เล่มรายงานการอบรมวิทยาการคำนวณ 10-11 ต.ค. 63

รพั ย์พลเมืองดิจทิ ัล ใบกจิ กรรม บตั รสถานการณ์ บตั รคาถาม หวต กระดาษพับเรือ

กจิ กรรมกทติก่ี า4.1 ล่าขมุ ทร

รพั ย์พลเมืองดจิ ทิ ลั

กิจกรรมกทติก่ี า4.1 ล่าขุมทร วิธีการพบั เรือ

รพั ย์พลเมืองดจิ ทิ ลั

กจิ กรรมกทตกิ ่ี า4.1 ล่าขุมทร กตกิ า 1. ผเู้ ลน่ ทุกคนทอยลูกเต๋า ผู้ทไี่ ด้คะแนนลาดบั ท่ี 1 รับบทเปน็ ซึ่งมีหน้าทีใ่ หส้ ่มุ หยิบบัตรสถานการณ์ และอ่านใหผ้ ้เู ล่นทกุ 2. ผเู้ ลน่ ท่ีได้คะแนนลาดบั ที่ 2,3,4 ไดส้ ิทธิใ์ นการสุ่มเลอื กบตั ท่อี ย่บู นบตั รคาถามเรียงตามลาดับ 3. เมอื่ มกี ารตอบคาถาม ใหผ้ ูเ้ ล่นคนอ่นื ทเี่ หลอื แสดงความคิด ทเี่ หมาะสมหรือไม่ โดยการยกธงความคิดเหน็ 4. หากจานวนคนทเี่ หน็ วา่ เหมาะสมมากกว่าจานวนคนท่ีเห็น มีสิทธ์ิในการเดินเปน็ จานวนตามคะแนนบนบตั รคาตอบ ( 5. หากจานวนคนที่เห็นวา่ เหมาะสมน้อยกว่าจานวนคนท่เี ห็น ไม่มสี ทิ ธิ์ในการเดนิ ในรอบนัน้ 6. ผู้เล่นทเ่ี ดนิ ทางถงึ ขมุ ทรพั ย์เปน็ คนแรกถือวา่ เป็นผู้ชนะ แล

รัพย์พลเมืองดจิ ิทลั น “กัปตันล่าขมุ ทรพั ย์” กคนฟัง ตรคาถามและตอบคาถาม ดเหน็ ว่าเปน็ คาตอบ นวา่ ไม่เหมาะสม ให้ผู้เล่นทต่ี อบคาถาม (1 - 3 คะแนน) นว่าไมเ่ หมาะสม ให้ผู้เล่นทีต่ อบคาถาม ละเกมจะจบลงทันที

2 6 10 12

สถานการณ์: นกเขียนข้อความลงบน ทวิตเตอร์วา่ “นามนั กญั ชาชว่ ย ป้องกันไวรสั โคโรน่าได้ สรรพคณุ 8 5 เหลอื หลายจริงๆ #ไวรัสโคโรนา่ ” ???

2 6 10 12

สถานการณ์: นกเขียนข้อความลงบน ทวิตเตอร์วา่ “นามนั กญั ชาชว่ ย ป้องกันไวรสั โคโรน่าได้ สรรพคณุ 8 5 เหลอื หลายจริงๆ #ไวรัสโคโรนา่ ” ???

2 6 10 12

สถานการณ์: นกเขียนข้อความลงบน ทวิตเตอร์วา่ “นามนั กญั ชาชว่ ย ป้องกันไวรสั โคโรน่าได้ สรรพคณุ 8 5 เหลอื หลายจริงๆ #ไวรัสโคโรนา่ ” ???



???

10 8 7 2

สถานการณ์ 14 9 ???

สรุป กจิ กรรมที่ 4.1 ล่าข แนวคิดการเป็นพลเมอื งด

ขุมทรพั ยพ์ ลเมอื งดจิ ทิ ัล ดจิ ิทัล และสงิ่ ทีไ่ ด้เรียนรู้

กิจกรรม Train your

มที่ 4.2 computer

การรับร (percepti ผลกระทบทางสังคม แนวคดิ 5 ป (social impact) สาหรบั ปัญญา (Five Big Idea การปฏิสมั พันธ์ อย่างเป็นธรรมชาติ (natural interaction)

รู้ ion) ประการ การแทนความรู้ าประดิษฐ์ และการใหเ้ หตผุ ล as in AI) (representation and reasoning) การเรยี นรู้ (learning)

Artificial Intelligence Timeline Knowledge-based system (1980s) Artificial AI winter (1974) intelligence ท่ใี ช (1950s) ช่วงทงี่ านวิจัยเก่ียวกับ AI หยดุ นง่ิ คาวา่ Artificial intelligence เกดิ ขน้ึ คร้ังแรกโดย John McCarthy

Machine Deep learning learning (2010s) (1980s) Siri ผ้ชู ่วยอจั ฉรยิ ะ ในการทางานหลายๆด้าน Kismet หุ่นยนตท์ ่ตี รวจจบั และ ตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการของมนษุ ย์ MYCIN ระบบผูเ้ ช่ียวชาญ ชห้ าสาเหตกุ ารตดิ เชอ้ื และแนะนายารกั ษาโรค

SUPERVISED LEARNIN Input raw data Learning A

NG Output Algorithm

https://www.researchgate.net/figure/Clas

ssification-vs-Regression_fig9_326175998

UNSUPERVISED LEAR Input raw data Learning A

RNING Output Algorithm

ใบกิจกรรมที่ 4.2 Train ใหจ้ บั ค่กู ัน แล ตอนที่ 1 studio.code.o

n your computer ละเข้าเวบ็ ไซต์ org/s/oceans

ใบกิจกรรมที่ 4.2 Train ตอนที่ 2 เขา้ เว teachablemachine.withg

n your computer ว็บไซต์ google.com/train/image

สรปุ กิจกรรมท่ี 4.2 Tra เทคโนโลยีปญั

ain your computer ญญาประดิษฐ์

กจิ กรรม Buzz W

มที่ 4.3 Words

กจิ กรรมท่ี 4.3 Buzz W อภิปร เรอ่ื ง การเปล่ยี นแ

Words ราย แปลงเทคโนโลยี

ใบกจิ กรรมที่ 4.3 Buzz W

Words

สรุป กจิ กรรมที่ 4.3 Buz สรุปกจิ กรรมแ ที่อาจเกิดขึนจากเท

zz Words และผลกระทบ ทคโนโลยีสมยั ใหม่

การอบรมการจดั การเรียนร0วู ิทยาการคำนวณสำหรับครูมัธยมศกึ ษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมท่ี 1 แนวคิดเชิงคำนวณกับการแกป0 \\ญหา กจิ กรรมที่ 1 แนวคิดเชงิ คำนวณกบั การแกป้ ญั หา 1. จดุ ประสงค์ 1.1 ใชห้ ลักการแนวคิดเชิงคำนวณในการแกป้ ญั หาในชวี ติ ประจำวัน 1.2 ออกแบบขนั้ ตอนวิธีในการแกป้ ัญหา 1.3 ใช้หลกั การแนวคดิ เชงิ คำนวณในการพัฒนาโครงงานหรือผลงานเพอื่ แกป้ ญั หาในชวี ิตประจำวนั 2. แนวคิด แนวคิดเชิงคำนวณ (computational thinking) เปน็ พ้ืนฐานของการคดิ แก้ปญั หาตา่ ง ๆ ในชีวิต ประจำวัน ทำใหก้ ารแกป้ ัญหาทค่ี ลมุ เครือมคี วามชัดเจนมากพอทจี่ ะนำไปแกป้ ัญหาได้ ขั้นตอนการ แกป้ ญั หาต่าง ๆ สามารถดำเนินการไดโ้ ดยใช้การคดิ แบบแยกส่วนประกอบและการย่อยปญั หา (decomposition) การหารปู แบบของปัญหา (pattern recognition) การคดิ เชิงนามธรรม (abstraction) เพอื่ ใช้ในการออกแบบขั้นตอนวธิ ใี นการแก้ปญั หา (algorithm) ที่ชดั เจน และสามารถนำแนวคดิ เชงิ คำนวณ ไปใชใ้ นการสร้างผลงานหรือพฒั นาโครงงานทบ่ี ูรณาการวชิ าอ่นื ๆ 3. ส่ือ-อปุ กรณ์ 3.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมท่ี เรือ่ ง เวลา (นาที) 1.1 บา้ นเธอ บ้านฉนั 40 1.2 แยกสว่ นและสรา้ งใหม่ 60 1.3 สวนสัตวห์ รรษา 60 1.4 Sorting Networks 90 1.5 การเรยี งขอ้ มูล 60 1.6 Blockly 50 3.2 ใบความรู้ - สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน และ สถาบนั สงf เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรhและแทคโนโลยี 1

การอบรมการจดั การเรียนรวู0 ิทยาการคำนวณสำหรบั ครูมธั ยมศกึ ษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมท่ี 1 แนวคดิ เชิงคำนวณกับการแก0ป\\ญหา 3.3 อื่น ๆ 3.3.1 บัตรข้อมลู 3.3.2 แผนผัง Sorting Networks 3.3.3 การ์ด Sorting 3.3.4 บัตรภาพ 4. วิธดี ำเนินการ 4.1. การจดั เตรียม 4.1.1 ใบกจิ กรรมที่ 1.1-1.6 ตามจำนวนผู้เขา้ รับการอบรม 4.1.2 แผนผัง Sorting Networks 1-2 ชุด 4.1.3 บัตรข้อมลู ตามจำนวนกลุม่ 4.1.4 การ์ด Sorting ตามจำนวนกลมุ่ 4.1.5 บัตรภาพตามจำนวนกลมุ่ 4.2. ขั้นตอนการดำเนนิ การ กิจกรรมท่ี 1.0 แนวคิดเชงิ คำนวณ 4.2.1 ผูเ้ ขา้ รบั การอบรมและวิทยากรร่วมกนั อภิปรายเรอื่ งแนวคิดเชงิ คำนวณ ในประเด็น การออกแบบขนั้ ตอนวธิ ี การแยกส่วนประกอบและการยอ่ ยปญั หา 4.2.2 ผู้เขา้ รบั การอบรมและวิทยากรร่วมกนั อภิปรายเรือ่ งแนวคิดเชิงคำนวณ ในประเด็นการแยกสงิ่ สำคัญออกจากรายละเอยี ดและหารูปแบบ 4.2.3 วทิ ยากรและผู้เขา้ รบั การอบรมรว่ มกันสรุปแนวคดิ เชงิ คำนวณ ในประเด็น การคดิ เชงิ นามธรรม การออกแบบขั้นตอนวิธี การหารูปแบบ การแยกสว่ นประกอบและการย่อยปัญหา กิจกรรม Computational Thinking Unplugged กจิ กรรมท่ี 1.1 บ้านเธอบา้ นฉัน 4.2.4 ผู้เข้ารับการอบรมวาดรูปบา้ นของตนเองลงในใบกิจกรรมที่ 1.1 โดยไมใ่ หเ้ พ่อื นเห็นภาพ จากนั้นจบั คกู่ บั เพือ่ นแล้วบอกให้เพื่อนวาดภาพตามคำบอกโดยหา้ มถามหรือสนทนาใดๆ แลว้ เปรียบเทยี บภาพตน้ ฉบบั กบั ภาพท่เี พ่ือนวาดว่าตรงกนั หรือไมอ่ ยา่ งไร ให้อภิปรายปญั หาและแนวทางการวาดภาพใหต้ รงกัน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน และ สถาบนั สfงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรhและแทคโนโลยี 2

การอบรมการจัดการเรยี นร0ูวทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ัธยมศกึ ษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมท่ี 1 แนวคิดเชิงคำนวณกับการแก0ปญ\\ หา 4.2.5 ผู้เขา้ รับการอบรม วาดรปู ลงในใบกิจกรรมท่ี 1.1 ตามขัน้ ตอนท่ีวิทยากรกำหนดบนสไลด์ เช่น ขนั้ ตอนวิธ:ี วาดบ้าน (A) 1. วาดรปู สี่เหลี่ยมมมุ ฉากให้มีดา้ นขนานกบั แกน x และ y ใหม้ ีจุดมมุ ซ้ายล่างท่ีพิกดั (5,0) มุมขวาบนทพี่ ิกัด (15,10) 2. วาดสว่ นของเสน้ ตรงระหวา่ งจดุ ทรี่ ะบุต่อไปนี้ 2.1 (5,10) และ (10,14) 2.2 (10,14) และ (15,10) 2.3 (15,0) และ (21,1) 2.4 (21,1) และ (21,11) 2.5 (21,11) และ (15,10) 2.6 (10,14) และ (16,15) 2.7 (16,15) และ (21,11) 3. วาดรูปสี่เหลย่ี มมมุ ฉากให้มดี า้ นขนานกับแกน x และ y ใหม้ จี ุดมุมซา้ ยลา่ งทพ่ี ิกัด (8,0) มมุ ขวาบนที่พกิ ดั (12,5) ขั้นตอนวธิ :ี วาดบา้ น (B) 1. วาดรปู สามเหลี่ยมใหม้ มี มุ ท่ีพิกัด (5,11) , (10,16) และ (15,11) 2. วาดรูปสี่เหลยี่ มมุมฉากให้มดี ้านขนานกับแกน x และ y ให้มีจดุ มุมซา้ ยล่างท่พี กิ ัด (5,0) มุมขวาบนทพี่ กิ ัด (15,10) 3. วาดสว่ นของเสน้ ตรงระหวา่ งจุดท่ีระบตุ ่อไปนี้ 3.1 (10,16) และ (16,16) 3.2 (16,11) และ (22,17) 3.3 (15,0) และ (21,1) 3.4 (21,1) และ (21,11) 4. วาดสว่ นของเสน้ ตรงระหวา่ งจดุ ที่ระบุต่อไปนี้ 4.1 (10,16) และ (16,16) 4.2 (16,11) และ (22,17) 4.3 (15,0) และ (21,1) จากนนั้ นำคำตอบเปรียบเทยี บกัน หรอื อาจให้ถ่ายรปู ส่งโพสต์บน padlet 4.2.6 ผู้เข้ารบั การอบรมและวิทยากรร่วมกนั สรปุ กจิ กรรมในการระบุ ขั้นตอนวธิ ที ี่ชดั เจน เป็นการฝกึ เขยี นอย่างเปน็ ข้นั ตอนและเป็นระบบ ได้ถา่ ยทอดความคดิ ออกมาเปน็ ข้อความท่ชี ดั เจนจนผูอ้ นื่ สามารถทำตามได้และไดผ้ ลลพั ธเ์ ช่ นเดียวกนั ซงึ่ นำไปสกู่ ารคดิ เชงิ คำนวณสำหรับการออกแบบขั้นตอนวธิ หี รอื อลั กอรึทึม สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน และ สถาบนั สfงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรhและแทคโนโลยี 3

การอบรมการจดั การเรียนร0วู ิทยาการคำนวณสำหรับครูมธั ยมศึกษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมท่ี 1 แนวคิดเชิงคำนวณกบั การแกป0 ญ\\ หา กจิ กรรมท่ี 1.2 แยกส่วนและสร้างใหม่ 4.2.7 ผู้เข้ารบั การอบรมแตล่ ะคนนำส่ิงของท่ีตนเองพกติดตัวมา วางไว้บนโตะ๊ กลมุ่ ตวั เองคนละ 1 ช้นิ โดยไม่ใหส้ ง่ิ มซี ำ้ กนั กับสมาชิกในกล่มุ จากนัน้ ใหถ้ ่ายรปู ไว้เป็นหลักฐานหรือนำ ไปโพสตไ์ ว้บน padlet 4.2.8 ผู้เขา้ รบั การอบรมเขยี นหรือวาดรูปชิ้นส่วนต่าง ๆ ของสิง่ ของดงั กลา่ วรวมกนั แลว้ ให้ได้ มากทส่ี ดุ โดยตอบลงในใบกิจกรรมที่ 1.2 4.2.9 ผู้เข้ารบั การอบรมนำชนิ้ สว่ นที่แยกมาประกอบกนั ให้เป็นนวัตกรรมหรอื สง่ิ ประดษิ ฐ์ ชิ้นใหม่ ตามจินตการ โดยการวาดภาพและอธบิ ายการใชง้ าน แลว้ ตอบลงในใบกิจกรรมท่ี 1.2 จากนน้ั นำเสนอหรอื ถา่ ยรปู ผลงานโพสตไ์ ว้บน padlet 4.2.10 วทิ ยากรสรปุ ในประเดน็ “เราสามารถแยกปญั หาใหญเ่ ป็นปัญหายอ่ ยเพือ่ แกป้ ัญหาได”้ 4.2.11 ผเู้ ขา้ รับการอบรมแยกปญั หาในชวี ิตประจำวนั เปน็ ปัญหาย่อย เช่น การมาอบรมในครง้ั นี้ จากนน้ั นำเสนอแลว้ อภปิ ราย 4.2.12 วทิ ยากรสรปุ ประเด็นทักษะท่ไี ดค้ ือ ฝึกวิเคราะห์แยกองค์ประกอบของสิ่งต่างๆ ในการพัฒนาผลงานใหม่ และใช้ทกั ษะการคิดแบบแยกส่วนประกอบและการย่อย ปัญหาซึง่ เปน็ สว่ นหนึ่งของการคิดเชงิ คำนวณ เพ่อื แกป้ ญั หาในชีวติ ประจำวนั กจิ กรรมที่ 1.3 สวนสัตวห์ รรษา 4.2.13 ผ$ูเข$ารบั การอบรมแบ/งเปน2 กล/ุม โดยมีสมาชกิ จำนวน 4-5 คนหรือตามความเหมาะสม 4.2.14 ผเ$ู ข$ารับการอบรมแตล/ ะกล/มุ วาดแผนท่ีตามทกี่ ำหนด และสรา$ งสัญลกั ษณMแทนสัตวM บนแผน ท่ีโดยใช$รปู เรขาคณิต ดังน้ี สามเหล่ยี ม สี่เหลี่ยม วงกลม วงรี และ เสน$ ตรง ใช$รูปเรขาคณิต ที่กำหนดใหไ$ มเ/ กิน 10 รูป ในการวาดสตั วMแต/ละชนิด 4.2.15 ผ$ูเข$ารบั การอบรมแต/ละกลมุ/ นำเสนอผลงานของกล/ุมตนเอง 4.2.16 วิทยากรสรปุ ประเด็นทกั ษะท่ไี ด$คอื ฝUกทกั ษะในการแยกสงิ่ สำคญั ออกจากรายละเอียด และ หารูปแบบทีค่ ลา$ ยกันมาใชใ$ นการแก$ปญV หา และนำความร$ูจากชีวิตประจำมาใชใ$ นการ แกป$ ญV หา สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน และ สถาบันสfงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแh ละแทคโนโลยี 4

การอบรมการจัดการเรยี นรวู0 ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ัธยมศกึ ษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมท่ี 1 แนวคิดเชิงคำนวณกบั การแกป0 ญ\\ หา กิจกรรม ขน้ั ตอนวธิ ี กจิ กรรมท่ี 1.4 Sorting Networks 4.2.17 วทิ ยากรเตรียมสนามตามแผนผงั Sorting Networks อาจวาดดว้ ยชอ็ ลก์ หรือใช้เทปผา้ หรอื เชือกฟางในการทำสนาม โดยใหค้ นสองคนยืนอยูด่ ว้ ยกนั ไดใ้ นพนื้ ท่ีรปู สเ่ี หล่ยี ม 4.2.18 วทิ ยากรให้สมาชิก 6 คนยนื ที่จุดเรม่ิ ต้น จากน้นั สมุ่ แจกการ์ดใหค้ นละใบ แล้วแปะไวท้ ่ี หน้าผากตวั เอง 4.2.19 วิทยากรให้สมาชกิ ทง้ั 6 คนเดินไปทชี่ ่องสี่เหลี่ยมแลว้ พจิ ารณาการด์ ของเพ่ือน หากการ์ดของตนเองมีคา่ นอ้ ยกว่าให้เดินไปตามเสน้ ด้านซ้ายไปยงั จดุ ต่อไป มิเชน่ นนั้ ให้เดินไปตามเสน้ ดา้ นขวา 4.2.20 วิทยากรจับเวลาทีมที่เดินไปถึงจุดหมายจนครบทกุ คนและจะไดก้ ารด์ ทเ่ี รยี งลำดับจากน้อย ไปหามาก โดยพจิ ารณาเวลาที่นอ้ ยท่สี ุดและการ์ดเรยี งไดถ้ ูกตอ้ ง 4.2.21 วิทยากรใหแ้ ต่ละทมี หาวิธกี ารเดนิ โดยให้ไดผ้ ลลัพธ์ทเี่ รียงจากมากไปหานอ้ ยหากมเี วลา ใหแ้ ต่ละทีมหาวิธเี ดนิ โดยคนทถ่ี อื การ์ดน้อยท่สี ุดเพยี งคนเดียวไปถึงจุดสนิ้ สดุ 4.2.22 ผ้เู ขา้ รบั การอบรมตอบคำถามลงในใบกิจกรรมท่ี 1.5 4.2.23 วิทยากรสรุปเกี่ยวกบั การเรยี งข้อมลู ท้ังกจิ กรรม 1.4 และ 1.5 ซึง่ เป็นการฝึกทักษะการสื่อสารและความรู้มือรวมทง้ั ทกั ษะการแกป้ ญั หาโดยใช้แนวคิดเชิง คำนวณทั้งส่ีรูปแบบ (decomposition, pattern recognition, abstraction, algorithm) มที กั ษะและความร้ใู นการจดั เรียงขอ้ มูลสามารถออกแบบขนั้ ตอนวธิ กี ารจัดเรียงเพ่ือแกป้ ัญห าในชีวิตประจำวนั ได้ กจิ กรรมท่ี 1.5 การเรียงข้อมลู 4.2.24 ผู้เข้ารบั การอบรมแบง่ ออกเป็นกลุ่ม จำนวน 10 กลุม่ 4.2.25 วิทยากรแจกชุดการด์ ขอ้ มลู กลมุ่ ละ 1 ชดุ ชุดละสบิ ใบ ใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ 4.2.26 ผเู้ ขา้ รับการอบรมแตล่ ะกลมุ่ เรยี งขอ้ มูลจากน้อยไปหามากหรือมากไปหานอ้ ย โดยให้ทดลองหาวิธเี รียงขอ้ มลู ทด่ี ีทสี่ ดุ โดยการนบั จำนวนการสมั ผัสการ์ด และเขียนวธิ ีการจดั เรยี งการด์ อยา่ งเป็นข้นั ตอนและเป็นระบบ โดยมีกติกาดังนี้ สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พืน้ ฐาน และ สถาบันสงf เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแh ละแทคโนโลยี 5