Health Communication for taking care of Physical and Mental Health...

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 274 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 10. สือใหมส่ ามารถช่วยลดทรัพยากรของโลก เช่น กระดาษหรือกาํ ลงั คนทีใชใ้ นการสร้าง สือเพอื การสือสารสุขภาพแบบดงั เดิม 11. สือใหมเ่ ป็ นการสือสารแบบสองทาง โดยผรู้ ับสารสามารถใหข้ อ้ คิดเห็นเสียงสะทอ้ น กลบั มาไดง้ ่ายกวา่ สือแบบเก่า 12. สือใหมม่ ีความสามารถใชข้ อ้ มูลร่วมกนั และพฒั นาขอ้ มูลไปใชใ้ นสืออืนๆ ได้ เช่น ขอ้ มูลทีอยบู่ นเวบ็ ไซต์ สามารถนาํ ไปใชบ้ นโทรศพั ทม์ ือถือประเภทสมาร์ทโฟนได้ เพอื การแลกเปลียนเรียนรู้ร่วมกนั ในการสร้างความเขา้ ใจ จดจาํ ไดแ้ ละสามารถนาํ ไป ประยุกตใ์ ชไ้ ดอ้ ยา่ งเป็ นรูปธรรม ก่อเกิดประโยชนอ์ ยา่ งแทจ้ ริงในบทนีเกียวกบั การใชส้ ือใหม่ เพอื การดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตระหวา่ งผสู้ ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว 1) ผูอ้ ่านมีความเขา้ ใจถึงคุณสมบตั ิของสือใหม่เช่นไร และสามารถนาํ สือใหม่มาใช้ในการ สือสารสุขภาพเพอื ทาํ ใหผ้ สู้ ูงอายใุ นครอบครัวมีความสุขกายสุขใจไดอ้ ยา่ งไร 2) ผูอ้ ่านเขา้ ใจประโยชน์ของสือใหม่ ไดแ้ ก่ บล็อก เฟซบุ๊ก ไลน์ ยูทูบ แอปพลิเคชนั วา่ เป็ น เช่นไร นาํ มาช่วยในการสือสารสุขภาพไดอ้ ยา่ งไร 3) ผูอ้ ่านคิดวา่ สือใหม่ประเภทใดชนิดใดทีมีความสําคญั สําหรับการนาํ มาใช้ในการสือสาร สุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตของผูส้ ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว 3 อนั ดบั แรกไล่เรียงกนั มาตามลาํ ดบั และเพราะเหตุใด จงึ เป็นเช่นนนั 4) ผูอ้ ่านมีความคิดเห็นเช่นไรต่อการศึกษานําร่องของผูเ้ ขียนเพือทดสอบแนวคิดการนํา “สือใหม่” มาใชเ้ พือการสือสารสุขภาพสําหรับการดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตของ สมาชิกในครอบครัว เห็นดว้ ยหรือไม่อยา่ งไร และมีขอ้ เสนอแนะเพิมเติมอยา่ งไร 5) จากประเด็นการนําสื อใหม่มาใช้ประโยชน์สําหรับการสื อสารสุ ขภาพระหว่าง ผสู้ ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัวในยุคปัจจุบนั ผูอ้ ่านรู้สึกและมีความคิดเห็นต่อประเดน็ นี อยา่ งไร เพราะเหตุใด

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 275 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 276 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ จุดมุ่งหมายของเนือหาสาระในบทนี เมือไดอ้ ่านหนงั สือในบทนีแลว้ จะทาํ ใหผ้ อู้ า่ นไดร้ ับรู้ถึงขอ้ มูลต่างๆ ดงั นีคือ 5.1 รูปแบบการสือสารพนื ฐานทีสาํ คญั 2 รูปแบบ 5.2 ประโยชน์ของการใชส้ ือออนไลนห์ รือสือสงั คมเพอื การสือสารสุขภาพ 5.3 หลกั การและเหตุผลในการจดั ทาํ แอปพลิเคชนั เพอื การสือสารสุขภาพ 5.4 วตั ถุประสงคใ์ นการจดั ทาํ แอปพลิเคชนั เพอื การสือสารสุขภาพ 5.5 แนวคิดในการจดั ทาํ แอปพลิเคชนั (Application) เพอื การสือสารสุขภาพ “สุขภาพดี….เมือมีอาจารยโ์ ด่ง” 5.6 แนวคิดในการจดั ทาํ บล็อก (Blog) เพอื การสือสารสุขภาพ 5.7 แนวคิดในการจดั ทาํ เฟซบกุ๊ (Facebook) เพอื การสือสารสุขภาพ 5.8 แนวคิดในการจดั ทาํ ไลน์ (Line) เพอื การสือสารสุขภาพ 5.9 แนวคิดในการจดั ทาํ ยทู ูบ (Youtube) เพอื การสือสารสุขภาพ 5.10 การสร้างกลุ่มและเครือขา่ ยทางสงั คมออนไลน์ระหวา่ งผสู้ ูงอายดุ ว้ ยกนั เพอื การแบง่ ปันขอ้ มูลสุขภาพ

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 277 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ในบทนีผู้เขียนต้องการนําเสนอวธิ ีการประยุกต์เพือนําไปใช้ประโยชน์ได้อย่างเป็ นรูปธรรม เพราะผ็เขียนได้ทดลองและพิสูจน์แล้วว่าองค์ความรู้นีสามารถนําไปใช้ได้จริง โดยมีบริบทหรือ ปัจจัยแวดล้อมต่างๆ ดังนีคือ การใช้รูปแบบการสือสารพืนฐานทสี ําคญั 2 รูปแบบ โดย ศาสตราจารยแ์ อน มิลส์ นกั เศรษฐศาสตร์สาธารณสุข หวั หน้าภาควิชาสาธารณสุขและนโยบาย วิทยาลยั สุขอนามยั และ เวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลยั ลอนดอน สหราชอาณาจกั ร ในฐานะผูไ้ ด้รับพระราชทานรางวลั สมเด็จเจา้ ฟ้ามหิดล ประจาํ ปี 2552 สาขาการแพทย์ ไดน้ าํ เสนอแนวคิดไวอ้ ยา่ งน่าสนใจในประเด็น สาํ คญั ทีเกียวขอ้ งกบั การใชส้ ือต่างๆ ในการสือสารสุขภาพวา่ “เทคโนโลยีสมยั ใหม่ทีทวั โลกควร นาํ มาใชใ้ นการสือสารขอ้ มูลสุขภาพเชิงรุกคือ โทรศพั ทม์ ือถือ เป็นสิงทีทุกคนมีใชแ้ ละพกพาติดตวั เสมอ ทงั ภาครัฐ เอกชน ควรจะสือสารขอ้ มูลกบั ประชาชนผา่ นการส่ง SMS เช่น องั กฤษ ใชว้ ธิ ีส่ง SMS แจง้ เตือนเวลาทานยา แจง้ เตือนวนั นดั พบแพทย์ เป็นตน้ นอกจากนียงั สามารถใชม้ ือถือ เป็ น ช่องทางการแจง้ ขอ้ มูลการเกิดโรคระบาดชนิดใหม่ หรือโรคระบาดตามฤดูกาลได้ด้วย ถือเป็ น เครืองมือเฝ้าระวงั โรคทีดีอีกทางหนึง” ในขอ้ เสนอประเด็นนีของศาสตราจารยแ์ อน มิลส์ เป็นสิงทีตรงกบั ขอ้ สังเกตของผเู้ ขียนเป็ น อย่างมาก เพราะผเู้ ขียนได้สังเกตพฤติกรรมการใชโ้ ทรศพั ท์มือถือของผูค้ นมาตงั แต่ผูเ้ ขียนเริมใช้ โทรศพั ทม์ ือถือเครืองแรก เมือปี พ.ศ. 2539 จนมาถึงยคุ ปัจจุบนั และทาํ การคน้ ควา้ หาขอ้ มูลจาก งานวิจัยต่างๆ ทีเกียวข้องในการทบทวนวรรณกรรม จึงทําให้เกิดตกผลึกถึงแนวคิดการนํา “โทรศพั ท์มือถือ” (Smartphone) มาใช้เป็ นเครืองมือสําคญั ในการสือสารเรืองสุขภาพได้อย่าง รวดเร็วและสะดวกทกุ ทีทุกเวลา รวมทงั ในช่วงปี พ.ศ. 2535 ผูเ้ ขียนไดท้ าํ งานในฐานะของการเป็ น “ผูส้ ือข่าวและผูป้ ระกาศข่าว” ของสถานีโทรทศั น์ช่อง 3 ในช่วงนนั เกิดอุปกรณ์การสือสารหลาย ยีห้อทีสามารถใชส้ ่งขอ้ ความถึงผูท้ ีเราตอ้ งการสือสารดว้ ยได้ ในลกั ษณะของวิทยเุ รียกตวั หรือวิทยุ ตามตวั (ราชบณั ฑิตยสถาน) หรือ เพจเจอร์ (Pager) เป็นเครืองมือทางโทรคมนาคมส่วนตวั อยา่ งง่าย สําหรับการส่งข้อความสันๆ โดยรับข้อความทางเดียวกับจํานวนข้อความทีจํากัด อย่างเช่น หมายเลขโทรศพั ทต์ ิดต่อกลบั จนถึงทงั ตวั อกั ษรและตวั เลข วธิ ีการส่งขอ้ ความ คือ ตอ้ งโทรศพั ทไ์ ป ยงั โอเปอร์เรเตอร์เพือบอกให้เจา้ หนา้ ทีพมิ พข์ อ้ ความทีตอ้ งการและส่งต่อให้อีกทอดหนึง โดยแจง้ หมายเลขประจาํ เครืองของผูร้ ับ เพจเจอร์ได้รับความนิยมมากสําหรับเจา้ หน้าทีบริการฉุกเฉิน เจา้ หนา้ ทีดา้ นการแพทย์ และเจา้ หนา้ ทีใหข้ อ้ มูลดา้ นเทคโนโลยี เพจเจอร์หรือวิทยุเรียกตวั /วิทยุตาม

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 278 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ตวั เริมใชใ้ นประเทศไทยตงั แตป่ ี พ.ศ. 2520 และไดร้ ับความนิยมอยา่ งกวา้ งขวางในช่วงปี พ.ศ. 2530 - 2544 ในช่วงของการทาํ งานในฐานะผูส้ ือข่าวและผูป้ ระกาศข่าวดว้ ยนนั ทาํ ใหผ้ เู้ ขียนเกิดความคิด วา่ การตอ้ งรอประกาศข่าวจากกระบวนการหาข่าว ดว้ ยการส่งทีมผูส้ ือข่าวออกไปหาแหล่งข่าว ภายนอกสถานี กว่าจะกลบั มาสถานีเพือพิมพเ์ นือหาข่าวและผ่านกระบวนการคดั กรองข่าวจาก บรรณาธิการ ส่งผลทาํ ใหข้ า่ วบางขา่ วทีควรรายงานสดแบบทนั ทว่ งทีในเสียววนิ าทีนนั ๆ ไม่สามารถ ทาํ ได้ จนทาํ ใหป้ ระชาชนไม่สามารถรับรู้เหตุการณ์บางอยา่ งทีเกิดขึน เพือจะเตรียมตวั ป้องกนั หรือ หลีกเลียงความเสียงภยั ต่างๆ ทีอาจเกิดขึนกบั ตนเองและบอกต่อไปยงั สมาชิกในครอบครัว รวมทงั บุคคลอืนๆ ทีตนเองรู้จกั ได้ แต่ดว้ ยการส่งขอ้ ความผ่านเพจเจอร์ในสมยั นนั จะช่วยทาํ ให้เกิดการ ประกาศข่าวด่วน ข่าวทนั สถานการณ์ทีมีความรวดเร็วและทนั ต่อเหตุการณ์ทีเกิดขึนไดจ้ ริงๆ ซึงถา้ เปรียบเทียบกบั สมยั นี ก็คือ การใช้เอสเอ็มเอส (SMS) ส่งข้อความสันผ่านโทรศพั ท์มือถือเพือ วตั ถุประสงค์ใดวตั ถุประสงค์หนึงตามทีศาสตราจารยแ์ อน มิลส์ ไดเ้ สนอแนะไวเ้ กียวกบั เรืองการ นาํ มาใชใ้ นภารกิจการสือสารสุขภาพนนั เอง ในบทนีผู้เขียนมีขอ้ เสนอการสือสารสุขภาพในสือใหม่ผ่านโทรศพั ท์มือถือประเภท สมาร์ทโฟนเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตของผูส้ ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว จากข้อมูลที เกียวข้องโดยสํานักงานสถิติแห่งชาติ (2561) รายงานขอ้ มูลดา้ นการใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศและ การสือสารของประชากร ทีอาศยั อยูในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล ระหว่างปี 2557-2561 พบวา่ ผใู้ ชค้ อมพวิ เตอร์ลดลงคือ ผอู้ ยใู่ นเขตฯ ลดลงจากร้อยละ 47.8 เป็นร้อยละ 35.2 ส่วยผูอ้ ยูน่ อก เขตฯ ลดลงจากร้อยละ 30.4 เป็ นร้อยละ 22.7 ส่วนผใู้ ชส้ อินเทอร์เน็ตเพิมขึนทงั ในเขตและนอกเขต เทศบาลคือ ในเขตฯ จากร้อยละ 44.9 เป็นร้อยละ 66.1 ส่วนนอกเขตฯ จากร้อยละ 26.9 เป็นร้อยละ 49.3 สาํ หรับผูใ้ ชโ้ ทรศพั ทมือถือเพิมขึนทงั ในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล คือ ในเขตฯ เพิม จากร้อยละ 83.9 เป็นร้อยละ 91.5 และนอกเขตฯ จากรร้อยละ 71.8 เป็นร้อยละ 87.9 เมือพิจารณาขอ้ มูลของสํานักงานสถิติแห่งชาติ จะพบว่า มีจาํ นวนผูใ้ ช้โทรศพั ท์มือถือ เพิมขึนจนเกือบจะถึงร้อยละ 100 ของจาํ นวนผูใ้ ช้ในเขตเทศบาล ส่วนผูใ้ ช้นอกเขตเทศบาล ก็มี อตั ราการเพิมขึนอยา่ งมาก อนั เป็ นทีคาดเดาไดว้ ่า การใชโ้ ทรศพั ท์มือถือของประชาชนโดยทวั ไป ในยุคนีนนั เป็ นสิงปกติในชีวติ ประจาํ วนั ไปแลว้ นอกจากนนั ผู้เขียนยงั ไดท้ าํ การทดสอบและทดลองศึกษานาํ ร่องดว้ ยตนเองกบั สมาชิกใน ครอบครัวโดยใชแ้ นวคิดเกียวกบั สือใหมเ่ พือทาํ การทดลองสร้างสรรคว์ ธิ ีการสือสารสุขภาพจาก หลายๆ ปัจจยั จนมนั ใจวา่ ทุกครอบครัวจะสามารถทาํ ได้ ซึงผูเ้ ขียนยงั ไดพ้ จิ ารณาถึงรูปแบบการ สือสารพนื ฐานทีสาํ คญั อีก 2 รูปแบบทีจะละเลยมิได้ คือ

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 279 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 5.1.1 การสือสารภายในบุคคล (Intrapersonal Communication) เนืองจากการสือสารภายในบุคคล มีผลต่อการควบคุมและเปลียนแปลงพฤติกรรมของแต่ ละคนเป็ นอยา่ งมาก โดยเจา้ ตวั เท่านนั ทีจะรู้ไดว้ า่ กาํ ลงั สือสารเรืองอะไรและมีความพึงพอใจหรือไม่ ยา่ งไร ดงั นนั การสือสารภายในบุคคลจึงเป็นเรืองส่วนบุคคล (Personality) มากกวา่ เป็นเรืองทวั ไป แต่ถึงแมว้ ่าจะเป็ นส่วนบุคคล ก็ยงั สามารถพิสูจน์ได้จากการประเมินพฤติกรรมทีผา่ นการเสร้าง เงือนไข รูปแบบการสือสารภายในบคุ คล แบง่ ออกเป็น 2 ชนิด (ประชนั วลั ลิโก 2548) คือ 1) การสือสารภายใต้จิตสํานึก เป็นภาวะทีจิตตืนและรู้ตวั สามารถตอบสนองตอ่ สิงเร้าจากประสาทสัมผสั เป็นการประมวลประสบการณ์ทีไดร้ บั ทางระบบประสาทสัมผสั ไดแ้ ก่ ตา หู จมูก ลิม กาย ใจ และจุดเชือมต่อภายนอก ไดแ้ ก่ รูป รส กลิน เสียง สัมผสั และอารมณ์ จิตสาํ นึก เป็ น สภาพทีรู้ตวั ว่าคือใคร อยทู่ ีไหน ตอ้ งการอะไรหรือกาํ ลงั รู้สึกอยา่ งไรต่อสิงใด เมือแสดง พฤติกรรมอะไรออกไปก็แสดงออกไปตามหลกั เหตุและผล แสดงตามแรงผลกั ดนั จากภายนอก สอดคลอ้ งกบั หลกั แห่งความเป็ นจริง (principle of reality) จิตสํานึกจึงเป็ นระดบั เหตุผลภายในใจที ส่งผลต่อการแสดงออกในพฤติกรรมตา่ งๆ โดยเลือกแลว้ วา่ จะทาํ หรือไม่ทาํ อะไร เป็ นการระลึกรู้ได้ ซึงตามธรรมชาติของมนุษยน์ นั เมือเกิดการรับรู้ไม่วา่ ระดบั ขนั ใดๆ ยอ่ มสะสมลงในจิตใตส้ ํานึกที เป็ นความจาํ ไดห้ มายรู้ เพราะในแต่ละวินาทีมีการสือสารเกิดขึนตลอดเวลาโดยบุคคลไม่รู้ตวั เป็ น การเรียนรู้เลียนแบบจากสือทีพบเห็นอยู่ตลอดเวลา ดงั นนั การสือสารภายใตจ้ ิตสํานึกจึงเป็ นเรือง ของการสร้างสุขภาวะทางจิตวญิ ญาณ 2) การสือสารโดยสติสัมปชัญญะ เป็นการสือสารโดยปกติวสิ ัยประจาํ วนั ของ มนุษย์ ทีเริมกิจกรรมตงั แต่ตืนนอนจนกระทงั เขา้ นอน โดยมนุษยส์ ามารถเป็ นทงั ผรู้ ับสารและผรู้ ับ สารไดท้ งั สองฝ่ ายอย่ทู ีบริบทแวดลอ้ มในขณะนนั ๆ จดั เป็ นการสือสารโดยสติสัมปชญั ญะ คือ มี ความระลึกไดค้ วามรู้ตวั การครองตนและความรู้สึกตวั ดว้ ยความรอบคอบ เพราะมีสัมปชญั ญะที กาํ หนดใหพ้ จิ ารณาก่อนทีจะพูด จะทาํ สิงใดๆ ทีเหมาะสมกบั เวลาสถานทีวา่ ควรพึงทาํ พึงพูดเช่นไร ถึงจะถูกตอ้ งเหมาะสม ดงั นนั การสือสารภายในบุคคล จึงเป็นกิจกรรมการสือสารทีส่งผลใหเ้ กิดการเปลียนแปลง พฤติกรรมโดยบุคคลคนเดียวกนั ซึงอาศยั ปัจจยั ภายนอกเป็นขอ้ มูลประกอบในการตดั สินใจ ในจุดนี ผเู้ ขียนจงึ มีความคิดวา่ ตอ้ งทาํ ให้การสือสารสุขภาพโดยใชส้ ือใหมส่ ามารถทีจะสร้างความตระหนกั เกียวกบั การดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตให้เกิดขึนกบั ผูส้ ูงอายุและสมาชิกในครอบครัวให้ได้ พร้อมๆ กบั กระตุน้ ให้เกิดพฤติกรรมทีเปลียนแปลงไปในทางทีดีตามมาภายหลงั จากเกิดการสือสาร ภายในบุคคลแลว้

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 280 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 5.1.2 การสือสารระหว่างบุคคล (Interpersonal Communication) การสือสารระหวา่ งบุคคลมงุ่ ประเดน็ สร้างความเขา้ ใจใหแ้ ก่ผสู้ ่งสารและผรู้ ับสารทีจะ ร่วมมือทาํ กิจกรรมอยา่ งใดอยา่ งหนึง เป็นการสือสารทีจาํ เป็นตอ้ งใชส้ ือกลาง (Medium) มาเป็น พาหะ มีปัจจยั ทีตอ้ งนาํ มาพจิ ารณา ดงั นี 1) สถานที (Place) เพราะทงั ผสู้ ่งสารและผรู้ ับสารอาจมองไมเ่ ห็นหนา้ กนั อยคู่ นละทีแต่ สือสารกนั ได้ 2) ตาํ แหน่ง (Position) เพราะผสู้ ่งสารกบั ผูร้ ับสาร มีสถานภาพทางหนา้ ทีการงาน อาชีพ เชือชาติ ความเชือถือ แตต่ อ้ งการติดตอ่ สือสารกนั ซึงอาจมีอุปสรรคในเรืองของการใชภ้ าษา เวลาที จะพดู คุยสนทนากนั จาํ เป็ นตอ้ งมีสือกลางมาเป็นสือพาสารไป 3) เวลา (Time) เพราะผสู้ ่งสารและผูร้ ับสาร ไมส่ ามารถหาเวลาในเงือนไขตา่ งๆ ไดต้ รงกนั จึงจาํ เป็นตอ้ งมีสือกลางในการพาสารไป 4) โอกาส (Opportunity) เพราะโอกาสทีอยตู่ ่อหนา้ หรือโอกาสในการส่งสาร โอกาสใน การรับสาร ซึงบางครังสารไดถ้ ูกกาํ หนดพร้อมทีจะส่ง แตไ่ มม่ ีโอกาสหรือโอกาสไมเ่ หมาะสม ก็ ตอ้ งมีการสาํ รองสารนนั ไว้ เพอื รอโอกาสทีเหมาะสมจึงตอ้ งใชส้ ือกลางมาช่วย 5) ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลย/ี อุปกรณ์ (The ability of using technology/tools) เพราะความสามารถส่วนบุคคลทงั ของผูส้ ่งสารและผูร้ บั สารอาจไมเ่ ท่าเทียมกนั จงึ ตอ้ งมีเครืองมือ มาช่วยเชือมตอ่ ใหเ้ กิดการสือสารครบกระบวนการ 6) ทศั นคติ (Attitude) เพราะผสู้ ่งสารและผูร้ ับสารอาจมที ศั นคติทีต่างกนั ย่อมมผี ลต่อการ แสดงพฤติกรรมในการรับสารทีแตกตา่ งกนั ดงั นนั จาํ เป็นตอ้ งมีสือกลางมาคอยช่วยลดทอนความ ตา่ งของทศั นคติดงั กล่าวดว้ ย 7) อารมณ์ (Emotion) เพราะเป็นเงือนไขสาํ คญั อีกประการหนึงทีเป็นตวั เสริมกระตุน้ ให้เกิด พลงั หรือประสิทธิภาพในการสือสาร ถา้ อารมณ์ดีจะทาํ ใหก้ ารสือสารดีกวา่ ช่วงทีมีอารมณ์ เคร่งเครียด เป็ นตน้ จึงจาํ เป็ นตอ้ งมีสือมาเป็นเครืองมือแกไ้ ขปัญหาเหล่านี ในจดุ นีการสือสารสุขภาพดว้ ยสือใหม่ต่างๆ ผา่ นโทรศพั ทม์ ือถือประเภทสมาร์ทโฟนหรือ จะใชอ้ ุปกรณ์อเิ ลก็ ทรอนิกส์ใดๆ ทีสามารถเปิ ดรบั ขอ้ มูลข่าวสารก็ได้ นบั เป็นการตอบสนองต่อการ สือสารระหว่างบุคคล คือ ผูส้ ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยอาศยั แนวทางต่างๆ เป็ นหลกั การทีสําคญั (ภาควิชาภาษาไทย สถาบนั ราชภฏั เทพสตรี ลพบรี 2542) ไดแ้ ก่

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 281 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 1) คู่สือสาร คือ ผสู้ ูงอายแุ ละลูกหลานตอ้ งทาํ ความเขา้ ใจเรืององคป์ ระกอบในการสือสาร และปัจจยั ทางจิตวทิ ยาทีเกียวขอ้ งกบั ระบบการรับรู้ การคิด การเรียนรู้และการจาํ ซึงมีผลต่อ ประสิทธิภาพในการสือสาร 2) คู่สือสาร คือ ผสู้ ูงอายแุ ละลูกหลานตอ้ งคาํ นึงถึงบริบทในการสือสาร หมายถึง สิงทีอยู่ แวดลอ้ มทีมีส่วนในการกาํ หนดรู้ความหมายหรือความเขา้ ใจในการสือสาร 3) คู่สือสาร คือ ผสู้ ูงอายแุ ละลูกหลานตอ้ งคาํ นึงถึงกรอบแห่งการอา้ งองิ (Frame of reference) เพราะผสู้ ูงอายแุ ตล่ ะคนจะมีพนื ความรู้ ทกั ษะ เจตคติ คา่ นิยม บทบาทในสังคม ประสบการณ์ ฯลฯ หรือทีเรียกวา่ “ภูมิหลงั ” แตกตา่ งกนั ถา้ คู่สือสารใดมีกรอบแห่งการอา้ งอิง คลา้ ยกนั ใกลเ้ คยี งกนั จะทาํ ใหก้ ารสือสารง่ายขึน 4) คู่สือสาร คือ ผสู้ ูงอายแุ ละลูกหลานตอ้ งทาํ การส่งสารอยา่ งมีวตั ถุประสงคช์ ดั เจน ผา่ น สือหรือช่องทางทีเหมาะสมถึงผรู้ ับสาร ในทีนีคือ ผสู้ ูงอายทุ ีมีทกั ษะในการสือสารและมี วตั ถุประสงคส์ อดคลอ้ งกนั 5) คู่สือสาร คือ ผสู้ ูงอายแุ ละลูกหลานควรเตรียมตวั และเตรียมการล่วงหนา้ เพราะจะทาํ ให้ การสือสารราบรืน สะดวก รวดเร็ว เป็นไปตามวตั ถุประสงคแ์ ละสามารถแกไ้ ขไดท้ นั ทว่ งที หากจะ เกิดอุปสรรคท์ ีจุดใดจุดหนึง 6) คู่สือสาร คือ ผสู้ ูงอายแุ ละลูกหลานตอ้ งคาํ นึงถึงการใชภ้ าษา เพราะภาษาเป็นสัญลกั ษณ์ ทีมนุษยต์ กลงใชร้ ่วมกนั ในการสือความหมาย ซึงถือไดว้ า่ เป็นหวั ใจในการสือสาร คู่สือสารตอ้ ง ศึกษาเรืองการใชภ้ าษาและสามารถใชภ้ าษาให้เหมาะสมกบั กาลเทศะ บุคคล เนือหาของสารและ ช่องทางหรือสือทีใชใ้ นการสือสาร 7) คู่สือสาร คือ ผสู้ ูงอายแุ ละลูกหลานตอ้ งคาํ นึงถึงปฏิกิริยาสะทอ้ นกลบั ตลอดเวลา ถือเป็ น การประเมินผลการสือสาร ทีจะทาํ ให้คู่สือสารรับรู้ผลของการสือสารวา่ ประสบผลดีตรงตาม วตั ถุประสงคห์ รือไม่ ควรปรับปรุง เปลียนแปลงหรือแกไ้ ขขอ้ บกพร่องใด เพอื ทีจะทาํ ให้การสือสาร เกิดผลตามทีตอ้ งการ จากขอ้ มูลทีกล่าวมาขา้ งตน้ ผู้เขียนจึงมีขอ้ เสนอสาํ หรับการสือสารสุขภาพใน สือใหม่ผา่ นโทรศพั ทม์ ือถือประเภทสมาร์ทโฟนเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตของ ผสู้ ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว โดยใชห้ ลกั การและเหตุผล พร้อมทงั กรณีนาํ เสนอดว้ ย วธิ ีการต่างๆ ดงั นีคือ

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 282 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 5.2 ประโยชน์ของการใช้สือออนไลน์หรือสือสังคมเพือการสือสารสุขภาพ สือออนไลน์หรือสือสังคม หมายถึง สือดิจิทลั ทีเป็ นเครืองมือในการปฏิบตั ิการทางสังคม (Social Tool) เพือใช้สือสารระหวา่ งกนั ในเครือข่ายทางสังคม (Social Network) ผา่ นทางเวบ็ ไซต์ และโปรแกรมประยุกตบ์ นสือใดๆ ทีมีการเชือมต่อกบั อินเทอร์เน็ต โดยเนน้ ให้ผูใ้ ช้ทงั ทีเป็ นผูส้ ่ง สารและผูร้ ับสารมีส่วนร่วม (Collaborative) อย่างสร้างสรรค์ ในการผลิตเนือหาขึนเอง (User- Generated Content: UGC) ในรูปของข้อมูล ภาพและเสียง โดยสามารถแบ่งประเภทของสือ ออนไลน์หรือสือสงั คมเป็ นกลุ่มหลกั (สัมนาออนไลน์ 2557) ไดด้ งั นี 1) Weblog หรือเรียกสันๆ ว่า Blog คือ สือส่วนบุคคลบนอนิ เทอร์เน็ตทีใชเ้ ผยแพร่ขอ้ มูล ขา่ วสาร ความรู้ ขอ้ คิดเห็น บนั ทึกส่วนตวั โดยสามารถแบ่งปันให้บุคคลอืนๆ โดยผรู้ ับสารสามารถ เขา้ ไปอ่าน หรือแสดงความคิดเห็นเพิมเติมได้ ซึงการแสดงเนือหาของบล็อกนนั จะเรียงลาํ ดบั จาก เนือหาใหม่ไปสู่เนือหาเก่า ผูเ้ ขียนและผูอ้ ่านสามารถค้นหาเนือหายอ้ นหลังเพืออ่านและแก้ไข เพมิ เติมไดต้ ลอดเวลา เช่น Exteen, Bloggang, Wordpress,Blogger, Okanation 2) Social Networking หรือเครือข่ายทางสงั คมในอินเทอร์เน็ต ซึงเป็นเครือข่ายทางสังคมที ใชส้ ําหรับเชือมต่อระหวา่ งบุคคล กลุ่มบุคคล เพือใหเ้ กิดเป็ นกลุ่มสังคม(Social Community) เพือ ร่วมกนั แลกเปลียนและแบ่งปันขอ้ มูลระหวา่ งกนั ทงั ดา้ นธุรกิจ การเมือง การศึกษา เช่น Facebook, Hi5, Ning, Linked in,MySpace, Youmeo, Friendste 3) Micro Blogging และ Micro Sharing หรือทีเรียกกนั วา่ “บล็อกจิว” ซึงเป็นเวบ็ เซอร์วิส หรื อเว็บไซต์ทีให้บริ การแก่บุ คคลทัวไป สําหรับให้ผู้ใช้บริ การเขียนข้อความสันๆ ประมาณ 140 ตวั อกั ษร ทีเรียกว่า “Status” หรือ “Notice” เพือแสดงสถานะของตวั เองว่ากาํ ลงั ทาํ อะไรอยู่ หรือแจง้ ข่าวสารตา่ งๆ แก่กลุ่มเพือนในสังคมออนไลน์ (Online Social Network) ทงั นีการ กาํ หนดให้ใชข้ อ้ มูลในรูปขอ้ ความสันๆ ก็เพือให้ผูใ้ ชท้ ีเป็นทงั ผูเ้ ขียนและผอู้ า่ นเขา้ ใจง่าย ทีนิยมใช้ กนั อยา่ งแพร่หลายคือ Twitter 4) Online Video เป็ นเวบ็ ไซตท์ ีให้บริการวิดีโอออนไลน์โดยไม่เสียค่าใชจ้ ่าย ซึงปัจจุบนั ไดร้ ับความนิยมอย่างแพร่หลายและขยายตัวอย่างรวดเร็ว เนืองจากเนือหาทีนําเสนอในวิดีโอ ออนไลน์ไม่ถูกจาํ กดั โดยผงั รายการทีแน่นอนและตายตวั ทาํ ให้ผูใ้ ชบ้ ริการสามารถติดตามชมได้ อยา่ งต่อเนือง เพราะไมม่ ีโฆษณาคนั รวมทงั ผใู้ ชส้ ามารถเลือกชมเนือหาไดต้ ามความตอ้ งการและยงั สามารถเชือมโยงไปยงั เวบ็ วิดีโออืนๆ ทีเกียวขอ้ งไดจ้ าํ นวนมากอีกดว้ ย เช่น Youtube, MSN, Yahoo เป็นตน้

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 283 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 5) Poto Sharing เป็ นเวบ็ ไซตท์ ีเนน้ ใหบ้ ริการฝากรูปภาพโดยผใู้ ชบ้ ริการสามารถอพั โหลด และดาวน์โหลดรูปภาพเพือนาํ มาใชง้ านได้ ทีสําคญั นอกเหนือจากผใู้ ชบ้ ริการจะมีโอกาสแบ่งปัน รูปภาพแลว้ ยงั สามารถใชเ้ ป็ นพืนทีเพือเสนอขายภาพทีตนเองนาํ เขา้ ไปฝากไดอ้ ีกดว้ ย เช่น Flickr, Photobucket, Photoshop, Express and Zooom เป็นตน้ 6) Wiki เป็ นเวบ็ ไซต์ทีมีลกั ษณะเป็ นแหล่งขอ้ มูลหรือความรู้ (Data/Knowledge)ซึงผูเ้ ขียน ส่วนใหญ่อาจจะเป็ นนักวิชาการ นักวิชาชีพหรือผู้เชียวชาญเฉพาะทางด้านต่างๆ ทงั การเมือง เศรษฐกิจ สังคม วฒั นธรรม ซึงผูใ้ ชส้ ามารถเขียนหรือแกไ้ ขขอ้ มูลไดอ้ ยา่ งอิสระ เช่น Wikipedia, Google Earth,diggZy Favorites Online 7) Virtual Worlds คือการสร้างโลกจินตนาการโดยจาํ ลองส่วนหนึงของชีวติ ลงไป จดั เป็ น สือสงั คมออนไลน์ทีบรรดาผูท้ ่องโลกไซเบอร์ใชเ้ พือสือสารระหวา่ งกนั บนอินเทอร์เน็ตในลกั ษณะ โลกเสมือนจริง (Virtual Reality) ซึงผทู้ ีจะเขา้ ไปใชบ้ ริการอาจจะบริษทั หรือองคก์ ารดา้ นธุรกิจ ดา้ น การศึกษา รวมถึงองคก์ ารดา้ นสือ เช่น สาํ นกั ขา่ วรอยเตอร์ สํานกั ข่าวซีเอ็นเอน็ ตอ้ งเสียค่าใชจ้ ่ายใน การซือพนื ทีเพอื ใหบ้ ุคคลในบริษทั หรือองคก์ รไดม้ ีช่องทางในการนาํ เสนอเรืองราวตา่ งๆ ไปยงั กลุ่ม เครือข่ายผใู้ ชส้ ือออนไลน์ ซึงอาจจะเป็นกลุ่ม ลูกคา้ ทงั หลกั และรองหรือ ผทู้ ีเกียวขอ้ งกบั ธุรกิจ ของ บริษทั หรือองคก์ ารก็ได้ ปัจจุบนั เวบ็ ไซตท์ ีใชห้ ลกั Virtual Worlds ทีประสบผลสําเร็จและมีชือเสียง คือ Second life 8) Crowd Sourcing มาจากการรวมของคาํ สองคาํ คือ Crowd และ Outsourcing เป็ น หลักการขอความร่วมมือจากบุคคลในเครือข่ายสังคมออนไลน์ โดยสามารถจัดทาํ ในรูปของ เ ว็บ ไ ซ ต์ ที มี ว ัต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ห ลัก เ พื อ ค้น ห า คํา ต อ บ แ ล ะ วิ ธี ก า ร แ ก้ปั ญ ห า ต่ า ง ๆ ทัง ท า ง ธุ ร กิ จ การศึกษา รวมทงั การสือสาร โดยอาจจะเป็ นการดึงความร่วมมือจากเครือข่ายทางสังคมมาช่วย ตรวจสอบข้อมูลเสนอความคิดเห็นหรือให้ขอ้ เสนอแนะ กลุ่มคนทีเขา้ มาให้ข้อมูลอาจจะเป็ น ประชาชนทวั ไปหรือผูม้ ีความเชียวชาญเฉพาะดา้ นทีอยู่ในภาคธุรกิจหรือแมแ้ ต่ในสังคมนักข่าว ขอ้ ดีของการใชห้ ลกั Crowd souring คือ ทาํ ให้เกิดความหลากหลายทางความคิดเพือนาํ ไปสู่การ แกป้ ัญหาทีมีประสิทธิภาพ ตลอดจนช่วยตรวจสอบหรือคดั กรองขอ้ มูลซึงเป็ นปัญหาสาธารณะ ร่วมกนั ได้ เช่น Idea storm, Mystarbucks Idea เป็นตน้ 9) Podcasting ห รื อ Podcast ม า จ า ก ก า ร ร ว ม ตั ว ข อ ง ส อ ง คํ า คื อ “Pod” กั บ “Broadcasting” ซึง “POD” หรือ PersonalOn - Demand คือ อุปสงค์หรือความตอ้ งการส่วนบุคคล ส่วน“Broadcasting” เป็ นการนําสือต่างๆ มารวมกันในรูปของภาพและเสียง หรืออาจกล่าว ง่ายๆ Podcast คือ การบนั ทึกภาพและเสียงแล้วนาํ มาไวใ้ นเว็บเพจ (Web Page) เพือเผยแพร่ให้

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 284 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ บุคคลภายนอก (The public in general) ทีสนใจดาวน์โหลดเพือนาํ ไปใช้งาน เช่น Dual Geek Podcast, Wiggly Podcast เป็นตน้ 10) Discuss / Review/ Opinion เป็ นเวบ็ บอร์ดทีผูใ้ ชอ้ ินเทอร์เน็ตสามารถแสดงความ คิดเห็น โดยอาจจะเกียวกบั สินคา้ หรือบริการ ประเด็นสาธารณะทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม เช่น Epinions, Moutshut, Yahoo!Answer, Pantip,Yelp เป็นตน้ อุ ปก ร ณ์ เค รื อ ง มื อ ท า ง สื อ อ อ น ไ ล น์ ห รื อ สื อ สั ง คม ไ ด้แ ก่ 1) สมาร์ทโฟน (Smartphone) คือ โทรศพั ทม์ ือถือทีนอกเหนือจากใชโ้ ทรออก-รับสาย แลว้ ยงั มแี อปพลิเคชนั ให้ใชง้ านมากมาย สามารถรองรับการใชง้ านอินเทอร์เน็ตผา่ น3G, Wi-Fi และ สามารถใชง้ านโซเชียลเน็ตเวริ ์คและแอปพลิเคชนั สนทนาชนั นาํ เช่น Line, Youtube, Facebook, Twitter ฯลฯ โดยทีผูใ้ ช้สามารถปรับแต่งลูกเล่นการใช้งานสมาร์ทโฟนให้ตรงกบั ความตอ้ งการได้ มากกวา่ มือถือธรรมดา ผูผ้ ลิตสมาร์ทโฟนรุ่นใหม่ๆ นิยมผลิตสมาร์ทโฟนทีมีหนา้ จอระบบสัมผสั , ใส่กล้องถ่ายรูปทีมีความละเอียดสูง,ออกแบบดีไซน์ให้สวยงามทนั สมยั , มีแอพพลิเคชันและ ลูกเล่นทีน่าสนใจ 2) แท็บเล็ต (Tablet) คือ อุปกรณ์คอมพวิ เตอร์ทีมีหนา้ จอระบบสัมผสั ขนาดใหญ่ มีขนาด หนา้ จอตงั แต่ 7 นิวขึนไป พกพาไดส้ ะดวก สามารถใชง้ านหน้าจอผา่ นการสัมผสั ผา่ นปลายนิวได้ โดยตรง มีแอปพลิเคชนั มากมายใหเ้ ลือกใช้ ไมว่ า่ จะรับ-ส่งอีเมล, เล่นอินเทอร์เน็ต, ดูหนงั , ฟังเพลง , เล่นเกม หรือแมก้ ระทงั ใช้ทาํ งานเอกสารออฟฟิ ต ขอ้ ดีของแท็บเล็ต คือ มีหนา้ จอทีกวา้ ง ทาํ ให้มี พืนทีการใช้งานเยอะ มีนาํ หนกั เบา พกพาได้สะดวกกว่าโน๊ตบุ๊คหรือ คอมพิวเตอร์ สามารถจด บนั ทึกหรือใชเ้ ป็ นอุปกรณ์เพอื การศึกษาไดเ้ ป็นอยา่ งดี 3) คอมพวิ เตอร์ (Computer) คือ เครืองคาํ นวณอิเลก็ ทรอนิกส์ทีสามารถทาํ งานคาํ นวณผล และเปรียบเทียบค่าตามชุดคาํ สังดว้ ยความเร็วสูงอย่างต่อเนืองและอตั โนมตั ิ พจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ.2525 ไดใ้ ห้คาํ จาํ กดั ความของคอมพิวเตอร์ไวค้ ่อนขา้ งกะทดั รัดวา่ เครือง อิเล็กทรอนิกส์แบบอตั โนมตั ิ ทาํ หน้าทีเสมือนสมองกล ใชส้ ําหรับแกป้ ัญหาต่างๆ ทงั ทีง่ายและ ซบั ซ้อน โดยวิธีทางคณิตศาสตร์ หรืออาจกล่าวไดว้ า่ เครืองคอมพิวเตอร์ หมายถึง เครืองมือทีช่วย ในการคาํ นวณและการประมวลผลขอ้ มลู ผู้เขยี นไดร้ วบรวมขอ้ มูลและสงั เกตการณ์พฤติกรรมการใชส้ ือออนไลน์หรือสือสังคม และ ผลลพั ธ์ทีเกิดขึนมานานหลายปี ทาํ ให้ผูเ้ ขียนสามารถสรุปขอ้ ดีทีเป็ นประโยชน์ของสือออนไลน์ หรือสือสงั คมทีจะนาํ มาใชเ้ ป็ นช่องทางสือสารหรือใชเ้ ป็นเครืองมือสาํ หรับการดูแลสุขภาพกายและ สุขภาพจติ ระหวา่ งผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัวไดท้ งั สองฝ่ าย โดยมีรายละเอียด ดงั นี

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 285 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 1) สามารถแลกเปลียนขอ้ มูลความรู้ในสิงทีสนใจร่วมกนั ของผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกใน ครอบครัวได้ 2) เป็ นคลงั ขอ้ มูลความรู้ดา้ นสุขภาพขนาดยอ่ มเพราะสามารถเสนอและแสดงความ คิดเห็น เพอื แลกเปลียนความรู้ ประสบการณ์หรือตงั คาํ ถามในเรืองต่างๆ ทีสงสยั ขอ้ ง ใจหรือไม่แน่ใจเพอื ใหผ้ สู้ ูงอายุและสมาชิกในครอบครัวทีมีขอ้ มูลมีความรู้ในเรือง นนั ๆ หรือมีขอ้ คิดเห็นหรือมีคาํ ตอบไดช้ ่วยกนั ส่งขอ้ มูลข่าวสาร 3) ประหยดั คา่ ใชจ้ ่ายในการติดต่อสือสารกบั ผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัว รวมทงั ยงั มีความ สะดวกและรวดเร็ว 4) เป็ นช่องทางสือสารเพือนาํ เสนอแนวคิดและกิจกรรมทีตอ้ งการใหเ้ กิดขึนใน ครอบครัว เพือใหผ้ สู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัวคนอืนๆ ไดเ้ ขา้ มารับชมและ แสดงความคิดเห็นสะทอ้ นกลบั 5) เป็ นเครืองมือประเภทหนึงทีใชช้ ่วยคลายเครียดได้ สาํ หรับผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกใน ครอบครัวทีตอ้ งการใช้เวลาในการสนทนาและปรึกษาหารือกนั ในเรืองต่างๆ ทีนาํ มา ซึงความผอ่ นคลายและความสนุกสนานเพลิดเพลินของสมาชิกในครอบครวั ทุกคน 6) สร้างความสัมพนั ธ์ทดี ีระหว่างผู้สูงอายุและสมาชิกในครอบครัวให้มคี วามใกล้ชิด สนิทสนมและเข้าใจซึงกนั และกนั ได้ดีมากขึน จากการทไี ด้มีช่องทางการสือสารทไี ม่ จาํ เป็ นต้องเผชิญหน้ากนั ตลอดเวลา เป็ นการลดความอ่อนไหวต่างๆ ในบางอารมณ์ ความรู้สึกจากการสือสารแบบเห็นหน้าซึงกนั และกนั ได้อกี ทางหนึง ขอ้ มูลจา กก ารประชุม วิชา กา รระ ดบั ช าติ ส ถาบ นั วิจยั ป ระ ชา กรแล ะ สังค ม มหาวิทยาลยั มหิดล ครังที 11 เรือง “ความหลากหลายทางประชากรและสังคมในประเทศไทย ณ ปี 2558” โดยใช้ขอ้ มูลจากการสํารวจการใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารในครัวเรือน พ.ศ. 2554 – 2557 ของสาํ นกั งานสถิติแห่งชาติ พบว่า กลุ่มทีใชส้ ือสังคมส่วนใหญ่ยงั คงเป็ นกลุ่ม วยั รุ่น แต่มีการขยายตวั ไปยงั กลุ่มผูส้ ูงอายุมากขึนดว้ ย (สํานกั งานพฒั นารัฐบาลดิจิทลั (องค์การ มหาชน) 2558) ดร.ปิ ยวฒั น์ เกตุวงศา อาจารยป์ ระจําสถาบนั วิจยั ประชากรและสังคม มหาวิทยาลยั มหิดล ไดน้ าํ เสนอขอ้ มูลจากผลการวิจยั เรือง “ใครเป็ นใครบนเครือข่ายสังคม ออนไลน์ : ความหลากหลายทางคุณลกั ษณะและพฤติธรรม” โดยพบวา่ กลุ่มประชากรทีใช้ เครือข่ายสังคมส่วนใหญ่ยงั คงเป็ นกลุ่มเยาวชน (อายุ 15 – 24 ปี ) แต่มีการขยายตวั ของจาํ นวน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 286 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ผูใ้ ช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ไปกลุ่มอืนๆ อีกดว้ ย โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กและผูส้ ูงอายุ ซึงในช่วง 5 ปี ทีผา่ นมา กลุ่มทีเขา้ มาใช้สือสังคมเพิมมากทีสุด คือ กลุ่มผูส้ ูงอายุ มีการเพิมขึนถึงร้อยละ 95 ในการเขา้ ไปเป็ นสมาชิกของสังคมออนไลน์ นอกจากนียงั พบว่า การเพิมขึนของความถีในการ เขา้ ไปใชง้ านและระยะเวลาการใชง้ านต่อช่วงวนั เพิมขึนดว้ ย จากเดิมวนั ละ 1 ชวั โมง เพิมเป็ น สูงสุดวนั ละ 7 ชวั โมง ซึงนบั วา่ เป็ นสัดส่วนทีเพิมมากขึนหลายเท่าตวั ขณะทีวตั ถุประสงค์การใช้ งานสือสังคมส่วนใหญ่ยงั คงเป็ นการใช้เพือความบนั เทิง ติดตามขอ้ มูลข่าวสาร และการสนทนา จากประเด็นนีสามารถพิจารณาไดว้ า่ การใช้ “สือออนไลน์หรือสือสังคม” ทีมกั เรียกนั ว่า เป็ น “สังคมออนไลน์” ในประเทศไทยนันไดส้ ะทอ้ นภาพพฤติกรรมการใช้สือประเภทนีทีตอ้ ง นาํ มาใชเ้ ป็ นแนวคิดหรือแนวทางเพือการจดั ระบบความคิดสร้างสรรคใ์ นการออกแบบสือของ คนใน “สังคมไทย” โดยเฉพาะในภารกิจดา้ นการสือสารสุขภาพระหวา่ งผูส้ ูงอายแุ ละสมาชิกใน ครอบครัว ใ น หัว ข้อนี ผู้ เ ขี ย น ข อนํา เ ส น อ แ น วท า ง ก า รนํา อง ค์ค ว า ม รู้ ไ ป ป ฏิ บัติ จริ ง ใ น ก า รใ ช้ ชีวิตประจาํ วนั เนืองดว้ ยสมาชิกทุกคนในครอบครัวมีหนา้ ทีความรับผิดชอบทีตอ้ งทาํ งาน ต้อง เรียนหนงั สือและภาระอืนๆ ในแตล่ ะวนั หลายอยา่ งจนอาจไมม่ ีเวลาดูแลเอาใจใส่ผูส้ ูงอายทุ ีพกั อาศยั อยใู่ นบา้ นเดียวกนั ไดม้ ากเท่าทีควรเป็ น ผูเ้ ขียนจึงรวบรวมขอ้ มูลตา่ งๆ และสังเกตุปรากฏการณ์ทาง สังคม รวมทงั วิถีชีวิตของผูค้ นในยุคนีทีใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสือสารมาช่วยในการ ทาํ งาน การเรียนหนงั สือไดเ้ ป็นอยา่ งดี จึงทาํ ให้ผู้เขียนมองเห็นเครืองมือช่วยในการสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและ สุขภาพจติ ระวา่ งผสู้ ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัวไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ นนั คือ การใชส้ ือใหม่ผา่ น โทรศพั ท์มือถือประเภทสมาร์ทโฟน โดยผูเ้ ขียนหวงั ไวว้ ่านวตั กรรมทางการสือสารชนิดนี จะ สามารถใชเ้ ป็ นคูม่ ือทีสามารถเปิ ดดูเมือใดก็ไดท้ ีตอ้ งการ สามารถใชเ้ ป็นคู่มือทีผูส้ ูงอายุและสมาชิก ในครอบครัวทุกคนใช้แลกเปลียนเรียนรู้ร่วมกนั ได้ สามารถใช้เขา้ ถึงแหล่งขอ้ มูลทีมีสาระตรง ประเด็นซึงคดั เลือกมาโดยเฉพาะกบั กลุ่มผูใ้ ช้งาน สามารถแบ่งปันขอ้ มูลให้กบั คนอืนๆ ไดด้ ้วย รวมทงั สามารถใชง้ านไดอ้ ยา่ งง่ายดาย สะดวก ประหยดั ค่าใช้จา่ ยและประหยดั เวลาในการสืบคน้ ขอ้ มูลทีตอ้ งการไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 287 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ โดยการสร้างสรรคเ์ ทคนิค วธิ ีการใชร้ วมทงั เนือหาสาระเกียวกบั การดูแลสุขภาพกายและ สุขภาพจิตในสือใหม่ผา่ นโปรแกรมประยกุ ต์หรือแอปพลิเคชัน เพราะแอปพลิเคชนั กาํ ลงั เป็ นที ตอบสนองความตอ้ งการของกลุ่มผูใ้ ช้เฉพาะกลุ่มต่างๆ ทีหลากหลาย ทาํ ให้ผใู้ ช้มีความตอ้ งการใช้ แอปพลิเคชนั มทีมีเนือหาสาระแตกต่างกนั ดงั นนั จึงมีผผู้ ลิตและพฒั นาแอปพลิเคชนั ใหม่ๆ ขึนเป็ น จาํ นวนมาก (สุชาดา พลาชยั ภิรมยศ์ ิล 2553) ไดแ้ ก่ แอปพลิเคชนั ในกลุ่มเกมเนืองจากมีผูน้ ิยมเล่น เกมบนโทรศพั ท์มือถือประเภทสมาร์ทโฟนเป็ นจาํ นวนมาก........แอปพลิเคชนั ในกลุ่มเครือข่าย สังคมออนไลน์เพือให้ผูใ้ ช้สามารถปรับขอ้ มูลให้ทนั สมยั ตลอดเวลาทงั ขอ้ มูลของตนเองหรือของ กลุ่มเพือน ซึงกาํ ลงั เป็ นทีนิยมในกลุ่มวยั รุ่นอย่างสูง เช่น ในเฟซบุ๊ก เป็ นตน้ แอปพลิเคชันในกลุ่ม มลั ติมีเดีย เพอื ให้ผใู้ ชส้ ามารถเรียกใชไ้ ฟล์ขอ้ มูลในรูปแบบต่างๆ อาทิ เสียงทีเป็นไฟล์ในแบบ mp3, wav หรือ midi เป็ นตน้ ภาพนิงในรูปแบบ gif, jpg หรือ bmp เป็ นตน้ หรือภาพเคลือนไหวคลิป วดิ ีโอในรูปแบบmp4 หรือ avi เป็ นตน้ ผู้เขียนจึงขอนําเสนอ \"การสร้ างแอปเพือการสื อสารสุ ขภาพ\" ในสื อใหม่ ผ่าน โทรศัพท์มือถือประเภทสมาร์ทโฟน โดยเป็ นการสร้างสรรค์เนือหาสาระด้านสุขภาพในแง่มุมต่างๆ ทีเกียวข้ อง โดยเฉพ าะ ระหว่ าง ผู้สู ง อายุกับ สมา ชิ กใ นค รอบค รั วเพือ การดูแ ลสุ ข ภา พ กาย แล ะ สุขภาพจิตของทกุ คนในบ้าน 1. เพือให้การเขา้ ถึงขอ้ มูลทีเกียวขอ้ งกบั การดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตของผูส้ ูงอายุ และสมาชิกในครอบครัวอยา่ งจาํ เพาะเจาะจง ตรงประเด็น ซึงตอ้ งไดร้ ับทงั ความรู้ ความเขา้ ใจและ ความเพลิดเพลินไปพร้อมๆ กนั ทุกฝ่ าย 2. เพือเป็ นการกระตุน้ ความตระหนกั ในปัญหาเรืองสุขภาพกายและสุขภาพจิตทีจะเกิด ขึนกบั ตนเองไดท้ งั ผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัว 3. เพือให้ผูส้ ูงอายุและสมาชิกในครอบครัวไดเ้ รียนรู้วธิ ีการป้องกนั และสร้างเสริมสุขภาพ ขงตนเองและสามารถคอยสังเกตอาการของกันและกันได้ว่าใครกําลังมีอาการบ่งบอกอะไร บางอยา่ งหรือไมว่ า่ อาจกาํ ลงั เจบ็ ป่ วยดว้ ยโรคนนั ๆ แลว้ 4. เพอื ผใู้ ชน้ าํ ขอ้ มูลทางการแพทยเ์ บืองตน้ ไม่ยาก เช่น และวนิ ิจฉยั โรคเบืองตน้ ดว้ ยตนเอง พร้อมวิธีการรักษาอย่างง่าย การปฐมพยาบาลเบืองตน้ เพือให้ผูท้ ีได้รับบาดเจ็บหรือผูท้ ีให้ความ ช่วยเหลือสามารถช่วยไดอ้ ยา่ งถูกวธิ ีทงั ในเวลาเกิดเหตุปกติและภาวะฉุกเฉิน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 288 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 5.5 แนวคดิ ในการจดั ทาํ แอปพลเิ คชัน (Application) เพือการสือสารสุขภาพ “สุขภาพดี….เมือมอี าจารย์โด่ง” ผู้เขียนต้องการให้แอปพลิเคชันนีเป็ นเสมือนคู่มือสําหรับการดูแลสุ ขภาพกายและ สุขภาพจิตในสือใหม่ผ่านโทรศพั ท์มือถือประเภทสมาร์ทโฟนใช้ประโยชน์ได้ตลอดเวลาทงั ออนไลน์ (online) และออฟไลน์ (offline) การออกแบบระบบแอปพลิเคชันในเนือหาสาระที เกียวขอ้ งนี ตอ้ งพฒั นาบนระบบปฏิบตั ิการ Android และ iOS ทีมีการนาํ เสนอขอ้ มูลในรูปแบบที น่าสนใจทงั ดา้ นการดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตโดยเฉพาะของผสู้ ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว รวมทงั การใชง้ านตอ้ งง่ายสะดวกมากทีสุด การติตตงั แอปพลิเคชนั นี จะไม่กินหน่วยความจาํ เครือง มากและสามารถใชง้ านแบบ offline ทีไม่ตอ้ งตอ่ อินเทอร์เน็ต สาํ หรับผูใ้ ช้ Android และ iOS ให้ เปิ ด Google Play หรือ App Store แลว้ พิมพค์ าํ วา่ …..สุขภาพดี เมือมีอาจารย์โด่ง…….จะพบ แอปพลิเคชนั นี สามารถดาวนโ์ หลดลงเครือง Android และ iOS ไดเ้ ลย ตัวอย่าง: ดาวน์โหลดแอปพลเิ คชันได้ทนี ี ตวั อย่าง: การใช้ข้อความประชาสัมพนั ธ์เชิญชวน ดาวน์โหลดฟรีแอปพลเิ คชัน “สุขภาพดี….เมือมีอาจารย์โด่ง” แอปเพือการดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตของผู้สูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัว เรียนรู้วธิ ีป้องกนั และเสริมสร้างสุขภาพให้แขง็ แรง สามารถดูแล ตวั เองจากอาการเจ็บป่ วยเบืองต้นได้ทงั ในภาวะปกตแิ ละภาวะฉุกเฉิน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 289 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ (1) (2) ภาพที 5.1 แสดงตัวอย่างการสร้างแอปพลิเคชัน “สุขภาพดี….เมือมอี าจารย์โด่ง” ในรูปแบบ Free App Maker โดย: ณฐั นนั ท์ ศิริเจริญ (2562) แหล่งขอ้ มูล: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.letsappbuilder&hl=th (3) ภาพที 5.2 แสดงตัวอย่างรายละเอยี ดเพือการสร้างแอปพลเิ คชัน “สุขภาพดี….เมือมีอาจารย์โด่ง” ในรูปแบบ Free App Maker โดย: ณฐั นนั ท์ ศิริเจริญ (2562) แหล่งขอ้ มูล: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.letsappbuilder&hl=th

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 290 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ (4) (5) (6) (7) ภาพที 5.3 แสดงตัวอย่างขันตอนเพอื การสร้างแอปพลเิ คชัน “สุขภาพดี….เมือมีอาจารย์โด่ง” ในรูปแบบ Free App Maker โดย: ณฐั นนั ท์ ศิริเจริญ (2562) แหล่งขอ้ มูล: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.letsappbuilder&hl=th

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 291 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ (8) (9) (10) (11) ภาพที 5.4 แสดงตัวอย่างขันตอนเพอื การสร้างแอปพลเิ คชัน “สุขภาพดี….เมือมีอาจารย์โด่ง” ในรูปแบบ Free App Maker โดย: ณฐั นนั ท์ ศิริเจริญ (2562) แหล่งขอ้ มูล: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.letsappbuilder&hl=th

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 292 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ (12) (13) (14) ภาพที 5.5 แสดงตวั อย่างขันตอนเพอื การสร้างแอปพลเิ คชัน “สุขภาพดี….เมือมอี าจารย์โด่ง” ในรูปแบบ Free App Maker โดย: ณฐั นนั ท์ ศิริเจริญ (2562) แหล่งขอ้ มูล: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.letsappbuilder&hl=th

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 293 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.6 โลโก้แอปพลเิ คชัน “สุขภาพดี….เมือมอี าจารย์โด่ง” ออกแบบโดย: ณฐั นนั ท์ ศิริเจริญ (2559)

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 294 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ แอปพลเิ คชัน“สุขภาพด…ี .เมือมอี าจารย์โด่ง” จะประกอบไปด้วย 5 เมนูหลกั ซึงมีความเกียวขอ้ งกบั ผสู้ ูงอายุและสมาชิกในครอบครัวทีสามารถคน้ หาขอ้ มูลต่างๆ แลว้ นาํ มาคดั เลือกเพือใช้ประโยชน์ไดต้ ามความตอ้ งการ โดยการนาํ มาแลกเปลียนเรียนรู้ร่วมกนั ได้ วิเคราะห์ สังเคราะห์ขอ้ มูลซึงกนั และกนั ของสมาชิกในครอบครัว ทงั ในมุมมองทีเห็นด้วยหรือไม่ เห็นดว้ ยกบั วฒั นธรรมของคนในบา้ น หรือมีความคิดเห็นเพิมเติมต่อยอดขยายผลออกไปในทาง ปฏิบตั ิจริง หรือมีกรณีตวั อยา่ งอืนๆ ทีเคยพบเจอเขา้ มาประกอบก่อนนาํ ขอ้ มูลทีไดม้ าจากแอปนีไป ใช้ต่อไปด้วย โดยผูเ้ ขียนออกแบบให้มีเมนูหลกั จากการทบทวนวรรณกรรมถึงประเด็นขอ้ มูลที ผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัวมีความตอ้ งการนาํ ไปใช้ ไดแ้ ก่ 1. เมนูขอ้ มูลการส่งเสริมสุขภาพกาย 2. เมนูขอ้ มูลการส่งเสริมสุขภาพจติ 3. เมนูขอ้ มูลของโรคตา่ งๆ ทีเป็นหรือคาดวา่ อาจจะเป็น -สาเหตุของโรค -อาการของโรค -วธิ ีการดูแลตนเองเบืองตน้ และการปฐมพยาบาลเบืองตน้ -วธิ ีการรกั ษา -วธิ ีการป้องกนั 4. เมนูขอ้ มูลดา้ นอาหาร 5. เมนูขอ้ มูลดา้ นการออกกาํ ลงั กาย การนาํ เสนอขอ้ มลู ใน 5 เมนูหลกั นนั จะประกอบไปดว้ ย 1) ภาพประกอบเรืองทีมีสีสันดูสบายตา เพอื ทาํ ใหผ้ อู้ ่านเขา้ ใจขอ้ มูลไดง้ ่ายมากยิงขึนหรือ สามารถโนม้ นา้ วใจใหป้ ฏิบตั ิตามไดอ้ ยา่ งมนั ใจยงิ ขึน 2) ขนาดตวั อกั ษรมีขนาดใหญ่เห็นชดั อา่ นง่าย 3) ในบางส่วนจะมีการนาํ เสนอเป็ นรูปแบบมลั ติมีเดีย คือ มีทงั ภาพและเสียงเพือให้เกิด ความน่าสนใจ น่าตืนเตน้ มากยงิ ขึน 4) ในบางส่วนจะนาํ เสนอขอ้ มูลดว้ ยเสียงบรรยายประกอบภาพนิงหรือภาพเคลือนไหว เทา่ นนั 5) ในบางส่วนจะนาํ เสนอดว้ ยภาพเคลือนไหวและขอ้ ความประกอบภาพ รวมทงั มีดนตรี บรรเลงประกอบใหน้ ่าติดตาม 6) โดยขอ้ มูลทงั หมด จะตอ้ งมีแหล่งอา้ งอิงทีมาของขอ้ มูลน่าเชือถือและไดร้ ับอนุญาตจาก เจา้ ของลิขสิทธิอยา่ งถูกตอ้ ง

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 295 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ พิมพค์ าํ สาํ คญั เพอื การคน้ หาในชอ่ งนี ตวั อย่าง: กรณศี ึกษาที 1 เช่น ผสู้ ูงอายุ สุขภาพกาย เป็นตน้ ระบบจะคน้ หาขอ้ มลู ทีเกียวขอ้ งออกมา 1. เมนูข้อมูลการส่งเสริมสุขภาพกาย การดแู ลผ้สู ูงอายเุ พือส่งเสริม การดแู ลผ้สู ูงอายุเพือส่งเสริมสุขภาพกาย มดี งั นี สุขภาพกาย 1. การรักษาความสะอาด เป็ นสิงสาํ คญั มากใน ผสู้ ูงอายุ เพราะผสู้ ูงอายมุ ีความตา้ นทานของโรค วธิ ีการเข้าถงึ ข้อมูล นอ้ ยกวา่ คนหนุ่มสาว การรักษาความสะอาดจึงเป็ น สิงจาํ เป็ น - ผวิ หนงั ผสู้ ูงอายจุ ะมีผวิ หนงั บางและไวตอ่ การกด ทบั มาก ตอ่ มเหงือเหียวแฟบผลิตเหงือไดน้ อ้ ย ทาํ ให้ ผิวแห้งกระดา้ ง บางครังกเ็ ป็ นสาเหตใุ ห้เกิดต่มุ คนั ได้ การอาบนาํ ทีถูกตอ้ งจะช่วยใหผ้ วิ หนงั สะอาดชุ่ม ชืนและกระตนุ้ การไหลเวยี นของโลหิตใตผ้ วิ หนงั ไดด้ ี แตส่ าํ หรบั วยั มีอายนุ ีการอาบนาํ บ่อยครังจะไม่ ช่วยให้ดีขึน โดยเฉพาะถา้ อากาศเยน็ จะทาํ ใหผ้ วิ แห้ง และเกิดต่มุ คนั เนืองจากการอาบนาํ ได้ ฉะนนั ถา้ ผสู้ ูงอายรุ ู้สึกหนาว อาจหลีกเลียงการ อาบนาํ เป็ นการเช็ดตวั แทนกไ็ ด้ สบ่ทู ีใชค้ วรมีไขมนั มาก หรือมีฤทธิเป็ นด่าง จะช่วยให้ความชุ่มชืนแก่ ผวิ หนงั ได้ บางครังควรใชค้ รีมทาผิวดว้ ย ไมค่ วรใช้ นาํ หอมทีมีส่วนผสมของแอลกอฮอลเ์ พราะจะทาํ ให้ ผวิ แห้งสากมากขึนสาํ หรับสตรีจะตอ้ งรักษาความ สะอาดของอวยั วะสืบพนั ธุด์ ว้ ย - การสระผม ไม่ ควรสระผมบอ่ ย เพราะเป็ นวยั ทีหนงั ศีรษะแห้งและ เปลียนสี ควรสระสปั ดาห์ละ 1 ครัง ……. ทีมาของขอ้ มลู ชือไฟล:์ 102-024 นิตยสารหมอ ชาวบา้ น เล่มที: 102 เดือน/ปี : ตุลาคม 2530 นกั เขียนรับเชิญ: จนั ทนา รณฤทธิวิชยั ผใู้ ชแ้ อปพมิ พค์ าํ สาํ คญั บางคาํ ทีตอ้ งการขอ้ มลู เช่น “ผสู้ ูงอายุ สุขภาพกาย”ขอ้ มลู ทีเกียวขอ้ งกบั คาํ สาํ คญั นนั ๆ กจ็ ะปรากฏออกมาใหเ้ ห็นทนั ที โดยจะมีรายละเอียด ต่างๆ ทีทงั ผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัวสามารถ นาํ ไปใชป้ ฏบิ ตั ิไดด้ ว้ ยตนเองหรือลูกหลานช่วยดูแล ภาพที 5.7 แสดงหน้าจอและหัวข้อเรืองสาระข้อมลู การส่งเสริมสุขภาพกาย ทจี ะนําเสนอใน โทรศัพท์มือถือโดยมีวธิ ีการใช้ทสี ะดวก ง่าย ไม่ซับซ้อนสําหรับผู้สูงอายุและลกู หลาน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 296 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ตวั อย่าง: กรณศี ึกษาที 1 พิมพค์ าํ สาํ คญั เพอื การคน้ หาในชอ่ งนี 2. เมนูข้อมูลการส่งเสริมสุขภาพจติ เชน่ ผสู้ ูงอายุ สุขภาพจิต เป็ นตน้ ระบบจะคน้ หาขอ้ มูลทีเกียวขอ้ งออกมา การดูแลผ้สู ูงอายุเพือส่งเสริมสุขภาพจิต มดี งั นี ผสู้ ูงอายมุ ีการเปลียนแปลงทางดา้ นอารมณ์ทีเห็นได้ ชดั คือ 1. การสูญเสีย เป็นสาเหตุสาํ คญั มาก เช่น การ สูญเสียคนใกลช้ ิด จะทาํ ใหอ้ ารมณ์ของผสู้ ูงอายุ หวนั ไหวไปดว้ ย ผสู้ ูงอายจุ ะรู้สึกเศร้า วา้ เหว่ และมี ความรู้สึกกลวั วา่ จะเป็ นไปในสภาพอยา่ งนนั 2. พ้นจากหน้าทีการงาน ทาํ ให้รู้สึกวา่ มีปัญหาเรือง เศรษฐกิจ ไม่ไดร้ ับการยกยอ่ งนบั ถือเหมือนเดิม 3. การผ่าตัด ทาํ ให้มีจิตใจหดหู่ ทอ้ แท้ สินหวงั เพราะโอกาสทีจะมีสภาพร่างกายเหมือนเดิมนนั การดูแลผ้สู ูงอายุเพือส่งเสริม เป็ นไปไดย้ าก สุขภาพจิต 4. ความเข้าใจหรือความจาํ มีน้อยลง ความจาํ ใหม่จะ เสือม แตเ่ รืองเก่าจะจาํ ไดด้ ี 5. เกบ็ ตวั ไม่ชอบเขา้ สงั คม บางคนคิดวา่ ตวั เองแก่ แลว้ จะรู้สึกวา่ หงดุ หงิด 6. ทุกข์ใจ มกั จะทุกขใ์ จเรืองในอดีตดว้ ยความ เสียดาย คิดถึงปัจจบุ นั และวติ กกงั วลตอ่ อนาคต 7. ตงึ เครียด วติ กกงั วล โกรธงา่ ย โดยทวั ไปผสู้ ูงอายตุ อ้ งการให้คนยกยอ่ งเอาใจใส่ ความกลวั หรือความวติ กกงั วลของผสู้ ูงอายจุ ึงเป็ น ปัญหาสุขภาพจิตอยา่ งหนึง ทีมาของขอ้ มูล ชือไฟล:์ 108-005-2 นิตยสารหมอชาวบา้ น เล่มที: 108 วธิ กี ารเข้าถึงข้อมูล เดือน/ปี : เมษายน 2531 ผใู้ ชแ้ อปพิมพค์ าํ สาํ คญั บางคาํ ทีตอ้ งการขอ้ มูล เช่น นกั เขียนรับเชิญ: พญ.ประไพ ยศะทตั ต์ “ผสู้ ูงอายุ สุขภาพจิต”ขอ้ มูลทีเกียวขอ้ งกบั คาํ สาํ คญั นนั ๆ กจ็ ะปรากฏออกมาใหเ้ ห็นทนั ที โดยจะมีรายละเอยี ด ต่างๆ ทีทงั ผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัวสามารถ นาํ ไปใชป้ ฏบิ ตั ิไดด้ ว้ ยตนเองหรือลูกหลานช่วยดูแล ภาพที 5.8 แสดงหน้าจอและหวั ข้อเรืองสาระข้อมลู การส่งเสริมสุขภาพจิตทจี ะนําเสนอใน โทรศัพท์มือถือโดยมวี ธิ ีการใช้ทสี ะดวก ง่าย ไม่ซับซ้อนสําหรับผู้สูงอายแุ ละลูกหลาน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 297 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ตวั อย่าง: กรณศี ึกษาที 1 พมิ พค์ าํ สาํ คญั เพอื การคน้ หาในชอ่ งนี เช่น 3.เมนูข้อมูลของโรคทีเป็ น เป็ นลม หนา้ มืด เป็นตน้ หรือคาดว่าอาจจะเป็ น ระบบจะคน้ หาขอ้ มูลทีเกียวขอ้ งออกมา อาการเป็ นลมหน้ามืด สาเหตทุ ีพบบ่อย เช่น เป็ นลม ธรรมดา เป็ นลมเมือเปลียนทา่ เป็ นลมเพราะเบง่ เป็น ลมเพราะไอและเป็นลมเพราะปัสสาวะ มีรายละเอียด ดงั นี 1. เป็ นลมเพราะจิตใจเป็ นลมเพราะจิตใจ (Psychogenic syncope) : คืออาการหน้ามืดเป็ นลมที เกิดจากจิตใจ อาจแบง่ เป็ น 1.1 เป็นลมธรรมดา เกิดจากภาวะเครียด หงุดหงิด กงั วล โกรธ ตืนเตน้ กลวั จนทาํ ใหเ้ กิด อาการหนา้ มือเป็ นลมขึน ป้องกนั โดยพยายามหนั เห อาการเป็ นลม หน้ามืด ความสนใจไปสู่สิงอืน หรือนบั 1 ถึง 100 เพอื ให้ มรี ายละเอยี ดดงั นี จิตใจสงบลงนงั พกั นอนพกั 1.2 เป็นลมเพราะอปุ าทาน (hysterical syncope หรือ conversion reaction syncope) เกิดจาก การทีคนไขผ้ ดิ หวงั ในบางสิงบางอยา่ ง แลว้ ความ ผิดหวงั นนั แสดงออกมาเป็ นอาการทางกาย เช่น เป็น ลม ชกั ปวดศีรษะรุนแรง ปวดทอ้ งรุนแรง หรืออืนๆ ไม่มีอาการหนา้ ซีดมือเทา้ ซีด ตวั เยน็ หรือเหงือแตก ขอ้ ควรปฏิบตั ิอยา่ งอืน คือ ใหด้ มยาดม และหายใจเขา้ ออกชา้ ๆ แลว้ สกั ครู่จะดีขึน การป้องกนั : ตอ้ งพยายามแกไ้ ขความผิดหวงั ทีเป็น สาเหตุให้เบาบางลงหรือหมดไป วธิ ีการเข้าถงึ ข้อมูล ทีมาของขอ้ มลู ชือไฟล:์ 112-014 นิตยสารหมอชาวบา้ น เล่มที: 112 ผใู้ ชแ้ อปพิมพค์ าํ สาํ คญั บางคาํ ทีตอ้ งการขอ้ มลู เช่น“เป็ นลม หนา้ มดื ” เดือน/ปี : สิงหาคม 2531 คอลมั น:์ มาเป็นหมอกนั เถิด ขอ้ มลู ทีเกียวขอ้ งกบั คาํ สาํ คญั นนั ๆ กจ็ ะปรากฏออกมาใหเ้ ห็นทนั ที นกั เขียนหมอชาวบา้ น: ศ.นพ.สนั ต์ หตั ถีรัตน์ โดยจะมีรายละเอยี ดตา่ งๆ ทีทงั ผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครวั สามารถนาํ ไปใชป้ ฏิบตั ิไดด้ ว้ ยตนเองหรือลูกหลานช่วยดูแล ภาพที 5.9 แสดงหน้าจอและหัวข้อเรืองสาระโรคทเี ป็ นหรือคาดว่าอาจจะเป็ นทจี ะนําเสนอใน โทรศัพท์มือถือ โดยมีวธิ ีการใช้ทสี ะดวก ง่าย ไม่ซับซ้อนสําหรับผู้สูงอายุและลกู หลาน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 298 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ตวั อย่าง: กรณศี ึกษาที 1 พมิ พค์ าํ สาํ คญั เพอื การคน้ หาในชอ่ งนี 4. เมนูข้อมูลด้านอาหาร เชน่ อาหาร ผสู้ ูงอายุ เป็ นตน้ ระบบจะคน้ หาขอ้ มลู ทีเกียวขอ้ งออกมา หลกั การจดั อาหารสําหรับผ้สู ูงอายุ หลกั การจดั อาหารสําหรับผ้สู ูงอายุ 1. ควรมีปริมาณสารอาหารและคุณคา่ ทางโภชนาการ วธิ กี ารเข้าถึงข้อมูล เพยี งพอกบั ความตอ้ งการของร่างกาย 2.การจดั อาหารแตล่ ะมือควรมรปริมาณนอ้ ยลง และ ให้กินบอ่ ยครังกวา่ เดิมในแตล่ ะวนั 3.ควรมีลกั ษณะนุ่ม เคียวง่าย ยอ่ ยง่าย และเลือก วธิ ีการเตรียมการปรุงทีเหมาะสม สะดวกตอ่ การเคียว และการยอ่ ย 4.อาหารประเภทผกั ต่าง ๆ ควรปรุงโดยวธิ ีการตม้ หรื อนึง หลกั เลียงการกินผกั สดทีมีผลทาํ ให้แกส็ และทาํ ให้ทอ้ งอืด ผสู้ ูงอายทุ ีไม่มีปัญหาเรืองทอ้ งอืด แน่น ทอ้ ง จากการกินผดั สดก็จดั ให้ได้ 5.ควรหลีกเลียงอาหารทีมีไขมนั สูง เพราะผสู้ ูงอายจุ ะ ยอ่ ย และดูดซึมไขมนั นอ้ ยลง อาจจะทาํ ให้อากาฤ ทอ้ งอืด และแน่นทอ้ งได้ 6.ควรเป็ นอาหารประเภททีมีนาํ เพอื ช่วยหล่อลืน หลอดอาหาร ทาํ ใหก้ ลืนอาหารสะดวกขึน 7.จดั ผลไมใ้ หผ้ สู้ ูงอายทุ กุ วนั และควรเป็ นผลไม่ทีนิม เคียวงา่ ย เพอื ช่วยในการขบั ถ่ายและใหไ้ ดว้ ติ ามิน ตา่ งๆ เพมิ ขึน ทีมาของขอ้ มูล: ส่วนอนามยั ผสู้ ูงอายุ สาํ นกั ส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข (2559) http://hp.anamai.moph.go.th/soongwai/statics/health /prepared/topic002.php ผใู้ ชแ้ อปพมิ พค์ าํ สาํ คญั บางคาํ ทีตอ้ งการขอ้ มูล เช่น“อาหาร ผสู้ ูงอาย”ุ ขอ้ มลู ทีเกียวขอ้ งกบั คาํ สาํ คญั นนั ๆ ก็จะปรากฏออกมาใหเ้ ห็นทนั ที โดยจะมีรายละเอยี ดตา่ งๆ ทีทงั ผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครวั สามารถนาํ ไปใชป้ ฏิบตั ิไดด้ ว้ ยตนเองหรือลกู หลานช่วยดูแล ภาพที 5.10 แสดงหน้าจอและหวั ข้อเรืองสาระด้านอาหาร ทจี ะนําเสนอในโทรศัพท์มือถือ โดยมีวิธีการใช้ทสี ะดวก ง่าย ไม่ซับซ้อนสําหรับผู้สูงอายแุ ละลูกหลาน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 299 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ตวั อย่าง: กรณศี ึกษาที 1 พิมพค์ าํ สาํ คญั เพอื การคน้ หาในช่องนี 5. เมนูข้อมูลด้านการออกกาํ ลงั กาย เช่น ออกกาํ ลงั กาย ผสู้ ูงอายุ เป็ นตน้ ระบบจะคน้ หาขอ้ มลู ทีเกียวขอ้ งออกมา หลกั ปฏบิ ตั ใิ นการออกกําลงั กายของ หลกั ปฏบิ ัติในการออกกําลงั กายของผ้สู ูงอายุ ผู้สูงอายุ การออกกาํ ลงั กายทีนิยมปฏิบตั ิกนั มีอยหู่ ลายวิธี ไดแ้ ก่ วธิ กี ารเข้าถงึ ข้อมูล 1.กายบริหาร จดุ ม่งุ หมายหลกั ของการทาํ กายบริหาร คือ การเพมิ ประสิทธิภาพของระบบการเคลือนไหว ไดแ้ ก่ กลา้ มเนือ (รวมทงั เอน็ กลา้ มเนือ) และขอ้ ตอ่ (ปลายกระดูก, เยอื หุ้มขอ้ , เอน็ ยดึ ขอ้ ) ผสู้ ูงอายคุ วร ปฏิบตั ิเป็นประจาํ ทกุ วนั โดยใชเ้ วลาวนั ละ 5 ถึง 15 นาที วธิ ีทาํ กายบริหารทีหลายรูปแบบ เช่น การ บริหารแบบพละการราํ มวยจีน การฝึ กโยคะ เป็ นตน้ 2.การฝึ กแรงกล้ามเนือ การฝึ กแรงกลา้ มเนือมีโดยใช้ อุปกรณ์กบั ไมใ่ ชอ้ ปุ กรณ์ ส่วนการฝึ กโดยใชอ้ ปุ กรณ์ จะใชใ้ นการเสริมสมรรถภาพของกลา้ มเนือเป็ นพเิ ศษ สาํ หรับผสู้ ูงอายุ ถา้ หากปฏิบตั ิการบริหาร โดยมีท่าที ใชแ้ รงกลา้ มเนือค่อนขา้ งมากประกอบอยดู่ ว้ ยแลว้ ไม่ จาํ เป็ นตอ้ งฝึ กแรงกลา้ มเนือเป็ นพเิ ศษ โดยเฉพาะผทู้ ี อายเุ กิน 60 ปี ขึนไป ทีมาของขอ้ มลู : ส่วนอนามยั ผสู้ ูงอายุ สาํ นกั ส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข (2559) http://hp.anamai.moph.go.th/soongwai/statics/health /prepared/topic002.php ผใู้ ชแ้ อปพมิ พค์ าํ สาํ คญั บางคาํ ทีตอ้ งการขอ้ มูล เช่น “ออกกาํ ลงั กาย ผสู้ ูงอาย”ุ ขอ้ มูลทีเกียวขอ้ งกบั คาํ สาํ คญั นนั ๆ ก็จะปรากฏออกมาใหเ้ ห็นทนั ที โดยจะมีรายละเอยี ดต่างๆ ทีทงั ผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัวสามารถนาํ ไปใชป้ ฏิบตั ิได้ ดว้ ยตนเองหรือลกู หลานช่วยดูแล ภาพที 5.11 แสดงหน้าจอและหวั ข้อเรืองสาระด้านการออกกาํ ลงั กายทจี ะนําเสนอในโทรศัพท์มือถือ โดยมวี ธิ ีการใช้ทสี ะดวก ง่าย ไม่ซับซ้อนสําหรับผู้สูงอายแุ ละลูกหลาน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 300 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 5.6 แนวคดิ ในการจดั ทาํ บลอ็ ก (Blog) เพือการสือสารสุขภาพ ผูเ้ ขียนยงั คงตอ้ งการใช้ชือในการสร้างความจดจาํ ได้ง่ายสําหรับการสือสารสุขภาพใน โครงการนี คือ“สุขภาพดี...เมือมีอาจารยโ์ ด่ง” เพือการนาํ เสนอขอ้ มูลต่างๆ ของการสือสารสุขภาพ เพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตของผูส้ ูงอายุและสมาชิกในครอบครัว ซึงสามารถสือถึงความ เป็ นกันเองระหว่างผู้เขียนบล็อก (ในฐานะลูกหลานหรืออืนๆ ในครอบครัว) กับผูอ้ ่านบล็อก (ผสู้ ูงอายุหรืออืนๆ ในครอบครัว) ทีเป็นกลุ่มเป้าหมายหลกั ของบล็อกทีจดั ทาํ ขึนโดยเฉพาะนี ผา่ น ทางระบบ comment ของบลอ็ ก สาํ หรับเนือหาของบล็อกนนั จะมุ่งเน้นไปทีการดูแลสุขภาพกายใจและเกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ทุกเรือง ทีน่าสนใจสําหรับสมาชิกทุกวยั ในครอบครัว จุดเด่นทีเป็ นประโยชน์ในเรืองนีทีผูเ้ ขียน ตอ้ งการนาํ เสนอการจดั ทาํ บล็อก คือ ผูเ้ ขียนบล็อก สามารถแสดงความคิดเห็นของตนเองใส่ลงไป ในบทความนนั ๆ ซึงบางเรืองบางครังบางสถานการณ์จะมีอิทธิพลในการโน้มนา้ วจิตใจผูอ้ ่านสูง มาก เพราะเขียนขึนมาเพือให้อ่านกนั ในกลุ่มเฉพาะ คือ ครอบครัวของตนเอง และผูอ้ ่านสามารถ แสดงความรู้สึกหรือความคิดเห็นสะทอ้ นกลบั ได้ โดยผสู้ ูงอายแุ ละสมาชิกทุกคนในครอบครัว สามารถเขา้ ถึงไดอ้ ยา่ งสะดวก รวดเร็วทงั ทาง โทรศพั ทม์ ือถือประเภทสมาร์ทโฟนและคอมพิวเตอร์พกพา (Notebook) เป็นตน้

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 301 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ตวั อย่าง: กรณศี ึกษาที 2 ภาพที 5.12 แสดงหน้าจอการจัดทาํ บลอ็ ก (Blog) เพือการสือสารสุขภาพ โดยยงั คงใช้ชือในการสร้างความจดจําได้ง่าย คือ“สุขภาพด.ี ..เมือมอี าจารย์โด่ง”

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 302 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.13 แสดงหน้าจอการจัดทาํ บล็อก (Blog) เพือการสือสารสุขภาพ บลอ็ กที 1 healthcommnewmedia.blogspot.com โดยสามารถนาํ เสนอข้อมูลต่างๆ ทีน่าสนใจเกยี วกบั การดูแลสุขภาพ ได้อย่างจาํ เพาะเจาะจงถงึ ผู้สูงอายแุ ละสมาชิกในครอบครัว

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 303 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.14 แสดงหน้าจอการจัดทาํ บลอ็ ก (Blog) เพือการสือสารสุขภาพ มีพืนทใี ห้แสดง ความคิดเห็นและสามารถเขียนปฏิกริ ิยาสะท้อนกลบั (feedback) ได้ เป็ นการสือสาร สองทางทจี ะทาํ ให้เกดิ ประโยชน์มากยงิ ขึนสําหรับการดูแลซึงกนั และกนั

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 304 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.15 แสดงหน้าจอการจัดทาํ บล็อก (Blog) เพือการสือสารสุขภาพ บลอ็ กที 2 nattanunsiricharoen2013.blogspot.com มีพืนทใี ห้แสดงความคดิ เหน็ และสามารถเขียนปฏิกริ ิยาสะท้อนกลบั (feedback) ได้ เป็ นการสือสารสองทางทจี ะทาํ ให้เกดิ ประโยชน์มากยงิ ขึนสําหรับการดูแล ซึงกนั และกนั

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 305 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.16 แสดงการเข้าถงึ ข้อมูลในบล็อก (Blog) เพือการสือสารสุขภาพ คือ healthcommnewmedia.blogspot.com สามารถทาํ ได้อย่างง่ายดาย สะดวก รวดเร็วทางโทรศัพท์มือถือประเภทสมาร์ทโฟน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 306 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 5.7 แนวคดิ ในการจดั ทาํ เฟซบุ๊ก (Facebook) เพือการสือสารสุขภาพ ผูเ้ ขียนไดท้ าํ การทดลองเล่นเฟซบุก๊ ดว้ ยตนเองมาหลายปี ทาํ ใหท้ ราบธรรมชาติของการใช้ ประโยชนจ์ ากสือใหม่ประเภทนีไดด้ ีว่าเฟซบุ๊กจะเป็นอีกหนึงช่องทางการสือสารทีช่วยใหผ้ ูส้ ูงอายุ และสามชิกในครอบครัวทุกคนสามารถติดต่อสือสารกันได้ทุกทีทุกเวลา ไม่ว่าจะเป็ นการตงั ประเด็นถามตอบในเรืองทีสนใจ การโพสต์รูปภาพ โพสต์คลิปวิดีโอ เขียนแสดงความรู้สึกใน สถานการณ์ทีเกิดขึนเกียวกบั สมาชิกในครอบครัว สามารถพดู คุยกนั ไดพ้ ร้อมๆ กนั ทุกคนเป็นการ แชทออนไลน์ สามารรถทาํ กิจกรรมต่างๆ เช่น ชวนกันเล่นเกมแบบเป็ นกลุ่มเพือสร้างความ เพลิดเพลินใหก้ บั ผสู้ ูงอายหุ รือลูกหลาน ประโยชน์ของเฟซบุ๊กมีมากมายในการใช้เป็นช่องทางเพือสือสารสุขภาพ รวมทงั มีความ สะดวก ช่วยทาํ ให้ประหยดั ค่าโทรศพั ท์เพือพูดคุยกนั ไดม้ าก เพราะสามารถสือสารกบั สมาชิกใน ครอบครัวได้ด้วยการโพสต์หรือส่งข้อความผ่านทาง messenger สามารถเลือกโพสต์ขอ้ ความ ทางดา้ นการดูแลสุขภาพทงั กายและจิตใจทีจาํ เป็ นตอ้ งใชป้ ระโยชน์ในกลุ่มเฉพาะของครอบครัวได้ เป็ นช่องทางการสือสารไดส้ องทางทีมีประสิทธิภาพมากเช่นเดียวกบั ช่องทางอืนๆ

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 307 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ตวั อย่าง: กรณศี ึกษาที 3 ภาพที 5.17 แสดงการสร้างกลุ่มเฉพาะทางเฟซบุ๊ก เพือการสือสารสุขภาพ โดยเลือกที Create Group และ ตังชือกลุ่ม คือ “บ้านเรา….อบอุ่นไอรัก”

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 308 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.18 แสดงการสร้างกลุ่มเฉพาะทางเฟซบุ๊ก เลือก Select Privacy และ คลกิ เลือก Closed เพือการสือสารสุขภาพของสมาชิกในครอบครัว โดยผู้เขียนได้ตังชือกลุ่มนีว่า “บ้านเรา….อบอุ่นไอรัก”

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 309 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.19 แสดงการสร้างกลุ่มเฉพาะทางเฟซบุ๊ก เพือการสือสารสุขภาพ โดยทาํ การเชิญสมาชิกในครอบครัวเข้ามาในกลุ่มเฉพาะนี คือ และผู้เขยี นได้ตังชือกลุ่มนีว่า “บ้านเรา….อบอุ่นไอรัก”

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 310 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.20 แสดงการสร้างกลุ่มเฉพาะทางเฟซบุ๊ก เพือการสือสารสุขภาพ อกี หนึงตัวอย่าง โดยแสดงหน้าจอเมือเสร็จกระบวนการสร้างกลุ่มเฉพาะ และผู้เขยี นได้ตังชือกลุ่มนีว่า “สุขกายสุขใจในครอบครัวเรา”

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 311 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.21 แสดงการเข้าไปเปิ ดดขู ้อมลู กลุ่มเฉพาะทางเฟซบุ๊ก เพือการสือสารสุขภาพ โดยสามารถแสดงความคดิ เหน็ เพมิ เตมิ สร้างการมีส่วนร่วมได้ทาง Comment หรือต้องการให้กาํ ลงั ใจสมาชิกในครอบครัวด้วยการกด Like กไ็ ด้เช่นกนั

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 312 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.22 แสดงการเข้าไปเปิ ดดูข้อมูลกลุ่มเฉพาะทางเฟซบุ๊ก เพือการสือสารสุขภาพ โดยข้อมูลทางด้านการดูแลสุขภาพนันสามารถ Share มาจากทอี ืนๆ ได้ สมาชิกในครอบครัวต้องพจิ ารณาว่าเป็ นประโยชน์ตรงกบั ความต้องการ ของผู้สูงอายุและลกู หลานในบ้านทกุ ๆ คนทอี ยู่ในกลุ่มนีด้วย

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 313 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ บั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.23 แสดงการเข้าไปเปิ ดดูข้อมูลกลุ่มเฉพาะทางเฟซบุ๊ก เพือการสือสารสุขภาพ โดยข้อมูลทางด้านการดูแลสุขภาพนันสามารถ Share มาจากทอี ืนๆ ได้ ข้อดี คือ มีทงั ภาพนิง ข้อมความและทเี ป็ นคลปิ วดี ิโอ หรือ มัลติมเี ดีย ทที ําให้น่าดูน่าติดตามมากยงิ ขึน เพราะจะดูเข้าใจง่าย และมีการสาธิตเป็ นตัวอย่างให้ดดู ้วย โดยสามารถเปิ ดดูข้อมูลได้ทางโทรศัพท์มือถือประเภทสมาร์ทโฟนด้วย

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 314 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.24 แสดงการเข้าไปเปิ ดดูข้อมูลกลุ่มเฉพาะทางเฟซบุ๊ก เพือการสือสารสุขภาพ โดยสามารถเปิ ดดูข้อมูลได้ทางโทรศัพท์มือถือประเภทสมาร์ทโฟนด้วย ซึงจะปรากฏชือกลุ่มเฉพาะทตี ังไว้ในหมวด Favorites ทหี น้าจอ คือ “สุขกายสุขใจในครอบครัวเรา”

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 315 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 5.8 แนวคดิ ในการจดั ทําไลน์ (Line) เพือการสือสารสุขภาพ ไลน์เป็ นโปรแกรมเมสเซนเจอร์ (Messenger) ทีใช้งานได้ทงั โทรศพั ท์มือถือประเภท สมาร์ทโฟนทีมีระบบปฏิบตั ิการไอโอเอส (iOS) แอนดรอยด์ (Android) เป็ นตน้ ไลน์มีบริการ สําหรับการสือสารในรูปแบบต่างๆ ทีเป็ นลูกเล่นมากมาย เช่น สามารถใช้พูดคุยส่งรูปภาพ ส่ง สติกเกอร์ ตงั คา่ คุยกนั เป็นกลุ่ม ฯลฯ ทาํ ให้มีผูน้ ิยมใชง้ านโปรแกรมนีเป็นจาํ นวนมากในสงั คมไทย ขอ้ ความทีตอ้ งการจะส่งสามารถกดส่งไดใ้ นทนั ที สามารถส่งและแบ่งปันรูปภาพ วีดิโอ เพลง ส่ง พกิ ดั สถานทีทีอยแู่ ละอืนๆ ไดอ้ ยา่ งสะดวกง่ายดายและรวดเร็ว ผูเ้ ขียนมีข้อเสนอให้ตงั กลุ่มไลน์เฉพาะสมาชิกในครอบครัวในโทรศพั ทม์ ือถือประเภท สมาร์ทโฟน เพอื ให้สามารถพูดคุยกนั ไดแ้ บบเห็นขอ้ มูลพร้อมๆ กนั และสามารถรู้ไดว้ า่ สมาชิกอา่ น หรือเปิ ดดูขอ้ มูลไปแลว้ กีคน โดยในโปรแกรมประยุกต์ไลน์นัน มีความสะดวกในการส่งขอ้ มูล ข่าวสารได้อย่างหลากหลายและรวดเร็ว ทีสําคญั อีกประการหนึง คือ ประหยดั ค่าใช้จ่ายในการ ติดตอ่ สือสารถึงกนั เพราะมีวธิ ีการสือสารผา่ นไลน์ในหลายรูปแบบไดแ้ ก่ 1. การส่ง “สติกเกอร์” เป็ นรูปภาพและข้อความต่างๆ เพอื ช่วยจรรโลงจิตใจให้รู้สึกสดชืน สบายใจไดแ้ ง่คิดดีๆ เสมือนผูร้ ับสารไดร้ ับกาํ ลงั ใจจาก ผูส้ ่งสาร ซึงในทีนีเป็ นไดท้ งั ผสู้ ูงอายุผูใ้ หญ่ส่งให้ลูกหลานหรือลูกหลานส่งให้ผูใ้ หญ่ผูส้ ูงอายุใน บา้ นก็ได้ทงั สิน โดยส่วนใหญ่จะเป็ นรูปแบบของสุภาษิต คาํ คมทงั ภาษาไทยและภาษาอืนๆ เช่น องั กฤษ จีน เป็นตน้ จะเป็ นขอ้ ความอวยพรใหผ้ รู้ ับสารมีความสุขความเจริญ มีความโชคดี มีสุขภาพ ร่างกายและจิตใจทีเขม้ แขง็ ฯลฯ การใชว้ ิธีการนีเขา้ มาช่วยเป็นเครืองมือสําหรับการสือสารสุขภาพของผส้ ูงอายุกบั สมาชิก ในครอบครัวถือไดว้ า่ มีประสิทธิภาพมาก เพราะไม่เสียเวลา สะดวกและประหยดั แต่ไดผ้ ลลพั ธ์ ออกมาทีคุม้ คา่ เพราะการทีลูกหลานสามารถติดต่อสือสารกบั ผสู้ ูงอายุในบา้ นเป็ นประจาํ ได้ โดยไม่ ตอ้ งมานงั อยตู่ ่อหนา้ ดว้ ยตนเอง

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 316 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ เนืองจากบางวนั บางสถานการณ์มีภาระงานทีอาจไม่สะดวกในการมานงั อยตู่ ่อหนา้ พูดคุย กนั หรือไม่สะดวกทีจะโทรศพั ท์หากันเพราะอาจต้องใช้เวลาในการทกั ทายพูดคุยเล่าเรืองกนั พอสมควร ดงั นนั การส่งสติกเกอร์ จึงเป็นอีกหนึงทางออกทีช่วยให้เกิดปฏิสัมพนั ธ์ทียงั แสดงให้เห็น ถึงนยั ยะวา่ ลูกหลานยงั ห่วงใยยงั ระลึกถึง ยงั เหมือนเดิม คือ ยงั คงคิดถึงผสู้ ูงอายใุ นบา้ นทงั คุณพอ่ คุณ แม่คุณป่ ูคุณยา่ คุณตาคุณยายอยเู่ สมอ จึงส่งสติกเกอร์ทีมีรูปภาพและขอ้ ความทีช่วยแสดงความรัก ความห่วงใยมาให้ทุกวนั ในฝังของผูส้ ูงอายุก็เช่นเดียวกนั คือ สามารถใช้วิธีการเดียวกนั นีกับ ลูกหลานได้ เพอื ให้ลูกหลานทราบวา่ จะไปไหนจะทาํ อะไรก็ตาม ผูใ้ หญผ่ สู้ ูงอายใุ นบา้ นมีความเป็ น ห่วงใยและนึกถึงลูกหลานอยเู่ สมอ พฤตกิ รรมการสือสารสุขภาพเช่นนี ผูเ้ ขียนไดท้ ดลองศึกษาวจิ ยั โดยพูดคุยอธิบายหลกั การ และแนวคิด พร้อมทงั วตั ถุประสงค์ทงั หมดทีตอ้ งการศึกษาให้ภรรยา ซึงถือเป็ นผูช้ ่วยวจิ ยั ไดร้ ับ ทราบและเขา้ ใจเป็นอยา่ งดีแลว้ จงึ กาํ หนดใหภ้ รรยาจดั หาซืออุปกรณ์โทรศพั ทม์ ือถือประเภทสมาร์ทโฟนใหก้ บั คุณแม่ของ ภรรยาและบอกสอนชีแนะวิธีการใชต้ ่างๆ อยูร่ ะยะหนึงในช่วงเริมตน้ จนปัจจุบนั คุณแม่ใช้เป็ นใช้ คล่องแลว้ สิงทีเห็นผลลพั ธ์ไดอ้ ยา่ งเป็นรูปธรรม คือ 1) คา่ ใชจ้ ่ายลดลงจากการตอ้ งโทรศพั ทพ์ ูดคุยกนั ทุกวนั ระหวา่ งภรรยาของผเู้ ขียน และแม่ยาย เพราะแม่ยายตอ้ งไปเฝ้าคุณแม่ของแม่ยายอยทู่ ีจงั หวดั เพชรบุรีทาํ ใหห้ ่างไกลกบั ลูกสาว คือ ภรรยาของผเู้ ขียน การติดต่อสือสารกนั ลาํ บากและมีค่าใชจ้ ่ายเพิมขึน 2) ภายหลงั จากภรรยาของผเู้ ขียนไดฝ้ ึกฝนการใชโ้ ทรศพั ทม์ อื ถือประเภทสมาร์ท โฟนใหก้ บั คุณแม่จนคล่องตวั ตอนนีทงั สองฝ่ ายตา่ งมีความสุขทางจิตใจมาก คือ สุขภาพจติ ดีขึน เพราะสามารถส่งสติกเกอร์ ส่งรูปภาพ ส่งขอ้ ความ ส่งคลิปวดี ิโอ ส่งแชร์ขอ้ มูลต่างๆ ผ่านไลน์ให้กนั ไดท้ ุกวนั ส่งผลให้ทงั คู่หายเหงาลดความกงั วลความห่วงใยทีมี ตอ่ กนั และกนั ลงไปไดม้ าก เพราะเหมือนไดพ้ ดู คุยไดใ้ กลช้ ิดกนั ทุกวนั รวมทงั ทีตอ่ ยอดเขา้ ไปตามเป้าหมายทีผเู้ ขยี นตงั ไว้ คือ ต่างฝ่ ายตา่ งส่งขอ้ มูล ข่าวสารทีเกียวขอ้ งกบั การดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิตให้กนั และกนั รวมทงั ผูเ้ ขียนก็ร่วมดว้ ย ช่วยกันส่งสาระดีด้านสุขภาพเข้าไปในไลน์ส่วนตัวและไลน์กลุ่มครอบครัวด้วย เพือเป็ นการ เสริมสร้างกาํ ลงั ใจในฐานะลูกเขยทีถือเป้นสมาชิกในครอบครัวคนหนึง

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 317 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายกุ ับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ 3) สิงทีเป็ นประโยชน์จากการใชไ้ ลน์ตดิ ต่อสือสารสุขภาพถึงกนั อีกประการ คือ ความสะดวกและความรวดเร็วในการสือสารถึงกนั ไม่วา่ ระยะทางทีอยูจ่ ะห่างไกลกนั แค่ไหนแต่ การส่งขอ้ มูลผา่ นไลนส์ ามารถทาํ ไดใ้ นเสียววนิ าที แมใ้ นช่วงทีผเู้ ขยี นและภรรยาตอ้ งเดินทางไปทาํ วจิ ยั ในต่างประเทศเป็นเวลา 3 เดือน แต่ยงั สามารถติดต่อสือสารกบั ครอบครัวไดท้ ุกวนั สามารถพูดคุยกนั ทงั ทางเสียงโดยใช้ Free Call หรือบางครังใชก้ ารพูดคุยกนั แบบเห็นหนา้ ซึงกนั และกนั ดว้ ย Video Call อีกทงั สามารถถ่ายทาํ เป็นคลิปวดี ิโอส่งไปใหค้ ุณแม่ทีอยปู่ ระเทศไทยดูไดท้ ุก วนั วา่ ไดท้ าํ กิจกรรมอะไรไปบา้ งในแต่ละวนั นบั เป็นสิงมหศั จรรยข์ องการสือสารในยุคดิจิทลั ดว้ ย การใช้สือใหม่ อาทิ ไลน์ ผ่านอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์อจั ฉริยะในยุคสือใหม่นี คือ โทรศพั ทม์ ือถือ ประเภทสมาร์ทโฟน 2. การพมิ พ์ข้อความแสดงความคดิ เห็น ความรู้สึกหรือเป็ นการทักทายกนั ในแต่ละวนั เพอื สอบถามสารทุกขส์ ุกดิบของกนั และกนั เช่น ลูกหลานส่งขอ้ ความไปหาผสู้ ูงอายใุ น บา้ นทุกวนั ทุกเชา้ ทาํ ใหม้ ีความรู้สึกถึงความห่วงใยทีมีตอ่ กนั ไดอ้ ีกรูปแบบหนึง จึงถือเป็นช่อง ทางการสือสารสุขภาพดว้ ยสือใหม่ทีคนไทยทุกครอบครัวกาํ ลงั นิยมกนั มาก 3. การส่งแชร์คลปิ วดี โิ อหรือข้อความ เพอื ให้ข้อมูลทเี ป็ นประโยชน์เกยี วกบั การ ดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ไดร้ ับรู้เพมิ มากขึนการส่งแชร์ส่งต่อใหก้ นั และกนั ของสมาชิกในครอบครัวจึงสามารถทาํ ไดอ้ ยา่ งสะดวกในไลน์

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 318 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ตวั อย่าง: กรณศี ึกษาที 4 ภาพที 5.25 แสดงการจัดตังกลุ่มเฉพาะของสมาชิกในครอบครัวทางไลน์ เพือการสือสารสุขภาพ โดยใช้ชือว่า“สุขกายสุขใจ: ครอบครัว”ซึงแต่ละกลุ่มสามารถตังชือได้ตามความพึง พอใจหลังจากนันจึงทําการเชิญให้ผู้สูงอายุและลูกหลานเข้ามาในกลุ่มไลน์นีทีเป็ น กลุ่มปิ ดเฉพาะเพือการสือสารสุขภาพของสมาชิกในครอบครัวเท่านัน เนืองจากอาจมี บางเรืองบางประเด็นทีสมาชิกต้องการให้รับทราบกันเพียงในกลุ่มของลูกหลานคุณ พ่อคุณแม่คุณป่ ูคุณย่าคุณตาคุณยายเท่านัน ถือเป็ นทางเลือกทีดีให้กับผู้ใช้ในการ ต้องการพืนทีสือสารทีเป็ นของกลุ่มเฉพาะเท่านัน โดยมีช่องทางการสือสาร หลากหลาย เช่น ข้อความ รูปภาพ คลปิ สติกเกอร์ Voice call Video call Live

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 319 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.26 แสดงให้เห็นถึงรายชือกลุ่มเฉพาะปรากฏอยู่บนหน้าจอ คือ สุขกายสุขใจ: ครอบครัว เวลาผู้ใช้เข้ามาดูทไี ลน์ รวมทงั มีวงเลบ็ จํานวนสมาชิก ทงั หมดในกลุ่มมจี ํานวนเท่าไร ผู้สูงอายุและสมาชิกในครอบครัว จึงสามารถเข้าถงึ ข้อมลู และรับส่งข้อมูลได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 320 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.27 แสดงการส่ง Link Youtube เพือการดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจิต ของสมาชิกในครอบครัวทสี ามารถรับทราบข้อมลู ได้พร้อมๆ กนั ทุกคน

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 321 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกับสมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.28 แสดงการส่งสติกเกอร์ทีตวั การ์ตูนแสดงอารมณ์ต่างๆ และการส่งข้อมลู ด้านสุขอนามยั ให้สมาชิกในครอบครัวได้รับทราบ เพือระวงั ภยั ด้านสุขภาพของตนเอง

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 322 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.29 แสดงการส่งรูปภาพเหตุการณ์ต่างๆ ของสมาชิกในครอบครัว เพือเป็ นการส่งข่าวสาร ต่างๆ ให้สมาชิกในครอบครัวได้รับทราบ จะได้ไม่ต้องเป็ นห่วงหรือกงั วลใจ ถือเป็ น การดูแลสุขภาพจติ อกี ทางหนึงด้วย

คณะนิเทศศาสตร์ มฉก. 323 การสือสารสุขภาพเพือดูแลสุขภาพกายและสุขภาพจติ ระหว่างผ้สู ูงอายุกบั สมาชิกในครอบครัว ด้วยสือใหม่ ภาพที 5.30 แสดงการส่งคลปิ วดี โิ อสันพร้อมรูปภาพการทาํ กจิ กรรมต่างๆ ของสมาชิกในครอบครัว เพือเป็ นการส่งข่าวสาร ให้สมาชิกคนอืนๆ ในครอบครัวได้รับทราบด้วย จะได้ไม่ต้อง เป็ นห่วงหรือกังวลใจ ถือเป็ นการดูแลสุขภาพจิตอกี ทางหนึงด้วย รวมทงั การได้ทราบ ว่ามีจํานวนผู้อ่านแล้วกีคน และทราบเวลาทีอ่านข้อมูล จากการปรากฏข้อมูล Read ตัวอย่างในภาพ เช่น Read 4 20:09 คืออ่าน/ดูข้อความนีไปแล้ว จํานวน 4 คน ในช่วง เวลา 20 นาฬิกา 9 นาที คือ ทราบว่ามีผู้ตอบรับเป็ นจํานวนเท่าไร เพราะข้อมูลจะ ปรากฏบนหน้าจอให้ได้รับทราบของกนั และกนั ด้วย