Eğitim Bilimleri Çıkmış Sorular

Öğretim Yöntemleri 7. Öğretmen, ilköğretim 4. sınıf sosyal bilgi- ler dersinde “Yeryüzü Şekilleri” konusun- 5. Aşağıda sıralanan öğretim yöntem ve da, öğrencilerin öğretim sürecine etkin tekniklerinin hangileri uygulandığın- olarak katılabilmelerini ve gerçeğe yakın da, programda belirtilen kazanımların ürünler ortaya çıkarmalarını sağlamak yanı sıra öğrencilerde çevrelerinde için kabartma harita yaptırmayı planla- yaşananlara karşı duyarlılık, toplum- maktadır. da yaşanan sorunlara çözüm önerme, kendisinin de bir şeyler üretebileceği- Öğretmenin, belirlediği bu kazanımları ni hissetme ve yapılmakta olan bir işe gerçekleştirebilmesi için hangi yön- katkı sağlama gibi özelliklerin gelişti- tem, teknik ya da stratejiyi kullanması rilme olasılığı daha yüksek olur? yerinde olur? A) Örnek olay inceleme ve istasyon A) Mikroöğretim B) Müze eğitimi ve tartışma B) Deneysel çalışma C) Soru - yanıt ve büyük grup tartışması C) Yapılandırılmış grid D) Münazara ve panel D) Yaratıcı drama E) Görüş geliştirme ve anlatım E) Gösterip yaptırma 6. Sıkça yaşanan depremlerin ardından öğ- 8. Bireysel öğretim, öğrencilerin düzeyleri- retim programlarında deprem konusuna nin, güdülerinin, önceki deneyimlerinin, önem verilmeye başlanmıştır. Meral Öğ- öğrenme stillerinin vb. birbirlerinden çok retmen deprem sırasında neler yapılması farklı olduğu durumlarda bireysel gelişimi gerektiğini öğretmek üzere, önce hazırla- sağlamada önerilen bir yöntemdir. dığı slaytlarla öğrencilerin bilgilenmelerini sağlar ve sonra öğrencilere uygulama Bu yöntem aşağıdakilerin hangisinden yaptırır. dolayı eleştirilebilir? Meral Öğretmen’in kullandığı öğretim A) Bağımsız öğrenmeyi geliştiren birey- yöntem, teknik ya da yaklaşımları aşa- ler yetiştirmesi ğıdakilerden hangisidir? B) Kendi kendini değerlendiren bireyler A) Tartışma – Rol oynama yetiştirmesi B) Anlatım – Eğitsel oyun C) Kendince değişik kaynaklar yaratan bireyler yetiştirmesi C) Gösterim – Eğitsel oyun D) Öğrenciler arası etkileşimin minimum D) Tartışma – Benzetim düzeyde olması E) Anlatım – Benzetim E) Her çocuğun başarısının kendi gelişi- mi içinde değerlendirilmesi 352

Öğretim Yöntemleri 9. Metin Öğretmen beden eğitimi dersinde 11. Bir fen ve teknoloji öğretmeni yıl ortasın- öğrencilerine “halk danslarını” öğret- da göreve başladığı okulda, öğrencileri- mektedir. Kazandırmak istediği becerileri nin bu dersle ilişkili günlük yaşam prob- önce kendisi kolaydan zora doğru öğren- lemlerinin çözümüne ilişkin öz-yeterlik cilerine gösterir. Her öğrenciye, istenilen algılarının çok düşük olduğunu tespit beceriyi kazanması için yeterli zaman ve eder. Bu nedenle öncelikle öğrenci ürün tekrar etme şansı verir. dosyalarını inceler ve öğrencilerle görüş- meler yapar. Bunların sonucunda sene Metin Öğretmen hangi öğretim yön- başından bu yana dersin ezbere dayalı tem ya da tekniğini kullanmıştır? yapılmış olduğunu, öğrenilenlerle günlük A) Benzetim yaşam arasında da bağlantının iyi kurul- B) Gösterip yaptırma madığını öğrenir. C) Örnek olay D) Programlı öğretim Aşağıdaki davranışlardan hangisi, öğ- E) Drama rencilerin ezbere dayalı öğrenmelerin- de payı büyük olan önceki öğretmenin 10. Öğretmen öğrencilerine aşağıdaki olayı sergilemiş olabileceği bir davranıştır? okur ve öğrencilerine; “Bu durumda siz olsaydınız ne yapardınız?” diye sorar. A) Ağaç türlerinin işleneceği derse deği- şik ağaç yaprağı örnekleri getirmeleri- “Nergis’in çok önemli bir sınavı var. Sa- ni istemek bah saat 9.00’da uyanır ve hazırlanıp sınava gider. Sınıfa girdiğinde sınavın B) Hidroelektrik santrallerinin çevre üze- bitmiş olduğunu ve herkesin sınıftan çık- rindeki olumsuz etkilerine dair araştır- tığını görür. Tam o anda, bir önceki gece ma yapmalarını istemek saatlerin bir saat ileri alındığını ancak kendisinin saatini ileriye almayı unuttu- C) Çernobil kazasının toplumsal etkileri- ğunu fark eder.” ne dair grup tartışması yaptırmak D) Yenilenebilir enerji kaynaklarının öne- mi konusunda ders kitabından fayda- lanarak bir ödev hazırlamalarını iste- mek E) Sağlıklı beslenme konusu işlenirken çevrelerindeki insanların beslenmele- riyle ilgili gözlem yaptırmak Öğretmenin kullandığı öğretim yön- tem ya da tekniği ve öğrencilerde geliştirmeyi amaçladığı düşünme be- cerisi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? Yöntem ya da Düşünme becerisi teknik Yaratıcı düşünme A) Beyin fırtınası Yansıtıcı düşünme B) Benzetim Yansıtıcı düşünme C) Örnek olay Problem çözme D) Benzetim Yaratıcı düşünme E) Örnek olay 353

Öğretim Yöntemleri 12. – 13. soruları aşağıdaki parçaya göre 15. Metin Öğretmen öğrencilerinin, konuy- cevaplayınız. la ilgili organize bilgilere sahip olması gerektiğini, ön hazırlık açısından bunun Canan Öğretmen öğrencilerine, “Okulun bah- önemli olduğunu ve öğrencilerin karma- çesine çikolata kâğıtlarının atıldığını gördüm. şa yaşamaları hâlinde kavram yanılgıları Herkesin çöpleri yere attığını ve okulumuzda gibi bazı sorunlarla karşılaşabileceklerini bir ay çöplerin alınmadığını varsayalım. Böy- düşünmektedir. le bir durumda neler olabilir ve bu durumun üstesinden gelmek için neler yapılması gere- Bu durumda Metin Öğretmen’in, hangi kir?” diye sorar. Öğrencileri beşerli gruplara yöntem veya tekniği kullanması daha ayırır ve bu problem durumuna ilişkin çözüm uygundur? önerileri bulmaları için 15 dakika süre verir. Öğrenciler çalışmalarını tamamladıktan sonra A) Örnek olay B) Düz anlatım görüşlerini paylaşırlar. C) Soru-cevap D) Drama E) Benzetim 12. Bu örnekte Canan Öğretmen hangi 16. Esra Öğretmen, bir dersinde aşağıdaki öğretim yöntem ya da tekniğini kullan- işlemlere yer vermiştir: mıştır? A) Örnek olay B) Münazara I. Öğrencilerin tüm duyu organlarına C) Kollegyum D) Zıt panel yönelik etkinlikler kullanmıştır. E) Forum II. Yaparak, yaşayarak öğrenme amaçlı alıştırmalar yaptırmıştır. 13. Canan Öğretmen’in dersi bu şekilde III. Uygulamalarda öğrenci katılımını ser- işlemesi öğrencilerin hangi becerisinin best bırakmıştır. gelişimine en az katkıda bulunur? IV. Öğrencilerinde, üst düzey düşünme A) Olaylara farklı bakış açısı kazandırma becerilerini geliştirmeye çalışmıştır. B) Karar verme ve seçim yapma Esra Öğretmen’in bu dersinde yaptık- larından hangileri, gösterip yaptırma C) Olayları derinlemesine analiz etme yöntem veya tekniğine uygundur? D) Olayla ilgili yaşantı geçirme A) I ve II B) I ve IV C) II ve III E) Kişisel sorunları kişisel bir yaklaşımla D) II ve IV E) III ve IV çözme 14. Öğretmen, bir trafik kazası sonrası ya- 17. Aşağıdakilerden hangisi, gösterip yap- şanan kavgayla ilgili olarak beş dakikalık tırma yöntem veya tekniğinin özellikle- video görüntüsünü sınıfla birlikte izler ve rinden biri değildir? öğrencilerin, olayın nedenlerini ve sonuç- larını tartışmalarını isteyerek bu süreçte A) Gösteri ortamının tüm öğrencilerin onlara rehberlik eder. görebileceği şekilde düzenlenmesi Bu etkinlikte kullanılan yöntem/teknik B) Tüm aşamaların, önce öğretmen son- ve beceri aşağıdakilerin hangisinde ra öğrenciler tarafından yapılması doğru olarak verilmiştir? C) Her işlem basamağının bütün öğren- A) Benzetim - Karar verme ciler tarafından yapılması B) Örnek olay - Analiz etme C) Mikroöğretim - Empati D) Öğrencilere, yeterli zaman ve tekrar D) Forum - İletişim fırsatı verilmesi E) Fikir taraması - Problem çözme E) Öğrencilerden, alternatif çözüm öne- 354 rileri bulmalarının istenmesi

18. Dersinde problem çözme yöntemini Öğretim Yöntemleri kullanan bir öğretmenin, aşağıdakiler- den hangisini yapması beklenmez? 21. Hazırladığı kavram haritasını kullana- rak dersini işleyen bir öğretmen aşağı- A) Çözüm yolunda öğrencileri serbest daki yöntem veya tekniklerden hangi- bırakması sini kullanmıştır? B) Problem konusunda ön hazırlık yap- A) Panel ması B) Anlatım C) Görüş geliştirme C) Öğrencilerden, bir problem bulmaları- D) Büyük grup tartışması nı istemesi E) Akvaryum D) Öğrencilerin çözmekte zorlandıkları problemleri çözmesi E) Öğrencilere, çözüme yönelik veri top- lamada yardımcı olması 19. Tarih dersinde, “Osmanlı Devleti’nin çöküş sebeplerini belirler.” kazanımına öğrencilerin etkili bir biçimde ulaşabil- melerini amaçlayan bir öğretmen, aşa- ğıdaki öğretim yöntem veya teknikle- rinden hangisine en az başvurmalıdır? A) Anlatım B) Soru-cevap C) Akvaryum D) Büyük grup tartışması E) Çember 20. Bir ilkokul öğretmeni müzik dersinde “Bulut Olsam” şarkısını öğretmek için şarkının klibini öğrencilere izletir. İzleme esnasında her mısrada kaydı durdurarak öğrencilerin tekrar etmesini sağlar. En sonunda öğrencilere klibi bütün olarak izletir ve şarkıyı söyleterek dersi bitirir. Buna göre öğretmen aşağıdaki yön- tem veya tekniklerden hangisini kul- lanmıştır? A) Benzetim B) Eğitsel oyun C) Gösterip yaptırma D) Örnek olay E) Drama 355

ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ (ÇÖZÜM) 1. Örnek olay yöntemi; gerçek hayatta karşı- 3. Soru kökünde mesleki teknik eğitim süre- laşılan ya da karşılaşılabilecek, içinde prob- cinde çocuklar ve gençlerin bir mesleğin lem barındıran bir olayın sınıf ortamına geti- gerektirdiği becerileri deneyimleri kişilerden rilerek analiz edilmesi ve tartışılması yoluyla öğrenmelerine ilişkin bir açıklama yer al- öğrenmenin gerçekleşmesidir. Bu yöntem maktadır. Başkalarını gözlemleyerek, taklit eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar ederek öğrenmeler model alarak öğrenme- verme gibi üst düzey becerileri geliştirme- dir. Model alma yoluyla psikomotor davra- de etkilidir. Bu yöntemin etkili olması seçi- nışların öğrenilmesi etkilidir. Bu süreçte kul- lecek örnek durumun bazı niteliklere sahip lanılan öğretim yöntemi gösterip yaptırma, olmasıyla yakından ilişkilidir. Örnek olay, gerçekleşen öğrenme türü de model olma dersin hedeflerine ve öğrencilerin gelişim yoluyla öğrenmedir. Bir beceriyi kazanmanın özelliklerine uygun, günlük yaşamla ilişkili, en etkili yolu, onun uygulamasını yapmak- yaşanmış ya da yaşanabilir olmalıdır. Ayrı- tır. Bu nedenle gösterip yaptırma yöntemi ca örnek olayda farklı çözümler önerilecek beceriye sahip kişinin beceriyi sergilemesi, ana bir problem bulunmalıdır. Örnek olayın öğrenecek kişinin ise model alma yoluyla taşıması gereken özelliklere ilişkin olarak beceriye sahip kişiyi izlemesi ve beceriyi seçeneklerde verilenler içinde en önemlisi tekrar etmesi basamaklarından oluşur. “farklı çözümler önerilecek türden bir sorun olması” dır. Cevap B Cevap E 2. Örnek olay yöntemi, gerçek hayatta karşı- 4. Beceri öğretiminde etkili öğretim yöntemle- laşılan ya da karşılaşma olasılığı olan prob- rinden biri olan gösterip-yaptırma yöntemi- lem niteliğindeki durumların ya da olayların nin uygulanması sırasında dikkat edilmesi nedenlerinin neler olduğunun analiz edile- gereken bazı kurallar vardır. Öncelikle be- rek anlaşılması ve sınıf ortamında tartışıla- ceriler, gerekli adımlar, şekil ve şemalarla rak yeniden yazılması esasına dayanan bir anlatılmalıdır. Hedefler ve beceriler önce yöntemdir. Bu yöntem olayın nedenini, nasıl öğretmen ya da bilen kişi tarafından göste- olduğunu ve sonuçlarının ne olacağının tar- rilir. İstenilen beceriyi kazanması için her öğ- tışılması amacıyla kullanılır. Dersinde prob- renciye yeterli zaman ve tekrar yapma şansı leme dayalı öğrenmeyi kullanmayı planlayan verilmelidir. Beceriler aşamalı olarak öğre- öğretmenin, öğrencileri küçük gruplara ayı- tilmeli, bir beceri tam olarak öğretilmeden rarak verilen metin üzerinde tartışma yaptır- diğerine geçilmemelidir. Bir anlamda kar- ması, çözüm yolları önermelerini istemesi, maşık olan becerilerin parçalara bölünerek örnek olay yönteminin uygulandığının gös- öğretilmesi bu yöntemin uygulanmasında tergesidir. Ayrıca probleme dayalı öğrenme- dikkat edilecek ilkelerden biridir. Ayrıntılı ve yi kullanmayı planlayan öğretmenin seçe- karmaşık becerilerin öğretilmesinde parça- nekler içinde kullanması en uygun öğretim lara bölme ve adım adım ilerleme gerçek- yöntemi, örnek olaydır. Problem oluşturma leşmezse öğrenmede eksiklik oluşur, daha ve senaryo yazma başlı başına kullanılan önemlisi öğrenmeye olan ilgi ve motivasyon öğretim yöntemi değildir. Örnek olayda fark- azalır. lı çözümle önerilebilecek ana problem bu- lunmalıdır. Tartışma ise, konu üzerinde farklı Cevap A görüş ve düşüncelerini paylaşmak amacıyla kullanılan öğretim yöntemidir. Cevap C 356

5. Öğretim yöntem ve tekniklerinin temel işlevi, Öğretim Yöntemleri öğretimin hedeflerini etkili olarak gerçekleş- tirmektir. Bunun yanında öğretim yöntem 7. Gösterilip yaptırma yöntemi; bir işlemin uy- ve tekniklerinin kullanımında birçok ekstra gulanmasını öğrenciye uygulama yaptırarak öğrenmeden söz edilir. Bu açıdan bakıldı- öğretme yoludur. Devinişsel alanda en etkili ğında öğrencilerde çevrelerinde yaşanan öğretim yöntemlerinden biri olan gösterip sorunlara duyarlılık, toplumda yaşanan so- yaptırma hem öğretmenin hem de öğren- runlara çözüm önerme ve yapılmakta olan cinin merkezde olduğu tek yöntemdir. Soru bir işe katkı getirme gibi özellikleri geliştirme kökünde verilen örnek durumda öğrencile- amacıyla kullanılabilecek öğretim yöntem rine kabartma haritanın nasıl yapılacağını ve teknikleri örnek olay inceleme ve istas- öğretmeyi planlayan öğretmenin gösterip yondur. Örnek olay yöntemi gerçek hayatta yaptırma yöntemini kullanması gerekir. Çün- karşılaşılan ya da karşılaşılabilecek sorunlu kü kazandırması hedeflenen, bir beceridir. bir olayın sınıf ortamına getirilerek analiz Bunu gerçekleştirmenin en etkili yolu ise edilmesi ve tartışılması yoluyla öğrenme- becerinin bilen bir kişi tarafından öğrencilere nin gerçekleşmesidir. İstasyon tekniği ise, gösterilmesi, öğrencilerin de uygulamanın öğrenme merkezlerinde öğrencilerin ihtiyaç tekrarını yapmasıdır. duyduğu kitap, bilgisayar, deney malzemesi gibi araç-gereç ve materyaller bulundurarak Cevap E bu merkezlerde öğrencilerin gruplar halinde etkileşime girmesi ve öğrenmelerini gerçek- 8. Bir sınıfı oluşturan öğrenciler öğrenme hızla- leştirdikleri süreçtir. İstasyon tekniği, bitiril- rı, zekâ düzeyleri, öğrenme ilgileri ve stilleri miş bir işe katkı getirmek amacıyla yapılır. bakımından birbirinden farklıdır. Her öğren- Bu teknikte öğrenciler her istasyonda önce- cinin bireysel farklılarına uygun öğretim ki grubun yaptığı çalışmalara katkı sağlaya- yapılması, öğretimin bireyselleştirilmesi ile rak ya­pılan çalışmayı bir adım ileri götüre- mümkün olabilir. Öğretim sürecinin bireyin rek, yarım kalan işi tamamlamayı amaçlarlar. ilgi ve ihtiyaçlarına dönük olması, her öğ- rencinin kendi öğrenme hızında öğrenmesi, Cevap A öğrencinin öğretim sürecine etkin olarak katılımının sağlanması bireysel öğretim sü- reçlerinin avantajları arasında yer alırken, bu sürecin öğrenci etkileşimini ve sosyalleşme- sini sınırlandırma gibi çok önemli sınırlılıkları da söz konusudur. Cevap D 6. Öğretilecek konunun özelliği oldukça önem- 9. Devinişsel alandaki öğrenmeler en uygun lidir. Deprem sırasında nelere yapılması ge- öğretim yöntemlerinden biri olan gösterip rektiğine ilişkin uygulamaların yapay bir or- yaptırma yöntemi temel olarak öğretmenin tamda öğretilmesi gerekir. Gerçek depremin beceriyi sergilemesi, daha sonra da öğren- olmasını beklemek imkansızdır. Tehlikeli bir cinin bu beceriyi tekrar etmesi adımlarından durumun benzetim ile öğretilmesi gerekir. oluşur. Halk danslarını öğretmeyi amaçlayan Meral Öğretmenin deprem sırasında neler bir öğretmenin, becerileri önce öğrencilerine yapılması gerektiği konusunda slaytlardan göstermesi, ardından da her öğrenciye iste- yararlanarak öğrencilerini bilgilendirmesi, nilen beceriyi kazanması için yeterli zaman “Anlatım” yönteminin kullanıldığını, gösterir. ve tekrar etme şansı vermesi gösterip yap- tırma yönteminin uygulanışına örnektir. Cevap E Cevap B 357

Öğretim Yöntemleri 13. Okulun bahçesinde çöplerin yere atılması sorunu sınıfa taşıyarak bu sorunun çözümü 10. Örnek olay yöntemi gerçek hayatta karşı- için neler yapılması gerektiğini öğrencilerine laşılan ya da karşılaşılabilecek sorunlu bir soran, öğrencilerini beşerli gruplara ayıra- olayın sınıf ortamında tartışılması, analiz rak ve bu problem durumuna ilişkin çözüm edilmesi ve yeniden yazılması yoluyla öğ- önerileri üretmelerini isteyen öğretmen bu renmenin gerçekleşmesidir. Bu yöntemin süreçte öğrencilerde bazı becerilerin gelişi- öğrencilerde geliştirmesi beklenen düşün- mini de hedeflemektedir. Olaylara farklı ba- me becerileri ise yaratıcı düşünme, eleştirel kış açısı kazandırma, karar verme ve seçim düşünme ve problem çözmedir. Bu bilgiler yapma, olayları derinlemesine analiz etme, ışığında sorudaki örnek durumda kullanılan olayla ilgili yaşantı geçirme bu beceriler ara- öğretim yönteminin örnek olay, geliştirdiği sında yer alır. Ancak kişisel sorunları kişisel düşünme becerisinin de yaratıcı düşünme bir yaklaşımla çözme bu süreçte kazanılma- olduğu görülmektedir. sı beklenen bir beceri değildir, çünkü bu sü- reçte sorun kişisel olmadığı gibi çözümünde Cevap E de takip edilmesi gereken süreç kişisel bir yaklaşım değil, bilimsel bir süreçtir. 11. Ezbere dayalı öğrenme, öğretmenin düzen- lenmiş ve sıralanmış bilgiyi öğrencilerine Cevap E sunması ve öğrencilerden de sunulan bilgiyi ezberlenmesinin beklendiği durumlar için 14. Soru incelendiğinde gerçek yaşamda karşı- kullanılan bir tanımlamadır. Bu anlayışta te- laşılması muhtemel bir olayın (trafik kazası), mel bilgi kaynağı öğretmen ve ders kitabıdır. örnek olayın görsel olarak sınıfa getirildiği, Bu açıklamalardan hareketle öğrencilerin- üzerinde neden sonuç ilişkisine dayalı bir den yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi analiz yapıldığı ve öğretmenin rehberlik et- konusunda ders kitabından faydalanarak bir tiği anlaşılmaktadır. Bu özellikler de örnek ödev hazırlamalarını isteyen bir öğretmenin olay ve analiz, yöntem, teknik ve becerisine ezbere dayalı öğrenme anlayışına uygun bir kolayca götürmektedir. davranış sergilediği söylenebilir. Diğer se- çenekler öğrenciyi merkeze alan öğrencinin Cevap B etkin katılımını benimseyen anlayışı yansıtan öğretmen davranışlarıdır. Cevap D 12. Örnek olay yöntemi gerçek hayata karşıla- 15. Anlatım yöntemi bilgi basamağı ve ön öğ- şılan ya da karşılaşılabilecek içinde problem renmelerin yetersiz olduğu durumlarda etki- barındıran bir olayın sınıf ortamına getirile- lidir. Anlatım yönteminin en önemli özellikle- rek analiz edilmesi, tartışılması ve olayın rinden birisi de öğrencilere organize görüşler yeniden yazılması yoluyla öğrenmenin ger- ve bilgiler kazandırmaktır. Öğretmen eliyle çekleşmesidir. Sorudaki örnekte öğretmen, gerçekleştiği için kavram yanılgılarının en okulun bahçesindeki çöpler ilgili sorunu sınıf az oluştuğu öğretim yöntemlerinden biridir. ortamına taşıyarak öğrencilerinden bu soru- Soru incelendiğinde anlatım yönteminin bu na çözüm üretmelerini isteyerek örnek olay özelliklerine özel vurgular yapıldığı görül- yöntemini uygulamıştır. mektedir. Cevap A Cevap B 358

16. Gösterip yaptırma yöntemi, bir işlemin uy- Öğretim Yöntemleri gulanmasını, bir araç gerecin çalıştırılması- nı öğrencilere önce aşama aşama gösterip 20. Gösterip-yaptırma yönteminde uygulamayı açıklama; sonra öğrenciye yeterli düzeye öncelikle öğretmen yapar veya bir materyal gelene kadar alıştırma ve uygulama yaptı- kullanarak gösterir. Uygulama esnasında rarak öğretme yoludur. Üst düzey düşünme öğrencilerin anlayıp anlamadığını kontrol becerilerine uygun olmayan bu yöntemde eder. Sonrasında uygulamayı öğrencilere öğretmen gerekli beceriyi gösterdikten son- yaptırır. ra tüm öğrencilere uygulama imkânı verir. Bu nedenle öğrenciler birden fazla duyu Cevap C organını kullanarak yaparak yaşayarak öğ- renirler. Cevap A 17. Gösterip-yaptırma yöntemi öğretmenin 21. Kavram haritası konuyu genelden özele yaptığı uygulamayı öğrencilerin tekrar etme- doğru basamaklandıran ve anlatılanların si sistematiğine göre uygulanır. Bu yüzden görsel hâle gelmesini sağlayan bir mater- öğrencilerin alternatif çözüm önerileri üret- yaldir. Dersin giriş, işleniş aşamalarında ve mesi beklenmez. özetlenmesinde etkilidir. Ön bilgilerle yeni bilgileri bir arada gösterir. Bu yüzden kav- Cevap E ram haritaları özellikle sunuş yoluyla öğretim stratejisi ve anlatım yöntemiyle birlikte kulla- nılır. Cevap B 18. Problem çözme yönteminde öğretmen reh- ber konumundadır. Bu yüzden problemleri öğretmen çözmez. Öğrenciler problemi çöz- mekte zorlanırsa öğretmen onlara rehberlik edip yol gösterir. Cevap D 19. Anlatım yönteminde öğretmen öğrencile- re önceden organize ettiği bilgileri aktarır. anlatım yöntemi bilişsel alanın bilgi düze- yinde etkilidir. Oysa soru öncülünde verilen kazanım bilişsel alanın analiz düzeyindedir. Bu yüzden bu kazanıma ulaşmada anlatım yöntemi çok az etkili olacaktır. Cevap A 359

ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 1. Bir öğretmen planladığı bazı etkinliklerle 3. Bir öğretmen, dersinin belli bir bölümü- öğretim sürecini zenginleştirme çabası nü soru - yanıt yöntemini kullanarak iş- göstermekte, fen ve teknoloji dersinde“- lemektedir. Soruları sorduğunda bütün hücre” konusunu öğrencilerin grupça çabalarına karşın öğrencilerden yanıt yaptıkları deneylerle işlemektedir. Bu öğ- alamamış ya da yanlış yanıtlar almıştır. retmen deney sonrası öğrencilerden, Bu durumda, öğretmenin aşağıdaki- • yaptıkları deneyle ne öğrendiklerini ay- lerden hangisini yapması eğitsel ola- rıntılı olarak yazmalarını, rak doğrudur? • “hücre” konusunda öğrendiklerini kü- A) Öğrencilere ders içinde zaman ver- çük gruplarda tartışarak grup görüşü- mesi ve konuyu kitaptan okumalarını nü sınıfa sunmalarını istemesi istemiştir. B) Soru - yanıt yöntemi yerine sunuş ya da başka bir yöntemle dersi sürdür- Öğretmen yaptığı bu etkinlikle aşağı- mesi dakilerden hangisinde belirtilen eğit- sel katkıyı en çok sağlayabilir? C) Öğrencilerin derse hazırlanmadan gelmelerinin nedenlerini araştırması A) Öğrencilerin ders boyunca meşgul ol- malarını sağlama D) Öğrencilere gelecek ders konuyu ça- lışıp gelmelerini, kendilerinin sunuş B) Öğrencilerin yazma becerilerini geliş- yapacaklarını söylemesi tirme E) Konuyu öğrencilerin çeşitli kaynaklar- C) Öğrencilerin derse olan ilgilerini ve dan araştırmalarını istemesi katılımlarını artırma D) Farklı değerlendirme yöntemlerinden faydalanma E) Farklı öğretim stratejilerinden yarar- lanma 2. Sınıfında kavram haritası çalışması 4. Öğretim sürecinde “konuşma halkası” yaptıran bir öğretmen, aşağıda belirti- ve “rol oynama” yöntemlerini kullanan lenlerin hangisini öncelikle hedeflemiş bir öğretmen, öğretim alanında belir- olabilir? lenmiş olan kazanımların (hedeflerin) yanı sıra öğrencilerinde aşağıdaki A) Öğrenmelerin anlamlı ve kalıcı hâle özelliklerin ya da yetilerin öncelikle gelmesini hangisinin gelişmesini kolaylaştırmış olur? B) Farklı öğrenme yollarını kullanmayı C) Öğretilen bilgilerin tekrar edilmesini A) Ezber D) Öğrencilerin öğrenme güçlüklerini be- B) Empati lirlemeyi E) Öğrencilerin şema çizme becerilerini C) Yaratıcılık geliştirmeyi D) Tartışma 360 E) Taklit

5. Konuyla ilgili bilgi sahibi olunduğunda, Öğretim Teknikleri farklı bakış açılarıyla konuya ilişkin duy- gular irdelendiğinde, kararın getirileri ve 8. Öğrenci merkezli bir yöntemdir. Öğren- tehlikeleri bilindiğinde, yaratıcılığı geliş- cilerde iş birliği, yaratıcılık, başlanmış bir tirip farklı seçenekler oluşturulduğunda, işe katkı getirme ya da işi bitirme, katı- yerinde karar verme olasılığı artar. lımdan keyif alma, kurallara uyma, ileti- şim becerisi geliştirme, özel yetenekleri Sıralanan bu süreç aşağıda verilen ortaya çıkarma ve üretme özelliklerini ge- hangi yöntemle ya da teknikle bağlan- liştirir. Çekingen öğrencilerin sürece aktif tılıdır? olarak katılmalarını sağlar. A) İstasyon Özellikleri sıralanan bu yöntem ya da B) Beyin fırtınası teknik aşağıdakilerden hangisidir? C) Fikir taraması A) İstasyon D) Altı şapkalı düşünme B) Rol oynama E) Çok boyutlu düşünme C) Yaratıcı drama D) Kaynak kişiden yararlanma 6. Öğretmen adaylarının eğitiminde, ha- E) Görüş geliştirme zırladıkları ders planına uygun olarak işledikleri dersin videoya kaydedildiği, 9. Öğrencilere öğretilen konular ya da bu dersi verenin ve diğer öğretmen aday- konuların, sorunların çözüm yolları bazen larının video kayıtlarının bir öğretim zıtlıklar ve çelişkiler içerir. elemanıyla birlikte izlenerek değerlen- dirildiği, bu değerlendirme sonuçla- Düşünceleri bu zıtlıkların iki ucunda ya rına göre öğretmen adayına dönüt ve da aralarında bir yerlerde olan öğren- düzeltme verildiği, öğretmen adayının cilerin, eğilimlerini gerçekleştirdikleri, düzeltmelerden sonra dersi tekrar ha- bütün sınıfın etkin katılımını gerekti- zırlayıp işlediği öğretim tekniği aşağı- ren, katılımcılarda hoşgörü, katlanma, dakilerden hangisidir? konuşma, dinleme ve değişmeye açık- lık becerileri geliştiren yöntem ya da A) Örnek olay B) Rol oynama teknik aşağıdakilerden hangisidir? A) Fikir taraması C) Benzetim D) Gösteri B) Zıt panel C) Beyin fırtınası E) Mikro öğretim D) Münazara E) Görüş geliştirme 7. Öğrencilerinin yaratıcılığını ve prob- lem çözme becerilerini geliştirmek is- 361 teyen bir öğretmen, öğretim sürecinde aşağıdaki uygulamalardan hangisine özellikle yer vermelidir? A) Çok farklı kaynaklardan yararlanarak elde ettiği bilgileri “anlatım” yönte- miyle aktarma B) Öğrencilere iyi yapılandırılmış, sınırları iyi belirlenmiş “ödevler” verme C) Dersin konusuna uygun “benzetim” yöntemini kullanma D) Uygun fırsatlar yaratarak sık sık “be- yin fırtınası” tekniğini uygulama E) İçinde çelişkiler olan konuları “görüş geliştirme” ve “münazara” yöntemle- rini uygulayarak tartıştırma

Öğretim Teknikleri 12. Belirli bir sorunun ya da durumun olası nedenlerini belirlemek için kullanılan, ça- 10. Başlıca amacı öğrencilerin olmayan lışma grubunun sorunun içeriğine odak- yeni bir şey üretmelerini geliştirmek lanmasını sağlayan ve ayrıntılı bir neden olan, öğrencilerin kendilerini ifade - sonuç ilişkisi çıkarmayı hedefleyen bir etmelerinin yanı sıra sahip oldukları uygulamadır. Uygulama yapılmadan bilgi ve yaşantıları üzerine hayal et- önce sorun ifadesi bir kutucuğun içeri- tikleri dünyayı oluşturmalarına olanak sine yazılır. Sorunun temel nedenleri de sağlayan, bilgileri daha çok oyunla yazıldıktan sonra her biri için “Bu neden öğrenmelerine olanak veren öğretim oluştu?” sorusu sorulur ve yanıtlar ana yöntemi ya da tekniği aşağıdakilerden nedenlerin alt nedenleri olarak yapılandı- hangisidir? rılır. A) Örnek olay Yukarıda açıklanan uygulama aşağı- dakilerden hangisidir? B) Yaratıcı drama A) Neden - sonuç ilişkisi kurma C) Grupla öğrenme B) Balık kılçığı diyagramı D) İşbirlikli öğrenme C) Güç alanı analizi E) Öykü temelli öğrenme D) Adım adım sorun çözme E) Sorunu dallarına ayırma 11. Öğrencinin ilk denemeyi gerçek ortam- 13. İlköğretim öğrencilerine, kapasiteleri- da yapması halinde riskler olduğunda ve nin üzerinde beceri gerektiren ödev- öğrenciye temel becerileri kazandırmak lerin verilmesinin yol açtığı en önemli amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Öğ- sorun aşağıdakilerden hangisidir? retmenin anında dönüt, düzeltme ve pe- kiştireç vermesi, ortamın gerçeği temsil A) Öğrencilerin derse ilgisini ve başarı etmesi, ürünün ve sürecin değerlendiril- algısını zayıflatması mesi başarıyla uygulanmasında önemli- dir. B) Velilerin, çocuklarının ödevlerini yap- mak zorunda bırakılması Yukarıda özellikleri anlatılan bu yön- tem ya da teknik aşağıdakilerden han- C) Öğrencilerin boş zamanlarını değer- gisidir? lendirmelerinin engellenmesi A) Rol oynama D) Öğrencilerin sınav kaygısını artırması B) Eğitsel oyun E) Öğrencilerin arkadaşlarıyla iletişimini zayıflatması C) Gösterip yaptırma D) Benzetim E) Deneme - yanılma ve uygulama 362

14. Öğretimin bireyselleştirilmesi ve hatanın Öğretim Teknikleri en aza indirilmesinin amaçlandığı du- rumlarda, Skinner’in pekiştirme ilkelerini 17. Öğretmen, ilköğretim 7. sınıf sosyal bil- temel alan “programlı öğretim” yaklaşı- giler dersinde “Türkiye sahip olduğu bor mının kullanılması önerilir. kaynağını doğru biçimde kullanmakta- dır.” önermesiyle tartışmaya dayalı bir Bu öğretim yaklaşımının en önemli ya- etkinlik planlamaktadır. Bütün öğrenci- rarı aşağıdakilerden hangisidir? lerin tartışmaya katılmalarını, düşündük- lerini gerekçeler göstererek belirtmele- A) Öğrencileri öğrenmeye güdülemesi rini, düşüncelerini değiştirebileceklerini B) Öğrenmeyi bütünden parçalara doğru belirtmiştir. Öğrencilerinde başkalarının düşüncelerine saygı, dinleme, kendi dü- gerçekleştirmesi şüncesini savunma ve kanıt bulma bece- C) Sınıfta kalma kuralını kaldırması rileri geliştirmeyi hedeflemiştir. D) Dönüt ve düzeltmeyi hemen yapması E) Öğrenmeyi parçalardan bütüne doğru Bu etkinlik aşağıdaki tartışma türlerin- den hangisi için en uygundur? gerçekleştirmesi A) Münazara 15. Kavram yanılgılarını gidermede aşa- ğıdaki uygulamalardan hangisi en az B) Görüş geliştirme etkilidir? C) Forum A) Kavram haritası oluşturma B) Kavramsal değişim metinlerinden ya- D) Panel rarlanma E) Konuşma halkası C) Kavramsal karikatürlerden yararlana- rak tartışma D) Kavramların tanımlarını tekrarlatma E) Vee diyagramı oluşturma 16. • Türkiye’nin enerji kaynakları nelerdir? • Türkiye’de enerji kaynakları nasıl kulla- nılıyor? • Enerji kaynakları en verimli nasıl kulla- nılır? Bu konu başlıklarında öğrencilerin 18. • İki boyutlu şemalardır. bilgilenmelerini, yorum yapmalarını, sorunlar ve sorunların çözümleri üze- • Bağlantılar içerir. rinde düşünmelerini, sorgulamalarını, soru sormalarını ve sorularına karşılık • Bir içeriğin öğretiminde özetlenmesin- bulmalarını amaçlayan bir öğretmen, de ve ölçülmesinde kullanılır. aşağıdaki yöntem ya da tekniklerden hangisini uygularsa amaçlarına ulaş- Bu özellikler aşağıdakilerden hangisini ma olasılığı daha yüksek olur? doğru olarak betimlemektedir? A) Münazara B) Görüş geliştirme A) Vee diyagramı B) Kavram haritası C) Panel D) Beyin fırtınası C) Dallanmış ağaç D) Yapılandırılmış grid E) Altı şapkalı düşünme E) Bilgi yaprağı 363

Öğretim Teknikleri 21. Dünyada yaşanan ekonomik krizi de- ğerlendirme amacıyla yapılan bir grup 19. Öğretim sürecinde kullanılan beyin fır- çalışmasında bu durum farklı bakış açıla- tınasını en iyi anlatan açıklama aşağı- rından ele alınır. Duruma, eleştirel açıdan dakilerden hangisidir? bakıldığı gibi duygusal açıdan da bakıla- rak yapıcı yaklaşılır ve yeni çözüm öne- A) Öğretmenin konuyla ilgili çok sayıda rileri sunulur. Çalışmanın sonunda tüm soru hazırlayıp yanıtlamaları için öğ- bakış açıları değerlendirilerek bir analiz rencilere vermesidir. yapılır ve konuya ilişkin son görüş bildi- rilir. B) Öğretmenin, öğrencileri iki gruba ayı- rıp iki grubun ne düşündüğünü birbir- Yukarıda verilen bu süreç aşağıdaki leriyle paylaşmalarını istemesidir. öğretim yöntem ya da tekniklerinden hangisinin uygulandığını gösterir? C) Öğretmenin kapsamlı bir kavram ha- ritası hazırlayıp öğrencilerden incele- A) Beyin fırtınası melerini istemesidir. B) Altı şapkalı düşünme D) Bütün sınıfın tartıştırılarak “Bize Dü- şen Görevler” başlıklı bireysel ya da C) Konuşma halkası grupça rapor hazırlanmasının isten- mesidir. D) Eleştirel düşünme E) Öğrencilerin belli bir konuyla ilgili çok E) Düşün-eşleş-paylaş sayıdaki ilginç önerilerinin kısa sürede toplanmasıdır. 20. İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde 22. Bir öğretmen ilköğretim 7. sınıf öğren- Elif Öğretmen depremle ilgili konuyu iş- cileriyle performans görevlerinin değer- lemektedir. Öğrencilerinden gönüllü olan lendirilmesini tartışmak amacıyla sınıfta üç kişiye bir durum verir ve canlandırma- beşer kişiden oluşan iki grup oluşturur. larını ister. Daha sonra sınıf içinde öğren- Birinci grup uzman grubunu, ikinci grup cilere deprem tatbikatı yaptırarak dersi ise öğrenci grubunu oluşturur. Sınıfta- tamamlar. ki diğer öğrenciler de dinleyici olarak sürece katılırlar. Her iki grup sunumunu Elif Öğretmen bu uygulamada hangi tamamladıktan sonra dinleyici öğrenciler öğretim yöntem ya da tekniklerinden soru sorarlar. yararlanmıştır? Bu öğretmen hangi öğretim yöntem ya A) Beyin fırtınası – Benzetim da tekniğini kullanmıştır? B) Örnek olay – Yaratıcı drama C) Yaratıcı drama – Benzetim A) Münazara D) Beyin fırtınası – Örnek olay E) Yaratıcı drama – Beyin fırtınası B) Kollegyum 364 C) Forum D) Açık oturum E) Panel

23. ve 24. soruları aşağıdaki parçaya Öğretim Teknikleri göre cevaplayınız. 25. Kavram haritaları, öğrencilere bilgileri iliş- Öğretmen derste; “Yer altı zenginlikleri tüken- kilendirmek için uygun yollar sağlar. diğinde ne olacak?” diye sorar. Öğrencilerden iki dakika düşünmelerini ister. Sınıfı üç gruba Aşağıdakilerden hangisi kavram ha- ayırır. Birinci grup konuyla ilgili düşüncelerini ritalarının avantajları arasında yer al- yazar, ikinci grup afiş hazırlar, üçüncü grup maz? ise konuyla ilgili şarkı sözü yazar ve besteler. A) Öğretimin her kademesinde kullanıla- Gruplar on dakika sonra çalışmalarını kendi bilmesi sıralarında bırakarak yer değiştirir ve çalışma- B) Ön bilgilerle yeni kavramların bütün- lara birbirlerinin kaldığı yerden devam ederler. leştirilmesini sağlaması Dersin sonunda çalışmalar tamamlanır ve öğ- C) Kavram yanılgılarını önlemede etkili retmen en beğendiği afişi duvara asar. Şarkıyı olması söylemek için zaman kalmadığını düşünerek D) Olguların ve örneklerin somutlaştırıl- şarkıyı söylemelerine gerek olmadığını belirtir. masında etkili olması Öğretmen derse etkin katılımı fark edince her E) Dersin her aşamasında farklı amaçla ders aynı yöntem ya da tekniği kullanmaya kullanılabilmesi karar verir. 26. Aşağıdakilerden hangisi kavram yanıl- 23. Öğretmen derste hangi öğretim yön- gılarının hem tespit edilmesinde hem tem ya da tekniği kullanmıştır? de giderilmesinde kullanılır? A) İstasyon A) Kavram karikatürleri B) Düşün-eşleş-paylaş B) TGA (Tahmin-Gözlem-Açıklama) C) Eğitsel oyun C) İki aşamalı teşhis testleri D) Soru-cevap D) Tekzip (çürütme) metinleri E) Konuşma halkası E) Mülakatlar 24. Bu örnekte, aşağıdaki öğretmen dav- 27. Bilgisayar destekli öğretimi kullanmanın ranışlarından hangisi kesinlikle yanlış- birçok yararının yanı sıra bazı sınırlılıkları tır? da bulunmaktadır. A) Grup çalışmalarına az süre vermek B) Her ders aynı yöntem ya da tekniği Aşağıdaki durumlardan hangisi bu sı- kullanmak nırlılıklardan biri değildir? C) Gruplara farklı görevler vermek A) Bilgisayar kullanıcılarına yardımcı ola- D) Açık uçlu soru sormak cak yeterli sayıda uzmanın olmaması E) Şarkıyı söyletmek için ders dışında ek B) Her öğrencinin kendi öğrenme süreci- süre vermemek ni çeşitlendirebilmesi C) Kullanılan programlarda içerik bilgisi- nin yeterli kalitede olmaması D) Yazılmış programların yalnızca yazılım için seçilen bilgisayarla çalışabilir ol- ması E) Bilgisayar ve hazır paket programları- nın pahalı olması 365

Öğretim Teknikleri 30. Ahmet yavaş öğrenen bir öğrencidir. Öğretmeni sınıfa bir etkinlik verdiğinde 28. Bilgisayar destekli öğretimin amaçların- arkadaşlarından sıklıkla geri kalmakta ve dan biri gerçek hayattaki olayların kont- bazen görevini arkadaşlarıyla aynı anda rollü bir şekilde temsil edilmesinde bilgi- bitiremediği için ağlamaktadır. sayar teknolojilerini kullanmaktır. Öğretmenin Ahmet’e yardım etmek Bu amaçla dersinde bilgisayar destekli için benimseyeceği en iyi yol aşağıda- öğretim programlarından yararlanmak kilerden hangisidir? isteyen bir öğretmen için aşağıdakiler- den hangisi en uygundur? A) Küçük adımlardan oluşan bir öğren- me süreci düzenlemek ve her adım- A) Alıştırma ve tekrar programları dan sonra geribildirim vermek B) Birebir öğretim programları C) Problem çözmeye yönelik programlar B) Ahmet ağladığında arkadaşlarının ra- D) Benzetim programları hatsız olmaması için onu arkadaşla- E) Kelime işlemci programlar rından uzağa oturtmak C) Ahmet’e yardımcı olması için onu özel eğitim öğretmenine yönlendirmek D) Ahmet çalışmaktan çok sıkıldığında bir süreliğine ara vermesine izin ver- mek E) Ahmet’i öğrenmeye daha fazla güdü- lemek için ona ek ödevler vermek 29. Öğretmen derste Semra’ya bir soru sorar. 31. Amerikalı eğitimci Dale, yaşantılarla Semra uzun süre soruyu yanıtlayamaz. kavramların oluşumunu ilişkilendirerek Diğer öğrencilerin dikkatlerinin dağıldı- öğretme durumlarının seçimine yardımcı ğını ve durumdan Semra’nın çok utandı- olacak bir yaşantı konisi geliştirmiştir. Bu ğını fark eden öğretmen, bazı ipuçlarıyla modelin dayandığı temel ilkeler şunlardır: Semra’nın soruyu yanıtlamasını sağlar. • Öğrenme sürecinde ne kadar çok duyu Öğretmenin Semra’ya bu şekilde dav- organı kullanılırsa öğrenme o kadar ka- ranmasının temel nedeni aşağıdakiler- lıcı olur. den hangisidir? • En iyi öğrenilenler bireyin kendi kendi- A) Semra’nın utanma duygusunu bastır- ne yaparak öğrendikleridir. ma • Öğrenilenlerin çoğu görsel ögeler yar- B) Sınıfta sessizliği ve düzeni sağlama dımıyla öğrenilir. C) Semra’ya içsel başarı duygusu ka- Bu ilkelere göre, somut yaşantı kazan- zandırma mak ve kalıcı öğrenmeler sağlamak için, aşağıdaki öğretim yöntem ya da D) Ders süresini etkili kullanma tekniklerinden hangisinin kullanımına en az yer verilmelidir? E) Semra’nın utanmasından kendini so- rumlu tutma A) Gösteri B) Sergi C) Gezi D) Dramatizasyon E) Görüşme 366

32. Türkçe dersinde kompozisyon yazarken Öğretim Teknikleri giriş bölümünün önemini vurgulamak is- teyen bir öğretmen öğrencilerine “Kom- 34. Mikro öğretim yöntem ya da tekniğinin pozisyonumuzun giriş paragrafı bel ke- kullanıldığı bir sınıfta, Meral sınıf arkadaş- miğimiz gibidir; bel kemiğinde problem larına örnek bir ders anlatımı yapacaktır. olan bir insan nasıl yürüyemezse, giriş paragrafı yeterince ilgi çekici olmayan Aşağıdakilerden hangisi Meral’in mik- bir kompozisyonu da kimse okumak is- ro öğretim uygulamasında en fazla temez.” der. öneme sahiptir? Bu derste öğretmenin kullandığı öğre- A) Kendi öğretimini değerlendirmeyi tim yöntem ya da tekniği aşağıdakiler- planlama den hangisidir? B) Sınıf arkadaşlarıyla iyi ilişkiler kurma A) Düz anlatım C) Örnek ders anlatımının görüntülü ka- B) Tartışma yıt edilmesini sağlama D) Dersten önce sunumun provasını C) Analoji yapma D) Örnek olay E) Sınıftaki diğer öğrencilerin bireysel E) Argümantasyon farklılıklarını dikkate alma 33. İstasyon tekniğinin uygulandığı bir sınıf- 35. Öğretmen az sayıda öğrenciden oluşan ta üç istasyon grubu oluşturulur. Birinci sınıfa girer ve dersini işlemeye başlar. grup konuyla ilgili mektup yazar, ikinci Öğrencilere “Hiç yağmur yağmazsa grup afiş hazırlar ve üçüncü grup şiir ya- ……… .” der ve cümleyi onların tamam- zar. Her istasyon grubu çalışma için ken- lamasını isteyerek aşağıdaki işlemleri uy- disine verilen süre dolunca diğer istas- gular: yona geçer ve çalışmaya arkadaşlarının kaldığı yerden devam eder. Çalışmanın I. Herkes 5-6 dakika içinde soruya iliş- sonunda istasyon şefleri ortaya çıkan kin fikirlerini söyler. ürünleri sunarlar. II. Öğretmen hiçbirini eleştirmeden söy- Uygulanan bu tekniğin öğrencilere ka- lenenlerin tamamını tahtaya yazar. zandıracağı en önemli yarar aşağıda- kilerden hangisidir? III. Öğretmen fikirler arasında gülünç, il- gisiz ve saçma olan fikirleri de yazar. A) Farklı öğrenme yöntemlerini öğrenme IV. Öğrenciler birbirlerinin fikirlerini din- B) Düşünme becerilerini ve yaratıcılıkla- lerler. rını geliştirme V. Öğretmen en farklı fikirleri değerlendi- C) Çalışma kurallarına uymayı öğrenme rerek soruyla bağlantılı yanıtları ken- disi seçer. D) Öğretim materyallerini etkili kullanma Beyin fırtınası tekniği kullanılarak iş- E) Arkadaşlarına saygılı davranma lenen bu derste hangi işlemde yanlış yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V 367

Öğretim Teknikleri 38. Öğrencilerin ressam, edebiyatçı, mü- zisyen ve bilim insanlarının eserlerini 36. Bir öğretmen derste öğrencilere, “Şimdi oluştururken hissettikleri duygu ve sınıfı iki gruba böleceğim. Birinci grup düşünceleri anlamaları amacıyla ders- teknolojinin insan yaşamı üzerindeki et- te yapacakları aşağıdaki uygulamalar- kileri konusunda soruları, ikinci grup ise dan hangisinin en etkili olması bekle- aynı konuyla ilgili ilk grubun kendisine nir? sorması olası sorulara tahmini yanıtları hazırlayacak.” der. Sınıfı iki gruba ayırdık- A) Kişilerin hayat hikâyeleriyle ilgili kü- tan sonra çalışmaları için 20 dakika süre tüphane taraması yaparak yazılı bir verir. metin oluşturmaları ve sınıfta metni sunmaları Öğretmen bu örnekte hangi öğretim yöntem ya da tekniğini kullanmıştır? B) Kişilerin hayat hikâyelerini içeren film vb. görsel materyalleri sınıfta izleme- A) Buzz grup leri B) Zıt panel C) Açık oturum C) Kişilerin eserlerini değişik malzeme- D) Konuşma halkası lerle kopyalayarak tekrar oluşturma- E) Örnek olay ları D) Kişilerin hayat hikâyeleriyle ilgili do- ğaçlama kartları hazırlayarak canlan- dırma ve bu canlandırmalara ilişkin değerlendirme yapmaları E) Kişilerin eserlerinin sergilendiği sergi, müze gibi okul dışı alanlara yapılan gezilere katılmaları ve gördüklerini sınıf ortamında arkadaşlarıyla paylaş- maları 37. Elif Öğretmen, fen ve teknoloji dersinde 39. Lale Öğretmen derste haberleşme ile ilgili hayvanlarla ilgili bir konuda öğrencilerin konu işlerken öğrencilere “Televizyon hiç ilgisini çekmeyi ve merakını uyandırmayı olmasa hayatımız nasıl olurdu?” sorusu- amaçlar. Bunun için dersine nesli tüken- nu sorar. Öğrenciler olayı tarafsız, olumlu, miş hayvanlarla ilgili fotoğrafları göste- olumsuz gibi çok yönlü olarak düşünür- rerek başlar. Daha sonra nesli tükenmiş ler. Soruya ilişkin yeni çözümler bulurlar, hayvan isimleriyle ilgili bir oyun oynatır duygularını tanımlarlar, analiz ederler ve ve bu fotoğraflarla ilgili rol kartları vererek farklı fikirleri empati yaparak değerlendi- öğrencilerden ikili canlandırmalar yap- rirler. malarını ister. Lale Öğretmen’in bu örnekte kullandı- Bu örnekte, Elif Öğretmen’in kullandı- ğı öğretim yöntem ya da tekniği aşağı- ğı öğretim yöntem ya da tekniği aşağı- dakilerden hangisidir? dakilerden hangisidir? A) Yaratıcı drama A) Örnek olay B) Soru-cevap B) Beyin fırtınası C) Altı şapkalı düşünme C) Altı şapkalı düşünme D) Problem çözme D) Yaratıcı drama E) İstasyon E) Gösteri 368

40. Kavram öğretiminde, öğrencilerin kav- Öğretim Teknikleri ramları anlamlı bir şekilde öğrenebil- meleri için aşağıdakilerden hangisi en 42. Bir konu, bilgisayar programı yardımıyla etkili olur? anlamlı bir bütünlük içinde verilmek iste- nir. Öğrencinin adım adım öğrenmesi için A) Üniteyle ilgili kavramları listeleme öğrenciye ön organize ediciler, tablolar ve yeni problemler verilir. Öğrencinin an- B) Ünitedeki kavramlarla ilke ve genelle- lamlandırdığı bilgiyi yeni durumlara trans- meleri seçme fer etmesine ve öğrenme sürecinde etkin olmasına fırsat verilir. Öğrenci bir tepki C) Kavramlarla olguları ilişkilendirme verdiğinde doğruluğu ya da yanlışlığına ilişkin, öğrenci anında bilgilendirilir. Öğ- D) Kavramların farklı anlamlarını sınıflan- renci öğrenme güçlüğüyle karşılaştığında dırıp örnekleme uygun öğrenme stratejisi geliştirmesi ko- nusunda yönlendirilir ve bir üniteyi öğren- E) Kavramlar listesinden en genel kavra- dikten sonra diğer üniteye geçilir. mı ilk sıraya alma Bu örnekte, aşağıdaki öğrenme mo- dellerinden hangisinin kullanıldığı söy- lenebilir? A) Programlı öğrenme B) Basamaklı öğrenme C) Okulda öğrenme D) Buluş yoluyla öğrenme E) Sunuş yoluyla öğrenme 41. Oldukça kalabalık ve akademik olarak 43. Sınıfında işbirliğine dayalı öğrenmeyi he- başarılı öğrencilerin bulunduğu 9A şube- defleyen bir fen ve teknoloji öğretmeni, sinde Şaban başarısı düşük bir öğrenci- deney yaparken sınıfını küçük gruplara dir. Öğretmeni Şaban’ın başarı düzeyini ayırır ve her gruba deneyi yaparken ya- yükseltmek için ona bilgisayar destekli rarlanacağı farklı kaynaklar verir, öğren- öğretim uygulamaya karar verir. Uygula- cilerin her aşamada paylaşım içinde ol- madan sonra Şaban’ın başarısında artış malarını ve ortaya çıkan ürünün ortak bir olduğu gözlemlenir. çalışma olması gerektiğini vurgular. Bilgisayar destekli öğretimin Şaban’ın Öğretmenin, öğrencilere farklı kay- başarısını artırmasının en önemli ne- naklar vererek birlikte çalışmalarını deni aşağıdakilerden hangisi olabilir? istemesinin en temel nedeni aşağıda- kilerden hangisidir? A) Öğrenilenlerin çok sık aralıklarla pe- kiştirilmesi A) Deney hakkında araştırma yapmaları- nı sağlamak B) Şaban’ın kendi hızıyla öğrenmesinin sağlanması B) Öğrencilerin fen bilimlerine ilişkin olumlu tutum geliştirmelerini sağla- C) Öğrenilenlere ilişkin anında geri bildi- mak rim verilmesi C) Öğrencilerin çalışmalarını tamamla- D) Öğretimin benzetimler kullanılarak maları için zaman kazanmalarına yar- gerçekleştirilmesi dımcı olmak E) Öğrenmenin daha eğlenceli geçmesi- D) Öğrencileri birbirleriyle yarışmaya nin sağlanması özendirmek E) Öğrenciler arasında olumlu bağımlılık yaratmak 369

Öğretim Teknikleri 46. Olası bir savaşta hava bombardıman bir- liklerinde görev alacak askerler için sanal 44. Dil bilgisi dersinde anlatım bozukluklarını savaş ortamları oluşturulmuş ve savaş işleyen Mehtap Öğretmen, öğrencilerine anında ne zaman ne yapmaları gerektiği- ev ödevi olarak içinde anlatım bozukluğu ne ilişkin bilgi ve beceri kazanmaları için olan gazete veya dergi metinlerinden üç eğitim verilmiştir. örnek bulup sınıfa getirmelerini ister. Bu örnekte askerlere eğitim verilirken Bu uygulamada Mehtap Öğretmen’in hangi öğretim yöntem ya da tekniğinin temel amacı aşağıdakilerden hangisi- kullanıldığı söylenebilir? dir? A) Benzetim A) Öğrencilerin derse aktif olarak katı- lımlarını sağlamak B) Örnek olay B) Çağdaş öğretim yöntem ya da teknik- C) Drama lerini kullanmak D) Programlı öğrenme C) Öğrencilerin konuyu ne derece öğ- rendiklerini değerlendirmek E) İşbaşında öğrenme D) Öğrencilerin öğrendikleri bilgileri gün- lük yaşamla ilişkilendirmelerini sağla- mak E) Öğrencilerin farklı ilgi ve becerilere sahip arkadaşlarıyla paylaşımlarını artırmak 45. Demir Öğretmen sosyal bilgiler dersinde 47. Derin Öğretmen elinde bir kuklayla sınıfa “teknolojik ürünlerin hayatımızda ve çev- girer ve kuklayı konuşturarak öğrencilere remizde yaptığı değişiklikler” konusunu “Öğretmeninizi ve arkadaşlarınızı düşü- işlemektedir. Tartışmaya katılmak üzere nün. Öğretmenleriniz bazen sınıfta arka- 5-10 arası gönüllü öğrenci seçer. Öğren- daşlarınıza kızabilir ve bu kızgınlıklarını ciler birbirlerini görecek şekilde oturur- farklı davranışlarla gösterebilirler. Şimdi lar ve konuyla ilgili düşüncelerini sırayla dörder kişilik gruplar oluşturmanızı isti- söylerler. Söz almak istemeyen öğrenci- yorum. Sınıfta öğretmeninizi kızdıracak ye saygı duyulur ve bir başka öğrenciye bir davranışı ve öğretmeninizin bu davra- söz hakkı verilir. Bu sırada sınıftaki diğer nış karşısında vermiş olabileceği tepkileri öğrenciler dinleyicidir, tartışmaya katıl- düşünün. Bu anı istediğiniz şekilde yansı- mazlar. tın.” der ve öğrencilere 15 dakika zaman verir. Bu örnekte Demir Öğretmen, dersinde hangi öğretim yöntem ya da tekniğini Derin Öğretmen, bu derste aşağıdaki kullanmıştır? öğretim yöntem ya da tekniklerinden hangisini kullanmıştır? A) Görüş geliştirme A) Benzetim B) Panel B) Örnek olay C) Konuşma halkası C) Gösteri D) Kollekyum D) Beyin fırtınası E) Vızıltı grupları E) Yaratıcı drama 370

48. Derslik dışı öğretim yöntemleri genel Öğretim Teknikleri olarak millî parklar, hayvanat bahçeleri, müzeler ve sergilere yapılan geziler ve 50. Cemil Öğretmen, sınıfın zeminine bir üç- gözlemler olarak tanımlanabilir. gen çizer ve bu üçgenin köşelerini mutlu- luk köşesi, mutsuzluk köşesi ve kızgınlık Derslik dışı öğretim yöntemlerinin et- köşesi şeklinde isimlendirir. Daha sonra kili hâle getirilmesi amacıyla aşağıdaki öğrencilere birkaç örnek durum verir. uygulamalardan hangisi önerilmez? Verilen durumlarda hangi duyguyu hisse- A) Uygulama öncesi öğrencileri hedef- derlerse üçgenin o köşesine gitmelerini ten haberdar etme ve hissettikleri duyguyu ifade eden bir B) Öğrenciler için gözlem formları oluş- cümleyi yüksek sesle söylemelerini ister. turma C) Katılımı gönüllülük esasına dayandır- Bu örnekte Cemil Öğretmen, aşağıda- ma ki öğretim yöntem ya da tekniklerin- D) Öğrencilerden beklenenleri yönerge- den hangisini kullanmıştır? lerle açıklama E) Öğrencilerden uygulamayla ilgili ödev A) Yaratıcı drama hazırlamalarını isteme B) Beyin fırtınası C) Eğitsel oyun 49. Aşırı yağmurun olduğu, sellerin büyük D) Benzetim çevresel zararlara yol açtığı günlerde, E) Rol oynama Mustafa Öğretmen, “Yağmurlar sayesin- de bu yıl kurak geçmeyecek.” der. 51. I. Kavramlar arasındaki ilişkileri ortaya Mustafa Öğretmen’in yukarıdaki davranı- koyar. şından yola çıkarak altı şapkalı düşünme tekniğinden hangi şapka rengine uygun II. Soyut işlemler dönemi çocukları için davrandığını bulan öğrenciler, ders bo- daha uygun bir araçtır. yunca aynı şapka rengine uygun tepkiler vereceğini bilmektedirler. III. Dersin değerlendirme aşamasında da kullanılabilir. Buna göre, Mustafa Öğretmen’in ders boyunca aynı şapka rengine uygun IV. İşlenen konuya bütün olarak bakıla- olarak aşağıdaki davranışlardan han- bilmesine olanak verir. gisini göstermesi beklenmez? A) Sanayileşmenin öneminden ve bunun Yukarıdaki ifadelerden hangileri kav- doğanın yararına olduğundan bahset- ram haritalarının özelliklerindendir? mesi B) Yaşanmış nükleer santral kazalarını A) I ve II B) I ve IV C) II ve III örnek göstererek olası riskler üzerin- de durması D) I, III ve IV E) II, III ve IV C) Okunan hikâyedeki kötü adamın iyi yönlerinin de olduğunu söylemesi D) Buzulların erimesiyle yeni petrol re- zervlerine ulaşılacağını ve bunun enerji kaynakları açısından yararlı ola- cağını belirtmesi E) Sera gazlarının salınımına sınırlama getirilmemesinin ekonomik kalkınma- ya katkı getireceğini ifade etmesi 371

Öğretim Teknikleri 52. Bilgisayar Destekli Öğretim (BDÖ) 54. Eren Öğretmen, dersinde sıvıların kaldır- ma kuvveti konusunu işler ve bu süreçte Program Programın özellikleri aşağıdaki kavram karikatürünü kullanır. türleri I. Alıştırma Öğrencilere işlenmiş konuların tekrarını yaparak öğrenilenlerin kalıcılığını sağlar ve öğrencinin Daha ileriye gitme ! Endişelenme ! Yanılıyorsunuz ! öğrenemediği bilgi ve becerileri Su derinleştikçe sandal Su derinleştikçe Kaldırma kuvvetinde kazandırmaya çalışır. daha fazla batar. kaldırma kuvveti derinliğin önemi yok. artar. II. B irebir Öğrenci kendi hızına göre çalışır öğretim ve bu programla öğretim zamanı kısalır. III. Problem Öğrenciler gerçek hayatta çözme karşılaşabilecekleri problemleri çözmeyi öğrenirler ve deneyim kazanırlar. IV. Benzetim Öğrencileri gerçek hayata Aşağıdakilerden hangisi Eren Öğret- hazırlar ve öğrencilerin yaparak men’in kavram karikatürünü kullan- öğrenmelerini sağlar. masının amaçlarından biri olamaz? V. Sınama Öğrencilere ürün ve sürece A) Öğrencilerin konuya ilişkin kavram durumları yönelik düzeyleriyle ilgili geri yanılgılarını ortaya çıkarmak bildirim sağlar. B) Öğrencilerin konuya odaklanmalarını Deprem olduğunda ne yapması ge- sağlamak rektiği ve kendisini nasıl koruyacağı konusunda yetersiz olan öğrenci için C) Tartışma ortamı yaratmak tabloda verilen BDÖ programlarından D) Öğrencilerin kendi düşüncelerini sor- hangileri diğerlerine göre daha etkili olur? gulamalarını sağlamak E) Konuya ilişkin bilgileri doğrudan ver- A) I, II ve III B) I, III ve IV C) II, III ve IV D) II, IV ve V E) III, IV ve V mek 53. Nil Öğretmen, öğrencilerini öğrenmeye 55. Bir sınıf öğretmeni, Güneş Sistemi’ni iş- teşvik eden etkin bir öğrenme-öğretme leyeceği derste önceden görevlendirdiği ortamı sağlamak için çaba gösteren nite- altı öğrenciyi, üzerlerinde gezegen isim- likli bir öğretmendir. leri yazılı kâğıtlarla tahtanın önüne çıkarır. Önündeki kâğıtta Güneş yazan öğren- Aşağıdaki uygulamalardan hangisinin ci “Ben Güneş’im, Güneş Sistemi’nin Nil Öğretmen’e ait olma olasılığı en merkezinde yer alırım.” diyerek etkinliği yüksektir? başlatır. Sonra, sırasıyla diğer gezegenler kendilerini ayrıntılı tanıtarak Güneş etra- A) Öğrenci çalışmalarından en nitelikli fındaki yerlerini alırlar ve etkinlik bu şekil- olanları yıl sonunda sergileme de devam eder. B) Öğrenci katılımını teşvik etmek için Öğretmen bu derste aşağıdaki öğre- öğrenci yanlış yanıt verse de yanıtını tim yöntem veya tekniklerinden hangi- onaylama sini kullanmıştır? C) Öğrenmeleri pekiştirmek için öğrenci- A) Rol oynama B) Yaratıcı drama lere çok sayıda ve sık sık ödül verme C) Gösteri D) Altı düşünce şapkası D) Öğrencilerin birbirlerine soru sorma- E) Benzetim larına ve birbirlerini eleştirmelerine fırsat verme E) Sadece dönem sonunda değerlendir- me yaparak geçme notu verme 372

56. Celâl Öğretmen Türkçe dersinde, öğren- Öğretim Teknikleri cilerinin bazı duyguları anlayabilme ve başkalarının görüşlerine saygı duyabilme 58. “Deniz kirliliğini nasıl engelleriz?” soru- özelliklerini geliştirmek için, sınıf başkanı suna öğrencilerinin çözüm üretmesini seçimini kaybeden bir öğrencinin yaşa- isteyen bir öğretmenin, beyin fırtınası dıklarını anlatan bir hikâyeyi öğrencilerine uygulama ilkelerine göre aşağıdakiler- anlatır ve canlandırmalarını ister. Daha den hangisini yapması yanlıştır? sonra öğrencilerinden, hikâyede geçen karakterin yerine kendilerini koymalarını A) Rahat bir konuşma ortamı oluşturma- ve böyle bir durumda neler hissedecek- sı lerini ve nasıl davranacaklarını paylaşma- larını ister. B) Yeni fikirler üretmeye cesaretlendir- mesi Celâl Öğretmen, bu etkinlikte aşağıda- ki yöntem veya tekniklerden hangisini C) Doğru sonucu bulmaya özendirmesi uygulamıştır? D) Öne sürülen düşüncelerin eleştirilme- A) Soru - cevap sini engellemesi E) Fikirlerin değerlendirilmesini en sona B) Grupla çalışma bırakması C) Panel D) Görüş geliştirme E) Konuşma halkası 57. Kütahya’da görev yapan bir sınıf öğret- 59. “Sosyal paylaşım sitelerinin toplum meni öğrencileriyle birlikte “Beylikten üzerindeki etkileri nelerdir?” sorusunu Devlete” ünitesi kapsamında Bilecik’in tahtaya yazarak dersine başlayan bir Söğüt ilçesine bir gezi planı yapar. Ge- öğretmen, öğrencilerinden konuyla ilgili rekli ön hazırlıkları tamamladıktan sonra akıllarına ilk geleni söylemelerini ister. ilgili izinleri alarak geziye giderler. Gezi- Öğrencilerin ürettiği kısa cümle ve keli- den sonraki ilk derste öğretmen geziyle meleri, tahtaya yazdığı soru etrafına da- ilgili gözlemlerini paylaşır ve sınıfça bir iresel bir düzen içerisinde yazar. Daha değerlendirme yapılır. sonra hep birlikte bu fikirleri değerlendi- rirler. Bu etkinlikte yapılan en önemli hata aşağıdakilerden hangisidir? Öğretmenin bu uygulaması, aşağıda- kilerden hangisine en uygun örnektir? A) Öğretmenin geziden sonra izlenimle- rini açıklaması A) Balık kılçığı B) Gözlem faaliyetlerinin değerlendiril- B) Tanılayıcı dallanmış ağaç mesinin gezi sonrasına bırakılması C) Kavram haritası C) Geziye gidilecek yerin kararını öğret- menin vermesi D) Anlam çözümleme D) Gezinin il dışına yapılmış olması E) Zihin haritası E) Gezi planının öğrencilerle birlikte ya- 373 pılması

Öğretim Teknikleri 62. Okuma yazma öğretmeye çalışan 1. sınıf öğretmeni, yazma güçlüğü çeken iki öğ- 60. İlköğretim 6. sınıf İngilizce dersinde Eray rencisine her gün öğrettiği iki harfin ya- Öğretmen, sınıfında aynı hikâyeyi konu zılışını önce izletir, sonra yardım ederek alan üç köşe oluşturur. Birinci köşeyi ana parmaklarıyla havada, masada ve defter- fikir ve yardımcı fikir bulma, ikinci köşeyi de bu harfleri yazmalarını sağlar. Öğret- hikâyeyi yeniden yazma, üçüncü köşeyi men öğrencilere, yapamadıkları durumda ise hikâyeyi poster yapma olarak belirler. yardımcı olur. Daha sonra öğrencilerin Köşelere gerekli materyali koyar ve sınıfı yazma becerisi ilerledikçe verdiği desteği üç gruba ayırır. Her grubun köşelerde sı- yavaş yavaş çeker. rayla onar dakika çalışmasını ister. Öğretmenin bu uygulaması aşağıdaki- Eray Öğretmen, bu dersinde hangi lerden hangisine en uygun örnektir? yöntem veya tekniği kullanmıştır? A) Gösteri A) Konuşma halkası B) Benzetim B) Yaptırma C) İstasyon D) Köşeleme C) Drama E) İlgi grupları D) Rol oynama E) Bilişsel çıraklık 61. Bir coğrafya öğretmeni “Türkiye’de su 63. Dersinde “doğal kaynaklarımız ve bun- kaynaklarının verimli kullanımı için hidro- ların verimli kullanımı” konusunu işleyen elektrik santrallerinin kurulması doğru bir bir öğretmen, öğrencilerine performans uygulama mıdır?” sorusuyla derse baş- görevi vermek istemektedir. layarak konuyu, öğrencilerinin tartışma- sını ister. Tartışma, sınıfa asılan bir gör- Buna göre, aşağıdakilerden hangisi sel tutum formu kullanılarak gerçekleşir. uygun bir performans görevi değildir? Öğrenciler tutumlarını bu görsel tutum formunun önünde gerekçeleriyle açıklar. A) Konuyla ilgili bir broşür hazırlamak Öğretmen bu yolla öğrencilerine kanıt bulma, dinleme, eleştiriye açık olma gibi B) Her ay yayımlanan bir dergi çıkarmak özellikleri kazandırmayı hedefler. C) Görsel ögeleri zengin bir afiş hazırla- Öğretmenin bu uygulaması aşağıdaki- mak lerden hangisine uygun bir örnek oluş- turur? D) Konunun hayatımızdaki önemini anla- tan kısa bir şiir yazmak A) Görüş geliştirme E) Olumsuz durumları betimleyen bir re- B) Konuşma halkası sim çizmek C) Gösterip yaptırma D) İstasyon E) Forum 374

64. Dersinde soru-cevap tekniğini kullanma- Öğretim Teknikleri sına rağmen öğrencilerin yeterince derse katılmadıklarından ve konuşmadıkların- 67. Sosyal bilgiler dersinde 10 öğrencisi dan yakınan bir öğretmen, bu sorunu bulunan bir öğretmenin, büyük grup çözmek için meslektaşlarının fikrine baş- tartışması yöntem veya tekniğini kul- vurur ve öneriler alır. lanırken aşağıdakilerden hangisini yapması uygun değildir? Aşağıdaki önerilerden hangisinin, bu problemin çözümünde kullanılması A) Tartışmayı, öğrencileri gruplara ayır- daha uygundur? madan başlatması A) Öğrencilerin velileriyle görüşmek B) Sunulan problemin ardından tartış- maya, gönüllü öğrencilerden başla- B) Öğrencilerin cevaplarına uygun dö- ması nütler vermek C) Daha önceden konuyu araştırma gö- C) Öğrencilere katılımları için ısrar etmek revi verdiği öğrenciyi lider olarak seç- mesi D) Dersin işlenişini tamamen öğrenciye bırakmak D) Araştırma görevi verdiği üç öğrenci- yi, tartışmayı değerlendirmek için jüri E) Aniden soru sorarak öğrencilerin dik- olarak belirlemesi katini çekmek E) Planlama yaparak öğrencilerin tar- tışılacak konu hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlaması 65. Derste soru-cevap yöntem veya tek- 68. Öğretmen, sınıfında altı düşünce şap- niğinin kullanılmasında uyulması ge- kası tekniğini uygulamak istemektedir. reken en temel kural aşağıdakilerden Bu amaçla sınıfa getirdiği yarısı dolu bir hangisidir? su bardağını masasına koyar. Düşünce şapkalarını da öğrencilere dağıtarak öğ- A) Kazandırılacak niteliklerle tutarlı soru- rencilerinden şapkaların rengine uygun lar sorma yorumlar yapmalarını ister. B) Açık uçlu sorular sorma Buna göre, aşağıdaki öğrenci yorumu– şapka rengi eşleştirmelerinden hangi- C) Çekingen öğrencilere de uygun soru- si yanlıştır? lar sorma A) Bardağın yarısı boştur. – Siyah D) Farklı öğrencilere sorular sorma B) Bu güzel bardağın içindeki su, hayatı E) Tartışmayı gerektirecek sorular sorma temsil etmektedir. – Kırmızı 66. Fen ve teknoloji dersinde Bahar Öğret- C) Bu su temiz değildir. – Yeşil men, beynin görevlerini anlatırken Tür- kiye haritası üzerinde Ankara’yı beynin D) Bardağın yarısı doludur. – Sarı yerine koyarak anlatmaya çalışmıştır. E) Bardağın yarısı dolu, yarısı boştur. – Bahar Öğretmen’in bu uygulaması, Mavi aşağıdaki yöntem veya tekniklerden hangisine uygun bir örnektir? 375 A) Örnek olay B) Rol oynama C) Metafor D) Gösteri E) Gözlem

Öğretim Teknikleri 72. Aşağıdaki konuların hangisinde beyin fırtınası yöntem veya tekniğinin kulla- 69. Bir öğretmen öğrencilerine “Nehirler tuz- nılması uygun değildir? lu olsaydı ne olurdu?” sorusunu yönel- terek 10 dakika boyunca öğrencilerden A) Kuraklığın önlenmesi gelen fikirleri tahtaya yazıp bu fikirlerin B) Su kaynaklarının verimli kullanılması tartışılıp değerlendirilmesini sağlamıştır. C) Atık sulardan faydalanılması D) Su tüketiminin azaltılması Bu öğretmen, aşağıdaki yöntem veya E) Tuzlu suyun kaynatılarak damıtılması tekniklerden hangisini kullanmıştır? A) Soru-cevap B) Çember C) Forum D) Açık oturum E) Beyin fırtınası 70. Öğrencilerini dört gruba ayıran bir öğret- men, sınıfında dört köşeye yerleştirdiği masalara sürüngenlere, balıklara, kuşla- ra ve memelilere ait resimler koymuştur. Her bir grubun, masaları dolaşarak her bir masada belirtilen hayvan grubuna yönelik bir pano hazırlamalarını istemiştir. Gruplar daha önceden belirlenen plana göre tüm masalardaki çalışmaları ta- mamlamıştır. Öğretmenin bu uygulaması, aşağıdaki yöntem veya tekniklerden hangisidir? A) Köşelenme B) Kart oyunu C) Gösteri D) İstasyon E) Çember 73. Bir öğretmen, ders konusuyla ilgili olarak sınıfında slogan, hikâye, drama ve örnek 71. İpek Öğretmen, sosyoloji dersinde top- olay yazma masaları hazırlar. Gruplara lumsal sorunlara yönelik bir problemin ayırdığı öğrencilerin her bir masada çalış- sınıf içerisinde çözümünün öğretimi- malarını sağlar. Süre bitiminde, önceden ne yönelik bir uygulamaya yer vermeyi hazırladığı plana göre öğrencileri diğer amaçlamıştır. masalardaki çalışmalara yönlendirir. Et- kinlik tamamlanıncaya kadar süreç de- Aşağıdaki yöntem veya tekniklerden vam eder. hangisi bu amaca en az uygundur? Bu öğretmenin sınıf içinde uyguladığı A) Balık kılçığı öğretim yöntem veya tekniği aşağıda- B) Beyin fırtınası kilerden hangisidir? C) Örnek olay D) Proje tabanlı öğrenme A) Takım-turnuva-oyun E) Altı düşünce şapkası B) Küme çalışması 376 C) İstasyon D) Argümantasyon E) Köşelenme

74. Soru-cevap yöntem veya tekniğini Öğretim Teknikleri kullanarak öğrencilerine soru soran öğretmenin, aşağıdakilerden hangisini 77. Mehmet Öğretmen, tarih dersinde öğ- gerçekleştirmesi en az beklenen bir rencilerinin iletişim kurma, karar verme durumdur? ve empati becerilerinin eksik olduğunu fark eder. Öğrencilerine “Fetih 1453” fil- A) Öğrencileri derste daha aktif hâle ge- minden bir sahne izletir ve sahneyle il- tirmesi gili sorular sorar. Daire biçiminde oturan öğrencilerine bir bayrak verir ve bayrağı B) Öğrencilere konuları tekrar etme ve alan öğrencinin soruyla ilgili düşüncesini pekiştirme imkânı sağlaması açıklamasını ister. Söz almak istemeyen öğrenciyi pas geçer. Süreci, özetleme ve C) Öğrencilerin, iş birliği becerilerini kul- değerlendirmeyle tamamlar. lanmalarına destek olması Mehmet Öğretmen’in bu uygulaması D) Öğrencilere neyi öğrenip neyi öğren- aşağıdakilerden hangisine daha uy- mediklerini anlama fırsatı vermesi gundur? A) Beyin fırtınası E) Öğrencilerin analitik düşünme yete- B) Çember neğini geliştirmesi C) Akvaryum D) Görüş geliştirme 75. Ahmet Öğretmen dersin sonunda öğ- E) Konuşma halkası rencilere renkli kartlar dağıtır ve renklerin “katılıyorum, kararsızım veya katılmıyo- 78. Bir sürücü kursunun, trafikte yaşa- rum” gibi alanları temsil ettiğini söyler. nan tehlikelerden korunmayı trafiğe Konuyla ilgili bazı ifadeler okur ve öğren- çıkmadan önce kazandırmak için di- cilerin buna ilişkin görüşlerini gösteren reksiyon eğitiminde aşağıdaki yöntem kartı sıranın üzerine koymalarını ister. Her veya tekniklerden hangisini kullanma- öğrenci seçtiği karta ilişkin düşüncelerini sı daha etkili olur? açıklar. A) Benzetim B) Rol oynama Ahmet Öğretmen’in gerçekleştirdiği C) Örnek olay bu uygulamada aşağıdakilerden han- D) Mikro öğretim gisine yer verilmemiştir? E) Gösteri 377 A) Karar verme B) Gözden geçirme C) Değerlendirme yapma D) Kendini ifade etme E) Yaratıcı düşünme 76. Öğret-uygulat, düzelt, yeniden uygulat ilkesine dayanan öğretim yöntem veya tekniği aşağıdakilerden hangisidir? A) Deney B) Mikro öğretim C) Gözlem D) Benzetim E) Drama

Öğretim Teknikleri 79. Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Ayşe 80. Konuyu farklı etkinliklerle öğrencileri- Hanım’ın dersinde 16 öğrenci bulun- ne kazandırmak isteyen bir öğretmen, maktadır. Öğrencilere dersin başında gruplara ayırdığı öğrencilerini yapılacak “Öğretmen olarak atandığınızı düşünün. çalışmalarla ilgili materyal ve yönergele- Öğretmenlerin mesleklerinin ilk yıllarında rin bulunduğu üç ayrı çalışma masasına karşılaşabilecekleri sorunlar nelerdir?” yönlendirir. Öğrencilerine “Şimdi bulun- sorusunu sorar. İki öğrenciyi söylenenle- duğunuz çalışma masasında 15 dakika ri tahtaya yazması için görevlendirir. Her çalışınız. Oradaki yönergelere göre gö- öğrenci görüşünü söylemeye başlar. Bu revlerinizi tamamlayınız.” diyerek açıkla- sırada öğrencilerden Zeliha konuyla ilgili mada bulunur. Süre dolduğunda da her bir görüş belirtince tüm öğrenciler güler. grubun çalışmasını sunmasını ister. Bu nedenle Zeliha’nın söylediği tahtaya yazılmaz ve diğer öğrencilerden görüş Buna göre istasyon tekniğini kullan- almaya devam edilir. Ayşe Öğretmen 10 dığını düşünen öğretmenin aşağıdaki dakikalık sürenin dolduğunu söyleyerek işlemlerinden hangisi hatalıdır? görüş almayı sonlandırır. Öğrencilerle A) Her masada ayrı etkinliğe yer vermesi birlikte söylenenler arasından eleme ya- B) Öğrencilere çalışma süresi vermesi parak değerlendirme gerçekleştirilir. C) Üç çalışma masası oluşturması D) Ders konusunu anlatmadan etkinliğe Buna göre uygulanan öğretim yöntem başlaması veya tekniği dikkate alındığında aşağı- E) Etkinlik süresince öğrencilerin bir ma- dakilerden hangisi yanlıştır? sada çalışması A) Uygulamanın 16 öğrenciyle yapılması 81. Bir öğretmen, öğrencilerine “Türkiye’de trafik kazalarını azaltmak için neler yapıl- B) Söylenenleri tahtaya yazması için iki malıdır?” sorusunu yönelterek 15 dakika öğrenci çıkarılması boyunca öğrencilerinin görüş ve düşün- celerini söylemelerini ve bunları iki öğren- C) Fikir birliği sağlanan görüşlerin tahta- cinin tahtaya yazmasını istemiştir. Daha ya yazılması sonra yazılan bu görüş ve düşünceleri sınıftaki tüm öğrencilerle birlikte değer- D) Görüş almak için 10 dakika süre veril- lendirmiştir. mesi Buna göre, öğretmen aşağıdaki öğre- E) Değerlendirmenin öğrencilerle birlikte tim yöntem veya tekniklerinden hangi- yapılması sini kullanmıştır? A) Beyin fırtınası B) Soru-cevap C) Forum D) Akvaryum E) Çember 378

82. Bir sosyal bilgiler öğretmeni, derste in- Öğretim Teknikleri sanların ülkelerindeki iç savaş nedeniyle başka ülkelere göç etmek zorunda kal- 84. Ali Öğretmen, Harf Devrimi’nin sonuçla- dıklarına ve bununla birlikte yaşadıkları rını bütün sınıfın katılımıyla işlemek için zorluklara dikkat çekmek amacıyla bir Harf Devrimi’yle ilgili fikirleri ve öğrencile- etkinlik düzenlemiştir. Kendi aralarında rin bunlara katılım derecelerini kartonlara konuşmalarını engellemek için öğrencile- yazarak tahtaya asar. Öğrenciler katılım rini daire şeklinde oturtup onlara konuyla durumlarına uygun kartonun önüne gele- ilgili getirdiği videoyu izletmiş, sorular yö- rek fikirlerini savunur. Daha önce savun- neltmiş ve konuşmak isteyen öğrencilere duğundan farklı bir düşünceyi savunmak söz hakkı vermiştir. Cevaplar tamamlan- isteyen öğrenci tekrar tahtaya çıkıp yeni dıktan sonra da konuyu özetlemiştir. fikirlerini açıklar. Buna göre, öğretmen konuşma halka- Ali Öğretmen’in bu uygulaması aşağı- sı yöntem veya tekniğini uygularken daki yöntem veya tekniklerden hangi- aşağıdakilerin hangisinde hata yap- sinin kapsamında yer alır? mıştır? A) Görüş geliştirme A) Oturma düzenini planlamada B) Zıt panel B) Öğrencilere konuyu kendisinin ver- mesinde C) Akvaryum C) Öğrencilere soru sormada D) Altı uygulama ayakkabısı D) Konuşacak öğrencinin seçiminde E) Beyin fırtınası E) Konuyu kendisinin özetlemesinde 83. Selin Öğretmen matematik dersinde ge- 85. Öğrencilerin akademik başarılarını ar- ometrik cisimler konusunu eş zamanlı tırma yolları üzerinde tartışma düzenle- çoklu faaliyetler biçiminde düzenleyerek mek isteyen öğretmen, öğrencilerin bu öğrencilerin akademik başarılarını artır- konuda kendi görüşlerini oluşturmalarını mayı hedeflemiştir. Öncelikle sınıfın farklı sonra da bu düşüncelerini ikişerli grup- yerlerinde etkinlik köşeleri oluşturmuş ve lar hâlinde tartışmalarını istemiştir. Daha gerekli araç gereçleri hazırlamıştır. Ardın- sonra ikişerli grupları birleştirerek dörderli dan heterojen gruplara ayırdığı öğrenci- tartışma grupları içinde konuyu tekrar ele lerin tüm etkinlik köşelerinde dönüşümlü almalarını sağlamıştır. Tartışmanın son olarak çalışmalarını sağlamıştır. Örneğin aşamasında sınıftaki tüm öğrencilerle bir köşede oyun hamurları ve plastik birlikte elde edilen sonuçlar üzerinde de- çubuklar yardımıyla geometrik cisimler ğerlendirmeler yapılmıştır. oluşturmaya çalışan gruplar, daha sonra diğer bir köşede çeşitli meyveleri keserek Buna göre öğretmen, aşağıdaki yön- geometrik cisimlere benzetmeye çalış- tem veya tekniklerden hangisini kul- mışlardır. lanmıştır? Buna göre derste kullanılan öğretim A) Kartopu yöntem veya tekniği aşağıdakilerden hangisidir? B) İstasyon A) İstasyon C) Konuşma halkası B) Takım çalışması D) Köşelenme C) İşbirliğine dayalı öğrenme E) Grup 22 D) Benzetim 379 E) Akvaryum

ÖĞRETİM TEKNİKLERİ (ÇÖZÜM) 1. Öğretmen, bazı etkinliklerle öğretim süre- retmenin yapacağı en doğru davranış, derse cini zenginleştirmeye yönelik olarak bazı anlatım ya da başka bir yöntemle devam önlemler alabilir. Örneğin deney sonrasında etmesidir. Başka bir öğretmen davranışı öğrencilerden öğrendiklerini ayrıntılı olarak eğitsel olarak doğru kabul edilmez. yazmalarını ya da bir konuda öğrendiklerini küçük gruplarda tartışarak grup görüşünü Cevap B sınıfa sunmalarını isteyebilir. Bu etkinlikler, öğrencilerin derse olan ilgilerini ve katılımla- 4. Öğretim sürecinde kullanılan bazı öğretim rını arttırmaya yöneliktir. Öğrencilerin derse yöntem ve teknikleri öğretim sürecinde he- olan ilgilerinin ve katılımlarının arttırılması ise deflenen davranışların yanında bazı özellik- hem öğretim sürecinin hem de öğrenmele- lerin kazandırılmasında etkilidir. Bu durum rin niteliğini yükseltmektedir. Bu soruda da eğitim durumlarının ekonomikliği çerçeve- öğretmenimiz aktif (etkin) katılım ilkesini be- sinde açıklanabilir. Örneğin konuşma halka- nimsemiş, öğrenme ve öğretme sürecinde sı, rol oynama, drama gibi öğretim teknikleri öğrencilerin katılımını desteklemiştir. dersteki hedeflerin yanında empatik düşün- me yeteneğinin gelişiminde oldukça önemli- Cevap C dir. Özellikle rol oynama tekniğinin en önem- li avantajlarından biri öğrencilere empatik 2. Kavram haritası, öğrenilecek kavramların düşünme becerisini kazandırmadır. Empatik ve kavramlar arası ilişkilerin görselleştirildiği düşünme, olaya karşımızdakinin pencere- şemadır. Kavram haritaları, tek bir kavramın sinden bakabilme becerisidir. Rol oynama, aynı kategorideki diğer kavramlarla ilişkisini drama ve konuşma halkası gibi tekniklerin belirten somut grafiklerdir. Öğretim süreç- kullanımı ile birey bu becerisini önemli öl- lerinde kavram haritası kullanımının birçok çüde geliştirir. Konuşma halkası, öğrencile- amacı vardır. Öğrencilerin farklı öğrenme rin görüş farklılıklarını görmelerini ve saygı yollarını kullanmayı öğrenmesi, bilgilerin duymalarını, duyguları ve dü­şünceleri ayırt tekrar edilmesi, öğrencilerin öğrenme güç- etmelerini, empati becerilerinin gelişmesi- lüklerinin belirlenmesi ve öğrenilenlerin de- ni, birbirleriyle iyi ilişkilerde ve iletişimlerde ğerlendirmesi amacıyla kavram haritasından bulunmalarını ve sınıf içinde güven ve saygı yararlanılabilir. Ancak, kavram haritalarını ortamının yaratılmasını sağlamak amacıyla kullanmada öncelikli ve en önemli hedef öğ- yapılan tartışma tekniğidir. “Sizce ..... ne renmeleri anlamlı ve kalıcı hale getirmektir. hissetmiştir?” veya “Sizce ...... ne düşün- Anlamlı öğrenmeyi temel alan kavram ha- müştür?” şeklinde sorul­arla yürütülür. ritaları ile birey bilgiyi ve bilgiler arasındaki ilişkiyi kendince anlamlandırmaktadır. Cevap B Cevap A 5. Herhangi bir konu üzerinde görüşme yapılır- ken veya o konu hakkında tartışırken zaman 3. Soru-yanıt tekniği; önemli noktaları vurgu- zaman farklı düşüncelerin belirdiği görülür. lamak, neden-sonuç ilişkilerini göstermek, Bu teknik, düşünce ve önerilerin belli bir öğrenci ilgilerini açığa çıkarmak, öğrenmeyi düzen içinde sunulması ve sistematikleş- değerlendirmek ve öğrenilenleri pekiştirme tirilmesi amacıyla kullanılır. Bireylere nasıl gibi amaçlarla öğretim süreçlerinde sıklıkla düşünmeleri gerektiğini öğreten ve soru uygulanan bir tekniktir. Bu teknik uygula- kökünde özellikleri sıralanan bu teknik, altı nırken sorulara bütün öğrencilerden yanıt şapkalı düşünme tekniğidir. Bu teknikle bi- alınamaması, karşılaşılması olası durumlar- reyler aynı olay karşısında farklı düşünme dandır. Bu durum öğrencilerin önkoşul dav- yaklaşımları geliştirebileceklerini öğrenirler. ranışlarında veya dersteki öğrenmelerinde Bunun yanında tek tip düşünmeden uzak- eksiklik olduğunu gösterir. Öğrencilerin so- laşarak konu ya da soruna farklı açılardan rulara cevap verememesi durumunda öğ- yaklaşmayı öğrenirler. 380 Cevap D

9. Mikro öğretim, öğretmen adaylarına hizmet Öğretim Teknikleri öncesi eğitim sürecinde mesleki bilgi ve aynı konuyu her istasyondaki farklı etkinlik- becerileri kazandırmak amacıyla kullanılan lerle tekrar ederek kalınan yerden etkinliği en uygun öğretim tekniğidir. Mikro öğretim tamamlayarak ilerler. Öğrenci merkezli olan yüz yüze eğitimin gerçekleştirilmesi için sınıf bu teknik; işbirliği, yaratıcılık, katılımdan ke- içinde uygulanan ve “öğret yeniden öğret” yif alma, kurallara uyma, özel yetenekleri ve döngüsünü esas olan öğretim tekniğidir. Bu iletişim becerisi geliştirme gibi avantajlara süreçte öğretmen adayı hazırladığı plana sahiptir. uygun olarak dersini işler, bu sırada varsa Cevap A kayıt cihazları kullanılır, işlenen derse ilişkin öğretmen ve diğer öğretmen adaylarından 9. Görüş geliştirme; içeriğinde belirgin çe- dönüt ve düzeltmeler alınır, öğretmen ada- lişkiler bulunan konuların öğretiminde ve yından dönüt ve düzeltmeler çerçevesinde öğrenenin tutum ve değerlerinde olumlu dersi tekrar planlaması ve işlemesi gerekir. değişiklikler meydana getirmek amacıyla Cevap E uygulanan öğretim tekniğidir. Aynı konunun iki uç noktası dışında, aralarda bulunma 7. Eğitim sistemimizde öğrencilere kazandırıl- durumlarını içeren konular­ın tartışılmasında mak istenen özelliklerden biri yaratıcılık ve kullanılır. Öğrencilerin demokratik tutumlar problem çözme becerileridir. Bunlar gibi kazanmalarında, kendi görüşünü rahatça üst düzey becerilerin kazandırılması uygun ifade etmeyi ve başkalarının düşüncelerine öğrenme ortamlarının oluşturulması ve yön- saygılı olmayı öğrenmelerinde oldukça etkili tem tekniklerin kullanılması ile olanaklıdır. bir tekniktir. Uygulama sırasında görsel bir Yaratıcılık ve problem çözme becerilerini tutum skalası sınıfta öğrencilerin görebile- geliştirmede en etkili öğretim tekniği beyin ceği bir yere asılır. Bu skala “Kesinlikle Aynı fırtınasıdır. Beyin fırtınası hayal gücünü kul- Fikirdeyim”, “Aynı Fikirdeyim”, “Kararsızım”, lanarak sorunlara yaratıcı çözümler üretme “Karşıyım” ve “Kesinlikle Karşıyım” tutum sürecidir. Anlatım, yapılandırılmış ve sınırları cümlelerinden oluşmaktadır. Öğrencilere belirlenmişi ev ödevi, benzetim gibi yöntem önerme verildikten sonra, öğrencilerden ve teknikler bu becerilerin kazanılmasında önerme ile ilgili görüşlerini belirten ifadenin etkili değildir. yazılı olduğu kâğıdın önünde durarak farklı Cevap D görüşteki arkadaşlarına neden böyle dü- şündüklerini açıklamaları istenir. Tartışmalar 8. Öğrenme istasyonları, öğrencilerin kazanım- sonunda önerme ile ilgili görüşü değişen larla ilgili etkinliklerde bulunduğu merkezler- öğrenci, görüşü doğrultusunda yer değişti- dir. Bu merkezler ayrı birer oda olabileceği rebilir. Etkinliğin en önemli özelliği, fikirlerin gibi, sınıfın içerisinde geçici yerler olarak da tartışılması sırasında, fikirleri ortaya koyan- belirlenebilir. Bu merkezlerde öğrencilerin lara değil; sadece onların fikirlerine karşı ihtiyaç duyduğu araç-gereç ve materyaller konması gerektiğini kılavuzlaması ve fikirle- bulunmalıdır. Heterojen yapıda oluşturulan rin savunulmasında yeterli kanıt ve gerekçe öğrenme grupları öğrenme istasyonların- istemeyi zorunlu kılmasıdır. Süreç sonunda daki etkinliklere katılır. Örneğin; öğrenciler “bu doğru, bu yanlış, şu en doğru” şeklin- araştırma-inceleme istasyonunda konuyla de bir karara kesinlikle varılamaz; kazanan, ilgili araştırma yapma, drama istasyonunda kaybeden, doğru söyleyen, yanlış söyleyen konuyla ilgili drama yapma, sergi istasyo- yoktur. Görüş geliştirme tekniği, içeriğinde nunda konuyla ilgili fotoğrafları ve resimleri belirgin çelişkiler bulunan konuların öğre- sergileme, deney istasyonunda konuyla ilgili timinde ve öğrenenin tutum ve değerlerin- deney yapma, proje istasyonunda arkadaş- de olumlu değişiklikler meydana getirmek ları ile yaptığı projeyi paylaşma gibi etkinlik- amacıyla kullanılan oldukça kullanışlı bir uy- lerde bulunur. Öğrenciler her bir istasyonda gulamadır. Öğrencilerin demokratik tutumlar yapılacak etkinlikleri önceden bildikleri için kazanmasında, kendi görüşünü rahatça ifa- çalışmalarını ona göre yönlendirirler. Bütün de etmeyi öğrenmesinde, başkalarının gö- gruplar her bir istasyonu tek tek dolaşır ve rüşlerine saygılı olmayı öğrenmesinde etkili bir öğretim tekniğidir. Cevap E 381

Öğretim Teknikleri 12. Balık kılçığı tekniği, problemlerin neden- lerine ilişkin analitik bir yaklaşım getirerek 10. Yaratıcı (doğal) drama, önceden yazılmış problemlerin nedenlerini ve alt nedenlerini hazır metin olmaksızın, katılımcıların kendi yapılandırma sürecidir. (Örneğin, çocukla- yaratıcılıklarına, özgün fikirlerine, özel anı- rın çalışması, gençlerin suç işlemesi gibi larına ve bilgilerine dayanarak yapılan do- problemlerin nedenleri ve alt nedenlerinin ğaçlama canlandırmalardır. Öğretmenin beş ortaya konması süreci) Belli bir sorunun ya kişiye bir durum vererek canlandırmalarını da durumun olası nedenlerini belirlemek için istemesi yaratıcı dram­ adır. Çünkü ortada bir kullanılan, ayrıntılı bir neden-sonuç ilişkisi durum veya olay vardır; ancak rol ve senar- çıkarmayı hedefleyen bir uygulamadır. Bu yo yoktur. Süreç öğrencilerin yaratıcılığına teknikle öğrenciler problemleri derinlemesi- göre şekillenir. Bu nedenle aynı durum farklı ne inceleyerek, problemin çeşitli öğeleri ve zamanlarda verildiğinde, ilk canlandırma- nedenleri arasında ilişkileri ortaya koyarlar. nın birebir tekrarı mümkün değildir. Başlıca Belirlenen problem hakkında bir süre düşü- amacı öğrencilerin olmayan yeni bir şey nüldükten sonra, nedenlerine veya çözüm üretmelerini geliştirmek olan, öğrencilerin önerilerine ilişkin balığın kılçıkları doldurulur. kendilerini ifade etmelerinin yanı sıra sahip Problemi tanımlama, nedenler üretme ve oldukları bilgi ve yaşantıları üzerine hayal et- beyin fırtınası tekniğini kullanma adımla- tikleri dünyayı oluşturmalarına olanak sağla- rından oluşur. Bu teknik, problemlerin çö- yan, bilgileri daha çok oyunla öğrenmelerine zümüne analitik bir yaklaşım getirerek çok olanak veren öğretim tekniği drama türlerin- sayıda fikir üretmeye dayanır. Teknik gereği den yaratıcı dramadır. bir problem tespit edilir ve problem balığa benzetilerek süreç başlatılmış olur. Sorun Cevap B ifadesi bir kutucuğun içine yazılır. Bu teknik, neden-sonuç ilişkisi çıkarmayı hedefleyen bir uygulamadır. Böyle bir etkinliğin gerçek- leştirilmesi öğrencilerde yaratıcı düşünme, analiz ve sentez yeteneği, organize etme, bir problemi çeşitli yönleriyle görme ve ani kavrayış yoluyla öğrenme gibi becerilerin gelişmesine yardımcı olur. Cevap B 11. Benzetim tekniği, öğrenciyi gerçek ortamda 13. Öğretme-öğrenme sürecinde bireyin zihin- gerçek araçlarla yetiştirmenin güç, tehlike- sel gelişimine katkı yapmanın en etkili yolu, li ve maliyetinin yüksek olduğu alanlarda bireyin zihinsel olarak öğrenme sürecine yetiştirmek için en etkili yoldur. Tekniğin katılımını sağlamaktır. Bireyin sürece aktif başarıyla uygulanmasında öğretmenin anın- katılımının sağlanması ölçüsünde bireyin bi- da dönüt, düzeltme ve pekiştireç vermesi, lişsel gelişimine katkı sağlanabilir. Buradan ortamın gerçeği temsil etmesi, ürünün ve hareketle öğretmenin bilgiyi sunması ya da sürecin değerlendirilmesi önemlidir. Doktor özetlemesi, öğrenciyi pasifleştiren öğrenme adaylarının ameliyat becerilerini kazanmak ortamları düzenlemesi gibi öğretmen mer- için kadavra üzerinde eğitici çalışmalar kezli süreçler öğrencinin bilişsel gelişimine yapmaları bu tekniğin kullanılmasına örnek daha az katkı sağlar. Öğrenciler farklı dü- oluşturur. şünmeye ve çoklu bakış açısı geliştirmeye yönlendirilirse, başka bir anlatımla; öğretim Cevap D sürecinin merkezine öğrenci aktivitesi alınır- sa öğrencinin bilişsel gelişimine katkı sağla- 382 nabilir. Cevap C

14. Skinner tarafından ileri sürülen program- Öğretim Teknikleri lı öğretim, öğretimin bireyselleştirilmesini ve hatanın en aza indirilmesini temele alır. duğu ve birbirleri ile karşılaştırıldığı görsel Davranışçılık eğilimi ağır basan programlı etkinlikler olarak tanımlanabilmektedir. Kav- öğretimin temeli pekiştirme ilkelerine daya- ram yanılgılarının belirlenmesinde ve gideril- nır. Programlı öğretim; küçük adımlar, etkin mesinde kullanılır. katılım, başarı ilkesi, anında dönüt-düzeltme ve bireysel hız ilkeleri üzerine temellendiril- Vee diyagramı kavram yanılgılarının gide- miştir. Programlı öğretim her bir davranışın rilmesinde etkili bir araçtır. Ancak kavram tek tek ve sırasıyla öğretilmesini, bilgi par- tanımları tekrarlamak, bilgi düzeyinden öte- çacıklarının adım adım düzenlenmesini, ye geçmeyeceğinden kavram yanılgılarını öğrencinin bireysel farklarına uygun olarak gidermede en az etkiye sahip uygulamadır. kendi öğrenme hızında ilerlemesini benim- seyen bir anlayıştır. Bu anlayışın üstündeki- Cevap D leri; bireysel farklılıklara duyarlılık, öğrenci- nin kendi hızında öğrenme ve tekrar yapma 16. Münazara, belli bir konunun lehinde ve aley- fırsatının olması, öğrenme alışkanlıklarını hinde konuşmak üzere iki grup oluşturul- anında fark edilmesi ve giderilmesi, öğrenci- ması ve grupların savunduğu görüşe ilişkin nin öğretim süreciyle aktif olarak etkileşmesi hazırlık yaparak belli konular çerçevesinde olarak sıralanabilir. Seçenekler incelendiğin- görüşünü kanıtlamak ve karşıt görüşü çü- de programlı öğretimin sıralanan bu üstün- rütmek için karşılıklı konuşmaları biçiminde lüklerinden sadece “dönüt ve düzeltmeyi gerçekleşir. Görüş geliştirme, içeriğinde be- hemen yapması” en önemli yararıdır. lirgin çelişkiler bulunan konular öğretiminde ve öğrencinin tutum değerlerinde olumlu Cevap D değişiklikler meydana getirmek amacıyla uygulanan öğretim tekniğidir. Beyin fırtınası, 15. Kavram öğretimine yönelik olarak öğretim sorunlara özgün ve yaratıcı çözümler üret- sürecinde kavram haritalarından, kavramsal me amacıyla kullanılan öğretim tekniğidir. değişim metinlerinden, kavramsal karikatür- Altı şapkalı düşünme tekniği, düşünce ve lerinden ve Vee diyagramından yararlanıla- önerilerin belli bir düzen içinde sunulması bilir. Bu uygulamalardan en etkilisi kavram ve sistematikleştirilmesi için kullanılır. Pa- haritası oluşturmadır. Kavram haritaları; tek nel ise, bir konunun değişik boyutlarında bir kavramın aynı kategorideki diğer kav- bilgi sahibi kişilerin duygu ve düşüncelerini ramlarla ilişkisini belirten somut grafiklerdir. paylaştıkları süreçtir. Bu teknikte fikri çü- Kavram haritaları; kavramların kendileri ile rütmek, savunmak değil, bir konuya ilişkin aynı kategorideki diğer kavramlarla bağlan- eğilimleri göstermek ve ayrıca tartışmalı tısını gösteren bireysel öğrenme araçlarıdır. problem durumlarına ilişkin çözüm öneri- Kavramsal değişim metinleri, kavram yanıl- lerini paylaşmak amaçlanır. Bu açıklamalar gıları arasındaki çelişkileri açık bir şekild­ e çerçevesinde “Türkiye’nin enerji kaynakları ortaya koyan metinlerdir. Kavram yanılgıla- nelerdir? Türkiye’de enerji kaynakları nasıl rını belirlemeye ve gidermeye yara­yan bu kullanılıyor? Enerji kaynakları en verimli nasıl teknikte öncelikle öğrencilerin sahip olduğu kullanılır?” soruları çerçevesinde seçenekler kavram yanılgıları tanımlanır, daha sonra ör- içinde öğrencilerin karşılıklı bilgi paylaşma- neklerde verilerek bilimsel açıklamalar yapı- larını sağlamak için en uygun öğretim tekni- lır, son olarak bunların yetersiz veya yanlış ği panelidir. oldukları açıklamalar veya örneklerle ispat edilir. Cevap C Kavram karikatürleri, ko­nuşma balonları kul- 383 lanılarak, birbirinden farklı fikir ve görüşlerin aynı görsel dü­zenlemenin içerisinde bulun-

Öğretim Teknikleri 20. Drama öğrencilerin hangi durumlarda nasıl davranmaları gerektiğini yaşayarak öğren- 17. Görüş geliştirme, öğrencilerin demokratik melerini sağlayan tekniktir. Benzetim ise, tutumları kazanmasında kendi görüşünü ra- öğrencilerin gerçek ortamda gerçek araçlar- hatça ifade etmeyi ve başkalarının düşünce- la yetiştirmenin güç, tehlikeli ve maliyetinin lerine saygılı olmayı öğrenmesinde oldukça yüksek olduğu alanlarda yetiştirilmesinde etkili bir tekniktir. Uygulama sırasında öğ- kullanılan öğretim tekniğidir. Bu açıklamalar rencilere önerme verildikten sonra öğrenci- ışığında öğretmenin öğrencilerinden gönüllü lerin önerme ile ilgili görüşlerini nedenleri ile olan üç kişiye depremle ilgili bir durum verip açıklamaları istenir. Tartışmalar sonucunda ve canlandırmalarını istemesi yaratıcı dra- öğrencilerin önerme ile ilgili görüşleri deği- ma, öğrencilere deprem tatbikatı yaptırması şebilir. Bunun yanında başkalarının görüşle- ise benzetim örneğidir. rine saygılı olma ve eleştiriye açık olma gibi olumlu kişilik özellikleri kazandırılır. Soru kö- Cevap C kündeki öğretim süreci incelendiğinde öğre- tim sürecinde kullanılan öğretim tekniğinin 21. Altı şapkalı düşünme, düşünce ve önerilerin görüş geliştirme olduğu görülmektedir. belli bir düzen içinde sunulması ve siste- matikleştirilmesi için kullanılır. Bu teknikte Cevap B durum farklı bakış açılarından ele alınır. Bu farklı bakış açılarını farklı şapka renkleri 18. Kavram haritası; öğrenilecek kavramların sembole eder. Beyaz şapka, tarafsız; kırımı- ve kavramlar arası ilişkilerin görselleştiril- zı şapka, duygusal; siyah şapka, karamsar; diği bir şemadır. Başka bir anlatımla, kav- sarı şapka, iyimser; yeşil şapka, yaratıcı; ram haritaları; kavramların kendileri ile aynı mavi şapka ise değerlendirici ve karar verici kategorideki diğer kavramlarla bağlantısını bakış açılarını kullanır. Sorudaki örnek du- gösteren bireysel öğrenme araçlarıdır. İki rumda da dünyada yaşanan ekonomik krizi boyutlu şemalar olan bu haritalar, kavram- değerlendirme amacıyla altı şapkalı düşün- ların bağlantılarını içerir. Kavram haritaları me tekniği kullanılmıştır. bir içeriğin öğretiminde, özetlenmesinde ve ölçülmesinde kullanılır. Cevap B Cevap B 22. Münazara, bir konu ile ilgili tez ve anti-tez niteliğinde iki görüşün iki grup tarafından 19. Beyin fırtınası, sorunlara orijinal çözüm ge- savunulması sürecidir. Panel, bir konuda tirmek, karar vermek ve hayal gücü yoluyla bilgi sahibi uzman grubun konu ile ilgili din- düşünce ve fikir üretmek için kullanılan yara- leyici kitlesini bilgilendirme sürecidir. Pa- tıcı bir tekniktir. Başka bir anlatımla beyin fır- nelin daha informal şekli olan forumda ise tınası belli bir konuyla ilgili çok sayıda ilginç dinleyiciler daha etkin olarak sürece katıla- önerinin kısa sürede toplanmasıdır. Temel bilir. Açık oturum kişilerin konu ile ilgili kendi amacı, kısa sürede çok sayıda fikir üretmek, düşüncelerini karşılıklı tartıştıkları tartışma sorunlara çözüm getirmek ve yaratıcılığı ge- türüdür. Kollegyum iki grubunun katılımı ile liştirmek olan beyin fırtınası; eleştiri ve yargı- gerçekleşir. Birinci grup sunum yapan öğ- lama olmaksızın bir konu üzerindeki düşün- renci grubunu, ikinci grup ise uzman gru- celerin yüksek sesle dile getirilmesi esasına bunu oluşturur. Öğrenci grubu sunumlarını dayanan, yaratıcı düşünmeyi geliştirmeye yapar, konu hakkında belirsizlik yaşadıkla- ve seçenek üretmeye yönelik bir tekniktir. rında veya eksik gördüklerinde uzman gru- bun fikirlerine başvurur. İki grubun dışında Cevap E kalan diğer öğrenciler soru sorarak sürece katılırlar. 384 Cevap B

23. İstasyon tekniği farklı etkinlik köşelerinde Öğretim Teknikleri hazırlanmış etkinliklerin öğrencilerin gruplar halinde etkin katılımlarıyla gerçekleştirilmesi 26. Genel olarak, öğrenci her hangi bir kavramı sürecini benimser. Bir etkinlik merkezinde bilimsel olarak kabul edilenden farklı olarak bir grup konuyla ilgili düşüncelerini yazar, algılamış ise buna kavram yanılgısı denir. diğerinde başka bir grup afiş hazırlar, bir Başka bir anlatımla kavram yanılgısı bilim- başka etkinlik köşesinde ise başka bir grup sel olarak kabul edilmeyen ancak öğren- konuyla ilgili şarkı sözü yazar ve besteler. cilerin kavramları kendilerine has biçimde Gruplar on dakika sonra çalışmalarını kendi anlamlaştırmalarıdır. Kavramsal karikatürler sıralarında bırakarak yer değiştirir ve çalış- öğrencilerin sahip olduğu kavram yanılgıları malara birbirlerinin kaldığı yerden devam veya düşünme biçimleri insan ya da hayvan ederler. Bu teknikle öğrencilere yaparak-ya- figürleri ile tartıştırıldığı, düşündürüldüğü ka- şayarak öğrenme fırsatı sunulduğu gibi, öğ- rikatür türü çizimlerdir. Bu özelliği ile kavram rencilerin işbirliği, yaratıcılık, başlanmış işe karikatürleri kavram yanılgılarının hem tespit katkı getirme ya da işi bitirme gibi özellikle- edilmesinde hem de giderilmesinde kullanı- rinin gelişimi amaçlanır. lan araçlardır. Cevap A Cevap A 24. Öğretim sürecinde kullanılan strateji, yön- 27. Bilgisayar destekli öğretim, öğrencilerin bil- tem-teknik ya da materyal seçiminde birta- gisayarla etkileşerek öğrenmelerini gerçek- kım ölçütler dikkate alınır. Bu seçimde en te- leştirdiği ve değerlendirdiği bireysel öğretim mel ölçüt ulaşılacak hedefler olmakla birlikte türüdür. Her öğrenciye bireysel özelliğine öğrencilerin özellikleri, öğrenme ortamının göre öğrenme sürecini çeşitlendirme fırsa- özelliği, öğretime ayrılan süre belirleyicidir. tı vermesinin yanında konuyla ilgili yeterli Bu nedenle hiçbir strateji, yöntem-teknik sayıda uzmanın olmaması, kullanılan prog- ya da materyalin her ders için etkili olarak ramlarda içerik bilgisinin yeterli kalitede kullanılması söz konusu değildir. Çünkü olmaması, uygulama sürecinde bazı sınırlı- ulaşılacak hedefler, öğrencilerin özellikleri, lıklarının olması ve maliyetin yüksek olması öğrenme ortamının özelliği, öğretime ayrılan gibi sınırlılıkları söz konusudur. süre değiştiğinde en etkili olan strateji, yön- tem-teknik ya da materyal de değişecektir. Cevap B Cevap B 25. Kavram haritası kavramlar ve kavramlar 28. Bilgisayar destekli öğretim gerçek süreç- arası ilişkilerin görselleştirildiği bir şemadır. lerin sağlık ve maliyet açısından riskler ta- Kavram haritaları kavramların kendileriyle şıdığı durumlarda da kullanılan bir öğretim aynı kategorideki diğer kavramlarla bağlan- tekniğidir. Gerçek süreçlerin kullanılamadığı tısını gösteren bireysel öğrenme araçlarıdır. durumlarda bilgisayar animasyonlarından Öğretimin her kademesinde kullanılabilme- yararlanılması buna örnektir. Son zamanlar- si, ön bilgilerle yeni kavramların bütünleş- da ehliyet kurslarında direksiyon eğitiminde tirilmesini sağlaması, kavram yanılgılarını bilgisayar animasyonlarından yararlanılması önlemede etkili olması ve dersin her aşama- bu anlayışın uygulanmasıdır. sında farklı amaçla kullanılabilmesi kavram haritalarının avantajları arasında sıralanabilir. Cevap D Ancak kavram haritaları olguların ve örnek- leri somutlaştırmaz. 385 Cevap D

Öğretim Teknikleri 32. Analoji bilinmeyen bir şey ile bilinen bir şey arasında benzerlik ilişkileri kurarak bilinme- 29. Öğretmenin derste sorulan soruyu doğru yenin anlaşılmasıdır. Bu çerçevede öğret- olarak yanıtlamayan veya ilk denemede menin öğrencilerine “Kompozisyonumuzun öğrenemeyen aynı zamanda bu durumdan giriş paragrafı bel kemiğimiz gibidir; bel ke- rahatsız olan bir öğrenciye yönelik olarak miğinde problem olan bir insan nasıl yürü- sergilemesi gereken en ideal davranış, bazı yemezse, giriş paragrafı yeterince ilgi çekici ipuçlarıyla öğrenciye yardımcı olmasıdır. Li- olmayan bir kompozisyonu da kimse oku- teratürde içsel başarı duygusu kazandırma mak istemez.”açıklaması da bir analoji ör- olarak tanımlanan bu durum öz-yeterlilik neğidir. Argümantasyon (dayanaklandırma) algısını yükseltme açısından da değerlen- ise, bir fikri, bir hipotezi veya bir düşünce- dirilebilir. Sorumluk verme aşamasında yi deliller ve ispatlar kullanarak ileri sürme, öğrencinin özelliklerini dikkate alma da bu destekleme, eleştirme, değerlendirme ve kapsamda ele alınabilecek öğretmen davra- arıtma süreci olarak tanımlanabilir. nışıdır. Cevap C Cevap C 30. Özellikle bilgiler arasında sıkı bir önkoşul ilişki varsa, bir önceki bilgi öğrenilmeden bir sonraki öğrenme gerçekleşmiyorsa kü- çük adımlardan oluşan bir öğrenme süreci düzenlemek ve her adımdan sonra geri bil- dirim vermek büyük önem kazanmaktadır. Geri bildirimler hem öğrenme birimlerinde eksik kalmamasını sağlayacak hem de öğ- rencinin öğrenme sürecine katılım düzeyini arttıracaktır. Küçük adımlar ve anında dö- nüt-düzeltme bireysel öğretim tekniklerin- den programlı öğretimin ilkelerinden olmak- la birlikte farklı öğretim anlayışlarında da uygulanmaktadır. Cevap A 31. Dale, yaşantılarla kavramların oluşumunu 33. Öğrenme istasyonları kazanımlarla ilgili et- ilişkilendirerek öğretme durumlarının seçi- kinliklerin bulunduğu merkezlerdir. Sınıftaki mine yardımcı olacak bir yaşantı konisi ge- öğrenciler heterojen olarak gruplara ayrıl- liştirmiştir. Bu model, öğrenme sürecinde ne dıktan sonra her bir istasyonu dolaşarak ve kadar çok duyu organı kullanılırsa öğrenme her istasyondaki farklı etkinlikleri yaparak o kadar kalıcı olur, en iyi öğrenilenler bire- kazanımları gerçekleştirmeye çalışırlar. Bu yin kendi kendine yaparak öğrendikleridir, tekniğin uygulanması öğrencilerde işbirliği, öğrenilenlerin çoğu görsel öğeler yardımıyla yaratıcılık, başlanmış işe katkı getirme ya da öğrenilir ilkelerini temel alır. Seçeneklerdeki işi bitirme, katılımdan keyif alma ve iletişim öğretim yöntem ve teknikleri bu açıdan in- becerisini geliştirme gibi özellikleri geliştirir. celendiğinde bu anlayışla en az uyumlu olan Bu tekniğin en önemli yararları seçenekler öğretim yöntem/tekniği görüşmedir. Çünkü arasından incelendiğinde en önemlisinin aktif olan duyu organı sayısı ve somut ya- “Düşünme becerilerini ve yaratıcılıklarını ge- şantı kazandırma açısından gösteri, gezi, liştirme” olduğu görülmektedir. sergi, dramatizasyon görüşmeye oranla daha etkilidir. Cevap B Cevap E 386

34. Mikro öğretim, öğretmen adaylarına yapay Öğretim Teknikleri ortamlarda mesleki bilgi ve beceri kazandır- mada etkilidir. “Öğret-yeniden öğret” mikro 36. Zıt Panel tekniğinin uygulanmasında sınıf öğretim sürecini simgeleyen bir kavramdır. ikiye ayrılır. Yarısı soru soran yarısı da cevap Bu süreçte her öğretmen adayı hem öğ- veren grup içinde yer alır. Soru soracaklar retmen hem de öğrencidir. Bu tekniğin uy- sorularını tespit ederken diğerleri de ken- gulamasında bazı izlenmesi gereken bazı dilerine sorulması muhtemel olan sorulara basamaklar vardır. Bu basamaklar; 5-20 cevap hazırlar. Hazırlık için 15-20 dakika dakikalık bir ders planının hazırlanması, zaman ayrılır ve bu hazırlıktan sonra 20-30 mikro dersin işlenmesi ve kaydedilmesi, dakikalık sürede uygulama gerçekleştirilir. ders kayıtlarının izlenmesi, dersin grup ta- Bu açıklamalar ışığında sorudaki örnek du- rafından değerlendirilmesi ve dersin tekrar rumda öğretmenin kullandığı öğretim tekniği hazırlanıp işlemesi olarak sıralanabilir. Mikro zıt paneldir. Açık oturum, konuşma halkası öğretimin en temel özelliği “öğret-yeniden ve buzz grup teknikleri de tartışma süreçle- öğret” sürecinin gerçekleşmesidir. Bunun rinde kullanılan diğer tekniklerdir, örnek olay dışında, seçenekler arasından mikro öğreti- günlük yaşamla ilişkili bir konunun sınıf orta- min en önemli özelliği incelendiğinde örnek mında tartışılma sürecini içeren bir öğretim ders anlatımının görüntülü kayıt edilmesini yöntemidir. sağlamadır. Bu durum gerçekleşen sürecin defalarca izlenmesi-değerlendirilmesini ve Cevap B öğretmen adayının kendi sürecinde ilişkin çıkarımlar yapabilmesini sağlar. Cevap C 35. Beyin fırtınası sorunlara orijinal çözüm ge- 37. Öğretmenin öğrencilerine nesli tükenmiş tirmek, karar vermek ve hayal gücü yoluyla hayvan isimleriyle ilgili rol kartları vererek düşünce ve fikir üretmek için kullanılan ya- öğrencilerden ikili canlandırmalar yapma- ratıcı bir tekniktir. Bu teknik belli bir konu ile larını istemesi sürecinde kullandığı öğretim ilgili çok sayıda yaratıcı önerilerin belirlenen yöntemi ya da tekniği yaratıcı dramadır. zamanda eleştiri ve yargılama olmadan dile Yaratıcı drama öğrencilerin yaratıcılıklarını getirilmesini ve sorunlara en özgün çözüm- geliştirmek amacıyla uygulanan bir drama ler üretilmesini amaçlar. Bu tekniğin uygu- türüdür. Önceden yazılmış bir metin olmak- lanması süreci sorunun açıklanması veya sızın, katılımcıların özgün düşüncelerine, tahtaya yazılmasıyla başlar. Öğrenciler 5-6 yaratıcı buluşlarına, anılarına ve bilgilerine dakika içinde soruna ilişkin çözümlerini söy- dayanarak oluşturdukları doğaçlama can- ler. Öğretmen hiçbirini eleştirmeden, eleme- landırmalardır. Örnek olay günlük yaşamla den, dönüt vermeden, düzeltme yapmadan bağlantılı ve içinde bir sorun olan durumların veya pekiştirmeden söylenenlerin tamamını sınıf ortamında tartışılmasını, beyin fırtınası tahtaya yazar. Öğrenciler birbirlerinin fikirle- sorunlara yaratıcı ve özgün çözümler üretil- rini dinlerler. Belirlenen süre bittiğinde ileri mesini, altı şapkalı düşünme olay ve durum- sürülen görüşler yine grup tarafından değer- lara farklı açılardan bakmayı, gösteri ise bir lendirilir. Bu çerçevede öğretmenin en farklı becerinin yapılışının sergilenmesini içerir. fikirleri değerlendirerek soruyla bağlantılı yanıtları kendisinin seçmesi beyin fırtınası Cevap D tekniğinin uygulanması sürecinde yanlış bir davranıştır. 387 Cevap E

Öğretim Teknikleri 40. Kavram benzer nesneleri, insanları, olayları, fikirleri, süreçleri gruplamada kullanılan bir 38. Drama öğrencilerin hangi durumda nasıl kategoridir. Kavramlar bireyin düşünmesini davranmaları gerektiğini yaşayarak öğren- sağlayan zihinsel araçlardır. Kavramlar çok melerini sağlayan bir tekniktir. Daha çok kapsamlı bilgileri kullanılabilir birimler hali- duyuşsal alandaki hedeflerin gerçekleşmesi ne getirir. Kavramları listelemek, kavramlar amacıyla kullanılan bu tekniğin en önem- ile ilgili ilke ve genellemeleri seçmek, kav- li üstünlüklerinden biri empatik düşünme ramlarla olguları ilişkilendirmek kavramların becerisini geliştirmektir. Empatik düşünme anlamlı öğrenilmesinin farklı yollarıdır. Ancak olay ya da durumları başka birinin pence- bu yollar içinde en anlamlı yol kavramların resinden bakarak onu duygularını anlaya- farklı anlamlarını sınıflandırıp örneklemedir. bilmeyi içerir. Bu çerçevede soru kökündeki Cevap D açıklama empatik düşünme becerisini ifade etmektedir ve öğrencilerin bu becerilerinin 41. Bireysel öğretim tekniklerinden bilgisayar gelişmesinde en etkili yol kişilerin hayat destekli öğretim, öğrencilerin bilgisayarla hikâyeleriyle ilgili doğaçlama kartları hazır- etkileşerek ya da bilgisayar programları ara- layarak canlandırma ve bu canlandırmalara cılıyla öğrenmeyi gerçekleştirdiği, öğrenme- ilişkin değerlendirme yapmalarıdır. lerini izleyip kendilerini değerlendirdikleri bir öğretim sürecidir. Programlı öğretimin gü- Cevap D nümüzdeki çağdaş şekli olarak tanımlana- bilir. Anında dönüt-düzeltme olanağı sunan, 39. Her hangi bir konu üzerinde görüşme ya- bireye istediği zaman ve ortamda öğren- pılırken veya o konu hakkında tartışılırken me olanağı ve istediği kadar tekrar yapma zaman zaman farklı düşüncelerin ortaya şansı veren bilgisayar destekli öğretimin çıktığı görülür. Altı şapkalı düşünme tekniği en önemli avantajı her bireye kendi hızında düşünce ve önerilerin belli bir düzen içinde öğrenme fırsatı vermesidir. Bu nedenle ka- sunulması ve sistematikleştirilmesi amacıyla labalık ve akademik olarak başarılı öğrenci- kullanılır. Bu süreçte bireyler nasıl düşünme- lerin bulunduğu bir sınıftaki öğrencinin ba- leri gerektiğini öğrenir. Altı şapkalı düşünme şarı düzeyini yükseltmek için ona bilgisayar tekniği, düşünce ve önerilerin belli bir düzen destekli öğretim uygulanmasının en önemli içinde sunulması ve sistematikleştirilmesi yararı öğrencinin kendi hızıyla öğrenmesinin için de kullanılır. Bu tekniğin uygulamasında sağlanmasıdır. öğrenciler düşünce ve önerilerini kendileri Cevap B için belirlenmiş olan çerçevede ifade eder. Öğrencilerin “Televizyon hiç olmasa hayatı- 42. Skinner tarafından ileri sürülen program- mız nasıl olurdu?” sorusuna tarafsız, olumlu, lı öğretim, öğretimin bireyselleştirilmesini olumsuz gibi farklı açılardan düşünce üret- ve hatanın en aza indirilmesini temel alır. meleri, soruya ilişkin yeni çözümler bulmala- Davranışçı görüşün ağır basan programlı rı, duygularını tanımlayıp, analiz etmeleri ve öğretim pekiştirme ilkelerini temel alır. Öğ- farklı fikirleri empati yaparak değerlendirme- retilecek olan davranışın tek tek ve sırayla leri altı şapkalı düşünme tekniğinin uygulan- öğretilmesini ve böylece hiçbir davranışın masına örnek oluşturur. atlanmamasını temel alır. Bilgi parçacık- larının adım adım düzenlenerek öğrenciyi Cevap C öğrenmeye yöneltir. Öğrenciler bir sonraki birimdeki öğrenme sürecine geçmek için bir önceki birimdeki öğrenmeleri gerçekleştir- mek durumundadır. Programlı öğretim; kü- çük adımlar, etkin katılım, başarı ilkesi, anın- da dönüt-düzeltme ve bireysel hız ilkelerini temel alır. Cevap A 388

43. İşbirlikli öğrenme öğrenciler küçük gruplar Öğretim Teknikleri halinde belli öğrenme amaçlarını gerçekleş- tirmek amacıyla bir araya gelerek etkileşimli 45. Konuşma halkası öğrencilerin görüş farklı- bir biçimde öğrenmelerini gerçekleştirdik- lıklarını görmelerini ve farklı görüşlere saygı leri süreçtir. Sosyalleşme, dayanışma, ekip gösterme davranışını geliştirmelerini sağla- ruhu, paylaşma ve olumlu bağlılık duygula- yan bir öğretim tekniğidir. Öğrencilerin halka rının gelişimi işbirlikli öğrenmenin en önemli şeklinde oturmaları ile başlayan süreçte ön- avantajları arasındadır. Bu süreci kullanan celikle uyulacak kurallar belirlenir. Bu teknik öğretmenin sınıfını küçük gruplara ayırması bir öykü, bir canlandırma veya bir resimle ve her gruba deneyi yaparken yararlanaca- ilgili yapılır. Öğretmen her turda öğrencile- ğı farklı kaynaklar vererek, öğrencilerin her rin resimdeki veya öyküdeki karakterlerin aşamada paylaşım içinde olmalarını ve or- yerine geçerek, anlatılan yaşantıyı hissede- taya çıkan ürünün ortak bir çalışma olması rek cevaplayabilecekleri bir soru sorar ve gerektiğini vurgulamasının en temel nedeni sorduğu soruyu yanıtlaması için konuşma öğrenciler arasında olumlu bağımlılık yarat- nesnesini yanındaki öğrenciye vererek sü- maktır. reci başlatır. Konuşmak istemeyen öğrenci olursa süreç bir sonraki öğrenciden devam Cevap E eder. Konuşan öğrenci dışındakilerin dinleyi- ci olması ve tartışmaya katılmaması önem- lidir. Bu tekniğin en önemli avantajlarından biri sorulan sorular yardımıyla öğrencilerin empatik düşünme becerilerinin gelişiminin sağlanmasıdır. Cevap C 44. Öğretim sürecinde gerçekleşen öğrenme- 46. Benzetim, öğrenciyi gerçek ortamda ger- lerin niteliği öğretim sürecinin niteliği ile çek araçlarla yetiştirmenin güç ve tehlikeli doğru orantılıdır. Öğrencilerin derse aktif olduğu durumlarda kullanılan ve daha çok katılımlarının sağlanması, öğrenci merkezli devinişsel alan öğrenmelerinde etkili olan öğretim yöntem ve tekniklerinin kullanılma- tekniktir. Soru incelendiğinde bu tanıma sı, öğretimdeki örnek durum veya materyal- ilişkin bir örneklendirme görülmektedir. Ör- lerin günlük yaşamdan sınıfa getirilmesi ve nek olay, problem durumu barındıran örnek öğrencilerinin birbirleriyle etkileşimlerinin bir durum üzerinden yola çıkılarak bilimsel sağlanması hem sürecin niteliğini hem de süreç basamaklarına uygun olarak olayın süreç sonunda ortaya çıkacak olan öğ- derinlemesine incelenmesi yoluyla daha renme ürünlerinin niteliğini arttıracaktır. Bu çok bilişsel alan öğrenmelerine hizmet eden çerçevede öğretmenin anlatım bozukluğu bir süreci kullanır. Drama, bir durumda nasıl konusunda kazanımların gerçekleşmesi için davranılacağına ilişkin yaratıcılığı kullanma- gazete veya dergi metinlerinden örnekler yı ge-rektirirken, programlı öğretim bireysel bulup sınıfa getirmesinin temel amacı öğ- öğretim sürecini, işbaşında öğrenme ise rencilerin öğrendikleri bilgileri günlük ya- gerçek ortamı ve gerçek araçları işaret et- şamla ilişkilendirmelerini ve öğrenmelerin mektedir. daha kalıcı ve etkili olmasını sağlamaktır. Cevap A Cevap D 389

Öğretim Teknikleri 49. Altı şapkalı düşünme öğrencilerin olay ya da durumlara farklı açılardan bakabilmelerini 47. Öğretmenin “sınıfta öğretmeninizi kızdıra- amaçlayan bir öğretim tekniğidir. Bu teknik- cak bir davranışı ve öğretmeninizin bu dav- te düşünce ve öneriler farklı şapka renkleri ranış karşısında vermiş olabileceği tepkileri ile sembolize edilir. Öğrencilerden olay veya düşünün. Bu anı istediğiniz şekilde yansıtın” durumlar karşısında gerçek düşüncelerini ifadesi kullanılan tekniğin yaratıcı drama ol- değil, kendisine verilen şapkanın rengine duğunun göstergesidir. Yaratıcı drama en göre düşünce belirtmeleri istenir. Beyaz genel anlamda öğrencilerin bir durumda na- şapka tarafsızlığın, sarı olumlu bakış açı- sıl davranacaklarını yaratıcılık ve hayal gücü sının, siyah olumsuz bakış açısının, kırmızı yetilerini kullanarak sergilemeleri sürecidir. duygusallığın, yeşil yaratıcılığın ve mavi şap- Daha çok duyuşsal alandaki hedeflere hiz- ka ise karar ve değerlendirmenin sembolü- met eden bu teknikte öğrencilerin tepkileri dür. Sorudaki örnek durum incelendiğinde baştan belirlenmez ve yazılı değildir. Öğren- öğretmenin kullandığı şapkanın olumlu yönü ciler tepkilerini tamamen doğaçlama olarak ve avantajları ifade eden sarı şapka olduğu yaratıcılıkları çerçevesinde ortaya koyarlar. görülmektedir. Seçenekler incelendiğinde Gösteri devinişsel alandaki bir becerinin karamsar bakış açısını kullanan “B” seçene- izlenmesi sürecini, beyin fırtınası ise bir ği dışında diğerlerinin öğretmenin kullandığı probleme zihinsel olarak özgün ve yaratıcı sarı şapkayla uyumlu olduğu görülmektedir. çözüm yolu bulmayı gerektirir. Cevap B Cevap E 48. Gezi-gözlem okul ve sınıf içi çalışmaları 50. Eğitsel oyun özellikle küçük yaş öğrenci tamamlamak ve öğrenmeyi daha anlamlı gruplarında öğretim ortamını eğlenceli hale kılmak için yapılan planlı ziyaretlerdir. Bu getirerek hedeflere ulaşmayı sağlayan öğ- tekniğin en önemli avantajı ilk elden somut retim tekniğidir. Eğitsel oyunlar öğrencilerin yaşantı sağlamasıdır. Bu tekniğin etkisini ilgilerini çekeceğinden etkinliğe katılım is- arttırmak için dikkat edilmesi gereken reh- teklerini arttırır. Önemli olan oyunun hedefe ber ilkeler söz konusudur. Bunlar, planın ulaşmayı sağlayıcı nitelikte ve öğrencilerin öğrencilerle birlikte yapılması, amacının gelişim özelliklerine uygun olması, kuralla- öğrencilerle paylaşılması, yasal sorumluluk- rın oyunun başında açıklanması ve oyuna ların bilinmesi ve yerine getirilmesi, gerekli bütün öğrencilerin katılımının sağlanması- güvenlik önlemlerinin alınması, öğrenciler- dır. Örnek durumdaki öğretmen davranışları den beklenenleri açıklama ve süreç sonun- incelendiğinde eğitsel oyunun kullanıldığını da değerlendirme amaçlı bir rapor (ödev) görmek mümkündür. Yaratıcı drama, verilen istemedir. Gezi gözleme katılım gönüllülük bir durum ile ilgili yaratıcılık ve hayal gücünü esasına dayanmaz. Çünkü bu süreç planlı kullanarak düşünsel ve tepkisel bir davranışı öğretim sürecinin bir parçasıdır. Başka bir ortaya koymayı, rol oynama biçimlendirilmiş anlatımla sınıftaki derse katılım ile öğretim bir davranışı biçimlendirildiği şekliyle can- süreci kapsamındaki gezi-gözlem faaliye- landırmayı kapsar. tine katılım zorunluluk boyutuyla benzerlik göstermektedir. Cevap C Cevap C 390

51. Kavram haritaları, yeni öğrenilecek bilgiyi Öğretim Teknikleri öncekilerle arasında anlamlı bağlar kurarak şekle dökmeyi ve yeni bilginin anlamlı öğ- manında etkili ipuçları ve pekiştireçler kulla- renilmesini amaçlar. Kavramlar arasındaki narak katılımı sağlamak gerekir. Bu bilgiler ilişkileri görselleştiren kavram haritaları hem ışığında seçeneklerdeki en ideal öğretmen kavram öğrenmede hem de kavram yanıl- davranışının “öğrencilerin birbirlerine soru gılarının tespitinde, başka bir anlatımla de- sormalarına ve birbirlerini eleştirmelerine ğerlendirme amacıyla da kullanılabilir. Bilgiyi fırsat verme” olduğu görülmektedir. “B” ve somutlaştıran, sınıflandıran kavram haritala- “C” seçeneklerindeki ifadeler dönüt ve pe- rı aynı zamanda işlenilen konuya bütün ola- kiştirme kapsamındaki öğretmen davranış- rak bakılabilmesine ve anlamlı öğrenmelerin ları gibi görünmekle birlikte dikkatle incelen- gerçekleştirilebilmesine de hizmet verir. diğinde yanlış uygulamaları ifade ettiği göze çarpar. Cevap D Cevap D 52. BDÖ öğrencilerin bilgisayarla etkileşerek 54. Kavramsal karikatür, öğrencilerin sahip ol- ya da bilgisayar programları aracılığıyla bi- duğu olası kavram yanılgıları ve düşünce reysel olarak öğrenmelerini gerçekleştirdiği biçimlerinin, insan ya da hayvan figürleriyle ve değerlendirdiği öğretim sürecidir. BDÖ oluşturulan diyaloglarda ortaya konduğu çi- kapsamında öğrenilenlerin tekrarını yapma zimleri içerir. Asıl amaç öğrencilerin kavram ve kalıcılığını sağlama, öğrencinin kendi öğrenme ve değerlendirme sürecini eğlene- hızında öğrenmesine fırsat verme, gerçek rek yaşamasıdır. Bunun dışında öğrencilerin hayattaki problemlerin çözümüne ilişkin de- konuya odaklanmalarını, birbirleriyle iletişim neyim kazanma, yaparak-yaşayarak öğren- kurmalarını, kendi öğrendiklerinin farkındalı- me fırsatı vererek gerçek hayata hazırlanma ğını sağlamak kavram karikatürünün kulla- ve öğrenmelerin değerlendirilmesi gibi farklı nılmasının diğer amaçları olarak sıralanabilir. programlar kullanılabilir. Soruda verilen ör- Ancak öğrenci merkezli bir öğrenme aracı nek durum incelendiğinde deprem olduğun- olan kavram karikatürlerinin amaçları ara- da ne yapması gerektiği ve kendisini nasıl sında konuya ilişkin bilgileri doğrudan ver- koruyacağı konusunda alıştırma ve tekrar, mek yer almamaktadır. problem çözme ve benzetim programlarının daha etkili olması beklenir. Cevap E Cevap B 53. Öğrencilerini öğrenmeye teşvik eden ve et- 55. Soru incelendiğinde öğrencilere verilen gö- kin bir öğrenme-öğretme ortamı sağlamak rev ve rollerin önceden belirlendiği, öğrenci- için çaba gösteren nitelikli bir öğretmen, lerin kendi kimliklerinden çıkarak güneş ve öğretim sürecini öğrencilerin özelliklerini diğer gezegenlerin kimliğine büründükleri ve dikkate alarak ve onların sürece etkin katı- bu gezegenlerin özelliklerini canlandırdıkları lımlarını sağlayacak biçimde düzenlemelidir. anlaşılmıştır. Bu durumda doğru cevabın rol En genel anlamda öğrenci merkezli öğret- oynama olduğu görülmektedir. Yaratıcı dra- me-öğrenme süreci olarak özetlenebilecek ma doğru cevap olarak düşünülmemelidir. bu süreçte öğrenci merkezli yöntem-teknik- Çünkü yaratıcı dramada senaryo ve görev- lerin kullanımı, öğretmenin bilgi aktarmadan ler önceden belirlenmez, öğrencilerin özgün çok öğrencilerin öğrenmesine rehberlik et- görüşlerine ve doğaçlamalara dayanır. mesi sürecin niteliğini artırmak için önemli özellikleridir. Bunlara ek olarak doğru ve za- Cevap A 391

Öğretim Teknikleri 59. Sorunun tahtaya yazılması, öğrencilerin aklı- na ilk gelenleri söylemesi, soru etrafında da- 56. Konuşma halkası bir resim, haber öykü ve iresel bir düzen, kısa cümleler ve kelimeler canlandırma üzerinden başkalarının duy- zihin haritasını akla getirmektedir. gularını anlayabilme ve saygı gösterebil- me temelinde empati anlayışı geliştirmeye B ve D seçeneğinde verilenlerin doğru ce- dönüktür. Soruda konuşma halkasının bu vap olmadığı zaten anlaşılmaktadır. Balık özelliklerine özel vurgular yapılmıştır. “Özel- kılçığı neden sonuç ilişkisine, kavram hari- likle öğrencilerin kendilerini hikayede geçen tası da kavramlar arası ilişkilere ve hiyerarşi- karakterin yerine koymalarının ve böyle bir lere dayalı olduğundan öncülde yer alan ifa- durumda neler hissedeceklerinin anlatılma- delerden yola çıkılarak doğru cevap olarak sının istenmesi konuşma halkasının en ayırt düşünülemez. edici özelliği olarak kabul edilebilir.” Cevap E Cevap E 57. Gezi gözlem sırasında dikkat edilecek un- 60. Bu soruda üç köşede üç ayrı istasyon oluş- surların başında gözlem sonuçlarının gezi turulduğu ve her grubun her istasyonda sonunda değerlendirilmesi vardır. Bu de- sırayla 10 dakika çalıştığı ifadeleri doğru ce- ğerlendirmenin gezi yerinden ayrılmadan vabın istasyon tekniği olduğunu açıkça gös- yapılması, öğrencilerin eksik ya da hatalı termektedir. İstasyonların köşelere kurulma- gözlediklerinin düzeltilmesi açısından önem sı ve soru öncülünde köşeye çok fazla vurgu taşımaktadır. Ancak soru öncülünde öğret- yapılması köşeleme gibi algılanmışsa da men gözlemin değerlendirilmesini geziden köşelenme çözümü net olmayan problem sonraki ilk derse bıraktığı için bu ilkeyi at- çözümlerinin öğrencilerce tercih edilmesi ve lamıştır. Bu nedenle doğru cevap, gözlem gerekçeleriyle açıklanmasına dayanır. faaliyetinin değerlendirilmesinin gözlem sonrasına bırakılmasıdır. Öğretmenin ge- Cevap C ziden sonra kendi izlenimlerini açıklaması gezi gözlem tekniği açısından bir hata de- ğildir. Hatta öğretmenin kendi izlenimlerini açıklaması öğrencilerin kendi gözlemleriyle öğretmeninin gözlemlerini karşılaştırması açısından önem taşımaktadır. Cevap B 58. Beyin fırtınası tekniğinde rahat ve özgür or- 61. Görsel tutum formu, öğrencilerin tutumları- tam, yeni yaratıcı fikirler üretme, eleştirilerin nın bu formların önüne geçerek gerekçele- engellenmesi, fikir değerlendirmenin sonra- riyle açıklamaları, kanıtlandırmaları, dinleme ya bırakılması yapılması gereken teknik işle- ve eleştiriye açık olmaları görüş geliştirme yiş kurallarındandır. Ancak beyin fırtınasında tekniğinin karakteristik özellikleri arasında fikirler akla ilk geldiği gibi doğruyu aramak- yer almaktadır. sızın ve hatta akıl ve mantığı devre dışı bı- rakarak söylettirilir. Dolayısıyla doğru cevabı Cevap A bulmaya özendirme beyin fırtınası ilkelerine uygun değildir. Cevap C 392

62. Bilişsel çıraklık kavramı yapılandırmacı öğ- Öğretim Teknikleri renme anlayışının öğrenme-öğretme süre- 65. Bu soruda soru-cevap yönteminde uyulma- cine kazandırdığı kavramlardan biridir. Bir becerinin ya da bilginin edinim sürecinde, sı gereken en temel kural sorulmaktadır. B, başkasının ya da bu konuda yetkin olan bi- C ve D seçeneklerinde verilen durumlara da rinin model alınması, yetkin kişi tarafından uymak gerekmekle birlikte sorulan soruların bireyin çalıştırılması ve bireyin her aşamayı kazandırılacak hedeflerle tutarlı olması en beceri haline getirmesi beklenir. Bilişsel çı- temel kuraldır. Programın en temel ögesinin raklık; model olma, çalıştırma, destekleme, hedefler olduğu ve diğer bütün uygulamala- ifade etme, yansıtma, öteleme aşamala- rın hedeflere göre belirlendiği dikkate alındı- rından oluşur. Soru incelendiğinde harf ya- ğında soru-cevap yönteminde de diğer tüm zılışının izletilmesi (model olma), havada, yöntemlerde olduğu gibi öncelikle kazandı- masada ve defterde yazdırma (çalıştırma), rılacak niteliklerle tutarlı olması gerekir. yardımcı olma (destekleme) ve beceri ilerle- Cevap A dikçe desteğin yavaş yavaş geri çekilmesi bilişsel çıraklık kavramını çağrıştırıcıdır. Bi- 66. Bir kavram, olgu veya olayın başka bir lişsel çıraklık gösterip yaptırma yöntemine kavram, olgu veya olaya benzetilerek açık- benzer. Ancak soru gösterme ve yaptırmayı lanmasına metafor denir. Yani metafor, bir ayrı ayrı seçeneklerde ele aldığı için böyle bireyin yüksek düzeyde soyut, karmaşık bir karıştırmayı engellemiştir. veya kuramsal birolguyu anlamada ve açık- lamada işe koşabileceği güçlü bir zihinsel Cevap E araçtır. Soruda da Bahar Öğretmen, beyni Ankara’ya benzeterek metafor kullanmıştır. Cevap C 63. Seçenekler dikkatle incelendiğinde A, C, D 67. Büyük grup tartışmasında, sınıfta öğrenci ve E seçeneklerinde ilgili performans gö- sayısı (7-9 kişi) azdır. Sınıfın daha küçük revi bir defaya mahsus hazırlanmaktayken gruplara bölünemeyecek kadar az olduğu B seçeneğindeki ifade “Her ay yayımlanan durumlarda kullanılır. Bu tartışma tekniğinde bir dergi çıkarmak” şeklinde olup bu ifade sınıfın hepsi tartışmaya katılır. Öğretmen ya hazırlanacak ürünün sayıca birden fazla ola- da konuyu iyi bilen bir öğrenci liderlik yapar. cağı anlamına gelmektedir. Bilindiği üzere Öğrencilerin konuyla ilgili bilgi sahibi olma- bir performans görevi belli bir anda ortaya sından sonra tartışmaya gönüllü öğrenciler- konan bir ürüne yönelik iken B seçeneğinde den başlanır. Ancak büyük grup tartışmala- farklı zamanlarda ortaya çıkacak birden faz- rında jüri bulunmaz. la ürün söz konusudur. Dolayısıyla bu ifade Cevap D performans görevi için uygun bir görev de- ğildir. 68. Altı şapkalı düşünme tekniğinde kullanılan yeşil şapka yaratıcılığı ve özgünlüğü temsil Cevap B eder. Seçeneklerde yeşil şapka ile eşleştiri- len “Bu su temiz değildir.” ifadesi özgün ve 64. Soru cevap tekniğinde öğrencileri yeterince yaratıcı bir özellik taşımadığından yeşil şap- derse katabilmek için sadece yoklanan dav- kayla eşleştirilmesi doğru değildir. ranışla ilgili değil, öğrencinin ifade ettiği tüm “Bu su temiz değildir.” ifadesi ilk söylen- cevaplara yönelik dönüt vermek gerekir. Bu diğinde akla gelen olumsuz anlam kapsa- durum, öğrencinin derse katılımını arttırarak mında değerlendirilmelidir. Üstelik “Bu su soru-cevap tekniğinin işlevselliğini arttırır. temiz değildir.” yaratıcı bir düşünceden çok bir yargıyı ya da ön yargıyı tanımlamaktadır. Cevap B Yaratıcılıkta yargıya ya da ön yargılara takıl- madan yeni fikirler ortaya atmak vardır. Yeşil şapka yaratıcı, alternatif fikirleri ortaya ko- yan şapkadır. Cevap C 393

Öğretim Teknikleri 69. Sorunlara orijinal çözümler getirmek, karar 73. İstasyon tekniğinde sınıf etkinlik merkezle- vermek ve hayal yoluyla düşünce üretmek, rine ayrılır. Bu merkezlerde öğrenci grupları yaratıcılıklarını geliştirmek amacıyla ilginç dönüşümlü olarak çalışır ve her grup tüm önerilerin kısa sürede toplandığı tekniğe merkezlerde çalışana kadar süreç sürdürü- beyin fırtınası denir. Beyin fırtınasında konu lür. veya sorun tahtaya yazılır, belirlenen süre Cevap C içerisinde öğrencilerin aklına ilk gelen fi- kirleri söylemeleri istenir. Söylenen fikirler 74. Soru-cevap tekniği bireysel algılamaya eleştirilmeden tahtaya yazılır ve son aşama- yönelik bir tekniktir. bu yüzden öğrenciler da değerlendirilerek önem sırasına konur. arasında işbirliği becerilerinin kullanılmasına Öncülde verilen uygulamalarda öğretmen pek fayda sağlamaz. de bu basamaklara göre hareket ettiğinden Cevap C beyin fırtınasını kullanmıştır. 75. Ahmet Öğretmen “kart gösterme” tekniğini Cevap E kullanmıştır. Bu teknik “görüş geliştirme” tekniğine benzer. Kart gösterme tekniğinde 70. Başlanmış bir işe katkı sağlama veya işi öğrenciler konuya yönelik tutumlarını belir- bitirme temeline dayanan tekniğe istasyon leyip, açıklar. Bu teknik yaratıcı düşünme denir. İstasyon tekniğinde öncelikle konu çalışmalarını içermez. belirlenir. Öğrenciler istasyon sayısına göre Cevap E gruplara ayrılır. Her istasyona bir istasyon şefi seçilir. Tüm gruplar sırasıyla her istasyo- 76. Mikro Öğretim, öğret-uygulat, düzelt, yeni- na gider verilen süre kadar o istasyonda ça- den uygulat ilkesine dayanır. Mikro öğretim lışır. Süre sonunda gruplar yer değiştirir. Uy- öğretmen adaylarının yetiştirilmesinde işlev- gulamanın sonunda istasyon şefleri yapılan sel bir tekniktir. çalışmaları toplar ve sınıfa sunarlar. Öncülde Cevap B bu basamakların kullanıldığı görülmekle beraber “Gruplar daha önceden belirlenen 77. Mehmet Öğretmen, konuşma halkası tekni- plana göre tüm masalardaki çalışmaları ta- ğini kullanmıştır. Bu teknikte öğrenciler daire mamlamıştır.” ifadesi bizi istasyon tekniğine biçiminde oturur ve öğretmenin sorduğu so- götürür. rulara cevap verir. Cevap vermek istemeyen öğrenci pas geçilir. Ayrıca konuşan öğrenci Cevap D elinde bir nesne tutar. Bu uygulamada nes- ne olarak bayrak kullanılmıştır. 71. Proje tabanlı öğrenme, sınıf içi ve sınıf dışı Cevap E sistematik çalışmalarla yapılır. Soruda sınıf içi etkinliklerle soruna yönelik çalışmalar ya- pılması şeklinde sınırlama olduğu için proje tabanlı öğrenme bu etkinliğe daha az uy- gundur. Cevap D 72. Beyin fırtınasında seçilen konuda öğrenci- lerin çok sayıda fikir üretmesi gerekir.E se- çeneğinde verilen tuzlu suyun kaynatılarak damıtılması beyin fırtınasına uygun olmaz. Çünkü açık uçlu değildir. Cevap E 394

78. Gerçek uygulamanın zor, tehlikeli veya ma- Öğretim Teknikleri liyetli olduğu durumlarda uygulanan yapay çalışmalara benzetim denir. Benzetim, tra- sorduktan sonra cevap vermek isteyen öğ- fik, afet, asker, havacılık ve uzay eğitimlerin- rencilere söz hakkı tanımıştır. Bu uygulama de sık kullunılan bir tekniktir. hatalıdır. Öğretmenin her öğrenciye söz hakkı vermesi gerekir. Soruya cevap verip Cevap A vermeyeceği öğrencinin kararına bırakılma- lıdır. 79. Beyin fırtınasında ayırım yapılmaksızın söy- lenen tüm fikirler tahtaya yazılır. Fikirler dü- Cevap D zeltilmez ve alaya alınmaz. Ayşe Hanım’ın fikir birliği sağlanan görüşleri tahtaya yazdır- 83. İstasyon tekniğinde öğretmen kazanıma uy- ması hatalı bir uygulamadır. gun şekilde sınıfı farklı etkinlik merkezlerine ayırır ve gerekli malzemeleri bu merkezlere Cevap C yerleştirir. Amaç eş zamanlı ve çoklu öğ- renmeler oluşturmaktır. Ardından sınıfı he- 80. İstasyon tekniğinde öğrenci grupları dönü- terojen gruplara ayırır. Gruplar dönüşümlü şümlü olarak tüm masalarda çalışır. Etkinlik olarak tüm merkezlerde çalışır. Böyle öğ- süresince öğrencilerin aynı masada çalış- renciler bir işi başlatma, başlanmış işe kat- ması hatalı bir uygulamadır. kı sağlama ve bir işi tamamlama becerileri kazanır. Selin Öğretmen, istasyon tekniğini Cevap E kullanmıştır. 81. Beyin fırtınasında temel amaç; kısa süre Cevap A içinde öğrencilerin çok sayıda özgün fikir üretmesini sağlamaktır. Konuyla ilgili üreti- 84. Görüş geliştirme tekniğinde, farklı fikirler len tüm düşünceler öğretmen veya görevli üretilinecek bir konu üzerinde çalışma yapı- öğrenciler tarafından tahtaya yazılır. Fikirler lır. Öğretmen fikirleri derecelendirdiği pano- kınanmaz ve alaya alınmaz. Tümü tahtaya ları (kesinlikle katılmıyorum, katılmıyorum, yazıldıktan sonra sınıfça değerlendirilir. kararsızım, katılıyorum, kesinlikle katılıyo- rum) sınıfın uygun yerlerine asar. Öğrenciler Cevap A katılım durumlarına uygun panoların önüne geçip fikirlerini açıklar. Sonrasında fikri deği- 82. Konuşma halkasında sınıf daire biçiminde şen öğrenciler yeni benimsedikleri panonun oturur. Bu sayede hem herkes birbirini görür önüne geçerek yeni görüşünü yeniden açık- hem de öğrencilerin kendi arasında konuş- lar. Ali Öğretmen’in kullandığı teknik, görüş ması engellenmiş olur. Öğretmen, öğren- geliştirmedir. cilere konuyla ilgili bir olayın bir bölümünü anlatılır veya bir filmin bir kısmını izletir ya Cevap A da fotoğraflar gösterir. Sonrasında her turda öğrencilere olay/film/fotoğraflarla ilgili “sen 85. Kartopu tekniğinde amaç bireysel ve grup olsaydın ne hissederdin” gibi empatik bir çalışmaları yoluyla çok sayıda fikir üret- soru sorar. Her öğrenciye çemberdeki yer- mektir. Uygulamalarda öğrenciler öncelikle leşime göre sırayla söz hakkı verilir. Sırası bireysel çalışmayla kendi fikirlerini oluşturur. gelen öğrenci soruyu cevaplayıp cevapla- Daha sonra ikişerli, dörderli, sekizerli şeklin- mamaya kendisi karar verir. Her turun so- de oluşturulan gruplarda bu fikirler tartışılır nunda öğretmen derleyici-toplayıcı bir özet ve yeni fikirler ortaya çıkarılır. Etkinliğin son konuşması yapar. aşamasında ise tüm sınıf birlikte değerlen- dirme yapar. Kartopunda en önemli ipucu Soruda öğretmenin konuşma halkası tekni- gruplardaki kişi sayısının katlanarak artma- ğini uygularken yaptığı hata sorulmaktadır. sıdır. Öncülde görüldüğü gibi öğretmen soruyu Cevap A 395

DİĞER ÖĞRETİM TEKNİKLERİ 1. Öğrenme-öğretme sürecinde sorulan 4. Coğrafya öğretmeni Sibel Hanım, öğren- soruların yapısının ve türünün seçil- cilerine bir proje ödevi verir. Öğrenciler mesinde aşağıdakilerin hangisi önce- belirlenen süre içinde ödevlerini bitirir. likle belirleyicidir? Daha sonraki haftalarda öğrenciler, su- num planına göre çalışmalarını arkadaş- A) Hedeflerin düzeyi larına sunar ve sunum sonrasında konu- B) Konuların tasarımı lar sınıfta tartışılır. C) Öğrenci nitelikleri D) Öğretmen özellikleri Sibel Hanım’ın bu uygulaması aşağı- E) Dersin işleniş yöntemi daki yöntem veya tekniklerden hangi- sine en uygundur? 2. Öğrencilerinin muhtemel öğrenme güçlüklerini gidermek için onları ce- A) Forum B) Panel saretlendirmek isteyen bir öğretmenin aşağıdakilerden hangisini yapması C) Sempozyum D) Seminer beklenir? E) Münazara A) Bilinmeyen soruların cevaplarını ken- disinin vermesi 5. Ahmet Öğretmen; dersinde öğrencileri- nin, enerji verimliliğiyle ilgili anlaşmaz- B) Doğru davranışlara iyi not, yanlışlara lıkları olduğunu hisseder ve bu konuya kötü not vermesi yönelik planladığı etkinliği yaptırmak için öğrencileri iki gruba ayırır. Gruplardan bi- C) İpuçları vererek öğrencileri yönlendir- rine soru sorma diğerine ise cevaplama mesi rolleri verir. Gruplara hazırlanmaları için 15 dakika süre verdikten sonra tartışmayı D) Öğrencilere çevreden yardım almala- başlatır. rını önermesi Ahmet Öğretmen’in kullandığı bu öğ- E) Öğrencilerin zorlandıkları konuları ev retim yöntem veya tekniği aşağıdaki- ödevi olarak vermesi lerden hangisidir? 3. Mehmet Öğretmen, 5. sınıf matematik A) Akvaryum dersinde öğrenme eksikliği ve düzenli çalışma sorunu olan öğrencileri belirler. B) Çember Her bir öğrenci için 7. sınıftaki başarılı öğrencilerden bir öğrenciyi görevlendirir. C) Zıt panel Her hafta düzenli olarak 5. sınıf öğrenci- lerinin pekiştirme çalışmalarını yapmaları D) Münazara için görevlendirilen öğrencilerle bir araya gelmelerini sağlar. E) Konuşma halkası Bu uygulama, aşağıdakilerden hangi- sine örnektir? A) Tutor destekli öğretim B) Bilişsel çıraklık C) Takımla öğretim D) Proje tabanlı öğrenme E) Programlı öğretim 396

6. Ahmet Öğretmen, dersin başında öğren- Diğer Öğretim Teknikleri cilere kısa bir reklam filmi izlettirmiştir. Sonra öğrencilere derste öğrenecekleri 8. Hale Öğretmen, 3. sınıf hayat bilgisi der- konunun neden önemli olduğunu ve ha- sinde “Okula geliş ve gidişlerinde kendi- yatlarında ne işe yarayacağını belirtmiş- sinin ve başkalarının güvenliği için trafik tir. Dersin hedefine yönelik açıklamada işaret ve levhalarına, trafik kurallarına bulunmuştur. Sonra bir önceki dersin uyar.” kazanımına yönelik olarak yapı- konusuna ilişkin sorular sormuş ve öğ- lacak etkinlik için önce sınıfı ikiye ayırır. rencilerin tartışmalarını sağlayarak derse Sonra beşer kişilik alt gruplar oluşturur. başlamıştır. Ders sonunda hedefin ger- Her gruba trafik işaret ve levhalarının çekleşip gerçekleşmediğini kontrol et- olduğu kartlardan dağıtır ve öğrencilere miştir. çalışmaları için belirli bir süre verdikten sonra gruplar dönüşümlü olarak kartlar- Ahmet Öğretmen’in reklam filmi iz- daki işaretlerin anlamlarını karşılıklı olarak lettirmesi aşağıdakilerden hangisine birbirlerine sorarlar. daha çok hizmet eder? Buna göre yapılan etkinlik aşağıdaki A) İşleniş yöntem veya tekniklerden hangisine daha uygundur? B) Dikkat çekme A) Zıt panel C) Gözden geçirme B) Forum D) Güdüleme C) Münazara E) Değerlendirme D) Fikir taraması E) Açık oturum 7. Ayşe Öğretmen, günlük ders planını ha- 9. İletişim sorunlarına sebep olan faktörler zırlarken öğrencilerin öğrenme-öğretme konusunun işleneceği bir derste öğret- sürecine etkin katılımını sağlamaya yöne- men, iletişim uzmanlarından oluşan bir lik uygulamalar tasarlamaktadır. grubu sınıfa davet etmiştir. Bu grup, ko- nuyla ilgili görüşlerini bir başkanın yöne- Buna göre Ayşe Öğretmen’in bu dü- timinde açıklamıştır. Açıklamaları izleyen şüncesini gerçekleştirmesinde aşağı- öğrenciler ise sürece soru ve görüşleriyle dakilerden hangisi daha etkilidir? katılmışlardır. A) İpucu ve pekiştireç verme Bu öğretmenin kullandığı tartışma yöntem veya tekniği aşağıdakilerden B) Derste kısa sınav yapma hangisidir? C) Konuları arada bir özetleme A) Komite görüşmesi D) Numara sırasına göre soru sorma B) Akvaryum E) Öğrenciye derste not yazdırma C) Sempozyum D) Çalıştay E) Forum 397

Diğer Öğretim Teknikleri 12. Öğrencilerin ev ödevlerini yapmama ne- denlerini tartışmak isteyen bir öğretim 10. Öğretmen öğrencilere “Canlılar kaça ay- elemanı, öğretmen adaylarından çok rılır ve bunlar nelerdir?” sorusunu sorar. fazla fikir geldiğini belirlemiştir. Dersin Öğrenciler “İkiye ayrılır. Bitkiler ve hay- devamında ödev yapmama neden ve so- vanlar.” cevabını verir. Öğretmen “İkiye nuçlarını organize ederek sistematik bir ayrıldığından emin misiniz?” sorusunu yapıda özetlemiştir. sorar. Buna göre öğretim elemanının dersin Buna göre kullanılan yöntem veya tek- ikinci yarısında kullandığı yöntem veya nik aşağıdakilerden hangisidir? teknik aşağıdakilerden hangisidir? A) Beyin fırtınası A) Bilgi haritası B) Münazara C) Sokratik tartışma B) Balık kılçığı D) Altı düşünce şapkası E) Görüş geliştirme C) Zihin haritası D) Kavram haritası E) Anlam çözümleme tablosu 11. Esra Öğretmen, 16 kişilik sınıfında “hava 13. Programlı öğretimin ilkelerine göre kirliliği” ile ilgili bir video film izlettirdikten aşağıdaki etkinliklerden hangisi yan- sonra öğrencilerini dörder kişilik gruplara lıştır? ayırıp her öğrenciye bir dakika konuşma süresi belirleyerek “Hava kirliliğinden na- A) Öğrenme etkinliklerinin ortalama sınıf sıl kurtuluruz?” sorusunu tartışmalarını seviyesine göre belirlenmesi sağlar. Verdiği süre sonunda her grubun, düşüncelerini sınıfta paylaşmasını ister B) Konuların en küçük bilgi ve beceri bi- ve son olarak grupların sundukları rapor- rimlerine ayrılması ları tüm sınıfın tartışmasını sağlar. C) Öğrencinin etkin katılımını sağlayacak Buna göre Esra Öğretmen’in kullandı- sorular hazırlanması ğı yöntem veya teknik aşağıdakilerden hangisidir? D) Öğretim etkinliklerinde anında düzelt- me imkânı sunulması A) Konuşma halkası E) Öğrencilerin yeteneklerine uygun öğ- B) Vızıltı grupları retim materyali seçenekleri oluşturul- ması C) İstasyon D) Görüş geliştirme E) Beyin fırtınası 398

Diğer Öğretim Teknikleri 14. Bir dersin; 16. Çevre haftası nedeniyle bir okul müdürü yaptığı etkinlikte, çevre sorunları konu- • genel çerçevesinin çizilmesinde, sunda uzman bir grubu “çevre kirliliği” ile ilgili bir toplantıya davet etmiştir. Ko- • ö ğrenci ve öğretmenin rollerinin belir- nuşmacıların kendi aralarında belirlediği lenmesinde, bir başkan, toplantıyı başlatarak her ko- nuşmacıya eşit konuşma süresi vermiştir. • amacın gerçekleştirilmesine yönelik Her bir konuşmacı çevre kirliliğinin farklı işlemlere karar verilmesinde bir boyutunu dinleyicilere aktarmıştır. Toplantı sonunda dinleyiciler konuşmacı- aşağıdakilerin hangisi temel belirleyi- lara sorular sormuşlardır. cidir? Buna göre aşağıdaki öğretim yöntem A) Değerlendirme amacı veya tekniklerinden hangisi kullanıl- B) Dersin gün içindeki saati mıştır? C) Okulun sosyoekonomik şartları D) Öğretim stratejisi A) Panel E) Yıllık çalışma planı B) Zıt panel 15. Öğrencileri kazanıma ulaştırması açı- sından aşağıdaki kazanım ve yöntem/ C) Seminer teknik eşleştirmelerinden hangisi daha uygundur? D) Sempozyum E) Konferans Kazanım Yöntem / 17. Öğretmen sınıfındaki öğrencileri beşer A) Bilimsel araştırma ba- Teknik kişilik gruplara ayırarak üzerinde çalışıla- cak konuyu grup üyesi kadar küçük par- samaklarını kullanarak Akvaryum çalara ayırır ve gruptaki her üyenin kendi araştırma yapar. Mikro konusunu bireysel olarak çalışmasını B) İpek Yolu’nun top- öğretim ister. Sonra farklı gruplarda aynı konuyu lumlar arası siyasal, çalışan öğrencilerin bir araya gelerek yeni kültürel ve ekonomik Gösterip gruplar oluşturmalarını ve aralarında tar- ilişkilerdeki rolünü fark yaptırma tışmalarını ister. En sonunda öğrencilerin eder. Gösteri ilk gruplarına dönerek kendi konularını C) Tıp alanındaki buluş grubun diğer üyelerine öğretmelerini is- ve gelişmelerle insan Altı ter. Böylece gruptaki her üye konusunu hayatı ve toplumsal düşünce diğer üyelere öğretmiş olur. dayanışma arasındaki şapkası ilişkiyi fark eder. Buna göre öğretmen işbirliğine dayalı D) Ülkemizin diğer ülke- öğrenmenin aşağıdaki tekniklerinden lerle olan ekonomik hangisini kullanmıştır? ilişkilerini kaynaklar ve ihtiyaçlar açısından A) Öğrenci takımları - başarı bölümleri değerlendirir. E) Bilimsel ve teknolojik B) Takım - oyun - turnuva gelişmelerin gelecek- teki yaşam üzerine C) Ayrılıp birleşme etkilerine ilişkin yaratıcı fikirler ileri sürer. D) Takım destekli bireyselleştirme E) Birleştirme 2 399

DİĞER ÖĞRETİM TEKNİKLERİ (ÇÖZÜM) 1. Öğretimde temel amaç istendik yöndeki 6. İpucu, derse katılmakta zorlanan öğrencileri davranışlara ulaşmaktır. Dolayısıyla yöntem, cesaretlendiren bir uygulamadır. Pekiştireç teknik, materyal ve soru seçimlerinde en ön- verme işlemi ise istendik davranışın tekrar celikli ve temel belirleyici hedeflerdir. edilme olasılığını artırır. Yani pekiştireç alan öğrenciler derse katılım göstermeyi daha Cevap A çok ister. 2. Öğrenme güçlüğü olan veya cesareti az Cevap A olan öğrenciler yavaş öğrenir veya derse katılımda zorlanır. Öğretmenin bu tarz öğ- 7. Zıt panelde öğretmen sınıfı ikiye ayırır ve rencilere ipucu sunması öğrencilerin sonuca gruplar karşılıklı olarak konuyla ilgili soruları ulaşmasını sağlayacak ve özgüven kazan- birbirine sorar. Sınıf mevcudunun kalabalık malarına neden olacaktır. olduğu durumlarda sınıf alt gruplara da ay- rılabilir. Hale Öğretmen, zıt panel tekniğini Cevap C kullanmıştır. 3. Tutor destekli öğretim, birebir destek anla- Cevap A mına gelir. herhangi bir konuyu öğrenmek veya pekiştirmek isteyen bir öğrenciye üst 8. Uzman konuşmacılar tarafından yapılan sınıflardan konuyu bilen bir öğrenci, bir ye- tartışmaya dinleyenlerin de soru ve görüş- tişkin veya bir öğretmen destek verir. leriyle destek verip sürece katılmaları forum tekniğinde yapılan uygulamalardır. Cevap A Cevap E 4. Seminer öğrencilerin yaptıkları araştırmaları sunduktan sonra araştırma üzerinde yapılan 9. Sokratik tartışma tekniği öğrencilerin bildik- tartışmalara dayalı bir tekniktir. Sibel Hanım lerini sandıkları bir konuda öğretmen sor- seminer tekniğini kullanmıştır. duğu soru ya da sorularla “acaba bilmiyor muyum” algısı oluşturma temeline dayanır. Cevap D Cevap C 5. Öğretmenin sınıfı ikiye ayırdığı, yarısının soru grubu, diğer yarısının da cevap grubu 10. Oluşturulan küçük gruplara gruptaki her içinde yer aldığı ve sınıf içinde 10-15 daki- öğrenciye bir dakika tartışma süresi vererek kada hazırlanarak tartışmalarının sağlandığı konuyu tartışmalarını sağlayan Esra Öğret- teknik zıt paneldir. men vızıltı grupları tekniğini kullanmıştır. Cevap C Cevap B 5. Dersin başında kısa bir olay anlatma, anı 11. Balık kılçığı uygulaması hem kavram öğre- sunma veya video izletme gibi uygulamalar tim tekniği hem de öğretim materyali işlevini dikkat çekme işlemidir. Öğrencilere derste görmektedir. Bu teknikte bir soruna yönelik öğrenecekleri konunun neden önemli ol- olarak neden-sonuç ilişkisi analiz edilerek duğunu ve hayatlarında ne işe yarayacağını ortaya görsel bir materyal çıkarılır. belirtmek güdüleme işlemidir. Önceki dersin konusuna ilişkin sorular sormak gözden ge- Cevap B çirme işlemidir. Tartışma yöntemiyle dersi işlemek işleniş ve dersin sonunda hedefin gerçekleşip gerçekleşmediğini kontrol et- mek değerlendirme işlemidir. Cevap B 400

Diğer Öğretim Teknikleri 12. Programlı öğretim bireysel öğretim ilkesidir. Ülkemizin diğer Gösteri Eleştirel Bu ilkenin bireysel hız ilkesine göre her öğ- ülkelerle olan düşünme/ renci kendi hızında öğrenir. Bu yüzden öğ- ekonomik ilişkile- Argüman renme etkinliklerinin ortalama sınıf seviyesi- D rini kaynaklar ve oluşturma/ ne göre belirlenmesi yanlış bir uygulamadır. Görüş ihtiyaçlar açısından geliştirme Cevap A değerlendirir. Bilimsel ve tekno- Altı Altı düşünce lojik gelişmelerin düşünce şapkası /Be- gelecekteki yaşam yin fırtınası E üzerine etkilerine 13. Öğretim stratejisi, dersin kazanımlarına ilişkin yaratıcı fikirler ulaşmak için izlenen genel yoldur. Yani o ileri sürer. günkü ders ya da ders saatlerinin işleni- şindeki genel çerçeveyi belirler. Ayrıca öğ- Tabloyu incelediğimizde E seçeneğinde retim stratejisi, öğretmen ve öğrencilerin verilen kazanıma ulaşmak için altı düşünce dersteki rollerini belirler. Örneğin sunuş yolu şapkasının uygun olduğu görülmektedir. stratejisinde öğretmen aktif, organize edi- Çünkü altı düşünce şapkasında yer alan ci ve aktarıcı; öğrenciler alıcı rolündeyken, “yeşil şapka” yaratıcı fikirler ileri sürme gö- buluş yolu stratejisinde öğretmen rehber, revini içerir. öğrenciler aktif öğrenici rolündedir. Tüm bunlarla birlikte öğretim stratejisi, amacın Cevap E gerçekleştirilmesine yönelik yöntem, teknik ve araç-gereçlerin belirlenmesine yön verir. 15. Panelde, bir başkan yönetiminde konuş- Örneğin sunu yolu stratejisi kullanılacaksa macılar konu hakkındaki bilgi, duygu ve beraberinde anlatım yöntemi, soru-cevap düşüncelerini dinleyenlere aktarır. Başkan, tekniği ve kavram haritası kullanılabilir. açılış ve kapanış konuşmalarıyla birlikte ara değerlendirmeler de yapar. Başkan uygun Cevap D görürse tüm konuşmalar bittikten sonra dinleyenler, konuşmacılara soru yöneltebilir. 14. Bu soruda adayların verilen kazanıma ulaş- Ayrıca konuşmacılar önceden planladıkları tırıcı uygun yöntem veya tekniği bulmaları soruları birbirlerine sorabilirler. Çevre kirliliği istenmiştir. Buna göre aşağıdaki tabloyu ile ilgili olarak düzenlenen etkinlik paneldir. inceleyelim; Cevap A SEÇENEK KAZANIM SORUDA UYGUN 16. Ayrılıp birleşme tekniğinin uygulanış adımla- VERİLEN OLAN rı aşağıda verilmiştir: YÖNTEM/ YÖNTEM/ TEKNİK TEKNİK 1. Öğretmen heterojen grupları belirler. Bilimsel araştırma Akvaryum Problem 2. Her gruba bir konu verir ve gruplar bu basamaklarını çözme konu üzerinde çalışarak uzmanlaşır. A kullanarak araştırma 3. U zmanlaşma sürecinden sonra her grup- yapar. tan birer veya ikişer öğrenci alınarak yeni gruplar oluşturulur. İpek Yolu’nun top- Mikro Tartışma lumlar arası siyasal, öğretim 4. Y eni grupta herkes kendi uzmanlık konu- B kültürel ve ekonomik sunu yeni arkadaşlarına öğretir. ilişkilerdeki rolünü fark eder. 5. Ö ğretim aşamasından sonra herkes ilk grubuna geri döner ve diğerlerinden öğ- Tıp alanındaki buluş Gösterip Balık kılçığı/ rendiklerini asıl grup arkadaşları ile payla- ve gelişmelerle yaptırma Tartışma şır. insan hayatı ve top- C lumsal dayanışma Cevap C arasındaki ilişkiyi 401 fark eder.