EDİTEDİLMİŞE- KİTAP

10.5. Nükleer Isı Enerjisi Atomlar bölündükleri veya birleştikleri zaman ısı enerjisi oluşur. Kontrollü bir ayarlamaylaatom bölünmesinden buhar türbinlerini tahrik etmek ve elektrik üretmek için su ısıtmakamacıyla yararlanılır.11.Doğal Isı KaynaklarıGüneş: Elektromanyetik radyasyon şeklinde yaydığı enerjiye güneş enerjisi denir.Volkan: Magmanın püskürmesi.Yıldırım: topraktan buluta, buluttan buluta veya buluttan toprağa milyonlarca volt elektrikdeşarjıyla (33.300 C) oluşur11.1.Yanma Isısı Yanmaya, yani oksijenle birleşmeye başlamış cismin bu yanmasının devamı için daha birsüre ve ortalama olarak yanma derecesinin 8-10 derece üzerinde bir ısı vermek gereklidir.Cisimlere göre değişik olmakla beraber, ilave olarak verilmesi gereken ısıya yanma ısısı denir.11.2.Yanma Ürünleri ve İnsan Sağlığına Etkileri1. Duman2. Isı3. Alev4. Zehirli Gazlar11.3. Yangın Ortamında Sıcaklığın Zamanla DeğişimiZaman (dakika) Sıcaklık C510 53815 70520 76025 80040 82011.4.Isının İnsan Vücudundaki Etkileri 8771. 65 C Isıya sınırlı bir süre dayanır2. 120 C Isıya 15 dakika dayanır3. 143 C Isıya 5 dakika dayanır.4. 177 C ısıya 1 dakikadan az dayanır.11.5.Yanmanın ÇeşitleriYanma olayı şu dört şekilde meydana gelir.a) Yavaş Yanma,b) Hızlı Yanma,c) Parlama-Patlama şeklinde yanma,d) Kendi Kendine Yanma, 301

11.5.1. Yavaş Yanma Yavaş yanma şu durumlarda meydana gelir. 1. Yanıcı maddenin bünyesi itibariyle, yanıcı buhar veya gaz meydana getiremediği halde, 2. Yeterli ısının olmaması halinde, 3. Yeterli oksijen olmaması halinde, 4. Yavaş yanma meydana gelmektedir.Örneğin: Demir (F), Bakır (Cu) gibi metallerin havadaki oksijen ve hava ısısı ile oksitlenmesiCanlıların hücre solunumu olayı da bir nevi yavaş yanma olayıdır. 11.5.2. Hızlı Yanma Yanmanın bütün belirtileri ile oluştuğu bir olaydır. Yanmanın belirtileri: Alev, ısı, ışık vekorlaşmadır. Bazı maddeler, katı halden önce sıvı hale daha sonrada buhar veya gaz halinegeçerek yanarlar (Örneğin: Parafin, mum gibi). Bazıları ise, doğrudan yanabilen buharçıkarırlar (Örneğin: Naftalin).Yine bazı maddeler doğrudan doğruya yanabilen gazlar çıkarırlar(Örneğin: Odun, kömür gibi). Meydana gelen bu yanıcı buhar veya gazlar oksijenle birleşirkenolay meydana gelir. Bir alevde üç kısım bulunur: 1. Dış Kısım:Parlaktır ısı yüksek derecededir ve yanma tamdır. 2. Orta Kısım: Yanma tam değildir, zira oksijenle temas olanağı daha azdır. Isı derecesi de azdır. 3. Çekirdek Kısım: Bu bölgede yanma yoktur, yanıcı buhar veya gazların yanmak için sıra beklediği bölge de denebilir. İç ve orta kısımdan hava akımı dolayısıyla bir takım yanmamış maddeler de çıkar ki bunlar duman ve kurumdur. 11.5.3.Parlama- Patlama Şeklinde Yanma Parlama kolayca ateş alan maddelerde görülen bir olaydır. (Örneğin: Benzin gibi) Patlamaise; Tamamen bir yanma olayıdır. Burada dikkati çeken husus maddenin tamamının bir andaYanmasıdır. Bunda Maddenin cinsi, birleşimi, şekli, büyüklüğü ile küçüklüğü ve nihayetoksijen oranının rolü büyüktür. Patlamada; bir anda parlayarak yanan madde çeşitli gazlarhaline gelmekte ve son derece büyük bir hacim genişlemesine uğrayarak etrafını zorlamakta vepatlamalar olmaktadır. 11.5.4.Kendi Kendine Yanma Yavaş yanmanın zamanla hızlı yanmaya dönüşmesidir. Özellikle bitkisel kökenli yağlımaddeler normal hava ısısı ve oksijeni içinde kolaylıkla oksitlenmekte bu oksitlenme sırasındaise gittikçe artan bir ısı çıkmaktadır. Zamanla doğru orantılı olarak artan bu ısı, bir süre sonraalevlenmeye yetecek dereceyi bularak maddenin kendiliğinden tutuşmasına neden olmaktadır. Örneğin: Bezir yağına bulaştırılmış bir bez parçası yukarıda açıklandığı şekilde bir süresonra alev alarak yanmaya başlayabilmektedir. 302

12.Yangın Yararlanmak amacı ile yakılan ateş dışında oluşan ve denetlenemeyen yanma olayınaYANGIN denir. 12.1.Yangın Aşamaları 1. Başlangıç Aşaması 2. Yayılma Aşaması 3. Korlaşma Aşaması Başlangıç Aşaması: Başlangıç aşaması tutuşmadan hemen sonraki aşamadır. Yangın tutuşan maddeyle sınırlıdır.Açığa çıkan ısı yanma işlemini hızlandırır. Yangın 537 C nin biraz üzerinde bir alevsıcaklığına sahiptir ve odanın sıcaklığı çok az artar. 1. Bu aşamada oksijen henüz azalmamıştır ve yanma sonucu su buharı (H2O), karbondioksit (CO2), belki bir miktar kükürt dioksit (SO2), karbon monoksit (CO) ve diğer gazlar oluşur. 2. Yanmamış gazlar tavan seviyesinde birikir aşırı ısındıklarında ise diğer bölgelere itilir. 3. Bu alanlarda oksijenle karışır, parlama derecesine ulaşarak, yeni bir yangın sahası meydana getirirler. 4. Bu safha portatif söndürücülerin kullanılabileceği en uygun zaman dilimidir. 5. Bu aşamada Flame-Over ( Alev yalaması) tehlikesi gözlenir. Yayılma Aşaması: Yangının yayılması ve genişlemesi için yeterli miktarda oksijen ve yakıtın bulunduğuortamların yangınla tamamen sarıldığı durum diyebiliriz. 1. Serbest yanma evresidir. 2. Yeterli oksijen ve yakıt mevcuttur. 3. Bol oksijen aleve doğru çekilir. 4. Isınan gazlar tavana doğru hareket eder ve soğuk havayı altta kalmaya zorlar. 5. Bu aşamada sıcaklık hızla yükselirken duman yoğunluğu azdır. 6. Odanın üst tarafındaki tüm yanıcı maddeler tutuşur. 7. Serbest oksijen biter ve içten yanma evresi başlar. 8. Dışarıdan insanların yangını görerek, ihbar verdiği zaman dilimidir. 9. Otomatik sulu ve tozlu, gazlı söndürme sistemlerinin devreye girdiği aşamadır. 10. Portatif söndürücüler kısmen etkili olur. 11. Bu evrede Flash-Over (Yangının yayılma ) tehlikesi görülür. Korlaşma Aşaması: Serbest yanma safhasından sonra, ortamda bulunan hava azalacağı için alevler küçülmeyebaşlarlar. Bu safhada yanma da azalır. Alevler söner ve oda tamamen duman ve gazlarla dolar. 303

Sıcak gazlar dolayısıyla artan hava basıncı gazları ve dumanları küçük yarıklardan dışarı doğruiter. 1. Alevlerin azaldığı devredir. 2. Yangın sönmeye başlar. 3. Kapalı mekânlarda açığa çıkan gazların oluşturduğu hava basıncı artar. 4. Karbon ve diğer hidrokarbon türevleri oluşur. 5. Duman ve gazlar küçük çatlaklardan dışarı sızar. 6. Kapalı alanda aşırı sıcaklık. 7. Alevin yerini kora terk etmesi. 8. İslerden kararmış camlar. 9. Boğuk sesler. 10. Kapı açılması, pencere kırılmasına bağlı olarak Backdraft ( patlama) tehlikesi görülür. *İtfaiyenin karşılaşacağı en kötü yangın anıdır.13.Yangın TürleriA Türü YangınYanıcı Katı Maddeler (Odun, Kömür, Kağıt, Ot, Dokumalar Vb.) Yangınıdır.B Türü YangınYanıcı Sıvı Maddeler (Benzin, Benzol, Makina Yağları, Tiner, Yağlı Boyalar, AlkolVb.)Yangınıdır.C Türü YangınYanıcı Gaz Maddeler (Metan, Propan, Bütan, Lpg, Asetilen, Doğalgaz, Hidrojen vb.)Yangınıdır.D Türü YangınYanabilen Hafif Metaller (Alüminyum, Magnezyum, Sodyum, Potasyum, Lityum ve BunlarınAlışımları İle Karışımları) Yangınıdır.F Sınıfı YangınEvlerde kullanılan pişirme ve kızartma yağının sebep olduğu yangınlardır.14.Yangın Nedenleri ve Etkenleri14.1.Yangının Çıkma Sebepleri: Yangın çıkmasına neden olan sebepler genellikle şugruplandırma içerisinde toplanabilir.a) Yangınlardan korunma önlemlerinin alınmaması,b) Bilgisizlik,c) İhmal ve dikkatsizlik,d) Kazalar,e) Sıçrama,f) Sabotaj,g) Tabiat olayları.14.1.1. Korunma Önlemlerinin Alınmaması 304

Yangına sebebiyet veren nedenlerin başarıda kullanılan madde ve malzemelerinözelliklerine göre yanmalarını önleyici tedbirlerin alınmaması gelmektedir. Mesela elektriksistemiyle ilgili gerek tesisat gerekse sigorta sistemlerinin yeterli düzeyde yapılmaması,binalarda çatı kirişleri ile baca ilişkilerinin gereği gibi düzenlenmemesi, bacaların yeterli özenlesıvanmaması, Likit Petrol Gazı kullanırken tüp kullanımı ile ilgili gerekli önlemlerinalınmaması, soba ve kalorifer sistemlerinde gerekli tertibatın alınmayışı ve gerekli periyodiktemizlik ve bakımlarının yapılmaması, nedenleriyle yangın çıkmaktadır.14.1.2. Bilgisizlik Kullanılan madde ve malzemelerin yangına sebebiyet verebilecek özelliklerininbilinmemesi de yangın nedenlerinin en önemlilerindendir. Mesela tavan arası ve çatıya kolay ve çabuk tutuşabilecek eşyalar koymak, yakıt depolarıveya yakıtla çalışan yerlerde kıvılcım çıkartacak etkenlerin bilinmemesi vb. durumlardayangının çıkması kaçınılmazdır.14.1.3. İhmal Kullandığımız madde ve malzemelerin yanıcı niteliğine göre alınacak tedbirler hakkındabilgi sahibi olunduğu halde, hatta bu önlemlerin pek çoğu da alındığı halde ihmal yüzündenyangınlar olabilmektedir. Mesela ağaçlık yerlerde söndürülmeden atılan kibrit, sigara izmaritgibi maddeler, Likit Petrol Gazı Tüplerinin kibritle kontrol edilmesi. Prizde ütü ve ocak fişiunutulması, piknik tüpleri üzerine geniş tabanlı tencere, kazan konularak uzun süre ısıtılması,Sigortaya gereğinde fazla tel sarılması vb. yapılmaması bilindiği halde ihmal edilerek yapılanişler yangına sebep olur.14.1.4. Kazalar İsteğimiz dışında meydana gelen bazı olaylarda yangına sebebiyet verir. Mesela trafikkazaları araç yangınlarına, iş kazaları makine ve bina yangınlarına soba vb. cihazlarda meydanagelen kazalar bina yangınlarına sebebiyet verirler.14.1.5. Sıçrama Direkt olarak yangın sebebi olmamakla birlikte yanıcı maddenin üzerine düştüğü zamanyangına sebebiyet veren yanan cisimlerden koparak etrafa sıçrayan parçacıklardan meydanagelen yangın etkenidir. Mesela fabrika ve atölyelerde kaynak ve taşlama makinelerindensıçrayan kıvılcımların etrafta bulunan benzin, mazot vb. maddeler üzerine düşmesi, sobadansıçrayan yanan kömür parçalarının halı, kilim vs. maddeler üzerine düşmesi sonucu çıkanyangınlar.14.1.6. Sabotaj 305

Çeşitli amaçlar için bilerek ve isteyerek yangın çıkartılmasıdır. Mesela tarla, ev yeri açmakamacıyla ormanların yakılması bina, işyeri ve tesislerin kundaklanması gibi kasti olaylardanyangın çıkartılabilir.14.1.7. Tabiat Olayları Tabi olarak kendiliğinden ortayı çıkan yangınlardır. Mesela deprem, yıldırım düşmesi,güneş ışınlarından meydana gelen yangınlar gibi.15.Yangın etkenleriYangın çıkmasında etken olan sebepler aşağıdaki şekilde sıralanırlar.a) Bacalar,b) Sigara, kibrit,c) Kıvılcım,d) Elektrik,e) Benzin,f) Likit Petrol Gazıg) Gaz,g) Hayvanlar,h) Yıldırım,ı) Güneş Işığı,15.1.Yangın Yerindeki Tehlikeler 1. Yangının Büyüme Hızı, 2. Yüksek Sıcaklık Tehlikesi, 3. Yangın Bileşenlerinin Yangının yayılmasına Etkileri, 4. Yangının Safhalarındaki Tehlikeler, 5. Zehirli Gazların Oluşturduğu Solunum Zorluğu Tehlikesi, 6. Patlama Tehlikesi, 7. Çökme Tehlikesi, 8. Elektrik Tehlikesi 9. Kimyasal Tehlike Yangının Yayılma Tehlikesi Kapalı alanlardaki yangınlarda ortalama ısı değeri 1. dakikadan itibaren hızla artar.Ortamdaki ısı 5 dakika sonra 555 dereceye, 10 dakika sonra 660 dereceye, 15 dakika sonra 720dereceye, 30 dakika sonra 820 dereceye 30 dakikadan sonra zaman içerisinde ısı fazla artmaz.BİNALARIN ÇÖKME TEHLİKESİ: Binaların ısıdan dolayı iskeletinin ve taşıma sisteminingücünü kaybettiği hallerde oluşur. 306

GÖÇÜK ALTINDA KALMA TEHLİKESİ: Çöken bina enkazının altında kalarakyaralanmak veya hayatını kaybetmek.ELEKTRİK AKIMINA KAPILMA TEHLİKESİ: 65 volt üzerindeki bir akıma temas edenkişi ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalır. 65 - 1000 volt alçak gerilim, 1000 volt üzeri iseyüksek gerilim olan tesisatlardır.İTFAİYECİNİN YANMA TEHLİKESİ: Yanan bina içerisinde alevden yada yüksek ısıdanetkilenerek zarar görmesidir.KİMYASAL TEHLİKELER: 1. Tahriş edici kimyasallar: Söndürülmemiş kireç tozu, tuz ruhu, kalsiyum karpit, sülfürik asit ve nışadır ruhu gibi maddeler. 2. İçme suyu etkileyen kimyasal sıvılar: Yakıt yağları 3. Kurşun tehlikesi: Kurşun tozu yaralardan kan dolaşımına, ağız yoluyla hava ve yemekle mide ve bağırsak kanallarına girebilir. 4. Oksijen tehlikesi: Sıkıştırılmış oksijen yağ ile temas ettiğinde yanma tehlikesi olur.ZEHİRLENME TEHLİKESİ: Yangın yerinde özellikle kapalı ortam yangınlarındaitfaiyecileri yanıcı maddelerin bünyesinde çıkan duman içerisindeki zehirli gazları temiz havasolunum cihazı kuşanmadan olay yerinde çalışması esnasında görülür.PATLAMA TEHLİKESİ: 1. Gaz patlaması 2. Basınçlı kapların patlaması 3. Mühimmat patlaması 4. Toz patlaması16.Yangın Söndürme Usulleri (Prensipleri) Meydana gelmiş bir yangın olayını ortadan kaldırabilmek için (söndürebilmek için) yanmanınşartlarında belirttiğimiz üç esasın birisinin yok edilmesi gerekmektedir. Bu esasları hatırlayacakolursak yanma olayının meydana getiren yanıcı madde, ısı ve oksijenden herhangi bir tanesininortadan kaldırılması yangın üçgeninde de izah edildiği gibi yanmayı ortadan kaldıracaktır. Butemele dayanılarak yangın söndürme prensiplerini aşağıda gösterilen şekilde sistematizeedebiliriz.Soğutarak söndürme:Isıyı azaltma veya ortadan kaldırma 1. Su ile soğutma, 2. Yanıcı maddeyi dağıtma, 3. Kuvvetli üfleme. Havayı kesme:Oksijeni yok etme veya oranını düşürme 1. Örtme, 2. Boğma, 3. Oksijeni azaltma.Yanıcı maddeyi ortadan kaldırma 1. Yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak, 2. Ara boşluğu meydana getirmek,Yukarıda saydığımız söndürme prensiplerini tek tek ele alarak inceleyelim. 307

16.1.Soğutarak söndürme: Yanma sırasında yanıcı maddenin ısısı maddenin cinsine göre yanma ısısının altınadüşürülürse yanma olayı ortadan kalkacaktır. Yanma ısısını düşürücü usuller çeşitli olmaklaberaber en çok kullanılanları şunlardır.16.2.Su ile soğutma: Su ile soğutma soğutarak söndürme prensipleri içerisinde en başta gelir. Suyun elverişlifiziksel ve kimyasal özelliği yanında bol bulunması ve ucuz olması nedeniyle en çok kullanılanyangın söndürme maddesidir. Su yalnızca soğutma yoluyla değil aynı zamanda pülvarize (Atomize, yağmurlama) şeklindekullanıldığı zaman oksijeni kesme özelliğine de haizdir. Su genellikle ahşap yangınlarında ( Asınıfı) kullanılır. Ancak ahşap yangının çıkış nedeni elektrik ise yanan ortamdaki elektrikakımının kesildiği kesinlikle tespit edilmedikçe su ile yangın söndürülmesi yapılmaz. Çünkü suiletken bir maddedir. Su yukarıda bahsedildiği gibi pülvarize şekilde kullanıldığı takdirde(Akaryakıt yangınlarında) B sınıfı yangınlarda söndürücü olarak kullanılır. Bu konuda havayıkesme bölümünde daha geniş bilgi verilecektir.16.3.Yanıcı maddeyi dağıtma: Soğutarak söndürmenin bir başka türü de yanıcı maddeyi dağıtmaktır. Yanıcı maddenindağıtılması bir an için daha geniş alanı hava ile (Oksijen)temasa geçmesini sağlayacağındanyangının genişlemesine neden olacaktır. Ancak yanan maddenin dağıtılmasıyla yangındanoluşan toplam ısı bölünecek, yanan cismin bir kütlesine düşen ısı azalacak ve yangın yavaşyavaş sönecektir. Bu tip söndürmelerde dağıtılan yanan maddelerin çevresinde başka bir yanıcımaddenin bulunmamasına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde, yangının söndürülmesi yerinebüyümesine sebebiyet verilir. Genellikle bu tip söndürmeler ahşap gibi kütlesel olan A sınıfıyangınlarda kullanılır. Unutulmamalıdır ki bu tip söndürmeler anında yangını söndürmez.Zamana bağlı olarak sönme olayı meydana gelir. Bu tip söndürmeler yangının yayılmasınasebebiyet verdikleri için akaryakıt yangınlarında kati surette kullanılmaz.16.4. Kuvvetli üfleme: Yanan madde üzerine kuvvetli olarak üflenen hava alevin sönmesine ve yanan maddeninısısının belirli oranda azalmasına neden olacaktır. Bu tip söndürme ilkesiyle başlangıçyangınlarında başarı elde edilebilir. (Mum, kibrit, çakmak, bir parça kâğıt alevininsöndürülmesi gibi) büyümüş ve belirli boyutlara ulaşmış yangınlarda yeterli söndürmeyisağlayacak üfleme veya hava akımı sağlanması pratikte imkansız olduğundan söndürmeyeyeterli olmayacak bir hava akımının sağlanması da yangını büyütecek ve yayacağındansakıncalıdır.16.5. Havayı kesme: 308

Yanma olayının meydana gelebilmesi için gerekli üç şarttan biri olan oksijen yanmaesnasında ortadan kaldırılır veya %14’ün altına düşürülürse yanma olayı ortadan kalkacaktır.Oksijeni azaltarak ortadan kaldırarak yangının söndürülmesi usulüne havayı kesmedenilmektedir. Bu olayı genelde örtme, boğma, oksijeni azaltma şeklinde inceleyebiliriz.16.6. Örtme: Yanan maddelerin üzerine havayı kesmek (Oksijeni ortadan kaldırmak) için örtülen veyayayılan maddelerle yapılan söndürme işlemine örtme denir. Kuru yanıcı madde (katı) yanıcımadde yangınlarında ve başlangıç halindeki yangınlarda örtü olarak halı, kilim, branda,battaniye ve kum gibi maddeler kullanılırlar. Akaryakıt yangınlarında örtü olarak köpük, klor,azot, karbon amonyak gibi maddeler kullanılır Örtü olarak kullanılan malzemeler yanan cisminüzerinde bir tabaka teşkil ederek yangının hava ile temasını keser.16.7. Boğma: Oluşan yangının oksijenle ilgisini önlemek veya yanma için gerekli oksijen oranını azaltmakamacıyla yapılan işlemdir. Bu tür söndürmeler özellikle kapalı yerlerdeki yangınlardakullanılır. (örneğin, bir odada oluşan yangına gerekli oksijenin gelmesini önlemek amacıylakapı, pencere havalandırma bacaları gibi hava gelebilecek açıklıkların kapatılmasıyla oksijenyenilenmesine mani olunarak yangın söndürülür.16.8. Oksijeni azaltma: Yanma olayının olabilmesi için diğer şartlar yanında oksijenin ortamda %14 nispetindebulunması gerekmektedir. Hava karışımında %21 oranında oksijen bulunduğundan normalkoşullarda her yerde yanma olayı meydana gelebilmektedir. Şayet oksijeni ortamda %14 ‘ünaltına düşürürsek yanma olayı ortadan kalkacaktır. Bu esasa dayanılarak oluşturulan söndürmeprensibine ise oksijeni azaltma yöntemi denilmektedir. Oksijeni azaltıcı maddeler kimyevitozlar karbondioksit gazı gibi maddelerdir. Bunlar hem örtme (oksijeni kesme) hem de oksijeniazaltma suretiyle yangınları söndürücü niteliktedirler.16.9.Yanıcı maddeyi ortadan kaldırma: Yanma olayını meydana getiren üç şarttan yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak suretiyleyanma olayının ortadan kaldırılması. Bu husus yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak, yanıcımaddeyi ısıdan ayırmak, ara boşluğu meydana getirmek gibi yöntemlerle uygulanır. Buyöntemle yapılan söndürmelerde bizzat yanan maddelerin ortadan kaldırılması gerekmektedir.Bu yöntem genellikle gaz halindeki yanıcı maddeler yangınlarında etkendir. Örneğin, yananbir havagazı veya LPG. Gazının vanasının, kapatılarak yanma olayına son verilmesi gibi.16.10.Yanıcı maddeyi ısıdan ayırmak: Katı yanıcı maddenin ana kütleden ayrılması suretiyle yapılan söndürmedir. Bu konudayanıcı maddeyi dağıtma izah edilirken geniş bilgi verilmiştir.16.11. Ara boşluğu meydana getirmek: 309

Bu yöntem yangının genişlemesini önleyerek zamana bağlı olarak söndürülmesini sağlar.Meydana gelmiş yangınların rüzgar etkisiyle civardaki yanıcı diğer maddeleri etkileyerekyanma olayının büyümesi söz konusu olduğu durumlarda yanan kısım ile yanabilecek kısımarasındaki yanıcı maddelerin ortadan kaldırılmasıyla meydana getirilen boşluklardır. Örneğin,orman yangınlarında yanan kısım ile yanmamış kısım arasındaki ağaçların kesilmesi ve otlarıntemizlenmesi, büyük mahalle yangınlarında çevredeki binaların yıkılması gibi.16.12.Yangın Söndürmede Kullanılan MaddelerYangının söndürülmesi için bu prensiplerin sağlayıcı maddeler kullanmak zorunluluğu vardır.Aşağıda bu maddeleri tek tek ele alarak inceleyeceğiz.16.12.1.Su Yangın söndürmede en fazla kullanılan madde sudur. Su serinletici, kapatıcı, akıcı, karışıcı veyayılıcı özelliklere sahip bir maddedir. Normal hararet derecelerinde oldukça ağırdır. Bir gramdonmuş (buzun) suyun, sıfır santigrat derecedeki bu halinde, sıfır derecedeki su halinedönebilmesi için 80 kalori gereklidir. Bir gram suyun ısısını bir derece yükseltebilmek için birkalori gereklidir. Bu demektir ki: Su, kendi ısısını artırabilmek için oldukça önemli birmiktarda sıcaklık apsorbe (emmek) ederek temas ettiği maddeleri soğutur. Bu soğutmasırasında ise 1 cm3’suyun buhar haline geçerken 1700 cm3’lük bir hacim kazandığını dikkatealırsak meydana gelen hacim genişlemesinin ne kadar büyük olacağı aşikârdır. O halde; yangınalanına püskürtülen su ısı emerek buharlaşır ve hacimce genişler, yoğunlukça oksijenden ağırolduğu için yanıcı madde üstünü ve çevresini kaplar, oksijeni ortamdan uzaklaştırır. Suyunsöndürücü özelliği yanan madde ile temasa geçmesiyle ortaya çıkar. Soğutucu özelliği Genel olarak yanan bir cismin üzerine su temas ederse temas ettiği satıh soğuyarak yanmanoktasının altına iner ve yangın söner. Bazı hallerde ateşin yayılmasını önlemek için maddelerhenüz yanmaya başlamadan önce ıslatılarak serinletilir ve yanması önlenir. Şurasınıunutmamak gerekir ki suyun; 0,35 mm.lik damlalar halinde ateşe tatbik edilmesi suyunsöndürücü vasfını artırmaktadır. Bu nedenle su verme cihazları ile 0,1 ile 1 mm. arasında birdamla büyüklüğü hâsıl ederek suyu yangında kullanırsak söndürme amacına daha çabukulaşabiliriz. Bu konuya ek bilgi söndürme prensiplerinde verilmiştir. Kaplama, Boğma Özelliği Bir ateşe söndürmek için yeteri kadar stim meydana getirilerek, yanan bölgeden havayıkoymak yani ateşi oksijensiz bırakmaktadır. Ancak, belli bir sıcaklığa sahip olacak stim (subuharı) yoğunlaşmaya başladığı zaman soğutucu değil tam aksine ısıtıcı bir rol oynar. Ayrıcasuyun kendisinden daha ağır sıvılar üzerinde kaplama yapacağını kendisinden hafif sıvılarüzerinde bu özelliğinin değerlendirilemeyeceğini de hatırdan çıkarmamak lazımdır. Hele hele,bazı yanıcı maddelerin yanarken oksijen çıkarması, havanın oksijenine ihtiyaç göstermemesidurumunda suyun boğucu özelliğini hiç düşünmemek gerekir. 310

Emülsiyon İçin Kullanma Özelliği Birbirleriyle karışmayan iki sıvıdan biri diğerinin üzerine dağılarak küçük damlalarmeydana getirir. Bu damlalar bir süre için yanıcı sıvının üzerini, kaplar, yanmayı durdurupyayılmasını önler. Fuel-Oil üzerine ince damlalar halinde püskürtülecek su yanmayı durdurur kibu olaya Emülsification (Emülsifikasyon) denir.16.12.2. Suyun Avantajları 1. Su, yangın söndürme maddelerinin en ucuzudur. 2. Su, zehirleyici etkisi olmayan; kimyasal olarak nötr bir maddedir: Ne asittir, nede alkalidir. 3. Su; ahşap, kağıt, tekstil vs.. yangınlarında etkili bir söndürücüdür. 4. Su, düşük viskozitesinden dolayı çok akıcıdır; uzaklara kolaylıkla taşınabilir. 5. Su, genelde kentlerde, sanayi bölgelerinde yeterli miktarda bulunur.16.12.3. Suyun Dezavantajları1- 0 °C’ nin altında donan suyun kış aylarında akarsulardan, göllerden tedarik edilmesizorlaşır.2- Buz haline dönüşen suyun hacmi %10 oranında artar, bundan dolayı içinde bulunduğuboruları( Hortum)patlatabilir.3- Yeterli miktarda nem ile temas halindeki hububat yeşermeye, şişmeye başlar.4- Kağıt, tekstil ürünleri vs.. çok miktarda su emebilir.Suyla söndürme sırasında artanağırlıkları nedeniyle üzerinde bulundukları rafların, hatta döşemelerin çökmesine nedenolabilir.5- Su nedeniyle birçok madde yumuşar, erir; böylelikle kısmen veya tamamen ekonomikdeğerini kaybeder.6- Potasyum, kalsiyum, magnezyum, sodyum vb. kimyasallarla suyun teması hidrojenoluşmasına, dolayısıyla patlamalara neden olur. Bu da, patlayıcı gazların oluşmasınıkolaylaştırır. Örnek: Suyun Kalsiyum Karbür (Karpit) ile birleşmesi sonucu asetilen açığaçıkar.16.12.4. Su ile Söndürme Yöntemleri 1. Yanan maddenin cinsi 1. Yanan yerin mimari özellikler 2. Yangının boyutu 3. Yangın yerine yaklaşım mesafesi 4. Yangın yerindeki tehlikelere bağlı olarak değişiklik göstermektedir 311

17. Köpük 5. Sıvı madde yangınlarının en ideal söndürme maddesidir. A türü yangınlarda da kullanılabilir. 6. Deterjan + basınçlı su + hava karışımından elde edilir. 7. Yağ veya sudan daha düşük yoğunlukta, 8. Düşey ve yatay yüzeylere kuvvetle yapışabilen, 9. Yanan sıvının üzerinde bir örtü meydana getirerek havanın içeri girmesini, sıvı buharının dışarı çıkmasını önleyen, bu özelliklerini uzun süre devam ettirebilen, küçük kabarcıklardan meydana gelen kararlı bir kütledir.17.1.Köpük ÇeşitleriKöpüğü, köpürme sayısı ve köpük konsantresi, hava suyun karışım oranlarına göre 3 gruptatoplayabiliriz. ( Az Genleşmeli Köpük )  Ağır Köpük ( Orta Genleşmeli Köpük )  Orta Köpük ( Yüksek Genleşmeli Köpük )  Hafif Köpük17.1.1.Ağır Köpük1. Ağır köpüğün genel amacı soğutmadır. Köpük çöktükçe kabarıklığı gider suyu bırakır ve soğutma görevi yapar.2. Ağır köpük bazı durumlarda yangın söndürmek için değil yangın çıkma ihtimali olan yerlerde önleyici bir tedbir olarak ta kullanılabilir.3. S2, S4 ve S8 köpük lansı kullanılır.4. Proteinli ve sentetik deterjandan elde edilir.(SENTETİK DETERJAN TERCİH EDİLMEZ).5. Seyyar melanjör kullanılırken karışım oranları proteinli deterjan için % 6, Sentetik deterjan için % 2,5 olmalıdır.6. Köpürme kat sayısı 15 dir.17.1.2.Orta Köpük1. Zemine dökülmüş akaryakıt yangınlarında ilk önce kimyevi tozla müdahale ederek akaryakıtın yoğunluğunu, akıcılık vasfını yavaşlatır daha sonra orta köpük ile müdahale ederek kapatırız.2. Köpürme kat sayısı 75 tir.3. M2 lansının çalışma basıncı 2,5 bar,4. M4 lansının çalışma basıncı ise 5 bardır. 312

5. Sentetik deterjandan elde edilir. 6. M2, M4ve M8 köpük lansı kullanılır 7. Orta köpük ağır köpüğe nazaran daha fazla hacim kaplar. 8. Ağır köpük kadar akıcı değildir. 9. Boğma gücü daha fazladır. 10. Orta köpük işlenirken 30 cm kalınlık olmalıdır. 11. Dezavantajı ağır köpük gibi uzak mesafelere iletilememesidir. 12. M2-M4 orta köpük lansı ile 7 -10 metre ileriye işleyebiliriz.17.1.3.Hafif Köpük 1. Sentetik deterjandan elde edilir. 2. Su oranı çok az, hava oranı çok fazladır. Su oranı çok düşük olduğu için yalnız boğma etkisi yaratır. 3. Turbex ve hafif köpük jeneratörü ile elde edilir. 4. Tiyatro, sinema, depo, düğün salonu ve bodrum katlarda bulunan geniş hacimli yerlerde kullanılır. 5. Soğutma etkisi yoktur. 6. Köpürme katsayısı 1000’dir. 7. Turbexden dakikada geçen su ve deterjan miktarı 200 litredir. 8. Hafif köpüğün atma mesafesi yoktur. 9. Bu yüzden hafif köpüğü uzak mesafelere taşımak için körüklü borular kullanmak zorundayız.18.Deterjan Türleri 1. Proteinli Deterjan (P) 2. Fluoro Protein Deterjan 3. Sentetik Deterjan:( Genleşme Oranı Yüksek ) 4. AFFF ( Film tabakası yapan ) Deterjanı 5. Alkol Tipi Deterjan18.1. Proteinli Deterjan Yüksek molekül ağırlığına sahip doğal protein polimerlerdir. Doğal proteinli maddelerinhidrolize edilmesi ve deterjanın bozulması, parçalanmasını önleyici katkıların ilavesi ile eldeedilir. Bunlar sadece düşük genleşmeli köpük üretimine elverişli olup uzun mesafeye atılabilenköpüklerdir.18.1.1. Proteinli Deterjanın Avantajı 1. Geri alev alma mukavemeti yüksektir. 2. Radyasyon ısısına karşı çok mukavimdir. 3. Köpükleri çok yüksek stabiliteye sahiptir. 4. Yüzey kaplamaları çok iyidir. 5. Düşey yüzeylerde yapışkanlığı çok iyidir. 313

18.2. Fluoro Protein Deterjan 1. Proteinli deterjanın etkinliğini daha da arttırmak amacıyla bünyelerine yüzeysel aktiviteli fluoro karbon maddeler bağlamak suretiyle elde edilen deterjanlardır. Fluoro protein deterjanı düşük genleşmeli köpük üretimine elverişlidir. 2. Etkinlikleri proteinli deterjandan daha fazladır. 3. Söndürme süreleri daha kısadır. Fluoro karbon maddesinin sağladığı su filmi üzerinde köpük tabakası suretle yayılarak yangının kısa zamanda sönmesini sağlar. 4. % 3 ve % 6 kullanım oranlarında imal edilirler. 5. Uzak mesafeye atılabildiği gibi akıtma sistemi ile de akaryakıt depolama tanklarının altında verilebilirler. 6. Her iki tip deterjan da kuru kimyevi tozlar ile uyum sağlarlar.18.3. Sentetik Deterjan 1. Sentetik deterjanlar çok maksatlı deterjanlar olup ağır, orta ve hafif köpük üretiminde kullanılır.. 2. Sentetik deterjanlar köpürme katsayısının yüksek olması nedeniyle ulaşılması mümkün olmayan bodrum katları, yeraltı depoları, maden ocakları vs. gibi yerlerin köpük ile doldurularak; 3. Boğmak suretiyle ve Buharları seyreltmek suretiyle yangınların söndürülmesini mümkün kılarlar.18.4. Afff Deterjanı 1. AFFF tip deterjanlar bünyelerinde yüksek konsantrasyonda fluoro karbon ihtiva eden sentetik deterjanlardır. 2. Düşük ve orta genleşmeli köpük üretimine elverişli olup, ihtiva ettikleri fluoro karbon sayesinde yakıt yüzeyi ile köpük tabanı arasında sulu film tabakası oluşturarak köpüğün süratle yayılmasını sağlamak suretiyle ani ve kati söndürme sağlarlar.18.5. Alkol Tipi Deterjan 1. Su ile karışan ve genellikle çözücü olarak kullanılan “ Polar “ sıvılar proteinli ve sentetik köpükleri parçalar. Polar çözücülere örnek olarak alkol, aseton, asetat, akrilonitril yapıda ve bunların karışımı olan boya tinerleri gibi kimyasallar sayılabilir. 2. Bu maddelerin yangınında alkol tipi deterjan kullanılır. Alkol tipi deterjan, protein esaslı olup, yakıt yüzeyi ile köpük örtüsü arasında koruyucu bir film tabakası meydana getiren katkı maddesi ilavesi ile imal edilmektedir. 3. Bu koruyucu tabaka sayesinde köpük kabarcıkları içerisindeki suyun polar solvent ile karışarak köpüğü bozması önlenir. 314

4. Alkol tipli deterjan kullanılması özel bir dikkat ister. Çünkü su ile karıştırıldıktan hemen sonra kullanılması gerekir. 5. Bu tür deterjanların kullanım sıcaklıkları + 2 C ile 50 C arasında değişir.18.6. Kuru Kimyevi Toz B ve C sınıfı yangınlar için kullanılan tozlar, sodyum bikarbonat asıllı tozlardır. A, B, Csınıfa yangınlarda kullanılan tozlar ise Amonyum Fosfat asıllı bileşiklerden meydanagelmektedir. Kuru kimyevi tozlar genellikle akaryakıt yangınlarına söndürmede kullanılırlar.Aynı zamanda elektrik akımını geçirmedikleri için elektrikle çalışan makinelerle ilgili akaryakıtyangınlarında da kullanılırlar. Demek ki kuru kimyevi tozlar B ve C sınıfa yangınlar için etkiliolmaktadırlar. Ayrıca yanma sadece satıhta ise A sınıfı yangınlarda da kullanılabilirler.18.6.1. Kuru Kimyevi Tozların Söndürücülük Özellikleri Kuru kimyevi tozlar ateşi Soğutarak, zincirleme yanma olayına kesintiye uğrataraksöndürürler. Bu özelliklerini sıra ile değerlendirelim.18.6.2. Kuru Kimyevi Tozların Ateşi Boğarak Söndürme Özelliği Kuru kimyevi tozlar ateşe Püskürtüldükleri zaman çıkardıkları karbondioksitle alevikısmen boğarlar. Ancak ateşin sönmesinde ana rolün çıkardıkları karbondioksit olmadığı dabilinmelidir. Çünkü söndürmede sadece çıkardıkları karbondioksit rol oynasaydı, ateşlebirleşmelerinde karbondioksit ve bu buharı çıkaran bazı tuz asıllı kimyevi bileşiklerin de idealyangın söndürücüler olması gerekir. Fakat bu tür tozlar ateşi söndürmede etkili olmaktadır.18.6.3. Kuru Kimyevi Tozların Soğutucu Özelliği Kuru kimyevi tozlar ateşe püskürtüldükleri zaman sıcaklığın bir kısmını emerler. Mesela l8derecedeki toz ateşe püskürtüldüğü zaman bir gramı 300 dereceye yükselerek 79 kalorilik birısı absorbe eder. Bu durumda kuru kimyevi tozların yangın söndürmede sadece soğutuculuközelliklerinin de temel esas olduğu kabul edilmez.18.6.4. Kuru Kimyevi Tozların Aleve Kalkan Olma Özelliği Alevli yanan bir ateş üzerine püskürtülen kuru kimyevi toz, alev ile yanıcı madde arasında birtoz bulutu meydana getirerek yanıcı maddeyi alevden gelen sıcaklığa karşı korur. Bu da kurukimyevi tozların söndürücü özelliklerinden biridir.18.6.5.Kuru Kimyevi Tozların “Zincirleme Yanma Olayını” Engelleme Özelliği 315

Yanma olayının devam edebilmesi için yanan yerde açığa çıkan bazı maddelerin birbirleriylebirleşerek reaksiyonlar meydana getirmesi şarttır. İşte kuru kimyevi tozlar açığa çıkan bumaddelerin birleşmesini engellemekte yanma zincirinin oluşmamasını sağlamaktadır. Böylecede yangın genişleyememekte kısa zamanda sönmektedir. Kuru kimyevi tozların bu özelliğiyangınların söndürmedeki en etkili özelliğidir18.7. ABC Tozu ABC Tozları ile alevli yangınlar ve yüzeysel kor yangınları söndürülebilir. Daha derin olankor yangınlarında etkili değildir. Eğer yangın korlaşmışsa mutlaka su ile soğutulmalıdır. ABCtozlarının kor yangınlarını söndürmesinde de bir kaç söndürme etkisi birden yangını durdurur.Kimyasal zincirleme reaksiyonu bozarak engelleme etkisi yapmaktadır. Ayrıca katı maddeyüzeyinde erime sonucunda Isı alma ve set koyma etkisi ile kısmen soğutma yapar ve katımadde gözeneklerini kapatarak boğma etkisini gerçekleştirir. 1. Sıvı yangınlarında alevler sönene kadar toz bulutunun devamını sağlamak gerektiği halde, kor yangınlarında toz verme işlemi zaman zaman durdurularak tozun anlamlı yayılımı kontrol edilmeli ve mümkün olduğu kadar az toz harcanması sağlanmalıdır. 2. ABC tozunu sıvı yangınlarda kullanırken alev tamamen sönene kadar kullanmalıyız. 3. ABC tozunu katı yangınlarda kullanırken kontrolü ve kesikli ve darbeli kullanmamız gerekmektedir.18.8. BC Tozu 1. Esas olarak Sodyum Karbonat, Potasyum Sülfat esaslıdırlar. 2. Parlayıcı sıvılarda yapılan deneylerde yanan maddenin serbest kökleri oluşur. 3. Yanmanın devam edebilmesi için bunların birbirleri ile reaksiyona girmeleri gerekmektedir. 4. BC tozları yangın alanına verildiğinde bu reaktif köklerin arasına girerek yüzeysel bir şekilde etki yaparlar, engelleme yolu ile söndürmeyi gerçekleştirirler. 5. Bikarbonat ve Karbonat esaslı tozlar müdahale sırasında bozunarak Karbondioksit gazı çıkarır ve kısmen boğma etkisi yapar. 6. BC tozu gaz yangınlarının en ideal söndürme maddesi olup sıvı yangınlarında da kullanılır. 7. BC tozu A ve D sınıfı yangınlarda kullanılamaz. 8. 6 kg kapasiteli yangın söndürme cihazı 12-15 saniye gibi kısa bir sürede boşaldığı için müdahaleyi hızlı yapmamız gerekmektedir. 9. BC tozunu yüksek gerilim hatlarında kullanabiliriz. (Yaklaşma mesafesi en az 5 metre ve daha fazla olmak zorundadır.18.9. D Tozu (hafif metal tozu) 1. Özel imal edilmiş tozlardır. Yüksek ısıya dayanıklıdırlar. Genellikle ( Sodyum Klorür (NaCl),Potasyum Klorür( KCl), Baryum Klorür(BaCl2), Sodyum Borat (NaB4O4 ) Melamin, Üre maddesi, Fosfat camı, Grafit petrokokundan meydana gelmiştir. 316

2. Söndürme etkisi boğma yöntemine dayanır. Yanan metalin üstüne serpilerek Oksijen girişi engellenir. 3. Hafif metal yangınlarında D tozunu, toz fıskiyeleri ile basınçsız bir şekilde püskürtmek gerekir. 4. Sert bir toz akımı gereksiz reaksiyonlara yol açabilir. 5. Yanıcı nesnenin örtülmesi ile oksijen girişini engellenmeye çalışır. Yani boğucu etki rol oynar. Örtülen yanıcı madde o maddenin asgari yanma ısısının altına indikten sonra sönmüş olarak kabul edilebilir.19. F Sınıfı Yangın 1. Evlerde kullanılan pişirme ve kızartma yağının sebep olduğu yangınlardır. 2. F sınıfı yangınlar hayvansal veya bitkisel kaynaklı olmaktadır. 3. F sınıfı yanma aslında B sınıfı yangının alt koludur.Ancak F sınıfı yangınlar dolayısıyla özel ilgi gerektirir.20. Kuru Kimyevi Tozlarının kullanılmasında şu noktalara dikkat etmek gerekirSıvı yangınlarında: 1. Rüzgâr arkaya alınmalı, 2. Asgari uzaklık yaklaşık 3 metre olmalı, 3. Söndürmede bir sıvının önünden başlanarak ilerlemeli 4. Toz bulutu bütün genişliği ile yangın odak noktasından yayılmalı 5. Toz bulutunda toz konsantrasyonu aynı olmalı , hortumun çok hızlı sallanması , toz bulutunun konsantrasyonunu olumsuz yönde etkiler . 6. Damlama yapan ve akan yangınlarda müdahale üst noktadan başlayarak geriye ve alta doğru olmalıdır.Gaz yangınlarında: 1. Toz bulutu mümkün olduğu kadar çıkan gazın istikameti ile kullanılmalı 2. Toz bulutu gazın çıktığı yerden gaz bulutunu ve alevi tamamen örtmeli.20.1. Kuru Kimyevi Tozun Avantajları 1. ABC tozu çok maksatlı olarak kullanılabilir. 2. Büyük sıvı yangınlarında dahi kuru toz ani söndürme etkisi yaratır. 3. Kuru tozlar köpükle müşterek olarak kullanılabilir. 4. Kuru toz söndürücüleri -50 C derece ile +60 C derece arasında kullanılabilir. 5. Kuru toz genelde sağlığa zarar vermez. 6. NaHCO3 temelli kuru tozlar asitlerin nötrleşmesinde kullanılabilir. 1. Kuru Kimyevi Tozun Dezavantajları 7. Kuru toz kullanımı özellikle kapalı yerlerde toz ve kirlenmeye neden olur. 8. Kuru toz bulutu yanıcı tozları havalandırabilir. 317

9. Kuru toz elektrik tesisatlarında sınırlı kullanılabilir. 10. Kuru toz seyyar söndürücülerde yalnız kısıtlı miktarlarda bulunur. 11. Kuru toz müdahalesinde geri ateşleme dikkate alınmalıdır. 12. Karbondioksit (CO 2) 1. Yanıcı bir gaz değildir, 2. Birçok madde ile reaksiyona girmez. 3. Muhafaza tank veya tüp boşalması için gerekli basıncı kendisi yaratır. 4. Gaz halinde bir söndürme maddesi olup esasen boğma. kısmen soğutma özelliğine sahiptir. 5. Sıvı ve gaz yangınları ile toptan boşalım sistemlerinin kurulu olduğu kapalı mekânlardaki katı madde yangınlarında kullanılır. 6. Bir gaz olduğundan, nüfuz edicidir ve yangın alanının her noktasına yayılabilir. CO2 tüpleri boşalma sırasında – 78 ºC ye soğur. Bu nedenle çıkan gazın % 25 i kar halinedönüşür. —56 C ‘ de 3 hal noktasındadır. Yani kapalı kap içerisinde sıvı ve gaz halindebulunur. Kritik sıcaklığı 31 C ‘dır. Kritik sıcaklık dediğimiz 31 C ‘de buharın yoğunluğusıvının yoğunluğuna eşittir. Karbondioksit havada % 0,03 oranında bulunur.21.1. Karbondioksitin Avantajları 1. Yüksek konsantrasyondaki CO2 Kapalı hacimlerde ani söndürme etkisi yaratır. 2. Elektrik akımı yalıtkanıdır. Ancak seyyar cihazlarda mesafe bırakılmalıdır. 3. Diğer söndürme gazlarına göre ucuz olup kolayca doldurulabilir. 4. Temiz söndürücüdür. Çok az tahriş ve pas etkisi vardır.21.1.2. Karbondioksitin Dezavantajları 1. Yüksek yoğunluktaki CO2 boğucu etki gösterir. 2. Kritik sıcaklık nedeni ile sıcak ortamlarda tüp basıncı artar. 3. Gazın -78 ºC de çıkması temas ile soğuk yanıklarına neden olur. 4. Kuru buz partikülleri statik elektrik taşırlar. 5. Depolardan el hortumu ile kullanıldığında topraklama gerekirHalojenlendirilmiş Hidrokarbonlar (Halokarbon) ve Halon Alternatifleri 1. Metan(CH4), Etan(C2H6), Propan(C3H8) gibi hidrokarbonların Flor(F), Klor(Cl), Brom(Br), İyot(I) gibi halojenler ile meydana getirdiği bileşiklerdir. 2. Halokarbonlar, homojen engelleme etkisiyle yangını söndürürler. 3. FM-200 gazı ise fiziksel özellik gösterir ve ısıyı emerek alevi soğutur.Kaynakça 318

? Ek-1 ÖZEL ÖĞRENCİ BARINMA HİZMETİ KURUMLARININ STANDARTLARI İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNERGE BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç MADDE 1- (1) Bu Yönergenin amacı, özel öğrenci barınma hizmeti veren kurumlarınbölümleri, kullanılacak araç gereçleri, verilecek hizmet standartları ile çalışma usul veesaslarını belirlemektir. Kapsam MADDE 2- (1) Bu Yönerge, 6/5/2017 tarihli ve 30058 sayılı Resmî Gazete’de yayımlananÖzel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliği uyarınca açılan kurumları kapsar. Dayanak MADDE 3- (1) Bu Yönerge, Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliğine dayanılarakhazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4- (1) Bu Yönergede yer alan; a) Belletici/nöbetçi memur odası: Kurumda gece boyunca nöbet tutan belletici ya dayönetim memuru için tahsis edilmiş odayı, b) Çalışma odası: Öğrenci yurt ve pansiyonlarında öğrencilerin derse ve sınavlarahazırlanma, ödev yapma, okulda öğrendiklerini pekiştirme ve benzeri etkinliklerigerçekleştirmeleri amacıyla ayrılan yeri, 319

c) Çok amaçlı salon: Öğrencilerin sosyal, sanatsal, kültürel veya sportif etkinlikleriyapmaları için ayrılmış yeterli büyüklükteki yeri, ç) Diğer personel: Kurumlarda yönetici, yönetim memuru, belletici ve rehber öğretmendışındaki personeli, d) Dinlenme odası: Öğrencilerin sohbet edebilecekleri, sosyal etkinliklerdebulunabilecekleri yeri, e) Erzak deposu/ambar: Mutfakta kullanılacak gıda maddelerinin uygun şartlardasaklandığı yeri, f) Hizmet sunum taahhütnamesi: Barınma hizmetini sunan kurum ile barınma hizmetinialan öğrenci arasında imzalanan ve bilgilerinin e-Yurt modülüne girildiği, taraflarınyükümlülüklerinin yer aldığı, bulunması gereken asgari hususların Bakanlıkça belirlendiğitaahhütnameyi, g) Kitaplık: Kuruma ait kütüphane, çalışma odası ve yatakhanelerde kitaplarınkonulabileceği dolabı, ğ) Kütüphane: Okuma/çalışma alanı ile kitaplıkların bulunduğu, öğrencilerin ödünç kitapalmalarına, ders çalışmalarına ve internet erişimine imkân veren yeri, h) Mescit/ibadethane: Öğrencilerin ve personelin rahatça ulaşabildiği ve istediği zamanibadet edebileceği, doğal aydınlatma ve havalandırması bulunan odayı, ı) Mutfak: Yemeklerin pişirildiği, numunelerinin saklandığı, yemek pişirme ve dağıtımmalzemelerinin bulunduğu yeri, i) Spor odası/salonu: Öğrencilerin spor yapmalarına imkân verecek gerekli araç-gereç vedonanımı sağlanmış, yeterli büyüklükteki yeri, j) Yatakhane: Öğrencilerin yatmaları, dinlenmeleri ve özel eşyalarını bulundurmalarıamacıyla tahsis edilmiş odayı, k) Yemekhane: Öğrencilerin kurum tarafından hazırlanan veya temin edilen yemekleriyemeleri için ayrılmış bölümü, l) Yönetmelik: Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliğini ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Kurumların Açılışı, İnceleme Raporları, Yerleşim Planı ve Kontenjan Belirlenmesi Kurumların açılışı MADDE 5- (1) Kurum açmak isteyenler aşağıdaki belgelerle birlikte kurum açılacak yerinmillî eğitim müdürlüğüne müracaat ederler: a) Yönetmelik eki “Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Kurumu Açacaklar İçin BaşvuruFormu” (Ek-1) b) Kurum açacak veya devralacak kurucu, kurucu tüzel kişilik ise yönetim organlarınınüyeleri ve kurucu temsilcisi hakkında; 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç GelirlerininAklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunda veya 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk CezaKanununun İkinci Kitap İkinci Kısmının Altıncı Bölümünde düzenlenen suçlar ile aynı KitabınDördüncü Kısmının Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı, Yedinci ve Sekizinci Bölümlerindedüzenlenen suçlardan dolayı mahkûm edilmemiş olduğuna dair adli sicil ve arşiv kaydı belgesi. 320

c) Kurucu özel hukuk tüzel kişisi ise kuruluş amaçları içinde öğrenci barınma hizmetlerininverileceğine ya da kurumların işletmeciliğinin yapılacağına dair ifadenin de yer aldığı ve tüzelkişinin niteliğine göre Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmış ana sözleşme, tüzük yada vakıf senedi fotokopisi. ç) Kurucu temsilcisinin kurumu açma, kapatma, devir işlemlerini yetkili kurulun kararıylayürütme yetkisine sahip olduğunun belirlendiği genel kurul veya yönetim kurulu kararınınfotokopisi. d) Binanın kurum açılacak kat veya katları için ayrı ayrı düzenlenmiş, ikişer adet A3(297x420 mm) boyutlarındaki kâğıtlara çizilmiş yerleşim planı. e) Yönetici çalışma izin teklifi ve kurum hizmete başlamadan önce gerekli tüm personeleilişkin çalışma izin tekliflerinin yapılacağına dair kurucunun veya kurucu temsilcisinin yazılıbeyanı. f) Kurum binası kurucuya ait ise tapu senedinin; kurum binası kiralık ise tapu senediylebaşvuru tarihi itibariyle en az bir yıllık kira sözleşmesinin millî eğitim müdürlüğünce onaylıörneği. g) Kurum açılacak binanın sağlam ve dayanıklı olduğuna ilişkin çevre ve şehircilik ilmüdürlükleri, yapının proje müellifleri ya da yetkili serbest proje büroları veya üniversitelerinilgili bölümlerince düzenlenen teknik rapor ile teknik raporu düzenleyen serbest inşaatmühendisinin geçerliliği devam eden serbest inşaat mühendisliği belgesi ile iş yeri tescilbelgesi. (Ancak 6/3/2007 tarihinden sonra yapılan binalarda, 6/3/2007 tarihli ve 26454 sayılıResmî Gazete’de yayımlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmeliğegöre yapı denetim firmaları denetiminde öğrenci barınma hizmetleri verecek kurumlar olarakyapılmış ve yapı inşaat ruhsatı/yapı kullanım izin belgesi bulunan binalardan sağlam vedayanıklı olduğuna ilişkin belge istenmez.) ğ) Kurum açılacak binanın ve çevresinin sağlık yönünden uygun olduğuna ilişkin ilgili ilveya ilçe çevre sağlık birimince düzenlenen rapor. h)Kurum açılacak binada yangına karşı ilgili mevzuatına göre gerekli önlemlerle birlikteYönetmeliğin 9 uncu maddesinin altıncı, yedinci, sekizinci ve dokuzuncu fıkralarında belirtilenönlemlerin de alındığına ilişkin itfaiye müdürlüğünce düzenlenen rapor. ı) Kurucu, bina üzerinde intifa hakkına sahip ise intifa hakkına sahip olduğuna dair belge. i) Kurum açılacak binanın inşaat ruhsatı veya yapı kullanma izni belgesi. j) Kurum binasının dış cephesi, bina giriş kapısı ve varsa bahçenin elektronik ortamdarenkli fotoğrafları. (2) Gerçek kişilerde kurucu, tüzel kişilerde kurucu temsilcisi, birinci fıkrada belirtilenbelgeler ile kurum açmak için ilgili millî eğitim müdürlüğüne müracaat eder. Müracaat edenkişiye, müracaat tarihinin yazılı olduğu bir alındı belgesi verilir. İlçe millî eğitimmüdürlüklerince, ilgili evrakla yapılan müracaatlara ilişkin dosya beş iş günü içinde bir üst yazıile il millî eğitim müdürlüğüne gönderilir. (3) Kurum devri ve kurucu temsilcisi değişikliği yapılması durumunda aşağıdaki belgelerleilgili millî eğitim müdürlüğüne müracaat edilir. a) Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrasında belirtilen yetkili kurul kararı. b) Devreden ve devralan arasında noter tarafından düzenlenen devir senedi. 321

c) Devralan gerçek kişi ise kurucuya, tüzel kişi ise kurucu temsilcisine ait bu maddeninbirinci fıkrasının (a), (b), (c), (ç),(e), (f) ve (ı) bentlerinde belirtilen belgeler. (4) Kurum tür ve seviye değişikliği yapmak isteyen kurum kurucusu/kurucu temsilcisi, bumaddenin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan form ile birlikte değişiklikle ilgili buYönergede belirlenen şartları yerine getirerek ilgili millî eğitim müdürlüğüne müracaat eder. (5) Kurum nakli yapmak isteyen kurucu/kurucu temsilcisi, bu maddenin birinci fıkrasının(a), (d), (f), (g), (ğ), (h), (ı), (i) ve (j) bentlerinde belirlenen belgelerle ilgili millî eğitimmüdürlüğüne müracaat eder. (6) Kurucu veya kurucu temsilcisi kuruma bina, blok veya kat ilavesi yapmak suretiylekontenjan veya yerleşim planında değişiklik yapmak için bu maddenin birinci fıkrasının (d), (f),(g), (ğ), (h) ve (j) bentlerinde belirtilen belgelerle ilgili millî eğitim müdürlüğüne müracaateder. Kurucu veya kurucu temsilcisi mevcut binada değişiklik yapmak suretiyle kontenjandeğişikliği yapmak için bu maddenin birinci fıkrasının (d), (g), (ğ), (h) ve (j) bentlerindebelirtilen belgelerle birlikte ilgili millî eğitim müdürlüğüne müracaat eder. İnceleme raporları MADDE 6- (1) Kurum açılacak binalarda yapılan incelemede; Yönetmelik ve buYönergede belirtilen esaslar doğrultusunda açılması istenen kurumun türü ve seviyesi, kaçöğrencinin barınabileceğine ilişkin kontenjan tespiti, öğrencinin sağlıklı ve güvenli bir ortamdabarınma hizmeti almasına yardım edici etkenler ile başvuru belgelerinin uygunluğu dikkatealınır. (2) Kurum binasının dış cepheleri, bina giriş kapısı, engelli rampası ve asansörün, varsabahçenin gösterildiği renkli fotoğraflar elektronik ortamda oluşturularak inceleme raporudosyasına eklenir. Yerleşim planı MADDE 7- (1) Kurumlar, tür ve seviyesine göre hazırlanan yerleşim planında yer alanbölümleri düzenler. (2) Yerleşim planlarında; binanın arsaya yerleşimine, bahçesine, her kata ait ayrı ayrıodaların, koridorların ve diğer bölümlerinin krokilerine ve 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunmasına DairYönetmelik hükümlerine göre yangın merdiveninin bulunduğu yer ve çıkış kapılarına yerverilir. (3) Yerleşim planlarında belirtilen bölümler, amaçları dışında kullanılamaz. (4) Öğrenci yurt ve pansiyonlarının yatakhanelerinde, öğrenci stüdyo daireleri ve öğrenciapartlarının her biriminde yerleşim planında belirtilen kontenjandan fazla öğrencibarındırılamaz. Yatakhane, çalışma odası, kütüphane ve diğer bölümlerin pencere alanı MADDE 8- (1) Kurumların yatakhane ve çalışma odalarında var olan pencerelerin binanındış cephesinde bulunması ve doğal havalandırmayı sağlaması gerekir. Bu bölümlerdeki toplampencere alanı, o bölümün taban alanının %10’undan az olamaz. Yeterli aydınlatma ve merkezihavalandırma sistemi bulunan kurumlarda yönetim odaları, ziyaretçi görüşme odası, kütüphane, 322

dinlenme odası, yemekhane, spor odası, revir odası, erzak deposu ve diğer bölümlerde pencereşartı aranmaz. Tavan yüksekliği MADDE 9- (1) Kurumlarda bölümlerin tavan yüksekliği taban ile tavan arasındaki mesafeölçülerek belirlenir. Tavan yüksekliği 2,5 metreden az olamaz. Tavan yüksekliğinin 3 metredenfazla olması durumunda, hacim hesaplanırken tavan yüksekliği 3 metre olarak kabul edilir. (2) Kurumların, kontenjana esas teşkil eden alan veya hacimleri hesaplanırken çıkan nihaisonucun küsuratlı olması halinde 0,5 ve üstü değerler bir üst rakama yuvarlanır. Kurumların öğrenci kontenjanları MADDE 10- (1) Öğrenci yurt ve pansiyonlarında; a) Yatakhanelerde her bir öğrenci için en az 12 m3 hacim düşecek şekilde kontenjanbelirlenir. Öğrenci yurt ve pansiyonlarında bir kişilik yatakhaneler, 8 m2 den küçük olamaz.Yatakhane içerisinde bulunan banyo, tuvalet ve lavabo alanı yatakhane hacim veya alanhesabına dâhil edilmez. b) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu öğrencilerine hizmet veren yurtlar ile ortaöğrenimöğrencilerine hizmet veren öğrenci yurt ve pansiyonlarında bir yatakhanede en az 3, en fazla 6öğrenci barınabilir. c) Yükseköğrenim öğrencilerine hizmet veren öğrenci yurt ve pansiyonlarında her biryatakhanede en az 1 ya da 3, en çok 6 öğrenci barınabilir. Bir yatakhaneye iki öğrencikontenjanı verilmez ve yerleşimi planlanamaz. ç) Yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci yurt ve pansiyonlarında (c) bendindebelirlenen yatakhaneler bulunmakla birlikte ayrıca içerisinde tuvalet, lavabo; buzdolabı,çamaşır makinası, ütü, televizyon, koltuk, sehpa, çalışma masası, sandalye ve benzeri eşyalarbulunan en az 24 m2 büyüklükte 1 kişilik odalar ile 1 ya da 3 kişilik, içinde yatak odası,çalışma/oturma odası bulunan en az 36 m2 alana sahip süit daireler bulunabilir. (2) Yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci stüdyo daireleri kurumunda; a) Her bir öğrenci stüdyo dairesinde 1 ya da 3 öğrenci barınabilir. Öğrenci stüdyo dairesi,bir öğrenci için en az 20 m2 alana; 3 öğrenci için en az 40 m2 alana sahip olur. b) Her bir öğrenci stüdyo dairesinde mutfak, çalışma, yatma ve oturma alanları bir aradabulunur. Öğrenci stüdyo dairesindeki banyo, tuvalet ve lavabo ise bu alandan en az bir kapıylaayrılır. c) Her bir öğrenci stüdyo dairesinde banyo, tuvalet ve lavabo ile varsa balkona ait alanlardairenin alan hesabına dâhil edilmez. (3) Öğrenci apartları kurumunda; a) Bir apart öğrenci dairesine en az 1 ya da 3, en çok 6 öğrenci kontenjanı verilir. Öğrenciapart dairelerinde, bir öğrenci için en az 8 m2 alan belirlenir. b) Bir öğrenci apart dairesinde mutfak, banyo, tuvalet, lavabo ve birden çok sayıda odabulunur. c) Salon ve yatak odalarının her biri oda olarak ifade edilir. Her bir öğrenci apartdairesinde odalarının büyüklüğüne göre öğrenci kontenjanı belirlenir. 8 m2 den küçük odalarkontenjan hesaplanırken dikkate alınmaz. Mutfağın 3,3 m2 alanı dışında kalan kısmı 8 m2 ve 323

üzerinde ise bu alan da oda olarak kabul edilerek kontenjan hesabına dâhil edilir. Odalara ayrıayrı kontenjan verilmez, oda alanlarının toplamına göre daireye kontenjan verilir. (4) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ile ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci yurt vepansiyonlarındaki kütüphane ve çalışma odalarının toplam alanı, kurumdaki öğrencikontenjanının 3/4’ükadar m2 den az olamaz. Yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenciyurt ve pansiyonlarındaki kütüphane ve çalışma odalarının toplam alanı kurumdaki öğrencikontenjanın1/2’sikadar m2 den az olamaz. (5) Öğrenci yurtlarında ve yemek hizmeti veren öğrenci pansiyonlarında yemekhane vevarsa kantine ait oturma bölümünün toplam alanı kurum kontenjanın 1/2'si kadar m2 den azolamaz. (6) Öğrenci yurt ve pansiyonlarında genel kontenjan tespit edilirken, banyo, tuvalet velavaboların sayısı ile yatakhane, yemekhane, çalışma odaları, kütüphane alanlarının vekontenjana esas teşkil eden Yönergede geçen diğer bölümlerin en düşük olanının kontenjanıesas alınır. (7) Öğrenci apartları kurumunun kontenjanı öğrenci apart dairelerindeki kontenjanlarıntoplamıdır. (8) Öğrenci stüdyo daireleri kurumunun kontenjanı stüdyo öğrenci dairelerindekikontenjanların toplamıdır. Yatakhane ve çalışma odası kapıları MADDE 11- (1) Kurumlarda yatakhane ve çalışma odalarının kapı genişliği en az 80 cmolmalıdır. Kapılarının genişliği 140 cm’den fazla olursa kapılar çift kanatlı yapılır. (2) Kapıların genişliği, kapı kasasının içten içe ölçülmesiyle belirlenir. (3)Yatakhane kapıları içeri doğru, çalışma odası kapıları koridora doğru açılır. Kapılarıniçeri ya da dışarıya doğru açılmaması hâlinde, duvara paralel olarak açılır şekilde sürgülü kapıyapılır. Koridor genişliği 2 metreden fazla ise yatakhane kapıları dışarı doğru açılabilir. (4) Kapılara eşik yapılmaz. Eşik yapılması halinde engelli bireylerin hareketini, yangınçıkışlarını ve benzeri eylemleri engellemeyecek önlemler alınır. Merdiven, engelli rampası ve asansör MADDE 12- (1) Kurum binalarının merdiven genişliği, binaya verilen toplam kontenjandikkate alınarak öğrencilerin aynı anda güvenli ve rahatlıkla inip çıkabilecekleri genişlikte olur. (2) Kurum binalarının merdiven genişliği; kontenjanı en çok 200 öğrenci olanlarda en az1,2 metre olur. Bunun üzerindeki her 1-100 öğrenci kontenjanı için 0,2 metre daha ilave edilir.Kurumun bütün katlarına ulaşan asansör ve asansörün jeneratöre bağlı olması durumunda,kurumda merdiven genişliği en az 1 metre olur. Bu durumdaki kurumlarda, 200 öğrencikontenjanının üzerindeki her 1-200 öğrenci kontenjanı için 0,1 metre daha ilave edilir. Yangın merdiveni ile genişliği 1 metreden az olan merdivenler hariç olmak üzere merdivengenişliği hesabında kurumda bulunan merdivenlerin toplam genişliği dikkate alınır. (3) Kurumların bulunduğu binanın bahçe ve bina girişinde merdiven bulunması hâlindebedensel engelli bireyler için rampa, dikey engelli lifti veya güvenlik tedbirleri alınmış benzeri 324

erişim imkânları bulunur. Engelli rampalarının eğimleri ilgili mevzuata uygun olmak şartıyla enfazla % 8 olmalıdır. (4) Merdiven basamaklarının algılanabilmesi ve kayıp düşmenin önlenmesi içinbasamaklara kaymaz şeritler yapılır. (5) Kurumlarda merdivenlerin her iki tarafında da engelli bireylerle ilgili TS 9111Engelliler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Kişiler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Gereklerineİlişkin Standartlara uygun korkuluk ve küpeşte yapılması, ayrıca sahanlık ve merdivendöşemelerinde ve kaplamalarında da bu standartlara uyulması zorunludur. Koridorlar MADDE 13- (1) Öğrenci yurt ve pansiyonlarının koridor genişlikleri; koridorda yatakhaneve çalışma odası bulunuyorsa ve bu koridordaki yatakhanelerin toplam kontenjanı en çok 10 ise1 metreden, en çok 25 ise 1,2 metreden, en çok 50 ise 1,5 metreden, 50’den çok olanlarda 2metreden az olamaz. (2) Öğrenci stüdyo daireleri ve öğrenci apart dairelerinde koridor genişlikleri; bağımsızdaireler aynı katta ise koridordaki dairelerin toplam kontenjanı en çok 10 ise 1 metreden, ençok 25 ise 1,2 metreden, en çok 50 ise 1,5 metreden, 50’den çok olanlarda 2 metreden azolamaz. Su deposu MADDE 14- (1) Kurumlarda su kesintisi durumunda kullanılmak üzere paslanmazçelikten ve TS 1258 standartlarına uygun yapılmış, toplam kurum kontenjanına göre öğrencibaşı en az 30 litre hacminde, binanın tesisatına bağlı modüler su deposu veya tankıbulundurulur. Yemekhane veya mutfak varsa kişi başı 10 litre daha ilave edilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kurumların Bölümleri Öğrenci yurtları MADDE 15- (1) Öğrenci yurtlarında bulunması gereken bölümler: a) Arşiv ve dosya odası: İsteğe bağlı ve ihtiyaca cevap verecek büyüklükte olur. b) Banyo: Ortaöğrenim ve yükseköğrenim yurtlarında her yatakhane odasında banyobulunabilir. Bulunmaması halinde katlarda en fazla 8 öğrenci için soyunma bölümü de olanbanyo bulunur. Ortaokul/imam-hatip ortaokulu yurtlarının yatakhane odalarında banyobulunmaz. Katlarda en fazla 8 öğrenci için soyunma bölümü de olan banyo bulunur. c) Belletici odası: Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ve ortaöğrenim öğrencilerinin barındığıyurtlarda en az 8 m2 büyüklükte olur. Birden çok belletici olduğunda her biri için 4 m2 dahailave edilir. ç) Çamaşırhane ve ütü odası: Çamaşırların yıkanıp kurutulabileceği çamaşırhane odasıbulunur. Ütü yapılabilecek uygun ortam ve malzeme sağlanır. 325

d) Çok amaçlı salon/spor odası: Çok amaçlı salon veya spor odası bulunur. 20 m2 den azolmayacak şekilde düzenlenir. e) Diğer personel odası: İhtiyaca cevap verecek büyüklükte olur. f) Dinlenme Odası: Öğrencilerin sohbet edebilecekleri, sosyal etkinliklerdebulunabilecekleri şekilde ve büyüklükte düzenlenir. g) Erzak deposu/ambar: Gıda maddelerinin uygun şartlarda korunacağı biçimde ve ihtiyacacevap verecek büyüklükte düzenlenir. ğ) Çalışma odası: Yurtlarda bir veya birden çok sayıda çalışma odası bulunur. h) Güvenlik odası/alanı: Yurt binasının girişinde veya dışında uygun bir yerde ve yeterlibüyüklükte olur. ı) Kantin/çay ocağı: İhtiyaca cevap verecek büyüklükte uygun fiziki şartlara ve donanımasahip olacak şekilde düzenlenir. i) Kütüphane: En az 20 m2 büyüklüğünde olur. Öğrencilerin ihtiyaçlarına ve seviyelerineuygun kitaplar, internet, bilgisayar ve yazıcı bulunur. j) Mescit/ibadethane: En az 10 m2 büyüklükte ve ibadet etmeye uygun, doğalhavalandırması ve aydınlatması sağlanmış olarak düzenlenir. Ayrıca, abdest almaya uygun alandüzenlenir. k) Mutfak: İhtiyaca cevap verecek büyüklükte olur. Yemek pişirme, saklama ve servis araçgereçleri ile temizlik araçları bulunur. Yemeklerin hizmet alımı yoluyla temin edilmesidurumunda yemek servisi için uygun şekilde düzenlenir. l) Müdür odası: En az 10 m2 olur. m) Müdür yardımcısı odası: En az 10 m2 olur. Kontenjanı en az 150 öğrenci olankurumlarda zorunludur. n) Rehberlik odası: Ortaokul/imam-hatip ortaokulu öğrencilerinin barındığı yurtlarda en az10 m2 büyüklükte olur. Ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı yurtlarda ise isteğe bağlı olarakdüzenlenir. o) Sağlık odası/revir: Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim öğrencilerininbarındığı yurtlarda kontenjana bakılmaksızın, yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı yurtlardaise kontenjanın 150 ve üzerinde olması durumunda en az 10 m2 büyüklükte, içinde ilk yardımdolabı, portatif bir sedye ve istirahat etmek üzere hazırlanmış en az bir yatağın bulunduğusağlık odası/revir düzenlenir. ö) Temizlik malzemeleri odası: Erzak deposu/ambar ve mutfaktan bağımsız, kilitlenebilirbir oda düzenlenir. p) Tuvalet ve lavabolar: Ortaokul/imam-hatip ortaokulu yurtlarının yatakhanelerindetuvalet ve lavabo bulunmaz; katlarda 8 öğrenci kontenjanına kadar bir tuvalet ve bir lavabobulunur. Ortaöğrenim ve yükseköğrenim yurtlarında her yatakhane odasında ayrı kabinlerhalinde bir tuvalet ve bir lavabo bulunabilir. Bulunmaması halinde katlarda 8 öğrencikontenjanına kadar bir tuvalet ve bir lavabo bulunur. Engelli öğrencilere barınma hizmetiverilen katlarda tuvalet, lavabo ve banyolardan en az bir tanesi engelli bireylerin kullanımınauygun şekilde düzenlenir. Erkek ve kadın personel için her 10 personele kadar birer tuvalet velavabo ayrılır, engelli personele de uygun olarak düzenlenir. r) Veli görüşme/ziyaretçi alanı/odası: İhtiyaca cevap verecek büyülükte giriş katındabulunur. 326

s) Yatakhane: Bu Yönergede belirlenen standartlara uygun büyüklükte ve en az 40 öğrencikontenjanına göre düzenlenir, yatakhane odalarından en az biri engelli erişimine uygun biçimdeolur. ş) Yemekhane: Öğrenci kontenjanına uygun büyüklükte, ihtiyaca cevap verecek şekildedüzenlenir. t) Yönetim memuru odası: En az 8 m2 büyüklükte olur. (2) Yurt binalarında giriş kapıları ve binanın tüm dış cephelerini görüntüleyen, yeterliçözünürlükte ve en az üç aylık kamera kaydını saklama özelliği bulunan görüntüleme sistemibulunur. Öğrenci pansiyonları MADDE 16- (1) Özel öğrenci pansiyonlarında bulunması gereken bölümler: a) Arşiv ve dosya odası: İsteğe bağlı ve ihtiyaca cevap verecek büyüklükte olur. b) Banyo: Ortaöğrenim ve yükseköğrenim yurtlarında her yatakhane odasında banyobulunabilir. Bulunmaması halinde katlarda en fazla 8 öğrenci için soyunma bölümü de olanbanyo bulunur. c) Belletici odası: ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci pansiyonlarında en az 8 m2büyüklükte olur. Birden çok belletici olduğunda her biri için 4 m2 daha ilave edilir. ç) Çamaşırhane ve ütü odası: Kurumda çamaşırların yıkanıp kurutulabileceği çamaşırhaneodası bulunur. Ütü yapılabilecek uygun ortam ve malzeme sağlanır. d) Çok amaçlı salon veya spor alanı: İsteğe bağlı olarak 20 m2 den az olmayacak şekildedüzenlenir. e) Diğer personel odası: İhtiyaca cevap verebilecek büyüklükte olur. f) Dinlenme Odası: Öğrencilerin sohbet edebilecekleri, sosyal etkinliklerdebulunabilecekleri ve televizyon seyredebilecekleri şekilde ve büyüklükte düzenlenir. g) Erzak deposu / ambar: Yemek hizmeti verilmesi halinde gıda maddelerinin uygunşartlarda korunacağı biçimde ve ihtiyaca cevap verecek büyüklükte düzenlenir. ğ) Çalışma odası: Bir veya birden çok sayıda çalışma odası olabilir. h) Güvenlik odası/alanı: Kurum girişinde veya dışında uygun bir yerde ve yeterlibüyüklükte olur. ı) Kantin/çay ocağı: İsteğe bağlı olup ihtiyaca cevap verecek büyüklükte, uygun fizikişartlara ve donanıma sahip olacak şekilde düzenlenir. i) Kütüphane: En az 20 m2 büyüklüğünde olur. Öğrencilerin ihtiyaçlarına ve seviyelerineuygun kitaplar, internet, bilgisayar ve yazıcı bulunur. j) Mescit/ibadethane: En az 10 m2 büyüklükte ve ibadet etmeye uygun, doğalhavalandırması ve aydınlatması sağlanmış olarak düzenlenir. Ayrıca, abdest almaya uygun biralan düzenlenir. k) Mutfak: Ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı pansiyonlarda ihtiyaca cevap verecekbüyüklükte olur ve saklama, servis araç gereçleri, temizlik araçları ile yerinde yemekyapılacaksa gerekli araç gereç bulunur. Yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı pansiyonlardamutfak; sadece kahvaltı verilecek şekilde veya kahvaltı verilecek ve hizmet alımı yoluyla teminedilen yemeğin servis edileceği şekilde ya da kahvaltı verilecek, kurumda yemek pişirilecek veservis edilecek şekilde düzenlenebilir. 327

l) Müdür yardımcısı odası: En az 10 m2 olur. Kontenjanı en az 150 öğrenci olankurumlarda zorunludur. m) Müdür odası: En az 10 m2 olur. n) Rehberlik odası: Ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı pansiyonlarda isteğe bağlı olarakdüzenlenir. o) Sağlık odası/revir: Ortaöğretim öğrencilerinin barındığı pansiyonlarda kontenjanabakılmaksızın, yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı pansiyonlarda ise kontenjanın 150 veüzerinde olması durumunda en az 10 m2 büyüklükte, içinde ilk yardım dolabı, portatif bir sedyeve istirahat etmek üzere hazırlanmış en az bir yatağın bulunduğu sağlık odası/revir düzenlenir. ö) Temizlik malzemeleri odası: Erzak odası ve mutfaktan bağımsız, kilitlenebilir bir odadüzenlenir. p) Tuvalet ve lavabolar: Yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı pansiyonlarınyatakhanelerinde tuvalet ve lavabo bulunması esastır. Bulunmaması halinde katlarda en fazla 8öğrenciye kadar bir tuvalet ve lavabo bulunur. Ortaöğrenim öğrencilerinin barındığıpansiyonların yatakhanelerinde tuvalet ve lavabo bulunmaz. Katlarda 8 öğrenciye kadar birtuvalet ve lavabo bulunur. Engelli öğrencilere barınma hizmeti verilen katlarda tuvalet, lavabove banyolardan en az bir tanesi engelli bireylerin kullanımına uygun şekilde düzenlenir. Erkekve kadın personel için her 10 personele kadar birer tuvalet ve lavabo ayrılır, engelli personelede uygun olarak düzenlenir. r) Veli görüşme/ziyaretçi alanı/odası: İhtiyaca cevap verecek büyülükte giriş katındabulunur. s) Yatakhane: Bu Yönergede belirlenen standartlara uygun büyüklükte ve öğrencikontenjanına göre düzenlenir, yatakhane odalarından en az biri engelli erişimine uygun biçimdedüzenlenir. ş) Yemekhane: Öğrenci kontenjanına uygun büyüklükte, ihtiyaca cevap verecek şekildedüzenlenir. t) Yönetim memuru odası: En az 8 m2 büyüklükte olur. (2) Öğrenci pansiyonlarında giriş kapıları ve binanın tüm cephelerini görüntüleyen, yeterliçözünürlükte ve en az üç aylık kamera kaydını saklama özelliği bulunan görüntüleme sistemibulunur. Öğrenci apartları MADDE 17- (1) Öğrenci apartları kurumunda bulunması gereken bölümler: a) Diğer personel odası: İhtiyaca cevap verebilecek büyüklükte olur. b) Güvenlik odası/alanı: Kurum girişinde veya dışında uygun bir yerde ve yeterlibüyüklükte olur. c) Müdür odası: En az 10 m2 olur. ç) Müdür yardımcısı odası: En az 10 m2 olur. Kontenjanı 150 öğrenci ve üzeri olankurumlarda zorunludur. d) Öğrenci apart dairesi: İçerisinde birden fazla bağımsız oda, mutfak, tuvalet, lavabo vebanyo bulunur. Bir apart dairesinde çamaşır makinesi, elektrikli süpürge, ütü, ütü masası,ayakkabılık, ayna ve perde; kontenjan sayısı kadar yatak, elbise dolabı, çalışma masası,sandalye, kitaplık ile çöp kovası bulunur. Apart dairenin mutfağında buzdolabı, bulaşık 328

makinesi, aspiratör, yemek pişirme, servis araç gereçleri, masa ve sandalye bulunur. İsteğebağlı olarak öğrencinin ihtiyacını karşılayacak diğer eşyalar da bulunabilir. e) Personel tuvalet ve lavaboları: Erkek ve kadın personel için her 10 personele kadar birertuvalet ve lavabo ayrılır, engelli personele de uygun olarak düzenlenir. f) Sağlık odası/revir: Kontenjanı 150 öğrencinin üzerinde olan apart dairelerinde en az 10m2 büyüklükte olur, içinde ilk yardım dolabı ve en az bir muayene masası bulunur. g) Temizlik malzemeleri odası: Erzak odası ve mutfaktan bağımsız, kilitlenebilir bir odadüzenlenir. ğ) Veli görüşme/ziyaretçi alanı/odası: İhtiyaca cevap verecek büyülükte ve giriş katındaolur. h) Yönetim memuru odası: En az 8 m2 büyüklükte olur. (2) Öğrenci apartları kurumunda; çok amaçlı salon veya spor salonu, kurum mutfağı,yemekhane, mescit/ibadethane, kantin/çay ocağı, arşiv ve dosya odası, kütüphane, çalışmaodası, çamaşırhane ve ütü odası, dinlenme odası isteğe bağlı olarak kurum tarafından ihtiyacıkarşılayacak büyüklükte bulunur. İsteğe bağlı olarak açılabilecek bu bölümlerde özel öğrenciyurtlarındaki ilgili standartlar aranır. (3) Öğrenci apart dairelerinde giriş kapıları, daire kapılarının açıldığı ortak alanı ve binanıntüm cephelerini görüntüleyen, yeterli çözünürlükte ve en az üç aylık kaydı saklama özelliğibulunan görüntüleme sistemi bulunur. (4) Öğrenci apart dairelerinden birinin tuvalet, lavabo ve banyosu engelli bireylerin dekullanımına uygun şekilde düzenlenir. Öğrenci stüdyo daireleri MADDE 18- (1) Öğrenci stüdyo daireleri kurumunda bulunması gereken bölümler: a) Diğer personel odası: İhtiyaca cevap verebilecek büyüklükte olur. b) Güvenlik odası/alanı: Kurumun güvenliğini sağlamaya yönelik ihtiyaca cevap verecekbüyüklükte olur. c) Müdür odası: En az 10 m2 olur. ç) Müdür yardımcısı odası: En az 10 m2 olur. Kontenjanı 150 öğrenci ve üzeri olankurumlarda zorunludur. d) Öğrenci stüdyo dairesi: Bir oda; odanın içinde en az 3,3 m2 mutfak alanı, yatak alanı,oda içinde kapıyla ayrılan banyo, tuvalet ve lavabodan oluşur. Dinlenme ve ders çalışma ortamıoda içerisinde yer alır. Öğrenci stüdyo dairesinde çamaşır makinesi, elektrikli süpürge,ayakkabılık, ütü, ütü masası, ayna ve perde; kontenjan sayısı kadar yatak, elbise dolabı, çalışmamasası, kitaplık, sandalye ile çöp kovası bulunur. Öğrenci stüdyo dairesinin mutfak alanındabuzdolabı, bulaşık makinesi, aspiratör, yemek pişirme, servis araç gereçleri, masa ve sandalyebulunur. İsteğe bağlı olarak öğrencinin ihtiyacını karşılayacak diğer eşyalar da bulunabilir. e) Personel tuvalet ve lavaboları: Erkek ve kadın personel için her 10 personele kadar birertuvalet ve lavabo ayrılır, engelli personele de uygun olarak düzenlenir. f) Sağlık odası/revir: Kontenjanı 50 öğrencinin üzerinde olan öğrenci stüdyo dairelerindeen az 10 m2 büyüklükte içinde ilk yardım dolabı ve en az bir muayene masası bulunur. g) Temizlik malzemeleri odası: Erzak odası ve mutfaktan bağımsız, kilitlenebilir bir odadüzenlenir. 329

ğ) Veli görüşme/ziyaretçi alanı/odası: İhtiyaca cevap verecek büyülükte giriş katındadüzenlenir. h) Yönetim memuru odası: En az 8 m2büyüklükte olur. (2) Öğrenci stüdyo daireleri kurumunda; çok amaçlı salon veya spor salonu, kurummutfağı, yemekhane, mescit/ibadethane, kantin/çay ocağı, arşiv ve dosya odası, kütüphane,çalışma odası, çamaşırhane ve ütü odası, dinlenme odası isteğe bağlı olarak kurum tarafındanihtiyaca cevap verecek büyüklükte bulunur. İsteğe bağlı olarak açılabilecek bu bölümlerde özelöğrenci yurtlarındaki ilgili standartlar aranır. (3) Öğrenci stüdyo dairelerinde giriş kapıları, daire kapılarının açıldığı ortak alanı vebinanın tüm cephelerini görüntüleyen, yeterli çözünürlükte ve en az üç aylık kaydı saklamaözelliği bulunan görüntüleme sistemi bulunur. (4) Öğrenci stüdyo dairelerinden birinin tuvalet, lavabo ve banyosu engelli bireylerin dekullanımına uygun şekilde düzenlenir. Diğer hususlar MADDE 19- (1) Öğrenci yurt ve pansiyonlarının mescit/ibadethane, kütüphane vedinlenme odaları dışında kalan bölümlerinin zemininde halı ve benzeri kaplama malzemelerikullanılamaz. Ancak oda içlerinde ve koridorlarda ses yalıtımı sağlayan yolluk türü malzemekullanılabilir. (2) Kurum binası ya da binalarının bahçeli olması durumunda, bahçe duvarla çevrilir. (3) Öğrenci apartları ve öğrenci stüdyo daireleri kurumlarında dairelerde kullanılanelektrik, su, doğal gaz gibi hizmetlerin bedeli, hizmet sunum taahhütnamesinde belirtilmekkaydıyla öğrenci veya kurum tarafından karşılanır. (4) Öğrenci yurt ve pansiyonlarında öğrencilerin valizlerini koymak amacıyla valiz odasıkurum yönetimince düzenlenebilir. (5) Öğrenci yurtlarında ve ortaöğretim öğrencilerinin barındığı pansiyonlarda jeneratörbulunması zorunludur. (6) Rahatsızlığı nedeniyle yatakhane dışında istirahat etmesi gereken öğrencinin,bulunması halinde sağlık odası/revirde istirahat etmesi için gerekli imkânlar sağlanır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Kurum Çalışma Usul ve Esasları Yatakhane/yatak alanı kullanım esasları MADDE 20- (1) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu, ortaöğrenim ile yükseköğrenimöğrencilerine barınma hizmeti veren yurt ve pansiyon yatakhanelerinde: a) Her öğrenci için yatak, çarşaf, nevresim ve kılıflı yastıklar, iklim şartlarına göre pike vebattaniye, bir kilitlenebilir elbise dolabı; ayrıca kitaplık, çöp kovası, perde bulundurulur. b) Yatak, dolap, kitaplık ve ortamın tertip ve düzeni, hizmet sunum taahhütnamesindebelirtildiği şekilde sağlanır. c) Yatakhanelerde kurumun ilan ettiği yatma saati esas alınır. Bu saatten sonrayatakhanelerde uyuyanların rahatsız edilmemesine dikkat edilir. 330

ç) Yatakhanelerde elektrik ocağı, gaz ocağı, elektrikli su ısıtıcısı, çay ve kahve makinesi,ısıtma cihazı ve benzeri cihazlar kullanılmaz ve elektrik tesisatına ilâveler yapılmaz. d) Yataklar, tek kişilik ve barınan öğrencilerin yaş grubuna uygun olur. e) Yatakhane girişine öğrencilerin fotoğraflı bilgilerinin de yer aldığı yatak planı ve elbisedolaplarına fotoğraflı isimlikler asılır. (2) Öğrenci stüdyo daireleri ve öğrenci apartları yatak alanlarında: a) Öğrenci stüdyo dairesi ve öğrenci apart dairesinin odalarında her öğrenci için bir yatak,çarşaf, nevresim ve kılıflı yastıklar, iklim şartlarına göre yeterli sayıda pike ve battaniye, birkilitlenebilir elbise dolabı, kitaplık, masa, sandalye; çöp kovası, perde bulundurulur. b) Apart ve stüdyo dairesinde bulunan öğrencilerin elbise dolaplarına fotoğraflı isimliklerasılır. Yemek hizmeti MADDE 21- (1) Barınma hizmeti veren kurumlarda öğrencilerin beslenmesine ilişkinolarak aşağıdaki hususlar uygulanır: a) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu öğrencilerinin barındığı yurtlarda kahvaltı, öğle yemeğive akşam yemeği; ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci yurt ve pansiyonlarında haftaiçi kahvaltı ve akşam yemeği, hafta sonu ile tatil günlerinde kahvaltı, öğle ve akşam yemeğibarınma ücretine dâhil olarak verilir. b) Yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı yurtlarda hafta içi ve hafta sonu kahvaltı,akşam yemeği barınma ücretine dâhil edilerek verilir, öğle yemeği ise hizmet sunumtaahhütnamesinde belirtilmek kaydıyla barınma ücretine dâhil edilerek verilebilir. c) Yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı pansiyonlarda, kahvaltı barınma ücretine dâhiledilerek verilir, öğle ve akşam yemeği ise isteğe bağlı olarak hizmet sunum taahhütnamesindebelirtilmek kaydıyla verilebilir. ç) Öğrenci apartları ve öğrenci stüdyo dairelerinde, öğrencinin talebi ve kurum mutfağı veyemekhane şartlarının uygun olması durumunda hafta içi ve hafta sonu kahvaltı, öğle ve akşamyemeği hizmet sunum taahhütnamesinde belirlenmek kaydıyla barınma ücretine dâhil edilerekverilebilir. (2) Kurumlarda verilen beslenme hizmetleri ilgili olarak aşağıdaki hususlara dikkat edilir: a) Kurumlarda kantin hizmeti veriliyorsa, satılacak gıdalarla ilgili Bakanlığa bağlı okulkantinlerine ilişkin mevzuat hükümleri uygulanır. b) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ile ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı kurumlarda herkatta yeterli miktarda içme suyu imkânı sağlanır. Temizlik hizmetleri MADDE 22- (1) Kurumlarda temizlik hizmetinin verilmesinde aşağıdaki hususlara dikkatedilir: a) Kurumlarda; öğrenci sayısı, binanın fiziki durumu ve diğer donanımları dikkate alınaraktemizlik hizmeti için yeterli sayıda hijyen eğitimi sertifikası olan personel görevlendirilir.Temizlik ile ilgili hizmetler hizmet satın alınarak yürütülebilir. Bu takdirde sözleşme yapılankuruluş, kurum yönetimine karşı sorumludur. 331

b) Öğrenci yurt ve pansiyonlarında bütün ortak alanlar kurum yönetimince hizmet sunumtaahhütnamesinde belirlenen sıklıkta temizlenir. Tuvalet, lavabo ve banyolar günlük olaraktemizlenir. c) Öğrenci apart ve stüdyo dairelerinde, daire dışındaki ortak alanlar kurum tarafındantemizlenir; daire içindeki alanlar hizmet sunum taahhütnamesinde belirtildiği şekildetemizlenir. ç) Kurumlarda temizlik hizmeti görevlileri, günlük olarak oda ve ortak alanlardaki çöpkovalarını temizler. (2) Yatak temizliği ve çamaşır yıkama hizmeti verilirken dikkat edilecek hususlar: a) Kurumlarda yatak çarşafları, yastık ve battaniye/yorgan kılıfları hizmet sunumtaahhütnamesinde belirtildiği sıklıkta temizleriyle değiştirilir. b) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu öğrencilerinin barındığı yurtlarda öğrenci çamaşırlarıhaftada en az bir defa barınma hizmeti ücretine dâhil olarak yıkanır, kurutulur ve ütülenir.Ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci yurt ve pansiyonlarında öğrenci çamaşırlarıhaftada en az bir defa barınma hizmeti ücretine dâhil olarak yıkanır, kurutulur, ütü için uygunortam sağlanır. c) Yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı kurumlarda haftada bir, hizmet sunumtaahhütnamesinde belirtildiği şekilde öğrenci çamaşırları barınma hizmetine dâhil olarak ya daücretle yıkanır, kurutulur ve ütülenir. Kurum tarafından bu hizmet sunulmadığı takdirdeöğrencilerin kullanımı için ihtiyaca cevap verecek özellikte çamaşır makinesi ve kurutmamakineleri temin edilir, ücretsiz kullandırılır. Ütü hizmeti kurum tarafından ücretli/ücretsizolarak ütü odasında verilir veya öğrencilerin ütü yapmaları için uygun ortam ücretsiz sağlanır. (3) Birden çok öğrencinin barındığı yatakhanelerde, daire ve bağımsız bölümlerde ortakkullanılan lavabolarda sıvı/köpük sabunluk bulundurulur. Isınma ve iklimlendirme MADDE 23- (1) Kurumun bütün kapalı bölümleri kış mevsiminde 22 °C (+/- 2 °C) olacakşekilde kurumun açılışında belirtilen usulde ısıtılır. Kurumun ısınma ve iklimlendirme türüneilaveler ya da değişiklikler yapılacaksa bunun için Yönetmeliğin ilgili hükümleri uygulanır.Hizmet sunum taahhütnamesinde iklimlendirme belirtilmişse bu hizmet verilir. Öğrencilerin çalışma ortamları MADDE 24- (1) Kurumlarda çalışma odalarının kullanımında aşağıdaki hususlara dikkatedilir: a) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ile ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci yurt vepansiyonlarında çalışma odalarında öğrencilerin aynı anda ders çalışabileceği fiziki yeterlilik,aydınlatma, havalandırma ve ısınma sağlanır. b) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ile ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı kurumlardaçalışma odalarında tertip, düzen ve sükûnet belleticiler tarafından sağlanır. Kurum tarafındanbelirlenen ve kurum ilan panosunda duyurulan çalışma saatlerinde belleticiler tarafındanöğrencilerin yoklaması alınarak çalışma odalarında bulunmaları sağlanır. Öğrencilerin dersçalışma durumları, okula ait ders başarıları ve gelişim durumları belletici ve varsa rehberöğretmen tarafından takip edilir. 332

c) Yükseköğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci yurt ve pansiyonlarında çalışma odalarıve kütüphanede öğrencilerin ders çalışabileceği fiziki yeterlilik, aydınlatma, havalandırma veısınma sağlanır. Sosyal, sanatsal, kültürel ve sportif faaliyetler MADDE 25- (1) Kurumlar yıllık iş takvimine ilişkin aşağıdaki hususlara dikkat ederler: a) Öğrencilerin kişisel, sosyal, sanatsal, kültürel ve sportif gelişimine katkı sağlamakamacıyla seminer, açıkoturum, konferans, gezi, spor müsabakaları, sergi, sanat çalışmaları vebenzeri faaliyetler planlanarak iş takviminde belirtilir ve ilan panolarında duyurulur. b) Spor odası/salonunun kullanımı için sorumlu personel istihdam edilebilir. Bu alanınkullanım usul ve esasları kurumda ilan panosunda veya spor salonunun girişinde duyurulur. c) Kurumda televizyon salonu, konferans/toplantı salonu, spor alanları, yüzme havuzu,hamam/sauna gibi bölümler isteğe bağlı olarak açılabilir. ç) Gezi ve benzeri etkinlikler için ücret alınacaksa faaliyet öncesi belirlenir ve duyurulur. d) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ile ortaöğrenim öğrencilerine yönelik kurum dışındayapılacak faaliyetlere katılım için faaliyetlerden önce telefon, sms, e-posta gibi iletişimaraçlarıyla veli bilgilendirilir. Ayrıca kurumun bağlı olduğu millî eğitim müdürlüğüne de bilgiverilir. Güvenlik hizmetleri MADDE 26- (1) Kurumda barınan öğrenciler ve kurum çalışanları için güvenlikkonusunda aşağıdaki hususlara dikkat edilir: a) Öğrencilerin hafta içi ve hafta sonu kuruma giriş ve çıkış saatleri kurum yönetimitarafından belirlenir ve kurumun ilan panosunda duyurulur. Bu husus hizmet sunumtaahhütnamesinde de yer alır. b) Kuruma yabancıların girmesine izin verilmez. Ziyaretçiler, yönetimin ve ayrıcaortaokul/imam-hatip ortaokulu ile ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci yurt vepansiyonlarında velisinin izni doğrultusunda öğrenciyle görüştürülür. c) Giriş ve çıkışlarda kartlı geçiş, imza ve benzeri yöntemlerle kontroller yapılır. Kayıtlargünlük olarak tutulur. Öğrencilerin yoklamaları kontrol edilir. Devamsızlık yapan ya da girişçıkış saatlerine uymayan öğrencilere Yönetmeliğin ilgili hükümleri uygulanır. ç) Kurumun yangın merdivenlerinin çıkış kapıları, ilgili mevzuata uygun olarak dışardanaçılamayan içeriden kolaylıkla açılabilecek şekilde ve herhangi bir nedenle açıldığında sesli veışıklı uyarı verecek özellikte olur. d) Jeneratör bulunmayan kurumlarda elektrikler kesildiğinde koridor ve merdivenlerin enaz 60 dakika aydınlanmasını sağlayacak aydınlatma sistemleri bulundurulur. e) Kurumlarda 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümleridoğrultusunda gerekli tedbirler alınır. Sağlık hizmeti MADDE 27- (1) Kurumlarda sağlıkla ilgili konularda aşağıdaki hususlara dikkat edilir: 333

a) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ile ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı öğrenci yurt vepansiyonlarında öğrencinin kullandığı ilaçlar revirde uygun şartlarda saklanır. Öğrenci, varsasağlık personeli veya kurum yönetiminin kontrolünde ilaçlarını kullanır. b) Kurum binalarında yılda en az bir kez böcek ve haşerelere karşı ilaçlama yapılır. c) Kuruma kayıt sırasında öğrencilerden sağlık raporu getirmesi istenir; öğrencinin varsasağlık sorunu, özel beslenme ve alerjik durumlarıyla ilgili bilgiler hizmet sunumtaahhütnamesine işlenir. ç) Bakanlıkların konuya ilişkin talimatları doğrultusunda diğer tedbirler alınır. İletişim ve evrak hizmetleri MADDE 28- (1) Kurumda öğrencilerin iletişim ve evrak işlerini rahatça yapabilecekleriimkânlar aşağıdaki hususlar dikkate alınarak gerçekleştirilir: a) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu öğrencilerinin barındığı yurtlarda zorunlu, diğerkurumlarda isteğe bağlı olarak öğrencilerin kullanımına tahsis edilmiş sabit telefon/telefonlarbulundurulur. b) Kütüphanede kablolu/kablosuz internet ve bilgisayar, yazıcı ve fotokopi hizmeti hizmetsunum taahhütnamesinde belirlendiği şekilde verilebilir. c) Öğrencilerin barındığı daire ve yatakhanelerde kablolu ya da kablosuz internet hizmetiverilebilir. İnternet hizmeti sunumu taahhüt edilmişse hızı ve limiti, hizmet sunumtaahhütnamesinde belirtilir. ç) Öğrenci yurt ve pansiyonlarında zorunlu, diğer kurumlarda ise isteğe bağlı olarak ortakalanlarda duyulabilecek anons sistemi yer alır. İş ve çalışma takvimi MADDE 29- (1) Kurumlar, yıl içinde yapacakları faaliyetleri aşağıdaki şekilde iş veçalışma takvimine alarak; a) Kurumun vereceği barınma hizmetinin başlangıç ve bitiş tarihlerini, b) Yıl içinde yapılacak sosyal, kültürel ve sportif faaliyetleri, c) e-Yurt modülünde takvime bağlı yapılacak işleri, ç) Kurum personeline ilişkin iş ve işlemleri, d) Kurum binasında yapılacak periyodik kontrol, bakım ve onarım tarihlerini, e) Kurum tanıtımı ve acil durum tahliye tatbikatını, f) Aylık yemek tabelasının düzenlenme tarihlerini, g) Nöbet hizmetlerini ğ) Barınma hizmeti ücretinin ilan tarihini, planlar. BEŞİNCİ BÖLÜM Kurum Personelinin Görevleri Yönetici ve personelin görevleri MADDE 30- (1) Müdürün görevleri: a) Kurumu ilgili mevzuata uygun olarak yönetmek. 334

b) İlgili mevzuata uygun olarak kuruma öğrenci kabul etmek ve bunlarla ilgili kayıtlarıntutulmasını, belgelerin saklanmasını; öğrenci, personel ve kuruma ait bilgilerin e-Yurtmodülüne işlenmesini sağlamak. c) Kurum personeli arasında iş bölümü yapmak ve çalışmalarını denetlemek. ç) İlgili makamlara kurum hakkında istenen bilgilerin ve belgelerin doğru bir şekilde vezamanında gönderilmesini sağlamak. d) Kurumda kayıtlı olmayanların barındırılmasını önlemek. e) Hizmet satın alınması suretiyle sürdürülen görevlerin sözleşmelerine ve amaçlarınauygun şekilde yürütülmesini sağlamak. f) Kurum ücretleri ile depozitoların zamanında tahsilini ve gerektiğinde iadesini sağlamak. g) Kurumdaki kitaplıklar ile kütüphanenin ve internetin amacına uygun hizmet vermesinisağlamak. ğ) Kurumda sağlıkla ilgili hizmetlerin uygun şekilde yürümesini ve bu konuda gereklikayıtların tutulmasını sağlamak. h) Kurum binasının, tesislerinin ve malzemesinin bakım, onarım, kontrol ve temizliğininyapılmasını sağlamak. ı) Personelin moral motivasyonunu sağlayıcı tedbirler almak. i) Kurumun, yatakhane, yemekhane ve diğer hizmet yerlerinin açılış ve kapanış saatlerinitespit etmek ve bunların ilgililere duyurulmasını sağlamak. j) Yangından korunma, sivil savunma ve koruyucu güvenlikle ilgili görevlendirmeleriyaparak gerekli tedbirleri almak ve bu husustaki talimat ve usulleri uygulamak. k) Kurumda disiplin işleri ile ilgili görevlerin yürütülmesini sağlamak. l) e-Yurt modülünde kurumu ile ilgili bölümlere gerekli bilgileri kaydetmek. m) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerinin yerine getirilmesinisağlamak. n) Gıda güvenliği ve hijyen konusunda gerekli tedbirleri almak, ilgili personelin hijyeneğitimi almasını sağlamak. o) Yıllık izinli veya hastalık izinli olduğu günlerde yerine varsa müdür yardımcısını yoksaen az yükseköğrenim mezunu olan yönetim memurunu vekil olarak belirleyip ilgili millî eğitimmüdürlüğüne bildirmek. ö) Bakanlık ve valilik/kaymakamlıkça düzenlenen hizmet içi eğitim, seminer, toplantılarakatılmak. p) Öğrencilerin evci çıkma ve izin işlemlerini yürütmek. r) Aylık yemek ve nöbet listesini hazırlamak/hazırlanmasını sağlamak. s) Kurumun çalışma esaslarını, sosyal, sanatsal, kültürel, sportif faaliyetlerini yıllık iştakvimiyle belirlemek ve bir örneğini ilgili millî eğitim müdürlüğüne vermek. ş) Kurucu/kurucu temsilcisiyle birlikte “hizmet sunum taahhütnamesini” hazırlamak, kayıtsırasında öğrenci/veliyle birlikte imzalamak. t) Ayrıntılı ücret tarifesi ile yapabilecek indirim ve indirim sebeplerini, taksit durumunu,depozito alınacaksa miktarını ve iade şartlarını, diğer ücretlerin iade şartlarını ilgili millî eğitimmüdürlüğüne bildirmek, e-Yurt modülüne girmek, ayrıca kurumun panosunda ve varsa internetsitesinde ilan etmek. 335

u) Kurumda görevlendirilecek personelin görevlendirme tekliflerini hazırlamak ve valiliğesunmak. (2) Müdür yardımcısının görevleri: a) Kurum hizmetlerinin ve yönetiminin yürütülmesinde müdüre yardımcı olmak. b) Kurumda yapılacak iş ve faaliyetlerin iş takviminde belirtildiği zamanda yapılmasınısağlamak. c) Kuruma gelen ziyaretçilerle ilgili iş ve işleyişi yönetmek, ziyaretçilerle ilgilenmek. ç) İlgililerin haberi olmaksızın kuruma ait eşyanın kurum dışına çıkarılmasını önlemek. d) Kurum nöbet defterine nöbeti ile ilgili hususları yazmak. e) Kurumla ilgili bilgileri e-Yurt modülünde yetkili olduğu alanlara işlemek. f) Banyo, çamaşırhane, mutfak, yemekhane, yatakhane, tuvalet ve lavabolar ile diğeralanların temiz ve tertipli tutulması için iş ve işlemleri yönetmek. g) Öğrencilerin kayıt işlemlerini yapmak. ğ) Yemek numunelerini mevzuata uygun olarak saklanmasını sağlamak. h) Müdürün olmadığı zamanlarda müdüre vekâlet etmek. ı) Müdürün vereceği kurumla ilgili diğer görevleri yapmak. (3) Yönetim memurunun görevleri: a) Kurumların kayıt kabul, devam-devamsızlık, alım-satım, teslim alma, işletmeye ilişkiniş ve işlemler ile nöbet saatlerinde yönetici adına kurum yönetimini üstlenmek. b) Kurum ücretlerini ve depozitoları zamanında tahsil etmek ve bu konuda gerekli işlemleriyapmak. c) Kuruma gelen ziyaretçilerle ilgilenmek. ç) İlgililerin haberi olmaksızın kuruma ait eşyanın kurum dışına çıkarılmasını önlemek. d) Kurum nöbet defterine nöbeti ile ilgili hususları yazmak. e) Günlük yiyeceklerin tartılarak erzak deposundan tabelaya göre çıkarılmasında vedışardan gelen yiyeceklerin muayenesinde hazır bulunmak. f) Yazıları hazırlamak, dosyalamak ve arşiv işlerini yürütmek. g) Kuruma öğrencilerin günlük devam durumuna ilişkin kayıtları öğrenci yoklamadefterine işlemek ya da dijital kayıtların çıktılarını öğrenci yoklama defterine yapıştırmak. ğ) Kat görevlisi, aşçı, aşçı yardımcısı, kaloriferci ve diğer personelin çalışmalarınıdüzenlemek ve takip etmek. h) Kurumla ilgili bilgileri e-Yurt modülünde yetkili olduğu alanlara işlemek. ı) Banyo, çamaşırhane, mutfak, yemekhane, yatakhane, tuvalet ve lavabolar ile diğeralanların temiz ve tertipli tutulması için iş ve işlemleri yönetmek. i) Yükseköğrenim mezunu olması kaydıyla, yıllık izin ve hastalık iznine ayrılan müdürevekâlet etmek. j) Müdür/müdür yardımcısı tarafından verilen diğer görevleri yürütmek. (4) Belleticinin görevleri: a) Kurumda ders çalışma faaliyetlerinin, zamanında ve verimli olarak yürütülmesinisağlamak, çalışma odalarında çalışma saatlerinde yoklama yapmak. b) Yemekhane ve yatakhanelerde öğrencilere rehberlik ederek düzenli bir şekilde yemekyemelerini ve yatıp kalkmalarını sağlamak. 336

c) Öğrencilerin temizlik hizmetlerinden zamanında ve düzenli olarak faydalanmasınısağlamak. ç) Hastalanan öğrencilerin durumunu yöneticilere bildirmek. d) Disipline ilişkin olayları yurt müdürüne zamanında bildirmek. e) Gerektiğinde verilen nöbet görevini yapmak. f) Göreviyle ilgili müdür/müdür yardımcısını vereceği diğer işleri yapmak. (5) Rehber öğretmeninin görevleri: a) Kurumun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programını öğrencilerinihtiyaçlarına göre hazırlamak. b) Bireysel rehberlik çalışmaları için öğrencilere yönelik olarak bireyi tanıma etkinlikleriniyürütmek. c) Bireysel rehberlik hizmetleri kapsamında formasyonu uygunsa psikolojik danışmayapmak. ç) Kurumda özel eğitim gerektiren öğrencilere ve ailelerine gerekli rehberlik ve psikolojikdanışma hizmetlerini vermek. d) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine ilişkin öğrenci gelişim dosyalarını vediğer gerekli kayıtları tutmak, ilgili yazışmaları hazırlamak ve istenen raporları düzenlemek. e) Ailelere, öğrencilere ve gerektiğinde diğer personele yönelik hizmet alanına uyguntoplantı, konferans ve panel gibi etkinlikler düzenlemek. f) Öğrencinin okulundaki rehberlik servisiyle iletişime geçerek gelişimini takip etmek. g) Ders yılı sonunda bu alanda yapılan çalışmaları değerlendirmek, sonuçlarını ve gereklibilgileri içeren bir rapor hazırlamak. (6) Revir/sağlık personelinin görevleri: a) Revirde gerekli ecza ve ilaçların bulunmasını sağlamak. b) Yemekhane, yatakhane, banyo, çamaşırhane ve kurumun diğer kısımlarını sağlıkbakımından sık sık kontrol ederek gerekli gördüğü tedbirlerin alınmasını yönetime bildirmek. c) Müdürün emirlerine uygun olarak revire ait işleri, hasta bakımı, ilaçların verilmesi,enjeksiyonların yapılması, revirdeki hastaların beslenme ve öğrencilerin sağlık belgelerinindüzenlenmesi ile ilgili işleri yapmak. ç) Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ile ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı kurumlardayılda bir defa öğrencilerin boy ve ağırlıklarını ölçerek dosyalarındaki sağlık sayfalarınayazılmasını sağlamak. d) Göreviyle ilgili müdür/müdür yardımcısını vereceği diğer işleri yapmak. (7) Aşçının görevleri: a) Günlük yemek tabelasına göre, kendisine teslim edilen besin maddelerini en iyi şekildepişirip yemeği hazırlamak, kalitesini ve görüntüsünü bozmadan dağıtımını sağlamak. b) Teslim aldığı besin maddelerinin bozulmayacak şekilde saklanması ve eksiksiz olarakhazırlanması, tamamen yerinde sarfını ve ziyan edilmemesini sağlamak. c) Mutfakta kullanılan araç ve gereçlerin daima hijyen kurallarına göre temiz bulunmasınadikkat etmek, mutfağın genel temizlik ve çalışma disiplinini sağlamak. ç) Yemek numunelerini mevzuata uygun olarak saklamak. d) Kurum idarecilerinin verecekleri kurum ile ilgili diğer işleri yapmak. (8) Aşçı yardımcısının görevleri: 337

a) Aşçı bulunmadığı zaman onun görevlerini yapmak. b) Aşçının vermiş olduğu mutfak ve yemekhane ile ilgili diğer görevleri yapmak. c) Kurum idarecilerinin verecekleri kurum ile ilgili diğer işleri yapmak. (9) Diğer personelin görevleri: a) Yemekhane, yatakhane ve idarece görev verilen kurumun diğer bölümleri ile eşyalarınıntemizliğini yapmak. b) Kuruma gelen çeşitli malzeme, araç, gereç ve eşyaları gerekli yerlere taşımak veyerleştirmek. c) Posta ve evrak dağıtım işini kurum içinde ve dışında yürütmek. ç) Gerektiğinde mutfak işlerine idarenin izniyle yardımcı olmak. d) Kurum bahçesinin temizlik, bakım ve diğer hizmetlerini yapmak. e) Kurum idarecilerinin verecekleri kurum ile ilgili diğer işleri yapmak. Mevcut Kurumlar GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığa bağlı olarakfaaliyette bulunan özel öğrenci yurtlarının, mevcut binalarında, yurt tür ve seviyeleri arasındave kontenjanlarında değişiklik yapmaları hâlinde pencere alanı, koridor genişliği, merdivengenişliği ve tavan yüksekliğine ilişkin olarak bu Yönergede belirlenen şartlar aranmaz. Ancakbinasında 2,5 metreden daha az tavan yüksekliği olan yerlerde yatakhane, çalışma odaları,kütüphane, çok amaçlı salon, yemekhane, kantin, dinlenme odası, spor alanı ve yönetimbirimleri oluşturulamaz. (2) Anayasanın 121 inci maddesi ile 25/10/1983 tarihli ve 2935 Sayılı Olağanüstü HalKanunun 4 üncü maddesine göre yayımlanan Kanun Hükmünde Kararnameler doğrultusundakapatılan özel öğrenci yurtlarının Hazineye veya Vakıflar Genel Müdürlüğüne devredilenbinalarında, Bakanlar Kurulunca kamu yararına çalıştığına karar verilen vakıf veya derneklertarafından özel öğrenci yurdu açılmak istenmesi halinde, ilgili Kanun HükmündeKararnamenin yayımlandığı veya ilgili Kanun Hükmünde Kararnameye uygun olarak kapatmakararının alındığı tarihte yürürlükte bulunan, Yönetmeliğin 47 nci maddesiyle mülgaYönetmelik hükümlerinden Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümlerine göre açılış işlemleriyapılır. Bu yurtlar hakkında da birinci fıkra hükümleri ile Yönetmeliğin geçici maddehükümleri uygulanır. (3) Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten üç ay öncesine kadar kurum açmabaşvurusunda bulunan kurumlar ile en geç bir yıl öncesine kadar özel öğrenci yurdu yapmaküzere yapı ruhsatı alan kurumların bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki ayiçinde özel öğrenci yurdu olarak açılış başvurularında Yönetmeliğin 47 nci maddesiyle mülgaYönetmelik hükümlerinden Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümlerine göre açılış işlemleriyapılır. Bu yurtlar hakkında da birinci fıkra hükümleri ile Yönetmeliğin geçici maddehükümleri uygulanır.YürürlükMADDE 31- (1) Bu Yönerge onay tarihinden itibaren yürürlüğe girer.Yürütme 338

MADDE 32- (1) Bu Yönerge hükümlerini Millî Eğitim Bakanı yürütür. Ek-2 ÖZEL ÖĞRENCİ BARINMA HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretimkurumları ile yükseköğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilere öğrenim dönemlerindebarınma hizmetleri sunmak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından öğrenci yurdu, öğrencipansiyonu, öğrenci apartları ve öğrenci stüdyo daireleri açılmasına, işletilmesine ve bunlarındenetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik; Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmi okullara ait yurtve pansiyonlar, 16/8/1961 tarihli ve 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu 339

Kanununa göre açılan ve işletilen yurtlar, 22/6/1965 tarihli ve 633 sayılı Diyanet İşleriBaşkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanuna göre açılan yurt ve pansiyonlar ile21/5/1986 tarihli ve 3289 sayılı Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri HakkındaKanuna göre açılan ve işletilen sporcu eğitim ve olimpik hazırlık merkezleri, bağımsız sporfederasyonları tarafından açılan ve işletilen kamp merkezleri hariç olmak üzere, ortaokul,imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumları ile yükseköğretime devam eden öğrencilerebarınma hizmetlerini sunmak amacıyla açılan ve işletilen öğrenci yurdu, öğrenci pansiyonu,öğrenci apartları ve öğrenci stüdyo dairelerine ilişkin iş ve işlemler ile bu kurumlarda barınmahizmeti alan öğrencilere ilişkin disiplin iş ve işlemlerini kapsar. Tanımlar MADDE 3- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını, b) Barınma hizmeti: Öğrencilerin öğrenim dönemi boyunca konaklaması, beslenme vesosyal ihtiyaçlarının karşılanması ve eğitim hazırlıklarını yapmasını sağlayıcı hizmetleri, c) Belletici: Ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumları öğrencilerinebarınma hizmeti veren kurumlarda, öğrencilerin ders çalıştığı ve ödevlerini yaptığı etüt odalarıile yemekhane ve yatakhanelerde düzeni sağlayan en az yükseköğretim mezunu görevliyi, ç) Ders yılı: Derslerin başladığı tarihten kesildiği tarihe kadar geçen süreyi, d) e-Yurt modülü: Kurumların bilgilerinin elektronik ortamda kullanım esasına bağlıolarak tutulduğu ve Bakanlıkça yönetilen bilgisayar yazılımını, e) Kurucu: Kurumun sahibi olan ve adına kurum açma izin belgesi ve işyeri açma veçalışma ruhsatı düzenlenen gerçek veya tüzel kişileri, f) Kurucu temsilcisi: Tüzel kişilik adına yetkili gerçek kişiyi, g) Kurum: Bu Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren öğrenci yurdu, öğrencipansiyonu, öğrenci apartları ve öğrenci stüdyo dairelerini, ğ) Kurum kontenjanı: Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun olarak kurumdabarınabilecek en fazla öğrenci sayısını, h) Kurum yönetimi: Müdür, müdür yardımcısı ve yönetim memurunu, ı) Öğrenci apartları: Yükseköğrenim öğrencilerine barınma hizmeti vermek amacıylaaçılmış, bağımsız girişi bulunan bir veya etrafı ihata duvarıyla çevrili ortak bir taşınmazınüzerinde tamamı kuruma ait birden fazla binadan oluşan ve bağımsız her dairesinde birdenfazla odası bulunan kurumu, i) Öğrenci pansiyonu: Ortaöğretim kurumları ve yükseköğrenim öğrencileri içinbağımsız bir bina veya etrafı ihata duvarıyla çevrili ortak bir taşınmazın üzerinde tamamıkuruma ait birden fazla binadan oluşan en az bir ay olmak üzere barınma hizmetlerininsunulduğu kurumu, j) Öğrenci stüdyo daireleri: Yükseköğrenim öğrencilerine barınma hizmeti vermekamacıyla bir ana taşınmazın 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa görebağımsız bölümlerinde öğrencilerin barındığı ve bazı hizmetlerin ortak sunulabildiği kurumu, k) Öğrenci yurdu: Bir binadan veya etrafı ihata duvarıyla çevrili ortak bir taşınmazınüzerinde tamamı kuruma ait birden fazla binadan oluşan, yatakhaneleri, ortak kullanım alanlarıbulunan ve toplu hizmetlerin sunulduğu kurumu, l) Öğretim yılı: Ders yılının başladığı tarihten itibaren ertesi ders yılının başladığı tarihekadar geçen süreyi, m) Veli: Öğrencinin annesini, babasını veya kanuni sorumluluğunu üstlenmiş kişiyi, n) Yönetici: Kurumları yönetmek üzere görevlendirilen müdür ile müdür yardımcısını, o) Yönetim memuru: Kurumların kayıt kabul, devam, devamsızlık, alım, satım, teslimalma ve işletmeye ilişkin diğer iş ve işlemler ile nöbet saatlerinde yönetici adına kurum 340

yönetimini üstlenen, müdür ve müdür yardımcısının bulunmadığı durumlarda müdüre vekaleteden ve yönetici tarafından verilen diğer görevleri yürüten personeli, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Kurum Açma ve Kapatma, Kurucu, Kurucu Temsilcisi, Kurum Binaları ile Kurumun Devri ve Nakli Kurum açma, kurucu ve kurucu temsilcisi MADDE 4- (1) Kurumların, kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatlarıBakanlık tarafından verilir. Kamu tüzel kişileri tarafından açılan kurumlara kurum açma izniverilebilmesi için kamu tüzel kişiliğinin mevzuatına uygun karar veya onaylarının bulunmasıgerekir. (2) Kurucu ve kurucu temsilcisinin en az lisans mezunu olması şarttır. (3) Kurum açacak veya devralacak kurucu, kurucu tüzel kişilik ise yönetim organlarınınüyeleri ve kurucu temsilcisi hakkında; 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç GelirlerininAklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunda veya 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk CezaKanununun İkinci Kitap İkinci Kısmının Altıncı Bölümünde düzenlenen suçlar ile aynı KitabınDördüncü Kısmının Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı, Yedinci ve Sekizinci Bölümlerindedüzenlenen suçlardan dolayı adli veya idari soruşturma bulunması halinde bu soruşturmanınkovuşturmaya yer olmadığına kesin olarak karar verilmesi suretiyle sonuçlandırılması ya dakovuşturma sonucunda mahkumiyet kararı verilmemesi veya terör örgütlerine ya da MilliGüvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı,oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyetiya da iltisakı yahut bunlarla irtibatı olmaması durumunda kurum açma izni ile işyeri açma veçalışma ruhsatı düzenlenir. (4) Gerçek kişi kurucu ve kurucu temsilcisi yetkilerini başka bir kişiye devredemez,yetkilerini kullanmak üzere vekil tayin edemez. Bir kurucu temsilcisi birden fazla kurucuyutemsil edemez. (5) Kurum açmak isteyenler ek-1’de yer alan özel öğrenci barınma hizmetleri kurumuaçacaklar için başvuru formu ve Bakanlıkça belirlenen belgelerle birlikte il veya ilçe millîeğitim müdürlüğüne müracaat ederler. (6) Yabancı uyruklu gerçek veya tüzel kişiler, kendileri veya Türk vatandaşlarıylaortaklık yaparak 5/6/2003 tarihli ve 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunuçerçevesinde ilgili bakanlık ve kurumların görüşleri üzerine Bakanlığın izni ile sadece kendiuyruklarındaki yükseköğrenim öğrencilerine yönelik öğrenci yurdu veya pansiyonu açabilirler.Yabancı uyruklu kurucu ve kurucu temsilcileri Bakanlıkça belirlenen belgelerle birliktepasaport, lisans diploması veya diploma yerine geçen belgenin Türkçe tercümesi ve aslınınnoter onaylı örneği ile müracaat eder. Bakanlıkça ve valilikçe yapılacak işlemler MADDE 5- (1) Kurum açmak üzere yapılan müracaatın; bu Yönetmelikte belirtilenşartlar ile kurum açılacak binanın ve bölümlerinin kurumun türüne ve seviyelerine göreBakanlıkça belirlenen standartlara uygun olup olmadığını incelemek üzere il millî eğitimmüdürlüğünce biri il millî eğitim müdür yardımcısı veya şube müdürü olmak üzere maarifmüfettişi ya da il millî eğitim müdür yardımcısı veya şube müdüründen oluşan iki kişilikkomisyon görevlendirilir. (2) Komisyon görevlendirme onay tarihinden itibaren en geç yirmi işgünü içindedüzenlenen inceleme raporunda ve valilikçe kurumun açılmasının uygun görülmesi halinde 341

dosya beş işgünü içinde Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça, açılması uygun görülen kurumlarhakkında ek-2’de yer alan kurum açma izin belgesi ve ek-3’te yer alan işyeri açma ve çalışmaruhsatı kırkbeş işgünü içinde düzenlenir. Bakanlık kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışmaruhsatı verme yetkisini valiliklere devredebilir. (3) Kurum açma izni verilen kuruma ait tüm bilgiler, ilgisine göre kurum müdürlüğü, ilveya ilçe millî eğitim müdürlüğü ve Bakanlıkça e-Yurt modülüne kaydedilir. (4) Kurum, kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlendikten sonraöğrenci kaydı yapabilir ve faaliyetlerine başlayabilir. (5) Kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenen kurumun, altı ayiçinde öğrenci kaydı yapmadığının inceleme, soruşturma veya denetleme sonucu tespit edilmesihalinde, kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı, bunları vermeye yetkili makamtarafından iptal edilir ve valilikçe kapatma işlemi yapılır. (6) Kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmeden her ne ad altındaolursa olsun öğrenci barınma hizmeti veren yerler ile öğrenci ibaresi kullanılarak faaliyetgösteren barınma yerleri açılamaz ve işletilemez. 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılıBakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkinYönetmelik uyarınca yetkili idareden otel, motel, pansiyon ve benzeri konaklama tesisi ruhsatıalarak bu Yönetmelik kapsamında öğrenci barınma hizmeti veren veya öğrenci yurdu, öğrencipansiyonu, öğrenci apartları, öğrenci stüdyo daireleri gibi işletilen ya da tabelasında öğrenciibaresi bulunduran yerlerin işyeri açma ve çalışma ruhsatları yetkili idare tarafından iptal edilir.Bu yerler, ruhsatı veren yetkili idarece işlem yapılmaması veya ruhsatlarının bulunmamasıhalinde 10/6/1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu hükümleri uyarınca valilikçekapatılır. (7) Kurum bilgilerinde değişiklik olması durumunda kurum açma izni ile işyeri açma veçalışma ruhsatı yeniden düzenlenir. Ad verme MADDE 6- (1) Kurumlara, 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim TemelKanununda belirtilen Türk millî eğitiminin genel ve özel amaçları ile temel ilkeleridoğrultusunda kurumun amacına ve düzeyine uygun, belli bir anlam taşıyan, Türkçe ad verilir.Kurumlara, ülkemizin milli ve manevi değerlerini temsil eden adlar verilebilir ancak ülke,millet, kıta, yabancı kurum ve kuruluş adları verilemez. (2) Kurumlar, tabela, reklam, ilan ve her türlü iş ve işlemlerinde sadece kurum açmaizni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatında yer alan kurum adını kullanır. (3) Kurumların ad ve unvanlarının başka kurumlar tarafından kullanılmasında,7/12/1994 tarihli ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, 13/1/2011 tarihli ve6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 22/12/2016 tarihli ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunuve ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanır. Kurum tabelaları MADDE 7- (1) Kurumlar, açılış izinlerindeki adlarının yer aldığı tabelalarını 9/8/2006tarihli ve 26254 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Kurum TanıtımYönetmeliği uyarınca uygun bir yerde bulundurmak zorundadır. Kurum kontenjanı MADDE 8- (1) Kurumlara, türlerine göre aşağıda belirlenen asgari kontenjana görekurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilir. a) Öğrenci yurdu için en az kırk öğrenci. b) Öğrenci pansiyonu için en az otuz öğrenci. c) Öğrenci apartları için en az on öğrenci. 342

ç) Öğrenci stüdyo daireleri için en az on öğrenci. (2) Kurum kontenjanlarının belirlenmesine ilişkin usul, esas ve standartlar Bakanlıkçabelirlenir. Kurum binaları MADDE 9- (1) Kurum açılacak binalarda aşağıdaki şartlar aranır. a) Meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açıkyerler veya alkollü içki satılan yerler ile öğrenci yurt ve pansiyonları arasında, kapıdan kapıyaen az yüz metre uzaklığın bulunması zorunludur. Yüz metre uzaklığın ölçümünde, bina vetesislerin varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları; kapıların birden fazla olması durumunda iseen yakını esas alınır. Öğrenci apartları ve öğrenci stüdyo daireleri ise meyhane, kahvehane,kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler veya alkollü içki satılanyerler ile aynı binada bulanamazlar. Bu bentte belirtilen mesafenin tespitinde kurum açmaincelemesini yapanlar tarafından gerektiğinde ilgili kurumlarla işbirliği yapılır. 12/3/1982tarihli ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında bulunan belgeli işletmelerlekurumlar arasında yüz metre uzaklık şartı aranmaz. b) Kurum binaları ve bahçelerinde baz istasyonları bulunamaz. (2) Barınma hizmetleri; ortaokul ve imam-hatip ortaokulu öğrencilerine öğrenciyurtlarında, ortaöğretim kurumları öğrencilerine öğrenci yurt ve pansiyonlarında verilir ve bukurumlar müstakil binalarda açılır. Yükseköğrenim öğrencilerine barınma hizmeti verenkurumlar bağımsız girişi bulunan bir binada veya etrafı ihata duvarıyla çevrili ortak birtaşınmazın üzerinde bulunan ve tamamı kuruma ait birden fazla binada açılabilir. (3) Zemin katı dışında kurum açılacak binalarda, asansör veya engellilerinerişilebilirliğini sağlayan taşıma ve iletme sistemlerinin bulunması gereklidir. Ancak kurumaait binanın zemin katında barınma hizmetinin verilebilmesi ve bu kata engelli erişilebilirliğininsağlanması halinde diğer katlar için engelli erişilebilirlik şartı aranmaz. (4) Ortaokul, imam-hatip ortaokulu veya ortaöğretim kurumları öğrencilerine barınmahizmeti veren kurumlarda yatakhaneler en az üç, en fazla altı öğrenci; yükseköğrenimöğrencilerine barınma hizmeti veren öğrenci yurt ve pansiyonlarında yatakhaneler en az birveya üç, en çok altı öğrenci, öğrenci apartı en az bir veya üç, en çok altı öğrenci, öğrenci stüdyodairesi bir veya üç öğrenci barınacak şekilde düzenlenir. (5) Kurum binaları, her yıl öğretim yılı başlamadan önce yangın güvenliği, elektriktesisat güvenliği, ısınma sistemi güvenliği, su ve gaz tesisatı güvenliği hususlarında itfaiye,üniversitelerin ilgili bölümleri, mühendis odaları veya diğer ilgili kurum veya kuruluşlarakurum yönetimince kontrol ettirilir. Kontrolleri yapan kurum veya kuruluşlarca düzenlenenraporun bir örneği kurum tarafından bağlı olduğu il veya ilçe millî eğitim müdürlüğünegönderilir, bir örneği de denetlemeye yetkili olanlara sunulmak üzere kurumda muhafaza edilir.İl veya ilçe millî eğitim müdürlüğünce 38 inci maddenin dördüncü fıkrası doğrultusunda işlemyapılır. (6) Kurum binalarının iç ve dış duvarları ile tavan döşemelerinde ahşap ve yanmaözelliği yüksek malzemelerden yapılmış giydirmeler kullanılamaz. (7) Yangın merdivenleri ve kaçış yollarının kapıları yangına karşı dayanıklımalzemeden yapılır. Acil çıkış kapıları dışarıdan açılamayan ancak içeriden kilitlenemeyenveya yangın ikazıyla otomatik olarak açılacak şekilde yapılır. (8) Kurum binalarında yangın ikaz amacıyla duman ve ısıya duyarlı, gaz kaçaklarınıalgılayan sensörler, alarm sistemi ile kurum kontenjanının yüzden fazla olması halindeotomatik söndürme sisteminin bulunması zorunludur. (9) Kurum binalarının yangından korunmasına ilişkin bu Yönetmelikte belirtilenşartların dışında 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe 343

konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusundagerekli tedbirler alınır. (10) Kurum binaları, kurum yönetimi tarafından e-Yurt modülünde bulunan güvenlikkontrol listesi üzerinden kontrol edilerek sonuçları modüle işlenir. Devir ve kurucu temsilcisi değişikliği MADDE 10- (1) Kurumun kuruculuk koşullarını taşıyan başka bir gerçek veya tüzelkişiliğe devredilebilmesi için Bakanlıkça belirlenen belgelerle birlikte kaymakamlık veyavaliliğe müracaat edilir. (2) Kurumun devir işlemleri, birinci fıkrada belirtilen belgelerin uygun görülmesihalinde inceleme raporu düzenlenmeden kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatıveren makamın izni ile onbeş işgünü içinde yapılır. (3) Valilikçe yapılan incelemede kurumun müracaat tarihinden önce yapılan teftiş veyadenetimlerinde, kurumun geçici kapatılmasına ilişkin teklif bulunması halinde bu teklifinuygun görülerek uygulanmasından sonra; kurumu devralacak gerçek kişi, kurucu tüzel kişilikise yönetim organlarının üyeleri ile kurucu temsilcisi hakkında 5549 sayılı Kanunda veya 5237sayılı Kanunun İkinci Kitap İkinci Kısmının Altıncı Bölümünde düzenlenen suçlar ile aynıKitabın Dördüncü Kısmının Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı, Yedinci ve SekizinciBölümlerinde düzenlenen suçlardan dolayı adli veya idari soruşturma bulunması halinde busoruşturmanın kovuşturmaya yer olmadığına kesin olarak karar verilmesi suretiylesonuçlandırılması ya da kovuşturma sonucunda mahkumiyet kararı verilmemesi veya terörörgütlerine ya da Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyettebulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahutbunlarla irtibatı olmaması durumunda devir işlemi gerçekleştirilir. Soruşturma sonucu kurumaçma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali teklifi getirilen kurumlar, soruşturmayailişkin nihai karar verilmeden devredilemez. (4) Kurumun kurucusu olan şirketin türünün değiştirilmesi ve bu değişikliğin TürkiyeTicaret Sicili Gazetesinde yayımlanması halinde kurucu temsilcisi, Türkiye Ticaret SiciliGazetesi ve değişikliğin yapıldığına dair yönetim kurulu kararı ile birlikte valiliğe müracaateder. (5) Kurum devir işlemleri, kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatını verenmakam tarafından sonuçlandırılmadıkça kurum devredilmiş sayılmaz. (6) Kurucusu tüzel kişi olan kurumlarda kurucu temsilcisi değişikliği için kurucutemsilcisi değişikliğine ait genel kurul veya yönetim kurulu kararı ve kurucu temsilcisine aitBakanlıkça belirlenen belgeler ile birlikte il veya ilçe millî eğitim müdürlüğüne müracaat edilir. (7) Kurucu temsilcisi değişikliği kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatıveren makam tarafından onbeş işgünü içinde yapılır. (8) Kurucu temsilcisi değişikliği işlemleri, kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışmaruhsatını veren makam tarafından sonuçlandırılmadıkça kurucu temsilcisi değişikliğitamamlanmış sayılmaz. (9) Kurucusu tüzel kişilik olan kurumlar, yetkili kurullarının kararı uyarınca kurucutemsilcisi tarafından devredilir. Kurum tür ve seviye değişikliği MADDE 11- (1) Kurucu, kurumun ek-1’de yer alan özel öğrenci barınma hizmetlerikurumu açacaklar için başvuru formunda belirtilen tür veya seviyesini değiştirmek istemesihalinde, Bakanlıkça belirlenen şartları yerine getirerek kaymakamlığa ya da valiliğe müracaateder. 344

(2) Bir başka tür ve seviyeye dönüşmek amacıyla başvuru yapan kurumların müracaattarihinden önce yapılan teftiş veya denetimlerinde, kurumun geçici kapatılmasına ilişkin teklifbulunması halinde, bu teklifin uygun görülerek uygulanmasından sonra hakkında 5549 sayılıKanunda veya 5237 sayılı Kanunun İkinci Kitap İkinci Kısmının Altıncı Bölümündedüzenlenen suçlar ile aynı Kitabın Dördüncü Kısmının Üçüncü, Dördüncü, Beşinci, Altıncı,Yedinci ve Sekizinci Bölümlerinde düzenlenen suçlardan dolayı adli veya idari soruşturmabulunması halinde bu soruşturmanın kovuşturmaya yer olmadığına kesin olarak karar verilmesisuretiyle sonuçlandırılması ya da kovuşturma sonucunda mahkumiyet kararı verilmemesi veyaterör örgütlerine ya da Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyettebulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahutbunlarla irtibatı olmaması durumunda tür veya seviye değişikliği talebi değerlendirmeye alınır. Kurum nakli MADDE 12- (1) Kurucu veya kurucu temsilcisi, kurum nakli için Bakanlıkça belirlenenbelgeler ve kurumun ihtiyacı olan araç ve gereçleri tamamlayacağını bildiren yazılı beyanıylabirlikte kaymakamlık veya valiliğe başvurur. 5 inci maddeye göre yapılan inceleme sonucundadüzenlenecek raporla nakil yapılacak bina ile araç ve gereçlerin ilgili şartlara uygun olduğununtespit edilmesi halinde kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatını veren makamtarafından kurum nakline izin verilir. Bu izin işlemi tamamlanmadan yeni bina veya binalardabarınma hizmeti verilemez. (2) Yangın, deprem, sel, sağlık sebepleri ve tahliye kararı gibi hallerden dolayı binayıani olarak terk etme durumunda kalan kurumlar, sağlam ve dayanıklı olduğuna ilişkin rapor ileyangına karşı gerekli önlemlerin alındığına dair rapor hariç diğer nakil şartları aranmaksızınöğrenci sayısına uygun başka bir binada valiliğin izniyle geçici olarak en fazla bir yılfaaliyetine devam edebilir. Bir yıl sonunda şartları uygun bir binaya nakli yapılmayankurumlardan çalışanların ve öğrencilerin sağlık ve güvenliklerinin sağlanması ve mazeretlerininuygun görülmesi halinde Bakanlıkça bir yıl daha faaliyetlerine devam etmelerine geçici olarakizin verilebilir. Kurumlara valiliklerce verilen geçici nakil izinlerie-Yurt modülüne işlenir ve Bakanlığa bildirilir. Verilen süre sonunda şartlara uygun binabularak nakil izni almayan kurumların, kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptaledilir. (3) İller arasında kurumların nakli yapılmaz. Yerleşim planı ve kontenjan değişikliği MADDE 13- (1) Kurucu veya kurucu temsilcisi kuruma bina, blok veya kat ilavesiyapmak suretiyle kontenjan veya yerleşim planında değişiklik yapmak için Bakanlıkçabelirlenen belgelerle birlikte kaymakamlık veya valiliğe başvurur. 5 inci maddeye göre sadecebinadaki değişen bölümlere bakılarak düzenlenecek raporun incelenmesi sonucunda binanınşartlara uygun olduğunun görülmesi halinde kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatıdüzenlenir. (2) Binada değişiklik yapılmadan kontenjana etki eden yerleşim planı değişikliklerine,sadece değişen bölümler ile kurumun ortak alanları incelenerek düzenlenen inceleme raporunagöre kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı veren makam tarafından izin verilir. Kuruculuk ve kurucu temsilciliği hakkının kaybedilmesi MADDE 14- (1) Gerçek kişi olan kurucunun kuruculuk hakkı aşağıdaki durumlardasona erer. a) Kurucunun, 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen suçlardan dolayı kuruculukşartlarını kaybettiğinin tespit edilmesi halinde, kurumu devretmesi ve kurumla ilişkisinikesmesi için valilikçe üç ay süre verilir. Verilen süre içinde devrin gerçekleştirilmemesi halinde 345

kurum devir yapılıncaya kadar valilikçe gerekli tedbirler alınarak kurumun barınma hizmetivermesine ara verilir. Barınma hizmeti vermesine ara verilen kurumun bir yıl içinde devriningerçekleşmemesi durumunda kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir. b) Kurucunun ölümü halinde mirasçılık belgesinde belirtilen kanuni mirasçılar kendiaralarından birini üç ay içinde kurucu olarak belirler. Ancak her halde kanuni mirasçılarınkurumun kuruculuğunu, kurucunun ölüm tarihinden itibaren altı ay içinde tüzel kişiliğedönüştürmeleri ya da kurumu aralarından birisine veya bir başka kurucuya devretmelerigerekir. Altı ay içinde tüzel kişiliğin oluşturulmaması veya kurum devrinin yapılmamasıhalinde bu teklif yapılıncaya kadar valilikçe gerekli tedbirler alınarak kurumun barınma hizmetivermesine ara verilir. Barınma hizmeti vermesine ara verilen kurumun, altı ay içinde tüzelkişiliğinin oluşturulmaması veya kurum devrinin yapılmaması durumunda kurum açma izni ileişyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir. c) Kurucunun kurumunu devretmesi halinde devralan kurucunun 10 uncu maddeuyarınca Bakanlıkça belirlenen belgelerle birlikte bir ay içinde devir müracaatını yapmamasıveya 4 üncü maddedeki şartları taşımaması nedeniyle üç ay içinde kurum açma izni ile işyeriaçma ve çalışma ruhsatının devralan kurucu adına düzenlenememesi halinde kurum açma izniile işyeri açma ve çalışma ruhsatı yetkili makam tarafından iptal edilir. (2) Kurucusu tüzel kişi olan kurumlarda; kurucu temsilcisinin 4 üncü maddenin üçüncüfıkrasında belirtilen suçlardan dolayı kurucu temsilcisi olma şartlarını kaybettiğinin tespitedilmesi veya ölümü halinde, şartları taşıyan başka bir temsilcinin üç ay içinde usulüne göreseçilip bildirilmesi gerekir. Bu süre içinde şartları uygun kurucu temsilcisini bildirmeyükümlülüğünü yerine getirmeyen kurumların kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışmaruhsatı yetkili makam tarafından iptal edilir. (3) Kurucu veya kurucu temsilcisinin birden fazla kurumda kurucu ya da kurucutemsilcisi olması halinde birinci ve ikinci fıkra hükümleri diğer kurumları hakkında dauygulanır. (4) Soruşturma sonucunda kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı yetkilimakamlar tarafından iptal edilen kurumların kurucu ve kurucu temsilcisi, beş yıl geçmedenveya her halde diğer kanuni kısıtlılıkları ortadan kalkmadan tekrar kurum açamaz, devralamazve ortak olamaz. Ancak kurucu temsilcisi hakkında verilecek karar soruşturma sonucuna görebelirlenir. Kurum binalarının kullanılması MADDE 15- (1) Kurum binaları, kuruluşlarına esas olan öğrenci barınma hizmetleridışında başka bir amaçla kullanılamaz. Ancak kurumların sosyal ve kültürel faaliyetler içindüzenlenmiş alanları, öğrencilerin barınma hizmetlerini aksatmayacak şekilde, kâr amaçlıolmayan sosyal ve kültürel faaliyetlerde il veya ilçe millî eğitim müdürlüğünün izni ile yazaylarında kullanılabilir. Kurucunun kurumu kapatması ve faaliyetine ara vermesi MADDE 16- (1) Bu Yönetmelikte belirtilen haller dışında, kurucusu tarafındankurumun belli bir süre ile sınırlı olarak faaliyetine ara vermesi veya kapatılmasında valiliğe,personele ve öğrencilere bir ay önceden haber verilmesi şarttır. Faaliyete ara verme bir öğretimyılından fazla olamaz. Faaliyete ara verilmesi veya kapatma işlemi, olağanüstü haller dışındaders yılı içinde yapılamaz. Ancak, kurumda kayıtlı öğrenci kalmaması halinde, kapatma veyafaaliyete ara verme işlemi ders yılı içinde de yapılabilir. Kapatma veya faaliyete ara vermeişlemleri sırasında öğrencilerin barınması konusundaki tedbirler, kurucu ile birlikte valilikçealınır. (2) Olağanüstü durumlarda kurumun kapalı kalma süresi bir yılı geçerse valilikçe kurumgeçici olarak faaliyete ara vermiş kabul edilir. 346

Usulsüz kapatma MADDE 17- (1) Bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesinde belirtilen şartlara uymadankurumunu kapatan kurucuya beş yıl geçmeden tekrar kurum açma veya bir kurumu devralmaya da bir kuruma ortak olma izni verilmez. Bu durumda öğrenci veya velilerinin kurucularaleyhine genel hükümlere göre açacakları davalar saklı kalmak kaydıyla ilgili öğretim yılındaöğrencilerden alınan ücretler, 20 nci madde hükümlerine göre iade edilir. Evrak teslimi MADDE 18- (1) Kapanan veya kapatılan kurumun kurucusu, personel ve öğrencilerleilgili bütün defterlerini, dosyalarını ve diğer evrakını en geç bir ay içinde il veya ilçe millîeğitim müdürlüğüne usulüne göre teslim etmek zorundadır. (2) Kapanan kurumla ilgili müracaatlar üzerine verilen belgeler ve yapılan işlemlerleilgili her türlü tedbir valiliklerce alınır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kurumların Yönetimi, İşletme Esasları ve Personelin Nitelikleri ile Görev, Yetki ve Sorumlulukları Kurumların yönetimi MADDE 19- (1) Kız öğrencilerin barındığı kurumlarda kadın, erkek öğrencilerinbarındığı kurumlarda erkek yönetici görevlendirilir. (2) Kurum, lisans mezunu ve mevzuat bilgisi, kurum yönetimi, işletme, kurumun fizikive hizmet standartlarının iyileştirilmesi ve iletişim becerilerinin geliştirilmesi konularındadüzenlenen eğitim sonucunda alınan öğrenci barınma hizmetleri yönetici sertifikasına sahipmüdür tarafından yönetilir. (3) Kurumda yüzelli kontenjana kadar bir müdür yardımcısı görevlendirilebilir. Yüzellive sonraki her yüzelli kontenjan için bir müdür yardımcısı görevlendirilir. Müdüryardımcılarının lisans mezunu olması zorunludur. (4) Aynı kurucunun birden fazla kurumu bulunması halinde bu kurumlar arasındakikoordinasyonu sağlamak amacıyla en az lisans mezunu olup, kamu sektöründe veya özelsektörde iki yıldan az olmamak kaydıyla yöneticilik yapmış olanlardan genel müdür ve genelmüdür yardımcısı görevlendirilebilir. (5) Kurum yöneticileri ve yönetim memurları hakkında 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılıDevlet Memurları Kanununda yer alan disiplin hükümleri uygulanır. Ancak, 657 sayılı Kanunagöre kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiillerin işlenmesi halinde bukişilere kademe ilerlemesinin durdurulması cezası yerine brüt ücretinden 1/4’ü ile 1/2’siarasında ücret kesimi cezası valilik tarafından verilir, kademe ilerlemesinin durdurulmasıcezasını gerektiren fiilin tekrarı halinde kurum yöneticisi veya yönetim memurunun iş akdineson verilir. Barınma hizmeti ücreti ve yükümlülükler MADDE 20- (1) Bir sonraki öğretim yılında uygulanacak barınma hizmeti ücreti,kurumlar tarafından belirlenerek mayıs ayının sonuna kadar ilan edilir. Mayıs ayından sonraaçılan kurumlar, bir ay içinde barınma hizmeti ücretini belirleyerek ilan ederler. Barınmahizmeti ücretinin süresi içinde belirlenmemesi halinde bir önceki yılın ücreti uygulanır.Kurumlar barınma hizmeti ücretiyle birlikte hizmet sunum taahhütnamesini il veya ilçe millîeğitim müdürlüğüne bildirmek, e-Yurt modülüne kaydetmek ve kurumun panosunda ve varsainternet sitesinde ilan etmek zorundadır. Kurumların hazırlayacakları hizmet sunum 347

taahhütnamesinde yer alması gereken asgari hususlar Bakanlıkça belirlenir. Öğrenci yurtlarınınbarınma hizmeti ücreti yıllık, diğer kurumların ücreti ise en az bir aylık olarak belirlenir. (2) Kurumlarda barınma hizmetinin öğretim yılı içinde kaç ay verileceği duyurularda veöğrenci veya öğrencinin velisi ile yapılacak hizmet sunum taahhütnamesinde belirtilir.Kurumlar ilan ettikleri ücretlerin altında bir ücretle de kayıt yapabilir ancak ilan edilen ücretinüzerinde ücret talep edemez. (3) Kurumlarda bir önceki yıl barınma hizmeti alan öğrencilerin yeni dönemdekibarınma hizmeti ücreti, bir önceki öğretim yılında kurum ve öğrenci arasında belirlenenbarınma hizmeti ücretine kayıt yenileme tarihinden bir önceki ayda açıklanan yıllık (Yurt İçiÜretici Fiyat Endeksi + Tüketici Fiyat Endeksi)/2 oranına en fazla yüzde beş daha eklendiğindeoluşan oranda artış yapılarak belirlenir. (4) Öğretim yılı başlamasına bir aydan az zaman kala kurumdan ayrılanlara hizmetsunum taahhütnamesinde belirlenen ücretin %10’u dışındaki kısmı, daha önce ayrılanlara isetamamı; öğretim yılı başladıktan sonra ayrılanlara hizmet sunum taahhütnamesinde belirlenenücretin %10’u ile barınma hizmeti aldığı aylara ait içinde bulunulan ayın ücreti de dahiledilerek hesaplanan miktarın dışındaki kısmı ile alınan depozito iade edilir ve hizmet sunumtaahhütnamesi karşılıklı feshedilir. (5) Kurumlar barınma hizmeti ücretinin bir aylık kısmına tekabül eden miktardadepozito alabilirler. Öğrencinin yurda verdiği zararı karşılamaması veya barınma hizmetiücretini ödemeden kurumdan ayrılması durumunda bu zarar ve barınma hizmeti ücretidepozitodan mahsup edilir. Depozito, iade edildiği tarihteki bir aylık barınma hizmeti ücretitutarında geri ödenir. (6) Kurumun, öğrencinin güvenliğini sağlamaması, barınma, beslenme ve diğer sosyalihtiyaçlarını karşılamaması, hizmet sunum taahhütnamesinde yer alan yükümlülüklerini yerinegetirmemesi nedeniyle ayrılan öğrenciye kurumda barındığı günlere ait ücretin dışındaki kısmıile depozito iade edilir. (7) Ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumları öğrencilerine barınmahizmeti veren kurumların ücretleri, yemek ücreti de dahil edilerek belirlenir. Yemek hizmetiiçin ayrıca ücret talep edilmez. Defter ve kayıtlar MADDE 21- (1) Kurumlarda e-Yurt modülünde kayıtlı bilgilerin dışında aşağıdakidefterler ile belgelerin bulundurulması ve kayıtların tutulması zorunludur. a) Öğrenci yoklama defteri. b) Öğrenci disiplin kurulu karar defteri. c) Gelen ve giden evrak ve zimmet defterleri. ç) Revir defteri. d) Kurum personeli dosyaları ve sözleşmeleri. e) Yazışma dosyaları. f) Aylık yemek listesi. g) Nöbet defteri. ğ) Ziyaretçi defteri. h) Öğrenci veya öğrencinin velisi ile kurum arasında yapılan taahhütname dosyası. ı) Denetim defteri. (2) Birinci fıkrada belirtilen defter ve belgeler sayfa numaraları verilerek il veya ilçemillî eğitim müdürlüklerince onaylanır. (3) Kurumlarda kayıt, ücret takibi, yoklama ve benzeri işlemler ayrıca e-Yurt modülüneişlenir. (4) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri ile diğer mali mevzuatdüzenlemeleri saklıdır. 348

Öğrenci kayıt işlemleri MADDE 22- (1) Kurumlardan barınma hizmeti alacak öğrencilerin kayıt kabullerindeaşağıdaki belgeler istenir. a) Müracaat dilekçesi. b) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için kimlik kartı fotokopisi. c) Öğrencinin öğrenimine devam ettiğini gösteren belge. ç) Sağlık durumunun kurumda kalmasına elverişli olduğunu belirten ve hekimtarafından düzenlenen sağlık raporu. d) İki adet vesikalık fotoğraf. e) Adli sicil ve arşiv kaydı belgesi. (2) Birinci fıkrada belirtilen belgelerle birlikte, hizmet sunum taahhütnamesi tanzimedilerek öğrenci dosyasına konulur. Bu taahhütname tek nüsha olarak düzenlenir ve fotokopisiöğrenciye veya öğrencinin velisine verilir. (3) Yabancı uyruklu öğrencilerden öğrenim izni belgesi, pasaport fotokopisi, yabancıkimlik numarası ile birlikte birinci fıkrada belirtilen diğer belgeler de istenir. (4) Ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumları öğrencilerine barınmahizmeti veren kurumlarda kayıtlı yabancı uyruklu öğrenci sayısı kurum kontenjanının %40’ınıgeçemez. Kurumlarda geçici barınma MADDE 23- (1) Öğrenciler, kendi okul seviyesi ve cinsiyetleriyle uygun olmak üzere,kurum yönetimince belirlenen şartları kabul etmek ve durumlarını belgelendirmek kaydıylaaşağıdaki durumlarda öğrenci yurtlarında veya pansiyonlarında geçici barındırılabilir. a) Ortaöğretim kurumlarının veya yükseköğretim kurumlarının sınavlarına girecek veyabu kurumlara kayıtlarını yaptıracak öğrenciler. b) Mesleki açık öğretim lisesi veya açık ya da uzaktan öğretim yapan üniversitelerdeyüz yüze eğitimi gerektiren derslere katılmak için kurumda barınma ihtiyacı duyan öğrenciler. c) Yükseköğrenim öğrenci yurtlarında ve pansiyonlarında barındırılmak şartıyla KamuPersonel Seçme Sınavı ve açık öğretim sınavlarına hazırlık kurslarına devam edenler. ç) Diyanet İşleri Başkanlığınca düzenlenen ve eğitim süresi en az bir ay olan kurslaraveya etkinliklere devam edenler. (2) Sosyal, kültürel veya sportif amaçlı faaliyetlere katılan öğrenciler, sporcular veyöneticileri, kurum yönetimince belirlenen şartları kabul etmek ve durumlarını belgelendirmekkaydıyla, öğrenci yurtlarında ve pansiyonlarında en fazla bir ay süreyle barındırılabilir. (3) Ortaokul ve imam-hatip ortaokulu öğrencilerine barınma hizmeti veren kurumlardasadece ortaokul ve imam-hatip ortaokulu öğrencileri için geçici barınma hizmeti verilebilir. (4) İhtiyaç olması ve açık kapasite bulunması hallerinde, ders yılı ile sınırlı olmak üzere,yükseköğrenim öğrencilerine yönelik yurtlarda ortaöğretim kurumları öğrencileri; ortaöğretimkurumları öğrencilerine yönelik yurtlarda ise yükseköğrenim öğrencileri barındırılabilir. (5) Farklı seviyede öğrenci gruplarının kurumda barındırılması halinde kurumunfaaliyet göstereceği binanın fiziki durumunun bu hizmete uygun olması, öğrenci gruplarınınaynı binanın ayrı katlarında veya bloklarında yerleştirilmeleri ve banyo ve tuvaletlerinin heröğrenci grubu için ayrı ayrı olması gerekir. (6) Kurum personeli sınav, hizmet içi eğitim, seminer, toplantı gibi faaliyetler amacıylaaynı kurucuya ait farklı il veya ilçelerdeki diğer kurumlarda geçici barındırılabilir. (7) Geçici barınanların okul, kurum veya kurs bilgileri ile kimlik bilgileri kurummüdürlüğünce en geç beş işgünü içinde il veya ilçe millî eğitim müdürlüğüne bildirilir, geçicibarınmaya başladıkları günden itibaren e-Yurt modülüne gerekli bilgiler kaydedilir. 349

(8) Geçici barınanlar dahil kurumda barınanların sayısı kurum kontenjanından fazlaolamaz. Öğrencinin kurumdan ilişiğinin kesilmesi MADDE 24- (1) Kurumlarda kayıtlı öğrencilerin, öğrencilik durumlarının devam edipetmediği hakkında kurum müdürlüğünce her öğretim yılı başında ve lüzum görülen diğerhallerde öğrenim gördükleri öğretim kurumlarından bilgi alınır. (2) Öğrencilik durumları sona eren öğrencilerin kurum ile ilişikleri kesilir. Durumkendilerine ve velisine bildirilir. (3) Bu Yönetmeliğin 23 üncü maddesinde belirtilen şartların ortadan kalkması halindegeçici barınma derhal sonlandırılır. Kurumlarda barınma süresi ve yaş gruplarına göre düzenleme MADDE 25- (1) Öğrenciler, öğrencilik durumları devam ettiği sürece kurumdabarınabilirler. (2) Kurumlar, sadece kız veya sadece erkek öğrenciler için açılır ve işletilir. (3) Ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumları öğrencilerine yönelikbarınma hizmeti veren kurumlardaki yatakhaneler, öğrencilerin yaş grupları dikkate alınarakdüzenlenir. (4) Kurumlardan; a) Öğrenci yurdu ortaokul, imam-hatip ortaokulu, ortaöğretim kurumları veyükseköğrenim öğrencileri, b) Öğrenci pansiyonu ortaöğretim kurumları ve yükseköğrenim öğrencileri, c) Öğrenci apartları ve öğrenci stüdyo daireleri yükseköğrenim öğrencileri, için açılır. Kurumlara giriş ve çıkış ile evci izni MADDE 26- (1) Kurumlar, en az ders yılı süresince barınma hizmetlerini eksiksizdevam ettirir. Ders yılı dışında da hizmet verilip verilmeyeceği hizmet sunumtaahhütnamesinde belirtilir. Öğrencilerin kuruma son giriş saatleri, bulundukları yerinözellikleri ile ulaşım vasıtalarının durumu dikkate alınarak öğretim yılı başında kurumyönetimince tespit edilir, öğrencilere duyurulur ve il veya ilçe millî eğitim müdürlüğünebildirilir. (2) Ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumları öğrencileri adresleri velisitarafından kurum yönetimine yazılı olarak bildirilmek ve müdürden izin belgesi almak,yükseköğrenim öğrencileri ise kurum yönetimine kalacakları yeri ve süresini yazılı olarakbildirmek şartıyla evci olarak çıkabilirler. Nöbet hizmetleri MADDE 27- (1) Kurumlarda günün her saatinde kurum yönetiminden bir personelinbulunması zorunludur. Aylık yönetim nöbet çizelgesi hazırlanarak kurum ilan panosuna asılırve kurumda muhafaza edilir. Personel MADDE 28- (1) Ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumlarıöğrencilerine yönelik hizmet veren kurumlarda elli (elli dahil) öğrenciye kadar bir, yüz (yüzdahil) öğrenciye kadar iki, yüzden fazla öğrenci için en az üç belletici görevlendirilir.Belleticiler, öğretmen olma şartlarını taşıyanlar öncelikli olmak üzere yükseköğretim mezunuolanlar arasından görevlendirilir. Ayrıca, ortaokul ve imam-hatip ortaokulu öğrencilerineyönelik hizmet veren kurumlarda en az bir, ortaöğretim kurumları öğrencilerine yönelik hizmet 350