การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแข่งขันของสินค้าเกษตรที่สำคัญของไทยในตลาดจีน

รายงานการวิจยั ฉบับสมบรู ณ การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของ สนิ คา เกษตรท่สี ําคญั ของไทยในตลาดจนีPotential and Competitiveness of Thai Agricultural Commodities in the Chinese Market โดย มหาวิทยาลยั เชยี งใหม ไดร ับทนุ อุดหนุนการวิจัยจากสาํ นักงานคณะกรรมการวจิ ัยแหงชาติ พ.ศ. 2553



รายงานการวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณ การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของ สินคา เกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจนีPotential and Competitiveness of Thai Agricultural Commodities in the Chinese Market โดยอริยา เผาเครื่อง Prof. Dr. Jikun Huangอัครพงศ อน้ั ทอง ผศ.ดร.อนนั ต วฒั นกลุ จรัสอร จุนถิระพงศ ผศ.ดร.ปย ะลกั ษณ พทุ ธวงศจักรี เตจะวารี กนั ตส ินี กนั ทะวงศวารวรินธร ชัยววิ ธั น ดนยั ธญั พงษพ ัชราธรเทพภาวณิ ี พวงนาค อสิ รนนั ท ไพรีพา ยฤทธ์ิปาลดิ า ธัญญกรรมมหาวิทยาลยั เชียงใหมไดรบั ทุนอุดหนนุ การวิจัยจากสาํ นักงานคณะกรรมการวจิ ัยแหง ชาติ พ.ศ. 2553



บทคัดยอชอ่ื โครงการ (ภาษาไทย) การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คา เกษตรท่ีสาํ คญั ของไทยในตลาดจีน (ภาษาอังกฤษ) Potential and Competitiveness of Thai Agricultural Commodities in the Chinese Marketไดรบั ทนุ อดุ หนนุ การวจิ ัยประจาํ ป 2551 จาํ นวนเงนิ 2,570,000 บาทระยะเวลาทาํ การวจิ ัย 1 ป ตั้งแต กันยายน 2551 ถงึ กันยายน 2552ช่ือผูว ิจัย นางสาวอริยา เผา เคร่อื ง1 Prof.Dr. Jikun Huang2 นายอัครพงศ อ้ันทอง3 ดร.อนันต วัฒนกลุ จรัส4 นางสาวอร จนุ ถิระพงศ3 ผศ.ดร.ปยะลกั ษณ พทุ ธวงศ5 นายจกั รี เตจะ วาร6ี นางสาวกนั ตส นิ ี กันทะวงศว าร7 นางวรนิ ธร ชยั ววิ ัธน8 นายดนยั ธญั พงษพัชราธรเทพ9 นางสาวภาวณิ ี พวงนาค10 นายอสิ รนนั ท ไพรพี า ยฤทธ์ิ10 นางสาวปาลดิ า ธัญญกรรม10 การศึกษาคร้งั น้ไี ดรบั การสนบั สนุนงบประมาณจากสาํ นกั งานคณะกรรมการวิจยั แหงชาติ (วช.)โดยในการศึกษามีวัตถุประสงคเพื่อเปรียบเทียบศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคาเกษตรท่ีสําคัญของไทยกับประเทศคูแขงท่ีสําคัญ ท้ังในตลาดจีนและตลาดอื่นๆ ที่สําคัญ พรอมท้ังวิเคราะหและพยากรณความตองการสินคาเกษตรของจีน เพื่อที่ไทยจะสามารถเตรียมรับกับการเปล่ียนแปลงท่ีจะเกิดข้ึนในเศรษฐกิจของจีนไดอยางทันทวงที ขอมูลท่ีใชในการศึกษาไดจากการเก็บรวบรวมขอ มูลทงั้ ทเี่ ปน ขอ มูลทุติยภมู ิท่เี ก่ียวของกับการผลิต การคาระหวางประเทศ ความตองการสินคาเกษตรของจนี และขอ มลู ปฐมภมู ิทไ่ี ดจากการสมั ภาษณผ ูประกอบการท่ีเกยี่ วขอ งกับสนิ คา ทีท่ าํ การศึกษาไดแก ขาว มันสําปะหลัง น้ําตาล ผลไม และยางพารา จากน้ันวิเคราะหศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคาเกษตรของไทย โดยพิจารณาจากสวนแบงตลาด (Share in Market) การเปลี่ยนแปลงสวนแบงตลาด (Change of Market Share) แนวโนมการสงออก (Trend of Exports) การวัดการกระจุกตัวเพียงบางสวน (Partial Concentration) ความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีปรากฏ (RevealedComparative Advantage: RCA) และแบบจําลองสวนแบงการตลาดคงที่ (Constant Market ShareModel: CMS) ในสวนการวิเคราะหและพยากรณความตองการสินคาเกษตรท่ีสําคัญของจีนจะใชแบบจาํ ลอง The Global Trade Analysis Project (GTAP) ศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรทสี่ ําคัญของไทย สินคาขาวของไทย ถือวามีความสามารถในการแขงขันท่ีลดลงในทุกตลาดที่ทําการศึกษา คือตลาดสหรฐั ฯ จีน และฟล ิปปนส แมวาจะสามารถครองสวนแบงตลาดไดมาก โดยเฉพาะในตลาดจีน ซึ่งมีคูแขงท่ีสําคัญคือ ขาวของจีนเอง สําหรับมันสําปะหลัง ไทยเปนประเทศผูสงออกรายใหญ มีสวนแบงตลาดมากท่ีสุดท้ังในสหภาพยุโรป จีน และญ่ีปุน แตมีแนวโนมความสามารถในการแขงขันที่ลดลง

ii การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคา เกษตรทีส่ ําคัญของไทยในตลาดจนีโดยเฉพาะในตลาดจีน ซึ่งมีเวียดนามเปนประเทศที่นาจับตามองท่ีเขามาแยงสวนแบงตลาดท่ีสําคัญ ในสวนสตารชที่ทําจากมันสําปะหลังก็เชนกัน จากการวิเคราะหในตลาดจีน ไตหวัน และอินโดนีเซียพบวา ไทยมีความสามารถในการแขงขันท่ีลดลงโดยมีเวียดนามเปนคูแขงท่ีสําคัญในทุกตลาด สวนสินคาน้ําตาลของไทย ถือวามีความสามารถในการแขงขันที่ลดลงในตลาดจีน และอินโดนีเซีย โดยมีความสามารถในการแขงขันที่สูงขึ้นในตลาดญ่ีปุน แตก็ยังเปนรองออสเตรเลียอยู สวนผลไมของไทยนับวา เปนสินคาที่มีศักยภาพ เพราะมีความสามารถในการแขงขันสูงในทุกตลาดที่ทําการศึกษา คือตลาดจีน ฮองกง และอินโดนีเซีย โดยเฉพาะในตลาดจีนน้ัน ไทยสามารถครองสวนแบงตลาดไดสูงสุดโดยมีประเทศในกลุมเอเชียท่ีเปนคูแขงที่สําคัญ และนาจับตามองคือ เวียดนาม สําหรับยางธรรมชาติซึ่งมตี ลาดทสี่ ําคญั ไดแ ก ตลาดสหรัฐฯ ญ่ีปนุ และจนี ไทยถอื วา มีความสามารถในการแขงขันที่ลดลงในทุกตลาด แมวาจะมีสวนแบงตลาดมากที่สุดในตลาดญ่ีปุนและตลาดจีน ซึ่งคูแขงท่ีสําคัญในทุกตลาด คืออินโดนีเซีย ในสวนของยางคอมพาวนด พบวา นอกจากไทยจะเปนประเทศท่ีสามารถครองสวนแบงตลาดสูงสุดแลว ยังมีความสามารถในการแขงขันเพิ่มมากข้ึนในตลาดจีน และไตหวัน สวนในตลาดญี่ปนุ นัน้ มแี นวโนม วา ไทยมคี วามสามารถในการแขงขนั ท่ลี ดลง โดยมีจนี สหราชอาณาจักร และเกาหลีใต เปนคูแขงที่สําคัญและนาจับตามองในตลาดนี้ ในสวนของยางวัลคาไนซ เมื่อพิจารณาจากตลาดจีนและฮองกงแลว แมวา ไทยจะเปนประเทศท่คี รองสว นแบงตลาดมากท่ีสุด แตกลับมีความสามารถในการแขงขันลดลงในระยะหลัง สวนตลาดญ่ีปุน นอกจากไทยจะครองสวนแบงตลาดไดมากแลว ยังมีความสามารถในการแขงขนั สูงดว ย โดยมีประเทศคแู ขงท่ีสําคญั คอื สิงคโปร และอินโดนเี ซยี การพยากรณความตอ งการสนิ คาเกษตรท่สี ําคญั ของจีน ในการวิเคราะหผลกระทบตอประเทศไทยน้ัน พบวา การคาระหวางจีนและไทย มีแนวโนมสูงข้ึนในอนาคตไปถึงป ค.ศ. 2020 และคาดวาจีนจะสงออกสินคาประเภทผักและผลไม รวมท้ังอาหารแปรรูป สูประเทศไทยมากขึ้น ขณะที่จะนําเขาขาวเจา ผักและผลไมเมืองรอน น้ําตาล และอาหารแปรรูป จากไทยมากขน้ึ เชนกัน จงึ นับเปนโอกาสที่ดีสําหรับไทยในการไดรับประโยชนจากการขยายตัวทางเศรษฐกจิ ของจนี ซง่ึ การคา ทางการเกษตรทีข่ ยายตวั ขนึ้ จะทาํ ใหจ นี ลดการสง ออกสินคาเกษตรสูประเทศไทย และเพมิ่ การนาํ เขาเปนจํานวนมาก ซึ่งภาคการเกษตรของไทย นาจะไดรับประโยชนในการสงออกไปยังประเทศจีนเพิม่ ข้นึ สวนการเปล่ียนแปลงโครงสรางอยางรวดเร็วของระบบเศรษฐกิจจีนไมนาจะมีผลลบตอความม่ันคงดานอาหารของจีน แตจะเปนการชวยใหประเทศตางๆ ท่ีมีความถนัดในการผลิตสินคาที่ใชท่ีดินเปนปจจัยการผลิตเขมขนไดสามารถเพ่ิมการผลิตและขยายการสงออกมาสูประเทศจีนโดยเฉพาะอยางยิ่ง ถั่วเหลือง และเมล็ดพันธุเพ่ือผลิตน้ํามัน ฝาย นํ้าตาล ผลไมเมืองรอน และผลิตภัณฑจากเนือ้ สตั ว เชน นม เนือ้ ววั เนื้อแกะ และอน่ื ๆ

บทคัดยอ iii This study is funded by the Office of National Research Council of Thailand (NRCT). Itsmajor objective is to compare the potential and competitiveness of the Thai agricultural sector withthose of other countries that pose as Thailand’s potential competitors in China and other importantmarkets. It also attempts to analyze and forecast the demand for agricultural products from China inthe hope that the Thai agricultural sector can be more prepared to cope with any changes that mayoccur in the future. Secondary as well as primary data were employed. Secondary data on production,international trade and demand for agricultural products from China were collected from relevantsources. Primary data were obtained from interviews with entrepreneurs who have been in thebusiness of five commodities, namely rice, tapioca, sugar, fruit, and rubber. The potential andcompetitiveness of Thai agricultural sector is analyzed by looking at its shares in markets of thesecommodities. The results of the analysis are presented in the forms of Share in Market, Change ofMarket Share, Trend of Exports, Partial Concentration, Revealed Comparative Advantage: RCA, andConstant Market Share. In forecasting important demands for Thai agricultural commodities fromChina, The Global Trade Analysis Project (GTAP) model is employed in this study. Potential and Competitiveness of Important Thai Agricultural Commodities Despite its greater share in market, Thai rice is found to have less competitiveness in all themarkets covered in this study i.e. the U.S., China, and the Philippines. For the Chinese market,Chinese rice itself is found to be the most important potential competitor for Thai rice. For tapioca,Thailand is one of the world major exporters with its greatest share in market in the EU, China andJapan. However there is a tendency that its competitiveness may decline especially in China.Vietnam has posed as potential competitor for market share of Thai tapioca. For tapioca starch,market analysis of China, Taiwan and Indonesia also shows that Thai competitiveness has declinedwith Vietnam posing as its important competitor in all these markets. For sugar, the results of thestudy show that its competitiveness has declined in China and Indonesia; it has increased in Japan butstill secondary to Australia. For Thai fruit, the results of the study show that it is the commodity withhigh potential and competitiveness in every market studied, i.e. China, Hong Kong, and Indonesia.Thai fruit has highest share in market in China, with other ASEAN countries posing as its importantcompetitors, especially Vietnam. For natural rubber, important markets for Thai rubber are the U.S.,Japan, and China. However its competitiveness is found to decline in all these markets, despite itsshare in market in Japan and China is highest. Indonesia is found to pose as potential competitor forThai natural rubber in all the markets. For compound rubber, Thailand is found to have highest share

iv การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคาเกษตรที่สําคัญของไทยในตลาดจนีin market. Its competitiveness is found to increase in China and Taiwan, but declines in Japanesemarket with China, U.K. and South Korea posing as potential competitors. For vulcanized rubber,Thailand has highest share in market in China and Taiwan, but its competitiveness is found to declinein later years. However, Thai vulcanized rubber is found to have high market share in Japan and itscompetitiveness is also found to remain high in this market as well. Singapore and Indonesia arefound to be potential competitors for Thai vulcanized rubber. Forecast of Demand for Important Agricultural Commodities from China In the analysis of its impact on Thailand, it is found that there is a tendency that tradebetween China and Thailand will continue to increase up to the year 2020. It is expected that Chinawill export more of fruit and vegetables as well as processed food to Thailand and at the same timewill import more of rice, tropical fruit and vegetables, sugar, and processed food from Thailand aswell. It can be considered as a good opportunity for Thailand to reap benefits from China’s economicgrowth as increasing agricultural trade will result in China reducing its exports of agriculturalcommodities to Thailand and increasing its imports. Thai agricultural sector is likely to gain fromincreasing exports to China. Rapid structural changes of the Chinese economy are not expected tohave negative impact on its own food security. These changes are likely to enable other countriesspecializing in land intensive commodities to increase their production and exports to China,especially soybean, oil seeds, cotton, sugar, tropical fruit, and meat products such as milk, beef, lamband others.1 ปริญญาโท เศรษฐศาสตรมหาบัณฑติ มหาวิทยาลัยเชียงใหม, หนวยงาน: สํานักวิชาวทิ ยาการจัดการและสารสนเทศศาสตร มหาวทิ ยาลยันเรศวร พะเยา โทรศัพท: (054) 466 666 # 1508 โทรสาร: (054) 466 6922 ปริญญาเอก Agricultural Economics University of the Philippines, หนว ยงาน: Center for Chinese Agricultural Policy, ChineseAcademy of Sciences โทรศพั ท: (86)-10-64889440; (86)-10-64856841 โทรสาร: (86)-10-648565333 ปริญญาโท เศรษฐศาสตรมหาบัณฑติ มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม, หนวยงาน: สถาบันวิจัยสงั คม มหาวิทยาลยั เชียงใหม โทรศัพท: (053) 942593 โทรสาร: (053) 942 6984 ปรญิ ญาเอก Development Economics University of Wisconsin-Madison, หนว ยงาน: คณะพฒั นาการเศรษฐกิจ สถาบันบัณฑติ พฒั นบริหารศาสตร โทรศพั ท: (02)727 3188 โทรสาร: (02) 375 88425 ปริญญาเอก Economics Texas A&M University, USA, หนวยงาน: คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยเชยี งใหม โทรศพั ท: (053) 942 220โทรสาร: (053) 942 2026 ปรญิ ญาโท เศรษฐศาสตรม หาบัณฑติ มหาวทิ ยาลัยนาโกยา ประเทศญป่ี ุน, หนวยงาน: คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยเชยี งใหมโทรศพั ท: (053) 942 220 โทรสาร: (053) 942 202

บทคดั ยอ v7 ปรญิ ญาโท เศรษฐศาสตรม หาบณั ฑติ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร, หนวยงาน: คณะเศรษฐศาสตร มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม โทรศพั ท: (053)942 229 โทรสาร: (053) 942 2028 ปริญญาโท Economics Duke University, USA, หนวยงาน: ธนาคารแหงประเทศไทย สํานกั งานภาคเหนอื จังหวดั เชียงใหม โทรศัพท:(053) 931 1459 ปรญิ ญาโท วิทยาศาสตรมหาบัณฑติ (เศรษฐศาสตร) มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร, หนว ยงาน: วิทยาลัยศลิ ปะ สื่อ และเทคโนโลยีมหาวิทยาลยั เชียงใหม โทรศัพท: (053) 942 645 โทรสาร: (053) 941 80310 ผูช วยนักวิจยั ปรญิ ญาตรี เศรษฐศาสตรบ ัณฑิต มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม



สารบญั หนาบทคัดยอ iสารบญั viiบทที่ 1 บทนาํ 1 1.1 ท่ีมาและความสําคญั ของปญ หา 1 1.2 วัตถปุ ระสงคข องการศกึ ษา 3 1.3 ผลทคี่ าดวาจะไดร ับ 3 1.4 ขอบเขตของการศึกษา 4 1.5 ขอ มลู ที่ใชในการศึกษา 5 1.6 ทบทวนเอกสารและงานวจิ ยั ทเี่ กยี่ วของ 5 5 1.6.1 วธิ กี ารศกึ ษา 5 1.6.1.1 การเกบ็ รวบรวมขอ มูล 6 1.6.1.2 การวิเคราะหข อ มลู 6 1.6.1.3 กลมุ ตัวอยา ง 7 1.6.2 การทบทวนวรรณกรรม/สารสนเทศทเ่ี กย่ี วของ 9บทที่ 2 แนวคดิ และทฤษฎที เี่ ก่ยี วของ 9 12 2.1 ทฤษฎีการคาระหวางประเทศ 13 2.2 แนวคดิ ความสามารถในการแขง ขนั 16 2.3 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทปี่ รากฏ (RCA) 17 2.4 แบบจาํ ลองสวนแบงตลาดคงท่ี (CMS) 17 2.5 การวัดการกระจกุ ตวั เพยี งบางสวน (Partial Concentration) 18 2.6 สว นแบงตลาด (Share in Market) 18 2.7 การเปลี่ยนแปลงของสว นแบงตลาด (Change of Market Share) 18 2.8 แนวโนม การสงออก (Trend of Exports) 2.9 แบบจาํ ลอง The Global Trade Analysis Project (GTAP)

viii การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คาเกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจนีสารบัญ (ตอ) หนาบทท่ี 3 สถานการณสนิ คา เกษตรท่สี าํ คัญของไทย 233.1 สินคาขา ว 23 3.1.1สถานการณข าวของโลก 24 3.1.2 การผลิตและตลาดขาวของไทย 28 3.1.2.1 ผลผลติ และการสงออก 28 3.1.2.2 ตลาดสงออกขาวทีส่ ําคัญของไทย 31 363.2 สนิ คามนั สําปะหลงั 37 3.2.1สถานการณมนั สําปะหลงั ของโลก 38 3.2.2การผลติ และตลาดมนั สําปะหลังของไทย 38 3.2.2.1 ผลผลิตมนั สาํ ปะหลงั ไทยในปจ จบุ นั 43 3.2.2.2 การสง ออก 46 493.3 สนิ คานํ้าตาล 49 3.3.1 สถานการณอ อยและนาํ้ ตาลของโลก 50 3.3.1.1 สถานการณอ อยของโลก 53 3.3.1.2 สถานการณน าํ้ ตาลของโลก 53 3.3.2 การผลติ และตลาดออ ยและนํา้ ตาลของไทย 54 3.3.2.1 พนื้ ที่เพาะปลกู และผลผลิตออ ยของไทย 55 3.3.2.2 แนวโนม การเปลีย่ นแปลงพื้นทเ่ี พาะปลูกและผลผลิตออยในภาคตางๆ 61 3.3.2.3 การผลติ และตลาดนํ้าตาลของไทย 62 3.3.3 ออ ยพลังงาน 64 3.3.3.1 การผลิตเอทานอลจากออยของประเทศตา งๆ ท่สี ําคญั ในตลาดโลก 65 3.3.3.2 ศกั ยภาพในการผลติ พลังงานทดแทนจากออยของประเทศไทย 65 66 3.4 สินคา ผลไม 69 3.4.1 สถานการณผลไมข องโลก 71 3.4.2 การผลิตและตลาดผลไมของไทย 75 3.4.2.1 การผลิตผลไมส ําคัญของไทย 75 3.4.2.2 การคาผลไมกบั ตา งประเทศของไทย 3.4.3 การนาํ เขาผลไมของจนี 3.4.3.1 การนําเขาผลไมจากตา งประเทศ

สารบญั ix สารบัญ (ตอ ) หนา 79 3.4.3.2 การตลาดผลไมในจีน 82 3.5 สินคายางพารา 82 87 3.5.1 สถานการณยางโลก 92 3.5.2 พฒั นาการขยายตวั ของยางพาราในประเทศไทย 92 3.5.3 การผลิตและตลาดยางพาราของไทย 94 96 3.5.3.1 การผลติ ยางพาราของไทยในปจ จุบนั 98 3.5.3.2 ผลผลติ การสงออก และการใชยางพาราของประเทศไทย 99 3.5.3.3 ตลาดยางพาราของไทย 3.5.3.4 การเคลอื่ นไหวของราคายางพารา 103 3.5.3.5 แนวโนม ยางพาราของไทย 103บทที่ 4 ศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คา เกษตรของไทย 103 107 4.1 ความสามารถในการแขงขนั ของการสง ออกขา วของไทยในตลาดท่ีสําคญั 111 4.1.1 ตลาดสหรฐั อเมรกิ า 115 4.1.2 ตลาดจนี 115 4.1.3 ตลาดฟลิปปนส 115 119 4.2 ความสามารถในการแขง ขนั ของการสง ออกมันสําปะหลงั ของไทยในตลาดทีส่ ําคญั 124 4.2.1 มนั สาํ ปะหลัง 128 4.2.1.1 ตลาดสหภาพยโุ รป 128 4.2.1.2 ตลาดจีน 132 4.2.1.3 ตลาดญป่ี ุน 136 4.2.2 สตารชทาํ จากมนั สําปะหลัง 140 4.2.2.1 ตลาดจนี 140 4.2.2.2 ตลาดไตห วัน 145 4.2.2.3 ตลาดอินโดนเี ซีย 149 4.3 ความสามารถในการแขงขนั ของการสง ออกน้าํ ตาลของไทยในตลาดทส่ี ําคัญ 4.3.1 ตลาดจนี 4.3.2 ตลาดอินโดนเี ซีย 4.3.3 ตลาดญี่ปุน

x การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คาเกษตรทส่ี ําคญั ของไทยในตลาดจีน สารบัญ (ตอ) หนา 153 4.4 ความสามารถในการแขง ขนั ของการสง ออกผลไมข องไทยในตลาดทส่ี าํ คัญ 153 4.4.1 ตลาดจีน 157 4.4.2 ตลาดฮองกง 161 4.4.3 ตลาดอินโดนีเซีย 165 165 4.5 ความสามารถในการแขงขนั ของการสง ออกยางพาราของไทยในตลาดทสี่ ําคัญ 165 4.5.1 ยางธรรมชาติ 169 4.5.1.1 ตลาดสหรัฐอเมรกิ า 173 4.5.1.2 ตลาดญีป่ นุ 178 4.5.1.3 ตลาดจนี 178 4.5.2 ยางคอมพาวนด 182 4.5.2.1 ตลาดจีน 186 4.5.2.2 ตลาดไตหวนั 190 4.5.2.3 ตลาดญ่ปี นุ 190 4.5.3 ยางวัลคาไนซ 194 4.5.3.1 ตลาดจนี 198 4.5.3.2 ตลาดฮอ งกง 4.5.3.3 ตลาดญ่ีปุน 205บทท่ี 5 การพยากรณค วามตอ งการสนิ คาเกษตรท่สี าํ คัญของจนี โดยใช GTAP 209 209 5.1 อปุ สงคแ ละอปุ ทานของสนิ คา อาหารหลกั 213 5.1.1ความเปลย่ี นแปลงของอุปสงคแ ละอุปทานขาวเจา 217 5.1.2 การเปลี่ยนแปลงของอุปสงคและอปุ ทานขา วสาลี 221 5.1.3 อุปสงคและอุปทานออ ยและบที 221 223 5.2 อปุ สงคและอปุ ทานพชื ผลประเภทอนื่ ๆ 226 5.2.1 อุปสงคและอุปทานถว่ั เหลอื ง 229 5.2.2 อปุ สงคและอปุ ทานขา วโพด 5.2.3 อปุ สงคและอปุ ทานมนั เทศ 5.2.4 อุปสงคและอุปทานมนั สําปะหลงั

สารบัญ xi สารบญั (ตอ ) หนา 232 5.3 ผลการประมาณการจากแบบจําลอง GTAP (The Global Trade Analysis Project) 232 5.3.1 ผลการศกึ ษาของกรณฐี านที่เกดิ ขน้ึ กบั ภาคการเกษตรของประเทศจีน 238 5.3.2 ผลการศกึ ษากรณกี ารเตบิ โตของ GDP ประเทศจนี อยใู นระดบั สูง 245 245บทที่ 6 บทสรุป 254 6.1 บทสรุป 257 6.2 ขอเสนอแนะสาํ หรับงานวิจยั ในอนาคต 269 305บรรณานกุ รม 339ภาคผนวกท่ี 1ภาคผนวกท่ี 2ประวัตนิ ักวิจยั



สารบญั ตารางตารางที่ หนา2.1 นิยามสถานการณทางการตลาดสง ออกโดยวธิ ีพลวตั ความไดเปรียบโดยเปรียบเทยี บ 153.1 สนิ คา สงออกสาํ คัญ 15 อนั ดบั แรกของไทยป พ.ศ. 2546-2550 233.2 ผลผลิตขา วในประเทศผผู ลิตท่สี าํ คญั ของโลก 263.3 ปริมาณการบรโิ ภคขา วของโลก 263.4 ปริมาณการสงออกขาวของประเทศผสู งออกท่สี าํ คัญ 273.5 ปรมิ าณการนาํ เขาขาวของประเทศผูนาํ เขาที่สําคญั 273.6 ปรมิ าณผลผลิต เนื้อที่เพาะปลูกและผลผลิตตอไร 293.7 สดั สว นปรมิ าณสงออกตอปริมาณผลผลิตขา วของไทยและประเทศคูแขง ป พ.ศ. 2550 293.8 ราคาสงออกขา วไทย 303.9 ตลาดสง ออกขาวที่สาํ คัญของไทย ป พ.ศ. 2545–2550 313.10 สถานการณขา วของประเทศไทยและประเทศคแู ขง ขนั สง ออกขา วท่สี าํ คัญ ป พ.ศ. 2550 353.11 พื้นทีเ่ กบ็ เกยี่ ว ผลผลิต และผลผลติ ตอ ไรของโลก 373.12 ปริมาณและมลู คาสง ออกผลิตภัณฑมนั สําปะหลงั ของโลก 383.13 เนอื้ ท่ี ผลผลิต ผลผลิตตอไรข องมนั สําปะหลงั 393.14 เนอ้ื ท่ีเพาะปลูก เนือ้ ท่ีเกบ็ เกยี่ ว ผลผลิต และผลผลติ ตอไรรายจังหวดั ป พ.ศ. 2550 403.15 ลักษณะเดน ขอจํากดั และผลผลิตของแตละพันธมุ ันสําปะหลัง 413.16 ชวงอายมุ นั สําปะหลัง และผลผลติ ตอ ไร ป พ.ศ. 2551 423.17 ผลผลติ ที่เก็บเกย่ี วและดชั นีราคาเฉลีย่ ปก ารผลิต 2550/51 433.18 ปรมิ าณการสงออกและมูลคามันสาํ ปะหลงั ไทยแยกตามประเภท ป พ.ศ. 2545-2550 443.19 ตลาดสง ออกมนั สําปะหลังทส่ี ําคญั ของไทย ป พ.ศ. 2545–2550 453.20 ตลาดสงออกสตารช ทาํ จากมันสําปะหลงั ท่ีสาํ คญั ของไทย ป พ.ศ. 2545–2550 453.21 มูลคา สินคาเกษตรกรรมสงออกทส่ี าํ คญั 5 อันดับของไทยในป พ.ศ. 2549-2550 473.22 ตลาดสงออกน้าํ ตาลและกากน้ําตาลของไทย 493.23 เน้อื ทเ่ี ก็บเกีย่ วออยโรงงาน ผลผลติ และผลผลิตตอไร ของประเทศผผู ลิตทีส่ าํ คัญ 50 ป พ.ศ. 2547-2549 533.24 การผลติ การบรโิ ภค การสงออก และสตอ กน้ําตาลของโลก ปการผลิต 2545/46-2550/51 533.25 ราคานา้ํ ตาลทรายดบิ ตลาดนวิ ยอรค ปการผลติ 2545/46-2550/513.26 ออ ยโรงงาน: เน้อื ท่ี ผลผลิต ผลผลติ ตอ ไร ราคา และมูลคาของผลผลติ ตามราคาท่ีเกษตรกร 54 ขายได ป พ.ศ. 2541-2550

xiv การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คาเกษตรทส่ี ําคัญของไทยในตลาดจนี สารบัญตาราง (ตอ )ตารางที่ หนา3.27 เน้ือทเี่ พาะปลกู ออย ผลผลิต และผลผลิตตอไรเปน รายภาค ป พ.ศ. 2548-2550 553.28 ผลผลิตน้ําตาลและราคาออ ยท่เี กษตรกรขายไดห นา โรงงาน 563.29 ปรมิ าณการใชน าํ้ ตาลภายในประเทศและสงออกน้าํ ตาลป พ.ศ. 2546-2550 563.30 การสง ออกน้าํ ตาลทรายของประเทศไทยในชว งระยะเวลาตา งๆ 603.31 ปรมิ าณและรอ ยละการสง ออกนา้ํ ตาลทรายของไทยไปยังประเทศตา งๆ ในป พ.ศ. 2548-2550 613.32 ปริมาณการผลติ ผลไมของโลก จําแนกตามรายประเทศ ป พ.ศ. 2543-2549 663.33 พนื้ ที่เพาะปลูกและปริมาณผลผลติ ผลไมของไทย จาํ แนกตามชนดิ ของผลไมป พ.ศ. 2543-2549 693.34 ตลาดสงออกผลไมทสี่ ําคญั ของไทย ป พ.ศ. 2545–2550 743.35 ผลไมน ําเขา 10 อนั ดับแรกของจีน 763.36 รายไดแ ละรายจายตอคนในเขตเมืองจําแนกตามมณฑลสําคัญ ป พ.ศ. 2539-2549 823.37 เนื้อที่ปลูก เนอื้ ทใ่ี หผ ลผลติ ปรมิ าณผลผลิต และผลผลิตตอไรข องยางธรรมชาตขิ องประเทศที่สาํ คัญ ป พ.ศ. 2545–2549 843.38 ปรมิ าณความตอ งการใชย างธรรมชาตขิ องประเทศท่สี าํ คัญของโลก ป พ.ศ. 2545–2549 853.39 ปริมาณการสงออกยางธรรมชาติของประเทศทส่ี ําคญั ของโลก ป พ.ศ. 2545–2549 853.40 ปรมิ าณการนําเขา ยางธรรมชาติของประเทศทีส่ าํ คญั ของโลก ป พ.ศ. 2545–2549 853.41 ปรมิ าณและมลู คา การนาํ เขายางธรรมชาติของประเทศจีน ป พ.ศ. 2545–2549 863.42 ผลผลิต พ้ืนทีป่ ลูก ผลผลิตรวม และมลู คายางในปทส่ี าํ คญั ของไทย 903.43 สรุปเหตกุ ารณส ําคญั ท่เี กยี่ วขอ งกับการพฒั นาการยางพาราของประเทศไทย 913.44 พืน้ ทปี่ ลูกยางพาราของประเทศไทยระหวา งป พ.ศ. 2545–2549 923.45 พันธุย างชน้ั 1 ท่แี นะนําใหเกษตรกรปลูกไดโดยทวั่ ไปไมจาํ กดั เนือ้ ทปี่ ลกู 933.46 วัฏจกั รของผลผลติ ยางพาราทเ่ี ก็บเกยี่ ว และดชั นรี าคาเฉลยี่ 943.47 ปรมิ าณการผลิต การสง ออก การใชใ นประเทศ สตอกยาง และการนาํ เขา ป พ.ศ. 2545–2549 953.48 ปรมิ าณผลผลติ ยางธรรมชาติของประเทศไทยแยกตามประเภท ป พ.ศ. 2545–2549 953.49 ตลาดสง ออกยางธรรมชาตทิ ่สี ําคัญของประเทศไทย ป พ.ศ. 2545–2549 963.50 แผนการขยายพน้ื ท่ีปลูกยางพาราของประเทศผูผลติ ที่สาํ คัญในชว ง 5 ปทผ่ี านมา 1004.1 สว นแบง ตลาดขา วสารของไทยและคแู ขงสาํ คัญในตลาดสหรฐั อเมรกิ า 1044.2 ผลการวเิ คราะหอตั ราสวนการกระจุกตวั ของสินคาขา วในตลาดสหรฐั อเมริกา ป พ.ศ. 2550 1054.3 มูลคาการนําเขา ขาว (HS: 100630) ของประเทศสหรฐั อเมริกา 106

สารบัญตาราง xv สารบัญตาราง (ตอ)ตารางที่ หนา4.4 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบทปี่ รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาด 106 สหรฐั อเมริกา 1064.5 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบท่ีปรากฏเชิงพลวัตของประเทศตางๆ ในตลาดสหรฐั อเมรกิ า 1074.6 ทมี่ าของความเจรญิ เตบิ โตของการนาํ เขาของสหรัฐอเมรกิ าจากประเทศตางๆ 1084.7 สว นแบง ตลาดขา วของไทยและคแู ขงสําคัญในตลาดจีน 1094.8 ผลการวิเคราะหอ ัตราสว นการกระจุกตวั ของสินคาขา วในตลาดจีน ป พ.ศ. 2550 1104.9 มูลคา การนาํ เขาขา ว (HS: 100630) ของประเทศจีน 1104.10 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทปี่ รากฏเชงิ สถิติ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดจีน 1114.11 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบที่ปรากฏเชิงพลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดจนี 1114.12 ที่มาของความเจรญิ เตบิ โตของการนาํ เขา ของจีนจากประเทศตางๆ 1124.13 สวนแบงตลาดขา วสารของไทยและคแู ขงสําคัญในตลาดฟลปิ ปนส 1134.14 ผลการวเิ คราะหอัตราสวนการกระจกุ ตวั ของสนิ คา ขาวในตลาดฟล ปิ ปน ส ป พ.ศ. 2550 1144.15 มลู คาการนําเขา ขา ว (HS: 100630) ของประเทศฟลปิ ปน ส4.16 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทียบท่ีปรากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาด 114 114 ฟลปิ ปน ส 1154.17 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏเชงิ พลวัตของประเทศตางๆ ในตลาดฟล ปิ ปนส 1164.18 ทมี่ าของความเจริญเตบิ โตของการนาํ เขาของฟล ิปปน สจากประเทศตา งๆ4.19 สวนแบง ตลาดมนั สําปะหลงั ของไทยและคูแขงสาํ คญั ในตลาดสหภาพยโุ รป 1174.20 ผลการวเิ คราะหอ ัตราสว นการกระจกุ ตัวของสนิ คา มนั สําปะหลังในตลาดสหภาพยุโรป 118 ป พ.ศ. 2550 1184.21 มูลคา การนาํ เขามนั สาํ ปะหลงั (HS: 071410) ของสหภาพยุโรป4.22 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบท่ปี รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาด 119 119 สหภาพยโุ รป 1204.23 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบที่ปรากฏเชงิ พลวัตของประเทศตางๆ ในตลาดสหภาพ 122 123 ยโุ รป4.24 ท่ีมาของความเจริญเตบิ โตของการนําเขา ของสหภาพยโุ รปจากประเทศตางๆ4.25 สว นแบง ตลาดมนั สาํ ปะหลังของไทยและคูแ ขงสําคญั ในตลาดจนี4.26 ผลการวเิ คราะหอ ตั ราสว นการกระจกุ ตวั ของสนิ คา มันสําปะหลงั ในตลาดจนี ป พ.ศ. 25504.27 มูลคา การนาํ เขา มันสําปะหลงั (HS: 071410) ของประเทศจีน

xvi การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจีนสารบญั ตาราง (ตอ)ตารางที่ หนา4.28 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทยี บทีป่ รากฏเชงิ สถิติ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดจีน 1234.29 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทียบท่ปี รากฏเชิงพลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดจนี 1234.30 ทมี่ าของความเจริญเตบิ โตของการนาํ เขาของจีน จากประเทศตางๆ 1244.31 สวนแบง ตลาดมนั สาํ ปะหลงั ของไทยและคแู ขงสาํ คญั ในตลาดญี่ปนุ 1254.32 ผลการวเิ คราะหอตั ราสวนการกระจกุ ตัวของสนิ คา มันสําปะหลังในตลาดญี่ปนุ 125 ป พ.ศ. 2550 1274.33 มูลคา การนําเขามันสําปะหลงั (HS: 071410) ของประเทศญป่ี ุน 1274.34 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทปี่ รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดญป่ี นุ 1274.35 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบทปี่ รากฏเชิงพลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดญีป่ นุ 1284.36 ที่มาของความเจรญิ เตบิ โตของการนาํ เขา ของญ่ีปุน จากประเทศตา งๆ 1294.37 สว นแบงตลาดสตารช ทที่ ําจากมนั สาํ ปะหลัง ของไทยและคแู ขงสาํ คัญในตลาดจนี4.38 ผลการวเิ คราะหอตั ราสวนการกระจกุ ตัวของสินคาสตารชทาํ จากมนั สาํ ปะหลังในตลาดจนี 130 131 ป พ.ศ. 2550 1324.39 มูลคา การนําเขาสตารชทําจากมันสําปะหลงั (HS: 110814) ของประเทศจนี 1324.40 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทียบทป่ี รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดจนี 1324.41 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบทีป่ รากฏเชงิ พลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดจนี 1334.42 ทีม่ าของความเจริญเตบิ โตของการนําเขา ของจนี จากประเทศตา งๆ4.43 สวนแบง ตลาดสตารช ทาํ จากมันสาํ ปะหลงั ของไทยและคแู ขงสาํ คัญในตลาดไตห วัน 1344.44 ผลการวิเคราะหอตั ราสวนการกระจกุ ตวั ของสนิ คา สตารชทาํ จากมนั สําปะหลงั ในตลาด 135 ไตหวนั ป พ.ศ. 2550 1354.45 มูลคาการนาํ เขา สตารช ทําจากมันสําปะหลงั (HS: 110814) ของประเทศไตห วนั 1364.46 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทีป่ รากฏเชงิ สถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาด 136 137 ไตหวนั4.47 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบทป่ี รากฏเชิงพลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดไตห วนั 1384.48 ทีม่ าของความเจริญเตบิ โตของการนาํ เขา ของไตหวนั จากประเทศตางๆ 1394.49 สว นแบง ตลาดสตารชทําจากมันสําปะหลังของไทยและคูแ ขง สาํ คัญในตลาดอินโดนีเซยี4.50 ผลการวิเคราะหอตั ราสว นการกระจกุ ตวั ของสนิ คาสตารช ทําจากมนั สําปะหลังในตลาด อนิ โดนีเซีย ป พ.ศ. 25504.51 มลู คา การนาํ เขา สตารชทาํ จากมันสาํ ปะหลงั (HS: 110814) ของประเทศอินโดนีเซีย

สารบญั ตาราง xvii สารบัญตาราง (ตอ)ตารางที่ หนา4.52 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏเชิงสถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดอนิ โดนเี ซยี 1394.53 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบท่ีปรากฏเชงิ พลวัตของประเทศตางๆ ในตลาดอนิ โดนเี ซีย 1404.54 ทมี่ าของความเจรญิ เตบิ โตของการนาํ เขาของอนิ โดนเี ซยี จากประเทศตา งๆ 1404.55 สว นแบง ตลาดนํ้าตาลของไทยและคแู ขง สาํ คัญในตลาดจนี 1414.56 ผลการวิเคราะหอตั ราสว นการกระจกุ ตวั ของสินคานา้ํ ตาลในตลาดจนี ป พ.ศ. 2550 1424.57 มลู คา การนําเขาน้ําตาล (HS: 170111) ของประเทศจนี 1444.58 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดจนี 1444.59 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทป่ี รากฏเชงิ พลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดจนี 1444.60 ทมี่ าของความเจรญิ เตบิ โตของการนาํ เขาของจีนจากประเทศตา งๆ 1454.61 สวนแบง ตลาดนา้ํ ตาลของไทยและคแู ขง สําคัญในตลาดอนิ โดนีเซยี 1464.62 ผลการวเิ คราะหอ ตั ราสวนการกระจกุ ตวั ของสนิ คา น้าํ ตาลตลาดอินโดนเี ซีย ป พ.ศ. 2550 1474.63 มูลคา การนําเขา นํ้าตาล (HS: 170111) ของประเทศอนิ โดนเี ซีย 1484.64 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทป่ี รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดอนิ โดนเี ซยี 1484.65 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบทีป่ รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดอนิ โดนเี ซยี 1494.66 ท่มี าของความเจรญิ เตบิ โตของการนําเขา ของอนิ โดนีเซียจากประเทศตางๆ 1494.67 สว นแบงตลาดน้าํ ตาลของไทยและคแู ขง สําคัญในตลาดญี่ปุน 1504.68 ผลการวเิ คราะหอ ัตราสวนการกระจกุ ตัวของสินคา น้าํ ตาลในตลาดญป่ี ุน ป พ.ศ. 2550 1514.69 มลู คา การนาํ เขานํา้ ตาล (HS: 170111) ของประเทศญี่ปนุ 1524.70 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทยี บทปี่ รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดญี่ปนุ 1524.71 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบที่ปรากฏเชงิ พลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดญีป่ นุ 1524.72 ที่มาของความเจรญิ เตบิ โตของการนาํ เขา ของญีป่ ุนจากประเทศตา งๆ 1534.73 สว นแบงตลาดผลไมข องไทยและคแู ขง สําคัญในตลาดจนี 1544.74 ผลการวเิ คราะหอัตราสว นการกระจกุ ตวั ของสนิ คาผลไมใ นตลาดจนี ป พ.ศ. 2550 1554.75 มลู คา การนาํ เขาผลไม (HS: 08) ของประเทศจีน 1564.76 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏเชงิ สถติ ิ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดจนี 1564.77 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บท่ีปรากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตา งๆ ในตลาดจนี 1574.78 ท่ีมาของความเจริญเตบิ โตของการนําเขาของจีนจากประเทศตา งๆ 1574.79 สวนแบงตลาดผลไมข องไทยและคแู ขง สาํ คญั ในตลาดฮอ งกง 158

xviii การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสินคาเกษตรท่ีสําคญั ของไทยในตลาดจีน สารบญั ตาราง (ตอ)ตารางที่ หนา4.80 ผลการวเิ คราะหอัตราสว นการกระจกุ ตัวของสนิ คาผลไมในตลาดฮอ งกง ป พ.ศ. 2550 1584.81 มูลคาการนําเขาผลไม (HS: 08) ของฮอ งกง 1604.82 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบทปี่ รากฏเชงิ สถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดฮองกง 1604.83 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทยี บท่ปี รากฏเชิงพลวัตของประเทศตางๆ ในตลาดฮอ งกง 1604.84 ทมี่ าของความเจริญเตบิ โตของการนําเขาของฮองกง จากประเทศตา งๆ 1614.85 สว นแบง ตลาดผลไมข องไทยและคแู ขง สําคัญในตลาดอินโดนีเซยี 1624.86 ผลการวเิ คราะหอ ัตราสว นการกระจกุ ตัวของสินคา ผลไมในตลาดอนิ โดนีเซยี ป พ.ศ. 2550 1624.87 มูลคา การนาํ เขา ผลไม (HS: 08) ของประเทศอินโดนเี ซีย 1644.88 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบท่ีปรากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดอนิ โดนเี ซยี 1644.89 ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทียบท่ีปรากฏเชิงพลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดอนิ โดนีเซยี 1644.90 ท่ีมาของความเจริญเตบิ โตของการนาํ เขาของอินโดนเี ซีย จากประเทศตางๆ 1654.91 สวนแบง ตลาดยางธรรมชาตขิ องไทยและคูแ ขงสาํ คญั ในตลาดสหรฐั อเมรกิ า 1664.92 ผลการวเิ คราะหอ ัตราสวนการกระจกุ ตวั ของสนิ คายางธรรมชาติในตลาดสหรัฐอเมริกา ป พ.ศ. 2550 1674.93 มลู คา การนําเขายางธรรมชาติ (HS: 4001) ของประเทศสหรฐั อเมริกา 1684.94 ความไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทยี บที่ปรากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดสหรัฐอเมริกา 1684.95 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทยี บท่ีปรากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดสหรฐั อเมริกา 1694.96 ท่มี าของความเจรญิ เตบิ โตของการนาํ เขาของสหรัฐอเมรกิ าจากประเทศตา งๆ 1694.97 สว นแบง ตลาดยางธรรมชาตขิ องไทยและคแู ขง สาํ คญั ในตลาดญป่ี นุ 1704.98 ผลการวเิ คราะหอ ัตราสวนการกระจกุ ตัวของสนิ คา ยางธรรมชาตใิ นตลาดญ่ปี ุน ป พ.ศ. 2550 1714.99 มูลคาการนําเขา ยางธรรมชาติ (HS: 4001) ของประเทศญป่ี ุน 1724.100 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบทป่ี รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดญปี่ ุน 1724.101 ความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบทป่ี รากฏเชงิ พลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดญ่ปี นุ 1734.102 ทีม่ าของความเจรญิ เตบิ โตของการนําเขาของญ่ปี นุ จากประเทศตา งๆ 1734.103 สวนแบง ตลาดยางธรรมชาติของไทยและคูแขง สําคญั ในตลาดจีน 1744.104 ผลการวเิ คราะหอัตราสวนการกระจกุ ตวั ของสินคา ยางธรรมชาติในตลาดจนี ป พ.ศ. 2550 1754.105 มูลคาการนาํ เขา ยางธรรมชาติ (HS: 4001) ของประเทศจีน 1764.106 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบทปี่ รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดจนี 1774.107 ความไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทยี บทป่ี รากฏเชงิ พลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดจนี 177

สารบญั ตาราง xix สารบัญตาราง (ตอ)ตารางท่ี หนา4.108 ที่มาของความเจริญเตบิ โตของการนําเขาของจีนจากประเทศตา งๆ 1774.109 สวนแบง ตลาดยางคอมพาวนดข องไทยและคแู ขงสําคัญในตลาดจนี 1794.110 ผลการวเิ คราะหอ ตั ราสว นการกระจกุ ตัวของสินคา ยางคอมพาวนดในตลาดจนี ป พ.ศ. 2550 1804.111 มูลคาการนาํ เขา ยางคอมพาวนด (HS: 4005) ของประเทศจนี 1814.112 ความไดเปรียบโดยเปรียบเทยี บทปี่ รากฏเชงิ สถิติ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดจนี 1814.113 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทยี บทปี่ รากฏเชิงพลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดจีน 1824.114 ที่มาของความเจรญิ เตบิ โตของการนาํ เขาของจีน จากประเทศตางๆ 1824.115 สวนแบง ตลาดยางคอมพาวนดของไทยและคแู ขง สาํ คัญในตลาดไตหวนั 1834.116 ผลการวิเคราะหอตั ราสวนการกระจกุ ตวั ของสินคา ยางคอมพาวนดในตลาดไตหวนัป พ.ศ. 2550 1844.117 มูลคาการนาํ เขายางคอมพาวนด (HS: 4005) ของประเทศไตห วนั 1854.118 ความไดเ ปรยี บโดยเปรียบเทียบทป่ี รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดไตห วนั 1854.119 ความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทยี บทปี่ รากฏเชงิ พลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดไตหวนั 1854.120 ทม่ี าของความเจริญเตบิ โตของการนาํ เขาของไตห วนั จากประเทศตา งๆ 1864.121 สวนแบง ตลาดยางคอมพาวนดข องไทยและคแู ขง สําคัญในตลาดญปี่ นุ 1874.122 ผลการวิเคราะหอัตราสวนการกระจกุ ตัวของสินคา ยางคอมพาวนดใ นตลาดญ่ีปนุป พ.ศ. 2550 1884.123 มูลคา การนําเขา ยางคอมพาวนด (HS: 4005) ของประเทศญปี่ นุ 1894.124 ความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทยี บทป่ี รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดญ่ีปุน 1894.125 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบทป่ี รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดญปี่ ุน 1894.126 ท่มี าของความเจรญิ เตบิ โตของการนําเขาของญี่ปุน จากประเทศตา งๆ 1904.127 สว นแบง ตลาดยางวัลคาไนซของไทยและคแู ขง สาํ คัญในตลาดจนี 1914.128 ผลการวิเคราะหอ ตั ราสว นการกระจกุ ตัวของสนิ คา ยางวลั คาไนซในตลาดจนี ป พ.ศ. 2550 1924.129 มูลคา การนําเขา ยางวลั คาไนซ (HS: 4007) ของประเทศจนี 1934.130 ความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทยี บทปี่ รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดจนี 1934.131 ความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบทป่ี รากฏเชงิ พลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดจนี 1944.132 ท่มี าของความเจริญเตบิ โตของการนําเขาของจนี จากประเทศตางๆ 1944.133 สวนแบง ตลาดยางวลั คาไนซข องไทยและคแู ขง สําคญั ในตลาดฮอ งกง 195

xx การศกึ ษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสินคาเกษตรท่สี ําคัญของไทยในตลาดจีน สารบญั ตาราง (ตอ )ตารางท่ี หนา4.134 ผลการวิเคราะหอัตราสวนการกระจกุ ตวั ของสินคา ยางวลั คาไนซ ในตลาดฮอ งกงป พ.ศ. 2550 1964.135 มูลคาการนาํ เขายางวลั คาไนซ (HS: 4007) ของฮองกง 1974.136 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทียบทปี่ รากฏเชงิ สถิติ (RCA) ของประเทศตา งๆ ในตลาดฮองกง 1974.137 ความไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทยี บทป่ี รากฏเชิงพลวัตของประเทศตา งๆ ในตลาดฮองกง 1974.138 ท่ีมาของความเจรญิ เตบิ โตของการนําเขา ของฮอ งกง จากประเทศตา งๆ 1984.139 สวนแบง ตลาดยางวัลคาไนซของไทยและคแู ขง สาํ คัญในตลาดญีป่ นุ 1994.140 ผลการวเิ คราะหอตั ราสวนการกระจกุ ตวั ของสนิ คา ยางวลั คาไนซ ในตลาดญีป่ ุน ป พ.ศ. 2550 2004.141 มูลคา การนําเขายางวลั คาไนซ (HS: 4007) ของประเทศญป่ี นุ 2014.142 ความไดเปรยี บโดยเปรยี บเทียบทปี่ รากฏเชิงสถิติ (RCA) ของประเทศตางๆ ในตลาดญีป่ นุ 2014.143 ความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทียบทป่ี รากฏเชิงพลวตั ของประเทศตางๆ ในตลาดญี่ปนุ 2014.144 ที่มาของความเจรญิ เตบิ โตของการนําเขาของญป่ี ุน จากประเทศตา งๆ 2025.1 อัตราการเติบโตของเศรษฐกิจจนี ในป พ.ศ. 2513-2548 2055.2 เปรยี บเทียบรายไดต อหวั ในชนบทและในเมอื งของจนี ป พ.ศ. 2523-2548(ตามคา เงนิ หยวนทแ่ี ทจ รงิ ป พ.ศ. 2548) 2085.3 ผลกระทบของการเติบโตทางเศรษฐกจิ ในระดบั สูงตอ การสงออกของจนี เปรียบเทียบกบั กรณีฐาน (พ.ศ. 2563) 2405.4 สว นแบง ตลาดสนิ คา นาํ เขาและสงออกของจนี ในสนิ คา สง ออกท้งั หมดของโลก ภายใตกรณีฐานและการเตบิ โตทางเศรษฐกจิ (GDP) ในระดบั สูง (พ.ศ. 2563) 2415.5 ผลกระทบระดับมหภาคของประเทศไทยภายใตก ารเติบโตทางเศรษฐกจิ ในระดบั สงู ของจนีป พ.ศ. 2563 เทียบกับกรณีฐาน 243

สารบญั ภาพรูปท่ี หนา3.1 ราคาขา วของประเทศผูสง ออกสาํ คัญ ป พ.ศ. 2541-2549 303.2 ระดับราคามันสาํ ปะหลงั โลกของประเทศผสู ง ออกทีส่ ําคญั 383.3 พื้นทเ่ี พาะปลกู และปริมาณผลผลติ ผลไมข องไทย ป พ.ศ. 2543-2549 683.4 พืน้ ที่เกบ็ เก่ยี วผลไมแ ละพ้นื ที่การเกษตรทงั้ หมดของไทย ป พ.ศ. 2541-2548 683.5 พืน้ ท่เี พาะปลูกและปรมิ าณผลผลิตลําไยของไทย ป พ.ศ. 2543-2549 703.6 พื้นทเี่ พาะปลกู และปริมาณผลผลิตทุเรียนของไทย ป พ.ศ. 2543-2549 713.7 ปรมิ าณและมลู คาการสงออกผลไมข องไทย ป พ.ศ. 2543-2550 723.8 สดั สวนมูลคาการสงออกผลไมข องไทยในป พ.ศ. 2550 จาํ แนกตามชนดิ ของผลไม 733.9 สดั สวนมูลคา การสงออกทเุ รยี นสดของไทยในป พ.ศ. 2549 จาํ แนกตามประเทศทสี่ งออก 733.10 สดั สว นมลู คา การสงออกลําไยสดของไทยในป พ.ศ. 2549 จาํ แนกตามประเทศทส่ี ง ออก 743.11 สัดสวนมูลคาการสง ออกผลไมของไทยในป พ.ศ. 2550 จาํ แนกตามประเทศทส่ี ง ออก 753.12 การนําเขา ผลไมจาํ แนกตามประเภท 763.13 สัดสวนการนาํ เขาผลไมของจนี จาํ แนกประเทศ ป พ.ศ. 2550 773.14 มลู คาและปรมิ าณการนาํ เขา ผลไมของจีน ป พ.ศ. 2541-2550 783.15 ดุลการคา ผลไมของจีน ป พ.ศ. 2541-2550 783.16 รายไดและรายจายตอคนในเขตเมืองและเขตชนบท 793.17 ปริมาณการบริโภคสนิ คา สาํ คญั ของคนในเขตเมืองในจนี ป พ.ศ. 2533-2549 803.18 เปรยี บเทียบปรมิ าณการบริโภคผลไมข องคนในเขตเมอื งและเขตชนบท 813.19 ราคายางพารา ณ ตลาดสิงคโปรร ะหวางป พ.ศ. 2498 – 2549 863.20 ราคายางพารา ณ ตลาดสงิ คโปรและปริมาณความตอ งการใชย างธรรมชาตขิ องจนี 873.21 ปริมาณผลผลิต และผลผลิตเฉลยี่ ตอ ไรต อ ปของการผลิตยางพาราของประเทศไทย 90 ระหวา งป พ.ศ. 2504 – 25493.22 การเคลือ่ นไหวของราคายางแผนดิบชนั้ 3 ทเ่ี กษตรกรขายไดเ ฉลีย่ รายเดือน 99 108 ชวงป พ.ศ. 2542 – 2550 1214.1 มลู คาการนําเขา ขาวของจีนจากไทยและคูแขง 1294.2 มลู คา การนําเขามันสาํ ปะหลงั ของจีนจากไทยและคแู ขง 1424.3 มลู คา การนาํ เขาสตารช ทีท่ าํ จากมันสําปะหลงั ของจีนจากไทยและคูแขง4.4 มลู คา การนาํ เขานาํ้ ตาลของจีนจากไทยและคูแ ขง

xxii การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคาเกษตรที่สําคญั ของไทยในตลาดจีน สารบญั ภาพ (ตอ )รูปที่ หนา4.5 มูลคา การนําเขา ผักและผลไมของจีนจากไทยและคูแ ขง 1544.6 มูลคาการนาํ เขา ยางธรรมชาตขิ องจนี จากไทยและคูแขง 1744.7 มลู คา การนาํ เขา ยางคอมพาวนดข องจนี จากไทยและคูแ ขง 1794.8 มูลคา การนาํ เขา ยางวลั คาไนซของจีนจากไทยและคูแขง 1915.1 การเปล่ยี นแปลงมูลคา การสงออกสุทธิของสนิ คา เกษตรในจีน จาํ แนกตามความเขม ขน ของการใชปจ จยั การผลิต 2075.2 การเปลย่ี นแปลงปริมาณการผลติ ขาวเจาในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 2105.3 การเปล่ยี นแปลงขนาดทด่ี ินเพาะปลูกและผลผลติ ขา วเจา ในจนี ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 2115.4 การเปลย่ี นแปลงการบริโภคขาวเจาตอหัวตอ ปข องจนี 2115.5 การเปลีย่ นแปลงปริมาณการผลติ การบรโิ ภค และสวนเกินหรอื ผลตา งระหวา งปริมาณการผลิตและการบริโภคขา วเจา ในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 2125.6 การเปล่ียนแปลงปริมาณการนาํ เขา สง ออกและสงออกสุทธิ (ผลตางระหวา งปริมาณการสง ออกและปริมาณการนําเขา) ของขาวเจาในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 2135.7 การเปล่ยี นแปลงปรมิ าณการผลิตขาวสาลใี นจนี ป พ.ศ. 2523-2550 2145.8 การเปล่ยี นแปลงขนาดทด่ี ินเพาะปลูกและผลผลติ ขา วสาลใี นจนี ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 2145.9 การเปลยี่ นแปลงการบรโิ ภคขา วสาลตี อหวั ตอ ปข องจนี 2155.10 การเปลีย่ นแปลงปริมาณการผลติ การบริโภค และสวนเกนิ หรือผลตางระหวางปริมาณการผลติ และการบรโิ ภคขา วสาลีในจีน ป พ.ศ. 2523-2550 2165.11 การเปล่ียนแปลงปริมาณการนาํ เขา สง ออกและสง ออกสุทธิ (ผลตา งระหวางปรมิ าณการสงออกและปริมาณการนาํ เขา ) ของขาวสาลใี นจนี ป พ.ศ. 2523-2550 2175.12 การเปลย่ี นแปลงปรมิ าณการผลิตออยและบที ในจนี 2185.13 การเปลยี่ นแปลงขนาดท่ีดินเพาะปลูกออยและบีทในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 2185.14 การเปล่ยี นแปลงขนาดผลผลติ ของออยและบีทในจนี ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 2195.15 การเปลย่ี นแปลงปรมิ าณการผลิตและการบรโิ ภคออ ยในจนี ระหวางป พ.ศ. 2523-2550 2205.16 การเปล่ียนแปลงปรมิ าณการนาํ เขา สง ออกและสงออกสทุ ธิ (ผลตางระหวา งปรมิ าณการสงออกและปริมาณการนําเขา) ของนา้ํ ตาลในจีน ป พ.ศ. 2523-2550 2205.17 การเปลยี่ นแปลงปริมาณการผลติ ถั่วเหลืองของจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 221

สารบญั ภาพ xxiii สารบัญภาพ (ตอ)รปู ที่ หนา5.18 การเปล่ียนแปลงขนาดพน้ื ท่ีเพาะปลกู ถั่วเหลอื ง และผลผลิตในจนี ระหวา งปพ.ศ. 2523-2550 2225.19 การเปลย่ี นแปลงปริมาณการผลิต การบริโภคถัว่ เหลอื งของจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 2225.20 การเปลี่ยนแปลงปริมาณการนาํ เขา สง ออกและสง ออกสทุ ธิ (ผลตางระหวา งปรมิ าณการสงออกและปรมิ าณการนําเขา) ของถ่วั เหลอื งในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 2235.21 การเปลี่ยนแปลงปริมาณการผลิต การบริโภคขาวโพด และอุปสงคอาหารสัตวจ ากขาวโพดในจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 2245.22 การเปลย่ี นแปลงขนาดพื้นท่เี พาะปลกู ขาวโพด และผลผลติ ในจนี ระหวางปพ.ศ. 2523-2550 2255.23 การเปลยี่ นแปลงปริมาณการนําเขา สง ออกและสง ออกสทุ ธิ (ผลตา งระหวา งปริมาณการสง ออกและปริมาณการนําเขา) ของขาวโพดในจีน ป พ.ศ. 2523-2550 2265.24 การเปล่ยี นแปลงปรมิ าณการผลติ มันเทศในจนี ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 2275.25 การเปลี่ยนแปลงขนาดพน้ื ทเ่ี พาะปลูกมันเทศ และผลผลิตในจนี ระหวา งปพ.ศ. 2523-2550 2275.26 การเปลี่ยนแปลงปริมาณการผลติ การบรโิ ภคและสว นเกนิ หรอื ผลตา งระหวางปรมิ าณการผลติ และการบริโภคมันเทศในจนี ป พ.ศ. 2523-2550 2285.27 การเปลย่ี นแปลงปริมาณการนาํ เขา สง ออกและสงออกสทุ ธิ (ผลตา งระหวางปริมาณการสงออกและปริมาณการนาํ เขา) ของมันเทศในจีน ป พ.ศ. 2523-2550 2295.28 การเปล่ยี นแปลงปริมาณการผลติ มนั สาํ ปะหลงั ระหวา งป พ.ศ. 2523-2550 2295.29 การเปล่ียนแปลงขนาดพนื้ ท่เี พาะปลกู มนั สาํ ปะหลัง และผลผลิตในจีน ระหวา งปพ.ศ. 2523-2550 2305.30 การเปล่ยี นแปลงปริมาณการนําเขา สง ออกและสง ออกสุทธิ (ผลตา งระหวา งปริมาณการสงออกและปรมิ าณการนําเขา) ของมันสําปะหลงั ในจีน ระหวางป พ.ศ. 2523-2549 2315.31 การเปลี่ยนแปลงปรมิ าณการนําเขา สง ออกและสง ออกสุทธิ (ผลตา งระหวางปริมาณการสง ออกและปริมาณการนาํ เขา) ของแปง มันสาํ ปะหลงั ในจนี พ.ศ. 2523-2549 2325.32 อัตราการพึ่งพาตนเองดา นสินคา เกษตรของจนี ป พ.ศ. 2547-2563 2345.33 มลู คาการคาสนิ คาเกษตรและอาหาร ภายใตก รณีฐานในป พ.ศ. 2547-2563 235

xxiv การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คา เกษตรทส่ี ําคญั ของไทยในตลาดจนี สารบัญภาพ (ตอ )รปู ที่ หนา5.34 สดั สวนปริมาณการสง ออกสุทธิของจนี ตอปรมิ าณการสงออกรวมของโลกในป พ.ศ. 2547-2563 2365.35 มลู คา การคาสนิ คาเกษตรระดบั ทวภิ าครี ะหวางจนี และไทย ภายใตก รณฐี านในปพ.ศ. 2547-2563 2385.36 การเปลี่ยนแปลงอตั ราการพึ่งพาตนเองดานสนิ คา ทางการเกษตร ตามกรณีฐานและนโยบายของป พ.ศ. 2563 2385.37 การเปลย่ี นแปลงของมลู คาการนาํ เขาและสงออกภายใตก ารเจรญิ เตบิ โตทางเศรษฐกิจในระดบั สงูของจนี เทยี บกบั กรณีฐาน (พ.ศ. 2563) 2395.38 การเปล่ียนแปลงของมลู คา การนําเขาและสงออกภายใตก ารเติบโตทางเศรษฐกจิ ทส่ี งู ขน้ึ ของจีนเทียบกับกรณฐี าน (พ.ศ. 2563) 242

บทที่ 1 บทนาํ1.1 ทม่ี าและความสําคัญของปญ หา ประเทศไทยถอื ไดวาเปนประเทศท่ีมีความไดเปรียบในการผลิตสินคาเกษตร เน่ืองจากต้ังอยูในสภาพภูมปิ ระเทศและภูมิอากาศทีเ่ อ้อื อํานวยในการผลติ ทางภาคการเกษตร แมวาปจจุบันภาคการเกษตรจะเปนภาคเศรษฐกิจที่มีความสําคัญลดลงอยางตอเน่ือง เม่ือเทียบกับภาคอุตสาหกรรมและภาคบริการ(พิจารณาจากสัดสวนของผลิตภัณฑมวลรวมประชาชาติ) อยางไรก็ตาม ในชวงเกือบ 5 ทศวรรษท่ีผานมาการพัฒนาประเทศตามแผนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ภาคการเกษตรยังคงเปนรากฐานท่ีสําคัญในการพัฒนาประเทศ และยังคงเปนภาคเศรษฐกิจสําคัญที่นํารายไดเขาสูประเทศแมวาจะลดบทบาทความสําคัญลงในชวง 4 – 5 ปที่ผานมา เน่ืองจากภาคการเกษตรของไทยเผชิญกับการแขงขันท่ีรุนแรงมากขนึ้ ในตลาดโลก ภาคการเกษตรของไทยไดลดบทบาทลงทั้งทางดานการผลิตและการสงออก โดยเม่ือประมาณป2505 ภาคการเกษตรมีสัดสวนประมาณ 1 ใน 3 ของการผลิตทั้งประเทศ ลดลงเหลือรอยละ 12 ในป2549 ในขณะท่ีการสงออกสินคาเกษตรของไทยท่ีเคยมีสัดสวนถึงรอยละ 80 ของมูลคาการสงออกรวมทั้งประเทศ ก็ลดลงเหลือไมเกินรอยละ 20 ในปจจุบัน ในขณะท่ีแรงงานกวารอยละ 53 ยังคงทํางานในภาคการเกษตรของไทย ซ่ึงจะเห็นไดวาในชวงกวา 3 ทศวรรษที่ผานมา ภาคการเกษตรของไทยไดมีการเปล่ียนแปลงอยางรวดเร็ว เน่ืองจากปจจัยภายในไดแก หน่ึง พื้นท่ีใหมที่มีศักยภาพพอท่ีจะสามารถนํามาใชทําการเกษตรไมมีอีกตอไป สอง กําลังแรงงานในภาคการเกษตรโดยเฉพาะคนหนุมคนสาวไดเร่ิมลดลงตั้งแตป 2532 เปนตนมา (อัมมาร สยามวาลา, 2547) สาม การพัฒนาดานเทคโนโลยี ทําใหการผลติ ขาวไมล ดลงแตม ีจํานวนเหลือสงออกมากข้ึน สี่ การเพิ่มของรายไดทําใหคนไทยมีความโนมเอียงท่ีจะบริโภคสินคาเกษตรกรรมมูลคาสูง เชน ผักและผลไมเพ่ิมข้ึน แตอยางไรก็ตาม ภาคการเกษตรก็ยังคงเปนภาคท่มี คี นยากจนอยูมากทสี่ ุด นอกจากปจจัยภายในแลว ปจจัยภายนอกที่สําคัญที่จะมีผลกระทบตอภาคการเกษตรไทยในอนาคตไดแก การขยายตัวทางเศรษฐกิจของจีน ซ่ึงนับวาเปนปจจัยภายนอกท่ีมีความสําคัญมาก เนื่องจากเศรษฐกิจจีนมีขนาดใหญเปนอันดับ 6 ของโลก (มีสัดสวนรอยละ 4.5 ของผลิตภัณฑมวลรวมของโลก) และยังมีเงนิ ทนุ สํารองเงินตราตา งประเทศมากเปนอันดับท่ี 2 ของโลก นอกจากน้ีการลงทุนจากตางประเทศในจีนก็อยใู นระดบั ที่สงู มากเปน อันดับ 1 ของโลก (อกั ษรศรี พานิชสาสน, 2548) การเขาเปนสมาชิก WTO ของจีน ทําใหจีนเปดเสรีทางการคาระหวางประเทศมากข้ึน ปริมาณการคาจีนในปจจุบันก็เพ่ิมข้ึนอยางตอเน่ืองจนกลายมาเปนประเทศท่ีมีปริมาณการคามากเปนอันดับ 5 ของโลก และเปนผูสงออกที่สําคัญเปนอันดับ 4 ของโลก การเปล่ียนแปลงสิ่งตางๆ เหลานี้ของจีน ไดสงผลกระทบตอไทยอยางหลีกเลี่ยง

2 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คา เกษตรทีส่ ําคัญของไทยในตลาดจีนไมได ไมวาจะเปนในเร่ืองของผลกระทบตออุปสงคและอุปทานของสินคาอุปโภคบริโภค รวมทั้งการนําเขาและการสงออก ตลาดทุน ตลาดแรงงาน ตลาดปจจัยการผลิตอ่ืนๆ รวมถึงการจัดสรรทรพั ยากรธรรมชาติ การใชพ ลังงาน การใชทีด่ ิน และส่งิ แวดลอ มตางๆ ของประเทศไทย ในระยะที่ผานมาไดมีการศึกษาการเปล่ียนแปลงรูปแบบการเพาะปลูกตั้งแตบนพ้ืนที่สูงจนถึงพ้ืนท่ีราบทั้งในประเทศจีนและประเทศลุมแมน้ําโขง (Mingsarn and Benjavan, 2003 and Benjavan,2005) พบวา ตลอดพ้ืนที่แถบนี้ นาขาวในบริเวณชายขอบปริมณฑลเมืองนั้นไดถูกแทนที่ดวยพืชสวนซง่ึ มมี ลู คาเพ่ิมทส่ี งู กวา มาก ในภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือของประเทศไทยซึ่งเปนแหลง ผลิตขา วหอมมะลิคุณภาพสูงน้ัน นาขาวและปาบุงปาทามไดกลายเปนพื้นท่ีปลูกยูคาลิปตัสสําหรับการผลิตเยื่อและกระดาษ ในขณะที่พ้ืนที่ชายฝงนั้น การทํานากุงไดเขาไปแทนพ้ืนท่ีนาขาวในพรุและพื้นท่ีชุมน้ํา และกอใหเกิดการบุกรุกพ้ืนท่ีปาชายเลนซ่ึงเปนแหลงอนุบาลสัตวทะเล นอกจากน้ี พ้ืนที่สูงและที่ดอนซึ่งเปนพื้นที่สําหรับเพาะปลูกขาวพันธุพ้ืนเมืองหลากหลายชนิดน้ันก็กําลังถูกแปรสภาพไปเปนพ้ืนที่เพาะปลูกขา วโพดพันธุผ สม (Hybrid Corn) ชา และเปน สวนผลไม การเปล่ียนแปลงระบบการเพาะปลูกดังกลาวไมไดเปนดวยเหตุผลแคเร่ืองของรายไดเพียงเทานั้น การเปดพรมแดนของประเทศลุมแมนํ้าโขงเปนอีกปจจัยหนึ่งที่ชวยขยายโอกาสทางการคาใหเพ่ิมข้ึน การขนยายพืชผลทางการเกษตรที่เพาะปลูกในพ้ืนที่หางไกลในประเทศหนึ่งๆไปยังศูนยกลางในเมืองหรอื ไปยงั อกี ประเทศหน่งึ นั้นไดก ลายเปนเร่ืองงายย่ิงกวาการขนยายไปยังเมืองตางๆในประเทศเดียวกันเสียอีก ยกตัวอยางเชน กระเทียมที่ชายแดนจากพมาถูกสงไปยังเชียงใหมแทนท่ีจะไปยางกุงหรือการปรับปรุงการขนสงทางนํ้าในแมนํ้าโขงก็ชวยใหการขนสงแอปเปลและสาล่ีจากเมืองจีนถูกสงเขามาขายในราคาที่ถูกย่ิงกวาผลไมพื้นเมืองบางอยางท่ีขายในเมืองหลวงของทุกประเทศในลุมแมน้ําโขง นโยบายของรฐั ก็มีสวนชวยทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงในรูปแบบการเพาะปลูก ดังเชนนโยบายของจีนท่ียกเลิกการอุดหนุนขาวเบาหรือขาวแรกฤดู (Early Rice) ยอมจะมีผลกระทบตอจํานวนพื้นท่ีเพาะปลูกและจํานวนการผลิต หรือนโยบายของจีนที่กาวไปสูการผลิตขาวคุณภาพสูงทําใหผลผลิตขาวดังกลาวจากมณฑลฮูหนานและเจียงสูแขงขันกับขาวหอมมะลิของไทยที่นําเขาไปขายในมลฑลยูนนานและเสฉวน นอกจากนี้ความสําเร็จอยางย่ิงยวดในโครงการขาวพันธุผสมหรือพันธุพิเศษ (Hybrid orSuper Rice Program) ก็กําลังทําใหจีนเริ่มมุงความสนใจไปท่ีขาวตัดแตงพันธุกรรม (GMO Rice) และกรณขี องการอดุ หนุนยางพาราของไทยก็มีสวนทําใหมีการเปล่ียนพ้ืนที่นาขาวไปเปนสวนยาง แมวาบางพื้นที่จะไมไดม ีความเหมาะสมแกการปลกู ยางก็ตาม จากขางตนจะเห็นไดวา ภาคการเกษตรของไทยกําลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงอีกครั้งหน่ึงดังนั้นภาคการเกษตรของไทยมีความจําเปนตองปรับตัวและตองพรอมเผชิญหนากับโอกาสและอุปสรรคอันอาจจะเกิดข้ึนจากการเปล่ียนแปลงทางเศรษฐกิจของจีน ซึ่งนํามาสูการเปล่ียนแปลงความตองการสินคาเกษตรของประเทศจีน นอกจากจะศึกษาตลาดจีนแลว ในที่น้ียังไดมีการศึกษาในตลาด

บทท่ี 1 บทนํา 3นําเขาอื่นๆ ที่สําคัญของโลก ไดแก ตลาดสหรัฐฯ สหภาพยุโรป และเอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ (ญี่ปุนไตหวัน และเกาหลีใต) โดยในการศึกษาครั้งน้ีจะพยากรณความตองการสินคาเกษตรที่สําคัญ ซ่ึงไดแกขาว มันสําปะหลัง น้ําตาล ผลไม และยางพารา ซ่ึงเปนสินคาเกษตรสงออกท่ีสําคัญของไทย โดยในการศึกษาจะประเมินศักยภาพการแขงขันของสินคาเกษตรเหลาน้ันของไทย รวมท้ังการเปรียบเทียบศกั ยภาพการแขง ขนั ในตลาดจีนกบั ประเทศคูแ ขงทส่ี ําคญั1.2 วัตถปุ ระสงคของการศกึ ษา 1. วิเคราะหและพยากรณความตองการสินคาเกษตรของจีน โดยเฉพาะอยางย่ิงสินคาเกษตรท่ีไทยเปนผูส ง ออกท่ีสาํ คัญ 2. ศึกษาเปรียบเทียบศักยภาพการแขงขันของสินคาเกษตรที่สําคัญของไทยและประเทศในอนุภูมิภาคแมน้ําโขงในตลาดจีน (รวมทั้งฮองกง) และตลาดที่สําคัญของโลก (สหรัฐฯ, สหภาพยุโรปและเอเชยี ตะวันออกเฉียงเหนอื [ไดแก ญ่ีปุน ไตห วัน และเกาหลีใต]) 3. ศึกษาวิเคราะหภาวะการคาระหวางประเทศไทยกับจีน และตลาดที่สําคัญของโลก รวมทั้งภาวะการคาระหวางประเทศในอนุภูมิภาคแมน้ําโขงกับจีน เพื่อประโยชนในการกําหนดนโยบายและวางแผนในการเสริมสรางศักยภาพและขีดความสามารถในการแขงขันของสินคาไทยในตลาดจีนท้ังภายในและตางประเทศในระยะสัน้ และยาวได 4. สรางระบบฐานขอมูลทางดานการคาระหวางประเทศใหผูที่เก่ียวของสามารถเปรียบเทียบศักยภาพและความสามารถในการแขงขันระหวางไทยกับประเทศในอนุภูมิภาคแมน้ําโขงในตลาดจีนและตลาดทสี่ าํ คญั ของโลก (สหรัฐฯ, สหภาพยุโรป และเอเชยี ตะวันออกเฉยี งเหนอื )1.3 ผลท่คี าดวาจะไดร บั 1. ทราบความตองการสินคาเกษตรท่ีสําคัญของประเทศจีน ทําใหประเทศไทยสามารถเตรียมรับกับการเปลี่ยนแปลงทจ่ี ะเกดิ ข้ึนไดท ันทว งที 2. ทราบศักยภาพและความสามารถในการแขงขันที่แทจริงของประเทศไทย เม่ือเทียบกับประเทศในอนุภูมภิ าคแมน า้ํ โขง (ในตลาดจีน รวมทั้งตลาดโลกท่ีสําคัญ) 3. มีขอมูลดานมหภาค การคาระหวางประเทศ สําหรับใชเปนฐานในการนํามาพิจารณาเพ่ือวางกรอบนโยบายในการเพมิ่ ศกั ยภาพและโอกาสในการแขง ขันของไทยในตลาดจนี 4. มขี อ มลู ระดบั รายละเอียดของสนิ คาสําหรับใชในการเปรียบเทียบศักยภาพและความสามารถในแขง ขันในตลาดจีน และยังนํามาใชวางนโยบายในการพัฒนาและสรางโอกาสในแขงขันใหกับสินคาไทยในตลาดจีน 5. เกิดฐานขอมูลสําหรับการศึกษา ติดตาม และเฝาระวังความเปล่ียนแปลง และความเคลอื่ นไหวตา งๆ ทางดา นการคา ระหวางประเทศของประเทศจนี

4 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คา เกษตรท่ีสําคัญของไทยในตลาดจีน1.4 ขอบเขตของการศึกษา1. วเิ คราะหแ ละพยากรณความตองการสินคา เกษตรทส่ี าํ คัญของประเทศจนี ในอกี 5 และ 10 ปขา งหนา โดยใชแ บบจําลอง The Global Trade Analysis Project (GTAP) ซง่ึ การศกึ ษาในสว นนเี้ ปน การดําเนินการโดยนักวิจยั ชาวจนี รวมกับนกั วจิ ัยชาวไทย2. การสงั เคราะหขอมลู ทางดานการผลิต ความตอ งการ การคา ของสนิ คาเกษตรทีส่ าํ คญั ซึง่รวมทง้ั การวเิ คราะหแนวโนมและศกั ยภาพของสนิ คาเกษตรท่สี าํ คญั ของไทย3. การวิเคราะหศักยภาพในการแขงขันของสินคาเกษตรท่ีสําคัญของไทยกับประเทศคูแขงที่สาํ คัญ โดยสินคาเกษตรทใ่ี ชในการศกึ ษาครง้ั นี้ ไดแกขาว รหสั HS 100630: ขา วทส่ี ีบา งแลว หรอื สีทั้งหมด จะขัดหรอื ไมก ็ตามมนั สาํ ปะหลงั รหสั HS 071410: มนั สาํ ปะหลัง รหัส HS 110814: สตารช ทาํ จากมนั สําปะหลงัน้าํ ตาล รหสั HS 170111: นาํ้ ตาลท่ไี ดจากออ ยผลไม รหัส HS 08: ผลไมสดหรือแหง (เลือกเฉพาะผลไมที่มีศักยภาพและ โอกาสในอนาคต เชน ลาํ ไย ทเุ รียน เปน ตน)ยางพารา รหสั HS 4001: ยางธรรมชาติ รหสั HS 4005: ยางคอมพาวนด รหสั HS 4007: ยางวลั คาไนซนอกจากนี้ไดวิเคราะหเปรียบเทียบสมรรถนะในการแขงขันของสินคาเกษตรท่ีสําคัญระหวางประเทศไทยกับประเทศคูแขงท่ีสําคัญ เชน ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต เอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ เปนตน ในตลาดจีน และตลาดที่สําคัญของโลก (เชน สหรัฐฯ, สหภาพยุโรป และเอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ) โดยจะพิจารณาวาในแตละตลาดและสินคาเกษตรที่สําคัญของไทยน้ัน มีประเทศใดเปนคูแขงท่ีสําคัญ โดยเลือกประเทศคูแขงที่สําคัญประมาณ 3 – 5 ลําดับแรกมาพิจารณาเปรียบเทียบสมรรถนะในการแขงขัน นอกจากการวิเคราะหแลว ในการศึกษาคร้ังน้ีไดพัฒนาโปรแกรมในการวิเคราะหเปรียบเทียบสมรรถนะในการแขงขันของสินคาเกษตรท่ีสําคัญของไทยกับประเทศคูแขงที่สําคัญ โดยพัฒนาเพ่ิมเติมจากโปรแกรม Potential of Thai Products in GMS Market Program(Version 1.0) ของสถาบนั วจิ ัยสงั คม มหาวิทยาลยั เชียงใหม

บทท่ี 1 บทนาํ 5 โปรแกรมที่พัฒนาขึ้นมาใหมเปนโปรแกรมท่ีใชในการวิเคราะหเปรียบเทียบสมรรถนะในการแขง ขนั ของสินคา เกษตรท่ีสําคัญของไทยและคูแขงท่ีสําคัญในตลาดจีน และตลาดที่สําคัญของโลก โดยภายในโปรแกรมไดใ ชฐานขอมลู การนําเขาของตลาดจีนและตลาดท่ีสําคัญของโลกยอ นหลงั อยา งนอย 5ป และจะมีดัชนีสําหรับการเปรียบเทียบสมรรถนะในการแขงขัน เชน สวนแบงการตลาด ความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏ (RCA) ที่มาของความเจริญเติบโตของการสงออก (CMS) เปนตน(Source Code ของโปรแกรมเปน ลิขสทิ ธขิ์ องผใู หท นุ )1.5 ขอมลู ทใ่ี ชในการศึกษา ขอมูลที่ใชในการศกึ ษาครัง้ นีไ้ ดม กี ารใชข อ มูล 2 สวนคือ 1. ขอมูลปฐมภูมิ (Primary Data) โดยการสัมภาษณผูประกอบการท่ีเกี่ยวของกับสินคาท่ีทําการศึกษา 2. ขอมูลทุติยภูมิ (Secondary Data) โดยเก็บขอมูลจากสถาบันและหนวยงานตางๆ เชนกระทรวงพาณิชย กรมสง เสริมการสงออก กรมศลุ กากร สํานักงานเศรษฐกจิ การเกษตร เปนตน1.6 ทบทวนเอกสารและงานวจิ ยั ทีเ่ กีย่ วของ 1.6.1 วธิ กี ารศกึ ษา 1.6.1.1 การเกบ็ รวบรวมขอ มลู (1) รวบรวมขอมูลความตองการสินคาเกษตรที่สําคัญของจีน รวมทั้งขอมูลการพยากรณความตองการสินคาเกษตรที่สําคัญของจีน อีก 5 และ 10 ปข า งหนา

6 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรทสี่ าํ คัญของไทยในตลาดจีน (2) รวบรวมขอมูลทางดานการผลิต (เชน ปริมาณการผลิต พ้ืนที่เพาะปลูก เปนตน)ความตองการ (เชน ความตองการภายในประเทศ ความตองการในตลาดโลก เปนตน) การคา (เชน การสงออก การนําเขา คูแขง เปนตน) และแนวโนมในอนาคตของสินคาเกษตรท่ีสําคัญ คือ ขาว มันสําปะหลัง ออ ย ผลไม และยางพารา จากหนวยงานตา งๆ ทั้งภายในและตา งประเทศ (3) รวบรวมขอมูลการคาระหวางประเทศของประเทศไทยและประเทศในอนุภูมิภาคแมน ้ําโขง รวมท้งั ประเทศคูแขงที่สําคัญในตลาดจีน และตลาดท่ีสําคัญของโลก (สหรัฐฯ, สหภาพยุโรปและเอเชยี ตะวันออกเฉยี งเหนือ) ณ ระดับรหสั ฮารโ มไนที่ 6 Digit ยอนหลังเปน เวลาอยา งนอย 5 ป (4) สัมภาษณผูที่เกี่ยวของ ผูเชี่ยวชาญ และผูที่มีความรูในเร่ืองเศรษฐกิจและการคาระหวางจีนกับประเทศในอนุภูมิภาคแมน้ําโขง รวมท้ังการสัมภาษณและเก็บขอมูลจากหนวยงานของภาครัฐที่เกย่ี วของกับประเทศจนี และประเทศในกลมุ อนภุ ูมภิ าคแมนาํ้ โขง 1.6.1.2 การวิเคราะหข อมูล (1) การวิเคราะหเชิงพรรณนา (Descriptive Analysis) เพื่ออธิบายถึง ขอมูลพื้นฐานทางดานตา งๆ ของสนิ คาเกษตรที่สําคัญของไทย เพื่อประเมินศักยภาพในการแขงขันของสินคาเกษตรท่ีสําคญั ของไทย เชน พืน้ ท่กี ารผลติ ปริมาณการผลติ แนวโนมการเปลี่ยนแปลง เปนตน (2) การวิเคราะห Share in Market/Change of Market Share/Trend of Exports ถึงโครงสรา งการแขง ขันของประเทศไทย และประเทศตางๆ ในอนภุ ูมภิ าคแมน ้ําโขง และคูแขงท่ีสําคัญในตลาดจีน และตลาดท่สี าํ คญั ของโลก (สหรัฐฯ, สหภาพยโุ รป และเอเชยี ตะวันออกเฉียงเหนอื ) (3) การวิเคราะหสภาพการแขงขันทางดานการคาของประเทศไทยเปรียบเทียบกับประเทศตางๆ ในอนุภูมิภาคแมน้ําโขง และคูแขงที่สําคัญในตลาดจีน และตลาดที่สําคัญของโลก(สหรัฐฯ, สหภาพยโุ รปและเอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ) โดยใชเ ครือ่ งมือท่ีเรยี กวา Partial Concentration (4) การวิเคราะหเปรียบเทียบความสามารถในการแขงขัน โดยใช RCA และ CMS ในการวิเคราะห (5) การพยากรณความตองการสินคาเกษตรท่ีสําคัญของจีน อีก 5 และ 10 ปขางหนา โดยใช The Global Trade Analysis Project (GTAP) ดาํ เนินการรว มกบั นกั วจิ ัยชาวจนี 1.6.1.3 กลมุ ตวั อยาง ในการวจิ ัยครงั้ นีไ้ ดเ ก็บขอ มูลทุตยิ ภูมิในแตล ะดา นจากแหลง ขอมลู ตา งๆ ดังน้ี ประเภทของขอมูล แหลง ขอ มูลขอมูลทางดา นการเกษตร FAO, หนวยงานของรฐั ทีจ่ ัดทาํ ขอมลู น้ีขอ มูลเศรษฐกจิ มหภาค ADB, IMF, หนว ยงานรัฐท่ีจัดทาํ ขอ มูลน้ีขอ มลู การคาระหวา งประเทศ World Trade Atlas, กรมศุลกากรมาตรการและกฎระเบียบตา งๆ กรมศุลกากร, WTOผลงานวิจยั ทเ่ี กี่ยวของ สถาบนั การศกึ ษา, หนว ยงานรฐั

บทที่ 1 บทนํา 7 นอกจากน้ีไดทําการสัมภาษณผูท่ีเก่ียวของ ผูเชี่ยวชาญ และผูท่ีมีความรูในเรื่องการคาและการผลิตสินคาเกษตรท่ีสําคัญของไทย ซ่ึงรวมถึงผูเชี่ยวชาญในเรื่องการคาระหวางประเทศไทยกับจีน รวมทั้งการสัมภาษณแ ละเกบ็ ขอมลู จากหนวยงานของภาครฐั ทเ่ี กีย่ วขอ ง 1.6.2 การทบทวนวรรณกรรม/สารสนเทศทีเ่ ก่ยี วของ ที่ผานมามีผลงานการศึกษาท่ีมีการเปรียบเทียบความสามารถในการแขงขัน ซ่ึงสามารถแบงการศกึ ษาไดอ อกเปน 2 กรณี คือ ¾ กรณีแรก เปนการศึกษาเปรียบเทียบความสามารถในการแขงขัน โดยพิจารณาเปรียบเทียบในระดับประเทศ ซ่งึ งานทผ่ี านมาไดใ ชตวั บงช้ีหลายๆ ตัวบงช้ีเขามาเปนเครื่องมือในการเปรียบเทียบในระดับประเทศ โดยตัวบงชี้ท่ีไดรับความนิยมในการนํามาใชเปรียบเทียบความสามารถในการแขงขันทางดานการคาระหวางประเทศ ไดแก ดัชนีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏ หรือเรียกสั้นๆ วาRCA นอกจากนี้ยังมีการใชการวิเคราะหที่เรียกวา Constant Market Share หรือเรียกส้ันๆ วา CMSวธิ ีการนเ้ี ปนการวิเคราะหถงึ การเปล่ยี นแปลงในสวนแบงการตลาดของสนิ คาสง ออก นอกจากดชั นที งั้ 2แลว ในบางรายงานยังใชตวั ชีว้ ดั ทางดานมหภาค และใชตวั ช้ีวัดท่ีนําเสนอโดย IMD ¾ กรณีที่สอง เปนกรณีท่ีมีการเปรียบเทียบความสามารถในการแขงขันในระดับโรงงาน ซ่ึงผูวิจัยมักนิยมสรางเคร่ืองมือ หรือตัวช้ีวัดข้ึนมาเอง โดยสวนใหญจะครอบคลุมทุกๆ ดาน ต้ังแตดานการวางผงั โรงงาน การผลติ ตนทุนการผลิต กระบวนการผลิต เทคโนโลยีท่ีใช เครื่องจักร การบริหารจัดการการวิจัยและพัฒนา รวมทั้งคุณภาพของแรงงาน แลวนําตัวชี้วัดท่ีไดมาคํานวณเปนคาดัชนีเพ่ือนํามาใชในการเปรยี บเทียบ โดยในการนําเสนอผลการศึกษาน้ัน จะนําเสนอผลการศึกษาในรูปแผนภูมิ Radar Chartเน่อื งจากเปนแผนภมู ทิ ี่เขา ใจไดงายกวาแผนภูมิแบบอ่ืนๆ สาํ หรบั เนอ้ื หาของการศึกษาในสวนอื่นๆ จะประกอบดวย บทที่ 2 แนวคิดและทฤษฎีท่ีเกี่ยวของ รวมถึงรายละเอียดของสูตรการคํานวณและแบบจําลองท่ใี ชใ นการศกึ ษา บทท่ี 3 อธิบายรายละเอียดของสถานการณสินคาเกษตรท่ีสําคัญของไทย ไดแก ขาวมันสาํ ปะหลงั นํา้ ตาล ผลไม และยางพารา บทท่ี 4 เปน การวเิ คราะหศักยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสินคาเกษตรของไทย บทท่ี 5 เปนการพยากรณค วามตองการสนิ คา เกษตรทสี่ าํ คัญของจนี โดยใช GTAP บทท่ี 6 บทสรปุ และขอ เสนอแนะ ภาคผนวกที่ 1 ขอ มลู การพยากรณโดยใช GTAP ภาคผนวกที่ 2 การศึกษาชองทางการกระจายสินคาและพฤติกรรมผูบริโภค “ลําไยอบแหง”ในตลาดประเทศจีน



บทที่ 2 แนวคิดและทฤษฎที เ่ี ก่ียวของ2.1 ทฤษฎกี ารคาระหวางประเทศ (1) ทฤษฎคี วามไดเปรียบโดยสมั บูรณ (Theory of Absolute Advantage) ทฤษฎีการคาระหวางประเทศมีมาตั้งแตสมัยยุคคลาสสิกโดย อดัม สมิท (Adam Smith) ไดเสนอทฤษฎีการคาระหวางประเทศท่ีเกิดจาก “ความไดเปรียบโดยสัมบูรณ” (Absolute Advantage) ซึ่งเปนทฤษฎีแรกของการคาระหวางประเทศของสํานักคลาสสิก ทฤษฎีน้ีมาจากความคิดของสมิทซึ่งเปนการพจิ ารณาถึงเร่ืองการแบงงานกันทํา (Division of Labour) ซ่ึงเช่ือวาผูที่ถนัดในการผลิตสินคาอยางใดกค็ วรจะผลติ อยางนั้นแลวจึงนํามาแลกเปล่ยี นกนั ขอสมมติท่ีสําคัญของทฤษฎีความไดเปรียบโดยสัมบูรณ คือ ขอหน่ึง ตลาดมีลักษณะแขงขันแบบสมบูรณ ขอสอง ในการผลิตสินคามีการใชปจจัยแรงงานเพียงชนิดเดียว ดังน้ันประสิทธิภาพการทํางานจึงเปนตัวกําหนดความไดเปรียบ ขอสาม มีประเทศคูคาเพียง 2 ประเทศ และสินคา 2 ชนิด ขอสี่ไมม ีตนทนุ คา ขนสง การคาระหวางประเทศภายใตทฤษฎีความไดเปรียบโดยสัมบูรณอธิบายวา ประเทศใดประเทศหน่ึงจะไดเปรียบโดยสมบูรณ ถาประเทศน้ันสามารถผลิตสินคาชนิดหนึ่งไดมากกวาอีกประเทศหนึ่งดวยปจจัยการผลิตท่ีเทากัน เม่ือมีการคาระหวางประเทศเกิดข้ึน แตละประเทศก็จะเลือกผลิตเฉพาะสินคาที่ตนเองมีความถนัดหรือมีความไดเปรียบและสงออกสินคาชนิดน้ัน แลวนําเขาสินคาที่ตนเองไมมคี วามไดเ ปรยี บในการผลิต (2) ทฤษฎคี วามไดเ ปรียบโดยเปรยี บเทียบ (Theory of Relative Advantage) ทฤษฎีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบท่ีเสนอโดยเดวิด ริคารโด (David Ricardo) โดยการปรับปรุงจากทฤษฎีของ อดัม สมิท โดยริคารโด ไดอธิบายวา การคาระหวางประเทศไมจําเปนตองเกิดจากการท่ีประเทศใดประเทศหนึ่งมีความไดเปรียบโดยสมบูรณเสมอ แตอาจเกิดจากการที่ประเทศนั้นมีความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทียบ กลาวคือ ประเทศหนึ่งอาจมีความสามารถในการผลิตสินคานอยกวาอีกประเทศหนึง่ ในทุกสินคา หรือมีความเสียเปรยี บโดยสมบูรณใ นทุกสนิ คา กไ็ มไ ดหมายความวา ประเทศน้ันจะตองไมผลิตสินคา แตควรจะเลือกผลิตสินคาท่ีมีความเสียเปรียบนอยท่ีสุด ในทางตรงกันขามประเทศหน่ึงมีความสามารถในการผลิตสินคาเหนือกวาอีกประเทศหน่ึงในทุกสินคา หรือมีความไดเปรียบโดยสมบูรณเหนือกวาอีกประเทศหนึ่งในทุกสินคา ไมไดหมายความวา ประเทศนั้นจะตองผลิตสินคาทกุ ชนิด แตควรจะเลือกผลติ สินคาท่ีมคี วามไดเ ปรยี บมากทีส่ ุด

10 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขนั ของสนิ คาเกษตรทสี่ ําคัญของไทยในตลาดจนี สาระสําคัญของทฤษฎีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบก็คือ ตนทุนการผลิตเปรียบเทียบของสินคา 2 ชนิดในประเทศคูคา 2 ประเทศจะเปนตัวกําหนดวาประเทศใดควรผลิตสินคาใดและสงออกสินคาน้ันไปยังอีกประเทศหน่ึง ประเทศท่ีมีตนทุนการผลิตเปรียบเทียบตํ่ากวาในการผลิตสินคาหนึ่ง ก็ควรทจ่ี ะเปน ผูผ ลติ และสง ออกสินคา นน้ั (3) ทฤษฎเี ฮกเชอร-โอหลิน (Heckscher-Ohlin Theorem) สมยั นีโอคลาสสิก ไดม ีนกั เศรษฐศาสตรท ่ีสนใจเร่อื งการคา ระหวา งประเทศและไดมีการพัฒนาปรับปรุงเกี่ยวกับแนวคิดการคาระหวางประเทศใหสามารถอธิบายเพ่ิมเติมจากยุคสมัยคลาสสิก เชนความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบของทั้งสองประเทศเกิดจากสาเหตุอะไร โดยนักเศรษฐศาสตรคนสําคัญท่ีมีสวนในการวางรากฐานทฤษฎีการคาระหวางประเทศในสมัยนีโอคลาสสิกคือ อีลิ เฮกเชอร (EliHeckscher) และ เบอรธิล โอหลิน (Bertil Ohlin) ทําใหตอมามีการเรียกทฤษฎีการคาระหวางประเทศนี้วา ทฤษฎีเฮกเชอร- โอหลิน (Heckscher-Ohlin Theorem) ทฤษฎีเฮกเชอร-โอหลิน อธิบายวาการไดเปรียบทางดานตนทุนอันเปนพื้นฐานของการคาระหวางประเทศนั้น มาจากการท่ีแตละประเทศมีปจจัยการผลิตในสัดสวนท่ีแตกตางกัน ประเทศท่ีมีปจ จยั การผลติ อยา งใดอยางหนึ่งเปน สัดสวนมากกวาเม่อื เทียบกับปจจัยการผลิตอีกอยางหนึ่ง ก็สมควรที่จะผลิตสนิ คาทใี่ ชป จ จัยการผลิตนน้ั เปนจาํ นวนมาก และสง ออกสนิ คา น้ันออกไปขายยังอีกประเทศหน่ึงดังนั้นประเทศที่มีปจจัยแรงงานมากเมื่อเปรียบเทียบกับปจจัยทุนก็จะสงออกสินคาท่ีเนนหนักการใชปจ จยั แรงงาน และประเทศทม่ี ปี จ จยั ทุนมากเมื่อเทยี บกบั ปจจยั แรงงาน ก็จะสงออกสินคาที่เนนหนักการใชป จจัยทนุ ตอ มานักเศรษฐศาสตรช ื่อ ลอี องเทยี ฟ (Leontief) ไดทดสอบทฤษฎเี ฮกเชอร-โอหลิน แลวไดผลขัดแยง กลาวคือ ลีอองเทียฟ ไดทําการสํารวจอุตสาหกรรมตางๆ ในประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งเปนที่ทราบกันดีวาเปนประเทศท่ีมีทรัพยากรทุนอยูมาก แตผลปรากฏวาสหรัฐอเมริกากลับนําเขาสินคาประเภททุน ผลการศึกษาน้ีเปนท่ีรูจักกันดีในชื่อขอขัดแยงของลีอองเทียฟ อยางไรก็ตามในความเปนจริงแลวรปู แบบการคาระหวางประเทศยอ มขน้ึ อยกู บั ปจ จัยตางๆ มากมายหลายประการ ทฤษฎีเฮกเชอร-โอหลนิ ก็เปนเพยี งแนวความคดิ หนึง่ เทา น้นั และแมก ระทงั่ ขอ พิสจู นข องลีอองเทียฟ ก็ตัง้ อยบู นรากฐานการวิเคราะหท่ีมิไดคํานึงถึงกาลเวลา ซ่ึงในความเปนจริงสภาพของประเทศคูคาตางๆ ก็มีการเปลี่ยนแปลงอยูเสมอ เชน การเปล่ียนแปลงทางเทคนิคการผลิต การคิดคนผลิตภัณฑใหมๆ รสนิยมของผบู ริโภค ฯ (4) ทฤษฎีการคา ระหวา งประเทศทเ่ี กิดจากปจจยั ดา นอปุ สงค Linder (1961) ไดเสนอทฤษฎีการคาระหวางประเทศโดยใหความสําคัญกับปจจัยทางดานอุปสงควาเปนปจจัยท่ีทําใหเกิดการคาระหวางประเทศ Linder เช่ือวารูปแบบการคาระหวางประเทศนั้นสบื เนือ่ งมาจากอปุ สงคท บั ซอ น (Overlapping Demand) กลาวคือ การคาระหวางประเทศนั้นเกิดจากการ

บทที่ 2 แนวคดิ และทฤษฎที ่ีเก่ียวของ 11ที่แตละประเทศผลิตสินคาแตละชนิดเพื่อบริโภคภายในประเทศ และมีสินคาที่แตละประเทศผลิตเหมือนกัน แลวแตละประเทศจะนําสินคาชนิดดังกลาวมาแลกเปล่ียนกันโดยอาศัยการประหยัดจากขนาดเปนตัวอธิบาย ดังน้ัน การคาระหวางประเทศจะเกิดขึ้นระหวางประเทศท่ีมีรายไดใกลเคียงกันทฤษฎขี อง Linder น้สี ามารถอธบิ ายการคาระหวางประเทศท่ีผลิตสินคา เหมือนกัน อยางไรก็ตามจุดออนของทฤษฎีของ Linder คอื ยงั ขาดการพิสูจนการสนับสนุนทางคณิตศาสตรทชี่ ดั เจน (5) ทฤษฎีการคาระหวางประเทศใหม (New Trade Theory) ในป 2533 ไดมีนักเศรษฐศาสตรกลุมหนึ่งรวมกันพัฒนาทฤษฎีการคาระหวางประเทศขึ้นหนึ่งในนนั้ กค็ อื Paul Krugman ซ่ึงเปน ที่รจู กั กนั ดใี นปจจบุ นั ตอ มาทฤษฎนี ีก้ ็เปนทีย่ อมรับอยางแพรหลายในที่สุด โดยเรียกรวมกันวา “ทฤษฎกี ารคาระหวา งประเทศใหม (New Trade Theory) ทฤษฎีการคา ระหวา งประเทศด้ังเดิมนั้นอธิบายถึงวาทําไมประเทศหนึ่งๆ ภายใตการคาเสรีจึงสงสินคาออกชนิดหน่ึงและนําเขาสินคาอีกชนิดหน่ึง สินคาที่สงออกและนําเขาจะเปนสินคาคนละชนิดกัน นักเศรษฐศาสตรท่ีมีชื่อเสียงมากด้ังเดิมที่อธิบายวาการคาระหวางประเทศในสินคาที่มาจากตางสาขาการผลิตน้ัน ไดแกRicardo และHeckscher-Ohlin ทฤษฎีที่ใชก็คือ ทฤษฎีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบ ตามที่ไดกลาวมาขา งตนแลว Krugman และนักเศรษฐศาสตรทานอ่ืนๆ ไมไดปฏิเสธความถูกตองของทฤษฎีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบและยอมรับวาทฤษฎีดังกลาวน้ี สามารถอธิบายการคาขายของโลกสวนใหญไดแตก็มีการนําเขาและสงออกสินคาบางสวนที่ทฤษฎีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบไมสามารถใชอธิบายไดเพราะเปนการคาขายกันภายในกลุมประเภทสินคาเดียวกัน ดังน้ันจึงเกิดทฤษฎีการคาใหมท่ีอธิบายการคาในรูปแบบนี้ ซึ่งสวนใหญเปนสินคาในกลุมอุตสาหกรรม เชน ภายใตการคาเสรี ประเทศหนึ่งอาจจะมีท้ังการสง ออกรถยนตแ ละนาํ เขารถยนตดวยกเ็ ปนไปได คําอธบิ ายทส่ี าํ คญั มี 2 สว น คอื สวนที่ 1ผูบริโภคสินคาในประเทศตางๆ มีรสนิยมในการใชสินคาที่มีความแตกตางหลากหลายแมวาเปนสินคาประเภทเดียวกัน สวนที่ 2 ฝายผูผลิตสินคาอุตสาหกรรมประเภทที่กลาวถึงน้ันๆ มักจะไดเปรียบคูแขงถา ผลติ สนิ คาไดจํานวนมากๆ ดังนั้นการคาระหวางประเทศจึงสามารถเกิดข้ึนไดทั้งๆ ท่ีแตละประเทศผลิตและสงออกสินคาประเภทเดียวกัน โดยอาศัยแนวคิดเร่ืองการประหยัดจากขนาดมาเปนตัวอธิบาย ซ่ึงการประหยัดจากขนาดคือ การลดลงของตนทุนเฉล่ียตอหนวยสืบเน่ืองจากการขยายขนาดการผลิต การประหยัดจากขนาดอาจเกิดจากปจจัยภายนอกและภายใน ทําใหคาผลิตเฉลี่ยตอหนวยลดลงไดในระยะยาว ซ่ึงรวมเรียกเปนคําเทคนิคทางเศรษฐศาสตรวาการมีผลไดเพ่ิมข้ึน ดังนั้นลักษณะของตลาดสินคาท่ีมีการคาระหวางประเทศแบบ Intra-Industry น้ันจึงมีแนวโนมเปนตลาดสินคาที่ไมมีการแขงขันสมบูรณ ซ่ึงตางไปจากทฤษฎีเศรษฐศาสตรดั้งเดิมท่ีกลาวถึงขางตนที่สมมติใหมีการแขงขันสมบูรณในตลาดสินคาท่ีมี

12 การศกึ ษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขง ขันของสนิ คาเกษตรทีส่ ําคญั ของไทยในตลาดจีนการคาระหวางประเทศ ดังน้ันผูผลิตสินคาประเภท Intra-Industry Trade จึงมีแนวโนมที่จะไดกําไรสว นเกินจากการมลี ักษณะการผกู ขาดได2.2 แนวคิดความสามารถในการแขง ขัน ใ น ห นัง สื อ The World Competitiveness Yearbook ท่ี ราย งาน ข อมู ลของ InternationalManagement and Development (IMD) ซง่ึ ทาํ การเปรียบเทียบและจัดอันดับความสามารถในการแขงขันของประเทศตางๆ ไวเปนรายป โดยใหคําจํากัดความของคําวา “ความสามารถในการแขงขัน” วาหมายถึง “ความสามารถของประเทศในอันที่จะสรางมูลคาเพ่ิมเพื่อยกระดับความม่ันคงของชาติ โดยอาศัยกระบวนการจัดการกับทรัพยากรที่มี โดยใชศักยภาพในการกาวรุกและดึงดูดปจจัยภายนอกดวยความเขมแข็ง ท้ังในระดับภูมิภาคและในระดับสากล แลวบูรณาการความสามารถเหลาน้ีเขาไวในรูปแบบทางเศรษฐกิจและสังคม” ดังนั้นกรอบการสรางความสามารถในการแขงขันระดับโลก จึงมุงไปที่การสรางโครงสรางพื้นฐาน ท้ังดาน “สาธารณูปโภค” และดาน “สังคม” ควบคูกันไป ความสามารถในการแขงขันของประเทศขึ้นอยูกับปจจัยหลายประการ ซ่ึงเก้ือหนุนตอการเพิ่มศักยภาพท้ังในดานเศรษฐกิจ การเมืองสังคม และวัฒนธรรม ตลอดจนคุณภาพของคนในประเทศ สถาบันการพัฒนาการบริหารจัดการระหวางประเทศ (International Institute for Management Development :IMD) เมืองโลซานน ประเทศสวิตเซอรแลนด ไดทําการศึกษาเปรียบเทียบความสามารถในการแขงขันของประเทศตางๆ โดยไดจัดอันดับประเทศท่ีมีศักยภาพในการแขงขันทั่วโลก จํานวน 46 ประเทศ ประกอบดวยประเทศสมาชิกในกลุม OECD (Organisation for Economic Cooperation and Development) 28 ประเทศ ประเทศในกลุมอุตสาหกรรมใหมและประเทศในกลุมเศรษฐกิจใหม 18 ประเทศ ในการจัดอันดับดังกลาวขางตน IMDไดรวบรวมขอมูลจากเอกสารรายงานตางๆ เชน UNDP Human Development Report 1997 AsianDevelopment Outlook 1997-1998 พรอมทั้งประสานกับสถาบันวิจัยของประเทศตางๆ ดําเนินการสํารวจขอมูลและสัมภาษณบุคคลระดับผูบริหารในองคกรตางๆ เพื่อใชในการจัดทําเกณฑพิจารณาเขตความสามารถในการแขงขนั รวมทงั้ สิน้ 259 เกณฑ ซ่งึ จาํ แนกเปน 8 กลมุ ดงั นี้ 1. เศรษฐกิจภายในประเทศ (28 เกณฑ) เปนเกณฑที่ใชพิจารณาเก่ียวกับการประเมินสภาพเศรษฐกจิ ภายในประเทศระดับมหภาค 2. ความเปนนานาชาติ (40 เกณฑ) เปนเกณฑท่ีใชพิจารณาเก่ียวกับการลงทุนและการคาระหวางประเทศ 3. รัฐบาล (43 เกณฑ) เปนเกณฑท่ีใชพิจารณาเก่ียวกับนโยบายของรัฐบาลท่ีมีสวนเพ่ิมขีดความสามารถในการแขงขนั 4. การเงินการคลัง (20 เกณฑ) เปนเกณฑที่ใชพิจารณาเกี่ยวกับการพัฒนาตลาดทุนและคุณภาพของบริการดานการเงนิ

บทที่ 2 แนวคดิ และทฤษฎที ่เี กยี่ วของ 13 5. โครงสรา งพื้นฐาน (30 เกณฑ) เปน เกณฑท ใ่ี ชพ ิจารณาเกี่ยวกับความเพียงพอของทรพั ยากรและระบบโครงสรางพืน้ ฐานทเี่ อ้ือตอ ธรุ กจิ 6. การจัดการ (34 เกณฑ) เปนเกณฑที่ใชพจิ ารณาเกีย่ วกับการบรหิ ารจดั การขององคกรธุรกิจ 7. วิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (20 เกณฑ) เปนเกณฑท่ีใชพิจารณาเก่ียวกับสมรรถนะในเชิงวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี 8. ประชากร (44 เกณฑ) เปน เกณฑท่ีใชพ จิ ารณาเกี่ยวกับคณุ ภาพของทรพั ยากรบุคคล ซึ่งความสามารถในการสงออก (กลุมที่ 2) ก็เปนปจจัยท่ีสําคัญปจจัยหน่ึงท่ีมีสวนชวยในการสรางความสามารถในการแขงขันของประเทศ และใชเปนตัววัดความสามารถในการแขงขันของประเทศไดอกี ดว ย นอกจากนั้นยังมีแนวคิดความสามารถในการแขงขันดานการสงออก ของ Paul Krugman ซึ่งเชื่อวา “ความสามารถในการแขงขัน” จริงๆ แลวไมมีความหมายชัดเจน เชน ถาเราจะวัดความสามารถในการแขงขันของประเทศจากมูลคาการสงออกของแตละประเทศแลวดูวาประเทศใดที่มีความสามารถในการแขงขันมากกวากันน้ันไมสามารถทําได เน่ืองจากแตละประเทศไมใชบริษัท เมื่อการสงออกของประเทศใดประเทศหนึง่ มีมูลคาลดลงแลว อตั ราแลกเปลี่ยนจะเปน ตวั ปรับใหมลู คาการสง ออกเพมิ่ ขนึ้ ในเวลาตอ มา ดังนน้ั เราจะไมดูวา ประเทศแตละประเทศแขงขันกนั สงออก เนอ่ื งจากวาสิ่งทีแ่ ขงขันกันไมใ ชประเทศแตส่ิงที่แขงขันกันจริงๆ แลวคือ อุตสาหกรรมที่อยูในประเทศน้ัน และเราจะวัดความสามารถในการแขง ขันจาก “สว นแบงตลาด”2.3 ความไดเ ปรยี บโดยเปรยี บเทียบทีป่ รากฏ (Revealed Comparative Advantage: RCA) เคร่ืองมือที่นักเศรษฐศาสตรนิยมใชในการวัดความไดเปรียบดานการคาระหวางประเทศ เรียกวาดัชนีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบที่ปรากฏ (Revealed Comparative Advantage) (Balassa, 1965)ซึ่งคํานวณมาจากการเปรียบเทียบสัดสวนของสินคาในการสงออกของประเทศหน่ึงๆ เม่ือเปรียบเทียบกับสัดสว นของสนิ คานนั้ ในตลาดโดยสามารถแสดงเปน สูตรการคํานวณไดด งั น้ีRCA สดั สว นมลู คา การสงออกสนิ คา i ของประเทศ j = สัดสว นมลู คาการสง ออกสนิ คา i ของโลกและสามารถเขียนเปน สตู รการคํานวณในทางคณิตศาสตรไดดงั นี้ X ij RCA j = Xtj Xiw X tw

14 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรทีส่ ําคัญของไทยในตลาดจีนโดยที่ RCA j = ความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บของประเทศ j ในสนิ คา i มลู คาการสงออกสินคา i ของประเทศ j Xij = มลู คาสงออกสนิ คา ท้ังหมดของประเทศ j มูลคาการสง ออกสินคา i ทงั้ หมดของโลก Xtj = มลู คา การสง ออกสินคา ท้ังหมดของโลก สนิ คาเปาหมายทกี่ ําลงั พิจารณา Xiw = X tw = i=j = ประเทศทก่ี ําลงั พจิ ารณาในการพิจารณาความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบจากคา RCA จะพิจารณาวา ถา RCA มากกวา 1แสดงวามีความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในการแขงขัน ในทางกลับกันถาคา RCA มีคานอยกวา 1 แสดงวา ไมม คี วามไดเปรยี บโดยเปรยี บเทียบในการแขง ขนัการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบในกรณีขางตน เปนการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรยี บเทยี บในเชงิ สถติ ิ (Static) ดังนน้ั จึงไดมกี ารพฒั นาการวิเคราะหความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบใหสามารถวิเคราะหในเชิงพลวัต (Dynamic) โดยเม่ือทําการ Total Difference สูตร RCA ขางตน แลวทําการแยกองคประกอบออกมา ก็สามารถดูการเปล่ียนแปลงคา RCA วามาจากการเปลี่ยนแปลงของสัดสวนมูลคาการสงออกสินคาเปาหมายไทย และสัดสวนมูลคาการสงออกสินคาเปาหมายของโลกวิธีการน้ีเรียกกวา “พลวัตความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบ (Dynamic Revealed ComparativeAdvantage)” โดยสามารถแสดงสูตรการคํานวณพลวัตความไดเปรียบโดยเปรียบเทียบไดดังนี้(Tshikata, Y., 1999, Valentine, N. and Krasnik, G. 2000, and Edwards, L. and Schoer, V., 2001) ΔRCA j = ⎧ X ij ⎫ − Δ⎧⎨ X iw ⎫ RCA j Δ⎨ X tj ⎬ ⎩ X tw ⎬ ⎭ ⎭ ⎩ ⎧ X ij ⎫ ⎧ Xiw ⎫ ⎨ X tj ⎬ ⎨ X tw ⎬ ⎩ ⎭ ⎩ ⎭จากสูตรขางตนสามารถแยกนิยามของสถานการณทางการตลาดสงออกที่คาดวาจะเกิดได 6สถานการณ ดงั มรี ายละเอียดดงั นี้

บทท่ี 2 แนวคิดและทฤษฎที เ่ี ก่ียวขอ ง 15ตารางท่ี 2.1 นยิ ามสถานการณท างการตลาดสงออกโดยวธิ ีพลวัตความไดเ ปรียบโดยเปรียบเทียบ แนวโนมการเปลี่ยนแปลงของ แนวโนมการ การสงออกของ การสงออกไปยงั นิยามเปล่ยี นแปลงของ RCA ประเทศที่ศึกษา ตลาดเปาหมาย ↑ > ↑ ดาวรุงพงุ แรง เพ่มิ ข้ึน ↑ ↓ สวนกระแส < ↓ < ↓ ตงั้ รับปรับตัว ↑ > ↑ ควา ไมทัน ลดลง ↓ ↑ เสยี โอกาส ↓ ถอยนํา ↓ที่มา: อคั รพงศ อ้ันทอง และม่งิ สรรพ ขาวสอาด, 2546. จากตารางขางตนสามารถอธบิ ายสถานการณต างๆ ได โดยแบง ออกเปน 2 กรณดี งั นี้ ก. ในกรณีคา RCA เพม่ิ ขน้ึ (ความไดเ ปรียบในการสงออกเพ่ิมข้ึน) 1. ดาวรุงพุงแรง เปนสถานการณทต่ี ลาดเปาหมายมีแนวโนมดีขึ้น และประเทศผูสงออกก็สามารถสง ออกเพม่ิ ขนึ้ ไดร วดเร็วกวา อตั ราการขยายตัวของการนาํ เขาของประเทศผูน าํ เขา 2. สวนกระแส เปนสถานการณที่ประเทศผูสงออกมีแนวโนมของความสามารถในการสงออกดีข้นึ แตประเทศผนู ําเขามอี ตั ราการขยายตวั ของการนาํ เขาลดลง 3. ต้ังรับปรับตัว เปนสถานการณท่ีประเทศผูสงออกมีความสามารถในการสงออกลดลงโดยความสามารถในการสงออกของประเทศผูสงออกลดลงชากวาการลดลงของการนําเขาของประเทศผนู ําเขา ข. ในกรณคี า RCA ลดลง (ความไดเปรยี บในการสงออกลดลง) 1. ควาไมทัน เปนสถานการณที่ตลาดเปาหมายมีแนวโนมดีขึ้น และประเทศผูสงออกก็สามารถสงออกไดเพ่ิมขึ้น แตความสามารถในการสงออกของประเทศผูสงออกกลับขยายตัวตํ่ากวาอตั ราการขยายตัวของการนําเขา ของประเทศผูนาํ เขา 2. เสยี โอกาส เปน สถานการณท่ีตลาดเปาหมาย มีการขยายการนําเขาแตประเทศผูสงออกกลับมีความสามารถในการสง ออกลดลง ทําใหความไดเปรียบทางดานการสงออกของประเทศผูสงออกลดลง 3. ถอยนํา เปนสถานการณที่ตลาดเปาหมาย และประเทศผูสงออกตางก็มีแนวโนมลดลงและประเทศผูสงออกมีความสามารถในการสงออกลดลงรวดเร็วกวาการลดลงของการนําเขาของประเทศผูนําเขา

16 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสนิ คาเกษตรทสี่ ําคญั ของไทยในตลาดจนี2.4 แบบจาํ ลองสวนแบง ตลาดคงที่ (CMS) เคร่ืองมือท่ีนิยมใชในการพิจารณาที่มาของการเจริญเติบโตของการสงออก คือ “แบบจําลองสวนแบงการตลาดคงที”่ หรือ “Constant Market Share Model (CMS)” ซ่งึ จากเคร่ืองมอื นจี้ ะทาํ ใหท ราบถึงปจจัยที่มีผลทําใหมูลคาการสงออกเพ่ิมขึ้น โดยวิธีการนี้จะแยกเอาอัตราการเติบโตของการสงออกออกเปน 3 ดาน คอื 1. การเติบโตของการสง ออกท่ีเกดิ จากการขยายตวั ของตลาดโดยรวม (Growth Effect) 2. การเติบโตของการสงออกท่ีเกิดจากการขยายตัวของตลาดสินคาตัวที่ศึกษา หรือการเปล่ียนแปลงรสนิยมการบริโภคสินคา (Commodity Effect) 3. การเติบโตของการสงออกท่ีเกิดจากการขยายตัวของความสามารถในการแขงขันของประเทศผูส ง ออก (Competitiveness Effect) คา ปจ จยั ทไ่ี ดจ ากการคํานวณมีหนว ยเปนรอ ยละ (%) และหมายความวา ปจจยั ในดานนั้นๆ ไดมีสวนชวยใหมูลคาการสงออกมีอัตราการเติบโตเทาใด และเม่ือรวมเอาคาของท้ังสามปจจัยเขาดวยกันแลว จะเทา กับอตั ราการเติบโตของการสง ออกในแตล ะป สําหรบั สูตรการคํานวณสามารถแสดงไดด งั น้ี { }⎜⎝⎛⎜ ⎟⎞⎟⎠ ⎛⎝⎜⎜ ⎟⎟⎠⎞ ⎛⎜⎜⎝ ⎟⎠⎞⎟ Vimt − Vim(t −1) × 100 = (R mt × Vim(t−1) ) + (rimt − R mt ) × Vi(t−1) ) Vim ( t −1) Vim(t−1) Vi(t−1) {[ ] }+ ⎜⎝⎛⎜ Vimt − Vi(t−1) ×100 − (rimt × Vi(t−1) ) ⎟⎞ ⎟⎠ Vi(t−1)โดยท่ี Vimt = มลู คา การสง ออกสนิ คา i ของประเทศผสู ง ออกไปยงั ตลาด m ในปท ่ี t Vim( t−1) = มูลคา การสงออกสนิ คา i ของประเทศผสู ง ออกไปยังตลาด m ในปที่ t-1 Rmt = อตั ราการเจริญเตบิ โตของการสง ออกสินคาทั้งหมดไปยงั ตลาด m ในปท ่ี t rimt = อตั ราการเจรญิ เติบโตของการสง ออกสินคา i ไปยังตลาด m ในปท ่ี t i= สินคาเปา หมายท่กี ําลังพจิ ารณา m = ตลาดเปา หมายทีก่ าํ ลังพิจารณา t = ปท ีก่ าํ ลงั พจิ ารณา จากสูตรขา งตน จะเห็นไดวา อตั ราการเจรญิ เตบิ โตของการสงออกสนิ คา i จากประเทศไทยไปยังตลาด m เกดิ ขนึ้ จากอิทธพิ ล 3 ดาน คือ 1. ผลของการขยายตัวในการสงออกสินคาทั้งหมดไปยังประเทศ m (Growth Effect) ก็คือ พจน⎝⎛⎜⎜ (R mt × Vim(t −1) ⎞⎠⎟⎟ Vim(t−1) 2. ผลของการเปลีย่ นแปลงการบริโภคสนิ คา i ของประชาชนในประเทศ m (Commodity

บทที่ 2 แนวคิดและทฤษฎีท่ีเกย่ี วขอ ง 17{ }Effect) ก็คอื พจน ⎜⎛⎜⎝ ⎠⎟⎟⎞(rimt − R mt ) × Vi(t−1) ) Vi(t−1)3. ผลของความสามารถในการแขงขันของประเทศผูสงออกในสินคา i หรือ ผลทางดานสวนแบง การตลาด (Competitiveness Effect) กค็ อื พจน{[ ] }⎜⎝⎛⎜ ⎟⎟⎠⎞Vimt − Vi(t−1) ×100 − (rimt × Vi(t−1) ) Vi(t−1)ตัวเลขท่ีไดจากการคํานวณมีหนวยเปนรอยละ และผลท่ีไดจากการคํานวณ สามารถอธิบายวาการเจริญเติบโตในการสงออกสินคา i ไปยังตลาดตางๆ ไดรับผลจากปจจัยตัวใดบาง และมากนอยแตกตางกนั อยางไร ในแตล ะป2.5 การวดั การกระจกุ ตัวเพยี งบางสว น (Partial Concentration)สามารถคํานวณไดจากสูตรดงั น้ี m ∑Si i=1 CR m = n ×100 ∑Si i=1โดยท่ี CRm = อัตราสว นการกระจกุ ตัวของอุตสาหกรรมท่ีกาํ ลงั พจิ ารณา สาํ หรับหนว ย ผลติ จํานวน m รายSi = สวนแบง ตลาดของหนว ยผลติ ท่ี i : i = 1, 2, 3,…,nn = จาํ นวนหนวยผลิตทั้งหมดm = จาํ นวนหนว ยผลิตทกี่ าํ ลังพิจารณาในการพิจารณาวา อุตสาหกรรมมีการกระจกุ ตวั หรอื ไม จะมีเกณฑใ นการพิจารณาดงั นี้(มง่ิ สรรพ ขาวสอาด และคณะ, 2545)คา CR มีคา เทา กับหรือมากกวารอ ยละ 67 แสดงวา มกี ารกระจกุ ตัวสงูคา CR มคี า ระหวางรอยละ 34-67 แสดงวา มีการกระจุกตวั ปานกลางคา CR มคี า นอยกวา รอ ยละ 34 แสดงวา มกี ารกระจกุ ตัวตํา่2.6 สว นแบง ตลาด (Share in Market)สามารถหาสวนแบงในตลาด PM t ของประเทศ i ในป t ดังนี้ iPM t = ∑ X t XKt = ∑ ⎡ X t × X⋅tk ⎤ i ik ⎢ ik XKt ⎥ k ⎣ X⋅t j ⎦ k

18 การศึกษาศักยภาพและความสามารถในการแขงขันของสินคา เกษตรที่สําคัญของไทยในตลาดจีนโดยที่ Xitk = มูลคาการสง ออกผลติ ภณั ฑ k ของประเทศ iไปยังประเทศ j ในป t X.tk = มูลคา การสงออกทง้ั หมดของผลติ ภณั ฑ k ไปยงั ประเทศ j ในป t t X .j = มูลคาการสงออกท้งั หมดไปยังประเทศ j ในป t XKt = มลู คาการสงออกท้งั หมดของทุกผลิตภณั ฑของโลก2.7 การเปล่ยี นแปลงของสวนแบง ตลาด (Change of Market Share) เปนตัวช้ีวัดท่ีสะทอนวาประเทศมีสวนแบงในตลาดที่พิจารณาเพ่ิมข้ึนหรือลดลงมากนอยเพียงใดเมื่อเทยี บกบั คแู ขง ท่ีสําคญั ซง่ึ คาํ นวณไดดงั นี้ Change in PM t = PM t − PM t −1 i i iโดยที่ Change in PM t = การเปล่ยี นแปลงของสว นแบง ตลาดของประเทศ i ในป t i PM t = สว นแบง ตลาดของประเทศ iในป t i PM t −1 = สวนแบงตลาดของประเทศ iในป t-1 i2.8 แนวโนม การสงออก (Trend of Exports) เปน คา เฉล่ียของอัตราการเติบโตของมูลคา การสง ออกในชว งปที่พิจารณา ดังนี้ Trend of Export = Xt i.kโดยที่ Trend of Exports คอื แนวโนมการสงออก X t คอื มูลคาการสงออกผลติ ภณั ฑ k ของประเทศ i ในป t i.k2.9 แบบจาํ ลอง The Global Trade Analysis Project (GTAP) การใชแบบจําลองชื่อ GTAP (The Global Trade Analysis Project) ในการวิเคราะหโ ดยพยายามปรับปรุงฐานขอมูลและคาพารามิเตอรตางๆ ท่ีเหมาะสมสําหรับกรณีของประเทศจีนและไดต้ังสมมติฐานทางดานเศรษฐกิจมหภาค ไดแก การเติบโตของรายไดประชาชาติ การเติบโตของจํานวนประชากรแตละประเทศและแตละภูมิภาค การเปล่ียนแปลงของผลิตภาพของปจจัยการผลิต (TotalFactor Productivity: TFP) และปริมาณของปจ จัยการผลติ ต้งั ตน (1) สาระสําคัญของแบบจาํ ลอง The Global Trade Analysis Project การศกึ ษาไดป ระยุกตใ ชแบบจาํ ลองการวเิ คราะห GTAP เพ่ือศกึ ษาความสําคัญของเศรษฐกิจจีนท่เี ตบิ โตอยางรวดเรว็ และอาจสง ผลกระทบตอภาคการเกษตรและความมนั่ คงดา นอาหารของประเทศจีนเองและสงผลกระทบตอประเทศอื่นๆ ในโลก โดยคํานวณแบบจําลองดุลยภาพแบบหลายภูมิภาคหลายสาขาเศรษฐกิจ และมีสมมติฐานของการแขงขันแบบสมบูรณและการมีผลตอบแทนทางเศรษฐกิจแบบคงที่ (Hertel, 1997; Arndt et al., 1996; Hertel et al., 1999; และ Tongeren et al., 2004)

บทที่ 2 แนวคดิ และทฤษฎีท่ีเกีย่ วขอ ง 19 ใน GTAP ใหโครงสรางแบบจําลองของแตละประเทศในรูปแบบเดียวกันและมีการวิเคราะหผลกระทบตอผูบริโภคโดยรวมของประเทศ รวมถึงรายไดและผลกระทบทางภาษี รายจายภาคครัวเรือนรายจายภาครัฐ และการเก็บเปนเงินออม สมมติฐานของภาคครัวเรือนจะเปนรูปแบบความยืดหยุนคงท่ี(Non-Homothetic Constant Difference of Elasticities (CDE) Function) สมมติฐานภาคการผลิตประกอบดวยปจ จัยการผลติ ขนั้ กลางและขั้นตน ไดแ ก ที่ดิน แรงงาน (ทง้ั ทม่ี แี ละไมมีทกั ษะ) และเงนิ ทนุโดยพิจารณาท้ังจากภายในและภายนอกประเทศตามสมมติฐานรูปแบบ Armington Assumption ตลาดปจจัยการผลิตมีสมมติฐานภาวการณจางงานเต็มที่ ขณะท่ีการเคล่ือนยายแรงงานและเงินทุนเปนไปโดยเสรีภายในประเทศ และไมมีการเคลื่อนยายปจจัยแรงงานและทุนระหวางประเทศ ทําใหอัตราผลตอบแทนรายไดจากปจ จัยการผลติ ดงั กลาวสามารถกําหนดไดจากตลาดภายในประเทศ กรณีของการเพาะปลูกพืชผลจําเปนตองมีปจจัยที่ดินเพ่ิมเติมจากปจจัยแรงงานและทุน โดยในการศึกษาจะมีสมมติฐานใหสัดสวนที่ดินในการผลิตแตละพืชผลมีคาคงท่ีและมีราคาคาเชาที่ดินเฉพาะในการเพาะปลูกพืชแตละประเภท สวนสมมติฐานของภาคครัวเรือนแตละประเทศมีการจัดสรรรายไดของตนในรปู การออมและการบรโิ ภคเพอื่ อรรถประโยชนสงู สดุ สวนภาคการทาํ ธุรกรรมระหวางประเทศไดแกภาคการขนสงระหวางประเทศและการคาระหวางประเทศโดยใชเทคโนโลยีแบบ Cobb-Douglas และภาคการธนาคารระหวางประเทศโดยไดรวมเงินออมโลกและการลงทุนระหวางประเทศเขาไวดวยโดยพฤติกรรมการลงทุนระหวางประเทศมีสมมติฐานตามอัตราผลตอบแทนใหสมดุลระหวางเงินออมกับเงินลงทุนรวมระหวา งประเทศ ในแบบจาํ ลองไมไดระบุอัตราแลกเปลย่ี นเปน ตัวแปรท่ีชัดเจนแตจ ะสะทอ นจากดัชนแี สดงราคาปจจัยการผลิตระหวางประเทศซึ่งเปนการแสดงถึงอํานาจซื้อและมีนัยของอัตราแลกเปลี่ยนที่แทจริงระหวางประเทศ ในสวนของระดับสวัสดิการของแตละประเทศสามารถวัดโดยดัชนีความเปล่ียนแปลงโดยเปรยี บเทียบ (Equivalent Variation) ซึง่ คํานวณโดยการวัดสมการและฟงกชันของคาใชจายของภาคครัวเรือน ทั้งน้ีมาตรการทางภาษีและนโยบายอ่ืนๆ ท่ีมีผลตอการสงออกและนําเขาไดรวมไวในสมการและฟงกช ันการคาํ นวณของการผลติ สินคาดวย ในสวนของรายไดประชาชาติ (GDP) สามารถพิจารณาไดเปนตัวแปรภายนอกและตัวแปรภายใน (Endogenously or Exogenously) จากการเคลื่อนไหวของแบบจําลองตามการประเมินผลกระทบของการเปดเสรีทางการคาและจากการใชนโยบายและจากการเปลี่ยนแปลงในดานตางๆ เชน การเปล่ียนแปลงทางเทคโนโลยี การเปลี่ยนแปลงทางทรัพยากรและการเปลี่ยนแปลงของนโยบายดานการคลงั และการเงิน ทง้ั นี้ GDP จะถกู พิจารณาเปนปจจัยภายนอกในกรณีของการประเมินผลการเติบโตทางเศรษฐกิจท่ีมีผลกระทบตอเศรษฐกิจรายสาขาและตอการคา โดยตัวแปรทางดานเทคโนโลยีจะถูกพิจารณาเปน ปจ จัยภายในประเทศหากใหการลงทุนเปนปจ จยั ภายนอก

20 การศึกษาศกั ยภาพและความสามารถในการแขงขนั ของสนิ คาเกษตรทสี่ ําคญั ของไทยในตลาดจนี (2) การปรับปรุงขอ มูลจากฐานขอมูลของ GTAP ในรายงาน ฐานขอ มูลของ GTAP (ฉบับปรับปรุงคร้ังที่ 7) นี้ ประกอบดวย การพิจารณาการคาแบบทวิภาคีการขนสง และมาตรการกีดกันทางการคาระหวางประเทศ และตารางปจจัยผลผลิต 57 สาขาใน 113ภูมิภาค โดยภาคการเกษตรแบงเปนการเกษตรข้ันปฐมภูมิ 14 สาขา และการเกษตรแบบดัดแปลง 7สาขา ท้ังหมดอยูในรูปสกุลเงินลานดอลลารสหรัฐฯ ในปฐาน พ.ศ. 2547 โดยในการศึกษาช้ินน้ีไดรวบรวมไว 11 ภูมิภาคและ 21 สาขาเศรษฐกิจ ดังแสดงในตารางภาคผนวกท่ี 1 และ 2 ในภาคผนวกโดยไดมีการปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงคาพารามิเตอรเพื่อใหเหมาะสําหรับประเทศจีนและการศึกษาน้ีไวด วย ไดแก 1) คา ความยืดหยนุ ของอปุ สงคใ นปฐาน ตามขอมูลปจ จบุ นั ของคาความยดื หยุน ของอปุ สงคต อ ราคาและรายได ดังแสดงในตารางภาคผนวกท่ี 3 และรายละเอียดเพิ่มเติมใน Fan et al., 1995; Huang andHouis, 1996; และ Huang and Rozelle, 1998 2) คาความยืดหยุนตอรายไดในชวงประมาณการ โดยมีสมมติฐานวาคาความยืดหยุนของอุปสงคสินคาตางๆ ทั้งอาหารและไมใชอาหารตอรายไดมีความเปล่ียนแปลงแตกตางในแตละชวงรายไดและมีคาความยืดหยุนของอุปสงคสินคาอาหารลดลงเมื่อรายไดเพิ่มข้ึน อางอิงจาก Huang and Houis, 1996;Huang, et al., 1991; Huang and David, 1993; Huang and Rozelle, 1998 Huang and Chen, 1999; และHuang and Li, 2004. 3) การบิดเบอื นทางการคา อางองิ จาก Huang, Rozelle and Chang (2004) ซ่ึงไดรบั การอางองิ ในBhattasali et al. 2004; Anderson et al., 2004; Ianchovichina and Martin, 2004 มีรายละเอียดขอมูลแสดงในตารางภาคผนวกที่ 4 (3) สมมตฐิ านภายใตก รณีสมมตฐิ านสภาพแวดลอมตางๆ วัตถุประสงคของการศึกษาคือการประมาณการภาคเศรษฐกิจการเกษตรของประเทศจีนในอนาคตรวมถึงผลกระทบที่มีแนวโนมจะเกิดขึ้นตอประเทศไทย จึงไดพิจารณาใน 2 กรณี ไดแก กรณีฐานและกรณปี ระเทศจีนมีการเตบิ โตทางเศรษฐกิจระดับสูง ก. กรณีฐาน อัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจในอีก 20 ปขางหนา (พ.ศ. 2547-2563) สําหรับประเทศตางๆยกเวน ประเทศจนี ไดใ ชขอ มลู ประมาณการของธนาคารโลกและอางอิงจาก Walmsley et. al, 2000; vanTongeren and Huang, 2004 และ Economic Outlook (Asian Development Bank) โดยการนําอัตราการเติบโตของศักยภาพปจจยั การผลิตโดยรวม (TFP) เขา มาพิจารณา ประชากรและแรงงาน สําหรับขอมูลประชากรและแรงงานในชวงป พ.ศ. 2547-2563 ในทุกประเทศ (ยกเวนจีน) ไดจากการประมาณการของสํานักงานสหประชาชาติ สวนการประมาณการจํานวนประชากรของประเทศ

บทที่ 2 แนวคิดและทฤษฎที เ่ี กี่ยวขอ ง 21จีนมาจาก IIASA (Toth et al., 2003) ซึ่งไดศึกษาโครงสรางประชากรโดยละเอียดจําแนกตามระดับอายุทง้ั น้ีสมมตฐิ านดา นแรงงานทีม่ ีทกั ษะและปราศจากทกั ษะอยใู นตารางภาคผนวกที่ 4 ทรัพยากรทางธรรมชาติ ในรายงานไดใชสมมติฐานตามรูปแบบของการศึกษาโดยสมมติวาอัตราการเติบโตของทรัพยากรธรรมชาตอิ ยทู ีร่ อ ยละ 0.3 ตอปเทากนั ทกุ ประเทศ เงนิ ลงทุนเทียบตอประชากรตอหัว สมมติฐานอัตราการเจริญเติบโตของปริมาณเงินลงทุนคิดเปนตอประชากรตอหัวไดจากWalmsley et al. (2000) และ Van Tongeren et al. (2004) โดยสมมติวาอยูในระดับการลงทุนท่ีมีเสถียรภาพและผลตอบแทนการลงทนุ ในระยะเร่ิมแรกและระยะสุดทายกอนส้ินสุดโครงการมีคาเทากันมีการพิจารณาการลงทุนในระยะยาวเกิน 5 ปในแบบจําลองนี้และมีการเคลื่อนยายเงินลงทุนอยางเสรีระหวางประเทศ การทดสอบแบบจาํ ลองแบบพลวัต (Recursive Dynamic Simulate) โดยในกรณีฐานของการทดสอบแบบจําลองแบบพลวัตรน้ีไดแบงเปนชวงป พ.ศ. 2547-2553ชวงป พ.ศ. 2554-2558 และ ชวงป พ.ศ. 2559-2563 โดยมีลักษณะความแตกตางของปริมาณทรัพยากรตั้งตน แตล ะประเทศและเปลย่ี นแปลงในแตล ะชว งเวลา (อางอิงจาก Hertel et al., 1999; Van Meijl et al.,2002; Tongeren et al. 2004) นโยบายทางการคาและนโยบายอื่นๆ การคาดการณข องกรณีฐานไดพิจารณานโยบายปจจุบันและผลของนโยบายสําคัญทางดานการคาระหวางประเทศ ไดแก พันธะสัญญาจาก GATT รอบการเจรจาท่ีอุรุกวัยที่ประเทศจีนไดเขาเปนสมาชิกWTO ขอตกลงดานสิ่งทอและเส้ือผา (Multifibre Agreement under the WTO Agreement on Textiles andClothing, ATC) โดยมีสัญญาดานการคาเสรรี ะหวางจนี และอาเซยี นในชว งป พ.ศ. 2547-2553 ข. กรณีท่ปี ระเทศจีนมกี ารเตบิ โตทางเศรษฐกิจในระดับสงู ในการศึกษาไดสนใจกรณีที่จีนมีการเติบโตทางเศรษฐกิจอยางรวดเร็วดวยการปฏิรูปทางเศรษฐกิจท่ีประสบผล และมีรูปแบบการพัฒนาท่ีพรอมดียิ่งกวาที่เกิดข้ึนในกรณีฐาน โดยสมมติวาในกรณีการเติบโตระดบั สูงนี้ จนี จะมอี ัตราการเตบิ โตเพิม่ ข้ึนรอยละ 10 ตอปจากอัตราของกรณีฐานในชวงป พ.ศ. 2547-2563 ดังเชน อัตราการเติบโตของ GDP รอยละ 8 ในป พ.ศ. 2547-2553 และคิดเปนการเติบโตของ GDP ท่ีรอยละ 8.8 ในกรณีการเติบโตสูง ซึ่งในกรณีการเติบโตสูงน้ีจะมีสมมติฐานอื่นๆเหมือนในกรณีฐาน ยกเวนระดับการเติบโตของ GDP และจํานวนเงินลงทุนของเฉพาะประเทศจีน โดยขณะทปี่ ระเทศอนื่ ๆ คงเดิมเชนกรณีฐาน