การประเมินหลักสูตรเพื่อการเรียนรู้และพัฒนา พิมพ์ครั้งที่ 4_1544650950

276 บทที่ 8 การประเมนิ หลักสตู รทั้งระบบ ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมนิ หลักสตู รพทุ ธศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลยั วิทยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม มติ ิการ ประเดน็ คาถาม วธิ ีการเกบ็ เครื่องมอื แหลง่ ขอ้ มูล ประเมิน การประเมิน การประเมนิ รวบรวมข้อมลู การ ลกั ษณะ ลักษณะ การวิเคราะห์ แบบวิเคราะห์ เอกสาร ประเมนิ ของหลกั สูตร ของหลักสูตร เอกสาร ลกั ษณะ หลกั สตู ร ปัจจยั สอดคล้องกับ หลกั สตู ร ของหลกั สูตร พุทธศาสตร กาหนด ลกั ษณะของ ตามกรอบ มหาบัณฑิต (การ หลกั สตู รระดับ การสนทนา มาตรฐาน สาขาวชิ า ประเมิน ปรญิ ญาโท กล่มุ คุณวฒุ ิ วปิ สั สนา เอกสาร ที่กาหนดไวใ้ น ระดบั อดุ มศึกษา ภาวนา หลกั สตู ร) กรอบมาตรฐาน แห่งชาติ พ.ศ. คุณวฒุ ิ 2552 ผูบ้ ริหาร ระดับอดุ มศกึ ษา ประเดน็ คาถาม และ แหง่ ชาติ การสนทนากลุ่ม คณาจารย์ พ.ศ. 2552 แบบบนั ทึกการ หรอื ไม่ สนทนากลมุ่ ปรัชญา ปรัชญาของ การวิเคราะห์ แบบวิเคราะห์ เอกสาร ของหลักสูตร ปรชั ญา หลักสตู ร หลักสตู ร เอกสาร ของหลกั สตู ร พทุ ธศาสตร มหาบณั ฑติ สอดคลอ้ งกบั หลกั สตู ร ประเด็นคาถาม สาขาวิชา การสนทนากลมุ่ วิปสั สนา หลกั การกาหนด แบบบันทกึ การ ภาวนา สนทนากลุ่ม ผบู้ รหิ าร ปรชั ญา และ คณาจารย์ ของหลักสตู ร ในปัจจุบันหรือไม่ การสนทนา กลมุ่

บทที่ 8 การประเมนิ หลกั สตู รท้ังระบบ 277 ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมินหลักสตู รพทุ ธศาสตรมหาบัณฑติ สาขาวิชาวปิ ัสสนาภาวนา มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลัย วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพทุ ธโฆส นครปฐม (ต่อ) มิตกิ าร ประเดน็ คาถาม วธิ กี ารเก็บ เครือ่ งมือ แหล่งข้อมูล ประเมนิ การประเมนิ การประเมิน รวบรวมขอ้ มลู วัตถุประสงค์ วตั ถปุ ระสงค์ การวิเคราะห์ แบบวเิ คราะห์ เอกสาร ของหลักสูตร ของหลกั สตู ร เอกสาร ความ หลักสตู ร สอดคล้องกับ หลักสตู ร สอดคล้อง พุทธศาสตร กรอบ ระหวา่ ง มหาบัณฑติ คณุ ลักษณะ วัตถุประสงค์ สาขาวิชา บัณฑติ ของหลกั สตู ร วปิ ัสสนา ท่ีพึงประสงค์ กับกรอบ ภาวนา 3 ด้าน คณุ ลักษณะ ไดแ้ ก่ ความรู้ บณั ฑิตทพ่ี งึ ความคดิ ประสงค์ ทกั ษะปฏิบตั ิ 3 ดา้ น คณุ ธรรม จริยธรรม หรอื ไม่ การสนทนา ประเดน็ ผ้บู รหิ าร และ กลมุ่ คาถามการ คณาจารย์ สนทนากล่มุ แบบบันทึก การสนทนา กลุม่

278 บทท่ี 8 การประเมินหลักสูตรท้งั ระบบ ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมนิ หลกั สตู รพทุ ธศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวชิ าวิปสั สนาภาวนา มหาวิทยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วทิ ยาเขตบาฬีศกึ ษาพุทธโฆส นครปฐม (ต่อ) มิติการ ประเดน็ คาถาม วิธกี ารเกบ็ เคร่ืองมือ แหล่งขอ้ มลู ประเมิน การประเมนิ การประเมิน รวบรวมข้อมลู วตั ถปุ ระสงคข์ อง การวเิ คราะห์ แบบวิเคราะห์ เอกสาร หลักสตู ร เอกสาร ความ หลักสตู ร สอดคลอ้ งกับ หลักสตู ร สอดคลอ้ ง พุทธศาสตร คณุ ลักษณะ ระหว่าง มหาบณั ฑิต บัณฑติ ท่พี งึ วัตถปุ ระสงค์ สาขาวิชา ประสงค์ ของหลกั สตู ร วิปัสสนา ในระดับคณุ วฒุ ิ กับ ภาวนา ระดับปรญิ ญาโท คุณลักษณะ ตามกรอบ บณั ฑิตทพ่ี งึ มาตรฐานคณุ วฒุ ิ ประสงคใ์ น ระดบั อุดมศกึ ษา ระดับคณุ วฒุ ิ แห่งชาติ ปริญญาโท พ.ศ. 2552 ในกรอบ หรอื ไม่ มาตรฐาน คณุ วุฒิ ระดับอุดมศกึ ษาแห่งชาติ พ.ศ. 2552

บทท่ี 8 การประเมนิ หลักสตู รท้งั ระบบ 279 ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมินหลักสูตรพทุ ธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวปิ สั สนาภาวนา มหาวทิ ยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลยั วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม (ต่อ) มิติการ ประเด็น คาถาม วธิ ีการเกบ็ เครอ่ื งมือ แหล่งขอ้ มลู ประเมิน การประเมนิ การประเมนิ รวบรวมข้อมลู ผบู้ ริหาร การสนทนา ประเด็น และ โครงสรา้ ง โครงสรา้ ง กลุ่ม คาถามการ คณาจารย์ หลกั สตู ร หลักสตู ร สนทนากลุม่ สอดคลอ้ งกบั การวเิ คราะห์ และแบบ เอกสาร เกณฑ์มาตรฐาน เอกสาร บันทกึ การ หลักสตู ร หลกั สตู รระดบั หลกั สตู ร สนทนากลุ่ม พทุ ธศาสตร บัณฑติ ศึกษา แบบวิเคราะห์ มหาบณั ฑิต พ.ศ. 2548 การสนทนา โครงสรา้ งของ สาขาวิชา หรอื ไม่ กลมุ่ หลกั สตู รตาม วิปัสสนา เกณฑ์ ภาวนา มาตรฐาน หลกั สตู ร ผ้บู รหิ าร ระดบั และ บัณฑิตศกึ ษา คณาจารย์ พ.ศ. 2548 ประเดน็ คาถามการ สนทนากลมุ่ แบบบนั ทกึ การสนทนา กลมุ่

280 บทท่ี 8 การประเมนิ หลักสตู รทั้งระบบ ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมินหลักสูตรพทุ ธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวชิ าวปิ ัสสนาภาวนา มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม (ตอ่ ) มิตกิ าร ประเด็น คาถาม วธิ ีการเก็บ เคร่ืองมอื แหลง่ ข้อมลู ประเมิน การประเมนิ การประเมนิ รวบรวมขอ้ มลู รายวชิ ามคี วาม การวเิ คราะห์ แบบวเิ คราะห์ เอกสาร รายวิชา สอดคลอ้ งกบั รายวชิ า ความ หลกั สตู ร วัตถุประสงค์ของ ในเอกสาร สอดคลอ้ ง พุทธศาสตร หลักสตู รหรอื ไม่ หลักสตู ร ระหว่าง มหาบณั ฑติ รายวชิ ากับ สาขาวชิ า รายวิชา การวิเคราะห์ วตั ถปุ ระสงค์ วิปัสสนา ในหลกั สตู ร รายวิชา ของหลักสตู ร ภาวนา สง่ เสรมิ ในเอกสาร แบบวิเคราะห์ เอกสาร คุณลกั ษณะของ หลักสตู ร ความ หลักสตู ร บัณฑติ สอดคลอ้ ง พุทธศาสตร ท่ีพงึ ประสงค์ 3 ระหวา่ ง มหาบณั ฑติ ด้าน ไดแ้ ก่ รายวิชา กับ สาขาวชิ า ดา้ นความรู้ คณุ ลักษณะ วปิ ัสสนา ความคดิ ของบณั ฑิต ที่ ภาวนา ทักษะปฏบิ ตั ิ พงึ ประสงค์ คุณธรรม 3 ด้าน จริยธรรม หรอื ไม่

บทที่ 8 การประเมินหลกั สตู รทง้ั ระบบ 281 ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมนิ หลักสูตรพทุ ธศาสตรมหาบัณฑติ สาขาวิชาวิปสั สนาภาวนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลยั วทิ ยาเขตบาฬีศกึ ษาพุทธโฆส นครปฐม (ตอ่ ) มติ กิ าร ประเด็น คาถาม วิธีการเกบ็ เครื่องมือ แหล่งขอ้ มลู ประเมิน การประเมนิ การประเมนิ รวบรวมข้อมลู เอกสาร รายวชิ า การวเิ คราะห์ แบบวิเคราะห์ หลักสตู ร ในหลักสตู ร รายวิชา ความ พุทธศาสตร สง่ เสรมิ ในเอกสาร สอดคล้อง มหาบัณฑติ คณุ ลักษณะ หลักสตู ร ระหวา่ ง สาขาวชิ า บณั ฑิต รายวิชากบั วปิ ัสสนา ทพ่ี ึงประสงค์ใน การวเิ คราะห์ มาตรฐาน ภาวนา ระดับคณุ วฒุ ิ รายวิชา คุณวุฒริ ะดับ ปริญญาโท ใน ในเอกสาร ปริญญาโทใน เอกสาร มาตรฐานคุณวฒุ ิ หลกั สตู ร กรอบ หลักสตู ร ระดับอุดมศึกษา มาตรฐาน พทุ ธศาสตร แห่งชาติ พ.ศ. คณุ วฒุ ิระดบั มหาบณั ฑิต 2552 หรือไม่ อดุ มศกึ ษา สาขาวิชา แห่งชาติ วิปสั สนา การออกแบบ พ.ศ. 2552 ภาวนา รายวชิ า แบบวเิ คราะห์ ในหลักสตู ร คุณภาพ มคี ุณภาพหรือไม่ ของการ ออกแบบ รายวิชา

282 บทที่ 8 การประเมินหลักสูตรท้ังระบบ ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมินหลักสูตรพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวปิ ัสสนาภาวนา มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม (ต่อ) มติ กิ าร ประเด็น คาถาม วธิ ีการเกบ็ เครอ่ื งมือ แหล่งข้อมลู ประเมนิ การประเมนิ การประเมนิ รวบรวมขอ้ มลู แนวทางการ แนวทางการ เอกสาร ปจั จยั จัดการเรยี น จดั การเรียน การวเิ คราะห์ แบบวเิ คราะห์ หลักสตู ร นาเขา้ การสอน การสอน พทุ ธศาสตร และการ และการวดั เอกสาร แนวทาง มหาบัณฑติ ประเมินผล และประเมินผล สาขาวชิ า มคี วาม หลกั สตู ร การจดั การ วปิ สั สนา จานวน สอดคลอ้ งกับ ภาวนา และคณุ วุฒิ บริบท เรียนการสอน ของอาจารย์ การจดั การศึกษา ระดบั และ บัณฑิตศกึ ษาใน ปัจจุบนั หรือไม่ ประเมนิ ผล อาจารย์มีจานวน และคณุ วฒุ ิ (ในบรบิ ทการ ตามเกณฑ์ มาตรฐาน จัดการศกึ ษา หลกั สตู รระดบั บณั ฑติ ศึกษา ระดบั พ.ศ. 2548 หรอื ไม่ บณั ฑิตศกึ ษา) การสารวจ แบบสารวจ เอกสาร เอกสาร จานวนและ หลักสตู ร และการ คุณวฒุ ิ พทุ ธศาสตร ตรวจสอบ ของอาจารย์ มหาบณั ฑิต ยนื ยนั จาก ตามเกณฑ์ สาขาวชิ า บคุ คลเจา้ ของ มาตรฐาน วปิ สั สนา ขอ้ มลู หลกั สตู รระดบั ภาวนา บณั ฑติ ศึกษา พ.ศ. 2548

บทที่ 8 การประเมนิ หลกั สตู รท้ังระบบ 283 ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมนิ หลักสูตรพทุ ธศาสตรมหาบัณฑติ สาขาวชิ าวปิ ัสสนาภาวนา มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม (ตอ่ ) มิติการ ประเดน็ คาถาม วิธีการเก็บ เครอื่ งมือ แหลง่ ขอ้ มูล ประเมนิ การประเมิน การประเมิน รวบรวมข้อมลู ผเู้ รยี น คุณลักษณะ ผเู้ รยี นมี ของผู้เรยี น คุณลักษณะ การสอบถาม แบบสอบถาม วทิ ยาเขต ทเ่ี ออื้ ตอ่ การ บาฬศี กึ ษา เรียนรู้ คุณลกั ษณะ พุทธโฆส ในหลักสตู ร ระดับใด ของผ้เู รียน ผู้เรยี น หลกั สตู ร ทรัพยากร มีทรพั ยากร การสารวจ แบบสารวจ ผู้เรยี น และแหลง่ และแหลง่ ทรัพยากร ทรพั ยากร การเรยี นรู้ การเรยี นรู้ และแหล่งการ และแหล่ง เพยี งพอ เรยี นรู้ การเรยี นรู้ กระบวนการ การจัดการ หรือไม่ ของหลกั สูตร เรียนการสอน การจัดการเรยี น การสอน การสอบถาม แบบสอบถาม การวดั และ ของหลกั สตู ร คณุ ภาพ คุณภาพ ประเมนิ ผล มคี ุณภาพ การจัดการ การจดั การ ระดบั ใด เรียน เรยี น การวัดและ การสอน การสอน ประเมินผล การสอบถาม แบบสอบถาม การเรยี นรู้ คณุ ภาพ คณุ ภาพ ของหลักสตู ร การวัดและ การวัดและ มีคณุ ภาพ ประเมินผล ประเมนิ ผล ระดับใด การเรยี นรู้ การเรยี นรู้

284 บทท่ี 8 การประเมินหลกั สตู รทงั้ ระบบ ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมินหลักสตู รพุทธศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาวชิ าวปิ สั สนาภาวนา มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม (ต่อ) มิติการ ประเด็น คาถาม วิธกี ารเก็บ เคร่ืองมอื แหลง่ ข้อมลู ประเมนิ การประเมนิ การประเมิน รวบรวมข้อมลู พระนสิ ติ การปฏบิ ตั ิ การปฏิบัติ วิปสั สนา วิปสั สนาภาวนา การสอบถาม แบบสารวจ ผู้ให้ข้อมูล ภาวนา 7 เดือน หลกั 7 เดอื น มคี วามเปน็ ความคิดเห็น กจิ กรรม ระบบ หรอื ไม่ ท่ีมีต่อการ การฝกึ ปฏบิ ตั ิ ปฏิบัติ วิปสั สนา วปิ ัสสนา ภาวนา ภาวนา 7 เดอื น 7 เดอื น การสัมภาษณ์ แบบ ผู้ใหข้ อ้ มลู สมั ภาษณ์ หลัก ระบบการทา การทา การสงั เกต แบบสงั เกต สถานทฝ่ี ึก วิทยานพิ นธ์ วทิ ยานพิ นธ์ การปฏิบัติ การปฏบิ ตั ิ ปฏบิ ัติ ณ มคี วามเปน็ ประเทศพมา่ ระบบหรือไม่ การสารวจ แบบสารวจ และศูนย์ ระบบ ระบบ ปฏบิ ัติธรรม การทา การทา พรหมโมลี วิทยานพิ นธ์ วทิ ยานิพนธ์ อาจารย์ ผู้รับผิดชอบ หลักสตู ร

บทที่ 8 การประเมินหลักสูตรท้งั ระบบ 285 ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมนิ หลกั สตู รพทุ ธศาสตรมหาบัณฑติ สาขาวชิ าวปิ สั สนาภาวนา มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย วทิ ยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม (ต่อ) มิติการ ประเดน็ คาถาม วิธีการเก็บ เครือ่ งมือ แหลง่ ข้อมูล ประเมนิ การประเมนิ การประเมนิ รวบรวมข้อมลู การบริหาร การบริหาร การสมั ภาษณ์ แบบสัมภาษณ์ ผใู้ ห้ข้อมลู จดั การ จดั การหลกั สตู ร หลักสตู ร มีความเป็น ผใู้ หข้ อ้ มลู หลัก ระบบหรือไม่ หลัก การสอบถาม แบบสารวจ อาจารย์ การบริหาร ผรู้ ับผิดชอบ จดั การ หลักสตู ร หลักสตู ร การวิจัย มกี ารวิจัยทาง การสัมภาษณ์ แบบสัมภาษณ์ ผู้ใหข้ อ้ มลู หลกั หลกั สตู ร หลักสตู ร ผู้ให้ข้อมลู และการเรียน และการเรียน หลัก แบบสารวจ รายงานการ การสอน การสอน การสารวจ การวจิ ัย วจิ ัย ทเี่ ป็นประโยชน์ การวิจยั หลักสตู ร หนงั สอื ตารา ตอ่ หลักสตู ร หลกั สตู ร และการเรียน ทไ่ี ด้มาจาก หรือไม่ และการ การสอน การวิจัย เรยี นการสอน การสมั ภาษณ์ แบบสมั ภาษณ์ ผู้ให้ขอ้ มูลหลัก ผู้ให้ข้อมูลหลกั

286 บทท่ี 8 การประเมนิ หลักสูตรทง้ั ระบบ ตาราง 10 การออกแบบและวางแผนการประเมนิ หลกั สตู รพุทธศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวชิ าวิปสั สนาภาวนา มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั วทิ ยาเขตบาฬีศกึ ษาพุทธโฆส นครปฐม (ต่อ) มติ ิการ ประเด็น คาถาม วธิ กี ารเกบ็ เครือ่ งมือ แหล่งข้อมลู ประเมนิ การประเมนิ การประเมนิ รวบรวมข้อมลู ผลผลติ คุณภาพของ ผู้สาเร็จ ผู้สาเร็จ การสารวจ แบบสอบถาม ผสู้ าเร็จ การศกึ ษา การศกึ ษามี ข้อมูล ขอ้ มูล การศึกษา คุณภาพ คุณภาพ ผสู้ าเรจ็ ตามวัตถุประสงค์ ของผู้สาเรจ็ การศึกษา ของหลกั สูตร การศกึ ษา ในหลักสูตร หรือไม่ โดยการ รายงาน ตนเอง การสมั ภาษณ์ แบบสมั ภาษณ์ ผ้ใู ห้ข้อมลู หลกั ผใู้ ห้ข้อมูลหลกั

บทที่ 8 การประเมินหลกั สตู รทัง้ ระบบ 287 ขนั้ ตอนที่ 4 การสรา้ งเคร่อื งมอื เกบ็ รวบรวมขอ้ มูลสาหรับ การประเมินหลักสตู ร เป็นการสร้างเคร่ืองมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลต่างๆ ตามที่กาหนดไว้ใน พิมพเ์ ขียวการประเมินหลักสูตร เช่น แบบวิเคราะห์เอกสาร แบบสอบถาม แบบสารวจ แบบสมั ภาษณ์ เปน็ ต้น เคร่ืองมือการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นปัจจัยสาคัญที่ส่งผลต่อคุณภาพการ ประเมินหลักสูตร ดังนั้นการสร้างเคร่ืองมือจึงเป็นข้ันตอนท่ีสาคัญมาก กระบวนการ สร้างเครอื่ งมอื ท่ใี ช้เกบ็ รวบรวมข้อมลู โดยทัว่ ไปมีข้ันตอนดังน้ี 1) กาหนดนิยามปฏิบตั ิการของตัวแปรท่ตี อ้ งการประเมิน 2) สรา้ งเครอื่ งมอื ทใ่ี ชใ้ นการเกบ็ รวบรวมข้อมลู ฉบบั รา่ ง 3) ตรวจสอบคุณภาพดา้ นความเท่ยี งตรง (validity) 4) ปรบั ปรุงแกไ้ ขตามคาแนะนาของผู้เชี่ยวชาญ 5) ทดลองใช้ และดาเนินการหาคุณภาพด้านความเชื่อมัน่ (reliability) (ถ้าเป็นแบบทดสอบตอ้ งตรวจสอบคณุ ภาพ ดา้ นความยาก และอานาจจาแนก) 6) ปรบั ปรุงเครื่องมือท่ใี ชใ้ นการเก็บรวบรวมข้อมลู เป็นฉบับ สมบูรณ์ เพื่อให้ผู้อ่านได้ศึกษาเคร่ืองมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลสาหรับการประเมิน หลักสูตร จึงยกตัวอย่างเครื่องมือท่ีใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลสาหรับการประเมิน หลักสูตร จากการประเมินหลักสูตรพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิปัสสนา ภาวนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัย วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม (มารุต พัฒผล. 2554)

288 บทที่ 8 การประเมนิ หลกั สตู รท้ังระบบ แบบวเิ คราะห์ลกั ษณะของหลกั สูตร กบั กรอบมาตรฐานคุณวุฒริ ะดับอดุ มศกึ ษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2552 วัตถปุ ระสงค์ เพ่ือวเิ คราะหล์ ักษณะของหลักสูตรพทุ ธศาสตรมหาบัณฑติ คาชีแ้ จง สาขาวิปสั สนาภาวนา วิทยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม กบั กรอบมาตรฐานคณุ วฒุ ิระดับอดุ มศึกษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2522 วเิ คราะหล์ ักษณะของหลกั สูตรพทุ ธศาสตรมหาบัณฑติ สาขาวิปัสสนาภาวนา โดยทาเครื่องหมาย ลงในชอ่ ง ผลการประเมนิ ครบถว้ นทกุ รายการ ขอ้ ท่ี ลักษณะหลกั สูตรระดบั ปรญิ ญาโท ผลการประเมิน สอดคลอ้ ง ไม่สอดคล้อง 1 มุ่งพัฒนาความรู้และทักษะทางด้านวิชาการและวชิ าชพี 2 มงุ่ เน้นการพัฒนาความชานาญทางด้านการวิจยั 3 พฒั นาความชานาญระดับสูงทางวชิ าชพี 4 เน้นการค้นควา้ วจิ ยั ที่นาไปสู่การทาวิทยานพิ นธ์ 5 ผสมผสานระหวา่ งวทิ ยานพิ นธก์ บั การศกึ ษารายวชิ า ขอ้ เสนอแนะ / ขอ้ สงั เกตเพม่ิ เติม ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................

บทที่ 8 การประเมินหลักสูตรท้ังระบบ 289 แบบวเิ คราะห์ปรัชญาของหลกั สูตร วัตถปุ ระสงค์ เพ่อื วเิ คราะหป์ รชั ญาของหลักสตู รพทุ ธศาสตรมหาบณั ฑิต คาช้แี จง สาขาวปิ ัสสนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬศี กึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม วิเคราะห์ปรชั ญาของหลักสูตรพทุ ธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิปัสสนาภาวนา โดยทาเครอ่ื งหมาย ลงในช่อง ผลการประเมิน ครบถ้วนทกุ รายการ ผลการประเมินปรชั ญา ข้อที่ รายการประเมนิ หลักสตู ร มคี วามชดั เจน ยงั ไม่ชดั เจน 1 สอดคลอ้ งกบั ปรชั ญาการอุดมศึกษาไทย 2 สอดคลอ้ งกบั ปรัชญาของมหาวทิ ยาลยั 3 สะทอ้ นความเช่ือท่มี ีตอ่ การจดั การศกึ ษาของหลกั สตู ร 4 สะท้อนเปาู หมายของการจดั การศกึ ษา 5 สะท้อนแนวทางการจดั การศกึ ษา ขอ้ เสนอแนะ / ข้อสงั เกตเพม่ิ เติม ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................

290 บทที่ 8 การประเมินหลกั สตู รทัง้ ระบบ แบบวเิ คราะห์ความสอดคล้องระหว่างวตั ถุประสงคข์ องหลักสตู ร กับคณุ ลกั ษณะบณั ฑติ ดา้ นการรู้คดิ คณุ ธรรมจรยิ ธรรม ทักษะการปฏบิ ัติ วัตถุประสงค์ เพอื่ วเิ คราะห์ความสอดคล้องระหว่างวัตถปุ ระสงค์ของหลักสตู ร คาชแี้ จง พุทธศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวปิ สั สนาภาวนา วิทยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม กับคณุ ลักษณะบัณฑติ ด้านการรคู้ ดิ คุณธรรมจรยิ ธรรม ทักษะการปฏิบตั ิ วเิ คราะหว์ ตั ถุประสงค์ของหลักสูตรแต่ละข้อ แล้วทาเครื่องหมาย  ลงในช่องคณุ ลกั ษณะบัณฑติ ทีพ่ ึงประสงค์ เม่ือมคี วามสอดคลอ้ งกับ คุณลกั ษณะบัณฑติ ที่พงึ ประสงค์ดา้ นใดด้านหนึ่งหรือหลายด้าน ขอ้ ที่ วตั ถุประสงคข์ องหลักสตู ร ความสอดคลอ้ งกับ คุณลักษณะบณั ฑติ 1 เพื่อผลติ พทุ ธศาสตรมหาบณั ฑติ ให้มคี วามรู้ ความสามารถดา้ นปริยตั ิ ปฏิบตั ิ ปฏเิ วธ ความรู้ คณุ ธรรม ทกั ษะ และฝกึ ฝนตนเองเพื่อใหไ้ ดร้ ับผลการปฏิบัติ ความคดิ จรยิ ธรรม การปฏบิ ตั ิ ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ 2 เพื่อให้มีความรูค้ วามสามารถเป็นวปิ ัสสนาจารย์ เพ่อื การเผยแผด่ า้ นวิปัสสนาภาวนา 3 เพื่อใหเ้ กดิ การบรู ณาการดา้ นปรยิ ตั ิและปฏิบตั ิ สามารถนาไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชีวิตประจาวัน อย่างมีความสงบสขุ

บทที่ 8 การประเมนิ หลกั สตู รทงั้ ระบบ 291 แบบวิเคราะหค์ วามสอดคล้องระหว่างวัตถุประสงค์ของหลักสตู ร กับมาตรฐานคณุ วุฒริ ะดับปริญญาโท ในกรอบมาตรฐานคุณวฒุ ริ ะดบั อดุ มศกึ ษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2552 วตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื วเิ คราะห์ความสอดคลอ้ งระหว่างวัตถปุ ระสงค์ของหลักสูตร คาชีแ้ จง พทุ ธศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวปิ สั สนาภาวนา วิทยาเขตบาฬศี ึกษาพุทธโฆส นครปฐม กบั มาตรฐานคุณวฒุ ิ ระดบั ปรญิ ญาโท วิเคราะหว์ ัตถุประสงค์ของหลกั สูตรแตล่ ะข้อ แล้วทาเครอื่ งหมาย  ลงในช่องความสอดคลอ้ งกับมาตรฐานคณุ วฒุ ริ ะดบั ปริญญาโท เม่ือมีความสอดคลอ้ งกับมาตรฐานคณุ วฒุ ิระดบั ปรญิ ญาโท ดา้ นใดดา้ นหนึ่งหรอื หลายด้าน ขอ้ ท่ี วตั ถปุ ระสงคข์ องหลกั สตู ร ความสอดคล้องกับ มาตรฐานคณุ วุฒิระดบั ปรญิ ญาโท ดา้ นที่ 1 ดา้ นที่ 2 ด้านท่ี 3 ดา้ นท่ี 4 ด้านท่ี 5 1 เพอ่ื ผลติ พทุ ธศาสตรมหาบณั ฑติ ใหม้ ีความรคู้ วามสามารถดา้ นปรยิ ตั ิ ปฏิบตั ิ ปฏเิ วธ และฝกึ ฝนตนเอง เพอ่ื ใหไ้ ด้รับผลการปฏบิ ตั ิ ไดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ 2 เพอื่ ให้มีความรคู้ วามสามารถ เป็นวิปสั สนาจารย์ เพอ่ื การเผยแผ่ ดา้ นวิปสั สนาภาวนา 3 เพื่อใหเ้ กิดการบรู ณาการดา้ นปริยตั ิ และปฏบิ ตั สิ ามารถนาไปประยุกตใ์ ช้ ในชีวิตประจาวันอยา่ งมคี วามสงบสุข

292 บทที่ 8 การประเมนิ หลกั สตู รท้งั ระบบ มาตรฐานคุณวฒุ ริ ะดบั ปรญิ ญาโท (คัดมาจากสานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา. 2552) ด้านที่ 1 คุณธรรมจริยธรรม สามารถจัดการเก่ียวกับปัญหาทางด้านจริยธรรมท่ีซับซ้อนในทางวิชาการ หรือวิชาชีพด้วยความเข้าใจในความรู้สึกของผู้อื่น และเมื่อใดก็ตามที่ไม่มีข้อมูลทาง จรรยาบรรณของวิชาชีพหรือไม่มีระเบียบข้อบังคับเพียงพอที่จะจัดการกับปัญหา ที่เกิดขึ้นก็สามารถใช้การวินิจฉัยอย่างผู้รู้ด้วยความยุติธรรมและชัดเจนด้วยหลักฐาน และตอบโต้กับปัญหาเหล่านี้บนพื้นฐานของหลักการท่ีมีเหตุผลและค่านิยมอันดีงาม และแสดงออกหรือส่ือให้เห็นถึงข้อสรุปของปัญหาด้วยการรับรู้ที่ไวต่อผลกระทบท่ีจะ เกิดข้ึน มีความคิดริเริ่มในการหยิบยกข้อบกพร่องของจรรยาบรรณท่ีมีอยู่ในปัจจุบัน เพ่ือใหเ้ กดิ การทบทวนและแกไ้ ข มีความกระตือรือร้นในการสนับสนุนให้ผู้อื่นประยุกต์ใช้การวินิจฉัยทางด้าน คุณธรรมจริยธรรมในการจัดการกับข้อโต้แย้งและปัญหาท่ีมีผลกระทบต่อตนเองและ ผู้อื่น แสดงออกซ่ึงภาวะผู้นาในการส่งเสริมให้มีการประพฤติปฏิบัติตามหลักแห่ง คุณธรรมจรยิ ธรรมในสภาพแวดลอ้ มของการทางาน และในชมุ ชนทก่ี ว้างขวางขน้ึ ดา้ นที่ 2 ความรู้ มีความรู้ความเข้าใจอย่างถ่องแท้ในเนื้อหาสาระหลักของรายวิชาหรือ สาขาวิชาตลอดจนหลักการหรือทฤษฎีที่สาคัญ และนามาประยุกต์ใช้ในการศึกษา ค้นคว้าทางวิชาการหรือการปฏิบัติในวิชาชีพมีความเข้าใจอย่างละเอียดในทฤษฎีของ การวิจัยและการปฏิบัติทางวิชาชีพท่ีซับซ้อนของกลุ่มวิชาเฉพาะน้ัน มีความเข้าใจใน วิธีการพัฒนาความรู้ใหม่ๆ และการประยุกต์ใช้ ตลอดถึงผลกระทบของผลงานวิจัยใน ปัจจุบันท่ีมีต่อองค์ความรู้ในสาขา / สาขาวิชา และต่อการปฏิบัติในวิชาชีพท่ีเก่ียวข้อง ตระหนักในระเบียบและข้อบังคับที่ใช้อยู่ในสภาพแวดล้อมของท้องถ่ินและในระดับ นานาชาติทีอ่ าจมผี ลกระทบต่อสาขาวชิ าชพี ท่เี กีย่ วขอ้ ง รวมท้งั เหตุผลและสิ่งท่ีเกี่ยวข้อง สาหรบั การเปลีย่ นแปลงในอนาคต

บทท่ี 8 การประเมนิ หลกั สูตรท้งั ระบบ 293 ด้านที่ 3 ทักษะทางปญั ญา สามารถประยุกต์ความรู้ภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติได้อย่างสอดคล้องกับ เ น้ื อ ห า วิ ช า ก า ร ห รื อ ท า ง วิ ช า ชี พ ท่ี ห ล า ก ห ล า ย แ ป ล ก ใ ห ม่ แ ล ะ ไ ม่ อ า จ ท า น า ย ห รื อ คาดหมายได้ สามารถพัฒนาแนวคิดท่ีเป็นต้นแบบได้อย่างสร้างสรรค์ในการแก้ไขข้อ โต้แย้งหรือปัญหา สามารถบอกเล่าด้วยการวินิจฉัยอย่างผู้รู้และในสถานการณ์ที่ขาด ขอ้ มลู ข่าวสารทส่ี มบรู ณ์ สามารถสังเคราะห์และประยุกต์ใช้ผลการวิจัย สิ่งตีพิมพ์/ส่ือต่างๆ ทาง วิชาการหรือรายงานเก่ียวกับวิชาชีพและพัฒนาความคิดใหม่ๆ ท่ีสาคัญโดยบูรณาการ เข้ากับองค์ความรู้ที่มีอยู่หรือที่สร้างใหม่ สามารถประยุกต์ใช้เทคนิคท่ัวไปและเทคนิค การวิจัยเฉพาะทางในการวิเคราะห์ปัญหาที่ซับซ้อนอย่างสร้างสรรค์ รวมถึงพัฒนา ขอ้ สรุปและข้อเสนอแนะทเ่ี ก่ียวขอ้ งสัมพนั ธ์กับสาขาวิชาการหรอื วิชาชีพ สามารถวางแผนอยา่ งเปน็ อสิ ระและดาเนินการโครงการสาคัญหรือโครงการ วิจัยค้นคว้าทางวิชาการโดยการประยุกต์ใช้ความรู้ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ ตลอด ถึงการใช้เทคนิคการวิจัยและจัดทาข้อสรุปที่ดี ซึ่งจะช่วยเพิ่มพูนความรู้ที่มีอยู่หรือ เพ่ิมพนู แนวทางการปฏิบตั ใิ นวิชาชพี ด้านท่ี 4 ทกั ษะความสมั พนั ธร์ ะหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ มบี ทบาทในการริเรม่ิ อย่างสรา้ งสรรค์ และจัดการแก้ไขข้อโต้แย้งและปัญหา ท่ียุ่งยากซับซ้อนในทางวิชาการหรือวิชาชีพได้ เม่ือใดท่ีมีความต้องการข้อมูลข่าวสาร และทักษะเพ่ิมเติม สามารถดาเนินการได้อย่างเป็นอิสระในการแสวงหา และ ประยกุ ตใ์ ชข้ อ้ มลู ข่าวสารและทักษะนั้น มีความรับผิดชอบในการดาเนินงานของตนเอง และร่วมมือกับผู้อื่นอย่าง เตม็ ท่ีในการจัดการเกยี่ วกับขอ้ โตแ้ ย้งและปัญหาต่างๆ แสดงออกซึ่งทักษะการเป็นผู้นา ท้ังแบบเป็นทางการและไม่เป็นทางการ ได้อย่างเหมาะสม ตามโอกาสและสถานการณ์ ท่ีสอดคล้องตอ่ การเพิ่มพูนประสทิ ธิภาพในการทางานกล่มุ ในภาพรวม

294 บทที่ 8 การประเมินหลกั สตู รทัง้ ระบบ ดา้ นท่ี 5 ทักษะการวเิ คราะห์เชิงตัวเลข การส่อื สาร และการใช้เทคโนโลยี สามารถส่ือสารได้อย่างมีประสิทธิภาพเหมาะสมกับผู้ฟังท้ังในวงวิชาการ และวิชาชีพ รวมถึงชุมชนท่ัวไป โดยการนาเสนอรายงานท้ังรูปแบบท่ีเป็นทางการและ ไม่เป็นทางการจากส่ิงตีพิมพ์ / ส่ือต่างๆ ทางวิชาการและวิชาชีพ รวมท้ังวิทยานิพนธ์ และโครงการค้นคว้าที่สาคัญ มีความสามารถในการประเมินผลอย่างมีวิจารณญาณ และใช้ข้อมูลทางคณิตศาสตร์และสถิติ ตลอดจนเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ในการตรวจสอบปัญหา และหาข้อสรุปและขอ้ เสนอแนะได้อยา่ งมีประสิทธภิ าพ

บทท่ี 8 การประเมินหลกั สูตรทั้งระบบ 295 แบบวิเคราะห์ความสอดคล้องระหว่างรายวิชากบั มาตรฐานคณุ วุฒิระดบั ปรญิ ญาโท ในกรอบมาตรฐานคุณวฒุ ิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2552 วตั ถปุ ระสงค์ เพื่อวเิ คราะห์ความสอดคล้องระหว่างรายวิชาของหลักสูตร คาชี้แจง พุทธศาสตรมหาบัณฑติ สาขาวปิ ัสสนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม กับมาตรฐานคุณวุฒิ ระดับปริญญาโท ในมาตรฐานคุณวุฒิระดบั อุดมศกึ ษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2552 วเิ คราะห์รายวชิ าของหลกั สตู รแต่ละรายวิชา แลว้ ทาเครือ่ งหมาย  ลงในชอ่ งมาตรฐานคณุ วุฒริ ะดบั ปรญิ ญาโท เมื่อมีความสอดคล้องกับ มาตรฐานคณุ วฒุ ิระดับปรญิ ญาโทด้านใดด้านหนงึ่ หรอื หลายด้าน ขอ้ ที่ รายการ ความสอดคล้องกบั มาตรฐานคณุ วฒุ ริ ะดบั ปรญิ ญาโท 1. 600101 พระไตรปฎิ กวิเคราะห์ 2(2-0-4) ศกึ ษาความเปน็ มาของการรวบรวมพระธรรม ด้านที่ ด้านที่ ด้านที่ ด้านท่ี ดา้ นท่ี วินัย เป็นพระไตรปฎิ ก และการถา่ ยทอด 12345 โครงสร้างและสาระสังเขปของพระไตรปิฎก วิเคราะหห์ ลกั ธรรมสาคญั เชน่ อริยสัจจ์ ไตรลกั ษณ์ ไตรสิกขา นรก สวรรค์ จิต วิญญาณ 2. 606102 วิปสั สนาภาวนาในคมั ภีร์ พระพุทธศาสนา 2(2-0-4) ศึกษาความรูพ้ ้นื ฐานของวปิ ัสสนาภาวนา โดยทั่วไป หลกั วิปสั สนาภาวนา ตามนยั ของ พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎกี า และปกรณว์ เิ สสตา่ ง ๆ

296 บทท่ี 8 การประเมนิ หลักสตู รทงั้ ระบบ ข้อท่ี รายการ ความสอดคล้องกบั มาตรฐานคณุ วฒุ ริ ะดบั ปริญญาโท 3. 606203 สมั มนาวิปสั สนาภาวนา 2(2-0-4) สมั มนาหลกั การถามตอบและสอบอารมณ์ ด้านที่ ดา้ นที่ ด้านท่ี ดา้ นท่ี ดา้ นที่ ของการปฏิบตั วิ ิปสั สนาภาวนา และเรือ่ ง 12345 อันเปน็ ประเดน็ ปัญหาของการปฏบิ ัติวิปัสสนา ภาวนา สภาพปญั หา สาเหตุปญั หาและวธิ ีการ แกไ้ ขปญั หาการ ปฏบิ ัติวิปสั สนาภาวนา 4. 606204 ระเบียบวิธีวจิ ยั วิปสั สนาภาวนา 2(2-0-4) ศกึ ษาลกั ษณะและประเภทของการวจิ ยั ทางวิปัสสนาภาวนาและการนาเสนอ ผลงานวิจัย 5. 600105 ภาษาองั กฤษ 2(2-0-4) ศกึ ษาภาษาองั กฤษข้ันใช้งานเพ่อื ให้มีทักษะ ในการเขยี น บรรยายและอภปิ รายธรรม 6. 606106 สมถภาวนา 3(3-0-6) ศึกษาความหมาย หลักธรรมที่เปน็ อารมณ์ ของสมถภาวนาแนวทาง การปฏบิ ตั ิ และผลของการปฏบิ ตั สิ มถภาวนา 7. 606207 วปิ สั สนาภาวนา 3(3-0-6) ศกึ ษาเชิงวิเคราะหค์ วามหมาย หลักธรรม ทเี่ ปน็ ภมู ิของวปิ ัสสนาภาวนา แนวทางปฏิบตั ิ และผลของการปฏบิ ตั ิวิปสั สนาภาวนา 8. 606308 สตปิ ัฏฐานภาวนา 3(3-0-6) ศึกษาวิธีปฏบิ ัติวิปสั สนาภาวนาตามแนว สตปิ ฏั ฐานสูตร และสูตรอ่นื ๆ ที่เกย่ี วขอ้ งกับ การเจรญิ สติ

บทท่ี 8 การประเมนิ หลักสูตรท้งั ระบบ 297 ความสอดคลอ้ งกับ ขอ้ ที่ รายการ มาตรฐานคุณวฒุ ริ ะดบั ปริญญาโท ด้านท่ี ด้านท่ี ด้านท่ี ด้านที่ ด้านท่ี 12345 9. 606309 พุทธยทุ ธศาสตร์ในการบริหาร จัดการศนู ย์วปิ สั สนาภาวนา 3(3-0-6) ศึกษาความเปน็ ไปได้ ของโครงการ การ วางแผนยทุ ธศาสตร์ ตามหลักพระพุทธศาสนา การจดั การศูนยว์ ิปสั สนาธรุ ะ การติดตามและ การประเมนิ ผลโครงการ 10. 606410 ปฏิบตั วิ ปิ สั สนาภาวนา ปฏิบัตวิ ิปัสสนากรรมฐานติดต่อกันเปน็ เวลา 7 เดอื น ในสถานท่ปี ฏบิ ัตวิ ปิ สั สนากรรมฐาน ทมี่ หาวิทยาลยั กาหนด โดยมีพระวปิ สั สนาจารย์ เป็นผูค้ วบคมุ การปฏบิ ตั ิและวัดผลประเมินผล การปฏิบัติ 11. 606111 ปรมตั ถธรรม 2(2-0-4) ศึกษาปรมัตถธรรม 4 คือ จิต เจตสิก รูป นพิ พาน เชงิ บรู ณาการ ตามหลกั วปิ สั สนา ภาวนา 12. 606312 หลกั การเป็นวิทยากรภาคปฏิบัติ วปิ ัสสนาภาวนา 2(2-0-4) ศึกษาความรพู้ ้นื ฐานของการเป็นวทิ ยากร ภาคปฏิบตั วิ ปิ ัสสนา ประเภท การเป็นวิทยากร ปัจจยั สมั ฤทธผิ ลการเปน็ วิทยากรภาคปฏิบตั ิ วปิ สั สนา หลกั และวิธกี ารเป็นวิทยากร ภาคปฏบิ ตั ิวปิ ัสสนา

298 บทที่ 8 การประเมนิ หลกั สตู รทัง้ ระบบ ความสอดคลอ้ งกับ ข้อท่ี รายการ มาตรฐานคุณวุฒริ ะดบั ปริญญาโท ดา้ นที่ ดา้ นท่ี ดา้ นที่ ดา้ นท่ี ดา้ นที่ 12345 13. 606313 การประเมนิ ผลการปฏบิ ัตวิ ปิ ัสสนา ภาวนา 2(2-0-4) ศกึ ษาความร้พู ืน้ ฐานของการประเมินผลการ ปฏิบตั ิวิปัสสนา ปจั จัย สัมฤทธผิ ลของการ ประเมนิ ผลการปฏบิ ัตวิ ปิ สั สนา กระบวนการ ประเมินผล การปฏิบตั วิ ปิ ัสสนา หลักและ วธิ กี ารสอน การปฏิบตั ิวิปสั สนา 14. 606114 วปิ สั สนาภาวนาในโลกร่วมสมัย 2(2-0-4) ศกึ ษาวเิ คราะห์สถานการณ์วิปสั สนาธรุ ะใน ประเทศไทย ประเทศตะวนั ออกและตะวนั ตก 15. 606115 ชีวิตและผลงานพระวปิ สั สนาจารย์ ไทย 2(2-0-4) ศกึ ษาภมู ิปัญญาด้านกรรมฐานของพระมหาเถระ ผูม้ ีชื่อเสียง เร่ิมตงั้ แตย่ ุคตน้ รัตนโกสนิ ทร์จนถึง ปัจจุบนั 16. 606316 เทคโนโลยีสารสนเทศทางวปิ ัสสนา ภาวนา 2(2-0-4) ศึกษาโปรแกรมคอมพวิ เตอรแ์ ละเทคโนโลยี สารสนเทศเพอ่ื การศกึ ษาและเผยแผ่วปิ สั สนา ภาวนา

บทที่ 8 การประเมินหลักสตู รทงั้ ระบบ 299 ความสอดคลอ้ งกับ ข้อท่ี รายการ มาตรฐานคุณวฒุ ริ ะดบั ปรญิ ญาโท ดา้ นท่ี ดา้ นท่ี ด้านท่ี ด้านที่ ดา้ นท่ี 12345 17 606317 ศึกษาอิสระในหลกั วิปสั สนาภาวนา 2(2-0-4) โครงการวจิ ยั ในหวั ขอ้ ที่นกั ศึกษาเลือกเอง โดยปรกึ ษาจากอาจารย์ และประเมนิ ผล โครงการ โดยอาจารย์ นักศกึ ษา และอาจารยจ์ ัดทาแผนการศึกษาของโครงการ เกี่ยวกับวปิ ัสสนาภาวนา จากพระไตรปฎิ ก อรรถกถา ฎีกา และปกรณว์ เิ สสอน่ื ๆ 18 606400 วิทยานิพนธ์ 12 หนว่ ยกติ ศึกษาวิเคราะห์งานวจิ ยั ทางวิปสั สนาภาวนา และนาเสนอ งานวิจยั ภายใต้การกากบั ดแู ล จากอาจารย์ท่ีปรกึ ษา

300 บทที่ 8 การประเมนิ หลกั สตู รทั้งระบบ แบบวเิ คราะหค์ วามสอดคล้องระหวา่ งรายวิชาในหลกั สตู ร กบั วตั ถปุ ระสงคข์ องหลกั สูตร วตั ถปุ ระสงค์ เพอื่ วเิ คราะหค์ วามสอดคลอ้ งระหว่างรายวชิ าของหลักสูตร คาชี้แจง พุทธศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาวปิ ัสสนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม กับวตั ถปุ ระสงค์ ของหลกั สตู ร วเิ คราะห์รายวชิ าของหลักสูตรแตล่ ะรายวิชา แลว้ ทาเครอื่ งหมาย  ลงในชอ่ งวตั ถุประสงคข์ องหลกั สูตร เมื่อมีความสอดคล้องกับ วตั ถปุ ระสงคข์ องหลกั สตู ร ข้อใดขอ้ หนง่ึ หรอื หลายขอ้ ความสอดคล้องกบั วชิ าที่ รายวชิ า วัตถปุ ระสงค์ของหลกั สตู ร ขอ้ ที่ 1 ขอ้ ที่ 2 ขอ้ ที่ 3 1 600101 พระไตรปิฎกวเิ คราะห์ 2(2-0-4) ศกึ ษาความเปน็ มาของการรวบรวมพระธรรมวนิ ัย เปน็ พระไตรปฎิ ก และการถ่ายทอดโครงสรา้ ง และสาระสงั เขปของพระไตรปฎิ ก วิเคราะหห์ ลักธรรม สาคญั เช่น อรยิ สจั จ์ ไตรลักษณ์ ไตรสกิ ขา นรก สวรรค์ จิต วญิ ญาณ 2 606102 วิปัสสนาภาวนาในคมั ภรี ์พระพทุ ธศาสนา 2(2-0-4) ศึกษาความรู้พื้นฐานของวปิ ัสสนาภาวนาโดยทั่วไป หลกั วปิ ัสสนาภาวนาตามนยั ของพระไตรปฎิ ก อรรถกถา ฎกี า และปกรณ์วิเสส หมายเหตุ แบบประเมนิ ที่ใชจ้ ริง มีการประเมนิ ทุกรายวชิ าในหลักสตู ร ท้งั 18 รายวชิ า

บทที่ 8 การประเมินหลักสูตรทัง้ ระบบ 301 แบบวิเคราะหค์ วามสอดคล้องระหวา่ งรายวิชา กับคณุ ลักษณะของบณั ฑิตด้านการรคู้ ิด คณุ ธรรมจรยิ ธรรม ทกั ษะการปฏิบตั ิ วัตถปุ ระสงค์ เพือ่ วเิ คราะหค์ วามสอดคลอ้ งระหว่างรายวิชาของหลกั สตู ร คาช้แี จง พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิปสั สนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศกึ ษา พุทธโฆส นครปฐม กับคุณลักษณะบณั ฑติ ดา้ นการรู้คิด คณุ ธรรมจริยธรรม ทกั ษะการปฏบิ ัติ วิเคราะห์รายวชิ าของหลกั สตู รแต่ละรายวชิ า แลว้ ทาเครือ่ งหมาย  ลงในช่องคณุ ลักษณะบณั ฑติ ท่ีพึงประสงค์ เมื่อมีความสอดคลอ้ งกับ คณุ ลกั ษณะบัณฑิตที่พึงประสงคด์ า้ นใดด้านหน่งึ หรือหลายด้าน ความสอดคล้องกับ วชิ าที่ รายวชิ า คณุ ลกั ษณะบณั ฑติ ความรู้ คณุ ธรรม ทักษะ ความคิด จรยิ ธรรม การปฏิบตั ิ 1 600101 พระไตรปิฎกวเิ คราะห์ 2(2-0-4) ศึกษาความเปน็ มาของการรวบรวมพระธรรมวินัย เปน็ พระไตรปฎิ ก และการถ่ายทอดโครงสร้าง และสาระสงั เขปของพระไตรปฎิ ก วเิ คราะห์ หลกั ธรรมสาคญั เช่น อริยสจั จ์ ไตรลกั ษณ์ ไตรสิกขา นรก สวรรค์ จิต วิญญาณ 2 606102 วิปสั สนาภาวนาในคัมภีร์ พระพุทธศาสนา 2(2-0-4) ศกึ ษาความร้พู ืน้ ฐานของวปิ ัสสนาภาวนา โดยทั่วไป หลักวิปสั สนาภาวนาตามนยั ของ พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎกี า และปกรณ์วิเสส หมายเหตุ แบบประเมินทีใ่ ช้จริง มีการประเมนิ ทกุ รายวชิ าในหลกั สตู ร ท้งั 18 รายวชิ า

302 บทท่ี 8 การประเมนิ หลกั สูตรทั้งระบบ แบบวเิ คราะหค์ ุณภาพการออกแบบรายวิชาในหลกั สตู ร วตั ถปุ ระสงค์ เพ่ือวิเคราะหค์ ุณภาพการออกแบบรายวิชาของหลักสูตร คาชแ้ี จง พุทธศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวปิ ัสสนาภาวนา วิทยาเขตบาฬีศึกษาพทุ ธโฆส นครปฐม วเิ คราะห์คุณภาพการออกแบบรายวชิ าของหลักสตู รแตล่ ะรายวิชา แล้วทาเคร่อื งหมาย  ลงในช่องคุณภาพการออกแบบรายวชิ า ตามกรอบการวเิ คราะห์ 5 ประการ ดงั น้ี 1. มจี ดุ เนน้ ของสาระสาคัญ 2. มีความสมเหตสุ มผล 3. มีความสอดคลอ้ งกลมกลนื 4. มคี วามเป็นปจั จบุ ัน 5. สะท้อนการใชค้ มั ภีรพ์ ระพทุ ธศาสนาหรอื การวิจัยเปน็ ฐาน คณุ ภาพการออกแบบรายวิชา วชิ าที่ รายวชิ า ด้านที่ ดา้ นท่ี ดา้ นที่ ดา้ นท่ี ดา้ นท่ี 1234 5 1 600101 พระไตรปฎิ กวิเคราะห์ 2(2-0-4) ศึกษาความเป็นมาของการรวบรวมพระธรรม วินยั เปน็ พระไตรปฎิ ก และการถา่ ยทอด โครงสร้างและสาระสงั เขปของพระไตรปิฎก วิเคราะหห์ ลักธรรมสาคญั เชน่ อรยิ สจั จ์ ไตรลกั ษณ์ ไตรสิกขา นรก สวรรค์ จิต วญิ ญาณ 2 606102 วิปสั สนาภาวนาในคัมภีร์ พระพทุ ธศาสนา 2(2-0-4) ศึกษาความรพู้ ้นื ฐานของวิปัสสนาภาวนา โดยทัว่ ไป หลกั วิปัสสนาภาวนาตามนยั ของ พระไตรปฎิ ก อรรถกถา ฎีกา และปกรณว์ ิเสส หมายเหตุ แบบประเมินท่ใี ช้จริง มีการประเมนิ ทกุ รายวชิ าในหลักสูตร ท้ัง 18 รายวชิ า

บทท่ี 8 การประเมินหลกั สูตรท้งั ระบบ 303 แบบสารวจจานวนและคุณวุฒขิ องอาจารย์ วตั ถุประสงค์ เพอื่ สารวจคณุ วฒุ ิของอาจารย์ หลักสตู รพุทธศาสตรมหาบณั ฑติ คาช้ีแจง สาขาวิปสั สนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม บันทกึ คุณวฒุ ขิ องอาจารย์ หลกั สูตรพุทธศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวปิ ัสสนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพทุ ธโฆส นครปฐม ตามขอ้ มูลทสี่ ารวจพบ ท่ี รายการประเมนิ ผลการสารวจ 1. อาจารยป์ ระจาหลกั สตู ร ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... 2. อาจารยผ์ รู้ บั ผดิ ชอบหลักสตู ร ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... 3. อาจารย์ผสู้ อน ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... 4. อาจารยท์ ป่ี รึกษาวทิ ยานิพนธ์หลกั ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... 5. อาจารยท์ ป่ี รกึ ษาวทิ ยานพิ นธร์ ว่ ม ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... .........................................................................

304 บทท่ี 8 การประเมนิ หลกั สตู รทงั้ ระบบ แบบสอบถามคุณภาพการจดั การเรียนการสอน วัตถุประสงค์ เพือ่ ใหผ้ ตู้ อบแบบสอบถามให้ข้อมลู เก่ียวกบั การจัดการเรยี นการสอน คาชแี้ จง ของหลกั สตู ร พทุ ธศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาวิปสั สนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม โปรดทาเคร่ืองหมาย ลงในชอ่ งระดบั การปฏบิ ตั ิใหค้ รบทุกรายการ ระดบั การปฏบิ ตั ิ รายการ น้อย นอ้ ย ปาน มาก มาก ที่สุด กลาง ท่สี ุด 1. จัดกระบวนการเรยี นรสู้ อดคล้องกบั ความสนใจ ความถนดั และความตอ้ งการของผู้เรียน 2. จัดกระบวนการเรียนรู้ท่ีสง่ เสรมิ ใหผ้ ู้เรยี นมีการศึกษา คน้ คว้าความรดู้ ว้ ยตนเอง 3. ใช้วิธกี ารจัดการเรยี นการสอนอย่างหลากหลาย เชน่ การบรรยาย การอภิปราย การสมั มนา 4. ใช้แหล่งการเรยี นรตู้ ่างๆ มาสนับสนุนการเรียนรู้ 5. กระบวนการเรยี นรู้มงุ่ พฒั นาความรู้ทางวชิ าการ ทักษะปฏิบตั ิ และคุณลกั ษณะที่พึงประสงค์ควบคู่กนั 6. กระบวนการเรียนรเู้ น้นการเชอ่ื มโยงองค์ความรู้ ทางพระพทุ ธศาสนากับปรากฏการณท์ างสงั คม 7. กระบวนการเรยี นรู้กระตนุ้ ใหผ้ ู้เรยี นคิดวเิ คราะห์ 8. กระบวนการเรยี นรู้ส่งเสรมิ ใหผ้ ูเ้ รียนมีการแลกเปลีย่ น เรยี นรู้ 9. กระบวนการเรยี นรสู้ ง่ เสริมใหผ้ ู้เรียนพฒั นาตนเอง 10. มีการนาผลการวจิ ัยตา่ งๆ มาประกอบการเรยี นรู้ 11. ผูเ้ รียนปฏิบตั กิ ารวจิ ยั เปน็ สว่ นหน่ึงการเรียนรู้ 12. ใชส้ ือ่ การเรยี นการสอนสอดคล้องกับเน้ือหาสาระ 13. ผสู้ อนเอือ้ อานวยความสะดวกในเรียนรู้ใหก้ ับผูเ้ รียน

บทที่ 8 การประเมนิ หลกั สูตรทง้ั ระบบ 305 แบบสอบถามคณุ ภาพการวัดและประเมินผลการเรยี นรู้ วตั ถุประสงค์ เพื่อใหผ้ ้ตู อบแบบสอบถามให้ข้อมลู เกย่ี วกบั การวัดและประเมินผล คาชแี้ จง การเรยี นร้ขู องหลกั สตู รพุทธศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาวปิ สั สนาภาวนา วิทยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม โปรดทาเครื่องหมาย ลงในชอ่ งระดบั การปฏบิ ตั ใิ ห้ครบทุกรายการ ระดับการปฏิบตั ิ รายการ น้อย นอ้ ย ปาน มาก มาก ท่ีสุด กลาง ท่ีสุด 1. ใชว้ ิธกี ารวัดผลการเรียนรู้อยา่ งหลากหลาย เช่น การสงั เกต การประเมนิ ตนเอง การตรวจผลงาน 2. ใช้ผูป้ ระเมนิ จากบคุ คลหลายฝาุ ย เช่น ผสู้ อน เพอื่ น ผเู้ รยี น ผู้เก่ยี วขอ้ ง 3. ดาเนินการประเมินผลกอ่ นการเรียนรู้ เพือ่ วินจิ ฉยั ความพร้อมในการเรียนรู้ของผู้เรยี น 4. ดาเนนิ การประเมินผลระหว่างการเรยี นร้คู วบค่กู บั การจดั การเรยี นการสอน 5. ดาเนินการประเมินผลหลังการเรยี นรู้ เชน่ การทดสอบ การปฏิบัติงาน การทารายงาน 6. ดาเนินการประเมินผลการเรียนร้เู พื่อตรวจสอบ กระบวนการเรียนรู้ 7. ดาเนินการประเมนิ ผลการเรยี นรู้เพ่อื ตรวจสอบ ผลผลติ ของการเรยี นรู้ 8. ดาเนนิ การประเมนิ ผลการเรียนรูเ้ พอ่ื ตรวจสอบ ความกา้ วหนา้ ของการเรยี นรู้ 9. ผู้เรยี นมสี ว่ นรว่ มในการกาหนดเกณฑก์ ารประเมนิ 10. สะท้อนผลการประเมนิ สผู่ ูเ้ รยี นด้วยวธิ กี ารตา่ งๆ

306 บทที่ 8 การประเมินหลักสูตรท้งั ระบบ แบบสารวจกิจกรรมการฝกึ ปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา วัตถปุ ระสงค์ เพื่อให้ผู้ตอบแบบสอบถามให้ขอ้ มูลเก่ียวกบั การปฏิบตั ิวปิ ัสสนา คาชแี้ จง ภาวนา 7 เดือน ของหลักสูตรพทุ ธศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาวปิ สั สนาภาวนา วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม โปรดทาเคร่ืองหมาย ลงในชอ่ งผลการสารวจตามที่เปน็ จรงิ รายการ ผลการสารวจ หมาย เหตุ 1. จัดทาโครงการรองรับกจิ กรรมการฝึกปฏบิ ัติวปิ ัสสนา มกี าร ไมม่ ีการ ภาวนา ปฏิบัติ ปฏิบัติ 2. วางแผนการดาเนนิ โครงการอยา่ งเป็นระบบชัดเจน โดยความรว่ มมือกันระหว่างอาจารย์ พระวปิ สั สนาจารย์ และนสิ ิต 3. เตรียมความพร้อมให้กับนสิ ิตกอ่ นเข้าร่วมการฝกึ ปฏิบตั ิ 4. จัดสถานทฝี่ ึกปฏบิ ตั อิ ย่างเหมาะสม 5. จดั กิจกรรมการฝึกปฏิบตั สิ อดคล้องหลกั การที่ปรากฏ ในพระคมั ภรี ์ 6. จัดให้มีการถามตอบสอบอารมณอ์ ย่างเป็นระบบ 7. มีการดแู ลช่วยเหลอื นสิ ิตในระหว่างการฝึกปฏบิ ัติ 8. มกี ารประเมนิ ผลกิจกรรมการฝกึ ในประเดน็ ตา่ งๆ 9. มีการจัดสมั มนาแลกเปล่ยี นเรยี นรูภ้ ายหลังการปฏิบตั ิ 10. มกี ารเช่ือมโยงผลการปฏิบตั ไิ ปส่กู ารทาวทิ ยานพิ นธ์

บทที่ 8 การประเมินหลกั สูตรทั้งระบบ 307 แบบสารวจระบบการทาวิทยานิพนธ์ วตั ถปุ ระสงค์ เพือ่ สารวจข้อมลู เกย่ี วกับระบบการทาวิทยานิพนธข์ องหลักสตู ร คาชแ้ี จง พทุ ธศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาวปิ สั สนาภาวนา วิทยาเขตบาฬีศึกษาพทุ ธโฆส นครปฐม โปรดทาเครื่องหมาย ลงในชอ่ งผลการสารวจใหค้ รบทกุ รายการ รายการ ผลการสารวจ หมาย เหตุ 1. มีการกาหนดแผนการทาวทิ ยานิพนธ์สาหรับนิสิตแต่ละรุ่น มีการ ไมม่ กี าร 2. มกี ารเตรียมความพรอ้ มในการทาวิทยานิพนธส์ าหรับนิสติ ปฏบิ ัติ ปฏบิ ัติ 3. มีการวิเคราะหค์ วามสามารถของผูเ้ รยี นในการทา วทิ ยานพิ นธใ์ หเ้ หมาะสมกบั ศกั ยภาพของแตล่ ะบุคคล 4. มีการจัดทาระบบสารสนเทศวทิ ยานิพนธข์ องสาขาวิชา 5. มกี ารคัดเลอื กคณะกรรมการควบคุมการทาวทิ ยานพิ นธ์ โดยยดึ หลกั คณุ ภาพทางวชิ าการเป็นสาคัญ 6. มีการเสนอโครงร่างวทิ ยานพิ นธโ์ ดยผ่านการพจิ ารณา จากคณะกรรมการ 7. มีการใชร้ ะบบควบคุมคณุ ภาพการทาวทิ ยานิพนธ์ 8. มกี ารเชญิ ผู้ทรงคุณวฒุ ิภายนอกมารว่ มสอบปากเปล่า วิทยานพิ นธ์ 9. มกี ารตรวจสอบคณุ ภาพของวทิ ยานพิ นธ์ 10. มีการเผยแพร่ผลงานวทิ ยานพิ นธส์ ู่ชมุ ชนและสงั คม

308 บทที่ 8 การประเมนิ หลักสตู รทง้ั ระบบ แบบสารวจการวางแผนวิชาการ วตั ถปุ ระสงค์ เพ่อื สารวจข้อมูลเก่ียวกับการวางแผนวชิ าการหลักสตู รของหลกั สูตร คาชีแ้ จง พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิปัสสนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพทุ ธโฆส นครปฐม โปรดทาเครอื่ งหมาย ลงในช่องผลการสารวจให้ครบทกุ รายการ รายการ ผลการสารวจ หมาย เหตุ 1. กาหนดระบบบรหิ ารจดั การหลกั สตู รท่ชี ดั เจน มกี าร ไมม่ ีการ 2. ดาเนนิ การบรหิ ารจดั การหลักสูตรโดยคณะกรรมการ ปฏิบตั ิ ปฏบิ ตั ิ 3. ใชก้ ระบวนการสง่ เสริมสนับสนนุ การเรยี นรู้ของผเู้ รยี น 4. ควบคมุ คุณภาพการจดั การเรียนการสอน โดยคณะกรรมการ 5. กากับตดิ ตามและประเมนิ ผลเพือ่ พัฒนาคุณภาพหลักสูตร 6. วางแผนงานวชิ าการของสาขาวิชา 7. ใช้กระบวนการเพ่มิ พลังอานาจในการบรหิ ารหลักสูตร 8. ใชก้ ระบวนการวจิ ัยเปน็ เครอื่ งมือการบริหารจดั การ หลกั สูตร 9. จัดทาแนวปฏบิ ัติ ระเบียบ เพอื่ สรา้ งความเขา้ ใจใหก้ ับ ผสู้ อนและผู้เรยี น 10. ดาเนนิ การวจิ ยั เพอ่ื พฒั นาหลกั สูตรและการเรียนการสอน 11. ดาเนนิ การวจิ ยั เพอื่ การประชาสมั พนั ธ์หลักสตู ร สู่กลมุ่ เปาู หมาย

บทที่ 8 การประเมินหลักสตู รทั้งระบบ 309 แบบสารวจการวจิ ัยหลักสตู รและการเรียนการสอน วตั ถุประสงค์ เพ่อื ใหผ้ ้สู ารวจข้อมูลเกย่ี วกบั การวจิ ยั หลักสูตรและการเรียนการสอน คาชแี้ จง ในหลักสูตรพุทธศาสตรมหาบัณฑติ สาขาวปิ ัสสนาภาวนา วิทยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม โปรดทาเครื่องหมาย ลงในชอ่ งผลการสารวจใหท้ ุกรายการ รายการ ผลการสารวจ หมาย เหตุ 1. การวจิ ัยปฏิบัติการเพ่ือพัฒนาการเรยี นรู้ มีการ ไมม่ กี าร 2. การวิจัยเกย่ี วกับคณุ ภาพของผเู้ รียน ปฏิบตั ิ ปฏิบัติ 3. การวิจัยเก่ยี วกบั การปฏบิ ัติวิปสั สนา 7 เดือน 4. การวจิ ัยเกยี่ วกับกระบวนการใชห้ ลักสตู ร 5. การวิจยั เก่ียวกับการบริหารจัดการหลกั สตู ร 6. การวจิ ัยและพฒั นานวตั กรรมองคค์ วามร้ใู หม่ 7. การวจิ ยั และพฒั นาเอกสาร ตารา 8. การวจิ ยั เกย่ี วกบั การทาวิทยานพิ นธ์ของผู้เรยี น 9. การวจิ ัยเกย่ี วกบั การพัฒนาบคุ ลากรสายวชิ าการ 10. การวิจยั เกยี่ วกับการพฒั นาบคุ ลากรสายสนับสนุน

310 บทที่ 8 การประเมนิ หลักสูตรทงั้ ระบบ แบบสอบถามคุณลกั ษณะของผเู้ รยี น วตั ถุประสงค์ เพอ่ื ให้ผูต้ อบแบบสอบถามให้ขอ้ มูลเก่ียวกับคุณลกั ษณะในระหวา่ ง คาช้ีแจง ท่ีกาลงั ศกึ ษาหลกั สูตรพทุ ธศาสตรมหาบณั ฑิต สาขาวปิ ัสสนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬศี กึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม โปรดทาเครื่องหมาย ลงในชอ่ งระดับการปฏบิ ัตขิ องท่าน ในระหว่างทย่ี ังศึกษาในหลักสตู รให้ครบทกุ รายการ รายการ นานๆ ระดับการปฏิบตั ิ เปน็ ครั้ง น้อย ปาน บ่อย ประจา 1. แสวงหาความรู้ตา่ งๆ ทางวิชาการ ครงั้ กลาง คร้ัง 2. กาหนดเปาู หมายและวางแผนการเรยี น ของตนเอง 3. ศกึ ษาค้นควา้ ความรูท้ ีเ่ ก่ียวกบั สาขาวชิ าที่เรียน 4. ใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศเพ่ือการเรยี นรู้ 5. แสดงออกถงึ ความศรทั ธาในพระรตั นตรยั 6. รบั ผดิ ชอบในการปฏิบตั ิกจิ กรรมการเรียนรู้ 7. ปฏิบตั ิงานต่างๆ อย่างมีแผน และเป็นระบบ 8. เคารพในความคดิ เห็น และการกระทาผ้อู ่นื 9. สร้างมนุษยสมั พันธท์ ่ีดีกับบุคคลรอบขา้ ง 10. สอื่ สารกบั บุคคลอน่ื ด้วยความเคารพ

บทท่ี 8 การประเมนิ หลักสูตรทั้งระบบ 311 แบบสารวจทรพั ยากรทเ่ี อื้อต่อการใช้หลกั สูตร วตั ถปุ ระสงค์ เพ่ือสารวจขอ้ มูลเกีย่ วกบั ทรพั ยากร หลักสูตรพทุ ธศาสตรมหาบัณฑติ คาชแี้ จง สาขาวิปสั สนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม โปรดระบุจานวนทรพั ยากรท่ีใช้สาหรบั การจัดการศกึ ษาหลักสตู ร พุทธศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวิปัสสนาภาวนา วิทยาเขตบาฬีศกึ ษาพทุ ธโฆส นครปฐม ลาดับ ประเภทของทรัพยากร จานวน 1 เอกสาร / หนงั สือ / ตารา 2 งานวิจัย 3 คอมพิวเตอรท์ ่วั ไป 4 คอมพวิ เตอร์เช่อื มตอ่ อินเตอรเ์ นต็ 5 สือ่ ทศั นปู กรณ์ 6 ห้องเรียน 7 ห้องปฏบิ ัติกรรมฐาน

312 บทที่ 8 การประเมินหลักสตู รทง้ั ระบบ แบบสารวจการบริหารจัดการหลกั สตู ร วัตถุประสงค์ เพ่อื ใหส้ ารวจขอ้ มูลเกย่ี วกบั ระบบการบรหิ ารจดั การหลักสูตร คาชแี้ จง ของหลักสูตรพทุ ธศาสตรมหาบณั ฑติ สาขาวปิ สั สนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม โปรดทาเครื่องหมาย ลงในช่องผลการสารวจ ขอ้ ที่ รายการ ผลการสารวจ 1 กาหนดระบบบรหิ ารจดั การหลักสูตรทชี่ ดั เจน มีการ ไม่มี 2 ดาเนินการบริหารจัดการหลกั สตู รโดยคณะกรรมการ ปฏบิ ัติ การปฏิบตั ิ 3 ใชก้ ระบวนการส่งเสริมสนบั สนุนการเรยี นรูข้ องผู้เรยี น 4 ควบคมุ คุณภาพการจัดการเรียนการสอนในรูปของ คณะกรรมการบรหิ ารหลักสตู ร 5 กากับตดิ ตามและประเมนิ ผลเพ่ือการพฒั นาคณุ ภาพ ของหลกั สูตร 6 วางแผนงานวิชาการของสาขาวชิ า 7 ใชก้ ระบวนการเพ่มิ พลังอานาจในการบริหารหลักสูตร 8 ใช้กระบวนการวิจยั เปน็ เครื่องมอื การบริหารจัดการหลกั สูตร 9 จัดทาแนวปฏิบตั ิ ระเบียบ เพ่ือสรา้ งความเข้าใจใหก้ ับผู้สอน และผู้เรยี น 10 ดาเนนิ การวิจัยเพือ่ พฒั นาหลักสูตรและการเรียนการสอน 11 วิจัยเพือ่ การประชาสมั พันธห์ ลักสตู รสกู่ ล่มุ เปูาหมาย

บทที่ 8 การประเมนิ หลกั สูตรทงั้ ระบบ 313 แบบสอบถามข้อมูลผสู้ าเรจ็ การศึกษา หลกั สูตรพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิปัสสนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬศี กึ ษาพุทธโฆส นครปฐม มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย คาชแี้ จง 1. แบบสอบถามฉบับนีจ้ ดั ทาขนึ้ เพอ่ื เกบ็ รวบรวมข้อมลู ผสู้ าเร็จการศึกษาหลกั สูตร พทุ ธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิปสั สนาภาวนา วทิ ยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย 2. โปรดใหข้ ้อมลู โดยเขียนข้อความทีเ่ ป็นปัจจบุ นั ลงในช่องวา่ งทีก่ าหนดให้ ตอนที่ 1 ขอ้ มูลทว่ั ไป ชือ่ / ฉายา / นามสกุล ................................................. ปที ส่ี าเร็จการศึกษา ................ ทอี่ ยทู่ ่ีติดต่อได้สะดวกในปจั จุบัน .................................................................................... e – mail ………………...................…………………..…………… โทรศพั ท์ ......................... ตอนท่ี 2 ข้อมลู ภายหลงั สาเร็จการศึกษา 2.1 งานท่ที าอยใู่ นปัจจบุ นั (โปรดระบุตาแหนง่ งาน ลกั ษณะงาน และสถานท่ีทางาน) ……………………………………………………………………………………………………………................ ……………………………………………………………………………………………………………................ 2.2 ผลงานทางวิชาการทีท่ าภายหลังสาเร็จการศึกษา เชน่ งานวจิ ัย ตารา บทความ ซง่ึ อาจเป็นผลงานทส่ี ร้างข้ึนเองทง้ั หมดหรือร่วมกับบุคคลอืน่ ……………………………………………………………………………………………………………................ ……………………………………………………………………………………………………………................

314 บทท่ี 8 การประเมินหลกั สตู รทั้งระบบ 2.3 การปฏบิ ัตกิ จิ กรรมทางวิปสั สนาภาวนา (โปรดระบุกจิ กรรมท่ปี ฏบิ ัติ สถานท่ี ระยะเวลาทป่ี ฏิบัต)ิ 1) การปฏบิ ตั ิวปิ สั สนาภาวนา ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 2) การเป็นวิปัสสนาจารย์ ........................................................................................................ .................... ............................................................................................................................ 3) การเผยแผ่องคค์ วามรู้ทางวิปัสสนาภาวนา (ท่ีไม่ใช่ฐานะของวปิ ัสสนาจารย)์ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ 4) การประยุกตใ์ ชว้ ปิ ัสสนาภาวนาในชีวิตประจาวนั ............................................................................................................................ .................................................................................... ........................................ ตอนท่ี 3 ขอ้ เสนอแนะสาหรบั การปรบั ปรุงหลักสตู ร (โปรดระบ)ุ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ กราบนมสั การ / ขอขอบคุณ สาหรับการใหข้ อ้ มูลในคร้ังน้ี

บทท่ี 8 การประเมนิ หลกั สูตรทัง้ ระบบ 315 นอกจากนี้ ผู้เขียนยังได้มีประสบการณ์การประเมินโครงการหลักสูตร ฝึกอบรมพระธรรมทูตสายตา่ งประเทศ ร่นุ ที่ 19 ถวายเป็นพระราชกุศล ประจาปี 2556 ดาเนนิ การโดยมหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย โดยได้ใช้เครื่องมือในการเก็บ รวบรวมข้อมูลหลายชนิด โดยนามาแสดงตัวอย่าง ในที่น้ี 2 ชนิด ได้แก่ แบบสอบถาม คุณภาพของหลักสูตรฝึกอบรมพระธรรมทูตสายต่างประเทศ ซ่ึงเป็นแบบสอบถามชนิด มาตราส่วนประมาณค่า และแบบสอบถามผู้ใช้พระธรรมทูตสายต่างประเทศ ซึ่งเป็น แบบสอบถามชนิดปลายเปดิ ดังน้ี

316 บทท่ี 8 การประเมินหลกั สูตรทั้งระบบ แบบสอบถามคุณภาพของหลกั สตู รฝึกอบรมพระธรรมทูตสายตา่ งประเทศ รุ่นที่ 19 ถวายเปน็ พระราชกศุ ลฯ ประจาปี 2556 ดาเนินการโดยมหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลัย วตั ถุประสงค์ เพือ่ นาขอ้ มลู ไปปรบั ปรงุ และพฒั นาหลกั สตู รฝกึ อบรมพระธรรมทตู สายต่างประเทศ มหาวทิ ยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย คาชีแ้ จง โปรดกรอกข้อมลู ส่วนตัว และทาเครอ่ื งหมาย  ลงในชอ่ ง และช่องระดบั คุณภาพให้ครบทุกข้อ ตอนที่ 1 สถานภาพผูต้ อบแบบสอบถาม ผเู้ ขา้ รับการฝึกอบรม พระพี่เลยี้ ง คณะกรรมการบรหิ ารหลกั สตู ร วิทยากร อ่ืนๆ (ระบุ) .............................................................. ตอนที่ 2 ความคดิ เห็นท่ีมตี ่อคณุ ภาพของหลกั สตู รฝกึ อบรม ระดบั คณุ ภาพ รายการประเมนิ มาก มาก ปาน นอ้ ย นอ้ ย ท่สี ุด กลาง ที่สดุ 1. การประชาสมั พันธ์โครงการพระธรรมทตู 2. การรบั สมัครเขา้ รับการคดั เลือกพระธรรมทูต 3. กระบวนการ และวธิ ีการคดั เลอื กพระธรรมทูต 4. คณุ ภาพของหลกั สตู รฝกึ อบรมพระธรรมทูตในภาพรวม 5. การบรหิ ารจดั การหลกั สตู รฝึกอบรมพระธรรมทตู ภาคประสบการณต์ ่างประเทศ 6. การบรหิ ารจดั การหลกั สตู รฝกึ อบรมพระธรรมทตู ภาคสาธารณูปการ 7. การบรหิ ารจัดการหลกั สตู รฝกึ อบรมพระธรรมทตู ภาคปฏบิ ัติวปิ สั สนา 8. การบรหิ ารจดั การหลักสตู รฝกึ อบรมพระธรรมทตู ภาควิชาการ

บทท่ี 8 การประเมนิ หลกั สูตรทั้งระบบ 317 ระดบั คณุ ภาพ รายการประเมิน มาก มาก ปาน น้อย นอ้ ย ท่ีสดุ กลาง ท่สี ดุ 9. การใช้ระบบพระพเ่ี ลยี้ งภาคประสบการณต์ า่ งประเทศ 10. การใชร้ ะบบพระพี่เลีย้ งภาคสาธารณปู การ 11. การใช้ระบบพระพี่เลยี้ งภาคปฏิบัตวิ ปิ ัสสนา 12. การใชร้ ะบบพระพเี่ ลย้ี งภาควชิ าการ 13. การมสี ่วนร่วมในกิจกรรมการฝกึ อบรมภาควิชาการ 14. การมสี ว่ นร่วมในกจิ กรรมการฝกึ อบรม ภาคประสบการณต์ า่ งประเทศ 15. การมสี ว่ นร่วมในกจิ กรรมการฝกึ อบรมภาคปฏบิ ตั ิ วปิ ัสสนา 16. การมสี ว่ นร่วมในกิจกรรมการฝึกอบรมภาควชิ าการ 17. การประเมินผลกจิ กรรมการฝกึ อบรม ภาคประสบการณต์ ่างประเทศ 18. การประเมินผลกิจกรรมการฝกึ อบรม ภาคสาธารณปู การ 19. การประเมินผลกิจกรรมการฝกึ อบรมภาคปฏิบตั ิ วปิ ัสสนา 20. การประเมินผลกจิ กรรมการฝกึ อบรมภาควชิ าการ จดุ แขง็ ของหลกั สูตรพระธรรมทตู ............................................................................................................................. ............ ...................................................................................................................... ................... จุดท่ตี อ้ งปรับปรุงแก้ไขในหลกั สตู รพระธรรมทตู ............................................................................................................................. ............ .........................................................................................................................................

318 บทท่ี 8 การประเมินหลักสูตรท้งั ระบบ ขอ้ มูลสาหรับการติดต่อกลบั (เฉพาะผูเ้ ขา้ รับการฝึกอบรม) ช่ือ – ฉายา (นามสกุล) .......................................................................... พรรษา........... วดั ................................................................................................................................... สถานทต่ี ้ังของวัด ............................................................................................................. ............................................................................................................................. ............ ขอขอบคุณในความอนเุ คราะหใ์ หข้ ้อมลู

บทท่ี 8 การประเมินหลกั สูตรท้งั ระบบ 319 แบบสอบถามผู้ใช้พระธรรมทูตสายตา่ งประเทศ วตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื นาข้อมูลไปปรับปรุงและพฒั นาหลักสตู รฝกึ อบรมพระธรรมทตู สายต่างประเทศ มหาวทิ ยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลัย คาชแี้ จง โปรดเขียนคาตอบตามในแตล่ ะข้อให้ครบทุกข้อ ผตู้ อบแบบสอบถาม ชื่อ- ฉายา (นามสกลุ ) ..................................................................... วดั ทส่ี ังกดั ..................................................................... ประเทศ ................................... สถานภาพ เจา้ อาวาส พระลกู วดั สาเรจ็ หลักสูตรพระธรรมทตู รนุ่ ที่ .......... 1. คณุ ลักษณะใดบ้างทเ่ี อ้อื ต่อการปฏบิ ัตหิ นา้ ที่พระธรรมทูตสายต่างประเทศ ............................................................................................................................. ............ ......................................................................................................................................... 2. พระธรรมทตู สายต่างประเทศควรมีความสามารถหลักๆ ดา้ นใดบ้าง .................................................................................................. ....................................... ............................................................................................................................. ............ 3. ความสามารถในการใช้ภาษาองั กฤษเพ่ือการสื่อสารของพระธรรมทตู สายตา่ งประเทศอยู่ในระดับใด ควรไดร้ ับการพฒั นาทักษะใดเปน็ พิเศษหรือไม่ ............................................................................................................................. ............ ......................................................................................................................................... 4. พระธรรมทูตสายต่างประเทศควรมีความสามารถในดา้ นการสอนกัมมฏั ฐานอย่างไร ............................................................................................................................. ............ ...................................................................................................................... ...................

320 บทท่ี 8 การประเมินหลกั สตู รทั้งระบบ 5. สิง่ ท่จี าเปน็ ต้องมุ่งเน้นพฒั นาพระธรรมทูตสายต่างประเทศคืออะไร ............................................................................................................................. ............ ......................................................................................................................................... 6. จุดแขง็ ของพระธรรมทตู สายตา่ งประเทศ ท่ีปฏิบัตงิ านร่วมกับทา่ น คืออะไร ......................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............ 7. ทักษะการสร้างมนุษยสัมพนั ธ์ในการสรา้ งสมั พันธภาพกับบุคคลอนื่ ............................................................................................................................. ............ ................................................................................................................ ......................... 8. ความสามารถในการปรบั ตัวเข้ากับวัฒนธรรมในพืน้ ท่ี ............................................................................................................................. ............ ......................................................................................................................................... 9. จติ อาสาของพระธรรมทูตสายตา่ งประเทศ ทตี่ ้องมงุ่ เน้นเปน็ พเิ ศษคืออะไร ....................................................................................... .................................................. ............................................................................................................................. ............ 10. ทา่ นนาความรู้และประสบการณจ์ ากหลักสูตรฝกึ อบรมพระธรรมทูตทป่ี ระกอบดว้ ย ภาควิชาการ ภาคสาธารณปู การ ภาคปฏบิ ัติกรรมฐาน และภาคประสบการณ์ ต่างประเทศ มาใชป้ ระโยชน์อยา่ งไร ............................................................................................................................. ............ ...................................................................................................................... ................... ............................................................................................................................. ............

บทที่ 8 การประเมนิ หลักสูตรทั้งระบบ 321 11. ขอ้ เสนอแนะอนื่ ๆ ......................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............ ......................................................................................................................................... ขอขอบคุณในความอนเุ คราะหใ์ ห้ขอ้ มูล ขัน้ ตอนท่ี 5 การเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู เป็นการดาเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลท่ีสาหรับการประเมินหลักสูตร โดยใช้เคร่ืองมือที่มีคุณภาพ เช่น การตรวจสอบเอกสาร การสารวจ การสัมภาษณ์ เป็นต้น มีการบันทึกผลการเก็บรวบรวมข้อมูล ท้ังข้อมูลเชิงปริมาณและข้อมูลเชิง คุณภาพ ทค่ี รบถ้วนสมบรู ณ์ การเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นขั้นตอนท่ีต้องใช้เวลาพอสมควรกว่าที่จะได้ ข้อมูลครบถ้วน ดังน้ันจึงต้องมีการวางแผนการเก็บรวบรวมข้อมูลท่ีเป็นระบบ และนอกจากน้ียังต้องคานึงถึงวัฒนธรรมการทางานของผู้ให้ข้อมูลด้วย เช่น การเก็บ รวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ ควรมีการนัดหมายล่วงหน้าในระยะเวลาพอสมควร ไม่นานเกินไป และไม่กระชั้นเกินไป นอกจากน้ีควรส่งประเด็นการสัมภาษณ์ให้กับผู้ให้ สัมภาษณ์ล่วงหน้า เพ่ือท่ีจะได้มีเวลาหาข้อมูลท่ีถูกต้องมาประกอบการให้สัมภาษณ์ การคัดเลอื กผู้สมั ภาษณท์ ม่ี ีบคุ ลิกภาพเหมาะสม เปน็ ตน้

322 บทท่ี 8 การประเมินหลกั สูตรทงั้ ระบบ ตัวอย่างการบนั ทึกข้อมูลจากแบบสอบถามผใู้ ช้พระธรรมทตู สายตา่ งประเทศ ชอ่ื – ฉายา พระเทพกติ ตโิ มลี สุรยิ โชโต (รองทอง) ทีอ่ ยู่ วัดศรีนครนิ ทรวราราม ถ.อิมกรนุ ด์ 7 5014 เกรทเซ่นบาค สวติ เซอรแ์ ลนด์ สถานภาพ เจา้ อาวาส 1. คณุ ลกั ษณะใดบ้างท่เี อื้อต่อการปฏบิ ตั ิหนา้ ท่ีพระธรรมทตู สายตา่ งประเทศ - มีภูมธิ รรม มีภมู ิความรู้ ท้งั ภาษาธรรมภาคภาษาอังกฤษ – ภาษาไทยดี - ต้ังอยใู่ นสีลาจารวัตรงดงาม - การยึดในอุดมการณ์ของพระพุทธองคเ์ ก่ียวกับการเผยแผ่ - มีความองอาจ กล้าหาญแต่นมุ่ นวล ความเป็นมติ รไมตรี ความเป็นพนี่ ้อง ของประชมุ ชนทุกหมใู่ นการเผยแผ่พระพทุ ธศาสนา - มีความรู้ ความสามารถ ในการปฏิบตั พิ ระศาสนาและเทคนิคการฝึกอบรม กัมมฏั ฐาน 2. พระธรรมทูตสายต่างประเทศควรมีความสามารถหลกั ๆ ดา้ นใดบ้าง - ภาษาองั กฤษ ภาษาท้องถิน่ ณ ประเทศทต่ี นไปปฏบิ ตั ศิ าสนกิจ ซึง่ ควรจะตอ้ งศึกษาตามเงอื่ นไขของประเทศน้ันๆ - เข้าใจในหลกั คาสอนของพระพุทธศาสนาโดยถอ่ งแท้ ท้ังภาษาไทย และภาษาองั กฤษ - เข้าใจในการปฏบิ ตั ิกัมมฏั ฐาน และแนะนาการสอนปฏิบัตไิ ด้ดว้ ย - แสดงธรรม – ปาฐกถาธรรม และเขยี นบทความตา่ งๆ ไดด้ ้วย (ปากเปน็ เอก เลขเปน็ โท) - งานดา้ นสารบรรณ (การออกหนังสอื การเกบ็ เอกสารตา่ งๆ)

บทท่ี 8 การประเมนิ หลักสูตรทัง้ ระบบ 323 3. ความสามารถในการใชภ้ าษาองั กฤษเพ่ือการสื่อสารของพระธรรมทูต สายตา่ งประเทศอยู่ในระดับใดควรได้รับการพัฒนาทกั ษะใดเป็นพิเศษหรือไม่ - สามารถแสดงธรรมเป็นภาษาองั กฤษได้ - ออกหนังสือแจง้ ขา่ วท้ังภาษาไทยและภาษาองั กฤษ - หากสองข้อแรกไม่มีความสามารถเทา่ ทค่ี วร กค็ วรที่จะสนทนากับญาตโิ ยม ท่ีมาเยอื นได้บา้ งและจึงค่อยๆ ฝึกฝนตนเองต่อยอดเพ่ือพัฒนาตวั เองไปเรื่อย 4. พระธรรมทูตสายตา่ งประเทศควรมคี วามสามารถในด้านการสอนกัมมัฏฐาน อย่างไร - ควรแนะนาใหร้ ูค้ วามหมายของคาว่า “กัมมัฏฐาน” ทงั้ สมถะ และวิปสั สนากมั มฏั ฐาน - ความจาเปน็ ทีบ่ ุคคลจะต้องเรยี นกัมมฏั ฐาน - การเรียนกมั มฏั ฐานมีประโยชน์อยา่ งไร - ขัน้ ตอนการเรียนกมั มฏั ฐานควรเปน็ อย่างไร (จากง่าย ไปยาก) - อิรยิ าบถตา่ งๆ ที่นามาเปน็ หลัก (อริ ิยาบถ 4 ประการ) ที่จะเปน็ จดุ ฝกึ จิต ใหห้ ยดุ อยูเ่ ป็นอารมณเ์ ดยี ว (object for concentrating mind) - การปฏบิ ตั ิเข้มกัมมฏั ฐาน (mediation - retreat) ควรจะจัดใหม้ ีขึน้ เพ่ือให้ ผู้ฝึกเป็นประจาทุกสัปดาห์จะได้ร้แู จ้งเห็นจริง และไดม้ ีประสบการณ์ การปฏิบตั ิ และเข้าใจความเปน็ จรงิ ของโลกภายใน และโลกภายนอก หรือรูค้ วามจริงของชวี ติ หรือของโลกวา่ เปน็ อย่างไร 5. สงิ่ ที่จาเป็นต้องมุ่งเน้นพัฒนาพระธรรมทตู สายตา่ งประเทศคืออะไร - ความเข้าใจและตีความธรรมให้เปน็ ท่ีเข้าใจและสามารถปรับใช้ให้ถูกบั บุคคล สถานทแี่ ละสิ่งแวดลอ้ ม - ความรคู้ วามสามารถในการใชภ้ าษาองั กฤษภาคธรรม เชน่ อริยสจั จ์ 4 ปฏิจสมปุ บาท สามัญญลักษณะ อิทธบิ าท 4 ฯลฯ

324 บทที่ 8 การประเมินหลักสูตรท้งั ระบบ - ความรู้เกี่ยวกับการสอนกัมมฏั ฐาน เทคนคิ การสอน - ความเปน็ ผ้มู ศี ีลาจารวัตรงดงาม เครง่ ครัด ในระเบียบวินยั - เป็นผ้มู คี วามเสียสละ สรา้ งเสริมสามคั คแี ก่หมู่คณะ และมีขนั ตธิ รรม - ความเปน็ ผมู้ ีมนษุ ยสมั พนั ธ์ต่อชุมชนท่ตี นไปปฏบิ ัตศิ าสนกจิ สรปุ คอื มีความรู้คคู่ ุณธรรม (วิชชฺ าจารณสมปนฺโน) 6. จุดแขง็ ของพระธรรมทตู สายต่างประเทศท่ีปฏิบัติงานรว่ มกับท่าน คืออะไร - ชว่ ยเหลอื งานท่วั ไปได้ดี แบ่งเบาภาระหนา้ ท่ีได้พอสมควร - มคี วามเข้มแข็งอดทน เสียสละ ให้ความร่วมมือในทุกเรื่องท่ีมีการ ขอความร่วมมือ - ด้านสาธารณูปการ การจัดสถานท่ี ประดบั ตกแตง่ เมื่อมีการจัดงานท่วี ดั แต่ละคราว - มมี นุษยสัมพันธ์กับบคุ คลทว่ั ไปได้ดีพอสมควร - ตั้งมัน่ อยู่ในระเบียบวินยั พอสมควร 7. ทกั ษะการสรา้ งมนุษยสัมพันธใ์ นการสร้างสมั พนั ธภาพกับบุคคลอนื่ - ภาษาองั กฤษ ภาษาทอ้ งถน่ิ ควรศกึ ษาใหไ้ ด้ - ปรับตวั เองใหเ้ ข้ากับสภาพแวดล้อม รู้เขา รู้เรา - เสียสละแบ่งปันกันให้พอสมควร (ทท มติ ตฺ าน คนฺถต)ิ - ควรฝกึ ใหม้ ีมนษุ ยสัมพันธ์ที่ดี ด้วยการเยีย่ มเยอื นโดยการถามถงึ เมอื่ มคี วามจาเป็น - เมื่อทางวดั มีงานควรเชิญเพื่อนบ้านมาร่วมงานด้วย - เมอ่ื จะอยูท่ ใี่ ดควรเขา้ หาเพื่อนบา้ น หรือผนู้ าท้องถน่ิ และนาใหเ้ ขารู้วา่ เราคอื ใคร มาทาอะไร ขอความร่วมมือกับเพ่ือนบา้ นในเร่ืองอะไรบา้ ง - ควรเขา้ หา ฯพณฯ ทา่ นเอกอคั รราชทตู ไทย หรือกงสุลไทย ในฐานะเปน็ ผู้แทนในหลวงมาดูแลคนไทยในต่างประเทศ

บทที่ 8 การประเมนิ หลักสูตรท้ังระบบ 325 8. ความสามารถในการปรบั ตัวเข้ากับวัฒนธรรมในพน้ื ท่ี - ควรเรียนภาษาท้องถิ่น หรอื ภาษาสากล - มีหนา้ ตาแช่มชนื่ เบิกบาน ทักทายปราศรัย เมื่อแขกมาเยือน - ควรเข้าหาเจ้าของถิ่น หรือเพอื่ นบ้าน เพอ่ื ผูกมิตรไมตรี - ควรเรียนรู้ประเพณี วฒั นธรรม ของเขา และไม่ควรใหร้ ปู แบบ หรอื ระเบยี บวินยั ของเราต้องเสียไป หากเขาไม่เข้าใจควรอธิบาย ให้คนทอ้ งถ่ินได้ทราบ - ควรเชญิ ให้เขามาเรียนรวู้ ัฒนธรรมของเราในเทศกาล หรือวนั สาคัญ ทางศาสนาของเรา 9. จิตอาสาของพระธรรมทูตสายต่างประเทศ ทตี่ อ้ งมุ่งเน้นเปน็ พเิ ศษคืออะไร - ยดึ อดุ มการณใ์ นการเผยแผ่พระพทุ ธศาสนา ตามรอยเบื้องพระยุคลบาท - ยดึ ม่ันในอุดมการณ์ของตนท่จี ะเปน็ พระธรรมทูตท่ีดี เข้มแขง็ อดทน เสยี สละ เอาใจใสห่ นา้ ท่ี ที่ไดร้ ับมอบหมายจากเจา้ อาวาส - ทาตนใหเ้ ป็นผู้ท่ีเขาเลี้ยงดไู ดง้ า่ ย ไม่ฟุมเฟอื ย 10. ทา่ นนาความรู้และประสบการณจ์ ากหลกั สตู รฝกึ อบรมพระธรรมทตู ท่ปี ระกอบดว้ ยภาควชิ าการ ภาคสาธารณูปการ ภาคปฏิบัตกิ รรมฐาน และภาคประสบการณต์ ่างประเทศ มาใช้ประโยชน์อยา่ งไร - ใช้ในการเผยแผพ่ ระพทุ ธศาสนาในต่างประเทศ - ใช้ในการสอนวปิ ัสสนากรรมฐานใหก้ บั คนไทยและชาวตา่ งประเทศ 11. ขอ้ เสนอแนะอ่นื ๆ - ควรเพ่ิมเตมิ ทักษะดา้ นการสอนวปิ ัสสนากรรมฐานของพระธรรมทตู ใหม้ ากยิ่งข้นึ