✍️สวดมนต์ฉบับหลวง ฉบับสมเด็จพระสังฆราช (ปุสฺสเทว)

สาราณยี ธมฺมสตุ ฺตํ ๓๑๕ อญฺญมญฺญํ ปิยตาย สาธโิ น คารวสฺส จ สงคฺ หายาววิ าทาย สามคฺคิเยกตาย จ สํวตฺตนฺเตว ภิกขฺ นู ํ ธมฺเมน ปฏิปชฺชตํ เตสมฺปกาสกํ สุตฺตํ ยํ สมพฺ ุทเฺ ธน ภาสิตํ สุตวฺ านานุกรเณน ยถา พุทฺเธน เทสิตํ สาธนู ํ อตถฺ สิทธฺ ตฺถํ ตํ สุตตฺ นตฺ ํ ภณาม เส. ---------- สาราณยี ธมมฺ สตุ ตฺ ํ๑ เอวมเฺ ม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตฺถิยํ วิหรติ, เชตวเน อนาถปณิ ฺฑกิ สสฺ , อาราเม. ตตรฺ โข ภควา ภิกฺขู อามนเฺ ตสิ ภกิ ขฺ โวต.ิ ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสไุ. ภควา เอตทโวจ, ฉยิเม ภิกขฺ เว ธมฺมา สาราณียา ปิยกรณา ครุกรณา, สงคฺ หาย อวิวาทาย สามคฺคิยา เอกีภาวาย สํวตตฺ นตฺ ิ. กตเม ฉ. อิธ ภกิ ขฺ เว ภิกขฺ ุโน, เมตตฺ ํ กายกมฺมํ ปจฺจุปฏฐฺ ติ ํ โหต,ิ สพฺรหมฺ จารีสุ อาวิ เจว รโห จ, อยมฺปิ ธมฺโม สาราณโี ย ปิยกรโณ ครุกรโณ, สงฺคหาย อววิ าทาย สามคคฺ ยิ า เอกีภาวาย สวํ ตฺตต.ิ ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภกิ ฺขโุ น, เมตฺตํ วจกี มฺมํ ปจจฺ ปุ ฏฺฐิตํ โหติ, สพรฺ หมฺ จารีสุ อาวิ เจว รโห จ, อยมปฺ ิ ธมฺโม สาราณโี ย ปยิ กรโณ ครุกรโณ, สงฺคหาย อวิวาทาย สามคคฺ ิยา ๑. องฺ. ฉกกฺ . ๒๒/๓๒๓.

สาราณยี ธมฺมสุตตฺ ํ ๓๑๖ เอกภี าวาย สํวตฺตติ. ปนุ จปรํ ภกิ ขฺ เว ภิกฺขุโน, เมตฺตํ มโนกมฺมํ ปจจฺ ุปฏฺฐิตํ โหติ, สพฺรหมฺ จารสี ุ อาวิ เจว รโห จ, อยมฺปิ ธมโฺ ม สาราณีโย ปิยกรโณ ครุกรโณ, สงฺคหาย อวิวาทาย สามคฺคยิ า เอกีภาวาย สํวตฺตติ. ปนุ จปรํ ภิกขฺ เว ภกิ ขฺ ,ุ เย เต ลาภา ธมฺมิกา ธมมฺ ลทฺธา, อนฺตมโส ปตฺตปริยาปนฺนมตฺตมฺป,ิ ตถารเู ปหิ ลาเภหิ อปปฺ ฏิ- วภิ ตตฺ โภคี โหต,ิ สีลวนเฺ ตหิ สพรฺ หฺมจารีหิ สาธารณโภคี, อยมฺปิ ธมฺโม สาราณโี ย ปิยกรโณ ครกุ รโณ, สงคฺ หาย อวิวาทาย สามคฺคิยา เอกีภาวาย สํวตตฺ ติ. ปนุ จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺข,ุ ยานิ ตานิ สลี านิ อขณฑฺ านิ อฉทิ ทฺ านิ อสพลานิ อกมมฺ าสานิ, ภุชสิ ฺสานิ วิญญฺ ูปสตฺถานิ อปรามตถฺ านิ สมาธสิ ํวตฺตนกิ าน,ิ ตถารเู ปสุ สีเลสุ สีลสามญฺญคโต วิหรติ, สพฺรหฺมจารีหิ อาวิ เจว รโห จ, อยมปฺ ิ ธมฺโม สาราณโี ย ปยิ กรโณ ครกุ รโณ, สงฺคหาย อววิ าทาย สามคฺคิยา เอกภี าวาย สํวตฺตติ. ปนุ จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺข,ุ ยายํ ทิฏฺฐิ อรยิ า นิยยฺ านกิ า, นิยฺยาติ ตกฺกรสฺส สมมฺ าทกุ ฺขกฺขยาย, ตถารูปาย ทิฏฐฺ ยิ า ทฏิ ฐฺ ิ- สามญญฺ คโต วิหรต,ิ สพรฺ หมฺ จารีหิ อาวิ เจว รโห จ, อยมปฺ ิ ธมฺโม สาราณีโย ปยิ กรโณ ครุกรโณ, สงคฺ หาย อวิวาทาย

สาราณยี ธมฺมสตุ ตฺ ํ ๓๑๗ สามคฺคิยา เอกีภาวาย สํวตตฺ ติ. อิเม โข ภิกฺขเว ฉ ธมฺมา สาราณยี า ปิยกรณา ครุกรณา, สงคฺ หาย อววิ าทาย สามคคฺ ิยา เอกีภาวาย สวํ ตตฺ นฺตีต.ิ อิทมโวจ ภควา. อตฺตมนา เต ภิกขฺ ู ภควโต ภาสติ ,ํ อภนิ นฺทนุ ฺติ. สาราณยี ธมมฺ สุตฺตํ นฏิ ฺฐติ .ํ ---------- บทพยัญชนะว่า ตถารเู ปสุ สีเลสุ ฉะนี้ ฉบบั ในกรงุ เทพ ฯ และฉบบั สหี ลเป็น ตถารูเปสุ สีเลสุ บา้ ง ตถารูเปหิ สีเลหิ บ้าง ใหท้ ่านผวู้ ิญญูพจิ ารณาโดยยุกตินั้นเทอญ. คาํ ว่า อฉิทฺทานิ ฉบับ สหี ลเป็น อจฉฺ ิททฺ านิ คาํ วา่ วญิ ญฺ ปู สตฺถานิ ฉบับสีหลเป็น วิญญฺ ุปฺปสตฺถานิ ท่ี อปรามตถฺ านิ นน้ั ในฉบับสีหลเปน็ อปรามฏฐฺ านิ ฉะน.ี้ ---------- ฉฬงฺคเุ ปกฺขสญฺญโุ ต สพพฺ โส สํวุตินฺทฺริโย อินฺทรฺ ิยารกขฺ โณปายํ สาวกานํ วิภาวยํ อาทนี วํ ปทีเปตฺวา อานิสํสมนตุ ตฺ รํ ปรยิ ายญญฺ มเทเสสิ พหนุ ฺนํ ทกุ ฺขนาสโน ตเถว ปฏปิ ตฺยตฺถํ ปริยายนฺตมฺภณาม เส. ----------

สาวตฺถีนิทานํ อาทิตฺตปริยายสุตตฺ ํ ๓๑๘ สาวตถฺ นี ทิ านํ อาทติ ตฺ ปรยิ ายสตุ ตฺ ํ๑ เอวมฺเม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตฺถิยํ วหิ รติ, เชตวเน อนาถปณิ ฑฺ ิกสสฺ , อาราเม. ตตรฺ โข ภควา ภกิ ขฺ ู อามนเฺ ตสิ ภกิ ขฺ โวติ. ภทนเฺ ตติ เต ภกิ ฺขู ภควโต ปจจฺ สฺโสสไุ. ภควา เอตทโวจ, อาทิตฺตปรยิ ายํ โว ภกิ ฺขเว ธมฺมปรยิ ายํ เทสสิ ฺสาม,ิ ตํ สุณาถ สาธกุ ํ มนสกิ โรถ ภาสิสฺสามีต.ิ เอวมฺภนฺเตติ โข เต ภกิ ขฺ ู ภควโต ปจจฺ สโฺ สสไุ. ภควา เอตทโวจ. กตโม จ ภกิ ขฺ เว อาทิตฺตปริยาโย ธมฺมปริยาโย. วรํ ภกิ ฺขเว ตตฺตาย อโยสลากาย อาทิตฺตาย สมฺปชชฺ ลิตาย สญโฺ ชติตาย จกขฺ ุนทฺ ฺรยิ ํ สมฺปลิมฏฐฺ ํ น เตฺวว จกขฺ ุวญิ เฺ ญยฺเยสุ รูเปสุ อนุพฺยญชฺ นโส นมิ ติ ตฺ คฺคาโห นิมติ ตฺ สฺสาเทคธิตํ วา ภิกขฺ เว วญิ ญฺ าณํ ติฏฐฺ มานํ ตฏิ ฺเฐยยฺ อนพุ ยฺ ญชฺ นสฺสาเทคธติ ํ วา ตสมฺ ญิ เฺ จ สมเย กาลํ กเรยยฺ ฐานเมตํ วชิ ฺชติ ยํ ทวฺ ินนฺ ํ คตีนํ อญญฺ ตรํ คตึ คจเฺ ฉยยฺ นิรยํ วา ตริ จฺฉานโยนึ วา อมิ ํ ขวฺ าหํ ภิกฺขเว อาทีนวํ ทิสวฺ า เอวํ วทามิ. วรํ ภกิ ขฺ เว ตเิ ณหฺ น อโยสงฺกุนา อาทิตฺเตน สมปฺ ชชฺ ลิเตน สญฺโชตภิ ูเตน โสตินทฺ ฺรยิ ํ สมฺปลมิ ฏฺฐํ น เตฺวว โสตวญิ เฺ ญยเฺ ยสุ สทฺเทสุ อนพุ ยฺ ญชฺ นโส นมิ ิตฺตคฺคาโห นมิ ติ ฺตสฺสาเทคธติ ํ วา ภกิ ขฺ เว วญิ ญฺ าณํ ตฏิ ฐฺ มานํ ตฏิ ฺเฐยฺย อนุพยฺ ญฺชนสฺสาเทคธิตํ วา ตสมฺ ิญเฺ จ สมเย กาลํ กเรยยฺ ฐานเมตํ วชิ ชฺ ติ ยํ ทวฺ ินนฺ ํ ๑. สํ. ส. ๑๘/๒๑๐.

สาวตถฺ ีนิทานํ อาทติ ตฺ ปริยายสุตฺตํ ๓๑๙ คตนี ํ อญฺญตรํ คตึ คจฺเฉยฺย นิรยํ วา ตริ จฺฉานโยนึ วา อมิ ํ ขวฺ าหํ ภกิ ขฺ เว อาทนี วํ ทสิ วฺ า เอวํ วทามิ. วรํ ภกิ ฺขเว ติเณฺหน นขจฺเฉทเนน อาทติ ฺเตน สมปฺ ชฺชลิเตน สญฺโชติภูเตน ฆานนิ ฺทฺรยิ ํ สมฺปลิมฏฺฐํ น เตฺวว ฆานวญิ เฺ ญยฺเยสุ คนเฺ ธสุ อนุพฺยญชฺ นโส นมิ ิตตคฺคาโห นมิ ิตฺตสฺสาเทคธิตํ วา ภกิ ขฺ เว วิญญฺ าณํ ตฏิ ฐฺ มานํ ตฏิ ฺเฐยยฺ อนพุ ยฺ ญชฺ นสสฺ าเทคธิตํ วา ตสฺมิญฺเจ สมเย กาลํ กเรยฺย ฐานเมตํ วิชชฺ ติ ยํ ทฺวินฺนํ คตนี ํ อญญฺ ตรํ คตึ คจฺเฉยยฺ นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนึ วา อิมํ ขวฺ าหํ ภิกฺขเว อาทีนวํ ทสิ ฺวา เอวํ วทามิ. วรํ ภิกฺขเว ติเณฺหน ขุเรน อาทติ ฺเตน สมฺปชฺชลิเตน สญโฺ ชตภิ ูเตน ชิวฺหนิ ทฺ ฺริยํ สมฺปลมิ ฏฺฐํ น เตฺวว ชิวฺหาวญิ เฺ ญยเฺ ยสุ รเสสุ อนุพฺยญฺชนโส นมิ ติ ฺตคฺคาโห นิมิตฺตสฺสาเทคธติ ํ วา ภิกขฺ เว วิญฺญาณํ ติฏฺฐมานํ ติฏฺเฐยฺย อนุพฺยญฺชนสสฺ าเทคธิตํ วา ตสมฺ ญิ เฺ จ สมเย กาลํ กเรยฺย ฐานเมตํ วชิ ชฺ ติ ยํ ทฺวินฺนํ คตนี ํ อญญฺ ตรํ คตึ คจเฺ ฉยยฺ นิรยํ วา ตริ จฺฉานโยนึ วา อมิ ํ ขฺวาหํ ภกิ ฺขเว อาทีนวํ ทสิ ฺวา เอวํ วทามิ. วรํ ภิกฺขเว ตณิ ฺหาย สตฺติยา อาทติ ฺตาย สมปฺ ชชฺ ลิตาย สญโฺ ชตภิ ตู าย กายินฺทรฺ ิยํ สมฺปลิมฏฺฐํ น เตวฺ ว กายวญิ เฺ ญยเฺ ยสุ โผฏฐฺ พเฺ พสุ อนุพยฺ ญฺชนโส นิมติ ฺตคฺคาโห นิมติ ตฺ สฺสาเทคธติ ํ วา ภิกฺขเว วิญฺญาณํ ตฏิ ฺฐมานํ ติฏฺเฐยฺย อนพุ ฺยญชฺ นสฺสาเทคธติ ํ วา

สาวตถฺ ีนทิ านํ อาทติ ฺตปรยิ ายสตุ ตฺ ํ ๓๒๐ ตสฺมิญฺเจ สมเย กาลํ กเรยฺย ฐานเมตํ วชิ ฺชติ ยํ ทฺวินนฺ ํ คตนี ํ อญฺญตรํ คตึ คจฺเฉยฺย นริ ยํ วา ติรจฺฉานโยนึ วา อมิ ํ ขฺวาหํ ภกิ ฺขเว อาทนี วํ ทสิ ฺวา เอวํ วทามิ. วรํ ภกิ ฺขเว โสตฺตํ. โสตฺตํ โข ปนาหํ ภิกฺขเว วญฌฺ ํ ชีวกิ านํ วทามิ อผลํ ชวี ิกานํ วทามิ โมมหู ํ ชวี กิ านํ วทามิ น เตวฺ ว ตถารเู ป วิตกฺเก วติ กเฺ กยยฺ ยถารปู านํ วติ กกฺ านํ วสํ คโต สงฆฺ ํ ภินฺเทยฺย อิมํ ขวฺ าหํ ภิกขฺ เว อาทีนวํ ทิสวฺ า เอวํ วทามิ. ตตฺร ภิกฺขเว สุตวา อริยสาวโก อติ ิ ปฏสิ ญจฺ ิกฺขติ ตฏิ ฐฺ ตุ ตาว ตตฺตาย อโยสลากาย อาทิตฺตาย สมฺปชชฺ ลิตาย สญโฺ ชตภิ ูตาย จกฺขุนทฺ ฺริยํ สมปฺ ลิมฏฺฐํ หนทฺ าหํ อิทเมว มนสิกโรมิ อติ ิ จกขฺ ุไ อนจิ ฺจํ รปู า อนิจฺจา จกขฺ ุวญิ ฺญาณํ อนิจฺจํ จกฺขสุ มฺผสโฺ ส อนจิ โฺ จ ยมฺปทิ ํ จกขฺ ุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปปฺ ชฺชติ เวทยติ ํ สุขํ วา ทกุ ฺขํ วา อทุกขฺ มสขุ ํ วา ตมฺปิ อนจิ จฺ ํ. ตฏิ ฺฐตุ ตาว ตเิ ณฺหน อโยสงฺกุนา อาทิตฺเตน สมปฺ ชชฺ ลเิ ตน สญโฺ ชติภูเตน โสตนิ ฺทฺริยํ สมปฺ ลมิ ฏฺฐํ หนฺทาหํ อทิ เมว มนสิกโรมิ อติ ิ โสตํ อนิจฺจํ สทฺทา อนจิ ฺจา โสตวญิ ญฺ าณํ อนจิ ฺจํ สตสมฺผสฺโส อนิจโฺ จ ยมปฺ ทิ ํ โสตสมฺผสสฺ ปจฺจยา อุปฺปชชฺ ติ เวทยิตํ สขุ ํ วา ทุกขฺ ํ วา อทกุ ขฺ มสุขํ วา ตมฺปิ อนจิ จฺ ํ. ติฏฺฐตุ ตาว ติเณหฺ น นขจฺเฉทเนน อาทติ เฺ ตน สมฺปชฺชลิเตน สญฺโชตภิ ูเตน

สาวตฺถีนิทานํ อาทติ ฺตปรยิ ายสุตตฺ ํ ๓๒๑ ฆานนิ ฺทฺริยํ สมฺปลิมฏฐฺ ํ หนฺทาหํ อิทเมว มนสิกโรมิ อติ ิ ฆานํ อนิจฺจํ คนธฺ า อนจิ ฺจา ฆานวิญญฺ าณํ อนิจฺจํ ฆานสมผฺ สฺโส อนิจฺโจ ยมฺปิทํ ฆานสมผฺ สฺสปจฺจยา อุปปฺ ชฺชติ เวทยติ ํ สุขํ วา ทุกขฺ ํ วา อทุกฺขมสขุ ํ วา ตมปฺ ิ อนิจจฺ ํ. ติฏฺฐตุ ตาว ตเิ ณหฺ น ขุเรน อาทิตเฺ ตน สมปฺ ชฺชลิเตน สญฺโชตภิ เู ตน ชวิ ฺหินฺทฺรยิ ํ สมปฺ ลิมฏฺฐํ หนฺทาหํ อิทเมว มนสกิ โรมิ อติ ิ ชิวฺหา อนิจฺจา รสา อนจิ ฺจา ชิวหฺ าวิญญฺ าณํ อนิจจฺ ํ ชิวหฺ าสมผฺ สฺโส อนจิ ฺโจ ยมฺปทิ ํ ชวิ ฺหาสมผฺ สฺสปจฺจยา อปุ ฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทกุ ฺขมสขุ ํ วา ตมปฺ ิ อนิจฺจ.ํ ติฏฺฐตุ ตาว ติณฺหาย สตฺตยิ า อาทติ ฺตาย สมฺปชฺชลิตาย สญโฺ ชตภิ ตู าย กายนิ ฺทฺริยํ สมฺปลมิ ฏฺฐํ หนทฺ าหํ อิทเมว มนสิกโรมิ อติ ิ กาโย อนิจฺโจ โผฏฐฺ พฺพา อนจิ ฺจา กายวญิ ญฺ าณํ อนิจฺจํ กายสมฺผสฺโส อนิจโฺ จ ยมปฺ ทิ ํ กายสมฺผสฺสปจจฺ ยา อปุ ฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทกุ ฺขํ วา อทุกขฺ มสขุ ํ วา ตมฺปิ อนิจฺจํ. ตฏิ ฺฐตุ ตาว โสตตฺ ํ หนทฺ าหํ อทิ เมว มนสกิ โรมิ อิติ มโน อนจิ โฺ จ ธมมฺ า อนจิ ฺจา มโนวญิ ฺญาณํ อนจิ จฺ ํ มโนสมฺผสฺโส อนจิ โฺ จ ยมฺปทิ ํ มโน- สมผฺ สฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยติ ํ สุขํ วา ทุกขฺ ํ วา อทกุ ฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อนิจจฺ ํ. เอวํ ปสฺสํ ภิกขฺ เว สุตวา อรยิ สาวโก จกฺขสุ ฺมึปิ นิพฺพนิ ทฺ ติ รูเปสปุ ิ นิพพฺ ินทฺ ติ จกขฺ วุ ิญฺญาเณปิ นิพฺพนิ ทฺ ติ จกขฺ สุ มฺผสเฺ สปิ

สาวตฺถนี ทิ านํ อาทติ ฺตปรยิ ายสตุ ตฺ ํ ๓๒๒ นพิ พฺ นิ ทฺ ติ ยมปฺ ิทํ จกขฺ ุสมฺผสฺสปจฺจยา อปุ ปฺ ชฺชติ เวทยิตํ สขุ ํ วา ทกุ ขฺ ํ วา อทกุ ฺขมสขุ ํ วา ตสฺมึปิ นิพฺพนิ ฺทติ โสตสมฺ ึปิ นิพฺพนิ ฺทติ สทฺเทสปุ ิ นพิ ฺพินทฺ ติ โสตวิญญฺ าเณปิ นิพพฺ นิ ฺทติ โสตสมฺผสเฺ สปิ นพิ ฺพินฺทติ ยมปฺ ิทํ โสตสมฺผสฺสปจฺจยา อปุ ปฺ ชฺชติ เวทยติ ํ สุขํ วา ทุกขฺ ํ วา อทุกฺขมสขุ ํ วา ตสฺมึปิ นิพพฺ นิ ทฺ ต.ิ ฆานสมฺ ึปิ นิพฺพินทฺ ติ คนฺเธสุปิ นพิ ฺพินฺทติ ฆานวิญญฺ าเณปิ นิพพฺ ินทฺ ติ ฆานสมฺผสฺเสปิ นิพฺพนิ ทฺ ติ ยมฺปทิ ํ ฆานสมผฺ สฺสปจฺจยา อปุ ฺปชชฺ ติ เวทยติ ํ สขุ ํ วา ทกุ ขฺ ํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตสมฺ ึปิ นพิ ฺพินทฺ ติ. ชิวหฺ ายปิ นิพพฺ นิ ทฺ ติ รเสสุปิ นิพฺพินทฺ ติ ชิวหฺ าวญิ ญฺ าเณปิ นพิ พฺ นิ ทฺ ติ ชิวหฺ าสมฺผสเฺ สปิ นพิ ฺพินฺทติ ยมฺปทิ ํ ชวิ ฺหาสมฺผสสฺ ปจฺจยา อปุ ฺปชชฺ ติ เวทยิตํ สุขํ วา ทกุ ขฺ ํ วา อทกุ ฺขมสุขํ วา ตสฺมปึ ิ นพิ พฺ นิ ฺทต.ิ กายสฺมปึ ิ นิพฺพนิ ทฺ ติ โผฏฺฐพฺเพสปุ ิ นพิ ฺพินทฺ ติ กายวิญฺญาเณปิ นิพพฺ ินทฺ ติ กายสมฺผสฺเสปิ นิพพฺ นิ ฺทติ ยมฺปิทํ กายสมฺผสฺสปจจฺ ยา อุปปฺ ชฺชติ เวทยติ ํ สขุ ํ วา ทกุ ฺขํ วา อทุกฺขมสขุ ํ วา ตสมฺ ึปิ นิพฺพินทฺ ต.ิ มนสมฺ ึปิ นพิ พฺ นิ ฺทติ ธมฺเมสปุ ิ นพิ พฺ ินทฺ ติ มโน- วิญญฺ าเณปิ นิพพฺ นิ ทฺ ติ มโนสมผฺ สฺเสปิ นิพพฺ นิ ทฺ ติ ยมปฺ ทิ ํ มโน- สมฺผสสฺ ปจฺจยา อปุ ฺปชฺชติ เวทยติ ํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทกุ ขฺ มสุขํ วา ตสฺมปึ ิ นพิ พฺ ินทฺ ติ นิพฺพนิ ฺทํ วิรชฺชติ วริ าคา วิมุจจฺ ติ วิมุตตฺ สฺมึ วิมตุ ฺตมิติ ญาณํ โหติ ขีณา ชาติ วุสติ ํ พรฺ หมฺ จรยิ ํ กตํ กรณยี ํ นาปรํ อติ ฺถตฺตายาติ ปชานาติ. อยํ โข โส ภิกขฺ เว

ลจิ ฉฺ วีอปริหานยิ ธมฺมสุตฺตํ ๓๒๓ อาทิตฺตปริยาโย ธมฺมปริยาโยติ. อิทมโวจ ภควา. อตตฺ มนา เต ภกิ ขฺ ู ภควโต ภาสติ ,ํ อภินนทฺ นุ ตฺ ิ. สาวตถฺ นี ทิ านํ อาทติ ตฺ ปรยิ ายสุตฺตํ นฏิ ฺฐติ ํ ---------- สงฺฆสมฺภูตราชนู ํ สามคฺคิยานุปาลินํ เย ธมมฺ า เตน นาเถน เทสิตา วุฑฺฒยิ าวหา อญฺเญสาธิปตีนมปฺ ิ เตสุ สมมฺ านวุ ตตฺ นิ ํ ตํตทตฺถปปฺ สทิ ธฺ ตถฺ ํ ตํ สตุ ฺตนฺตํ ภณาม เส. ---------- ลจิ ฉฺ วอี ปรหิ านยิ ธมมฺ สตุ ฺตํ๑ เอวมเฺ ม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, เวสาลิยํ วิหรติ, สารนฺทเท เจติเย. อถโข สมฺพหลุ า ลจิ ฺฉวี เยน ภควา เตนปุ สงฺกมึสุ อปุ สงกฺ มติ วฺ า ภควนตฺ ํ อภวิ าเทตวฺ า เอกมนตฺ ํ นิสีทึส.ุ เอกมนฺตํ นสิ ินฺเน โข เต ลจิ ฺฉวี ภควา เอตทโวจ สตฺต โว ลิจฺฉวี อปรหิ านเิ ย ธมฺเม เทเสสฺสามิ ตํ สณุ าถ สาธุกํ มนสกิ โรถ ภาสิสสฺ ามีติ. เอวมฺภนเฺ ตติ โข เต ลิจฺฉวี ภควโต ปจฺจสโฺ สสไุ. ภควา เอตทโวจ กตเม จ ลจิ ฺฉวี สตฺต อปรหิ านยิ า ธมมฺ า. ยาวกีวญฺจ ลิจฉฺ วี วชชฺ ี อภณิ หฺ สนฺนปิ าตา ภวสิ สฺ นตฺ ิ สนนฺ ิปาตพหุลา วุฑฺฒิเยว ลิจฉฺ วี วชฺชีนํ ปาฏกิ งขฺ า โน ปริหานิ. ยาวกีวญฺจ ลจิ ฺฉวี วชชฺ ี สมคคฺ า สนฺนปิ ตสิ สฺ นตฺ ิ สมคฺคา ๑. อง.ฺ สตตฺ ก. ๒๓/๑๕.

ลจิ ฉฺ วีอปริหานยิ ธมมฺ สุตฺตํ ๓๒๔ วฏุ ฐฺ หิสสฺ นตฺ ิ สมคฺคา วชฺชีกรณียานิ กรสิ ฺสนตฺ ิ วุฑฺฒเิ ยว ลิจฉฺ วี วชชฺ นี ํ ปาฏิกงฺขา โน ปริหานิ. ยาวกวี ญจฺ ลจิ ฉฺ วี วชฺชี อปญฺญตตฺ ํ น ปญฺญเปสสฺ นตฺ ิ ปญฺญตตฺ ํ น สมุจฺฉนิ ทฺ ิสฺสนฺติ ยถาปญญฺ ตเฺ ต โปราเณ วชชฺ ีธมฺเม สมาทาย วตฺติสฺสนฺติ วฑุ ฺฒเิ ยว ลิจฉฺ วี วชฺชีนํ ปาฏกิ งขฺ า โน ปรหิ านิ. ยาวกวี ญจฺ ลจิ ฺฉวี วชฺชี เย เต วชฺชนี ํ วชชฺ ีมหลฺลกา เต สกฺกริสสฺ นตฺ ิ ครุกรสิ สฺ นฺติ มาเนสฺสนฺติ ปูเชสฺสนฺติ เตสญจฺ โสตพฺพํ มญฺญสิ ฺสนฺติ วุฑฒฺ เิ ยว ลิจฺฉวี วชชฺ นี ํ ปาฏิกงฺขา โน ปริหานิ. ยาวกวี ญจฺ ลิจฺฉวี วชฺชี ยา ตา กุลิตฺถโิ ย กุลกุมาริโย ตา น โอกกฺ สฺส ปสยหฺ วาเสสสฺ นฺติ วุฑฒฺ เิ ยว ลิจฺฉวี วชชฺ นี ํ ปาฏิกงฺขา โน ปรหิ าน.ิ ยาวกีวญจฺ ลิจฺฉวี วชฺชี ยานิ ตานิ วชฺชีนํ วชฺชีเจติยานิ อพฺภนตฺ รานิ เจว พาหิรานิ จ ตานิ สกกฺ รสิ ฺสนฺติ ครกุ รสิ ฺสนตฺ ิ มาเนสฺสนฺติ ปูเชสฺสนฺติ เตสญฺจ ทินฺนปุพพฺ ํ กตปุพพฺ ํ ธมมฺ ิกํ พลึ โน ปรหิ าเปสฺสนตฺ ิ วฑุ ฺฒิเยว ลิจฉฺ วี วชฺชนี ํ ปาฏกิ งฺขา โน ปริหาน.ิ ยาวกวี ญฺจ ลจิ ฺฉวี วชชฺ ีนํ อรหนฺเตสุ ธมมฺ กิ ารกขฺ าวรณคุตตฺ ิ- สุสํวิหติ า ภวสิ ฺสติ กนิ ตฺ ิ อนาคตา จ อรหนฺโต วิชิตํ อาคจเฺ ฉยฺยุไ อาคตา จ อรหนโฺ ต วิชเิ ต ผาสุไ วิหเรยยฺ ุนฺติ วุฑฒฺ ิเยว ลิจฺฉวี

ภกิ ฺขุอปรหิ านิยธมฺมสตุ ฺตํ ๓๒๕ วชฺชนี ํ ปาฏิกงขฺ า โน ปริหานิ. ยาวกีวญฺจ ลจิ ฺฉวี อิเม สตตฺ อปรหิ านยิ า ธมมฺ า วชชฺ สี ุ ฐสสฺ นตฺ ิ อเิ มสุ จ สตตฺ สุ อปรหิ านเิ ยสุ ธมฺเมสุ วชฺชี สนฺทสิ ฺสสิ ฺสนตฺ ิ วุฑฒฺ เิ ยว ลิจฺฉวี วชฺชีนํ ปาฏิกงขฺ า โน ปริหานตี ิ. อิทมโวจ ภควา. อตฺตมนา เต ลิจฉฺ วี ภควโต ภาสิต,ํ อภินนฺทุนตฺ ิ. ลจิ ฉฺ วีอปริหานิยธมฺมสุตฺตํ นฏิ ฐฺ ิตํ. ---------- มหาการุณิโก พทุ ฺโธ สาวกานํ หเิ ตสโก วฑุ ฒฺ ึ อากงฺขมาโน ว ธมฺเม สมฺพุทฺธเทสิเต ภิกขฺ ูนํ สมฺมทกขฺ าสิ ธมฺเม อปรหิ านิเย สุตวฺ านปุ ฏปิ ตฺยตฺถํ ตํ สตุ ฺตนฺตํ ภณาม เส. ---------- ภกิ ขฺ อุ ปรหิ านยิ ธมมฺ สตุ ตฺ ํ๑ เอวมฺเม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา, ราชคเห วิหรติ, คิชฺฌกเู ฏ ปพฺพเต. ตตฺร โข ภควา ภิกขฺ ู อามนเฺ ตสิ. สตฺต โว ภิกขฺ เว อปรหิ านเิ ย ธมเฺ ม เทเสสฺสามิ. ตํ สุณาถ สาธุกํ มนสิกโรถ ภาสิสสฺ ามตี ิ. เอวมฺภนเฺ ตติ โข เต ภิกขฺ ู ภควโต ปจจฺ สโฺ สสุไ. ภควา เอตทโวจ. กตเม จ ภกิ ฺขเว สตฺต อปริหานิยา ธมฺมา. ยาวกวี ญฺจ ภกิ ขฺ เว ภิกฺขู, อภณิ ฺหสนฺนิปาตา ภวสิ ฺสนตฺ ิ ๑. อง.ฺ สตตฺ ก. ๒๓/๒๑.

ภิกขฺ อุ ปรหิ านยิ ธมมฺ สตุ ฺตํ ๓๒๖ สนฺนิปาตพหุลา, วฑุ ฺฒเิ ยว ภกิ ฺขเว ภิกขฺ นู ํ ปาฏกิ งฺขา โน ปรหิ าน.ิ ยาวกีวญฺจ ภิกฺขเว ภิกฺขู, สมคคฺ า สนนฺ ิปติสสฺ นตฺ ิ, สมคฺคา วุฏฺฐหิสสฺ นตฺ ,ิ สมคฺคา สงฺฆกรณยี านิ กรสิ ฺสนตฺ ิ, วฑุ ฒฺ ิเยว ภิกฺขเว ภกิ ฺขูนํ ปาฏิกงขฺ า โน ปริหานิ. ยาวกวี ญจฺ ภิกฺขเว ภิกขฺ ,ู อปญฺญตฺตํ น ปญฺญเปสฺสนตฺ ิ. ปญญฺ ตฺตํ น สมจุ ฺฉนิ ทฺ สิ ฺสนฺติ. ยถาปญญฺ ตฺเตสุ สิกฺขาปเทสุ สมาทาย วตตฺ ิสฺสนฺต.ิ วุฑฺฒเิ ยว ภกิ ฺขเว ภิกฺขูนํ ปาฏกิ งขฺ า โน ปริหาน.ิ ยาวกวี ญฺจ ภิกฺขเว ภิกฺข,ู เย เต ภกิ ฺขู เถรา รตฺตญญฺ ู จริ ปพพฺ ชิตา, สงฆฺ ปิตโร สงฆฺ ปรณิ ายกา, เต สกกฺ รสิ สฺ นฺติ ครกุ รสิ สฺ นฺติ มาเนสฺสนฺติ ปูเชสฺสนฺติ. เตสญฺจ โสตพพฺ ํ มญญฺ สิ สฺ นฺติ. วฑุ ฒฺ เิ ยว ภกิ ฺขเว ภิกฺขูนํ ปาฏิกงฺขา โน ปริหาน.ิ ยาวกีวญจฺ ภิกฺขเว ภิกขฺ ,ู อุปฺปนฺนาย ตณฺหาย โปโนพภฺ วกิ าย โน วสํ คจฉฺ ิสสฺ นฺติ. วุฑฺฒิเยว ภกิ ขฺ เว ภิกขฺ ูนํ ปาฏิกงฺขา โน ปริหานิ. ยาวกีวญฺจ ภิกฺขเว ภิกขฺ ,ู อารญฺญเกสุ เสนาสเนสุ สาเปกฺขา ภวสิ สฺ นตฺ ิ. วฑุ ฺฒเิ ยว ภิกขฺ เว ภิกฺขูนํ ปาฏิกงฺขา โน ปรหิ านิ. ยาวกวี ญฺจ ภกิ ฺขเว ภิกขฺ ,ู ปจฺจตฺตญฺเญว สตึ อปุ ฏฺฐเปสฺสนฺติ. กนิ ตฺ ิ อนาคตา จ เปสลา สพรฺ หมฺ จารี อาคจเฺ ฉยยฺ ไุ. อาคตา จ เปสลา สพรฺ หฺมจารี ผาสุไ วหิ เรยฺยุนฺต.ิ วฑุ ฒฺ ิเยว ภิกฺขเว ภิกขฺ นู ํ ปาฏกิ งฺขา โน ปริหานิ.

ภิกขฺ อุ ปริหานยิ ธมฺมสุตฺตํ ๓๒๗ ยาวกีวญจฺ ภิกฺขเว อเิ ม สตฺต อปรหิ านิยา ธมฺมา ภกิ ขฺ ูสุ ฐสสฺ นตฺ ิ. อิเมสุ จ สตฺตสุ อปรหิ านิเยสุ ธมเฺ มสุ ภิกขฺ ู สนฺทสิ สฺ ิสสฺ นฺติ. วุฑฒฺ เิ ยว ภิกฺขเว ภกิ ฺขนู ํ ปาฏกิ งขฺ า โน ปริหานีต.ิ อทิ มโวจ ภควา. อตฺตมนา เต ภกิ ฺขู ภควโต ภาสติ ,ํ อภินนทฺ ุนตฺ ิ. ภิกฺขอุ ปรหิ านยิ ธมฺมสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ. ---------- ใน ๒ พระสูตรนี้ บทวา่ วุฑฒฺ ิ เปน็ วุทธฺ ิ บา้ ง ท่ี ปญญฺ เปสฺสนฺติ เป็น ปญญฺ าเปสฺสนฺติ บ้าง. บทว่า สนฺทิสสฺ สิ สฺ นตฺ ิ น้ัน ลงพิมพ์ไว้ตาม ฐสฺสนฺติ อนาคตกรฺ ยิ า. สอบดใู นฉบับสหี ล เป็น สนฺทสิ ฺสนฺติ คงอยู่แบบเดียว ใหท้ ่านผู้วิญญพู ิจารณาทรงไว้ โดยยกุ ตินน้ั เทอญ. ---------- พฺรหมฺ จารนี มคโฺ ค โส อสโมเวกปุคฺคโล สพฺพโส สทุ ฺธสนฺตาโน อโมฆวจโน ชิโน สตตฺ เมถุนสํโยเค พรฺ หมฺ จรโิ ยปฆาตเน ยสมฺ ึ สตุ ฺเต ปกาเสสิ กงขฺ ิโน ปจุ ฺฉโิ ต ปุเร สาธูนํ อตฺถสทิ ฺธตฺถํ ตํ สตุ ฺตนฺตํ ภณาม เส. ----------

เมถนุ สโํ ยคสุตตฺ ํ ๓๒๘ สตตฺ พฺพธิ เมถนุ สโํ ยคสตุ ฺตํ๑ เอวมเฺ ม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตถฺ ยิ ํ วหิ รติ, เชตวเน อนาถปณิ ฺฑิกสสฺ , อาราเม. อถโข ชาณุสฺโสณิ พรฺ าหฺมโณ เยน ภควา เตนุปสงกฺ มิ อุปสงกฺ มติ ฺวา ภควตา สทฺธึ สมฺโมทิ สมโฺ มทนยี ํ กถํ สาราณียํ วตี สิ าเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสที .ิ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ชาณสุ ฺโสณิ พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ ภวมฺปิ โน โคตโม พรฺ หมฺ จารี ปฏิชานาตีติ. ยํ หิ ตํ พฺราหฺมณ สมฺมา วทมาโน วเทยฺย อขณฺฑํ อฉิทฺทํ อสพลํ อกมมฺ าสํ ปริปณุ ณฺ ํ ปริสุทฺธํ พฺรหมฺ จรยิ ํ จรตีติ มเมว ตํ พรฺ าหฺมณ สมฺมา วทมาโน วเทยยฺ อหญฺหิ พฺราหมฺ ณ อขณฺฑํ อฉทิ ทฺ ํ อสพลํ อกมมฺ าสํ ปรปิ ุณณฺ ํ ปรสิ ทุ ฺธํ พฺรหมฺ จรยิ ํ จรามตี .ิ กมิ ฺปน โก โคตม พฺรหมฺ จรยิ สสฺ ขณฑฺ มฺปิ ฉทิ ฺทมปฺ ิ สพลมปฺ ิ กมมฺ าสมฺปตี ิ. อธิ พรฺ าหฺมณ เอกจโฺ จ สมโณ วา พรฺ าหมฺ โณ วา สมฺมา พฺรหฺมจารี ปฏิชานมาโน น เหว โข มาตคุ าเมน สทธฺ ึ ทวฺ ยนฺทฺวยสมาปตฺตึ สมาปชชฺ ติ อปิจ โข มาตุคามสฺส อจุ ฺฉาทนํ ปริมทฺทนํ นหาปนํ สมฺพาหนํ สาทยิ ติ โส ตทสสฺ าเทติ ตนนฺ กิ าเมติ เตน จ วิตตฺ ึ อาปชฺชติ อิทมปฺ ิ โข พฺราหมฺ ณ พรฺ หฺมจริยสสฺ ขณฺฑมปฺ ิ ฉทิ ทฺ มปฺ ิ สพลมปฺ ิ กมมฺ าสมฺปิ, อยํ วุจจฺ ติ พรฺ าหมฺ ณ อปรสิ ทุ ฺธํ พฺรหมฺ จรยิ ํ จรติ สยํ ตุ ฺโต เมถุนสํโยเคน น ปริมจุ ฺจติ ๑. องฺ. สตตฺ ก. ๒๓/๕๕.

เมถนุ สโํ ยคสตุ ฺตํ ๓๒๙ ชาตยิ า ชรามรเณน โสเกหิ ปรเิ ทเวหิ ทกุ ฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ น ปริมจุ ฺจติ ทุกฺขสฺมาติ วทาม.ิ ปนุ จปรํ พรฺ าหฺมณ อิเธกจฺโจ สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา สมฺมา พรฺ หมฺ จารี ปฏิชานมาโน น เหว โข มาตุคาเมน สทธฺ ึ ทวฺ ยนฺทวฺ ยสมาปตฺตึ สมาปชฺชติ นปิ มาตุคามสสฺ อุจฺฉาทนํ ปรมิ ทฺทนํ นหาปนํ สมพฺ าหนํ สาทยิ ติ อปจิ โข มาตุคาเมน สทฺธึ สญฺชคฺฆติ สงฺกฬี ติ สงเฺ กลายติ โส ตทสสฺ าเทติ ตนนฺ กิ าเมติ เตน จ วิตฺตึ อาปชชฺ ติ อทิ มฺปิ โข พรฺ าหฺมณ พฺรหมฺ จริยสสฺ ขณฑฺ มฺปิ ฉิทฺทมฺปิ สพลมปฺ ิ กมมฺ าสมฺปิ อยํ วจุ ฺจติ พรฺ าหฺมณ อปรสิ ุทธฺ ํ พรฺ หฺมจริยํ จรติ สํยุตฺโต เมถุนสโํ ยเคน น ปรมิ ุจจฺ ติ ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อปุ ายาเสหิ น ปริมจุ ฺจติ ทุกขฺ สฺมาติ วทาม.ิ ปุน จปรํ พฺราหฺมณ อิเธกจโฺ จ สมโณ วา พรฺ าหมฺ โณ วา สมฺมา พรฺ หมฺ จารี ปฏิชานมาโน น เหว โข มาตุคาเมน สทฺธึ ทฺวยนทฺ ฺวยสมาปตตฺ ึ สมาปชชฺ ติ นปิ มาตุคามสฺส อจุ ฉฺ าทนํ ปริมทฺทนํ นหาปนํ สมพฺ าหนํ สาทยิ ติ นปิ มาตุคาเมน สทธฺ ึ สญฺชคฺฆติ สงกฺ ฬี ติ สงเฺ กลายติ อปจิ โข มาตุคามสสฺ จกฺขุนา จกขฺ ไุ อุปนชิ ฌฺ ายติ เปกฺขติ โส ตทสฺสาเทติ ตนนฺ ิกาเมติ เตน จ วิตฺตึ อาปชชฺ ติ อิทมปฺ ิ โข พรฺ าหมฺ ณ พรฺ หมฺ จริยสสฺ ขณฑฺ มปฺ ิ ฉทิ ฺทมฺปิ สพลมปฺ ิ กมมฺ าสมฺปิ อยํ วุจฺจติ พฺราหฺมณ

เมถนุ สโํ ยคสตุ ตฺ ํ ๓๓๐ อปรสิ ทุ ธฺ ํ พฺรหมฺ จริยํ จรติ สํยุตฺโต เมถุนสโํ ยเคน น ปริมจุ จฺ ติ ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ ฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อปุ ายาเสหิ น ปรมิ ุจฺจติ ทุกฺขสฺมาติ วทามิ. ปนุ จปรํ พฺราหมฺ ณ อิเธกจฺโจ สมโณ วา พรฺ าหฺมโณ วา สมฺมา พฺรหฺมจารี ปฏิชานมาโน น เหว โข มาตคุ าเมน สทธฺ ึ ทฺวยนทฺ ฺวยสมาปตตฺ ึ สมาปชชฺ ติ นปิ มาตุคามสฺส อุจฺฉาทนํ ปรมิ ททฺ นํ นหาปนํ สมฺพาหนํ สาทยิ ติ นปิ มาตุคาเมน สทธฺ ึ สญชฺ คฺฆติ สงกฺ ีฬติ สงฺเกลายติ นปิ มาตคุ ามสฺส จกขฺ นุ า จกฺขุไ อุปนชิ ฺฌายติ เปกฺขติ อปิจ โข มาตุคามสฺส สททฺ ํ สณุ าติ ติโรกุฑฺฑํ วา ติโรปาการํ วา หสนตฺ ิยา วา ภณนฺตยิ า วา คายนตฺ ยิ า วา โรทนฺติยา วา โส ตทสสฺ าเทติ ตนนฺ ิกาเมติ เตน จ วติ ตฺ ึ อาปชชฺ ติ อิทมฺปิ โข พฺราหฺมณ พรฺ หมฺ จริยสฺส ขณฺฑมปฺ ิ ฉทิ ทฺ มปฺ ิ สพลมปฺ ิ กมฺมาสมปฺ ิ อยํ วุจจฺ ติ พรฺ าหมฺ ณ อปรสิ ทุ ธฺ ํ พฺรหมฺ จริยํ จรติ สํยุตฺโต เมถุนสํโยเคน น ปรมิ จุ จฺ ติ ชาตยิ า ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ เฺ ขหิ โทมนสฺเสหิ อปุ ายาเสหิ น ปริมจุ ฺจติ ทกุ ขฺ สฺมาติ วทาม.ิ ปุน จปรํ พฺราหมฺ ณ อิเธกจโฺ จ สมโณ วา พฺราหมฺ โณ วา สมฺมา พรฺ หมฺ จารี ปฏิชานมาโน น เหว โข มาตคุ าเมน สทธฺ ึ ทวฺ ยนทฺ วฺ ยสมาปตฺตึ สมาปชฺชติ นปิ มาตุคามสฺส อจุ ฺฉาทนํ ปรมิ ททฺ นํ นหาปนํ สมพฺ าหนํ สาทยิ ติ นปิ มาตคุ าเมน สทธฺ ึ

เมถนุ สํโยคสุตฺตํ ๓๓๑ สญชฺ คฺฆติ สงฺกีฬติ สงเฺ กลายติ นปิ มาตคุ ามสฺส จกฺขนุ า จกฺขไุ อุปนิชฌฺ ายติ เปกขฺ ติ นปิ มาตุคามสฺส สทฺทํ สุณาติ ติโรกฑุ ฺฑํ วา ตโิ รปาการํ วา หสนฺติยา วา ภณนตฺ ยิ า วา คายนตฺ ิยา วา โรทนตฺ ยิ า วา อปิจ โข ยานสิ ฺส ตานิ ปุพเฺ พ มาตุคาเมน สทฺธึ หสติ ลปิตกีฬิตานิ ตานิ อนสุ ฺสรติ โส ตทสฺสาเทติ ตนฺนิกาเมติ เตน จ วิตตฺ ึ อาปชฺชติ อทิ มฺปิ โข พรฺ าหมฺ ณ พฺรหมฺจรยิ สฺส ขณฑฺ มปฺ ิ ฉิททฺ มปฺ ิ สพลมฺปิ กมฺมาสมฺปิ อยํ วจุ ฺจติ พฺราหฺมณ อปริสุทธฺ ํ พฺรหฺมจริยํ จรติ สํยุตโฺ ต เมถนุ สํโยเคน น ปริมจุ ฺจติ ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปรเิ ทเวหิ ทุกเฺ ขหิ โทมนสฺเสหิ อปุ ายาเสหิ น ปรมิ จุ จฺ ติ ทกุ ขฺ สมฺ าติ วทามิ. ปนุ จปรํ พฺราหมฺ ณ อิเธกจฺโจ สมโณ วา พรฺ าหฺมโณ วา สมฺมา พฺรหมฺ จารี ปฏิชานมาโน น เหว โข มาตคุ าเมน สทฺธึ ทฺวยนทฺ วฺ ยสมาปตตฺ ึ สมาปชฺชติ นปิ มาตุคามสสฺ อจุ ฉฺ าทนํ ปริมทฺทนํ นหาปนํ สมพฺ าหนํ สาทิยติ นปิ มาตคุ าเมน สทฺธึ สญชฺ คฆฺ ติ สงฺกีฬติ สงฺเกลายติ นปิ มาตุคามสฺส จกฺขนุ า จกขฺ ไุ อุปนชิ ฌฺ ายติ เปกฺขติ นปิ มาตคุ ามสสฺ สทฺทํ สุณาติ ติโรกฑุ ฺฑํ วา ตโิ รปาการํ วา หสนตฺ ิยา วา ภณนตฺ ยิ า วา คายนฺตยิ า วา โรทนตฺ ยิ า วา นปิ ยานสิ ฺส ตานิ ปุพฺเพ มาตคุ าเมน สทฺธึ หสิตลปติ กฬี ิตานิ ตานิ อนุสสฺ รติ อปิจ

เมถนุ สํโยคสตุ ฺตํ ๓๓๒ โข ปสฺสติ คหปตึ วา คหปตปิ ุตฺตํ วา ปญจฺ หิ กามคุเณหิ สมปปฺ ติ ํ สมงคฺ ีภูตํ ปริจารยมานํ โส ตทสฺสาเทติ ตนฺนิกาเมติ เตน จ วิตฺตึ อาปชฺชติ อทิ มฺปิ โข พรฺ าหมฺ ณ พฺรหมฺ จรยิ สสฺ ขณฑฺ มปฺ ิ ฉทิ ฺทมปฺ ิ สพลมปฺ ิ กมฺมาสมปฺ ิ อยํ วจุ จฺ ติ พฺราหมฺ ณ อปริสทุ ธฺ ํ พรฺ หฺมจริยํ จรติ สยํ ตุ ฺโต เมถุนสํโยเคน น ปริมุจจฺ ติ ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ เฺ ขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ น ปรมิ จุ ฺจติ ทุกฺขสฺมาติ วทาม.ิ ปนุ จปรํ พรฺ าหมฺ ณ อิเธกจฺโจ สมโณ วา พฺราหมฺ โณ วา สมฺมา พฺรหมฺ จารี ปฏิชานมาโน น เหว โข มาตุคาเมน สทฺธึ ทวฺ ยนฺทวฺ ยสมาปตตฺ ึ สมาปชชฺ ติ นปิ มาตุคามสสฺ อุจฉาทนํ ปริมททฺ นํ นหาปนํ สมพฺ าหนํ สาทิยติ นปิ มาตุคาเมน สทธฺ ึ สญฺชคฆฺ ติ สงฺกีฬติ สงเฺ กลายติ นปิ มาตุคามสฺส จกฺขนุ า จกขฺ ไุ อปุ นชิ ฌฺ ายติ เปกฺขติ นปิ มาตคุ ามสสฺ สททฺ ํ สุณาติ ตโิ รกฑุ ฑฺ ํ วา ตโิ รปาการํ วา หสนฺติยา วา ภณนตฺ ยิ า วา คายนตฺ ิยา วา โรทนฺติยา วา นปิ ยานิสฺส ตานิ ปุพฺเพ มาตุคาเมน สทธฺ ึ หสิตลปิตกฬี ติ านิ ตานิ อนสุ ฺสรติ นปิ ปสฺสติ คหปตึ วา คหปติปุตตฺ ํ วา ปญจฺ หิ กามคุเณหิ สมปฺปิตํ สมงฺคีภตู ํ ปริจารยมานํ อปจิ โข อญญฺ ตรํ เทวนกิ ายํ ปณิธาย พรฺ หมฺ จริยํ จรติ อมิ นิ าหํ สเี ลน วา วเตน วา ตเปน วา พฺรหฺมจรเิ ยน วา เทโว วา ภวิสฺสามิ เทวญฺญตโร วาติ โส

เมถนุ สโํ ยคสตุ ตฺ ํ ๓๓๓ ตทสสฺ าเทติ ตนนฺ ิกาเมติ เตน จ วิตฺตึ อาปชฺชติ อทิ มปฺ ิ โข พรฺ าหฺมณ พฺรหมฺ จริยสสฺ ขณฑฺ มฺปิ ฉิททฺ มปฺ ิ สพลมฺปิ กมมฺ าสมฺปิ อยํ วุจฺจติ พรฺ าหฺมณ อปรสิ ทุ ฺธํ พรฺ หฺมจรยิ ํ จรติ สยํ ุตฺโต เมถุนสํโยเคน น ปรมิ จุ ฺจติ ชาตยิ า ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสเฺ สหิ อุปายาเสหิ น ปริมุจจฺ ติ ทุกขฺ สฺมาติ วทามิ. ยาวกีวญจฺ าหํ พฺราหฺมณ อิเมสํ สตฺตนนฺ ํ เมถนุ สโํ ยคานํ อญญฺ ตรํ เมถุนสโํ ยคํ อตฺตนิ อปฺปหีนํ สมนุปสฺสึ เนว ตาวาหํ พฺราหมฺ ณ สเทวเก โลเก สมารเก สพรฺ หฺมเก สสสฺ มณพรฺ าหมฺ ณิยา ปชาย สเทวมนสุ ฺสาย อนุตฺตรํ สมฺมาสมโฺ พธึ อภิสมพฺ ทุ โฺ ธ ปจจฺ ญฺญาสึ ยโต จ โข อหํ พรฺ าหฺมณ อเิ มสํ สตตฺ นนฺ ํ เมถนุ สโํ ยคานํ อญญฺ ตรํ เมถุนสโํ ยคํ อตฺตนิ อปฺปหนี ํ น สมนปุ สฺสึ อถาหํ พฺราหมฺ ณ สเทวเก โลเก สมารเก สพรฺ หมฺ เก สสสฺ มณ- พฺราหมฺ ณยิ า ปชาย สเทวมนุสฺสาย อนุตฺตรํ สมฺมาสมโฺ พธึ อภิสมฺพุทฺโธ ปจจฺ ญฺญาสึ ญาณญฺจ ปน เม ทสฺสนํ อทุ ปาทิ อกปุ ฺปา เม วมิ ุตฺติ อยมนตฺ ิมา ชาติ นตฺถทิ านิ ปุนพภฺ โวติ. เอวํ วตุ เฺ ต ชานสุ ฺโสณิ พรฺ าหฺมโณ ภควนตฺ ํ เอตทโวจ อภิกฺกนตฺ ํ โภ โคตม อภิกกฺ นตฺ ํ โภ โคตม เสยยฺ ถาปิ โภ โคตม นิกฺกุชชฺ ติ ํ วา อกุ ฺกุชเฺ ชยฺย ปฏิจฺฉนฺนํ วา ววิ เรยยฺ มฬู หฺ สสฺ วา มคฺคํ อาจกิ เฺ ขยฺย อนฺธกาเร วา เตลปฺปชฺโชตํ

มคคฺ วภิ งฺคสตุ ตฺ ํ ๓๓๔ ธาเรยยฺ จกขฺ ุมนฺโต รูปานิ ทกขฺ นตฺ ตี ิ เอวเมวํ โภตา โคตเมน อเนกปรยิ าเยน ธมฺโม ปกาสโิ ต เอสาหํ ภวนฺตํ โคตมํ สรณํ คจฉฺ ามิ ธมมฺ ญฺจ ภกิ ขฺ ุสงฺฆญจฺ อุปาสกํ มํ ภวํ โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณเุ ปตํ สรณํ คตนฺติ. สตตฺ พพฺ ิธเมถุนสโํ ยคสุตฺตํ นฏิ ฺฐิต.ํ ---------- สเทวโก อยํ โลโก สมารโก สพฺรหฺมโก ยมมฺ คฺคํ อปฺปชานนโฺ ต สพฺพทุกขฺ า น มุจฺจติ มคฺคกฺขายีนมคโฺ ค โส ภควา มคฺคโกวิโท ตํ เว มคฺคํ อภิญญฺ าย ทุกฺขสงฺขยคามนิ ํ สยํ เตเนว คนฺตฺวาน ปตโฺ ต โพธิมนุตฺตรํ สมฺมานปุ ฏิปตยฺ ตฺถํ สตฺตานํ โพธกิ ามินํ นานาวเิ ธหุปาเยภิ ปเวเทสิ หิเตสโก ตมฺมคฺคทปี กํ สตุ ตฺ ํ ยํ สมพฺ ทุ เฺ ธน ภาสิตํ วตฺถุตฺตเย ปสนนฺ านํ สาธนู ํ ธมมฺ กามนิ ํ ภิยโฺ ย ปสาทปุ ฺปาเทน ทิฏฺโฐชุกรเณน จ สวุ ตถฺ ิสาธนตฺถปํ ิ ตํ สุตฺตนฺตํ ภณาม เส. ---------- มคคฺ วภิ งคฺ สตุ ตฺ ํ๑ เอวมเฺ ม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตฺถยิ ํ วหิ รต,ิ เชตวเน ๑. อภ.ิ ภงคฺ . ๓๕/๓๑๗.

มคฺควิภงฺคสตุ ตฺ ํ ๓๓๕ อนาถปิณฺฑกิ สฺส, อาราเม. ตตรฺ โข ภควา ภิกฺขู อามนเฺ ตสิ ภิกขฺ โวติ. ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสไุ. ภควา เอตทโวจ. อรยิ ํ โว ภิกขฺ เว อฏฐฺ งฺคกิ ํ มคฺคํ เทสิสฺสามิ วิภชสิ สฺ ามิ. ตํ สณุ าถ สาธกุ ํ มนสกิ โรถ ภาสิสฺสามีติ. เอวมภฺ นฺเตติ โข เต ภกิ ขฺ ู ภควโต ปจฺจสฺโสสไุ. ภควา เอตทโวจ. กตโม จ ภิกขฺ เว อริโย อฏฐฺ งฺคิโก มคโฺ ค. เสยยฺ ถที ํ. สมฺมาทิฏฺฐิ สมมฺ าสงกฺ ปฺโป, สมมฺ าวาจา สมฺมากมฺมนโฺ ต สมฺมาอาชีโว, สมฺมาวายาโม สมฺมาสติ สมมฺ าสมาธ.ิ กตมา จ ภิกฺขเว สมฺมาทิฏฺฐิ. ยํ โข ภิกฺขเว ทุกเฺ ข ญาณํ ทุกฺขสมุทเย ญาณํ ทุกขฺ นโิ รเธ ญาณํ ทกุ ฺขนิโรธคามนิ ิยา ปฏปิ ทาย ญาณํ. อยํ วจุ จฺ ติ ภกิ ฺขเว สมฺมาทฏิ ฺฐ.ิ กตโม จ ภิกฺขเว สมมฺ าสงฺกปโฺ ป. โย โข ภิกขฺ เว เนกขฺ มฺมสงกฺ ปฺโป อพฺยาปาทสงกฺ ปโฺ ป อวิหสึ าสงกฺ ปโฺ ป. อยํ วจุ ฺจติ ภิกฺขเว สมมฺ าสงกฺ ปโฺ ป. กตมา จ ภกิ ฺขเว สมฺมาวาจา. ยา โข ภิกฺขเว มุสาวาทา เวรมณ.ี ปิสณุ าย วาจาย เวรมณ.ี ผรุสาย วาจาย เวรมณ.ี สมผฺ ปฺปลาปา เวรมณี. อยํ วุจจฺ ติ ภิกฺขเว สมฺมาวาจา. กตโม จ ภิกฺขเว สมมฺ ากมฺมนฺโต. ยา โข ภิกฺขเว ปาณาติปาตา เวรมณ.ี อทินฺนาทานา เวรมณี. อพรฺ หมฺ จริยา เวรมณี. อยํ วจุ จฺ ติ ภกิ ฺขเว สมฺมากมฺมนโฺ ต.

มคฺควิภงฺคสตุ ตฺ ํ ๓๓๖ กตโม จ ภิกฺขเว สมมฺ าอาชีโว, อธิ ภิกฺขเว อรยิ สาวโก มิจฉฺ าอาชวี ํ ปหาย, สมฺมาอาชเี วน ชีวกิ ํ กปฺเปติ. อยํ วจุ ฺจติ ภกิ ขฺ เว สมฺมาอาชโี ว. กตโม จ ภิกฺขเว สมฺมาวายาโม. อิธ ภิกขฺ เว ภกิ ฺขุ อนุปฺปนนฺ านํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมมฺ านํ อนุปฺปาทาย, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วิรยิ ํ อารภติ จิตฺตํ ปคคฺ ณฺหาติ ปทหติ. อุปปฺ นฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วริ ยิ ํ อารภติ จติ ตฺ ํ ปคฺคณหฺ าติ ปทหติ. อนปุ ฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมมฺ านํ อุปฺปาทาย, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วิริยํ อารภติ จติ ฺตํ ปคคฺ ณฺหาติ ปทหติ. อุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมาน,ํ ฐิตยิ า อสมฺโมสาย ภยิ โฺ ยภาวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปารปิ ูรยิ า. ฉนทฺ ํ ชเนติ วายมติ วิรยิ ํ อารภติ จติ ฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ. อยํ วุจจฺ ติ ภกิ ฺขเว สมฺมาวายาโม. กตมา จ ภกิ ฺขเว สมมฺ าสติ. อธิ ภิกขฺ เว ภิกฺขุ กาเย กายานุปสฺสี วหิ รติ. อาตาปี สมฺปชาโน สตมิ า วิเนยฺย โลเก อภชิ ฌฺ าโทมนสสฺ ํ. เวทนาสุ เวทนานุปสฺสี วหิ รติ. อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วเิ นยฺย โลเก อภิชฌฺ าโทมนสสฺ ํ. จติ เฺ ต จิตตฺ านปุ สสฺ ี วิหรต.ิ อาตาปี สมปฺ ชาโน สติมา วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ. ธมเฺ มสุ ธมมฺ านปุ สฺสี วหิ รติ. อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วเิ นยยฺ โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ. อยํ วุจฺจติ

อฏฐฺ งคฺ ิกมคฺคคาถา ๓๓๗ ภกิ ฺขเว สมฺมาสติ. กตโม จ ภิกฺขเว สมฺมาสมาธิ. อิธ ภิกขฺ เว ภกิ ฺขุ ววิ ิจเฺ จว กาเมหิ วิวิจจฺ อกสุ เลหิ ธมฺเมห,ิ สวิตกฺกํ สวิจารํ วิเวกชมฺปตี ิสุขํ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชชฺ วิหรติ. วติ กฺกวิจารานํ วูปสมา, อชฺฌตตฺ ํ สมปฺ สาทนํ เจตโส เอโกทภิ าวํ อวิตกฺกํ อวิจารํ, สมาธิชมปฺ ตี ิสุขํ ทตุ ยิ ํ ฌานํ อุปสมปฺ ชฺช วหิ รติ. ปตี ิยา จ วริ าคา อเุ ปกฺขโก จ วหิ รติ สโต จ สมฺปชาโน, สขุ ญฺจ กาเยน ปฏิสํเวเทติ, ยนตฺ ํ อรยิ า อาจกิ ฺขนตฺ ิ อุเปกขฺ โก สติมา สขุ วิหารตี ิ. ตตยิ ํ ฌานํ อุปสมปฺ ชฺช วิหรติ. สุขสฺส จ ปหานา ทกุ ขฺ สสฺ จ ปหานา, ปพุ เฺ พ ว โสมนฺสสโทมนสสฺ านํ อตฺถงฺคมา, อทุกฺขมสุขํ อุเปกฺขาสตปิ าริสุทฺธ,ึ จตตุ ฺถํ ฌานํ อปุ สมฺปชฺช วิหรติ. อยํ วจุ จฺ ติ ภกิ ฺขเว สมมฺ าสมาธตี .ิ อทิ มโวจ ภควา. อตตฺ มนา เต ภิกฺขู ภควโต ภาสิตํ, อภินนทฺ นุ ตฺ .ิ มคคฺ วภิ งคฺ สุตตฺ ํ นฏิ ฐฺ ิตํ. ---------- อฏฺฐงคฺ กิ มคฺคคาถา๑ มคคฺ านฏฺฐงฺคโิ ก เสฏโฺ ฐ สจฺจานํ จตโุ ร ปทา วิราโค เสฏโฺ ฐ ธมฺมานํ ทิปทานญจฺ จกขฺ มุ า เอเสว มคฺโค นตฺถญโฺ ญ ทสฺสนสฺส วสิ ทุ ธฺ ยิ า เอตญหฺ ิ ตุเมฺห ปฏิปชฺชถ มารเสนปปฺ โมหนํ ๑. ข.ุ ธ. ๒๕/๕๑.

โลกธมมฺ สุตฺตํ ๓๓๘ เอตญฺหิ ตุเมฺห ปฏปิ นฺนา ทุกฺขสสฺ นฺตํ กรสิ สฺ ถ อกฺขาโต โว มยา มคฺโค อญฺญาย สลลฺ สตฺถนํ ตุเมฺหหิ กจิ ฺจํ อาตปปฺ ํ อกฺขาตาโร ตถาคตา ปฏิปนฺนา ปโมกฺขนฺติ ฌายโิ น มารพนธฺ นาติ. อฏฐฺ งฺคกิ มคฺคคาถา นิฏฺฐติ า. ---------- ยาวตา วตตฺ เต โลโก อเนกาการจิตฺตโก ตาว ตํ อนปุ ริวตตฺ นตฺ ิ เย ธมมฺ า สหจาริโน เย ธมฺเม สมุปายนโฺ ต โลโก อนปุ รวิ ตตฺ เต เต ธมฺมา โลกนฺตคุนา โลกธมมฺ าติ กติ ฺติตา โลกสฺสฏิ ฐฺ า อนิฏฺฐา จ อนโุ รธวโิ รธิกา เยสวฺ านโุ รธวโี รเธ วิปปฺ หนฺตวฺ าน ปณฺฑติ า ปริมจุ ฺจนฺติ ทกุ ฺขสมฺ า สมฺมา ภวสฺส ปารคู เตสุ มิจฺฉาปฏิปตฺติ โยนโิ ส ปฏิปตฺติ จ ยสมฺ ึ เตน มนุ นิ ฺเทน สุตฺตนตฺ สฺมึ ปกาสิตา ญาณํ สญจฺ ารยติ วฺ าน ยถาภูตํ ปชานติ ไุ สาธูนํ อตฺถสทิ ฺธตฺถํ ตํ สตุ ตฺ นตฺ ํ ภณาม เส. ---------- โลกธมมฺ สตุ ตฺ ํ๑ เอวมเฺ ม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตถฺ ยิ ํ วหิ รติ, เชตวเน ๑. อง.ฺ อฏฺฐก. ๒๓/๑๕๘.

โลกธมฺมสุตฺตํ ๓๓๙ อนาถปิณฺฑกิ สสฺ , อาราเม. ตตฺร โข ภควา ภิกขฺ ู อามนฺเตสิ ภกิ ขฺ โวต.ิ ภทนฺเตติ เต ภกิ ฺขู ภควโต ปจจฺ สโฺ สสุไ. ภควา เอตทโวจ, อฏฐฺ ิเม ภกิ ฺขเว โลกธมฺมา โลกํ อนุปรวิ ตฺตนตฺ .ิ โลโก จ อฏฺฐ โลกธมเฺ ม อนุปรวิ ตฺตติ. กตเม อฏฺฐ. ลาโภ จ อลาโภ จ, ยโส จ อยโส จ, นนิ ทฺ า จ ปสํสา จ, สุขญฺจ ทุกฺขญจฺ . อเิ ม โข ภกิ ขฺ เว อฏฺฐ โลกธมฺมา โลกํ อนุปริวตฺตนฺต.ิ โลโก จ อิเม อฏฐฺ โลกธมเฺ ม อนปุ รวิ ตตฺ ต.ิ อสฺสตุ วโต ภิกฺขเว ปถุ ุชชฺ นสฺส, อุปฺปชฺชติ ลาโภปิ อลาโภปิ, ยโสปิ อยโสปิ, นินทฺ าปิ ปสํสาป,ิ สุขํปิ ทกุ ขฺ ปํ ,ิ สุตวโตปิ ภกิ ฺขเว อริยสาวกสฺส, อปุ ฺปชฺชติ ลาโภปิ อลาโภปิ, ยโสปิ อยโสปิ, นินทฺ าปิ ปสํสาปิ, สุขํปิ ทกุ ฺขปํ ิ. ตตฺร ภกิ ขฺ เว โก วิเสโส โก อธิปปฺ ายโส กึ นานากรณํ, สุตวโต อริยสาวกสสฺ อสฺสตุ วตา ปถุ ชุ ชฺ เนนาติ. ภควํมลู กา โน ภนเฺ ต ธมมฺ า ภควเํ นตตฺ ิกา ภควปํ ฏสิ รณา, สาธุ วต ภนฺเต ภควนฺตเํ ยว ปฏิภาตุ เอตสฺส ภาสติ สสฺ อตฺโถ, ภควโต สตุ ฺวา ภกิ ฺขู ธาเรสฺสนฺตีติ. เตนหิ ภิกขฺ เว สณุ าถ สาธกุ ํ มนสกิ โรถ ภาสิสสฺ ามีต.ิ เอวมภฺ นฺเตติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจจฺ สฺโสสไุ. ภควา เอตทโวจ. อสฺสตุ วโต ภกิ ขฺ เว ปถุ ชุ ชฺ นสฺส, อุปฺปชฺชติ ลาโภ, โส น อติ ิ ปฏิสญจฺ กิ ขฺ ติ, อปุ ฺปนฺโน โข เม อยํ ลาโภ, โส จ โข อนจิ ฺโจ ทุกโฺ ข วปิ ริณามธมฺโมติ. ยถาภูตํ นปปฺ ชานาติ.

โลกธมมฺ สตุ ตฺ ํ ๓๔๐ อปุ ฺปชชฺ ติ อลาโภ, โส น อิติ ปฏิสญจฺ กิ ฺขติ, อปุ ฺปนฺโน โข เม อยํ อลาโภ, โส จ โข อนจิ ฺโจ ทกุ ฺโข วปิ ริณามธมโฺ มติ. ยถาภูตํ นปฺปชานาติ. อุปฺปชชฺ ติ ยโส, โส น อติ ิ ปฏสิ ญฺจกิ ฺขติ, อปุ ฺปนโฺ น โข เม อยํ ยโส, โส จ โข อนิจโฺ จ ทกุ ฺโข วปิ ริณามธมฺโมต.ิ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ. อปุ ฺปชชฺ ติ อยโส. โส น อิติ ปฏิสญจฺ ิกฺขต,ิ อปุ ฺปนโฺ น โข เม อยํ อยโส, โส จ โข อนิจฺโจ ทุกฺโข วปิ ริณามธมโฺ มติ. ยถาภตู ํ นปปฺ ชานาติ. อุปฺปชชฺ ติ นินทฺ า, โส น อติ ิ ปฏิสญจฺ ิกฺขต,ิ อุปฺปนฺนา โข เม อยํ นนิ ฺทา, สา จ โข อนิจฺจา ทกุ ฺขา วปิ ริณามธมฺมาติ. ยถาภูตํ นปฺปชานาติ. อปุ ฺปชชฺ ติ ปสสํ า, โส น อติ ิ ปฏสิ ญฺจิกฺขต,ิ อปุ ฺปนฺนา โข เม อยํ ปสสํ า, สา จ โข อนิจจฺ า ทกุ ฺขา วิปรณิ ามธมฺมาติ. ยถาภตู ํ นปฺปชานาต.ิ อุปปฺ ชฺชติ สขุ ,ํ โส น อติ ิ ปฏิสญฺจิกฺขติ, อุปปฺ นนฺ ํ โข เม อทิ ํ สุขํ, ตญจฺ โข อนิจจฺ ํ ทกุ ฺขํ วิปริณามธมมฺ นตฺ .ิ ยถาภตู ํ นปฺปชานาติ. อปุ ปฺ ชฺชติ ทุกขฺ ํ, โส น อิติ ปฏิสญจฺ ิกขฺ ติ, อปุ ปฺ นนฺ ํ โข เม อิทํ ทกุ ขฺ ํ, ตญฺจ โข อนิจจฺ ํ ทุกฺขํ วปิ รณิ ามธมมฺ นตฺ .ิ ยถาภตู ํ นปปฺ ชานาติ. ตสสฺ ลาโภปิ จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺฐต.ิ อลาโภปิ จติ ฺตํ ปริยาทาย ตฏิ ฐฺ ติ. ยโสปิ จิตฺตํ ปรยิ าทาย ติฏฺฐติ. อยโสปิ จติ ฺตํ ปรยิ าทาย ตฏิ ฺฐติ. นนิ ฺทาปิ จติ ฺตํ ปริยาทาย ติฏฐฺ ติ. ปสํสาปิ จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺฐติ. สุขปํ ิ จิตฺตํ

โลกธมมฺ สุตฺตํ ๓๔๑ ปรยิ าทาย ติฏฺฐติ. ทกุ ฺขํปิ จิตฺตํ ปรยิ าทาย ตฏิ ฐฺ ต.ิ โส จ อปุ ฺปนฺนํ ลาภํ อนรุ ุชฌฺ ติ อลาเภ ปฏิวริ ชุ ฺฌต.ิ อุปปฺ นฺนํ ยสํ อนุรชุ ฌฺ ติ อยเส ปฏิวิรชุ ฺฌต.ิ อปุ ปฺ นนฺ ํ ปสํสํ อนุรุชฺฌติ นนิ ทฺ าย ปฏิวริ ุชฺฌติ. อปุ ฺปนนฺ ํ สุขํ อนรุ ชุ ฺฌติ ทกุ ฺเข ปฏวิ ริ ชุ ฌฺ ต.ิ โส เอวํ อนุโรธวิโรธสมาปนโฺ น, น ปรมิ ุจจฺ ติ ชาตยิ า ชรามรเณน, โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ, น ปรมิ จุ จฺ ติ ทุกฺขสฺมาติ วทาม.ิ สุตวโต จ โข ภิกฺขเว อรยิ สาวกสฺส, อปุ ฺปชชฺ ติ ลาโภ, โส อิติ ปฏิสญจฺ กิ ฺขต,ิ อปุ ปฺ นโฺ น โข เม อยํ ลาโภ, โส จ โข อนิจโฺ จ ทุกโฺ ข วิปรณิ ามธมโฺ มติ. ยถาภตู ํ ปชานาต.ิ อุปฺปชฺชติ อลาโภ, โส อิติ ปฏสิ ญฺจกิ ฺขต,ิ อปุ ฺปนโฺ น โข เม อยํ อลาโภ, โส จ โข อนิจโฺ จ ทุกโฺ ข วปิ ริณามธมโฺ มติ. ยถาภูตํ ปชานาติ. อุปปฺ ชฺชติ ยโส, โส อติ ิ ปฏสิ ญฺจกิ ขฺ ติ, อปุ ฺปนฺโน โข เม อยํ ยโส, โส จ โข อนจิ ฺโจ ทุกฺโข วิปรณิ ามธมโฺ มต.ิ ยถาภตู ํ ปชานาติ. อุปปฺ ชชฺ ติ อยโส, โส อติ ิ ปฏิสญฺจกิ ขฺ ติ, อุปฺปนโฺ น โข เม อยํ อยโส, โส จ โข อนจิ โฺ จ ทุกโฺ ข วปิ ริณามธมโฺ มติ. ยถาภูตํ ปชานาติ. อปุ ปฺ ชฺชติ นินทฺ า, โส อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ, อุปฺปนฺนา โข เม อยํ นนิ ฺทา, สา จ โข อนิจฺจา ทุกฺขา วิปรณิ ามธมมฺ าต.ิ ยถาภตู ํ ปชานาติ. อปุ ปฺ ชฺชติ ปสํสา, โส อติ ิ ปฏิสญฺจิกฺขติ,

โลกธมมฺ สตุ ตฺ ํ ๓๔๒ อปุ ฺปนฺนา โข เม อยํ ปสํสา, สา จ โข อนจิ ฺจา ทกุ ฺขา วปิ รณิ ามธมฺมาต.ิ ยถาภตู ํ ปชานาติ. อุปฺปชฺชติ สุข,ํ โส อิติ ปฏิสญฺจิกขฺ ติ, อปุ ฺปนฺนํ โข เม อทิ ํ สขุ ํ, ตญจฺ โข อนจิ ฺจํ ทกุ ฺขํ วปิ รณิ ามธมฺมนตฺ .ิ ยถาภูตํ ปชานาติ. อปุ ฺปชชฺ ติ ทกุ ฺขํ, โส อิติ ปฏิสญฺจกิ ฺขต,ิ อปุ ฺปนนฺ ํ โข เม อทิ ํ ทกุ ขฺ ํ, ตญจฺ โข อนิจจฺ ํ ทุกฺขํ วปิ ริณามธมมฺ นฺต.ิ ยถาภูตํ ปชานาต.ิ ตสสฺ ลาโภปิ จิตตฺ ํ น ปริยาทาย ติฏฺฐต.ิ อลาโภปิ จิตตฺ ํ น ปรยิ าทาย ติฏฺฐติ. ยโสปิ จิตฺตํ น ปรยิ าทาย ติฏฐฺ ติ. อยโสปิ จิตฺตํ น ปริยาทาย ติฏฺฐติ. นนิ ฺทาปิ จิตตฺ ํ น ปริยาทาย ติฏฺฐติ. ปสํสาปิ จิตตฺ ํ น ปริยาทาย ตฏิ ฺฐติ. สุขปํ ิ จิตตฺ ํ น ปริยาทาย ตฏิ ฺฐต.ิ ทกุ ฺขปํ ิ จติ ตฺ ํ น ปรยิ าทาย ตฏิ ฺฐติ. โส จ อปุ ปฺ นฺนํ ลาภํ นานุรชุ ฺฌติ อลาเภ นปปฺ ฏวิ ิรุชฺฌติ. อปุ ปฺ นฺนํ ยสํ นานุรุชฌฺ ติ อยเส นปฺปฏิวิรชุ ฌฺ ต.ิ อุปฺปนนฺ ํ ปสํสํ นานุรุชฌฺ ติ นินทฺ าย นปฺปฏวิ ิรุชฺฌติ. อุปปฺ นนฺ ํ สุขํ นานรุ ุชฺฌติ ทุกเฺ ข นปปฺ ฏิวิรชุ ฺฌต.ิ โส เอวํ อนุโรธวโิ รธวปิ ปฺ หโี น, ปริมจุ จฺ ติ ชาตยิ า ชรามรเณน, โสเกหิ ปรเิ ทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อปุ ายาเสหิ, ปริมุจฺจติ ทกุ ฺขสฺมาติ วทามิ. อยํ โข ภิกขฺ เว วเิ สโส อยํ อธิปฺปายโส อิทํ นานากรณํ, สุตวโต อรยิ สาวกสฺส อสสฺ ุตวตา ปถุ ุชฺชเนนาติ. อิทมโวจ ภควา. อิทํ วตฺวาน สุคโต, อถาปรํ เอตทโวจ สตถฺ า.

โลกธมมฺ สุตตฺ ํ ๓๔๓ ลาโภ อลาโภ อยโส ยโส จ นนิ ทฺ า ปสสํ า จ สุขํ จ ทุกฺขํ เอเต อนิจฺจา มนุเชสุ ธมมฺ า อสสฺสตา วปี รณิ ามธมมฺ า เอเต จ ญตวฺ า สติมา สุเมโธ อเวกฺขตี วปี รณิ ามธมเฺ ม อฏิ ฺฐสสฺ ธมฺมา น มเถนตฺ ิ จิตฺตํ อนิฏฐฺ โต โน ปฏิฆาตเมติ ตสฺสานุโรธา อถวา วิโรธา วธิ ปู ิตา อตฺถคตา น สนฺติ ปทญฺจ ญตฺวา วริ ชํ อโสกํ สมฺมปปฺ ชานาติ ภวสสฺ ปารคตู ิ. โลกธมมฺ สุตฺตํ นฏิ ฺฐิต.ํ ---------- สพพฺ โส สุทธฺ สนฺตาโน สพฺพธมมฺ าน ปารคู ธมฺมญจฺ วินยํ สตฺถุ สาสนํ สมปฺ ทปี ยํ ยํ โส นาโถ สเมเรสิ ธมฺมาธมฺมวินิจฺฉยํ สาธูนํ เนตตฺ ิภาวตถฺ ํ ตํ สุตฺตนตฺ ํ ภณาม เส. ----------

๓๔๔ โคตมสี ตุ ตฺ ํ๑ เอวมเฺ ม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, เวสาลิยํ วิหรติ, มหาวเน กฏู าคารสาลายํ. อถโข มหาปชาปติ โคตมี, เยน ภควา เตนุปสงฺกม,ิ อุปสงกฺ มิตวฺ า ภควนตฺ ํ อภวิ าเทตฺวา เอกมนตฺ ํ อฏฐฺ าสิ. เอกมนตฺ ํ ฐิตา โข มหาปชาปติ โคตมี ภควนฺตํ เอตทโวจ. สาธุ เม ภนฺเต ภควา สงขฺ ติ ฺเตน ธมฺมํ เทเสตุ, ยมหํ ภควโต ธมฺมํ สุตวฺ า, เอกา วูปกฏฺฐา อปปฺ มตฺตา อาตาปนิ ี ปหิตตตฺ า วิหเรยฺยนตฺ .ิ เย โข ตวฺ ํ โคตมิ ธมเฺ ม ชาเนยฺยาสิ. ๑. อิเม ธมมฺ า สราคาย สวํ ตฺตนตฺ ิ โน วริ าคาย ๒. สํโยคาย สวํ ตตฺ นฺติ โน วสิ ํโยคาย ๓. อาจยาย สวํ ตตฺ นฺติ โน อปจยาย ๔. มหิจฺฉตาย สวํ ตฺตนตฺ ิ โน อปฺปจิ ฺฉตาย ๕. อสนตฺ ุฏฐฺ ิยา สํวตฺตนฺติ โน สนฺตฏุ ฐฺ ยิ า ๖. สงคฺ ณิกาย สํวตฺตนฺติ โน ปวเิ วกาย ๗. โกสชฺชาย สํวตฺตนตฺ ิ โน วริ ยิ ารมฺภาย ๘. ทพุ ภฺ รตาย สวํ ตฺตนฺติ โน สภุ รตายาติ. เอกํเสน โคตมิ ธาเรยฺยาส,ิ เนโส ธมฺโม เนโส วินโย เนตํ สตถฺ ุสาสนนฺติ. เย จ โข ตฺวํ โคตมิ ธมฺเม ชาเนยยฺ าสิ. ๑. อิเม ธมฺมา วริ าคาย สํวตฺตนฺติ โน สราคาย ๒. วิสํโยคาย สวํ ตตฺ นตฺ ิ โน สํโยคาย ๑. อง.ฺ อฏฺฐก. ๒๓/๒๘๘.

โคตมสี ุตฺตํ ๓๔๕ ๓. อปจยาย สวํ ตฺตนฺติ โน อาจยาย ๔. อปฺปิจฉฺ ตาย สํวตฺตนตฺ ิ โน มหิจฺฉตาย ๕. สนฺตุฏฺฐยิ า สวํ ตตฺ นตฺ ิ โน อสนฺตฏุ ฐฺ ิยา ๖. ปวิเวกาย สํวตตฺ นฺติ โน สงคฺ ณกิ าย ๗. วิริยารมภฺ าย สํวตฺตนตฺ ิ โน โกสชชฺ าย ๘. สภุ รตาย สํวตตฺ นฺติ โน ทุพฺภรตายาติ. เอกํเสน โคตมิ ธาเรยฺยาส,ิ เอโส ธมโฺ ม เอโส วินโย เอตํ สตถฺ ุสาสนนฺติ. อทิ มโวจ ภควา. อตตฺ มนา มหาปชาปติ โคตมี ภควโต ภาสติ ํ, อภินนทฺ ีติ. โคตมสี ุตฺตํ นิฏฺฐิต.ํ ---------- อาฆาตรหิโต พุทฺโธ อาฆาตวินเย รโต อนตฺถาตฺถานสุ าเรน อตตฺ นิ จ ปยิ าปิเย กาลตฺตเยน ภนิ ฺนานิ จรณาจรเณปิ จ นเววาฆาตวตถฺ ูนิ อาฆาตวินเย นว เวเนยยฺ านํ อเทเสสิ อุปายํ ธมฺมิกํ ททํ สาธูนํ ธมมฺ กามานํ ตปปฺ หานกรํ นิธึ สุตวฺ า ญตฺวา ปหานาย อาฆาตานํ ยถารหํ เตสมฺปกาสกํ ธมฺม- ปรยิ ายํ ภณาม เส. ----------

๓๔๖ นวาฆาตวตถฺ ปุ รทิ ปี กปาโฐ๑ อตถฺ ิ โข เตน ภควตา ชานตา ปสสฺ ตา อรหตา สมมฺ า- สมพฺ ุทเฺ ธน นว ธมฺมา สมฺมทกฺขาตา นวาฆาตวตถฺ ูน.ิ กตมานิ นว. อนตฺถํ เม อจรตี ิ อาฆาตํ พนฺธต.ิ อนตถฺ ํ เม จรตตี ิ อาฆาตํ พนธฺ ติ. อนตฺถํ เม จรสิ สฺ ตีติ อาฆาตํ พนธฺ ต.ิ ปยิ สฺส เม มนาปสสฺ อนตถฺ ํ อจรตี ิ อาฆาตํ พนธฺ ต.ิ ปยิ สสฺ เม มนาปสสฺ อนตฺถํ จรตตี ิ อาฆาตํ พนธฺ ติ. ปิยสฺส เม มนาปสฺส อนตถฺ ํ จรสิ ฺสตีติ อาฆาตํ พนธฺ ติ. อปปฺ ยิ สฺส เม อมนาปสฺส อตฺถํ อจรีติ อาฆาตํ พนธฺ ต.ิ อปฺปิยสฺส เม อมนาปสฺส อตฺถํ จรตตี ิ อาฆาตํ พนฺธต.ิ อปปฺ ยิ สฺส เม อมนาปสฺส อตถฺ ํ จริสฺสตีติ อาฆาตํ พนฺธติ. อิเม โข เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทเฺ ธน นว ธมฺมา สมมฺ ทกฺขาตา นวาฆาตวตฺถูนีต.ิ นวาฆาตวตถฺ ปุ ริทปี กปาโฐ นฏิ ฺฐโิ ต. ---------- นวาฆาตปฏวิ นิ ยปรทิ ปี กปาโฐ๒ อตถฺ ิ โข เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมา- สมฺพทุ เฺ ธน นว ธมฺมา สมมฺ ทกฺขาตา นวาฆาตปฏิวนิ ยา. กตเม นว. อนตฺถํ เม อจรีติ ตํ กเุ ตตถฺ ลพภฺ าติ อาฆาตํ ปฏวิ เิ นติ. อนตฺถํ เม จรตีติ ตํ กุเตตฺถ ลพภฺ าติ อาฆาตํ ๑. องฺ. นวก. ๒๓/๔๒๒. ๒. ๒๓/๔๒๓.

นวาฆาตปฏวิ ินยปริทีปกปาโฐ ๓๔๗ ปฏวิ เิ นต.ิ อนตฺถํ เม จรสิ สฺ ตีติ ตํ กุเตตถฺ ลพฺภาติ อาฆาตํ ปฏิวิเนต.ิ ปิยสฺส เม มนาปสฺส อนตฺถํ อจรตี ิ ตํ กเุ ตตฺถ ลพฺภาติ อาฆาตํ ปฏวิ เิ นติ. ปิยสฺส เม มนาปสสฺ อนตถฺ ํ จรตีติ ตํ กุเตตฺถ ลพฺภาติ อาฆาตํ ปฏิวเิ นติ. ปิยสฺส เม มนาปสสฺ อนตฺถํ จรสิ สฺ ตีติ ตํ กเุ ตตถฺ ลพภฺ าติ อาฆาตํ ปฏิวเิ นต.ิ อปปฺ ิยสฺส เม อมนาปสฺส อตฺถํ อจรตี ิ ตํ กเุ ตตฺถ ลพภฺ าติ อาฆาตํ ปฏิวเิ นติ. อปปฺ ิยสสฺ เม อมนาปสฺส อตถฺ ํ จรตตี ิ ตํ กุเตตฺถ ลพภฺ าติ อาฆาตํ ปฏิวเิ นต.ิ อปฺปยิ สฺส เม อมนาปสฺส อตถฺ ํ จรสิ ฺสตีติ ตํ กเุ ตตถฺ ลพฺภาติ อาฆาตํ ปฏิวิเนติ. อิเม โข เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมมฺ าสมฺพทุ เฺ ธน นว ธมฺมา สมฺมทกฺขาตา นวาฆาตปฏวิ นิ ยาติ. นวาฆาตปฏวิ นิ ยปริทีปกปาโฐ นฏิ ฐฺ โิ ต. ---------- สเทวกสสฺ โลกสฺส นาถภโู ต นราสโภ สนาถตฺตปปฺ สทิ ฺธตถฺ ํ สาวกานํ หิเตสโก ทส นาถกรเณ นาม เย ธมฺเม สมุทรี ยิ ตํ สมปฺ ทาภกิ ามานํ สาธนู ํ ธมฺมกามินํ เตสํ สนทฺ ปี กํ สุตฺตํ ยํ นาเถเนว ภาสิตํ สนาถตตฺ าตฺถสทิ ฺธตฺถํ ตํ สตุ ฺตนตฺ ํ ภณาม เส. ----------

๓๔๘ ทสนาถกรณธมมฺ สตุ ฺตํ๑ เอวมเฺ ม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตถฺ ิยํ วิหรต,ิ เชตวเน อนาถปณิ ฺฑิกสฺส, อาราเม. ตตรฺ โข ภควา ภิกขฺ ู อามนเฺ ตสิ ภิกขฺ โวต.ิ ภทนเฺ ตติ เต ภกิ ขฺ ู ภควโต ปจฺจสฺโสสไุ. ภควา เอตทโวจ, สนาถา ภิกฺขเว วหิ รถ มา อนาถา, ทกุ ฺขํ ภิกขฺ เว อนาโถ วหิ รต.ิ ทสยิเม ภิกขฺ เว นาถกรณา ธมฺมา. กตเม ทส. อธิ ภกิ ฺขเว ภิกฺขุ สลี วา โหติ, ปาฏโิ มกฺขสวํ รสวํ ุโต วหิ รติ อาจารโคจรสมฺปนฺโน, อณุมตฺเตสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวี สมาทาย สกิ ขฺ ติ สิกขฺ าปเทส.ุ ยมฺปิ ภิกฺขเว ภิกฺขุ สีลวา โหต,ิ ปาฏิโมกฺขสวํ รสวํ โุ ต วหิ รติ อาจารโคจรสมฺปนฺโน, อณมุ ตฺเตสุ วชเฺ ชสุ ภยทสฺสาวี สมาทาย สิกขฺ ติ สิกขฺ าปเทสุ. อยมฺปิ ธมโฺ ม นาถกรโณ. ปนุ จปรํ ภิกขฺ เว ภิกขฺ ุ พหุสสฺ ุโต โหต,ิ สตุ ธโร สตุ สนฺนิจจฺ โย. เย เต ธมฺมา อาทกิ ลยฺ าณา มชเฺ ฌกลฺยาณา ปรโิ ยสานกลฺยาณา, สาตฺถํ สพฺยญฺชนํ เกวลปรปิ ุณฺณํ ปรสิ ทุ ฺธํ พรฺ หฺมจรยิ ํ อภิวทนฺต.ิ ตถารูปาสฺส ธมมฺ า พหสุ ฺสุตา โหนตฺ ิ, ธตา วจสา ปริจิตา มนสานุเปกขฺ ติ า ทิฏฺฐิยา สปุ ฺปฏิวทิ ธฺ า. ยมฺปิ ภกิ ฺขเว ภกิ ขฺ ุ พหุสสฺ ุโต โหติ, สตุ ธโร สุตสนฺนจิ ฺจโย. เย เต ธมมฺ า อาทิกลฺยาณา มชเฺ ฌกลยฺ าณา ปรโิ ยสานกลยฺ าณา, สาตถฺ ํ สพยฺ ญฺชนํ เกวลปริปุณณฺ ํ ปรสิ ทุ ฺธํ พรฺ หมฺ จริยํ อภิวทนฺต.ิ ตถารปู าสสฺ ๑. องฺ. ทสก. ๒๔/๒๕.

ทสนาถกรณธมฺมสตุ ฺตํ ๓๔๙ ธมมฺ า พหสุ ฺสตุ า โหนฺติ, ธตา วจสา ปริจติ า มนสานุเปกขฺ ิตา ทิฏฺฐยิ า สุปปฺ ฏวิ ทิ ฺธา. อยมปฺ ิ ธมฺโม นาถกรโณ. ปนุ จปรํ ภิกขฺ เว ภิกฺขุ กลฺยาณมิตโฺ ต โหติ กลฺยาณสหาโย กลฺยาณสมปฺ วงฺโก. ยมฺปิ ภิกฺขเว ภกิ ฺขุ กลฺยาณมิตโฺ ต โหติ กลฺยาณสหาโย กลฺยาณสมปฺ วงฺโก. อยมฺปิ ธมฺโม นาถกรโณ. ปุน จปรํ ภกิ ฺขเว ภกิ ฺขุ สุวโจ โหต,ิ โสวจสสฺ กรเณหิ ธมเฺ มหิ สมนฺนาคโต, ขโม ปทกฺขณิ คคฺ าหี อนุสาสนึ. ยมปฺ ิ ภิกฺขเว ภกิ ฺขุ สุวโจ โหติ, โสวจสสฺ กรเณหิ ธมเฺ มหิ สมนนฺ าคโต, ขโม ปทกขฺ ิณคฺคาหี อนสุ าสนึ. อยมปฺ ิ ธมฺโม นาถกรโณ. ปุน จปรํ ภกิ ฺขเว ภกิ ขฺ ,ุ ยานิ ตานิ สพรฺ หมฺ จารีนํ อจุ จฺ าวจานิ กงิ ฺกรณียานิ, ตตถฺ ทกโฺ ข โหติ อนลโส, ตตฺรุปายาย วมิ ํสาย สมนฺนาคโต, อลํ กาตุไ อลํ สํวธิ าต.ุไ ยมฺปิ ภิกฺขเว ภกิ ฺข,ุ ยานิ ตานิ สพรฺ หมฺ จารีนํ อุจฺจาวจานิ กงิ ฺกรณยี านิ, ตตฺถ ทกโฺ ข โหติ อนลโส, ตตฺรปุ ายาย วิมํสาย สมนฺนาคโต, อลํ กาตุไ อลํ สวํ ิธาต.ไุ อยมฺปิ ธมฺโม นาถกรโณ. ปนุ จปรํ ภิกฺขเว ภกิ ขฺ ุ ธมฺมกาโม โหติ ปิยสมทุ าหาโร, อภิธมเฺ ม อภวิ นิ เย อุฬารปปฺ ามุชฺโช. ยมปฺ ิ ภกิ ขฺ เว ภิกฺขุ ธมฺมกาโม โหติ ปิยสมุทาหาโร. อภธิ มเฺ ม อภวิ นิ เย อุฬารป-ฺ ปามชุ โฺ ช. อยมปฺ ิ ธมฺโม นาถกรโณ. ปุน จปรํ ภกิ ฺขเว ภิกฺขุ อารทธฺ วิริโย วหิ รต,ิ อกสุ ลานํ

ทสนาถกรณธมฺมสตุ ฺตํ ๓๕๐ ธมมฺ านํ ปหานาย, กุสลานํ ธมมฺ านํ อุปสมฺปทาย, ถามวา ทฬฺหปรกฺกโม อนิกฺขิตฺตธุโร กสุ เลสุ ธมฺเมสุ. ยมฺปิ ภิกฺขเว ภกิ ขฺ ุ อารทฺธวริ ิโย วหิ รต,ิ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย, กุสลานํ ธมฺมานํ อปุ สมปฺ ทาย, ถามวา ทฬฺหปรกฺกโม อนกิ ขฺ ติ ฺตธุโร กสุ เลสุ ธมเฺ มสุ. อยมฺปิ ธมฺโม นาถกรโณ. ปนุ จปรํ ภิกฺขเว ภิกขฺ ุ สนตฺ ุฏโฺ ฐ โหติ, อติ ริตรจวี รปณิ ฑฺ ปาต- เสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรน. ยมฺปิ ภิกฺขเว ภกิ ฺขุ สนตฺ ฏุ โฺ ฐ โหติ, อิตรติ รจวี รปิณฑฺ ปาตเสนาสนคลิ านปจฺจยเภสชฺชปรกิ ขฺ าเรน. อยมปฺ ิ ธมโฺ ม นาถกรโณ. ปนุ จปรํ ภิกขฺ เว ภิกขฺ ุ สติมา โหติ, ปรเมน สตเิ นปกฺเกน สมนนฺ าคโต, จริ กตมฺปิ จริ ภาสติ มปฺ ิ สรติ า อนุสฺสริตา. ยมปฺ ิ ภิกฺขเว ภิกขฺ ุ สติมา โหติ, ปรเมน สติเนปกฺเกน สมนฺนาคโต, จิรกตมปฺ ิ จิรภาสิตมฺปิ สรติ า อนสุ ฺสรติ า. อยมปฺ ิ ธมโฺ ม นาถกรโณ. ปนุ จปรํ ภิกฺขเว ภกิ ฺขุ ปญฺญวา โหติ, อุทยตฺถคามนิ ยิ า ปญฺญาย สมนฺนาคโต, อริยาย นิพฺเพธกิ าย สมฺมาทกุ ฺขกฺขย- คามนิ ิยา. ยมปฺ ิ ภิกฺขเว ภิกขฺ ุ ปญฺญวา โหติ. อุทยตถฺ คามินยิ า ปญญฺ าย สมนฺนาคโต, อริยาย นพิ ฺเพธิกาย สมมฺ าทกุ ฺขกฺขยคามินยิ า. อยมปฺ ิ ธมโฺ ม นาถกรโณ. สนาถา ภกิ ฺขเว วิหรถ มา อนาถา, ทุกขฺ ํ ภกิ ฺขเว อนาโถ

กามสุตตฺ ํ ๓๕๑ วิหรต.ิ อิเม โข ภกิ ฺขเว ทส นาถกรณา ธมมฺ าต.ิ อิทมโวจ ภควา. อตตฺ มนา เต ภกิ ฺขู ภควโต ภาสิตํ, อภินนทฺ นุ ตฺ ิ. ทสนาถกรณธมมฺ สตุ ฺตํ นิฏฐฺ ิต.ํ ---------- เวเนยฺย วนิ ยนฺเตน สมฺพุทเฺ ธน มเหสินา กามสฺสาโท จ กามานํ อาทนี โว จ เทสโิ ต เตสํ นิสสฺ รณญฺจาปิ กามานํ สมตกิ ฺกโม วิญญฺ ูนํ อตถฺ สิทธฺ ตฺถํ ตํ สตุ ฺตนฺตํ ภณาม เส. --------- กามสตุ ฺตํ๑ กามํ กามยมานสฺส ตสฺส เจ ตํ สมชิ ฺฌติ อทธฺ า ปตี ิมโน โหติ ลทฺธา มจโฺ จ ยทจิ ฺฉติ ตสสฺ เจ กามยานสฺส ฉนทฺ ชาตสฺส ชนฺตุโน เต กามา ปริหายนตฺ ิ สลลฺ วทิ โฺ ธ ว รุปปฺ ติ โย กาเม ปรวิ ชเฺ ชติ สปฺปสฺเสว ปทา สิโร โสมํ วสิ ตฺตกิ ํ โลเก สโต สมตวิ ตฺตติ เขตฺตํ วตฺถุไ หิรญฺญญจฺ ควาสสฺ ํ ทาสโปรสิ ํ ถโิ ย พนฺธู ปถุ ู กาเม โย นโร อนุคิชฺฌติ อพลา นํ พลิยนฺติ มททฺ นเฺ ตนํ ปริสสฺ ยา ๑. ข.ุ สุ. ๒๕/๔๘๔.

คหุ ฏฺฐกสุตฺตํ ๓๕๒ ตโต นํ ทุกฺขมเนวฺ ติ นาวํ ภินนฺ มโิ วทกํ ตสมฺ า ชนฺตุ สทา สโต กามานิ ปริวชชฺ เย เต ปหาย ตเร โอฆํ นาวํ สติ ฺวา ว ปารคตู .ิ กามสตุ ฺตํ นิฏฺฐิตํ. ๖ คาถา ---------- อญฺเญน ปริยาเยน เวเนยเฺ ย สมฺปโพธยํ กาเมสุเยว อสสฺ าทํ อาทีนวํ อตกิ กฺ มํ เวเนยยฺ านํ วิภาเวสิ อโมฆวจโน มนุ ิ สาธนู ํ อตฺถสิทฺธตถฺ ํ ตํ สุตฺตนฺตํ ภณาม เส. ---------- คุหฏฐฺ กสตุ ฺตํ๑ สตโฺ ต คหุ ายํ พหุนาภฉิ นฺโน ตฏิ ฐฺ ํ นโร โมหนสมฺ ึ ปคาโฬหฺ ทเู ร วิเวกา หิ ตถาวิโธ โส กามา หิ โลเก น หิ สุปฺปหายา อิจฉฺ านิทานา ภวสาตพทธฺ า เต ทปุ ฺปมุญฺจา น หิ อญฺญโมกขฺ า ปจฉฺ า ปเุ ร วาปิ อเปกฺขมานา อเิ มว กาเม ปรุ ิเมว ชปฺปๆ กาเมสุ คทิ ฺธา ปสุตา ปมฬุ หฺ า ๑. ขุ. สุ. ๒๕/๔๘๕.

คหุ ฏฐฺ กสตุ ตฺ ํ ๓๕๓ อวทานิยา เต วิสเม นิวิฏฺฐา ทกุ ฺขูปนตี า ปริเทวยนฺติ กสึ ู ภวสิ ฺสาม อโิ ต จตุ า เส ตสฺมา หิ สิกฺเขถ อิเธว ชนตฺ ุ ยงกฺ ญิ จฺ ิ ชญฺญา วสิ มนฺติ โลเก น ตสฺส เหตุ วิสมํ จเรยฺย อปฺปญหฺ ิ ตํ ชีวิตมาหุ ธรี า ปสฺสามิ โลเก ปรผิ นทฺ มานํ ปชํ อมิ ํ ตณฺหคตํ ภเวสุ หนี า นรา มจฺจมุ เุ ข ลปนตฺ ิ อวีตตณฺหา เส ภวาภเวสุ มมายเิ ต ปสฺสถ ผนฺทมาเน มจเฺ ฉว อปฺโปทเก ขีณโสเต เอตํปิ ทสิ วฺ า อมโม จเรยยฺ ภเวสุ อาสตฺติมกรฺ ุพฺพมาโน อโุ ภสุ อนฺเตสุ วเิ นยฺย ฉนฺทํ ผสสฺ ํ ปริญฺญาย อนานคุ ิทโฺ ธ ยทตตฺ ครฺ หี ตทกรฺ พุ พฺ มาโน น ลปิ ฺปติ ทิฏฺฐสเุ ตสุ ธโี ร สญฺญํ ปรญิ ญฺ า วติ เรยฺย โอฆํ

ทุฏฺฐฏฐฺ กสตุ ตฺ ํ ๓๕๔ ปรคิ คฺ เหสุ มนุ ิ โนปลิตฺโต อพพฺ ฬุ ฺหสลฺโล จรมปปฺ มตฺโต นาสสึ ติ โลกมิมํ ปรญจฺ าติ. คหุ ฏฐฺ กสตุ ฺตํ นิฏฐฺ ติ ํ. ๘ คาถา ---------- ทฏิ ฐฺ ิยา ทุปปฺ หานาย ปหาโนปายทสสฺ ินา ทิฏฺฐยิ า สมุคฆฺ าตตฺถํ ยํ สมฺพุทฺเธน เทสิตํ สุตฺวา ญาณวจิ าเรน วญิ ญฺ นู ํ ญาณจารินํ ทฏิ ฺฐิปฺปหานสทิ ฺธตถฺ ํ ตํ สุตฺตนตฺ ํ ภณาม เส. ---------- ทฏุ ฐฺ ฏฐฺ กสตุ ตฺ ํ วทนฺติ เว ทฏุ ฺฐมนาปิ เอเก อญฺเญปิ เว สจฺจมนา วทนฺติ วาทญฺจ ชาตํ มนุ ิ โน อุเปติ ตสมฺ า มนุ ี นตฺถิ ขโิ ล กุหิญฺจิ สกญฺหิ ทฏิ ฺฐึ กถมจฺจเยยฺย ฉนทฺ านนุ โี ต รุจิยา นิวิฏโฺ ฐ สยํ สมตตฺ านิ ปกฺรุพฺพมาโน ยถา หิ ชาเนยยฺ ตถา วเทยฺย โย อตตฺ โน สีลวตานิ ชนฺตุ

ทฏุ ฺฐฏฐฺ กสุตตฺ ํ ๓๕๕ อนานุปฏุ ฺโฐ จ ปเรส ปาวา อนรยิ ธมฺมํ กสุ ลา ตมาห.ุ โย อาตมุ านํ สยเมว ปาวา สนโฺ ต จ ภิกฺขุ อภินิพฺพตุ ตโฺ ต อติ หิ นฺติ สเี ลสุ อกตฺถมาโน ตมรยิ ธมมฺ ํ กุสลา วทนฺติ ยสสฺ ุสสฺ ทา นตถฺ ิ กุหิญฺจิ โลเก ปกปปฺ ติ า สงขฺ ตา ยสฺส ธมฺมา ปรุ กฺขตา สนฺตมิ เวว ทาตา ยทตฺตนิ ปสฺสติ อานิสํสํ ตนํ สิ สฺ ิโต กุปปฺ ปฏิจฺจ สตตฺ ึ ทฏิ ฐฺ ินิเวสา น หิ สฺวาตวิ ตฺตา ธมเฺ มสุ นจิ ฺเฉยฺย สมุคคฺ หีตํ ตสฺมา นโร เตสุ นเิ วสเนสุ นริ สฺสตี อาทยิ ตี จ ธมฺมํ โธนสสฺ หิ นตถฺ ิ กหุ ิญฺจิ โลเก ปกปฺปติ า ทฏิ ฺฐิ ภวาภเวสุ มายญจฺ มานญฺจ ปหาย โธโน สเก น คจฺเฉยฺย อนูปโยโส อปุ โย หิ ธมเฺ มสุ อุเปติ วาทํ

ปฐมํ มรณสฺสติสุตตฺ ํ ๓๕๖ อนูปยํ เกน กถํ วเทยฺย อตฺตํ นริ ตตฺ ํ น หิ ตสสฺ อตถฺ ิ อทโฺ ธสิ โส ทิฏฐฺ ิมิเธว สพฺพนฺติ. ทฏุ ฺฐฏฺฐกสตุ ตฺ ํ นฏิ ฺฐิต.ํ ๘ คาถา ---------- อปฺปมตฺโต มหาวีโร ปตฺโต สมโฺ พธิมุตตฺ มํ สาวเก อปฺปมาทสฺมึ นิโยชยํ อเนกธา มรณสสฺ ตภิ าวนายํ สมาทเปสิ ภิกฺขโว เทสติ ํ เตน พุทฺเธน ตํ สุตตฺ นตฺ ํ ภณาม เส. ---------- ปฐมํ มรณสสฺ ตสิ ตุ ตฺ ํ เอวมฺเม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา, นาทิเก วหิ รติ คญิ ชฺ กาวสเถ. ตตรฺ โข ภควา ภิกขฺ ู อามนเฺ ตสิ ภกิ ขฺ โวติ. ภทนฺเตติ เต ภิกขฺ ู ภควโต ปจฺจสโฺ สสุไ. ภควา เอตทโวจ, มรณสสฺ ติ ภกิ ขฺ เว ภาวิตา พหุลีกตา มหปฺผลา โหติ มหานสิ สํ า อมโตคธา อมตปริโยสานา ภาเวถ โน ตเุ มฺห ภิกขฺ เว มรณสสฺ ตนิ ตฺ .ิ เอวํ วตุ เฺ ต อญญฺ ตโร ภกิ ฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ อหํ โข ภนเฺ ต ภาเวมิ มรณสฺสตินตฺ .ิ ยถากถํ ปน ตวฺ ํ ภกิ ฺขุ ภาเวสิ มรณสสฺ ตนิ ตฺ ิ. อิธ มยหฺ ํ ภนฺเต เอวํ โหติ อโห วตาหํ รตฺตนิ ฺทวิ ํ ชีเวยยฺ ํ ภควโต สาสนํ มนสิกเรยฺยํ พหุ วต

ปฐมํ มรณสฺสติสตุ ฺตํ ๓๕๗ เม กตมสฺสาติ. เอวํ โข อหํ ภนฺเต ภาเวมิ มรณสฺสตนิ ฺติ. อญญฺ ตโรปิ โข ภกิ ฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ อหมปฺ ิ โข ภนเฺ ต ภาเวมิ มรณสสฺ ตนิ ฺติ. ยถากถํ ปน ตวฺ ํ ภิกขฺ ุ ภาเวสิ มรณสฺสตนิ ตฺ ิ. อธิ มยฺหํ ภนฺเต เอวํ โหติ อโห วตาหํ ทิวสํ ชเี วยฺยํ ภควโต สาสนํ มนสิกเรยยฺ ํ พหุ วต เม กตมสฺสาติ. เอวํ โข อหํ ภนฺเต ภาเวมิ มรณสฺสตินตฺ ิ. อญฺญตโรปิ โข ภิกฺขุ ภควนตฺ ํ เอตทโวจ อหมฺปิ โข ภนฺเต ภาเวมิ มรณสฺสตนิ ตฺ ิ. ยถากถํ ปน ตวฺ ํ ภิกขฺ ุ ภาเวสิ มรณสฺสตินตฺ ิ. อิธ มยฺหํ ภนฺเต เอวํ โหติ อโห วตาหํ อปุ ฑฺฒทวิ สํ ชีเวยฺยํ ภควโต สาสนํ มนสิกเรยยฺ ํ พหุ วต เม กตมสฺสาติ. เอวํ โข อหํ ภนฺเต ภาเวมิ มรณสฺสตนิ ตฺ .ิ อญฺญตโรปิ โข ภกิ ฺขุ ภควนตฺ ํ เอตทโวจ อหมปฺ ิ โข ภนเฺ ต ภาเวมิ มรณสสฺ ตนิ ตฺ ิ. ยถากถํ ปน ตฺวํ ภิกฺขุ ภาเวสิ มรณสฺสตินฺต.ิ อธิ มยหฺ ํ ภนฺเต เอวํ โหติ อโห วตาหํ ตทนตฺ รํ ชีเวยฺยํ ยทนตฺ รํ เอกปิณฑฺ ปาตํ ภุญชฺ ามิ ภควโต สาสนํ มนสิกเรยฺยํ พหุ วต เม กตมสฺสาต.ิ เอวํ โข อหํ ภนเฺ ต ภาเวมิ มรณสสฺ ตนิ ฺติ. อญฺญตโรปิ โข ภกิ ขฺ ุ ภควนฺตํ เอตทโวจ อหมฺปิ โข ภนเฺ ต ภาเวมิ มรณสฺสตนิ ตฺ ิ. ยถากถํ ปน ตวฺ ํ ภกิ ขฺ ุ ภาเวสิ มรณสสฺ ตินตฺ .ิ อิธ มยหฺ ํ ภนฺเต เอวํ โหติ อโห วตาหํ ตทนตฺ รํ ชีเวยยฺ ํ ยทนตฺ รํ อปุ ฑฺฒปณิ ฺฑปาตํ

ปฐมํ มรณสสฺ ติสุตตฺ ํ ๓๕๘ ภญุ ฺชามิ ภควโต สาสนํ มนสกิ เรยฺยํ พหุ วต เม กตมสฺสาต.ิ เอวํ โข อหํ ภนฺเต ภาเวมิ มรณสสฺ ตินตฺ ิ. อญญฺ ตโรปิ โข ภกิ ขฺ ุ ภควนฺตํ เอตทโวจ อหมฺปิ โข ภนเฺ ต ภาเวมิ มรณสฺสตินตฺ .ิ ยถากถํ ปน ตวฺ ํ ภิกฺขุ ภาเวสิ มรณสสฺ ตนิ ฺต.ิ อิธ มยฺหํ ภนฺเต เอวํ โหติ อโห วตาหํ ตทนฺตรํ ชีเวยยฺ ํ ยทนตฺ รํ จตฺตาโร ปญจฺ อาโลเป สงขฺ าทิตฺวา อชโฺ ฌหรามิ ภควโต สาสนํ มนสกิ เรยฺยํ พหุ วต เม กตมสฺสาติ. เอวํ โข อหํ ภนฺเต ภาเวมิ มรณสฺสตินฺติ. อญญฺ ตโรปิ โข ภกิ ฺขุ ภควนตฺ ํ เอตทโวจ อหมปฺ ิ โข ภนฺเต ภาเวมิ มรณสสฺ ตนิ ตฺ ิ. ยถากถํ ปน ตวฺ ํ ภิกขฺ ุ ภาเวสิ มรณสฺสตินฺต.ิ อธิ มยฺหํ ภนฺเต เอวํ โหติ อโห วตาหํ ตทนตฺ รํ ชีเวยฺยํ ยทนฺตรํ เอกํ อาโลปํ สงฺขาทติ ฺวา อชโฺ ฌหรามิ ภควโต สาสนํ มนสกิ เรยยฺ ํ พหุ วต เม กตมสฺสาต.ิ เอวํ โข อหํ ภนฺเต ภาเวมิ มรณสสฺ ตนิ ตฺ ิ. อญฺญตโรปิ โข ภิกฺขุ ภควนตฺ ํ เอตทโวจ อหมปฺ ิ โข ภนฺเต ภาเวมิ มรณสสฺ ตนิ ฺติ. ยถากถํ ปน ตวฺ ํ ภกิ ขฺ ุ ภาเวสิ มรณสสฺ ตินตฺ ิ. อธิ มยฺหํ ภนเฺ ต เอวํ โหติ อโห วตาหํ ตทนฺตรํ ชเี วยยฺ ํ ยทนฺตรํ อสฺสสิตวฺ า วา ปสสฺ สามิ ปสสฺ สิตฺวา วา อสฺสสามิ ภควโต สาสนํ มนสิกเรยยฺ ํ พหุ วต เม กตมสฺสาต.ิ เอวํ โข อหํ ภนฺเต ภาเวมิ มรณสฺสตินตฺ .ิ เอวํ วุตเฺ ต ภควา เต ภิกฺขู เอตทโวจ ยวฺ ายํ ภกิ ฺขเว ภิกขฺ ุ

ปฐมํ มรณสสฺ ติสตุ ตฺ ํ ๓๕๙ เอวํ มรณสฺสตึ ภาเวติ อโห วตาหํ รตฺตินทฺ วิ ํ ชีเวยฺยํ ภควโต สาสนํ มนสิกเรยฺยํ พหุ วต เม กตมสสฺ าติ. โยปายํ ภกิ ฺขเว ภกิ ขฺ ุ เอวํ มรณสสฺ ตึ ภาเวติ อโห วตาหํ ทิวสํ ชเี วยฺยํ ภควโต สาสนํ มนสกิ เรยฺยํ พหุ วต เม กตมสฺสาติ. โยปายํ ภิกขฺ เว ภิกขฺ ุ เอวํ มรณสฺสตึ ภาเวติ อโห วตาหํ อปุ ฑฺฒทิวสํ ชเี วยฺยํ ภควโต สาสนํ มนสกิ เรยยฺ ํ พหุ วต เม กตมสฺสาต.ิ โยปายํ ภกิ ขฺ เว ภิกฺขุ เอวํ มรณสฺสตึ ภาเวติ อโห วตาหํ ตทนตฺ รํ ชีเวยยฺ ํ ยทนฺตรํ เอกปิณฺฑปาตํ ภุญชฺ ามิ ภควโต สาสนํ มนสกิ เรยฺยํ พหุ วต เม กตมสฺสาติ. โยปายํ ภิกขฺ เว ภิกฺขุ เอวํ มรณสฺสตึ ภาเวติ อโห วตาหํ ตทนตฺ รํ ชีเวยฺยํ ยทนตฺ รํ อปุ ฑฺฒปณิ ฑฺ ปาตํ ภุญชฺ ามิ ภควโต สาสนํ มนสกิ เรยฺยํ พหุ วต เม กตมสฺสาต.ิ โยปายํ ภิกฺขเว ภกิ ขฺ ุ เอวํ มรณสฺสตึ ภาเวติ อโห วตาหํ ตทนฺตรํ ชีเวยฺยํ ยทนฺตรํ จตฺตาโร ปญฺจ อาโลเป สงขฺ าทติ ฺวา อชโฺ ฌหรามิ ภควโต สาสนํ มนสิกเรยฺยํ พหุ วต เม กตมสฺสาต.ิ อิเม วจุ จฺ นฺติ ภิกขฺ เว ภิกฺขู ปมตตฺ า วิหรนฺติ ทนธฺ ํ มรณสสฺ ตึ ภาเวนตฺ ิ อาสวานํ ขยาย. โย จ ขวฺ ายํ ภิกฺขเว ภกิ ขฺ ุ เอวํ มรณสสฺ ตึ ภาเวติ อโห วตาหํ ตทนฺตรํ ชีเวยยฺ ํ ยทนฺตรํ เอกํ อาโลปํ สงขฺ าทติ ฺวา อชโฺ ฌหรามิ ภควโต สาสนํ มนสิกเรยฺยํ พหุ วต เม กตมสฺสาติ. โยปายํ ภิกฺขเว ภิกขฺ ุ เอวํ มรณสฺสตึ

ทตุ ิยํ มรณสฺสตสิ ตุ ฺตํ ๓๖๐ ภาเวติ อโห วตาหํ ตทนฺตรํ ชีเวยฺยํ ยทนฺตรํ อสฺสสติ วฺ า วา ปสฺสสามิ ปสฺสสติ ฺวา วา อสฺสสามิ ภควโต สาสนํ มนสิกเรยฺยํ พหุ วต เม กตมสฺสาติ. อิเม วุจฺจนตฺ ิ ภกิ ฺขเว ภกิ ขฺ ู อปปฺ มตฺตา วหิ รนฺติ ติกฺขํ มรณสสฺ ตึ ภาเวนฺติ อาสวานํ ขยาย. ตสฺมาติห ภกิ ฺขเว เอวํ สกิ ฺขติ พพฺ ํ อปฺปมตฺตา วหิ ริสสฺ าม ตกิ ขฺ ํ มรณสสฺ ตึ ภาเวสฺสาม อาสวานํ ขยายาติ. เอวญฺหิ โว ภิกฺขเว สิกขฺ ิตพฺพนตฺ .ิ อิทมโวจ ภควา. อตฺตมนา เต ภกิ ขฺ ู ภควโต ภาสติ ํ อภนิ นฺทนุ ฺติ. ปฐมมรณสสฺ ติสุตฺตํ นิฏฺฐติ ํ. ---------- อปฺปมาทรโต นาโถ อปปฺ มาเท นโิ ยชโก อญฺเญน ปรยิ าเยน สาวเก วนิ ยํ ชิโน มรณสสฺ ตภิ าวนายํ สมาทเปสิ ภกิ ฺขโว ตถาญาณานุสาเรน สมฺมเทวานุกาตเว วญิ ญฺ ูนํ อตฺถสทิ ฺธตฺถํ ตํ สุตฺตนฺตํ ภณาม เส. ---------- ทตุ ยิ ํ มรณสสฺ ตสิ ตุ ตฺ ํ เอวมฺเม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา, นาทเิ ก วหิ รติ คญิ ฺชกาวสเถ. ตตรฺ โข ภควา ภกิ ขฺ ู อามนฺเตสิ ภิกขฺ โวต.ิ ภทนฺเตติ เต ภกิ ขฺ ู ภควโต ปจฺจสฺโสสไุ. ภควา เอตทโวจ มรณสสฺ ติ

ทตุ ยิ ํ มรณสฺสติสตุ ฺตํ ๓๖๑ ภกิ ฺขเว ภาวติ า พหุลีกตา มหปฺผลา โหติ มหานสิ สํ า อมโตคธา อมตปรโิ ยสานา. กถํ ภาวติ า ภกิ ฺขเว มรณสสฺ ติ กถํ พหุลกี ตา มหปผฺ ลา โหติ มหานสิ ํสา อมโตคธา อมตปรโิ ยสานา. อธิ ภกิ ขฺ เว ภกิ ฺขุ ทวิ เส นกิ ฺขนฺเต รตตฺ ิยา ปฏหิ ติ าย อิติ ปฏสิ ญจฺ ิกขฺ ติ พหกุ า โข เม ปจฺจยา มรณสสฺ ติ อหิ วา มํ ฑํเสยฺย วจิ ฉฺ กิ า วา มํ ฑเํ สยฺย สตปที วา มํ ฑํเสยฺย เตน เม อสฺส กาลกริ ยิ า โส มมสฺสนตฺ ราโย อุปกฺขลิตวฺ า วา ปปเตยฺยํ ภตตฺ ํ วา เม ภตุ ฺตํ พยฺ าปชฺเชยยฺ ปติ ฺตํ วา เม กุปฺเปยฺย เสมหฺ ํ วา เม กุปฺเปยฺย สตฺถกา วา เม วาตา กุปเฺ ปยยฺ ุไ มนสุ สฺ า วา มํ อุปกกฺ เมยฺยไุ อมนสุ สฺ า วา มํ อุปกฺกเมยยฺ ไุ เตน เม อสสฺ กาลกริ ิยา โส มมสฺสนฺตราโยติ. เตน ภกิ ขฺ เว ภิกขฺ ุนา อิติ ปฏิสญจฺ ิกขฺ ิตพฺพํ อตฺถิ นุ โข เม ปาปกา อกุสลา ธมมฺ า อปปฺ หนี า เย เม อสฺสุ รตฺตึ กาลํ กโรนตฺ สสฺ อนตฺ รายายาติ. สเจ ภิกฺขเว ภกิ ฺขุ ปจฺจเวกขฺ มาโน เอวํ ชานาติ อตฺถิ เม ปาปกา อกสุ ลา ธมฺมา อปฺปหีนา เย เม อสสฺ ุ รตฺตึ กาลํ กโรนฺตสสฺ อนตฺ รายายาต.ิ เตน ภิกฺขเว ภิกฺขุนา เตสํเยว ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย อธมิ ตฺโต ฉนฺโท จ วายาโม จ อุสฺสาโห จ อุสโฺ สฬหฺ ี จ อปปฺ ฏิวานี จ สติ จ สมปฺ ชญญฺ ญจฺ กรณีย.ํ เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว อาทิตฺตเจโล วา อาทิตฺตสีโส วา ตสฺเสว เจลสฺส วา สีสสฺส วา นพิ ฺพาปนาย

ทตุ ยิ ํ มรณสฺสตสิ ุตฺตํ ๓๖๒ อธมิ ตฺตํ ฉนฺทญฺจ วายามญจฺ อุสฺสาหญจฺ อุสโฺ สฬฺหญิ จฺ อปฺปฏิ- วานญิ จฺ สตญิ จฺ สมปฺ ชญญฺ ญจฺ กเรยฺย เอวเมว โข ภิกฺขเว เตน ภกิ ฺขุนา เตสํเยว ปาปกานํ อกุสลานํ ธมมฺ านํ ปหานาย อธมิ ตโฺ ต ฉนฺโท จ วายาโม จ อุสฺสาโห จ อุสโฺ สฬหฺ ี จ อปฺปฏวิ านี จ สติ จ สมปฺ ชญฺญญฺจ กรณียํ. สเจ ปน ภิกขฺ เว ภิกฺขุ ปจฺจเวกฺขมาโน เอวํ ชานาติ นตฺถิ เม ปาปกา อกสุ ลา ธมมฺ า อปฺปหีนา เย เม อสฺสุ รตฺตึ กาลํ กโรนฺตสสฺ อนฺตรายายาติ. เตน ภิกขฺ เว ภกิ ขฺ นุ า เตเนว ปีติปฺปาโมชเฺ ชน วิหาตพพฺ ํ อโหรตตฺ านุสกิ ฺขนิ า กสุ เลสุ ธมฺเมสุ. อธิ ปน ภิกฺขเว ภิกขฺ ุ รตตฺ ยิ า นกิ ฺขนตฺ าย ทวิ เส ปฏิหิเต อติ ิ ปฏสิ ญจฺ ิกขฺ ติ พหกุ า โข เม ปจฺจยา มรณสสฺ อหิ วา มํ ฑํเสยฺย วิจฉฺ กิ า วา มํ ฑเํ สยฺย สตปที วา มํ ฑํเสยฺย เตน เม อสสฺ กาลกริ ิยา โส มมสสฺ นตฺ ราโย อปุ กฺขลิตฺวา วา ปปเตยยฺ ํ ภตตฺ ํ วา เม ภตุ ฺตํ พฺยาปชเฺ ชยฺย ปติ ตฺ ํ วา เม กปุ ฺเปยยฺ เสมหฺ ํ วา เม กปุ ฺเปยฺย สตถฺ กา วา เม วาตา กปุ ฺเปยฺยไุ มนุสสฺ า วา มํ อุปกกฺ เมยยฺ ุไ อมนสุ ฺสา วา มํ อปุ กฺกเมยยฺ ไุ เตน เม อสสฺ กาลกริ ยิ า โส มมสฺสนฺตราโยติ. เตน ภกิ ฺขเว ภกิ ฺขุนา อติ ิ ปฏิสญฺจิกฺขติ พฺพํ อตฺถิ นุ โข เม ปาปกา อกสุ ลา ธมฺมา อปฺปหีนา เย เม อสฺสุ ทิวา กาลํ กโรนตฺ สฺส อนฺตรายายาติ. สเจ ภกิ ฺขเว ภิกขฺ ุ ปจจฺ เวกขฺ มาโน เอวํ ชานาติ

ทุติยํ มรณสฺสติสุตฺตํ ๓๖๓ อตฺถิ เม ปาปกา อกุสลา ธมมฺ า อปฺปหนี า เย เม อสฺสุ ทวิ า กาลํ กโรนตฺ สสฺ อนฺตรายายาติ. เตน ภกิ ฺขเว ภิกขฺ ุนา เตสํเยว ปาปกานํ อกสุ ลานํ ธมมฺ านํ ปหานาย อธมิ ตโฺ ต ฉนโฺ ท จ วายาโม จ อุสฺสาโห จ อสุ ฺโสฬฺหี จ อปปฺ ฏิวานี จ สติ จ สมปฺ ชญฺญญจฺ กรณีย.ํ เสยยฺ ถาปิ ภกิ ฺขเว อาทิตฺตเจโล วา อาทิตฺตสีโส วา ตสฺเสว เจลสฺส วา สีสสฺส วา นิพฺพาปนาย อธิมตฺตํ ฉนฺทญฺจ วายามญจฺ อสุ สฺ าหญจฺ อุสโฺ สฬฺหิญจฺ อปปฺ ฏิ- วานิญฺจ สติญฺจ สมฺปชญฺญญจฺ กเรยฺย เอวเมว โข ภกิ ฺขเว เตน ภิกฺขนุ า เตสํเยว ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย อธิมตฺโต ฉนฺโท จ วายาโม จ อุสฺสาโห จ อสุ ฺโสฬหฺ ี จ อปปฺ ฏิวานี จ สติ จ สมฺปชญญฺ ญจฺ กรณีย.ํ สเจ ปน ภิกขฺ เว ภิกฺขุ ปจฺจเวกขฺ มาโน เอวํ ชานาติ นตถฺ ิ เม ปาปกา อกุสลา ธมมฺ า อปฺปหีนา เย เม อสฺสุ ทิวา กาลํ กโรนฺตสฺส อนฺตรายายาติ. เตน ภิกขฺ เว ภิกฺขนุ า เตเนว ปตี ปิ ฺปาโมชฺเชน วหิ าตพฺพํ อโหรตตฺ านสุ ิกฺขินา กุสเลสุ ธมเฺ มสุ. เอวํ ภาวติ า จ โข ภิกขฺ เว มรณสสฺ ติ เอวํ พหลุ ีกตา มหปฺผลา โหติ มหานิสํสา อมโตคธา อมตปรโิ ยสานาต.ิ อิทมโวจ ภควา. อตตฺ มนา เต ภิกขฺ ู ภควโต ภาสิตํ อภนิ นฺทนุ ฺติ. ทุติยมรณสสฺ ติสุตตฺ ํ นิฏฐฺ ิต.ํ ----------

ขนธฺ วภิ ชนปาโฐ ๓๖๔ คําวา่ วิจฉฺ ิกา วา มํ ฑเํ สยฺย ในฉบับสีหลเปน็ วจิ ฺฉิโก ฉะนี้ ทั้ง ๒ แห่ง. แต่ในขันธปรติ ตคาถาคงเปน็ วจิ ฺฉิกา ตามท่ี. ---------- นพิ ฺพานมคฺคตุ ฺตโม พทุ โฺ ธ สตฺตานํ สมปฺ โพธโน อตตฺ วาทปปฺ หานาย ปญฺจกํ สหุ ติ าวหํ ขนฺธานํ นามมตฺเถน โยนิโส ปฏิปชฺชตํ ขนธฺ วิภาคญาณตถฺ ํ ปรยิ ายํ ภณาม เส. ---------- ขนธฺ วภิ ชนปาโฐ อตถฺ ิ โข เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมา- สมพฺ ุทเฺ ธน ปญจฺ ขนฺธา สมฺมทกฺขาตา. กตเม ปญฺจ รปู กฺขนฺโธ เวทนากขฺ นโฺ ธ สญญฺ ากฺขนฺโธ สงขฺ ารกขฺ นโฺ ธ วิญฺญาณกขฺ นโฺ ธ. รปู ํ อนิจจฺ ํ อุปฺปชชฺ ติ เจว เวติ จ อญญฺ ถา จ ภวติ. เวทนา อนิจฺจา อปุ ฺปชฺชติ เจว เวติ จ อญฺญถา จ ภวติ. สญญฺ า อนิจฺจา อปุ ฺปชชฺ ติ เจว เวติ จ อญฺญถา จ ภวต.ิ สงฺขารา อนจิ ฺจา อปุ ฺปชชฺ นตฺ ิ เจว เวนตฺ ิ จ อญญฺ ถา จ ภวนฺต.ิ วิญญฺ าณํ อนจิ ฺจํ อปุ ฺปชฺชติ เจว เวติ จ อญญฺ ถา จ ภวติ. รูปํ ทกุ ฺขํ อาทติ ตฺ ํ ราคคคฺ นิ า โทสคคฺ ินา โมหคคฺ ินา ชาตยิ า ชรามรเณน โสเกหิ ปรเิ ทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ อาทิตตฺ ํ. เวทนา ทกุ ฺขา อาทติ ฺตา ราคคคฺ ินา โทสคคฺ ินา โมหคฺคินา