✍️สวดมนต์ฉบับหลวง ฉบับสมเด็จพระสังฆราช (ปุสฺสเทว)

ขนฺธวภิ ชนปาโฐ ๓๖๕ ชาตยิ า ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ ฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อปุ ายาเสหิ อาทิตฺตา. สญญฺ า ทุกฺขา อาทิตฺตา ราคคคฺ นิ า โทสคคฺ นิ า โมหคคฺ นิ า ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ อาทิตตฺ า. สงขฺ ารา ทกุ ฺขา อาทติ ตฺ า ราคคคฺ ินา โทสคฺคนิ า โมหคคฺ นิ า ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ เฺ ขหิ โทมนสเฺ สหิ อุปายาเสหิ อาทติ ฺตา. วิญญฺ าณํ ทุกฺขํ อาทิตฺตํ ราคคคฺ ินา โทสคคฺ ินา โมหคฺคนิ า ชาตยิ า ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ ฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อปุ ายาเสหิ อาทิตฺตํ. รูปํ อนตฺตา รปู ญจฺ หทิ ํ อตฺตา อภวสิ ฺส นยทิ ํ รูปํ อาพาธาย สํวตเฺ ตยฺย ลพฺเภถ จ รูเป เอวํ เม รูปํ โหตุ เอวํ เม รูปํ มา อโหสีติ. ยสฺมา จ โข รูปํ อนตฺตา ตสมฺ า รปู ํ อาพาธาย สํวตฺตติ น จ ลพภฺ ติ รเู ป เอวํ เม รปู ํ โหตุ เอวํ เม รูปํ มา อโหสีติ. เวทนา อนตตฺ า เวทนา จหทิ ํ อตตฺ า อภวิสฺส นยิทํ เวทนา อาพาธาย สํวตเฺ ตยฺย ลพเฺ ภถ จ เวทนาย เอวํ เม เวทนา โหตุ เอวํ เม เวทนา มา อโหสีต.ิ ยสฺมา จ โข เวทนา อนตฺตา ตสฺมา เวทนา อาพาธาย สวํ ตตฺ ติ น จ ลพฺภติ เวทนาย เอวํ เม เวทนา โหตุ เอวํ เม เวทนา มา อโหสีต.ิ สญญฺ า อนตฺตา สญฺญา จหทิ ํ อตตฺ า อภวสิ สฺ นยิทํ สญญฺ า อาพาธาย สํวตเฺ ตยฺย

ขนฺธวภิ ชนปาโฐ ๓๖๖ ลพฺเภถ จ สญญฺ าย เอวํ เม สญญฺ า โหตุ เอวํ เม สญญฺ า มา อโหสีต.ิ ยสมฺ า จ โข สญฺญา อนตตฺ า ตสฺมา สญญฺ า อาพาธาย สวํ ตฺตติ น จ ลพฺภติ สญฺญาย เอวํ เม สญฺญา โหตุ เอวํ เม สญญฺ า มา อโหสีติ. สงฺขารา อนตฺตา สงฺขารา จหิทํ อตฺตา อภวิสสฺ สํ ุ นยิทํ สงขฺ ารา อาพาธาย สํวตเฺ ตยยฺ ุไ ลพฺเภถ จ สงขฺ าเรสุ เอวํ เม สงฺขารา โหนตฺ ุ เอวํ เม สงขฺ ารา มา อเหสนุ ฺติ. ยสฺมา จ โข สงฺขารา อนตฺตา ตสฺมา สงฺขารา อาพาธาย สํวตฺตนฺติ น จ ลพภฺ ติ สงขฺ าเรสุ เอวํ เม สงขฺ ารา โหนฺตุ เอวํ เม สงฺขารา มา อเหสุนฺติ. วิญฺญาณํ อนฺตตา วญิ ญฺ าณญฺจหิทํ อตฺตา อภวิสฺส นยทิ ํ วญิ ญฺ าณํ อาพาธาย สวํ ตฺเตยฺย ลพเฺ ภถ จ วญิ ญฺ าเณ เอวํ เม วิญญฺ าณํ โหตุ เอวํ เม วิญญฺ าณํ มา อโหสีติ. ยสมฺ า จ โข วญิ ฺญาณํ อนตตฺ า ตสฺมา วิญญฺ าณํ อาพาธาย สวํ ตฺตติ น จ ลพฺภติ วญิ ญฺ าเณ เอวํ เม วญิ ญฺ าณํ โหตุ เอวํ เม วิญญฺ าณํ มา อโหสีต.ิ รูปํ อนจิ จฺ ํ ยทนจิ ฺจํ ตํ ทกุ ขฺ ํ ยํ ทุกขํ ตํ อนตฺตา ยทนตฺ ตา ตํ เนตํ มม เนโสหมสฺมิ นเมโส อตฺตาติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพพฺ .ํ เวทนา อนิจจฺ า ยทนจิ จฺ ํ ตํ ทุกฺขํ ยํ ทกุ ขฺ ํ ตํ อนตฺตา ยทนตตฺ า ตํ เนตํ มม เนโสหมสฺมิ นเมโส อตฺตาติ เอวเมตํ ยถาภูตํ

รูปกมฺมฏฐฺ านารูปกมฺมฏฺฐานปาโฐ ๓๖๗ สมมฺ ปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพ.ํ สญญฺ า อนิจฺจา ยทนิจฺจํ ตํ ทกุ ขฺ ํ ยํ ทกุ ขฺ ํ ตํ อนตฺตา ยทนตฺตา ตํ เนตํ มม เนโสหมสฺมิ นเมโส อตฺตาติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมมฺ ปฺปญฺญาย ทฏฐฺ พพฺ ํ. สงฺขารา อนิจฺจา ยทนิจฺจํ ตํ ทกุ ฺขํ ยํ ทุกฺขํ ตํ อนตตฺ า ยทนตฺตา ตํ เนตํ มม เนโสหมสมฺ ิ นเมโส อตตฺ าติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปปฺ ญฺญาย ทฏฺฐพพฺ ํ. วิญญฺ าณํ อนิจฺจํ ยทนิจจฺ ํ ตํ ทุกฺขํ ยํ ทกุ ขฺ ํ ตํ อนตฺตา ยทนตฺตา ตํ เนตํ มม เนโสหมสมฺ ิ นเมโส อตฺตาติ เอวเมตํ ยถาภตู ํ สมฺมปฺปญฺญาย ทฏฺฐพฺพนฺต.ิ ขนธฺ วิภชนปาโฐ นิฏฺฐิโต. ---------- กมมฺ ฏฺฐานานโุ ยคสสฺ รปู ารูปสสฺ ลกขฺ ณํ กายญฺจ ปฏิเวธาย เวทนญจฺ าปเิ ทสยิ ยถา สมมฺ านุสาเรน ตถา สมฺมาภปิ ชฺชนํ รูปารูปกมมฺ ฏฺฐตถฺ ํ ตทํ ีปกํ ภณาม เส. ---------- รูปกมมฺ ฏฐฺ านารปู กมมฺ ฏฐฺ านปาโฐ อตฺถิ โข เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมา- สมพฺ ุทฺเธน รปู กมมฺ ฏฺฐานญฺจ อรปู กมมฺ ฏฺฐานญจฺ สมฺมทกฺขาต.ํ กถญฺจ รูปกมฺมฏฺฐานํ สมฺมทกฺขาตํ ภควตา. อยํ โข

รปู กมมฺ ฏฐฺ านารูปกมฺมฏฺฐานปาโฐ ๓๖๘ กาโย รูปี จาตุมฺมหาภตู ิโก มาตาเปตกิ สมฺภโว โอทนกุมฺมาสจุ ฺจโย นจิ ฺจุฉาทนปริมททฺ นเภทนวิทฺธํสนธมโฺ ม อนจิ ฺจโต ทกุ ขฺ โต โรคโต คณฺฑโต สลฺลโต อฆโต อาพาธโต ปรโต ปโลกโต สุญฺญโต อนตฺตโต สมนปุ สสฺ ิตพฺโพ. ตสสฺ มิ ํ กายํ อนจิ ฺจโต ทกุ ฺขโต โรคโต คณฑฺ โต สลลฺ โต อฆโต อาพาธโต ปรโต ปโลกโต สญุ ญฺ โต อนตฺตโต สมนปุ สฺสโต โย กายสฺมึ ฉนโฺ ท สิเนโห กายนวฺ ยตา สา ปหยี ตตี ิ จ. อยํ โข เม กาโย อทุ ธฺ ํ ปาทตลา อโธ เกสมตถฺ กา ตจปรยิ นฺโต ปูโร นานปฺปการสฺส อสจุ โิ น. อตถฺ ิ อิมสฺมึ กาเย เกสา โลมา นขา ทนตฺ า ตโจ มํสํ นหารู อฏฺฐี อฏฺฐิมญิ ชฺ ํ วกฺกํ หทยํ ยกนํ กโิ ลมกํ ปหิ กํ ปปผฺ าสํ อนฺตํ อนฺตคุณํ อุทริยํ กรสี ํ. ปติ ฺตํ เสมหฺ ํ ปุพฺโพ โลหติ ํ เสโท เมโท อสฺสุ วสา เขโฬ สงิ ฆฺ าณกิ า ลสิกา มุตฺตํ. เอวมยํ เม กาโย อทุ ฺธํ ปาทตลา อโธ เกสมตถฺ กา ตจปริยนโฺ ต ปูโร นานปฺปการสฺส อสุจิโนติ จ. เอวํ โข รูปกมฺมฏฺฐานํ สมมฺ ทกฺขาตํ ภควตา. กถญจฺ อรปู กมมฺ ฏฺฐานํ สมมฺ ทกฺขาตํ ภควตา. ติสโฺ ส เวทนา สขุ า เวทนา ทุกฺขา เวทนา อทุกฺขมสุขา เวทนา. ยสมฺ ึ สมเย สขุ ํ เวทนํ เวเทติ เนว ตสมฺ ึ สมเย ทุกขฺ ํ เวทนํ เวเทติ น อทกุ ฺขมสุขํ เวทนํ เวเทติ สขุ ํเอว ตสฺมึ สมเย เวทนํ เวเทต.ิ ยสมฺ ึ สมเย ทกุ ขฺ ํ เวทนํ เวเทติ เนว

รูปกมมฺ ฏฺฐานารูปกมฺมฏฺฐานปาโฐ ๓๖๙ ตสมฺ ึ สมเย สุขํ เวทนํ เวเทติ น อทุกฺขมสขุ ํ เวทนํ เวเทติ ทกุ ขฺ เํ ยว ตสฺมึ สมเย เวทนํ เวเทติ. ยสฺมึ สมเย อทกุ ฺขมสุขํ เวทนํ เวเทติ เนว ตสมฺ ึ สมเย สุขํ เวทนํ เวเทติ น ทุกขฺ ํ เวทนํ เวเทติ อทุกฺขมสุขเํ ยว ตสฺมึ สมเย เวทนํ เวเทติ. สุขาปิ เวทนา อนิจจฺ า สงฺขตา ปฏิจจฺ สมปุ ฺปนฺนา ขยธมมฺ า วยธมมฺ า วิราคธมฺมา นโิ รธธมมฺ า. ทุกฺขาปิ เวทนา อนิจฺจา สงฺขตา ปฏิจจฺ สมุปฺปนฺนา ขยธมมฺ า วยธมมฺ า วริ าคธมฺมา นิโรธธมมฺ า. อทกุ ฺขมสขุ าปิ เวทนา อนิจฺจา สงขฺ ตา ปฏิจจฺ - สมุปฺปนฺนา ขยธมมฺ า วยธมฺมา วริ าคธมมฺ า นโิ รธธมมฺ าติ. เอวํ โข อรูปกมฺมฏฺฐานํ สมฺมทกฺขาตํ ภควตาติ. รูปกมฺมฏฺฐานารูปกมฺมฏฺฐานปาโฐ นฏิ ฺฐิโต. นิจจฺ ุจฺฉาทน ปาฐะเดมิ เป็น อนิจจฺ ุจฺฉาทน ---------- ยานิ ยานฺยคฺคภตู านิ สมมฺ ตานิ ตถา ตถา เตสํ เตสํ หิ สพเฺ พสํ อคคฺ ญฺจตุ ตฺ มโกฏิยา อคคฺ โต ตปฺปสนฺนานํ สตตฺ านํ อคฺคตาวหํ พทุ โฺ ธ ธมโฺ ม จ สงโฺ ฆ จ อิจฺเจตํ รตนตฺตยํ อิมมตฺถํ ปเวเทนฺตา สาธูนํ อคคฺ กามนิ ํ อคฺเคเยว ปสาทตฺถํ ตํ สุตตฺ นฺตํ ภณาม เส. ----------

๓๗๐ อคคฺ ปปฺ สาทสตุ ตฺ ํ เอวมเฺ ม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตฺถยิ ํ วหิ รต,ิ เชตวเน อนาถปิณฑฺ ิกสฺส, อาราเม. ตตฺร โข ภควา ภกิ ขฺ ู อามนเฺ ตสิ ภกิ ฺขโวติ. ภทนฺเตติ เต ภกิ ขฺ ู ภควโต ปจจฺ สโฺ สสไุ. ภควา เอตทโวจ. จตฺตาโร เม ภิกฺขเว อคคฺ ปฺปสาทา. กตเม จตฺตาโร. ยาวตา ภกิ ขฺ เว สตฺตา อปทา วา ทวฺ ิปทา วา จตปุ ฺปทา วา พหุปปฺ ทา วา, รปู ิโน วา อรปู ิโน วา สญญฺ โิ น วา อสญญฺ โิ น วา เนวสญญฺ ีนาสญญฺ ิโน วา. ตถาคโต เตสํ อคฺคมกฺขายติ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ. เย ภิกขฺ เว พุทฺเธ ปสนฺนา อคเฺ ค เต ปสนฺนา. อคฺเค โข ปน ปสนฺนานํ อคฺโค วิปาโก โหต.ิ ยาวตา ภิกฺขเว ธมมฺ า สงฺขตา วา อสงฺขตา วา, วิราโค เตสํ อคฺคมกฺขายติ. ยททิ ํ มทนมิ มฺ ทโน ปิปาสวินโย อาลย- สมคุ ฺฆาโต วฏฺฏูปจฺเฉโท ตณหฺ กฺขโย วริ าโค นโิ รโธ นพิ ฺพาน.ํ เย ภกิ ขฺ เว วิราคธมฺเม ปสนฺนา อคฺเค เต ปสนฺนา. อคฺเค โข ปน ปสนนฺ านํ อคโฺ ค วปิ าโก โหติ. ยาวตา ภิกขฺ เว ธมฺมา สงขฺ ตา, อริโย อฏฐฺ งฺคโิ ก มคโฺ ค เตสํ อคฺคมกขฺ ายติ. เสยฺยถที .ํ สมฺมาทฏิ ฐฺ ิ สมฺมาสงฺกปโฺ ป, สมมฺ าวาจา สมมฺ ากมฺมนฺโต สมฺมาอาชีโว, สมมฺ าวายาโม สมฺมาสติ สมมฺ าสมาธ.ิ เย ภิกฺขเว อรยิ มคฺคธมฺเม ปสนฺนา อคฺเค เต ปสนฺนา. อคเฺ ค โข ปน ปสนฺนานํ อคฺโค วิปาโก โหต.ิ

อคฺคปฺปสาทสุตฺตํ ๓๗๑ ยาวตา ภิกฺขเว สงฺฆา วา คณา วา, ตถาคตสาวกสงโฺ ฆ เตสํ อคคฺ มกขฺ ายติ. ยทิทํ จตฺตาริ ปุรสิ ยุคานิ อฏฐฺ ปุรสิ ปุคคฺ ลา. เย ภกิ ฺขเว สงฺเฆ ปสนนฺ า อคฺเค เต ปสนฺนา. อคเฺ ค โข ปน ปสนนฺ านํ อคโฺ ค วิปาโก โหติ. อเิ ม โข ภกิ ขฺ เว จตฺตาโร อคคฺ ปปฺ สาทาติ. อทิ มโวจ ภควา. อทิ ํ วตวฺ าน สุคโต, อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา. อคคฺ โต เว ปสนฺนานํ อคฺคํ ธมฺมํ วิชานตํ อคเฺ ค พทุ เฺ ธ ปสนฺนานํ ทกฺขเิ ณยฺเย อนตุ ฺตเร อคฺเค ธมเฺ ม ปสนฺนานํ วิราคปู สเม สุเข อคฺเค สงฺเฆ ปสนฺนานํ ปญุ ฺญกเฺ ขตฺเต อนตุ ฺตเร อคคฺ สฺมึ ทานํ ททตํ อคฺคํ ปุญฺญํ ปวฑฒฺ ติ อคฺคํ อายุ จ วณโฺ ณ จ ยโส กิตตฺ ิ สุขํ พลํ อคคฺ สฺส ทาตา เมธาวี อคคฺ ธมมฺ สมาหโิ ต เทวภูโต มนสุ โฺ ส วา อคฺคปฺปตโฺ ต ปโมทตตี ิ. อคฺคปฺปสาทสุตตฺ ํ นิฏฺฐิตํ. ---------- อคั คปั ปสาทสตู ร ซ่ึงลงพิมพ์น้ี เป็นสูตรพิเศษ ไมเ่ หมอื นกบั ที่มาในจตกุ กงั คุตตรนิกาย. ที่จารไว้ในจตกุ กะนน้ั พทุ ธที่ ๑ อริยมัคคธรรมที่ ๒ วิราคธรรมท่ี ๓ สงั ฆท่ี ๔ อนึ่ง ปาฐะ

อาราธนาศลี ๕ อาราธนาปริตร ๓๗๒ อรยิ มคั คธรรมในจตุกกะนน้ั องคว์ ิภาควา่ เสยฺยถที ํ. สมฺมาทิฏฺฐิ ( จนถึง ) สมมฺ าสมาธิ ไมม่ .ี ---------- อาราธนาศลี ๕ มยํ ภนฺเต วสิ ุไ วสิ ุไ รกฺขณตฺถาย, ติสรเณน สห, ปญฺจ สีลานิ ยาจาม. ทุตยิ มปฺ ิ มยํ ภนเฺ ต วิสุไ วิสไุ รกฺขณตฺถาย, ติสรเณน สห, ปญฺจ สีลานิ ยาจาม. ตติยมปฺ ิ มยํ ภนเฺ ต วิสุไ วสิ ไุ รกฺขณตถฺ าย, ติสรเณน สห, ปญฺจ สีลานิ ยาจาม. อาราธนาศีล ๘ ในวันพระกแ็ บบเดยี วกัน ตา่ งแตค่ าํ วา่ อฏฺฐ สีลานิ เท่านั้น. ---------- อาราธนาปรติ ร วปิ ตฺติปฏิพาหาย สพฺพสมฺปตฺตสิ ทิ ฺธยิ า สพพฺ ทกุ ขฺ วินาสาย ปรติ ฺตํ พฺรถู มงฺคล.ํ วิปตตฺ ิปฏิพาหาย สพฺพสมฺปตฺติสิทฺธยิ า สพพฺ ภยวนิ าสาย ปรติ ฺตํ พฺรูถ มงคฺ ล.ํ วิปตตฺ ิปฏพิ าหาย สพฺพสมฺปตฺตสิ ทิ ฺธิยา สพพฺ โรควินาสาย ปริตฺตํ พฺรูถ มงฺคลํ.

อาราธนาธรรม ๓๗๓ อาราธนาธรรม พรฺ หมฺ า จ โลกาธิปตี สหมปฺ ติ กตฺอญชฺ ลี อนธฺ ิวรํ อยาจถ สนฺตธี สตตฺ าปปฺ รชกขฺ ชาตกิ า เทเสตุ ธมมฺ ํ อนุกมปฺ ิมํ ปชํ. ---------- จบพระสตู ร และพระปริตรต่าง ๆ ของเดิมเทา่ นัน้ . ----------

ปธานสุตตฺ ํ ๓๗๔ มหาปธานวา สตฺถา สพฺพวีรานมุตตฺ โม ปธานานีธ จตฺตาริ เวเนยยฺ านํ อเทสยิ อธมฺมานํ ปหานาย ธมมฺ านํ ภาวนาย จ เตสมปฺ กาสกํ สุตตฺ ํ สพเฺ พ มยํ ภณาม เส. ---------- ปธานสุตตฺ ํ เอวมเฺ ม สตุ .ํ เอกํ สมยํ ภควา, สาวตถฺ ิยํ วหิ รติ, เชตวเน อนาถปณิ ฺฑกิ สสฺ , อาราเม. ตตฺร โข ภควา ภกิ ฺขู อามนฺเตสิ ภิกฺขโวต.ิ ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจจฺ สโฺ สสไุ. ภควา เอตทโวจ. จตฺตารมี านิ ภิกฺขเว ปธานานิ. กตมานิ จตฺตาริ. สวํ รปฺปธานํ ปหานปปฺ ธานํ ภาวนาปธานํ อนุรกขฺ นาปธานํ. กตมญฺจ ภิกขฺ เว สํวรปปฺ ธานํ. อิธ ภกิ ฺขเว ภิกฺข,ุ จกฺขนุ า รูปํ ทิสฺวา น นิมติ ฺตคฺคาหี โหติ นานุพฺยญฺชนคคฺ าห.ี ยตฺวาธิกรณเมนํ จกฺขุนทฺ รฺ ิยมสวํ ตุ ํ วิหรนฺตํ, อภชิ ฺฌาโทมนสสฺ า ปาปกา อกุสลา ธมมฺ า อนวฺ าสฺสเวยฺย,ุไ ตสฺส สํวราย ปฏิปชชฺ ติ, รกขฺ ติ จกฺขนุ ทฺ รฺ ิยํ จกขฺ นุ ฺทรฺ ิเย สวํ รํ อาปชชฺ ติ. โสเตน สทฺทํ สุตฺวา น นมิ ิตตฺ คคฺ าหี โหติ นานุพฺยญฺชนคฺคาห,ี ยตฺวาธกิ รณเมนํ โสตินฺทฺริยมสํวตุ ํ วหิ รนตฺ ,ํ อภิชฌฺ าโทมนสสฺ า ปาปกา อกุสลา

ปธานสตุ ตฺ ํ ๓๗๕ ธมมฺ า อนวฺ าสฺสเวยฺย,ไุ ตสฺส สํวราย ปฏิปชชฺ ติ. รกฺขติ โสตินฺทฺริยํ โสตินทฺ ฺริเย สํวรํ อาปชฺชติ. ฆาเนน คนฺธํ ฆายติ ฺวา น นิมิตตฺ คฺคาหี โหติ นานพุ ฺยญฺชนคฺคาหี, ยตวฺ าธิกรณเมนํ ฆานนิ ทฺ รฺ ิยมสวํ ุตํ วหิ รนตฺ ํ, อภชิ ฌฺ าโทมนสสฺ า ปาปกา อกุลสา ธมฺมา อนวฺ าสสฺ เวยฺยไุ, ตสฺส สํวราย ปฏิปชชฺ ต,ิ รกฺขติ ฆานนิ ฺทฺริยํ ฆานนิ ทฺ ฺรเิ ย สํวรํ อาปชฺชติ. ชิวฺหา รสํ สายิตฺวา น นิมติ ฺตคคฺ าหี โหติ นานพุ ฺยญฺชนคคฺ าหี, ยตฺวาธิกรณเมนํ ชิวฺหินฺทรฺ ยิ มสํวตุ ํ วหิ รนตฺ ํ, อภิชฺฌาโทมนสสฺ า ปาปกา อกุสลา ธมมฺ า อนฺวาสฺสเวยฺยไุ, ตสฺส สํวราย ปฏปิ ชฺชติ, รกฺขติ ชิวฺหินทฺ ฺริยํ ชิวหฺ นิ ทฺ ฺริเย สํวรํ อาปชฺชติ. กาเยน โผฏฺฐพพฺ ํ ผุสติ ฺวา น นิมิตฺตคคฺ าหี โหติ นานพุ ฺยญชฺ นคคฺ าหี, ยตฺวาธิกรณเมนํ กายินฺทรฺ ิยมสํวุตํ วหิ รนฺตํ, อภชิ ฺฌาโทมนสฺสา ปาปกา อกุสลา ธมมฺ า อนวฺ าสสฺ เวยยฺ ไุ, ตสสฺ สวํ ราย ปฏิปชชฺ ติ, รกฺขติ กายินฺทฺริยํ กายนิ ฺทรฺ ิเย สํวรํ อาปชฺชติ. มนสา ธมมฺ ํ วิญญฺ าย น นมิ ติ ตฺ คคฺ าหี โหติ นานพุ ฺยญชฺ นคคฺ าหี, ยตวฺ าธิกรณเมนํ มนินทฺ ฺรยิ มสํวุตํ วิหรนตฺ ํ, อภิชฺฌาโทมนสฺสา ปาปกา อกสุ ลา ธมมฺ า อนฺวาสฺสเวยยฺ ไุ, ตสสฺ สํวราย ปฏปิ ชฺชติ, รกฺขติ มนนิ ทฺ รฺ ยิ ํ มนนิ ทฺ ฺรเิ ย สวํ รํ อาปชฺชติ. อทิ ํ วุจฺจติ ภิกขฺ เว สวํ รปปฺ ธานํ. กตมญฺจ ภกิ ฺขเว ปหานปฺปธานํ. อธิ ภกิ ฺขเว ภกิ ขฺ ุ อปุ ปฺ นฺนํ กามวติ กกฺ ํ นาธิวาเสต,ิ ปชหติ วิโนเทต,ิ พฺยนตฺ ีกโรติ อนภาวํ คเมติ, อปุ ฺปนนฺ ํ พยฺ าปาทวติ กกฺ ํ นาธิวาเสต,ิ

ปธานสุตตฺ ํ ๓๗๖ ปชหติ วิโนเทติ, พฺยนตฺ กี โรติ อนภาวํ คเมติ. อปุ ปนนฺ ํ วิหสึ า- วิตกฺกํ นาธิวาเสต,ิ ปชหติ วิโนเทติ, พฺยนตฺ ีกโรติ อนภาวํ คเมติ. อุปฺปนนฺ ุปปฺ นเฺ น ปาปเก อกสุ เล ธมเฺ ม นาธวิ าเสติ, ปชหติ วิโนเทต,ิ พฺยนฺตีกโรติ อนภาวํ คเมติ. อทิ ํ วุจจฺ ติ ภกิ ฺขเว ปหานปฺปธาน.ํ กตมญฺจ ภิกฺขเว ภาวนาปธานํ. อธิ ภิกฺขเว ภิกฺขุ สติสมโฺ พชฌฺ งฺคํ ภาเวติ, วเิ วกนสิ ฺสิตํ วริ าคนิสฺสิตํ นิโรธนิสสฺ ิตํ โวสสฺ คฺคปริณาม.ึ ธมมฺ วิจยสมโฺ พชฌฺ งฺคํ ภาเวติ, วเิ วกนสิ สฺ ิตํ วิราคนสิ ฺสิตํ นโิ รธนิสสฺ ิตํ โวสฺสคฺคปรณิ าม.ึ วิริยสมฺโพชฌฺ งคฺ ํ ภาเวต,ิ วเิ วกนิสฺสติ ํ วริ าคนิสสฺ ติ ํ นิโรธนิสสฺ ติ ํ โวสฺสคฺคปริณามึ. ปีตสิ มฺโพชฺฌงฺคํ ภาเวติ, วิเวกนิสสฺ ิตํ วริ าคนสิ สฺ ิตํ นโิ รธนสิ สฺ ติ ํ โวสสฺ คคฺ ปริณาม.ึ ปสฺสทธฺ ิสมโฺ พชฺฌงคฺ ํ ภาเวติ, วเิ วกนิสฺสิตํ วิราคนสิ สฺ ิตํ นโิ รธนิสฺสติ ํ โวสฺสคฺคปรณิ ามึ, สมาธิสมฺโพชฌฺ งฺคํ ภาเวต,ิ วิเวกนิสฺสติ ํ วริ าคนิสฺสิตํ นโิ รธนิสฺสิตํ โวสสฺ คคฺ ปรณิ ามึ. อุเปกฺขาสมโฺ พชฌฺ งฺคํ ภาเวต,ิ วเิ วกนสิ ฺสติ ํ วิราคนิสสฺ ติ ํ นิโรธ- นิสฺสติ ํ โวสฺสคฺคปรณิ าม.ึ อทิ ํ วุจฺจติ ภิกฺขเว ภาวนาปธาน.ํ กตมญจฺ ภกิ ขฺ เว อนุรกขฺ นาปธานํ. อธิ ภิกฺขเว ภกิ ขฺ ุ อุปปฺ นฺนํ ภทฺทกํ สมาธินิมิตฺตํ อนุรกขฺ ติ. อฏฺฐิกสญฺญํ ปุฬุวกสญญฺ ,ํ วีนลี กสญญฺ ํ วิปพุ พฺ กสญฺญํ, วจิ ฉฺ ิททฺ กสญฺญํ อทุ ฺธุมาตกสญฺญ.ํ อิทํ วุจจฺ ติ ภิกฺขเว อนุรกขฺ นาปธานํ. อิมานิ โข ภิกฺขเว จตตฺ าริ ปธานานตี ิ. อิทมโวจ ภควา. อทิ ํ วตฺวาน สุคโต, อถาปรํ

สมฺมปฺปธานสตุ ตฺ ํ ๓๗๗ เอตทโวจ สตถฺ า. สํวโร จ ปหานญฺจ ภาวนา อนุรกฺขนา เอเต ปธานา จตฺตาโร เทสิตาทจิ จฺ พนฺธนุ า เยหิ ภิกฺขุ อธิ าตาปี ขยํ ทุกขฺ สฺส ปาปุเณต.ิ ปธานสุตฺตํ นิฏฐฺ ติ ํ. ---------- สําหรับขดั สวดโพธปิ ักขิยธรรม จตฺตาโร จตฺตาโร จตุโร ปญฺจ ปญฺจ สตฺตฏฺฐ จ สตตฺ ตฺตสึ อิเม ธมฺมา โพธิปกฺขิยนามกา อภญิ ญฺ าเทสิตาเยว สติปฏฺฐานอาทโย พุทฺเธน สมฺมทกขฺ าตา สาธูนํ โพธิกามินํ นพิ ฺพิทาย วิราคาย นโิ รธปุ สมาย จ อภญิ ฺญาย สมฺโพธาย นิพพฺ านาย จ สพฺพโส เตสมฺปกาสกํ ธมมฺ - ปริยายํ ภณาม เส. ---------- สติปฏั ฐาน ๔ หนา้ ๒๘๕ สมมฺ ปปฺ ธานสตุ ตฺ ํ เอวมฺเม สุต.ํ เอกํ สมยํ ภควา, สาวตถฺ ยิ ํ วหิ รต,ิ เชตวเน อนาถปณิ ฺฑิกสสฺ , อาราเม. ตตรฺ โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ ภิกขฺ โวต.ิ ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุไ.

สมฺมปปฺ ธานสตุ ตฺ ํ ๓๗๘ ภควา เอตทโวจ. จตฺตาโรเม ภิกฺขเว สมมฺ ปปฺ ธานา. กตเม จตฺตาโร. อิธ ภิกขฺ เว ภิกฺขุ อนปุ ฺปนนฺ านํ ปาปกานํ อกสุ ลานํ ธมฺมานํ อนปุ ฺปาทาย, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วิริยํ อารภติ จติ ฺตํ ปคคฺ ณหฺ าติ ปทหติ. อุปฺปนนฺ านํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมมฺ านํ ปหานาย, ฉนทฺ ํ ชเนติ วายมติ วริ ยิ ํ อารภติ จิตฺตํ ปคคฺ ณหฺ าติ ปทหติ. อนปุ ฺปนนฺ านํ กุสลานํ ธมฺมานํ อุปฺปาทาย, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วิริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณหฺ าติ ปทหติ. อปุ ฺปนฺนานํ กสุ ลานํ ธมฺมานํ, ฐิติยา อสมโฺ มสาย ภิยโฺ ยภาวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปารปิ รู ิยา, ฉนทฺ ํ ชเนติ วายมติ วิริยํ อารภติ จติ ตฺ ํ ปคฺคณหฺ าติ ปทหติ. อิเม โข ภกิ ขฺ เว จตฺตาโร สมมฺ ปปฺ ธานาติ. อทิ มโวจ ภควา. อตตฺ มนา เต ภิกขฺ ู ภควโต ภาสติ ,ํ อภนิ นฺทนุ ฺติ. สมฺมปปฺ ธานสุตฺตํ นฏิ ฺฐิตํ. ---------- อปรํ สมมฺ ปปฺ ธานสตุ ตฺ ํ เอวมเฺ ม สุต.ํ เอกํ สมยํ ภควา, สาวตถฺ ยิ ํ วหิ รต,ิ เชตวเน อนาถปณิ ฑฺ ิกสฺส, อาราเม. ตตรฺ โข ภควา ภกิ ฺขู อามนฺเตสิ ภิกฺขโวต.ิ ภทนฺเตติ เต ภกิ ฺขู ภควโต ปจจฺ สโฺ สสไุ. ภควา เอตทโวจ. จตฺตารีมานิ ภิกฺขเว สมฺมปฺปธานานิ. กตมานิ จตฺตาริ.

อทิ ฺธิปาทปาโฐ ๓๗๙ อธิ ภกิ ขฺ เว ภิกฺขุ อนปุ ปฺ นนฺ านํ ปาปกานํ อกสุ ลานํ ธมมฺ านํ อนปุ ปฺ าทาย, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วริ ิยํ อารภติ จิตฺตํ ปคคฺ ณฺหาติ ปทหติ. อุปฺปนนฺ านํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย, ฉนทฺ ํ ชเนติ วายมติ วริ ยิ ํ อารภติ จติ ฺตํ ปคคฺ ณหฺ าติ ปทหติ. อนปุ ปฺ นฺนานํ กุสลานํ ธมมฺ านํ อุปฺปาทาย, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วิรยิ ํ อารภติ จิตฺตํ ปคคฺ ณฺหาติ ปทหติ. อุปฺปนนฺ านํ กุสลานํ ธมฺมานํ, ฐติ ิยา อสมฺโมสาย ภยิ โฺ ยภาวาย เวปลุ ลฺ าย ภาวนาย ปารปิ ูริยา, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วริ ิยํ อารภติ จติ ตฺ ํ ปคคฺ ณหฺ าติ ปทหติ. อิมานิ โข ภกิ ฺขเว จตฺตาริ สมฺมปปฺ ธานานีต.ิ อิทมโวจ ภควา. อิทํ วตวฺ าน สคุ โต, อถาปรํ เอตทโวจ สตถฺ า. สมมฺ ปปฺ ธานา มารเธยฺยาภิภตู า เต อสติ า ชาติมรณภยสฺส ปารคู เต ตุสิตา เชตฺวาน มารํ สวาหนํ เต อเนชา นมจุ ิพลํ อุปาติวตฺตาติ. สมมฺ ปปฺ ธานสตุ ฺตํ นฏิ ฺฐิต.ํ ---------- อทิ ธฺ ปิ าทปาโฐ อตถฺ ิ โข เตน ภควา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมา- สมพฺ ุทเฺ ธน, จตฺตาโร อิทธฺ ปิ าทา สมฺมทกฺขาตา. กตเม จตตฺ าโร. อิธ ภิกขฺ ุ ฉนฺทสมาธปิ ฺปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อทิ ฺธิปาทํ ภาเวติ,

อินทฺ ฺริยสุตฺตํ ๓๘๐ วิริยสมาธิปปฺ ธานสงขฺ ารสมนฺนาคตํ อทิ ฺธปิ าทํ ภาเวต,ิ จิตฺตสมาธปิ ฺ- ปธานสงขฺ ารสมนฺนาคตํ อทิ ฺธิปาทํ ภาเวติ, วมี ํสาสมาธปิ ฺปธาน- สงขฺ ารสมนฺนาคตํ อิทธฺ ปิ าทํ ภาเวต.ิ อิเม โข เตน ภควตา ชานตา ปสสฺ ตา อรหตา สมฺมาสมฺพทุ ฺเธน, จตฺตาโร อทิ ฺธิปาทา สมมฺ ทกฺขาตาต.ิ ---------- อนิ ทฺ รฺ ยิ สตุ ฺตํ เอวมเฺ ม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตถฺ ยิ ํ วหิ รต,ิ เชตวเน อนาถปิณฑฺ กิ สฺส, อาราเม. ตตฺร โข ภควา ภิกขฺ ู อามนเฺ ตสิ ภิกขฺ โวติ. ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจจฺ สฺโสสไุ. ภควา เอตทโวจ. ปญฺจิมานิ ภกิ ขฺ เว อินฺทรฺ ิยาน,ิ กตมานิ ปญฺจ, สทฺธนิ ทฺ ฺริยํ วิรยิ นิ ทฺ รฺ ิยํ สตนิ ฺทฺริยํ สมาธินฺทรฺ ยิ ํ ปญฺญนิ ทฺ รฺ ิย.ํ กตมญจฺ ภกิ ขฺ เว สทฺธนิ ทฺ รฺ ิยํ, อธิ ภกิ ฺขเว อรยิ สาวโก สทโฺ ธ โหติ, สทฺทหติ ตถาคตสสฺ โพธึ, อิตปิ ิ โส ภควา อรหํ สมมฺ าสมพฺ ทุ ฺโธ, วชิ ชฺ าจรณสมปฺ นโฺ น สคุ โต โลกวทิ ,ู อนุตตฺ โร ปรุ ิสทมฺมสารถิ สตถฺ า เทวมนสุ สฺ านํ พทุ โฺ ธ ภควาติ, อิทํ วุจฺจติ ภกิ ขฺ เว สทธฺ นิ ฺทรฺ ยิ ํ. กตมญจฺ ภิกฺขเว วริ ยิ นิ ทฺ รฺ ยิ ,ํ อิธ ภกิ ฺขเว อริยสาวโก อารทธฺ วริ โิ ย วิหรต,ิ อกสุ ลานํ ธมฺมานํ ปหานาย, กสุ ลานํ ธมฺมานํ อปุ สมฺปทาย, ถามวา ทฬหฺ ปรกฺกโม อนิกขฺ ิตฺตธโุ ร

อนิ ทฺ ฺรยิ สุตตฺ ํ ๓๘๑ กุสเลสุ ธมเฺ มส,ุ โส อนุปฺปนนฺ านํ ปาปกานํ อกสุ ลานํ ธมมฺ านํ อนปุ ฺปาทาย, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วิรยิ ํ อารภติ จติ ฺตํ ปคคฺ ณหฺ าติ ปทหติ. อปุ ฺปนนฺ านํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมมฺ านํ ปหานาย, ฉนทฺ ํ ชเนติ วายมติ วริ ิยํ อารภติ จติ ตฺ ํ ปคคฺ ณหฺ าติ ปทหต.ิ อนุปปฺ นนฺ านํ กุสลานํ ธมมฺ านํ อุปปฺ าทาย, ฉนทฺ ํ ชเนติ วายมติ วริ ยิ ํ อารภติ จิตตฺ ํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ. อปุ ปฺ นฺนานํ กสุ ลานํ ธมฺมานํ, สมา- ปตตฺ ยิ า อสมฺโมสาย ภิยฺโยวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปาริปรู ยิ า, ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วริ ิยํ อารภติ จติ ฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ. อทิ ํ วุจจฺ ติ ภิกขฺ เว วริ ยิ ินฺทฺริยํ. กตมญฺจ ภิกฺขเว สตินฺทฺรยิ .ํ อธิ ภิกฺขเว อริยสาวโก สติมา โหติ, ปรเมน สตเิ นปกเกน สมนนฺ าคโต, จริ กตํปิ จิรภาสิตปํ ิ สรติ า อนสุ ฺสริตา. โส กาเย กายานุปสสฺ ี วหิ รต,ิ อาตาปี สมปฺ ชาโน สติมา วเิ นยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ. เวทนาสุ เวทนานปุ สสฺ ี วิหรต,ิ อาตาปี สมปฺ ชาโน สตมิ า วิเนยฺย โลเก อภชิ ฺฌาโทมนสสฺ ํ. จติ เฺ ต จติ ตฺ านุปสฺสี วิหรต,ิ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วเิ นยฺย โลเก อภชิ ฌฺ าโทมนสสฺ ํ. ธมฺเมสุ ธมมฺ านปุ สฺสี วหิ รติ, อาตาปี สมปฺ ชาโน สตมิ า วเิ นยยฺ โลเก อภิชฌฺ าโทมนสฺสํ. อทิ ํ วุจฺจติ ภิกฺขเว สตินทฺ ฺรยิ ํ. กตมญฺจ ภิกขฺ เว สมาธนิ ทฺ รฺ ยิ .ํ อธิ ภกิ ฺขเว อริยสาวโก โวสสฺ คคฺ ารมฺมณํ กรติ ฺวา, ลภติ สมาธึ ลภติ จติ ฺตสฺส เอกคคฺ ตํ. โส ววิ จิ ฺเจว กาเมหิ ววิ จิ ฺจ อกสุ เลหิ ธมฺเมหิ, สวิตกฺกํ สวิจารํ

อินทฺ ฺริยสุตฺตํ ๓๘๒ วิเวกชํ ปีตสิ ขุ ํ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชชฺ วหิ รต.ิ วิตกฺกวจิ ารานํ วปู สมา, อชฺฌตฺตํ สมฺปสาทนํ เจตโส เอโกทภิ าวํ อวติ กฺกํ อวิจาร,ํ สมาธชิ ํ ปีติสุขํ ทุตยิ ํ ฌานํ อุปสมปฺ ชฺช วิหรติ. ปีตยิ า จ วริ าคา อเุ ปกฺขโก จ วิหรติ สโต จ สมฺปชาโน, สขุ ญจฺ กาเยน ปฏิสํเวเทต,ิ ยนฺตํ อรยิ า อาจกิ ฺขนฺติ อุเปกฺขโก สตมิ า สขุ วหิ ารตี ิ, ตตยิ ํ ฌานํ อุปสมฺปชชฺ วิหรต.ิ สุขสสฺ จ ปหานา ทุกฺขสสฺ จ ปหานา, ปพุ ฺเพว โสมนสสฺ โทมนสฺสานํ อตฺถงฺคมา, อทุกฺขมสุขํ อุเปกขฺ าสตปิ าริสทุ ฺธ,ึ จตตุ ฺถํ ฌานํ อปุ สมปฺ ชฺช วิหรติ, อทิ ํ วจุ ฺจติ ภิกฺขเว สมาธินฺทรฺ ิยํ. กตมญฺจ ภิกฺขเว ปญฺญนิ ทฺ รฺ ิย.ํ อธิ ภกิ ฺขเว อริยสาวโก ปญญฺ วา โหต,ิ อุทยตถฺ คามินยิ า ปญฺญาย สมนฺนาคโต, อรยิ าย นิพฺเพธิกาย สมมฺ าทกุ ขฺ ยคามินยิ า. โส อทิ ํ ทุกฺขนฺติ ยถาภูตํ ปชานาติ. อยํ ทุกฺขสมุทโยติ ยถาภูตํ ปชานาติ, อยํ ทกุ ฺขนโิ รโธติ ยถาภูตํ ปชานาต.ิ อยํ ทกุ ฺขนโิ รธคามนิ ี ปฏิปทาติ ยถาภูตํ ปชานาต.ิ อทิ ํ วุจจฺ ติ ภิกขฺ เว ปญฺญนิ ฺทรฺ ยิ .ํ อิมานิ โข ภิกฺขเว ปญจฺ นิ ฺทรฺ ยิ านตี .ิ อทิ มโวจ ภควา. อตฺตมนา เต ภกิ ฺขู ภควโต ภาสติ ํ, อภินนทฺ นุ ตฺ .ิ อนิ ฺทฺรยิ สตุ ตฺ ํ นฏิ ฺฐติ ํ. ----------

โพชฺฌงคฺ สตุ ตฺ ํ ๓๘๓ พละ ๕ หน้า ๓๐๐ โพชฌฺ งคฺ สตุ ตฺ ํ เอวมเฺ ม สตุ .ํ เอกํ สมยํ ภควา, สาวตถฺ ยิ ํ วิหรติ, เชตวเน อนาถปิณฑฺ กิ สสฺ , อาราเม. ตตรฺ โข ภควา ภกิ ขฺ ู อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ. ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจจฺ สฺโสสไุ. ภควา เอตทโวจ. สตตฺ เิ ม ภิกฺขเว โพชฺฌงคฺ า ภาวติ า พหุลกี ตา, อปารา ปารงคฺ มนาย สวํ ตตฺ นฺต.ิ กตเม สตตฺ . สตสิ มฺโพชฺฌงโฺ ค, ธมฺมวิจยสมโฺ พชฌฺ งโฺ ค, วิรยิ สมโฺ พชฺฌงฺโค. ปตี สิ มฺโพชฌฺ งโฺ ค, ปสฺสทธฺ สิ มโฺ พชฌฺ งโฺ ค, สมาธิสมฺโพชฺฌงฺโค, อเุ ปกฺขาสมโฺ พชฺฌงโฺ ค. อเิ ม โข ภิกฺขเว สตฺต โพชฺฌงคฺ า ภาวติ า พหุลีกตา, อปารา ปารงฺคมนาย สวํ ตฺตนตฺ ีต.ิ อิทมโวจ ภควา. อทิ ํ วตฺวาน สุคโต, อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา. อปฺปกา เต มนสุ เฺ สสุ เย ชนา ปารคามิโน อถายํ อิตรา ปชา ตีรเมวานธุ าวติ เย จ โข สมมฺ ทกขฺ าเต ธมฺเม ธมมฺ านุวตฺติโน เต ชนา ปารเมสฺสนฺติ มจจฺ ุเธยฺยํ สทุ ุตฺตรํ กณฺหํ ธมมฺ ํ วิปฺปหาย สุกกฺ ํ ภาเวถ ปณฑฺ โิ ต โอกา อโนกมาคมมฺ วิเวเก ยตฺถ ทูรมํ ตตฺราภริ ติมจิ เฺ ฉยยฺ หิตฺวา กาเม อกญิ จฺ โน

สปฺปรุ ิสธมมฺ สุตฺตํ ๓๘๔ ปริโยทเปยฺย อตตฺ านํ จติ ตฺ เกฺลเสหิ ปณฺฑโิ ต เยสํ สมฺโพธิยงฺเคสุ สมฺมา จติ ฺตํ สุภาวิตํ อาทานปฺปฏนิ ิสสฺ คฺเค อนปุ าทาย เย รตา ขณี าสวา ชุติมนโฺ ต เต โลเก ปรนิ พิ ฺพตุ าติ. โพชฺฌงฺคสุตฺตํ นฏิ ฐฺ ิตํ. ---------- มรรค ๘ หนา้ ๓๓๔ ธมมฺ ราชา ชโิ น นาโถ อคฺโค สปฺปุริสุตตฺ โม วุฑฺฒึ อากงฺขมาโน โย สตฺต ธมฺเม อเทสยิ ปริสานํ จตสสฺ นนฺ ํ สตํ สมฺมาภิวฑฒฺ ยิ า ธมมฺ ญญฺ ู จ อตฺถญญฺ ู อตฺตมตตฺ วทิ ู สิยา กาลญฺญู ปรสิ ญญฺ ู จ ปคุ ฺคลญญฺ ู ภเว อิติ ตนฺทปี กํ มยํ สพฺเพ ตํ สตุ ฺตนฺตํ ภณาม เส. ---------- สปปฺ ุรสิ ธมมฺ สตุ ตฺ ํ เอวมฺเม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตฺถิยํ วิหรต,ิ เชตวเน อนาถปณิ ฺฑกิ สฺส, อาราเม. ตตฺร โข ภควา ภกิ ขฺ ู อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ. ภทนฺเตติ เต ภกิ ฺขู ภควโต ปจจฺ สโฺ สสไุ. ภควา เอตทโวจ. สตตฺ หิ ภกิ ฺขเว ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภกิ ฺขุ อาหุเนยโฺ ย โหติ

สปปฺ รุ ิสธมมฺ สุตฺตํ ๓๘๕ ปาหเุ นยฺโย ทกขฺ ิเณยฺโย อญชฺ ลิกรณโี ย อนุตฺตรํ ปุญฺญกฺเขตฺตํ โลกสฺส. กตเมหิ สตฺตหิ. อิธ ภิกฺขเว ภิกขฺ ุ ธมมฺ ญฺญู จ โหติ อตฺถญญฺ ู จ อตฺตญญฺ ู จ มตฺตญญฺ ู จ กาลญฺญู จ ปรสิ ญฺญู จ ปคุ ฺคลปโรปรญฺญู จ. กถญฺจ ภิกขฺ เว ภกิ ขฺ ุ ธมฺมญฺญู โหติ. อิธ ภิกฺขเว ภกิ ขฺ ุ ธมมฺ ํ ชานาติ สุตฺตํ เคยยฺ ํ เวยฺยากรณํ คาถํ อทุ านํ อิติวุตตฺ กํ ชาตกํ อพภฺ ุตธมมฺ ํ เวทลฺล.ํ โน เจ ภิกฺขเว ภิกฺขุ ธมมฺ ํ ชาเนยฺย สตุ ตฺ ํ เคยยฺ ํ เวยยฺ ากรณํ คาถํ อุทานํ อติ ิวตุ ตฺ กํ ชาตกํ อพภฺ ุตธมมฺ ํ เวทลฺลํ นยิธ ธมฺมญญฺ ตู ิ วจุ ฺเจยฺย ยสมฺ า จ โข ภิกขฺ เว ภิกขฺ ุ ธมฺมํ ชานาติ สุตตฺ ํ เคยฺยํ เวยยฺ ากรณํ คาถํ อทุ านํ อิตวิ ุตฺตกํ ชาตกํ อพฺภตุ ธมมฺ ํ เวทลลฺ ํ ตสฺมา ธมมฺ ญญฺ ูติ วุจฺจต.ิ อิติ ธมมฺ ญญฺ ู. อตฺถญญฺ ู จ กถํ โหติ. อธิ ภิกขฺ เว ภกิ ขฺ ุ ตสฺส ตสฺเสว ภาสติ สฺส อตฺถํ ชานาติ อยํ อิมสฺส ภาสิตสสฺ อตฺโถ อยํ อมิ สฺส ภาสติ สฺส อตฺโถต.ิ โน เจ ภกิ ฺขเว ภิกฺขุ ตสฺส ตสเฺ สว ภาสิตสฺส อตถฺ ํ ชาเนยยฺ อยํ อิมสฺส ภาสิตสสฺ อตฺโถ อยํ อมิ สฺส ภาสิตสสฺ อตโฺ ถติ นยธิ อตฺถญฺญตู ิ วจุ เฺ จยยฺ ยสมฺ า จ โข ภกิ ฺขเว ภิกขฺ ุ ตสฺส ตสฺเสว ภาสิตสสฺ อตถฺ ํ ชานาติ อยํ อิมสสฺ ภาสติ สฺส อตโฺ ถ อยํ อิมสฺส ภาสติ สฺส อตฺโถติ ตสมฺ า อตฺถญฺญตู ิ วุจจฺ ต.ิ อิติ ธมมฺ ญญฺ ู อตฺถญฺญู. อตตฺ ญฺญู จ กถํ โหติ. อธิ ภกิ ขฺ เว ภกิ ขฺ ุ อตฺตานํ ชานาติ เอตฺตโกมหฺ ิ

สปฺปุรสิ ธมมฺ สุตตฺ ํ ๓๘๖ สทฺธาย สีเลน สุเตน จาเคน ปญฺญาย ปฏิภาเณนาติ. โน เจ ภิกฺขเว ภกิ ขฺ ุ อตฺตานํ ชาเนยฺย เอตตฺ โกมหฺ ิ สทฺธาย สีเลน สเุ ตน จาเคน ปญญฺ าย ปฏิภาเณนาติ นยิธ อตตฺ ญญฺ ูติ วุจเฺ จยยฺ ยสมฺ า จ โข ภิกฺขเว ภิกฺขุ อตฺตานํ ชานาติ เอตตฺ โกมฺหิ สทฺธาย สีเลน สุเตน จาเคน ปญฺญาย ปฏิภาเณนาติ ตสมฺ า อตตฺ ญฺญูติ วุจจฺ ติ. อิติ ธมมฺ ญญฺ ู อตฺถญญฺ ู อตตฺ ญญฺ ู. มตฺตญฺญู จ กถํ โหติ. อิธ ภิกฺขเว ภิกขฺ ุ มตฺตํ ชานาติ จวี รปิณฑฺ ปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ ปฏิคฺคหณาย. โน เจ ภกิ ฺขเว ภิกขฺ ุ มตฺตํ ชาเนยฺย จีวรปณิ ฑฺ ปาตเสนาสน- คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ ปฏคิ คฺ หณาย นยิธ มตฺตญฺญตู ิ วุจเฺ จยยฺ ยสฺมา จ โข ภิกขฺ เว ภิกฺขุ มตตฺ ํ ชานาติ จีวรปณิ ฺฑ- ปาตเสนาสนคิลานปจจฺ ยเภสชฺชปรกิ ขฺ ารานํ ปฏิคฺคหณาย ตสฺมา มตฺตญฺญูติ วจุ จฺ ติ. อติ ิ ธมมฺ ญญฺ ู อตฺถญฺญู อตฺตญญฺ ู มตฺตญญฺ ู. กาลญญฺ ู จ กถํ โหติ. อธิ ภิกฺขเว ภิกขฺ ุ กาลํ ชานาติ อยํ กาโล อทุ เฺ ทสสฺส อยํ กาโล ปริปจุ ฺฉาย อยํ กาโล โยคสฺส อยํ กาโล ปฏิสลลฺ านายาต.ิ โน เจ ภกิ ฺขเว ภกิ ฺขุ กาลํ ชาเนยฺย อยํ กาโล อทุ ฺเทสสฺส อยํ กาโล ปรปิ ุจฺฉาย อยํ กาโล โยคสฺส อยํ กาโล ปฏิสลลฺ านายาติ นยิธ กาลญญฺ ตู ิ วุจฺเจยฺย ยสฺมา จ โข ภกิ ฺขเว ภกิ ฺขุ กาลํ ชานาติ อยํ กาโล อุทฺเทสสฺส อยํ กาโล ปรปิ จุ ฺฉาย อยํ

สปปฺ ุรสิ ธมมฺ สตุ ตฺ ํ ๓๘๗ กาโล โยคสฺส อยํ กาโล ปฏิสลฺลานายาติ ตสฺมา กาลญญฺ ูติ วุจจฺ ต.ิ อิติ ธมฺมญฺญู อตฺถญฺญู อตฺตญฺญู มตฺตญญฺ ู กาลญญฺ ู. ปรสิ ญฺญู จ กถํ โหติ. อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ ปริสํ ชานาติ อยํ ขตตฺ ิยปริสา อยํ พรฺ าหฺมณปริสา อยํ คหปติปรสิ า อยํ สมณปริสา ตตฺถ เอวํ อุปสงฺกมิตพฺพํ เอวํ ฐาตพพฺ ํ เอวํ กตตฺ พพฺ ํ เอวํ นิสีทติ พพฺ ํ เอวํ ภาสิตพพฺ ํ เอวํ ตณุ ฺหี- ภวติ พพฺ นตฺ .ิ โน เจ ภิกฺขเว ภกิ ขฺ ุ ปริสํ ชาเนยฺย อยํ ขตฺตยิ ปริสา อยํ พรฺ าหฺมณปริสา อยํ คหปติปรสิ า อยํ สมณปรสิ า ตตฺถ เอวํ อปุ สงฺกมิตพฺพํ เอวํ ฐาตพฺพํ เอวํ กตฺตพฺพํ เอวํ นสิ ีทติ พพฺ ํ เอวํ ภาสติ พฺพํ เอวํ ตุณฺหีภวติ พพฺ นฺติ นยธิ ปริสญฺญูติ วจุ เฺ จยฺย ยสฺมา จ โข ภกิ ขฺ เว ภิกขฺ ุ ปรสิ ํ ชานาติ อยํ ขตฺติยปริสา อยํ พรฺ าหมฺ ณปรสิ า อยํ คหปติปริสา อยํ สมณปริสา ตตฺถ เอวํ อุปสงฺกมติ พพฺ ํ เอวํ ฐาตพพฺ ํ เอวํ กตฺตพฺพํ เอวํ นสี ิทิตพฺพํ เอวํ ภาสิตพพฺ ํ เอวํ ตณุ หฺ ี- ภวิตพพฺ นฺติ ตสฺมา ปริสญญฺ ตู ิ วุจฺจต.ิ อิติ ธมฺมญญฺ ู อตถฺ ญฺญู อตฺตญญฺ ู มตฺตญญฺ ู กาลญญฺ ู ปรสิ ญฺญู. ปคุ คฺ ลปโรปรญญฺ ู จ กถํ โหต.ิ อิธ ภกิ ฺขเว ภกิ ฺขุนา ทวฺ เยน ปุคฺคลา วิทิตา โหนฺติ. เทวฺ ปุคฺคลา เอโก อริยานํ ทสสฺ นกาโม เอโก อรยิ านํ น ทสฺสนกาโม. ยวฺ ายํ ปคุ ฺคโล อรยิ านํ น ทสฺสนกาโม เอวํ โส เตน เตน คารโยหฺ ยฺวายํ ปุคฺคโล อริยานํ

สปปฺ ุรสิ ธมฺมสุตฺตํ ๓๘๘ ทสฺสนกาโม เอวํ โส เตน เตน ปาสํโส. เทฺว ปคุ คฺ ลา อรยิ านํ ทสฺสนกามา เอโก สทฺธมมฺ ํ โสตกุ าโม เอโก สทฺธมมฺ ํ น โสตุกาโม. ยฺวายํ ปุคคฺ โล สทฺธมฺมํ น โสตุกาโม เอวํ โส เตน เตน คารโยหฺ ยวฺ ายํ ปคุ คฺ โล สทธฺ มมฺ ํ โสตกุ าโม เอวํ โส เตน เตน ปาสโํ ส. เทฺว ปุคฺคลา สทฺธมมฺ ํ โสตกุ ามา เอโก โอหิตโสโต ธมฺมํ สุณาติ เอโก อโนหิตโสโต ธมมฺ ํ สณุ าต.ิ ยวฺ ายํ ปุคฺคโล อโนหติ โสโต ธมมฺ ํ สณุ าติ เอวํ โส เตน เตน คารโยฺห ยฺวายํ ปุคฺคโล โอหติ โสโต ธมมฺ ํ สณุ าติ เอวํ โส เตน เตน ปาสโํ ส. เทวฺ ปุคฺคลา โอหติ โสตา ธมมฺ ํ สณุ นฺติ เอโก สุตฺวา ธมมฺ ํ ธาเรติ เอโก สตุ วฺ า ธมมฺ ํ น ธาเรต.ิ ยวฺ ายํ ปุคคฺ โล สตุ ฺวา ธมฺมํ น ธาเรติ เอวํ โส เตน เตน คารโยหฺ ยวฺ ายํ ปุคคฺ โล สุตวฺ า ธมมฺ ํ ธาเรติ เอวํ โส เตน เตน ปาสโํ ส. เทฺว ปุคคฺ ลา สตุ วฺ า ธมฺมํ ธาเรนฺติ เอโก ธตานํ ธมฺมานํ อตถฺ ํ อุปปริกขฺ ติ เอโก ธตานํ ธมมฺ านํ อตฺถํ น อุปปรกิ ฺขติ ยฺวายํ ปคุ ฺคโล ธตานํ ธมมฺ านํ อตถฺ ํ น อปุ ปริกขฺ ติ เอวํ โส เตน เตน คารโยหฺ ยฺวายํ ปุคฺคโล ธตานํ ธมฺมานํ อตถฺ ํ อุปปรกิ ขฺ ติ เอวํ โส เตน เตน ปาสโํ ส. เทฺว ปคุ คฺ ลา ธตานํ ธมฺมานํ อตฺถํ อุปปริกขฺ นฺติ เอโก อตฺถมญญฺ าย ธมมฺ มญฺญาย ธมฺมานธุ มมฺ ปฏปิ นฺโน เอโก น อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญญฺ าย ธมฺมานธุ มฺมปฏปิ นโฺ น. ยวฺ ายํ

สปฺปรุ ิสธมฺมสุตตฺ ํ ๓๘๙ ปคุ ฺคโล น อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานธุ มมฺ ปฏิปนฺโน เอวํ โส เตน เตน คารโยหฺ ยวฺ ายํ ปคุ คฺ โล อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญญฺ าย ธมฺมานธุ มฺมปฏปิ นโฺ น เอวํ โส เตน เตน ปาสํโส. เทฺว ปุคฺคลา อตฺถมญญฺ าย ธมมฺ มญญฺ าย ธมมฺ าน-ุ ธมมฺ ปฏปิ นฺนา เอโก อตฺตหิตาย ปฏิปนโฺ น โน ปรหิตาย เอโก อตตฺ หติ าย จ ปฏปิ นฺโน ปรหิตาย จ. ยวฺ ายํ ปุคฺคโล อตตฺ หติ าย ปฏปิ นโฺ น โน ปรหติ าย เอวํ โส เตน เตน คารโยฺห ยฺวายํ ปคุ คฺ โล อตฺตหิตาย จ ปฏิปนโฺ น ปรหติ าย จ เอวํ โส เตน เตน ปาสํโส. เอวํ โข ภิกฺขเว ภิกฺขุนา ทวฺ เยน ปคุ ฺคลา วิทติ า โหนตฺ ิ. เอวํ โข ภิกฺขเว ภิกขฺ ุ ปคุ ฺคลปโรปรญญฺ ู โหติ. อเิ มหิ โข ภิกฺขเว สตฺตนิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ภกิ ฺขุ อาหเุ นยโฺ ย โหติ ปาหเุ นยโฺ ย ทกฺขิเณยฺโย อญฺชลิกรณโี ย อนุตฺตรํ ปุญฺญกเฺ ขตตฺ ํ โลกสฺสาติ. อิทมโวจ ภควา. อตฺตมนา เต ภกิ ฺขู ภควโต ภาสิตํ, อภินนฺทนุ ฺต.ิ สปฺปรุ ิสธมมฺ สุตฺตํ นิฏฐฺ ิตํ. ---------- สตฺตาริยานิ ธนานิ สทธฺ าทีนีธ สาสเน ยมหฺ ิ นเร ปติฏฺฐนฺติ อโมฆนฺตสสฺ ชีวติ ํ อทฬิทฺโทติ ตํ อาหุ พุทโฺ ธ สปฺปุรสิ ุตฺตโม เตสมฺปกาสกํ สตุ ตฺ ํ สนเฺ ตน สมทุ ีริตํ

อรยิ ธนสุตตฺ ํ ๓๙๐ สทฺธาสลี าทิภาเวตุไ ตํ สุตฺตนฺตํ ภณาม เส. ---------- อรยิ ธนสตุ ตฺ ํ๑ เอวมเฺ ม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตฺถยิ ํ วิหรต,ิ เชตวเน อนาถปณิ ฑฺ กิ สสฺ , อาราเม. ตตรฺ โข ภควา ภกิ ฺขู อามนเฺ ตสิ ภิกขฺ โวต.ิ ภทนฺเตติ เต ภกิ ฺขู ภควโต ปจฺจสโฺ สสุไ. ภควา เอตทโวจ. สตฺติมานิ ภิกขฺ เว ธนาน.ิ กตมานิ สตฺต. สทฺธาธนํ สลี ธนํ หิรีธนํ โอตฺตปฺปธนํ สุตธนํ จาคธนํ ปญฺญาธน.ํ กตมญจฺ ภิกฺขเว สทฺธาธนํ. อิธ ภกิ ฺขเว อริยสาวโก สทโฺ ธ โหติ สทฺทหติ ตถาคตสฺส โพธึ อติ ิปิ โส ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพทุ โฺ ธ วชิ ชฺ าจรณสมฺปนโฺ น สุคโต โลกวิทู อนุตตฺ โร ปรุ สิ ทมฺมสารถิ สตฺถา เทวมนุสฺสานํ พทุ โฺ ธ ภควาติ. อิทํ วุจฺจติ ภิกขฺ เว สทฺธาธนํ. กตมญฺจ ภกิ ฺขเว สีลธนํ. อิธ ภกิ ขฺ เว อริยสาวโก ปาณาตปิ าตา ปฏิวิรโต โหติ อทินฺนาทานา ปฏิวริ โต โหติ กาเมสุ มิจฺฉาจารา ปฏิวริ โต โหติ มสุ าวาทา ปฏิวริ โต โหติ สุราเมรยมชชฺ ปฺปมาทฏฺฐานา ปฏวิ ิรโต โหติ อทิ ํ วุจจฺ ติ ภกิ ขฺ เว สลี ธนํ. กตมญฺจ ภิกฺขเว หริ ีธนํ. อิธ ภกิ ฺขเว อรยิ สาวโก หริ มิ า โหติ หิรยิ ติ กายทจุ ฺจรเิ ตน วจีทจุ ฺจริเตน มโนทุจฺจรเิ ตน หริ ิยติ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ๑. องฺ. สตฺตก. ๒๓/๕.

อรยิ ธนสุตฺตํ ๓๙๑ สมาปตฺติยา. อทิ ํ วุจจฺ ติ ภิกฺขเว หริ ีธน.ํ กตมญจฺ ภกิ ขฺ เว โอตฺตปฺปธนํ. อธิ ภิกฺขเว อรยิ สาวโก โอตฺตปปฺ ิ โหติ โอตฺตปฺปติ กายทุจฺจริเตน วจที จุ จฺ ริเตน มโนทุจฺจริเตน โอตตฺ ปปฺ ติ ปาปกานํ อกสุ ลานํ ธมมฺ านํ สมาปตตฺ ิยา. อิทํ วุจฺจติ ภิกฺขเว โอตฺตปฺปธนํ. กตมญฺจ ภิกฺขเว สุตธนํ. อิธ ภกิ ฺขเว อรยิ สาวโก พหุสสฺ โุ ต โหติ สตุ ธโร สุตสนนฺ ิจโย เย เต ธมมฺ า อาทิกลฺยาณา มชฺเฌกลฺยาณา ปริโยสานกลฺยาณา สาตถฺ ํ สพยฺ ญฺชนํ เกวลปริปุณฺณํ ปริสุทธฺ ํ พฺรหฺมจริยํ อภวิ ทนฺติ ตถารูปาสฺส ธมมฺ า พหุสฺสุตา โหนฺติ ธตา วจสา ปรจิ ติ า มนสานุเปกขฺ ติ า ทิฏฺฐยิ า สปุ ฺปฏิวิทธฺ า. อิทํ วุจฺจติ ภกิ ฺขเว สตุ ธนํ. กตมญจฺ ภกิ ฺขเว จาคธนํ. อิธ ภิกฺขเว อริยสาวโก วคิ ตมลมจเฺ ฉเรน เจตสา อคารํ อชฌฺ าวสติ มตุ ฺตจาโค ปยตปาณิ โวสฺสคคฺ รโต ยาจโยโค ทานสํวภิ าครโต. อทิ ํ วจุ ฺจติ ภิกขฺ เว จาคธน.ํ กตมญฺจ ภิกฺขเว ปญฺญาธนํ. อิธ ภิกฺขเว อริยสาวโก ปญฺญวา โหติ อุทยตถฺ คามินิยา ปญญฺ าย สมนนฺ าคโต อรยิ าย นิพเฺ พธกิ าย สมฺมาทกุ ฺขกฺขยคามนิ ิยา อิทํ วจุ ฺจติ ภิกฺขเว ปญฺญาธนํ. อิมานิ โข ภกิ ฺขเว สตฺต ธนานตี .ิ อทิ มโวจ ภควา. อิทํ วตวฺ าน สคุ โต, อถาปรํ เอตทโวจ สตถฺ า สทธฺ าธนํ สีลธนํ หิรี โอตฺตปปฺ ิยํ ธนํ สุตธนญจฺ จาโค จ ปญญฺ า เว สตตฺ มํ ธนํ

ติรตนนมการคาถา ๓๙๒ ยสสฺ เอเต๑ ธนา อตถฺ ิ อตฺถิยา ปรุ ิสสฺส วา อทฬทิ ฺโทติ ตํ อาหุ อโมฆํ ตสสฺ ชีวติ ํ ตสมฺ า สทธฺ ญฺจ สีลญจฺ ปสาทํ ธมมฺ ทสฺสนํ อนยุ ุญเฺ ชถ เมธาวี สรํ พุทฺธานสาสนนฺต.ิ อริยธนสุตตฺ ํ นฏิ ฺฐิตํ. ---------- ติรตนนมการคาถา โย สนนฺ สิ ินโฺ น วรโพธมิ เู ล มารํ สเสนํ สชุ ติ ํ ชินิตฺวา สมโฺ พธิมาคจฉฺ ิ อนนตฺ ญาโณ โลกตุ ตฺ โม ตํ ปณมามิ พุทฺธ.ํ อฏฺฐงฺคโิ ก อริยปโถ ชนานํ โมกขฺ ปปฺ เวสาย อุชู จ มคฺโค ธมโฺ ม อยํ สนตฺ ิกโร ปณีโต นยิ ยฺ านิโก ตํ ปณมามิ ธมฺม.ํ สงโฺ ฆ วสิ ทุ โฺ ธ วรทกฺขเิ ณยฺโย สนตฺ ินทฺ ฺรโิ ย สพพฺ มลปฺปหีโน คเุ ณหเิ นเกหิ สมทิ ธฺ ปิ ตโฺ ต อนาสโว ตํ ปณมามิ สงฆฺ .ํ โย กปฺปโกฏหี ปิ ิ อปฺปเมยฺยํ ๑. องฺ. สตตฺ ก. ๒๓/๖ เป็น เอตา.

นวรหคณุ คาถา ๓๙๓ กาลํ กโรนโฺ ต อตทิ กุ ฺกรานิ เขทํ คโต โลกหติ าย นาโถ นโม มหาการณุ กิ สสฺ ตสฺส. อสมพฺ ุธํ พทุ ฺธนเิ สวิตํ ยํ ภวาภวํ คจฺฉติ ชวี โลโก นโม อวิชฺชาทกิ เิ ลสชาล- วิทธฺ ํสิโน ธมมฺ วรสฺส ตสฺส. คุเณหิ โย สีลสมาธิปญญฺ า- วิมุตตฺ ญิ าณปฺปภุตหี ิ ยตุ โฺ ต เขตตฺ ญฺชนานํ กุสลตถฺ ิกานํ ตมริยสงฺฆํ สริ สา นมามิ. อจิ ฺเจวมจจฺ นฺตนมสสฺ เนยฺยํ นมสสฺ มาโน รตนตฺตยํ ยํ ปุญญฺ าภิสนทฺ ํ วปิ ุลํ อลตถฺ ํ ตสสฺ านภุ าเวน หตนฺตราโย. ---------- นวรหคณุ คาถา๑ อารกตฺตา กเิ ลเสหิ สวาสเนหิ โส มุนิ สพฺพปูชารหตฺตา จ วทิ โิ ต อรหํ อิต.ิ ๑. พระนพิ นธข์ องสมเด็จพระสงั ฆราช ( สา ) วดั ราชประดษิ ฐ์.

ปกฺขคณนาวิธานคาถา ๓๙๔ สมมฺ า สามญฺจ สจจฺ านิ พทุ ฺโธ จ อญฺญโพธโน เตเนส สมฺมาสมฺพุทโฺ ธ สพฺพธมเฺ มสุ จกขฺ ุมา. วิชชฺ าหิ จรเณเหส สมฺมเทว สมาคโต วชิ ฺชาจรณสมปฺ นฺโน อุตตฺ โม เทวมานุเส. สพพฺ เกฺลสปฺปหาเนน คโต โส สุคโต มนุ ิ สมมฺ า กาเยน วาจาย มนสา สุคโต คโต. โลกํ วิภูตโต สพฺพํ ญาเณนญฺญาสิ สพฺพถา นาโถ โลกสฺส สมฺมา ว เตน โลกวทิ ู ชโิ น. สาเรตา นรทมฺมานํ อกุปฺปาย วิมตุ ตฺ ยิ ํ ตโต อนตุ ตฺ โร นาโถ ปรุ ิสทมมฺ สารถิ. โลกเิ ยหิ จ อตฺเถหิ อโถ โลกุตฺตเรหิ จ สตถฺ า เทวมนสุ ฺสานํ สาสิตา เทวมานุเส. สมฺพชุ ฺฌิตา จ สจฺจานิ เกฺลสนทิ ทฺ า ปพชุ ฺฌิตา สพพฺ โส คณุ วกิ าสม-ฺ ปตโฺ ต พทุ ฺโธ มรุตฺตโม. ภาคฺเยน ภคธมเฺ มหิ สมงฺคี จาตุโล มุนิ ครุคารวยตุ ฺโต จ วิสฺสโุ ต ภควา อิติ. ---------- ปกขฺ คณนาวธิ านคาถา๑ อทิ านิ ฉฏฺฐมภี เู ต มหนฺเตเยว สมพฺ ฺยุเห ๑. ว่าเป็นพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกล้าเจา้ อยู่หัว.

ปตฺติทานคาถา ๓๙๕ ฉฏฺฐมสฺเสว พยฺ ุหสฺส ตตเิ ย สมุเห อยํ ปจฉฺ ิมสเฺ สว วคฺคสฺส ปกฺเข จตุตฺถสญหฺ ิเต ปวตฺตติ ปจฺจปุ ฺปนฺโน กาโล กลฺยปู ลกฺขิโต อิจจฺ ายํ ปกขฺ คณนา เวทิตพฺพา ว กาลโต อโห อนิจจฺ า สงขฺ ารา เตกาลกิ า อสณฺฐติ า สกาลา กาลกิ า สพเฺ พ หตุ วฺ า หตุ วฺ า น โหนตฺ ิ เต ตํ กุเตตถฺ ลพฺภา โลเก ยทุปปฺ นฺนํ น นสฺสติ เอวมฺภูเตสุเปยฺ เตสุ สาธุ ตตฺถาชฌฺ ุเปกฺขนา อปิ เตสํ นิโรธาย ปฏิปตฺยาตสิ าธกุ า สพฺพํ สมปฺ าทนียญฺหิ อปฺปมาเทน สพฺพทา. ---------- ปักษ์นี้ สําหรบั สวดต้ังแตป่ มี ะแม สัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๓๔๐ เดือน ๔ แรม ๒ คํา่ ตรงกบั ๑๔ มี.ค. ๒๕๒๒ สวด ๑๔ วนั บ้าง ๑๕ วันบ้าง เปลี่ยนคร้ังหน่งึ . ปตตฺ ทิ านคาถา๑ ปุญฺญสฺสทิ านิ กตสสฺ ยานญฺญานิ กตานิ เม เตสญจฺ ภาคิโน โหนฺตุ สตตฺ านนตฺ าปฺปมาณกา เย ปิยา คณุ วนฺตา จ มยหฺ ํ มาตาปิตาทโย ทิฏฺฐา เม จาปยฺ ทฏิ ฺฐา วา อญเฺ ญ มชฺฌตตฺ เวริโน สตฺตา ตฏิ ฺฐนตฺ ิ โลกสฺมึ เต ภมุ ฺมา จตุโยนิกา ๑. พระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว.

ตโิ ลกวชิ ยราชปตฺตทิ านคาถา ๓๙๖ ปญเฺ จกจตโุ วการา สํสรนตฺ า ภวาภเว ญาตํ เย ปตฺติทานมฺเม อนุโมทนฺตุ เต สยํ เย จมิ ํ นปปฺ ชานนฺติ เทวา เตสํ นเิ วทยุไ มยา ทินฺนาน ปญุ ฺญานํ อนโุ มทนเหตุนา สพฺเพ สตฺตา สทา โหนฺตุ อเวรา สุขชวี ิโน เขมปฺปทญจฺ ปปโฺ ปนตฺ ุ เตสาสา สิชฌฺ ตํ สุภา. ยนฺทานิ เม กตํ ปุญญฺ ํ เตนาเนนทุ ฺทิเสน จ ขปิ ปฺ ํ สจฺฉิกเรยฺยาหํ ธมฺเม โลกุตฺตเร นว สเจ ตาว อภพฺโพหํ สํสาเร ปน สํสรํ นิยโต โพธิสตโฺ ต ว สมฺพุทเฺ ธน วยิ ากโต นาฏฐฺ ารสปิ อภพฺพ- ฐานานิ ปาปุเณยยฺ หํ มนสุ ฺสตฺตญจฺ ลิงฺคญจฺ ปพพฺ ชฺชญฺจุปสมฺปทํ ลภิตฺวา เปสโล สีลี ธาเรยฺยํ สตฺถุ สาสนํ สุขาปฏปิ โท ขปิ ปฺ า- ภญิ ฺโญ สจฺฉิกเรยฺยหํ อรหตตฺ ผลํ อคฺคํ วิชฺชาทคิ ณุ ลงฺกตํ ยทิ นุปปฺ ชฺชติ พทุ ฺโธ กมมฺ ํ ปริปรู ญฺจ เม เอวํ สนฺเต ลเภยยฺ าหํ ปจฺเจกโพธิมุตฺตมนตฺ ิ. ---------- ตโิ ลกวชิ ยราชปตตฺ ทิ านคาถา ยงกฺ ญิ ฺจิ กุสลํ กมมฺ ํ กตตฺ พฺพํ กริ ยิ ํ มม

ประกาศโบสถแ์ บบวัดบวรนเิ วศวิหาร ๓๙๗ กาเยน วาจามนสา ติทเส สุคตํ กตํ เย สตฺตา สญญฺ โิ น อตฺถิ เย จ สตฺตา อสญญฺ ิโน กตํ ปุญฺญผลํ มยฺหํ สพเฺ พ ภาคี ภวนฺตุ เต เย ตํ กตํ สุวิทิตํ ทินนฺ ํ ปญุ ญฺ ผลํ มยา เย จ ตตฺถ น ชานนฺติ เทวา คนฺตฺวา นเิ วทยุไ สพฺเพ โลกมหฺ ิ เย สตตฺ า ชีวนฺตาหารเหตุกา มนญุ ญฺ ํ โภชนํ สพฺเพ ลภนตฺ ุ มม เจตสาต.ิ ---------- ประกาศโบสถ์แบบวดั บวรนเิ วศวหิ าร๑ อฏฐฺ มี อชฺช โภนฺโต ปกฺขสฺส จาตทุ ทฺ สี ทวิ โส เอวรโู ป โข โภนฺโต ปณฺณรสี อมาวสี ทิวโส พุทฺเธน ภควตา ปญญฺ ตตฺ สฺส ธมฺมสสฺ วนสฺส เจว ตทตฺถาย อุปาสกอุปาสกิ านํ อุโปสถกมฺมสฺส จ กาโล โหติ หนฺท มยํ โภนโฺ ต สพเฺ พ อิธ สมาคตา ตสสฺ ภควโต ธมฺมานธุ มมฺ ปฏิปตตฺ ยิ า ปูชนตถฺ าย อิมญฺจ รตตฺ ึ อิมญฺจ ทิวสํ อโุ ปสถํ อปุ วสสิ สฺ ามาติ กาลปริจเฺ ฉทํ กตฺวา ตํตํเวรมณึ อารมฺมณํ กริตวฺ า อวิกขฺ ติ ฺตจิตตฺ า หตุ วฺ า สกกฺ จจฺ ํ อุโปสถงคฺ านิ สมาทิเยยฺยาม อที ิสํ หิ อุโปสถกาลํ ๑. ว่าเปน็ พระราชนพิ นธ์ของพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกล้าเจ้าอยูห่ วั .

ประกาศโบสถ์แบบวัดบวรนิเวศวิหาร ๓๙๘ สมฺปตฺตานํ อมฺหากํ ชีวติ ํ มา นิรตถฺ กํ โหตุ. ขา้ พเจ้า ขอประกาศเร่มิ เรื่องความที่จะไดส้ มาทานรกั ษาอโุ บสถ ตามกาลสมัย พร้อมด้วยองค์ ๘ ประการ ให้สาธุชนทจ่ี ะตัง้ จติ สมาทานทราบทั่วกัน ก่อนแต่สมาทาน ณ บดั น้ี ดว้ ย วนั นเ้ี ปน็ อฏฺฐมี ดถิ ีที่ ๘ ก็แล จาตุททฺ สี ๑๔ ปณฺณรสี แหง่ ปกั ษม์ าถงึ แล้ว อมาวสี ๑๕ วันเชน่ น้ีเป็นกาลท่ีจะฟังธรรมและทาการรกั ษาอุโบสถ เพื่อประโยชน์ แห่งการฟังธรรม บัดนี้ขอกศุ ลอนั ยง่ิ ใหญ่ คือต้ังจิตสมาทานอโุ บสถ จงเกดิ มีแก่เราทั้งหลายบรรดามาประชุม ณ ท่ีนี้ เราท้ังหลายพงึ มีจิต ยนิ ดวี า่ จะรกั ษาอโุ บสถ อนั ประกอบดว้ ยองค์ ๘ ประการ วันหน่งึ คนื หนึง่ ณ เวลาวนั นแ้ี ล้ว จงต้ังจติ คิดงดเว้นไกลจากการทาชีวติ สัตว์ ให้ตกลว่ งไป คือฆ่าสัตว์เองและใช้ให้คนอ่ืนฆ่า ๑ เว้นจากถือเอา ส่งิ ของทเ่ี จา้ ของไม่ได้ให้ คอื ลักและฉ้อและใชใ้ ห้ลกั และฉ้อ ๑ เวน้ จากอพรหมจรรย์ ๑ เวน้ จากพดู คาเท็จคาไมจ่ ริง และล่อลวง อาพรางทา่ นผู้อ่นื ๑ เว้นจากด่มื กนิ ซง่ึ สรุ าเมรยั สารพัดนา้ กลน่ั น้าดอง อันเปน็ ของให้ผดู้ ืม่ แลว้ เมา ซึ่งเปน็ เหตทุ ตี่ ั้งแหง่ ความประมาท ๑ เวน้ จากบริโภคอาหารในเวลาวกิ าล ตง้ั แต่พระอาทติ ย์เทยี่ งแลว้ ไป จนถึงเวลาอรุณขนึ้ ใหม่ ๑ เวน้ จากฟ้อนราขับรอ้ งและประโคมดนตรี

อาราธนาธรรมอย่างพสิ ดาร ๓๙๙ และดกู ารเล่นบรรดาเป็นข้าศกึ แกก่ ุศล และทดั ทรงระเบยี บดอกไม้ ลูบไล้ทาตัวดว้ ยของหอมเครื่องย้อมเคร่อื งแต่ง และประดับร่างกาย ด้วยเครือ่ งอาภรณ์วิจิตรงดงามต่าง ๆ ๑ เวน้ จากน่ังนอนเหนอื ที่น่งั ที่นอนอันสงู มีเตียงตงั่ เทา้ สูงกวา่ ประมาณ และท่นี งั่ ทนี่ อนอันใหญ่ ภายในมีนุ่นและสําลี และเครื่องลาดอันวจิ ิตรงาม ๑ จงทําความ เว้นองค์ทจ่ี ะพงึ เวน้ ๘ ประการนเี้ ป็นอารมณ์ อย่ามีจิตฟุ้งซ่านสง่ ไปอ่ืน จงสมาทานองค์อโุ บสถ ๘ ประการนโ้ี ดยเคารพเถิด เพื่อบูชาพระผมู้ ี พระภาคพุทธเจ้าน้ันดว้ ยข้อปฏบิ ัติอยา่ งยิง่ ตามกําลังของเราท้งั หลาย ซ่ึงเป็นคฤหสั ถ์ ชวี ิตแหง่ เราท้ังหลายเป็นมาถงึ วันอุโบสถนี้ จงอยา่ ล่วงไปปราศจากประโยชนเ์ ลย. ---------- อาราธนาธรรมอยา่ งพสิ ดาร๑ พรฺ หมฺ า จ โลกาธปิ ตี สหมฺปติ กตอฺ ญชฺ ลี อนฺธิวรํ อยาจถ สนตฺ ีธ สตฺตาปฺปรชกขฺ ชาตกิ า เทเสตุ ธมมฺ ํ อนุกมฺปิมํ ปชํ. เอวญฺหิ โลกาภิมเตน พรฺ หฺมนุ า อชฺเฌสโิ ต โส ภควา อนตุ ฺตโร ๑. ว่าเป็นพระราชนพิ นธ์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจา้ อยหู่ ัว.

อาราธนาธรรมอยา่ งพสิ ดาร ๔๐๐ สตเฺ ตสุ การุญฺญตโมกฺกมนฺตโต โวโลกยี โลกมมิ ํ สุจกฺขนุ า อทกฺขิ เวเนยฺยชเน อนปฺปเก สนเฺ ต ว โลกุตตฺ รโพธนารเห วญิ ญฺ าปเย อปฺปรชกฺขชาตเิ ก อเถวมชเฺ ฌสนมาธวิ าสยิ. อปารตุ า เต อมตสฺส ทวฺ ารา เย โสตวนฺโต ปมุญฺจนตฺ ุ สทฺธํ วิหึสสญฺญี ปคุณํ น ภาสึ ธมมฺ ํ ปณตี ํ มนุเชสุ พรฺ เหมฺ . ตโต มหาการุณิโก มเหสี สมฺพุทฺธกจิ ฺจํ ภควา อกาสิ สทธฺ มฺมจกฺกสฺส ปวตตฺ นาทึ ฐเปสิ โส สาสนธมฺมเสฏฐฺ ํ ทมเฺ ม ทมํ โมจยิ ภพพฺ สตฺเต สํสารทุกขฺ า พหุเกปิ เตน สทธฺ มฺมทีปํ ตวิ ธิ มปฺ ิ โลเก หิตาย สมฺมา ว ปวตฺตยิตฺถ. จาตุททฺ สี ปณณฺ รสี ยา จ ปกฺขสฺส อฏฐฺ มี กาลา พทุ ฺเธน ปญญฺ ตฺตา สทฺธมมฺ สสฺ วนสฺสิเม.

อาราธนาธรรมอยา่ งพสิ ดาร ๔๐๑ จาตุททฺ สี* อยนฺทานิ สมปฺ ตฺตา อภิลกฺขิตา เตนายํ ปรสิ า ธมฺมํ โสตไุ อิธ สมาคตา. สาธุ อยฺโย ภิกฺขุสงโฺ ฆ กโรตุ ธมมฺ เทสนํ อยญฺจ ปรสิ า สพฺพา อฏฐฺ ิกตฺวา สณุ าตุ ตํ. ---------- * นว้ี า่ ในวนั ๑๔ ค่าํ . ถ้าวนั ๘ คํ่าเปลี่ยนเป็น อฏฐฺ มี โข, ถ้าวนั ๑๕ คา่ํ เปลย่ี นเป็น ปณฺณรสี, ถา้ วนั ๑ คาํ่ เปลี่ยนเปน็ อมาวสี. ---------- โหตุ สพฺพํ สมุ งฺคลํ รกฺขนฺตุ สพฺพเทวตา สพฺพพทุ ฺธานภุ าเวน โสตฺถี โหนตฺ ุ นิรนตฺ รํ โหตุ สพพฺ ํ สมุ งคฺ ลํ รกฺขนฺตุ สพฺพเทวตา สพพฺ ธมมฺ านุภาเวน โสตถฺ ี โหนฺตุ นิรนฺตรํ โหตุ สพฺพํ สุมงคฺ ลํ รกฺขนตฺ ุ สพพฺ เทวตา สพพฺ สงฺฆานภุ าเวน โสตฺถี โหนตฺ ุ นิรนฺตร.ํ ----------

๔๐๒ ปตตฺ ทิ านคาถา๑ ปุญฺญสสฺ ิทานิ กตสฺส ยานญฺญานิ กตานิ เม เตสญจฺ ภาคโิ น โหนฺตุ สตตฺ านนฺตาปปฺ มาณกา เย ปิยา คุณวนฺตา จ มยหฺ ํ มาตาปิตาทโย ทิฏฺฐา เม จาปยฺ ทิฏฺฐา วา อญฺเญ มชฌฺ ตฺตเวริโน สตตฺ า ตฏิ ฺฐนตฺ ิ โลกสฺมึ เตภมุ ฺมา จตโุ ยนิกา ปญฺเจกจตโุ วการา สํสรนฺตา ภวาภเว ญาตํ เย ปตฺติทานมเฺ ม อนโุ มทนฺตุ เต สยํ เย จิมํ นปปฺ ชานนฺติ เทวา เตสํ นเิ วทยไุ มยา ทนิ นฺ าน ปุญฺญานํ อนุโมทนเหตนุ า สพเฺ พ สตฺตา สทา โหนฺตุ อเวรา สุขชีวิโน เขมปฺปทญฺจ ปปฺโปนฺตุ เตสาสา สิชฺฌตํ สุภา. ยนทฺ านิ เม กตํ ปญุ ญฺ ํ เตนาเนนุทฺทิเสน จ ขิปปฺ ํ สจฉฺ ิกเรยฺยาหํ ธมฺเม โลกตุ ฺตเร นว สเจ ตาว อภพโฺ พหํ สํสาเร ปน สํสรํ นิยโต โพธิสตโฺ ต ว สมฺพทุ ฺเธน วิยากโต นาฏฐฺ ารสปิ อภพพฺ - ฐานานิ ปาปุเณยยฺ หํ ปญจฺ เวรานิ วชฺเชยฺยํ รเมยฺยํ สีลรกฺขเณ ปญฺจกาเม อลคโฺ คหํ วชฺเชยฺยํ กามปงฺกโต ๑. อยา่ งนีพ้ สิ ดาร, ในหน้า ๓๙๕ นัน้ เป็นอย่างยอ่ .

ปตฺติทานคาถา ๔๐๓ ททุ ฏิ ฺฐิยา น ยุชฺเชยฺยํ สํยชุ ฺเชยยฺ ํ สทุ ิฏฺฐิยา ปาเป มติ ฺเต น เสเวยฺยํ เสเวยฺยํ ปณฑฺ ิเต สทา สทธฺ าสติหโิ รตตฺ ปฺปา- ตาปขนตฺ ิคุณากโร อปฺปสโยหฺ ว สตตฺ ูหิ เหยฺยํ อมนฺทมุฬฺหโก สพพฺ ายาปายปุ าเยสุ เฉโก ธมฺมตถฺ โกวโิ ท เญยเฺ ย วตฺตตวฺ สชชฺ ํ เม ญาณํ อเฆว มาลุโต ยา กาจิ กุสลา มฺยาสา สุเขน สิชฺฌตํ สทา เอวํ วตุ ฺตา คุณา สพเฺ พ โหนตฺ ุ มยหฺ ํ ภเว ภเว ยทา อปุ ฺปชฺชติ โลเก สมฺพุทโฺ ธ โมกฺขเทสโก ตทา มตุ ฺโต กกุ มฺเมหิ ลทฺโธกาโส ภเวยฺยห.ํ มนุสสฺ ตฺตญฺจ ลงิ ฺคญจฺ ปพพฺ ชฺชญจฺ ปุ สมฺปทํ ลภติ ฺวา เปสโล สีลี ธาเรยฺยํ สตถฺ ุ สาสนํ สุขาปฏปิ โท ขิปฺปา- ภญิ ฺโญ สจฉฺ ิกเรยฺยหํ อรหตฺตผลํ อคฺคํ วชิ ชฺ าทคิ ุณลงกฺ ตํ ยทิ นปุ ฺปชฺชติ พทุ โฺ ธ กมฺมํ ปรปิ รู ญฺจ เม เอวํ สนฺเต ลเภยฺยาหํ ปจเฺ จกโพธมิ ุตตฺ มนตฺ ิ. ----------

๔๐๔ รตนตตฺ ยปฺปภาวสทิ ธฺ คิ าถา๑ อรหํ สมมฺ าสมฺพทุ โฺ ธ โลกานํ อนกุ มปฺ โก เวเนยฺยานํ ปโพเธตา สนฺตมิ คฺคานุสาสโก. สวฺ ากฺขาโต อตุ ตฺ โม ธมโฺ ม โลกานํ ตมทาลโก นิยยฺ านโิ ก จ ทุกฺขสฺมา ธมมฺ จารีนปุ าลโก. สุปฏิปนโฺ น มหาสงโฺ ฆ โลกานํ ปญุ ญฺ มากโร สีลทฏิ ฺฐหี ิ สํสุทโฺ ธ สนฺตมิ คฺคนิโยชโก. อิจฺเจตํ รตนํ เสฏฺฐํ โลเก สรณมุตฺตมํ ปริกขฺ กาน ธรี านํ ญาณสญจฺ ารณกขฺ มํ. ยสสฺ โลกํ ปภาเสติ อาตโปว ตโมนโุ ท ทยฺยเทโส อิมาคมฺม เขมมคฺคปปฺ โชตนํ สนตฺ ิสุเข ปติฏฺฐาติ อิสสฺ โร สาตตํ ฐโิ ต. อคคฺ เมตํ ตริ ตนํ ครไุ กตฺวาน รกขฺ ติ ํ. ธชํ กตฺวา ปเทสสฺส ทยฺยเทเสน อุทธฺ ตํ. นิติปญฺญตฺตกิ าราย สทิฏฺฐิยา ปกพุ พฺ เน ธมมฺ นุญฺญํ ว รฏฺฐสสฺ รฏฺฐานํ สิทฺธิทายก.ํ เอวํ สาสนกจิ ฺเจสุ สงฺฆํ กตวฺ านธสิ สฺ รํ ปสิชฌฺ นนฺติทํ พทุ ฺธ- สาสนสสฺ ปสาสนํ เอวํ ปสาสนปุ าเยน ถิรํ ติฏฺฐติ สาสนํ. ๑. ของพระศาสนโศภน ( อุฏฺฐายี ) วัดมกุฏกษัตริยาราม ต่อมาได้ทรงดาํ รงตาํ แหน่งสมเด็จพระ- อริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก.

รตนตตฺ ยปฺปภาวสิทธคิ าถา ๔๐๕ รตนตตฺ ยานุภาเวน รตนตฺตยเตชสา ทยยฺ ชาติ วิโรเจตุ สพฺพสมฺปตฺตสิ ทิ ธฺ ยิ า อทิ ธฺ ึ ปปฺโปตุ เวปุลลฺ ํ วิรฬุ หฺ ึ จตุ ฺตรึ สทา. จิรํ ติฏฺฐตุ โลกสฺมึ สมมฺ าสมพฺ ุทฺธสาสนํ ทสฺเสนตฺ ํ ภพฺพสตฺตานํ อญฺชสํ ว วิสุทธฺ ิยา. จิรญชฺ วี ตุ ทีฆายุ ทยยฺ านํ ธมฺมขตตฺ โิ ย วณณฺ วา พลสมฺปนฺโน นริ ามโย จ นิพฺภโย. รฏฺฐสฺส ธมฺมนญุ ฺญญจฺ จริ ํ ตฏิ ฺฐตุ โสตฺถนิ า. รตนตตฺ ยปฺปภาเวน วฑุ ฺฒยิ าสา สมิชฌฺ ตุ ทยฺยานํ รฏฺฐปาลนี ํ สพฺพสทิ ธฺ ิ สทา ถิรํ. ชยมตถฺ ุ จ ทยฺยานํ วฑุ ฒฺ สิ นตฺ ินริ นตฺ รํ ปวฑฺฒตํ จ ภยิ โฺ ยโส ธนฏุ ฺฐาเนน สมฺปทาติ. ---------- คาถาทส่ี วดตอ่ จากยถาสัพพที ใ่ี ชใ้ นราชการ ร๑ตนตตฺ ยานภุ าเวน รตนตฺตยเตชสา ทกุ ฺข๒โรคภยา เวรา โสกา สตฺตุ จุปทฺทวา อเนกา อนฺตรายาปิ วินสฺสนฺตุ อเสสโต ชยสทิ ธฺ ิ ธนํ ลาภํ โสตถฺ ิ ภาคฺยํ สุขํ พลํ ๑. จากแถลงการณ์คณะสงฆ์ เลม่ ๓๐ ภาค ๑. ๒. ถ้าพธิ ีฉลองรัฐธรรมนูญเปลยี่ นเป็น สพฺพโรคภยา นอกน้นั เหมือนกันท้งั หมด.

คาถาทส่ี วดต่อจากยถาสพั พีทใี่ ช้ในราชการ ๔๐๖ สริ ิ อายุ จ วณโฺ ณ จ โภคํ วฑุ ฒฺ ี จ ยสวา สตวสฺสา จ อายู จ ชวี สทิ ธฺ ี ภวนฺตุ เต. ภวตุ สพฺพมงฺคลํ ฯ เป ฯ ---------- ถวายอตเิ รก จริ นฺธรตุ ทีฆายุ นริ ามโย นรสิ สฺ โร ยถา สุขี มนสุ ฺสินฺโท โรคุปททฺ ววชชฺ โิ ต ตํ ตํ ราชกรเณยฺ สุ สทา ภทรฺ านิ ทุกฺขติ สมทิ ฺธึ กุสลาสาย สมฺปาเปนฺตุ ยถิจฺฉิตํ ธมฺเมน สุกตารกโฺ ข เทเวหิ จานุกมปฺ ิโต สฺย๑ามินโฺ ท โส มหาราชา ภทฺรานิ ปสสฺ ตํ สทา๒. ---------- คาถาพเิ ศษใชส้ วดตอ่ จากสวดสตู ร อกโฺ กจฺฉิ มํ อวธิ มํ อชินิ มํ อหาสิ เม เย จ ตํ อุปนยฺหนฺติ เวรํ เตสํ น สมฺมต.ิ อกโฺ กจฉฺ ิ มํ อวธิ มํ อชนิ ิ มํ อหาสิ เม เย จ ตํ นูปนยหฺ นตฺ ิ เวรํ เตสูปสมฺมติ. น หิ เวเรน เวรานิ สมมฺ นฺตีธ กทุ าจนํ อเวเรน จ สมฺมนฺติ เอส ธมฺโม สนนตฺ โน. ๑. บางคราวสวดเปน็ ทยยฺ ินฺโท. ๒. อตเิ รกแบบนี้ ใช้เฉพาะในกาลเมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั ยังไม่ไดท้ รงพระบรมราชาภเิ ษก อตเิ รกวสสฺ สตํ ชีวตุ ฯ ถา้ ทรงรบั พระบรมราชาภิเษกแลว้ ใช้อติเรกท่ีขึ้นดว้ ยคําวา่

คาถาพิเศษใช้สวดตอ่ จากสวดสตู ร ๔๐๗ ปเร จ น วิชานนตฺ ิ มยเมตฺถ ยมามฺหเส เย จ ตตฺถ วิชานนตฺ ิ ตโต สมฺมนฺติ เมธคา. โย สหสสฺ ํ สหสเฺ สน สงฺคาเม มานเุ ส ชิเน เอกญฺจ เชยยฺ มตฺตานํ ส เว สงฺคามชุตฺตโม. อตตฺ า หเว ชติ ํ เสยโฺ ย ยา จายํ อิตรา ปชา อตฺตทนตฺ สฺส โปสสฺส นิจฺจํ สญญฺ ตตฺ จาริโน เนว เทโว น คนฺธพโฺ พ น มาโร สห พรฺ หฺมนุ า ชติ ํ อปชติ ํ กยริ า ตถารูปสสฺ ชนตฺ โุ น. เอเตน สจฺจวชเฺ ชน โสตฺถึ ปปฺโปนฺตุ ปาณโิ นต.ิ ---------- ตณหฺ าทตุ โิ ย ปุริโส ทีฆมทฺธาน สสํ รํ อิตฺถมภฺ าวญฺญถาภาวํ สํสารํ นาตวิ ตตฺ ติ เอตมาทีนวํ ทสิ วฺ า๑ ตณหฺ า๒ ทุกฺขสฺส สมฺภวํ วีตตโณหฺ อนาทาโน สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติ. ---------- อญฺญถา สนฺตมตฺตานํ อญญฺ ถา โย ปเวทเย นิกฺกจฺจกีตวสฺเสว ภตุ ฺตํ เถยฺเยน ตสฺส ต.ํ กาสาวกณฐฺ า พหโว ปาปธมมฺ า อสญญฺ ตา ปาปา ปาเปหิ กมฺเมหิ นริ ยนฺเต อุปปชฺชเร. เสยโฺ ย อโยคุโฬ ภุตฺโต ตตฺโต อคคฺ สิ ขิ ูปโม ๑. ข.ุ อติ .ิ ๒๕/๒๓๖ เปน็ ญตฺวา. ๒. เปน็ ตณฺหํ.

คาถาศราทธพรตใชส้ วดรับเทศน์ในงานพระราชพิธีเผาศพ ๔๐๘ ยญฺเจ ภุญฺเชยยฺ ทสุ สฺ โี ล รฏฺฐปณิ ฺฑํ อสญญฺ โตติ. ---------- คาถาศราทธพรตใชส้ วดรบั เทศนใ์ นงานพระราชพธิ เี ผาศพ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสสฺ . ภาสติ า โข เตน ภควตา ชานตา ปสสฺ ตา อรหตา สมฺมา- สมฺพทุ ฺเธน อยํ ปจฺฉมิ า วาจา หนฺททานิ ภิกขฺ เว อามนฺตยามิ โว วยธมมฺ า สงขฺ ารา อปฺปมาเทน สมฺปาเทถาติ. สพฺเพ สงฺขารา อนจิ ฺจาติ ยทา ปญญฺ าย ปสฺสติ อถ นิพพฺ นิ ฺทติ ทุกฺเข เอส มคโฺ ค วสิ ทุ ฺธยิ า. สพเฺ พ สงฺขารา ทุกฺขาติ ยทา ปญญฺ าย ปสฺสติ อถ นิพพฺ ินฺทติ ทุกฺเข เอส มคฺโค วสิ ุทธฺ ิยา. สพฺเพ ธมฺมา อนตตฺ าติ ยทา ปญญฺ าย ปสฺสติ อถ นพิ พฺ นิ ทฺ ติ ทุกเฺ ข เอส มคโฺ ค วสิ ทุ ธฺ ยิ า. วิสทุ ฺธิ สพพฺ เกฺลเสหิ โหติ ทกุ ฺเขหิ นพิ ฺพุติ เจตโส โหติ สา สนฺติ นิพพฺ านมีติ วจุ จฺ ติ. เย จ โข สมมฺ ทกฺขาเต ธมฺเม ธมมฺ านวุ ตตฺ โิ น เต ชนา ปารเมสฺสนฺติ มจจฺ ุเธยฺยํ สุทตุ ตฺ รํ. อปปฺ มาโท อมตํ ปทํ ปมาโท มจฺจโุ น ปทํ อปฺปมตตฺ า น มียนตฺ ิ เย ปมตฺตา ยถา มตา. อปปฺ มตฺโต อโุ ภ อตฺเถ อธคิ ณหฺ าติ ปณฺฑโิ ต

วตุ ฺตเญหฺ ตนตฺ ปิ าโฐ ๔๐๙ ทฏิ ฺเฐ ธมเฺ ม จ โย อตฺโถ โย จตโฺ ถ สมปฺ รายโิ ก อตฺถาภิสมยา ธีโร ปณฺฑโิ ตติ ปวจุ จฺ ติ. เอตฺตกานมปฺ ิ ปาฐานํ อตฺถํ อญฺญาย สาธกุ ํ ปฏิปชฺเชถ เมธาวี อโมฆํ ชวี ติ ํ ยถาติ. ---------- วตุ ฺตเญหฺ ตนตฺ ปิ าโฐ วุตฺตเญหฺ ตํ ภควตา. เทวฺ ธมมฺ า อภญิ ฺญา ปรญิ เฺ ญยฺยา. นามญจฺ รูปญจฺ . เทฺวธมมฺ า อภญิ ฺญา ปหาตพพฺ า. อวชิ ฺชา จ ภวตณฺหา จ. เทวฺ ธมฺมา อภญิ ญฺ า สจฉฺ กิ าตพพฺ า. วชิ ฺชา จ วมิ ุตฺติ จ. เทฺวธมมฺ า อภญิ ญฺ า ภาเวตพฺพา. สมโถ จ วิปสฺสนา จาติ. อวชิ ฺชา อฏฺฐวตฺถุกา. ทุกเฺ ข อญาณ.ํ ทุกฺขสมทุ เย อญาณํ. ทุกฺขนิโรเธ อญาณ.ํ ทุกฺขนโิ รธคามนิ ยิ า ปฏปิ ทาย อญาณํ. อตีเต อญาณํ. อนาคเต อญาณํ. อตตี านาคเต อญาณ.ํ ปฏจิ จฺ สมปุ ฺปาเท อญาณนตฺ .ิ วชิ ชฺ า อฏฺฐวตถฺ ุกา. ทกุ ฺเข ญาณ.ํ ทุกขฺ สมทุ เย ญาณ.ํ ทกุ ขฺ นโิ รเธ ญาณํ. ทุกฺขนโิ รธคามินิยา ปฏปิ ทาย ญาณํ. อตเี ต ญาณ.ํ อนาคเต ญาณ.ํ อตตี านาคเต ญาณํ. ปฏจิ จฺ สมปุ ฺปาเท ญาณนตฺ .ิ

วุตตฺ เญหฺ ตนตฺ ปิ าฐ ๔๑๐ สนฺตเมตํ ปณตี เมตํ. ยทิทํ สพพฺ สงขฺ ารสมโถ. สพฺพูปธิ- ปฏินสิ สฺ คโฺ ค. ตณฺหกขฺ โย วิราโค นโิ รโธ นิพฺพานํ. อตฺถิ ภิกขฺ เว ตทายตนํ. ยตฺถ เนว ปฐวี น อาโป น เตโช น วาโย. น อากาสานญจฺ ายตนํ. น วิญญฺ าณญจฺ ายตน.ํ น อากญิ ฺจญญฺ ายตนํ. น เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ. นายํ โลโก. น ปโร โลโก. น อโุ ภ จนฺทิมสรุ ยิ า. ตทปหํ ภิกฺขเว เนว อาคตึ วทามิ. น คตึ น ฐิต.ึ น จุตึ น อปุ ปตฺตึ. อปฺปตฏิ ฐฺ ํ อปฺปวตฺตํ อนารมฺมณํ. เอเสวนโฺ ต ทุกขฺ สฺส. คมฺภโี ร จายํ ธมโฺ ม. ทุททฺ โส ทุรานุโพโธ. สนฺโต ปณีโต. อตกฺกาวจโร นิปโุ ณ ปณฺฑิตเวทนีโยติ. ----------

แบบบอกศักราช เนอ่ื งจากการนับพทุ ธศักราชในประเทศไทย นบั ตั้งแตว่ นั ทพ่ี ระ พทุ ธเจ้าปรนิ ิพพาน ( กลางเดือนวิสาขะ ) ล่วงไปได้ ๑ ปี เปน็ พ.ศ. ๑ ครน้ั ถงึ วนั วิสาขบชู า กเ็ ปลี่ยนเป็นวันขึ้นปีใหม่ คอื พ.ศ. ๒ จนครบปแี ล้ว ครัน้ ถึงวนั วสิ าขบูชาอกี ก็เปลยี่ นเป็น พ.ศ. ๓ เปลี่ยน อยา่ งนเี้ ปน็ ลําดับมา. ครัน้ ถึง พ.ศ. ๒๔๘๓ ทางราชการเปลยี่ นวันสิน้ ปเี กา่ ในวันท่ี ๓๑ ธันวาคม แล้วนับวันที่ ๑ มกราคม เป็นวนั ขึ้นปีใหม่ คอื พ.ศ. ๒๔๘๔ ซึง่ ยังไม่ถึงวนั วสิ าขบชู า. เพอื่ อนโุ ลมตามทางราชการ กต็ อ้ งบอกศกั ราชนับวนั ท่ี ๑ มกราคม เป็นวันข้ึนปี พ.ศ. ใหมไ่ ปด้วย แตเ่ พ่ือมิให้การนบั ปีทาง พระพุทธศาสนาคลาดเคลือ่ นจากเดมิ จงึ ไดม้ ีการบอกศักราชเปน็ ๒ แบบตามที่ทางวัดบวรนิเวศวิหารใช้กันอยู่ ดงั ต่อไปนี้ :- แบบที่ ๑ ใชต้ ง้ั แตว่ นั วสิ าขบูชา จนถงึ วนั ที่ ๓๑ ธนั วาคม ตวั อยา่ ง วนั อาทิตยท์ ี่ ๒๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๑ ( ซ่ึงเปน็ วนั วสิ าขบูชา ) อิทานิ ตสสฺ ภควโต อรหโต สมมฺ าสมพฺ ทุ ธฺ สสฺ , ปรนิ พิ พฺ านโต ปฏฐฺ าย, เอกวสี ตสิ วํ จฉฺ รตุ ตฺ ร ปญฺจสตาธกิ าน,ิ เทวฺ สวํ จฉฺ รสหสสฺ านิ อตกิ กฺ นฺตาน,ิ ปจจฺ ปุ ปฺ นนฺ กาลวเสน,

แบบบอกศกั ราช ๔๑๒ เวสาขมาสสสฺ เอกวสี ตมิ ํ ทนิ ํ, วารวเสน ปน รวิวาโร โหต,ิ เอวํ ตสสฺ ภควโต ปรนิ พิ พฺ านา, สาสนายกุ าลคณนา สลลฺ กเฺ ขตพพฺ า. ศภุ มัสดุ พระพทุ ธศาสนายุกาล, จาํ เดิมแต่ปรินพิ พาน, แห่ง พระองค์สมเดจ็ พระผู้มีพระภาค, อรหนั ตสัมมาสมั พทุ ธเจา้ นัน้ , บดั นี้ ล่วงแลว้ ๒๕๒๑ พรรษา ปัจจบุ นั สมัย, พฤษภาคมมาส, สุรทนิ ท่ี ๒๑ อาทติ ยวาร, พระพทุ ธศาสนายกุ าล, นบั จาํ เดมิ แต่ปรินิพพาน, แหง่ พระองค์สมเด็จพระผมู้ ีพระภาคเจ้านนั้ , มีนัยอันจะพงึ กําหนดนบั ดว้ ย ประการฉะน.ี้ อโิ ต ปรํ สกกฺ จจฺ ํ ธมโฺ ม โสตพโฺ พ. เบ้อื งหนา้ แตน่ ,้ี พงึ ต้ังสมนั นาหารจิต, สดับธรรมภาษิต ดังจะ ได้แสดงตอ่ ไป โดยเคารพ เทอญ. แบบท่ี ๒ ใช้ตง้ั แตว่ นั ท่ี ๑ มกราคม จนถงึ วนั ข้นึ ๑๔ คาํ่ เดอื นทที่ าํ วสิ าขบูชา ตวั อยา่ ง วันจันทร์ ท่ี ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๒ อิทานิ ตสสฺ ภควโต อรหโต สมมฺ าสมพฺ ทุ ธฺ สสฺ , ปรนิ พิ พฺ านโต ปฏฐฺ าย, ทวฺ าวสี ตสิ วํ จฺฉรตุ ตฺ ร ปญฺจสตาธกิ าน,ิ เทวฺ สวํ จฺฉรสหสฺสานิ ปวตตฺ มานานิ, ปจจฺ ปุ ฺปนนฺ กาลวเสน, ปสุ สฺ มาสสฺส ปฐมํ ทนิ ํ, วารวเสน ปน จนทฺ วาโร โหติ. เอวํ ตสสฺ ภควโต ปรนิ พิ พฺ านา, สาสนายุกาลคณนา สลลฺ กฺเขตพพฺ า. ศุภมสั ดุ พระพทุ ธศาสนายกุ าล, จําเดิมแต่ปรินพิ พาน, แห่ง

แบบบอกศักราช การเปลี่ยน พ.ศ. ๔๑๓ พระองคส์ มเด็จพระผู้มีพระภาค, อรหันตสัมมาสัมพทุ ธเจ้านนั้ , บัดน้ี เปน็ ไปอยู่ ๒๕๒๒ พรรษา ปจั จบุ นั สมัย, มกราคมมาส, สรุ ทินท่ี ๑ จันทรวาร, พระพทุ ธศาสนายุกาล, นบั จําเดิมแตป่ รินพิ พาน, แหง่ พระองคส์ มเด็จพระผู้มีพระภาคเจา้ นนั้ , มีนัยอนั จะพงึ กาํ หนดนับ ด้วย ประการฉะน.้ี อโิ ต ปรํ สกฺกจจฺ ํ ธมโฺ ม โสตพโฺ พ. เบ้อื งหน้าแตน่ ,ี้ พงึ ต้ังสมันนาหารจติ สดับธรรมภาษิต ดงั จะ ไดแ้ สดงต่อไป โดยเคารพ เทอญ. เฉพาะพิธวี ิสาขบูชา และ พธิ มี าฆบูชา เทศนก์ ัณฑ์แรก สําหรบั วัดบวรนิเวศวหิ าร เรียกวา่ “กณั ฑ์ศกั ราช” ใชบ้ อกศักราชวา่ อทิ านิ ตสสฺ ภควโต ฯ เป ฯ สาสนายกุ าลคณนา สลลฺ กฺเขตพพฺ า. แปล ตอนน้ีจบแล้ว ( ไม่ต้ัง นโม ) เริม่ เทศน์ปรารภพระพทุ ธคณุ เป็นต้น และความสาํ คญั เกี่ยวกับวันน้นั จบแลว้ จึงวา่ อโิ ต ปรํ สกกฺ จจฺ ํ ธมโฺ ม โสตพโฺ พ. แปลตอนน้ีจบแลว้ จึงลงจากธรรมาสน์. พระ รปู อืน่ กข็ ึน้ ธรรมาสน์ ตง้ั นโม ฯ เป ฯ สมพฺ ทุ ธฺ สสฺ . และตง้ั บาลี นิเขปบทแลว้ เทศนต์ อ่ ไป. การเปลย่ี น พ.ศ. ตวั อยา่ ง พ.ศ. ๒๕๒๓ ว่า เตวสี ติ แทน ทฺวาวสี ต.ิ พ.ศ. ๒๕๒๔ วา่ จตวุ สี ติ แทน. พ.ศ. ๒๕๒๕ วา่ ปญจฺ วสี ติ แทน. พ.ศ. ๒๕๒๖ วา่ ฉพพฺ สี ติ แทน. พ.ศ. ๒๕๒๗ ว่า สตตฺ วสี ติ แทน. พ.ศ. ๒๕๒๘ ว่า อฏฐฺ วสี ติ แทน. พ.ศ. ๒๕๒๙ วา่ เอกนู ตสึ แทน.

แบบบอกศกั ราช การเปลย่ี นเดือน การเปลีย่ นวันท่ี ๔๑๔ พ.ศ. ๒๕๓๐ วา่ ตสึ แทน. พ.ศ. ๒๕๓๑ ว่า เอกตตฺ ึส แทน. พ.ศ. ๒๕๓๒ วา่ ทฺวตตฺ ึส แทน. พ.ศ. ๒๕๓๓ ว่า เตตฺตสึ แทน. การเปลยี่ นเดือน ตามประกาศในแถลงการณค์ ณะสงฆ์ ใหเ้ ปลยี่ นตามทางสุริยคติ ดงั ต่อไปนี้ :- เดือนมกราคม ใช้ศัพทม์ คธว่า ปสุ สฺ มาส. ” กมุ ภาพนั ธ์ ” มาฆมาส. ” มนี าคม ” ผคคฺ ณุ มาส. ” เมษายน ” จติ ตฺ มาส. ” พฤษภาคม ” เวสาขมาส. ” มถิ นุ ายน ” เชฏฐฺ มาส. ” กรกฏาคม ” อาสาฬหฺ มาส. ” สงิ หาคม ” สาวณมาส. ” กันยายน ” โปฏฐฺ ปทมาส. ” ตุลาคม ” อสสฺ ยชุ มาส. ” พฤศจิกายน ” กตตฺ กิ มาส. ” ธนั วาคม ” มคิ สริ มาส. การเปลย่ี นวนั ท่ี วันท่ี ๑ วา่ ปฐมํ ท่ี ๒ ว่า ทตุ ยิ ํ ท่ี ๓ ว่า ตตยิ ํ ท่ี ๔ วา่ จตตุ ถฺ ํ ที่ ๕ ว่า ปญจฺ มํ ที่ ๖ วา่ ฉฏฐฺ ํ ท่ี ๗ วา่ สตตฺ มํ ที่ ๘ ว่า อฏฐฺ มํ ที่ ๙ วา่ นวมํ ที่ ๑๐ ว่า ทสมํ ที่ ๑๑ วา่ เอกาทสมํ