กม.ที่เกี่ยวข้องกับการกระจายอำนาจให้แก่ อปท

กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 255



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 256



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 257



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 258



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 259



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 260



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 261



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 262



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 263



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 264



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 265



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 266



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 267



กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ 268

เลม ๑๒๕ ตอนพเิ ศษ ๔๐ ง หนา ๑ ๒๖ กุมภาพันธ ๒๕๕๑ ราชกจิ จานุเบกษา ประกาศคณะกรรมการการกระจายอํานาจ ใหแ กอ งคก รปกครองสวนทองถ่นิ เรอื่ ง การบงั คบั ใชแ ผนการกระจายอาํ นาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่นิ (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ. ๒๕๕๑ และแผนปฏบิ ตั กิ ารกําหนดขัน้ ตอนการกระจายอาํ นาจใหแกอ งคก รปกครองสว นทองถ่นิ (ฉบับที่ ๒) ดว ยแผนการกระจายอํานาจใหแ กอ งคก รปกครองสวนทองถิน่ พ.ศ. ๒๕๔๓ และแผนปฏิบัติ การกาํ หนดขนั้ ตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินไดบังคับใชมาครบระยะเวลา ๕ ปแลว ประกอบกับพระราชบัญญัตกิ าํ หนดแผนและขน้ั ตอนการกระจายอํานาจใหแกอ งคก รปกครอง สวนทองถ่ิน พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓๔ บัญญัติใหคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสวนทองถิ่นพิจารณาทบทวนการกําหนดอํานาจและหนาที่และการจัดสรรรายไดขององคกร ปกครองสวนทองถิ่น ภายหลังท่ีไดดําเนินการตามแผนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง สว นทองถนิ่ ไปแลว โดยตอ งพิจารณาทบทวนใหมทุกระยะเวลา ไมเกินหาปนับแตวันท่ีมีการกําหนด อาํ นาจและหนาท่หี รอื วันท่ีมกี ารจดั สรรรายได ทั้งนี้ จะตอ งพิจารณาถึงความเหมาะสมของการกําหนด อาํ นาจและหนา ทแ่ี ละการจดั สรรรายได เพ่ือกระจายอาํ นาจเพ่ิมขนึ้ ใหแกอ งคก รปกครองสว นทองถิน่ คณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น ไดดําเนินการทบทวน การกําหนดอํานาจและหนาท่ีและการจัดสรรรายไดใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินดังกลาวแลว โดยไดรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี เม่ือวันท่ี ๒ มกราคม ๒๕๕๑ และไดรายงานตอ สภานติ บิ ัญญตั แิ หงชาติทราบแลว อาศัยอํานาจตามความในมาตรา ๓๓ แหงพระราชบัญญัติกําหนดแผนและขั้นตอน การกระจายอาํ นาจใหแ กองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ จึงประกาศใหใชบังคับแผนการ กระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๕๑ และแผนปฏิบัติการ กาํ หนดข้นั ตอนการกระจายอาํ นาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น (ฉบับที่ ๒) และใหมีผลผูกพัน กฎหมายทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ 269

เลม ๑๒๕ ตอนพิเศษ ๔๐ ง หนา ๒ ๒๖ กุมภาพันธ ๒๕๕๑ ราชกิจจานเุ บกษา หนวยงานของรัฐที่จะตองดําเนินการใหเปนไปตามแผนการกระจายอํานาจ ฯ และแผนปฏิบัติการ ฯ ดงั กลาวตอไป ทั้งนี้ ใหมผี ลบังคบั ใชต ง้ั แตวันท่ีประกาศในราชกิจจานุเบกษาเปนตน ไป ประกาศ ณ วนั ท่ี ๓๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑ โฆสิต ปนเปย มรษั ฎ รองนายกรฐั มนตรี ประธานกรรมการการกระจายอํานาจ ใหแกอ งคกรปกครองสวนทองถ่ิน กฎหมายทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ 270

แผนการกระจายอาํ นาจใหแ กอ งคก รปกครอง สวนทองถิ่น (ฉบบั ที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๕๑ แผนปฏิบตั ิการกาํ หนดขัน้ ตอนการกระจาย อํานาจใหแกอ งคก รปกครองสว นทอ งถนิ่ (ฉบบั ท่ี ๒) กฎหมายทเี่ กี่ยวขอ้ งกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ 271

๒.๑ แผนการกระจายอาํ นาจใหแกอ งคกรปกครองสวนทอ งถนิ่ (ฉบบั ที่ ๒) พ.ศ ๒๕๕๑ ๑. บทนาํ รัฐธรรมนญู แหงราชอาณาจักรไทย พุทธศกั ราช ๒๕๕๐ หมวด ๕ แนวนโยบายพน้ื ฐานแหง รฐั มาตรา ๗๘ กําหนดวา รัฐตอ งดําเนินการตามแนวนโยบายดานการบริหารราชการแผนดิน โดย กระจายอาํ นาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นพึ่งตนเองและตัดสินใจในกิจการของทองถ่ินได เอง สง เสรมิ ใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินมีสวนรวมในการดําเนินการตามแนวนโยบายพ้ืนฐาน แหงรัฐ พัฒนาเศรษฐกิจของทองถ่ิน และระบบสาธารณูปโภค และสาธารณูปการ ตลอดทั้ง โครงสรางพ้นื ฐานสารสนเทศในทอ งถิ่น ใหท่ัวถึงและเทาเทยี มกันทัว่ ประเทศ รวมทั้งพัฒนาจังหวัด ท่ีมีความพรอมใหเปนองคกรปกครองสวนทองถ่ินขนาดใหญ โดยคํานึงถึงเจตนารมณของ ประชาชนในจงั หวัดนน้ั ในดานการปกครองสวนทองถ่ิน รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ไดก าํ หนดไวในหมวด ๑๔ รวม ๑๐ มาตรา ตงั้ แตม าตรา ๒๘๑ – ๒๙๐ สรุปวา รัฐจะตองใหความ เปนอิสระแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น ตามหลักการปกครองตนเองตามเจตนารมณของ ประชาชนในทองถิ่น และสงเสริมใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเปนหนวยงานหลักในการจัดทํา บริการสาธารณะ และมีสวนรวมในการตัดสินใจแกไขปญหาในพื้นที่ การกํากับดูแลองคกร ปกครองสวนทอ งถน่ิ ตองทําเทาทจี่ าํ เปน และมหี ลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไขที่ชัดเจนสอดคลอง และเหมาะสมกับรูปแบบขององคกรปกครองสวนทองถิ่น และในการกํากับดูแลใหมีมาตรฐาน กลางเพ่ือเปนแนวทางใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเลือกไปปฏิบัติไดเอง โดยคํานึงถึงความ เหมาะสมและความแตกตางในระดับของการพัฒนาและประสิทธิภาพในการบริหารขององคกร ปกครองสวนทองถิ่นในแตละรูปแบบ โดยไมกระทบตอความสามารถในการตัดสินใจดําเนินงาน ตามความตองการขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน รวมทั้งจัดใหมีกลไกการตรวจสอบการ ดําเนนิ งานโดยประชาชนเปนหลกั ใหมกี ฎหมายกาํ หนดแผนและข้นั ตอนการกระจายอํานาจเพือ่ กําหนดการแบงอํานาจหนาท่ี และการจดั สรรรายได ระหวางราชการสวนกลางและราชการสวนภูมิภาคกับองคกรปกครองสวน ทองถ่ิน และระหวางองคกรปกครองสวนทองถ่ินดวยกันเอง โดยคํานึงถึงการกระจายอํานาจ เพิ่มข้ึนตามระดับความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถ่ินแตละรูปแบบ รวมทั้งกําหนด ระบบตรวจสอบและประเมนิ ผลและใหมีกฎหมายรายไดทองถ่ิน เพื่อกําหนดอํานาจหนาท่ีในการ จัดเก็บภาษีและรายไดอ่ืนขององคกรปกครองสวนทองถิ่น โดยมีหลักเกณฑที่เหมาะสมตาม ลกั ษณะของภาษีแตละชนิด และในกรณีท่ีมีการกําหนดอํานาจหนาท่ีและการจัดสรรรายไดใหแก องคก รปกครองสว นทอ งถ่นิ แลว คณะกรรมการจะตอ งนําเรอ่ื งดงั กลาวมาพิจารณาทบทวนใหมทุก ระยะเวลาไมเกินหา ป เพ่ือพจิ ารณาถึงความเหมาะสมของการกาํ หนดอาํ นาจหนาที่ และการจัดสรร รายไดท ี่ไดก ระทําไปแลว ทง้ั น้ี ตองคํานึงถึงการกระจายอํานาจเพิ่มขึ้นใหแกองคกรปกครองสวน กฎหมายท่เี กย่ี วขอ้ งกบั การกระจายอํานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 272

๒ ทองถน่ิ เปน สาํ คัญ และการดําเนนิ การตามวรรคหา เมือ่ ไดร ับความเหน็ ชอบจากคณะรัฐมนตรีและ รายงานรัฐสภาแลว ใหม ผี ลบงั คับได ประชาชนผูมีสิทธิเลือกต้ังในองคกรปกครองสวนทองถิ่น ใหมีสิทธิลงคะแนนเสียง ถอดถอนสมาชิกสภาทองถ่ิน คณะผูบริหารทองถิ่นหรือผูบริหารทองถิ่นนั้นพนจากตําแหนง และ รองขอตอประธานสภาทองถิ่นเพ่ือใหสภาทองถิ่นพิจารณาออกขอบัญญัติทองถิ่นได ในกรณีท่ี การกระทําขององคกรปกครองสวนทองถิ่นจะมีผลกระทบตอชีวิตความเปนอยูของประชาชน ในทอ งถิ่นในสาระสาํ คัญ องคก รปกครองสวนทอ งถ่นิ ตอ งแจง ขอมลู รายละเอียดใหป ระชาชนทราบ กอนการกระทํา และตองรายงานการดําเนินงานตอประชาชนในเรื่องการจัดทํางบประมาณ การใชจ า ย และผลการดําเนนิ งานในรอบป เพื่อใหป ระชาชนมีสวนรวมในการตรวจสอบกํากับการ บริหารจัดการ ใหมีคณะกรรมการขาราชการสวนทองถิ่นซ่ึงเปนองคกรกลางบริหารงานบุคคล สวนทองถิ่น มีองคกรพิทักษระบบคุณธรรมของขาราชการสวนทองถ่ิน เพ่ือสรางระบบคุมครอง คุณธรรมและจริยธรรมในการบริหารงานบุคคล มีหนาท่ีบํารุงรักษาศิลปะ จารีตประเพณี ภูมิปญญาทองถิ่น และวัฒนธรรมอันดีของทองถิ่น ยอมมีสิทธิท่ีจะจัดการศึกษาอบรม และ ฝก อาชีพตามความเหมาะสมและความตองการภายในทองถิ่นนั้น และเขาไปมีสวนรวมในการจัด การศกึ ษาอบรมของรฐั โดยคํานึงถึงความสอดคลองกบั มาตรฐานและระบบการศกึ ษาของชาติ และ มอี ํานาจหนา ท่ีสง เสริมและรักษาคุณภาพสงิ่ แวดลอ มตามทีก่ ฎหมายบญั ญตั ิ ทผ่ี านมาพระราชบญั ญตั ิกําหนดแผนและข้ันตอนการกระจายอาํ นาจใหแกองคกรปกครอง สว นทอ งถ่นิ พ.ศ. ๒๕๔๒ ซึ่งไดประกาศในราชกิจจานุเบกษาบังคับใชเม่ือวันท่ี ๑๗ พฤศจิกายน ๒๕๔๒ ไดก ําหนดอํานาจและหนา ทใี่ นการจดั ระบบบรกิ ารสาธารณะระหวางรัฐกับองคกรปกครอง สว นทอ งถิน่ และระหวา งองคก รปกครองสว นทอ งถ่นิ ดวยกนั เอง การจดั สรรสัดสวนภาษีและอากร ระหวางองคกรปกครองสวนทองถิ่น โดยคํานึงถึงภาระหนาท่ีของรัฐกับองคกรปกครอง สว นทองถิ่น และระหวางองคกรปกครองสวนทองถ่ินดวยกันเองเปนสําคัญ และตามมาตรา ๑๒ แหง พระราชบัญญตั ิดงั กลา ว ไดก ําหนดใหค ณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง สว นทอ งถ่นิ มีอํานาจและหนาทีจ่ ดั ทําแผนการกระจายอาํ นาจใหแกอ งคก รปกครองสว นทองถิ่นและ แผนปฏิบัติการฯ เพื่อขอความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีและรายงานตอรัฐสภา ซ่ึงแผนการ กระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นและแผนปฏิบัติการฯ ไดนําเสนอคณะรัฐมนตรี มีมตเิ หน็ ชอบเมอื่ วนั ท่ี ๓ ตุลาคม ๒๕๔๓ และวันที่ ๒๗ พฤศจกิ ายน ๒๕๔๔ รวมท้ังไดป ระกาศใน ราชกจิ จานุเบกษาบังคบั ใชเม่ือวนั ท่ี ๑๗ มกราคม ๒๕๔๔ และวนั ที่ ๑๓ มีนาคม ๒๕๔๕ ตามลาํ ดับ การดําเนินงานใหเปนไปตามแผนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๓ และแผนปฏิบัติการกําหนดข้ันตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง สวนทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๔ ในขั้นการปฏิบัติงานยังคงมีปญหาอันเนื่องมาจากระบบการบริหาร ราชการแผนดิน และโครงสรางการบริหารของกระทรวง ทบวง กรม ที่เปนอยูไมเอ้ืออํานวย เปนอุปสรรคอยางมากตอการปรับเปล่ียนระบบสูการกระจายอํานาจไปใหองคกรปกครอง ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทเี่ ก่ียวขอ้ งกบั การกระจายอํานาจใหแ้ ก่องคก์ รปกครองสว่ นท้องถ่ิน 273

๓ สว นทอ งถิน่ การดาํ เนินงานจงึ มคี วามลาชา ขาดการประสานสมั พันธของกลไกปฏิบัติและกฎหมาย ท่ีนาํ มาใช ในระหวางท่ีบังคับใชแผนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๓ และแผนปฏิบัติการกําหนดข้ันตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๔ ไดมีการปฏิรูประบบราชการภายใตพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผนดิน พ.ศ. ๒๕๔๕ และพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ มีการประกาศใช พระราชกฤษฎีกาวาดวยหลักเกณฑและวิธีการบริหารจัดการบานเมืองท่ีดี พ.ศ. ๒๕๔๖ มีการ ปรับเปล่ียนรูปแบบและวิธีการทํางานของภาครัฐ การจัดระบบการทํางานของผูวาราชการจังหวัด แบบบูรณาการ และมีการกําหนดวิธีการจัดทําแผนพัฒนาทองถ่ิน ใหสอดคลองกับยุทธศาสตร จังหวัด กลุมจังหวัด และนโยบายของรัฐบาลในเรื่องตาง ๆ ซ่ึงสงผลกระทบตอขอกําหนดตางๆ ในแผนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๓ และแผนปฏิบัติการ กําหนดข้ันตอนการกระจายอํานาจใหแ กองคก รปกครองสวนทอ งถนิ่ พ.ศ. ๒๕๔๔ โดยที่พระราชบัญญัติกําหนดแผนและข้ันตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง สว นทองถน่ิ พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓๓ วรรคสาม กําหนดวา ในกรณีท่ีสถานการณเปลี่ยนแปลงไป ในระหวางที่แผนปฏิบัติการใชบังคับ คณะกรรมการอาจดําเนินการปรับปรุงแผนปฏิบัติการให เหมาะสมกับสถานการณนั้นได และมาตรา ๓๔ กําหนดใหคณะกรรมการพิจารณาทบทวน การกาํ หนดอํานาจและหนาท่ีและการจัดสรรรายไดขององคกรปกครองสวนทองถิ่นภายหลังที่ได ดําเนินการตามแผนการกระจายอาํ นาจใหแ กอ งคก รปกครองสวนทองถนิ่ ไปแลว โดยตองพิจารณา ทบทวนใหมทุกระยะเวลาไมเกินหาปนับแตวันที่มีการกําหนดอํานาจและหนาท่ีหรือวันท่ีมี การจัดสรรรายได ทั้งน้ี จะตองพิจารณาถึงความเหมาะสมของการกําหนดอํานาจและหนาท่ีและ การจดั สรรรายได เพือ่ กระจายอาํ นาจเพ่มิ ขนึ้ ใหแกองคกรปกครองสว นทองถิน่ ดังน้ัน เพ่อื ใหสามารถดาํ เนินการกระจายอํานาจเพิ่มข้ึนใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน อยางตอเน่ืองสอดคลองกับสถานการณท่ีเปลี่ยนแปลงไป มีการใหความสําคัญในระดับนโยบาย ของชาติ โดยกําหนดใหการกระจายอํานาจเปนวาระแหงชาติ มีอัตราเรงของการดําเนินงาน ที่สอดคลองคูขนานกันของแตละภารกิจท่ีตองดําเนินไปพรอมกัน มีเจาภาพท่ีชัดเจนสําหรับทุก ภารกจิ ท่ีตองมกี ารจัดกลุม ภารกจิ ใหม มีความสอดคลองและมีความเปนเอกภาพระหวางหนวยงาน ท่ีเกีย่ วขอ ง ประกอบกบั ตอ งมฐี านขอ มลู ที่เช่ือมตอเปน ภาพรวมทีจ่ ะทําใหเ หน็ ภาพใหญ และสามารถ เหน็ ภาพของการเคล่อื นตัวของการถายโอน รวมทั้งเรงเสริมสรางความพรอมขององคกรปกครอง สวนทองถิ่น เช่ือมโยงระบบสนับสนุนที่ใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นเขมแข็งขึ้น ลดข้ันตอน การปฏิบัติ ผอนคลายกฎระเบียบ นอกจากนี้ ราชการบริหารสวนกลางและสวนภูมิภาคควรมี แผนบริหารการถายโอนเพ่ือใหเกิดความชัดเจนและองคกรปกครองสวนทองถ่ินตองมีแผนรองรับ การถายโอน และที่สําคัญรัฐบาลกับองคกรปกครองสวนทองถ่ินตองเปนพันธมิตรรวมกันในการ กําหนดยุทธศาสตรและนโยบายตางๆ ของรัฐเพ่ือใหเกิดการผลักดันในการบรรลุเปาหมายของ ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทีเ่ กีย่ วข้องกบั การกระจายอาํ นาจให้แก่องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ 274

๔ การพฒั นาประเทศ ภายใตร ะบบการบริหารกจิ การบา นเมอื งที่ดีตามหลักธรรมาภิบาล เพื่อใหเกิด ความผาสุกและความเปนอยูที่ดีของประชาชน และใหประชาชนไดรับความสะดวกในการขอรับ บริการที่ตอบสนองความตองการตอ ไป จงึ จาํ เปนตองทบทวนแผนการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสวนทองถ่ิน และปรบั ปรุงแผนปฏิบัตกิ ารกาํ หนดขั้นตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสวนทองถิ่น โดยท่ีแผนปฏิบัติการกําหนดขั้นตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน เปนแผนท่ียืดหยุนสามารถปรับเปล่ียนไดตามสถานการณท่ีเปลี่ยนแปลงไป ดังนั้น เมือ่ คณะรัฐมนตรเี หน็ ชอบและรายงานรฐั สภาทราบรวมท้งั มีผลบังคบั ใชแลว หากจําเปนตองมีการ เปลี่ยนแปลงในระหวางท่ีแผนปฏิบัติการบังคับใช โดยไมเสียหลักการเดิม ใหคณะกรรมการ การกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินดําเนินการปรับปรุงแผนปฏิบัติการให เหมาะสมกับสภาพการณนั้นได และรายงานคณะรัฐมนตรีทราบตอ ไป ๒. วิสยั ทศั นการกระจายอํานาจสทู องถน่ิ ในชวง ๔ ปแรก (พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๔๗) ของการถายโอนภารกิจตามกรอบของกฎหมาย วาดวยการกาํ หนดแผนและข้ันตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น ซ่ึงเปน ชวงของการปรับปรุงระบบการบรหิ ารงานภายในขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน ราชการบริหาร สวนกลาง และราชการบริหารสวนภูมิภาค รวมทั้งการพัฒนายุทธศาสตร การสรางความพรอม ในการรองรับการถา ยโอนภารกจิ บุคลากร งบประมาณ และทรัพยสิน รวมท้ังการแกไขกฎหมาย ท่ีเกี่ยวของ ในสวนของภารกิจที่ถายโอนจะมีท้ังการถายโอนใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินอยาง สมบูรณ และการดําเนินงานรวมกันระหวางองคกรปกครองสวนทองถิ่นดวยกันเอง และระหวาง องคกรปกครองสวนทองถ่ินกับหนวยงานของรัฐ และจะมีบุคลากรจํานวนหน่ึงถายโอนไป ปฏบิ ตั ิงานภายใตการกํากบั ดูแลขององคกรปกครองสว นทอ งถ่นิ หลังจากการถายโอนในชวง ๔ ปแรกสิ้นสุดลงจนถึงระยะเวลาการถายโอนในปท่ี ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๔๘-๒๕๕๓) ตามกรอบของกฎหมายวาดวยการกําหนดแผนและขั้นตอนการกระจาย อํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นจะเปนชวงเปลี่ยนผาน มีการปรับบทบาทของราชการ บริหารสวนกลาง ราชการบริหารสว นภูมิภาค องคกรปกครองสวนทองถิ่น และภาคประชาชนท่ีจะ เรียนรูรวมกันในการถายโอนภารกิจ มีการปรับกลไกความสัมพันธระหวางองคกรปกครอง สวนทองถ่ินกับราชการบริหารสวนกลาง ราชการบริหารสวนภูมิภาค และความสัมพันธระหวาง องคก รปกครองสวนทอ งถน่ิ กับรฐั วสิ าหกจิ รวมทัง้ ปรับปรุงกฎหมายที่เกย่ี วของ อันจะทาํ ใหองคกร ปกครองสวนทองถิ่นสามารถดําเนินกิจการสาธารณะที่ตอบสนองความตองการของประชาชน ในทองถ่ินดีขึ้น และทําใหประชาชนเขามามีสวนรวมในการบริหารงานขององคกรปกครอง สวนทองถิ่น และองคกรปกครองสวนทองถิ่นจะสามารถพัฒนาขีดความสามารถในการดําเนิน กิจกรรมไดอยา งมปี ระสิทธิภาพและมคี วามโปรงใส ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทเี่ กี่ยวข้องกับการกระจายอํานาจใหแ้ ก่องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่น 275

๕ ในชวงเวลาหลังจากปที่ ๑๐ (พ.ศ. ๒๕๕๔) เปนตน ไป ประชาชนในทองถ่ินจะมีคุณภาพชีวิต ที่ดีข้ึน สามารถเขาถึงบริการสาธารณะไดอยางท่ัวถึงและเปนธรรม และมีสวนรวมในการจัดทํา ยทุ ธศาสตรของทอ งถ่ิน มบี ทบาทในการตดั สินใจ การกํากับดูแล และการตรวจสอบตามหลักการ บริหารจัดการบานเมืองท่ีดี ตลอดจนการสนับสนุนการดําเนินกิจกรรมขององคกรปกครอง สวนทองถ่ินอยางเต็มท่ี ภาครัฐกับองคกรปกครองสวนทองถิ่นและประชาชนในทองถิ่นจะเปน พนั ธมติ รรวมกันในการขับเคลอ่ื นยุทธศาสตรการพฒั นาประเทศ รวมท้ังสงเสริมในเรื่องของความ เปนอิสระเพ่ือการพัฒนาประเทศมากขึ้น ในสวนองคกรปกครองสวนทองถิ่นจะมีการพัฒนา ศักยภาพทางดานการบริหารจัดการและการคลังทองถ่ินท่ีพ่ึงตนเองได มีความรับผิดชอบตอ ภารกิจการบรกิ ารประชาชนที่หลากหลาย ผูบรหิ ารและสภาทองถนิ่ จะเปน ผูมีความรูความสามารถ มีวสิ ยั ทศั นในการบริหารและรว มดาํ เนินการแบบสมานฉนั ท ราชการบริหารสวนภมู ิภาคจะเปล่ียน บทบาทจากฐานะผูจัดทําบริการสาธารณะมาเปนผูใหความชวยเหลือทางวิชาการ และกํากับดูแล การดาํ เนนิ งานขององคกรปกครองสวนทองถ่ินเทาที่จําเปนภายใตขอบเขตท่ีชัดเจน มีการเรียนรู จากประสบการณท่ีเพ่ิมข้ึน การปกครองสวนทองถ่ินจะเปนการปกครองตนเองของประชาชน ในทองถน่ิ อยา งแทจรงิ จงึ เปน อีกมติ ิหนึ่งท่ีมีความสําคัญตอการพัฒนาประชาธิปไตยจากฐานราก นาํ ไปสูการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ๓. กรอบแนวคิดการกระจายอาํ นาจใหแกอ งคกรปกครองสวนทอ งถ่ิน กรอบแนวคดิ การกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น โดยหลักการตองการ ใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินสะทอนปญหาความตองการของประชาชน มาเปนกรอบในการ กําหนดนโยบาย โดยยึดหลกั การและสาระสาํ คญั ๓ ดาน คือ ๓.๑ ดานความเปนอิสระในการกําหนดนโยบายและการบรหิ ารจดั การ องคกรปกครองสวนทองถิ่นยอมมีอิสระในการกําหนดนโยบายการปกครอง การบริหารจัดการ การบริหารงานบุคคล และการเงินการคลังของตนเอง โดยยังคงรักษาความ เปนรัฐเดยี่ วและความมีเอกภาพของประเทศ การมีสถาบันพระมหากษัตริยเปนประมุข และความ ม่ันคงของชาติเอาไวได ตลอดจนการสงเสริมใหประชาชนมีสวนรวมในการเมืองการปกครอง ทองถ่นิ ภายใตระบอบประชาธปิ ไตย ๓.๒ ดานการบริหารราชการแผนดินและการบรหิ ารราชการสว นทองถิน่ รัฐตองกระจายอํานาจใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นพึ่งตนเองและตัดสินใจ ในกิจการของตนเองไดมากข้ึน เพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคตามรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พทุ ธศักราช ๒๕๕๐ และพระราชบญั ญัติกําหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสว นทอ งถน่ิ พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยรฐั ตองจัดระบบการบริหารราชการสวนกลาง สวนภูมิภาค และสวนทองถิน่ ใหม ีขอบเขต อํานาจหนาที่ และความรับผดิ ชอบทีช่ ัดเจนเหมาะสมแกการพัฒนา ประเทศ และสงเสริมใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นเปนหนวยงานหลักในการจัดทําบริการ สาธารณะ โดยปรับลดบทบาทภารกิจและลดการกํากับดูแล ของราชการบริหารสวนกลางและ ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทีเ่ ก่ียวข้องกับการกระจายอาํ นาจใหแ้ ก่องคก์ รปกครองสว่ นท้องถนิ่ 276

๖ ราชการบริหารสวนภูมิภาค และเพิ่มบทบาทใหสวนทองถิ่นเขาดําเนินการแทน เพ่ือใหราชการ บริหารสวนกลางและราชการบริหารสวนภูมิภาครับผิดชอบในภารกิจมหภาค โดยพิจารณา ในยทุ ธศาสตรเชิงรกุ มากกวา เชิงรบั ในระดบั ชาติไดมากขึ้น และภารกิจท่ีเกินขีดความสามารถของ องคกรปกครองสวนทองถิ่น จะดําเนินการได และใหการสนับสนุนสงเสริมดานเทคนิค วิชาการ กาํ หนดมาตรฐานและตรวจสอบติดตามประเมินผล ๓.๓ ดานประสิทธิภาพการบริหารขององคก รปกครองสวนทองถิน่ รั ฐ ต อ ง ก ร ะ จ า ย อํ า น า จ ใ ห แ ก อ ง ค ก ร ป ก ค ร อ ง ส ว น ท อ ง ถ่ิ น ใ ห มี อิ ส ร ะ ม า ก ข้ึ น ลดการกาํ กับดแู ล การดาํ เนนิ การมคี ุณภาพมาตรฐาน การบริหารจัดการขององคกรปกครองสวน ทองถน่ิ เปน ไปตามหลักธรรมาภบิ าล มคี วามโปรงใส มีประสทิ ธภิ าพ และรับผดิ ชอบตอ ผูใชบริการ มากขึ้น รวมท้ังสง เสริมใหป ระชาชน ภาคประชาสงั คม และชมุ ชนมสี ว นรว มในการดําเนนิ การตา งๆ รวมทง้ั รวมตรวจสอบตดิ ตามประเมินผล และสุดทา ยประชาชนตอ งมีคุณภาพชีวิตทดี่ ีและท่ัวถึงมากขนึ้ ๔. วตั ถุประสงคของแผนการกระจายอํานาจใหแ กองคก รปกครองสว นทองถ่นิ แผนการกระจายอํานาจฯ มวี ตั ถปุ ระสงคที่สาํ คญั ๔ ประการ คือ ๔.๑ เพื่อใหมีการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินอยางตอเนื่อง ตามพระราชบญั ญัตกิ ําหนดแผนและขัน้ ตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน พ.ศ. ๒๕๔๒ และรัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจกั รไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ๔.๒ กําหนดกรอบทิศทางและแนวทางการกระจายอํานาจสูองคกรปกครองสวนทองถิ่น ทีช่ ัดเจน โดยมีกระบวนการทีย่ ดื หยนุ สามารถปรับวิธีการดาํ เนนิ งานใหสอดคลองกับสถานการณ ที่เปล่ียนไป และมีการเรยี นรูจากประสบการณท ี่เพมิ่ ข้นึ ๔.๓ เพ่อื ใหเกิดความชัดเจนเกย่ี วกบั บทบาทหนาทร่ี ะหวางราชการสว นทองถิ่นกบั ราชการ สว นกลาง ราชการสวนภูมภิ าค เพื่อใหสอดคลองกับการปฏิรูประบบราชการ และภาครัฐบาลกับ องคกรปกครองสว นทองถ่นิ ในการทํางานรว มกัน ๔.๔ กําหนดแนวทางการดําเนินงานของแผนปฏิบัติการ ซึ่งจะกําหนดหลักการท่ัวไป ในการพจิ ารณาถายโอนภารกิจ รูปแบบการถายโอน ภารกจิ ทร่ี าชการบริหารสวนกลางและราชการ บริหารสว นภมู ภิ าคจะถายโอนใหองคกรปกครองสวนทอ งถนิ่ ระยะเวลาการถายโอน แนวทางการ จัดแบงอํานาจและหนาท่ีในการจัดบริการสาธารณะระหวางรัฐกับองคกรปกครองสวนทองถิ่น ระหวางองคกรปกครองสวนทองถิ่นแตละรูปแบบ และดําเนินการรวมกันในรูปของสหการ แนวทางการจัดสรรทรัพยากรดานการเงิน การคลงั และบคุ ลากรใหแกอ งคกรปกครองสวนทอ งถิ่น ใหสอดคลองกับอํานาจหนาท่ีและภารกิจ ปรับบทบาทและความสัมพันธระหวางราชการบริหาร สว นกลาง ราชการบรหิ ารสว นภมู ภิ าค และราชการบริหารสวนทองถิ่น รวมทั้งแกไขกฎหมายและ กฎระเบียบทเี่ กย่ี วของในเชงิ รกุ เพ่อื สรา งความพรอ มในการปฏิบัติ โดยมุงในเชิงสงเสริมเร่ืองความ เปน อสิ ระขององคก รปกครองสวนทองถิ่น ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายที่เก่ียวขอ้ งกบั การกระจายอํานาจให้แก่องค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่น 277

๗ ๕. เปา หมายของแผนการกระจายอํานาจใหแ กองคกรปกครองสวนทองถ่ิน ๕.๑ ใหมีการถายโอนภารกิจในการจัดบริการสาธารณะของรัฐใหแกองคกรปกครอง สว นทองถิ่นตามมาตรา ๓๐ แหงพระราชบัญญตั กิ ําหนดแผนและข้นั ตอนการกระจายอํานาจใหแก องคก รปกครองสว นทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยกําหนดขอบเขตความรับผิดชอบในการใหบริการ สาธารณะของรัฐและองคก รปกครองสวนทอ งถ่นิ และระหวา งองคกรปกครองสวนทองถิ่นดวยกันเอง ใหชัดเจน โดยองคก รปกครองสวนทองถิน่ ประเภทใดหรอื แหง ใดทม่ี ีความพรอ มในการรับถายโอน อํานาจหนาที่และภารกิจ ใหดําเนินการถายโอนภายใน ๔ ป สําหรับองคกรปกครองสวนทองถ่ิน ประเภทใดหรือแหงใดท่ีไมสามารถที่จะรับการถายโอนอํานาจหนาท่ีและภารกิจภายใน ๔ ป ใหดําเนินการถา ยโอนภายใน ๑๐ ป ๕.๒ การจัดเก็บภาษีและรายไดอื่นขององคกรปกครองสวนทองถิ่น ใหเปนไปตาม กฎหมายรายไดท อ งถน่ิ โดยใหม หี ลกั เกณฑที่เหมาะสมตามลกั ษณะของภาษีแตล ะชนิด การจัดสรร ทรพั ยากรในภาครฐั การมีรายไดท ่ีเพียงพอกับรายจายตามอํานาจหนาท่ีขององคกรปกครองสวน ทองถิ่น ทั้งน้ี โดยคํานึงถึงระดับข้ันการพัฒนาทางเศรษฐกิจของทองถ่ิน สถานะทางการคลังของ องคกรปกครองสวนทองถ่ิน และความยังยืนทางการคลังของรัฐ โดยต้ังแตปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๐ เปนตนไป ใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินมรี ายไดค ิดเปน สดั สว นตอรายไดสุทธิของรัฐบาล ไมนอยกวารอยละย่ีสิบหา และโดยมีจุดมุงหมายท่ีจะใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นมีรายได เพิ่มขึ้นคิดเปนสัดสวนตอรายไดสุทธิของรัฐบาลในอัตราไมนอยกวารอยละสามสิบหา โดยการ จดั สรรสดั สว นท่เี ปนธรรมแกองคก รปกครองสวนทองถิ่นและคํานึงถึงรายไดขององคกรปกครอง สว นทอ งถิ่นนนั้ ดวย การเพ่ิมสัดสวนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถิ่นตอรายไดสุทธิของรัฐบาล ตามวรรคหนึ่ง ใหเพ่ิมขึ้นตามระยะเวลาท่ีเหมาะสมแกการพัฒนาใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน สามารถดําเนินกิจการบริการสาธารณะไดดวยตนเอง และใหเปนไปตามภารกิจท่ีถายโอนใหแก องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ ที่ถายโอนเพิม่ ข้นึ ภายหลังปง บประมาณ พ.ศ. ๒๕๔๙ เปนตนไป แต ไมว ากรณจี ะเปน ประการใดเงินอุดหนุนที่จัดสรรใหตองมีจํานวนไมนอยกวาเงินอุดหนุนที่องคกร ปกครองสว นทอ งถิ่นไดรับการจัดสรรในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๔๙ ๕.๓ การจัดตั้งงบประมาณรายจายประจําปในสวนที่เก่ียวกับการจัดบริการสาธารณะ ในเขตองคกรปกครองสวนทองถิ่น ใหรัฐจัดสรรเงินอุดหนุนใหเปนไปตามความจําเปน และ ความตองการขององคก รปกครองสว นทองถ่ินนัน้ ๕.๔ จดั ระบบของการถายโอนบุคลากรจากหนวยงานของรัฐ เพ่ือใหสอดคลองกับการถายโอน ภารกิจ โดยอาจมีรูปแบบแนวทางที่หลากหลาย ๕.๕ ปรับปรุงกฎหมายและระเบียบท่ีเกี่ยวของใหสอดคลองกับการถายโอนอํานาจและ หนาทแ่ี ละประกนั ความเปน อิสระขององคกรปกครองสวนทอ งถิน่ ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายที่เก่ียวขอ้ งกับการกระจายอาํ นาจให้แก่องคก์ รปกครองสว่ นท้องถ่ิน 278

๘ ๕.๖ ภารกิจท่ีถายโอนไปตามแผนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น และแผนปฏบิ ตั กิ าร จะตอ งมกี ารมอบความรับผิดชอบในภารกิจทั้งหมดตามไปดวย กฎ ระเบียบ ที่เก่ียวของกับภารกิจ หากมีความจําเปนสามารถยกเลิกและออกกติกาใหมใหสอดคลองและ สามารถปฏิบัตภิ ารกิจไดอยา งคลองตัวมากขนึ้ โดยไมขัดตอกฎหมายท่ีเก่ียวของ สําหรับภารกิจใหม ทีม่ ีการถา ยโอนเพิ่มขึน้ ตองพิจารณาถึงศักยภาพและความพรอ มขององคกรปกครองสวนทอ งถ่ิน ๕.๗ การพัฒนาประสิทธิภาพขององคกรปกครองสวนทองถ่ินในการจัดเก็บรายไดของ ทองถิ่นและการกระจายอํานาจทางการคลังสูทองถ่ินเพ่ือใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินสามารถ บริหารจัดการงบประมาณของตนเองไดอยางมีอิสระมากขึ้น โดยคํานึงถึงความจําเปนและความ เหมาะสมในการพัฒนาทองถ่นิ สง เสรมิ การกระจายอํานาจการปกครองจากสวนกลางไปสูทองถ่ิน เสริมสรา งและพฒั นาศกั ยภาพของการบริหารราชการสวนทอ งถนิ่ และองคก รปกครองสวนทองถิ่น ใหส อดคลอ งกับภารกจิ ของแตละทองถ่ิน รวมถึงการมีอิสระในการแสวงหารายไดของทองถิ่นและ การจัดการทรัพยสินของทองถ่ิน สงเสริมใหประชาชน ภาคประชาสังคม และองคกรเอกชน มสี ว นรวมในการปกครองทองถ่นิ ตลอดจนมีการประชาสัมพันธเ พือ่ เรง สรางความเขาใจในบทบาท และการดําเนนิ งานขององคก รปกครองสวนทองถิ่น สรางกลไกการกํากับดูแลและรักษามาตรฐาน การใหบรกิ ารและการตดิ ตามประเมินผลในภาพรวม ๖. แนวทางการกระจายอาํ นาจใหแกอ งคก รปกครองสวนทองถนิ่ ขอบเขตของการกระจายอํานาจใหแกองคก รปกครองสว นทอ งถิ่น ๑. รัฐจะกระจายอํานาจหนาที่ความรับผิดชอบ อํานาจการตัดสินใจ อํานาจการบริหาร จัดการทรัพยากรการเงินการคลัง และบุคลากรใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ินประเภทตางๆ สรางความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถ่ินสงเสริมใหประชาชนและภาคประชาสังคม มสี ว นรวมในการดําเนินงานขององคก รปกครองสวนทอ งถนิ่ ๒. รัฐจะดําเนินการปรับลดบทบาทลดการกํากับดูแลของราชการบริหารสวนกลางและ ราชการบริหารสวนภูมิภาค ปรับโครงสรางภายในขององคกรปกครองสวนทองถิ่น ปรับปรุง กฎหมายและระเบียบท่ีเกี่ยวของ พัฒนาโครงสรางและกลไกเพ่ือสนับสนุนการกระจายอํานาจ โดยคํานึงถึงหลักความเปนอิสระขององคกรปกครองสวนทองถิ่น รวมท้ังสรางระบบติดตาม ตรวจสอบ กํากับดแู ลและประเมนิ ผลที่มีประสทิ ธภิ าพ ๖.๑ การถายโอนภารกิจและการจัดแบงอํานาจหนาที่ระหวางรัฐกับองคกรปกครอง สวนทองถ่ิน และระหวา งองคกรปกครองสว นทองถ่นิ ดว ยกนั เอง ๖.๑.๑ ความหมายของการถา ยโอนภารกจิ ตามมาตรา ๓๐ แหงพระราชบัญญัติ กําหนดแผนและขนั้ ตอนการกระจายอาํ นาจใหแ กองคกรปกครองสวนทองถ่ิน พ.ศ. ๒๕๔๒ ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทีเ่ ก่ยี วขอ้ งกับการกระจายอาํ นาจให้แก่องค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ 279

๙ ขอความในกฎหมาย มาตรา ๓๐ (๑) ใหดําเนินการถายโอนภารกิจ การใหบริการสาธารณะท่ีรัฐดําเนินการอยูในวันท่ีพระราชบัญญัตินี้ใชบังคับแกองคกรปกครอง สว นทอ งถิน่ ภายในกําหนดเวลา ดังน้ี (ก) ภารกิจท่ีเปนการดําเนินการซํ้าซอนระหวางรัฐและองคกรปกครอง สวนทองถิ่นหรือภารกิจท่ีรัฐจัดใหบริการในเขตองคกรปกครองสวนทองถิ่นใหดําเนินการ ใหเ สรจ็ ส้ินภายในส่ปี  (ข) ภารกิจที่รัฐจัดใหบริการในเขตองคกรปกครองสวนทองถ่ินและ กระทบถงึ องคก รปกครองสว นทอ งถ่ินอื่น ใหดําเนินการใหเ สร็จส้ินภายในสี่ป (ค) ภารกิจท่ีเปนการดําเนินงานตามนโยบายรัฐบาลใหดําเนินการ ใหเสร็จสน้ิ ภายในส่ปี  ความหมายตาม (๑) หมายถึง ลักษณะภารกิจการใหบริการสาธารณะ ท่ีจะตอ งถายโอนในสี่ป ไดแก ๑) ภารกิจท่ีซ้ําซอน หมายถึง ภารกิจการใหบริการสาธารณะท่ีกฎหมาย กําหนดใหร ัฐหรือองคก รปกครองสว นทอ งถิ่นมีอํานาจหนาท่ใี นเร่ืองเดียวกัน และองคกรปกครอง สว นทองถ่ินไดม กี ารดาํ เนินการตามภารกจิ นน้ั แลวดวย ๒) ภารกิจที่รัฐจัดทําในเขตองคกรปกครองสวนทองถ่ิน หมายถึง ภารกิจ การใหบริการสาธารณะที่กฎหมายกําหนดใหรัฐและองคกรปกครองสวนทองถิ่นมีอํานาจหนาท่ี แตอ งคก รปกครองสวนทองถิ่นยงั ไมไดดําเนนิ การ หรือไมเ คยดาํ เนินการตามภารกิจนั้น ๓) ภารกิจทร่ี ัฐจดั ทําในเขตองคกรปกครองสวนทองถิ่นและกระทบองคกร ปกครองสวนทองถ่ินอ่ืน หมายถึง ภารกิจการใหบริการสาธารณะท่ีรัฐดําเนินการในเขตพื้นท่ี องคกรปกครองสวนทองถนิ่ และมผี ลกระทบเกิดขน้ึ กบั องคก รปกครองสว นทองถิน่ อื่นดวย ขอความในกฎหมายมาตรา ๓๐ (๒) กําหนดขอบเขตความรับผิดชอบ ในการใหบรกิ ารสาธารณะของรฐั และขององคก รปกครองสวนทอ งถน่ิ และระหวางองคก รปกครอง สวนทองถ่ินดวยกันเอง ตามอํานาจและหนาที่ท่ีกําหนดไวในพระราชบัญญัตินี้ใหชัดเจน โดย ในระยะแรกอาจกําหนดภารกิจขององคกรปกครองสวนทองถ่ินแตละแหง ซึ่งตองพิจารณาจาก รายไดและบุคลากรขององคกรปกครองสวนทองถ่ินนั้น จํานวนประชากร คาใชจายในการ ดาํ เนินการ ตลอดจนคณุ ภาพในการใหบริการทีป่ ระชาชนจะไดรับ ทั้งน้ี ตองไมเกินระยะเวลาสบิ ป ความหมายตาม (๒) หมายถึง ภารกิจการใหบริการสาธารณะตาม (๑) ภารกิจใดที่องคกรปกครองสวนทองถ่ินทําได ถาองคกรปกครองสวนทองถ่ินใดยังไมพรอม ใหขยายเวลาเตรียมความพรอมไดภายใน ๑๐ ป โดยองคกรปกครองสวนทองถิ่นตองทํา แผนเตรียมความพรอม และราชการบริหารสวนกลางและราชการบริหารสวนภูมิภาค ใหการ สนับสนุนแนะนําดานการบริหารจัดการเทคนคิ วชิ าการ ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายท่ีเกีย่ วข้องกบั การกระจายอํานาจให้แก่องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ 280

๑๐ ๖.๑.๒ หลักการทว่ั ไปในการพิจารณาถายโอนภารกิจ การพิจารณาถายโอนภารกิจ ไดกําหนดขอบเขตความรับผิดชอบในการ ใหบริการสาธารณะระหวางรัฐกับองคกรปกครองสวนทองถ่ินและระหวางองคกรปกครอง สว นทอ งถน่ิ ดว ยกันเอง โดยตอ งสง เสรมิ ใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเปนหนวยงานหลักในการ จัดทําบริการสาธารณะ และมีสวนรวมในการตัดสินใจแกไขปญหาในพื้นที่ตามท่ีกําหนดไวใน รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ และในพระราชบัญญัติกําหนดแผนและ ขั้นตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ และกฎหมายอ่ืน ที่เกี่ยวขอ งใหม คี วามชัดเจน โดยยดึ หลักการในการพจิ ารณา ดังนี้ ๑) การถายโอนภารกิจตามแผนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง สว นทองถิ่นจะไมค รอบคลุมงานหรอื กจิ กรรมทีเ่ กี่ยวของกบั ความม่ันคง การพิจารณาพิพากษาคดี การตางประเทศ และการเงนิ การคลังของประเทศโดยรวม ๒) ภารกิจทกี่ ําหนดใหถายโอน พิจารณาภารกจิ ของหนว ยงานของรัฐเปน หลัก สําหรับภารกิจของรัฐวิสาหกิจใหถายโอนในกรณีเปนนโยบายของ รัฐบาล หรือเมือ่ พิจารณาความเหมาะสมและประสิทธิภาพของบริการสาธารณะทป่ี ระชาชนจะไดรบั แลวสมควรถายโอน เพอื่ ใหการดําเนินงานขององคกรปกครองสวนทองถิ่น กับรัฐวิสาหกิจ ในบางภารกิจท่เี กีย่ วของกับการดําเนินการตามอํานาจและหนาที่ขององคกรปกครองสวนทองถิ่น และเปน ภารกิจที่องคก รปกครองสวนทองถ่ินใหการสนับสนนุ การดําเนนิ งานของรฐั วสิ าหกิจ ควรมี การกําหนดเงอื่ นไขในการดําเนินการในลกั ษณะของการใหสทิ ธิประโยชนพิเศษกับองคกรปกครอง สว นทองถน่ิ ตอบแทน เน่อื งจากการใชประโยชนจ ากแผนงานโครงการของรัฐวิสาหกิจไดร ับจากการ ที่องคกรปกครอง สวนทองถิ่นใหการสนับสนุน หรือโดยการใหสวนลดจากคาบริการของ รัฐวิสาหกจิ หรือหักคาใชจายที่องคกรปกครองสวนทองถ่ินไดจายไปเพ่ือชดเชยกับการใชบริการ ของรัฐวิสาหกจิ ขององคก รปกครองสว นทองถิ่นน้นั ๆ ดวย ๓) การถายโอนภารกิจคํานึงถึงผลลัพธและผลกระทบท่ีเกิดข้ึนกับ ประชาชนในพื้นที่องคก รปกครองสว นทอ งถิน่ เปนหลกั หากผลลพั ธแ ละผลกระทบเกิดข้นึ กบั ประชาชนในพนื้ ทีอ่ งคกรปกครอง สวนทองถิ่นใดองคกรปกครองสวนทองถ่ินหนึ่ง ใหถายโอนใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินนั้น แตหากผลลัพธและผลกระทบเกิดข้ึนกับประชาชนในพ้ืนท่ีองคกรปกครองสวนทองถ่ินมากกวา หนึ่งแหง หรือภารกจิ ทถี่ ายโอนมีตนทุนสงู และเกินศกั ยภาพขององคก รปกครองสวนทอ งถน่ิ ขนาดเล็ก ก็อาจถายโอนใหองคการบริหารสวนจังหวัดดําเนินการหรือองคกรปกครองสวนทองถิ่นรวมกัน ดําเนินการ ในระยะแรก หากองคกรปกครองสวนทองถิ่นยังไมพรอมที่จะ ดําเนนิ การตามมาตรา ๓๐ (๒) แหงพระราชบัญญัติกําหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอํานาจ ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทเี่ ก่ยี วขอ้ งกับการกระจายอาํ นาจใหแ้ ก่องค์กรปกครองสว่ นท้องถนิ่ 281

๑๑ ใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ หรือดวยเหตุใดก็ตาม อาจใหหนวยงานของรัฐ ดําเนินการไปกอนจนกวาจะครบระยะเวลาตามที่กําหนดในแผนการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสว นทอ งถน่ิ และแผนปฏิบตั กิ าร ๔) งานหรือกจิ กรรมท่ีมีเปาหมายดาํ เนนิ การครอบคลุมหลายจังหวัดหรือมี ผลกระทบเกิดขึ้นนอกเขตพ้ืนท่ีจังหวัดดวย ใหหนวยงานของรัฐเปนผูดําเนินการ เวนแตองคกร ปกครองสว นทอ งถน่ิ ระดับจังหวัดสามารถทาํ ความตกลงดําเนินการรวมกันได และคณะกรรมการ การกระจายอํานาจใหแ กองคก รปกครองสว นทองถน่ิ เห็นชอบดวย ๕) องคก รปกครองสวนทองถนิ่ ใดเมอื่ รบั การถา ยโอนภารกิจจากหนวยงาน ของรัฐ และการบริการสาธารณะดังกลา วจะตองดําเนนิ การทงั้ ในและนอกเขตพ้ืนที่จังหวัด องคกร ปกครองสว นทอ งถ่ินที่รับโอนจะตองดาํ เนินการตามภาระหนาท่ีท่ีไดรับ และตอ งไมน อยไปกวา เดิม ๖) ในการพิจารณาความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถิ่นแตละ ประเภท และแตละแหงจะพิจารณาจากรายได บุคลากร จํานวนประชากร คาใชจายในการ ดําเนินงาน คุณภาพในการใหบริการและประสบการณทางการบริหาร และโอกาสในการพัฒนา ศกั ยภาพเหลา นัน้ ซงึ่ จะชว ยใหส ามารถกาํ หนดระยะเวลาทีเ่ หมาะสมในการถา ยโอนภารกิจได ๗) การถา ยโอนภารกจิ ตอ งคํานึงถึงความคุมคา และการประหยัดจากขนาด การลงทุนท่ีเหมาะสม ดังนนั้ หากองคก รปกครองสวนทองถิน่ ใดไมส ามารถดาํ เนนิ การไดโดยลําพัง ก็สามารถรวมกันจัดต้ังสหการ หรืออาจใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นที่มีความพรอมมากกวา ดําเนินการไปกอนได ๘) เร่ืองที่เปนนโยบายของรัฐบาล ในหลักการรัฐควรเปนผูสนับสนุน งบประมาณในการดําเนินการ หรือกรณีท่ีโครงการดังกลาวเปนประโยชนแกประชาชนในทองถ่ิน อาจใหมีระบบสมทบระหวา งรัฐกับองคกรปกครองสวนทอ งถิน่ ในอตั ราท่เี หมาะสม ๙) องคกรปกครองสวนทองถ่ิน ตองยึดหลักเกณฑและวิธีการบริหาร กิจการบานเมอื งทีด่ ี เพอื่ ใหเกดิ ประโยชนส ขุ ของประชาชน ลดขน้ั ตอนการปฏิบตั ทิ ่ีเกนิ ความจาํ เปน และประชาชนไดร ับการอํานวยความสะดวกและไดร ับการตอบสนองความตอ งการ ๑๐) ในภาพรวมการถายโอนภารกิจของรัฐใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน ใหพ จิ ารณาถา ยโอนทั้งภารกิจ งบประมาณ และบุคลากร และทรัพยสินภายในชวงเวลาท่ีกําหนด โดยไมจาํ เปนตองดาํ เนนิ การถา ยโอนไปพรอ มกัน ๑๑)การกําหนดอํานาจหนาที่ในการบริการสาธารณะ และกําหนดภารกิจ ท่ีจะถา ยโอน มไิ ดจาํ กัดเฉพาะในกรอบของบทบญั ญัติของกฎหมายในปจจุบัน หากแตพิจารณาถึง อํานาจหนาท่ีของการจัดบริการสาธารณะตามที่รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย และกฎหมาย วาดวยการกําหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น ท่ีกําหนดใหเปนอํานาจหนาที่ขององคกรปกครองสวนทองถ่ินรวมทั้งพิจารณาถึงความเหมาะสม และประสทิ ธภิ าพของบรกิ ารสาธารณะท่ีประชาชนจะไดร ับเปน สําคญั ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายท่เี กยี่ วขอ้ งกับการกระจายอํานาจใหแ้ กอ่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ 282

๑๒ กรณีที่อํานาจหนาท่ีในการจัดบริการสาธารณะใด กฎหมายวาดวยการ กําหนดแผนและข้ันตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นมิไดกําหนดใหเปน อํานาจหนาที่ขององคกรปกครองสวนทองถิ่นใด หากแตเม่ือคํานึงถึงความเหมาะสมและ ประสิทธิภาพของการบริการสาธารณะทีป่ ระชาชนจะไดรับแลว สมควรกาํ หนดใหเปนอํานาจหนาท่ี ขององคกรปกครองสวนทองถ่ินน้ัน จะไดเสนอคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสวนทองถิ่นพิจารณาออกประกาศกําหนดใหเปนอํานาจหนาที่ขององคกรปกครอง สว นทองถนิ่ น้ันตอ ไป ๑๒)อํานาจและหนาที่ขององคกรปกครองสวนทองถิ่นตามมาตรา ๑๖ มาตรา ๑๗ มาตรา ๑๘ และมาตรา ๑๙ แหงพระราชบัญญัติกําหนดแผนและขั้นตอนการกระจาย อํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น พ.ศ. ๒๕๔๒ เปนภารกิจที่หนวยงานของรัฐจะตอง ถายโอนใหทองถ่ินตามมาตรา ๓๐ (๑) ของพระราชบัญญัติดังกลาว ถาองคกรปกครอง สวนทองถ่ินยังไมพรอมรับถายโอน เนื่องจากมีขอจํากัดดานขีดความสามารถและสาเหตุอ่ืนใด องคกรปกครองสวนทองถ่ินน้ันอาจใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นอื่น หรือรองขอใหหนวยงาน ของรัฐดําเนนิ การแทนไปพลางกอ น หรอื ดาํ เนินการรว มกบั หนว ยงานของรัฐหรือองคกรปกครอง สว นทองถ่นิ หรืออาจจัดซ้ือจดั จางจากหนวยงานของรฐั หรอื ภาคเอกชนดาํ เนินการแทนได ท้ังนี้ ใหรัฐดําเนินการเพิ่มขีดความสามารถและความรูดานเทคโนโลยี ดานการบริหารจัดการ ดานบุคลากร และความพรอมดานการคลังใหแกองคกรปกครอง สวนทองถ่ินน้ันๆ จนกวาจะสามารถรับการถายโอนงานหรือภารกิจได โดยใหมีความยืดหยุน ในชวงเปลยี่ นผาน ๑๓)ภ า ร กิ จ ห น่ึ ง ๆ อ า จ จั ด แ บ ง ข อ บ เ ข ต ข อ ง อํ า น า จ แ ล ะ ห น า ที่ ความรับผิดชอบระหวางรัฐกับองคกรปกครองสวนทองถ่ิน และระหวางองคกรปกครอง สวนทองถิ่นดวยกันได โดยมีการกระจายการจัดบริการสาธารณะตามขนาดและเขตพ้ืนที่ ขององคกรปกครองสวนทองถิ่น ในแตละประเภทตามขีดความสามารถขององคกรปกครอง สว นทอ งถิน่ และความเปนไปไดภายในกรอบระยะเวลาทเ่ี หมาะสม ๑๔)การถายโอนภารกจิ ไปสูองคกรปกครองสวนทองถิ่นแตละประเภทและ แตละแหง ควรคํานงึ ถงึ ความพรอ มขององคกรปกครองสวนทองถิน่ เปนหลักและหนวยงานของรัฐ ที่มีภารกิจถายโอนตองมีแผนการถายโอนท่ีชัดเจนเพ่ือใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น สามารถ วางแผนกาํ ลงั คนและงบประมาณลวงหนา ไดอ ยา งมีประสทิ ธิภาพ ๑๕) การถายโอนภารกิจในแตละภารกิจอาจมีโครงสรางการบริหารและ การกาํ กับดูแลท่ีแตกตางกนั ได รวมทัง้ ยังคงตอ งมีระบบกาํ กับดูแลจากรัฐ เพ่ือเปนหลักประกันใน ดานคุณภาพการใหบ ริการ ความยตุ ิธรรม และความเสมอภาคระหวา งประชาชนในแตละเขตพน้ื ที่ ๑๖) การถายโอนภารกิจโดยท่ัวไป ใหโอนทรัพยสินท่ีเกี่ยวของใหองคกร ปกครองสว นทองถน่ิ ดว ย ยกเวนเฉพาะทรัพยสนิ ท่ีเปน ที่ดินใหองคกรปกครองสว นทอ งถนิ่ สามารถ ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายท่ีเกย่ี วข้องกับการกระจายอาํ นาจใหแ้ กอ่ งค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิน่ 283

๑๓ ใชประโยชนได โดยที่ดินน้ันจะโอนกรรมสิทธ์ิใหเปนกรรมสิทธ์ิขององคกรปกครองสวนทองถิ่น หรือไม ใหอยใู นดุลพินิจของกระทรวงการคลัง ก ร ณี ที่ ห น ว ย ง า น ข อ ง รั ฐ ถ า ย โ อ น ภ า ร กิ จ ใ ห แ ก อ ง ค ก ร ป ก ค ร อ ง สว นทอ งถน่ิ ไปบรหิ ารจัดการตามอํานาจหนาท่ีที่หนวยราชการเดิมเคยดําเนินการอยู ไมตองเสีย คา เชาหรอื คา ใชป ระโยชน และคา ธรรมเนยี มการจัดใหเชา ที่ราชพสั ดุเทา ท่ไี ดร ับโอนแตอยา งใด หากองคกรปกครองสวนทองถิ่นไดนําที่ราชพัสดุที่รับการถายโอน กิจการไปจัดหาประโยชนกอใหเ กดิ รายไดหรือมีลกั ษณะนําไปจัดหาประโยชนน อกเหนือจากอํานาจ หนาที่ที่ไดรับโอนแลวองคกรปกครองสวนทองถ่ินจะตองเสียคาเชาและคาธรรมเนียมพรอมทั้ง ปฏิบัติตามเงื่อนไขที่กําหนดไวในระเบียบกระทรวงการคลัง วาดวยการจัดหาประโยชนในที่ ราชพัสดุ พ.ศ. ๒๕๔๗ ๑๗) หากภารกจิ ทถี่ ายโอนใหแกองคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ มีคาธรรมเนียม เกิดขึ้นจากการปฏิบัติหนาที่ ใหคาธรรมเนียมดังกลาวตกเปนรายไดขององคกรปกครอง สว นทอ งถ่นิ ๖.๑.๓ รปู แบบการถา ยโอน รูปแบบการถายโอนจะมีทั้งการถายโอนอํานาจและหนาท่ีในการจัดบริการ สาธารณะตามที่ระบุไวในกฎหมาย และการปรับปรุงอํานาจหนาท่ีระหวางรัฐกับองคกรปกครอง สวนทองถ่ิน ใหสอดคลองกับการถายโอนภารกิจ ดังนั้น จึงไดกําหนดลักษณะการถายโอนไว ๖ ลกั ษณะ คอื ๑. ภารกิจที่องคกรปกครองสวนทองถิ่นดําเนินการหรือผลิตบริการ สาธารณะเอง เปนภารกิจที่แตละองคกรปกครองสวนทองถ่ินดําเนินการหรือผลิต บริการสาธารณะนั้นๆ ไดเองโดยมีกฎหมายใหอํานาจองคกรปกครองสวนทองถ่ินไวแลว และ/ หรือองคก รปกครองสวนทองถิ่นเคยดําเนินการอยูแลว โดยสามารถรับโอนไดทันที และขอบเขต การทํางานอยใู นพนื้ ทข่ี ององคก รปกครองสว นทองถ่ิน ๒. ภารกิจท่ีองคกรปกครองสวนทองถิ่นดําเนินการแตองคกรปกครอง สว นทอ งถิน่ อาจซอ้ื บริการจากภาคเอกชน หนว ยงานของรฐั หรือองคกรปกครองสวนทอ งถนิ่ อ่ืน เปนภารกิจท่ีตองใชเทคนิค ทักษะ วิชาการ ความรูความชํานาญและ ความเชีย่ วชาญเฉพาะดาน ซงึ่ องคก รปกครองสวนทองถน่ิ ไมส ามารถดําเนนิ การเองหรอื ดาํ เนินการ เองแลวไมมีประสิทธิภาพหรือไมคุมทุน องคกรปกครองสวนทองถ่ินสามารถซื้อบริการจาก ภาคเอกชน หรอื จากหนว ยงานอน่ื ท่ีมปี ระสบการณ หรอื เคยดาํ เนินการ ๓. ภารกิจทีอ่ งคก รปกครองสวนทอ งถ่นิ ดาํ เนินการรวมกับองคกรปกครอง สว นทองถ่นิ อื่นๆ ในลักษณะความรว มมอื หรือรปู แบบสหการ ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายท่เี กี่ยวข้องกับการกระจายอาํ นาจใหแ้ ก่องคก์ รปกครองส่วนท้องถน่ิ 284

๑๔ เปนภารกิจซ่ึงตองอาศัยความรวมมือจากองคกรอื่นเพื่อใหบรรลุ เปา หมายและเกดิ ประโยชนส งู สดุ โดยมผี ลกระทบตอประชาชนไมเฉพาะในเขตพ้ืนที่ใดพื้นที่หนึ่ง โดยเฉพาะ แตมีผลกระทบตอประชาชนในองคกรปกครองสวนทองถิ่นอ่ืนดวย หรือมีความ จาํ เปนตอ งลงทนุ จาํ นวนมาก และไมค ุมคาหากตางฝา ยตางดาํ เนินการเอง ๔. ภารกจิ ท่ีองคกรปกครองสว นทอ งถนิ่ ดําเนนิ การรวมกับรัฐ (Share Function) เปนภารกิจท่ีรัฐโอนใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นดําเนินการ และ บางสวนรฐั ยังคงดาํ เนนิ การอยู การดาํ เนนิ การจงึ เปนการดําเนินการรว มกนั ๕. ภารกิจที่รัฐยังคงดาํ เนินการอยูแตองคกรปกครองสวนทองถิ่นสามารถ จะดําเนนิ การได เปนภารกิจใหบริการสาธารณะท่ีกฎหมายกําหนดใหรัฐและองคกร ปกครองสว นทอ งถิ่น มีอํานาจหนา ทใ่ี นภารกจิ เดยี วกัน และยังคงกําหนดใหรัฐดําเนินการอยูตอไป ในกรณนี ี้ องคก รปกครองสว นทองถ่นิ สามารถดําเนินการไดเ ชนเดียวกัน ๖. ภารกจิ ทอ่ี งคกรปกครองสว นทอ งถนิ่ มอบหมายเอกชนดาํ เนนิ การแทน เปนภารกจิ ท่ีองคกรปกครองสวนทองถ่ินมอี ํานาจหนา ทีแ่ ละเปน เจาของ ภารกจิ แตมอบหมายใหเ อกชนดาํ เนินการแทน ในรปู แบบตางๆ เชน การใหส มั ปทาน เปน ตน ๖.๑.๔ ระยะเวลาการถา ยโอน แบง เปน ๒ ระยะ คอื ๑) ระยะที่ ๑ ระยะเวลา ๑-๔ ป (พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๔๗) โดยองคกร ปกครองสวนทองถิ่น ท่ีมีความพรอมสามารถดําเนินการได และแลวเสร็จภายใน ๔ ป โดยเปน การถา ยโอนตามมาตรา ๓๐ (๑) ของพระราชบัญญัติกําหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอํานาจ ใหแกองคกรปกครองสว นทอ งถนิ่ พ.ศ. ๒๕๔๒ ๒) ระยะที่ ๒ ระยะเวลา ๑-๑๐ ป (พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๕๓) เปนการถายโอน เน่ืองจากการกาํ หนดอาํ นาจและหนา ท่ีในการจัดบริการสาธารณะขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน ที่แตกตางกันในระยะ ๑๐ ปแรก ตามมาตรา ๓๐ (๒) ของ พระราชบัญญัติกําหนดแผนและ ขน้ั ตอนการกระจายอาํ นาจใหแ กองคก รปกครองสว นทองถ่ิน พ.ศ. ๒๕๔๒ แบง เปน ๒.๑) ระยะเวลาถายโอน ๑-๕ ป (พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๔๘) เนื่องจากจะตองพิจารณาความพรอมขององคกรปกครอง สวนทองถ่ิน การเตรียมความพรอมใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น หรือการใชระยะเวลา ในการถายโอนตอ เน่อื งเกนิ กวา ๔ ป และคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง สว นทองถ่ินกาํ หนดใหองคก รปกครองสวนทองถิ่น ที่ยังไมมีความพรอมท่ีจะปฏิบัติตามอํานาจและ หนาทีบ่ างอยางตามมาตรา ๓๐ (๒) ๒.๒) ระยะเวลาการถายโอน ๔-๑๐ ป (พ.ศ. ๒๕๔๗-๒๕๕๓) เน่ืองจากบางภารกิจเมือ่ ถา ยโอนไปแลว ตองมีการพัฒนาเพื่อให เกิดความสมบูรณ และบางภารกิจทยี่ งั ไมมีความพรอมท่ีจะปฏิบัติตามอํานาจและหนาที่บางอยาง ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกับการกระจายอาํ นาจให้แก่องค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ 285

๑๕ ตามมาตรา ๓๐ (๒) จําเปนตองใชระยะเวลาในการถายโอนตอเน่ืองเกินกวา ๕ ป หรือเปนเรื่อง ไมเรงดวน จําเปนตองสรางกลไกและระบบควบคุมมาตรฐานมารองรับ เร่ืองการพัฒนา ประสิทธภิ าพขององคก รปกครองสวนทองถ่นิ และเรือ่ งภารกิจเกา ทีต่ องไปทําใหเกิดความสมบูรณ ๖.๑.๕ ผลการพจิ ารณาการถา ยโอนภารกจิ การถายโอนภารกิจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน กําหนดไว ๖ ดาน โดยพิจารณาจากอํานาจหนาท่ีขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน ตามวัตถุประสงค เปาหมายของ แผนการกระจายอํานาจใหแกอ งคก รปกครองสวนทอ งถน่ิ หลกั การทั่วไป รูปแบบการถา ยโอน และ ระยะเวลาของการถา ยโอน โดยจําแนกงานในแตละดานที่จะตองถายโอน ขอกฎหมาย หนวยงาน ของรัฐท่ีเก่ียวของ ลักษณะภารกิจ รูปแบบ ขอบเขต ระยะเวลา และเงื่อนไขในการถายโอน ซ่ึง ไมจ าํ เปนตอ งถายโอนไปพรอ มกันข้ึนอยูกับความพรอมขององคกรปกครองสวนทองถิ่นในแตละ ประเภทท่ีจะรับการถายโอน รวมทั้งสรางกลไกและระบบควบคุมคุณภาพมาตรฐานมารองรับ ตลอดจนการปรับปรุงกฎหมายและระเบียบปฏิบัติท่ีเกี่ยวของ สําหรับแผนปฏิบัติการใหมี สาระสําคญั อยางนอ ย ดังนี้ ๑. ดานโครงสรา งพืน้ ฐาน ๑.๑ การคมนาคมและการขนสง ๑.๑.๑ กลมุ ภารกิจทางบก (๑) การกอ สรา งและบาํ รุงรักษาถนนและสะพาน (๒) สถานขี นสง (๓) วิศวกรรมจราจรทางบก ๑.๑.๒ กลุมภารกจิ ทางนาํ้ (๑) การดูแลรกั ษาทางนาํ้ (๒) การกอสรางและดแู ลสถานขี นสงทางนํา้ (๓) การคมนาคมและการสัญจรทางนํา้ ๑.๒ แผนภารกจิ ดานสาธารณปู โภค และสาธารณปู การ ๑.๒.๑ กลุมภารกจิ แหลงนาํ้ /ประปาชนบท ๑ แหลง นํา้ อปุ โภค / บรโิ ภค และแหลงนา้ํ เพ่อื การเกษตร ๑.๓ แผนภารกจิ ดานการผงั เมือง และการควบคมุ อาคาร ๑.๓.๑ กลุมภารกิจการจัดทาํ ผังเมอื ง (๑) ผังเมืองรวมจงั หวดั และผังเมืองรวมในเขต อปท. ๑.๓.๒ กลมุ ภารกิจการควบคมุ อาคาร (๑) การควบคุมอาคาร ๑.๓.๓ กลุมภารกิจการขดุ ดนิ และถมดนิ (๑) การขุดดนิ และถมดิน ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายท่เี ก่ยี วขอ้ งกบั การกระจายอํานาจให้แกอ่ งคก์ รปกครองสว่ นท้องถิ่น 286

๑๖ ๒ ดานงานสงเสรมิ คุณภาพชีวติ ๒.๑ แผนภารกจิ ดา นการสง เสริมอาชีพ ๒.๑.๑ กลมุ ภารกจิ การสงเสรมิ อาชีพ (๑) การสง เสรมิ อาชพี เล้ียงสตั ว ๒.๒ แผนภารกิจดานสวสั ดกิ ารสังคม ๒.๒.๑ กลมุ ภารกจิ ดา นการสงั คมสงเคราะหพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ (๑) การสง เสริมคณุ ภาพชีวิต ๒.๒.๒ กลุมภารกจิ ดา นการสง เสริมสวัสดิภาพและพทิ ักษเ ด็ก เยาวชน ผูด อยโอกาส คนพกิ าร และผสู งู อายุ (๑) ควบคุมหอพักเอกชน ๒.๓ แผนภารกจิ ดานการศกึ ษา ๒.๓.๑ กลุมภารกจิ การจัดการศกึ ษาในระบบทเี่ ปนการจัดการข้นั พนื้ ฐาน (๑) การจดั การศึกษาในระบบทเ่ี ปนการจดั การขนั้ พื้นฐาน (๒) การจัดการศึกษาอาชีวศกึ ษา ๒.๓.๒ กลุมภารกจิ การจดั การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย (๑) หองสมุด (๒) การบริการการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอธั ยาศัย ๒.๔ แผนภารกิจดา นการสาธารณสขุ ๒.๔.๑ กลุม ภารกจิ การสรางเสริมสุขภาพและการปองกันโรค และการกั ษาพยาบาล (๑) การสรางเสรมิ สุขภาพและการปอ งกนั โรคและ การรกั ษาพยาบาลเบือ้ งตน (๒) การรกั ษาพยาบาล ๓ ดานการจัดระเบยี บชมุ ชน/สังคม และการรักษาความสงบเรียบรอ ย ๓.๑ แผนภารกจิ ดานการสง เสรมิ ประชาธปิ ไตย ความเสมอภาค สทิ ธเิ สรภี าพ ๓.๓.๑ กลุม ภารกจิ การคุม ครองผบู ริโภค (๑) ช่ังตวงวดั (๒) คุมครองผบู รโิ ภค ๓.๒ แผนภารกจิ ดานการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย ๓.๒.๑ กลมุ ภารกจิ ดา นการปองกนั และบรรเทาสาธารณภัย (๑) การชว ยเหลือผูประสบภยั ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทเ่ี กย่ี วขอ้ งกับการกระจายอํานาจใหแ้ กอ่ งค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิ่น 287

๑๗ ๓.๓ แผนภารกิจดานการรกั ษาความสงบเรียบรอยและความปลอดภยั ในชวี ิตและทรัพยสิน ๓.๓.๑ กลุมภารกจิ ทต่ี องจดทะเบยี น (๑) การจดั ทําทะเบยี นสัตวพ าหนะ (๒) ทะเบยี นราษฎร และบัตรประจําตัวประชาชน (๓) ทะเบยี นครอบครวั และทะเบียนชอ่ื บคุ คล (๔) การรบั จดทะเบยี นรถยนต ๓.๓.๒ กลุมภารกิจดา นการอนมุ ตั ิอนุญาต (๑) สถานบริการ (๒) โรงแรม (๓) การพนนั (๔) การเรย่ี ไร (๕) การขายทอดตลาดและการคา ของเกา (๖) สถานประกอบกิจการสถานนี ้ํามันเช้ือเพลิง (๗) สรุ าและยาสูบ ๓.๓.๓ กลมุ ภารกิจดา นการเปรยี บเทียบปรับ (๑) การออกใบสง่ั การกระทําผิดตามกฎหมายจราจร (๒) อํานาจเปรียบเทยี บปรบั ๓.๓.๔ กลมุ ภารกจิ ดา นแรงงานตางดา ว (๑) ภารกจิ การควบคุมแรงงานตางดาว ๔. ดานการวางแผน การสงเสรมิ การลงทนุ พณชิ ยกรรม และการทองเทีย่ ว ๔.๑ แผนภารกจิ การสงเสริมการลงทนุ ๔.๑.๑ กลุมภารกิจสงเสริมการลงทนุ (๑) สง เสริมการลงทนุ ๔.๒ แผนภารกจิ ดานการพฒั นาอตุ สาหกรรม ๔.๒.๑ กลมุ ภารกจิ การดแู ลโรงงาน (๑) การดูแลโรงงาน ๔.๓ แผนภารกิจดานการวางแผนและจดั ทํามาตรฐานอุตสาหกรรม ๔.๓.๑ กลุมภารกจิ ดานการจัดทํามาตรฐานอุตสาหกรรม (๑) การกาํ หนดมาตรฐานอุตสาหกรรมและ เผยแพรม าตรฐานอุตสาหกรรม ๔.๔ แผนภารกิจดานการทองเท่ียว ๔.๔.๑ กลมุ ภารกจิ ดา นการสง เสริมการทองเท่ียว (๑) การสงเสริมการทองเที่ยว ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายท่ีเกย่ี วข้องกบั การกระจายอาํ นาจให้แกอ่ งค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ 288

๑๘ ๔.๕ แผนภารกจิ ดา นการพาณชิ ยกรรม ๔.๕.๑ กลมุ ภารกิจดา นการพาณิชยกรรม (๑) งานทะเบยี นพาณิชย ๕ ดานการบรหิ ารจัดการและการอนุรักษท รพั ยากรธรรมชาติ สิ่งแวดลอ ม ๕.๑ แผนภารกิจดานการอนรุ ักษท รพั ยากรธรรมชาติ การคมุ ครองดแู ล และบํารุงรักษาปา ๕.๑.๑ กลมุ ภารกจิ ดา นการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ การ คุมครองดแู ลและการบํารงุ รกั ษาปา (๑) การคมุ ครองดแู ลและบาํ รุงรกั ษาปา ๕.๑.๒ กลุมภารกิจการอนุรักษแ ละฟนฟทู รพั ยากรธรรมชาติ (๑) การอนรุ ักษแ ละฟนฟูทรัพยากรธรรมชาติ ๖ ดานศิลปะ วัฒนธรรม จารีตประเพณี และภมู ปิ ญ ญาทอ งถิน่ ๖.๑ การปกปอ ง คุมครอง ควบคุม ดูแลรกั ษาโบราณสถาน โบราณวัตถุ พิพิธภัณฑสถานแหงชาติ ๖.๑.๑ กลุม ภารกิจการดูแลบาํ รุงรักษาโบราณสถาน (๑) การดแู ลบาํ รุงรกั ษาโบราณสถาน ๖.๒ แนวทางการกระจายอํานาจการเงิน การคลัง และงบประมาณใหแกองคกรปกครอง สวนทองถนิ่ หลกั การท่วั ไป โดยท่ีโครงสรางรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ่ินในปจจุบัน ประกอบดวย รายไดท่ีองคก รปกครองสว นทองถิ่นจัดเกบ็ เอง รายไดจากภาษีอากรที่รัฐแบง จัดสรร หรือจัดเก็บ เพิ่มใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น และเงินอุดหนุนจากรัฐบาลและอ่ืนๆ ซึ่งในปจจุบันองคกร ปกครองสวนทองถน่ิ จดั เกบ็ รายไดของตนเองคดิ เปน สดั สวนท่ีนอยมาก เมือ่ เปรียบเทยี บกับรายรับ ทั้งหมดขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน เมื่อมีการถายโอนภารกิจใหแกองคกรปกครองสวน ทองถน่ิ ตามแผนการกระจายอาํ นาจใหแ กอ งคกรปกครองสว นทอ งถน่ิ แลว อํานาจหนาทขี่ ององคก ร ปกครองสวนทองถิ่นยอมมีมากข้ึน ดวยเหตุนี้เพ่ือใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินมีรายไดของ ตนเองเพียงพอตอการดําเนินภารกิจตามอํานาจหนาที่ที่มีอยูเดิม และภารกิจท่ีไดรับการถายโอน จากสว นราชการ ตลอดจนสามารถพึ่งรายไดของตนเองมากขึ้น และลดการชวยเหลือจากรัฐบาล รัฐบาลและองคกรปกครองสวนทองถิ่นจึงตองหาแนวทางพัฒนาแหลงรายไดใหม พรอมกับการ พฒั นาประสิทธิภาพการจัดเก็บรายไดข ององคกรปกครองสวนทองถิ่น ท่ีมีอยูในปจจุบันใหเพิ่มมาก ขนึ้ ดังนั้น จึงกําหนดแนวทางในการกระจายอํานาจทางการเงิน การคลัง ใหแกองคกรปกครอง สว นทองถนิ่ ดังตอ ไปนี้ ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทีเ่ กี่ยวขอ้ งกบั การกระจายอาํ นาจใหแ้ ก่องค์กรปกครองสว่ นท้องถน่ิ 289

๑๙ ๖.๒.๑ การปรบั ปรุงโครงสรา งรายไดข ององคกรปกครองสว นทองถิน่ โดยศึกษาโครงสรางรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ่ินและรัฐบาล วิเคราะหรายจายและรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ่ินจากภาษีและรายไดท่ีมิใชภาษีซึ่ง องคกรปกครองสวนทองถิ่นควรจัดเก็บ รวมทั้งศึกษาวิเคราะหดุลการคลังขององคกรปกครอง สว นทองถ่ินเพ่อื ใหท ราบความแตกตา งทางการคลงั ขององคกรปกครองสว นทองถิ่นแตละแหงเพ่ือ ประกอบการพจิ ารณาจดั สรรภาษีและเงินอดุ หนุนใหแ กอ งคก รปกครองสวนทอ งถ่นิ อยา งเหมาะสม ๖.๒.๒ การปรบั ปรุงรายไดท่ีองคก รปกครองสวนทองถิน่ จัดเก็บจดั หาเอง เสริมสรางรายไดและการปรับโครงสรางภาษี อาทิ การขยายฐานภาษี การกําหนดอตั ราภาษี การเพ่ิมประสิทธภิ าพการจัดเก็บภาษี การเพิ่มประเภทภาษีหรือรายไดใหม ใหแ กอ งคกรปกครองสว นทองถ่นิ รวมท้งั สนับสนนุ ใหองคกรปกครองสวนทองถ่นิ แสวงหาแนวทาง เพมิ่ รายไดร ูปแบบอื่นๆ เพ่ือใหสามารถพึ่งตนเองไดมากข้ึนในระยะยาว และมีแหลงรายไดของ ตนเองท่สี อดคลอ งกบั ศักยภาพทางเศรษฐกิจทีแ่ ทจ ริงขององคก รปกครองสว นทองถน่ิ ๖.๒.๓ การปรับปรุงภาษีอากรที่รัฐจัดแบง จัดสรรหรือจัดเก็บเพิ่มใหองคกร ปกครองสว นทอ งถนิ่ ปรับโครงสรา งภาษีระหวางรฐั กับองคกรปกครองสวนทองถิน่ การปรบั ปรงุ หลกั เกณฑและประสิทธิภาพในการจัดเก็บภาษี และกาํ หนดวธิ ีการจัดแบงหรือจัดสรรทช่ี ัดเจนและ เปนธรรม สอดคลองกับหลักการและเหตุผลของการจัดเก็บภาษีแตละประเภท รวมท้ังการหา แนวทางในการเพ่ิมภาษีหรือรายไดท่ีรัฐแบง จัดสรรหรือจัดเก็บเพิ่ม ใหองคกรปกครอง สวนทองถิ่นประเภทใหมๆ เพื่อใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินมีรายไดเพ่ิมขึ้น ทั้งนี้ หลักเกณฑ การจัดสรรหรือจดั เกบ็ เพิม่ ตองสะทอ นแหลงกาํ เนิดของภาษนี ้ันๆ เปน สําคญั ๖.๒.๔ ปรับปรุงแนวทางการจัดสรรเงินอุดหนุนใหแกองคกรปกครอง สวนทองถ่นิ ใหค วามสําคัญกับภารกิจท่ีองคกรปกครองสวนทองถ่ินไดรับการถายโอน จากรัฐบาล การสนบั สนนุ ใหอ งคก รปกครองสวนทองถน่ิ สามารถใหบ รกิ ารสาธารณะท่มี ีมาตรฐาน ตามที่รัฐบาลกําหนด การลดชองวางระหวางองคกรปกครองสวนทองถ่ินท่ีมีฐานะการคลังแตกตางกัน การกระตุนใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินเพ่ิมขีดความสามารถในการพึ่งตนเองทางการคลัง บนพ้ืนฐานรายไดของตนเองในระยะยาว รวมทั้งการสนับสนุนใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน ดําเนินการตามนโยบายของรัฐ หรือสามารถดําเนินการแกไขปญหาในทองถ่ินซ่ึงเกินขีด ความสามารถทางการคลงั ขององคกรปกครองสว นทองถ่ิน ๖.๒.๕ การทบทวนการจดั สรรรายไดใหแ กอ งคก รปกครองสวนทองถ่ิน กําหนดข้ันตอน ระยะเวลาและหนวยงานท่ีเกี่ยวของกับการทบทวน การจดั สรรรายไดใ หแ กองคก รปกครองสว นทองถิน่ เพ่ือให องคกรปกครองสวนทองถ่ินมีสัดสวน ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายทเี่ กยี่ วขอ้ งกับการกระจายอาํ นาจใหแ้ ก่องค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ 290

๒๐ รายไดต ามเปาหมายของพระราชบัญญัตกิ ําหนดแผนและข้ันตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกร ปกครองสวนทองถน่ิ พ.ศ. ๒๕๔๒ ๖.๒.๖ มาตรการเสริมสรา งวินัยทางการเงนิ และการคลังขององคกรปกครอง สวนทอ งถิน่ เสริมสรางวินัยทางการเงินและการคลังขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน โดยกําหนดมาตรการท่ีเหมาะสมเพ่ือใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นสามารถประหยัดคาใชจายใน การดําเนินงานลดคาใชจ า ยท่ีไมจาํ เปน และมีรายไดสําหรับการบริหารงานตามภารกิจของตนเอง และท่ีไดร ับการถา ยโอนเพ่ิมมากข้นึ ๖.๓ แนวทางการปรบั ปรงุ ประสทิ ธิภาพการบริหารจัดการดานการเงิน การคลงั ของ องคก รปกครองสวนทองถ่นิ หลกั การทัว่ ไป โดยที่แผนปฏิบัตกิ ารกาํ หนดขนั้ ตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวน ทองถิ่นดานการเงนิ การคลงั และงบประมาณ ไดกําหนดแนวทางการดําเนินงานไว ๕ ดาน ไดแก การกําหนดนโยบายทางดานการคลัง การปรับปรุงรายได การปรับปรุงรายจาย การทบทวน การจดั สรรรายได และการเสรมิ สรา งวนิ ัยทางการเงิน การคลัง ใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น ซึ่งการจะทําใหแผนปฏิบัติการดังกลาวบรรลุตามวัตถุประสงคและเปาหมายท่ีกําหนดไว จึงตอง กําหนดแนวทางในการบริหารจัดการดานการเงิน การคลัง ขององคกรปกครองสวนทองถิ่นใหมี ประสทิ ธิภาพ ดังนี้ ๖.๓.๑ พฒั นาระบบการจดั ทาํ แผนเชงิ ยุทธศาสตรขององคกรปกครองสว นทอ งถนิ่ สนบั สนนุ สงเสริมใหป ระชาชน ภาคประชาสังคมในทองถน่ิ มสี ว นรวมใน การพฒั นาขององคก รปกครองสว นถนิ่ การใหความรูค วามเขาใจในการจดั ทําแผนยทุ ธศาสตร การพฒั นาทอ งถน่ิ และการนาํ แผนยุทธศาสตรไปเชื่อมโยงกับยุทธศาสตร การพัฒนาจังหวัดและ ประเทศ และระบบงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนิ่ ๖.๓.๒ การปรบั ปรงุ ระบบงบประมาณขององคก รปกครองสวนทอ งถ่ิน โดยพัฒนาไปสูระบบงบประมาณแบบมุงเนนผลงาน หรือรูปแบบอ่ืนที่ สอดคลองกับระบบงบประมาณของประเทศ เพอื่ ใหสอดรับกบั แผนพฒั นาทอ งถ่ิน มีความโปรง ใส ชัดเจนและตรวจสอบไดง าย ๖.๓.๓ พฒั นาระบบการจัดหารายไดขององคก รปกครองสวนทอ งถิ่น โดยเพ่ิมประสิทธิภาพการจัดเก็บรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน ใหจ ดั เกบ็ ไดอยางทว่ั ถงึ และถูกตอง รวมทั้งปรับปรุงระบบกฎหมายท่ีเก่ียวของเพ่ือขยายฐานรายได การกําหนดอัตราภาษี และการเพิ่มรายไดป ระเภทใหมๆ เพ่อื องคกรปกครอง สวนทองถ่ินมีรายได เพม่ิ ขึ้นและสอดคลองกบั สภาพการณในปจ จุบนั ------------------------------------------------------------------------------- กฎหมายท่เี ก่ียวขอ้ งกบั การกระจายอาํ นาจให้แกอ่ งคก์ รปกครองสว่ นท้องถ่นิ 291