Thailands-SDGs-report-2016-2020-book_for-web-1_compressed (1)

09 สรา้ งโครงสรา้ งพื้ นฐานทม่ี ีความยืดหยุ่น ต่อการเปลยี่ นแปลง สนบั สนุนการพั ฒนาอุตสาหกรรม ทีค่ รอบคลมุ และย่งั ยนื และส่งเสรมิ นวตั กรรม SDG อำ� นวยความสะดวกการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานท่ยี ัง่ ยืนและมคี วามยดื หยุ่น ต่อการเปล่ยี นแปลงในประเทศกำ� ลังพัฒนา ผา่ นทางการยกระดับการสนบั สนนุ 9.a ทางการเงนิ เทคโนโลยี และดา้ นวชิ าการ ใหแ้ กป่ ระเทศในแอฟรกิ า ประเทศพัฒนานอ้ ยที่สุด ประเทศกำ� ลังพัฒนาที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล และรัฐกำ� ลงั พัฒนาที่เป็นหมเู่ กาะขนาดเล็ก การพั ฒนาโครงสร้างพ้ื นฐานท่ีค�ำนึงถึงผลกระทบอย่างรอบด้านและมีความทนทานยืดหยุ่นต่อการเปล่ียนแปลง เป็นปัจจัยส�ำคัญที่จะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้นและมีความปลอดภัย โดยเฉพาะ ใ น ก ลุ่ ม ป ร ะ เ ท ศ ก� ำ ลั ง พั ฒ น า ซึ่ ง มั ก ข า ด แ ค ล น เ งิ น ทุ น แ ล ะ อ ง ค์ ค ว า ม รู้ ใ น ก า ร พั ฒ น า โ ค ร ง ส ร้ า ง พื้ น ฐ า น ให้มีความยั่งยืนในทุกมิติ ดังนั้น การให้ความช่วยเหลือแก่ประเทศก�ำลังพั ฒนาทั้งในด้านการเงิน เทคโนโลยี และวิชาการ จึงเป็นส่วนส�ำคัญท่ีจะช่วยให้โลกบรรลุเป้าหมายการพั ฒนาที่ย่ังยืนได้ สถานการณก์ ารบรรลุเป้าหมายย่อย การด�ำเนนิ การที่ผ่านมา ประเทศไทยให้การสนับสนุนเพ่ื อการพั ฒนาโครงสร้าง ประเทศไทยด�ำเนินการให้ความช่วยเหลือเพื่ อพั ฒนา พ้ื นฐานแก่ประเทศก�ำลังพั ฒนาและประเทศพั ฒนาน้อย โ ค ร ง ส ร้ า ง พื้ น ฐ า น ใ น ป ร ะ เ ท ศ เ พื่ อ น บ้ า น ม า อ ย่ า ง ท่ีสุดมาอย่างต่อเน่ือง โดยมีมูลค่าความช่วยเหลือเพ่ื อ ต่ อ เ น่ื อ ง แ ล ะ มี ส่ ว น ส� ำ คั ญ ใ น ก า ร อ� ำ น ว ย ค ว า ม ส ะ ด ว ก การพั ฒนาอย่างเป็นทางการ (Official Development ด้านการคมนาคมและสัญจรของประชาชนในประเทศ Assistant: ODA) และกระแสความช่วยเหลืออย่างเป็น ดังกล่าว โดยเฉพาะในมิติด้านการเชื่อมโยงระหว่าง ทางการอ่ืน (Other Official Flows: OOF) ด้าน ประเทศ อาทิ โครงการก่อสร้างเส้นทางเชียงราย- โครงสร้างพ้ื นฐานระหว่างปี 2559 - 2562 รวมอยู่ท่ี คุนหมิง ผ่าน สปป.ลาว (R3) โครงการปรับปรุงถนน 2,898.52 ล้านบาท และร่องระบายน�้ำในนครหลวงเวียงจันทน์ สปป.ลาว โครงการพั ฒนาถนนสาย 67 (อันลองเวง-เสียมราฐ) มูลค่าความช่วยเหลือ ODA และ OOF กั ม พู ช า แ ล ะ โ ครง ก ารเชื่ อ ม โ ยง เส้ น ท าง ไ ท ย-พ ม่ า ในด้านโครงสร้างพ้ื นฐานของไทย จากเมียวดี-เชิงเขาตะนาวศรี หน่วย: ล้านบาท นอกจากน้ี ยังมีการให้ความช่วยเหลือทางการเงิน เพื่ อพั ฒนาโครงสร้างพ้ื นฐานซึ่งก�ำลังอยู่ระหว่าง ที่มา: กรมความร่วมมือระหว่างประเทศ ด� ำ เ นิ น ก า ร ก่ อ ส ร้ า ง ไ ด้ แ ก่ โ ค ร ง ก า ร ก่ อ ส ร้ า ง ถ น น จากเมืองหงสา-บ้านเชียงแมน ใน สปป.ลาว โครงการ สะพานมิตรภาพไทย-ลาว แห่งที่ 5 โครงการพั ฒนา จุดผ่านแดนถาวรสตรึงบท และเส้นทางเชื่อมโยงไป ยังถนนหมายเลข 5 ในกัมพู ชา และโครงการพั ฒนา เมืองภายใต้ระเบียงเศรษฐกิจอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้�ำโขง ระยะท่ี 3 ในส่วนของเมียวดี และการปรับปรุงระบบ น้� ำ ป ร ะ ป า แ ล ะ ก า ร พั ฒ น า ร ะ บ บ ก า ร จั ด ก า ร ข ย ะ ใ น เมียนมา 250 รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาทีย่ ั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

สร้างโครงสร้างพื้ นฐานท่มี คี วามยืดหยนุ่ 09 ตอ่ การเปลยี่ นแปลง สนบั สนนุ การพั ฒนาอตุ สาหกรรม ท่คี รอบคลมุ และย่งั ยืน และส่งเสริมนวัตกรรม อำ� นวยความสะดวกการพัฒนาโครงสรา้ งพื้นฐานท่ยี ่งั ยืนและมีความยดื หยุ่น SDG ตอ่ การเปลีย่ นแปลงในประเทศกำ� ลังพัฒนา ผา่ นทางการยกระดบั การสนับสนุน 9.a ทางการเงนิ เทคโนโลยี และดา้ นวิชาการ ใหแ้ กป่ ระเทศในแอฟริกา ประเทศพัฒนาน้อยท่สี ุด ประเทศกำ� ลงั พัฒนาทีไ่ มม่ ที างออกสู่ทะเล และรฐั กำ� ลงั พัฒนาที่เป็นหมูเ่ กาะขนาดเล็ก ความท้าทาย ข้อเสนอแนะ ก า ร ด� ำ เ นิ น ก า ร ใ ห้ ค ว า ม ช่ ว ย เ ห ลื อ ก ลุ่ ม ป ร ะ เ ท ศ ห น่ ว ย ง า น ท่ี ใ ห้ ค ว า ม ช่ ว ย เ ห ลื อ ป ร ะ เ ท ศ เ พ่ื อ น บ้ า น เพื่ อนบ้านส่วนใหญ่พ่ึ งพาแหล่งเงินจากงบประมาณ ค ว ร พั ฒ น า เ ค รื่ อ ง มื อ ท า ง ก า ร เ งิ น ใ ห ม่ ๆ ม า ใ ช้ ใ ห้ ของภาครัฐเป็นหลัก ท�ำให้มีข้อจ�ำกัดในการด�ำเนิน มากข้ึนเพ่ื อใช้ระดมแหล่งเงินทุน ซ่ึงปัจจุบันเร่ิมมี โครงการขนาดใหญ่ที่ต้องใช้เงินทุนจ�ำนวนมาก ประกอบ ทิ ศ ท า ง ที่ ดี ขึ้ น โ ด ย ส� ำ นั ก ง า น ค ว า ม ร่ ว ม มื อ พั ฒ น า กับความต้องการลงทุนพั ฒนาโครงสร้างพ้ื นฐานใน เศรษฐกิจกับประเทศเพ่ื อนบ้าน (องค์การมหาชน) ได้ กลุ่มประเทศเพื่ อนบ้านที่ประเทศไทยให้การสนับสนุน เ ริ่ ม ด� ำ เ นิ น ก า ร อ อ ก ข า ย พั น ธ บั ต ร จ� ำ น ว น ห น่ึ ง พั น อ ยู่ นั้ น มี ทิ ศ ท า ง เ พิ่ ม สู ง ขึ้ น อ ย่ า ง ต่ อ เ นื่ อ ง ต า ม ก า ร ล้านบาท เพ่ื อเพิ่ มประสิทธิภาพการบริหารจัดการและ ขยายตัวทางเศรษฐกิจที่รวดเร็ว นอกจากนี้ การแพร่ การให้ความช่วยเหลือประเทศเพื่ อนบ้าน ซึ่งจะช่วย ระบาดของโรคโควิด-19 ส่งผลให้ภาครัฐมุ่งเน้นการ แ บ่ ง เบาภาระ ก ารใช้ ง บประ ม าณ ขอ ง ประ เท ศ ลง ได้ จั ด ส ร ร ง บ ป ร ะ ม า ณ ไ ป ที่ ก า ร จั ด ก า ร ท า ง ส า ธ า ร ณ สุ ข อี ก ทั้ ง ช่ ว ย ท� ำ ใ ห้ ไ ท ย ยั ง ค ง มี บ ท บ า ท ใ น ก า ร ส นั บ ส นุ น การเยียวยาและฟ้ นื ฟู เศรษฐกิจในประเทศเป็นหลัก ท�ำให้ การพั ฒนาโครงสร้างพ้ื นฐานของกลุ่มประเทศก�ำลัง อ า จ มี ข้ อ จ� ำ กั ด ท า ง ง บ ป ร ะ ม า ณ ด้ า น ก า ร ช่ ว ย เ ห ลื อ พั ฒนาอื่นต่อไป โดยเฉพาะในกลุ่มประเทศเพื่ อนบ้าน ประเทศก�ำลังพั ฒนาอื่น ๆ รายงานความกา้ วหนา้ เปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 251 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

09 สรา้ งโครงสรา้ งพื้ นฐานท่มี คี วามยดื หย่นุ ตอ่ การเปล่ยี นแปลง สนับสนนุ การพั ฒนาอุตสาหกรรม ที่ครอบคลมุ และย่งั ยืน และสง่ เสรมิ นวตั กรรม SDG สนบั สนนุ การพัฒนาเทคโนโลยี การวจิ ยั และนวตั กรรมภายในประเทศกำ� ลังพัฒนา รวมถึงการใหม้ ีสภาพแวดลอ้ มทางนโยบายทีน่ �ำไปสู่ความหลากหลาย 9.b ของอุตสาหกรรมและการเพิ่มมลู ค่าของสินคา้ โภคภณั ฑ์ การพั ฒนาอุตสาหกรรมให้มีความทันสมัย ไม่เพี ยงจะช่วยยกระดับประสิทธิภาพการผลิตให้ดีขึ้นเท่านั้น แต่ยังช่วยกระตุ้นให้เกิดการพั ฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรม รวมถึงการพั ฒนาทักษะแรงงานอีกด้วย เน่ืองจาก กระบวนการพั ฒนาทางอุตสาหกรรมจะท�ำให้เกิดการปรับปรุงรูปแบบการผลิตให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เกิดการน�ำ เทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการท�ำงานมากขึ้น ขณะเดียวกันจะท�ำให้แรงงานได้ดูดซับองค์ความรู้และพั ฒนาทักษะ ควบคู่ไปด้วย อย่างไรก็ตาม กระบวนการพั ฒนาทางอุตสาหกรรมดังกล่าวจ�ำเป็นต้องอาศัยเงินทุน เทคโนโลยี และองค์ความรู้จ�ำนวนมาก ซ่ึงเป็นส่ิงท่ีประเทศก�ำลังพั ฒนาและประเทศที่มีรายได้น้อยยังมีข้อจ�ำกัดในการเข้าถึง สถานการณก์ ารบรรลเุ ป้าหมายยอ่ ย มูลค่า ODA ท่ีไทยให้แก่ต่างประเทศ สาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีระหว่างปี 2558 - 2562 ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไ ด้ ร่ ว ม มื อ กั บ ป ร ะ ช า ค ม ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ในการให้ความช่วยเหลือประเทศต่าง ๆ เพื่ อพั ฒนา หน่วย: ล้านบาท เทคโนโลยีและส่งเสริมการวิจัยและพั ฒนาท่ีจะน�ำไปสู่ การปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจและสังคมให้สามารถ ท่ีมา: กรมความร่วมมือระหว่างประเทศ รั บ มื อ กั บ ค ว า ม เ ป ลี่ ย น แ ป ล ง ข อ ง ส ถ า น ก า ร ณ์ โ ล ก ไ ด้ โดยจ�ำนวนเงินความร่วมมือเพ่ื อการพั ฒนา (Official Development Assistant: ODA) ท่ีประเทศไทยให้แก่ ต่างประเทศในสาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีระหว่าง ปี 2560 - 2562 มีแนวโน้มเพิ่มข้ึน จากประมาณ 3.80 ล้านบาท ในปี 2560 เป็นประมาณ 19.79 ล้านบาทใน ปี 2562 นอกจากนี้ ในการด�ำเนินงานภายในประเทศ ภาครัฐ สัดส่วนมูลค่าเพิ่ มของอุตสาหกรรมเทคโนโลยีระดับสูง ให้ความส�ำคัญต่อการปฏิรูปโครงสร้างเศรษฐกิจของ และระดับกลางต่อมูลค่าเพิ่ มรวมทั้งหมดของไทย ประเทศ โดยก�ำหนดการพั ฒนาอุตสาหกรรมเป้าหมาย เ พ่ื อ ร อ ง รั บ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร แ ห่ ง อ น า ค ต เ ป็ น ห นึ่ ง ใ น ท่ีมา: องค์การพั ฒนาอุตสาหกรรมแห่งสหประชาชาติ (UNIDO) นโยบายส�ำคัญ ควบคู่ไปกับการส่งเสริมการแปรรูป วัตถุดิบและสร้างมูลค่าเพ่ิ มจากสินค้าโภคภัณฑ์ต่าง ๆ อ ย่ า ง ไ ร ก็ ดี แ ม้ ว่ า ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ ห้ ค ว า ม ส� ำ คั ญ ต่ อ ทั้งนี้ หนึ่งในการด�ำเนินการเพ่ื อขับเคล่ือนให้บรรลุ การพั ฒนาเทคโนโลยี การวิจัยและพั ฒนาเพ่ื อปรับ เป้าหมายดังกล่าวคือการจัดต้ังศูนย์ปฏิรูปอุตสาหกรรม โ ค ร ง ส ร้ า ง ภ า ค อุ ต ส า ห ก ร ร ม แ ต่ ก า ร ด� ำ เ นิ น ก า ร ที่ สู่อนาคต (Industrial Transformation Center: ITC) ผ่านมายังไม่เห็นความเปล่ียนแปลงท่ีเป็นรูปธรรมนัก เพ่ื อให้ความช่วยเหลือและค�ำปรึกษาด้านการประกอบ โ ด ย ข้ อ มู ล สั ด ส่ ว น มู ล ค่ า เ พิ่ ม ข อ ง อุ ต ส า ห ก ร ร ม ธุรกิจการวิจัยเชิงพาณิชย์และด้านการเงิน ตลอดจน เทคโนโลยีระดับสูงและระดับกลางต่อมูลค่าเพิ่ มรวม บ่มเพาะธุรกิจให้ผู้ประกอบการสามารถปรับเปล่ียนให้ ทั้งหมดในปี 2561 อยู่ท่ีร้อยละ 41 เพ่ิ มข้ึนเล็กน้อย การด�ำเนินธุรกิจและการพั ฒนาสินค้ามีประสิทธิภาพ จาก ในปี 2559 ร้อยละ 40 ในขณะท่ีกลุ่มประเทศท่ี และรองรับการเข้าสู่ยุคดิจิทัล พั ฒนาแล้วมีสัดส่วนมากกว่าร้อยละ 50 ขึ้นไป 252 รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

สร้างโครงสร้างพื้ นฐานทีม่ ีความยดื หยุ่น 09 ต่อการเปล่ยี นแปลง สนับสนนุ การพั ฒนาอุตสาหกรรม ท่คี รอบคลมุ และย่งั ยืน และสง่ เสรมิ นวตั กรรม สนับสนนุ การพัฒนาเทคโนโลยี การวจิ ยั และนวตั กรรมภายในประเทศก�ำลงั พัฒนา SDG รวมถึงการใหม้ ีสภาพแวดลอ้ มทางนโยบายทน่ี �ำไปสู่ความหลากหลาย ของอตุ สาหกรรมและการเพิ่มมลู คา่ ของสินค้าโภคภัณฑ์ 9.b การด�ำเนินการทีผ่ ่านมา ความทา้ ทาย ศูนย์พั นธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ แ ม้ ว่ า ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย จ ะ เ ข้ า ร่ ว ม กั บ ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ใ น ก า ร ใ ห้ ไ ด้ จั ด โ ค ร ง ก า ร ฝึ ก อ บ ร ม เ ท ค โ น โ ล ยี ชี ว ภ า พ ใ ห้ แ ก่ ความช่วยเหลือด้านการวิจัยและพั ฒนาเพื่ อยกระดับ เมียนมาและเวียดนาม ในขณะท่ีส�ำนักงานนวัตกรรม การพั ฒนาทางอุตสาหกรรมในประเทศก�ำลังพั ฒนาแล้ว แห่งชาติ (องค์การมหาชน) ได้ด�ำเนินกิจกรรมตาม แต่การด�ำเนินการภายในประเทศยังไม่มีพั ฒนาการ แผนความร่วมมือด้านนวัตกรรมไทย-ลาว พ.ศ.2560- ท่ีดีนัก เน่ืองจากข้อมูลเร่ืองสัดส่วนมูลค่าเพ่ิ มของ 2562 ระหว่างส�ำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ กับกรม อุ ต ส า ห ก ร ร ม เ ท ค โ น โ ล ยี ร ะ ดั บ สู ง แ ล ะ ร ะ ดั บ ก ล า ง เ ท ค โ น โ ล ยี แ ล ะ น วั ต ก ร ร ม ก ร ะ ท ร ว ง วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ต่ อ มู ล ค่ า เ พ่ิ ม ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ส ะ ท้ อ น ว่ า มี ค ะ แ น น ส ป ป . ล า ว ส่ ว น ก า ร ด� ำ เ นิ น ง า น ภ า ย ใ น ป ร ะ เ ท ศ น้ั น คงที่ ๆ ประมาณร้อยละ 40 มาต่อเนื่องกันหลายปีแล้ว ศู น ย์ I T C ซึ่ ง เ ปิ ด ด� ำ เ นิ น ก า ร ม า ตั้ ง แ ต่ ปี 2 5 6 0 ซ่ึงการที่ประเทศไทยจะบรรลุเป้าหมายยุทธศาสตร์ชาติ แ ล ะ ใ น ปั จ จุ บั น มี ท้ั ง ห ม ด 1 3 แ ห่ ง ท่ั ว ป ร ะ เ ท ศ ไ ด้ ใ ห้ ในการก้าวสู่สถานะประเทศรายได้สูงภายในปี 2580 บ ริ ก า ร ใ ห้ ค� ำ ป รึ ก ษ า แ ก่ ผู้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร วิ ส า ห กิ จ ข น า ด ควรมีสัดส่วนมูลค่าเพิ่ มของอุตสาหกรรมเทคโนโลยี กลางและขนาดย่อมจนมีส่วนส�ำคัญให้เกิดการพั ฒนา ระดบั สงู และระดบั กลางทเี่ พ่ิมขนึ้ กวา่ รอ้ ยละ 50 ผลิตภัณฑ์ไปแล้วกว่า 5,800 ผลิตภัณฑ์ ก่อให้เกิด มูลค่าทางเศรษฐกิจกว่า 700 ล้านบาท ข้อเสนอแนะ ค ว ร เ ร่ ง ส ร้ า ง ค ว า ม ต ร ะ ห นั ก รู้ ถึ ง ค ว า ม ส� ำ คั ญ ข อ ง การส่งเสริมการพั ฒนาเทคโนโลยีระดับท้องถิ่นและ ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร วิ จั ย แ ล ะ พั ฒ น า เ พื่ อ ป รั บ โ ค ร ง ส ร้ า ง อุ ต ส า ห ก ร ร ม ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย แ ล ะ ส า ม า ร ถ รองรับอุตสาหกรรมในอนาคตได้ นอกจากน้ี ภาครัฐ ควรเพ่ิ มบทบาทในการสนับสนุนการวิจัยและพั ฒนา ด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยีให้มากข้ึน เน่ืองจาก การด�ำเนินการดังกล่าวต้องใช้เงินลงทุนจ�ำนวนมาก แต่มีความเสี่ยงสูง ท�ำให้ภาคเอกชน โดยเฉพาะภาค วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมไม่กล้าลงทุนเพี ยง ฝ่ายเดียว รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาที่ยัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 253 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

09 สร้างโครงสรา้ งพื้ นฐานท่มี คี วามยืดหย่นุ ตอ่ การเปลี่ยนแปลง สนบั สนุนการพั ฒนาอุตสาหกรรม SDG ทค่ี รอบคลมุ และย่งั ยนื และส่งเสริมนวตั กรรม 9.c เพิ่มการเขา้ ถงึ เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสาร และพยายามทจ่ี ะจัดใหม้ ี การเขา้ ถึงอินเทอรเ์ น็ตโดยถว้ นหน้าในราคาท่สี ามารถจ่ายได้ ในประเทศพัฒนาน้อยที่สุด ภายในปี 2563 การเข้าถึงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร รวมถึงบริการอินเทอร์เน็ต เป็นปัจจัยส�ำคัญในการยกระดับ คุณภาพชีวิตของประชาชนและการเพ่ิมผลิตภาพของภาคการผลิต อีกท้ังยังเป็นปัจจัยเร่งให้การพั ฒนาในด้านต่าง ๆ มีความก้าวหน้ายิ่งข้ึน โดยเฉพาะในโลกปัจจุบันที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีท�ำให้การเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร และองค์ความรู้ต่าง ๆ เป็นไปอย่างรวดเร็ว ซึ่งจะช่วยกระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้และพั ฒนาทักษะต่อยอดไปสู่ การประกอบอาชีพใหม่ ๆ นอกจากน้ี การขยายพ้ื นท่ีบริการอินเทอร์เน็ตให้ครอบคลุมทุกพ้ื นที่จะช่วยส่งเสริมให้ ประชาชน โดยเฉพาะในพื้ นที่ห่างไกล สามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร องค์ความรู้ และบริการต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น โดยมี ค่าใช้จ่ายต�่ำ และช่วยลดอุปสรรคเรื่องความห่างไกลของระยะทาและข้อจ�ำกัดทางภูมิศาสตร์ รวมทั้งเป็นการเตรียม ความพร้อมส�ำหรับการพั ฒนาไปสู่เศรษฐกิจดิจิทัล สถานการณก์ ารบรรลุเป้าหมายยอ่ ย สัดส่วนของประชากรอายุ 6 ปีขึ้นไปที่ใช้อินเตอร์เน็ต ปี พ.ศ.2558 - 2562 ประชากรไทยมีแนวโน้มการใช้อินเทอร์เน็ตในสัดส่วน ท่ีเพิ่ มขึ้น สะท้อนจากผลส�ำรวจการมีการใช้เทคโนโลยี ที่มา: ผลส�ำรวจการมีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในครัวเรือน สารสนเทศและการสื่อสารในครัวเรือนของส�ำนักงาน พ.ศ. 2563 สถิติแห่งชาติ ซึ่งพบว่าในปี 2563 ประชากรอายุ 6 ปี ขึ้นไป เป็นผู้ใช้อินเทอร์เน็ตประมาณ 49.7 ล้านคน หรือ การด�ำเนินการท่ผี า่ นมา ร้อยละ 77.8 เพ่ิ มขึ้นจากร้อยละ 47.5 หรือประมาณ 29.8 ล้านคน ในปี 2559 สะท้อนให้เห็นว่าประชากรไทย ภ า ค รั ฐ ไ ด้ เ ห็ น ค ว า ม ส� ำ คั ญ แ ล ะ ไ ด้ ป ร ะ ก า ศ น โ ย บ า ย มีการเข้าถึงอินเทอร์เน็ต ซึ่งเป็นเทคโนโลยีส�ำคัญใน ดิ จิ ทั ล เ พื่ อ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ แ ล ะ สั ง ค ม ซึ่ ง มุ่ ง เ น้ น ก า ร น� ำ การเข้าถึงข้อมูลต่าง ๆ และใช้ในการติดต่อส่ือสาร เ ท ค โ น โ ล ยี ส า ร ส น เ ท ศ แ ล ะ ก า ร ส่ื อ ส า ร ( I C T ) ม า ใ ช้ ไ ด้ ม า ก ข้ึ น แ ล ะ เ มื่ อ เ ป รี ย บ เ ที ย บ พ ฤ ติ ก ร ร ม ก า ร ใ ช้ เ ป็ น เ ค ร่ื อ ง มื อ ส นั บ ส นุ น ก า ร พั ฒ น า ป ร ะ เ ท ศ โ ด ย มี อินเทอร์เน็ตระหว่างเพศชายและหญิงพบว่าผู้ชายใช้ เป้าหมายเพื่ อขยายโครงข่ายอินเทอร์เน็ตความเร็ว อินเทอร์เน็ตมากกว่าผู้หญิง โดยในปี 2563 ผู้ชายใช้ สู ง ใ ห้ ค ร อ บ ค ลุ ม ทุ ก ห มู่ บ้ า น ข อ ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย แ ล ะ ไ ด้ อินเทอร์เน็ต ร้อยละ 79.0 และผู้หญิงใช้อินเทอร์เน็ต ก� ำ ห น ด พ้ื น ที่ เ ป้ า ห ม า ย เ ป็ น 3 พ้ื น ที่ ไ ด้ แ ก่ พ้ื น ที่ ร้อยละ 76.8 นอกจากนี้ เม่ือจ�ำแนกการใช้อินเทอร์เน็ต ท่ี มี บ ริ ก า ร แ ล ะ ศั ก ย ภ า พ เ ชิ ง พ า ณิ ช ย์ ท่ี ส า ม า ร ถ เ ข้ า ถึ ง ตามกลุ่มอายุ พบว่าประชากรในกลุ่มอายุ 50 ปีขึ้นไป อินเทอร์เน็ตความเร็วสูง จ�ำนวน 30,635 หมู่บ้าน มีแนวโน้มการใช้อินเทอร์เน็ตเพิ่ มขึ้น จากร้อยละ 13.8 ( Zo n e A แ ล ะ Zo n e B ) แ ล ะ พื้ น ท่ี ที่ ไ ม่ มี ศั ก ย ภ า พ ในปี 2559 เป็นร้อยละ 49.7 ในปี 2563 เ ชิ ง พ า ณิ ช ย์ แ ล ะ ยั ง ไ ม่ มี บ ริ ก า ร อิ น เ ท อ ร์ เ น็ ต ค ว า ม 254 รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

สรา้ งโครงสรา้ งพื้ นฐานท่มี คี วามยืดหยุ่น 09 ต่อการเปล่ยี นแปลง สนับสนุนการพั ฒนาอตุ สาหกรรม SDG ทคี่ รอบคลุมและยง่ั ยนื และสง่ เสรมิ นวตั กรรม 9.c เพ่ิมการเข้าถึงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสาร และพยายามท่จี ะจัดให้มี การเข้าถึงอนิ เทอรเ์ น็ตโดยถว้ นหนา้ ในราคาท่สี ามารถจ่ายได้ ในประเทศพัฒนานอ้ ยที่สุด ภายในปี 2563 เร็วสูง จ�ำนวน 40,432 หมู่บ้าน (Zone C) และพื้ นท่ี ความท้าทาย ช า ย ข อ บ ท่ี ไ ม่ มี ศั ก ย ภ า พ เ ชิ ง พ า ณิ ช ย์ ไ ม่ มี บ ริ ก า ร แ ล ะ ย า ก ต่ อ ก า ร เ ข้ า ถึ ง จ� ำ น ว น 3 , 9 2 0 ห มู่ บ้ า น ถึงแม้ภาครัฐจะด�ำเนินโครงการต่าง ๆ เพ่ื อกระจาย ( Z o n e C + ) ซึ่ ง ที่ ผ่ า น ม า ก ร ะ ท ร ว ง ดิ จิ ทั ล เ พื่ อ โอกาสการเข้าถึงสัญญาณอินเทอร์เน็ต แต่ยังมีความ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ แ ล ะ สั ง ค ม ไ ด้ ด� ำ เ นิ น ก า ร ว า ง โ ค ร ง ข่ า ย ท้าทายด้านคุณภาพการเข้าถึงสัญญาณอินเทอร์เน็ต อิ น เ ท อ ร์ เ น็ ต ค ว า ม เ ร็ ว สู ง ผ่ า น สื่ อ สั ญ ญ า ณ ใ ย แ ก้ ว ท่ี มี ค ว า ม เ ส ถี ย ร แ ล ะ ส า ม า ร ถ เ ช่ื อ ม ต่ อ ไ ด้ ค ร อ บ ค ลุ ม น�ำแ ส ง ใ ห้ ค ร อ บ ค ลุ ม 2 4, 7 0 0 ห มู่ บ้ า น ( Zo n e C ) ทุกพ้ื นที่ นอกจากน้ี ข้อมูลจากผลส�ำรวจการมีการใช้ แ ล้ ว เ ส ร็ จ เ มื่ อ เ ดื อ น ธั น ว า ค ม 2 5 6 0 แ ล ะ ไ ด้ มี ผู้ ล ง เ ท ค โ น โ ล ยี ส า ร ส น เ ท ศ แ ล ะ ก า ร ส่ื อ ส า ร ใ น ค รั ว เ รื อ น ท ะ เ บี ย น ใ ช้ ง า น ส ะ ส ม ถึ ง เ ดื อ น มิ ถุ น า ย น 2 5 6 3 ท่ี พ.ศ. 2563 ระบุว่าประชาชนส่วนใหญ่ใช้อินเทอร์เน็ต 8.5 ล้านคน นอกจากนี้ รัฐบาล ยังได้จัดท�ำโครงการ เ พ่ื อ กิ จ ก ร ร ม เ ก่ี ย ว กั บ เ ค รื อ ข่ า ย สั ง ค ม อ อ น ไ ล น์ ฝึกอบรมในพื้ นท่ีท่ัวประเทศระยะที่ 1 (พ.ศ. 2563 - (Facebook, Twitter, LINE, Instagram) รอ้ ยละ 92.0 2 5 6 5 ) ส� ำ ห รั บ ก ลุ่ ม เ ป้ า ห ม า ย ต่ า ง ๆ อ า ทิ ก ลุ่ ม ขณะท่ีประชาชนร้อยละ 56.5 ยังไม่เคยซ้ือสินค้าหรือ เกษตรกร ผู้ประกอบการท้องถ่ินคนชรา ผู้ด้อยโอกาส บริการทางอินเทอร์เน็ต ทางสังคม และคนพิ การ รวมแล้วจ�ำนวนไม่น้อยกว่า 5 0 0,0 0 0 ค น เ พื่ อ ใ ห้ ป ร ะ ช า ช น ที่ อ า ศั ย อ ยู่ ใ น พื้ น ท่ี ข้อเสนอแนะ เป้าหมาย ได้รับโอกาสในการเข้าถึงอินเทอร์เน็ต และ ส า ม า ร ถ พั ฒ น า ต น เ อ ง ส ร้ า ง ร า ย ไ ด้ แ ล ะ ย ก ร ะ ดั บ ภ า ค รั ฐ ค ว ร เ ร่ ง ด� ำ เ นิ น โ ค ร ง ก า ร ข ย า ย โ ค ร ง ข่ า ย คุณภาพชีวิตและชุมชนได้ อิ น เ ท อ ร์ เ น็ ต ใ น ส่ ว น ที่ก� ำ ลั ง ด� ำ เ นิ น ก า ร ใ ห้ แ ล้ ว เ ส ร็ จ (พ้ื นที่ Zone C เน็ตห่างไกล และ Zone C+ เน็ตชายขอบ) พ ร้ อ ม ทั้ ง ป ร ะ ช า สั ม พั น ธ์ โ ค ร ง ก า ร ใ ห้ กั บ ป ร ะ ช า ช น ใ น ชุ ม ช น ไ ด้ รั บ ท ร า บ ร ว ม ทั้ ง ใ ห้ ห น่ ว ย ง า น ภ า ค รั ฐ จั ด ห า ม า ต ร ก า ร ห รื อ แ น ว ท า ง ใ น ก า ร ใ ห้ ค ว า ม รู้ กั บ ป ร ะ ช า ช น ใ น ชุ ม ช น เ ก่ี ย ว กั บ ก า ร ใ ช้ อิ น เ ท อ ร์ เ น็ ต ใ ห้ เ กิ ด ประโยชน์ อาทิ ใช้ค้นคว้าหาความรู้เพื่ อการศึกษา หรือพั ฒนาตนเอง และใช้สร้างอาชีพและสร้างรายได้ นอกจากน้ี ควรพิ จารณาด�ำเนินโครงการเพ่ิ มจ�ำนวน จุ ด บ ริ ก า ร อิ น เ ท อ ร์ เ น็ ต ใ น ห มู่ บ้ า น เ พื่ อ เ พ่ิ ม โ อ ก า ส การเข้าถึงอินเทอร์เน็ตของประชาชนในชุมชนให้สามารถ น�ำอินเทอร์เน็ตมาใช้ให้เกิดประโยชน์ได้มากยิ่งขึ้น รายงานความกา้ วหนา้ เปา้ หมายการพัฒนาที่ยัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 255 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

เป้าหมายท่ี 10 ลดความไมเ่ สมอภาค ภายในและระหว่างประเทศ SDG 10: Reduce inequality within and among countries 256 รายงานความกา้ วหนา้ เป้าหมายการพัฒนาทีย่ ั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDG Progress Report 2016-2020

ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ 10 SDG 10 ประเทศไทยมีปัญหาความเหล่ือมล้�ำในหลายมิติ ท้ังด้านรายได้ ความม่ังค่ัง โอกาสการเข้าถึงสวัสดิการของรัฐ การเข้าถึงแหล่งเงินทุนและทรัพยากร ตลอดจนและการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม ซึ่งปัญหาความเหลื่อมล�้ำ ดังกล่าวเป็นอุปสรรคส�ำคัญต่อการพั ฒนาประเทศ โดยเฉพาะในปัจจุบันท่ีมีการเปล่ียนแปลงทางเศรษฐกิจโลก อย่างรวดเร็วจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและนวัตกรรม ซึ่งส่งผลให้เกิดความไม่เสมอภาคระหว่างกลุ่มคน อันน�ำมาซ่ึงปัญหาความเหลื่อมล้�ำท่ีชัดเจนมากขึ้นในสังคม สถานการณ์การบรรลเุ ป้าหมาย ก า ร เ มื อ ง อั น ไ ม่ ขั ด ต่ อ บ ท บั ญ ญั ติ แ ห่ ง รั ฐ ธ ร ร ม นู ญ ห รื อ เ ห ตุ อ่ื น ใ ด จ ะ ก ร ะ ท� ำ มิ ไ ด้ ก า ร เ ลื อ ก ป ฏิ บั ติ โ ด ย ในช่วงปี 2559-2562 สถานการณ์ความเหลื่อมล้�ำของ ไ ม่ เ ป็ น ธ ร ร ม ต่ อ บุ ค ค ล ประเทศไทยมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะ ความเหลื่อมล�้ำของรายได้ โดยรายได้ต่อหัวของกลุ่ม นอกจากน้ี ภาครัฐและภาคเอกชนยังได้ร่วมกันด�ำเนิน ประชากรร้อยละ 40 ท่ีมีรายได้ต่�ำสุด (Bottom 40) การเพื่ อส่งเสริมการลดความไม่เสมอภาคทั้งภายใน มีอัตราเพิ่ มขึ้น ท�ำให้ช่องว่างของรายได้ระหว่างคน และระหว่างประเทศ อาทิ โครงการบัตรสวัสดิการ ใ น ก ลุ่ ม ชั้ น ร า ย ไ ด้ ต่ า ง ๆ ล ด ล ง อ ย่ า ง ไ ร ก็ ต า ม แห่งรัฐ ท่ีมุ่งช่วยเหลือประชาชนยากจนแบบเจาะจง ค ว า ม เ ห ลื่ อ ม ล�้ ำ ใ น ก า ร ถื อ ค ร อ ง ท รั พ ย์ สิ น ยั ง ค ง อ ยู่ เพื่ อเป็นการช่วยลดภาระทางการเงินท่ีเป็นรายจ่าย ในระดับสูง ท้ังน้ี ประเทศไทยได้ริเร่ิมด�ำเนินการต่าง ๆ ประจ�ำ และโครงการ 1 ไร่ 1 แสน โดยหอการค้าไทย และจัดต้ังสวัสดิการสังคมจากภาครัฐเพ่ื อช่วยเพ่ิ ม แ ล ะ ส ภ า ห อ ก า ร ค้ า แ ห่ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ท่ี ใ ช้ ค ว า ม รู้ โ อ ก า ส ค ว า ม เ ท่ า เ ที ย ม ใ น ก า ร ด� ำ ร ง ชี วิ ต แ ล ะ ย ก ร ะ ดั บ เ ท ค โ น โ ล ยี แ ล ะ น วั ต ก ร ร ม ใ น ก า ร พั ฒ น า ศั ก ย ภ า พ คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต ใ ห้ กั บ ก ลุ่ ม เ ป้ า ห ม า ย ที่ ต้ อ ง ก า ร ค ว า ม การท�ำการเกษตร เพื่ อลดต้นทุนค่าใช้จ่าย รวมท้ัง ช่วยเหลือเป็นพิ เศษ โดยเฉพาะประชากรกลุ่มเปราะบาง ส ร้ า ง ร า ย ไ ด้ ท่ี ยั่ ง ยื น แ ล ะ ม่ั น ค ง อาทิ เงินอุดหนุนเพื่ อการเลี้ยงดูเด็กแรกเกิด บัตร ส วั ส ดิ ก า ร แ ห่ ง รั ฐ เ บ้ี ย ผู้ สู ง อ า ยุ เ บ้ี ย ผู้ พิ ก า ร แ ล ะ นอกจากนี้ ประเทศไทยยังได้มีบทบาทและส่วนร่วม ม า ต ร ก า ร ช่ ว ย เ ห ลื อ เ ยี ย ว ย า ผู้ ไ ด้ รั บ ผ ล ก ร ะ ท บ จ า ก ในเวทีระหว่างประเทศ ผ่านการเข้าร่วมเป็นสมาชิก การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 แ ล ะ จั ด ท� ำ ก ร อ บ ค ว า ม ร่ ว ม มื อ ร ะ ดั บ ป ร ะ เ ท ศ กั บ ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ อ ง ค์ ก ร ต่ า ง ๆ เ พื่ อ เ ป็ น ส่ ว น ห นึ่ ง ใ น การด�ำเนินการทผ่ี า่ นมา การเจรจาในการพั ฒนากฎระเบียบใหม่ ๆ และ เพ่ื อ ส นั บ ส นุ น ก า ร ส ร้ า ง เ ส ริ ม ค ว า ม เ ส ม อ ภ า ค ใ น ร ะ ดั บ โ ล ก ประเทศไทยมีกรอบกฎหมายเพ่ื อผลักดันการเข้าถึง ร ว ม ถึ ง ก า ร ส นั บ ส นุ น ก า ร ใ ห้ ค ว า ม ช่ ว ย เ ห ลื อ เ พื่ อ โ อ ก า ส ที่ เ ท่ า เ ที ย ม ล ด ค ว า ม ไ ม่ เ ส ม อ ภ า ค แ ล ะ ยุ ติ การพั ฒนาอย่างเป็นทางการและการลงทุนโดยตรง ก า ร เลือกปฏิบัติโดยไม่เป็ นธ รรมต า ม ที่ บั ญ ญั ติ ใ น จากต่างประเทศ โดยเฉพาะด้านการวิจัยเพ่ื อริเร่ิม รั ฐ ธ ร ร ม นู ญ แ ห่ ง ร า ช อ า ณ า จั ก ร ไ ท ย พุ ท ธ ศั ก ร า ช ช่องทางการลงทุนในต่างประเทศ และการลดก�ำแพง 2560 ยุทธศาสตร์ชาติ และอนุสัญญาระหว่างประเทศ ภาษีเพื่ ออ�ำนวยความสะดวกด้านการค้า อ า ทิ รั ฐ ธ ร ร ม นู ญ ม า ต ร า 2 7 ว ร ร ค 3 ว่ า ก า ร เ ลื อ ก ป ฏิ บั ติ โ ด ย ไ ม่ เ ป็ น ธ ร ร ม ต่ อ บุ ค ค ล ไ ม่ ว่ า ด้ ว ย ค ว า ม แ ต ก ต่ า ง ด้ า น ถ่ิ น ก� ำ เ นิ ด เ ช้ื อ ช า ติ ภ า ษ า เ พ ศ อ า ยุ ค ว า ม พิ ก า ร ส ภ า พ ท า ง ก า ย ห รื อ สุ ข ภ า พ ส ถ า น ะ ของบุคคล ฐานะทางเศรษฐกิจหรือสังคม ความเช่ือ ทางศาสนา การศึกษา อบรม หรือความคิดเห็นทาง รายงานความก้าวหนา้ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 257 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไมเ่ สมอภาคภายในและระหว่างประเทศ SDG 10 ความทา้ ทาย ข้อเสนอแนะ ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ยั ง ป ร ะ ส บ ปั ญ ห า ค ว า ม ไ ม่ เ ส ม อ ภ า ค ใ น ค ว ร ผ ลั ก ดั น ม า ต ร ก า ร แ ล ะ ก ฎ เ ก ณ ฑ์ ใ น ด้ า น ต่ า ง ๆ การท�ำธุรกรรมการเงินระหว่างประเทศ โดยยังคงพบ รวมทั้งการเยียวยาทางเศรษฐกิจให้เข้าถึงประชาชน ค่ า ใ ช้ จ่ า ย ใ น ก า ร ส่ ง เ งิ น ก ลั บ ป ร ะ เ ท ศ ข อ ง แ ร ง ง า น ทุกกลุ่ม โดยส่งเสริมการใช้กลไกพลังทางสังคมต่าง ๆ ย้ า ย ถ่ิ น แ ล ะ ก า ร ช� ำ ร ะ เ งิ น ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ อ ยู่ ใ น อั ต ร า เพ่ื อร่วมกันขับเคล่ือนการด�ำเนินงาน ส�ำหรับระยะยาว ท่ีสูง โดยเฉพาะเม่ือเทียบกับค่าใช้จ่ายเฉล่ียของโลก ค ว ร เ ต รี ย ม ค ว า ม พ ร้ อ ม ใ น ก า ร ใ ช้ เ ท ค โ น โ ล ยี ท่ี มี แม้ว่าจะมีการผ่อนคลายกฎเกณฑ์ส�ำหรับการประกอบ ประสิทธิภาพ โดยเฉพาะทางด้านการเงิน เพ่ื อหนุน ธุ ร กิ จ โ อ น เ งิ น ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ล ง น า ม ข้ อ ต ก ล ง เสริมกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม และกระจาย กับธนาคารพาณิชย์แล้วก็ตาม นอกจากนี้ ประชาชน ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง ก า ร เ ติ บ โ ต ใ ห้ ท่ัว ถึ ง ม า ก ข้ึ น ร ว ม ท้ั ง ส่ ว น ม า ก ยั ง ค ง ข า ด ศั ก ย ภ า พ ใ น ก า ร เ ข้ า ถึ ง ข้ อ มู ล ควรพั ฒนากลไกเชิงสถาบันของประเทศเพื่ อรองรับ และชุดความรู้ รวมถึงการใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยี พั นธกรณีตามความตกลงและกรอบความร่วมมือ ดิ จิ ทั ล ใ ห้ เ กิ ด ป ร ะ โ ย ช น์ สู ง สุ ด ท้ั ง นี้ ส ถ า น ก า ร ณ์ ด้านเศรษฐกิจ การค้า และการลงทุน โดยเฉพาะข้อตกลง การแพร่ระบาดของโรคโควิด–19 ยังตอกย�้ำความ และกรอบความร่วมมือที่บูรณาการการพั ฒนาหลายมิติ เหลื่อมล�้ำในสังคมไทย โดยส่งผลความเป็นอยู่ของ เพื่ อให้ได้ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายและกลยุทธ์ท้ังต่อ ประชาชนและเพิ่ มอัตราการว่างงาน ขณะที่ประชาชน ภาครัฐ ภาคเอกชน และการก�ำหนดท่าทีของประเทศ บ า ง ก ลุ่ ม ยั ง ไ ม่ ส า ม า ร ถ เ ข้ า ถึ ง ม า ต ร ก า ร ก า ร เ ยี ย ว ย า ในการด�ำเนินการตามพั นธกรณีในความตกลงและ แก้ไขเพื่ อบรรเทาความเดือดร้อนและไม่สามารถปรับตัว กรอบความร่วมมือของภูมิภาคให้มีประสิทธิภาพ ใหท้ นั กับการเปลี่ยนแปลงได้ ผลการประเมินสถานะของ SDG 10 บรรลุค่าเป้าหมาย: สามารถบรรลุค่าเป้าหมาย 100% ต�่ำกว่าค่าเป้าหมายขั้นวิกฤต: SDG SDG สถานการณ์ต�่ำกว่า 50% ของค่าเป้าหมาย 10.1 10.6 SDG SDG SDG 10.c 10.a 10.b SDG SDG SDG 10.7 10.2 10.3 ต่�ำกว่าค่าเป้าหมายระดับเสี่ยง: SDG SDG สถานการณ์อยู่ในช่วง 51-75% ของค่าเป้าหมาย 10.4 10.5 ต่�ำกว่าค่าเป้าหมาย: สถานการณ์อยู่ในช่วง 76-99% ของค่าเป้าหมาย 258 รายงานความกา้ วหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไมเ่ สมอภาคภายในและระหว่างประเทศ 10 SDG 10 กรณีศกึ ษา โครงการ 1 ไร่ 1 แสน และแบ่งพื้นที่เพาะปลูกออกเป็น 4 ส่วน ได้แก่ คันนาปลูก พื ชผักสวนครัว ร่องน้�ำส�ำหรับท�ำการประมง พ้ื นท่ี ปลูกข้าวและพ้ื นที่อยู่อาศัยในสัดส่วน 30:30:30:10 เพื่ อให้ระบบนิเวศเก้ือกูลต่อกัน โครงการ 1 ไร่ ได้เงิน 1 แสนบาท เป็นโครงการ โครงการน้ีมีพื้ นท่ีน�ำร่องอยู่ท่ีบ้านหนองแต้ บ้านบ่อ ริเร่ิมของภาคเอกชนโดยหอการค้าไทย ร่วมกับธนาคาร และบ้านกุดเชียงมี ต�ำบลบ้านดง อ�ำเภออุบลรัตน์ เพ่ื อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) ท่ีอาสา จังหวัดขอนแก่น ซึ่งประสบความส�ำเร็จอย่างเป็น เข้ามามีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาลดความเหล่ือมล้�ำ รูปธรรม เน่ืองจากเกษตรกรท่ีเข้าร่วมโครงการอย่าง ใ น สั ง ค ม เ พ่ื อ ใ ห้ เ ก ษ ต ร ก ร มี ชี วิ ต ค ว า ม เ ป็ น อ ยู่ แ ล ะ เต็มรูปแบบมีรายได้เฉล่ียถึง 150,000-200,000 รายได้ที่ดีขึ้นอย่างยั่งยืน โดยการประยุกต์และปรับใช้ บาท ขณะเดียวกันต้นทุนของการท�ำนา 1 ไร่จากเดิม หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพี ยงและเกษตรทฤษฎี 10,000 บาท ลดลงหลายเท่าตัวเหลือเฉล่ียเพี ยง ใหม่ ซ่ึงสามารถตอบโจทย์และแก้ปัญหาความเหล่ือมล�้ำ 2,292 บาทต่อไร่ ท�ำให้จังหวัดขอนแก่นได้กลายเป็น ได้อย่างเป็นรูปธรรม แ ห ล่ ง ก ร ณี ศึ ก ษ า ส� ำ ห รั บ เ ก ษ ต ร ก ร จ า ก ท่ั ว ป ร ะ เ ท ศ ท่ี ต้องการเย่ียมชมแปลงต้นแบบและต้องการศึกษาข้อมูล พ้ื นฐานการท�ำนาท่ีมีประสิทธิภาพ ปัจจุบัน โครงการ 1 ไร่ 1 แสน ได้ขยายพื้นที่ด�ำเนินการไปยังจังหวัดต่าง ๆ ทั่วประเทศไทย อาทิ นนทบุรี ปทุมธานี ตรัง และยะลา เป็นต้น หลักการเบื้องต้นของโครงการคือ การเพิ่ มรายได้ การลดต้นทุน การเพิ่ มผลผลิตและเร่ืองราวของสินค้า แ ล ะ ก า ร ส ร้ า ง ค ว า ม ย่ั ง ยื น โ ด ย โ ค ร ง ก า ร นี้ จ ะ เ ป็ น การบริหารจัดการพื้ นที่เพาะปลูก 1 ไร่ ให้ได้ประโยชน์และ ประสิทธิภาพมากที่สุดตามแนวทางเกษตรทฤษฎีใหม่ เพื่ อให้เกษตรกรสามารถเลี้ยงตัวเองผ่านการส่งเสริม การท�ำเกษตรแบบผสมผสาน ลดต้นทุนการใช้ปุ๋ยเคมี และสร้างองค์ความรู้ใหม่ในการท�ำการเกษตร โดยด�ำเนิน การผ่าน 3 วิชา ได้แก่ ด้านกสิกรรมคือ ปลูกข้าว ผักสวนครัว พื ชไร่ ไม้ผล ด้านปศุสัตว์คือ เล้ียงเป็ด ไก่ และด้านประมงคือ เล้ียงปลา กบ หอย กุ้ง ปู เป็นต้น รายงานความกา้ วหนา้ เปา้ หมายการพัฒนาที่ยั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 259 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหวา่ งประเทศ SDG บรรลกุ ารเติบโตของรายไดข้ องกลุม่ ประชากรรอ้ ยละ 40 ทม่ี ีรายไดต้ ำ่� สุด อย่างก้าวหน้าและยั่งยืน โดยให้มอี ตั ราเติบโตสูงกว่าคา่ เฉลีย่ ของประเทศ 10.1 ภายในปี 2573 ประเทศไทยให้ความส�ำคัญกับการแก้ไขปัญหาความเหล่ือมล้�ำอย่างต่อเน่ือง โดยแผนพั ฒนาเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ ฉบับท่ี 12 ให้ความส�ำคัญกับการสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจและสังคม โดยเฉพาะ อย่างยิ่งการด�ำเนินการเพื่อสร้างอาชีพ สร้างรายได้ และให้ความช่วยเหลือที่เชื่อมโยงกับการเพิ่มผลิตภาพ ในกลุ่มประชากรร้อยละ 40 ท่ีมีรายได้ต่�ำที่สุด (Bottom 40) ซ่ึงรวมถึงผู้ด้อยโอกาส สตรี และผู้สูงอายุ ทั้งนี้ การส่งเสริมสวัสดิการพื้ นฐาน จะท�ำให้คนไทยสามารถเข้าถึงบริการทางสังคมที่มีคุณภาพได้อย่าง ทั่วถึง มีประสิทธิภาพ และจะเป็นการสร้างโอกาสให้ประชากรกลุ่มนี้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น สถานการณก์ ารบรรลเุ ป้าหมาย อัตราการเติบโตของการใช้จ่ายในครัวเรือน (ร้อยละ) จากข้อมูลการส�ำรวจสภาวะเศรษฐกิจและสังคมของ ท่ีมา: ส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ ประมวลโดย สศช. ครัวเรือน ในปี 2562 ระบุว่า ประเทศไทยมีประชากรกลุ่ม Bottom 40 จ�ำนวน 32.7 ล้านคน โดยมีรายได้เฉล่ีย การด�ำเนนิ การทผี่ า่ นมา 3,721 บาท/คน/เดือน เพ่ิมข้ึนจาก 3,408 บาท/คน/เดือน ในปี 2560 เท่ากับมีอัตราการเติบโตของรายได้ต่อหัว ภาครัฐได้ด�ำเนินนโยบายบัตรสวัสดิการแห่งรัฐต้ังแต่ ท่ีร้อยละ 4.6 ต่อปี ซ่ึงสูงกว่าอัตราการเติบโตของกลุ่ม ป ล า ย ปี 2 5 6 0 เ พื่ อ ช่ ว ย เ ห ลื อ ก ลุ่ ม ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย ประชากรท้ังประเทศท่ีมีการเติบโตอยู่ท่ีร้อยละ 1.21 ต่อปี แ บ บ เ จ า ะ จ ง ก ลุ่ ม เ ป้ า ห ม า ย โ ด ย ใ ห้ ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย นอกจากนี้ ยังพบว่าอัตราการเติบโตของการใช้จ่าย ที่ ล ง ท ะ เ บี ย น เ ข้ า ร่ ว ม โ ค ร ง ก า ร ไ ด้ รั บ ก า ร บ ร ร เ ท า ครัวเรือนของประชากรกลุ่ม Bottom 40 หดตัวลง ห รื อ ช่ ว ย เ ห ลื อ ค่ า ใ ช้ จ่ า ย เ พื่ อ อุ ป โ ภ ค แ ล ะ บ ริ โ ภ ค ร้อยละ 4.02 ต่อปีซึ่งต่�ำกว่าอัตราดังกล่าวของกลุ่ม อาทิ ค่าไฟฟ้าและค่าน้�ำประปา ค่าเดินทางไปรักษา ประชากรท้ังประเทศซ่ึงหดตัวลงร้อยละ 1.49 ต่อปี ท้ังนี้ พยาบาล และค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับสุขภาพ ค่าเช่าบ้าน การเพิ่ มข้ึนของรายได้เฉล่ียต่อหัวและการลดลงของ ค่าอินเทอร์เน็ตครัวเรือน และค่าใช้จ่ายเพื่ อซื้อสินค้า การใช้จ่ายในครัวเรือนนั้น ส่งผลให้ประเทศไทยบรรลุ และบริการเพ่ิ มเติม 500 บาท/คน ท้ังน้ี จ�ำนวนผู้มี SDG 10.1 ที่มีอัตราการเติบโตของรายได้ต่อหัวสูงกว่า ร า ย ไ ด้ น้ อ ย ท่ี ไ ด้ รั บ บั ต ร ส วั ส ดิ ก า ร แ ห่ ง รั ฐ คิ ด เ ป็ น ค่าเฉล่ียของประเทศ ร้อยละ 46.05 ในปี 2562 จึงจ�ำเป็นต้องมีการค้นหา กลุ่มผู้มีรายได้น้อยท่ียังตกหล่น เพ่ื อให้สามารถจัด อัตราการเติบโตของรายได้ต่อหัวในกลุ่มประชากร (ร้อยละ) ส วั ส ดิ ก า ร แ ห่ ง รั ฐ ไ ด้ ค ร อ บ ค ลุ ม ก ลุ่ ม เ ป้ า ห ม า ย ไ ด้ ม า ก ย่ิ ง ขึ้ น ที่มา: ส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ ประมวลโดย สศช. 260 รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไมเ่ สมอภาคภายในและระหวา่ งประเทศ 10 บรรลกุ ารเติบโตของรายไดข้ องกลุม่ ประชากรร้อยละ 40 ที่มรี ายได้ต่ำ� สุด SDG อยา่ งก้าวหน้าและยง่ั ยืน โดยใหม้ อี ัตราเติบโตสูงกว่าคา่ เฉลี่ยของประเทศ 10.1 ภายในปี 2573 ขณะเดียวกัน ในช่วงปี 2559 – 2562 ประเทศไทยได้ ขอ้ เสนอแนะ ด�ำเนินการพั ฒนาเศรษฐกิจฐานรากมาอย่างต่อเนื่อง อ า ทิ ซ่ึ ง มี โ ค ร ง ก า ร ห น่ึ ง ต� ำ บ ล ห น่ึ ง ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ในระยะส้ัน ภาครัฐควรผลักดันมาตรการเยียวยาทาง (OTOP) โดยในปีงบประมาณ 2561 มียอดจ�ำหน่าย เศรษฐกิจให้เข้าถึงกลุ่มประชากรที่มีรายได้น้อยทั้งหมด 1 . 9 แ ส น ล้ า น บ า ท คิ ด เ ป็ น อั ต ร า ก า ร เ ติ บ โ ต เ ฉ ล่ี ย อย่างครอบคลุม โดยใช้กลไกพลังทางสังคมต่าง ๆ ร้อยละ 23.98 ต่อปี และต้ังเป้าหมายรายได้ 2 แสนล้าน ร่วมกันขับเคลื่อนงาน อาทิ เครือข่ายองค์กร ชุมชน ใ น ปี 2 5 6 2 ( ห รื อ คิ ด เ ป็ น อั ต ร า ก า ร เ ติ บ โ ต ม า ก ก ว่ า และภาคประชาสังคม รวมทั้งเร่งปรับปรุงและบูรณาการ ร้ อ ย ล ะ 2 0 ต่ อ ปี ) ร ว ม ท้ั ง มุ่ ง เ น้ น ก า ร พั ฒ น า แ ห ล่ ง ฐานข้อมูลที่เกี่ยวข้องให้มีประสิทธิภาพสนับสนุนให้มี ท่องเที่ยวใหม่ท่ีเน้นการท่องเที่ยวโดยชุมชน ตลอดจน ก า ร จ้ า ง ง า น ต่ อ เ น่ื อ ง แ ล ะ ข ย า ย โ อ ก า ส ก า ร เ ข้ า ถึ ง การพั ฒนาเศรษฐกิจฐานรากผ่านระบบประชารัฐและ เทคโนโลยีดิจิทัล เพื่ อให้ประชาชนสามารถเข้าถึงข่าวสาร ก ลุ่ ม อ อ ม ท รั พ ย์ เ พื่ อ ก า ร ผ ลิ ต เ พื่ อ ส นั บ ส นุ น ร ะ บ บ ข้อมูล ทักษะ องค์ความรู้ในการประกอบอาชีพ และช่อง กลไกการมีส่วนร่วม และการบริหารจัดการ การเรียนรู้ ทางการตลาดออนไลน์ นอกจากน้ี ยังควรส่งเสริม ก า ร พ่ึ ง ต น เ อ ง แ ล ะ เ พ่ิ ม ขี ด ค ว า ม ส า ม า ร ถ ก า ร เ ป็ น การพั ฒนาเศรษฐกิจฐานรากท่ีประชาชนในพ้ื นที่สามารถ ผู้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร พึ่ งตนเองได้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพี ยง อาทิ การมีพื้ นที่เกษตรกรรมเพ่ื อเป็นแหล่งสร้างความ ความท้าทาย มั่นคงทางอาหาร และการสร้างระบบกองทุนสวัสดิการ/ การออมเชิงทรัพยากร เพ่ื อเป็นโครงข่ายทางสังคม เนื่องจากกลุ่มประชากรท่ีมีรายได้น้อยส่วนใหญ่ประกอบ ใ น ก า ร ดู แ ล ช่ ว ย เ ห ลื อ ก ลุ่ ม เ ป ร า ะ บ า ง ใ ห้ มี ท รั พ ย า ก ร อาชีพเกษตรกรรมและแรงงานท่ัวไป จึงได้รับผล เพี ยงพอต่อการด�ำรงชีพ ก ร ะ ท บ โ ด ย ต ร ง จ า ก ส ถ า น ก า ร ณ์ ร า ค า สิ น ค้ า เ ก ษ ต ร ท่ี ป รั บ ตั ว ล ด ล ง อ ย่ า ง ต่ อ เ นื่ อ ง ใ น ช่ ว ง ห ล า ย ปี ที่ ผ่ า น ม า ในระยะยาว ควรปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะ รวมถึงผลกระทบจากภาวะภัยแล้งในปี 2563 ซ่ึงมี กฎระเบียบที่เก่ียวข้อง เพ่ื อให้เกิดการแข่งขันท่ีเป็นธรรม ค ว า ม รุ น แ ร ง ที่ สุ ด ใ น ร อ บ 6 0 ปี ท� ำ ใ ห้ ร า ย ไ ด้ แ ล ะ มีการแบ่งผลตอบแทนทางเศรษฐกิจท่ีสมดุล รวมท้ัง การจ้างงานในภาคเกษตรลดลง แรงงานรอฤดูกาล ยกระดับการมีส่วนร่วมที่ประชาชนในพ้ื นที่สามารถ เพ่ิ มข้ึน รวมท้ังมีผลให้เกษตรกรมีรายได้ลดลงไป ก�ำหนดทิศทางการพั ฒนาเศรษฐกิจฐานรากของตนเอง จนถึงขาดรายได้ ประกอบกับการแพร่ระบาดของ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีขีดความสามารถในการแข่งขัน โรคโควิด-19 ส่งผลกระทบโดยตรงต่อการจ้างงาน แ ล ะ มี ภู มิ คุ้ ม กั น ใ น ก า ร ป รั บ ตั ว รั บ มื อ กั บ ส ถ า น ก า ร ณ์ ในภาคการท่องเท่ียวและสาขาบริการหลัก 3 สาขา การเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ เชื่อมโยงเข้ากับการพั ฒนา ได้แก่ การค้าส่งและค้าปลีก การขนส่ง และโรงแรม เศรษฐกิจมหภาคของประเทศอย่างเป็นรูปธรรม และภัตตาคาร รวมถึงภาคอุตสาหกรรมท่ีเก่ียวข้อง ซงึ่ แรงงานจำ� นวนมากอยใู่ นกลมุ่ Bottom 40 โดยเฉพาะ กลุ่มผู้มีรายได้น้อยในเมือง รายงานความก้าวหนา้ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 261 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไมเ่ สมอภาคภายในและระหว่างประเทศ SDG ให้อ�ำนาจและส่งเสรมิ ความครอบคลมุ ดา้ นสังคม เศรษฐกิจและการเมอื ง ส�ำหรับทุกคน โดยไม่ค�ำนึงถงึ อายุ เพศ ความบกพรอ่ งทางร่างกาย เช้อื ชาติ 10.2 ชาตพิ ันธ์ุ แหลง่ กำ� เนิด ศาสนา สถานะทางเศรษฐกจิ หรืออน่ื ๆ ภายในปี 2573 การกระจายอ�ำนาจอย่างครอบคลุมท้ังทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และวัฒนธรรมให้กลุ่มประชาชนท่ีแตกต่างกัน เพ่ื อเพิ่ มโอกาสในการเข้าถึง ต่อรอง และใช้ประโยชน์จากทรัพยากร โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การลดช่องว่างทางรายได้ ระหว่างคนจนและคนรวยจะเป็นการลดความเหลื่อมล�้ำทางสังคมเพื่ อน�ำไปสู่คุณภาพชีวิตที่ดีข้ึน โดยประเทศไทยมุ่งบรรลุ เป้าหมายผ่านการสร้างหลักประกันสวัสดิการส�ำหรับแรงงาน ส่งเสริมให้แรงงานมีโอกาสและรายได้ มีสิทธิใน ด้านต่าง ๆ รวมถึงการได้แสดงออก การได้รับการยอมรับ ความม่ันคงของครอบครัว การได้พั ฒนาตนเอง การได้รับความยุติธรรม และการมีความเท่าเทียมทางเพศ สถานการณก์ ารบรรลุเป้าหมายยอ่ ย ระดับการมีส่วนร่วมทางสังคม เม่ือพิ จารณาข้อมูลจาก UN Global SDG Database ท่ีมา: สศช. ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี สั ด ส่ ว น ป ร ะ ช า ก ร ที่ มี ร า ย ไ ด้ ต�่ ำ ก ว่ า ร้ อ ย ล ะ 5 0 ข อ ง ร า ย ไ ด้ มั ธ ย ฐ า น อ ยู่ ที่ ป ร ะ ม า ณ การด�ำเนนิ การทผี่ า่ นมา ร้อยละ 10 - 11 ในช่วงที่ผ่านมา ทั้งน้ี หากพิ จารณา บทบาทการพั ฒนาสังคมของภาคีการพั ฒนาจากระดับ ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี ก ร อ บ ท า ง ก ฎ ห ม า ย ต า ม รั ฐ ธ ร ร ม นู ญ ก า ร มี ส่ ว น ร่ ว ม ท า ง สั ง ค ม ภ า ย ใ ต้ ดั ช นี ค ว า ม ก้ า ว ห น้ า แ ห่ ง ร า ช อ า ณ า จั ก ร ไ ท ย พุ ท ธ ศั ก ร า ช 2 5 6 0 ที่ ไ ด้ ของคน (Human Achievement Index:HAI) บัญญัติห้ามมิให้มีการเลือกปฏิบัติ โดยไม่เป็นธรรม พบว่า การเข้าร่วมเป็นสมาชิกของกลุ่ม/องค์กรต่าง ๆ ตามมาตรา 27 วรรค 3 ว่าการเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็น ในชุมชน การมีจิตอาสาร่วมท�ำกิจกรรมท่ีเป็นประโยชน์ ธรรมต่อบุคคล รวมทั้งมีบทบัญญัติว่าด้วยรับรอง ต่อชุมชน/สังคม การช่วยเหลือเก้ือกูลกันของคน สิ ท ธิ ก า ร มี ส่ ว น ร่ ว ม ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ใ น ก า ร แ ส ด ง ค ว า ม ใ น ชุ ม ช น แ ล ะ ก า ร ส ร้ า ง ค ว า ม เ ข้ ม แ ข็ ง ข อ ง ชุ ม ช น คิดเห็นในกระบวนการก�ำหนดนโยบาย/ออกกฎหมาย เพื่ อน�ำไปสู่การพ่ึ งพาตนเองของครอบครัวและชุมชน ท่ีมีผลกระทบต่อตนเองในหลายมาตรา เช่น มาตรา มีจ�ำนวนเพิ่ มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2561 มีจ�ำนวน 4 3 บุ ค ค ล แ ล ะ ชุ ม ช น มี สิ ท ธิ เ ข้ า ชื่ อ เ พื่ อ เ ส น อ แ น ะ ต่ อ อ ง ค์ ก ร ชุ ม ช น เ พิ่ ม ข้ึ น ร้ อ ย ล ะ 6 . 3 จ า ก ปี 2 5 6 0 หน่วยงานรัฐให้ด�ำเนินการที่จะเป็นประโยชน์ต่อประชาชน อี ก ท้ั ง มี ก า ร ส่ ง เ ส ริ ม จั ด ต้ั ง ส ภ า อ ง ค์ ก ร ชุ ม ช น ต� ำ บ ล ท่ี หรือชุมชน หรืองดเว้นไม่ด�ำเนินการส่ิงท่ีจะก่อผลเสีย เป็นกลไกหลักในการสนับสนุนการรวมกลุ่มของคนใน และหน่วยงานรัฐต้องพิ จารณาข้อเสนอโดยให้ประชาชน ชุมชน/ต�ำบลเพ่ื อหารือและแลกเปล่ียนความคิดเห็น มีส่วนร่วมในการพิ จารณา เป็นต้น ในการแก้ไขปัญหา รวมทั้งร่วมกันวางแผนการพั ฒนา ท้องถ่ินอย่างมีส่วนร่วมกับภาคีพัฒนาต่าง ๆ ซึ่งปัจจุบัน มีจ�ำนวน 7,666 แห่ง หรือคิดเป็นร้อยละ 98 ของ จ�ำนวนต�ำบล/เทศบาล/เขตทั่วประเทศ นอกจากนี้ จ�ำนวนครัวเรือนที่มีส่วนร่วมใการท�ำกิจกรรมสาธารณะ ของหมู่บ้านในประเทศไทยนั้นอยู่ในระดับสูงมาก กล่าวคือ ร้อยละ 99.54 ในปี 2561 เพ่ิ มขึ้นจากร้อยละ 99.33 ในปี 2560 และร้อยละ 98.67 ในปี 2559 262 รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไมเ่ สมอภาคภายในและระหว่างประเทศ 10 ใหอ้ �ำนาจและส่งเสริมความครอบคลมุ ด้านสังคม เศรษฐกิจและการเมือง SDG ส�ำหรบั ทกุ คน โดยไม่คำ� นึงถงึ อายุ เพศ ความบกพรอ่ งทางร่างกาย เชอ้ื ชาติ ชาติพันธ์ุ แหลง่ กำ� เนดิ ศาสนา สถานะทางเศรษฐกจิ หรืออน่ื ๆ ภายในปี 2573 10.2 นอกจากนี้ ยังได้มีการส่งเสริมการพั ฒนาและเพิ่ มขีด ข้อเสนอแนะ ค ว า ม ส า ม า ร ถ ข อ ง ชุ ม ช น ใ น ก า ร พึ่ ง ต น เ อ ง แ ล ะ การจัดการตนเองผ่านโครงการพั ฒนาต�ำบลเข้มแข็ง ควรสนับสนุนทรัพยากรท่ีจ�ำเป็นในกระบวนการพั ฒนา ที่ส่งเสริมให้ภาคประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในทุกมิติ พ้ื นที่ที่ใช้ชุมชนเป็นฐานเพ่ื อให้ครอบคลุมทั่วทุกพื้ นท่ี รวมท้ัง มีการสร้างผู้น�ำกาเปล่ียนแปลงเพ่ื อพั ฒนา โดยเร่งรัดการปฏิรูปเชิงระบบและกลไกที่เอื้ออ�ำนวย สัมมาชีพชุมชนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพี ยง ให้ ก ารด� ำ เนิ น ก ารต่ าง ๆ ส าม ารถ บรรลุ ผ ล ไ ด้ ต า ม น�ำไปสู่การสร้างรายได้ท่ีมั่นคงแก่ครัวเรือน รวมท้ัง เป้าหมายท่ีก�ำหนดไว้อย่างเป็นรูปธรรม อาทิ การพั ฒนา ยังได้ส่งเสริมบทบาทของภาคเอกชนในการพั ฒนา ระบบและการบริหารจัดการข้อมูลในระดับพ้ื นท่ี รวมท้ัง ชุมชนและสังคม อาทิ หอการค้าไทยและสภาหอการค้า การออกแบบพื้ นท่ีกลางที่เปิดโอกาสและเชื่อมโยง แห่งประเทศไทยผลักดันโครงการ 1 ไร่ 1 แสน ที่ใช้ ใ ห้ ป ร ะ ช า ช น ทุ ก ก ลุ่ ม ส า ม า ร ถ เ ข้ า ม า มี ส่ ว น ร่ ว ม ใ น ค ว า ม รู้ เ ท ค โ น โ ล ยี แ ล ะ น วั ต ก ร ร ม ใ น ก า ร พั ฒ น า การตัดสินใจเชิงนโยบาย นอกจากนี้ ยังควรขยาย ศักยภาพการท�ำการเกษตร และโครงการ 1 หอการค้าฯ โอกาสและเปิดพ้ื นที่ให้ภาคส่วนอ่ืน ๆ เข้ามามีส่วนร่วม ดูแลอย่างน้อย 1 สหกรณ์การเกษตรสหกรณ์เข้าร่วม ในพั ฒนาเชิงพื้ นท่ี อาทิ ส่งเสริมบทบาทของภาคเอกชน โครงการ 157 แห่งครอบคลุมพ้ื นท่ี 76 จังหวัด โดย ในการพั ฒนาศักยภาพชุมชนและสังคมให้สามารถ ไ ด้ ช่ ว ย ย ก ร ะ ดั บ ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร พ่ึ งพาตนเองได้อย่างย่ังยืนด้วยการน�ำนวัตกรรมและ ของสหกรณ์การเกษตรให้มีความทันสมัย ลดต้นทุน เทคโนโลยีเป็นเครื่องมือในการพั ฒนา บูรณาการความ แล ะ สร้า งร า ยไ ด้ท่ียั่งยืน ตลอ ดจนจัดต้ังก ล ไ ก แ ล ะ ร่วมมือกับเครือข่ายการท�ำงานในชุมชนในการพั ฒนา สร้างพื้ น ท่ีกล างเพื่ อ รวมกลุ่มการขับ เคลื่อ น ธุ รกิ จ และจัดสวัสดิการสังคมให้แก่ประชาชนกลุ่มเป้าหมาย เพ่ื อสังคมท่ัวประเทศ ท่ีประสบปัญหาความเดือดร้อนให้มีคุณภาพชีวิตท่ีดีข้ึน รวมถึงส่งเสริมการพั ฒนาผู้น�ำการเปล่ียนแปลงให้ ความท้าทาย เข้าใจบริบทการพั ฒนาของพ้ื นท่ี พร้อมท้ังสามารถน�ำ ความรู้และนวัตกรรมมาพั ฒนาแก้ไขปัญหาภายใน ชุ ม ช น ท้ อ ง ถิ่ น ยั ง ข า ด ก ล ไ ก ก า ร เ ชื่ อ ม ป ร ะ ส า น เ ชิ ง พื้ นที่ได้ซ่ึงจะช่วยลดข้อจ�ำกัดในการพั ฒนาในพ้ื นที่ กระบวนการท่ีมีประสิทธิภาพในการพั ฒนาทักษะและ ของหน่วยงานภาครัฐท่ีไม่มีกลไกระดับอ�ำเภอ/ต�ำบล สื่อสารสร้างความรู้ความเข้าใจกับคนในชุมชนและกลุ่ม และจะน�ำไปสู่การลดความเหลื่อมล�้ำทางสังคมและเพิ่ ม เป้าหมายในการใช้ข้อมูล ความรู้ รวมถึงนวัตกรรมและ โอกาสการเข้าถึงบริการภาครัฐในระดับชุมชน เทคโนโลยีดิจิทัลให้เกิดประโยชน์สูงสุด จึงท�ำให้ยังคง ขาดศักยภาพในการริเร่ิมการพั ฒนาและจัดการปัญหาใน ไทยได้มีความพยายามในการด�ำเนินการตรากฎหมาย ระดับชุมชนได้เองอย่างต่อเน่ือง อีกท้ังขั้นตอนกระบวน เพ่ื อส่งเสริมความครอบคลุมด้านสังคม เศรษฐกิจ และ การท�ำงานและกฎระเบียบของภาครัฐไม่เอ้ือต่อการด�ำเนิน ก า ร เ มื อ ง ส� ำ ห รั บ ทุ ก ค น โ ด ย ไ ม่ ค� ำ นึ ง ถึ ง อ า ยุ เ พ ศ งานในระดับพ้ื นที่ อาทิ การจัดสวัสดิการทางสังคมยัง ความบกพร่องทางร่างกาย เชื้อชาติ ชาติพั นธุ์ แหล่ง ไม่ขยายครอบคลุมความจ�ำเป็นพ้ื นฐานและเหมาะสมกับ ก�ำเนิดศาสนา สถานะทางเศรษฐกิจหรืออื่น ๆ เนื่องจาก บริบทของกลุ่มเป้าหมายในแต่ละพื้ นท่ีท่ีแตกต่างกัน ปัจจุบันกฎหมายไทยมุ่งเน้นการส่งเสริมความครอบคลุม ออกไป นอกจากน้ี สถานการณ์การแพร่ระบาดของ แก่คนที่มีสถานะทางเศรษฐกิจต่างกัน โรคโควิด-19 ได้แสดงให้เห็นถึงความส�ำคัญในการ พั ฒนา การขับเคล่ือนเพ่ื อสร้างเสริมชุมชนเข้มแข็ง เน่ืองจากองค์กรชุมชนและขบวนการภาคประชาสังคม ในชุมชนมีบทบาทอย่างมากในการช่วยเหลือผู้ได้รับผล กระทบในระยะแรก รายงานความกา้ วหนา้ เป้าหมายการพัฒนาที่ยัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 263 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไมเ่ สมอภาคภายในและระหวา่ งประเทศ SDG สร้างหลกั ประกันถึงโอกาสทีเ่ ทา่ เทียมและลดความไม่เสมอภาคของผลลัพธ์ รวมถงึ การขจัดกฎหมาย นโยบาย และแนวทางปฏบิ ัตทิ ่ีเลอื กปฏิบตั ิและส่งเสรมิ 10.3 การออกกฎหมาย นโยบาย และการปฏิบัติงานทเ่ี หมาะสมในเรอ่ื งดังกลา่ ว การส่งเสริมโอกาสในการพั ฒนาคุณภาพชีวิตและการเข้าถึงทรัพยากร แหล่งทุน การบริการสาธารณะ ของประชาชนทุกกลุ่ม โดยเฉพาะกลุ่มคนเปราะบาง ผู้ด้อยโอกาส และคนชายขอบที่จะเป็นการสร้าง หลักประกันและความคุ้มครองทางสังคมให้ประชาชนสามารถด�ำรงชีวิตได้อย่างมีคุณภาพและพ่ึ งพา ตนเองได้อย่างย่ังยืน สถานการณก์ ารบรรลุเป้าหมาย สัดส่วนของประชากรกลุ่มด้อยโอกาสและกลุ่มเปราะบาง จ�ำแนกตามการมีหลักประกัน เม่ือพิ จารณาสัดส่วนประชากรกลุ่มด้อยโอกาสและกลุ่ม เปราะบางที่ได้รับความคุ้มครองตามมาตรการคุ้มครอง หมายเหตุ : ข้อมูลเด็ก ผู้พิ การ และแรงงานนอกระบบ ปี 2561 ทางสังคม1 พบว่า กลุ่มเด็กและผู้สูงอายุมีสัดส่วน และข้อมูลผู้สูงอายุ ปี 2562 ผู้ที่ได้รับการคุ้มครองมากกว่าร้อยละ 80 ซ่ึงเป็นค่า เป้าหมายในปี 2561 โดยมีเด็กยากจนที่ได้รับเงินอุดหนุน ท่ีมา: กรมกิจการเด็กและเยาวชน กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น คิ ด เ ป็ น สั ด ส่ ว น ร้ อ ย ล ะ 8 4 . 5 ข ณ ะ ที่ ผู้ สู ง อ า ยุ ที่ ไ ด้ กรมส่งเสริมและพั ฒนาคุณภาพชีวิตคนพิ การ รับสวัสดิการเบ้ียยังชีพคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 81.7 ส�ำนักงานประกันสังคม และส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ อย่างไรก็ตาม ในปี 2561 มีสัดส่วนผู้พิ การที่ได้รับเบี้ย ความพิ การร้อยละ 75.6 และสัดส่วนกลุ่มแรงงานนอก ระบบร้อยละ 20.7 ซ่ึงถือว่ายังคงอยู่ในระดับต่�ำ เม่ือ เทียบกับค่าเป้าหมาย แม้ว่าผู้ประกันตนตามมาตรา 39 และ 40 จะมีสัดส่วนท่ีเพ่ิ มสูงข้ึนอย่างต่อเน่ืองก็ตาม ทั้งนี้ ได้มีการจัดท�ำกฎหมายเพ่ื อเป็นกลไกในการแก้ไข ปัญหาความเหลื่อมล�้ำ และความไม่เป็นธรรมที่เกิดขึ้น ในสังคม เช่น พ.ร.บ.คุ้มครองประชาชนในการท�ำสัญญา ข า ย ฝ า ก ท่ี ดิ น เ พ่ื อ ก า ร เ ก ษ ต ร ก ร ร ม ห รื อ ท่ีอ ยู่ อ า ศั ย พ.ศ. 2562 และพ.ร.บ.ส่งเสริมวิสาหกิจเพื่ อสังคม พ.ศ. 2562 การด�ำเนินการทีผ่ ่านมา ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย พ ย า ย า ม ผ ลั ก ดั น แ ล ะ ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร ส ร้ า ง a g a i n s t Wo m e n : C E DAW ) อ นุ สั ญ ญ า ว่ า ด้ ว ย ห ลั ก ป ร ะ กั น ใ ห้ เ ข้ า ถึ ง โ อ ก า ส ท่ี เ ท่ า เ ที ย ม แ ล ะ ล ด ค ว า ม ก า ร ข จั ด ก า ร เ ลื อ ก ป ฏิ บั ติ ท า ง เ ช้ื อ ช า ติ ใ น ทุ ก รู ป แ บ บ ไ ม่ เ ส ม อ ภ า ค อ ย่ า ง ต่ อ เ นื่ อ ง ใ ห้ เ ป็ น ไ ป ต า ม บ ท บั ญ ญั ติ (Convention on the Elimination of All Forms ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุ ทธศักราช of Racial Discrimination: CERD) อนุสัญญาว่า 2560 ยุทธศาสตร์ชาติ และแผนที่เก่ียวข้อง รวมทั้ง ด้ ว ย สิ ท ธิ ข อ ง ค น พิ ก า ร ( C o nve n t i o n o n t h e ป ฏิ บั ติ ต า ม อ นุ สั ญ ญ า ที่ ป ก ป้ อ ง คุ้ ม ค ร อ ง แ ล ะ ใ ห้ สิ ท ธิ Right of Persons with Disabilities: CRPD) และเสรีภาพ ได้แก่ อนุสัญญาว่าด้วยการขจัดการเลือก อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก (Convention on the ป ฏิ บั ติ ต่ อ ส ต รี ทุ ก รู ป แ บ บ ( Co nve n t i o n o n t h e R i g h t of t h e C h i l d : C R C ) แ ล ะ ก ติ ก า ร ะ ห ว่ า ง Elimination of All Forms of Discrimination ป ร ะ เ ท ศ ว่ า ด้ ว ย สิ ท ธิ ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ สั ง ค ม แ ล ะ วั ฒ น ธ ร ร ม 1 มาตรการคุ้มครองทางสังคม อย่างน้อย 9 กรณี ได้แก่ (1) เจ็บป่วย (2) คลอดบุตร (3) ตาย (4) ทุพพลภาพ/พิ การ (5) เงินช่วยเหลือครอบครัวหรือบุตร (6) ชราภาพ (7) ว่างงาน (8) ผู้อยู่ในอุปการะ และ (9) การบาดเจ็บจากการท�ำงาน 264 รายงานความกา้ วหนา้ เปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไมเ่ สมอภาคภายในและระหว่างประเทศ 10 สร้างหลกั ประกันถงึ โอกาสที่เท่าเทียมและลดความไม่เสมอภาคของผลลัพธ์ SDG รวมถงึ การขจัดกฎหมาย นโยบาย และแนวทางปฏิบตั ิที่เลอื กปฏบิ ตั แิ ละส่งเสรมิ 10.3 การออกกฎหมาย นโยบาย และการปฏบิ ัตงิ านทเ่ี หมาะสมในเร่อื งดังกลา่ ว (International Covention on Economic, Social ได้มีสิทธิเท่าเทียมเสมอภาคยังไม่สามารถด�ำเนินการได้ and Cultural Rights: ICESCR) เต็มศักยภาพ เน่ืองจากมีข้อจ�ำกัดในการบริหารจัดการ และการบูรณาการร่วมกันระหว่างภาคส่วนต่าง ๆ ท�ำให้ นอกจากนี้ ยังได้ด�ำเนินการวางรากฐานระบบหลัก การบังคับใช้กฎหมายและการอนุวัติกฎหมาย/อนุสัญญา ป ร ะ กั น สุ ข ภ า พ ใ ห้ ค ร อ บ ค ลุ ม ป ร ะ ช า ก ร ใ น ทุ ก ภ า ค ส่ ว น ต่าง ๆ ยังไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร อ ย่ า ง มี คุ ณ ภ า พ แ ล ะ ส ร้ า ง ค ว า ม ค ร อ บ ค ลุ ม ผู้ มี สิ ท ธิ ใ น ร ะ บ บ ป ร ะ กั น สุ ข ภ า พ โ ด ย จั ด ใ ห้ มี ร ะ บ บ ก า ร แ พ ท ย์ ดู แ ล ข้อเสนอแนะ ป ร ะ ช า ช น ใ น สั ด ส่ ว น ที่ เ ห ม า ะ ส ม แ ล ะ พั ฒ น า ร ะ บ บ การบริการแบบบูรณาการร่วมกับทุกภาคส่วนเพื่ อ ควรเร่งพั ฒนาบริการสาธารณะขั้นพ้ื นฐานให้ประชาชน ใ ห้ ป ร ะ ช า ช น ส า ม า ร ถ เ ข้ า ถึ ง บ ริ ก า ร ส า ธ า ร ณ สุ ข ที่ มี ทุ ก ก ลุ่ ม มี ค ว า ม ส ะ ด ว ก ส า ม า ร ถ เ ข้ า ถึ ง ไ ด้ ง่ า ย แ ล ะ ประสิทธิภาพอย่างทั่วถึงและเท่าเทียม ลดความเหลื่อมล้�ำ ปลอดภัย เชื่อมโยงระบบฐานข้อมูลท่ีเกี่ยวข้องกับ ข อ ง คุ ณ ภ า พ บ ริ ก า ร ใ น แ ต่ ล ะ ร ะ บ บ แ ล ะ เ ส ริ ม ส ร้ า ง ใ ห้ การสร้างหลักประกันให้คนทุกกลุ่มเพื่ อพั ฒนากลไก ประชาชนมีความรู้พ้ื นฐานในการดูแลสุขภาพ ป้องกัน การช่วยเหลือและพั ฒนาแบบมุ่งเป้าที่สามารถระบุ โ ร ค แ ล ะ ฟ้ ืน ฟู ส ภ า พ ส า ม า ร ถ พ่ึ ง พ า ต น เ อ ง ไ ด้ เ พ่ื อ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ที่ ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ก ลุ่ ม เ ป้ า ห ม า ย ใ น แ ต่ ล ะ ให้มีคุณ ภ า พชีวิตที่ดีขึ้น ขณะเดียวกัน ยังได้ ขยาย พ้ื นที่ได้อย่างแท้จริง โดยน�ำข้อมูลจากระบบบริหาร ความครอบคลุมของหลักประกันทางสังคมผ่านกองทุน จัดการข้อมูลการพั ฒนาคนแบบชี้เป้ามาใช้ประกอบ ต่าง ๆ อาทิ กองทุนบ�ำเหน็จบ�ำนาญแห่งชาติ กองทุน การพั ฒนาและปรับปรุงคุณภาพของหลักประกันทาง การออมแห่งชาติเพ่ื อขยายความคุ้มครองทางสังคมและ สังคมบนฐานข้อมูลเชิงประจักษ์ เพื่ อบรรเทาปัญหา สวัสดิการอย่างท่ัวถึงและเป็นธรรม รวมทั้งส่งเสริม ภาวะตกหล่นได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ การพั ฒนาเมืองท่ีเหมาะสมส�ำหรับการอยู่อาศัยของ ควรส่งเสริมการด�ำเนินการตามบทบัญญัติ ข้อกฎหมาย คนทุกกลุ่มบนหลักการออกแบบให้เอื้อต่อทุกคน และอนุสัญญาต่าง ๆ ที่สนับสนุนให้ประชาชนทุกคน ทุกกลุ่มมีโอกาสในการพั ฒนาคุณภาพชีวิต และเข้าถึง ความทา้ ทาย ทรัพยากรได้อย่างเสมอภาคและเท่าเทียม ส ถ า น ก า ร ณ์ แ พ ร่ ร ะ บ า ด ข อ ง โ ร ค โ ค วิ ด - 1 9 ส่ ง ผ ล ก ร ะ ท บ ใ ห้ ก ลุ่ ม ค น เ ป ร า ะ บ า ง แ ล ะ ค น ช า ย ข อ บ อ า จ เ ข้ า ไม่ถึงมาตรการเยียวยาแก้ไขเพื่ อบรรเทาความเดือดร้อน เ นื่ อ ง จ า ก เ ป็ น ผู้ ที่ มี ค ว า ม เ ส่ี ย ง สู ง แ ล ะ มี ค ว า ม ท้ า ท า ย ในการปรับตัวให้ทันกับการเปล่ียนแปลง นอกจากน้ัน กลไกในการช่วยเหลือกลุ่มเป้าหมายต่าง ๆ ยังคงเป็น การด�ำเนินการในมิติที่สอดคล้องกับภารกิจหน้าที่ของ หน่วยงาน ส่งผลให้เกิดความซ้�ำซ้อนในการช่วยเหลือ กลุ่มเป้าหมาย ประกอบกับยังมีความท้าทายในการระบุ ตั ว ต น แ ล ะ แ ห ล่ ง ที่ อ ยู่ ข อ ง ป ร ะ ช า ก ร ก ลุ่ ม เ ป้ า ห ม า ย บางส่วน ท�ำให้ยังมีข้อจ�ำกัดในส่วนของภาวะตกหล่นท่ี ยั ง ไ ม่ ค ร อ บ ค ลุ ม ป ร ะ ช า ก ร ก ลุ่ ม เ ป้ า ห ม า ย ไ ด้ อ ย่ า ง เ ต็ ม ศักยภาพ ในขณะท่ีการขับเคล่ือนตามกฎหมายและ อนุสัญญาต่าง ๆ เพ่ื อช่วยให้กลุ่มเปราะบางทางสังคม รายงานความก้าวหนา้ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 265 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ SDG 10.4 น�ำนโยบาย โดยเฉพาะนโยบายการคลงั คา่ จ้าง และการคมุ้ ครองทางสังคม มาใชแ้ ละให้บรรลุความเสมอภาคยิง่ ข้นึ อย่างกา้ วหน้า ประเทศไทยให้ความส�ำคัญต่อหลักความเสมอภาค ซ่ึงเป็นหลักการพ้ื นฐานของมนุษย์มุ่งเน้นการสร้างโอกาส และความเสมอภาคทางสังคม ดึงเอาพลังของภาคส่วนต่าง ๆ ทั้งภาคเอกชน ประชาสังคม ชุมชนท้องถิ่นมา ร่วมขับเคล่ือนในการสร้างความเป็นธรรมและลดความเหล่ือมล้�ำในทุกมิติ รวมทั้งมุ่งเน้นให้คนไทยได้รับค่าจ้างที่ เป็นธรรมและได้รับการคุ้มครองทางสังคมมากขึ้น สถานการณ์การบรรลเุ ป้าหมายย่อย การอุดหนุนเบ้ียยังชีพ ผู้สูงอายุ ผู้พิ การ และผู้ป่วยเอดส์ ตามฐานข้อมูลของสหประชาชาติ ในปี 2559 ประเทศไทย มีสัดส่วนค่าจ้างแรงงานต่อ GDP คิดเป็นร้อยละ 47.7 ที่มา: กรมส่งเสริมการปกครองท้องถ่ิน กรุงเทพมหานคร และเพิ่ มขึ้นเป็นร้อยละ 48.2 ในปี 2560 ถึงแม้จะมี และเทศบาลเมืองพั ทยา การปรับตัวท่ีดีขึ้น แต่การขยายตัวของค่าจ้างแรงงาน ยั ง อ ยู่ ใ น อั ต ร า ที่ ต่� ำ ก ว่ า ก า ร ข ย า ย ตั ว ข อ ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ การดำ� เนนิ การท่ผี า่ นมา ซึ่งมีสาเหตุส�ำคัญมาจากรูปแบบการผลิตท่ีเปลี่ยนไป โ ด ย มี ก า ร ใ ช้ เ ท ค โ น โ ล ยี / เ ค ร่ื อ ง จั ก ร ท ด แ ท น แ ร ง ง า น ภ า ค รั ฐ ไ ด้ ด� ำ เ นิ น น โ ย บ า ย ส� ำ คั ญ ใ น ก า ร ส นั บ ส นุ น ซึ่ ง ส า ม า ร ถ ล ด ต้ น ทุ น แ ล ะ เ พ่ิ ม ผ ลิ ต ภ า พ ไ ด้ ดั ง น้ั น เสริมสร้างทักษะแรงงาน และมีมาตรการคุ้มครองทาง แ ร ง ง า น ส่ ว น ห น่ึ ง จึ ง ถู ก ท ด แ ท น ด้ ว ย เ ค ร่ื อ ง จั ก ร สั ง ค ม อ า ทิ ก า ร ส ร้ า ง สั ง ค ม ผู้ สู ง อ า ยุ ท่ีมี คุ ณ ภ า พ โดยเฉพาะกลุ่มงานท่ีมีการใช้ทักษะต่�ำ-กลาง ในส่วน ด้วยการส่งเสริมการจ้างงานและพั ฒนาทักษะอาชีพ การคุ้มครองทางสังคม จากรายงานขององค์การ ท่ี เ ห ม า ะ ส ม ก า ร ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร มี ง า น ท� ำ ที่ มี คุ ณ ค่ า ใ ห้ แ ร ง ง า น ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ สั ด ส่ ว น ค่ า ใ ช้ จ่ า ย ด้ า น ค น ทุ ก ช่ ว ง วั ย ก า ร พั ฒ น า ร ะ บ บ ป ร ะ กั น สั ง ค ม แ ล ะ ก า ร คุ้ ม ค ร อ ง ท า ง สั ง ค ม แ ก่ ค น วั ย ท� ำ ง า น ไ ม่ ร ว ม ด้ า น สิทธิประโยชน์เพื่ อสร้างหลักประกันความมั่นคงและ สุขภาพของประเทศไทยคิดเป็นร้อยละ 0.3 ต่อ GDP คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต ท่ี ดี ย่ิ ง ขึ้ น ใ ห้ แ ก่ แ ร ง ง า น แ ล ะ ขั บ เ ค ล่ื อ น ในปี 2559 ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับที่ต่�ำ อย่างไรก็ตาม ได้มี Safety Thailand โดยใช้มาตรการทางกฎหมายสร้าง การด�ำเนินการพั ฒนามาตรการคุ้มครองทางสังคม เครือข่ายและวัฒนธรรมความปลอดภัย นอกจากนี้ เพ่ื อให้สามารถครอบคลุมอย่างน้อย 9 กรณี ได้แก่ ด้ ว ย ค ว า ม มุ่ ง ม่ั น ใ น ก า ร ท่ี จ ะ ไ ม่ ท้ิ ง ใ ค ร ไ ว้ ข้ า ง ห ลั ง (1) เจ็บป่วย (2) คลอดบุตร (3) ตาย (4) ทุพพลภาพ/ ภ า ค รั ฐ ไ ด้ จั ด ท� ำ โ ค ร ง ก า ร บั ต ร ส วั ส ดิ ก า ร แ ห่ ง รั ฐ พิการ (5) เงินช่วยเหลือครอบครัวหรือบุตร (6) ชราภาพ ซึ่ ง มุ่ ง ช่ ว ย เ ห ลื อ ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย แ บ บ เ จ า ะ จ ง (7) ว่างงาน (8) ผู้อยู่ในอุปการะ และ (9) การบาดเจ็บ โ ด ย ช่ ว ย ล ด ภ า ร ะ ท า ง ก า ร เ งิ น ท่ี เ ป็ น ร า ย จ่ า ย ป ร ะ จ� ำ จากการท�ำงาน ซ่ึงครอบคลุมประชากรเกือบท้ังหมด ร ว ม ท้ั ง ยั ง ไ ด้ ส นั บ ส นุ น ก า ร เ พ่ิ ม ค่ า จ้ า ง ง า น ทั้ ง นี้ ห น่ึ ง ใ น ม า ต ร ก า ร คุ้ ม ค ร อ ง ท า ง สั ง ค ม ข อ ง แ ร ง ง า น ผ่ า น ก า ร เ พิ่ ม อั ต ร า ค่ า จ้ า ง แ ร ง ง า น ขั้ น ต�่ ำ ประเทศไทย ได้แก่ การอุดหนุนเบ้ียยังชีพแก่ผู้สูงอายุ โดยกระจายอัตราค่าจ้างตามความจ�ำเป็นของพื้ นท่ี ผู้ พิ ก า ร แ ล ะ ผู้ ป่ ว ย เ อ ด ส์ โ ด ย ภ า ค รั ฐ ไ ด้ ใ ช้ จ่ า ย ง บ ประมาณในการอุดหนุนเบี้ยยังชีพดังกล่าวเพ่ิ มขึ้น อย่างต่อเน่ืองจาก 77,227.73 ล้านบาทในปี 2559 เป็น 91,503.10 ล้านบาทในปี 2562 ซึ่งมาตรการ คุ้ ม ค ร อ ง ท า ง สั ง ค ม ท่ี มี ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ท่ี ดี แ ล ะ มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ จ ะ ส า ม า ร ถ ช่ ว ย ส ร้ า ง ห ลั ก ป ร ะ กั น แ ล ะ คุ้ ม ค ร อ ง ป ร ะ ช า ช น ใ ห้ มี คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต ท่ี ดี แ ล ะ ส า ม า ร ถ พั ฒนาศักยภาพได้อย่างเต็มที่ 266 1 https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/--publ/documents/publication/wcms_604882.pdf รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ 10 SDG นำ� นโยบาย โดยเฉพาะนโยบายการคลัง ค่าจ้าง และการคมุ้ ครองทางสังคม 10.4 มาใชแ้ ละใหบ้ รรลคุ วามเสมอภาคยิง่ ข้ึนอย่างก้าวหน้า ความท้าทาย ขอ้ เสนอแนะ การด�ำเนินนโยบายและมาตรการต่าง ๆ จะต้องมีค�ำนึง ภาครัฐควรเตรียมความพร้อมรับมือผ่านการสนับสนุน ถึงความเสมอภาคเท่าเทียมและภาระงบประมาณของ การใช้เทคโนโลยีและพั ฒนาระบบดิจิทัลและแพลตฟอร์ม รัฐบาลเป็นส�ำคัญ การให้สวัสดิการแบบเจาะจงอาจมีผล ให้มีประสิทธิภาพและสะดวกต่อการใช้งานของประชาชน ท�ำให้ผู้มีรายได้น้อยบางส่วนตกหล่น หรือโครงการ ทุกระดับเพ่ื อหนุนเสริมกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม ให้เงินอุดหนุนประเภทต่าง ๆ เป็นการลงทุนระยะยาว อาทิ การเพิ่ มศักยภาพทางการตลาดให้กับผู้ประกอบการ และใช้งบประมาณจ�ำนวนมาก แต่มีผลตอบแทนการลงทุน ข น า ด ย่ อ ม ใ น ชุ ม ช น ห รื อ ก า ร น� ำ เ ท ค โ น โ ล ยี ม า เ ป็ น ทางสังคมสูง นอกจากน้ัน สถานการณ์การแพร่ระบาด เครื่องมือในการด�ำเนินมาตรการคุ้มครองทางสังคม ข อ ง โ ร ค โ ค วิ ด - 1 9 ยั ง ส่ ง ผ ล ก ร ะ ท บ ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ใ ห้ มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ม า ก ขึ้ น เ ช่ น ก า ร ป ร ะ เ มิ น แ ล ะ ในด้านการจ้างงานเป็นอย่างมีนัยส�ำคัญ โดยแรงงาน ต ร ว จ ส อ บ ติ ด ต า ม ก ลุ่ ม ผู้ ไ ด้ รั บ เ งิ น อุ ด ห นุ น แ ร ง ง า น มีความเส่ียงต่อการถูกเลิกจ้าง ซ่ึงเป็นแรงงานท่ีจะ กลุ่มเสี่ยงและกลุ่มคนเปราะบาง ที่ส�ำคัญภาครัฐควร ไม่ได้รับการจ้างงานให้กลับสู่ระบบ โดยเฉพาะกลุ่มแรงงาน เ ร่ ง เ ส ริ ม ส ร้ า ง ค ว า ม เ ข้ ม แ ข็ ง ข อ ง ภ า ค ป ร ะ ช า สั ง ค ม ในภาคบริการ การท่องเท่ียว และภาคอุตสาหกรรมท่ีมี และกลุ่มประกอบการรายย่อย พร้อมท้ังพั ฒนาระบบ จ�ำนวนมาก รวมทั้งแรงงานนอกระบบ เช่น ผู้ประกอบ เพ่ื อสร้างทักษะที่เหมาะสมกับประชากรกลุ่มเส่ียงและ การอิสระ ผู้ค้าหาบเร่/แผงลอย และแรงงานรายวัน สร้างระบบตาข่ายความปลอดภัยทางสังคมเพ่ื อรองรับ ท่ีได้รับผลกระทบรุนแรง นอกจากนี้ ยังมีผลกระทบ แรงงานที่ตกงานจากการตามไม่ทันการเปลี่ยนแปลง ที่เกิดกับกลุ่มผู้เปราะบางในสังคมท่ีต้องการการดูแล ทางเทคโนโลยีมุ่งเน้นการพั ฒนาเศรษฐกิจฐานราก จากภาครัฐเพ่ิ มมากข้ึน ดังน้ัน จึงเป็นความท้าทาย และการสร้างภูมิคุ้มกันและลดผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นได้ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ใ น ก า ร รั บ มื อ กั บ ปั ญ ห า ท่ี เ กิ ด ข้ึ น ท้ั ง ใ น ในอนาคต ร ะ ย ะ สั้ น แ ล ะ ร ะ ย ะ ย า ว เ พื่ อ บ ร ร เ ท า ปั ญ ห า ใ น ปั จ จุ บั น และเตรียมความพร้อมในการรับมือกับสถานการณ์ใน ลักษณะเดียวกันท่ีจะเกิดข้ึนในอนาคต รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 267 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ SDG ปรับปรงุ กฎระเบียบและการติดตามตรวจสอบตลาดการเงิน และสถาบนั การเงนิ ของโลก และเสรมิ ความแข็งแกรง่ ในการด�ำเนนิ การ 10.5 ตามกฎระเบยี บดังกล่าว การมีมาตรฐานในการก�ำกับดูแล ตรวจสอบและติดตามการด�ำเนินการของตลาดการเงินและสถาบันการเงิน จะช่วย ส ร้ า ง ค ว า ม มั่ น ค ง ข อ ง ร ะ บ บ ก า ร เ งิ น ใ น ก า ร ท� ำ ห น้ า ที่ เ ป็ น ตั ว ก ล า ง ข อ ง ก า ร ด� ำ เ นิ น กิ จ ก ร ร ม ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ไ ด้ อย่างมีประสิทธิภาพ ลดความเสี่ยงจากความผันผวนของเศรษฐกิจโลก และท�ำให้เกิดธรรมาภิบาลในการบริหาร จัดการที่ดีของตลาดการเงินและสถาบันการเงิน ซึ่งเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันและช่วยลดความเหลื่อมล้�ำในการเข้าถึง บริการทางการเงินและสร้างความเป็นธรรมในสังคมได้ สถานการณก์ ารบรรลเุ ป้าหมายย่อย ดัชนีชี้วัดทางการเงิน (FSIs) รายไตรมาส เสถียรภาพของสถาบันการเงินในประเทศไทยมีแนวโน้ม ที่มา: ธนาคารแห่งประเทศไทย ดีข้ึน โดยดัชนีชี้วัดทางการเงิน (Financial Soundness I n d i c at o rs : F S I s ) ท้ั ง 6 ด้ า น 1 มี แ น ว โ น้ ม ท่ี ขึ้ น การดำ� เนินการที่ผา่ นมา สะท้อนให้เห็นถึงพั ฒนาการของระบบการเงินไทยที่มี เสถียรภาพมากข้ึน นอกจากน้ี จากการประเมินภาค ใ น ช่ ว ง 5 ปี ที่ ผ่ า น ม า ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไ ด้ ป ฏิ รู ป ก ร อ บ การเงินตามโครงการ Financial Sector Assessment ก า ร ก� ำ กั บ ดู แ ล ภ า ค ก า ร เ งิ น เ พื่ อ ย ก ร ะ ดั บ ม า ต ร ก า ร Program (FSAP) โดยกองทุนการเงินระหว่างประเทศ การก�ำกับดูแลให้รัดกุมข้ึนในหลายมิติ อาทิ การแก้ไข (IMF) และธนาคารโลก (World Bank) ซึ่งเป็นการประเมิน ป รั บ ป รุ ง พ . ร . บ . ธุ ร กิ จ ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น ฉ บั บ ท่ี 3 ในด้านโครงสร้างและความสามารถของสถาบันการเงิน พ.ศ. 2561 เพ่ื อให้ ธปท. สามารถก�ำกับดูแลสถาบัน ในการเผชิญกับการเปล่ียนแปลงในภาวะวิกฤต รวมท้ัง การเงินเฉพาะกิจให้เกิดประสิทธิภาพ มีความม่ันคง ป ร ะ เ มิ น ก า ร ป ฏิ บั ติ ท่ี ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ม า ต ร ฐ า น ส า ก ล ทางการเงิน และป้องกันความเสียหายต่อเศรษฐกิจ ในปี 2561 - 2562 ผลการประเมินพบว่า ภาคการเงินของ ของประเทศ และการจัดท�ำพระราชบัญญัติสถาบัน ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี ค ว า ม มั่ น ค ง แ ล ะ มี ม า ต ร ฐ า น ก� ำ กั บ ดู แ ล ก า ร เ งิ น ป ร ะ ช า ช น พ . ศ . 2 5 6 2 เ พ่ื อ ย ก ร ะ ดั บ เ ที ย บ เ ท่ า ส า ก ล โ ด ย จ� ำ แ น ก ก า ร ป ร ะ เ มิ น ไ ด้ ดั ง น้ี อ ง ค์ ก ร ก า ร เ งิ น ชุ ม ช น เ ป็ น ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น ป ร ะ ช า ช น ด้ า น ก า ร ก� ำ กั บ ดู แ ล ภ า ค ก า ร ธ น า ค า ร แ ล ะ ด้ า น ห น้ า ที่ ค ว า ม รั บ ผิ ด ช อ บ ใ น ก า ร ก� ำ กั บ ดู แ ล ข อ ง ธ น า ค า ร แ ห่ ง ประเทศไทย (ธปท.) อยู่ในระดับดีมาก ด้านการก�ำกับดูแล โครงสร้างพ้ื นฐานการช�ำระเงินท่ีส�ำคัญ ระบบบาทเนตมี ความม่ันคงปลอดภัยมีการด�ำเนินการและบริหารจัดการ ค ว า ม เ สี่ ย ง ที่ มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ เ ป็ น ไ ป ต า ม ม า ต ร ฐ า น สากลในระดับสูง และด้านผู้ก�ำกับดูแลอ่ืนท่ีเก่ียวข้อง อยู่ในระดับดีถึงดีมาก เช่นเดียวกับการทดสอบภาวะ วิกฤตที่ ธปท. จัดท�ำร่วมกับธนาคารพาณิชย์เพ่ื อดูแล ค ว า ม เ สี่ ย ง ข อ ง ร ะ บ บ ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น เ ป็ น ป ร ะ จ� ำ ทุ ก ปี โดยผลการทดสอบ ณ ส้ินไตรมาส 3 ปี 2563 พบว่า ธ น า ค า ร พ า ณิ ช ย์ ท้ั ง ร ะ บ บ มี ค ว า ม ม่ั น ค ง แ ข็ ง แ ร ง พร้อมรองรับคุณภาพของสินเช่ือท่ีอาจจะด้อยลงได้ใน อนาคต รวมทั้งมีสภาพคล่องมากเพียงพอในการรองรับ กระแสเงินสดท่ีอาจจะไหลออกในภาวะวิกฤตได้ 268 1 ดัชนีช้ีวัดทางการเงิน (Financial Soundness Indicators: FSIs) ประกอบด้วย (1) ส่วนของทุนต่อสินทรัพย์ (2) เงินกองทุนช้ันท่ี 1 ต่อสินทรัพย์เสี่ยง (3) สินเชื่อไม่ก่อให้เกิดรายได้หลังหักค่าเผ่ือหนี้สงสัย จะสูญต่อส่วนของทุน (4) สินเชื่อไม่ก่อให้เกิดรายได้ต่อสินเชื่อรวม (5) อัตราผลตอบแทนจากสินทรัพย์ และ (6) สินทรัพย์สภาพคล่องต่อหนี้สินระยะสั้น รายงานความกา้ วหนา้ เป้าหมายการพัฒนาที่ยัง่ ยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไมเ่ สมอภาคภายในและระหว่างประเทศ 10 ปรบั ปรงุ กฎระเบียบและการตดิ ตามตรวจสอบตลาดการเงิน SDG และสถาบนั การเงินของโลก และเสริมความแข็งแกร่งในการดำ� เนินการ 10.5 ตามกฎระเบียบดังกลา่ ว น อ ก จ า ก นี้ ภ า ค รั ฐ ยั ง เ พิ่ ม ก า ร ก� ำ กั บ ต ร ว จ ส อ บ ความท้าทาย สถาบันการเงินแบบต่อเน่ือง และยกระดับความพร้อม ด้ า น ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย ข อ ง ข้ อ มู ล อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ ข อ ง ใ น ช่ ว ง ท่ี ส ภ า ว ะ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ไ ท ย ท่ี มี แ น ว โ น้ ม จ ะ ช ะ ล อ ตั ว ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น ผ่ า น ห ลั ก เ ก ณ ฑ์ ก า ร ก� ำ กั บ ดู แ ล ค ว า ม และขยายตัวต่�ำกว่าระดับศักยภาพ ภาคการส่งออก เ สี่ ย ง ด้ า น เ ท ค โ น โ ล ยี ส า ร ส น เ ท ศ ข อ ง ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น การด�ำเนินธุรกิจ และการจ้างงานในประเทศประสบกับ พ.ศ. 2562 รวมท้ังพั ฒนาเคร่ืองช้ีวัดการติดตาม ภาวะซบเซา เน่ืองจากได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ ป ร ะ เ มิ น ผ ล เ ส ถี ย ร ภ า พ แ ล ะ ค ว า ม ยั่ ง ยื น ข อ ง ร ะ บ บ การแพร่ระบาดของโรคโควิด–19 สงครามการค้าโลก ก า ร เ งิ น แ ล ะ ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น เ ช่ น ร า ย ง า น ส ถ า บั น ภัยแล้งรวมทั้งเทคโนโลยีการเงินท่ีมีการพั ฒนาไปอย่าง ก า ร เ งิ น ร า ย ง า น ข้ อ มู ล ภ า ค ธุ ร กิ จ ป ร ะ กั น ภั ย แ ล ะ รวดเร็วอาทิ สกุลเงินดิจิทัล และการบริการธนาคาร ก า ร ส� ำ ร ว จ ก า ร ก� ำ กั บ ดู แ ล กิ จ ก า ร ข อ ง บ ริ ษั ท จ ด ออนไลน์บนแอพโซเชียลมีเดีย ซ่ึงท�ำให้จ�ำเป็นต้อง ทะเบียน ท บ ท ว น น โ ย บ า ย ใ น ก า ร รั ก ษ า เ ส ถี ย ร ภ า พ ข อ ง ร ะ บ บ การเงินและสถาบันการเงิน พร้อมทั้งพิ จารณามาตรการ น อ ก จ า ก นั้ น ยั ง ไ ด้ ด� ำ เ นิ น ก า ร ส่ ง เ ส ริ ม ใ ห้ ส ถ า บั น แนวทางในการรองรับสถานการณ์ความเปลี่ยนแปลง ก า ร เ งิ น น� ำ ห ลั ก คิ ด เ รื่ อ ง ค ว า ม ยั่ ง ยื น ผ่ า น ห ลั ก ก า ร ที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน เพื่อดูแลระบบการเงินและสถาบัน “ธนาคาร เพื่ อความยั่งยืน” มาใช้ในการด�ำเนินธุรกิจ การเงินให้สามารถท�ำงานได้อย่างต่อเนื่อง มั่นคง ด้ ว ย ค ว า ม รั บ ผิ ด ช อ บ ต่ อ สั ง ค ม แ ล ะ มี ธ ร ร ม า ภิ บ า ล มีภูมิคุ้มกัน เท่าทันการเปลี่ยนแปลง และป้องกันผล ร ว ม ทั้ ง ใ ห้ ค ว า ม ส� ำ คั ญ กั บ ก า ร ดู แ ล ผู้ ใ ช้ บ ริ ก า ร กระทบจากความเสี่ยงที่เกิดขึ้นให้ได้มากที่สุด ท า ง ก า ร เ งิ น ใ ห้ ไ ด้ รั บ บ ริ ก า ร อ ย่ า ง เ ป็ น ธ ร ร ม ผ่ า น ม า ต ร ก า ร ก า ร ก� ำ กั บ ดู แ ล ท่ี เ พิ่ ม ขึ้ น แ ล ะ ค ล อ บ ค ลุ ม ข้อเสนอแนะ ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น ห ล า ย ป ร ะ เ ภ ท อ า ทิ ก า ร แ จ้ ง ข้ อ มู ล บริการทางการเงินอย่างโปร่งใส ขณะเดียวกันได้มี ค ว ร มุ่ ง ส ร้ า ง ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ก า ร เ งิ น ก า ร ป รั บ ก ร อ บ ก า ร ก� ำ กั บ ดู แ ล ใ ห้ ยื ด ห ยุ่ น ม า ก ข้ึ น ให้มั่นคง โดยขยายผลและให้ความส�ำคัญกับการธนาคาร โดยเปิดโอกาสให้มีการทดลองนวัตกรรมทางการเงิน เ พื่ อ ค ว า ม ย่ั ง ยื น แ ล ะ ส นั บ ส นุ น ใ ห้ ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น อาทิ ระบบช�ำระเงินผ่าน QR Code ซึ่งช่วยให้สถาบัน น�ำเทคโนโลยีมาใช้พั ฒนานวัตกรรมมากข้ึน เพ่ื อเพ่ิ ม การเงินสามารถพั ฒนาและปรับรูปแบบการด�ำเนิน ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ใ น ก า ร ป ร ะ เ มิ น แ ล ะ รั บ มื อ กั บ ค ว า ม เ ส่ี ย ง ธุ ร กิ จ ใ ห้ เ ท่ า ทั น กั บ เ ท ค โ น โ ล ยี แ ล ะ พ ฤ ติ ก ร ร ม ข อ ง ของระบบการเงินได้อย่างทันการณ์ นอกจากน้ัน ควรยก ผู้บริโภคท่ีเปลี่ยนแปลงไป และส่งผลให้การด�ำเนิน ระดับการก�ำกับดูแลให้มีความยืดหยุ่นทันสมัย เป็นไป ง า น ข อ ง ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น ใ น ร ะ ย ะ ย า ว มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ตามมาตรฐานสากล เอื้อต่อการรองรับนวัตกรรมทาง มั่นคง และยั่งยืน ก า ร เ งิ น มี ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย แ ล ะ ผู้ ใ ช้ บ ริ ก า ร ไ ด้ รั บ ก า ร คุ้ ม ค ร อ ง ดู แ ล ร ว ม ท้ั ง ส่ ง เ ส ริ ม ค ว า ม ร่ ว ม มื อ ระหว่างภาครัฐ เอกชน และองค์การระหว่างประเทศ ด้ า น ก า ร เ งิ น เ พื่ อ ส ร้ า ง ร ะ บ บ นิ เ ว ศ ท า ง ก า ร เ งิ น เชิงบูรณาการซ่ึงจะช่วยเพ่ิ มโอกาสทางธุรกิจ ขยาย ก า ร เ ข้ า ถึ ง แ ล ะ ใ ช้ ป ร ะ โ ย ช น์ จ า ก แ ห ล่ ง เ งิ น ทุ น อ ย่ า ง เป็นธรรมและมีประสิทธิภาพ ตลอดจนสนับสนุนให้ เศรษฐกิจเติบโตได้อย่างยั่งยืน รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาที่ยัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 269 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหวา่ งประเทศ SDG สร้างหลกั ประกนั ว่าจะมตี ัวแทนและเสียงส�ำหรับประเทศกำ� ลังพัฒนา ในการตดั สินใจทางเศรษฐกิจและสถาบันการเงินระหวา่ งประเทศเพิ่มมากขนึ้ 10.6 เพ่ือให้เป็นสถาบนั ที่มปี ระสิทธิผล น่าเชอ่ื ถอื มีความรับผดิ ชอบ และมคี วามชอบธรรมมากขึน้ การมีตัวแทนของประเทศไทยในเวทีองค์การระหว่างประเทศ นอกจากจะเป็นการสร้างความสัมพั นธ์ ระหว่างประเทศแล้ว ยังเป็นการประสานผลประโยชน์ร่วมกันในการพั ฒนาความเป็นอยู่ของประชาชน ในประเทศให้ดีข้ึน ด้วยการเจรจาเพื่ อพั ฒนาและสร้างกฎกติกาใหม่ ๆ เพื่อให้สามารถรองรับกับวิวัฒนาการ ที่เปล่ียนไปอย่างต่อเน่ือง สอดรับการพั ฒนาประเทศภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ แผนแม่บทประเด็น การต่างประเทศ แผนย่อยความร่วมมือด้านเศรษฐกิจและความร่วมมือเพ่ื อการพั ฒนาระหว่างประเทศ และแผนย่อยการส่งเสริมสถานะและบทบาทของประเทศไทยในประชาคมโลก สถานการณก์ ารบรรลเุ ป้าหมาย ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี บ ท บ า ท ท่ี โ ด ด เ ด่ น ใ น เ ว ที ค ว า ม ร่ ว ม มื อ ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ใ น ก า ร แ ส ด ง ค ว า ม เ ห็ น แ ล ะ ล ง ค ะ แ น น เสียงเพ่ื อตัดสินใจเชิงนโยบายและมาตรการของสถาบัน ระหว่างประเทศด้านเศรษฐกิจ การเงิน และการพั ฒนา เช่น เวทีการประชุมของธนาคารพั ฒนาเอเชีย (ADB) บรรษัทเงินทุนระหว่างประเทศ (IFC) กองทุนการเงิน ระหว่างประเทศ (IMF) และธนาคารระหว่างประเทศ เ พื่ อ ก า ร บู ร ณ ะ แ ล ะ พั ฒ น า ( I B R D ) น อ ก จ า ก น้ี ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ยั ง ไ ด้ เ ข้ า ร่ ว ม ก า ร ป ร ะ ชุ ม ส ห ป ร ะ ช า ช า ติ ว่าด้วยการค้าและการพั ฒนา (UNCTAD) เพื่ อส่งเสริม ความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพั ฒนาระหว่าง ป ร ะ เ ท ศ ต ล อ ด จ น แ ล ก เ ป ล่ี ย น ค ว า ม เ ห็ น ใ น ป ร ะ เ ด็ น ด้ า น ก า ร ค้ า ก า ร เ งิ น ก า ร ล ง ทุ น แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ยี ที่ เกี่ยวข้องกับการพั ฒนา ในกรณีของ IMF ประเทศไทยมีสิทธิการลงคะแนน ที่มา: open SDG Data Hub, United Nations Statistics Division เสียงหรือโควตาเท่ากับ 3,211.9 ล้าน หรือร้อยละ 0.67 ของจ�ำนวนโควตาท้ังหมด เทียบเท่ากับ 33,584 คะแนน IMF นอกจากนั้น ยังได้มีความร่วมมือกับธนาคารโลก เสียงซึ่งจ�ำนวนโควตาจะขึ้นอยู่กับขนาดของเศรษฐกิจ ใ น ก า ร ส นั บ ส นุ น ก า ร พั ฒ น า โ ค ร ง ก า ร ต่ า ง ๆ เ ช่ น และความส�ำคัญของประเทศสมาชิกนั้น ๆ เทียบกับ ก า ร ศึ ก ษ า ก า ร เ ก ษ ต ร ก า ร ส่ื อ ส า ร โ ท ร ค ม น า ค ม เศรษฐกิจโลก อีกทั้งธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) โครงสร้างพ้ื นฐาน การบริหารจัดการทรัพยากรน้�ำ ยั ง เ ป็ น ตั ว แ ท น ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ด� ำ ร ง ต� ำ แ ห น่ ง ก ร ร ม ก า ร การพั ฒนาภาครัฐ และการสาธารณสุข เป็นต้น บ ริ ห า ร ซ่ึ ง เ ป็ น ต� ำ แ ห น่ ง สู ง สุ ด ข อ ง ส� ำ นั ก ง า น ก ลุ่ ม ออกเสียงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และได้รับหน้าที่เป็น ผู้แทนของกลุ่มออกเสียงฯ ในคณะกรรมการการเงิน และการคลังระหว่างประเทศ ท�ำให้ประเทศไทยมีบทบาท ส�ำคัญในการแสดงความเห็นต่อทิศทางนโยบายของ 270 รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาที่ยัง่ ยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ 10 สรา้ งหลักประกันว่าจะมตี วั แทนและเสียงส�ำหรับประเทศกำ� ลังพัฒนา SDG ในการตัดสินใจทางเศรษฐกิจและสถาบันการเงินระหวา่ งประเทศเพิ่มมากข้ึน 10.6 เพื่อใหเ้ ป็นสถาบันท่มี ปี ระสิทธผิ ล นา่ เช่อื ถือ มคี วามรบั ผดิ ชอบ และมคี วามชอบธรรมมากขน้ึ การดำ� เนนิ การทีผ่ ่านมา ความท้าทาย 271 ใ น ช่ ว ง 5 ปี ที่ ผ่ า น ม า ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี ผู้ แ ท น ป ร ะ เ ท ศ ค ว า ม ก้ า ว ห น้ า ท า ง ด้ า น น วั ต ก ร ร ม แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ยี ท่ี เข้าร่วมกระบวนการพิ จารณามาตรการและข้อตกลง เติบโตอย่างก้าวกระโดด ภาวะถดถอยทางเศรษฐกิจและ ร่ ว ม เ พ่ื อ พั ฒ น า เ ศ ร ษ ฐ กิ จ แ ล ะ ส ถ า บั น ท า ง ก า ร เ งิ น ความส�ำคัญขององค์การระหว่างประเทศท่ีมีน้อยลง ระหว่างประเทศให้เกิดความเข้มแข็ง อาทิ ในปี 2560 อั น เ น่ื อ ง ม า จ า ก ก า ร แ ข่ ง ขั น อิ ท ธิ พ ล ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ คงสมาชิกภาพในการเป็นภาคีสมาชิกของความตกลง มหาอ�ำนาจ รวมท้ังสถานการณ์การแพร่ระบาดของ ใ ห้ กู้ แ ก่ ก อ ง ทุ น ก า ร เ งิ น ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ฉ บั บ ใ ห ม่ โรคโควิด–19 ส่งผลให้การด�ำเนินนโยบายเศรษฐกิจ (New Arrangement to Borrow: NAB) และ ของรัฐและองค์การระหว่างประเทศด้านการเงินต้อง คงวงเงินสมทบของไทยในวงเงินเดิมต่อไปอีก 5 ปี ปรับตัวให้เท่าทัน โดยเฉพาะในกลุ่มประเทศก�ำลังพั ฒนา นอกจากนี้ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (ตลท.) ที่มีงบประมาณจ�ำกัดและจ�ำเป็นต้องพ่ึ งพาเงินลงทุน ร่ ว ม กั บ U N C TA D จั ด ป ร ะ ชุ ม U n i t e d N a t i o n s เงิ น กู้ แ ล ะ เงิ น ช่ ว ยเหลื อ จ าก ต่ าง ประ เท ศ รว มถึ ง Sustainable Stock Exchange (SSE) เพ่ื อส่งเสริม การรักษาความเช่ือมั่นและความเข้มแข็งขององค์การ การลงทุนในตลาดหลักทรัพย์อย่างย่ังยืน โดย ตลท. ระหว่างประเทศด้านการเงินในฐานะเวทีของกลุ่มประเทศ เ ป็ น ต ล า ด ห ลั ก ท รั พ ย์ แ ห่ ง แ ร ก ใ น เ อ เ ชี ย ต ะ วั น อ อ ก ก�ำลังพั ฒนา ด้วยการให้ความส�ำคัญกับการปฏิบัติ เฉียงใต้ท่ีเข้าร่วม SSE และมีบทบาทในการส่งเสริม ต า ม พั น ธ ก ร ณี ภ า ย ใ ต้ ค ว า ม ต ก ล ง แ ล ะ ก ร อ บ ค ว า ม การหารือระดับโลกเก่ียวกับการลงทุนและการพั ฒนา ร่วมมือระหว่างรัฐสมาชิกอย่างจริงจัง อย่างย่ังยืน อีกท้ัง ส�ำนักงานคณะกรรมการนโยบาย วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ เ ท ค โ น โ ล ยี แ ล ะ น วั ต ก ร ร ม แ ห่ ง ช า ติ ข้อเสนอแนะ ได้รับเลือกตั้งให้ด�ำรงต�ำแหน่งสมาชิกคณะกรรมาธิการ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ยี เ พ่ื อ ก า ร พั ฒ น า แ ห่ ง ควรเร่งพั ฒนาเศรษฐกิจควบคู่ไปกับการสร้างกลไก สหประชาชาติ (UN Commission on Science and เ ชิ ง ส ถ า บั น ซ่ึ ง ท� ำ ห น้ า ที่ พิ จ า ร ณ า ก ล ยุ ท ธ์ แ ล ะ แ น ว Technology for Development: CSTD) และได้รับ ปฏิบัติท่ีเหมาะสมต่อความตกลงและกรอบความร่วมมือ ความไว้วางใจจากประเทศสมาชิกให้ท�ำหน้าที่ประธาน ด้านเศรษฐกิจ การค้าและการลงทุน ส่งเสริมการน�ำ การส�ำคัญในการวางแผนงานทั้งหมดของ UNCTAD เทคโนโลยีดิจิทัล นวัตกรรม และการบริหารจัดการ และในปี 2561 ได้เข้าร่วมประชุม UNCTAD ครั้งท่ี 6 ข้ อ มู ล ข น า ด ใ ห ญ่ ม า ใ ช้ ใ น ก า ร ท บ ท ว น แ ล ะ ป รั บ ป รุ ง ภ า ย ใ ต้ หั ว ข้ อ I n v e s t i n g i n S u s t a i n a b l e ก ฎ ห ม า ย แ ล ะ ข้ อ ต ก ล ง ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ เ พื่ อ ใ ห้ D e v e l o p m e n t ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ยั ง ไ ด้ รั บ เ ลื อ ก ต้ั ง ก ารปฏิ บั ติ ต าม พั น ธก รณี มี ประ สิ ท ธิ ภาพแ ล ะ ล ด ข้ อ เ ป็ น ส ม า ชิ ก ค ณ ะ ม น ต รี เ ศ ร ษ ฐ กิ จ แ ล ะ สั ง ค ม แ ห่ ง พิ พาทระหว่างประเทศในอนาคต และสร้างระบบแรง สหประชาชาติ (Economic and Social Council: จู ง ใ จ ใ ห้ ภ า ค เ อ ก ช น แ ล ะ อ ง ค์ ก ร ไ ม่ แ ส ว ง ห า ก� ำ ไ ร ร่ ว ม ECOSOC) วาระปี 2563 - 2565 ซ่ึงเพ่ิ มบทบาทของ ลงทุนเพื่ อการพั ฒนาท่ีย่ังยืน เพื่ อช่วยกระจายความ ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ น ก า ร เ ส น อ แ น ะ น โ ย บ า ย แ ล ะ แ น ว ป ฏิ บั ติ เส่ียงของแหล่งเงินทุนและขยายเครือข่ายในการพั ฒนา ที่ดีด้านการพั ฒนาเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม ประเทศให้มากย่ิงข้ึน นอกจากน้ี ควรเพ่ิ มบทบาทเชิงรุก อ ย่ า ง ยั่ ง ยื น ใ น ร ะ ดั บ โ ล ก แ ล ะ ใ น ปี 2 5 6 3 ผู้ แ ท น ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ น ก า ร ผ ลั ก ดั น ค ว า ม ร่ ว ม มื อ ร ะ ห ว่ า ง ประเทศไทยได้รับเลือกให้ด�ำรงต�ำแหน่งคณะกรรมการ ประเทศด้านเศรษฐกิจและการพั ฒนาที่ยั่งยืน เช่น ว่ า ด้ ว ย สิ ท ธิ ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ สั ง ค ม แ ล ะ วั ฒ น ธ ร ร ม ก า ร ส่ ง เ ส ริ ม บ ท บ า ท ข อ ง ผู้ เ ชี่ ย ว ช า ญ ไ ท ย ใ น เ ว ที โ ล ก (Committee on Economic, Social and Cultural การเพิ่ มบทบาทน�ำและสิทธิการลงคะแนนเสียงของ Rights: CESCR) ใน ECOSOC วาระปี 2564 - 2567 ประเทศไทยในองค์การระหว่างประเทศ และการเชื่อมโยง ท�ำหน้าท่ีให้ค�ำแนะน�ำและติดตามการปฏิบัติตามกติกา บูรณาการระดับภูมิภาคและระดับโลกให้เกิดประโยชน์สูงสุด ระหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคมและ วัฒนธรรมของรัฐสมาชิก รายงานความกา้ วหนา้ เป้าหมายการพัฒนาทีย่ ั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ SDG อำ� นวยความสะดวกในการโยกยา้ ยถน่ิ ฐานและเคล่ือนย้ายของคนใหเ้ ป็นไป ดว้ ยความสงบ ปลอดภยั เป็นไปตามระเบียบ และมคี วามรับผิดชอบ รวมถึง 10.7 ใหก้ ารด�ำเนนิ งานเป็นไปตามนโยบายด้านการอพยพที่มกี ารวางแผนและการจัดการทด่ี ี การโยกย้ายถ่ินฐานและเคล่ือนย้ายของคน เป็นปัจจัยหนึ่งในการเพ่ิ มต้นทุนทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ และเป็นต้นทุนของผู้โยกย้ายถิ่นหรือแรงงานข้ามชาติ ส�ำหรับค่าใช้จ่ายในการจัดหางาน ซึ่งหากไม่มีการด�ำเนิน นโยบายและการวางแผนท่ีรัดกุม จะก่อให้เกิดการจัดหาแรงงานท่ีผิดกฎหมาย โดยเฉพาะอย่างย่ิงในกลุ่มแรงงาน ทักษะต่�ำท่ีต้องเผชิญกับการปฏิบัติท่ีไม่เหมาะสมและต้องจ่ายค่าธรรมเนียมสูง ท�ำให้มีความเส่ียงมากข้ึนและอาจลุกลาม ไปสู่กรณีการค้ามนุษย์ สถานการณก์ ารบรรลเุ ป้าหมายย่อย จ�ำนวนคนต่างด้าวที่ได้รับอนุญาตท�ำงานในประเทศ ปี 2558 - 2562 จากข้อมูลคนต่างด้าวท่ีได้รับอนุญาตท�ำงานในประเทศ ปี 2558 - 2562 พบว่ามีจ�ำนวนสูงข้ึนอย่างต่อเน่ือง ที่มา: ส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ โดยส่วนใหญ่พบในงานประเภท 3D คือ งานสกปรก (dirty job) งานอันตราย (dangerous job) และงานยาก พ . ศ . 2 5 5 4 น อ ก จ า ก น้ี รั ฐ บ า ล ยั ง ไ ด้ จั ด ท� ำ บั น ทึ ก (demanding หรือ difficult job) อาทิ การประมง ค ว า ม เ ข้ า ใ จ ว่ า ด้ ว ย ค ว า ม ร่ ว ม มื อ ใ น ก า ร จ้ า ง แ ร ง ง า น และการก่อสร้าง ท้ังนี้ งานประเภทดังกล่าวเป็นปัจจัย ร ะ ห ว่ า ง รั ฐ กั บ 4 ป ร ะ เ ท ศ ไ ด้ แ ก่ ส ป ป . ล า ว กั ม พู ช า หนึ่งท่ีก่อให้เกิดความเหล่ือมล้�ำทางด้านเศรษฐกิจและ เ วี ย ด น า ม แ ล ะ เ มี ย น ม า เ พ่ื อ ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร จ้ า ง ง า น สังคม เน่ืองจากมีผู้ประกอบการท่ีต้องการสร้างก�ำไรด้วย แรงงานต่างด้าวที่ถูกต้องตามกฎหมาย ซ่ึงแรงงาน การลดต้นทุนจากการหาแรงงานราคาถูก ผู้ประกอบการ จ ะ ไ ด้ รั บ ก า ร คุ้ ม ค ร อ ง ใ น สิ ท ธิ ป ร ะ โ ย ช น์ ต่ า ง ๆ แ ล ะ ดังกล่าวจึงเลือกจ้างแรงงานต่างด้าว ซึ่งมีค่าแรง การคุ้มครองตามหลักสากล เพื่ อส่งเสริมให้เกิดความ ถูกกว่าแรงงานภายในประเทศ ส่งผลให้มีปริมาณ เ ส ม อ ภ า ค ใ น ก า ร ดู แ ล แ ล ะ คุ้ ม ค ร อ ง แ ร ง ง า น ต า ม ห ลั ก การเคลื่อนย้ายแรงงานต่างด้าวเพื่ อมาท�ำงาน 3D สิทธิมนุษยชน รวมถึงเพื่ อลดปัญหาที่จะน�ำไปสู่กรณี สูงขึ้น นอกจากนี้ แรงงานต่างด้าวจ�ำนวนมากไม่มี การค้ามนุษย์ ท า ง เ ลื อ ก จึ ง จ� ำ เ ป็ น ต้ อ ง ย อ ม ท� ำ ง า น ด้ ว ย ค่ า แ ร ง ต่� ำ เพื่ อความอยู่รอด แม้ประเทศไทยจะมีความเสมอภาค ในการบังคับใช้กฎหมายแรงงานที่เท่าเทียมกันระหว่าง แรงงานไทยและแรงงานต่างด้าวก็ตาม การดำ� เนินการที่ผ่านมา ประเทศไทยมีกฎหมายส�ำคัญท่ีเก่ียวข้องกับแรงงาน ต่ า ง ช า ติ อ า ทิ พ . ร . บ . ก า ร ท� ำ ง า น ข อ ง ค น ต่ า ง ด้ า ว พ.ศ.2551 พระราชก�ำหนดการบริหารจัดการการท�ำงาน ของคนต่างด้าว (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2561 และพระราช ก�ำหนดแก้ไขเพิ่ มเติม พ.ร.บ. คนเข้าเมือง พ.ศ. 2522 พ.ศ.2561 รวมถึงกฎหมายคุ้มครองแรงงาน อาทิ พ . ร . บ . คุ้ ม ค ร อ ง แ ร ง ง า น ( ฉ บั บ ท่ี 7 ) พ . ศ . 2 5 6 2 พ.ร.บ.ประกันสังคม พ.ศ. 2533 พ.ร.บ.เงินทดแทน ( ฉ บั บ ที่ 2 ) พ . ศ . 2 5 6 1 แ ล ะ พ . ร . บ . ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย อ า ชี ว อ น า มั ย แ ล ะ ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม ใ น ก า ร ท� ำ ง า น 272 รายงานความก้าวหนา้ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหวา่ งประเทศ 10 อ�ำนวยความสะดวกในการโยกย้ายถน่ิ ฐานและเคลอ่ื นยา้ ยของคนใหเ้ ป็นไป SDG ดว้ ยความสงบ ปลอดภัย เป็นไปตามระเบยี บ และมีความรบั ผดิ ชอบ รวมถงึ ให้การดำ� เนนิ งานเป็นไปตามนโยบายดา้ นการอพยพที่มกี ารวางแผนและการจัดการท่ดี ี 10.7 ในส่วนของการดูแลแรงงานต่างด้าว ประเทศไทยได้ ความท้าทาย อ� ำ น ว ย ค ว า ม ส ะ ด ว ก ใ น ก า ร ใ ห้ ค ว า ม ช่ ว ย เ ห ลื อ ผ่ า น บริการสายด่วน 1506 และ 1546 โดยมีบริการล่าม ถึงแม้ประเทศไทยจะได้พั ฒนานโยบายและกฎหมาย แ ป ล ภ า ษ า ห ลั ก 3 ภ า ษ า คื อ อั ง ก ฤ ษ เ มี ย น ม า แ ล ะ เพ่ื ออ�ำนวยความสะดวกแก่แรงงานต่างชาติมากข้ึน กั ม พู ช า ทั้ ง ใ น ส่ ว น ก ล า ง แ ล ะ ใ น จั ง ห วั ด ข น า ด ใ ห ญ่ ในระยะที่ผ่านมา แต่การบังคับใช้นโยบายและกฎหมาย ใ น ด้ า น ง า น ป ร ะ ม ง ไ ด้ มี ก า ร ต ร า พ . ร . บ . คุ้ ม ค ร อ ง ดังกล่าวก็ยังมีช่องว่างอยู่ ส่งผลให้ไทยยังประสบ แรงงานในงานประมง พ.ศ. 2562 และจัดต้ังศูนย์ ปั ญ ห า ด้ า น ก า ร เ ค ลื่ อ น ย้ า ย แ ร ง ง า น แ บ บ ผิ ด ก ฎ ห ม า ย ควบคุมการแจ้งเรือเข้าออก (PIPO) และจุดตรวจ นอกจากน้ี สถานการณ์การระบาดของโรคโควิด-19 เ รื อ ป ร ะ ม ง ส่ ว น ห น้ า ( F I P ) ข้ึ น ม า ดู แ ล โ ด ย เ ฉ พ า ะ ยังส่งผลกระทบทางเศรษฐกิจในด้านการจ้างงานทั้ง รวมทั้งยังได้ด�ำเนินโครงการส�ำคัญ เช่น โครงการ แรงงานไทยและแรงงานต่างด้าว โดยแรงงานทั้งสอง คุ้มครองคนหางานเชิงรุกในพ้ื นที่เสี่ยง สร้างความรู้ ประเภทมีความเสี่ยงต่อการถูกเลิกจ้างงานและมีอัตรา ค ว า ม เ ข้ า ใ จ ข้ั น ต อ น แ ล ะ วิ ธี ก า ร เ ดิ น ท า ง ไ ป ท� ำ ง า น การจ้างกลับเข้าท�ำงานลดน้อยลง แรงงานข้ามชาติ ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ อ ย่ า ง ถู ก ต้ อ ง ต า ม ก ฎ ห ม า ย ป้ อ ง กั น บ า ง ส่ ว น ต้ อ ง เ ดิ น ท า ง ก ลั บ ป ร ะ เ ท ศ ต้ น ท า ง ใ น ช่ ว ง ที่ ปั ญ ห า ก า ร ห ล อ ก ล ว ง ค น ห า ง า น แ ล ะ ป้ อ ง กั น มิ ใ ห้ ส ถ า น ก า ร ณ์ มี ค ว า ม รุ น แ ร ง อ ย่ า ง ไ ร ก็ ต า ม ถึ ง แ ม้ ตกเป็นเหย่ือของขบวนการค้ามนุษย์ โครงการพั ฒนา สถานการณ์ดีข้ึนแต่สภาพการจ้างงานจะเปล่ียนแปลงไป ระบบบริการจัดหางานในประเทศ เพื่ อพั ฒนาระบบ ผู้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร อ า จ น� ำ เ ท ค โ น โ ล ยี ม า ใ ช้ ท ด แ ท น ม า ก ขึ้ น รูปแบบ และวิธีการให้บริการจัดหางานในประเทศให้ ยกเว้น แรงงานประเภท 3D ท่ียังคงต้องพ่ึงพาแรงงาน เป็นไปในรูปแบบและมาตรฐานเดียวกันทุกหน่วยงาน ต่างชาติเช่นเดิม ดังนั้นแรงงานข้ามชาติที่ประสงค์ แ ล ะ โ ค ร ง ก า ร ศู น ย์ บ ริ ก า ร แ บ บ เ บ็ ด เ ส ร็ จ ด้ า น แ ร ง ง า น กลับเข้ามาท�ำงานใหม่ อาจต้องมีค่าใช้จ่ายมากขึ้นและ ต่ า ง ด้ า ว เ พื่ อ ส นั บ ส นุ น เ ข ต เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พิ เ ศ ษ เ พื่ อ ยอมรับเงื่อนไขเพ่ื อให้สามารถมีงานท�ำ ส นั บ ส นุ น ใ ห้ มี ก า ร ใ ช้ แ ร ง ง า น ต่ า ง ด้ า ว อ ย่ า ง ถู ก ต้ อ ง ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ข อ ง ส ถ า น ป ร ะ ก อ บ ก า ร ขอ้ เสนอแนะ ในเขตพั ฒนาเศรษฐกิจพิ เศษ ควรเร่งปรับปรุงประสิทธิภาพและนโยบายท่ีเกี่ยวข้อง กับการโยกย้ายถิ่นฐานและการเคลื่อนย้ายคน น�ำระบบ ข้อมูล และเทคโนโลยีมาใช้ในการด�ำเนินงานจัดหางาน คุ้มครอง ติดตาม และตรวจสอบอย่างเป็นระบบกับ ทั้งผู้ประกอบการและแรงงาน รวมท้ังบังคับใช้กฎหมาย อย่างเท่าเทียม เป็นธรรม และทั่วถึง เพ่ื อลดต้นทุนของ การหางานของแรงงาน ปัญหาแรงงานนอกระบบและ แรงงานผิดกฎหมาย รายงานความกา้ วหน้าเป้าหมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 273 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ SDG ปฏบิ ัติตามหลกั การที่เป็นลกั ษณะพิเศษและแตกตา่ งส�ำหรับประเทศกำ� ลงั พัฒนา โดยเฉพาะอย่างย่ิงประเทศพัฒนานอ้ ยที่สุดให้สอดคล้อง 10.a ตามข้อตกลงองค์การการคา้ โลก การปฏิบัติแบบพิ เศษและแตกต่าง (Special and Differential Treatment: S&D) คือการให้สิทธิพิ เศษ แก่ประเทศก�ำลังพัฒนาและประเทศพัฒนาน้อยท่ีสุด (LDCs) ในความตกลงทางการค้าต่าง ๆ ขององค์การการค้าโลก (WTO) เพ่ื อสร้างประโยชน์ทางเศรษฐกิจและลดความไม่เท่าเทียมของกลุ่มประเทศดังกล่าว โดยอาจแบ่งเป็น 3 ลักษณะ คือ (1) ข้อบทที่ก�ำหนดให้ประเทศพั ฒนาแล้วต้องด�ำเนินมาตรการเพื่ อช่วยอ�ำนวยความสะดวก ทางการค้า (2) ความยืดหยุ่นในการปฏิบัติตามพั นธกรณีในความตกลงต่าง ๆ อาทิ ระยะเวลาปรับตัวที่นานกว่า หรือระดับการเปิดตลาดที่น้อยกว่า (3) การให้ความช่วยเหลือทางด้านวิชาการเพื่ อเสริมสร้างความรู้และ ความพร้อมของบุคลากรและทรัพยากร สถานการณ์การบรรลเุ ป้าหมายยอ่ ย ซึ่งเป็นกลุ่มตลาดเกิดใหม่ที่มีศักยภาพ โดยไทยได้ให้ ค ว า ม ร่ ว ม มื อ ท า ง วิ ช า ก า ร เ พื่ อ ส ร้ า ง ม า ต ร ฐ า น ท่ี ต า ม ฐ า น ข้ อ มู ล ข อ ง ส ห ป ร ะ ช า ช า ติ ไ ท ย มี แ น ว โ น้ ม สอดคล้องระหว่างกัน ซ่ึงจะเอ้ือต่อการสร้างความ ในการเพิ่ มจ�ำนวนของสินค้าที่ลดก�ำแพงภาษีลงมา เชื่อมโยงทางด้านการเงินระหว่างไทยกับกลุ่มประเทศ เป็นศูนย์ในทุกประเภทสินค้า อาทิ สินค้าด้านเกษตรกรรม CLMV และสนับสนุนการค้าการลงทุนและการพั ฒนา ซ่ึงเพ่ิ มข้ึนจากร้อยละ 42.99 ในปี 2559 เป็นร้อยละ ร ะ บ บ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ก า ร เ งิ น ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ข อ ง ภู มิ ภ า ค 50.64 ในปี 2561 และสินค้าด้านอุตสาหกรรมเพิ่ มข้ึน ในระยะยาว จากร้อยละ 50.25 ในปี 2559 เป็นร้อยละ 57.14 ในปี 2561 นอกจากนี้ นับตั้งแต่ปี 2559 ประเทศไทยได้ สัดส่วนของรายการสินค้าน�ำเข้าที่มีอัตราภาษีเป็นศูนย์ ให้สิทธิพิ เศษแก่ประเทศพั ฒนาน้อยที่สุดตามหลักเกณฑ์ ของสหประชาชาติ จ�ำนวน 47 ประเทศ โดยการยกเลิก ที่มา: สหประชาชาติ ภาษีน�ำเข้าและโควตา (Duty Free / Quota Free : DFQF) รวมเป็นสินค้าท้ังสิ้น 6,998 รายการ คิดเป็น ร้อยละ 73.21 ของรายการสินค้าทั้งหมดตามมติที่ ประชุมรัฐมนตรี WTO สมัยสามัญ คร้ังท่ี 91 ไทยยังได้ ด� ำ เ นิ น ก า ร ภ า ย ใ ต้ ก ร อ บ ค ว า ม ต ก ล ง เ ข ต ก า ร ค้ า เ ส รี (FTA) โดย ณ ปี 2563 มีจ�ำนวนท้ังหมด 13 ฉบับ ซึ่งให้ สิทธิในการลดภาษีน�ำเข้าสินค้าเป็น 0 ในหลายรายการ สินค้า และพยายามปรับลดอัตราภาษีน�ำเข้าส�ำหรับ สิ น ค้ า อ่ อ น ไ ห ว แ ล ะ สิ น ค้ า อ่ อ น ไ ห ว สู ง ใ น อ ยู่ ใ น ร ะ ดั บ ร้อยละ 0-5 ทั้งน้ี ไทยยังคงได้ให้ความช่วยเหลือแก่ ประเทศก�ำลังพั ฒนา โดยเฉพาะกลุ่มประเทศ CLMV ซึ่งได้แก่ กัมพู ชา สปป.ลาว เมียนมา และเวียดนาม 1 UN Global SDG Database 274 รายงานความก้าวหนา้ เป้าหมายการพัฒนาทีย่ ั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ 10 ปฏบิ ัตติ ามหลกั การทีเ่ ป็นลกั ษณะพิเศษและแตกตา่ งส�ำหรบั ประเทศกำ� ลังพัฒนา SDG โดยเฉพาะอยา่ งยิ่งประเทศพัฒนาน้อยทีส่ ุดให้สอดคลอ้ ง ตามข้อตกลงองคก์ ารการคา้ โลก 10.a การดำ� เนนิ การท่ีผา่ นมา ความท้าทาย นอกเหนือจาก DFQF ประเทศ ไทยเป็น 1 ในประเทศ การท่ีไทยให้สิทธิพิ เศษแก่ LDCs โดยเฉพาะในด้าน สมาชิก WTO จ�ำนวน 24 ราย ที่ให้ความช่วยเหลือกับ DFQF อาจท�ำให้ผู้ผลิตไทยบางกลุ่มได้รับผลกระทบ กลุ่ม LDCs โดยประเทศไทยได้เปิดตลาดภาคบริการ อาทิ กลุ่มผู้ผลิตสินค้าเพ่ื อขายในประเทศ เน่ืองจาก เพิ่ มเติมจากข้อผูกพั นท่ีมีอยู่เดิมภายใต้ความตกลง การเปิดเสรีดังกล่าวท�ำให้ราคาสินค้าน�ำเข้าถูกลงและ ท่ัวไปว่าด้วยการค้าบริการ (General Agreement ถือเป็นการเปิดโอกาสให้กลุ่มผู้ผลิตจากต่างประเทศท่ีมี on Trade in Services) ใน 6 สาขา ได้แก่ สถานท่ี ประสิทธิภาพในการแข่งขัน ดังน้ัน ผู้ผลิตไทยจึงต้อง ส�ำหรับกางเต็นท์พั กแรม สวนสนุกและสถานพั กผ่อน มี ก า ร พั ฒ น า ศั ก ย ภ า พ แ ล ะ ม า ต ร ฐ า น ก า ร ผ ลิ ต เ พ่ื อ ห ย่ อ น ใ จ โ ร ง เ รี ย น ส อ น ภ า ษ า ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ บ้ า น พั ก ปรับตัวให้สอดรับกับการแข่งขันท่ีเข้มข้นข้ึน ซ่ึงอาจ ห รื อ ศู น ย์ ส� ำ ห รั บ วั น ห ยุ ด ตั ว แ ท น เ ดิ น ท ะ เ ล แ ล ะ ท�ำให้เกิดต้นทุนในการปรับตัว (Adjustment Cost) ก า ร รั บ จั ด ก า ร สิ น ค้ า ข น ส่ ง ท า ง ท ะ เ ล ซึ่ ง ก า ร เ ปิ ด ต ล า ด ข อ ง ไ ท ย ก� ำ ห น ด ใ ห้ L DCs ส า ม า ร ถ ถื อ หุ้ น ใ น ข้อเสนอแนะ นิติบุคคลได้แต่ต้องไม่เกินร้อยละ 49 และอนุญาตให้ นักธุรกิจ (Business Visitor) กับผู้โอนย้ายภายใน ห น่ ว ย ง า น ภ า ค รั ฐ ที่ เ ก่ี ย ว ข้ อ ง อ า จ พิ จ า ร ณ า ใ ห้ สิ ท ธิ กิจการ (Intra-Corporate Transferee) สามารถ DFGF แก่ LDCs อย่างต่อเน่ือง เพื่ อเป็นสัญญาณเชิง เข้ามาท�ำงานในไทยได้ ในกรณีท่ีไทยได้ให้สิทธิพิ เศษ บ ว ก ว่ า รั ฐ บ า ล ไ ท ย ป ฏิ บั ติ ต า ม ม ติ ที่ ป ร ะ ชุ ม รั ฐ ม น ต รี แ ก่ ป ร ะ เ ท ศ ท่ี พั ฒ น า น้ อ ย ท่ี สุ ด ใ น ด้ า น ก า ร ค้ า บ ริ ก า ร WTO รวมทั้งเป็นการด�ำเนินการที่แสดงให้เห็นว่า (LDC service waiver) โครงการที่ด�ำเนินการแล้ว ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ยึ ด ม่ั น ต่ อ ข อ ง ผู ก พั น ท่ี มี ต่ อ อ ง ค์ ก า ร อ า ทิ ก า ร จั ด ต้ั ง ธุ ร กิ จ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น ภ า ษ า โ ด ย ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ แ ล ะ ต่ อ ร ะ บ บ ก า ร ค้ า เ ส รี แ ล ะ เ ป็ น ธ ร ร ม ผู้ ใ ห้ บ ริ ก า ร จ า ก เ น ป า ล กั ม พู ช า ยู กั น ด า แ ล ะ ม า ลี ซึ่งหากประเทศไทยไม่ด�ำเนินการ อาจส่งผลกระทบต่อ นอกจากน้ี ไทยยังได้ให้ความช่วยเหลือทางวิชาการ ความเช่ือมั่นที่ประเทศต่าง ๆ มีต่อนโยบายเศรษฐกิจ และเสริมสร้างศักยภาพการค้าบริการของกลุ่ม LDCs และการค้าของรัฐบาลไทย นอกจากน้ี ประเทศไทย ผ่านโครงการฝึกอบรม สัมมนา และการให้ทุนการศึกษา ควรขยายความสัมพั นธ์ทางการค้าไปยัง LDCs ใน ร ว ม ท้ั ง ไ ด้ ด� ำ เ นิ น ก า ร เ ชิ ง รุ ก ผ่ า น ก า ร เ จ ร จ า F TA ภูมิภาคอื่น ๆ อาทิ แอฟริกาและเอเชียใต้เพื่ อเพิ่ มโอกาส โ ด ย เ ร่ ง ส รุ ป ก า ร เ จ ร จ า ที่ ค้ า ง อ ยู่ ใ ห้ เ ส ร็ จ สิ้ น โ ด ย เ ร็ ว ในการเข้าถึงแหล่งวัตถุดิบอันจะเป็นประโยชน์ต่อภาค และเข้าร่วมการเจรจากรอบใหม่ ๆ เพื่ อเปิดตลาดลด เอกชนของไทย อย่างไรก็ตาม การให้สิทธิพิ เศษดังกล่าว อุ ป ส ร ร ค ท า ง ก า ร ค้ า ใ ห้ กั บ สิ น ค้ า แ ล ะ บ ริ ก า ร ข อ ง ไ ท ย จ� ำ เ ป็ น ที่ จ ะ ต้ อ ง ส ร้ า ง ค ว า ม ส ม ดุ ล ร ะ ห ว่ า ง ก า ร ใ ห้ สิ ท ธิ ตลอดจนสร้างความรู้ความเข้าใจ ชี้โอกาสขยายตลาด พิ เศษแก่ LDCs กับการดูแลคุ้มครองผู้ประกอบการ และเพ่ิ มช่องทางการค้าด้วย FTA แก่กลุ่มเกษตรกร ไ ท ย ที่ อ า จ ไ ด้ รั บ ผ ล ก ร ะ ท บ จ า ก สิ ท ธิ พิ เ ศ ษ ดั ง ก ล่ า ว สหกรณ์ และผู้ประกอบการในจังหวัดต่าง ๆ รวมทั้งควรพิ จารณาให้เหมาะสมกับสถานการณ์และ บริบทของประเทศ รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาที่ยัง่ ยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 275 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไมเ่ สมอภาคภายในและระหว่างประเทศ SDG สนบั สนุนการให้ความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนาอย่างเป็นทางการ (ODA) และการไหลของเงิน รวมถงึ การลงทุนโดยตรงจากตา่ งประเทศไปยังรฐั 10.b ทม่ี ีความจำ� เป็นมากที่สุดโดยเฉพาะประเทศที่พัฒนาน้อยทส่ี ุด ประเทศแถบแอฟริกา รัฐกำ� ลงั พัฒนาทเ่ี ป็นหมเู่ กาะขนาดเล็ก และประเทศก�ำลังพัฒนาทีไ่ มม่ ที างออกสู่ทะเล โดยให้สอดคล้องกับแผนและแผนงานของประเทศเหลา่ นั้น ความร่วมมือเพ่ื อการพั ฒนา (Official Development Assistance: ODA) คือความช่วยเหลือท่ีมีให้เเก่ประเทศ ผู้รับต่าง ๆ และองค์กรพหุภาคีที่ด�ำเนินงานด้านการพั ฒนาให้แก่ประเทศผู้รับ โดยจะต้องเป็นความช่วยเหลือ ท่ีให้โดยหน่วยงานภาครัฐ หรือมีวัตถุประสงค์หลักในการช่วยพั ฒนาเศรษฐกิจและสวัสดิการของประเทศก�ำลังพั ฒนา และมีลักษณะผ่อนปรน (Concessional) รวมถึงมีส่วนของการให้เปล่า (Grant) ไม่ต�่ำกว่าร้อยละ 25 โดยเป้าหมาย ย่อย 10.b มุ่งเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนเพ่ื อการพั ฒนาอย่างย่ังยืนกับนานาประเทศท้ังในระดับทวิภาคี และพหุภาคี และสนับสนุนการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศก�ำลังพั ฒนา ซ่ึงการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ มีความส�ำคัญท่ีจะช่วยเพ่ิ มศักยภาพในการแข่งขันของประเทศและกระตุ้นการเติบโตของเศรษฐกิจ ท้ังนี้ การลงทุน โดยตรงจากต่างประเทศอาจครอบคลุมถึงความรู้ด้านเทคโนโลยีการจัดการและทุนทางปัญญาด้วย สถานการณก์ ารบรรลเุ ป้าหมายยอ่ ย เงินลงทุนโดยตรงของไทยในต่างประเทศ ปี 2558 - 2562 ประเทศไทยมีการสนับสนุนความร่วมมือเพ่ื อการพั ฒนา ที่มา: ธนาคารแห่งประเทศไทย (ODA) และเงินลงทุนของประเทศไทยในต่างประเทศ เพ่ิ มขึ้นอย่างต่อเน่ือง โดยในปี 2561 ประเทศไทย มีมูลค่า ODA รวม 4,561.78 ล้านบาท คิดเป็นร้อยละ 0.03 ของรายได้มวลรวมประชาชาติ เพ่ิ มขึ้นจาก 4,508.7 ล้านบาท ในปี 2560 นอกจากนี้ ประเทศไทย ได้มีการลงทุนในต่างประเทศเพ่ิ มข้ึน ทั้งในรูปของ การลงทุนในทุนเรือนหุ้น ก�ำไรท่ีน�ำกลับมาลงทุน หรือ การให้กู้กับบริษัทในเครือในต่างประเทศ ซ่ึงในปี 2562 ไทยมีมูลค่าการลงทุนรวม 435,396.56 ล้านบาท ลดลง จาก 686,137.85 ล้านบาท ในปี 2561 และ 472,399.13 ล้านบาทในปี 2559 โดยการลงทุนในต่างประเทศของ ไทยส่วนใหญ่จะเป็นการลงทุนในกลุ่มประเทศอาเซียน มากท่ีสุด โดยเฉพาะสิงคโปร์และเวียดนาม ซึ่งในปี 2562 มีเงินลงทุนโดยตรงจากไทยจ�ำนวน 76,922.79 ล้านบาท และ 35,201.21 ล้านบาท ตามล�ำดับ 276 รายงานความกา้ วหน้าเปา้ หมายการพัฒนาที่ยัง่ ยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหวา่ งประเทศ 10 สนบั สนุนการให้ความชว่ ยเหลอื เพื่อการพัฒนาอย่างเป็นทางการ (ODA) SDG และการไหลของเงิน รวมถงึ การลงทุนโดยตรงจากตา่ งประเทศไปยงั รัฐ ท่มี ีความจ�ำเป็นมากที่สุดโดยเฉพาะประเทศที่พัฒนานอ้ ยท่ีสุด ประเทศแถบแอฟรกิ า 10.b รฐั ก�ำลงั พัฒนาท่เี ป็นหมเู่ กาะขนาดเลก็ และประเทศก�ำลงั พัฒนาที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล โดยให้สอดคล้องกบั แผนและแผนงานของประเทศเหลา่ นั้น การดำ� เนินการที่ผา่ นมา ความท้าทาย ภาครัฐได้ด�ำเนินการให้ความช่วยเหลือเพื่ อการพั ฒนา การให้ความช่วยเหลือเพ่ื อการพั ฒนาอย่างเป็นทางการ อ ย่ า ง เ ป็ น ท า ง ก า ร ผ่ า น แ ผ น ง า น / โ ค ร ง ก า ร ต่ า ง ๆ เป็นเรื่องที่ไทยให้ความส�ำคัญมาอย่างต่อเนื่อง เนื่องจาก โ ด ย เ ฉ พ า ะ ท า ง ด้ า น วิ ช า ก า ร ที่ ไ ด้ ส นั บ ส นุ น ก า ร วิ จั ย มีความเก่ียวกับความสัมพั นธ์ระหว่างประเทศและบทบาท เพื่ อริเริ่มช่องทางการลงทุน อาทิ โครงการการศึกษา ของไทยในเวทีโลกโดยตรง อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ และส่งเสริมลู่ทางการค้า การลงทุน และการท่องเที่ยว การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ได้สร้างความท้าทาย ใน สปป.ลาว นอกจากนี้ ประเทศไทยยังได้เข้าร่วม ใ น ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ภ า ย ใ น ป ร ะ เ ท ศ อ ย่ า ง นั ย ส� ำ คั ญ ก า ร ป ร ะ ชุ ม ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ป ร ะ ส า น ง า น ด้ า น บ ริ ก า ร โ ด ย เ ฉ พ า ะ ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ง บ ป ร ะ ม า ณ เ พ่ื อ ก า ร อาเซียน (Coordinating Committee on Services: ช่ ว ย เ ห ลื อ เ ยี ย ว ย า แ ล ะ ก า ร ฟ้ ืน ฟู เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ภ า ย ใ น C C S ) ซึ่ ง เ ป็ น ก า ร ป ร ะ ชุ ม ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ส ม า ชิ ก ประเทศ ซึ่งจะส่งผลกระทบโดยตรงต่อการให้ความ อ า เ ซี ย น 1 0 ป ร ะ เ ท ศ เ พ่ื อ ด� ำ เ นิ น ก า ร ต า ม ก ร อ บ ช่วยเหลือเพื่ อการพั ฒนาอย่างเป็นทางการกับประเทศ ค ว า ม ต ก ล ง ว่ า ด้ ว ย บ ริ ก า ร ข อ ง อ า เ ซี ย น ( AS E A N เพื่ อนบ้าน และกลุ่มประเทศพั ฒนาน้อยท่ีสุด ท้ังน้ี FrameworkAgreement on Services: AFAS) ซ่ึงมี อ า จ จ� ำ เ ป็ น ต้ อ ง ป รั บ เ ป ล่ี ย น รู ป แ บ บ ก า ร ช่ ว ย เ ห ลื อ แ ก่ วัตถุประสงค์เพื่ อส่งเสริมความร่วมมือด้านบริการ ต่างประเทศให้เหมาะสมกับสถานการณ์ ระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียนเสริมสร้างความสามารถ ในการแข่งขันของอาเซียน รวมถึงขจัดอุปสรรคด้าน ขอ้ เสนอแนะ การค้าบริการระหว่างกัน โดยคาดว่าจะช่วยเสริมสร้าง การรวมตัวในภาคบริการของภูมิภาคอาเซียน และ ภาครัฐควรพิ จารณารูปแบบท่ีเหมาะสมของการให้ สร้างโอกาสต่อผู้ประกอบการไทยในการเข้าไปลงทุน ความช่วยเหลือ ODA แก่ต่างประเทศ โดยพิ จารณา ในอาเซียนโดยเฉพาะในประเทศเพ่ื อนบ้านในสาขาท่ี จากบริบทและสถานะทางการเงินการคลังของประเทศ ไ ท ย มี ศั ก ย ภ า พ เ ช่ น ธุ ร กิ จ ก า ร ท่ อ ง เ ท่ี ย ว โ ร ง แ ร ม เป็นส�ำคัญ นอกจากนั้น ควรส่งเสริมให้เกิดการลงทุน ร้าน อาห าร แล ะ ก า ร บริ ก า ร สุ ขภา พ ข อ ง ผู้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร ไ ท ย ที่ มี ศั ก ย ภ า พ ใ น ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ โ ด ย ค ว ร มี ม า ต ร ก า ร ใ ห้ สิ ท ธิ ป ร ะ โ ย ช น์ ท้ั ง ท า ง ภ า ษี แ ล ะ ทางที่ไม่ใช่ภาษี ตลอดจนการให้ค�ำปรึกษา ความคุ้มครอง ดูแล และการอ�ำนวยความสะดวกแก่ผู้ประกอบการที่ มี ศั ก ย ภ า พ นั้ น ๆ เ พื่ อ ส ร้ า ง โ อ ก า ส ใ ห้ ไ ท ย ส า ม า ร ถ ขยายตลาดในต่างประเทศไทย รายงานความกา้ วหนา้ เปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 277 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

10 ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ SDG ลดคา่ ธรรมเนียมการส่งเงนิ กลับประเทศของแรงงานยา้ ยถิน่ (migrant remittance) ใหต้ �ำ่ กวา่ ร้อยละ 3 และขจัดการชำ� ระเงินระหว่างประเทศ 10.c ทีม่ คี ่าใชจ้ ่ายสูงกวา่ รอ้ ยละ 5 ภายในปี 2573 ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมาแรงงานไทยในต่างประเทศส่งเงินกลับประเทศเพิ่ มข้ึนอย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2562 มีมูลค่า การส่งเงินกลับประเทศรวม 128,080 ล้านบาท เพิ่ มขึ้นจาก 95,189 ล้านบาท ในปี 2552 ซึ่งมูลค่าการส่งเงินกลับ ดังกล่าวนอกจากจะสนับสนุนเศรษฐกิจของประเทศแล้ว ยังจะเป็นการช่วยพั ฒนาศักยภาพและยกระดับความเป็นอยู่ ของคนในประเทศได้อีกทางหน่ึง อย่างไรก็ดี การส่งเงินกลับประเทศดังกล่าวยังมีค่าใช้จ่ายในการท�ำธุรกรรม อาทิ ค่าธรรมเนียม และค่าชดเชยส่วนต่างของอัตราแลกเปลี่ยน โดยภาระค่าใช้จ่ายจะมีความแตกต่างกันขึ้นอยู่กับต้นทุน ทางการเงินของสถาบันการเงินที่ให้บริการ และโครงสร้างพื้ นฐานทางการเงินของประเทศต้นทางและปลายทาง สถานการณก์ ารบรรลุเป้าหมายย่อย ค่าใช้จ่ายส�ำหรับการส่งเงิน 500 ดอลลาร์สหรัฐฯ กลับต่างประเทศของแรงงานในไทย ตามฐานข้อมูลของธนาคารโลก ประเทศไทยยังคงมี ค่าใช้จ่ายส�ำหรับการส่งเงิน 500 ดอลลาร์สหรัฐฯ ท่ีมา: ธนาคารโลก กลับต่างประเทศของแรงงานย้ายถิ่นอยู่ในอัตราเฉลี่ย ที่สูงกว่าร้อยละ 10 (ข้อมูลไตรมาสที่ 4 ของปี 2563) ค่าใช้จ่ายส�ำหรับการส่งเงิน 500 ดอลลาร์สหรัฐฯ ตั ว อ ย่ า ง เ ช่ น ก า ร ส่ ง เ งิ น จ า ก ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไ ป อิ น เ ดี ย มี มายังประเทศไทยของแรงงาน ค่ า ใ ช้ จ่ า ย อ ยู่ ท่ี ร้ อ ย ล ะ 1 5 . 4 7 ใ น ข ณ ะ ท่ี ส่ ง เ งิ น จ า ก ประเทศไทยไปจีน มีค่าใช้จ่ายท่ีร้อยละ 14.52 ในปี 2563 อย่างไรก็ตาม การส่งเงินจากประเทศอ่ืน ๆ มายัง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย พ บ ว่ า มี ห ล า ย ป ร ะ เ ท ศ ท่ี มี ค่ า ใ ช้ จ่ า ย น้อยกว่าร้อยละ 10 อาทิ ญี่ปุ่น (ร้อยละ 5.4) มาเลเซีย (ร้อยละ 4.7) สิงคโปร์ (ร้อยละ 2.7) และออสเตรเลีย (ร้อยละ 5.3) นอกจากนี้ ประเทศไทยมีอัตราค่าใช้จ่ายเฉลี่ยส�ำหรับการ ท่ีมา: ธนาคารโลก ช�ำระเงินระหว่างประเทศอยู่ที่ร้อยละ 10.61 ในปี 2559 ร้อยละ 10.44 ในปี 2560 และร้อยละ 8.94 ในปี 25611 การท�ำธุรกรรมและการช�ำระเงินระหว่างประเทศด�ำเนิน ถึ ง แ ม้ ว่ า ข้ อ มู ล ดั ง ก ล่ า ว แ ส ด ง ใ ห้ เ ห็ น ว่ า ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ไปอย่างมีประสิทธิภาพ มั่นคง ปลอดภัย และมีค่าใช้จ่าย มีแนวโน้มของค่าใช้จ่ายท้ัง 2 ประเภทลดลง แต่ก็ยัง ท่ีลดลง คงถือว่าอยู่ในอัตราท่ีสูง โดยเฉพาะเม่ือเทียบกับค่า ใช้จ่ายเฉล่ียของโลก ซ่ึงในปี 2561 โลกมีค่าใช้จ่าย เฉลี่ยส�ำหรับการส่งเงิน 500 ดอลลาร์สหรัฐฯ กลับ ต่างประเทศของแรงงานต่างด้าวอยู่ที่ร้อยละ 4.67 และ มี ค่ า ใ ช้ จ่ า ย เ ฉ ลี่ ย ส� ำ ห รั บ ก า ร ช� ำ ร ะ เ งิ น ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ อ ยู่ ท่ี ร้ อ ย ล ะ 7 . 0 1 2 อ ย่ า ง ไ ร ก็ ต า ม ก า ร ล ด ล ง ข อ ง ค่ า ใ ช้ จ่ า ย ดั ง ก ล่ า ว ไ ด้ ส ะ ท้ อ น ถึ ง ค ว า ม มุ่ ง ม่ั น ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ น ก า ร ก� ำ กั บ ดู แ ล แ ล ะ ส นั บ ส นุ น ใ ห้ ร ะ บ บ 278 1 https://data.worldbank.org/indicator/SI.RMT.COST.OB.ZS?locations=TH&name_desc=true 2 https://remittanceprices.worldbank.org//sites/default/files/rpw_report_december_2018.pdf https://remittanceprices.worldbank.org//sites/default/files/rpw_annex_q4_2018.pdf รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาที่ยัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ 10 SDG ลดค่าธรรมเนยี มการส่งเงินกลบั ประเทศของแรงงานย้ายถิน่ 10.c(migrant remittance) ให้ต�่ำกวา่ ร้อยละ 3 และขจดั การช�ำระเงินระหวา่ งประเทศ ที่มีคา่ ใช้จ่ายสูงกวา่ รอ้ ยละ 5 ภายในปี 2573 การด�ำเนนิ การทผ่ี า่ นมา ความทา้ ทาย ธนาคารแห่งประเทศไทยซ่ึงเป็นหน่วยงานท่ีรับผิดชอบ แ ร ง ง า น ย้ า ย ถิ่ น ข อ ง ไ ท ย ที่ ไ ป ท� ำ ง า น ใ น ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ใ น ก า ร ก� ำ กั บ ดู แ ล ผู้ ใ ห้ บ ริ ก า ร โ อ น เ งิ น ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ยังมีจ�ำนวนมากท่ีเข้าออกประเทศโดยไม่ได้รับอนุญาต ได้มีการผ่อนคลายกฎเกณฑ์ส�ำหรับการประกอบธุรกิจ และบางส่วนขาดความรู้ในการเข้าถึงบริการทางการเงิน โอนเงินระหว่างประเทศ โดยตั้งแต่วันที่ 31 มกราคม รูปแบบใหม่ท่ีมีต้นทุนต่�ำ ส่งผลให้แรงงานเลือกใช้ช่อง 2562 โดยได้ผ่อนคลายคุณสมบัติของผู้ประกอบการ ทางนอกระบบ ซ่ึงถึงแม้ว่าจะมีค่าธรรมเนียมมากกว่า จากเดิมคนไทยต้องมีสัดส่วนถือหุ้นจาก 3 ใน 4 เป็น ช่องทางในระบบ แต่มีความยืดหยุ่นและสามารถเข้าถึง 1 ใ น 4 เ พื่ อ เ ปิ ด โ อ ก า ส ใ ห้ ผู้ ป ร ะ ก อ บ ธุ ร กิ จ ร า ย ใ ห ม่ ได้ง่ายกว่าด�ำเนินการผ่านระบบหรือสถาบันการเงินที่ สามารถเข้ามาให้บริการ ซึ่งจะท�ำให้เกิดการแข่งขัน ถูกต้อง ขณะเดียวกันการส่งเงินกลับประเทศผ่านช่อง ม า ก ขึ้ น แ ล ะ จ ะ ช่ ว ย ล ด ค่ า ธ ร ร ม เ นี ย ม โ ด ย ร ว ม ล ง ทางในระบบ อาทิ สถาบันและธนาคาร มีอุปสรรคต่อ น อ ก จ า ก นี้ ใ น ร ะ ห ว่ า ง ก า ร ป ร ะ ชุ ม รั ฐ ม น ต รี ว่ า ก า ร การเข้าถึงการบริการหลายประการ เนื่องจากมีขั้นตอน กระทรวงการคลังและผู้ว่าการธนาคารกลางอาเซียน รวมถึง ต้องการข้อมูลและเอกสารส�ำคัญจ�ำนวนมาก ค รั้ ง ที่ 5 ส ถ า บั น ก า ร เ งิ น ข อ ง ไ ท ย ไ ด้ มี ก า ร ล ง น า ม ซ่ึงไม่อ�ำนวยความสะดวกแก่แรงงานไทยเท่าที่ควร ข้ อ ต ก ล ง ใ น ด้ า น ก า ร โ อ น เ งิ น ข อ ง แ ร ง ง า น แ ล ะ ธุ ร กิ จ กั บ ห น่ ว ย ง า น ใ น ป ร ะ เ ท ศ อ า เ ซี ย น อ า ทิ ก า ร โ อ น เ งิ น ขอ้ เสนอแนะ ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ผ่ า น เ ท ค โ น โ ล ยี A p p l i c a t i o n Programming Interface (API) ระหว่างมาเลเซีย การแข่งขันทางด้านการเงินและการเข้ามาของเทคโนโลยี ฟิลิ ป ปิ น ส์ แ ล ะ ไ ท ย ข อ ง บ ริ ษั ท C I M B G ro u p แ ล ะ ท� ำ ใ ห้ ร ะ บ บ ก า ร เ งิ น โ ล ก มี ค ว า ม เ ชื่ อ ม โ ย ง กั น ม า ก ขึ้ น ร ะ ห ว่ า ง ธ น า ค า ร ก สิ ก ร ไ ท ย กั บ ธ น า ค า ร D BS ข อ ง ดั ง น้ั น ภ า ค รั ฐ ค ว ร เ ร่ ง ส ร้ า ง ค ว า ม ร่ ว ม มื อ ร ะ ห ว่ า ง สิงค โปร์ เป็ น ต้น ซ่ึงจะช่วยอ�ำนวยความส ะ ด ว ก ให้ ประเทศในการพั ฒนาช่องทางและระบบโครงสร้าง ก า ร โ อ น เ งิ น ก ลั บ ข อ ง ผู้ ที่ ท� ำ ง า น ร ะ ห ว่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ดี พื้ นฐานทางด้านการเงิน เพื่ อให้ระบบการโอนเงินระหว่าง ย่ิงขึ้น ประเทศมีต้นทุนทางด้านการเงินท่ีต่�ำสุดเพ่ื ออ�ำนวย ความสะดวกแก่แรงงานไทยในต่างประเทศ โดยขยาย ความร่วมมือระหว่างสถาบันทางการเงินของไทยและ ต่างประเทศให้ครอบคลุมหลาหลายประเทศมากยิ่งข้ึน รวมท้ังควรเพ่ิ มความสะดวกในการเข้าถึงข้ันตอน การโอนเงินผ่านช่องทางในระบบและส่งเสริมการเผย แพร่ความรู้ในเรื่องดังกล่าวเพื่ อสร้างแรงจูงใจให้ แรงงานไทยส่งเงินกลับประเทศผ่านช่องทางในระบบ รายงานความกา้ วหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 279 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

เป้าหมายท่ี 11 ทำ� ให้เมอื งและการต้งั ถิ่นฐานของมนุษย์ มีความครอบคลมุ ปลอดภยั พรอ้ มรบั การเปลย่ี นแปลงและย่งั ยืน SDG 11: Make cities and human settlements inclusive, safe, resilient and sustainable 280 รายงานความกา้ วหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDG Progress Report 2016-2020

ทำ� ใหเ้ มืองและการตง้ั ถิน่ ฐานของมนุษย์ 11 มคี วามครอบคลุม ปลอดภัย ยืดหยนุ่ SDG ตอ่ การเปลยี่ นแปลงและยง่ั ยนื 11 ความเป็นเมืองก�ำลังขยายตัวอย่างรวดเร็ว โดยสหประชาชาติคาดการณ์ว่าภายในปี 2593 ประชากรโลกท่ีอาศัย ในเขตเมืองจะมีมากถึงร้อยละ 68 ของจ�ำนวนประชากรท่ัวโลก หรือท่ีจ�ำนวน 6.7 พั นล้านคน เน่ืองจากเมืองเป็น แหล่งส�ำคัญของการจ้างงาน มีความพร้อมด้านระบบสาธารณูปโภคและการคมนาคมขั้นพ้ื นฐาน และมีสวัสดิการ สังคมต่าง ๆ รองรับ ดังน้ัน การท�ำให้เมืองท่ีอยู่อาศัยมีคุณภาพ มีสภาพแวดล้อมท่ีดี มีความปลอดภัย และอนุรักษ์ ส่ิงแวดล้อม จึงเป็นเรื่องที่ทุกภาคส่วนต้องให้ความส�ำคัญ โดยต้องค�ำนึงถึงมิติความแตกต่างทางสังคม และกลุ่มเปราะบาง อาทิ ผู้พิ การ ผู้สูงอายุ สตรีมีครรภ์ และผู้มีรายได้น้อย ให้สามารถด�ำรงชีวิตอยู่ในเมืองได้อย่างมี คุณภาพ และเข้าถึงบริการพื้นฐานต่าง ๆ ได้อย่างเท่าเทียม สถานการณก์ ารบรรลเุ ป้าหมาย 0.967 ในช่วงปี 2554 - 2559 สะท้อนให้เห็นถึงการใช้ ที่ดินได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น และภาครัฐยังได้บรรจุ การพั ฒนาเมืองให้เป็นเมืองที่เหมาะสมต่อการอยู่อาศัย ประเด็นการพั ฒนาให้เป็นเมืองน่าอยู่ส�ำหรับคนทุกกลุ่ม มีความครอบคลุม และมีความปลอดภัยมีแนวโน้ม ในสังคมโดยมีคุณภาพชีวิต สภาพแวดล้อม เศรษฐกิจ ท่ีดีขึ้น โดยผลการส�ำรวจครัวเรือนผู้มีรายได้น้อย แ ล ะ ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ที่ ดี ไ ว้ ใ น แ ผ น แ ม่ บ ท ภ า ย ใ ต้ ใ น ชุ ม ช น แ อ อั ด ที่ มี ค ว า ม เ ดื อ ด ร้ อ น ด้ า น ที่ อ ยู่ อ า ศั ย ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นเมืองน่าอยู่อัจฉริยะ ในปี 2560 มีจ�ำนวน 701,702 ครัวเรือน ลดลง จ า ก 7 9 1 , 6 4 7 ค รั ว เ รื อ น ใ น ปี 2 5 5 8 ใ น ข ณ ะ ท่ี อย่างไรก็ดี ยังมีข้อจ�ำกัดเร่ืองการเข้าถึงระบบขนส่ง การก่ออาชญากรรมในคดีท่ีเกี่ยวข้องกับชีวิตร่างกาย สาธารณะได้โดยสะดวกของประชากรในพ้ื นที่เมือง และเพศ ปี 2563 ได้รับแจ้ง 14,585 คดี ลดลงจาก โดยประชากรเมืองเฉล่ียเพี ยงร้อยละ 24 สามารถ 20,744 คดี ในปี 2559 สะท้อนถึงสถานการณ์ความ เข้าถึงระบบขนส่งสาธารณะได้โดยสะดวก1 และมีเพี ยง ปลอดภัยของประชาชนท่ีดีขึ้น เช่นเดียวกับจ�ำนวน กรุงเทพมหานครเพี ยงแห่งเดียวเท่านั้นที่มีสัดส่วน ประชากรท่ีได้รับผลกระทบจากภัยพิ บัติในภาพรวมท่ี สูงกว่าร้อยละ 50 ขณะท่ีเมืองในพ้ื นที่ปริมณฑล ได้แก่ ลดลง โดยในปี 2561 มีจ�ำนวน 1,845 คน ต่อประชากร นนทบุรี ปทุมธานี และสมุทรสาคร มีสัดส่วนประชากร 100,000 คนลดลงจาก 6,553 คน ต่อประชากร ที่ เ ข้ า ถึ ง ร ะ บ บ ข น ส่ ง ส า ธ า ร ณ ะ ไ ด้ โ ด ย ส ะ ด ว ก ต�่ ำ ก ว่ า 100,000 คน ในปี 2559 โดยภัยพิ บัติที่ส่งผลกระทบ ค่าเฉลี่ย มากท่ีสุด ได้แก่ อุทกภัยและภัยแล้ง ส่วนปริมาณขยะ มู ล ฝ อ ย ท่ี น� ำ ก ลั บ ไ ป ใ ช้ ป ร ะ โ ย ช น์ แ ล ะ ไ ด้ รั บ ก า ร ก� ำ จั ด นอกจากน้ี สัดส่วนพ้ื นที่เปิดสาธารณะต่อพ้ื นที่เมือง อย่างถูกต้องเพ่ิ มสูงข้ึน โดยปี 2562 มีขยะท่ีได้รับ อยู่ในระดับค่อนข้างต�่ำ โดยเฉพาะสัดส่วนของพื้ นท่ี การก�ำจัดอย่างถูกต้อง 9.81 ล้านตัน เพ่ิมขึ้นจาก 9.57 สี เขียว ซ่ึงกรุงเทพมหานครมีสัดส่วนพื้ นท่ีสีเขียว ล้านตันในปี 2559 และมีขยะถูกน�ำกลับไปใช้ประโยชน์ เพี ยงร้อยละ 2 ของพื้ นที่เมืองทั้งหมด อีกทั้งยังมีปัญหา ในปี 2562 ที่ 12.52 ล้านตัน เพิ่ มข้ึนจาก 5.81 ล้านตัน มลพิ ษทางอากาศที่พบปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็ก ในปี 2559 PM2.5 โดยเฉลี่ยเพ่ิ มสูงข้ึน นอกจากน้ี การใชป้ ระโยชนจ์ ากทดี่ นิ ในเมอื งมปี ระสิทธภิ าพ ข้ึนเล็กน้อย โดยอัตราส่วนระหว่างอัตราการใช้ท่ีดิน ต่ออัตราการเติบโตของประชากร (LCRPGR) ในช่วง ปี 2559-2562 มีค่าคะแนนอยู่ที่ 0.958 ลดลงจาก 1 การเข้าถึงระบบขนส่งสาธารณะโดยสะดวก หมายถึงประชาชนที่อาศัยอยู่ใกล้สถานีรถโดยสารประจ�ำทาง รถสองแถวและเรือภายในระยะ 400 เมตร หรืออาศัยอยู่ใกล้สถานีรถไฟ รถไฟฟา้ และรถไฟฟา้ ใต้ดิน ภายในระยะ 500 เมตร รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 281 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

11 ท�ำใหเ้ มืองและการต้งั ถ่ินฐานของมนุษย์ มีความครอบคลมุ ปลอดภัย ยดื หยุน่ SDG ตอ่ การเปลย่ี นแปลงและย่งั ยนื 11 การดำ� เนนิ การที่ผ่านมา ความทา้ ทาย ในช่วงปี 2557 – 2561 ภาครัฐได้ด�ำเนินโครงการ ประชาชนที่ไม่สามารถเข้าถึงที่พั กอาศัยที่มีคุณภาพและ บ้ า น มั่ น ค ง ข อ ง รั ฐ บ า ล มุ่ ง เ ป้ า ที่ จ ะ แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า ชุ ม ช น เหมาะสมยังมีอยู่เป็นจ�ำนวนมาก แม้ว่าจ�ำนวนดังกล่าว แ อ อั ด อ ย่ า ง เ ป็ น ร ะ บ บ ทั้ ง เ มื อ ง โ ด ย ส า ม า ร ถ แ ก้ ไ ข ในช่วงปี 2559 – 2561 จะลดลง ขณะที่สัดส่วนพื้ นที่ ปั ญ ห า ใ ห้ ค น มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย 3 5 , 0 5 5 ค รั ว เ รื อ น สาธารณะสีเขียวในเมืองมีข้อจ�ำกัด เช่นเดียวกันกับปัญหา ขณะเดียวกันได้มีการประกาศบังคับใช้พระราชบัญญัติ เรื่องฝุ่นละออง PM2.5 ที่ยังมีค่าเกินมาตรฐาน โดยเฉพาะ การผังเมือง พ.ศ. 2562 เป็นกฎหมายแม่บทเกี่ยวกับ ในกรุงเทพมหานคร และมีแนวโน้มจะทวีความรุนแรง ก า ร ว า ง ผั ง เ มื อ ง โ ด ย เ ปิ ด โ อ ก า ส ใ ห้ ทุ ก ภ า ค ส่ ว น ม า ก ข้ึ น เ น่ื อ ง จ า ก ก า ร ข ย า ย ตั ว ข อ ง เ มื อ ง ท� ำ ใ ห้ มี ส่ ว น ร่ ว ม ใ น ก า ร ว า ง ผั ง เ มื อ ง อ ย่ า ง บู ร ณ า ก า ร แ ล ะ การก่อสร้างที่พั กอาศัยและการใช้รถส่วนตัวเพิ่ มสูงขึ้น ยั่ ง ยื น ใ น ทุ ก มิ ติ ร ว ม ทั้ ง จั ด ท� ำ แ ผ น ก า ร ป้ อ ง กั น แ ล ะ นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศส่งผลให้ บรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ พ.ศ. 2558 ท่ีมุ่งเน้น แนวโน้มการเกิดภัยพิ บัติมีระดับความรุนแรงและความถี่ ก า ร ล ด ค ว า ม เ สี่ ย ง จ า ก ส า ธ า ร ณ ภั ย ค ว บ คู่ ไ ป เพ่ิ มมากขนึ้ กั บ ด� ำ เ นิ น ก า ร ขั บ เ ค ลื่ อ น ใ ห้ ห น่ ว ย ง า น ร ะ ดั บ ท้ อ ง ถิ่ น ประกอบด้วยอ�ำเภอ 878 แห่ง และองค์กรปกครอง ข้อเสนอแนะ ส่ ว น ท้ อ ง ถิ่ น 7, 8 5 3 แ ห่ ง จั ด ท� ำ แ ผ น ป้ อ ง กั น แ ล ะ บ ร ร เ ท า ส า ธ า ร ณ ภั ย ที่ เ ช่ื อ ม โ ย ง กั บ แ ผ น ร ะ ดั บ ช า ติ หน่วยงานท่ีเก่ียวข้องควรร่วมมือกันด�ำเนินการเพ่ื อให้ และสอดคล้องกับสภาพความเส่ียงภัย ประชาชนผู้มีรายได้น้อยสามารถเข้าถึงที่อยู่อาศัยที่มี คุณภาพและปลอดภัยมากขึ้น ขณะเดียวกันควรเร่งรัด ข ณ ะ ที่ ค ว า ม คื บ ห น้ า เ รื่ อ ง ก า ร จั ด ก า ร สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม ใ น แ ล ะ ติ ด ต า ม แ ผ น ก า ร ล ง ทุ น ด้ า น ร ะ บ บ ค ม น า ค ม ข น ส่ ง เมือง ประกอบด้วยการประกาศบังคับใช้แผนแม่บท เ พ่ื อ ช่ ว ย ใ ห้ เ กิ ด ก า ร ก ร ะ จ า ย ก า ร พั ฒ น า ใ ห้ เ ป็ น ไ ป ด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหามลพิ ษจากขยะและ อย่างท่ัวถึง รวมท้ังช่วยลดการใช้รถส่วนบุคคล ซึ่งจะ ของเสียอันตราย ระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580) และ ช่วยลดปัญหามลพิ ษและฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 การประกาศให้การแก้ไขปัญหามลภาวะด้านฝุ่นละออง นอกจากนี้ ควรเร่งสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติ เป็นวาระแห่งชาติ รวมทั้งการจัดท�ำแผนแม่บทด้าน ต า ม แ ผ น รั บ มื อ ค ว า ม เ ส่ี ย ง ภั ย พิ บั ติ แ ก่ ห น่ ว ย ง า น การจัดการคุณภาพอากาศของประเทศระยะ 20 ปี ร ะ ดั บ ท้ อ ง ถิ่ น ใ ห้ ม า ก ข้ึ น เ พื่ อ บ ร ร เ ท า ผ ล ก ร ะ ท บ แ ล ะ (พ.ศ. 2561 – 2580) นอกจากนี้ ยังได้ลงทุนพั ฒนา ความสูญเสียท่ีอาจเกิดข้ึน ร ะ บ บ โ ค ร ง ส ร้ า ง พื้ น ฐ า น ด้ า น ก า ร ค ม น า ค ม ทั้ ง ใ น กรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด อาทิ การพั ฒนา ผลการประเมินสถานะของ SDG 11 ร ะ บ บ ข น ส่ ง ม ว ล ช น ใ น ก รุ ง เ ท พ ม ห า น ค ร 5 ส า ย ระยะทางรวม 135.8 กิโลเมตร โครงการนครราชสีมา ต�่ำกว่าค่าเป้าหมายระดับเสี่ยง: บรรลุค่าเป้าหมาย: ส า ย สี เ ขี ย ว โ ค ร ง ก า ร ร ะ บ บ ข น ส่ ง ม ว ล ช น จั ง ห วั ด สถานการณ์อยู่ในช่วง 51-75% ของค่าเป้าหมาย สามารถบรรลุค่าเป้าหมาย 100% ภู เ ก็ ต แ ล ะ โ ค ร ง ก า ร จั ด ท� ำ แ ผ น แ ม่ บ ท ก า ร พั ฒ น า ระบบขนส่งสาธารณะกลุ่มจังหวัดฉะเชิงเทรา ชลบุรี SDG SDG SDG SDG SDG ระยอง เป็นต้น 11.2 11.6 11.7 11.a 11.c SDG SDG SDG 11.1 11.3 11.4 SDG SDG 11.5 11.b ต�่ำกว่าค่าเป้าหมาย: สถานการณ์อยู่ในช่วง 76-99% ของค่าเป้าหมาย 282 รายงานความกา้ วหนา้ เปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ท�ำให้เมืองและการตง้ั ถน่ิ ฐานของมนุษย์ 11 มีความครอบคลุม ปลอดภยั ยืดหยนุ่ SDG ต่อการเปลยี่ นแปลงและยง่ั ยนื 11 กรณศี ึกษา โครงการบา้ นมนั่ คง ก า ร เ จ ริ ญ เ ติ บ โ ต ท่ี ร ว ด เ ร็ ว ข อ ง เ มื อ ง ส่ ง ผ ล ใ ห้ เ กิ ด โครงการบ้านมั่นคงยังมุ่งเน้นการแก้ไขปัญหาชุมชน ความแออัด ความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อมและชุมชน แ อ อั ด แ ล ะ ก า ร ไ ม่ มี ที่ อ ยู่ อ า ศั ย ข อ ง ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย แออัดท่ีอยู่กระจัดกระจายในเมืองต่าง ๆ โดยเฉพาะใน อย่างเป็นระบบ โดยครอบคลุมชุมชนท้ังหมดของเมือง พ้ื นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ดังนั้นการจัดการ มีการส�ำรวจข้อมูลความเดือดร้อนและใช้ข้อมูลเพ่ื อ ด้านที่ดินและท่ีอยู่อาศัยอย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะใน วางแผนการแก้ไขปัญหาเชิงรุก จัดท�ำแผน แนวทาง ก ลุ่ ม ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย แ ล ะ ก ลุ่ ม ค น เ ป ร า ะ บ า ง ใ น เ มื อ ง จึ ง แ ล ะ รู ป แ บ บ ก า ร แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า ท่ี มี ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย ต า ม กลายเป็ นประเด็นที่รัฐบาลให้ความส�ำคัญมาอย่าง สภาพปัญหาของชุมชนและแผนการพั ฒนาเมือง รวมท้ัง ต่ อ เ นื่ อ ง โ ด ย ใ น ปี 2 5 4 6 รั ฐ บ า ล ไ ด้ ม อ บ ห ม า ย ใ ห้ ยังเนน้ ใหเ้ กดิ กระบวนการท�ำงานและจัดการร่วมกนั ระหว่าง สถาบันพั ฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) ด�ำเนิน ชุมชนและท้องถ่ิน โดยมีกลไกการท�ำงานร่วมกันเป็น โ ค ร ง ก า ร บ้ า น มั่ น ค ง เ พื่ อ แ ก้ ปั ญ ห า ท่ี อ ยู่ อ า ศั ย ข อ ง คณะกรรมการเมือง ซึ่งประกอบไปด้วย เทศบาล ชุมชน ชุมชนคนจนเมืองท่ัวประเทศ สร้างความม่ันคงใน หน่วยงานท้องถ่ิน ร่วมกันวางแผนและพัฒนาชุมชนแออัด ก า ร ค ร อ บ ค ร อ ง ท่ี ดิ น พั ฒ น า ร ะ บ บ ส า ธ า ร ณู ป โ ภ ค สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม ชุ ม ช น ใ ห้ ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ วิ ถี ชี วิ ต แ ล ะ ค ว า ม ในรายงานประจ�ำปี 2562 ของสถาบันพั ฒนาองค์กร สามารถในการจัดการของชุมชน ชุมชน (องค์การมหาชน) ระบุว่าการด�ำเนินงานโครงการ บ้านม่ันคงในปีงบประมาณ 2562 ได้สนับสนุนการพั ฒนา โครงการบ้านมั่นคงมีแนวทางการด�ำเนินงานที่ส�ำคัญ ระบบสาธารณูปโภคและท่ีอยู่อาศัยของ 2,433 ครัวเรือน คือการให้ชุมชนเป็นเจ้าของโครงการเพ่ื อแก้ไขปัญหา ใน พื้ น ที่เมื อ ง รว ม ทั้ ง อ นุ มั ติ สิ น เชื่ อ ส� ำ หรั บอ ง ค์ ก ร และจัดการตนเอง โดยมีการรวมกลุ่มจัดท�ำแผนงาน ชุ ม ช น ใ น ก า ร พั ฒ น า ที่ อ ยู่ อ า ศั ย ภ า ย ใ ต้ โ ค ร ง ก า ร โครงการพั ฒนาที่อยู่อาศัยและชุมชน บริหารจัดการ บ้านมั่นคงไป 24 องค์กร วงเงิน 389.92 ล้านบาท โครงการและงบประมาณ และพั ฒนาศักยภาพชุมชน มีผู้ได้รับประโยชน์ทั้งส้ิน 1,269 ครัวเรือน ใน 58 ชุมชน ในด้านต่าง ๆ ได้แก่ การออมทรัพย์ การบริหารจัดการ โดยผลการด�ำเนินงานสินเช่ือสะสมของสถาบันฯ ต้ังแต่ องค์กร การบริหารจัดการงานก่อสร้าง และการจัดการ เริ่มด�ำเนินงานจนถึงปีงบประมาณ 2562 มีสินเชื่อ ท่ีดิน เป็นต้น โดยมีภาครัฐและหน่วยงานท้องถ่ินให้ อนุมัติสะสม 10,435.41 ล้านบาท แก่ 973 องค์กร การสนับสนุน ครอบคลุม 405,370 ครัวเรือน ใน 6,229 ชุมชน ที่มา: สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) รายงานความก้าวหนา้ เปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 283 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

11 ทำ� ใหเ้ มืองและการต้งั ถน่ิ ฐานของมนษุ ย์ มคี วามครอบคลุม ปลอดภยั ยดื หยนุ่ SDG ตอ่ การเปลย่ี นแปลงและย่งั ยืน 11.1 สรา้ งหลกั ประกนั วา่ ทุกคนเขา้ ถึงทอ่ี ยูอ่ าศัยและการบริการพื้นฐาน ท่เี พียงพอ ปลอดภยั ในราคาทีส่ ามารถจ่ายได้ และยกระดับชมุ ชนแออัด ภายในปี 2573 ปัจจุบันความเป็นเมืองมีแนวโน้มขยายตัวอย่างรวดเร็วและต่อเน่ือง โดยสหประชาชาติคาดการณ์ว่าจ�ำนวนประชากร เมืองจะเพิ่ มข้ึนจาก 4.4 พั นล้านคนในปี 2562 เป็น 6.7 พั นล้านคนในปี 2593 เนื่องจากเมืองเป็นศูนย์กลาง ความเจริญและการท�ำกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมที่ส�ำคัญ อีกทั้งยังมีระบบสาธารณูปโภคต่าง ๆ ที่เอื้อต่อ การด�ำรงชีวิตของมนุษย์ ท�ำให้ความต้องการที่พั กอาศัยในเมืองเพิ่ มสูงข้ึน อย่างไรก็ดี ยังพบว่ามีคนเมืองอีก จ�ำนวนมากท่ีไม่สามารถเข้าถึงท่ีพั กอาศัยและบริการสาธารณูปโภคข้ันพ้ื นฐานท่ีเหมาะสมและปลอดภัยได้ ดังสะท้อน ให้เห็นได้ในชุมชนแออัด เน่ืองจากคนกลุ่มน้ีส่วนใหญ่มีข้อจ�ำกัดด้านรายได้และโอกาสในการเข้าถึงสวัสดิการท่ี เพียงพอ ท้ังน้ี เน่ืองจากที่พักอาศัยในชุมชนแออัดมีลักษณะที่อยู่รวมกันหนาแน่น ไร้ระเบียบ และช�ำรุดทรุดโทรม จึงมี แนวโน้มที่จะน�ำไปสู่ปัญหาต่าง ๆ อาทิ โรคระบาด ปัญหาสุขอนามัย มลพิ ษ ปัญหายาเสพติดและอาชญากรรมอื่น ๆ สถานการณก์ ารบรรลุเป้าหมายย่อย การดำ� เนนิ การทีผ่ ่านมา จ� ำ น ว น ค รั ว เ รื อ น ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย ใ น ชุ ม ช น แ อ อั ด ท่ี มี ในระยะที่ผ่านมาภาครัฐได้ด�ำเนินมาตรการต่าง ๆ เพื่ อ ค ว า ม เ ดื อ ด ร้ อ น ด้ า น ท่ี อ ยู่ อ า ศั ย มี แ น ว โ น้ ม ล ด ล ง จ า ก ช่ ว ย เ ห ลื อ ป ร ะ ช า ช น ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย ใ ห้ มี ที่ อ ยู่ อ า ศั ย 791,647 ครัวเรือนในปี 2558 เหลือจ�ำนวน 701,702 ที่ มี คุ ณ ภ า พ แ ล ะ แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า ชุ ม ช น แ อ อั ด อ ย่ า ง เ ป็ น ครัวเรือน ในปี 2560 และเม่ือพิ จารณาข้อมูลของ ร ะ บ บ อ า ทิ ( 1 ) โ ค ร ง ก า ร บ้ า น ม่ั น ค ง มี ก า ร ก่ อ ส ร้ า ง ปี 2 5 6 0 พ บ ว่ า พื้ น ท่ี ก รุ ง เ ท พ ม ห า น ค ร มี จ� ำ น ว น บ้านให้ผู้เดือดร้อนไปแล้วจ�ำนวน 26,429 ครัวเรือน ผู้เดือดร้อนสูงท่ีสุดในประเทศ จ�ำนวน 210,345 ครัวเรือน ( 2 ) โ ค ร ง ก า ร ท่ี อ ยู่ อ า ศั ย เ พื่ อ ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย มี โ ด ย แ น ว โ น้ ม ดั ง ก ล่ า ว ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ข้ อ มู ล สั ด ส่ ว น การก่อสร้างให้ผู้ท่ีเดือดร้อนไปแล้วจ�ำนวน 27,697 คนเมืองที่อาศัยอยู่ในชุมชนแออัดของ UN Global SDG ครัวเรือน และ (3) โครงการบ้านเช่าผู้มีรายได้น้อย Database ซึ่งในปี 2561 มีสัดส่วนอยู่ที่ร้อยละ 23.7 โ ด ย น� ำ บ้ า น ว่ า ง ห รื อ ห้ อ ง ว่ า ง ใ น ค ว า ม ดู แ ล ข อ ง ลดลงจากร้อยละ 24.6 ในปี 2559 การเคหะแห่งชาติ 20,000 ห้องทั่วประเทศมาเปิด ให้เช่าเดือนละ 999 – 2,500 บาท มีผู้สนใจเข้าร่วม จ�ำนวนครัวเรือนผู้มีรายได้น้อยในชุมชนแออัดที่มี โครงการแล้ว 28,000 ราย นอกจากน้ี ยังมีโครงการ ความเดือดร้อนด้านที่อยู่อาศัย (ครัวเรือน) สร้างบ้านเช่า 100,000 หลังในพื้ นที่กรุงเทพมหานคร และจังหวัดอ่ืน ๆ ในช่วงปี 2564-2568 ซ่ึงมีเป้าหมาย ห ลั ก คื อ ป ร ะ ช า ช น ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย ผู้ พิ ก า ร แ ล ะ ผู้สูงอายุ ที่มา: สถาบันพั ฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) 284 รายงานความกา้ วหนา้ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ทำ� ใหเ้ มืองและการต้งั ถิ่นฐานของมนุษย์ 11 มีความครอบคลุม ปลอดภยั ยดื หยุน่ SDG ต่อการเปลีย่ นแปลงและย่งั ยนื 11.1 สรา้ งหลกั ประกันว่าทุกคนเขา้ ถงึ ที่อยอู่ าศัยและการบรกิ ารพื้นฐาน ทเ่ี พียงพอ ปลอดภยั ในราคาทีส่ ามารถจา่ ยได้ และยกระดับชมุ ชนแออดั ภายในปี 2573 ความทา้ ทาย ขอ้ เสนอแนะ ผ ล จ า ก ก า ร ท่ี ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี ลั ก ษ ณ ะ ก า ร เ ติ บ โ ต ข อ ง ภ า ค รั ฐ ค ว ร มุ่ ง ก ร ะ จ า ย โ อ ก า ส ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ โ ด ย เ ริ่ ม เมอื งแบบเมอื งโตเดยี่ ว1 โดยเฉพาะในเขตกรงุ เทพมหานคร จ า ก เ มื อ ง ห ลั ก แ ล ะ เ มื อ ง ร อ ง ท่ี ก ร ะ จ า ย อ ยู่ ทุ ก ภู มิ ภ า ค และปริมณฑล และภาคตะวันออก ซ่ึงเป็นพ้ืนที่ศูนย์กลาง เ พื่ อ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ที่ อ ยู่ อ า ศั ย ใ น ก รุ ง เ ท พ ม ห า น ค ร ทางเศรษฐกิจและการจ้างงาน ท�ำให้การเกิดข้ึนของ ซ่ึงประสบปัญหาชุมชนแออัดมากท่ีสุดลดลง ในขณะ ชุมชนแออัดในพ้ื นที่ดังกล่าวของไทยมีแนวโน้มสูงข้ึน เดียวกัน ควรเร่งหาแนวทางการสนับสนุนให้ประชาชน เน่ืองจากประชาชนในพื้ นท่ีอ่ืน ๆ จ�ำเป็นต้องย้ายถิ่นฐาน ผู้ มี ร า ย ไ ด้ น้ อ ย ส า ม า ร ถ เ ข้ า ถึ ง ท่ี อ ยู่ อ า ศั ย ท่ี ม่ั น ค ง เข้าไปแสวงหาโอกาสทางเศรษฐกิจและสังคมที่ดีกว่า ปลอดภัยและเหมาะสมได้มากขึ้น อาทิ การพั ฒนาระบบ ในเมืองใหญ่ดังกล่าว แต่ในขณะเดียวกันอุปสงค์ท่ี ข้อมูลด้านรายได้และเศรษฐานะ เพื่ อให้สามารถจัดสรร เพ่ิ มสูงข้ึนอย่างต่อเน่ือง ท�ำให้ราคาท่ีอยู่อาศัยในเมือง ทรัพยากรเพื่ อช่วยเหลือผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือ อยู่ในระดับท่ีไม่สามารถเข้าถึงได้ นอกจากน้ี แม้ภาครัฐ ท่ีสุดได้อย่างมีประสิทธิภาพ และการน�ำท่ีอยู่อาศัยท่ี ได้ด�ำเนินโครงการต่าง ๆ เพ่ื อจัดหาท่ีอยู่อาศัยให้แก่ ถูกยึดในกรมบังคับคดี บริษัทบริหารสินทรัพย์หรือ กลุ่มผู้มีรายได้น้อยในราคาที่ต่�ำกว่าราคาตลาด แต่ สถาบันการเงินต่าง ๆ รวมท้ังบ้านว่างหรือบ้านท่ีสร้าง ค่าใช้จ่ายท่ีเพิ่มข้ึน อาทิ ค่าท่ีดิน และค่าวัสดุต่าง ๆ ท�ำให้ เสร็จแต่ไม่มีใครอยู่ ออกมาขายใหม่ในราคาที่ถูกแทน ต้นทุนการก่อสร้าง ตลอดจนราคาที่อยู่อาศัยสูงขึ้น การสร้างใหม่ เพื่ อลดต้นทุนการจัดหาที่อยู่อาศัยแก่ ตามไปด้วย นอกจากน้ี การขอเงินกู้เพื่ อที่อยู่อาศัยยัง ผู้มีรายได้น้อย เป็นประเด็นท้าทายส�ำคัญ ที่ท�ำให้ผู้มีรายได้น้อยที่สุด ไมส่ ามารถเขา้ ถงึ ทอี่ ยอู่ าศยั ทร่ี ฐั สนบั สนนุ ได้ 1 หมายถึง ความเจริญเกิดข้ึนเฉพาะในเมืองใหญ่โดยมีความแตกต่างจากเมืองอื่น ๆ อย่างเห็นได้ชัด รายงานความก้าวหนา้ เปา้ หมายการพัฒนาที่ยั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 285 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

11 ท�ำให้เมอื งและการต้งั ถน่ิ ฐานของมนุษย์ มีความครอบคลมุ ปลอดภยั ยืดหยุน่ SDG ตอ่ การเปล่ยี นแปลงและย่งั ยนื 11.2 จัดให้มกี ารเขา้ ถงึ ระบบคมนาคมขนส่งที่ยัง่ ยนื เข้าถงึ ได้ และปลอดภัยในราคาท่จี ่ายได้ ส�ำหรบั ทกุ คน ปรบั ปรุงความปลอดภยั ทางถนน ขยายการขนส่งสาธารณะ โดยใหค้ วามส�ำคญั กบั ความต้องการของผทู้ ่อี ยใู่ นสถานการณ์เปราะบาง อาทิ สตรี เดก็ ผูพ้ ิการ และผสู้ ูงอายุ ภายในปี 2573 การมีระบบขนส่งสาธารณะที่มีคุณภาพ ราคาไม่แพง และตอบสนองต่อความต้องการของคนทุกกลุ่มในสังคม โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในสถานการณ์เปราะบาง เช่น เด็ก ผู้พิ การ ผู้สูงอายุ และสตรีมีครรภ์ จะส่งเสริมให้ประชาชน หันมาใช้บริการขนส่งสาธารณะแทนการใช้รถยนต์ส่วนบุคคลมากข้ึน น�ำไปสู่การลดปัญหาการจราจรติดขัด และปัญหามลพิ ษทางอากาศในเขตเมือง ในขณะเดียวกันจะสามารถลดภาระค่าครองชีพในเมืองให้แก่ประชาชน โดยเฉพาะกลุ่มผู้มีรายได้น้อย ทั้งน้ี นอกจากการพั ฒนาระบบขนส่งสาธารณะให้มีประสิทธิภาพและเป็นมิตรต่อ สิ่งแวดล้อมแล้ว การปรับปรุงท้องถนนให้อยู่ในสภาพดีและปลอดภัยต่อการสัญจรก็มีส่วนส�ำคัญในการยกระดับ การขนส่งในเมือง อีกทั้งยังจะช่วยรองรับการพัฒนาเมืองที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วได้อีกด้วย สถานการณ์การบรรลุเป้าหมายยอ่ ย สัดส่วนประชากรเมืองที่สามารถเข้าถึงระบบขนส่ง สาธารณะได้โดยสะดวก ใ น ภ า พ ร ว ม ค น เ มื อ ง ร้ อ ย ล ะ 2 4 ส า ม า ร ถ เ ข้ า ถึ ง ร ะ บ บ ข น ส่ ง ส า ธ า ร ณ ะ ไ ด้ โ ด ย ส ะ ด ว ก โ ด ย เ มื อ ง ที่ มี สัดส่วนประชากรท่ีสามารถเข้าถึงระบบขนส่งสาธารณะ สูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ กรุงเทพมหานคร ร้อยละ 53 ภูเก็ต ร้อยละ 46 และเชียงใหม่ ร้อยละ 43 ในขณะท่ี เมืองท่ีมีสัดส่วนประชากรท่ีเข้าถึงระบบขนส่งสาธารณะ โดยสะดวกต�่ำกว่าค่าเฉลี่ย ได้แก่ นนทบุรี ปทุมธานี สมุทรสาคร ขอนแก่น และสงขลา โดยเฉพาะสงขลา ( อ� ำ เ ภ อ ห า ด ใ ห ญ่ ) ท่ี มี สั ด ส่ ว น ป ร ะ ช า ก ร ท่ี เ ข้ า ถึ ง ระบบขนส่งสาธารณะโดยสะดวกเพี ยงร้อยละ 13 ท้ังนี้ เมืองหลักท่ีคัดเลือกมาเพ่ื อค�ำนวณตัวช้ีวัดดังกล่าว เป็นพ้ื นที่เมืองศูนย์กลางความเจริญตามเป้าหมาย ก า ร พั ฒ น า ข อ ง แ ผ น แ ม่ บ ท ภ า ย ใ ต้ ยุ ท ธ ศ า ส ต ร์ ช า ติ ประเด็น 6 พ้ื นท่ีและเมืองน่าอยู่อัจฉริยะ ประกอบ ด้วยกรุงเทพมหานครและปริมณฑล (นครปฐม นนทบุรี ป ทุ ม ธ า นี ส มุ ท ร ป ร า ก า ร ส มุ ท ร ส า ค ร ) เ ชี ย ง ใ ห ม่ ขอนแก่นภูเก็ต สงขลา และเมืองในเขตพั ฒนาพิ เศษ ภาคตะวันออก (ชลบุรี ระยอง ฉะเชิงเทรา) ท่ีมา: ธนาคารโลก 286 1 ค�ำนวณโดยใช้ชุดข้อมูลประชากร Global Human Settlement Layer (GHSL) ของ European Commission ปี พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) จัดท�ำโดยกองยุทธศาสตร์การพั ฒนาเมือง ส�ำนักงานสภาพั ฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ 2 การเข้าถึงระบบขนส่งสาธารณะโดยสะดวก หมายถึงประชาชนที่อาศัยอยู่ใกล้สถานีรถโดยสารประจ�ำทาง รถสองแถวและเรือภายในระยะ 400 เมตร หรืออาศัยอยู่ใกล้สถานีรถไฟ รถไฟฟา้ และรถไฟฟา้ ใต้ดิน ภายในระยะ 500 เมตร รายงานความกา้ วหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ท�ำให้เมืองและการตง้ั ถ่นิ ฐานของมนุษย์ 11 มคี วามครอบคลมุ ปลอดภยั ยืดหยุ่น SDG ต่อการเปลยี่ นแปลงและย่งั ยนื 11.2 จัดให้มกี ารเข้าถงึ ระบบคมนาคมขนส่งที่ยั่งยืน เข้าถงึ ได้ และปลอดภัยในราคาท่จี ่ายได้ ส�ำหรบั ทกุ คน ปรบั ปรงุ ความปลอดภัยทางถนน ขยายการขนส่งสาธารณะ โดยใหค้ วามส�ำคัญกบั ความต้องการของผู้ทอ่ี ยใู่ นสถานการณเ์ ปราะบาง อาทิ สตรี เดก็ ผูพ้ ิการ และผสู้ ูงอายุ ภายในปี 2573 การด�ำเนินการทีผ่ ่านมา ความทา้ ทาย ภ า ค รั ฐ ไ ด้ ด� ำ เ นิ น ก า ร พั ฒ น า ร ะ บ บ ข น ส่ ง ม ว ล ช น ร ะ บ บ ก า ร ข น ส่ ง ส า ธ า ร ณ ะ ยั ง มี ร า ค า ค่ อ น ข้ า ง สู ง ขนาดใหญ่ในพื้ นท่ีกรุงเทพมหานครเพื่ อให้ครอบคลุม เมื่อเทียบกับรายได้เฉล่ียต่อวันของคนเมือง ส่งผล ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ใ น ทุ ก พ้ื น ที่ โ ด ย ให้ผู้มีรายได้น้อยไม่สามารถเข้าถึงบริการดังกล่าวได้ ปัจจุบันมีระบบรถไฟฟ้าท่ีเปิดให้บริการแล้ว 5 สาย หรือมีทางเลือกที่จ�ำกัด อีกทั้งพ้ื นที่การให้บริการที่ ร ะ ย ะ ท า ง ร ว ม 1 3 5 . 8 กิ โ ล เ ม ต ร ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย ยังไม่ครอบคลุม ตลอดจนระบบโครงสร้างพื้ นฐานด้าน (1) สายสุขุมวิท 34.8 กิโลเมตร (2) สายสีลม 14.5 การขนส่งสาธารณะเพ่ื อผู้มีความต้องการพิ เศษ อาทิ กิโลเมตร (3) สายเฉลิมรัชมงคล (สายสายสีน้�ำเงิน) ผู้ พิ ก า ร แ ล ะ ผู้ สู ง อ า ยุ ที่ ยั ง มี อ ยู่ อ ย่ า ง จ� ำ กั ด ท� ำ ใ ห้ 3 5 กิ โ ล เ ม ต ร ( 4 ) ส า ย ฉ ล อ ง รั ช ธ ร ร ม ( ส า ย สี ม่ ว ง ) ป ร ะ ช า ช น จ� ำ น ว น ม า ก ยั ง จ� ำ เ ป็ น ต้ อ ง ใ ช้ ร ถ ย น ต์ 2 3 กิ โ ล เ ม ต ร แ ล ะ ( 5 ) ร ถ ไ ฟ ฟ้า ร ะ ห ว่ า ง ท่ า อ า ก า ศ ส่วนบุคคล หรือต้องพ่ึ งพาระบบขนส่งสาธารณะท่ี ย า น สุ ว ร ร ณ ภู มิ – พ ญ า ไ ท ( A i r po r t Ra i l l i n k ) ไม่เป็นทางการ ซึ่งให้บริการโดยเอกชน เช่น รถยนต์ 2 8 . 5 กิ โ ล เ ม ต ร ร ว ม ท้ั ง ยั ง มี ก� ำ ห น ด จ ะ เ ปิ ด ใ ห้ และจักรยานยนต์รับจ้าง และรถสองแถว ซ่ึงมีภาระ บ ริ ก า ร โ ค ร ง ก า ร อ่ื น ๆ เ พ่ิ ม เ ติ ม อี ก ใ น อ น า ค ต ท้ั ง นี้ ต้นทุนค่าใช้จ่ายที่สูงกว่าการให้บริการโดยภาครัฐ และ การด�ำเนินงานก่อสร้างรถไฟฟา้ เป็นไปตามแผนแม่บท ยังขาดความเข้มงวดด้านมาตรฐานความปลอดภัย ร ะ บ บ ข น ส่ ง ม ว ล ช น ท า ง ร า ง ใ น เ ข ต ก รุ ง เ ท พ ม ห า น ค ร และปริมณฑล (M-MAP) ซ่ึงคาดว่าจะก่อสร้างแล้ว ขอ้ เสนอแนะ เสร็จทั้งหมด จ�ำนวนท้ังหมด 303 สถานีในปี 2572 นอกจากน้ี ได้มีการพั ฒนาระบบขนส่งสาธารณะใน ภ า ค รั ฐ ค ว ร ค ว บ คุ ม ค่ า บ ริ ก า ร ร ะ บ บ ข น ส่ ง ส า ธ า ร ณ ะ เ มื อ ง ห ลั ก อ า ทิ โ ค ร ง ก า ร น ค ร ร า ช สี ม า ส า ย สี เ ขี ย ว ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม เพ่ื อให้ประชาชนส่วนใหญ่ จั ง ห วั ด น ค ร ร า ช สี ม า โ ค ร ง ก า ร ข อ น แ ก่ น ซิ ต้ี บั ส สามารถเข้าถึงบริการได้อย่างเท่าเทียมกัน อีกทั้ง จังหวัดขอนแก่น และโครงการอุดรซิต้ีบัส จังหวัด ควรให้ความส�ำคัญกับการพั ฒนาเครือข่ายการขนส่ง อุดรธานี เพื่ อรองรับความต้องการของประชาชนใน สาธารณะให้มีความต่อเน่ืองหลายรูปแบบ (multimodal พื้ นที่ตลอดจนโครงการจัดท�ำแผนแม่บทการพั ฒนา public transport network) ควบคู่กับการขยาย ระบบขนส่งสาธารณะกลุ่มจังหวัดฉะเชิงเทรา ชลบุรี พ้ื น ท่ี ใ ห้ บ ริ ก า ร เ พื่ อ ใ ห้ ค ร อ บ ค ลุ ม แ ล ะ เ พี ย ง พ อ ต่ อ ร ะ ย อ ง เ พื่ อ ร อ ง รั บ ก า ร พั ฒ น า เ ข ต พั ฒ น า พิ เ ศ ษ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ใ น พ้ื น ที่ น อ ก จ า ก น้ี ภาคตะวันออก และโครงการระบบขนส่งมวลชนและ ควรเร่งปรับปรุงระบบการขนส่งสาธารณะ ตลอดจน โครงการภูเก็ตสมาร์ทบัสจังหวัดภูเก็ต เพ่ื อส่งเสริม โครงสร้างพ้ื นฐานท่ีเกี่ยวข้อง อาทิ ถนน และทางเท้า ก า ร ท่ อ ง เ ที่ ย ว ให้มีความสะดวกสบาย ปลอดภัย และเอื้อต่อการใช้ บริการของประชาชนทุกกลุ่มตามหลักอารยสถาปัตย์ (universal design) มากขึ้น รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 287 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

11 ทำ� ให้เมอื งและการตง้ั ถน่ิ ฐานของมนษุ ย์ มีความครอบคลมุ ปลอดภยั ยืดหยุ่น SDG ต่อการเปลย่ี นแปลงและยง่ั ยืน 11.3 ยกระดบั การพัฒนาเมอื งให้ครอบคลุมและยั่งยืน รวมทง้ั เพ่ิมพู น ขีดความสามารถในการบรหิ ารจัดการและวางแผนการตง้ั ถน่ิ ฐานของมนษุ ย์ อย่างยั่งยนื บรู ณาการ และมีส่วนร่วม ในทกุ ประเทศภายในปี 2573 การขยายตัวของชุมชนเมืองอย่างรวดเร็วโดยขาดการวางผังเมืองที่เหมาะสม มักน�ำไปสู่การใช้ที่ดินอย่างไม่มี ประสิทธิภาพและปัญหาอื่น ๆ อาทิ การลดลงอย่างรวดเร็วของพื้ นท่ีสีเขียว ตลอดจนการขาดแคลนที่ดิน และความแออัดของเมืองในอนาคต ดังนั้น การวางผังเมืองจึงมีส่วนส�ำคัญในการพั ฒนาเมืองอย่างทั่วถึง และย่ังยืน เพ่ื อสนับสนุนให้เศรษฐกิจเติบโตไปพร้อมกับคุณภาพชีวิตท่ีดีข้ึนของประชาชน ท้ังนี้ การวางผังเมือง จึงต้องบูรณาการการท�ำงานกับทุกภาคส่วนที่เก่ียวข้องและสนับสนุนการมีส่วนร่วมของประชาชน เพ่ือให้การขยายตัว และการจัดการชุมชนเมืองเป็นไปอย่างครอบคลุม สอดคล้องวิถีชีวิตของประชาชนในปัจจุบันมากขึ้น โดยไม่ลิดรอน ความสามารถในการตอบสนองความต้องการของคนเมืองรุ่นหลัง สถานการณก์ ารบรรลุเป้าหมายยอ่ ย อัตราส่วนระหว่างอัตราการใช้ที่ดิน (LCR) ต่ออัตราการเติบโตของประชากร (PGR) อัตราส่วนระหว่างอัตราการใช้ที่ดินต่ออัตราการเติบโต ของประชากร (Land Consumption Rate to Population Growth Rate: LCRPGR) ใช้เพ่ื อประเมิน ประสิทธิภาพการใช้ที่ดินในเขตเมืองโดยเปรียบเทียบ กั บ ก า ร เ พิ่ ม จ� ำ น ว น ข อ ง ป ร ะ ช า ก ร โ ด ย ห า ก จ� ำ น ว น ป ร ะ ช า ก ร เ พ่ิ ม ขึ้ น ใ น อั ต ร า ท่ี ต�่ ำ ก ว่ า ก า ร ใ ช้ ท่ี ดิ น หมายความว่าท่ีอยู่อาศัย รวมถึงโครงสร้างพ้ื นฐาน อื่น ๆ ที่มีอยู่แล้วสามารถรองรับประชากรท่ีเพ่ิ มข้ึน ได้ แสดงถึงการใช้ท่ีดินอย่างมีประสิทธิภาพ ท้ังนี้ ในช่วงปี 2559 - 2562 ค่า LCRPGR ของประเทศไทย อยู่ท่ี 0.9581 ลดลงจาก 0.967 ในช่วงปี 2554 - 2559 แ ส ด ง ใ ห้ เ ห็ น ว่ า มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ก า ร ใ ช้ ที่ ดิ น เ พิ่ ม ขึ้ น เล็กน้อย ที่มา: ประมวลผลโดย กองยุทธศาสตร์การพั ฒนาเมือง ส�ำนักงานสภาพั ฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ 288 1 อัตราการใช้ท่ีดิน ใช้ข้อมูลอัตราการขยายตัวของพื้ นท่ีชุมชนและส่ิงปลูกสร้าง ซึ่งจัดเก็บโดยกรมพั ฒนาที่ดิน ส่วนอัตราการขยายตัวของจ�ำนวนประชากร ใช้ข้อมูลซ่ึงจัดเก็บโดยกรมการปกครอง โดยระหว่างปี 2559 ถึง 2562 พื้ นท่ีชุมชนและส่ิงปลูกสร้างเพ่ิ มข้ึนเฉล่ียร้อยละ 1.9 ต่อปีและจ�ำนวนประชากรเพ่ิ มข้ึนเฉล่ียร้อยละ 0.3 ต่อปี รายงานความกา้ วหนา้ เป้าหมายการพัฒนาที่ยัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ท�ำให้เมอื งและการต้งั ถ่ินฐานของมนุษย์ 11 มคี วามครอบคลมุ ปลอดภัย ยืดหย่นุ SDG ตอ่ การเปลี่ยนแปลงและย่งั ยนื 11.3 ยกระดบั การพัฒนาเมอื งใหค้ รอบคลมุ และยัง่ ยืน รวมท้งั เพิ่มพู น ขดี ความสามารถในการบริหารจดั การและวางแผนการตง้ั ถนิ่ ฐานของมนุษย์ อยา่ งยั่งยืน บูรณาการ และมีส่วนร่วม ในทุกประเทศภายในปี 2573 การดำ� เนินการทีผ่ า่ นมา ความท้าทาย ภาครัฐได้ด�ำเนินการเพ่ื อเพ่ิ มประสิทธิภาพการใช้ท่ีดิน ในระยะท่ีผ่านมา อัตราการใช้ท่ีดินท่ีไม่สูงนักเม่ือเทียบ อาทิ การปรับปรุงแนวเขตที่ดินของรัฐ การก�ำหนด กับอัตราการเพิ่ มจ�ำนวนประชากรในเมือง ส่วนหนึ่ง ม า ต ร ฐ า น ร ะ ว า ง แ ผ น ท่ี แ ล ะ แ ผ น ท่ี รู ป แ ป ล ง ท่ี ดิ น ใ น เกิดจากราคาท่ีดินท่ีปรับตัวสูงข้ึน ตลอดจนการขยาย ที่ ดิ น ข อ ง รั ฐ แ ล ะ ก า ร จั ด รู ป ท่ี ดิ น อี ก ทั้ ง ไ ด้ ป ร ะ ก า ศ ตั ว ข อ ง เ มื อ ง ใ น แ น ว ด่ิ ง ซ่ึ ง มี แ น ว โ น้ ม เ พ่ิ ม ข้ึ น อ ย่ า ง บั ง คั บ ใ ช้ พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ ก า ร ผั ง เ มื อ ง พ . ศ . 2 5 6 2 ต่อเน่ือง โดยเฉพาะในบริเวณท่ีเข้าถึงได้โดยระบบ ซึ่ ง เ ป็ น ก ฎ ห ม า ย แ ม่ บ ท เ กี่ ย ว กั บ ก า ร ว า ง ผั ง เ มื อ ง ที่ ขนส่งสาธารณะ ท้ังนี้ แม้การขยายตัวในแนวด่ิงจะเป็น ก� ำ ห น ด ห น้ า ที่ แ ล ะ อ� ำ น า จ ข อ ง ก ร ม โ ย ธ า ธิ ก า ร แ ล ะ การเพ่ิ มประสิทธิภาพการใช้ท่ีดินในเมือง แต่ก็อาจน�ำ ผั ง เ มื อ ง ห รื อ อ ง ค์ ก ร ป ก ค ร อ ง ส่ ว น ท้ อ ง ถิ่ น ใ น มาซึ่งปัญหาอื่น ๆ อาทิ ความแออัด และความเสี่ยงต่อ การวางและจัดท�ำผังเมืองรวม (Comprehensive โรคระบาดได้ นอกจากนี้ การด�ำเนินการด้านผังเมือง P l a n ) ทั้ ง นี้ ก ฎ ห ม า ย ดั ง ก ล่ า ว จ ะ ช่ ว ย ส่ ง เ ส ริ ม ข อ ง อ ง ค์ ก ร ป ก ค ร อ ง ส่ ว น ท้ อ ง ถ่ิ น ต า ม น โ ย บ า ย ก า ร มี ส่ ว น ร่ ว ม ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ใ น ก า ร ว า ง แ ผ น แ ล ะ การกระจายอ�ำนาจยังมีข้อจ�ำกัด โดยเฉพาะด้านบุคลากร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร เ มื อ ง โ ด ย ก� ำ ห น ด ใ ห้ ห น่ ว ย ง า น ที่ ท่ีมีความเช่ียวชาญ ท�ำให้ผังเมืองรวมจ�ำนวนมาก เ ก่ี ย ว ข้ อ ง จั ด ก า ร ป ร ะ ชุ ม รั บ ฟัง ค ว า ม คิ ด เ ห็ น ข อ ง ยงั ไม่สามารถบังคับใช้ได้อย่างต่อเนื่อง ประชาชนเพื่ อรับทราบถึงข้อเสนอแนะในการปรับปรุง ก า ร ว า ง ผั ง เ มื อ ง เ พื่ อ ก า ร พั ฒ น า เ มื อ ง ใ น ทุ ก มิ ติ ข้อเสนอแนะ มีความครอบคลุม และตอบสนองความต้องการของ ป ร ะ ช า ช น ไ ด้ อ ย่ า ง แ ท้ จ ริ ง ภ า ค รั ฐ ค ว ร ใ ห้ ค ว า ม ส� ำ คั ญ กั บ ก า ร ด� ำ เ นิ น น โ ย บ า ย เพ่ื อแก้ไขปัญหาท่ีเก่ียวข้องกับการพั ฒนาเมืองใน มิติอื่น ๆ เช่น การขยายระบบขนส่งสาธารณะให้มี ความครอบคลุม เพ่ื อลดความหนาแน่นของประชากร ที่ ก ร ะ จุ ก ตั ว ใ น ย่ า น ใ จ ก ล า ง เ มื อ ง ค ว บ คู่ ไ ป กั บ การยกระดับประสิทธิภาพการใช้ที่ดิน เพื่ อให้การพั ฒนา เมืองน�ำไปสู่คุณภาพชีวิตท่ีดีของประชาชน นอกจากน้ี ควรเร่งพั ฒนาศักยภาพบุคลากรด้านการผังเมือง โดยเฉพาะในระดับท้องถ่ิน ให้สามารถปฏิบัติงานตาม ภารกิจได้อย่างเหมาะสม ซ่ึงบุคลากรในระดับท้องถ่ิน จะมีบทบาทส�ำคัญในการท�ำงานร่วมกันอย่างมีบูรณาการ ระหว่างภาครัฐและภาคส่วนอื่น ๆ ที่เก่ียวข้อง โดยเฉพาะ ภาคประชาชน รายงานความกา้ วหน้าเป้าหมายการพัฒนาที่ยัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 289 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

11 ทำ� ใหเ้ มืองและการต้งั ถน่ิ ฐานของมนุษย์ มคี วามครอบคลุม ปลอดภัย ยืดหยุ่น SDG ต่อการเปล่ยี นแปลงและยง่ั ยนื 11.4 เสริมความพยายามที่จะปกป้องและค้มุ ครองมรดกโลก ทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติ มรดกทางธรรมชาติ และมรดกทางวัฒนธรรมท่ีมีเอกลักษณ์และมีคุณค่าซ่ึงมีการสืบทอดจากคนรุ่นหน่ึงไปสู่ อีกรุ่นหนึ่ง ท้ังมรดกทางวัฒนาธรรที่จับต้องได้ เช่น โบราณสถาน โบราณวัตถุ และมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้อง ไม่ได้ อาทิ ภาษา ศิลปะการแสดง และงานช่างฝีมือด้ังเดิม มีความส�ำคัญต่อประเทศท้ังในเชิงสังคมและเศรษฐกิจ โดยเป็นแหล่งท่องเที่ยวส�ำคัญและท�ำให้เกิดการสร้างงานและรายได้ให้กับคนในชุมชน จึงควรมีการส่งเสริมและ รักษา ตลอดจนอนุรักษ์และฟ้ นื ฟู ทั้งมรดกทางธรรมชาติและวัฒนธรรมให้มีความต่อเน่ืองและย่ังยืน เพ่ื อส่งต่อให้ แก่คนรุ่นหลังในสภาพที่สมบูรณ์ สถานการณก์ ารบรรลุเป้าหมายย่อย ค่าใช้จ่ายทั้งหมดต่อประชากรเพื่ ออนุรักษ์วัฒนธรรม และส่ิงแวดล้อมและค่า HCExp per capita ค่าใช้จ่ายของภาครัฐในการสงวนรักษา ปกป้องและ อนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติของไทย ท่ีมา: ประมวลผลโดย ส�ำนักงานสภาพั ฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ในปี 2563 อยู่ที่ 13,271.16 ล้านบาท1 ปรับตัวสูงขึ้น เม่ือเทียบกับปีก่อนหน้า โดยเป็นการปรับเพิ่ มขึ้นทั้งใน ส่วนของงบประมาณด้านอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม และทรัพยากรธรรมชาติ แสดงให้เห็นถึงความสนใจ ของภาครัฐเพ่ิ มข้ึนในการแก้ไขปัญหาส่ิงแวดล้อมและ อนุรักษ์วัฒนธรรม สอดคล้องกับข้อมูลค่าใช้จ่ายใน การสงวนรักษาฯ มรดกทางวัฒนธรรมและธรรมชาติ ต่อประชากร (HCExp per capita) ในปี 2563 ที่ เพิ่ มข้ึนเป็ น 2,474.30 ดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 76,703.30 บาท) ต่อคน จากเดิมท่ี 1,961.37 ดอลลาร์ สหรัฐ (ประมาณ 60,802.47 บาท) ต่อคนในปี 2560 290 1 เน่ืองจากข้อจ�ำกัดด้านข้อมูลภาคเอกชน จึงใช้เพี ยงค่าใช้จ่ายของภาครัฐท่ีเก่ียวกับการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมและธรรมชาติ โดยใช้ข้อมูลจาก เอกสารงบประมาณฉบับท่ี 3 งบประมาณรายจ่าย ประจ�ำปีงบประมาณประจ�ำปี พ.ศ. .... และ เอกสารงบประมาณโดยสังเขป ฉบับปรับปรุง ตามพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจ�ำปีงบประมาณ พ.ศ. 25.. ส�ำนักงบประมาณ ส�ำนักนายกรัฐมนตรี ส่วนจ�ำนวนประชากรไทย ณ สิ้นปีปฏิทิน อ้างอิงจาก ระบบสถิติทางการทะเบียน ส�ำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย โดยค�ำนวณตามปีปฏิทิน PPP หมายถึง ค่า Purchasing Power Parity อ้างอิงจาก World Development Indicators database ของธนาคารโลก รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาทีย่ ั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ท�ำใหเ้ มืองและการตง้ั ถิ่นฐานของมนุษย์ 11 มคี วามครอบคลุม ปลอดภยั ยดื หยนุ่ SDG ต่อการเปลี่ยนแปลงและยง่ั ยนื 11.4 เสริมความพยายามทีจ่ ะปกป้องและคุ้มครองมรดกโลก ทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติ การดำ� เนินการท่ผี ่านมา แ ล ะ ป ร า ส า ท เ มื อ ง ต�่ ำ ( 2 ) อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ภูพระบาท (3) พื้ นที่กลุ่มป่าแก่งกระจาน (4) วัดพระ ในปี 2559 ได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติส่งเสริม มหาธาตุวรมหาวิหาร (5) อนุสรณ์สถานแหล่งต่าง ๆ และรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม พ.ศ. 2559 แ ล ะ ภู มิ ทั ศ น์ วั ฒ น ธ ร ร ม ข อ ง เ ชี ย ง ใ ห ม่ น ค ร ห ล ว ง เ พื่ อ ส่ ง เ ส ริ ม แ ล ะ คุ้ ม ค ร อ ง ม ร ด ก ท า ง วั ฒ น ธ ร ร ม ของล้านนา และ (6) พระธาตุพนม กลุ่มสิ่งก่อสร้าง หรือคุ้มครองการใช้ประโยชน์จากวัฒนธรรมท่ีจับต้อง ทางประวัติศาสตร์ และภูมิทัศน์ท่ีเก่ียวข้อง ไ ม่ ไ ด้ ซึ่ ง สื บ ท อ ด กั น ม า ต้ั ง แ ต่ บ ร ร พ บุ รุ ษ แ ล ะ เ ป็ น การอนุวัติการตามอนุสัญญาว่าด้วยการสงวนรักษา ความทา้ ทาย มรดกวัฒนธรรมท่ีจับต้องไม่ได้ (Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural ค ว า ม ส� ำ เ ร็ จ ข อ ง ก า ร อ นุ รั ก ษ์ แ ล ะ ฟ้ ื น ฟู ม ร ด ก Heritage) ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่ปี 2549 ทางวัฒนธรรมให้คงอยู่อย่างย่ังยืนจ�ำเป็นต้องได้รับ การสนับสนุนท้ังการเงินและการด�ำเนินงานจากภาครัฐ นอกจากนี้ ในปีงบประมาณ 2563 กรมศิลปากรได้ และภาคเอกชน แต่ในปัจจุบันยังขาดมาตรการจูงใจ จัดสรรงบประมาณในการปกป้องและการอนุรักษ์มรดก ให้ภาคเอกชนมีส่วนร่วมและตระหนักถึงประโยชน์ของ ท า ง วั ฒ น ธ ร ร ม เ พิ่ ม ข้ึ น จ า ก ปี ก่ อ น ห น้ า ร ว ม ทั้ ง มี มรดกทางวัฒนธรรมเหล่านี้ นอกจากนี้ ควรเร่งผลักดัน ก า ร เ พิ่ ม แ ผ น ง า น บู ร ณ า ก า ร พั ฒ น า พื้ น ที่ ร ะ ดั บ ภ า ค การเสนอแหล่งมรดกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติ โดยมีโครงการย่อย 6 โครงการ อาทิ โครงการพั ฒนา อีก 6 แห่งของไทยให้สามารถขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก ก ลุ่ ม ท่ อ ง เ ท่ี ย ว ม ร ด ก โ ล ก โ ค ร ง ก า ร พั ฒ น า แ ล ะ ไดโ้ ดยเรว็ ตอ่ ไป ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ ศาสนา และ วั ฒ น ธ ร ร ม ใ น ข ณ ะ ท่ี ก ร ม ป่ า ไ ม้ มี ก า ร แ บ่ ง แ ย ก ข้อเสนอแนะ แผนงานบูรณาการพั ฒนาพ้ื นที่ระดับภาค มีการแยก โครงการเพื่ อการอนุรักษ์อย่างชัดเจน เช่น โครงการ ภาครัฐควรให้ความส�ำคัญกับการด�ำเนินนโยบายเพื่ อ พั ฒ น า ท รั พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ติ แ ล ะ แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า แก้ไขปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการพั ฒนาเมืองในมิติอื่น ๆ สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม โ ค ร ง ก า ร ป้ อ ง กั น แ ล ะ แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า เช่น การขยายระบบขนส่งสาธารณะให้มีความครอบคลุม ค ว า ม เ ส่ื อ ม โ ท ร ม ข อ ง ท รั พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ติ แ ล ะ เพื่ อลดความหนาแน่นของประชากรท่ีกระจุกตัวใน ส่ิงแวดล้อม ย่านใจกลางเมือง ควบคู่ไปกับการยกระดับประสิทธิภาพ การใช้ที่ดิน เพื่ อให้การพั ฒนาเมืองน�ำไปสู่คุณภาพ ก า ร ว า ง แ ผ น ง บ ป ร ะ ม า ณ ข อ ง ห น่ ว ย ง า น ข้ า ง ต้ น ชี้ ชีวิตที่ดีของประชาชน นอกจากนี้ ควรเร่งพั ฒนา ใ ห้ เ ห็ น ว่ า ภ า ค รั ฐ ใ ห้ ค ว า ม ส� ำ คั ญ กั บ ก า ร รั ก ษ า แ ล ะ ศักยภาพบุคลากรด้านการผังเมือง โดยเฉพาะในระดับ ก า ร อ นุ รั ก ษ์ ม ร ด ก ท า ง วั ฒ น ธ ร ร ม ม า ก ข้ึ น โ ด ย มี ท้ อ ง ถ่ิ น ใ ห้ ส า ม า ร ถ ป ฏิ บั ติ ง า น ต า ม ภ า ร กิ จ ไ ด้ อ ย่ า ง ก า ร จั ด ท� ำ โ ค ร ง ก า ร เ พ่ื อ ก า ร อ นุ รั ก ษ์ ท่ี ชั ด เ จ น เ ป็ น เหมาะสม ซึ่งบุคลากรในระดับท้องถ่ินจะมีบทบาทส�ำคัญ ร ะ บ บ ร ว ม ทั้ ง ยั ง ใ ห้ ค ว า ม ส� ำ คั ญ กั บ ก า ร ด� ำ เ นิ น ก า ร ในการท�ำงานร่วมกันอย่างมีบูรณาการระหว่างภาครัฐ จั ด ท� ำ แ ผ น ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร แ ล ะ เ ต รี ย ม น� ำ เ ส น อ และภาคส่วนอ่ืน ๆ ท่ีเก่ียวข้อง โดยเฉพาะภาคประชาชน เพื่ อรอรับการพิ จารณาและประกาศขึ้นทะเบียนเป็น แ ห ล่ ง ม ร ด ก โ ล ก ท า ง วั ฒ น ธ ร ร ม แ ล ะ ท า ง ธ ร ร ม ช า ติ 6 แ ห ล่ ง ที่ ไ ด้ บ ร ร จุ อ ยู่ ใ น “ บั ญ ชี ร า ย ชื่ อ เ บื้ อ ง ต้ น ” (Tentative List) ของศูนย์มรดกโลก ประกอบด้วย ( 1 ) เ ส้ น ท า ง เ ช่ื อ ม ต่ อ ท า ง วั ฒ น ธ ร ร ม ป ร า ส า ท หิ น พิ มาย และศาสนสถานที่เกี่ยวข้อง ปราสาทหินพนมรุ้ง รายงานความก้าวหน้าเป้าหมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 291 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

11 ทำ� ใหเ้ มอื งและการต้งั ถิ่นฐานของมนษุ ย์ มคี วามครอบคลุม ปลอดภัย ยืดหยนุ่ SDG ตอ่ การเปลย่ี นแปลงและย่งั ยืน 11.5 ลดจ�ำนวนการตายและจ�ำนวนผูท้ ไ่ี ด้รับผลกระทบและลดการสูญเสียโดยตรง ทางเศรษฐกจิ เทียบเคยี งกบั ผลติ ภณั ฑม์ วลรวมในประเทศท่วั โลก ที่เกดิ จากภัยพิบัติ ซ่ึงรวมถงึ ภัยพิบัติที่เก่ียวกับนำ้� โดยม่งุ คุ้มครองกล่มุ คนยากจน และผทู้ อ่ี ยใู่ นสถานการณ์เปราะบาง ภายในปี 2573 ปัญหาภัยพิ บัติ ท้ังอุทกภัย อัคคีภัย วาตภัย และภัยแล้ง ก่อให้เกิดความเสียหายอย่างมากต่อชีวิตและทรัพย์สิน ตลอดจนท่ีอยู่อาศัย และท่ีท�ำกินของประชาชน โดยการเปล่ียนแปลงของสภาพภูมิอากาศส่งผลให้ปัญหาเหล่าน้ี มีแนวโน้มจะเกิดขึ้นบ่อยครั้งและทวีความรุนแรงมากขึ้น ซ่ึงในเขตเมืองที่มีการกระจุกตัวของกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และผู้อยู่อาศัยมีแนวโน้มที่จะได้รับผลกระทบและความเสียหายอย่างรุนแรง ดังนั้น การแสวงหาแนวทางเพื่ อลด ความสูญเสียจากภัยพิ บัติจึงเป็นประเด็นส�ำคัญท่ีจะต้องเร่งด�ำเนินการ โดยเฉพาะการเตรียมความพร้อมให้กับ กลุ่มคนยากจนและผู้ที่อยู่ในสถานการณ์เปราะบางซึ่งเป็นกลุ่มที่จะได้รับผลกระทบมากที่สุดและมีแนวโน้มที่จะฟ้ นื ตัว จากผลกระทบช้าที่สุด สถานการณ์การบรรลเุ ป้าหมายย่อย จ�ำนวนผู้ได้รับผลกระทบจากภัยพิ บัติ ต่อประชากร 100,000 คน ปี 2559 - 2561 ใ น ช่ ว ง ท่ี ผ่ า น ม า ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี ผู้ จ� ำ น ว น ผู้ ท่ี ไ ด้ รั บ ผลกระทบจากภัยพิ บัติ (รวมทุกประเภท) ลดลงอย่าง ต่อเนื่อง จาก 6,553 คน ต่อประชากร 100,000 คน ในปี 2559 เป็น 1,845 คน ต่อประชากร 100,000 คน ในปี 2561 โดยภัยพิ บัติท่ีส่งผลกระทบมากที่สุด ได้แก่ อุทกภัย และภัยแล้ง ตามล�ำดับ หากพิ จารณาจากจ�ำนวนผู้เสียชีวิตจากภัยพิ บัติ พบว่า จ�ำนวนผู้เสียชีวิตจากอุทกภัยมีความผันผวน โดยใน ปี 2 5 5 9 มี จ� ำ น ว น 1 7 ค น เ พิ่ ม ขึ้ น เ ป็ น 1 5 2 ค น ใ น ปี 2 5 6 0 แ ล ะ ล ด ล ง เ ป็ น 2 3 ค น ต่ อ ป ร ะ ช า ก ร 100,000 คน ในปี 2561 อย่างไรก็ดี จ�ำนวนผู้เสียชีวิต จากวาตภัยเพ่ิ มขึ้นอย่างต่อเน่ือง ในขณะท่ีจ�ำนวน ผู้เสียชีวิตจากอัคคีภัยมีแนวโน้มลดลง ท่ีมา: กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย จ�ำนวนเสียชีวิตจากเหตุการณ์ภัยพิ บัติ ปี 2559 - 2561 ท่ีมา: กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย 292 รายงานความก้าวหนา้ เปา้ หมายการพัฒนาที่ยัง่ ยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ทำ� ใหเ้ มอื งและการต้งั ถิ่นฐานของมนษุ ย์ 11 มคี วามครอบคลมุ ปลอดภยั ยืดหยนุ่ SDG ตอ่ การเปลย่ี นแปลงและย่งั ยืน 11.5 ลดจ�ำนวนการตายและจำ� นวนผู้ท่ไี ดร้ ับผลกระทบและลดการสูญเสียโดยตรง ทางเศรษฐกจิ เทียบเคยี งกบั ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศทว่ั โลก ที่เกิดจากภยั พิบัติ ซง่ึ รวมถึงภัยพิบัตทิ ี่เกย่ี วกบั น้�ำ โดยมุ่งค้มุ ครองกล่มุ คนยากจน และผูท้ ่อี ยู่ในสถานการณ์เปราะบาง ภายในปี 2573 การด�ำเนินการทผ่ี ่านมา ความทา้ ทาย ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ต ร ะ ห นั ก ถึ ง ค ว า ม ส� ำ คั ญ ข อ ง ผ ล ก ร ะ ท บ การด�ำเนินการช่วยเหลือกลุ่มเป้าหมายต่าง ๆ ในกรณี ที่ เ กิ ด จ า ก ภั ย พิ บั ติ โ ด ย ไ ด้ ด� ำ เ นิ น ก า ร จั ด ท� ำ แ ผ น ที่ เ กิ ด ภั ย พิ บั ติ เ พื่ อ ล ด ผ ล ก ร ะ ท บ ต่ อ ป ร ะ ช า ช น แ ล ะ ก า ร ป้ อ ง กั น แ ล ะ บ ร ร เ ท า ส า ธ า ร ณ ภั ย แ ห่ ง ช า ติ เศรษฐกิจในภาพรวมเป็นภารกิจของหลายหน่วยงาน พ . ศ . 2 5 5 8 ซ่ึ ง มุ่ ง เ น้ น ก า ร ล ด ค ว า ม เ ส่ี ย ง จ า ก ท� ำ ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม ซ�้ ำ ซ้ อ น แ ล ะ ค ว า ม ไ ม่ ต่ อ เ นื่ อ ง ใ น สาธารณภัยการบูรณาการการจัดการในภาวะฉุกเฉิน กระบวนการด�ำเนินงาน อีกทั้งข้ันตอนกระบวนการท�ำงาน ก า ร เ พ่ิ ม ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ก า ร ฟ้ ืน ฟู อ ย่ า ง ย่ั ง ยื น แ ล ะ และกฎระเบียบของภาครัฐยังไม่เอ้ือต่อการให้ประชาชน การส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศในการจัดการ ใ น พื้ น ที่ ห รื อ อ ง ค์ ก ร ป ก ค ร อ ง ส่ ว น ท้ อ ง ถิ่ น เ ข้ า ม า มี ค ว า ม เ ส่ี ย ง จ า ก ส า ธ า ร ณ ภั ย โ ด ย ใ ห้ ห น่ ว ย ง า น ท่ี ส่วนร่วมเท่าท่ีควร ซ่ึงอาจท�ำให้รูปแบบและวิธีการให้ เ กี่ ย ว ข้ อ ง ใ ช้ แ ผ น ดั ง ก ล่ า ว เ ป็ น แ ผ น แ ม่ บ ท ใ น ค ว า ม ช่ ว ย เ ห ลื อ อ า จ ไ ม่ ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ก า ร จั ด ก า ร ส า ธ า ร ณ ภั ย ข อ ง ไ ท ย น อ ก จ า ก น้ี ไ ด้ มี ของผู้ได้รับผลกระทบ โดยเฉพาะกลุ่มยากจนและผู้ท่ีอยู่ การด�ำเนินการเพิ่ มประสิทธิภาพการบริหารจัดการ ในสถานการณ์เปราะบาง เพ่ื อลดความเส่ียงด้านภัยพิ บัติให้ครอบคลุมมากข้ึน อาทิ การจัดท�ำระบบป้องกันและเตือนภัยธรณีวิทยา ขอ้ เสนอแนะ ส่ิงแวดล้อมและธรณีพิ บัติภัยการจัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการ พ ย า ก ร ณ์ อ า ก า ศ ส� ำ ห รั บ เ ฝ้ า ร ะ วั ง ติ ด ต า ม ส ภ า ว ะ ภาครัฐควรเร่งสร้างความรู้ความเข้าใจในหมู่ประชาชน อ า ก า ศ ต ล อ ด 2 4 ช่ั ว โ ม ง ก า ร พั ฒ น า ร ะ บ บ ติ ด ต า ม ใ น ก ร ณี ที่ มี ก า ร เ ตื อ น ภั ย เ นื่ อ ง จ า ก ก า ร ป ฏิ บั ติ ต น เ ตื อ น ภั ย ม ล พิ ษ แ ล ะ ภั ย พิ บั ติ ท า ง ท ะ เ ล ค ร อ บ ค ลุ ม ท่ี ถู ก ต้ อ ง จ ะ น� ำ ไ ป สู่ ก า ร ล ด ผ ล ก ร ะ ท บ ที่ อ า จ เ กิ ด ขึ้ น ต่ อ พื้ น ที่ทั้งอ่า วไทยและอันดามัน และการติดต้ัง ระ บบ ร่างกายและทรัพย์สิน ในขณะเดียวกันควรพั ฒนาระบบ เตือนภัยล่วงหน้าส�ำหรับพื้ นที่เสี่ยงอุทกภัยและดิน แ ล ะ ก ล ไ ก ใ น ก า ร ส อ ด ป ร ะ ส า น ก า ร ด� ำ เ นิ น ง า น ร ะ ห ว่ า ง ถล่มในพ้ื นท่ีลาดชันและพื้ นท่ีราบเชิงเขา อีกทั้งได้มี หน่วยงานต่าง ๆ ให้มีการบูรณาการร่วมกันมากขึ้น การสร้างความเข้มแข็งแก่ชุมชนเพื่ อเตรียมพร้อม ทั้ ง ใ น ด้ า น ก า ร ด� ำ เ นิ น ก า ร ช่ ว ย เ ห ลื อ ป ร ะ ช า ก ร ก ลุ่ ม รั บ เ ห ตุ รุ น แ ร ง ใ ห้ กั บ ผู้ ท่ี ย า ก จ น แ ล ะ อ ยู่ ใ น ส ถ า น ก า ร ณ์ เป้าหมาย โดยการพั ฒนาระบบการจัดเก็บข้อมูลเป็น เปราะบาง โดยด�ำเนินการผ่านโครงการพั ฒนาต�ำบล ฐานกลาง โดยรวบรวมข้อมูลจากหน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง เข้มแข็งท่ีส่งเสริมให้ภาคประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วม อาทิ การออกแบบระบบออนไลน์ในการจัดเก็บข้อมูล ใ น ก า ร จั ด ท� ำ แ ผ น พั ฒ น า ต� ำ บ ล ค ร บ ทุ ก มิ ติ ซ่ึ ง มี ซึ่งมีรายละเอียดข้อมูลพื้ นฐานที่ส�ำคัญ ครอบคลุม ส ภ า อ ง ค์ ก ร ชุ ม ช น ต� ำ บ ล เ ป็ น เ ว ที ก ล า ง ใ น ก า ร แ ก้ ไ ข ข้อมูลขั้นตอนวิธีการ ความคืบหน้า ปัญหาและอุปสรรค ปัญหา ตลอดจนข้อเสนอแนะในการด�ำเนินโครงการ รวมท้ัง ค ว ร ก� ำ ห น ด ห น่ ว ย ง า น รั บ ผิ ด ช อ บ ฐ า น ข้ อ มู ล ข อ ง แต่ละโครงการให้ชัดเจน ท้ังนี้ เพ่ื อให้การด�ำเนินงาน มีความก้าวหน้าและไม่ซ้อนทับกัน นอกจากน้ี ภาครัฐ ยั ง ค ว ร เ ร่ ง ป รั บ ป รุ ง ก ฎ ร ะ เ บี ย บ แ ล ะ ก ร ะ บ ว น ก า ร การท�ำงานของหน่วยงานระดับพ้ื นท่ี เช่น องค์กร ปกครองส่วนท้องถ่ิน เพ่ื อพั ฒนาระบบการปกครอง ท้ อ ง ถิ่ น ใ ห้ เ อื้ อ ต่ อ ป ร ะ ช า ช น ใ น ก า ร ตั ด สิ น ใ จ เ กี่ ย ว กั บ ทิ ศ ท า ง ก า ร พั ฒ น า พ้ื น ท่ี แ ล ะ เ ปิ ด โ อ ก า ส ใ ห้ เ ข้ า ม า มี ส่วนร่วมในการบริหารจัดการเพื่ อสร้างความเข้มแข็ง ของชุมชน รายงานความกา้ วหนา้ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 293 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ท�ำให้เมืองและการตง้ั ถ่ินฐานของมนุษย์ 11 มีความครอบคลมุ ปลอดภัย ยดื หยนุ่ ตอ่ การเปล่ยี นแปลงและย่งั ยนื SDG ลดผลกระทบเชิงลบตอ่ สิ่งแวดลอ้ มตอ่ หัวประชากรซง่ึ เกดิ จากการเติบโต ของเขตเมือง รวมถึงให้ความส�ำคญั กบั คณุ ภาพอากาศ และการจดั การขยะชุมชน 11.6 และของเสียอืน่ ๆ ภายในปี 2573 กิจกรรมทางเศรษฐกิจและการอุปโภคบริโภคภายในเมืองก่อให้เกิดผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมในหลายด้าน อาทิ มลพิษทางน้�ำจากการระบายน้�ำเสียและการท้ิงส่ิงปฏิกูลลงในแหล่งน้�ำ มลพิษทางอากาศจากยานพาหนะและการก่อสร้าง ในเมือง ตลอดจนขยะมูลฝอยจากการอุปโภคบริโภคของประชาชน โดยปัญหาดังกล่าวนอกจากจะส่งผลเสียต่อ สุขภาพและการด�ำรงชีวิตของคนยุคปัจจุบันแล้ว ยังจะกระทบไปถึงคนรุ่นหลังซ่ึงจะต้องพ่ึ งพาส่ิงแวดล้อมและ ทรัพยากรธรรมชาติท่ีเส่ือมโทรมลง ดังน้ัน การพัฒนาเมืองจึงต้องให้ความส�ำคัญกับการลดผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อม ท่ีเกิดจากคนเมือง ทั้งการลดปริมาณและการเพิ่ มประสิทธิภาพการจัดการขยะมูลฝอยในชุมชนและของเสียอื่น ๆ รวมถึงการควบคุมการปล่อยมลพิ ษท้ังทางอากาศและน�้ำที่เกิดผลเสียต่อสุขภาวะและส่ิงแวดล้อมอย่างเคร่งครัด สถานการณ์การบรรลเุ ป้าหมายย่อย ปริมาณขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น ก�ำจัดถูกต้อง แ ม้ ว่ า ป ริ ม า ณ ข ย ะ มู ล ฝ อ ย ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ น ช่ ว ง ปี และการน�ำกลับไปใช้ประโยชน์ และสัดส่วนจ�ำนวนวันที่ 2559 – 2562 จะเพ่ิ มขึ้นอย่างต่อเน่ือง แต่มีแนวโน้ม ก า ร จั ด ก า ร ข ย ะ มู ล ฝ อ ย ที่ ดี ขึ้ น เ ห็ น ไ ด้ จ า ก ป ริ ม า ณ ค่า PM10 ในเขตเมืองอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ขยะมูลฝอยที่ถูกน�ำกลับไปใช้ประโยชน์เพิ่ มข้ึนจาก ปี 2559 - 2562 ร้อยละ 21.0 ในปี 2559 เป็นร้อยละ 43.6 ในปี 2562 ใ น ข ณ ะ ท่ี ป ริ ม า ณ ข ย ะ มู ล ฝ อ ย ท่ี ไ ด้ รั บ ก า ร ก� ำ จั ด อ ย่ า ง ถูกต้องปรับตัวลงเล็กน้อยจากร้อยละ 35 ในปี 2559 เป็นร้อยละ 34 นอกจากน้ี ในด้านมลพิ ษทางอากาศ พบว่าปริมาณฝุ่น หมายเหตุ: ปี หมายถึง ปีงบประมาณ ที่มา: กรมควบคุมมลพิ ษ ละอองขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 10 ไมครอน (PM10) โดยเฉล่ียต่อวันในพ้ื นท่ีเมืองในช่วงปี 2559 - 2563 ของแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นพื้ นท่ี และเมืองน่าอยู่อัจฉริยะ พบว่า ปริมาณ PM10 เฉล่ีย อยู่ในเกณฑ์ดี โดยในปี 2563 มีสัดส่วนจ�ำนวนวันท่ี ทุกพ้ื นท่ีในปี 2562 มีค่าเท่ากับ 39.49 อยู่ในเกณฑ์ดี ( 0 -5 0 ) แ ต่ เ มื่ อ พิ จ า ร ณ า แ น ว โ น้ ม ปี 2 5 5 9 -2 5 6 2 ค่ า ฝุ่ น ล ะ อ อ ง P M 10 อ ยู่ ใ น เ ก ณ ฑ์ ม า ต ร ฐ า น อ ยู่ ท่ี พบว่ าทุ ก เมื อ ง มี ค่ าเฉ ลี่ยเพิ่ ม ขึ้ น สู ง เกิ น ร้ อ ยล ะ 1 0 ร้อยละ 97 เท่ากับปี 2559 อย่างไรก็ดี จ�ำนวนวันที่มี ขณะที่ปริมาณ PM2.5 เฉลี่ยทุกพ้ื นท่ีในปี 2562 มีค่า 80.57 อยู่ในเกณฑ์ปานกลาง (50 – 100)2 เม่ือพิ จารณา ค่าฝุ่นละอองขนาดเล็กเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 2.5 แนวโน้ม ปี 2559-2562 เมืองส่วนใหญ่มีแนวโน้ม เพิ่ มข้ึนเล็กน้อย ประมาณร้อยละ 1 - 5 ไมครอน (PM2.5) เกินค่ามาตรฐานและค่าเฉล่ียรายปี ในปี 2562 เพิ่ มข้ึนจากปีก่อนหน้า และในช่วงต้นปี 2563 สถานการณ์ฝุ่นละออง PM2.5 กลับมามีความรุนแรง อีกครั้งในพื้ นท่ีกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ทั้งน้ี หากพิ จารณาเฉพาะคุณภาพอากาศซึ่งวัดจากค่าเฉลี่ย ร า ย ปี ข อ ง ดั ช นี คุ ณ ภ า พ อ า ก า ศ ( AQ I ) ใ น มิ ติ ข อ ง ฝุ่นละออง PM2.5 และ PM10 ในช่วงปี 2559 – 25621 ใน พื้ นที่เมืองศูนย์กลางความเจริญตามเป้าหมายการพั ฒนา 1 ชุดข้อมูลคุณภาพอากาศย้อนหลัง Air Quality Index (AQI) ซึ่งรวบรวมและค�ำนวณข้อมูลจากกรมควบคุมมลพิ ษ 2 เกณฑ์ US-EPA 2016 ก�ำหนดมาตรฐานค่า PM 2.5 และ PM 10 ดังน้ี 0 – 50 ดี 51 – 100 ปานกลาง 101 – 200 มีผลกระทบต่อสุขภาพ 201 – 300 มีผลกระทบต่อสุขภาพมาก และมากกว่า 300 อันตราย 294 รายงานความกา้ วหน้าเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ทำ� ใหเ้ มืองและการต้งั ถ่ินฐานของมนษุ ย์ 11 มคี วามครอบคลมุ ปลอดภัย ยดื หยุน่ ตอ่ การเปลีย่ นแปลงและย่งั ยนื ลดผลกระทบเชงิ ลบต่อสิ่งแวดล้อมตอ่ หัวประชากรซ่งึ เกดิ จากการเตบิ โต SDG ของเขตเมอื ง รวมถึงใหค้ วามส�ำคัญกบั คณุ ภาพอากาศ และการจัดการขยะชมุ ชน 11.6 และของเสียอื่น ๆ ภายในปี 2573 การดำ� เนินการทีผ่ ่านมา ความทา้ ทาย ภาครัฐร่วมกับภาคส่วนต่าง ๆ ได้จัดท�ำแผนแม่บท ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี ส ถ า น ท่ี ก� ำ จั ด ข ย ะ มู ล ฝ อ ย ท่ั ว ป ร ะ เ ท ศ ด้านการป้องกันและแก้ไขปัญหามลพิ ษจากขยะและ รวม 2,852 แห่ง เป็นสถานท่ที ่ีด�ำเนินการอย่างไม่ถูกต้อง ของเสียอันตราย ระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2561 -2580) ตามหลักสุขาภิบาล รวม 2,209 แห่ง คิดเป็นสัดส่วน ภายใต้กรอบแนวคิดหลัก อาทิ หลัก 3Rs (reduce, มากถึงร้อยละ 77.5 อีกทั้งยังมีสถานที่ก�ำจัดขยะของ re u s e , re cyc l e ) เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ห มุ น เ วี ย น ห ลั ก ก า ร องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ไม่สามารถด�ำเนินการ ผู้ ก่ อ ม ล พิ ษ เ ป็ น ผู้ จ่ า ย ร ว ม ทั้ ง ห ลั ก ก า ร ข ย า ย ได้อีกเป็นจ�ำนวนมาก เน่ืองจากติดขัดในข้อกฎหมาย ความรับผิดชอบของผู้ผลิต (Extended Producer ว่าด้วยเรื่องบทบาทอ�ำนาจ หน้าที่ขององค์กรปกครอง Responsibility: EPR) ครอบคลุมขยะ 4 ประเภท ส่วนท้องถ่ิน นอกจากนี้ แม้ว่าทุกภาคส่วนจะตระหนัก ไ ด้ แ ก่ ข ย ะ ชุ ม ช น ข อ ง เ สี ย อั น ต ร า ย ชุ ม ช น มู ล ฝ อ ย ถึงความส�ำคัญของการลดและป้องกันต้นเหตุการก่อ ติดเช้ือและกากของเสียอุตสาหกรรม โดยส่งเสริมและ ม ล พิ ษ ท า ง อ า ก า ศ โ ด ย เ ฉ พ า ะ ฝุ่ น ล ะ อ อ ง P M 2.5 แ ต่ สนับสนุนให้มีการออกแบบผลิตภัณฑ์และบรรจุภัณฑ์ ปัญหาดังกล่าวมีแนวโน้มที่จะทวีความรุนแรงเพิ่ มขึ้น เพ่ื อสิ่งแวดล้อม (Design for Environment : DfE) เนื่องจากยังมีการใช้ยานพาหนะส่วนบุคคลจ�ำนวนมาก ควบคุม จ�ำกัด และยกเลิกการใช้ผลิตภัณฑ์พลาสติก การก่อสร้างระบบขนส่งมวลชนขนาดใหญ่ รวมถึง ใ ช้ แ ล้ ว ท้ิ ง ฟ้ ืน ฟู ส ถ า น ท่ี ก� ำ จั ด ข ย ะ ใ ห้ ด� ำ เ นิ น ก า ร ไ ด้ กิจกรรมต่าง ๆ ในพ้ื นที่นอกเมือง เช่น การผลิตทาง ตามหลักสุขาภิบาล สนับสนุนการรวมกลุ่มพื้ นท่ีเพื่ อ อุตสาหกรรม การเผาป่า การเผาในท่ีโล่งและการเผา จัดการขยะมูลฝอยขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เพ่ื อเก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตร ซึ่งล้วนก่อให้ ต ล อ ด จ น ค ว บ คุ ม ก า ร น� ำ เ ข้ า ข ย ะ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ แ ล ะ เกิดปัญหามลพิ ษทางอากาศในพ้ื นที่เมือง ข ย ะ พ ล า ส ติ ก อ ย่ า ง เ ข้ ม ง ว ด ข้อเสนอแนะ นอกจากนี้ ยังได้ประกาศให้การแก้ไขปัญหามลภาวะ ด้านฝุ่นละอองเป็นวาระแห่งชาติ และจัดท�ำแผนแม่บท ค ว ร เ ร่ ง รั ด แ ก้ ไ ข ปั ญ ห า ส ถ า น ท่ี ก� ำ จั ด ข ย ะ ข อ ง ด้ า น ก า ร จั ด ก า ร คุ ณ ภ า พ อ า ก า ศ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ร ะ ย ะ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นท่ีสร้างเสร็จแล้ว แต่ไม่ 20 ปี (พ.ศ. 2561 – 2580) และได้ด�ำเนินโครงการ สามารถด�ำเนินการได้ รวมถึงลงทุนปรับปรุงสถานที่ ส�ำคัญ เช่น โครงการป้องกันแก้ไขปัญหาหมอกควัน ก�ำจัดขยะที่ไม่ถูกต้องตามหลักสุขาภิบาล พร้อมทั้ง แ ล ะ ไ ฟ ป่ า พื้ น ที่ ก ลุ่ ม จั ง ห วั ด ภ า ค เ ห นื อ ต อ น บ น ร ณ ร ง ค์ ส ร้ า ง จิ ต ส� ำ นึ ก ใ ห้ ป ร ะ ช า ช น ใ น ก า ร ล ด แ ล ะ และโครงการเฝ้าระวังและป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพ คัดแยกขยะอย่างต่อเน่ือง นอกจากน้ี ควรเร่งรัดการ จ า ก ม ล พิ ษ ท า ง อ า ก า ศ เ พื่ อ ส ร้ า ง คุ ณ ภ า พ ชี วิ ต ที่ ดี แก้ไขปัญหามลพิ ษทางอากาศท่ีต้นทาง อาทิ การประยุกต์ ของประชาชน ใช้หลักผู้ก่อมลพิ ษเป็นผู้จ่าย การใช้มาตรการทางภาษี ค ว บ คุ ม เ ค ร่ื อ ง ย น ต์ ที่ มี อ า ยุ ก า ร ใ ช้ ง า น เ กิ น ม า ต ร ฐ า น ก า ร ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร น� ำ พ ลั ง ง า น ส ะ อ า ด ม า ใ ช้ ร ว ม ถึ ง การแก้ปัญหามลพิ ษแบบบูรณาการกับพื้ นท่ีโดยรอบ เนื่องจากมลพิ ษทางอากาศไม่สามารถแก้ไขเฉพาะใน พ้ื นท่ีเมือง รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 295 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

11 ท�ำใหเ้ มืองและการตง้ั ถ่ินฐานของมนุษย์ มีความครอบคลุม ปลอดภัย ยดื หยนุ่ SDG ต่อการเปล่ยี นแปลงและย่งั ยนื 11.7 จดั ใหม้ กี ารเขา้ ถงึ พื้นท่ีสาธารณะสีเขยี วทป่ี ลอดภยั ครอบคลมุ และเข้าถึงได้โดยถว้ นหน้า โดยเฉพาะเด็ก สตรี ผู้สูงอายุ และผูพ้ ิการ ภายในปี 2573 การมีพ้ื นที่เปิดสาธารณะ อาทิ สวนสาธารณะ พ้ื นท่ีนันทนาการ และลานกิจกรรม มีส่วนส�ำคัญในการยกระดับ คุณภาพชีวิตของประชาชน โดยเอ้ืออ�ำนวยให้คนในชุมชนสามารถท�ำกิจกรรมทางสังคม เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม ร่วมกัน และยังเป็นการช่วยรักษาสิ่งแวดแวดล้อมในเมืองให้คงอยู่ในสภาพดีต่อไป อย่างไรก็ดี ความต้องการน�ำ พ้ื นท่ีไปพั ฒนาเป็นที่อยู่อาศัย ส�ำนักงาน และแหล่งพาณิชยกรรมซึ่งเกิดขึ้นพร้อมกับการขยายตัวของเมือง อย่างรวดเร็ว ส่งผลให้พื้ นที่เปิดสาธารณะมีแนวโน้มลดลง ดังนั้น การจัดสรรและพั ฒนาพื้ นท่ีเปิดสาธารณะให้มี ความปลอดภัยและเข้าถึงได้ส�ำหรับคนทุกกลุ่มจึงเป็นประเด็นส�ำคัญที่ทุกภาคส่วนควรให้ความส�ำคัญควบคู่ไป กับการพัฒนาเมืองในมิติอ่ืน ๆ สถานการณ์การบรรลุเป้าหมายยอ่ ย สัดส่วนพื้ นที่เปิดสาธารณะต่อพ้ื นที่เมืองท้ังหมด ในพื้ นที่เมืองศูนย์กลางความเจริญตามเป้าหมาย เมืองศูนย์กลางความเจริญตามเป้าหมายการพั ฒนา การพั ฒนาของแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ตามแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นพื้ นที่ และเมืองน่าอยู่อัจฉริยะ1 โดยเฉล่ียมีสัดส่วนพ้ื นที่เปิด ประเด็นพื้ นที่และเมืองน่าอยู่อัจฉริยะ สาธารณะต่อพ้ื นท่ีเมืองท้ังหมดอยู่ท่ีร้อยละ 25 โดย เมืองในจังหวัดขอนแก่นมีสัดส่วนต่�ำสุดท่ีร้อยละ 11 หมายเหตุ: พื้ นท่ีเมือง หมายถึง พื้ นที่ของเทศบาลนครและเทศบาลเมืองในจังหวัด แ ล ะ เ มื อ ง ใ น จั ง ห วั ด ฉ ะ เ ชิ ง เ ท ร า มี สั ด ส่ ว น สู ง สุ ด ที่ ซึ่งมีข้อมูลพื้ นท่ีเปิดสาธารณะในส่วนพ้ื นท่ีสีเขียวและพ้ื นท่ีถนน ร้อยละ 66 ทั้งน้ี เม่ือแบ่งพ้ืนท่ีสาธารณะออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ พื้ นที่สีเขียว และพื้ นที่ถนน พบว่า เมืองใน ท่ีมา: ส�ำนักงานสภาพั ฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ จังหวัดดังกล่าวมีพ้ื นที่สีเขียวต่อพ้ื นที่เมืองท้ังหมด โดยเฉล่ียร้อยละ 14 โดยกรุงเทพมหานครมีสัดส่วน ต�่ำที่สุดที่ร้อยละ 2 ในขณะที่เมืองในจังหวัดภูเก็ตมี สัดส่วนสูงที่สุดที่ร้อยละ 55 ของพ้ื นท่ีทั้งหมด ในส่วน ของพื้ นที่ถนนพ บ ว่ า โ ด ย เ ฉ ล่ีย เ มื อ ง มี สั ด ส่ ว น พ้ื น ที่ ถนนร้อยละ 11 โดยเมืองในจังหวัดขอนแก่นมีสัดส่วน ต�่ำที่สุดร้อยละ 7 ของพ้ืนท่ีท้ังหมด และเมืองในจังหวัด ฉะเชิงเทรามีสัดส่วนสูงท่ีสุดร้อยละ 20 ของพ้ืนที่ จ�ำนวนคดีท่ีเกี่ยวข้องกับชีวิตร่างกายและเพศ ที่ได้รับการรับแจ้งเหตุ 296 ในมิติด้านความปลอดภัย พบว่าการก่ออาชญากรรม ใน คดี ท่ีเก่ี ยวข้ อ ง กั บชี วิต ร่ าง กายแ ละ เพศ ในช่ ว ง ปี 2559 – 2563 มีทิศทางท่ีลดลงอย่างต่อเนื่อง โดยใน ปี 2563 ได้รับแจ้ง 14,585 คดี ลดลงจาก 20,744 คดี ในปี 2559 สะท้อนถึงสถานการณ์ความปลอดภัยของ ประชาชนที่ดีขึ้น ที่มา: ระบบสารสนเทศสถานีต�ำรวจ ส�ำนักงานต�ำรวจแห่งชาติ 1 ประกอบด้วย กรุงเทพมหานคร และปริมณฑล (นครปฐม นนทบุรี ปทุมธานี สมุทรปราการ สมุทรสาคร) เชียงใหม่ ขอนแก่น ภูเก็ต สงขลา และเมืองในเขตพั ฒนาพิ เศษภาคตะวันออก (ชลบุรี ระยอง ฉะเชิงเทรา) รายงานความกา้ วหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ท�ำใหเ้ มืองและการตง้ั ถิน่ ฐานของมนษุ ย์ 11 มีความครอบคลมุ ปลอดภัย ยดื หย่นุ SDG ต่อการเปล่ยี นแปลงและย่งั ยนื 11.7 จดั ใหม้ กี ารเข้าถึงพื้นที่สาธารณะสีเขียวที่ปลอดภยั ครอบคลุม และเข้าถงึ ได้โดยถว้ นหน้า โดยเฉพาะเด็ก สตรี ผู้สูงอายุ และผ้พู ิการ ภายในปี 2573 การด�ำเนินการท่ผี า่ นมา ความทา้ ทาย ภาค รัฐได้บรร จุประเด็นพ้ื นที่สีเขียวในเมือง ไ ว้ เป็ น แนวโน้มการขยายความเป็นเมืองก่อให้เกิดความต้องการ ส่วนหน่ึงของยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561 - 2580 และ พั ฒนาพื้ นท่ีในเมือง ส�ำหรับเป็นที่อยู่อาศัยและสถานท่ี แผน แ ม่บท ภ ายใต้ยุทธศาสตร์ชาติฯ โ ดยก�ำ หน ด ให้ ประกอบกิจการเพ่ิ มข้ึนอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้สัดส่วน ส่งเสริมการเพิ่ มพื้ นที่สีเขียวในเขตเมืองและชุมชน พ้ื น ท่ี เ ปิ ด ส า ธ า ร ณ ะ โ ด ย เ ฉ พ า ะ พ้ื น ท่ี สี เ ขี ย ว ล ด ล ง เพื่ อการพั กผ่อนหย่อนใจและการเรียนรู้ทางธรรมชาติ แม้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินบางแห่งจะมีข้อก�ำหนด ใ น เ ข ต ชุ ม ช น เ มื อ ง แ ล ะ ช น บ ท โ ด ย เ น้ น เ ส ริ ม ส ร้ า ง เพื่ อเพิ่ มพื้ นที่สีเขียวในพื้ นที่ของเอกชน อาทิ อัตราส่วน ก า ร มี ส่ ว น ร่ ว ม ข อ ง อ ง ค์ ก ร ป ก ค ร อ ง ส่ ว น ท้ อ ง ถ่ิ น พ้ื นที่อาคารต่อที่ดิน (Floor Area Ratio: FAR) และ ทั้งนี้ มีโครงการที่ด�ำเนินการแล้ว อาทิ โครงการป่า สัดส่วนพื้ นท่ีเปิด (Open Space Ratio: OSR) แต่ ในเมือง “สวนป่าประชารัฐ เพื่ อความสุขของคนไทย” การบังคับใช้ผังเมืองดังกล่าวยังขาดความเข้มงวดใน โครงการส่ิงแวดล้อมชุมชนและเพิ่ มพ้ื นท่ีสีเขียว และ หลายพื้ นที่ รวมทั้งประชาชนและผู้ประกอบการขาด โครงการจัดสร้างสวนป่า “เบญจกิติ” ระยะที่ 2 -3 ค ว า ม ต ร ะ ห นั ก ถึ ง ค ว า ม ส� ำ คั ญ ข อ ง พื้ น ที่ สี เ ขี ย ว ใ น ร ว ม ถึ ง โ ค ร ง ก า ร จั ด ท� ำ ฐ า น ข้ อ มู ล แ น ว เ ข ต ท า ง เขตเมือง ส่งผลให้การรักษาและพั ฒนาพื้ นท่ีสีเขียวไม่มี สาธารณประโยชน์ มาตราส่วน 1:4,000 เพ่ื อป้องกัน ความกา้ วหนา้ เทา่ ทคี่ วร การรุกล�้ำพ้ื นท่ีสาธารณะและโครงการยกระดับการรังวัด ด้ ว ย ด า ว เ ที ย ม แ บ บ จ ล น์ ( RT K G N SS N e two r k ) ข้อเสนอแนะ ท่ีใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีมาพั ฒนาแนวเขตพื้ นที่ สีเขียวรวมทั้งยังได้ด�ำเนินการวางผังพื้ นท่ีสาธารณะ ภ า ค รั ฐ ส่ ว น ก ล า ง แ ล ะ อ ง ค์ ก ร ป ก ค ร อ ง ส่ ว น ท้ อ ง ถิ่ น สีเขียวตามพระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. 2562 ค ว ร ร่ ว ม กั น ว า ง แ ผ น แ ล ะ ก� ำ ห น ด ม า ต ร ก า ร รั ก ษ า แ ล ะ และออกแบบโครงการให้เข้าถึงพ้ื นท่ีสาธารณะสีเขียว เ พ่ิ ม พ้ื น ท่ี สี เ ขี ย ว แ ล ะ พื้ น ท่ี ส า ธ า ร ณ ะ ใ น เ มื อ ง อ ย่ า ง ที่ ป ล อ ด ภั ย ค ร อ บ ค ลุ ม แ ล ะ เ ข้ า ถึ ง ไ ด้ โ ด ย ถ้ ว น ห น้ า บูรณาการ นอกจากนี้ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โ ด ย เ ฉ พ า ะ เ ด็ ก ส ต รี ค น ช ร า แ ล ะ ผู้ พิ ก า ร ต า ม ค ว ร ส ร้ า ง ค ว า ม รู้ ค ว า ม เ ข้ า ใ จ ข อ ง ป ร ะ ช า ช น แ ล ะ พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522 และที่แก้ไข ภ า ค เ อ ก ช น เ รื่ อ ง ข้ อ ก� ำ ห น ด เ กี่ ย ว กั บ ผั ง เ มื อ ง แ ล ะ เพ่ิ มเติม การพั ฒนาพ้ื นท่ีในเขตต่าง ๆ ของเมือง ตลอดจนมี ม า ต ร ก า ร ส่ ง เ ส ริ ม แ ล ะ จู ง ใ จ ใ ห้ ภ า ค เ อ ก ช น มี ส่ ว น ร่ ว ม ในการเพ่ิ มพื้ นที่สาธารณะและพ้ื นที่สีเขียวทุกประเภท อาทิ สวนโครงการ และสวนแนวต้ัง รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาที่ยั่งยนื ของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 297 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

11 ทำ� ให้เมืองและการต้งั ถ่นิ ฐานของมนุษย์ มีความครอบคลุม ปลอดภัย ยืดหยนุ่ SDG ตอ่ การเปล่ยี นแปลงและย่งั ยืน 11.a สนบั สนุนการเช่อื มโยงทางเศรษฐกจิ สังคมและสิ่งแวดลอ้ ม ระหว่างพื้นทีเ่ มือง ชานเมือง และชนบท โดยเสรมิ ความเข้มแข็ง ในการวางแผนพัฒนาระดับภมู ภิ าคและระดับชาติ การพั ฒนาเมืองเป็นประเด็นการพั ฒนาท่ีส�ำคัญเน่ืองจากเมืองได้กลายเป็นศูนย์กลางของการด�ำรงชีวิต ของมนุษย์ ทั้งเป็นแหล่งที่พักอาศัย ศูนย์กลางคมนาคมขนส่ง แหล่งจ้างงานและท�ำธุรกิจ ตลอดจนการด�ำเนินกิจกรรม ต่าง ๆ อย่างไรก็ดี การพั ฒนาเมืองจะเกิดประโยชน์สูงสุดก็ต่อเม่ือความเจริญของเมือง ท้ังด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม สามารถกระจายไปยังพื้ นท่ีโดยรอบทั้งบริเวณชานเมืองและชนบทได้อย่างสมดุล โดยกลไกส�ำคัญ อย่างหน่ึงในการกระจายความเจริญดังกล่าว คือ การปรับปรุงและด�ำเนินการตามแผนพั ฒนาเชิงพ้ื นท่ีท้ังระดับชาติ และภูมิภาค โดยมุ่งเน้นความเช่ือมโยงและความสอดคล้องระหว่างการพั ฒนาเมืองและการพั ฒนาชนบท ทั้งน้ี เน่ืองจากการขยายตัวของเมืองอย่างรวดเร็วโดยขาดการวางแผนที่เหมาะสมจะส่งผลกระทบเชิงลบต่อพื้ นที่ โดยรอบ เช่น ปัญหามลพิษ ความแออัด และความเหลื่อมล�้ำที่รุนแรงย่ิงขึ้น สถานการณก์ ารบรรลุเป้าหมายยอ่ ย การด�ำเนนิ การทผ่ี ่านมา ความเป็นเมืองของไทยยังมีลักษณะส�ำคัญคือมีความ ใ น ร ะ ย ะ ที่ ผ่ า น ม า ไ ท ย ไ ด้ ด� ำ เ นิ น ง า น เ พ่ื อ ขั บ เ ค ล่ื อ น เป็นเมืองโตเดี่ยว (Primate City) หมายถึงการที่เมือง การพั ฒนาเมืองตามแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ท่ี มี จ� ำ น ว น ป ร ะ ช า ก ร ม า ก ที่ สุ ด มี ข น า ด ใ ห ญ่ ก ว่ า ประเด็นพ้ื นที่และเมืองน่าอยู่อัจฉริยะ อาทิ การขับเคล่ือน และมีความส�ำคัญทางเศรษฐกิจ การเมือง และวัฒนธรรม เมืองอัจฉริยะ โดยส�ำนักงานเมืองอัจฉริยะประเทศไทย มากกว่าเมืองล�ำดับที่สองเป็นอย่างมาก นอกจากนี้ ปัจจุบันมีความก้าวหน้าในพื้ นที่เป้าหมายการพั ฒนา ป ร ะ ช า ก ร เ มื อ ง ข อ ง ไ ท ย มี สั ด ส่ ว น ม า ก ก ว่ า ป ร ะ ช า ก ร ตามแผนแม่บทฯ ระยะแรก ได้แก่ กรุงเทพมหานคร ชนบทเป็นครั้งแรกในปี 2558 และมีแนวโน้มเพิ่ มขึ้น ( 2 พ้ื น ท่ี ) น น ท บุ รี เ ชี ย ง ใ ห ม่ ( 2 พ้ื น ท่ี ) ข อ น แ ก่ น อย่างต่อเน่ือง โดยสถาบันวิจัยประชากรและสังคม (10 อ�ำเภอน�ำร่อง) ภูเก็ต สงขลา ชลบุรี (3 พ้ื นที่) ระยอง มหาวิทยาลัยมหิดล คาดว่าประเทศไทยจะมีสัดส่วน (4 พ้ื นที่) และพื้ นที่อ่ืนๆ ใน 18 จังหวัด ได้แก่ ก ร ะ บี่ ประชากรเมืองสูงถึงร้อยละ 75 ภายในปี 2583 ดังนั้น จันทบุรี ชุมพร เชียงราย นครราชสีมา นครศรีธรรมราช ภาครัฐจึงได้ให้ความส�ำคัญกับการกระจายความเจริญ นครสวรรค์ น่าน ปัตตานี พิ ษณุโลก (3 พื้ นท่ี) มุกดาหาร ทางเศรษฐกิจและสังคมจากเมืองสู่ชนบท เพื่ อลด ยะลา ล�ำปาง สตูล สุราษฎร์ธานี (2 พ้ื นที่) หนองคาย ความเหลื่อมล้�ำในมิติต่าง ๆ และน�ำไปสู่การยกระดับ อุดรธานี อุบลราชธานี คุณภาพชีวิตของประชาชนในทุกพ้ื นที่ โดยได้จัดท�ำ แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นเมืองน่าอยู่ นอกจากน้ี สำ� นักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ อัจฉริยะซึ่งก�ำหนดแนวทางการพั ฒนาเมืองทุกขนาด วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) ได้ริเริ่มส่งเสริมการศึกษา มุ่งเน้นการพั ฒนาโครงสร้างพ้ื นฐาน การสร้างงาน วิจัยแนวการพั ฒนาเมืองรูปแบบใหม่ภายใต้กฎบัตร การจัดการส่ิงแวดล้อมของเมือง ระบบฐานข้อมูลเมือง แห่งชาติด้านการพั ฒนาเมือง ซ่ึงเป็นกลไกการพั ฒนา ระบบบริหารจัดการเมือง และการมีส่วนร่วมของประชาชน เ มื อ ง แ ล ะ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ใ ห้ ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ศั ก ย ภ า พ แ ล ะ ความต้องการของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในพ้ื นท่ี โดย เ ปิ ด โ อ ก า ส ใ ห้ ทุ ก ภ า ค ส่ ว น ร่ ว ม กั น เ ส น อ แ น ะ แ น ว ท า ง ก า ร พั ฒ น า ใ น ป ร ะ เ ด็ น ต่ า ง ๆ อ า ทิ ก า ร ฟ้ ืน ฟู เ มื อ ง โครงสร้างพื้ นฐานทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม เศรษฐกิจและคุณภาพชีวิต โดยคณะกรรมการกฎบัตร แ ห่ ง ช า ติ ไ ด้ จั ด ท� ำ ก ฎ บั ต ร ส� ำ ห รั บ ก า ร พั ฒ น า เ มื อ ง ปี 2562 ในพ้ื นที่เมืองอุดรธานี เชียงใหม่ นครสวรรค์ สระบุรี ระยอง ป่าตอง และกรุงเทพมหานคร 5 พื้ นท่ี 298 รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 Thailand’s SDGs Report 2016-2020

ทำ� ให้เมอื งและการต้งั ถ่ินฐานของมนษุ ย์ 11 มคี วามครอบคลุม ปลอดภยั ยดื หยุ่น SDG ต่อการเปลี่ยนแปลงและย่งั ยนื 11.a สนบั สนุนการเชอื่ มโยงทางเศรษฐกจิ สังคมและสิ่งแวดลอ้ ม ระหวา่ งพื้นทีเ่ มอื ง ชานเมอื ง และชนบท โดยเสรมิ ความเข้มแขง็ ในการวางแผนพั ฒนาระดับภูมิภาคและระดับชาติ และปี 2563 ในพื้ นท่ีเมืองสัตหีบ พั ทยา แหลมฉบัง ข้อเสนอแนะ ศ รี ร า ช า บ า ง แ ส น แ ล ะ ช ล บุ รี ก ร ะ บี่ สุ พ ร ร ณ บุ รี ขนอม-สิชล หาดใหญ่ อุบลราชธานี นครราชสีมา และ ภาครัฐควรปรับปรุงและพั ฒนากลไกการบูรณาการ ชัยนาท ก า ร ท� ำ ง า น ร ะ ห ว่ า ง ส่ ว น ก ล า ง ส่ ว น ภู มิ ภ า ค แ ล ะ ส่วนท้องถิ่น ตลอดจนการสนับสนุนการมีส่วนร่วม ความท้าทาย ข อ ง ภ า ค เ อ ก ช น แ ล ะ ภ า ค ป ร ะ ช า ช น ใ น ก า ร ก� ำ ห น ด แ ล ะ การด�ำเนินนโยบายด้านการพั ฒนาเมืองท่ีเหมาะสม การด�ำเนินการตามแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ กับท้องถ่ิน โดยเน้นความสอดคล้องกับแผนพั ฒนา ป ร ะ เ ด็ น พ้ื น ที่ แ ล ะ เ มื อ ง น่ า อ ยู่ อั จ ฉ ริ ย ะ เ พ่ื อ ใ ห้ เ กิ ด ระดับชาติและระดับภูมิภาค ในขณะเดียวกัน ควรเร่งยก การกระจายความเจริญจากเมืองหลักสู่เมืองรองและ ร ะ ดั บ ศั ก ย ภ า พ ข อ ง บุ ค ล า ก ร ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง ใ น ทุ ก ร ะ ดั บ พื้ นที่ชนบทยังไม่เห็นผลเป็นรูปธรรมมากนัก ส่วนหน่ึง เพื่ อให้สอดรับกับทิศทางการด�ำเนินงานที่เปล่ียนไป อาจเน่ืองมาจากการท�ำงานร่วมกันระหว่างภาคส่วนท่ี เก่ียวข้อง ท้ังส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถ่ิน ยังขาดความเป็นเอกภาพ อีกทั้งข้อจ�ำกัดในด้านศักยภาพ ของบุคลากร โดยเฉพาะในระดับภูมิภาค ซึ่งมีส่วนส�ำคัญ ยิ่ ง ใ น ก า ร ก� ำ ห น ด แ ล ะ ด� ำ เ นิ น น โ ย บ า ย ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง ต า ม แนวทางท่ีระบุไว้ในแผนแม่บทฯ ยังเป็นอุปสรรคส�ำคัญ ที่จ�ำเป็นต้องให้ความส�ำคัญอีกด้วย รายงานความก้าวหน้าเปา้ หมายการพัฒนาที่ยัง่ ยืนของประเทศไทย พ.ศ. 2559-2563 299 Thailand’s SDGs Report 2016-2020