ภาษากับการสื่อสาร

) ฟังคาอธิบาย หรือฟงั คาส่งั ) การฟังเพอ่ื เสรมิ จินตนาการ ) ฟังเพื่อรายงานต่อผูอ้ น่ื ) การฟงั เพ่อื การเรียนรู้ ) จดบนั ทกึ ไว้แลว้ ตามประเด็น ) การฟังเพอื่ วิเคราะห์ ) การฟงั การสนทนา การฟงั เพอ่ื วพิ ากษ์วจิ ารณ์ www.company.com

๕.๒.๑๐ ๑) การฟงั ต่างๆ ๒) ๓) ๔) ๕) ๖) ๗) ๘)

) การฟังนทิ าน ) การฟงั โฆษณา ) การฟังเพลง ) การฟงั บทละคร ) การฟังอธิบายหรือบรรยาย ) การฟงั ปาฐกถา ) การฟังสุนทรพจน์ การฟังอภิปราย ฯลฯ www.company.com

๕.๒.๑๑ มารยาทในกา ผ้ฟู งั จะต้องมีมารยาทใ ผพู้ ูด มารยาทในการฟัง มีด ๑) ให้เกยี รติผูพ้ ูดดว้ ยการลุกข ๒) ไมท่ าเสยี งรบกวนระหว่างท ๓) ปรบมือใหเ้ กียรติผูพ้ ูดเมอ่ื ม ๔) ตั้งใจฟงั อาจจดความสาค ๕) ไม่ควรนาอาหารหรือของข ๖) หากมคี วามจาเปน็ ลุกจากท

ารฟัง ในขณะทฟี่ งั เพอ่ื เปน็ การแสดงความเคารพตอ่ ดงั น้ี ขนึ้ ยนื รอใหผ้ ้พู ดู น่งั ลงก่อน ท่ีการพดู ดาเนนิ การอยู่ มีการแนะนาตัวผพู้ ดู คญั ไว้เม่อื สงสยั ซกั ถามอยา่ งตรงไปตรงมา ขบเคย้ี วเขา้ ไปรับประทาน ทนี่ ่ังควรแสดงความเคารพตอ่ ผู้พูด www.company.com

๕.๒.๑๒ วธิ ีการฝึกทกั ษะ การฟังเปน็ การ • ๑) สะสมความรู้ • ๒) สติปญั ญา ผทู้ ีไ่ ด้รบั • ๓) การฝึกใหม้ ีประสาท • ๔) ไวต่อการฟังย่อม ไดเ้ ปรยี บผู้อน่ื ผ้ฟู ัง ทัศ สามารถฝึกฝนทักษะ การฟงั ได้ ดังนี้

ะการฟัง ฝกึ ฟงั เร่ืองง่ายๆ ท่นี ่าสนใจ ฝกึ ฟงั การอา่ นข้อความต่างๆ ฝึกฟังบรรยาย สุนทรพจน์ ฯ ฝึกการฟงั จากความคิดเหน็ หลาย ศนะ www.company.com

๕.๓ การฟังเพ่ือจบั ใจความ ใจความสาคัญ คอื ขอ้ ทัง้ หมด และทาใหเ้ นอ้ื เร่อื งด การฟงั เพือ่ จับใจความส ออกเป็น ๒ ส่วน คือ สว่ นท ใจความสารอง วธิ ีฝกึ การฟังเพ่อื จบั ใจค สารคดสี ้ัน แลว้ พยายามจดบ แล้วจึงฝกึ ฟังสารคดที ี่ยาวแล

มสาคญั อความที่ทาหนา้ ทคี่ ลุมใจความอืน่ ๆไว้ ดาเนินไปอยา่ งสมบรู ณ์ สาคัญ ผูฟ้ งั ควรแบง่ เน้อื หาท่ฟี งั ทเ่ี ป็นใจความหลัก และส่วนทเี่ ป็น ความสาคัญ อาจเริม่ ต้นจากการฟัง บันทกึ สาระสาคญั ไว้ เมอื่ มั่นใจมากข้ึน ละยากข้ึน 18

๕.๔ ฝกึ ทกั ษะกา ๑) ฝึกทักษะการฟงั จากก ๒) ฝกึ ทกั ษะการฟังเพื่อค ๓) ฝกึ ทักษะการฟังเพือ่ ใ ๔) ฝึกทกั ษะการฟังอยา่ ง

ารฟังแบบตา่ งๆ การอา่ นทานองเสนาะ ความรู้ ให้ได้รบั คตชิ ีวติ หรือความจรรโลงใจ งมวี ิจารณญาณ 19

๕.๔ ฝึกทักษะกา ๑) ฝึกทกั ษะการฟ “งามเอ๋ยงามนัก แฉ เมอื่ เดอื นฉา

ารฟงั แบบต่างๆ ฟังจากการอ่านทานองเสนาะ ฉลม้ พักตร์ผ่องเหมอื น าย” 20

๕.๔ ฝึกทกั ษะกา ๕) ปัญหาและอปุ สรรคก ๑) ตวั ผรู้ ับสาร ๒) วิธกี ารฟัง ๓) ปญั หาและอุปสร

ารฟังแบบตา่ งๆ การฟัง รรค์ตา่ งๆ 21

สรุป การฟังจะเกิดขนึ้ ไดเ้ มอ่ื มีผ้พู โดยผา่ นสอ่ื ต่างๆ นกั ฟังทด่ี ียอ่ มสาม จึงใหป้ ระโยชนโ์ ดยตรงตอ่ ตัวบุคคล ๑) ไดร้ ับความสนกุ สนานเพล ๒) ได้ฝกึ ปญั ญาใหแ้ หลมคมโ ๓) ได้ความรู้ ขอ้ คดิ ข้อเท็จ ๔) ได้ศกึ ษาวิธกี ารพดู การพ ๕) ได้ฝึกการวจิ ารณ์ และจับ ๖) ทาให้อาชพี ประสบความ ๗) การฟังท่ดี ที าใหเ้ พม่ิ ความ

ปท้ายบท พูดให้ฟังโดยตรง หรอื รับฟังเรื่องราวข่าวสาร มารถทจ่ี ะประสบความสาเร็จไดไ้ มย่ าก การฟงั ดงั น้ี ลดิ เพลิน โดยไม่รู้ตัว จจริงและหลักฐานตา่ งๆ พฒั นาบุคลิก บประเด็นสาคญั มสาเร็จ มสามารถในการใชถ้ อ้ ยคา www.company.com

บทท่ี ๖ การพดู



การพูดประเภท คาน ต่างๆ บทท การวางตวั และ การ มารยาทในการพดู

นา ความรเู้ บ้อื งตน้ เกยี่ วกบั การพดู ท่ี ๖ รพดู การพัฒนาทกั ษะ พื้นฐานในการพดู

๖.๑ ค การพูด เป็นพฤติกรรมการส่อื ส ปจั จบุ ันแมโ้ ลกจะเข้าสู่ “ยุคไรพ้ รมแด เจริญกา้ วหนา้ ด้านเทคโนโลยสี ารสนเท ถา่ ยทอดความรู้ประสบการณ์ ความคดิ ด้วยถอ้ ยคา นาเสียง ก็ยงั คงมีความส เคร่อื งมอื การส่ือสารในชีวิตประจาวัน ฉะนนั การพดู ท่ีดีจงึ เป็นการใช้ถ้อ มีประสิทธภิ าพและถกู ต้องตามจรรยาม ถา่ ยทอดความคดิ ความรู้ ความรู้สกึ ผ้ฟู งั รับรแู้ ละเกดิ การตอบสนอง

คานา สารทม่ี ีความสาคัญย่ิงในสังคมมนษุ ย์ ดน” (Globalization) ทีม่ ีความ ทศอย่างมากแลว้ ก็ตาม การส่ือสารเพื่อ ด และความตอ้ งการต่างๆ ของมนุษย์ สาคญั และจาเป็นมากในฐานะเปน็ อยคา นาเสียง รวมทังกิรยิ าอาการอยา่ ง มารยาทและประเพณขี องสังคม เพอื่ ก และความตอ้ งการทม่ี คี ณุ ประโยชน์ ให้

๖.๒ ความร้เู บ้ืองต้น เกี่ยวกบั การพูด

๑) ความหมายของการพดู ๒) ความสาคัญของการพูด ๓) องคป์ ระกอบของการพดู ๔) ประเภทของการพูด ๕) จดุ ม่งุ หมายของการพูด

๖.๒.๑ ความหม การพูดเปน็ พฤตกิ รรมการส่อื สา ใช้ทังวจนะภาษาและอวัจนะภาษาใน และรวดเร็ว พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน \"การพดู \" ออกเปน็ 2 คา คอื \"ก ส่วนคาวา่ \"พดู \"หมายถึง กลา่ ว รวมค พูด\" หมายถึง กิจพูดหรือกิจกลา่ ว,งา กล่าว, หนา้ ทพ่ี ดู หรือหน้าท่ีกล่าว เปน็

มายของการพูด ารที่ใช้กนั แพร่หลายทั่วไป ผพู้ ดู สามารถ นการส่งสารติดต่อไปยงั ผู้ฟงั ไดช้ ัดเจน การ\" หมายถงึ กิจ,งาน,ธุระ,หนา้ ที่ คาทังสองเข้าดว้ ยกันเปน็ \"การ านพดู หรืองานกล่าว,ธุระพดู หรอื ธรุ ะ นตน้

๑) ความหมา การพูด คอื การใชถ้ อ้ ยคา น ความรู้ ความคิดและความรู้สึกของ ตอบสนอง การพดู คือ การถา่ ยทอดความ ตอ้ งการดว้ ยถ้อยคา นาเสยี งและกริ ตอบสนองตามท่ผี ู้พดู ตอ้ งการ

ายของการพดู นาเสยี งรวมทงั กิรยิ าอาการถ่ายทอด งผู้พูดใหฟ้ งั รับรูแ้ ละเกดิ การ มคดิ ความรู้ ความรู้สกึ หรือความ รยิ าทา่ ทางให้ผ้รู ับฟังรับรูแ้ ละ

๑) ความหมา การพดู คือ การใช้ถ้อยคา นา ประสทิ ธิภาพและถูกตอ้ งตามจรรย สงั คมเพอ่ื ถา่ ยทอดความคดิ ความ ประโยชน์ให้ผู้ฟงั ไดร้ บั รแู้ ละเกิดกา จุดมุง่ หมายของผูพ้ ูด

ายของการพดู าเสียงรวมทังกิรยิ าอาการอย่างมี ยามารยาทและประเพณนี ิยมของ มรู้ ความรู้สกึ และความต้องการท่เี ปน็ ารตอบสนองสัมฤทธิ์ผลตาม

๖.๒.๒ ความสา ➢การพูดเปน็ ปัจจยั สาคัญของกระบวน โบราณคนสมยั เกา่ ใชว้ ธิ ีพดู ด้วยการบ ถา่ ยทอดความรใู้ ห้แกล่ กู ๆ หลาน ๆ สืบเน่ืองกันมา ➢ทังนีเพราะโลกได้มีความเจริญกา้ วห รวดเร็ว เกดิ มนี วตั กรรมทางการศกึ วทิ ยุกระจายเสยี ง วิทยโุ ทรทศั น์ ภาพ สื่ออเิ ล็กทรอนกิ สเ์ หลา่ นแี พร

าคัญของการพูด นการสอ่ื สารของมนษุ ย์มาแต่สมัย บอกเล่าตอ่ ๆ กันเพอ่ื ประโยชนต์ ่อการ ๆ หรือผ้ทู ่มี คี วามเก่ยี วข้องกับตน หน้าทางดา้ นเทคโนโลยีอย่าง กษาผา่ นสื่ออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ได้แก่ ภาพยนตร์ แถบบันทกึ เสยี งและ รห่ ลายอยู่ท่วั ประเทศ

๖.๒.๒ ความสาคัญ ➢ การพูดมีความสาคญั ยิ่งในชวี ิตการส ความล้มเหลวอาจเกดิ ขึนไดจ้ ากการ ของการพดู พอจะแบง่ ออกไดเ้ ป็น ๔ ๑) เป็นการเผยแพร่ความคดิ เห ๒) เป็นการถา่ ยทอดวฒั นธรรม ๓) เป็นการเผยแพรค่ วามรแู้ ละ ๔) เป็นการเสริมสร้างความเขา้

ญของการพูด (ต่อ) สือ่ สารของมนุษย์ ความสาเรจ็ หรอื รพูดเปน็ ประการสาคัญ ซึ่งความสาคญั ๔ ประการ ดงั นี ห็นของบุคคลไปส่บู ุคคล ม และปลกู ฝังคณุ ธรรมใหแ้ ก่สังคม ะวทิ ยาการใหม่ๆ าใจอนั ดี

๖.๒.๓ องค์ประ การพูดมีองค์ประกอบท่สี าคัญ ตามที่ ๑) ผูพ้ ดู • เป็นผทู้ ถา่ ยทอ ๒) สาระหรือ • เน้ือเรื่อ เนื้อหาทพ่ี ดู มีประโ ๓) ผู้ฟัง • เป็นผรู้ ับ สามารถ ยอมรับฟ

ะกอบของการพดู จไุ รรตั น์ ลกั ษณะศิริ กลา่ วไว้ ดังนี ที่ตอ้ งการแสดงความสามารถเพอื่ อดความรู้ ความคิดไปสู่ผฟู้ ังใหด้ ีท่ีสดด องตอ้ งใหม้ ีความถูกตอ้ ง ชดั เจน โยชน์ เป็นไปในทางสร้างสรรค์ บสารท่ีผรู้ ับสารท่ีผถู้ ่ายทอดมาให้ ผฟู้ ังตอ้ ง ถฟังถอ้ ยคาต่างๆได้ เขา้ ใจ มีสมาธิ และ ฟังความคิดเห็นของผพู้ ดู

๖.๒.๓ องค์ประกอ หากว่ามีเพียงองคป์ ระกอบ กระบวนการสอื่ สารครบถว้ นได้ จะต้องอาศัยส่ือเป็นชอ่ งทางในก ตอบสนองจากผู้ฟงั ดว้ ย จงึ จะท ความครบถว้ นครบวงจรของการ องค์ประกอบของการสือ่ สารจึงเ

อบของการพดู (ต่อ) บ ๓ ประการนีกไ็ ม่อาจทาให้ เพราะกระบวนการส่อื สารจาเปน็ การติดตอ่ ทังทีย่ งั ต้องมปี ฏกิ ิริยา ทาให้กระบวนการส่อื สารนันมี รสือ่ สารด้วยคาพูด ดงั นัน เพิม่ ขนึ มาเปน็ ๕ ประการ ดังนี

๖.๒.๓ องค์ประกอ องคป์ ระกอบของ ๑) ผู้พูด การพดู ๒) สาร ๓) สอ่ื ๔) ผ้ฟู ัง ๕) ผู้ปฏกิ ิร

อบของการพูด (ตอ่ ) ริยาจากผูฟ้ ัง

๖.๒.๔ ประเภ การพูดอาจจะแบ่งตามเกณฑต์ ่างๆ พูดท่แี บ่งไวเ้ ป็นประเภทใหญ่ๆ ๒ ประเภ ๑) แบง่ ตามวิธีพูด ๑.๑) การพูดโดยฉบั พลนั ๑.๒) การพูดโดยเตรียมก ๑.๓) การพดู โดยการท่อง ๑.๔) การพดู โดยการจาโ ๒) แบง่ ตามจานวนผู้ฟงั ๒.๑) การพูดรายบคุ คล ๒.๒) การพูดในที่ชุมนมุ ช

ภทของการพูด ๆ ไดห้ ลายแบบดว้ ยกนั ในที่นีจะกล่าวถงึ การ ภท ดงั นี นหรือกะทนั หัน การมาลว่ งหนา้ งจาเนอื หา โคลงเรื่อง ชน

๖.๒.๔ ประเภทข ๑) แบ่งตามวิธพี ูด ๑.๑) การพดู โดยฉับพลันห การพูดที่ผพู้ ดู ไม่ร้ตู ัวมากอ่ น ล่วงหนา้ ทงั ในด้านเนอื เร่ืองทจี่ ะ มอบหมายให้พดู เช่น การพูดกล คบู่ า่ วสาว กล่าวต้อนรับผมู้ าเยือ สนบั สนนุ

ของการพดู (ตอ่ ) หรอื กะทันหัน นจะต้องพดู ไม่ไดม้ กี ารเตรียมตัว ะพูด แตก่ ไ็ ดร้ ับเชิญหรือไดร้ บั ลา่ วอวยพรในวนั เกดิ กล่าวอวยพร อน กล่าวขอบคุณผู้มีอุปการะ

๖.๒.๔ ประเภทข การพูดโดยฉับพลัน ๑)ควร หรือกะทนั หัน ๒)ต้อง ๓)ให้น ๔)กล่า ๕)พยา

ของการพดู (ต่อ) รมกี ารเตรียมตัวลว่ งหนา้ งคุมสติใหม้ นั่ นึกถงึ ประสบการณต์ า่ งๆท่ีเรยี นรมู้ า าวทกั ทายผู้ฟงั ชา้ ๆ ชดั เจน ายามสงั เกตปฏกิ ริ ยิ าผูฟ้ งั ในระหว่างพดู

๖.๒.๔ ประเภทข ๑) แบง่ ตามวธิ ีพูด ๑.๒) การพดู โดยการเตรยี การพดู ประเภทนีเปน็ การพ การเตรยี มไวล้ ว่ งหน้าเป็นอยา่ งด ต่าง ๆ สาคญั ๆ เชน่ การกล่าวเป กลา่ วเปิดประชุม การกลา่ วรายง ปราศรัย การกลา่ วคาสดุดกี ารก ท่เี ปน็ พิธีการสาคัญๆ ฯลฯ

ของการพดู (ตอ่ ) ยมการมาล่วงหนา้ พูดตามตน้ ฉบบั ที่เขยี นขนึ ซ่งึ เป็น ดี ส่วนมากเปน็ การพดู ทางพธิ ีการ ปิดงานการกล่าวรายงาน การ งานการประชมุ การกล่าวคา กลา่ วคาใหโ้ อวาท การกลา่ วต้อนรบั

๖.๒.๔ ประเภทข ๑) เขียนต้นฉบับโดยคานงึ ถงึ การใช้ระ ๒) ต้นฉบบั ควรทาเครอ่ื งหมายวรรคตอ ๓) ผู้พูดต้องเขา้ ใจเนือความท่ีอา่ นและ ๔) ในขณะทอี่ า่ นต้องถอื ต้นฉบับในระย ๕) ไม่ควรก้มหน้าอา่ นตังแต่ต้นฉบบั จน