เล่มรายงานการอบรมวิทยาการคำนวณ 10-11 ต.ค. 63

การอบรมการจดั การเรียนรู0วทิ ยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศกึ ษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 1 แนวคิดเชิงคำนวณกับการแก0ป\\ญหา ❖ สัมผัสการ์ดได้ทลี ะใบ ❖ การด์ ท่สี มั ผัสสามารถหงายข้นึ หรอื ขยบั เลอ่ื นเปล่ยี นตำแหนง่ ได้ ❖ เมอ่ื พจิ ารณาแล้วให้วางลงบนโตะ๊ ดงั น้ี ➢ หงายการ์ดวางไว้เม่ือแน่ใจวา่ วางในตำแหน่งทถ่ี กู ต้องและหา้ มสัมผสั อีกต่อไป ➢ ควำ่ การ์ดที่ไม่ต้องการไวห้ ากยังตอ้ งใช้เปดิ มาพิจารณาอีกในอนาคตหรือ คิดวา่ ยงั อยู่ในตำแหน่งที่ไม่ถกู ต้อง ➢ ใหน้ บั จำนวนครัง้ ในสัมผัสการ์ด ➢ ถา้ การ์ดถูกหงายครบทุกตวั แสดงวา่ สิน้ สดุ การทำงาน 4.2.27 ผูเ้ ขา้ รับการอบรมอภปิ รายแนวทางการจัดเรียงการด์ แล้วบนั ทกึ ลงใบกจิ กรรมที่ 1.4 4.2.28 วทิ ยากรแจกกระดาษ post-it กลุ่มละ 10 ใบ ใหต้ วั แทนกลุม่ เขยี นตวั เลขลง ไปโดยสุ่มตวั เลข 1-100 ลงไปในกระดาษ แลว้ ควำ่ ไว้ 4.2.29 วทิ ยากรนำเสนอขัน้ ตอนวธิ ีในการเรียงขอ้ มูลแล้วใหผ้ เู้ ขา้ รบั การอบรมทำตาม ขน้ั ตอนวธิ ีนั้น กจิ กรรมท่ี 1.5 Blockly 4.2.30 วิทยากรอธิบายแนวคิดการเขยี นโปรแกรมดว้ ย blockly จากขัน้ ตอนวิธีที่ออกแบบไว้ 4.2.31 วิทยากรสาธติ การใชง้ านการเขียนโปรแกรมด้วย blockly 4.2.32 ผู้เขา้ รับการอบรมฝึกเขียนโปรแกรมจากขัน้ ตอนวิธดี ว้ ย blockly ท่ีเวบ็ ไซต์ blockly.programming.in.th จากนน้ั ตอบคำถามในใบกิจกรรมท่ี 1.6 4.2.33 วิทยากรสรปุ เก่ียวกบั blockly ซ่ึงเปน็ การลงมือแกป้ ัญหาจากข้นั ตอนวิธีที่ได้ออกแบบไว้ สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน และ สถาบนั สงf เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรhและแทคโนโลยี 6

การอบรมการจัดการเรยี นร0วู ิทยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศกึ ษาปท> ี่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 1 แนวคดิ เชงิ คำนวณกับการแกป0 \\ญหา 5. การวดั และประเมนิ ผล 5.1 ประเมนิ จากการทำใบกิจกรรม 5.2 ประเมินจากการมีสว่ นรว่ มในการทำกิจกรรม 5.3 ประเมินจากแบบทดสอบ 6. แหล่งข้อมูลเพม่ิ เตมิ ● Introduction to computational thinking https://www.bbc.co.uk/bitesize/guides/zp92mp3 ● computational thinking:What and Why? https://www.cs.cmu.edu/~CompThink/resources/TheLinkWing.pdf ● Sorting Algorithms https://classic.csunplugged.org/sorting-algorithms ● Sorting Networks https://classic.csunplugged.org/sorting-networks ● หนังสือเรียนและคมู่ อื ครู รายวชิ าเทคโนโลยี (วทิ ยาการคำนวณ) ช้นั ม.4 ของ สสวท. ● www.code.org 7. ข้อเสนอแนะ - สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน และ สถาบนั สfงเสริมการสอนวิทยาศาสตรแh ละแทคโนโลยี 7

การอบรมการจดั การเรียนร0ูวิทยาการคำนวณสำหรับครมู ัธยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมท่ี 1 แนวคิดเชงิ คำนวณกบั การแก0ป\\ญหา ตัวอย่างบตั รเรยี งข้อมูล ตัวอย่างแผนผงั Sorting Networks ทมี่ า https://csunplugged.org/ สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน และ สถาบันสfงเสริมการสอนวิทยาศาสตรแh ละแทคโนโลยี 8

การอบรมการจัดการเรียนรูว0 ิทยาการคำนวณสำหรับครูมัธยมศกึ ษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 1 แนวคิดเชงิ คำนวณกับการแก0ป\\ญหา ตวั อย่างบัตรภาพ สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พื้นฐาน และ สถาบนั สfงเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรhและแทคโนโลยี 9

การอบรมการจัดการเรยี นร0ูวิทยาการคำนวณสำหรับครมู ัธยมศึกษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 1 แนวคดิ เชงิ คำนวณกบั การแก0ปญ\\ หา ใบกิจกรรมท่ี 1.1 บ้านเธอ บ้านฉัน 1.ช่อื -สกลุ ……………………………………………………..………2. ชอื่ -สกุล……………………………………………………….……………… 3. ช่ือ-สกุล…………………………………..……………………..…4. ชื่อ-สกุล……………………………………………………….……………… 1. ให้วาดรปู บา้ นลงในใบกจิ กรรม จากน้นั อธบิ ายรปู ท่ตี นเองวาดให้เพื่อนวาดตาม โดยห้ามผวู้ าดถามคำถาม ใด ๆ และเปรยี บเทียบผลลัพธ์ท่ไี ด้ว่าเหมอื นรปู ตน้ ฉบับหรอื ไม่ บ้านของฉัน บ้านที่ (ชอื่ )……………………………………. บอกให้ฉนั วาด สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน และ สถาบันสงf เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรhและแทคโนโลยี 10

การอบรมการจดั การเรียนร0ูวิทยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศกึ ษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 1 แนวคดิ เชงิ คำนวณกบั การแก0ป\\ญหา 2. วาดรปู บ้านตามขนั้ ตอนวิธวี าดบ้าน ลงบนพน้ื ทท่ี ่มี ีการระบุพกิ ดั (x,y) ขัน้ ตอนวธิ ี: วาดบา้ น 1. วาดรูปส่ีเหล่ียมมมุ ฉากให้มดี า้ นขนานกับแกน x และ y ใหม้ จี ดุ มมุ ซา้ ยลา่ งทพี่ กิ ดั (5,0) มมุ ขวาบนที่พกิ ัด (15,10) 2. วาดส่วนของเส้นตรงระหวา่ งจุดที่ระบตุ ่อไปน้ี 2.1 (5,10) และ (10,14) 2.2 (10,14) และ (15,10) 2.3 (15,0) และ (21,1) 2.4 (21,1) และ (21,11) 2.5 (21,11) และ (15,10) 2.6 (10,14) และ (16,15) 2.7 (16,15) และ (21,11) 3. วาดรูปสเ่ี หลยี่ มมมุ ฉากให้มดี ้านขนานกับแกน x และ y ใหม้ จี ดุ มมุ ซ้ายลา่ งทพ่ี ิกัด (8,0) มมุ ขวาบนท่ีพกิ ัด (12,5) ให้เปรียบเทยี บรปู ที่ได้กับรปู ของเพื่อนว่าเหมือนหรือแตกต่างกันอยา่ งไร เพราะเหตใุ ด ◯ เหมอื น ◯ ไม่เหมือน เนอื่ งจาก………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………..………….…………………………………………………… สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน และ สถาบันสfงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแh ละแทคโนโลยี 11

การอบรมการจัดการเรียนร0วู ิทยาการคำนวณสำหรบั ครมู ธั ยมศกึ ษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 1 แนวคดิ เชิงคำนวณกับการแก0ปญ\\ หา ใบกิจกรรมที่ 1.2 แยกส่วนและสรา้ งใหม่ 1.ชอื่ -สกลุ ……………………………………………………..………2. ชื่อ-สกุล……………………………………………………….……………… 3. ชื่อ-สกลุ …………………………………..……………………..…4. ชอื่ -สกุล……………………………………………………….……………… 1. ให้แยกสว่ นประกอบของวัตถตุ า่ ง ๆ โดยวาดภาพ หรอื เขยี นคำอธบิ าย สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พืน้ ฐาน และ สถาบันสงf เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแh ละแทคโนโลยี 12

การอบรมการจัดการเรยี นรว0ู ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ธั ยมศึกษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมท่ี 1 แนวคดิ เชิงคำนวณกับการแก0ปญ\\ หา 2. ให้นำส่วนประกอบยอ่ ยทไ่ี ด้ทดลองแยกส่วนประกอบในข้อ 1 นำมารวมกบั สว่ นประกอบของวตั ถุอ่ืน เพอื่ สร้างเป็นนวัตกรรม พร้อมตั้งช่ือสงิ่ ประดษิ ฐใ์ หม่ วาดเป็นภาพและอธิบายการใช้งาน การใช้งานของส่ิงประดิษฐ์นคี้ ือ ……………………………………………………..………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………….…………………… …………………………………..………………………………………….. สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน และ สถาบันสงf เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแh ละแทคโนโลยี 13

การอบรมการจดั การเรียนรวู0 ิทยาการคำนวณสำหรับครูมัธยมศึกษาปท> ี่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมท่ี 1 แนวคดิ เชิงคำนวณกบั การแก0ป\\ญหา 3. ใหผ้ ้เู ขา้ รบั การอบรมอธบิ ายข้นั ตอน การมาอบรมในครั้งนี้ โดยใช้วธิ ีคิดแบบแยกสว่ นประกอบ ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. ………............................................................................................................................................. สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน และ สถาบนั สงf เสริมการสอนวิทยาศาสตรhและแทคโนโลยี 14

การอบรมการจดั การเรยี นรวู0 ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ธั ยมศกึ ษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 1 แนวคดิ เชงิ คำนวณกับการแก0ปญ\\ หา ใบกิจกรรมท่ี 1.3 สวนสัตวห์ รรษา 1.ช่อื -สกุล……………………………………………………..………2. ชือ่ -สกุล……………………………………………………….……………… 3. ชือ่ -สกลุ …………………………………..……………………..…4. ช่ือ-สกลุ ……………………………………………………….……………… ศกึ ษาบทความต/อไปน้ี “สวนสตั วเM ปด\\ กรุงเทพฯ” ชวนชมสัตวนM านาพนั ธMุ ท/ามกลางธรรมชาตริ ม/ รืน่ เมอื่ เข$ามาดา$ นในสวนสตั วเM ป\\ดกรงุ เทพฯ ส/วนแรกทจี่ ะไดพ$ บคือ \"นกฟลามิงโก\"$ ท่ีจะมาโชวโM ฉมอยตู/ รง ปาd ยสวนสตั วM สามารถแวะไปถ/ายรูปกนั แบบใกลช$ ดิ ได$เลย ตรงขึ้นไปทางทิศเหนอื 400 เมตร จะพบกับสำนกั งาน ใหญข/ องสวนสัตวMซง่ึ หากพบปญV หาสามารถติดตอ/ ไดท$ ่นี ่ีเลย จากนั้นไปทางซา$ ยอีก 600 เมตร จะพบกับ \"ยีราฟ\" ท่ีอย/บู นพืน้ ทกี่ ว/า 3 ไร/ มกี ิจกรรมใหอ$ าหารยรี าฟ เดินทางตรงตอ/ ไปด$วยระยะทางสองเทา/ ของระยะทางระหว/าง ยรี าฟและสำนักงานใหญก/ จ็ ะพบกบั \"ชา$ ง\" สตั วMตัวใหญ/แสนร$ูแสนนา/ รกั ขวัญใจใครหลายคน และกง่ึ กลาง เสน$ ทางระหวา/ งชา$ งและยีราฟ ลงไปทางด$านล/าง 300 เมตรกจ็ ะพบกบั \"แพนด$า\" บรเิ วณนจ้ี ะสามารถแวะน่ังพัก สบายๆ ดูแพนดา$ เดนิ ไปเดนิ มาอย/างเพลิดเพลิน เดินผ/านชา$ งขึ้นไปทางทศิ เหนอื 500 เมตร ก็จะพบกับครอบครวั \"สิงโต\" เจ$าปาj และทางดา$ นขวาของสิงโตเดินทางตอ/ ไปเร่ือยๆ จะพบกับ “แรดขาว” โดยที่อยู/ของแรดขาว จะอย/ู ทางทศิ เหนือของสำนกั งานใหญพ/ อดี เม่อื เดนิ ทางต/อไปอีก 800 เมตรก็จะพบกับท่ีอยขู/ อง \"เต/า\" ที่มกี ารจัดทำ เปน2 เสน$ ทางเดนิ ชมธรรมชาติ จดั สภาพแวดล$อมให$มีทง้ั ตน$ ไมน$ $อยใหญ/ มนี ำ้ ตก ลำธาร โดยเม่อื เดนิ ทางลงมาทาง ทศิ ใต$ 700 เมตร ก็จะพบกบั อกี จุดหนง่ึ ทีเ่ ดก็ ๆ น/าจะชอบกนั มากก็คือ “การแสดงพาเหรดเพนกวินฮมั โบลดM” ที่ จะออกมาใหช$ มกันตรงบ/อนำ้ ในวนั ธรรมดา 2 รอบ และวันหยุด 3 รอบ ในระหว/างการแสดงมชี /วงให$เด็กๆ ได$ขึ้น ไปใหอ$ าหาร และพอหมดเวลานกเหลา/ น้นั จะพากนั เดนิ พาเหรดเรียงแถวกลบั เข$าบ$านของตัวเอง และใกลๆ$ กับ เพนกวนิ เดนิ ต/อไปทางทิศตะวันออก 100 เมตร ปด\\ ท$ายสวนสัตวเM ป\\ดกรุงเทพฯ เป2นทีอ่ ยข/ู อง \"ม$า\" หลากหลาย สายพันธุใM หเ$ ดินชมกันเพลิน ๆ โดยท่อี ยูข/ องม$าจะอยู/ตดิ กับทางออกจากสวนสตั วM จากบทความดงั กล/าว ใหจ$ ัดทำแผนทส่ี วนสตั วM โดยระบตุ ำแหนง/ ของสตั วMหรือสถานทล่ี งในแผนท่ี และใช$ รูปเรขาคณิต ได$แก/ สามเหลี่ยม ส่เี หลีย่ ม วงกลม วงรี และ เส$นตรง เพื่อสรา$ งเป2นสัญลักษณแM ทนสัตวMชนดิ ตา/ ง ๆ โดยกําหนดใหไ$ ม/เกนิ 10 รูปในการสรา$ งสญั ลกั ษณMสัตวแM ต/ละชนิด สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน และ สถาบันสfงเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแh ละแทคโนโลยี 15

การอบรมการจัดการเรียนรู0วทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครูมัธยมศึกษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมที่ 1 แนวคดิ เชงิ คำนวณกบั การแกป0 ญ\\ หา แผนท่ีสวนสัตวMเป\\ดกรุงเทพ สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน และ สถาบันสfงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรhและแทคโนโลยี 16

การอบรมการจดั การเรียนรวู0 ทิ ยาการคำนวณสำหรับครูมธั ยมศกึ ษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 1 แนวคิดเชงิ คำนวณกบั การแกป0 \\ญหา ใบกจิ กรรมท่ี 1.4 Sorting Networks 1.ชอื่ -สกลุ ……………………………………………………..………2. ช่ือ-สกุล……………………………………………………….……………… 3. ชื่อ-สกลุ …………………………………..……………………..…4. ชื่อ-สกุล……………………………………………………….……………… จากหลักการ Sorting Networks ใหต้ อบคำถามตอ่ ไปนี้ 1. วิธีการเรียงการ์ดจากน้อยไปหามากคอื ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… 2. วธิ กี ารเรยี งการด์ จากมากไปหานอ้ ยคือ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. วธิ ีการหาคา่ น้อยท่ีสุดคอื ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. วิธีการหาคา่ มากทีส่ ุดคอื ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน และ สถาบนั สงf เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรhและแทคโนโลยี 17

การอบรมการจดั การเรียนรว0ู ิทยาการคำนวณสำหรบั ครูมัธยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 1 แนวคิดเชงิ คำนวณกบั การแก0ป\\ญหา ใบกิจกรรมท่ี 1.5 การเรยี งข้อมลู 1.ชื่อ-สกุล……………………………………………………..………2. ช่ือ-สกลุ ……………………………………………………….……………… 3. ชื่อ-สกุล…………………………………..……………………..…4. ชื่อ-สกลุ ……………………………………………………….……………… กลมุ่ ท…่ี ………. การ์ดทีไ่ ดร้ บั คือ…………………………………….. มีขน้ั ตอนวธิ เี รียงขอ้ มลู ดังน้ี จำนวนการสมั ผสั การด์ คอื ……….. คร้งั สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน และ สถาบนั สงf เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรhและแทคโนโลยี 18

การอบรมการจัดการเรยี นรูว0 ิทยาการคำนวณสำหรับครูมัธยมศึกษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมที่ 1 แนวคิดเชงิ คำนวณกับการแก0ปญ\\ หา กลมุ่ ท…ี่ ………. ไดท้ ดลองทำตามข้นั ตอนวิธขี า้ งตน้ พบว่าสัมผสั การ์ด …………ครง้ั จึงเห็นวา่ น่าจะปรบั ปรุงข้ันตอนวิธใี ห้ดีขึ้น โดยมีข้ันตอนวิธีเรยี งขอ้ มูลดงั นี้ จำนวนการสัมผสั การ์ดคอื ……….. คร้ัง สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน และ สถาบันสงf เสริมการสอนวิทยาศาสตรแh ละแทคโนโลยี 19

การอบรมการจัดการเรยี นรูว0 ิทยาการคำนวณสำหรับครมู ัธยมศกึ ษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมที่ 1 แนวคดิ เชิงคำนวณกับการแก0ป\\ญหา กลมุ่ ท…ี่ ………. ไดท้ ดลองทำตามข้นั ตอนวธิ ขี องกลุม่ ก่อนหนา้ น้ีพบวา่ สัมผสั การด์ …………ครั้ง จึงเห็นวา่ น่าจะปรบั ปรุงข้ันตอนวิธใี ห้ดขี ้ึนไดอ้ ีก โดยมีข้ันตอนวิธีเรยี งข้อมลู ดังนี้ จำนวนการสัมผสั การ์ดคอื ……….. คร้ัง สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน และ สถาบนั สงf เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรhและแทคโนโลยี 20

การอบรมการจัดการเรียนรูว0 ิทยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศึกษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมท่ี 1 แนวคิดเชงิ คำนวณกบั การแกป0 ญ\\ หา ใบกจิ กรรมที่ 1.6 Blockly 1.ชือ่ -สกลุ ……………………………………………………..………2. ช่อื -สกุล……………………………………………………….……………… 3. ชื่อ-สกุล…………………………………..……………………..…4. ชอื่ -สกลุ ……………………………………………………….……………… ทดลองเขยี นโปรแกรมด้วย blockly ท่ีเวบ็ ไซต์ blockly.programming.in.th เพ่ือแก้ไขปัญหา ตามสถานการณ์ตอ่ ไปน้ี ข้าพเจ้าสามารถแกป้ ัญหาไดจ้ ำนวน………………..ปญั หา จากปญั หาทงั้ หมด…………...ปัญหา สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พืน้ ฐาน และ สถาบันสfงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรhและแทคโนโลยี 21

การอบรมการจดั การเรยี นร0ูวทิ ยาการคำนวณสำหรับครูมัธยมศกึ ษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน กจิ กรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน 1. จดุ ประสงค, 1.1 ใช%การคิดเชิงออกแบบเพอื่ ระบปุ 7ญหา และช<วยในการพฒั นาโครงงาน 1.2 ใช%หลกั การแนวคดิ เชงิ คำนวณในการพฒั นาโครงงานหรอื ผลงานเพอ่ื แกป% 7ญหาในชีวิตประจำวัน 2. แนวคดิ การพัฒนาโครงงานเปJนกระบวนการที่สามารถใช%แนวคิดเชิงคํานวณ ในแต<ละขั้นตอนของการพัฒนา โครงงาน หัวข%อของการพัฒนาโครงงานอาจเปJนป7ญหาที่สนใจและเกี่ยวข%องในชีวิตประจําวัน และยังสามารถใช% แนวคิดเชิงออกแบบเพื่อช<วยในการระบุป7ญหาให%ตรงกับความต%องการของผู%ใช% โดยมีการระบุป7ญหาให%ชัดเจน จากที่มาของป7ญหา หรือการกําหนดป7ญหาสามารถหาได%จากแหล<งต<าง ๆ ที่อยู<ใกล%ตัว กิจกรรมที่ทําใน ชีวิตประจําวัน แล%วออกแบบและวางแผนการพัฒนาโครงงาน โดยประเมินความสามารถในการทําโครงงานจาก ความรู%และทักษะพื้นฐานที่มีแหล<งค%นคว%าเพิ่มเติม งประมาณและทรัพยากร เวลาที่ใช%คุณค<า และประโยชนWจาก การโครงงานในการนําไปใช%หรือพัฒนาตอ< ยอด 3. สือ่ -อปุ กรณ, 3.1 ใบกจิ กรรม ใบกิจกรรมท่ี เรือ่ ง เวลา (นาที) 2.1 หาของขวัญให%เพือ่ น 30 2.2 ความต%องการหรือปญ7 หาทแ่ี ทจ% รงิ 30 2.3 รจู% กั ปญ7 หา 30 2.4 Computational thinking project canvas 60 2.5 การพฒั นาโครงงาน 210 3.2 ใบความรู% ใบความรทู% ่ี 2.1 การคิดเชงิ ออกแบบ (Design Thinking) 3.2.1 ใบความร%ูท่ี 2.2 เทคนิคการตคี วามและสร%างกรอบของปญ7 หา 3.2.2 ใบความร%ทู ่ี 2.3 ร%ูจกั Thunkable 3.2.3 ใบความรท%ู ่ี 2.4 รจู% ัก Tinkercad 3.2.4 3.3 อ่นื ๆ สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน และ สถาบนั สeงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 22

การอบรมการจดั การเรียนร0ูวิทยาการคำนวณสำหรบั ครูมธั ยมศกึ ษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน 3.3.1 แบบประเมินประเดน็ ป7ญหา 3.3.2 แบบประเมนิ การออกแบบโครงงาน 4. วิธดี ำเนนิ การ 4.1 ขน้ั เตรียมการ 4.1.1 ใบกจิ กรรมที่ 2.1-2.5 ตามจำนวนผู%เข%ารบั การอบรม 4.1.2 ใบความร%ทู ี่ 2.1-2.4 ตามจำนวนผเ%ู ขา% รับการอบรม 4.2 ข้นั ตอนการดำเนนิ การ กจิ กรรมที่ 2.1 การคดิ เชิงออกแบบ (Design Thinking) 4.2.1 ผเู% ข%ารบั การอบรมและวิทยากรรว< มกันอภปิ รายเรอ่ื งการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) ในประเดน็ วา< การคดิ เชงิ ออกแบบคืออะไร มีประโยชนWอย<างไรในการระบปุ ญ7 หาในการทำ โครงงานหรอื แกป% 7ญหาในชีวติ ประจำวัน 4.2.2 วิทยากรใหผ% เู% ขา% รบั การอบรมจับคกู< นั เพอื่ ปฏิบัติกจิ กรรมท่ี 2.1 4.2.3 ผ%เู ขา% รับการอบรมสลบั กันสัมภาษณเW พ่อื น โดยให%เวลาในการสมั ภาษณปW ระมาณ 5 นาที โดยมี กตกิ าว<า จะตอ% งสมั ภาษณWโดยไม<ให%เพือ่ นทราบว<า เรากำลังจะทำของขวญั วันเกิดให% หรือจัด กิจกรรมแสดงความยินดีในวันเรียนจบ ภายหลงั สัมภาษณW ใหผ% %เู ขา% รับการอบรมออกแบบ ของขวัญใหก% ับเพื่อน โดยใชเ% วลาประมาณ 10 นาที 4.2.4 ผเ%ู ขา% รับการอบรมออกแบบของขวัญเสรจ็ แล%วใหม% อบของขวญั ใหเ% พ่ือน และขอความคดิ เหน็ จากเพ่ือนวา< ของขวญั ท่ีทำใหเ% ปนJ อยา< งไร ชอบหรือไม<ชอบ เพราะอะไร อยากแนะนำอะไร เพิม่ เติม โดยใชป% ระมาณเวลา 5 นาที 4.2.5 วิทยากรและผเ%ู ข%ารับการอบรมรว< มกนั สรุปการคิดเชงิ ออกแบบ ในประเดน็ การระบแุ ละ ตคี วามปญ7 หา กิจกรรมที่ 2.2 ความตอV งการหรอื ปญX หาทแี่ ทVจรงิ 4.2.6 ผเ%ู ขา% รับการอบรมจบั คก<ู ันภายในกล<มุ โดยให%คนหนึ่งเปJนคนสัมภาษณแW ละคนหนึ่งเปJนผูถ% กู สัมภาษณWในประเดน็ ป7ญหาทเ่ี กิดขน้ึ ในการดำรงชวี ิตประจำวัน (หรือใช%หวั ขอ% อน่ื ) โดยจด บนั ทกึ ลงในใบกจิ กรรมที่ 2.2 4.2.7 ผเ%ู ขา% รับการอบรมได%ขอ% สรปุ ปญ7 หาของคูต< นเองแล%ว นำป7ญหาทั้งหมดมาเลือกป7ญหาทส่ี ำคญั ทสี่ ดุ ภายในกลม<ุ ตนเอง โดยใช%เทคนคิ การระดมสมอง เพื่อใช%ในการทำโครงงานต<อไป 4.2.8 วทิ ยากรสรปุ ในประเด็น “การหาป7ญหาที่แทจ% ริง” ซึง่ เปJนการตคี วามและสร%างกรอบของ ป7ญหาท่ีชดั เจนจากการวิเคราะหWความเข%าใจกล<มุ เปา€ หมายหรือผ%ใู ชอ% ยา< งลึกซึง้ ซึง่ จะชว< ยสรา% ง แนวทางการพัฒนาแนวทางแกป% 7ญหา และเป•ดโอกาสใหใ% ช%กระบวนการคิดสร%างสรรคWเพอื่ สร%างทางเลือกใหม<ในการแก%ปญ7 หารว< มกนั สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พ้นื ฐาน และ สถาบนั สeงเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 23

การอบรมการจดั การเรียนรว0ู ทิ ยาการคำนวณสำหรับครูมัธยมศกึ ษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน กิจกรรมที่ 2.3 ออกแบบโครงงาน 4.2.9 วิทยากรนำอภิปรายถงึ ปญ7 หาในชวี ิตประจำวนั 4.2.10 ผเ%ู ข%ารับการอบรมแต<ละคนเขียนป7ญหาที่ตนเองพบในชีวติ ประจำวนั จากกิจกรรมท่ี 2.2 4.2.11 วทิ ยากรอธบิ ายแนวคดิ ของการใช%จุดเจบ็ ปวดเพ่อื หาใชเ% ปJนแนวทางการระบุปญ7 หา ทม่ี าของ ปญ7 หา และรายละเอียดของปญ7 หา ซ่ึงจะทำใหโ% ครงการท่จี ะทำเกดิ ประโยชนแW ละมมี ูลค<า 4.2.12 ผ%เู ข%ารับการอบรมแตล< ะกล<ุมนำปญ7 หาที่ตนระบจุ ากกิจกรรมที่ 2.3 ไว% แลว% ตอบคำถามในใบ กิจกรรมที่ 2.3 จากนนั้ อภปิ รายและพจิ ารณาหวั ข%อโครงงาน โดยใช%แบบประเมินประเดน็ ปญ7 หา 4.2.13 วทิ ยากรอธิบายแนวทาง การกำหนดป7ญหา สาเหตุ และแนวทางแก%ป7ญหา พรอ% มยกตัวอย<าง โครงงาน 4.2.14 วทิ ยากรอธบิ ายเกยี่ วกบั Computational thinking project canvas ซง่ึ เปนJ เครื่องมือ สำหรบั สรปุ แนวคดิ ก<อนลงมอื ทำโครงงงาน 4.2.15 ผเ%ู ข%ารบั การอบรมร<วมกนั สรุปแนวคดิ ทำโครงงานโดยบนั ทึกในใบกจิ รรมที่ 2.4 4.2.16 วทิ ยากรและผเ%ู ขา% รบั การอบรมร<วมกนั อภปิ รายแนวทาง ประเมนิ ประเดน็ ปญ7 หาและความ เปJน ไปไดใ% นการพัฒนาเปJนโครงงาน กิจกรรมท่ี 2.4 นำเสนอโครงงาน 4.2.17 วทิ ยากรชีแ้ จงแนวทางการนำเสนอและการประเมินการออกแบบกิจกรรม 4.2.18 ผเ%ู ขา% รับการอบรมนำเสนอการออกแบบกจิ กรรม โดยให%ผเู% ขา% รับการอบรมกลม<ุ อืน่ ประเมนิ โดย ใช% แบบประเมนิ การออกแบบโครงงานพร%อมใหข% %อเสนอแนะจดุ เด<นจุดดอ% ยของโครงงาน 4.2.19 วทิ ยากรและผ%เู ข%ารบั การอบรมร<วมกนั อภปิ รายแนวทางการพัฒนาเปนJ โครงงาน กิจกรรมที่ 2.5 กรณศี ึกษาและเคร่ืองมือพัฒนาโครงงาน 4.2.20 ผเ%ู ขา% รับการอบรมศกึ ษาป7ญหาหรอื ความตอ% งการต<อไปน้ี “ในการคำนวณหาพน้ื ท่ขี องรูปทรงตา< งๆ เชน< พนื้ ที่ของสี่เหลี่ยมจตรุ ัส สเ่ี หลี่ยมผนื ผา% สามเหลี่ยม วงกลม ฯลฯ สามารถใช%เครอื่ งคำนวณเพ่อื ให%ได%ผลลัพธWที่ตอ% งการไดอ% ย<างรวดเร็ว ทั้งนี้เครื่องคำนวณท่มี ีประสทิ ธิภาพและผใ%ู ชส% ามารถใชง% านไดง% า< ย คอื โทรศพั ทW ซึง่ สามารถ ตดิ ต้งั แอปพลิเคชนั ตา< งๆ ได% แตก< ย็ งั ไมม< ีแอปพลิเคชันเพื่อคำนวณคา< เฉพาะทางตามทต่ี อ% งการ ข%างตน% ” 4.2.21 ผเ%ู ขา% รับการอบรมรว< มกนั เสนอแนวทางการแก%ป7ญหาจากสถานการณWในข%อ 4.2.20 4.2.22 วทิ ยากรแนะนำแนวทางการแกป% 7ญหาคอื การพัฒนาแอปพลเิ คชัน ซงึ่ สามารถพัฒนาไดง% า< ย และรวดเรว็ โดยใชเ% ครื่องมอื ออนไลนW เช<น App Inventor หรอื Thunkable สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน และ สถาบนั สeงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรgและแทคโนโลยี 24

การอบรมการจดั การเรียนร0ูวทิ ยาการคำนวณสำหรับครูมธั ยมศึกษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมท่ี 2 การพัฒนาโครงงาน 4.2.23 วทิ ยากรแนะนำแนวทางการพฒั นาแอปพลิเคชนั ด%วย Thunkable โดยสาธิตการพฒั นาแอป พลิเคชนั ประเภทการคำนวณพืน้ ทร่ี ูปทรงตามปญ7 หาในสถานการณWในขอ% 1 4.2.24 ผูเ% ข%ารบั การอบรมศกึ ษาป7ญหาหรือความตอ% งการต<อไปนี้ “ในการทดสอบสารอาหารในการเจริญเติบโตของพืชชนิดหนึ่ง จำเปJนจะต%องควบคุมอุณหภมู ิ แสง และความชนื้ ให%คงที่ตลอดเวลา เพื่อทดสอบวา< สารอาหารตา< งๆ นน้ั มีผลตอ< การ เจรญิ เติบโตของพชื ทใ่ี ชท% ดสอบอยา< งไรบ%าง” 4.2.25 ผ%เู ขา% รว< มอบรมวเิ คราะหWสถานการณWในข%อ 4.2.24 และร<วมกนั หาแนวทางในการแก%ป7ญหา ข%างต%น 4.2.26 วิทยากรแนะนำแนวทางการแกป% 7ญหาโดยใช% Microcontroller มาพฒั นาเปนJ ระบบอตั โนมตั ิ เพื่อควบคมุ แสง อุณหภูมิ และความชื้นให%คงทต่ี ลอดเวลา โดยใช%เคร่อื งมือออนไลนW Tinkercad สำหรับออกแบบวงจรและขั้นตอนการทำงานของระบบ 4.2.27 วิทยากรสาธิตการใช%เครื่องมือ Tinkercad ในการพัฒนาระบบอตั โนมตั ิข%างต%น และการ ประยุกตใW ช%ในงานด%านวิทยาศาสตรWหรือด%านอ่นื ๆ 4.2.28 ผ%เู ข%ารับการอบรมทดลองใช%เคร่อื งมือ Tinkercad ในการออกแบบวงจรอยา< งงา< ย เช<น ระบบ เปด• ป•ดไฟอตั โนมัตติ ามระดับแสง ระบบควบคมุ มอเตอรWพัดลมอัตโนมตั ิตามระดับอณุ หภมู ิ 5. การวัดและประเมนิ ผล 5.1 ประเมินจากผลงานของผเู% ข%ารบั การอบรม 5.2 แบบประเมินการออกแบบโครงงาน 5.3 ประเมินจากแบบทดสอบ 6. แหลcงขVอมลู เพิ่มเตมิ ● หนังสอื เรียนและคูม< อื ครู รายวิชาเทคโนโลยี (วทิ ยาการคำนวณ) ชั้น ม.4 ของ สสวท ● หนังสือเรยี นและค<ูมือครู รายวิชาเทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลยี) ชัน้ ม.5 ของ สสวท ● การคดิ เชิงออกแบบ: เรียนรูด% ว% ยการลงมอื ทำ จาก http://resource.tcdc.or.th/ebook/Design.Thingking.Learning.by.Doing.pdf เข%าถึงเมื่อ 6 ธ.ค. 2562 7. ขVอเสนอแนะ 7.1 ในการนำเสนอโครงงานอาจจัดกิจกรรมให%นำเสนอโครงงานแบบ gallery walk 7.2 การสรุปการคิดเชิงออกแบบในกิจกรรมที่ 2.1 การคิดเชงิ ออกแบบ (Design Thinking) สามารถสรปุ ได%ดงั นี้ “จุดเริ่มต%นอันสำคัญของการคิดเชิงออกแบบมาใช%แก%ป7ญหา คือ การสร%างความเข%าใจกลุ<มเป€าหมายหรือ ผู%ใช%ที่เกิดป7ญหาอย<างลึกซึ้ง ถึงสาระสำคัญ เหตุการณW ของป7ญหาว<าคืออะไร เกิดขึ้นเมื่อใด เกิดที่ใด และ มีบุคคลใดที่เกี่ยวกับป7ญหาบ%าง ผู%แก%ป7ญหาจำเปJนต%องสร%างความเข%าใจกลุ<มเป€าหมายหรือ สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พ้นื ฐาน และ สถาบนั สงe เสริมการสอนวิทยาศาสตรgและแทคโนโลยี 25

การอบรมการจดั การเรยี นร0ูวทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ัธยมศึกษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน ผู%ใช%ที่เกิดป7ญหาอย<างลึกซึ้งเนื่องจากการคิดเชิงออกแบบมีเป€าหมายเพื่อสร%างสิ่งที่มีคุณค<าแก< กลุ<มเป€าหมาย พัฒนาคุณภาพชีวิตของกลุ<มเป€าหมาย และช<วยแก%ป7ญหาที่สำคัญของเขาซึ่งมิใช<ป7ญหา หรือความต%องการของผู%ที่เข%าไปช<วยแก%ป7ญหา ซึ่งผู%แก%ป7ญหาอาจมองป7ญหาจากสิ่งที่เห็น แล%วหาทางออก หรือคิดล<วงหน%าในใจเกี่ยวกับป7ญหาต<าง ๆ ก<อนที่จะลงมือสืบค%นหาหรือสำรวจป7ญหาจริง ๆ ซึ่งสิ่งที่เห็น นั้นอาจไม<ใช<ป7ญหาหรือสาเหตุของการเกิดป7ญหาที่แท%จริง ดังนั้นการทำความเข%าใจกับป7ญหาหรือความ ต%องการของกลุ<มเป€าหมาย หรือผู%ใช% จึงเปJนสิ่งสำคัญที่จะทำให%ค%นพบสาเหตุของป7ญหาที่แท%จริง การ เข%าใจกลุ<มเป€าหมาย หรือผู%ใช%ที่เกิดป7ญหาอย<างลึกซึ้ง จึงต%องอาศัยการสำรวจและเก็บข%อมูลเชิงลึก เพื่อให%สามารถระบุถึง “ความต%องการหรือป7ญหาที่แท%จริง” ของกลุ<มเป€าหมายหรือผู%ใช%ได% ซึ่งในการ สำรวจและเกบ็ ขอ% มูล ตอ% งอาศัยทกั ษะการฟ7ง การสงั เกต การสมั ภาษณW และวเิ คราะหWข%อมลู ” สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน และ สถาบันสงe เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรgและแทคโนโลยี 26

การอบรมการจดั การเรียนรว0ู ทิ ยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน ใบกิจกรรมท่ี 2.1 หาของขวัญใหเ= พื่อน 1.ชื่อ-สกลุ ……………………………………………………..………2. ช่อื -สกุล……………………………………………………….……………… 3. ช่ือ-สกุล…………………………………..……………………..…4. ช่อื -สกลุ ……………………………………………………….……………… 1. ผ%ูเขา% รบั การอบรมสลับกันสมั ภาษณWเพอ่ื น โดยมีกติกาว<าจะตอ% งสัมภาษณWโดยไม<ใหเ% พอ่ื นทราบว<า เรากำลงั จะทำของขวัญวนั เกดิ ให% หรือจดั กิจกรรมแสดงความยนิ ดใี นวันเรยี นจบ (5 นาท)ี ข%อมลู ท่ไี ดร% บั การการสมั ภาษณW ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ............................................. 2. ออกแบบของขวัญใหก% บั เพอ่ื น (ประมาณ 10 นาที) สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพื้นฐาน และ สถาบนั สงe เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรgและแทคโนโลยี 27

การอบรมการจัดการเรยี นร0วู ิทยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมที่ 2 การพัฒนาโครงงาน 3. ความคดิ เหน็ จากเพอ่ื นวา< ของขวญั ทท่ี ำใหเ% ปนJ อย<างไร ชอบหรือไม<ชอบ เพราะอะไร มอี ะไรอยากใหป% รับปรงุ เพม่ิ เติม (5 นาที) ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................. ........................................ สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พ้นื ฐาน และ สถาบันสงe เสริมการสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 28

การอบรมการจดั การเรยี นร0ูวิทยาการคำนวณสำหรบั ครมู ธั ยมศึกษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน ใบกจิ กรรมท่ี 2.2 ความตอ= งการหรอื ปญB หาทีแ่ ท=จริง 1.ช่ือ-สกลุ ……………………………………………………..………2. ช่อื -สกุล……………………………………………………….……………… 3. ชอื่ -สกุล…………………………………..……………………..…4. ชือ่ -สกุล……………………………………………………….……………… 1. สมั ภาษณWคร้งั ท่ี 1 (คนละ 4 นาท)ี ในประเดน็ ทัว่ ไป เชน< ถามถึงเรอื่ งราวหรือเหตกุ ารณWทเ่ี ฉพาะเจาะจงที่ เปJนปญ7 หาในการใช%ชวี ิต ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 2. สัมภาษณWครั้งท่ี 2 (คนละ 3 นาที) ใชค% ำถาม ‘ทำไม’ เนน% เรือ่ งราวอน่ื ในชีวิต ความรู%สึก ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน และ สถาบันสeงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรgและแทคโนโลยี 29

การอบรมการจัดการเรียนรวู0 ิทยาการคำนวณสำหรบั ครูมธั ยมศกึ ษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กจิ กรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน 3. สรปุ กรอบป7ญหาท่ีได%จากการสัมภาษณW ความตVองการจากการสมั ภาษณ, ............................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. สรุปปญX หา ............(ชอ่ื ผถู% กู สมั ภาษณ)W .........ตอ% งการ............................................................................................... เพราะ................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................. 4. ป7ญหาที่เลือกเปJนหัวขอ% โครงงานของกล<ุมตนเอง คอื ……………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………….. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน และ สถาบนั สงe เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรgและแทคโนโลยี 30

การอบรมการจัดการเรียนรวู0 ทิ ยาการคำนวณสำหรับครูมธั ยมศึกษาปท> ี่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมท่ี 2 การพัฒนาโครงงาน ใบกิจกรรมที่ 2.3 รูจ= ักปBญหา 1.ช่ือ-สกุล……………………………………………………..………2. ชอ่ื -สกลุ ……………………………………………………….……………… 3. ชอื่ -สกุล…………………………………..……………………..…4. ชอื่ -สกลุ ……………………………………………………….……………… ใหรV ะบุปXญหาของกลุมc จากใบกจิ กรรมที่ 2.2 ป7ญหาทพ่ี บ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... ทีม่ าของป7ญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... รายละเอียดของปญ7 หา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... แนวทาง/วิธีการแก%ปญ€ หา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….... สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พ้นื ฐาน และ สถาบนั สeงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรgและแทคโนโลยี 31

การอบรมการจดั การเรยี นร0ูวทิ ยาการคำนวณสำหรับครูมัธยมศึกษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมท่ี 2 การพัฒนาโครงงาน ใบกิจกรรมท่ี 2.4 Computational thinking project canvas คำสั่ง ใหร% ะบขุ %อมูลสรุปแนวคิดการพัฒนาโครงงานใหค% รบถ%วน CTPC Project 1st member Name: 2nd Member Computational Thinking Project Canvas Developer Name: Problem Alternatives Model Decomposition Pattern recognition Abstraction - Pain - Pain creator - What does another fix the - Gain problem, now? - Gain reliever Implement Learning Algorithm - What does you learn from this project? - How to step by step (+) positive negative (-) - How to indicate success? Evaluate - Impact from this project. สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พื้นฐาน และ สถาบนั สงe เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 32

การอบรมการจัดการเรยี นร0ูวิทยาการคำนวณสำหรบั ครูมัธยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน CTPC Project Name: Developer Computational Thinking Project Canvas Name: Problem Alternatives Model Implement Learning (+) Evaluate (-) สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พื้นฐาน และ สถาบนั สงe เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 33

การอบรมการจดั การเรียนรูว0 ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ธั ยมศกึ ษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพัฒนาโครงงาน ใบกจิ กรรมท่ี 2.5 การพัฒนาโครงงาน 1.ช่อื -สกุล……………………………………………………..………2. ชื่อ-สกุล……………………………………………………….……………… 3. ชอ่ื -สกุล…………………………………..……………………..…4. ช่อื -สกุล……………………………………………………….……………… คำส่ัง จากปญ7 หาทก่ี ำหนดในใบกจิ กรรมที่ 2.3 และแนวคดิ การพัฒนาโครงงานในใบกิจกรรมที่ 2.4 ให%นำข%อมลู และสารสนเทศท่ไี ด%มาใช%ในการออกแบบการพัฒนาโครงงานเพ่ือแกป% 7ญหา พรอ% มกับอธบิ ายขน้ั ตอนการทำงานของ ระบบอย<างชดั เจน (ออกแบบระบบ) ข้ันตอนการทำงานของระบบ สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน และ สถาบนั สeงเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 34

การอบรมการจดั การเรยี นรู0วทิ ยาการคำนวณสำหรับครมู ัธยมศกึ ษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน และ สถาบันสeงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรgและแทคโนโลยี 35

การอบรมการจดั การเรียนรวู0 ิทยาการคำนวณสำหรบั ครมู ัธยมศกึ ษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมท่ี 2 การพัฒนาโครงงาน ใบความรทู= ่ี 2.1 การคดิ เชิงออกแบบ (Design Thinking) การคดิ เชงิ ออกแบบ คอื อะไร การคิดเชิงออกแบบเปJนกระบวนการที่ใช%ในการพัฒนานวัตกรรมหรือกระบวนการแก%ป7ญหาหนึ่ง ๆ โดยมี กล<มุ ผใู% ช% นวตั กรรมหรือวิธีการนนั้ เปJนศูนยWกลางในการออกแบบ การคิดเชิงออกแบบนั้นเริ่มจากการทำความเข%าใจกลุ<มผู%ใช% เพื่อระบุป7ญหาที่ต%องการแก%ไขให%ชัดเจน แล%ว จึงออกแบบแนวทางการแก%ป7ญหาด%วยมุมมองต<าง ๆ จากนั้นจะนำแนวทาง แก%ป7ญหานั้นไปพัฒนาและทดสอบ เพอื่ ให%ได%แนวทางการแกป% ญ7 หาท่ตี อบโจทยกW ลม<ุ ผู%ใชอ% ย<างแทจ% ริง ความสำคญั ของการคิดเชงิ ออกแบบ หากพจิ ารณาในเชิงธรุ กจิ ● ลดความเส่ยี งในการเป•ดตัวหรือวางตลาดสงิ่ ใหม< ๆ ● ช<วยจัดระบบการเรียนรูแ% ละส่ิงทเี่ รียนรใู% นโครงการอย<างรวดเรว็ ● สรา% งทางออกที่เปJนนวตั กรรมก%าวกระโดด ไม<ใชก< ารเปลี่ยนแปลงเล็ก ๆ น%อย ๆ ● พัฒนาแนวทางและเครื่องมอื สรา% งนวัตกรรมท่เี หมาะสมสำหรับองคWกร ● สรา% งวฒั นธรรมการคดิ สร%างสรรคแW ละการสร%างนวตั กรรมในองคWกร ● เอ้ือใหใ% ชป% ระโยชนWจากบุคลากรในองคWกรอย<างเต็มศกั ยภาพด%วยการรว< มมือกนั ทำงานเปนJ ทมี ระหว<างคน ตา< งศาสตรใW นทุกระดบั ● กระตนุ% การแลกเปล่ยี นขอ% มลู ความรู%และความคิดภายในองคWกร ● เพิ่มและสร%างมูลคา< ของนวัตกรรมใหส% ูงทสี่ ดุ ด%วยโมเดลธุรกิจใหม< โดยสรุปการคิดเชิงออกแบบจึงเปJนการคิดแก%ป7ญหาอย<างสร%างสรรคWโดยมีมนุษยWเปJนศูนยWกลาง เน%นการลง มือปฏิบัติและการเรียนรู%จากการทดลอง มีลักษณะกระบวนการทำงานวนซ้ำจากการสร%างความเข%าใจมนุษยW ใช% การคิดสร%างสรรคW และมีการทดสอบกับผู%ใช%เพื่อเรียนรู%และลดข%อผิดพลาด หลาย ๆ ครั้ง เอื้อให%สามารถพัฒนา ความคิดและทางออกใหม<ที่ดีขึ้นเรื่อย ๆ เพิ่มโอกาสความสำเร็จของโครงการ มุ<งส<งเสริมการทำงานร<วมกันของ สมาชิกในทีมซึ่งมีพื้นฐานความรู%ความชำนาญในศาสตรWที่แตกต<างหลากหลายและเปลี่ยนขอบแขตของการใช%การ คิดเชิงออกแบบซึ่งสามารถนำไปใช%แก%ป7ญหาที่ซับซ%อนไม<ว<าจะเปJนในศาสตรWใด นอกจากการออกแบบผลิตภัณฑW (ทม่ี า : Design thinking learning by doing) สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พื้นฐาน และ สถาบนั สงe เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 36

การอบรมการจัดการเรยี นรูว0 ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ัธยมศึกษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กจิ กรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน กระบวนการคิดเชิงออกแบบ กระบวนการแกป% ญ7 หาด%วย การคดิ เชิงออกแบบถูกนำเสนอไว%หลายแบบ แต<ทุกกระบวนการเนน% การออกแบบ วธิ ีแก%ปญ7 หาท่มี กี ลมุ< เป€าหมาย หรือ ผ%ใู ช%เปJนศูนยWกลาง เนน% ลงมือแก%ปญ7 หา หรือเรยี นรูจ% ากการทดลอง มีลกั ษณะ กระบวนการทำงานวนซ้ำจากการสรา% งความเข%าใจกลมุ< เปา€ หมายหรือผ%ูใช% ใชก% ารคิดสร%างสรรคW และมีการทดสอบ กบั ผใ%ู ช%เพ่อื เรยี นรแู% ละลดข%อผดิ พลาด หลาย ๆ คร้งั กระบวนการท่ีนิยมใชอ% ยา< งแพรห< ลาย คอื ● การคิดเชงิ ออกแบบของมหาวทิ ยาลัยสแตนฟอรดW (Stanford d.school) ● Double Diamond Design Process ของ UK Design Council การคิดเชิงออกแบบของมหาวิทยาลยั สแตนฟอรด, (Stanford d.school) ประกอบไปดว% ยการทำงาน 5 ขั้นตอน ดงั รปู (ที่มา http://dschool.stanford.edu/dgift/) การทำความเข%าใจกล<มุ เป€าหมาย สองข้ันตอนแรกเปนJ ขัน้ ตอนแหง< การสรา% งความเขา% ใจและตคี วามปญ7 หา หรอื ผู%ใช% (Empathize) เพอ่ื ตัง้ เปา€ หมายของโครงการ การต้งั กรอบปญ7 หา (Define) การสรา% งความคิด (Ideate) ข้ันตอนในการใช%ความคดิ สร%างสรรคWและมมุ มองจากหลาย ๆ คนในทีม เพอ่ื สรา% งคำตอบหรือทางเลือกวิธีแก%ปญ7 หาใหม< การสรา% งต%นแบบ (Prototype) พัฒนาตน% แบบเพือ่ ให%ไดแ% นวทางหรอื นวัตกรรมทีม่ คี ุณภาพและมคี ณุ ค<า การทดสอบ (Test) ตอ< กลุม< เปา€ หมายอย<างแท%จรงิ ข้ันตอนทดสอบแนวคิดกับตัวแทนกลม<ุ เปา€ หมาย สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน และ สถาบันสeงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 37

การอบรมการจัดการเรยี นรว0ู ิทยาการคำนวณสำหรับครมู ัธยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมท่ี 2 การพัฒนาโครงงาน กระบวนการออกแบบ Double Diamond Design Process ของ UK Design Council แบง< ออกเปนJ 4 ข้นั ตอน ได%แก< Discover, Define, Develop และ Deliver ดังรูป (ท่ีมา : DESIGN THINKING : LEARNING BY DOING) ● Discover หรอื การคVนควาV หาขอV มลู เปนJ ข้ันตอนการสร%างความเขา% ใจและตคี วามปญ7 หาอย<างลึกซึง้ ● Define หรอื การวิเคราะหเ, พอื่ สรุปโจทย, เปนJ ขั้นตอนการกำหนดโจทยWหรอื ต้ังเป€าหมายของโครงการ ● Develop หรือ การพัฒนาแนวคดิ เปนJ ขนั้ ตอนแห<งการสรา% งสรรคWความคิดใหมอ< ันหลากหลาย ● Deliver หรอื การพัฒนาเพอื่ สcงมอบสcูผูVใชV เปJนขนั้ ตอนแหง< การทดสอบชว< งสุดท%ายกอ< นทจี่ ะนำ นวัตกรรมออกส<ูตลาด หรอื นำไปใช%จริง การเปรียบเทียบกระบวนการคดิ เชิงออกแบบ หากนำแผนภูมิกระบวนการคิดเชิงออกแบบทั้งสองมาพิจารณาแล%วจะพบว<า Double Diamond Diagram แสดง ให%เห็นจำนวนข%อมูลและแนวคิดที่เพิ่มขึ้นในขั้นตอนที่หนึ่งและสาม จำนวนข%อมูลและแนวคิดที่ถูกพิจารณาและ สรุปรวบเปJนหนึ่งเดียวในช<วงของขั้นตอนที่สองและส่ี ในขณะที่การคิดเชิงออกแบบของมหาวิทยาลัยสแตนฟอรWด ไม<ได%อธิบายให%เห็นปริมาณข%อมูลในรูปแผนภูมิแม%ในการทำงานจริงจะมีลักษณะและปริมาณข%อมูลเพิ่มขึ้นและรวบ ลดลงเช<นเดียวกนั หน<วยงานภายใต% design thinking.co.nz ได%นำแผนภูมิทั้งสอง คือ การคิดเชิงออกแบบของมหาวิทยาลัย สแตนฟอรWด (Stanford d.school) และ Double Diamond Diagram มาผสมผสานกัน ได%ลักษณะดังรูป ซึ่ง แสดงใหเ% ห็นวา< แผนภมู ิทัง้ สองสามารถเช่ือมโยงกนั ได% สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน และ สถาบนั สeงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 38

การอบรมการจัดการเรียนรวู0 ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครูมธั ยมศึกษาปท> ี่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน (ทม่ี า : http://designthinking.co.nz/design-thinking-for-execs/) โดยสามารถแบ<งการทำงานออกเปJนสามช<วงใหญ< ๆ ชวc งทหี่ น่ึง : การสรVางความเขาV ใจ (Understand) ไดแ% ก< การทำความเข%าใจกลุ<มเป€าหมาย (Empathize) หรอื Discover และการตงั้ กรอบโจทยW (Define) ชcวงทส่ี อง : การสราV งสรรค, (Create) ไดแ% ก< การสรา% งแนวคดิ (Ideate) หรือ Develop ชวc งทส่ี าม : การเตรียมสcงมอบสcผู ูใV ชV (Deliver) คือ ช<วงแหง< การทดสอบและพฒั นาเพอ่ื เตรียมการส<ง มอบสผ<ู ูใ% ช%หรือการนำออกสูต< ลาด ไดแ% ก< การสรา% งต%นแบบ (Prototype) และการทดสอบ (Test) หรือ Deliver ตามแผนภูมิอาจดูเหมือนว<ากระบวนการทำงานแก%ป7ญหาด%วยการคิดเชิงออกแบบ จะเรียงขั้นตอนต<อกัน เปJนเส%นตรงจากต%นจนจบ แต<ในการทำงานจริงพบว<าการแก%ป7ญหาด%วยการคิดเชิงออกแบบตามขั้นตอนเหล<าน้ี ไม<ได%เรียงลำดับเปJนเส%นตรงจากต%นจนจบเพียงครั้งเดียว แต<พิจารณาจากผลของการแก%ป7ญหาทุกขั้นตอน และ ทำงานวนซ้ำขั้นตอนต<าง ๆ หลายครั้งเพื่อพัฒนาแนวทางแก%ป7ญหา หรือทางเลือกที่ดีที่สุดสำหรับกลุ<มเป€าหมาย เช<น นำผลที่ได%จากการนำต%นแบบไปทดสอบกับกลุ<มเป€าหมายและผู%ที่เกี่ยวข%องไปใช%ปรับต%นแบบ หรือย%อนกลับไป ปรับแนวคดิ ในการออกแบบแก%ป7ญหาใหม< หรอื อาจย%อนกลบั ไปปรบั กรอบของป7ญหาใหม< เพื่อใหไ% ดผ% ลลัพธขW อง การแก%ปญ7 หาทต่ี รงกับความตอ% งการของกล<ุมเปา€ หมายหรือผใ%ู ช%มากท่ีสุด สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้นื ฐาน และ สถาบันสงe เสริมการสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 39

การอบรมการจดั การเรยี นรวู0 ทิ ยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน (ท่ีมา : DESIGN THINKING : LEARNING BY DOING) สสวท. ไดน% ำเสนอแผนภูมิการคิดเชงิ ออกแบบ ซง่ึ ประกอบไปด%วย 3 กระบวนการยอ< ย ไดแ% ก< การระบุและ ตคี วามป7ญหา การพฒั นาแนวคิด และการสร%างแนวทางการแกป% 7ญหา ดังรปู การคิดเชิงออกแบบ ที่ไดน% ำเสนอมคี วามสอดคล%องกบั แผนภมู ิอืน่ ๆ ท่ไี ดน% ำเสนอไว%กอ< นหนา% ซึ่ง กระบวนการในการแก%ป7ญหาด%วยการคิดเชิงออกแบบ เร่มิ ตงั้ แต<การทำความเข%าใจปญ7 หาอย<างลกึ ซึ้ง การรวบรวม ข%อมูลรอบดา% น โดยการพิจารณาผใู% ช%เปนJ สำคญั เพือ่ พัฒนาแนวทางการแกป% ญ7 หา การทดสอบ การปรับปรุง และ การนำเสนอผลลัพธW สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน และ สถาบนั สeงเสริมการสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 40

การอบรมการจัดการเรียนร0วู ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ัธยมศกึ ษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน ใบความร=ทู ่ี 2.2 เทคนิคการตีความและสรา= งกรอบของปญB หา จุดเริ่มตน% อนั สำคัญของการคดิ เชิงออกแบบมาใช%แก%ป7ญหา คือ การสร%างความเขา% ใจกล<ุมเป€าหมายหรือผ%ูใช% ท่ีเกดิ ป7ญหาอยา< งลกึ ซง้ึ ถึงสาระสำคัญ เหตกุ ารณW ของป7ญหาว<าคืออะไร เกดิ ขึ้นเมื่อใด เกิดทใ่ี ด และมีบุคคลใดที่ เกยี่ วกบั ปญ7 หาบ%าง ผแู% กป% ญ7 หาจำเปJนตอ% งสร%างความเข%าใจกลม<ุ เป€าหมายหรือผูใ% ชท% เ่ี กดิ ป7ญหาอยา< งลึกซ้งึ เนอื่ งจาก การคิดเชงิ ออกแบบมีเป€าหมายเพ่อื สรา% งสิง่ ที่มีคณุ คา< แกก< ลม<ุ เป€าหมาย พัฒนาคณุ ภาพชีวติ ของกล<มุ เป€าหมาย และ ชว< ยแกป% ญ7 หาท่สี ำคญั ของเขาซงึ่ มใิ ชป< 7ญหาหรอื ความตอ% งการของผู%ทเ่ี ข%าไปชว< ยแกป% 7ญหา ซง่ึ ผ%ูแก%ปญ7 หาอาจมอง ปญ7 หาจากส่ิงที่เห็น แล%วหาทางออกหรือคิดลว< งหนา% ในใจเก่ยี วกับป7ญหาต<าง ๆ ก<อนทจี่ ะลงมอื สืบค%นหาหรอื สำรวจ ป7ญหาจริง ๆ ซง่ึ ส่ิงท่เี ห็นนนั้ อาจไมใ< ช<ปญ7 หาหรอื สาเหตขุ องการเกิดปญ7 หาที่แทจ% ริง ดังนน้ั การทำความเขา% ใจกบั ปญ7 หาหรือความตอ% งการของกล<ุมเป€าหมาย หรอื ผ%ูใช% จึงเปนJ สิ่งสำคัญที่จะทำให%คน% พบสาเหตขุ องปญ7 หาที่แทจ% ริง การเขา% ใจกลุม< เป€าหมาย หรือผใ%ู ชท% เ่ี กิดป7ญหาอยา< งลึกซงึ้ จงึ ต%องอาศยั การสำรวจและเกบ็ ข%อมูลเชิงลึก เพ่อื ใหส% ามารถระบถุ งึ “ความตอ% งการหรือปญ7 หาทแ่ี ทจ% ริง” ของกลุ<มเป€าหมายหรือผ%ูใชไ% ด% ซง่ึ ในการสำรวจและเก็บ ข%อมูล ตอ% งอาศัยทักษะการฟ7ง การสังเกต การสมั ภาษณW และวเิ คราะหWขอ% มูล การสมั ภาษณ, 1. การเตรยี มการสัมภาษณ, 1.1 การกำหนดแนวทางการสมั ภาษณ, • การระบุประเดน็ ในสิ่งทตี่ อ% งการรู%จากการสมั ภาษณอW าจใหก% ารระดมสมองของสมาชกิ ตวั อยา< งส่งิ ท่ี ต%องการรู% เชน< ความคิด แรงจูงใจ ป7ญหา ความอึดอดั ใจ พฤตกิ รรม • พยายามเขยี นทกุ คำถามท่คี ิดออก และอาจต<อความคิดจากคำถามของสมาชิก โดยทุกคำถามเก่ียว โยงกับสิ่งทต่ี %องการรู% • เน%นการตง้ั คำถามปลายเป•ดทีส่ อดคลอั งกบั ประเดน็ โดยเนน% การเล<าเร่ือง ไมถ< ามคำถามท่ใี ห%ตอบวา< ใช<หรือไม< เช<น การขน้ึ ตน% คำถามว<า “ทำไม....” การใช%คำถามท่ีเน%นเร่ืองราว “ชว< ยเลา< ใหฟ% ง7 เกีย่ วกบั การเดินทางมาโรงเรียนเมือ่ เช%านไ้ี ด%ไหมครับ” การใชค% ำถามทเ่ี น%นการเขา% ใจความร%ูสึกของ กลุ<มเป€าหมาย “ช<วยยกตวั อยา< งช<วงเวลาทีค่ วามรูส% กึ ดีหรือรูส% ึกแยร< ะหว<างเดินทางมาโรงเรียน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน และ สถาบันสงe เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรgและแทคโนโลยี 41

การอบรมการจดั การเรยี นรู0วทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครูมธั ยมศึกษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพัฒนาโครงงาน • คำถามทต่ี ั้งควรคำถามอยา< งเปJนกลาง ไมช< นี้ ำคำตอบ เชน< คุณคิดอยา< งไรเกย่ี วกบั การซ้ือของขวญั ใหญ% าติผูใ% หญ<ในวนั ป¦ใหม< • คำถามที่สรา% งขึ้นควรมีคำไมเ< กนิ สบิ คำ กระชับ และมกี ารถามเพยี งหนึ่งประเด็น • จดั กลุ<มคำถามทเ่ี ช่ือมโยงกนั ตามหวั ขอ% และพจิ ารณาลำดับคำถามตามความสำคญั โดยยงั ทำให% การสนทนายงั เปนJ ไปอย<างเปนJ ธรรมชาติ • พิจารณาว<ายงั มคี ำถามท่ซี ้ำซ%อน หรือไม<เขา% พวกอกี หรอื ไม< โดยทบทวนคำถาม ตดั ออกหรอื ปรบั คำถามใหเ% หมาะสม 1.2 การแบcงหนVาท่ขี องสมาชกิ • การสัมภาษณอW าจทำเปนJ คู< โดยแบ<งหน%าท่ใี หค% นหนง่ึ เปJนผ%สู ัมภาษณหW ลกั มีหนา% ที่สมั ภาษณWและ ควบคุมเวลาในการสนทนา อกี คนหนึ่งอาจเปนJ ผส%ู งั เกตทา< ทาง ภาษากาย ของผูใ% หส% ัมภาษณW และจด บันทึกการสัมภาษณW รวมทั้งบันทึกเสยี งหรอื ภาพในการสมั ภาษณW • ในกรณีทต่ี %องดำเนินการสัมภาษณWคนเดยี ว ควรเตรียมเคร่ืองบนั ทกึ เสียงไว%ดว% ย 2. การดำเนินการสัมภาษณ, • หาสถานท่เี หมาะสมสำหรบั การสมั ภาษณW ทีท่ ำใหผ% ใู% ห%สมั ภาษณW และผ%สู มั ภาษณWรู%สกึ สบายใจ และ เออื้ ต<อการเก็บขอ% มลู • ผูส% ัมภาษณแW นะนำตัว และเกริ่นเกีย่ วกับคำถามทีใ่ ช%ในการสมั ภาษณW • ถา% ต%องการบันทึกภาพ และบนั ทกึ เสยี ง ตอ% งขอและไดร% บั อนุญาตจากผ%ใู ห%สัมภาษณW กอ< น ดำเนินการ • ผส%ู ัมภาษณW ควรเร่ิมต%นสมั ภาษณWดว% ยคำถามแบบง<าย ๆ กอ< น เพื่อให%การสมั ภาษณเW ปJนไปอย<าง ธรรมชาติ • ผสู% มั ภาษณWควรมีความตง้ั ใจและมีความกระตอื รือร%นในการสมั ภาษณW • พยายามสงั เกตภาษากาย หรืออารมณขW องผ%ูให%สมั ภาษณW • พยายามสงั เกตสง่ิ ที่ขัดแย%ง คอื ส่งิ ทีผ่ %ูให%สัมภาษณพW ูด และกระทำแตกต<างกัน • ไม<ชนี้ ำ หรอื แนะนำคำตอบใหผ% %ใู หส% มั ภาษณW • ผู%สัมภาษณWควรถามทลี ะคำถาม ถ%ามีผสู% ัมภาษณหW ลายคนใหถ% ามทลี ะคน • ถงึ แม%จะมกี ารตง้ั เปา€ หมายในการสมั ภาษณวW า< ต%องการอะไร แต<พยายามไมย< ดึ ตดิ มากจนเกินไป สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน และ สถาบันสงe เสริมการสอนวิทยาศาสตรgและแทคโนโลยี 42

การอบรมการจัดการเรยี นร0วู ทิ ยาการคำนวณสำหรับครูมัธยมศกึ ษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน การสังเกต การสังเกต ในขน้ั ตอนการระบแุ ละตคี วามปญ7 หา ถือว<าเปJนการศึกษาพฤตกิ รรมของกล<มุ เปา€ หมาย หรอื ผู%ใชท% ่เี กดิ ปญ7 หาหรือความตอ% งการ ซ่ึงจะเป•ดโอกาสใหผ% %ูแก%ปญ7 หา พอเจอกับส่ิงใหม< ๆ หรือสง่ิ ทไ่ี ม<ได%คาดคดิ ซงึ่ การ สังเกตท่เี ปJนประโยชนตW อ< การระบุและตคี วามป7ญหา สามารถทำได%หลายวิธี ดังท่ใี นเอกสาร คู<มือการออกแบบ บรกิ าร ของศูนยWสร%างสรรคงW านออกแบบ (TCDC) ไดน% ำเสนอไว% 6 วิธี 1. การสงั เกตแบบไมใ< ห%รต%ู ัว (Hidden Observation) ซง่ึ การสงั เกตแบบน้ีกล<ุมเป€าหมายจะไมร< ต%ู ัววา< กำลังถูกสังเกต เพือ่ ใหผ% ูส% งั เกตไดข% %อมูลเชงิ ลึกมากที่สดุ 2. การสงั เกตแบบเป•ดเผย (Open Observation) เปนJ การสงั เกตที่มีเรือ่ งจริยธรรมเขา% มาเกยี่ วขอ% ง ดงั น้นั จงึ ต%องให%กล<ุมเปา€ หมายรบั รว%ู า< กำลงั ถูกสงั เกตอย<ู 3. การสังเกตแบบเนน% เฉพาะอย<าง (Focused Observation) เปนJ การสงั เกตที่มีเปา€ หมายชดั เจนวา< ตอ% งการสังเกตอะไร หรือตอ% งการเห็นผลลพั ธWอะไรจากสังเกต 4. การสังเกตทั่วไป (Unfocused Observation) เปJนการสงั เกตทีม่ องภาพรวม และให%ความสนใจกับสง่ิ ทไี่ มไ< ดค% าดคิดซ่ึงอาจเกดิ ข้ึนระหว<างการสงั เกต ไมไ< ด%สงั เกตเพื่อมุ<งหมายผลลพั ธอW ย<างใดอย<างหน่ึงท่ี ตั้งใจไว% 5. การสังเกตคน (People Observation) เปJนการสงั เกตทีเ่ นน% การสังเกตรายละเอยี ดและความต%องการ ของคนเปJนหลกั ลกั ษณะคนเปJนศูนยกW ลางของปญ7 หา หรอื ความต%องการ 6. การสังเกตพืน้ ทแ่ี ละร<องรอยต<าง ๆ (Space and Traces Observation) เปนJ การสังเกตปฏิสมั พนั ธW ระหว<างคนกับการใช%พ้ืนท่ีหนง่ึ ๆ อาทิ เช<น พนกั งานบริการพยายามจดั เรียงเก%าอใี้ ห%เปนJ แถวตรงเพ่ือ ความสวยงามสะอาดตา แต<ผใู% ชบ% รกิ ารกลับนิยมเลื่อนเก%าอี้สะเปะสะปะ เพอื่ จบั กล<มุ คยุ กันในระหวา< ง รอรบั บรกิ าร เปนJ ต%น การเตรยี มการณ,และการสังเกตกลุcมเป€าหมาย หรือผใVู ชV • ผ%ูสงั เกตควรมีการวางแผนล<วงหนา% ว<าตอ% งการเรยี นรอ%ู ะไร หรอื ตอ% งการขอ% มูลอะไรจากการสังเกต • ต%องการให%ผ%ูใหข% อ% มลู สาธิต หรอื แสดงการทำอะไรใหด% ู • เปนJ การดหู รอื สงั เกตเพยี งอยา< งเดียว หรอื ต%องทำกิจกรรมร<วมดว% ยเพ่ือใหเ% ข%าใจผใ%ู หข% อ% มลู มากขนึ้ • วางแผนสถานทีน่ ัดพบเพ่อื สังเกตว<าเปJนที่ไหน เมอื่ ไร และควรใช%เวลาเท<าใด ถา% สามารถทำได%ควรเปนJ บริบทการใช%ชวี ติ ตามปกตขิ องผูใ% หข% อ% มลู สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน และ สถาบันสงe เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 43

การอบรมการจัดการเรยี นร0ูวทิ ยาการคำนวณสำหรับครูมธั ยมศกึ ษาปท> ี่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กจิ กรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน • ถา% ต%องการให%ผู%ให%ข%อมูลทำกจิ กรรม หรอื สาธติ อะไรให%ดู ให%เลือกสถานท่ีทเ่ี หมาะสมกบั การทำกจิ กรรม นัน้ ๆ และมคี วามเปJนสว< นตัว โดยพยายามสรา% งบรรยากาศและความคน%ุ เคยให%ผใู% ห%ข%อมลู ร%ูสึกสบายใจ และสะดวกใจในการทำอะไรเพ่ือการสังเกต • สังเกตการทำกิจกรรม ท<าทาง สีหนา% อารมณW ของกลุ<มเปา€ หมายหรือผ%ใู ช% และพยายามสงั เกตสิง่ ที่ เกิดข้ึน หรอื ท่ีมีอยโู< ดยรอบประกอบด%วย เช<น อปุ กรณW ของใช% สภาพแวดล%อม หรอื ผ%คู นทเี่ ก่ียวขอ% ง • จดบนั ทึกสงิ่ ที่เห็น ส่ิงท่ีน<าสนใจ หรือสิ่งทผ่ี ู%ใหข% อ% มลู กลา< วถึง พยายามจดบนั ทึกขอ% มลู หรือบนั ทกึ ภาพ โดยไมต< %องทำความเขา% ใจทุกอยา< งในเวลานน้ั • อาจใช%การสมั ภาษณปW ระกอบด%วยเพื่อขยายความ และเจาะลึกในประเดน็ ทนี่ <าสนใจ ขVอพงึ ระวังการปฏบิ ตั กิ ิจกรรมการทำความเขVาใจกบั ผใูV ชV (ดวV ยการสงั เกต การสัมภาษณ), • ระวงั การถามคำถามที่อาจไม<เหมาะสมหรือทำรา% ยจติ ใจกลุ<มผ%ูใช% • ระวงั การคิดเขา% ขา% งตนเอง (bias) อย<าดว< นตดั สนิ ใจ ปราศจากอคติต<อการกระทำ สถานการณW การ ตดั สินใจ และปญ7 หาของกล<มุ เป€าหมายหรอื ผใู% ช% • ควรฝ©กการฟง7 และจบั ประเด็น โดยรับฟง7 อยา< งต้งั ใจ อย<ายึดตดิ กบั แผนที่วางไว%มากเกนิ ไป พยายามซึม ซับกับเหตุการณWตรงหนา% อยา< งเตม็ ที่ ไมว< า< จะเปJนสิ่งทีก่ ล<ุมเปา€ หมายหรือผู%ใชพ% ูด หรือวิธกี ารสอ่ื สาร รวมถึงการจดบันทึก เพ่อื ใหก% ระบวนการในสมั ภาษณWกลุม< ผ%ูใช%ราบรื่นและต<อเนอ่ื ง หลงั จากที่ไดท% ำความเขา% ใจกบั กลุม< เป€าหมายหรอื ผ%ใู ช%ถงึ สาระสำคัญ เหตุการณWของป7ญหาว<าคืออะไร เกิดข้ึน เมื่อใด เกดิ ทใี่ ด และมีบุคคลใดที่เกยี่ วกับปญ7 หาบา% งมาแลว% นนั้ ควรนำขอ% มูลท่ไี ด%ทำความเขา% ใจกับ กลุ<มเป€าหมายหรือผู%ใชอ% ย<างลกึ ซงึ้ รวมถึงบริบทที่เกีย่ วข%อง (เชน< ข%อจำกดั หรือเง่อื นไขทางเศรษฐกจิ และสงั คม) มา วิเคราะหWและจดั ลำดับความสำคญั เพือ่ สรุปปญ7 หาหรอื ความตอ% งการ โดยปญ7 หาหรือความต%องการท่ีเลือก ควรเปนJ สิ่งที่สามารถตอบสนองความต%องการของกล<ุมเปา€ หมายหรือผใ%ู ช%ทเ่ี กิดปญ7 หาอยา< งแทจ% รงิ ในการกำหนด กรอบของป7ญหาต%องสรุปประเด็นสำคัญและเป€าหมายของการแก%ป7ญหาที่ชัดเจน ไม<กว%างและไม<แคบจนเกินไป เพื่อเปJนหลกั ยึดช<วยไมใ< หห% ลงประเดน็ แก%ป7ญหาท่ไี มเ< กี่ยวข%องกบั กรอบของปญ7 หาทตี่ ัง้ ไว% โดยมตี วั อย<างเทคนคิ ดังนี้ ● การระดมสมอง (Brainstorming) ● การถามวา< ทำไม 5 ครง้ั (Ask 5 Why Questions) ● การเขยี นมมุ มองป7ญหา (Point of View) ● การสรา% งคำถาม “เราจะ…ได%อยา< งไร” (How Might We Questions) สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พ้ืนฐาน และ สถาบันสeงเสริมการสอนวิทยาศาสตรgและแทคโนโลยี 44

การอบรมการจดั การเรยี นรูว0 ทิ ยาการคำนวณสำหรับครูมัธยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพัฒนาโครงงาน 1. การระดมสมอง การระดมสมองเปJนการรวบรวมแนวคิดที่เน%นจำนวนหรือปริมาณของความคิดเปJนหลัก ที่ตอบสนองต<อ หัวข%อในการระดมความคิดที่ตั้งไว% โดยไม<เน%นที่รายละเอียดหรือขั้นตอนในการปฏิบัติ จึงต%องสร%างบรรยากาศที่เอ้ือ ให%ทุกคนแสดงความคิดได%อย<างเต็มท่ี และไม<มีการป•ดกั้น ซึ่งจะส<งผลดีต<อการได%แนวคิดที่แปลกใหม< ไม<มีข%อจำกัด และสร%างสรรคW กฎการระดมสมอง ● ม<งุ สร%างแนวคิดจากหวั ข%อทีก่ ำหนดไว%เทา< นนั้ และอาจคิดไปทลี ะประเด็น ● พยายามกระต%นุ ให%สมาชิกเสนอแนวท่ีหลากหลายและแปลกใหม< ไม<วา< จะอยูบ< นพ้ืนฐานความจรงิ หรือไม< ● พยายามต<อยอดแนวคดิ ของเพอ่ื นสมาชกิ เพ่ือไปสูอ< กี แนวคดิ หนงึ่ เช<น พยายามใช% คำวา< “และ” เพอื่ ต<อยอดความคดิ ของผ%ูอ่นื ● อาจลองใชร% ูปภาพ หรอื วาดรปู งา< ย เพ่อื นำเสนอพร%อมขอ% ความ ให%เหน็ ภาพ ● พยายามใหส% มาชิกนำเสนอแนวคดิ จำนวนมาก ๆ ในเวลาอนั ส้ัน ● อย<าตดั สินหรอื วิจารณคW วามคดิ ทผ่ี ูอ% นื่ นำเสนอ ● อยา< แย<งกนั เสนอแนวคิด พยายามตงั้ ใจฟ7งสิ่งท่พี ูดอ่นื เลา< และคดิ ตอ< ยอดทลี ะเร่อื ง ● การระดมสมองในแตล< ะคร้งั ไมค< วรใชเ% วลา 15-30 นาที เพือ่ ใหผ% %ทู มี่ าร<วมระดมสมองมสี มาธแิ ละ ใชค% วามคดิ ได%เต็มท่ี 2. การถามวcาทำไม 5 ครัง้ (Ask 5 Why Questions) การถามวา< ทำไม 5 ครั้ง เปJนวิธคี ิดท่รี ิเรมิ่ มาจากบรษิ ทั โตโยตา% เพอ่ื ค%นหาสาเหตุของป7ญหาทีแ่ ทจ% ริง เปJนการฝก© ต้ังคำถามใหก% ับปญ7 หา โดยตง้ั คำถามในลกั ษณะทำไม (Why) ไปเร่อื ย ๆ จำนวน 5 ครั้ง และหาคำตอบ ของคำถาม การถามคำถามว<าทำไมซำ้ ๆ กัน หลาย ๆ ครง้ั ทำให%สามารถเขา% ใจสาเหตุ เหตผุ ลของปญ7 หาหรอื ความ ต%องการของกลุม< เปา€ หมายหรือผใู% ช%ทีล่ ึกซึ้งขนึ้ จงึ ช<วยใหผ% %แู ก%ปญ7 หามองเห็นถึงการตั้งกรอบในการแกป% ญ7 หา และ การคดิ หาแนวทางแกป% ญ7 หา หรอื คำตอบใหม< ๆ ท่ีมีคณุ ค<าและเปนJ ประโยชนตW อ< ผู%ใช%หรอื กลม<ุ เปา€ หมาย สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน และ สถาบันสeงเสริมการสอนวิทยาศาสตรgและแทคโนโลยี 45

การอบรมการจดั การเรียนรวู0 ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ธั ยมศกึ ษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กจิ กรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน ตวั อยcางการตัง้ คำถาม คำถาม ทำไมวันนรี้ ถติด คำตอบคอื ฝนตก ถามตอ< ไป ทำไมเวลาฝนตกแลว% รถถงึ ติด คำตอบคือ นำ้ ทว< มบนถนน ถามตอ< ไป ทำไมน้ำถงึ ทว< มบนผิวถนน คำตอบคือ ทอ< นำ้ ระบายนำ้ ไม<ทนั ถามตอ< ไป ทำไมระบายนำ้ ไมท< ัน คำตอบคือ มขี ยะมาติดขวางการระบายน้ำ ถามตอ< ไป ทำไมมขี ยะอยู<ในท<อระบายนำ้ คำตอบคือ มีคนทิง้ ขยะลงไปในท<อ ถามต<อไป ทำไมคนไม<เอาขยะไปทงิ้ ที่อน่ื คำตอบคอื คนไมร< ู%จะท้งิ ขยะทีไ่ หน ไม<มีทีท่ ิ้งใกล% ๆ ไมม< รี ถขยะมาเกบ็ สม่ำเสมอ 3. การเขียนมุมมองปญX หา (Point of View) การเขียนมุมมองป7ญหา เปJนการเขียนกรอบหรือขอบเขตของป7ญหาที่ต%องการแก%ไขจากเดิมที่อาจเปJน นามธรรมให%เห็นชัดเจนเปJนรูปธรรมมากขึ้น ซึ่งจะช<วยให%ผู%แก%ป7ญหาสามารถพัฒนาแนวคิดหรือแนวทางแก%ไข ปญ7 หาใหม<ได% ๆ เม่ือนำไปเชื่อมโยงกบั การสรา% งคำถาม “เราจะ...ไดอ% ย<างไร” โดยมีรปู แบบการเขียนประกอบไปดว% ย 3 สว< นประกอบ ไดแ% ก< ผูใ% ช,% ความตอ% งการ, ท่ีมาของความตอ% งการ [ผ%ูใช]% ตอ% งการที่จะ [ความต%องการ] เพราะว<า [ที่มาของความต%องการ] ตัวอยาc งการเขียน ชายสูงอายุทอ่ี ยูcบาV นลำพงั มีความตอV งการท่จี ะไปพบแพทย,ไดโV ดยลำพงั เพราะวาc ไมตc อV งการ รบกวนเวลาของลกู หลานมากนกั ในส<วน ความต%องการ และที่มาของความต%องการ จะเปJนส<วนที่เชื่อมโยงกับการวิเคราะหWและสังเคราะหW ข%อมูลที่ได%จากการทำความเข%าใจกับกลุ<มเป€าหมาย หรือผู%ใช%อย<างลึกซึ้ง โดยผู%สอนอาจให%ผู%เรียนเขียนข%อความลงใน กระดาษ post-it แล%วนำมาจัดเรียงให%เกิดเปJนประโยค โดย ความต%องการ ต%องเขียนเปJนคำกริยา และ ที่มาของ ความต%องการ ควรเปJนการอธิบายที่มาของสาเหตุของความต%องการ และเชื่อมโยงกับแนวทางการพัฒนาการ แกป% 7ญหา 4. การสรVางคำถาม “เราจะ…ไดVอยาc งไร” (How Might We Questions) เมือ่ ได%ปญ7 หาทน่ี <าสนใจแล%ว การหามุมมองของการแกป% ญ7 หาทีแ่ ตกตา< งเปนJ สิ่งสำคัญ การสร%างคำถาม “เราจะ...ไดอ% ยา< งไร” เปนJ คำถามสั้น ๆ จะช<วยใหเ% กิดการระดมสมอง ชว< ยใหเ% กดิ ความคิดทแี่ ตกตา< งจากมมุ มอง การคดิ แกป% 7ญหา หรอื ความเข%าใจแบบเดิม ๆ โดยลกั ษณะคำถามทส่ี รา% งขน้ึ ควรกว%างพอทีจ่ ะ สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐาน และ สถาบันสeงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรgและแทคโนโลยี 46

การอบรมการจัดการเรยี นรว0ู ิทยาการคำนวณสำหรับครมู ัธยมศกึ ษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน ก<อใหเ% กิดวิธีการคิดแก%ป7ญหาใหม< ๆ และแคบพอท่กี อ< ให%เกดิ ความคิดท่เี ฉพาะเจาะจง ในการสร%างคำถาม “เราจะ...ไดอ% ยา< งไร” ซ่งึ การสรา% งคำถามจะเชอื่ มโยงกบั มมุ มองป7ญหา ซง่ึ ได%ระบุผใ%ู ช% ความต%องการ และทม่ี าของความตอ% งการไว% ซง่ึ เราอาจต้ังคำถามโดยนำข%อความตอ< ไปนมี้ าชว< ยในการคดิ คำถาม ● ขยายส<วนดี ● ลดสว< นเสยี ● มองมุมกลบั ● ทา% ทายสมมติฐาน ● เปล่ียนคำขยายความ ● มองหาทรพั ยากร ● ลองหาท่เี ปรียบเทียบตามบริบท ● ตั้งโจทยคW ำถาม ● เปลยี่ นส่ิงทเ่ี ปนJ อย<ู ● ปรับมมุ มองเปนJ ส<วนยอ< ย ๆ จากตวั อยาc งการเขียนมมุ มองปXญหา (Point of View) ชายสงู อายทุ อ่ี ยcบู Vานลำพังมคี วามตVองการที่จะไปพบแพทยไ, ดVโดยลำพงั เพราะวcาไมcตVองการ รบกวนเวลาของลูกหลานมากนกั ตัวอยcางการสรVางคำถาม “เราจะ…ไดVอยาc งไร” เปลย่ี นสง่ิ ทเ่ี ปน• อยูc เราจะช<วยให%ผ%ูสงู อายุ เดนิ ทางไปพบแพทยโW ดยลำพงั ได%สะดวกได%อยา< งไร ลดสcวนเสยี เราจะช<วยให%ผ%ูสูงอายุ เดนิ ทางไปพบแพทยโW ดยไม<รบกวนเวลาของลูกหลานหรือรบกวนเวลา ลูกหลานนอ% ยลงไดอ% ยา< งไร ทVาทายสมมติฐาน เราจะช<วยใหผ% %ูสูงอายุ เดินทางไปพบแพทยWโดยไมส< น้ิ เปลอื งเวลา หรอื ไมต< %องรอพบแพทยไW ด% อย<างไร มองมมุ กลบั เราจะชว< ยให%การเดนิ ทางไปพบแพทยขW องผูส% งู อายกุ บั ลกู หลาน ก<อให%เกดิ ความสมั พันธอW นั ดตี อ< กนั ไดอ% ย<างไร สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน และ สถาบันสงe เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 47

การอบรมการจดั การเรียนรวู0 ิทยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศึกษาปท> ี่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมท่ี 2 การพฒั นาโครงงาน ขVอพึงระวงั ในการจดั กิจกรรมเพอื่ ตีความและสรVางกรอบของปญX หา ● การกำหนดกรอบป7ญหาไม<ควรกวา% งหรอื แคบเกินไป ซึ่งอาจยงั ไม<ตอ% งการระบวุ <าจะสรา% งชนิ้ งานหรอื แก%ปญ7 หาอยา< งไร แต<เปด• กวา% งทางความคิดตามป7ญหาทเ่ี ลอื กมา เพือ่ ใหเ% กดิ การระดมสมองแนวคดิ ทีน่ อก กรอบและหลากหลายมุมมองในขั้นตอนการพฒั นาความคิดเพื่อแก%ป7ญหาต<อไป ● การเขียนมุมมองป7ญหา ควรมีการระบกุ ลุม< ผท%ู ่ไี ด%รับผลกระทบชัดเจน ระบุความต%องการและขอ% มูลเชิงลึก ทเี่ กีย่ วข%องหรือทม่ี าของความต%องการ ● ในกรณีทีผ่ %เู รยี นไม<สามารถกำหนดป7ญหาได%ชดั เจน หรอื อาจจะแคบเกนิ ไป ผู%สอนจำเปJนต%องชว< ยตั้งคำถาม เพือ่ กระต%นุ ใหผ% ู%เรียนกำหนดป7ญหาใหมใ< หม% คี วามชัดเจนมากขึน้ ผลทเ่ี กิดขึ้นกับผเูV รยี น ● ผเ%ู รยี นสามารถประมวลขอ% มูลทไ่ี ด%ไปทำความเข%าใจกับกล<มุ เปา€ หมายหรือผูใ% ช% แล%วนำมากำหนดกรอบของ ป7ญหาเองได% ● ผเ%ู รยี นสามารถเลอื กป7ญหาทจี่ ะแกไ% ขได%ชัดเจนขึน้ ● ผู%เรยี นเห็นตวั อยา< งการกำหนดป7ญหา และสามารถนำไปใชใ% นข้ันตอนการพฒั นาความคิดได%อยา< งมี ประสิทธภิ าพ สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน และ สถาบันสงe เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 48

การอบรมการจดั การเรียนรู0วิทยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศกึ ษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กจิ กรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน ใบความรูทV ่ี 2.3 รVูจกั Thunkable Thunkable เปJนเครอื่ งมือสร%างโมบายแอปพลิเคชัน เพอื่ ตดิ ตงั้ บนสมารWตโฟนทใ่ี ช%ระบบปฏิบตั ิการ Android, iOS โดยเครื่องมือท่ีใช%ในการสรา% งน้นั นอกจากเคร่อื งมอื พน้ื ฐานแล%ว ยังมกี ารเชอ่ื มตอ< ไปยัง ผลิตภัณฑจW าก Google , Twitter และ Microsoft โดยชุดคำส่งั หลงั จากที่ออกแบบหนา% จอดว% ยเคร่ืองมอื ตา< ง ๆ Thunkable คือเว็บไซตWทใ่ี หเ% ราสามารถสรา% งโมบายแอปพลิเคชนั สวยๆ ใช%งานได% และมีประโยชนW ตามแนวคิด “Thunkable enables anyone to create beautiful and powerful mobile apps” สามารถเขา% ไปทดลอง ใช%งานได%ท่ี https://thunkable.com (ทีม่ า https://www.scimath.org/article-technology/item/9099- thunkable) เมอ่ื เขา% สู<เวซบ็ ไซตW ให%ทำการสมคั รสมาชิกและเข%าสร<ู ะบบ จะสามารถสรา% งแอปพลเิ คชันท่ีสามารถทำงาน ได%บนสมารWทโฟนทง้ั ระบบปฏบิ ัตกิ าร Android และ iOS โดยมีสว< นประกอบทส่ี ำคัญดงั น้ี 1. สว< นตดิ ตอ< ผู%ใช%งาน (User Interface) เปJนส<วนท่ีผ%พู ัฒนาทำการออกแบบหน%าจอของแอปพลิเคชัน โดยใช% วธิ ีลากและวาง (Drage and Drop) 2. สว< นของการเขียนคำสั่ง (Block) ผ%ูพัฒนาสามารถเขยี นคำสงั่ เพอ่ื ควบคมุ การทำงานของแอปพลิเคชัน ได%งา< ย โดยการเขยี นคำส่ังในรูปแบบของ Block Programming สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้นื ฐาน และ สถาบันสงe เสริมการสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 49

การอบรมการจดั การเรียนร0ูวิทยาการคำนวณสำหรบั ครมู ัธยมศึกษาป>ที่ ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมท่ี 2 การพัฒนาโครงงาน 3. การทดสอบการทำงานของแอปพลเิ คชัน สามารถทดสอบการทำงานได%โดยผู%พฒั นาทำการดาวนWโหลด แอปพลเิ คชนั Thunkable ในสมารWทโฟน และเข%าสร<ู ะบบเดียวกันกบั ในเวบ็ ไซตWทีพ่ ัฒนา จากน้นั ใหก% ดปุ¯ม บนหน%าเวบ็ ไซตW แอปพลิเคชนั ท่พี ัฒนาจะแสดงผลบนสมารทW โฟนของผู%พัฒนา และสามารถทำการ ทดสอบ การทำงานของระบบได% สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พน้ื ฐาน และ สถาบนั สeงเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 50

การอบรมการจดั การเรยี นร0วู ทิ ยาการคำนวณสำหรับครมู ธั ยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมท่ี 2 การพัฒนาโครงงาน ใบความรูทV ี่ 2.4 รVจู ัก Tinkercad Thinkercad คอื เวบ็ ไซตทW ม่ี คี วามสามารถในดา% นการออกแบบผลิตภัณฑหW รอื วงจรอเิ ล็กทรอนกิ สW สามารถเข%าใชง% านไดจ% ากเว็บไซตW Tinkercad.com ทั้งนีใ้ นการออกแบบวงจรอิเล็กทรอนกิ สW นับไดว% า< เปนJ ความสามารถสำคญั ทีผ่ ูพ% ัฒนาระบบสามารถออกแบบวงจรและทดลองการทำงานของระบบกอ< นการพฒั นาระบบ จริงได% โดยมีวิธกี ารดงั นี้ 1. เข%าสูเ< วบ็ ไซตW และเข%าสู<ระบบ 2. เลอื กเมนู Circuits 3. คลกิ ป¯มุ Create new Circuit สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน และ สถาบันสงe เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรgและแทคโนโลยี 51

การอบรมการจดั การเรียนร0วู ิทยาการคำนวณสำหรบั ครูมธั ยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพัฒนาโครงงาน 4. ออกแบบวงจรหรือการเชือ่ มตอ< วงจรจากเครื่องมือในกล<องด%านขวา 5. เขียนคำส่ังควบคุมได%จากปุม¯ Code 6. ทดสอบการทำงานของระบบโดยการกดป¯มุ Start Simulation สำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน และ สถาบนั สงe เสริมการสอนวิทยาศาสตรแg ละแทคโนโลยี 52

การอบรมการจัดการเรียนรวู0 ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครมู ธั ยมศึกษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน แบบประเมินประเด็นปญX หา คำช้ีแจง : แบบประเมินฉบบั น้มี ีสองดา% น คอื 1) ผลกระทบดา% น คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และกฎหมาย 2) ด%านความเปJนไปได%ในการพัฒนาเปนJ โครงงาน 1) การประเมนิ ผลกระทบดาV นคณุ ธรรม จริยธรรม และกฏหมาย (จะตอ% งไดค% ะแนน“ผcาน”เทา< นัน้ ) ที่ รายการประเมนิ หวั ขอV ท่ี 1 หัวขอV ที่ 2 หัวขอV ที่ 3 หวั ขVอที่ 4 ผ\"าน ไม\"ผา\" น ผา\" น ไมผ\" า\" น ผ\"าน ไม\"ผา\" น ผา\" น ไมผ\" \"าน 1 มผี ลกระทบเชงิ บวกต<อตนเองหรือผู%อน่ื 2 ไม<ขัดต<อคุณธรรม จรยิ ธรรม และกฏหมาย 2) การประเมินดVานความเป•นไปไดVในการพฒั นาเปน• โครงงาน คำส่ัง : ใหพ% จิ ารณาหัวข%อปญ7 หาตามรายการประเมนิ โดยทำเครอ่ื งหมาย / ในช<องระดับคะแนนท่ีตอ% งการ ดังน้ี มาก = 3 ปานกลาง = 2 และ นอ% ย = 1 ที่ รายการประเมิน หัวขVอท่ี หัวขอV ที่ หวั ขVอท่ี หวั ขVอที่ 1234 321321321321 1 มคี วามร/ู% ทักษะในการพัฒนาโครงงานเพ่ือแกป% ญ7 หา 2 มีแหล<งขอ% มลู เพยี งพอต<อการคน% หาข%อมลู เพิม่ เติม 3 มงี บประมาณและทรพั ยากรต<างๆ อยา< งเพียงพอ 4 สามารถทำไดส% ำเรจ็ ภายในระยะเวลาท่ีกำหนด 5* 6* 7* รวมคะแนน * สามารถเพ่ิมรายการประเมินได3ตามความเหมาะสม ปญX หาท่ีเลือกเป•นหัวขอV โครงงาน คอื …………………………………………………………………………………………… สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน และ สถาบันสeงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรgและแทคโนโลยี 53

การอบรมการจดั การเรียนร0ูวทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครูมัธยมศึกษาป>ท่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T- ๕) กิจกรรมที่ 2 การพฒั นาโครงงาน แบบประเมินการออกแบบโครงงาน คำสง่ั : ให%พิจารณาหัวข%อป7ญหาตามรายการประเมนิ โดยทำเครอื่ งหมาย / ในช<องระดับคะแนนทีต่ %องการ ดงั น้ี มาก = 3 ปานกลาง = 2 และ น%อย = 1 ท่ี รายการประเมนิ 3 2 1 ขอV เสนอแนะ 1. ช่อื โครงงานสอดคล%องกับงานทที่ ําและสรา% งสรรคW 2. ระบุป7ญหาได%ชดั เจน แสดงใหเ% ห็นถึงตวั แปรสาํ คญั ของ ป7ญหาทตี่ %องการศึกษา 3. กาํ หนดวตั ถุประสงคไW ดช% ดั เจน ว<าตอ% งการพัฒนาอะไร หรอื แกป% 7ญหาใด 4. ระบุแนวทางการพัฒนา ขอบเขตของโครงงาน และ อธบิ ายวิธีการดาํ เนินงานได%ชัดเจน ครบถ%วน และ ถูกตอ% ง 5. มคี วามเปJนไปไดท% ้งั ทางดา% นเวลาและงบประมาณ 6. สร%างนวัตกรรม หรอื นําเสนอวิธกี ารแกป% 7ญหาด%วย แนวทางใหม< 7. ผลลัพธWจากโครงงานคาดวา< จะเปJนประโยชนWต<อ ตนเองและส<วนรวม สำนักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน และ สถาบันสeงเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรgและแทคโนโลยี 54

การอบรมการจดั การเรยี นร0วู ทิ ยาการคำนวณสำหรบั ครูมัธยมศึกษาปท> ่ี ๔-๖ : Coding for Grade ๑๐-๑๒ Teacher (C๔T-๕) กิจกรรมที่ 3 วิทยาการข0อมลู กจิ กรรมที่ 3 1. จดุ ประสงค, ให$ผ$ูเขา$ รบั การอบรมสามารถ วิทยาการข/อมลู 1.1 อธบิ ายความหมายและความสำคญั ของวิทยาการข$อมลู 1.2 อธบิ ายกระบวนการวิทยาการข$อมลู 1.3 รวบรวมข$อมลู หาความสมั พนั ธD และวิเคราะหDข$อมูลเชงิ ทำนาย 1.4 ทำขอ$ มลู ใหเ$ ปนH ภาพเพื่อสอ่ื สารให$ผู$อ่ืนเขา$ ใจ และนำไปใช$ประโยชนD 2. แนวคดิ วิทยาการข$อมูล (data science) เปHนการศึกษาถึงกระบวนการ วิธีการ หรือเทคนิค ที่นำข$อมูลจำนวน มหาศาล มาประมวลผล เพื่อให$ได$องคDความรู$ เข$าใจปรากฏการณD สามารถตีความ ทำนายหรือพยากรณDหา รูปแบบหรือแนวโน$มจากข$อมูล เพื่อนำมาวิเคราะหDตaอยอดและแนะนำทางเลือกที่เหมาะสมในการตัดสินใจ กระบวนการวิทยาการข$อมูลประกอบด$วย การตั้งคำถาม การเก็บรวบรวมข$อมูล การสำรวจข$อมูลการวิเคราะหD ขอ$ มลู การสื่อสารและเผยแพรขa อ$ มลู สaูผู$ใช$กลุaมเปeาหมาย 3. ส่อื -อปุ กรณ, 3.1 ใบกิจกรรม ใบกิจกรรมท่ี เรื่อง เวลา (นาที) 3.1 HITS SONG 30 3.2 ขายใหไ้ ด้ ขายใหโ้ ดน 40 3.3 สำรวจสตั ว์ป่า 60 3.4 The Movie 60 3.5 นำเสนอแบบไหนถงึ จะใช่ 60 3.2 ใบความรู้ 3.2.1 ใบความรทู้ ี่ 3.1 เร่ือง การวิเคราะหแ์ นวโน้มการค้นหาคำจาก Google Trend 3.2.2 ใบความรทู้ ่ี 3.2 เรอ่ื ง ฟังก์ชนั ในการคำนวณดว้ ยโปรแกรมไมโครซอฟต์เอกเซล 3.3 อ่นื ๆ 3.3.1 Google Trend: https://trends.google.co.th 3.3.2 ไฟลร์ อยเทา้ สตั ว์ 24 รอยเท้า 3.3.3 ไฟล์ dog.xlsx สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน และ สถาบนั สcงเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแe ละแทคโนโลยี 54