นักธรรมชั้นตรี วิชา ธรรมะ

แบบประกอบนักธรรมตรี - อธิบายธรรมวภิ าค ปรเิ ฉทที่ ๑ - หนาท่ี 349 หน่ึง ไมร กั ษาตวั กลัว้ ภัยพาล สอง ใจซาน ไมส มคั ร รกั ษลกู เมีย. สาม ไมมี ใจของ ครองทรัพยส ิน ส่ี ถูกติฉนั สงสัย เปน ภัยเสยี หา มักถกู ใสค วาม โทษลามเลีย หก ออนเพลีย ลาํ บาก ทกุ ขม ากนกั . ๓. เที่ยวดูการเลน คอื การเทย่ี วดมู หรสพ การเลน รน่ื เรงิ ประเภท ตาง ๆ ซง่ึ เปน ท่ีต้ังแหง ความกาํ หนัดลมุ หลงมวั เมาเพลดิ เพลิน. ดูแลวก็ ติดใจ อยากไปดูอกี มมี หรสพท่ีไหนก็ไปทนี่ ่ัน เมื่อเปนเชนนีก้ ม็ ีแตเ สีย เชน เสียเวลาทํางาน เสยี เวลาพกั ผอนหลบั นอน เสียคาพาหนะ เสียคา ผา นประตู เสียคา ของกินจบุ จิบ, ดคู นเดยี วไมสนุก ตองมีเพ่อื นดว ย ตองจายคาตาง ๆ ใหเ พอ่ื นดวย. เพอ่ื นเพศเดียวกันไมสนกุ ตอ งมีเพอื่ น ตา งเพศ กต็ อ งเสียทรัพยพเิ ศษตอไปอีก. แมเสยี ทรัพยม ากก็ไมเ สียดาย เพราะผกี ารเลน เขา สงิ อยูในจิตเสยี แลว จึงอดไมได มกี ารเลนทไ่ี หนพอจะ ไปดไู ดก ไ็ ป จึงตองมโี ทษเสียหายหลายแหง ตามจํานวนท่ีเทยี่ วไปดไู มน อ ย กวา ๖ แหง . ไปเทีย่ วดู การเลน เปนเหตุช่วั จติ เมามวั หลงใหล ไปทุกหน หนง่ึ ฟอ นราํ ระบําร่ืน ชื่นกมล สอง มคี น ขบั รอง ตองไปฟง . สาม ดีดสี ตีเปา ดูเขา ทา ส่ี เสภา เสนาะจติ ไมผิดหวงั

แบบประกอบนักธรรมตรี - อธบิ ายธรรมวภิ าค ปริเฉทที่ ๑ - หนา ที่ 350 หา เพลงมี ทีไ่ หน ชอบใจจงั หก กระทง่ั เถดิ เทงิ ร่ืนเรงิ รมย. ๔. เลน การพนนั คือการเลนพนันขันตอ มไิ ดม ีเสยี ทรัพย เชน เลนไพ เลนโป เลนมา เลนมวย เลน หวง เลนเบอรเปนตน มีโทษ ไมน อ ยกวา ๖ อยา ง. การเลนพนนั มีฤทธิ์ ใครตดิ แลว ยอมไมแ คลว วอดวาย เสียหายใหญ หนึ่ง เม่อื ชนะ เพอื่ นปอง จองเวรภยั สอง เมือ่ แพ เสยี ใจ ไปอกี นาน. สาม เสยี ทรัพย ยบั สิน้ ดนิ ไมเหลือ ส่ี คนไมเชอ่ื ถอ ยคาํ ทีพรํ่าขาน หา ถกู ตําหนิ ติฉิน หมิ่นประจาน หก แตง งาน ไดยาก มากคนชงั . (ดูหนา ๒๘๑) ๕. คบคนชั่วเปน มติ ร คือรว มพรรครว มพวกกับคนพาลเกเร ยอมถูกคนชวั่ ชักจงู ไปในทางช่ัว มีโทษตามบคุ คลทคี่ บไมน อ ยกวา ๖ อยา ง. คบคนชว่ั เปน มิตร ผิดถนัด สารพัด ฉบิ หาย หลายวิถี หนึง่ นําเปน นักพนนั บนั่ ชวี ี สอง นําใหริ คบชู ผิดคูครอง. สาม นําเปน ขี้เมา เผาทรพั ยส ิน สี่ นาํ ปลนิ้ ปลอกพรอ ม ปลอมสง่ิ ของ

แบบประกอบนักธรรมตรี - อธิบายธรรมวิภาค ปริเฉทที่ ๑ - หนาท่ี 351 หา นําลวง ซ่ึงหนา ทา ขมู อง หก ใหล าํ พอง หัวไม ไสร ะกํา. (ดหู นา ๒๘๑) ๖. เกยี จครา นทาํ การงาน คอื ไมข ยันทาํ การงานตามเวลาและ หนาท.่ี ปลอ ยงานใหลวงเลยเวลาคั่งคางอากลู ทําไมใหเหมาะเจาะ ไมท าํ หรือทําเยาะแหยะยอหยอน ชอบนอนตามสบายในกลางวัน ไมข ยันทาํ ในกลางคืน พระอาทิตยไ มโผลทอแสงแยงตากห็ าลกุ ข้นึ ไม เขาปลกุ ใหลกุ ขึ้นทาํ งานแตเชาก็กลา วอา งวา หนาวนัก กระดูกจะแตกอยูแลว พวกแกไปกอ นเถอะ ฉนั จะไปทีหลัง แลวก็นง่ั ผงิ ไฟ ไมย อมทาํ งาน นี้เปน ตัวอยางของคนเกียจครานชอบอางเลศแลวไมท าํ งาน. เม่อื บคุ คลมวั ประมาท มกั อางเลศแบบนกั เลงอยูอ ยางน้ี ทรพั ยท ย่ี งั ไมเกิด ยอ มไมเกดิ ขนึ้ , ท่ีเกิดมอี ยูแ ลว ยอ มจะเสื่อมสน้ิ ไป, กไ็ มอาจต้ังตัวได พระผูมพี ระภาคเจาจึงไดตรสั ไวว า อตสิ ตี  อตอิ ณุ หฺ  อตสิ ายมิท อหุ อติ ิ วสิ ฏกมฺมนเต อตถฺ า อจฺเจนฺติ มาณเว. ประโยชนคือทรพั ย ยอ มลวงเลยบุคคลผูมกั อา งเลศวา หนาวนัก รอ นนกั เปน ตนแลว ละทง้ิ การงาน. จึงเปนอนั วา ผูเ กียจครานทาํ การงานมโี ทษ คอื ยากจน เพราะ มวั อา งเลศไมนอยกวา ๖ อยา ง. คนเกยี จคราน ครวญคราง มักอา งเหตุ เอาเปน เลศ งดงาน พาลไถล หนึ่ง หนาวนัก กระดูกจัก แตกหกั ไป สอง ไมไ หว รอ นเกนิ เดินก็เพลีย.

แบบประกอบนักธรรมตรี - อธบิ ายธรรมวิภาค ปรเิ ฉทที่ ๑ - หนาที่ 352 สาม ยงั เชา มืดเกิน เดนิ ไมเหน็ ส่ี ยํา่ เย็น มากแลว แกวตาเสยี หา หวิ นัก จักตาย กายออนเพลีย หก ละเหีย่ แทบวาย กระหายนกั . อธิบายชื่อหมวดธรรม โทษทงั้ ๖ ประการ มีดื่มนํ้าเมาเปน ตน เหลาน้ี ช่ือวา อบายมขุ เพราะเปน เหตุแหง ความเส่อื มโภคทรัพย ชื่อเสียง กระทั่งรา งกายและชีวิต. ผูหวังความเจริญดว ยโภคทรัพย และความสุขสวสั ดีในชีวิต พึงเวน เหตเุ ครอ่ื งฉิบหาย ๖ ประการนเ้ี สยี . คาํ ถามสอบความเขา ใจ ๑. เท่ยี วกลางคืนอยางไรไมมโี ทษ ? อยา งไรมีโทษ ? โทษน้ัน มอี ะไรบา ง ? ๒. เทยี่ วดูการเลน อยางไรจึงมีโทษ ? และโทษเพราะเหตุน้ีคือ อะไร ? ๓. คนเกียจครา นมพี ฤตกิ ารณอ ยา งไร ? ดหี รือไมด อี ยางไร ? ๔. อบายมขุ ๖ น้ี รวมกบั อบายมขุ ๔ ขางตน เปนอบายมุข ๑๐ ถกู หรือไม ? เพราะเหตใุ ด ? ๕. ผปู ระกอบดวยอบายมขุ กบั ผเู วนจากอบายมุข ไดรับผลตาง กนั อยางไร ? ตวั ทา นเองกําลังตงั้ อยูฝายไหน ? จบบริบรู ณ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๒๗