Жароков Т т2

вшпейтугын ел достыгы мэнпл!к, — ©илртпейхйз елд!н бахыт нур танын. Мен — Лениндь Партияны жырлаймын, Журепмнен жырымды елге тартамын. Ж ырласам да Алатаудын аскарын, Жырдан бшк тулган, Казакстаным! Ж аеыл бакша тешз1 тен келер ме, Жайнай ескен сымбатына жастарым! Тем1ртаудын м артеш н т куинндей Кунге полым созган ур пак— басты адым. ¥лы Отаным, жаркын бшк шындасын! Ж урек жазы куя туссш шугыласын! Россия мен Украина шарыкта, Туыскандык туынды акын жырласын! Bip тамырдан ескен еп з емендей Ei(i улы елдщ суйем достык тулгасын. 1554

К.ЫТАЙ Булт шеккеп кеудесшде кек шынларлын, 0рге ерши куресшде от жылдардын, Тан тустес бахытыннын туын ririn. Ер Кытай, шайкастарда кеп шындалдыц. Камалын Гоминданнын кулаттын да, Ж ет юздщ жана ем1рден куат кырга; Куздардан кику сала oflFa атылып,— Б(телген кез1 ашылды булактын да. Бурынты ой-кырыннын жансыз куйш Еске алсам: кан боп аккан Янцзыйыц... Толкыиын TeKTi бугш кен дала Fa, Дэн куйды гулге оранып д эн а з кырын! Журетш бурый бел1 и ш п сан, Кулдыктан камыт киген рикшан Ие боп бостандыкка, бугауды узд!, Кезше журуил ед1 куйылып шан... Хуанхэ толкын атып гул iiuine, Сылдыры усап кыздын кулicine, — T ertarri KyMic моншак тамшыларыи Ак мэрмэр мелд1реген KypimiHe. Жайнатып — жана Кытай ул, кыз 6aFbin, Жарасты бахыт танын тугызганын, Ж аркырай тускешн мен жаратамын — Кун суйген туындагы жулдыздарын! 1954 153

ПЕКИН ЖУЛДЫЗДАРЫ Кек толкынга суреп Сунпп, жузш толган ай, Ke6iK ата су беп Аккан сулу Волгадай. — 0рлей aFbin Кытайдан Kermaip езен Янцзы. KepiHfli барын кутайкан, Ш ыркалды сулу сансыз куй... Кытай eai, бак кусын Конып бупн басына, Кекке канат какты шын Ж еш с дацкын асыра! Кытай кутты мекенш, Алда жайнап тур бандц, Тебесшде Пекиншн Желюлдейд! туларын! Туларыннан керемш Бес жулдызды жайнаган, Суйем соны — Кремль Жулдызынан аумаган! 1954 154

АК ЕД1Л Kepin мен унаттым Ак Ед1л бойларын, Аккан сан булактын Керкше тоймадым. К ы зы ры п керк1не, Ж ыр Kerri шер-пле! Кек толкын ойнауы Сыкгырлап агысы, Bip жырды ойдагы Оятты даусы... Ол т э т а ун — эн сазы, Секиш жан жазы. Ак Ед1л толкыны Жарына урыла Шыркап 6ip толкыды Энше «Нурия»... Не деген эсем эн, KiM екен жасаран?.. Суду эн тербегп KaaFbiFaH орманды, Булбул да эндетт! Куйге орман орнады. Суйд1 де осы унд! А к Ед1л косылды.., Ак Ед1л суынан Бул жырды Салауат 155

Тыкдады... Сызылды эн Ер жанын аялап... Эн кекке сам гады, ЕЫмде сол калды... Ак. Ед1л бойынан Сый туткан сэлем ап,— Коладан куйылган Салт атты Салауат KeTepin кылышын,— ¥наттым — турысын. Ак, Ед1л суына Жуынган Салауат, Uleadpe сырына Каныккан саралап,— Ак езен мелд1рш Шолып тур ол бугш. Уфа. 1954

АКМАНАП Ай астында айнадай Айдын келщ Акманай, Толкынына ай карай, — Аймалап тан атты арай. Ж аган жасыл шымылдык Ж айкалып тур ак кайын, Толкынына шомылдык, Карсы алды бау-бактарыц... Ой, кырынды оратаи Булактарык еаркырап, Орман шашын таратан Кун сэулеа жаркырап. Суык кум1с айдын кел Жиектессш Жайыкпен, Тыныстап б!р алдым дем Кулашымды жайып кен. Акку ушып, каз конган Акманайы Уфанын, — А ймага айкын ж аз болтан Суйем жана урпагын. Уфа, 1954 157

ТУЙМАЗЫ Башкурттык елшде ©ткен 6ip жыл жазы,— Маган кез келд1 де: — TypaFbiM Туймазы; — Туймазы— мунайдьщ K©3i боп тур айдын! — Деп, 6ipey танысып, Турды жай каранып, — К ерш з жарысып, Б!зде де бар алып — — Ол —©M6i нефт1М13, Y h катты м ,— деп — тен13. Жымиып сол адам: — Сэлем айт, Эмбага! — Ж арысса, — куп алам, Дед1 де, — ал aFa; Ж ымия коштасты, Ойы ойга уштасты... Сэлемш xcirirriH Ж етю зд1м Эмбага, Ж олыккан ж!г1т юм? Десен1з, — кенге ага,— Туймазда бургышы, Ж узш де тур купи. 158

Салемд! куп адган Эмба мен Туймазы, Отанеа мунайдан Берсш мол байразы! —• _ Деп сыйлык ел кутп,

Т¥ЦРЫШ БОРОЗДА Сол туспктен суылдап, Жылы ж акка кус кайтып, Боз торрайлар шырылдап Кектем жырын, ушты, айтып. Tycin тукрыш борозда Алкабына Аккабак, Жыр жолындай кагазда Жонды сызган такталап. Тын сауырын куйд1ре Кун кактаган туздегй Ж ерге i3 салран, тиш ре, Тракторлар Ti36eri... Трактормен тшмдеп, >KiriT ж ердщ алкабын, TipKeyuiire кул!мдеп Булгап кояд калпагын... 1954

ТРЛКТОРШЫ НИКОЛАИ Ж ана келген Кубаньнан Тракторшы Николай, Енбепн ел куп алган, Kerepiirri тын талай! Д ала койны балбырап, Тау бусанып, жер Ж1бш, Ею 6eTi албырап Рульде отыр ер Ж !пт. Ннколайдын касында TipKeyini кыз Багила, Ж ер жыртыскан асыра, Эзмдескен тары да... Кайтып кешке жумыстан. Кол жуды олар езеннен, Кулю-эзш жараскан Ж аксы жастык сез1ммен... /954

ОЛ ЖЕРДЕ Ж ырткан жерш сонгы рет Bip айналып e rri де, Б1здт Коля мелд1реп,— KbipFa кезш TiKTi де, Коныр жонды капталдай Карап ед1 жан-жакты: Кабыган кара макпалдай Кара жолак жер жатты. Ойлады ол еткен жыл П алаткада турранын, Кейде дауыл, екпек жел Каусыра косын урранын... Ак шатырдын жел кейде Брезент!н жыртканын. Палатка жок ол жерде, Kepfli калган журттарын... Сол жерге eHfli карасан, Сан жана уйлер жарасып, Салынеан тез орасан, Тур болашак калашык. Куньтуш даладан Тарткандай 6ip кез нурын, Уйлер Knin караган Терт бурышты кездшн, 1954 162

ДЭН 7EHI3I Ж аз жадырап жайкалган, Кез1 сарша тамыздыц, Олкы екен деп айталман, 0скен тында дэн б1здщ! Жылыткандай аспаннан Анасындай кун жердщ, Ж арып шыкты таскын дэн Кеудесшен тын жердщ. Сарала толкын сиякты Алкапты eriH кемкерген, Салалы бидай сабакты Басын 3opFa кетерген. Шыкты б т к б1зде eriH, Ел1м, дэнд1 ора 6iji! Tenisine жузд1 eriH Комбайн — зор корабль. — Шыкты ма, — десем,— eriH Комбайншы батырым? — Кермейсщ бе? — деГш ол, Алтын орып жатырмын! 1954 163

К0ТЕР1ЛГЕН ТЫН Ж аркын жуз1 жайдары Келд1 тары суду май. Б1здщ суду тандагы Табираттын сыйындай. Май шуарын карсы алып К етернш дала тын, Жапырарын кун шалып Жайды ормандар канатын. Тын жерлердщ тесшде Тракторлар сап курып, Кыр кыртысын кесуде. Кара тонды как Twin. Ж ырткан жерлер жосылып, Ж олак кейлек бойындай, Кекте, яки — кесмип Сызылран кус жолындай! Каракошкыл шибаркыт Бейне кара топырак. Кун кезш е тур балкып Жылы буы буркырап... 1954 164

АКЫН K6PIHICI Сырласып акын ез1мен, Кез Ж1берш кырра алые, Кыр cypeTin сезшген Ж олдама берд1 жырра алые... Такиясы тебеде Кен мандайдан жорары,— Кумб1рлед1 кеудеде Ж ана жырлар жолдары... Bip caMFan, 6ip KUipin Кус канатты каламы, Ойы кырра кыдырп Кейде унс!з калады. Кейде, Шынрыс шынына От жанарын кадайды... Тунджтен кун нуры да Сыгалайды Абайды... Елен кылмай ойланып Акын сол кез ешюмдк Толганады колра алып Лермонтов пен Пушкиндк 165

КЫРДАП>| ЖОЛДА Yй сыртында булкынып Эне пар ат жег1лд1,— Арбата акын отырып KeTTi. Алда жол кер1лд1... Жидебайды 6ip шолып Ж ол тартты акын Семейге, Турды алдынан жел сорып Ж ыр канатын демеуге! Ж айлауда ылри TiriareH Кшз уйлер Ti36eri Калды алыста кершген, Шабысын пар ат узбедк.. Кырда жылкы KiciHen, Кой-козылар манырап, Ж ылгаларда юилрек Ж атты булак жамырап... Койшылардын калкиып Тур караш а уйлерк.. Кабарын акын сэл Tyftin, Bip елен. бойын билед!...

Ж0ЛДАП>1 Ой Tyfifli даты ойларын: — «Елсш к азак кешпелП* Дед1 — «Мешн арманым: Ж анарып ел ескенН Бул кешпел1 калыптан Арылганын кез керер, Туар алда жарык таи — Ел жанарып езгерер!». Деген онын ойынын Ушкыны мэнп еенер ме?!. Сенбейдк Бегер жолын k im ? — Келш калды Семейге. Ертешне мен керд1м Абайды ойлы шиинде, Каласында Семейдщ Ютапхана ш ш де. Кез ж у п р т т турды акын KiianTapFa тол Fan мын, Ж аны толы жырга тым, — Ортасында томдардын. Ойлап турсам осыFan Ж арты гасыр OTinTi. Ел колы да усынган Бахытына жетттП Бугш ютапхананы Керсен толган талай мын,— Bipi боп к1тап калаулы — Томы тур ешпес Абайдын! 1954 167

ел eh 0 лен цпркш — уялшак кейде кыздай, Кейде — коймас журектен куйд1 агызбай, Жансыз елен сез1мд1 суыткандай, — Басылады журекке кейде муздай. ©лен— б1рде, назданган рашык жардай, Б |р д е —лаулап, б1рде — сулк басылрандай! Б1рде — бултты секкендей жарк-журк етш Найзагайша куатын асыррандай! ©лен — кейде сэбидей талпынады, Кейде — ананын жанындай балкымалы, Кейде— долы тешздщ толкынындай,— Мшез1 бар «тентектт» шалкымалы!.. М ен-MeHciHin Kepiлген Kefi6ip керден,— Багаламай еленд! женш керген, YcTipT карап бола ма менсшбеуге,— Ж аксы еленд! ш ынайы eMipre енген. 10,55

УРЛАНА К.АРАП СЫРАЛАИ... Суык 6ip кузп тунде уйыктап, Ояна келсен ертекмен, Кершсе квзге — туйыктап Кар жамылган жер туннен — Уксатарсын, — байкаусыз Кара жерд1 кар баскам — Кундыздай кара акаусыз Ак талды шашка жармаскан... Арасынан квп шаштын Урлана карал, сыгалай Карашы, — куын ак шаштык? — Самайга шрген сурамай... Ж алт берсе де квктем!м, Жазым жайнар, куз е тт , Жырымды, — бейне кекте кун — Жастырым турар кузетш...

КЕЙДЕ к е к БУЛТ ОЙНАКТАП Ж аз шуагын кун шаша, Малшы шыкты жайлауга, Кызыл ернш гул а ш а ,— Кулпырып тур койнауда. Тау 6eKTepiH капталдай Кек майсада мал жатты, Кек булак кумю аткандай Ж аркыратты жан-жакты. Шуакта айкын кершген Басып таулар шынын нык, Кейде, ак торгын кершген Курды туман шымылдык. Кейде, кек булт ойнактап Bip шыцга асып 6ip шыннан, Нажагай бултты шабактап Садактан от ушырган... Сонда жылкы шуркырап, Тау жартасы жангырар, Жылкышы кеп, кур-курлап, Кику еалып кайырар. Ж аибырдан сон кергенге: Булттан шыгып нурлы кун,— Жылкышы турар 6ip денде,— Карына win курыгын. 1955 170

CYT ЙЗЕН1 Жазгытуры сайлардан Гурьлдеп езен аккандай, Сиырлар турран сарайдан Б|'р ун muFbin жаткандай — Ж алт карасам бул унге: Эр сиырдын ж ел1шн Тур машина емуге,— Сауыншы тосып жебеуш. Терт емшеп сиырдын Терт баулы оймак кигендей, Сут алудын сырын мын Сауыншы тур б1лгендей. Сут езен! соргалап Ак шелекке жатты aFbin, Сауыншылар тур карап, Сут кешне мактанып. 1955 171

KY3 K6PIHICI Кетерьпсе аспаидай, Кенте сурша булт кешш, Ж ерге шжу шашкандай — KyMic моншак шык т у с т , Тау басына, бусанып Б озры л туман оралып, Тентек толкын шу салып, ©зеш мын буралып, Мэуе nicin балбырап Маужыраран коцыр куз, Алма nicin албырал, Кезд1 тарткан, — кэрвдз! Жерде жазры жайкалган Орып болып епнш. Квз ж1берсен байкалран Кешлд1рек ел бупн. 1955 172

К6Ц1Л KYRI ОЯНГАНДАИ Белемген туга бупш алан кандай, Керкше кешл к у й оянгандай! Bip жактан куздш алтын бояуымен Сарала агаш басы боялгандай. Карасан кузде терек калпын багып, Ж аткандай бутактан жел алтын капли — Каз табан саргыш тарткан жапырактар Желшлдеп тускен жерге жаркыл катып. Октябрь мейрамында тамашаны Kepai журт, KepiKTi алда болашагы! Сэулегп журт алдында лек-лепмен Сап пзген жастар тобы жарасады. С ап Ti3in ш ыгы пты ж ас мектептеп, ©скендей eMip гул! кектеп, теп! Колына бейбггшшк кусы конып,— Ойнаган кекке самгай кек KenTepi. Keuieni кернеген журт к еш лдент, Эдем1 эн шыркалып, би билен!п, Тас cyftin такалары кыздар да жур Етег1 кейлегппн денгелешп. Ж ас ж тгг журген м ент касымдагы Калпагын колына алып басындагы, К енш тамашага турды толып, Кызыкты Kepin кулл1 осындагы. 173

САГАТ Т1Л1 Туар жылдын айы жарык сэулетп Акша карлы сай-салага шашкам нур Кеудесше уижындарын салюттщ Кадагандай жулдызды кек аспан тур CaFaT т ш тынбай алга зырлайды Канатындай бейбптиш к кусынын, Бейбгг eiuip леб!н акын жырлайды Екпшшдей халыктын. зор KyuiiHiR. 1955

АКЫН ЭБУГЕ Эбеке! — Ж анга жайлы эр леб131Н. Жып-жылы жаксы жырдай бар м1незш1 Акындык, меИрбандык журепнд1 — Эркашан сол калпыпда калдыр езщ. Елуде акын жасын тур шындагы, Ж аркы рай TycciH эл! жыр шуманл! Тебенде Атыраудын толкынындай Ак шалмай буйра шашыц турсын мэнп. 1965 175

кош КЕЛД1Н.! Кектен тосып суйше Ж ы л алдынан шыгьгп ай, Ж ер муз кейлек кише, Ж алтырады шыныдай. Ж ана жылдьгн тойына Гул-гул жайнап кек арша, Т агап асыл бойына, Тур жасанган кыздарша. Каншама жыл, каншама ай ©тсе де, ешпей, жасанып Жырымыз жасыл шыршадай Турса екен тек жасарып! 1955

ТОНЕАН ЛИ Кыскы тунде жалтырап Тоцтандай бейне калтырап... Жымия карап аспанда. ай — Ж шшн кыз тоскандай. Тур алыста онаша... CapFaa куткен судудай,. Суйекйн ceni, суду ай! Булт жауып кек керпс-cin, Элдилеп аспан еркесж Жылытса не етер, балаша?.. Ай — онаша аспанда Тур, ранимый таскан ба?.. Суык аспан жылытпас, Ен болмаса, — конып каш, Депяг келд1, кеудеме! VncbiHaH кеуденнпг, Жалынымен еленнщ — Жылынып бэлшм, — жарык Кушакка мрген жарымдай Балкытарсын менГ де...

ГРУЗИН кы зы EKi езен — сулу Кура, А р агва— Торыскан агысыныц торабында Кез Tirin турды келш толкындарга, Ж а с кызы Грузиннщ карады да... К езш щ отты кара жанары ойнай, Садактай кара шршк кадалгандай— Карады... тулап журек Kerri coFbin, Денеме 6ip ыстык кан таралгандай... - «Г ам ар д ж веб а*1? — деп ем мен, грузинше. — Гагумарджос2Ьаей салды, — кыз взтоГе Сол арада жалт бердк — жаутан кагып, Тары 6ip сез1мд! айтар !здегенше... KeTTi кыз, мен! бэлшм тус1нбед!, Бшмеймш eniM бе, не ту а м бе efli?.. biHe калдым карап, уназ катып,— Bip кезде кергендеймш туам д е оны... Ш ырайы — такны к Кызыл арайындай. К ар а к ас ko k tih туган ж ана айындай! Кураньщ толкынындай кос бурымы Толкып тур жаныннын жас калауындай... Кыз кетт! сылан кэрып, 6ip ырралып, Ак б е п 6ip сурланып, 6ip нурланып, Г а м а р д ж в еб al — грузинше — амансыз ба! — деген сез. I а г у м а р д ж о с ! — Аыанбыз! — деп сэлем алу. 178

Кап-кара шашында онын, — тусжбед!м,— Нел!ктен 6ip ак тал шаш турды урланып?.. Кыздарын грузиннщ керсе анеарып, Жасынан шашына ак тускен не Fbin?— Дерсщ1з,— элде ыстык канынан б а,— >Kyperi тезбей ме элде, лушл кагып?.. Жарымнын ед1 ол 6ip жас бала кезь Сулудын карамады аяп ез1... Кеипш з!— Сырттан елен apnaFaHFa,— Бейтаныс грузиннщ кара кезП Тбилиси, 1947-1955

ЭЛЕН — CEHIH КУЛЫН ЕМЕС П ысыксынрэн кей «шыншылга» Ж ен б е,— жырды буйыктыру? Хажет дер ем: шын сыншыра—■ ©леннен де биж туру! Кей «сыншыра» — тук бжмейтш Дер ед !м :— сын колыц емес; Баска, кезге туртюлейтЫ © лен— сен1н кулын емес! 1955 iso

БУГ1НГ1 КЕШ Шадыман кеш л бупн шолранымда Шат кала алтын кезд1 шамдары да Ж аркырап, нурын тектк сэуле шашып, Ж айнаран эр уйдж 6ip шарбарында. Кантардын кенй д ала устш орай, Сэулесш тау т е с т е тостырып ай! Канаты кар жамылган теректер тур — Аспалы жалтыраган люстрадай. Туррандай кыста жаздыц сагымы ойнап, Кек муздык айдынына салып ойнак, Сырганак тепкен жастар жулдыздайын Агады, ер жанында жалын ойнап! Осы тун — тез аткандай тоскан таны, Колхозда, совхозда да жастар тары Шаттанран: би билесш, эн шыркасып, Эр у й д т тур жаюлы дастарханы... Кез тарта жаркыл кагып жанрам шамы, Кулпыртып эр белмеде кек аршаны Ж айкалткан, керсен: жасыл жапырагы — Сек!лд! жас урпактын болашары! Бул кешт! десен1здер: — кандай кызык? Аспаннын кек Teni3in шарлай жуз1п, Ж ас таны жана жылдын келе жатты Канаты жумыр жерд1 жайнай сызып... 181

Талпына caMFafl ушкан тастулектей, Ж аркылдап бул жыл баеы жаксы ум!ттей, Ж ана 6ip бесжылдыкпен келд1 6ipre Жиырма бес жаска толран жас ж тттей . Бар дейс!з: — бул мейманды тоспаган Kiwi Калмакшы мундай кенгН костамай юм1 Достар да к у т осыны тынындагы — Кекшетау, Павлодар, Костанайдын!.. Нускаран жаксы eMipre елш бекем Косылсын жырымызга нурлы Пекин! Канатын каккан бшк жыл кусындай Мен де шат, ел журепн елендетем! ©3i боп жана жылга бас куэнщ Сараты Кремльде Москванын Сынрырлай сайрады куй, сокты он екН Ж олдастар, шыркалык 6ip достык энШ

ТАН АРЛИЫНДА Таи саясын кушкалы Сэулегп сан жыл erri... СамFan бахыт кустары, Жер1ме eniti гул ек-ri. Шел1ркеген шандакта Мелд1р келдер орнады. Канат жая жан-жакка, Конды жасыл орманы. Украина, Кубаньнан Келген енбек мейманы, Дэн куйылта тындардан, Болды ел1мшн тураны! ¥лы Октябрь танынан Бастап халык достыры Мызгымас боп танылган, Желб1реп тур дос туы! 1955 183

ЛЕНИН ТУРАЛЫ ЖЫР «Аврора» сонау 6ip кез... Неванын, Сарайына патшанын ок атканын, Бкпем, epKiH аттап ajiFa ел адым, Он жетйшп жылы бахыт тапканыи. Ту кып устап халык Ленин уранын, Ж астан мен де Ленин атын жаттадым. Ленин туды, Ай мандайлы улы адам, Туды ол,— патша, жандармга бас урмай! Туды улы — Халкы суйт налагай данышпаны, жауына от — жасындай! Шын бахыттын 6eciri — орыс анадан TyFaH Ленин e3i 6ip зор гасырдай. AFa орыс халкы бастап дауылда, 184

Устадык 6i3 — нарттай кызыл нур туды. Россмяга, деревижа, ауылра — Ленинменен жана Facup 6ip туды. Б ёздш халык жасап жаткан ЁстердЁн ЖенЁсЁнеи — керем Ленин беннеан, Сезем, жанган жулдызынан СЭС-тердЁк ¥лы Ленин жанарынын сенбес!н! Бьпем, Ленин С овегпк зор куштЁ елдЁк Мызрымастай калап берген iprecin! ©Mipre нэр — суйгендей сап ауаны ,— 61з суйемЁз Нурлы ЛениннзмдИ Куатынан журек жолдама алады, Ленин жолы ол — кундей ашар кезЁндЦ Ленин томын ту Fun устап жорары, СезЁн окып, сомдай тусем езЁмдЁ. Бар томдардын маршалындай уйЁмде — 185

Ленин томяары. Л енинтк нак e3i айткан куйшде eMipre жол ашып 0м1р1мле арманым жок айкын ойлары.И менж де Жырлай бмсе Ленинд! елен жолдары. 1955

ЛЕНИН (Алексей Сурковтан) Кек арша бутагында кырау каткан, Аяздан Kerepin кар тонып жаткан. Бул жерде, жылы сездк жаркын кезд1 Тершде зэул1м кала нурга баткан Гранит Мавзолейд1 ел орнаткан. Сап-салкын гранит тас саясында, Бас шп адамзаттыц баласына,— Нарт кызыл шапак аткан тан арайлы Гранит ер тагдырга карасын ба, Сактап тур ешпес жанды аясында. Москва трамвайы тынды жайлап, Тун ауа согып курант жатты сайрап. Ай жузш ж1берд1 6ip жаркыратып Устшде Мавзолейдщ толки шалкып. Кызыл ту ерл!к жырдай турды жайнап Забойда, я, сев1рл1к музда болсац, Турса да долы сотые аж ал коршап, Ушсак та кек аспаннын 6nirine, KaflFbipcaK, яки женсек, я куансак, — Турамыз эркашан да Ленинд1 ацеап. Кулл1с1 хасиеттщ 6ip ез1нде, Колында тагдыр, Мухит е з iniu де, Колында оныц ушан киыр дала, ©лместей, онын тугаи кезещ де Экелд! орыс жер1н e3i eMipre. 187

ЖЫР САПАРЫ Сулу куз. Д ал а кез тартты. Ак туман уйыктап тур кузда... Ж ырымыз сол сэт жол тартты — Туыскан ел — Кыргызга. Ж ылтыр муздай жолды айдын Ж у п р е утып асы та,— Жонынан асты Кордайдын Ж ыр толы 6 iu iK машина. Зымырай, жуйткш денгелек, Тесшен талай беленнщ Келе жатты денгелеп Ыргарындай еленнщ... Фрунзе келдж. Кер ендП — Бегет пе доска тау, кырлар?! — Карсы алды 61зд1 — елешй, вленмен куткен бауырлар. 1955

КЕИ ЖОЛДАСКА Кей жолдастын, байкасан мшез, кулкын, Кейде — юрбен кер1лген, кейде сылкым. Кейде жылы шыраймен жакындасса, Кейде — свзге ушр-ак кикым-сикым... Толкын ypFaH кайыктай кайкан KaFap «Кит еткенге бултитып ею уртын», Устаранын жузшдей аударылып, — — «Bip кун бетш береди 6ip кун сыртып...» Ашы-тущы кезде де айнымайтын E d i доска жететш не бар mipniH?! 1955 189

KYJ1KI EMEC Оншакты елен бастырып, Ж ана керше бергенде, — Мактанып кетсе аскынып, Кулк1 емес пе бшгенге?.. 1955 190

KblPFbI3— MEHIH 6 3 ЕЛIM Туыстармен сэлемдест, кол ал а,— Керейш деп келд1м 6ipep конага. Мейман емен, К,ыррыз— мешн вз ел1м, 0 з елiне — Kici мейман бола ма? Акын кыррыз жырласада эр сезш Ыргактары секций 6ip ез ушм! Домбыранын шанарындай куй толы Кыррыз yfli— бейне мешн ез ушм. Тауларынын жанар тжсем ж узш е,— Б1зд1н таудын деп калам нак 03i ме? Кул1мдеген кыздарынын кез1 де ¥ксап-ак тур б1з'дщ кыздар кезше... СынРыраран сулу куйдей ырралып, Кенш ме достык ойлар оралып, — Туыскандык ун торыссын деп келд1м, Алматыдан Фрунзеге жыр алып. 1955 191

CYTTEH TAMFAH ДЭМ Keuieri майдан дауылды Ж ылдарда, келш доска мен, Д у р л т п турран айылды1 Кврген ед1м Ошта мен. Сонда ак жаулык басында,— Kapi а н а — кыррыз эйелк Усынып супн, асын да Ж епзген дэм! — бал едт... Сол ана берген ак сутп'н Кетпейд! дэм! тацдайдан, Ана MeflipiH ж аксы уктым, 0 л е ц де жаннан тамган дэм... Ес!мде Ошта болгамын, Ол кез... мылтык асынгам, Ваты унпн ана, баланын М айданда жаура ашынрам! Жеюспен, майдан бп-келк Кеп жылдар erri арада; Осы efli жырдын кутнет, Арналды сол жыр анага! 1955 дсп кыррызша ауылды айтады. 192

КЫ#»ГЫЗ АКЫНЫ — TEMIPKVJIFA Кайран 6Mip жасшыл! ©Tin барад састырып, Кыэдар епкен 6emui Кыл-сакалга бастырып (Тем1рцул.) ©Mipre, Деме, — «бтерсш!» Туды ол — 6i3fli акын кып, © M ipre онын бекер «сын»,— ©MipfliH Q3i — акындык! Ш арыкталык, ал, енд1 Жырды агызып таскындай! Картаймас жас бленд! «Швп-шаламга» — бастырмай. 1955

ЖАПТЫ К1ЛТ1Н «МАКСИМНЩ» Эл! ес1мде вткен согыс дауылы, Ел багы удин ерлердш кан теккенр.. Ж ауын женген ел1м!зге тары улы Туды жаркын майдын жешс кектемр Жауды жайпап, гурсшдеген тынды ок тар,— Басылды уш квк карудыд от аткан! Автоматын иыкка ^in, солдаттар М андай TepiH шыкты cypTin окоптан. Ж ау сыгалап ж аткан сержант 6ip шетте — Ура! — деген eciTTipe ащы унш, 194

О к лентасын жинай салын жэипкке. С ак encisin жапты кйггж Макс.-тмнык, Серттескен ек кайлы cofuc кезшде, Ант кылышка шаншуга ел душпаиын! Ж еш с учли тарткан жолдыц езже Твеелейж деп ек болып шпалын. Жан аямай шпалдай да, кешрдей Турдык мыгым таймай ж е1ис жолында. Dip де OFbiii солдаттар мулт келрмей, Шын ерлжпен жечип шыкты Жауды да. 1955 13»

КЕН ЗАЛЫИДА КРЕМЛЬДЩ Коммунист иартиясы — деген атты Е ц хурмет тутып бастан ел унатты! Расырлар шындарынаи кектей eTin Бастады ол — алга буккп адамзатты. Езйлгеп елдГ ерлете тыц гасырга, Шыгарып мнллиондарды ipi асура Халыктар бахытынын шыны болгаи Beciri — бул партия — РоссияГ Партия, — алга баскан калам, ылги KyHi ж ок жешске елш бастамаран! ©cipren экем де — сол, анам да — сол! Ешуакта, — артка тастамаган. Тагы да — кен залында Кремльдщ Бас коскан — коммунистер журегшщ Сеземш соруынан коммунизм Шынына жолын сызган ¥лы ел1мшц! 1956 196

АЛТЫН КАНАТ Алтын канат тэты жазым Келдк ауасы кеуде керней, Керд1м ушкан уйрек, казын Туран елдщ ycTiH ерлей. Ti3iAin кек керуеш — Кику салып кустар кайтып, Кандай кызык KepiHreHi? Кектем 6ip шат шеру тартып... Жылы жакка, куз коштаса Сол керуен ушканы есте, Келд1 жазда кез тастаса Ж ерге епннен тускен кесте. Былтыр кус кеп кандай кушты, Еркш Ес1л езенже. Биыл неге коибай ушты Элде, езге езен кездед1 ме?.. Онан да api кустар асты, Канаттарын журтка булгай, Тракторлар мерш басты,— Тынга шыксын деп ак бидан! Куша 6epciH суйген кел1н, Vuia 6epciH к у ст а р caMFan, Ел1м тыкнан т!лген жер1н, 1ижу дэнге жырткан сайлап. 197

Ойды, кырды гул re белеп, Майдын айы келд1 жаркын. Баска айлардан кециадрек, Майды тойлап жур ер халкым! Май туып, жер гулш ашкан — Ж аздын сулу сэулетшдей, Кун курюреп, ашылды аспан Ш аттык мейрам салютшдей! Ж ешске енбек уласканда Койды туын халкым кадап, Майдын жаркын куш астында ¥шты кустар алтын канат! 1956

MEHIH РЕСПУБЛИКАМ Талай акын сэулел1Ш mnFaFan Ж ыр жулдызы болдыц, Казакстаным, — Ж уректе ел куанышы ойнаган, EpKin Отан туын 6ipre устадын! Кай кырына, кай шокына шыксам да, Еркелетт, меш еам де кушканын! Аймагыннын кай шетшде жатсам да, Жырыма аркау болдын, Казакстаным! Кез ж1берсем толкынына Каспийдщ, Шындарына Талгардын не Алтайдыц,— KepKimu ел1м жырласа да таскынды ун, — Жетюзе алмай жаткандыгын байкадым. Ел1м биж кетердк кен кеудесш, Отандагы екгпшмен ер куштщ, Ильич шамы тект1 кырга сэулесш Кекилл буйра толкынынан Ертатщ . Bei\"i6iTmiaiK eMipain сан солдаты KbipFa кала орнатты еркш колымен, Халкымыздын элемге aiiri болды аты, Ленин e3i салып берген жолымен. О, данышпан партиямыз! EfliMfli — Нурлы жолрэ e3in бастап нускадьщ. Жырым менен журег1мд! мейр1мд1 Тартам саган тугаи, Казакстаным.

УКРАИНА (Николай Тихоновтан) Шевченко мен Пушкиншц Жырын шалки толкнгап Ж ас кушмнен жаксы унш Сан тун суй!п окырам. Ж аксы энпме еленде Майданда да ерге ерлей, Украина турды орде Ж ырдай, жандай, ем1рдей. Туцрыш керд1м Киевт! Кектемде гул теккен кеп, Днепр бойыц кержт! Тен1зден де кекпенбек. К,ыз бетждей нур аткан Бау-бакшалы аймарын, Майданда Ленинградтан TyciMe енген май айыц. ЖанРырта майдан тау-тасты, Ж ур1п жатты гурждей, Украина отпен айкасты, Ж ырдай, жандай, ем1рдей! Кырык терпннй жылы ушты Самолеттер Киевке, 200

Кыс ед1, ак кар жер уС1* Караганда бшктен. Украинаны мен кергем Аясында ак кардыц, Ж аралы «epai емдеген Астында сур булттардын. ©min, 6yriH жорэлды Келенкес1 еткеннш, Ж ай н ап ы н село, каланды, Гул атты кайта кектемщ! Ж аутац кап>т Keitfaai Кектен жулдыз ушлген, Суйем жаркын eaiiui Украина сулу тунiимен. Жулдызымен кек аспан Ж ср жулдызы TUiaecin, Кекке бойы уласкан Сарайлар зэул1м кунде ecin. Аяулы Киев, Днепр Аяц алтын epiMaeft, Куплей мэнп кул де тур! Ж ырдай, жандай, ем!рдей!