยงถึงกำรสร้ำง คุณค่ำให้เกิดในตัวบุคคลและไม่ทำลำยทรัพยำกรธรรมชำติและส่ิงแวดล้อม กำรนำวิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยีมำเป็นเคร่ืองมือเพ่ือสร้ำงคุณค่ำในคนและช่วยป้องกันไม่ให้เกิดปัญหำกับส่ิงแวดล้อม นับเป็นหน้ำท่ีสำคัญของวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี ซึ่งกำรนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีมำใช้จึง ต้องมีควำมรู้ ควำมเข้ำใจก่อนแล้วจึงมีกำรบริหำรจัดกำร กำรเรียนและกำรวิจัยพ้ืนฐำนทำงด้ำน วิทยำศำสตรท์ ำให้รกู้ ฎเกณฑ์ของธรรมชำติ แล้วจึงรู้จักเปลีย่ นแปลงเพ่ือประโยชน์ต่อมวลมนุษย์ต่อไป รูจ้ กั ทจ่ี ะประเมินควำมเปน็ ไปไดใ้ นเชงิ เทคโนโลยี เศรษฐกิจ พำณิชย์ ธรุ กจิ และผลกระทบสง่ิ แวดล้อม แล้วจึงเร่ิมกำรออกแบบ กระบวนกำรผลิต จำลองในกระดำษและทดลองในห้องปฏิบัติกำร และ ประเมนิ ผลอีกครั้งเพ่ือควำมถูกต้องตรงตำมควำมต้องกำรหรือควำมเป็นประโยชน์ต่อสงั คมหรือในเชิง ธุรกจิ ยกตวั อยำ่ งเช่น กำรผลติ พลำสติกมีประโยชนอ์ ย่ำงไร มีวตั ถุประสงค์กำรใช้อย่ำงไร มีประโยชน์ กับคนใดบ้ำง เช่น ถ้ำใช้ประโยชน์เพ่ือคลุมดินเก็บควำมชื้นก็เป็นประโยชน์ต่อสังคมในเชิงธุรกิจ ทำ กำรวิจยั ตลำด วจิ ัยเพอื่ พฒั นำผลิตภัณฑ์ ประชำสัมพนั ธ์และโฆษณำ ขน้ั ต่อไปเปิดประมูลเพื่อก่อสร้ำง โรงงำน มีกำรก่อสร้ำง กำรผลิต ควบคุมคุณภำพ ผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมและกำรป้องกัน กำรบรรจุ หีบหอ่ กำรขนสง่ กำรจดั จำหน่ำยใหถ้ ึงมอื ประชำชนและกำรประเมินผล (สปิ ปนนท์ เกตุทัต, 2535)

18 1.4.4 วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยใี นการพัฒนา 1.4.4.1 เทคโนโลยีสำรสนเทศ ( Information Technology : IT) หรือเทคโนโลยี สำรสนเทศและกำรสื่อสำร (Information Communication Technology : ICT) ในควำมเข้ำใจ ของคนท่ัวไปเทคโนโลยีสำรสนเทศอำจนึกถึง วิทยุ โทรทัศน์ โทรศัพท์ อินเทอร์เน็ต เว็บไซต์ ซ่ึงเป็น เทคโนโลยีในยุคน้ี แต่ในสมัยโบรำณก็มีเทคโนโลยีสำรสนเทศใช้เพรำะนักประวัติศำสตร์ได้พบว่ำ ใน อดีตเมื่อ 5,000 ปีก่อนนี้ ชำวซูเมอเรียน (Sumerian) ท่ีอำศัยอยู่ในดินแดนเมโสโปเตเมีย (Mesopotamia) ซ่ึงปัจจุบันคอื ประเทศอิรักรู้จักแกะสลักอักษรลงบนแผ่นดินเหนยี วแลว้ นำไปตำกจน แข็งแห้งเป็นตัวอักษรลิ่ม (Cuneiform) ทำให้รู้วิถีชีวิตและขนมธรรมเนียมประเพณีของชำวซูเมอ เรียน ชำวอิยิปตเ์ มื่อ 4,000 ปีก่อนกร็ ้จู ักกำรเขียนอักษรภำพ (Hieroglyph) บนกระดำษที่ทำจำกต้น กกพะไพรัส (Papyrus) และมีระบบไปรษณีย์ท่ีใช้คนเดินส่งข่ำว กษัตริย์ฟำโรห์เทอลิมิ (Ptolemy) ทรงสร้ำงหอสมุดแห่งแรกของโลกที่เมืองอเล็กซำนเดรีย (Alexandria) เมื่อ 2,300 ปีก่อนเพ่ือเป็น สถำนท่ีเก็บรวบรวมภูมิปัญญำและควำมรู้ของปรำชญ์ในยุคน้ัน เช่น อำร์คีมเมเดส (Archimedes) และยูคลิด (Euclid) ให้นักศึกษำค้นคว้ำหำควำมรู้ แต่ถึงอย่ำงไรก็ตำมควำมรู้และวิทยำกำรต่ำง ๆ ก็ ไม่ได้แพร่หลำย กำรถ่ำยทอดควำมรู้ยังคงมีลักษณะเป็นกำรถ่ำยทอดจำกบุคคลหนึ่งไปสู่บุคคลหนึ่ง ทำให้ควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์ก้ำวหน้ำช้ำมำกจนกระทั่งในปี พ.ศ. 1997 โจฮันเนส กูเทนเบิร์ค (Johannes Guthenberg) ประสบควำมสำเร็จในกำรประดิษฐ์เคร่ืองพิมพ์ ทำให้มนุษย์เข้ำสู่ยุค สำรสนเทศเปน็ ครัง้ แรกเพรำะทำให้คนสำมำรถรบั รู้ขำ่ วสำรพร้อมกนั อย่ำงรวดเรว็ มนษุ ย์เรม่ิ ร้มู ำกขึ้น และมีกำรแลกเปลี่ยนควำมรู้กันมำกขึ้นจึงมีผลทำให้ควำมต้องกำรรู้มีมำกข้ึนแต่หนังสือหรือส่ิงพิมพ์ ต่ำง ๆ ท่ีเป็นเอกสำรสำคัญของโลก เช่น ไบเบิลหรือ Principia mathematica ของไอแซค นิวตัน และ origin of Species ของชำร์ล ดำร์วิน มีรำคำแพงเกินกว่ำที่คนยำกจนจะซื้ออ่ำนได้ (สุทัศน์ ยกส้ำน, 2547) ในปี พ.ศ. 2203 เป็นปีประวัติศำสตร์ของกำรสนเทศสำรวิทยำศำสตร์เพรำะมีกำร จัดต้ัง Royal Soceity of London ข้ึน มีกำรจัดพิมพ์วำรสำรเพ่ือเผยแพร่ควำมรู้ วำรสำร Philosophical transactions ได้เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2210 และเป็นวำรสำรวิทยำศำสตร์ฉบับแรกของ โลกที่เสนอผลงำนกำรค้นคว้ำของนักวิทยำศำสตร์ให้โลกรู้ โดยมีไอแซก นิวตัน เอดมันด์ แฮลลีย์ และคริสโตเฟอร์ เวรน เป็นบรรณำธิกำร หลังจำกน้ันอีกสองศตวรรษต่อมำ แซมมวล มอร์ส ได้ ประดิษฐ์ระบบรับส่งโทรเลขในปี พ.ศ. 2380 มีโทรเลขใช้ จึงลดบทบำทของคน ม้ำหรือเรือลง ใช้ สัญญำณเดินทำงแทนแต่กำรใช้เทคโนโลยีก็มีข้อจำกัดของสัญญำณบ้ำงทำให้กำรส่งและกำรอ่ำน สัญญำนไม่สะดวก ดังนั้นจึงมีกำรประดิษฐ์โทรศัพท์ขึ้นมำโดยอเล็กซำนเดอร์ เกรแฮม เบลล์ เมื่อปี พ.ศ. 2418 โทรเลขก็มีบทบำทลดลงและโทรศัพท์ได้เพ่ิมบทบำทมำกข้ึนในกำรสนเทศสำร วิทยำศำสตร์ และเมื่อถึงปี พ.ศ. 2444 กูลิเอลโม มำร์โคนี ได้สร้ำงเคร่ืองรับส่งวิทยุข้ึน โดยได้อำศัย คุณสมบัติกำรสะท้อนคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้ำของบรรยำกำศชั้นไอโอโนสเฟียร์ในกำรสะท้อนคลื่นวิทยุ จึง ทำให้เกิดกำรส่งสัญญำณประสบควำมสำเร็จและควำมสำเร็จได้ถูกนำมำใช้ประโยชน์โดยเมื่อครั้งเรือ ไททำนิคอบั ปำงจมกน้ ทะเล ขณะท่เี รือกำลังจมน้ันกปั ตันเรือได้สง่ สญั ญำณวิทยุไปขอควำมชว่ ยเหลือ จำกเรือที่เดินทำงอยู่ใกล้ ๆ จนทำให้สำมำรถช่วยเหลือผู้โดยสำรในเรือไททำนิคได้บำงส่วน ควำม เสียหำยจำกเหตุกำรณ์ทำให้รัฐบำลของนำนำชำติออกกฎหมำยบังคับให้เรือทุกลำส่งสัญญำณวิทยุ ติดต่อสถำนีชำยฝ่ังตลอดเวลำท่ีเดินเรือ และเมื่อถึงคริสต์ศตวรรษที่ 20 โลกมีโทรทัศน์ใช้ทำให้ผู้คน

19 ทั่วโลกได้เห็นเหตุกำรณ์ที่นักวิทยำศำสตร์ นีล อำร์มสตรองเดินบนดวงจันทร์เมื่อวันที่ 20 กรกฎำคม พ.ศ. 2512 และในเวลำเดียวกันได้เกิดเทคโนโลยีเส้นใยนำแสง มีเลเซอร์ ท่ีอำร์เธอร์ ซอว์โลว์ และ ชำรล์ ทำวเนส ประดษิ ฐข์ ้ึนในปี พ.ศ. 2501 ทำให้โลกเข้ำสู่ยุคสำรสนเทศวิทยำศำสตร์มำกยิ่งขนึ้ กำร ประดิษฐ์ทรำนซิสเตอร์ ของวิลเลียม ชอกลีย์ จอห์น บำร์ดีนและ วอลเตอร์ แบรตเทน และกำรนำ หลอดสุญญำกำศมำใช้ในเคร่ืองคอมพิวเตอร์ที่มหำวิทยำลัยเพนซิลวำเนีย ทำให้โลกเข้ำสู่ยุคดิจิทัล เว็บไซต์และอินเทอร์เน็ต เม่ือโลกมีเว็บก็ทำให้ควำมเร็วในกำรส่ือสำรเพิ่มมำกขึ้นกว่ำจำกเดิมท่ีใช้ เพียงโทรศัพท์ในกำรติดต่อสื่อสำร กำรมีเว็บทำให้ข้อมูลข่ำวสำรสำมำรถส่ือสำรจำกคนหนึ่งไปสู่อีก หลำยลำ้ นคนได้รบั ขอ้ มูลข่ำวสำรน้ันด้วยถึงแมจ้ ะไม่รูจ้ กั กันเลย ทุกวันน้อี ินเทอร์เนต็ จงึ เป็นเทคโนโลยี ส่ือสำรสนเทศท่นี กั วทิ ยำศำสตรใ์ ช้ในกำรทำงำนรว่ มกนั และไดม้ คี วำมพยำยำมในกำรตดิ ต่อสือ่ สำรกับ อำรยธรรมต่ำงดำวซ่ึง คริสโตเฟอร์ โรส และ เกรอกอรี ไรท์ได้เสนอข้อคิดเห็นเก่ียวกับกำรสนเทศ ข้อมูลวิทยำศำสตร์กับมนุษย์ต่ำงดำวในวำรสำร Nature ว่ำ แทนท่ีจะส่งคล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้ำโดยใช้ กล้องโทรทัศน์วิทยุ Arecibo ท่ีประเทศเปอร์โตริโก ขนำดเส้นผ่ำนศูนย์กลำงยำว 10 เมตร ออกไป นอกโลกเพ่ือหวังให้มนุษย์ต่ำงดำวรับสัญญำณน้ันได้ โรสและไรท์คิดวิธีท่ีดีกว่ำคือส่งยำนที่มีข้อมูล วิทยำศำสตร์เพ่ิมโดยให้เหตุผลว่ำเทคโนโลยีคล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้ำต้องใช้พลังงำนใ นกำรส่งมำกกว่ำและ พลังงำนจะสูญเสียไปในอวกำศและมนุษย์ต่ำงดำวไม่สำมำรถรู้ว่ำมนุษย์โลกส่งสัญญำณด้วยควำมถี่ เท่ำไหร่ และหำกเรำใช้นำโนเทคโนโลยีจะสำมำรถบรรจุข้อมูลขนำดใหญ่ลงบนวัสดุมวล 1 กรัมได้ และส่งไปยังดำวเครำะห์ท่ีคำดว่ำจะมีมนุษย์ต่ำงดำวอยู่และในทำนองเดียวกันกำรลงทุนในกำรดักฟัง สัญญำณใด ๆ นอกโลกซึ่งอำจจะไม่คุ้มค่ำทำงเศรษฐศำสตร์ โรสและไรท์จึงคิดว่ำควรดักจับวัตถุที่ มนุษย์ต่ำงดำวส่งมำมำกกว่ำและเมื่อนั้นเรำจะพบข้อมูลวิทยำศำสตร์จำกนอกโลกและรู้ว่ำเทคโนโลยี สำรเทศน้ันครอบคลมุ ไดท้ ้ังจักรวำล (สุทศั น์ ยกสำ้ น, 2547) จำกข้อมูลข้ำงต้นทำให้ทรำบว่ำเทคโนโลยีสำรสนเทศมีบทบำทสำคัญต่อกำรพัฒนำ โดยเฉพำะกำรพัฒนำทรัพยำกรในหน่วยงำนต่ำง ๆ เพื่อให้เกิดประสิทธิภำพต่อกำรปฏิบัติงำนรวมทั้ง อำนวยควำมสะดวกในด้ำนต่ำง ๆ ICT มีส่วนสำคัญต่อกำรส่งเสริมสนับสนุนกำรบริหำรจัดกำรระบบ สำรสนเทศภำยในองค์กรและภำยนอกองค์กรเพื่อให้เกิดควำมสะดวก รวดเร็ว แม่นยำและมี ประสิทธิภำพหรืออีกควำมหมำยหน่ึงเทคโนโลยีสำรสนเทศ คือ กำรประยุกต์ใช้ควำมรู้ทำงด้ำน คอมพวิ เตอร์และอุปกรณโ์ ทรคมนำคมเพ่ือทำกำรจดั เกบ็ คน้ หำ จัดสง่ กระจำยออก ตดิ ตำม รวบรวม และจัดกำรข้อมูลต่ำง ๆ ซึ่งเกี่ยวกับองค์กรหรือเกี่ยวกับทำงธุรกิจเพื่อช่วยให้กำรดำเนินกำรต่ำง ๆ เป็นไปอย่ำงรำบรื่นและสะดวกมำกขึ้น องค์ประกอบของเทคโนโลยีสำรสนเทศ ประกอบด้วย เทคโนโลยที ส่ี ำคัญ 2 สำขำคอื (1) เทคโนโลยคี อมพวิ เตอร์ใชสำหรบั กำรจัดกำรระบบสำรสนเทศ เพื่อ ใหได้สำรสนเทศตำมท่ีผู้ใชตองกำรอย่ำงถูกตอง รวดเร็ว และมีประสิทธิภำพไม่วำจะเป็นกำรคัดเลอื ก กำรจัดหำ กำรวิเครำะห์เน้ือหำและกำรค้นคืนสำรสนเทศ กระบวนกำรจัดทำสำรสนเทศ ประกอบด้วยกำรนำข้อมูลเขำ กำรประมวลผลและกำรแสดงผลข้อมูล และ (2) เทคโนโลยี โทรคมนำคม ช่วยใหกำรส่ือสำรหรือกำรเผยแพรสำรสนเทศไปยังผู้ใชในแหล่งต่ำง ๆ เป็นไปอย่ำง สะดวกรวดเร็ว ถูกตอง ครบถ้วน ทันตอเหตุกำรณ และควรท่ีจะสื่อสำรได้ในรูปแบบต่ำง ๆ ไม่วำจะ เป็นข้อมูล (Data) ท่ีเป็นตัวเลขหรือ ตัวอักษร (Text) ภำพ (Image) และเสียง (Voice) เทคโนโลยี โทรคมนำคม ได้แก ระบบโทรทัศน โทรเลข วิทยุกระจำยเสียง วิทยุ โทรทัศน รวมทั้งเทคโนโลยี

20 เครือข่ำยคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีสำรสนเทศสำมำรถนำไปใช้ประโยชน์ในด้ำนต่ำง ๆ และมีแนวโนม้ ทำใหเ้ กดิ กำรเปล่ียนแปลงในหลำยด้ำน ได้แก่ (1) สังคมสำรสนเทศ สงั คมโลกกำลังเปลี่ยนแปลงเข้ำสู่ สังคมสำรสนเทศโดยคอมพิวเตอร์และระบบสือ่ สำรท่ีเข้ำมำมีบทบำทในกำรดำเนินกิจกรรมตำ่ ง ๆ ใน ชีวิตประจำวันมำกขึ้น เช่น กำรซ้ือขำยสินค้ำและบริกำรต่ำง ๆ ทำงอินเทอร์เน็ต กำรทำธุรกรรม ทำงกำรเงินผ่ำนแอพลิเคชั่นของธนำคำรโดยไม่ต้องไปธนำคำร กำรทำงำนผ่ำนเครือข่ำยคอมพวิ เตอร์ ได้ทุกท่ีและมีสังคมเสมือนจริงเกิดข้ึนบนโลกออนไลน์ในหลำกหลำยรูปแบบผ่ำนสื่อสังคมออนไลน์ เช่น เฟซบุ๊ก (Facebook) ไลน์ (Line) และ ยูทูป (YouTube) เป็นต้น (2) สภำพกำรทำงำนที่ไม่ จำกัดด้วยเง่ือนไขของเวลำและสถำนที่อีกต่อไปเพรำะเทคโนโลยีส ำรสนเทศจะทำให้เกิดสภำ พ ทำงกำรทำงำนแบบทกุ สถำนท่ีและทุกเวลำผ่ำนระบบเครือข่ำยทำใหส้ ำมำรถขยำยขอบเขตกำรทำงำน ไปทุกหนทุกแห่งและดำเนินกำรได้ตลอด 24 ช่ัวโมง และ (3) ระบบเศรษฐกิจเช่ือมโยงท่ัวโลก เทคโนโลยีสำรสนเทศส่งผลต่อระบบเศรษฐกิจซึ่งเปลี่ยนจำกระบบแห่งชำติไปเป็นเศ รษฐกิจโลก เทคโนโลยีสำรสนเทศมีส่วนเอื้ออำนวยให้กำรดำเนินกำรมีขอบเขตกว้ำงขวำงมำกย่ิงขึ้น ระบบ เศรษฐกจิ ของโลกจงึ ผูกพนั กับทกุ ประเทศและเชื่อมโยงกนั แนบแน่นข้นึ กรณตี วั อยำ่ งกำรใช้เทคโนโลยีสนเทศเพอื่ กำรพฒั นำ เมืองอัจฉริยะ (Smart City) เป็นรูปแบบกำรประยุกต์เทคโนโลยีดิจิทัลหรือข้อมูล สำรสนเทศและกำรสอ่ื สำรในกำรเพ่ิมประสิทธแิ ละคุณภำพของบริกำรชมุ ชนเพ่ือช่วยในกำรลดต้นทุน และลดกำรบริโภคของประชำกรโดยยงั คงเพิ่มประสิทธภิ ำพใหป้ ระชำชนสำมำรถอยู่อำศัยได้ในขณะท่ี มีคุณภำพชีวิตที่ดีข้ึน เมืองอัจฉริยะเป็นโครงกำรท่ีหลำยๆ เมืองทั่วโลก พยำยำมพัฒนำให้เข้ำกับยุค 4.0 โดยกำรเอำเทคโนโลยีมำผสำนกับกำรใช้ชีวิตของประชำชนไม่ว่ำจะเป็นในด้ำนกำรขนส่ง กำรใช้ พลังงำน หรือโครงสร้ำงพื้นฐำนท่ีจะทำให้เมืองมีควำมสะดวกสบำยเหมือนในฝันเกิดข้ึนได้จริง คำดหวังว่ำจะทำให้ประชำชนอยู่ดีมีสุข แนวคิดเมืองอัจฉริยะเกิดขึ้นพร้อม ๆ กับกำรพัฒนำอย่ำงก้ำว กระโดดของเทคโนโลยี Internet of Things (IoT) ซ่ึงเปน็ รำกฐำนในกำรเช่ือมโยงอปุ กรณ์หรือสิ่งของ รอบ ๆ ตัวเข้ำกับโครงข่ำยกำรสื่อสำรแบบอินเทอร์เน็ต รวมไปถึงกำรวำงผังเมืองที่ชำญฉลำด รองรับ กำรใชช้ ีวติ ทสี่ ะดวกสบำย รปู แบบกำรบรหิ ำรจัดกำรเมืองแบบ Smart City เป็นกำรสรำ้ งเมืองท่ีจะมี กำรเติบโตอย่ำงย่ังยืน เน้นกำรจัดสมดุลของสิ่งแวดล้อม ประหยัดพลังงำนและเลือกใช้พลังงำน สะอำด จึงช่วยลดปัญหำทำงด้ำนสง่ิ แวดลอ้ ม ปญั หำมลภำวะทำงอำกำศ นำ้ เสีย ขยะ กำรระบำยน้ำ ช่วยส่งเสริมสภำพแวดล้อมที่ดี คุณภำพอำกำศที่ดี เพิ่มพ้ืนท่ีสีเขียวและลดปรำกฏกำรณ์เกำะควำม ร้อน (Heat Island Effect) แม้ว่ำประเทศไทยจะยังไม่มี Smart City ท่ีสมบูรณ์เป็นรูปเป็นร่ำง แต่ กำลงั ขบั เคลื่อนกำรพัฒนำพ้ืนท่เี ปำ้ หมำยท่ีคัดเลือกเป็นเมืองอัจฉริยะตน้ แบบด้วยกนั 7 จงั หวัด ได้แก่ กรุงเทพมหำนคร เชียงใหม่ ภูเก็ต ขอนแก่น ชลบุรี ระยอง และฉะเชิงเทรำ โดยควำมร่วมมือของ 3 กระทรวง คือ กระทรวงพลังงำน กระทรวงคมนำคม และกระทรวงดิจิทัลเพ่ือเศรษฐกิจและสังคม (เสมอ นิ่มเงนิ , มปป.) ประเทศไทยได้แสดงเจตนำในกำรสำนต่อเครือข่ำยเมืองอัจฉริยะอำเซียนในกำร ประชุมสุดยอดอำเซียนคร้ังที่ 35 โดยกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมร่วมกับหน่วยงำนท่ี เกี่ยวข้องจัดกำรประชุมเครือข่ำยเมืองอัจฉริยะอำเซียนโดยให้สอดคล้องกับแนวคิดหลักของไทย คือ “รว่ มมือ ร่วมใจ กำ้ วไกล ย่ังยืน” ข้นึ เพอ่ื รำยงำนสถำนะกำรพฒั นำเมอื งอัจฉรยิ ะของเมืองในกลุ่ม

21 ประเทศอำเซียนรวมถึงหลักเกณฑ์กำรพัฒนำเมืองอัจฉริยะ เพื่อเตรียมพร้อมไปสู่กำรให้สัตยำบรรณ ต่อเอกสำรดงั กล่ำวร่วมกันในกำรประชมุ ASEAN Smart Cities Network (ASCN) Annual Meeting ในเดือนสิงหำคม 2562 และรำยงำนต่อท่ีประชุมสุดยอดผู้นำอำเซียน หรือ ASEAN Summit คร้ัง ท่ี 35 เมื่อเดือนฤศจิกำยน 2562 และใช้เป็นแนวทำงกำรดำเนินงำนของกรอบคว ำม ร่วมมือ ASCN ต่อไป เครือข่ำยเมืองอัจฉริยะอำเซียนเป็นข้อริเร่ิมของประเทศสิงคโปร์ในช่วงท่ีเป็น ประธำนอำเซียนเมื่อปี 2561 เพื่อเป้ำหมำยร่วมกันในกำรพัฒนำเมืองอัจฉริยะอย่ำงย่ังยืนและ ยกระดับคุณภำพชีวิตของประชำชนในอำเซียนด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรม เพ่ือแก้ไขปัญหำกำร เติบโตของเมืองอย่ำงรวดเร็ว ทั้งน้ีปัจจุบัน ASCN ประกอบด้วยเมืองจำกประเทศสมำชิกอำเซียน ท้ังหมด 26 เมือง ซ่ึงถือเป็นเมืองที่มีศักยภำพในกำรพัฒนำโดยเฉพำะในด้ำนโครงสร้ำงพื้นฐำน กำร เช่ือมต่อขอ้ มลู ระบบเทคโนโลยีดิจทิ ลั และวัฒนธรรม (วรี ะเดช คชเสนีย์, 2562) 1.4.4.2 เทคโนโลยีชีวภำพ คือ กำรใช้ควำมรู้ทำงด้ำนวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีใน กำรเพ่ิมประสิทธิภำพในกำรผลิต เพิ่มควำมหลำกหลำยของผลิตภัณฑ์ เพิ่มคุณภำพและมูลค่ำ เป็น เทคโนโลยีที่นำมำประยุกต์ใช้กับส่ิงที่มีชีวิตเพ่ือมนุษย์จะได้นำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ ทั้งยังสำมำรถใช้ ประโยชน์ได้หลำกหลำยด้ำน เช่น อุตสำหกรรมกำรเกษตร อุตสำหกรรมอำหำร อุตสำหกรรมอำหำร เสริมและเวชสำอำง อุตสำหกรรมพลังงำนและสิ่งแวดล้อม กำรแพทย์ ตลอดจนอุตสำหกรรมผลิต เอนไซม์ กำรเกษตร เป็นต้น ดังนั้นเทคโนโลยีชีวภำพจึงเป็นส่วนสำคัญในกำรขับเคลื่อนเศรษฐกิจ ฐำนชวี ภำพของประเทศไทย กรณตี วั อยำ่ งของเทคโนโลยชี วี ภำพในชีวิตประจำวนั ผลิตภัณฑ์เทคโนโลยีชีวภำพด้ำนอำหำร ได้แก่ นมเปรี้ยวและโยเกิร์ต เป็นผลิตภัณฑ์ ทำงเทคโนโลยีชีวภำพท่ีทำจำกนมชนิดต่ำง ๆ เช่น นมสด นมพร่องมันเนยหรือนมถั่วเหลือง โดยหมัก นมร่วมกับแบคทีเรียพวกแลคโตบำซิลัส เอซิโดซิส และ สเตรปโตคอคคัส เทอร์โมฟิลลัส แบคทีเรีย พวกนี้จะช่วยย่อยน้ำตำลแลคโตสท่ีอยู่ในนมให้กลำยเป็นกรดแลคติค ทำให้เกิดภำวะกรดและมีรส เปรี้ยว จะทำได้ 2 แบบ คือ นมเปร้ียว มีลกั ษณะเป็นนำ้ คลำ้ ยเครอื่ งดื่มและอีกชนิดหนึ่งคือโยเกิร์ตท่ีมี ลักษณะเป็นของเหลวข้น ขนมปังเป็นอำหำรที่ทำจำกแป้งสำลีท่ีผสมกับน้ำและยีสต์หรือผงฟู และ อำจใช้ส่วนผสมอืน่ ๆ เพ่อื ใช้ในกำรแต่งสี รสชำตแิ ละกล่ินให้แตกตำ่ งกนั ไป จำกน้นั นำสว่ นผสมเหลำ่ น้ี มำตีรวมให้เข้ำกันและนำไปอบ ไวน์ (Wine) หรือ เหล้ำองุ่น เป็นเคร่ืองด่ืมแอลกอฮอล์ที่ทำจำกน้ำ องุ่นนำมำหมักกับยีสต์ได้เป็นแอลกอฮอล์ ไวน์สำมำรถทำจำกผลไม้ได้เกือบทุกชนิดกับยีสต์แต่จะให้ กลิ่นและรสชำติที่แตกต่ำงกันไปแต่จะเรียกชื่อตำมผลไม้ชนิดน้ัน ๆ เช่น ไวน์องุ่น ไวน์ สับปะรด น้ำส้มสำยชูเป็นของเหลวใสมีรสเปรี้ยวใชป้ รุงแต่งรสอำหำรได้จำกกำรหมักยีสต์กับวัตถดุ บิ ท่ีมีน้ำตำล เช่น ผลไม้ต่ำง ๆ หรือพวกเมล็ดธัญพืช เช่น ข้ำว ข้ำวโพด ซ่ึงพวกน้ีจะต้องเปล่ียนแป้งให้ เป็นน้ำตำลก่อนจึงหมักกับยีสต์แล้วจะได้แอลกอฮอล์หลังจำกนั้นจึงนำแอลกอฮอล์มำหมักด้วย แบคทีเรียในกลุ่ม Acetobacter และ Gluconobacter ในภำวะที่มีออกซิเจนทำให้เกิดกรดอะซิติก (Acetic Acid) แล้วนำมำกลน่ั จะได้น้ำส้มสำยชูกลั่น ซีอิ๊ว เปน็ ผลติ ภณั ฑ์ที่ใช้ในกำรปรุงแต่งอำหำรได้ จำกกำรหมักถั่วเหลืองกับเช้ือรำ Aspergillus oryzae (spergillus soyae) ส่วนเต้ำเจี้ยวทำจำกถั่ว เหลืองหมักด้วยเกลือร่วมกับเช้ือรำ (Mold) เป็นผลิตภัณฑ์ปรุงแต่งรสอำหำรเช่นกัน วุ้นมะพร้ำวเปน็ ขนมหวำนสีใส ลักษณะคล้ำยเยลลี่ได้จำกกำรหมักน้ำมะพร้ำวผ่ำนกำรทำให้แข็งตัวจนกลำยเป็น

22 เซลลูโลสโดยใช้แบคทีเรีย Acetobacter xylinum วุ้นท่ีเกิดข้ึนเป็นพอลิเมอร์ของน้ำตำลกลูโคสต่อ กันด้วยพันธะบีต้ำ-1,4 ไกลโคซิดิก (β-1,4 glycosidic bond) หรืออำจเรียกว่ำเป็นเนื้อเยื่อประเภท เซลลูโลส เต้ำหู้ย้ี ได้จำกกำรนำก้อนเต้ำหู้มำหมักด้วยเชื้อรำแล้วหมักดองในน้ำปรุงรสท่ีทำจำก ส่วนประกอบต่ำง ๆ เช่น น้ำตำล เกลือ ผงพะโล้ ไวน์ อำจมีพริกแดง ข้ำวแดง ขิง อยู่ด้วย หรือนำ ก้อนเต้ำหู้มำหมักดองในเต้ำเจี้ยว สีแดงในเต้ำหู้ย้ีได้จำกกำรหมักข้ำวด้วยเชื้อรำ Monascus purpureus ใชเ้ ป็นสำรให้สี แหนมเป็นผลติ ภัณฑ์ทำงเทคโนโลยชี ีวภำพท่ีทำจำกเนื้อหมสู ่วนสะโพกที่ แยกไขมันและเอ็นออกแล้วผสมกับหนังหมูอำจผสมหูหมูหรือจมูกหมูที่ต้มสุกและหั่นเป็นเส้น เติม เกลือ ข้ำวสุก กระเทียมบด น้ำตำลทรำย ผสมให้เข้ำกันอำจเติมพริกสดด้วยก็ได้ห่อเป็นมัดด้วย พลำสตกิ หรือห่อด้วยใบตองสดหรอื บรรจุในภำชนะบรรจลุ กั ษณะอ่ืน ๆ มัดให้แนน่ ด้วยยำง เชอื ก หรอื ตอกเพื่อไล่อำกำศภำยในออกมำจะได้เกิดสภำวะไม่มีอำกำศซ่ึงเป็นสภำวะที่ lactic acid bacteria เจรญิ ไดด้ แี ละสรำ้ งกรดหมักจนมีรสเปรยี้ ว เทคโนโลยีชีวภำพทำงด้ำนกำรแพทย์และสุขภำพ ตัวอย่ำงเทคโนโลยีชีวภำพท่ีนำมำ ประยุกต์ใช้ในทำงด้ำนกำรแพทย์และสุขภำพ ได้แก่ ยำรักษำโรค เป็นกำรประยุกต์ควำมรู้ในด้ำน เทคโนโลยีชีวภำพกับสมุนไพรเพื่อทำให้ได้ยำรักษำโรคตัวใหม่ ด้ำนกำรป้องกันโรคได้นำกำรตรวจดี เอน็ เอมำวิเครำะหโ์ รคทำงพันธุกรรมของพ่อแม่เพ่ือดูว่ำบุตรทเี่ กิดมำจะมีโอกำสเกิดโรคทำงพนั ธุกรรม หรอื ไม่หรือกำรทำวคั ซีนเพ่ือปอ้ งกันโรคชนิดตำ่ ง ๆ ดำ้ นกำรวินิจฉัยหำสำเหตโุ รค เช่น กำรผลติ โมโน โคลนอลแอนติบอดีเพื่อตรวจวินิจฉัยโรคต่ำง ๆ กำรรักษำโรคโดยกำรประยุกต์ใช้เทคโนโลยีชีวภำพ กับกำรรักษำโรคเบำหวำน รวมถึงกำรประยุกต์รวมควำมรู้ทำงเทคโนโลยีชีวภำพกับทำงด้ำน กำรแพทย์มำใช้ในงำนทำงด้ำนกฎหมำยอยำ่ งงำนทำงนิติวิทยำศำสตร์เพ่ือใช้ในกำรวิเครำะห์หลกั ฐำน พิสูจน์หลักฐำนหรือในกำรสืบสวนคดีรวมถึงกำรพิสูจน์เอกลักษณ์บุคคล กำรพิสูจน์เครือญำติด้วยดี เอน็ เอ 1.4.4.3 วัสดุศำสตร์ คือวิทยำศำสตร์แขนงหน่ึงท่ีศึกษำควำมสัมพันธ์ระหว่ำง โครงสร้ำงและสมบัติของวัสดุประเภทต่ำง ๆ วิวัฒนำกำรทำงวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีทำให้มนษุ ย์ สำมำรถผลิตวัสดุหรือผลิตภัณฑ์ต่ำง ๆ ในระดับอุตสำหกรรมได้อย่ำงรวดเร็วและมีคุณภำพที่ดีข้ึน กำรเรียนรู้ด้ำนวัสดุศำสตร์ทำให้เรำทรำบถึงแหล่งที่มำ กำรเลือกใช้ วัตถุดิบ กระบวนกำรผลิต สมบัติ และกำรใช้งำนด้ำนต่ำง ๆ รวมถงึ เทคโนโลยกี ำรรไี ซเคลิ ซงึ่ เป็นกำรนำขยะหรือวสั ดทุ ่ีไม่ต้องกำรใช้แล้ว กลับมำผ่ำนกระบวนกำรแปรรูปเพื่อผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ทำให้เรำมีควำมรู้และควำมเข้ำใจถึง คุณค่ำของวัสดุ เทคโนโลยีทำงด้ำนวัสดุศำสตร์จะช่วยทำให้โลกมีวัสดุชนิดใหม่ท่ีไม่อันตรำยต่อ สิ่งแวดล้อม เป็นวัสดุทดแทนกำรใช้ทรัพยำกรธรรมชำติและมีวัสดุให้เลือกใช้ให้เหมำะกับงำนท่ีมี หลำกหลำย ตวั อยำ่ งกำรใชป้ ระโยชน์จำกเทคโนโลยวี สั ดุศำสตร์ พลำสติกชีวภำพสำหรับเป็นวัสดุทำงเลือกในอุตสำหกรรมยำนยนต์ พลำสติกชีวภำพ เป็นวัสดุทำงเลือกท่ีช่วยลดผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมจึงเกิดกำรนำไปใช้เพ่ือพัฒนำเป็นผลิตภัณฑ์ชนดิ ต่ำง ๆ ในอุตสำหกรรมทดแทนพลำสติกที่ผลิตจำกอุตสำหกรรมปิโตรเคมีท่ีส่งผลกระทบต่อ ส่งิ แวดลอ้ มทั้งบนพื้นดนิ และในน้ำรวมทง้ั ยังสำมำรถลดกำรใช้ทรัพยำกรจำกปโิ ตรเลียมท่ีมีอยำ่ งจำกัด จำกรำยงำนของ International Organization of Motor Vehicle Manufacturers (OICA) พบว่ำ

23 ปริมำณกำรขำยรถยนต์ทุกประเภททั่วโลกเพิ่มข้ึน จำก 66 ล้ำนคัน ในปี ค.ศ. 2005 เป็น 97 ล้ำนคัน ในปี ค.ศ. 2017 เพม่ิ ขึน้ ประมำณรอ้ ยละ 46 แสดงให้เหน็ ว่ำอตุ สำหกรรมยำนยนต์มีกำรเติบโตอย่ำง ต่อเนื่อง และจำกกำรคำดกำรณ์ของ European Bioplastics (EUBP ) พบว่ำปริมำณกำรผลิต พลำสติกชีวภำพทั่วโลกเพิ่มขึ้นจำก 2.06 ล้ำนตัน ในปี ค.ศ. 2017 เป็น 2.62 ล้ำนตัน ในปี ค.ศ. 2023 โดยเพม่ิ ขึน้ ประมำณร้อยละ 27 และในอุตสำหกรรมยำนยนต์ทว่ั โลกมีปริมำณกำรใช้พลำสติก ชีวภำพ 1.66 แสนตัน ในปี ค.ศ. 2023 ซึ่งน้อยกว่ำอุตสำหกรรมบรรจุภัณฑ์แบบแข็งตัวและแบบ ยืดหยุ่น อุตสำหกรรมสิ่งทอ และอตุ สำหกรรมอุปโภคบรโิ ภคประมำณ 1-5 เท่ำ พลำสติกชวี ภำพเป็น วัสดุทำงเลือกท่ีมีอัตรำกำรขยำยตัวเพิ่มมำกขึ้นอย่ำงต่อเนื่องในหลำยอุตสำหกรรม รวมทั้ง อุตสำหกรรมยำนยนต์เช่นกัน ทั้งน้ีผู้ผลิตรถยนต์ชั้นนำทั่วโลกได้พัฒนำประสิทธิภำพของพลำสติก ชีวภำพให้มีคุณสมบัติตอบสนองต่อกำรใช้งำนและคำนึงถึงผลกระทบด้ำนสิ่งแวดล้อม (ศิโรรัตน์ ตั้ง สถิตพร, มปป.) ผ้ำทำควำมสะอำดตัวเอง นักวิทยำศำสตร์จำกมหำวิทยำลัยแคลิฟอร์เนียเดวิส ประเทศสหรฐั อเมรกิ ำได้พัฒนำผ้ำฝ้ำยท่ีทำควำมสะอำดตวั เองได้เม่ือรบั แสง ผำ้ ดังกล่ำวมีสำรท่ีมีฤทธิ์ ฆ่ำเชื้อแบคทีเรียได้หลำยชนิดจึงทำให้สำมำรถลดกล่ินอับได้และสำมำรถฆ่ำแมลงท่ีตกค้ำงได้อีกด้วย เสื้อผ้ำที่คิดค้นขึ้นมำสำมำรถนำไปประยุกต์ใช้เป็นชุดป้องกันสำรเคมีและสิ่งมีชีวิตที่เป็นอันตรำย สำหรับผู้ท่ีทำงำนเก่ียวกับสุขอนำมัย กำรผลิตอำหำรในโรงงำนอำหำร ด้ำนเกษตรและกำรทหำร นักวิจัยใช้สำรที่มีสมบัติท่ีเหมำะสมต่อกำรนำมำประยุกต์ใช้กับเสน้ ใยส่ิงทอพอลิเมอร์มำกที่สุด น่ันคือ สำรอินทรีย์ละลำยได้ท่ีไวต่อแสงในกำรบำบัดเสน้ ใยฝ้ำย กลไกในกำรทำควำมสะอำดตัวของผ้ำฝ้ำยคือ เมื่อเนื้อผ้ำได้รับแสง สำรท่ีอยู่ในเน้ือผ้ำท่ีช่ือว่ำ 2 Anthraquinone carboxylic acid (2-AQC) จะ สร้ำงอนุมูลอิสระออกมำซึ่งจะช่วยในกำรฆ่ำเช้ือแบคทีเรียและทำลำยสำรประกอบอินทรีย์ เช่น สำรเคมีกำจดั แมลงและสำรพษิ ตำ่ ง ๆ หลอดจำกธรรมชำติ จำกกำรที่สหภำพยุโรปยกเลิกกำรใช้พลำสติกแบบใช้ครั้งเดียว (Single-use Plastic) มีผลบังคับใช้ในประเทศสมำชิกภำยในปี พ.ศ. 2564 มีเป้ำหมำยลดขยะ พลำสติก 10 ประเภท ได้แก่ หลอด พลำสติก ก้ำนสำลี ก้ำนลูกโป่ง อุปกรณ์รับประทำนอำหำร พลำสติก กล่องโฟม และพลำสติกท่ีมีส่วนผสมของสำรประเภทอ๊อกโซ เป็นต้น นอกจำกนี้ยังมี มำตรกำรเพ่ิมควำมรับผิดชอบของผู้ผลิตเกี่ยวกับกำรออกแบบบรรจุภณั ฑ์และกำรรีไซเคิลบรรจุภัณฑ์ หลงั กำรใช้ใหไ้ ด้ 90% ภำยในปี พ.ศ. 2568 ทั้งนปี้ ระเทศไทยโดยกระทรวงทรัพยำกรธรรมชำติและ สิ่งแวดล้อมมีเป้ำหมำยลดและเลิกใช้พลำสติก 7 ชนิด โดยในปี พ.ศ. 2562 จะเลิกใช้พลำสติก 3 ประเภท ได้แก่ พลำสติกหุ้มฝำขวดน้ำด่ืม ผลิตภัณฑ์พลำสติกที่มีส่วนผสมของสำรประเภทอ๊อกโซ และไมโครบีดจำกพลำสตกิ และปี พ.ศ. 2565 จะเลกิ ใช้พลำสตกิ 4 ประเภท โดยเฉพำะพลำสตกิ แบบ ใช้คร้ังเดียว ได้แก่ ถุงพลำสติกหูห้ิวควำมหนำน้อยกว่ำ 36 ไมครอน กล่องโฟมบรรจุอำหำร แก้ว พลำสติก และหลอดพลำสติก ส่วนในปี พ.ศ. 2570 มีเป้ำหมำยนำขยะ ผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ พลำสติกกลับมำใช้ประโยชน์ 100 % ดังน้ันจึงหำมำตรกำรในกำรลดใช้พลำสติกโดยหันมำใช้วัสดุ จำกธรรมชำติทดแทน กรณีหลอดพลำสติกที่มีเป้ำหมำยเลิกใช้ใน ปี พ.ศ. 2565 วัสดุท่ีจะนำมำใช้ ทดแทน เช่น หลอดจำกก้ำนผักบงุ้ กำรนำก้ำนผักบุ้งมำใช้เป็นหลอดนั้นต้องนำก้ำนผักบงุ้ มำทำควำม สะอำดดว้ ยกำรแช่ในน้ำที่ผสมดว้ ยเบกกิง้ โซดำเป็นเวลำประมำณ 15 นำที แลว้ ออกดว้ ยน้ำสะอำดอีก

24 3 ครั้ง จึงนำก้ำนผักบุ้งมำใช้เป็นหลอดมีอำยุกำรใช้งำนแค่ครั้งเดียว มีระยะเวลำกำรย่อยสลำย ประมำณ 3-5 วนั (นพวรรณ สระแสงตำ, มปป.) 1.4.4.4 นำโนเทคโนโลยี หมำยถึง เทคโนโลยีที่เก่ียวข้องกับกระบวนกำรสร้ำง กำร สังเครำะห์วัสดุ อุปกรณ์เคร่ืองจักรหรือผลิตภัณฑ์ซ่ึงมีขนำดเล็กมำกในระดับนำโนเมตรเทียบเท่ำกับ ระดับอนภุ ำคของโมเลกุลหรืออะตอมรวมถึงกำรออกแบบหรือกำรใช้เคร่ืองมือสร้ำงวสั ดุในระดับที่เล็ก มำกหรือกำรจัดอะตอมและโมเลกุลในตำแหน่งท่ีต้องกำรได้อย่ำงแม่นยำและถูกต้อง ทำให้โครงสร้ำง ของวัสดุหรือสสำรมคี ณุ สมบัติพเิ ศษทัง้ ดำ้ นฟสิ ิกส์ เคมี หรอื ชวี ภำพ แนวโน้มกำรพัฒนำนำโนเทคโนโลยีจำกรำยงำนกำรวิจัยในวำรสำรวิชำกำรนำนำชำติ พิจำรณำร่วมกับผลงำนตพี ิมพ์ด้ำนนำโนเทคโนโลยีร่วมกับสวทิ ยำศำสตร์สำขำอื่น ๆ พบควำมสัมพันธ์ เช่ือมโยงกับหัวข้อกำรศึกษำอื่น ๆ แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มคือ กลุ่มวิทยำศำสตร์กำรแพทย์ กลุ่ม วิทยำศำสตร์กำยภำพ และกลุ่มส่ิงแวดล้อม จำกกำรศึกษำของ Lux Research พบว่ำทั่วโลกให้ ควำมสนใจในกำรลงทุนด้ำนนำโนเทคโนโลยีเพ่ิมข้ึนทุกปี โดยมีกำรลงทุนวิจัยและพัฒนำด้ำนนำโน เทคโนโลยีทัว่ โลกในปี พ.ศ. 2547 เปน็ มลู คำ่ 3,660 ล้ำนเหรยี ญ สูงเป็น 8 เท่ำตวั จำกปี พ.ศ. 2540 ที่ มีมูลค่ำเพียง 432 ล้ำนเหรียญ ท้ังนี้กลุ่มประเทศยุโรปตะวันตก ญี่ปุ่น และสหรัฐอเมริกำ เป็นผู้นำ ด้ำนกำรลงทุนด้ำนนำโนเทคโนโลยี โดยสหรัฐอเมริกำลงทุนเกือบ 1.5 พันล้ำนเหรียญในปี พ.ศ. 2551 สูงเป็น 3 เท่ำของลงทุนในปี พ.ศ. 2544 ที่มีกำรลงทุนแค่เพียงแค่ 450 ล้ำนเหรียญ นำโน เทคโนโลยีมีควำมสำคัญต่อกำรสร้ำงควำมสำมำรถทำงกำรแข่งขันให้ประเทศสหรัฐอเมริกำและได้มี กำรวเิ ครำะหว์ ่ำเทคโนโลยอี ุบัติใหม่ที่จะปฏวิ ตั วิ งกำรอุตสำหกรรมโลก ในปี พ.ศ. 2563 จะมำจำกกำร ใช้เทคโนโลยี 4 สำขำ คือ เทคโนโลยีชีวภำพ นำโนเทคโนโลยี เทคโนโลยีวัสดุ และเทคโนโลยี สำรสนเทศ เทคโนโลยีท้ัง 4 สำขำน้ีประกอบด้วย เทคโนโลยีสำขำย่อยจำนวนมำกซ่ึงจะมำบรรจบกนั (convergence) เกิดเป็นเทคโนโลยีใหม่ (สุชำต อุดมโสภกิจ, 2555) สถำนภำพนำโนเทคโนโลยีของ ไทย พบว่ำ ประเทศไทยมีโครงสร้ำงพ้ืนฐำนท่ีเหมำะสำหรับระบบกำรบริหำรจัดกำรพัฒนำนำโน เทคโนโลยี อำทิ ศูนย์นำโนเทคโนโลยีแห่งชำติ มีหอ้ งปฏิบัติกำรจำนวน 11 แหง่ มีเคร่อื งมือด้ำนนำ โนเทคโนโลยีที่ทันสมัย มีศูนย์วิจัยเครือข่ำยจำนวน 16 แห่ง และมีเครือข่ำยควำมควำมร่วมมือ ห้องปฏิบัติกำรวิเครำะห์ที่พัฒนำระบบงำนตำมระบบคุณภำพ ISO/IEC ท้ังนี้ทิศทำงกำรวิจัยและ พัฒนำด้ำนนำโนเทคโนโลยีของประเทศไทย แบ่งเป็น 3 กลุ่มหลัก คือ (1) กลุ่มวิทยำศำสตร์กำยภำพ เช่น วัสดุสิ่งทอ กำรสร้ำงกำรแปรสภำพ และกำรเก็บสะสมพลังงำน เป็นต้น (2) กลุ่มวิทยำศำสตร์ กำรแพทย์ เช่น กำรตรวจวินิจฉยั โรค ระบบนำสง่ ยำ เป็นต้น และ (3) กล่มุ สังคมและสงิ่ แวดล้อม เช่น กำรเพิ่มผลผลิต กำรเกษตรและทรัพยำกรธรรมชำติ กำรตรวจจับและควบคุมแมลง และพำหะของ โรค กำรบำบัดน้ำเสีย เป็นต้น กระบวนกำรพัฒนำและใช้ประโยชน์จำกวิทยำศำสตร์ด้ำนนำโน เทคโนโลยี เทคโนโลยี ควรต้องดำเนินกำรกับกลุ่มผู้มีบทบำทสำคัญต่อนำโนเทคโนโลยี 4 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มชุมชน กลุ่มวิสำหกิจขนำดกลำงและขนำดย่อม (Small and Medium Enterprises, SMEs) กลมุ่ ธุรกิจขนำดใหญแ่ ละกลมุ่ ประชำคม วจิ ยั และนวัตกรรม กรณตี ัวอยำ่ งนำโนเทคโนโลยี กำรประยุกต์ใช้นำโนเทคโนโลยีมำใช้ในกำรผลิตถุงเท้ำท่ีผลิตจำกพอลิเอสเตอร์ ท่ีมี ขำยในตำ่ งประเทศผลติ ข้ึนจำกกำรใชอ้ นภุ ำคนำโนของธำตุเงินท่มี ีขนำดโครงสร้ำงเพยี ง 19 นำโนเมตร

25 ยึดติดกับเส้นใยพอลิเอสเตอร์ของถุงเท้ำ อนุภำคนำโนของธำตุเงินมีคุณสมบัติในกำรฆ่ำเช้อื แบคทีเรยี ได้จึงป้องกันกำรเกิดกลิ่นอับและเช้ือรำได้เป็นอย่ำงดีและมีกระบวนกำรเฉพำะท่ีทำให้สำมำรถ แก้ปญั หำธำตเุ งนิ ทีป่ กติจะไม่สร้ำงพันธะกับพอลเิ มอร์แตส่ ำหรับถุงเท้ำนำโนชนิดนม้ี วี ิธีกำรเฉพำะท่ีทำ ให้เกิดพนั ธะกบั พอลเิ มอร์ได้ โลชั่นกันแดดผลึกนำโน โลช่ันหรือครีมกันแดดโดยท่ัวไปจะมีค่ำ เอสพีเอฟ (Sun Protection Factor) ในช่วงที่สำมำรถป้องกันรังอัลตรำไวโอเลตชนิดบี แต่คุณสมบัติในระดับนำโน ของออกไซด์ของสังกะสี โลชั่นกนั แดดท่ผี สมดว้ ยผลึกนำโนของออกไซด์ของสังกะสีจึงสำมำรถป้องกัน รังสีในช่วงสเปกตรัมที่กว้ำงมำกขึ้นโดยสำมำรถป้องกันท้ังรังสอี ัลตรำไวโอเลตชนิดเอและบี โลช่ันกนั แดดท่ีมีส่วนผสมของผลึกระดับนำโนของสำรประกอบออกไซด์ของสังกะสี นี้เรียกว่ำ ซี-โคท (Z- COTE) เป็นโลช่ันกันแดดที่ผสมผลึกนำโนของออกไซด์สังกะสที ี่มีควำมบรสิ ุทธิ์สงู และไม่เป็นอันตรำย ต่อผู้บรโิ ภค เสือ้ คลมุ นำโนสำหรบั เลน่ สกี เปน็ เส้ือสกกี ันน้ำสวมใส่ขณะเลน่ สกเี ป็นเทคโนโลยีนำโน ในกำรผลิตวัสดุของเสื้อ ลักษณะเส้ือเป็นสองช้ันสำมำรถต้ำนทำนกระแสลม ป้องกันกำรเปียกน้ำ ระบำยอำกำศได้ดีและป้องกันกำรจับตัวของฝุ่นและอำยุกำรใช้งำนนำนไม่ต้องซักและเส้ือไม่เกิดกำร เสอ่ื มสภำพถึงแม้ไมไ่ ด้ทำควำมสะอำด สำรเคลือบกระจกนำโน สำรเคลือบกระจกนำโนเป็นผลติ ภัณฑ์ฟิล์มบำงท่ีเรยี กวำ่ นำ โนฟิลม์ ใชเ้ ปน็ สำรเคลอื บสำหรบั กระจกรถยนต์ ซง่ึ เปรยี บเสมอื นว่ำรถยนต์ใชส้ ำรเคลือบกระจกนำโน มีกำบังหน้ำรถท่ีไม่สำมำรถมองเห็นได้แต่เป็นกำบังท่ีมีคุณสมบัติป้องกันกำรเกำะตัวของน้ำฝน หิมะ หมอกและไอน้ำท่ีเกิดกับกระจกรถยนต์ ทำให้เพ่ิมวิสัยทัศน์ในกำรขับขี่ได้อย่ำงปลอดภัยมำกข้ึนใน ตอนกลำงคือในขณะทีท่ ศั นวสิ ัยน์ไม่คอ่ ยดี นำโนเทคโนโลยีทำใหเกิดเทคโนโลยีต่ำง ๆ ตำมมำอย่ำงมำกมำย และทำใหสังคมมี ผลิตภณั ฑใ์ หมท่ ่ีไม่เคยมีใชมำก่อน ดังนัน้ นำโนเทคโนโลยีจึงถือวำ่ เป็นเทคโนโลยีกอกำเนดิ (Enabling technology) ในขณะเดียวกันก็เป็นเทคโนโลยีตัวทำลำยล้ำง (Disruptive technology) โดย เทคโนโลยีใหม่ ๆ เหลำน้ีจะทำให้เทคโนโลยีที่มีใชกันอยู่กลำยเป็นเทคโนโลยีล้ำหลัง แต่ถึงอย่ำงไรก็ ตำมยังคงมีควำมห่วงใยในปจจุบันและในอนำคตอันใกลในปี พ.ศ. 2563 คือ ประเด็นทำงสังคมที่ เก่ียวของกับนำโนเทคโนโลยี ได้แก่ ควำมปลอดภัยของนำโนเทคโนโลยีและวสั ดนุ ำโนตอสขุ ภำพและ สิ่งแวดลอมซ่ึงผลกระทบตอสุขภำพนั้นผู้ได้รับผลกระทบโดยตรง ได้แก่ ผู้บริโภคสินคำนำโนและผู ปฏิบัตงิ ำนในโรงงำนอตุ สำหกรรมนำโน 1.4.4.5 วิทยำศำสตรอ์ วกำศและรีโมตเซนซงิ (1) วิทยำศำสตร์อวกำศ หมำยถึง ควำมรู้เก่ียวกับเทคโนโลยีเร่ืองจรวดและ ดำวเทยี มซ่งึ เป็นกำรก้ำวสูค่ วำมรทู้ ้งั ดำ้ นฟิสกิ ส์ ชวี วิทยำ และวิศวกรรม กำรศึกษำอวกำศในยุคแรกเริ่มเกิดจำกรัสเซียส่งดำวเทียมสปุตนิค 1 ซ่ึงเป็น ดำวเทียมดวงแรกของโลกขึ้นไปโคจรในอวกำศ เมื่อ 4 ตุลำคม พ.ศ. 2500 และหลังจำกนั้นอีก 4 เดือนสหรัฐอเมริกำจึงได้ส่งเอกซ์พลอเรอร์ 1 ขึ้นไปเมื่อวันท่ี 31 มกรำคม พ.ศ. 2501 ท้ังสองประเทศ มีกำรสง่ ดำวเทียมและยำนอวกำศออกไปมำกมำยเพ่ือกำรวจิ ัยวทิ ยำศำสตร์ กำรสือ่ สำร อตุ นุ ิยมวทิ ยำ สำรวจพื้นดินด้วยภำพถ่ำยและกำรเดินเรือ รัสเซียส่งยำนอวกำศท่ีมีมนุษย์ขึ้นไปเป็นครั้งแรกเมื่อ

26 วันที่ 12 เมษำยน พ.ศ. 2504 ส่วนสหรัฐอเมริกำส่งมนุษย์สองคนแรกไปเดินบนพื้นผิวดวงจันทร์ด้วย ยำนอะพอลโล 11 เมือ่ วนั ที่ 20 กรกฎำคม พ.ศ. 2512 หลงั จำกน้นั สหรฐั อเมริกำก็ส่งนักบินอวกำศไป ลงดวงจันทร์อกี 10 คน โดยเที่ยวบินของโครงกำรอะพอลโล 5 ลำ ถัดมำนักบินอวกำศทงั้ 12 คนที่ได้ ไปเดนิ บนดวงจันทร์ได้เก็บขอ้ มูลรวมท้งั นำหนิ ดวงจนั ทร์กลับมำยังโลก องคก์ ำรนำซำ่ และรัสเซียได้รับ ควำมรู้ใหม่ ๆ ในกำรสำรวจอวกำศยุคต่อมำ เช่น สำมำรถถ่ำยภำพระยะใกล้ของดำวเครำะห์ สร้ำง สถำนีอวกำศเพ่ือทำกำรทดลองบนวงโคจรและส่ิงสำคัญท่ีสุดท่ีเป็นผลพลอยได้จำกกำรสำรวจอวกำศ คือทำให้เกิดเทคโนโลยีใหม่ ๆ ซ่ึงถูกนำมำใช้ในภำคอุตสำหกรรมและกำรพำณิชย์ในยุค ปัจจุบัน เช่น เทคโนโลยีกำรทำอำหำรแช่แข็งที่ใช้ในโครงกำรอะพอลโล ฉนวนกันควำมร้อนที่ใช้ใน จรวดแม้กระทั่งระบบฝึกฝนกำรตัดสินใจเร่งด่วนภำยใต้ควำมกดดันที่นำมำประยุกต์ใช้กับนักผจญ เพลิง ในเวลำต่อมำจนี เริม่ ศึกษำด้ำนอวกำศด้วยกำรใชแ้ ผนพฒั นำวิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยี 12 ปี ในปี พ.ศ. 2499 ได้แก่ กำรค้นคว้ำทำงวิทยำศำสตร์ด้ำนจรวด กำรส่งสัญญำณ วิทยุ กำรควบคุมอัตโนมัติ คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสำรก่ึงตัวนำ ในกำรพัฒนำยุคแรกจีนเร่ิม ได้รับกำรถ่ำยทอดจำกอดีตสหภำพโซเวียตแต่หลังจำกนั้นจีนก็สำมำรถพัฒนำเทคโนโลยีด้วยตนเอง โดยกำรก่อตั้งสถำบันและหน่วยงำนทเี่ ก่ียวขอ้ งหลำยหนว่ ยงำน เชน่ ศนู ย์วจิ ยั และพัฒนำ ศูนย์ส่งยำน อวกำศ สถำนีควบคุมภำคพื้นดินและโรงงำนก่อสร้ำงยำน จีนส่งดำวเทียมดวงแรกในเดือน เมษำยน พ.ศ. 2513 เป็นประเทศที่ 5 ท่ีสำมำรถส่งดำวเทียมขึ้นสู่อวกำศ ซ่ึงได้แก่ โซเวียต สหรัฐอเมริกำ ฝรั่งเศส และญ่ีปุ่น หลังจำกนั้นจีนก็เร่ิมต้นให้บริกำรส่งดำวเทียมเชิงพำณิชย์แก่ ประเทศอ่ืน ๆ รูปท่ี 1.1 ภำพจำลองยำนเสินโจว 2 ขณะโคจรรอบโลก ทีม่ ำ : (Space.com)

27 จำกเหตกุ ำรณ์สงครำมอำ่ วเปอร์เซยี ในปี พ.ศ. 2534 กำรแทรกแซงของนำโต ในโคโซโวเมื่อปี พ.ศ. 2541 และสงครำมต่อตำ้ นกำรก่อกำรร้ำยของสหรัฐอเมริกำในอัฟกำนิสถำนเมื่อ ปี พ.ศ.2544 ทำให้สหรัฐอเมริกำมีเป้ำหมำยในกำรพัฒนำระบบป้องกันขีปนำวุธพิสัยไกลซึ่งแสดงให้ เหน็ ถึงกำรนำเทคโนโลยีอวกำศมำใช้ในกำรทหำรของสหรฐั อเมริกำซงึ่ พร้อมกับประเทศจนี ก็ม่งุ พัฒนำ เทคโนโลยอี วกำศของตนเอง ประเทศจนี ต้ังเป้ำหมำยระยะสั้นไวว้ ำ่ จะสำมำรถสร้ำงระบบดำวเทียมที่ รองรับกำรเติบโตในหลำยดำ้ น เช่น ดำวเทยี มอตุ ุนยิ มวิทยำ ดำวเทียมสำรวจทรัพยำกร ดำวเทียมทำง สมุทรศำสตร์ ดำวเทียมติดตำมภัยธรรมชำติ ดำวเทียมสื่อสำร รวมท้ังดำวเทียมที่ใช้ในกำรศึกษำวิจัย ทำงวิทยำศำสตร์ในด้ำนอ่ืน ๆ และในระยะยำวประเทศจีนตั้งเป้ำไว้ว่ำจะสำมำรถส่งยำนอวกำศไร้ มนุษย์ไปยังดวงจันทร์ได้ภำยในสองปีคร่ึงนับจำกปัจจุบัน รวมทั้งส่งยำนไปทำแผนที่ และลงจอดบน ดวงจันทร์เพ่ือเก็บตัวอย่ำงหินกลับมำยังโลกและจีนยังมีแผนในกำรสร้ำงสถำนีอวกำศและคำดว่ำจีน จะเตรยี มกำรในกำรสง่ คนไปยังดวงจันทรภ์ ำยใน 20 ปขี ำ้ งหนำ้ (วรเชษฐ์ บุญปลอด, 2559) (2) เทคโนโลยีกำรสำรวจข้อมูลจำกระยะไกล (Remote Sensing) เป็น ศัพท์เทคนิคท่ีใช้เป็นคร้ังแรกในประเทศสหรัฐอเมริกำใน พ.ศ. 2503 หมำยถึง วิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยีแขนงหน่ึงที่บันทึกคุณลักษณะของวัตถุ (Object) หรือปรำกฎกำรณ์ (Phenomena) ต่ำง ๆ จำกกำรสะท้อนแสงหรือกำรแผ่รังสีพลังงำนแม่เหล็กไฟฟ้ำ (Electromagnetic Energy) โดย เครื่องวัดหรืออุปกรณ์บันทึกท่ีติดอยู่กับยำนสำรวจ กำรใช้รีโมตเซนซิงเริ่มแพร่หลำยนับต้ังแต่ สหรัฐอเมริกำได้ส่งดำวเทียมสำรวจ ทรัพยำกรดวงแรก LANDSAT-1 ขึ้นใน พ.ศ. 2515 สำมำรถหำ คณุ ลักษณะของวัตถุได้จำกลกั ษณะกำรสะท้อนหรือกำรแผ่พลังงำนแม่เหล็กไฟฟ้ำจำกวตั ถุนัน้ ๆ เน่ือง ด้วยวัตถุแต่ละชนิดจะมีลักษณะกำรสะท้อนแสงหรือกำรแผ่รังสีท่ีเฉพำะตัวและแตกต่ำงกันไปถ้ำวัตถุ หรือสภำพแวดล้อมเป็นคนละประเภทกัน คุณสมบัติของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้ำเป็นส่ือในกำรได้มำของ ข้อมูลใน 3 ลักษณะ คือ ช่วงคลื่น (Spectral) รูปทรงสัณฐำนของวัตถุบนพื้นโลก (Spatial) และกำร เปลี่ยนแปลงตำมช่วงเวลำ (Temporal) รีโมตเซนซิงจึงเป็นเทคโนโลยีที่ใช้ในกำรจำแนกและเข้ำใจ วัตถุหรือสภำพแวดล้อมต่ำง ๆ จำกลักษณะเฉพำะตัวในกำรสะท้อนแสงหรือแผ่รังสีข้อมูลที่ได้จำก กำรสำรวจระยะไกล ซึ่งหมำยถึงข้อมูลที่ได้จำกกำรถ่ำยภำพทำงเคร่ืองบินในระดับต่ำที่เรียกว่ำ ภำพถำ่ ยทำงอำกำศ (Aerial Photo) และข้อมลู ทไ่ี ดจ้ ำกกำรบนั ทึกภำพจำกดำวเทยี มในระดับสูงกว่ำ เรียกว่ำ ภำพถ่ำยจำกดำวเทียม (Satellite Image) กำรสำรวจทำงภูมิศำสตร์ (Geographic surveying) โดยท่ัวไปอำจแบ่งได้เป็น 2 แบบหลัก คือ (1) กำรสำรวจในสถำนกำรณ์จริง (In situ measurement) และ (2) กำรสำรวจจำกระยะไกล (Remote sensing) คำว่ำ “Remote Sensing (RS)” เริ่มถูกนำมำใช้เป็นคร้ังแรกโดยนกั วิจยั ทำงภมู ิศำสตร์ในประเทศสหรัฐอเมริกำในยุค 1960s ซ่ึง เปน็ ช่วงทกี่ ำรตรวจวัดจำกระยะไกลดว้ ยดำวเทยี ม (Satellite RS) ไดร้ บั กำรพัฒนำขนึ้ มำอย่ำงรวดเร็ว โดยเฉพำะในประเทศสหรัฐอเมริกำและในสหภำพโซเวียต “Remote Sensing” เป็นศำสตร์ของ กำรศึกษำโครงสร้ำงและองค์ประกอบของพื้นผิวโลกและบรรยำกำศโลกจำกระยะไกลโดยอำศัย อุปกรณ์กำรตรวจวัด ซ่ึงใช้คล่ืนแม่เหล็กไฟฟ้ำเป็นสื่อในกำรได้มำซึ่งข้อมูล เช่น กล้องถ่ำยภำพทำง อำกำศที่ติดตงั้ ไว้บนดำวเทยี ม เทคโนโลยีรีโมทเซนซิงมีประโยชน์หลำยด้ำน ท้ังคุณประโยชน์ในกำรศึกษำ สำรวจสภำพแวดล้อมและทรัพยำกรธรรมชำติและสำมำรถบันทึกและสำรวจภำพข้อมูลได้เป็นบริเวณ

28 กวำ้ งในพื้นท่ีต่ำง ๆ ซงึ่ บำงพนื้ ทีอ่ ำจเข้ำถงึ ได้ยำกหรืออำจเป็นอนั ตรำยท่จี ะเดินทำงเข้ำไปสำรวจ เช่น ในพืน้ ทที่ ี่เกดิ ไฟป่ำ ในปำ่ ลึก กลำงมหำสมทุ ร ก็สำมำรถใชป้ ระโยชน์ของเทคโนโลยนี ้ีมำชว่ ยได้อย่ำงมี ประสิทธิผล ตัวอย่ำงของประเภทท่ีใช้เทคโนโลยีรีโมทเซนซิงในกำรสำรวจ เช่น กำรสำรวจกำร เปลย่ี นแปลงของโลก กำรสำรวจกำรเปลีย่ นแปลงของสิง่ แวดล้อมในพื้นทตี่ ำ่ ง ๆ กำรสำรวจทรพั ยำกร กำรศึกษำกระบวนกำรทำงธรรมชำติต่ำง ๆ สำมำรถใช้เทคโนโลยีกำรสำรวจระยะไกลในกำรแปล รูปกำรใช้ท่ีดินประเภทต่ำง ๆเพื่อนำมำจัดทำแผนที่กำรใช้ประโยชน์ท่ีดิน รวมท้ังกำรติดตำมและ ประเมินผลแนวโน้มกำรใช้ท่ีดินประเภทต่ำง ๆ ประโยชน์ในด้ำนกำรเกษตรโดยใช้ภำพถ่ำยจำก ดำวเทียมสำรวจพื้นท่ีเพำะปลูกพืชเศรษฐกิจ และผลลัพธ์จำกกำรแปลภำพถ่ำยดำวเทียมนำมำใช้ ประเมินกำรเปล่ียนแปลงกำรปลูกพืชเศรษฐกิจในด้ำนปริมำณ รำคำ ช่วงเวลำกำรปลูก ติดตำม ขอบเขตและควำมสมบรู ณ์ของพื้นท่ีป่ำและเขตอนรุ ักษพ์ ันธุ์ไม้ ประเมินศักยภำพของพื้นที่ในกำรปลูก พืชต่ำง ๆ ด้ำนผังเมือง ภำพถ่ำยจำกดำวเทียมรำยละเอียดสูงจะนำมำใช้ในกำรติดตำม กำรขยำยตัวของเมืองช่วยให้สำมำรถติดตำมกำรเปล่ียนแปลงกำรใช้ประโยชน์ ติดตำมระบบ สำธำรณูปโภค เชน่ ระบบกำรคมนำคมขนส่ง ภำพถำ่ ยดำวเทยี มสำมำรถนำไปใช้กับระบบสำรสนเทศ ภูมิศำสตร์เพ่ือวิเครำะห์กำรพัฒนำสำธำรณูปกำร เช่น กำรปรับปรุงสถำนศึกษำ โรงพยำบำล สถำนี ดับเพลงิ สวนสำธำรณะ สนำมเดก็ เล่น เป็นต้น ด้ำนสิ่งแวดล้อม ใช้แปลสภำพทรัพยำกรชำยฝั่งที่เปลี่ยนแปลงซ่ึงจะเป็น ประโยชน์ต่อกำรศึกษำวิเครำะห์กำรจัดกำรทรัพยำกรชำยฝ่ัง เช่น กำรพังทลำยของชำยฝั่ง กำร เปล่ียนแปลงสภำพป่ำชำยเลน กำรอนุรักษ์แนวปะกำรัง ผลลัพธ์จำกกำรแปลภำพถ่ำยทำงอำกำศ สำมำรถนำมำใช้ประกอบกับระบบสำรสนเทศภูมิศำสตร์เพื่อวิเครำะห์ปัญหำคุณภำพของสิ่งแวดล้อม ท้ังทำงด้ำนน้ำ อำกำศ เสียง ขยะมูลฝอย และมลพิษต่ำง ๆ เทคโนโลยีกำรสำรวจระยะไกลจึงเป็น เทคโนโลยีที่สนับสนุนระบบกำรบริหำรจัดกำรสิ่งแวดล้อมได้อย่ำงมีประสิทธิภำพ นอกจำกน้ีแล้ว ภำพถ่ำยดำวเทียมสำมำรถใชถ้ ่ำยพ้ืนท่ีท่รี ับเหตุภัยพิบัติทำงธรรมชำติและกำหนดขอบเขตของบริเวณ ท่ีเกิดภัยพิบัติทำงธรรมชำติ สำมำรถติดตำมและประเมินผลควำมเสียหำยในเบื้องต้นจำกเหตุกำรณ์ ภัยพิบัติน้ันได้และท้ำยท่ีสุดนำผลลัพธ์จำกกำรแปลภำพถ่ำยมำใช้เพื่อวำงแผนช่วยเหลือและฟื้นฟู สภำพพ้นื ที่ตอ่ ไป 1.5 ความก้าวหนา้ ทางวิทยาศาสตร์กับผลกระทบต่อสังคม การเมอื ง และวฒั นธรรม ประเทศไทยในอนำคตต้องเผชิญกับโลกท่ีมีกำรเปล่ียนแปลงอย่ำงรวดเร็วชนิดที่เรียกว่ำโลก พลิกผัน (Disruptive world) เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อมจะต้องเผชิญกับกำร เปลี่ยนแปลงอย่ำงรุนแรง ผู้นำประเทศจะรักษำสมดุลของทุกส่วนต้องใช้ควำมพยำยำมอย่ำงหนักใน กำรบริหำรประเทศ ประเทศไทยนับได้ว่ำเป็นประเทศท่ีมีบทบำทในคำบสมุทรอินโดจีน อำเซียน เอเชียตะวันออกและโลก กำรเดินทำงของประเทศไทยท่ำมกลำงควำมผันผวนจึงต้องแสวงหำควำม พอดีระหว่ำงกำรแข่งขันและควำมร่วมมือ ควำมเข้ำใจในวัฒนธรรมของประเทศเพ่ือนบ้ำน และรักษำ ผลประโยชน์ให้แก่ประเทศชำติ ดังน้ันประเทศไทยจะต้องมีควำมเข้มแข็งหำจุดที่พอดีที่จะทำให้ ประเทศสำมำรถอยู่ได้อย่ำงมั่นคงและยั่งยืนได้ ลดควำมขัดแย้งทำงกำรเมืองถือประโยชน์ของ

29 ประเทศเป็นหลักสำคัญซึ่งจะเป็นพลังสำคัญในกำรนำพำประเทศไทยเผชิญกับโลกภำยนอกท้ังด้ำน เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมของโลก คนไทยจะมีคุณภำพชีวิตท่ีดีข้ึนได้ต้องอำศัยควำมรู้ ควำมสำมำรถในกำรเสำะหำทรัพยำกรธรรมชำติมำเพื่อใช้ในกำรพฒั นำเศรษฐกิจ แต่ในขณะเดียวกัน ยังคงต้องคำนึงถึงกำรรักษำส่ิงแวดล้อมไว้ด้วย วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีจึงจำเป็นเพ่ือนำมำใช้ใน กำรแกป้ ัญหำ เพื่อเพม่ิ ผลผลิตและกำรบรกิ ำรทดี่ ี เทคโนโลยที ำให้ชวี ิตของคนในปจั จบุ นั สะดวกสบำย กว่ำในอดีตมำก มีข้อจำกัดลดลง เช่น ทำงกำรแพทย์ในสมัยก่อนยังไม่มียำปฏิชีวนะจนต้องเสียชีวิต เพรำะเป็นบำดทะยักเน่ืองจำกบำดแผลเพียงเล็กน้อย กลำงคืนมีเพียงตะเกียงหรือเทียนไขให้ควำม สว่ำงจนสำยตำอำจได้รับอันตรำยหรืออำจเกิดเพลิงลุกไหม้หำกไม่ระมัดระวังจนทุกวันนี้เรำมี เทคโนโลยีใหม่ ๆ เกิดข้ึนอย่ำงรวดเร็ว ทั้งด้ำนกำรแพทย์ที่มีกำรเปล่ียนถ่ำยอวัยวะ ด้ำนพำหนะ รถยนต์ คอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีเลเซอร์ กำรเดินทำงไปท่องเที่ยวในอวกำศ เทคโนโลยีเหล่ำนี้ขยำย ตัวอย่ำงรวดเร็วสร้ำงโอกำสและประสบกำรณ์แบบใหม่ที่เรำไม่เคยได้พบมำก่อน ท้ังน้ีเพรำะควำมรู้ ทำงวิทยำศำสตร์ได้เพิ่มพูนขึ้นอย่ำงรวดเร็ว (สุทัศน์ ยกส้ำน, 2554) โลกมีกำรคมนำคมสื่อสำรที่ รวดเร็วย่ิงเป็นปจั จัยสำคัญท่ีทำให้โอกำสต่ำง ๆ ของประเทศไทยมีมำกข้ึนแต่ในทำงกลับกันก็อำจเปน็ ควำมท้ำทำยด้วยเช่นเดียวกันในกำรท่ีใช้โอกำสนี้ในกำรพัฒนำคุณภำพชีวิตของคนไทยให้มีคุณภำพ ย่ิงขึ้น สิ่งสำคัญคือคนไทยจะต้องเรียนรู้และเข้ำใจควำมเป็นไปของโลกและพร้อมที่จะหำควำมรู้เพื่อ พัฒนำตนเองอยู่ตลอดเวลำ ควำมเข้ำใจในวัฒนธรรมและยังคงรักษำควำมเป็นเอกลักษณ์ของชำติไว้ ได้ท่ำมกลำงกระแสวัฒนธรรมของโลกที่หลัง่ ไหลเข้ำมำเป็นควำมท้ำทำยอย่ำงยิ่งว่ำประเทศไทยจะคง รักษำมรดกทำงวัฒนธรรมของไทยไว้ได้อย่ำงไรโดยที่เรำไม่ปฏิเสธที่เรียนรู้แลกเปล่ียนกับวัฒนธรรม ของชำติอื่น กำรเปลี่ยนแปลงท่ีคำดไม่ถึงว่ำจะเกิดข้ึนจำกสังคมเกษตรเป็นสังคมอุตสำหกรรม จำก ชนบทเป็นสังคมเมือง ครอบครัวเด่ียวมีให้เห็นมำกมำย กำรบริกำรทำงสำธำรณสุขก้ำวหน้ำข้ึน คน อำยุยืนขน้ึ ด้วยควำมรู้ทำงกำรแพทย์และสำธำรณสุข กำรเปลยี่ นแปลงโครงสร้ำงประชำกรที่จะส่งผล กระทบต่อแรงงำนในอนำคตเร่ิมปรำกฏให้เห็นเด่นชัดข้ึน กำรแทนท่ีของหุ่นยนต์และเอไอท่ีไม่เคย คำดคิดมำก่อนว่ำจะมีอิทธิพลและส่งผลกระทบต่อกำรจ้ำงงำน วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีเกี่ยวกับ กระบวนกำรผลิตในอุตสำหกรรมต่ำง ๆ ทำให้เรำเร่ิมวิตกกังวลว่ำเรำจะมีงำนทำหรือไม่เพรำะ เคร่ืองจักรและหุ่นทำงำนแทนเรำได้เกือบท้ังหมดโดยไม่มีเวลำเหน่ือยล้ำ ทำงำนตรงเวล ำและ รับผิดชอบได้อย่ำงดี สิ่งเหล่ำน้ีเป็นกระแสของโลกในยุคปัจจุบันถ้ำไม่ปรับตัว ไม่มีสติและไม่มีที่ยึด เหนย่ี ว สังคมไทยจะเกดิ ควำมวนุ่ วำยโกลำหลอยำ่ งแนน่ อน กำรนำเทคโนโลยีมำใช้ประโยชน์จะต้องคำนึงถึงวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม มีกำรวำง แผนกำรใช้เทคโนโลยที ่ีมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยท่ีสดุ เพื่อให้สิ่งแวดล้อมสำมำรถปรบั ตวั และคืน สภำพสู่สมดุล ดงั น้ันเทคโนโลยที ใ่ี ชจ้ ึงต้องสอดคล้องกลมกลืนไปกบั ธรรมชำติ ในชนบทอำจประสบ ปัญหำด้ำนสุขภำพเน่ืองมำจำกมลพิษจำกโรงงำนอุตสำหกรรมไดซ้ ึ่งมีกำรใช้สำรเคมีนับหม่ืนชนดิ เช่น Polychlorinated biphenyl, Asbestos, Dioxins, Dibutyl phenyl ester, Acetyldehyde ฯลฯ แต่สำรเคมีประมำณ 300 ชนิดเท่ำน้ันที่ได้ผ่ำนกำรตรวจสอบและทดสอบว่ำไม่พบอันตรำยใด ๆ ต่อ สุขภำพของประชำชนและส่ิงแวดล้อมท้ังในระยะสั้นและระยะยำวแต่สำรเคมีท่ีเหลือยังไม่มีกำร ทดสอบให้แน่ชัด (สุทัสน์ ยกส้ำน, 2554) ในด้ำนวัฒนธรรมก็ควรไดพ้ ิจำรณำถึงควำมสมดุลของกำร ใช้เทคโนโลยีโดยสำมำรถตอบสนองควำมต้องกำรของมนุษย์ได้แต่ไม่ส่งผลกระทบสร้ำงควำมเสียหำย

30 ทำงวัฒนธรรมและควรใช้เทคโนโลยีให้สอดคล้องกลมกลืนไปกับวัฒนธรรมด้วย ในอดีตกำรพัฒนำ ประเทศอตุ สำหกรรมใหม่ในหลำยทศวรรษทผี่ ่ำนมำทั้งประเทศเกำหลีใต้ ไตห้ วนั ฮอ่ งกง และสงิ คโปร์ ทำให้ประเทศไทยเกิดข้อคำถำมว่ำประเทศไทยจะสำมำรถเป็นประเทศอุตสำหกรรมใหม่เป็นประเทศ ทห่ี ำ้ ได้หรือไม่ ในบรบิ ทของประเทศไทยไมเ่ หมือนกับประเทศอุตสำหกรรมใหม่อ่นื ๆ เพรำะประเทศ ไทยมีทรัพยำกรธรรมชำติและกำรกระจำยของประชำกรแตกต่ำงจำกประเทศอื่น เช่น ประเทศเกำหลี ใต้หรือประเทศอ่ืนถูกจำกัดด้วยทรัพยำกรธรรมชำติโดยเฉพำะทรัพยำกรด้ำนกำรเกษตร นัก เศรษฐศำสตร์ให้ควำมหมำยของกำรเป็นประเทศอุตสำหกรรมใหม่ว่ำเป็นประเทศท่ีมีรำยได้เฉล่ียต่อ หัวมูลค่ำ 2,000 เหรียญสหรัฐขึ้นไปและเป็นประเทศท่ีมีรำยได้จำกกำรผลิตสินค้ำอุตสำหกรรมสูงกวำ่ ส่วนอ่นื หำกพิจำรณำถงึ เส้นทำงกำรเปน็ ประเทศอตุ สำหกรรมใหม่จำกตวั อย่ำงของประเทศเกำหลีใต้ ไต้หวัน ฮ่องกงและสิงคโปร์ ที่เติบโตได้เพรำะกำรใชก้ ำรปกครองท่ีค่อนข้ำงเผดจ็ กำรและไม่เหมำะสม ที่จะนำมำใช้กับประเทศไทยท่ีมีวัฒนธรรมต่ำงจำกประเทศเหล่ำน้ัน ดังน้ันหำกประเทศไทยจะ สนับสนุนให้เป็นประเทศอุตสำหกรรมโดยใช้ระบบกำรเมืองแบบน้ันจึงไม่น่ำจะเหมำะสมกับบริบท ประเทศไทย กำรใช้ประโยชน์จำกเทคโนโลยีควรเป็นไปเพ่ือควำมสมดุล ใช้เพื่อให้ชีวิตประจำวันมี ควำมสะดวก สบำยและมีควำมสุขตำมสมควรแก่อัตภำพ กำรใช้ชีวิตอย่ำงสันโดษช่วยให้เรำมีชีวิตท่ี สอดคล้องกับธรรมชำตไิ ด้แต่หำกเรำใชช้ ีวติ อย่ำงฟุ่มเฟือยกอบโกยจำกธรรมชำติมำกเกินไปและทำให้ เกิดควำมไม่เป็นธรรมขึ้นในสังคม ดังคำกล่ำวของ มหำตมะ คำนธี ที่ได้เคยกล่ำวไว้ว่ำ ธรรมชำติ สร้ำงสรรค์ทรัพยำกรมำเพ่ือให้มนุษย์ทุกคนอยู่ได้อย่ำงพอดี แต่ไม่มีมำกพอให้ทุกคนได้ฉกฉวยหำ ประโยชน์ ซ่ึงปรัชญำน้ีก็คือกินพอดี อยู่พอดี ที่สอดคล้องกับหลักปรัชญำเศรษฐกิจพอเพียงของใน หลวงรัชกำลที่ 9 ท่ีสำมำรถนำหลักกำรนี้ไปใช้กับทุกระดับชนช้ัน ท้ังระดับปัจเจกบุคคลและสังคม ใชไ้ ด้ท้ังในปัจจุบนั และอนำคต กำรนำเทคโนโลยีใหม่ ๆ เข้ำมำใช้พัฒนำประเทศจะต้องสำมำรถตอบได้อย่ำงชัดเจนจะต้อง เป็นไปเพอ่ื ประโยชน์ของคนส่วนรวม คนสว่ นใหญแ่ สวงหำประโยชนจ์ ำกเครือ่ งมือใหม่ หรือเทคโนโลยี ใหม่เพื่อประโยชน์ส่วนตนซึ่งก่อให้เกิดควำมเหลื่อมล้ำ ควำมไม่เสมอภำคเกิดข้ึนได้ และในบำงกรณี อำจเกิดควำมเสียหำยต่อสิง่ แวดล้อมจำกกำรใชเ้ ทคโนโลยใี หม่ ๆ เหล่ำน้ันก็อำจเป็นไปได้ ยกตัวอย่ำง เช่น กำรนำเทคโนโลยีด้ำนภำพถ่ำยจำกดำวเทียม (Remote sensing device) มำใช้เพ่ือดูสภำพของ ปำ่ ไม้อำจช่วยให้กรมปำ่ ไม้สำมำรถกำหนดไดว้ ่ำป่ำบรเิ วณใดจะตัดได้โดยไมเ่ กิดควำมเสียหำยหรือเป็น กำรทำลำยสิง่ แวดล้อมแต่ถ้ำเป็นอีกกรณหี น่ึงที่กลุ่มนำยทุนมโี อกำสใช้เคร่ืองมือนี้อำจจะเป็นกำรใช้อีก วตั ถุประสงค์หน่ึงคือเพ่ือแสวงหำประโยชน์สูงสุดจำกกำรตัดไมโ้ ดยไม่คำนึงควำมเสยี หำยทเ่ี กดิ จำกกำร ตัดไม้และไม่สนใจว่ำเป็นกำรทำผิดกฎหมำยหรือไม่ (สิปปนนท์ เกตุทัต, 2535) ด้วยเหตุนี้จึงต้อง ระมัดระวังและรอบคอบในกำรนำเทคโนโลยีมำใช้และแน่ใจว่ำเทคโนโลยีนั้นจะก่อให้เกิดประโยชน์ สูงสุดแก่ส่วนรวมและต้องตระหนักเสมอว่ำยง่ิ เทคโนโลยมี ีควำมทันสมัยหรือเป็นเทคโนโลยีข้ันสูงมำก เท่ำใดย่อมส่งผลกระทบร้ำยแรงต่อสังคมมำกขึ้นเท่ำนั้นและจะต้องตั้งม่ันว่ำจุดมุ่งหมำยของงำนทำง วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีจะต้องเป็นไปเพื่อกำรสร้ำงสรรค์ ดังน้ันจึงต้องเรียนรู้และอบรมเด็กให้ สำมำรถรู้เท่ำทันเทคโนโลยีและสำมำรถอยู่ร่วมกับบุคคลอ่ืนพร้อมเผชิญกับปัญหำต่ำง ๆ ของโลกที่มี กำรเปล่ียนแปลงอยู่ตลอดเวลำ และท่ีสำคัญต้องตระหนักถึงควำมจริงท่ีว่ำควำมก้ำวหน้ำทำง เทคโนโลยไี มใ่ ชค่ วำมก้ำวหน้ำของสังคมอยำ่ งไม่มเี ง่อื นไขและไม่ควรคิดวำ่ เทคโนโลยสี ำมำรถแก้ปัญหำ

31 ทุกปัญหำของสังคมได้ และไม่ควรคิดว่ำมีเทคโนโลยีแล้วชีวิตจะปลอดภัยเพรำะในควำมเป็นจริง เทคโนโลยยี ิง่ สูงย่งิ อนั ตรำยถำ้ ผู้ใช้ไม่รอบคอบและมปี ระสบกำรณ์และเมื่อสังคมไทยไมส่ ำมำรถแยกตัว ออกจำกเทคโนโลยีได้ เรำจึงต้องแสวงหำควำมรู้และควำมสำมำรถทำงวิทยำศำสตร์มำกขึ้นและ ตลอดเวลำเพื่อให้สำมำรถควบคุมและจดั กำรผลกระทบท่ีอำจเกิดขึ้นตำมมำจำกกำรใชเ้ ทคโนโลยเี พ่ือ ควำมสขุ ท่ยี ่งั ยนื ของประเทศในอนำคต (สทุ ัศน์ ยกส้ำน, 2554) บทสรุป วิทยำศำสตร์คือควำมรู้ต่ำง ๆ ท่ีมีระบบและจัดไว้อย่ำงเป็นระเบียบแบบแผน วิทยำศำสตร์ และเทคโนโลยีมีบทบำทสำคัญในกำรพัฒนำตนเอง ชุมชน สังคมและประเทศชำติ โดยประเทศไทย ได้มีกำรวำงแผนด้ำนกำรพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีมำอย่ำงต่อเนื่อง กำรพัฒนำเศรษฐกิจ และสังคมจำเป็นต้องนำควำมรู้ทำงวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีมำใช้เพื่อให้ประชำชนมีคุณภำพชีวิต และควำมเป็นอยู่ที่ดีข้ึน ในระดับชุมชนวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีช่วยให้เกิดกำรพัฒนำกิจกรรมใน ชุมชน เช่น กำรแปรรูปสินค้ำเกษตรในชุมชน กำพัฒนำสินค้ำในชุมชนและเพ่ิมมูลค่ำของผลผลิตใน ชุมชน วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีจึงเป็นเคร่ืองมือสำคัญในกำรพัฒนำคุณภำพชีวติ และควำมเป็นอยู่ ของประชำชนให้ดีขึ้น กำรพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีจำเป็นจะต้องมีกำรลงทุนทั้งในด้ำน งบประมำณและบุคลำกรเพ่ือให้ประเทศไทยมีควำมสำมำรถในกำรแข่งขันเพิ่มมำกขึ้นโดยในปัจจุบัน ประเทศไทยถูกจัดลำดับควำมสำมำรถในกำรแข่งขันโดยสถำบันกำรจัดกำรนำนำชำติและสภำ เศรษฐกิจโลก ซ่ึงทำให้ประเทศไทยสำมำรถทรำบตำแหน่งของประเทศเม่ือเปรียบเทียบกับประเทศ อ่ืน ๆ และยังเป็นกำรกระตุ้นให้เกิดกำรพัฒนำควำมรู้ทำงด้ำนวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีให้มำกขึ้น แต่ทั้งน้ีในกำรพัฒนำควำมสำมำรถทำงกำรแข่งขันยังมีอุปสรรคสำคัญคือภำคเอกชนยังไม่ได้รับ แรงจูงใจท่ีเพียงพอในกำรลงทุนด้ำนกำรวิจัยและพัฒนำ กำรขำดแคลนบุคลำกรด้ำนกำรวิจัยและ พัฒนำ และกำรได้รบั กำรถ่ำยทอดเทคโนโลยขี องบรษิ ัทขำ้ มชำติที่อยูใ่ นระดับตำ่ แต่ทงั้ นไี้ ดม้ ีกำรเสนอ แนวทำงเพ่อื กำรพัฒนำด้ำนวทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยีโดยกำรเรง่ ปฏิรปู ระบบกำรให้แรงจูงใจในด้ำน กำรเงินและปรับปรุงขั้นตอนกำรดำเนินงำนที่ไม่เป็นอุปสรรคต่อกำรวิจัยและพัฒนำ กำรส่งเสริม โครงกำรลงทุนวิจัยและพัฒนำขนำดใหญ่ที่เป็นสำขำสำคัญของประเทศ เช่น ด้ำนอำหำร พลังงำน มี กำรกำรผลักดันงำนวิจัยไปสู่กำรใช้เชิงพำณิชย์ กำรเช่ือมโยงระบบกำรศึกษำเข้ำกับอุตสำหกรรมและ กำรทำงำนร่วมกันของหน่วยงำนท่ีเกี่ยวข้องเพื่อให้มีทิศทำงกำรดำเนินงำนที่ชัดเจน อย่ำงไรก็ดี วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีจะถูกใชใ้ ห้เกดิ ประโยชน์กบั ชุมชน สังคมและประเทศชำตจิ ำเป็นจะต้องมี จริยธรรมในกำรใช้เพื่อไม่ให้ขัดต่อศีลธรรมอันดีงำมและไม่ส่งผลกระทบต่อวัฒนธรรมของชำติไทยซ่ึง เป็นควำมท้ำทำยของผู้นำประเทศที่จะทำให้เกิดควำมสมดุลของวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยกี ับควำม เป็นสงั คมของมนษุ ย์

32 คาถามทบทวนทา้ ยบทเรยี น 1. จงบอกควำมหมำยของวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีพร้อมทั้งยกตัวอย่ำงกำรใช้วิทยำศำสตร์และ เทคโนโลยใี นกำรพัฒนำด้ำนใดดำ้ นหนึง่ 2. จำกกรณีขนมจีนบ้ำนกระหรอ จงอธิบำยว่ำชุมชนใช้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีในกำรพัฒนำ ขนมจนี อย่ำงไร 3. จงวิเครำะห์ถึงปญั หำและอุปสรรคในกำรพัฒนำด้ำนวทิ ยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยขี องประเทศไทย 4. จงอธิบำยวำ่ กำรพฒั นำเศรษฐกิจใหก้ ้ำวหนำ้ จำเป็นต้องใช้ควำมรู้ทำงวทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยี 5. วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยจี ะช่วยพัฒนำพืชเศรษฐกจิ เชน่ ยำงพำรำของประเทศไทยได้อย่ำงไร 6. เพรำะเหตุใดควำมสำมำรถในกำรแขง่ ขันของประเทศไทยจงึ อยูใ่ นอนั ดบั ท่ีไม่สงู มำกนัก 7. อะไรคอื อปุ สรรคสำคัญในกำรพฒั นำด้ำนวทิ ยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยขี องประเทศไทย 8. จงเสนอแนวทำงในกำรพฒั นำด้ำนวิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยขี องประเทศไทย 9. จงอธิบำยควำมสำคัญของกำรใช้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีในกำรพัฒนำด้ำนกำรส่ือสำร โทรคมนำคม 10. จงบอกแนวทำงกำรใช้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีให้เกิดควำมสมดุลท้ังด้ำนควำมเจริญทำงวัตถุ และจิตใจ

33 เอกสารอ้างอิง กรมโรงงำนอุตสำหกรรม. (2555). แนวปฏิบัติเบื้องต้นด านความปลอดภัยนาโนสาหรับ ภาคอุตสาหกรรม. กรุงเทพฯ : โชกนุ ก็อปป. กรมส่งเสริมคุณภำพสิง่ แวดล้อม. (2561). ภยั ร้าย ขยะพลาสตกิ คกุ คามทะเลเมดเิ ตอร์เรเนียน. 14 (6). กรมอตุ นุ ิยมวทิ ยำ. (2560). การเปลยี่ นแปลงสภาพภูมิอากาศ. ค้นเมอื่ กันยำยน 30, 2560, จำก https://www.tmd.go.th/info/info.php?FileID=86. สำนักงำนนโยบำยและแผนทรัพยำกรธรรมชำติและส่ิงแวดล้อม. ( 2561). สถานการณ์ ทรัพยากรธรรมชาติ. คน้ เม่ือ ตุลำคม 17, 2561, จำก http://www.onep.go.th/env_data/01_02/. เกรยี งศักด์ิ เจรญิ วงศศ์ ักด์ิ. (2557). แนวโนม้ โลก 2050 (4) : การเปลยี่ นแปลงด้านสภาพแวดล้อม ของโลก ค้นเม่ือ ตุลำคม 15, 2561,จำก http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/615036. จิตรลดำ พศิ ำลสพุ งศแ์ ละคณะ. (2557). ภำพรวมกำรพัฒนำดำ้ นกำรวจิ ยั และพัฒนำของประเทศไทย. วารสารเศรษฐกิจและสังคม, 51:1-10. นพวรรณ สระแสงตำ. (มปป.). หลอดจากธรรมชาติ. คน้ เม่อื มกรำคม 11, 2563, จำก https://www.tistr.or.th/tistrblog/?cat=417. พิชณิชำ นิปุณะ. (มปป.) นวัตกรรมเพ่ือชุมชน สู่การพัฒนาอาชีพอย่างย่ังยืน. ค้นเมื่อ มกรำคม 8, 2562, จำก https://erp.mju.ac.th/openFile.aspx?id=MjIwMjk4&method=inline. วรเชษฐ์ บญุ ปลอด. (2559). มังกรจนี ผงาดฟา้ . ค้นเมื่อ มกรำคม 12, 2563, จำก http://thaiastro.nectec.or.th/library/article/222/. วีระเดช คชเสนยี ์. (2562). กระทรวงดิจทิ ลั เพื่อเศรษฐกิจและสงั คมและกระทรวงพลังงาน ประชมุ เครอื ขา่ ยเมอื งอัจฉริยะอาเซียน พร้อมดึง 26 เมืองช้ันนา 10 ประเทศในกลมุ่ อาเซยี นร่วม ขบั เคลอื่ นยกระดับคุณภาพชวี ติ ของประชาชนในอาเซยี นดว้ ยเทคโนโลยแี ละนวตั กรรม. คน้ เม่อื มกรำคม 11, 2563, จำก http://thainews.prd.go.th/th/news/detail/TCATG190607112446727 ศิโรรัตน์ ต้ังสถิตพร. (มปป.). พลาสติกชีวภาพ วัสดุทางเลือกในอุตสาหกรรมยานยนต์. ค้นเม่ือ มกรำคม 11, 2563, จำก https://www.tistr.or.th/tistrblog/?cat=417. สถำบนั สิง่ แวดล้อมไทย. (มปป.). สิ่งแวดลอ้ มศกึ ษา. ค้นเมื่อ พฤษภำคม 31, 2558, จำก http://www.tei.or.th/w_ee/index.html. สมำคมพฒั นำคุณภำพสง่ิ แวดลอ้ ม. (มปป.). คน้ เมื่อ พฤษภำคม 31, 2558, จำก http://www.adeq.or.th/web/news/news_green_detail.php สำนักงำนคณะกรรมกำรนโยบำยวิทยำศำสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมแห่งชำติ. (2555). นโยบาย และแผนวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมแห่งชาติ ฉบับท่ี 1 (พ.ศ. 2555-2564). สภำนโยบำยวจิ ยั และนวตั กรรมแหง่ ชำติ.

34 สำนกั งำนพัฒนำวิทยำศำสตร์และเทคโนโลยีแหง่ ชำติ. (สวทช.). สวทช. กับการพัฒนาชมุ ชนชนบท ดว้ ยวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. คน้ เมอ่ื มกรำคม 8, 2563, จำก https://www.nstda.or.th/th/r-and-d-impact/807-rural-development-with- science-and-technology. สำนกั งำนสภำนโยบำยกำรอุดมศกึ ษำ วทิ ยำศำสตร์ วจิ ยั และนวัตกรรมแหง่ ชำติ. (2562). บท วิเคราะหอ์ ันดับขีดความสามารถในการแขง่ ขันของประเทศไทยดา้ นโครงสร้างพ้นื ฐาน ทางวิทยาศาสตรแ์ ละดา้ นการศึกษาประจาปี 2562 จากรายงาน IMD World Competitiveness Yearbook 2019. ค้นเม่อื มกรำคม 8, 2563, จำก http://stiic.sti.or.th/wp- content/uploads/2019/07/%E0%B8%9A%E0%B8%97%E0%B8%A7%E0%B8%B 4%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%A B%E0%B9%8C-IMD-2019-web-ver.pdf. สำนักงำนสภำพัฒนำกำรเศรษฐกิจและสังคมแห่งชำติ. (มปป.). ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี พ.ศ. 2561- 2580. คน้ เมือ่ มกรำคม 8, 2563, จำก http://nscr.nesdb.go.th/ %E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%A8%E0%B8%B2 %E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%8A%E0%B8%B 2%E0%B8%95%E0%B8%B4/. สิปปนนท์ เกตุทัต. (2535). เทคโนโลยี สิ่งแวดล้อม และคุณภำพชีวิต. วารสารข่าวสาร กฟผ., 22 :15- 19. ---------. (2536). ควำมสำคัญของวิทยำศำสตรแ์ ละเทคโนโลยตี ่อสงั คมไทยในปจั จบุ ันและอนำคต. วารสารวทิ ยาศาสตร์, 47: 287-295. ---------. (2536). แนวโน้มกำรพฒั นำวทิ ยำศำสตรใ์ นประเทศไทย. กำรประชุมสมั มนำกำรวำงแผนกำร ผลติ และกำรพัฒนำกำลงั คนทำงวิทยำศำสตร.์ ทบวงมหำวิทยำลยั . ---------. (2545). วสิ ัยทศั น์วทิ ยำศำสตร์และเทคโนโลยขี องประเทศไทย 2543-2563 : ภำพรวมควำม ต้องกำรจำกมุมมองของผใู้ ชเ้ ทคโนโลยี. วารสาร LAB.TODAY, 5:75-79. สุชำต อุดมโสภกิจ. (2555). ทิศทำงกำรพัฒนำนำโนเทคโนโลยีของประเทศไทย. วารสาร Bio & Nano, 39 : 33-37. สุทัศน์ ยกส้ำน. (2547). เทคโนโลยีสำรสนเทศกับกำรสนเทศสำรวิทยำศำสตร์. วารสารวิจัย วิทยาศาสตร์, 3: 71-74. ---------. (2554). สังคมกับควำมต้องกำรเทคโนโลยีและควำมต้องกำรควำมรู้วิทยำศำสตร์. วารสาร วิทยาศาสตร์ มศว., 27:1-3. Ning Liu,Gang Sun, Jing Zhu. (2011). Photo- induced self.cleaning functions on 2- anthraquinone carboxylic acid treated cotton fabrics. journal of Material Chemistry, 39 :15383 DOI : 10.1039/CIJM12805A.