tripitaka_42

พระสุตตันตปฎ ก ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาที่ 251 ๗. อนธฺ ภโู ต อย โลโก ตนุเกตถฺ วิปสฺสติ สกุนฺโต๑ ชาลมตุ ฺโตว อปฺโป สคคฺ าย คจฉฺ ต.ิ \" สตั วโ ลกนเี้ ปน เหมอื นคนตาบอด, ในโลกนี้ นอ ยคนนัก จะเห็นแจง , นอยคนนักจะไปในสวรรค เหมอื นนกหลดุ แลว จากขาย (มีนอ ย) ฉะนัน้ .\" แกอ รรถ บรรดาบทเหลา นน้ั สองบทวา อย โลโก ความวา โลกยิ มหาชนนี้ช่ือวาเปน เหมือนคนบอด เพราะไมมจี ักษุคอื ปญ ญา. สองบทวา ตน-ุเกตฺถ ความวา ชนในโลกนี้นอ ยคน คือไมมาก จะเหน็ แจงดวยสามารถแหง ไตรลักษณมีไมเทย่ี งเปนตน . บทวา ชาลมุตโฺ ตว ความวา บรรดาฝงู -นกกระจาบท่นี ายพรานนกผูฉ ลาดตลบดวยขายจับเอาอยู นกกระจาบบางตัวเทา นัน้ ยอ มหลุดจากขายได. ที่เหลือยอมเขา ไปสูภายในขายทัง้ นน้ั ฉนั ใด;บรรดาสัตวท ขี่ า ยคอื มารรวบไวแ ลว สัตวเปนอนั มาก ยอ มไปสอู บาย.นอยคนคอื บางคนเทา น้ัน ไปในสวรรค คือยอ มถึงสคุ ติหรอื นพิ พานฉันนนั้ . ในเวลาจบเทศนา นางกมุ ารกิ านั้น ดํารงอยูโนโสดาปต ตผิ ล.เทศนาไดมีประโยชนแ มแกมหาชน. ธดิ าชางหูกตายไปเกิดในดุสิตภพ แมนางกมุ าริกานัน้ ไดถ ือกระเชาดา ยหลอดไปสสู าํ นักของบดิ าแลว.แมบ ดิ านัน้ ก็นงั่ หลับแลว. เมือ่ นางไมก าํ หนดแลว นอมกระเชา ดา ยหลอดเขา ไปอยู กระเชา ดา ยหลอดกระทบท่สี ดุ ฟม ทําเสยี งตกไป. บิดานนั้ต่นื ขึ้นแลว ฉดุ ท่ีสุดฟม ไป ดว ยนิมิตท่ีตนจบั เอาแลว นน่ั เอง. ทีส่ ุดฟม๑. อรรถกถา เปน สกโุ ณ.

พระสตุ ตนั ตปฎก ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาที่ 252ไปประหารนางกมุ าริกานน้ั ท่อี ก. นางทาํ กาละ ณ ที่นั้นนน่ั เอง บังเกิดแลว ในที่สุดภพ. ลําดบั นน้ั บิดาของนางเมอ่ื แลดูนาง ไดเ ห็นนางมีสรรี ะทง้ั สิน้ เปอ นดว ยโลหติ ลมลงตายแลว . ลําดบั น้ัน ความโศกใหญบังเกดิ ข้ึนแกบิดานนั้ . เขารอ งไหอ ยดู ว ยคิดวา \" ผอู ื่นจกั ไมสามารถเพื่อยังความโศกของเราใหดับได \" จึงไปสสู ํานกั ของพระศาสดา กราบทูลเนอื้ ความนัน้ แลว กราบทลู วา \" พระเจา ขา ขอพระองคจ งยังความโศกของขาพระองคใ หด ับ. \" พระศาสดาทรงปลอบเขาแลว ตรัสวา \" ทา นอยาโศกแลว, เพราะวา นํา้ ตาของทา นอนั ไหลออกแลว ในกาลเปน ที่ตายแหงธิดาของทา นดว ยอาการอยางน้ันนั่นแล ในสงสารมีที่สุด ท่ีใคร ๆ ไมร แู ลวเปนของยิ่งกวา นา้ํ แหงมหาสมุทรทั้ง ๔ \" ดังนแ้ี ลว จึงตรัสอนมตคั คสตู ร.เขามีความโศกเบาบาง ทูลขอบรรพชากะพระศาสดา ไดอปุ สมบทแลวตอกาลไมนานบรรลุพระอรหตั แลว ดังน้ีเเล. เรือ่ งธิดาของนายชางหกู จบ.

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนา ท่ี 253 ๘. เร่ืองภกิ ษุ ๓๐ รปู [๑๔๔] ขอความเบ้อื งตน พระศาสดาเม่ือประทบั อยูในพระเชตวัน ทรงปรารภภกิ ษุ ๓๐ รูปตรสั พระธรรมเทศนานว้ี า \" ห สา อาทิจฺจปเถ ยนตฺ ิ \" เปน ตน. ผูเ จริญอทิ ธบิ าทยอ มเหาะไปได ความพิสดารวา ในวนั หน่งึ ภกิ ษผุ มู ปี กตอิ ยูใ นทิศประมาณ ๓๐ รูปเขาไปเฝา พระศาสดา. พระอานนทเถระมาในเวลาท่ีทําวัตรแดพระศาสดาเหน็ ภิกษเุ หลา น้ันแลวคิดวา \" เมือ่ พระศาสดาทรงทาํ ปฏิสนั ถารกบั ดวยภิกษุเหลานแี้ ลว , เราจักทําวตั ร \" ดงั นแ้ี ลว จึงไดย นื อยทู ่ซี มุ ประต.ูแมพระศาสดาทรงทําปฏสิ ันถารกับดวยภิกษเุ หลา น้ันแลว ก็ตรัสกถาอนัปรารภธรรมซึ่งเปน เครอื่ งใหร ะลกึ ถงึ กัน แกภกิ ษเุ หลา นน้ั . ภิกษเุ หลานนั้แมท งั้ หมดฟงธรรมกถาน้นั แลว บรรลพุ ระอรหตั ไดเ หาะไปทางอากาศ.พระอานนทเถระ เมื่อภกิ ษุเหลา นั้นชกั ชาอยู จึงเขาไปเฝา พระศาสดาทูลถามวา \" พระเจาขา ภกิ ษุมีประมาณ๓๐รูปมาแลว ณ ทีน่ ี้. ภกิ ษุเหลานั้นไปไหน ? \" พระศาสดา. ไปแลว อานนท. พระอานนท. ไปโดยทางไหน ? พระเจาขา . พระศาสดา. ทางอากาศ อานนท. พระอานนท. กภ็ กิ ษุเหลานั้นเปน พระขณี าสพหรือ ? พระเจาขา. พระศาสดา. อยางนน้ั อานนท. ภกิ ษเุ หลาน้นั ฟง ธรรมในสาํ นกั เราบรรลุพระอรหัตแลว .

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาที่ 254 กใ็ นขณะน้นั หงสท งั้ หลายไปโดยอากาศแลว. พระศาสดาตรัส วา\" อานนท อิทธิบาท ๔ อันผูใดแลเจรญิ ดแี ลว . ผนู ั้น ยอมไปโดยอากาศดจุ หงสฉ ะน้นั \" ดงั น้แี ลว จึงตรัสพระคาถานว้ี า :- ๘. ห สา อาทิจจฺ ปเถ ยนฺติ อากาเส ยนฺติ อทิ ฺธยิ า นยี นฺติ ธีรา โลกมฺหา เชตฺวา มาร สวาหน . \" หงสท ้งั หลาย ยอ มไปในทางแหงดวงอาทิตย. ทานผูมีฤทธ์ิท้งั หลายยอมไปในอากาศดว ยฤทธ,ิ์ ธรี - ชนชนะมารพรอ มทง้ั พาหนะแลว ยอ มออกไปจาก โลกได. \" แกอรรถ บัณฑิตพึงทราบเนอ้ื ความแหงพระคาถาน้นั วา :- \" หงสเหลา น้ี ยอมไปในทางแหงดวงอาทติ ยค อื ในอากาศ. ก็อทิ ธบิ าทอนั ชนเหลา ใดเจริญดีแลว . ชนแมเหลานั้น ยอ มไปในอากาศดว ยฤทธิ.์ แมธ ีรชนทง้ั หลายคอื บัณฑิต ชนะมารพรอมทั้งพาหนะแลวยอ มออกไป คือยอมสลัดออกจากโลกคือวฏั ฏะน้ี ไดแ กถงึ พระนพิ พาน.\" ในเวลาจบเทศนา ชนเปนอนั มากบรรลอุ รยิ ผลทั้งหลาย มโี สดา-ปต ตผิ ลเปนตน ดังนีแ้ ล. เรือ่ งภกิ ษุ ๓๐ รูป จบ.

พระสุตตันตปฎก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาท่ี 255 ๙. เร่อื งนางจญิ จมาณวิกา [๑๔๕] ขอ ความเบ้ืองตน พระศาสดาเมอื่ ประทับอยใู นพระเชตวนั ทรงปรารภนางจิญจ-มาณวกิ า ตรัสพระธรรมเทศนานว้ี า \" เอกธมมฺ มตตี สฺส๑ \" เปนตน. พวกเดยี รถียร ิษยาพระพุทธศาสนา ความพสิ ดารวา ในปฐมโพธิกาล เมื่อสาวกของพระทศพลมมี ากหาประมาณมิได. เมอ่ื พวกเทวดาและมนุษยหย่ังลงสูอริยภูม,ิ เมอ่ื การเกดิขึ้นแหงพระคณุ ของพระศาสดาแผไปแลว . ลาภสักการะเปน อันมากเกดิ ขน้ึแลว. พวกเดียรถยี  เปนผูเ ชน กบั แสงห่ิงหอยในเวลาดวงอาทิตยขึ้น เปนผูเสื่อมลาภสักการะ. พวกเดยี รถียเหลานั้น ยืนในระหวา งถนน แมประกาศใหพ วกมนษุ ยร แู จงอยูอ ยา งน้ันวา \" พระสมณโคดมเทาน้ันหรือ เปนพระพุทธเจา .\" แมพ วกเราก็เปนพระพุทธเจา ; ทานท่ีเขาใหแลว แกพระสมณโคดมนั้นเทานั้นหรือ มผี ลมาก. ทานทเ่ี ขาใหแลวแมแ กเราท้ังหลายก็มีผลมากเหมอื นกัน; ทา นทัง้ หลาย จงให จงทาํ แกเราทั้งหลายบาง \" ดงั นแ้ี ลว ไมไดล าภสักการะแลว ประชุมคดิ กันในทล่ี บั วา\" พวกเรา พึงยงั โทษใหเกดิ ขน้ึ แกพระสมณโคดม ในระหวางมนษุ ยทงั้ หลาย พึงยังลาภสกั การะใหฉิบหายโดยอุบายอะไรหนอแล ? \" กาลนน้ัในกรุงสาวัตถี มีนางปรพิ าชกิ าคนหนง่ึ ช่อื วา จญิ จมาณวิกา เปน ผทู รงรปู อันเลอโฉม ถงึ ความเลิศดวยความงาม เหมือนนางเทพอัปสรฉะนั้น,รัศมยี อ มเปลงออกจากสรรี ะของนางนนั้ .๑. พระไตรปฎ ก เปน เอก ธมมฺ  อตตี สสฺ .

พระสตุ ตันตปฎ ก ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาท่ี 256 นางจญิ จมาณวกิ ารบั อาสาพวกเดียรถีย ลาํ ดบั นน้ั เดยี รถียผ มู ีความรูเฉียบแหลมคนหน่งึ กลาวอยา งน้นั วา\" เราทัง้ หลายอาศยั นางจญิ จมาณวิกา พงึ ยงั โทษใหเ กิดข้นึ แกพระสมณโคดมยังลาภสกั การะ (ของเธอ) ใหฉิบหายได.\" เดยี รถียเหลานัน้ รับรองวา\" อบุ ายน้ี มีอยู. \" ตอ มา นางจิญจมาณวิกาน้นั ไปสอู ารามของเดียรถียไหวแลวไดย ืนอย.ู พวกเดยี รถยี ไ มพ ูดกับนาง. นางจึงคดิ วา \" เรามโี ทษอะไรหนอแล ? \" แมพดู ครั้งที่ ๓ วา \" พระผูเปนเจา ทง้ั หลาย ดฉิ ันไหว \"ดงั น้ีแลวจงึ พดู วา \" พระผูเปน เจา ท้งั หลาย ดิฉนั มีโทษอะไรหนอแล ?เพราะเหตุอะไร ทา นท้งั หลาย จึงไมพูดกับดิฉัน ? \" เดียรถีย. นอ งหญิง เจา ยอมไมท ราบซงึ่ พระสมณโคดม ผเู บียดเบยี นเราท้ังหลาย เที่ยวทําเราท้ังหลายใหเสือ่ มลาภสักการะหรือ ? นางจญิ จมาณวกิ า. ดิฉันยังไมท ราบ เจา ขา . ก็ในเร่ืองน้ีดฉิ นัควรทําอยางไรเลา ? เดียรถีย. นอ งหญงิ ถา เจา ปรารถนาความสุขแกเราทง้ั หลายไซร,จงยังโทษใหเ กดิ ขึน้ แกพระสมณโคดมแลว ยังลาภสกั การะใหฉบิ หายเพราะอาศยั ตน. นางกลาววา \" ดลี ะ พระผูเ ปนเจาท้ังหลาย. ขอน้จี งเปนภาระของดฉิ นั เอง. ทา นทง้ั หลายอยาคดิ แลว \" ดังนแ้ี ลว หลกี ไป หมผามีสีดจุ แมลงคอมทอง มีของหอมและระเบียบดอกไมเ ปนตนในมอื มงุ หนาตรงพระเชตวนั ไปอยใู นสมยั เปน ท่ฟี ง ธรรมกถาแหง ชนชาวเมอื งสาวตั ถีแลวออกไปจากพระเชตวัน ต้งั แตก าลนน้ั เพราะความทนี่ างเปนผฉู ลาดในมารยาทของหญิง. เมือ่ ผูอนื่ ถามวา \" นางจะไปไหนในเวลานี้ ? \" จึง

พระสุตตันตปฎก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนา ท่ี 257กลา ววา \" ประโยชนอะไรของทา นทง้ั หลายดว ยท่ีท่เี ราไป \" พกั อยูในวัดของเดยี รถียใ นทีใ่ กลพ ระเชตวัน เม่อื คนผเู ปนอบุ าสกออกจากพระนครแตเชา ตรู ดวยหวงั วา \" จกั ถวายบังคมพระผูม พี ระภาคเจา \"(นาง) ทําทเี หมอื นอยูในพระเชตวนั เขาไปสูพระนคร เมอื่ คนผูเปน อุบาสกถามวา \" ทานอยู ณ ท่ไี หน ? \" แลวจึงกลา ววา \" ประโยชนอะไรของทา นทงั้ หลายดว ยที่ทเ่ี ราอยู \" โดยกาลลวงไป ๑ - ๒ เดือน เมื่อถกู ถามจงึ กลา ววา \" เราอยใู นพระคันธกฎุ เี ดยี วกนั กบั พระสมณโคดม ในพระเชตวัน \" ยงั ความสงสัยใหเ กดิ ขน้ึ แกปถุ ุชนทงั้ หลายวา \" ขอ นน้ั จรงิหรือไมห นอ ? \" โดยกาลลวงไป ๓ - ๔ เดือน เอาทอนผาพนั ทอ ง แสดงเพศของหญงิ มคี รรภ ใหเหลา ชนอันธพาลถอื เอาวา \" ครรภบ ังเกิดขน้ึเพราะอาศัยพระสมณโคดม \" โดยกาลลว งไป ๘ - ๙ เดอื น ผกู ไมก ลมไวทที่ อ งหม ผา ทบั ขางบน ใหทุบหลังมือและเทาดวยไมคางโค แสดงอาการบวมขน้ึ มีอินทรียบ อบชา้ํ เมื่อพระตถาคตประทับนง่ั แสดงธรรมบนธรรมาสนท่ีประดับแลว ในเวลาเย็น, ไปสธู รรมสภา ยนื ตรงพระพักตรของพระตถาคตแลว กลา ววา \" มหาสมณะ พระองค (ดแี ต) แสดงธรรมแกม หาชนเทา น้นั . เสียงของพระองคไพเราะ. พระโอษฐของพระองคสนิท; สว นหมอ มฉนั อาศยั พระองคไดเ กิดมีครรภครบกาํ หนดแลวพระองคไ มท รงทราบเรอื นเปน ที่คลอดของหมอมฉัน, ไมท รงทราบเครอ่ื งครรภบริหารมเี นยใสและนํ้ามันเปนตน, เม่ือไมท รงทําเอง กไ็ มตรัสบอกพระเจาโกศล หรอื อนาถบณิ ฑกิ ะ หรือนางวสิ าขามหาอบุ าสกิ า คนใดคนหนึ่ง แมบ รรดาอุปฏฐากทงั้ หลายวา ทา นจงทํากจิ ทค่ี วรทาํ แกนาง-จิญจมาณวกิ าน,ี้ พระองคทรงรแู ตจะอภิรมยเ ทานน้ั ,ื ไมท รงรูครรภบริหาร \"

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนา ที่ 258เหมือนพยายามจบั กอ นคูถ ปามณฑลพระจันทรฉ ะน้ัน ดา พระตถาคตในทามกลางบรษิ ัทแลว. พระตถาคต ทรงงดธรรมกถาแลว เม่ือจะทรงบันลือเยีย่ งอยา งสหี ะจึงตรัสวา \" นองหญงิ ความที่คาํ อนั เจากลา วแลว จะจริงหรือไม เราและเจา เทานนั้ ยอ มร.ู \" นางจิญจมาณวกิ า. อยา งนนั้ มหาสมณะ ขอ นัน้ เกดิ แลว โดยความทีท่ า นและหมอ มฉันทราบแลว . เทพบุตรทาํ ลายกลอุบายของนางจญิ จมาณวิกา ขณะนั้น อาสนะของทา วสกั กะแสดงอาการรอน. ทาวเธอทรงใครค รวญอยู กท็ ราบวา \" นางจญิ จมาณวกิ า ยอมดา พระตถาคตดว ยคําไมเ ปนจรงิ \" แลวทรงดําริวา \" เราจักชาํ ระเร่อื งนีใ้ หห มดจด \" จึงเสดจ็มากับเทพบตุ ร ๔ องค. เทพบุตรทง้ั หลายแปลงเปน ลูกหนูกดั เชือกทผ่ี กูทอ นไมก ลม ดวยอันแทะทเี ดยี วเทาน้นั . ลมพดั เวกิ ผา หม ข้นึ . ไมก ลมพลดั ตกลงบนหลงั เทาของนางจิญจมาณวิกานน้ั . ปลายเทาทง้ั ๒ ขางแตกแลว. มนุษยท ัง้ หลายพูดวา \" แนะ นางกาลกรรณี เจาดา พระสัมมา-สมั พทุ ธเจา \" ถม เขฬะลงบนศีรษะ มมี ือถอื กอนดนิ และทอนไม ฉดุ ลากออกจากพระเชตวัน. นางจิญจมาณวกิ าถูกแผนดนิ สูบ คร้นั ในเวลานางลวงคลองพระเนตรของพระตถาคตไป แผนดินใหญแตกแยกชอ งใหแลว . เปลวไฟตั้งขึ้นจากอเวจ.ี นางจิญจมาณวกิ าน้ันไปเกิดในอเวจี เปน เหมอื นหมผากัมพลท่ีตระกลู ให. ลาภสักการะของพวกเดียรถยี เ สอื่ มแลว (แตกลับ) เจริญแกพระทศพลโดยประมาณยิง่ .

พระสุตตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนา ท่ี 259 ในวนั รงุ ขึ้น พวกภิกษสุ นทนากนั ในธรรมสภาวา \" ผมู อี ายุทัง้ หลายนางจญิ จมาณวกิ าดา พระสมั มาสมั พทุ ธเจา ผูควรทักษณิ าอันเลศิ ผูม คี ุณอันยิง่ อยางน้ี ดวยคําไมจ ริง จงึ ถงึ ความพนิ าศใหญแ ลว .\" พระศาสดาเสดจ็ มา ตรัสถามวา \" ภิกษทุ ัง้ หลาย บัดน้พี วกเธอนง่ั ประชุมกันดวยถอ ยคําอะไรหนอ ? เมอ่ื ภกิ ษุทั้งหลายกราบทลู วา \" ดว ยถอ ยคาํ ชื่อน.้ี \"แลว ตรสั วา \" ภิกษทุ ้ังหลาย บัดนเ้ี ทา นน้ั หามิได. ถึงในกาลกอนนางจิญจมาณวกิ านัน้ กด็ าเราดว ยคําไมจ ริง ถึงความพนิ าศแลวเหมอื นกนั \"ดงั น้แี ลว จงึ ตรัสมหาปทุมชาดก*ในทวาทสกนิบาตน้ใี หพสิ ดารวา :- \" ผูเปน ใหญไ มเ หน็ โทษนอยใหญ ของผอู ่นื โดย ประการท้งั ปวงแลว ไมทนั พิจารณาเห็นเอง ไมพงึ ลงอาญา.\" พระโพธิสตั วถูกท้งิ ลงเหวแตไ มต าย (พระองคต รสั วา) \" ไดยินวา ในกาลน้ัน นางจญิ จมาณวิกานั้นเปนผรู ว มสามีของพระมารดาของพระโพธสิ ตั ว ทรงนามวามหาปทุมกมุ ารเปน อคั รมเหสีของพระราชา เชญิ ชวนพระมหาสตั วด วยอสัทธรรม ไมไดความยนิ ยอมของพระโพธสิ ตั วน้ันแลว ทําประการแปลกในตนดวยตนเองแสดงอาการลวงวาเปนไข จงึ กราบทูลแดพ ระราชาวา \" พระราชโอรสของพระองค ยังหมอมฉนั ผไู มปรารถนาอยู ใหถึงประการแปลกน.ี้ \" พระราชากรวิ้ ทงิ้ พระมหาสตั วไปในเหวเปน ที่ทง้ิ โจร.๑. ขุ. ชา. ทวาทสก. ๒๗/๓๓๘. อรรถกถา. ๖/๑๓๐.

พระสุตตนั ตปฎ ก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาท่ี 260 ลําดบั น้ัน เทวดาผูสิงอยทู ท่ี องแหง ภเู ขา (หบุ เขา) รบั พระมหาสตั วนน้ั แลว ใหป ระดิษฐานอยใู นหองพงั พานของพระยานาค. พระยานาคนาํ พระมหาสัตวน ้นั ไปสูภพนาค ทรงรบั รองดว ยราชสมบตั กิ งึ่ หนึง่ .พระมหาสตั วน้ันอยูในภพนาคนั้นสน้ิ ปห นงึ่ ใครจะบวช จงึ มาสหู ิมวันต-ประเทศ บวชแลว ใหฌ านและอภญิ ญาบงั เกดิ แลว. พระโพธิสัตวถวายพระโอวาทแกพระราชา ตอ มา พรานไพรผหู นง่ึ เหน็ พระมหาสตั วนน้ั จึงกราบทลู แดพระราชา. พระราชาเสดจ็ ไปสสู าํ นกั ของพระมหาสตั วนั้นแลว มปี ฏิสนั ถารอันพระมหาสตั วทาํ แลว ทรงทราบประพฤติเหตนุ น้ั ทั้งหมด ทรงเชื้อเชิญพระมหาสัตวดวยราชสมบัติ อนั พระมหาสัตวน้ันถวายโอวาทวา \" กจิ ดวยราชสมบัติของหมอมฉนั ไมม,ี กพ็ ระองคจ งอยาใหร าชธรรม ๑๐ ประการกาํ เรบิ ทรงละการถงึ อคตเิ สียแลว เสวยราชสมบตั ิโดยธรรมเถิด \" ดังนี้แลว เสด็จลกุ จากอาสนะ ทรงกนั แสง เสดจ็ ไปสพู ระนคร จงึ ตรัสถามอาํ มาตยทัง้ หลายในระหวางหนทางวา \" เราถึงความพลดั พรากจากบุตรซึ่งสมบูรณด วยอาจาระอยางน้ันเพราะอาศยั ใคร ? \" อาํ มาตย. เพราะอาศยั พระอคั รมเหสี พระเจา ขา . พระราชารับสั่งใหจ ับพระอัครมเหสนี ้ัน ใหมีเทาขึ้นแลว ทิง้ ไปในเหวท่ีท้ิงโจร เสดจ็ เขา ไปสพู ระนคร เสวยราชสมบตั โิ ดยธรรมมหาปทุมกมุ ารในกาลน้นั ไดเปน พระมหาสัตว. หญงิ รวมสามีของพระมารดา ไดเ ปนนางจิญจมาณวกิ า. พระศาสดาคร้นั ทรงประกาศเนื้อความนแ้ี ลว ตรสั วา \" ภิกษุทงั้ หลาย กข็ ึ้นชื่อวาบาปกรรม อันบคุ คลผลู ะคําสตั ย ซ่ึงเปนธรรมอยา ง

พระสุตตันตปฎก ขทุ ทกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนา ท่ี 261เอกแลว ตง้ั อยูในมสุ าวาท ผูมปี รโลกอนั สละแลว ไมพ ึงทาํ ยอ มไมมีดงั นแี้ ลว จึงตรสั พระคาถาน้ีวา :- ๙. เอก ธมฺม อตีตสสฺ มสุ าวาทิสสฺ ชนตฺ ุโน วิติณณฺ ปรโลกสสฺ นตฺถิ ปาป อการยิ  . \" บาปอนั ชนผูก า วลว งธรรมอยางเอกเสยี ผมู กั พดู เทจ็ ผมู ปี รโลกอนั ลวงเลยเสียแลว ไมพ ึงทํา ยอ มไมม.ี \" แกอ รรถ บรรดาบทเหลานั้น บทวา เอก ธมฺม คอื ซ่งึ คําสตั ย. บทวา มุสา-วาทสิ สฺ ความวา บรรดาคาํ พดู ๑๐ คาํ คําสตั ยแ มส กั คาํ หน่งึ ยอมไมม แี กผใู ด อันผเู หน็ ปานน้ี ชอ่ื วาผมู ักพดู เทจ็ . บาทพระคาถาวา วิติณณฺ ปรโล-กสฺส ไดแ ก ผูม ปี รโลกอนั ปลอ ยเสยี แลว. กบ็ คุ คลเหน็ ปานนี้ ยอ มไมพบสมบตั ิ ๓ อยางเหลานั้น คือ มนษุ ยสมบัติ เทพสมบตั ิ นิพพานสมบัติในอวสาน. สองบทวา นตถฺ ิ ปาป ความวา ความสงสยั วา บาปชื่อน้ีอนั บคุ คลนน้ั คือผเู หน็ ปานนั้น ไมพงึ ทาํ ดังน้ียอ มไมม.ี ในเวลาจบเทศนา ชนเปน อันมากบรรลอุ รยิ ผลท้ังหลาย มีโสดา-ปตติผลเปนตน ดงั นีแ้ ล. เรื่องนางจิญจมาณวกิ า จบ.

พระสตุ ตันตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาท่ี 262 ๑๐. เรอื่ งอสทสิ ทาน [๑๔๖] ขอความเบอ้ื งตน พระศาสดา เมอื่ ประทบั อยใู นพระเชตวนั ทรงปรารภอสทสิ ทานตรัสพระธรรมเทศนานว้ี า \" น เว กทริยา เทวโลก วชนฺติ \" เปนตน . พระราชาถวายทานแขง กับราษฎร ความพิสดารวา สมยั หนงึ่ พระศาสดาเสดจ็ จาริกไปแลว มภี กิ ษุประมาณ ๕๐๐ เปน บริวาร เสด็จเขาไปในพระเชตวัน. พระราชาเสด็จไปวหิ าร ทลู นิมนตพระศาสดา ในวนั รงุ ขึ้น ทรงตระเตรียมอาคันตุกทานแลว จงึ ตรัสเรยี กชาวพระนครวา \" จงดูทานของเรา. \" ชาวพระนครมาเห็นทานของพระราชาแลว ในวันรุงขึน้ ทลู นมิ นตพระศาสดา ตระ-เตรียมทานแลว สง (ขา วไปกราบทลู ) แดพระราชาวา \" ขอพระองคผเู ปน สมมติเทพ จงทอดพระเนตรทานของพวกขาพระองค. \" พระราชาเสด็จไปทอดพระเนตรทานของชาวพระนครเหลา น้ันแลว ทรงดํารวิ า\" ทานอันย่ิงกวาทานของเราอนั ชนเหลา นี้ทําแลว. เราจักทาํ ทานอีก \"จงึ รบั สัง่ ใหตระเตรยี มทานแลว แมในวนั รุงขนึ้ . แมช าวพระนครเหน็ ทานนัน้ แลว ในวนั รงุ ข้ึน จึงตระเตรยี ม (ทาน) แลว ดวยประการฉะน้ี.ดวยอาการอยา งนี้ พระราชาไมท รงอาจเพือ่ ใหชาวพระนครแพไดเ ลยชาวพระนครกไ็ มอ าจเพ่ือใหพ ระราชาแพได. ตอ มาในวาระท่ี ๖ ชาวพระนครเพมิ่ ข้ึนรอยเทา พนั เทา ตระเตรยี มทาน โดยประการท่ใี คร ๆไมอ าจจะพดู ไดว า \" วตั ถชุ ่อื นี้ ไมม ใี นทานของชาวพระนครเหลา น้.ี \"พระราชาทอดพระเนตรทานนัน้ แลว ทรงดําริวา \" ถา เราจกั ไมอ าจเพ่อื

พระสุตตันตปฎ ก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาที่ 263ทําทานใหยง่ิ กวาทานของชาวพระนครเหลานั้นไซร. ประโยชนอะไรของเราดวยชีวติ เลา \" ดงั นี้แลว ไดบ รรทมดําริถงึ อบุ ายอยู. พระนางมลั ลิกาทรงจดั ทาน ลาํ ดับนน้ั พระนางมลั ลิกาเทวีเขาไปเฝา ทาวเธอแลว ทลู ถามวา\" ขาแตม หาราชเจา . เพราะเหตุไร พระองคจ งึ เปน ผบู รรทมอยา งน้ี ? \"พระราชาตรสั วา \" เทวี บัดน้ี เธอยังไมทราบหรอื ? \" พระเทวี. หมอมฉันยงั ไมท ราบ พระเจา ขา . ทาวเธอตรัสบอกเนือ้ ความนั้นแกพ ระนางแลว . ลาํ ดับนน้ั พระนางมัลลกิ ากราบทูลทา วเธอวา \" ขาแตสมมติเทพพระองคอยาทรงดํารเิ ลย. พระราชาผเู ปน ใหญในแผนดิน อนั ชาวพระนครทั้งหลายใหพา ยแพอยู พระองคเ คยทอดพระเนตรหรอื หรอื เคยสดับแลวที่ไหน ? หมอ มฉันจักจัดแจงทานแทนพระองค. \" พระนางกราบทูลแดท า วเธออยา งนี้ เพราะความที่พระนางเปนผใู ครจ ะจัดแจงอสทิสทาน แลวกราบทลู วา \" ขาแตพ ระมหาราชเจา ขอพระองคจ งรับสั่งใหเขาทาํ มณฑปสาํ หรับนั่งภายในวงเวียน เพอื่ ภิกษุประมาณ ๕๐๐ รูป ดวยไมเรยี บท่ีทําดวยไมส าละและไมขานาง พวกภิกษุที่เหลอื จกั นัง่ ภายนอกวงเวยี น; ขอจงรบั ส่งั ใหทําเศวตฉตั ร ๕๐๐ คัน.ชา งประมาณ ๕๐๐ เชอื ก จักถอื เศวตฉตั รเหลา นัน้ ยนื ก้นั อยูเ บือ้ งบนแหงภิกษปุ ระมาณ ๕๐๐ รูป. ขอจงรบั ส่ังใหท าํ เรือสาํ เร็จดว ยทองคาํ อันมีสีสกุ สกั ๘ ลํา หรอื ๑๐ ลาํ , เรือเหลา น้ันจกั มี ณ ทา มกลางมณฑป.เจา หญิงองคหนึง่ ๆ จักนง่ั บดของหอมอยูในระหวา งภิกษุ ๒ รปู ๆ, เจาหญงิ องคหนึ่ง ๆ จกั ถอื พัดยืนพดั ภิกษุ ๒ รูป ๆ, เจา หญิงท่เี หลอื จักนํา

พระสุตตันตปฎ ก ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนา ที่ 264ของหอมทบ่ี ดแลว ๆ มาใสในเรือทองคําทั้งหลาย. บรรดาเจา หญงิ เหลา นนั้เจาหญิงบางพวกจกั ถือกาํ ดอกอบุ ลเขียว เคลา ของหอมทใี่ สไ วใ นเรือทองคําแลว จักใหภ กิ ษรุ บั เอาไออบ; เพราะเจา หญงิ ไมมแี กช าวพระนครเลยทีเดยี ว. เศวตฉตั รก็ไมม ี. ชางก็ไมม ี. ชาวพระนครจกั พา ยแพดวยเหตุเหลา น้,ี ขา แตม หาราช ขอพระองคจ งรับสง่ั ใหทําอยา งน้เี ถดิ . \" พระราชาทรงรับวา \" ดลี ะ พระเทวี เรอ่ื งอันงาม เจาบอกแลว \" จึงรบั สัง่ ใหทํากจิ ทงั้ สนิ้ โดยทาํ นองท่พี ระนางกราบทูลแลวทีเดียว. ก็ชา งเชือกหนึ่งยังไมพ อแกภกิ ษุรูปหนึง่ . ลําดบั นัน้ พระราชาตรัสกบั พระนางมลั ลิกาวา \" นางผเู จริญ ชา งเชือกหนงึ่ ยงั ไมพอแกภ กิ ษรุ ูปหนง่ึ . เราจักทาํ อยางไร ? \" พระเทวี. ชาง ๕๐๐ เชือกไมมหี รอื ? พระเจาขา. พระราชา. มอี ยู เทวี, แตช า งท่ีเหลอื เปนชา งดรุ า ย. ชางเหลานน้ัพอเหน็ ภกิ ษุทงั้ หลายเขา ยอมเปนสตั วดุรา ย เหมือนลมเวรมั ภา. \" พระเทว.ี ขา แตสมมตเิ ทพ หมอ มฉันทราบที่เปน ทยี่ ืนถือฉตั รของลูกชางซึ่งดรุ ายเชือกหนึ่ง. พระราชา. เราจกั เอาชา งยนื ณ ทไี่ หน ? พระเทว.ี ยนื ณ ทใ่ี กลข องพระผูเปน เจาชือ่ วา องั คลุ ิมาล. พระราชารบั สัง่ ใหร าชบุรุษทําแลวอยา งน้ัน. ลกู ชางสอดหางเขาในระหวา งขา ไดปรบหทู ัง้ สอง หลบั ตายนื อยแู ลว. มหาชนแลดชู างท่ที รงเศวตฉัตรเพ่ือพระเถระเทานน้ั ดวยคดิ วา \" นีเ้ ปนอาการของชา งดุรายชอื่ เห็นปานนี้ (ทาน) พระองั คลุ ิมาลเถระยอมทาํ ได. \" พระราชาทรงองั คาสภกิ ษสุ งฆม พี ระพุทธเจาเปน ประมุข ดวยอาหารอันประณีตแลว

พระสุตตนั ตปฎก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนา ท่ี 265ถวายบงั คมพระศาสดา กราบทูลวา \" ขา แตพ ระองคผเู จริญ สิ่งใดเปนกปั ปย ภัณฑหรือเปน อกปั ปยภณั ฑ ในโรงทานน้ี หมอ มฉันจักถวายสิง่ น้ันท้งั หมดแดพระองคเทานัน้ . \" ทานทพ่ี ระนางมลั ลิกาจัดชอื่ อสทสิ ทาน ก็ในทานนนั้ แล ทรพั ยมีประมาณ ๑๔ โกฏิ เปน อนั พระราชาทรงบรจิ าคโดยวันเดียวเทา น้นั . ก็ของ ๔ อยา ง คอื เศวตฉตั ร ๑ บัลลงั กสําหรับนั่ง ๑ เชงิ บาตร ๑ ต่งั สาํ หรบั เชด็ เทา ๑ เปนของหาคามไิ ดเทยี วเพอื่ พระศาสดา. ใคร ๆ ผสู ามารถเพื่อทําทานเหน็ ปานน้แี ลว ถวายทานแดพ ระพุทธเจาทงั้ หลายไมไ ดมีแลว อีก; เพราะเหตนุ ั้นนัน่ แล ทานนั้นจึงปรากฏวา \" อสทสิ ทาน. \" ไดย ินวา อสทสิ ทานนั้น มีแดพระพุทธเจาทกุ ๆพระองค ครัง้ เดยี วเทา น้ัน. สตรเี ทานน้ั ยอ มจดั แจง (ทาน) เพื่อพระศาสดาและภกิ ษุท้งั ปวง. ลกั ษณะของคนดีคนช่ัว กอ็ ํามาตยข องพระราชา ไดม สี องคน คือกาฬะ ๑ ชุณหะ ๑. บรรดาอํามาตยส องคนนั้น กาฬอาํ มาตยคิดวา \" โอ ความเส่อื มรอบแหง ราช-ตระกูล, ทรัพยประมาณ ๑๔ โกฏิ ถงึ ความสิ้นไปโดยวนั เดยี วเทา นั้น,ภิกษเุ หลา น้ี บรโิ ภคทานแลวจกั ไปนอนหลบั ; โอ ราชตระกูลฉิบหายแลว. \" สวนชุณหอํามาตยค ิดวา \" โอ ทานของพระราชา, กใ็ คร ๆไมดํารงในความเปนพระราชา ไมอาจเพอื่ ถวายทานเหน็ ปานน้ไี ด. พระราชาชื่อวา ไมใ หสวนบุญแกสัตวท ั้งปวงยอ มไมม ;ี . กเ็ ราอนุโมทนาทานน้ี. \" ในทสี่ ุดภตั กิจแหงพระศาสดา พระราชาทรงรับบาตรเพือ่ ตองการอนโุ มทนา. พระศาสดาทรงดาํ รวิ า \" พระราชาถวายมหาทาน เหมอื น





























































พระสตุ ตนั ตปฎก ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาท่ี 296กล่นิ และรสแหง มะมว งนน้ั ใหหนีไปแลว ถอื เอาเพอ่ื ประโยชนแดพ ระ-ราชา เดินไปเหน็ พระศาสดาในระหวางทาง คดิ วา \" พระราชาเสวยผลมะมวงนีแ้ ลว พงึ พระราชทานกหาปณะแกเรา ๘ กหาปณะ หรอื ๑๖กหาปณะ, กหาปณะน้นั ไมพอเพื่อเลี้ยงชีพในอัตภาพหน่ึงของเรา; กถ็ าวา เราจักถวายผลมะมวงน้ีแดพระศาสดา. นน่ั จกั เปน คณุ นําประโยชนเก้อื กูลมาใหเ เกเราตลอดกาลไมมสี น้ิ สุด.\" เขานอมถวายผลมะมว งน้ันแดพระศาสดา. พระศาสดาทอดพระเนตรดูพระอานนทเถระแลว. ลําดบั น้นั พระ-เถระนาํ บาตรท่ที า วมหาราชทัง้ ๔ ถวายออกมาแลว วางท่ีพระหตั ถของพระองค. พระศาสดา ทรงนอ มบาตรเขาไปรับมะมว งแลว ทรงแสดงอาการเพอ่ื ประทบั น่งั ในทน่ี ้ันนั่นแหละ. พระเถระไดป จู วี รถวายแลว . ลาํ ดบั นนั้เมือ่ พระองคป ระทบั นง่ั บนจีวรนั้นแลว พระเถระกรองน้าํ ดม่ื แลว ขยาํมะมว งสุกผลนัน้ ไดท ําใหเ ปนนําปานะถวาย. พระศาสดาเสวยนํ้าปานะผลมะมว งแลว ตรัสกะนายคณั ฑะวา \" เธอจงคยุ ดนิ รว นข้นึ แลว ปลกูเมล็ดมะมวงนใ้ี นทีน่ ีน้ ีแ่ หละ. \" เขาไดท าํ อยา งนั้นแลว . ประวัติคณั ฑามพพฤกษ พระศาสดาทรงลางพระหัตถบนเมลด็ มะมว งน้นั . พอเม่อื พระหัตถอันพระองคท รงลา งแลวเทา นน้ั , ตนมะมวงมีลาํ ตน เทา ศรี ษะไถ (งอนไถ)มปี ระมาณ ๕๐ ศอกโดยสวนสูงงอกขน้ึ แลว . ก่งิ ใหญ ๕ กิ่ง คือใน๔ ทศิ ๆ ละกิ่ง เบอ้ื งบนกงิ่ หน่งึ ไดม ปี ระมาณกิ่งละ ๕๐ ศอกเทยี ว.

พระสตุ ตันตปฎ ก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาท่ี 297ตนมะมว งนั้นสมบูรณด ว ยชอ และผล ไดทรงไวซง่ึ พวงแหงมะมวงสกุ ในท่ีแหง หน่ึง ในขณะนน้ั นั่นเอง. พวกภกิ ษผุ มู าขางหลัง มาขบฉันผลมะมว งสุกเหมือนกนั . พระราชาทรงสดับวา \" ขา ววา ตน มะมวงเห็นปานนี้เกดิ ข้ึนแลว \"จงึ ทรงตัง้ อารกั ขาไวดวยพระดํารสั วา \" ใคร ๆ อยาตัดตน มะมว งนัน้ .\"กต็ นมะมวงนนั้ ปรากฏชอ่ื วา \" คณั ฑามพพฤกษ \" เพราะความท่ีนายคณั ฑะปลกู ไว. แมพ วกนักเลงเค้ียวกนิ ผลมะมวงสุกแลว พูดวา \" เจา พวกเดียรถยี ถ อยเวย พวกเจา รูวา 'พระสมณโคดมจกั ทรงทาํ ปาฏิหาริยที่โคนตนคัณฑามพพฤกษ จงึ สัง่ ใหถ อนตน มะมวงเล็ก ๆ แมท ี่เกดิ ในวนั นัน้ ในรว มในทโ่ี ยชนหน่งึ , ตน มะมวงน้ี ชื่อวาคัณฑามพะ \" แลว เอาเมลด็มะมวงที่เปน เดนประหารพวกเดียรถยี เ หลานั้น. ทา วสักกะทําลายพธิ ขี องพวกเดียรถีย ทาวสักกะทรงสัง่ บังคบั วาตวลาหกเทวบุตรวา \" ทานจงถอนมณฑปของพวกเดียรถยี เสียดวยลม แลว ใหลม (หอบไป) ทิ้งเสยี บนแผน ดนิ ทีท่ งิ้หยากเย่อื . เทวบุตรนั้นไดท ําเหมือนอยา งนั้นแลว . ทา วสกั กะสงั่ บังคบัสรุ ยิ เทวบุตรวา \" ทานจงขยายมณฑลพระอาทติ ย ยงั (พวกเดียรถยี ) ใหเรารอ น. \" แมเ ทวบตุ รน้นั ก็ไดท ําเหมอื นอยางนัน้ แลว . ทา วสกั กะทรงสง่ับังคับวาตวลาหกเทวบตุ รอีกวา \" ทา นจงยงั มณฑลแหง ลม (ลมหวั ดวน)ใหต้ังขึน้ ไปเถิด. \" เทวบตุ รนัน้ ทําอยเู หมอื นอยางนน้ั โปรยเกลียวธุลีลงทสี่ รีระของพวกเดยี รถียท มี่ ีเหง่ือไหล. พวกเดยี รถยี เหลานัน้ ไดเ ปนเชน กบัจอมปลวกแดง. ทา วสกั กะทรงสง่ั บังคับแมว สั สวลาหกเทวบตุ รวา \" ทานจงใหห ยาดน้ําเมล็ดใหญ ๆ ตก. \" เทวบุตรนัน้ ไดท ําเหมือนอยางนัน้ แลว .

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนาที่ 298ทนี ้นั กายของพวกเดียรถยี เ หลาน้ัน ไดเ ปนเชน กับแมโคดา งแลว . พวกเขาแตกหมกู นั หนีไปในท่เี ฉพาะหนา ๆ นัน่ เอง. เมอื่ พวกเขาหนไี ปอยูอยา งนัน้ ชาวนาคนหน่ึงเปน อุปฏ ฐาก องปูรณกสั สป คดิ วา \" บัดนี้เปน เวลาทําปาฏหิ ารยิ แ หงพระผูเปนเจา ของเรา, เราจกั ดูปาฎิหารยิ น ้ัน \"แลว ปลอ ยโค ถือหมอ ยาคูและเชอื ก ซ่งึ ตนนํามาแตเชา ตรูเดินมาอยู เห็นปูรณะหนไี ปอยูเชน น้นั จึงกลา ววา \" ทา นขอรับ ผมมาดว ยหวังวา' จักดูปาฏหิ าริยข องพระผูเปน เจา , ' พวกทา นจะไปทีไ่ หน ? \" ปูรณะ. ทา นจะตองการอะไรดว ยปาฏิหารยิ . ทา นจงใหหมอ และเชือกน้ีแกเ รา. เขาถอื เอาหมอและเชอื กท่ีอปุ ฏ ฐากนั้นใหเ เลว ไปยังฝง แมน ้ํา เอาเชือกผกู หมอเขาท่คี อของตนแลว กระโดดลงไปในหวงนา้ํ ยังฟองนํ้าใหตงั้ ข้นึ อยู ทาํ กาละในอเวจีแลว. พระศาสดาทรงนิรมติ จงกรมแกวในอากาศ. ท่ีสุดดานหนงึ่ ของจงกรมน้นั ไดมีทขี่ อบปากจักรวาลดานปาจีนทศิ . ดา นหนึ่งไดมีทขี่ อบปากจกั รวาลดา นปศจิมทศิ . พระศาสดา เมอ่ื บรษิ ัทมีประมาณ ๓๖ โยชนประชมุ กนั แลว . ในเวลาบายเสดจ็ ออกจากพระคันธกุฎี ดว ยทรงดําริวา\" บดั นีเ้ ปนเวลาทาํ ปาฏิหารยิ  \" แลว ไดป ระทับยนื ทหี่ นา มขุ . สาวกสาวกิ ารับอาสาทาํ ปาฏิหารยิ แ ทน ครั้งนน้ั อนาคามอี บุ าสกิ าคนหนึ่ง ผนู นั ทมารดา ช่ือฆรณี เขาไปเฝา พระองคแ ลว กราบทูลวา \" พระเจาขา เม่อื ธิดาเชนหมอ มฉันมีอยู.กิจท่ีพระองคตอ งลําบากยอ มไมม ี, หมอ มฉันจกั ทาํ ปาฏิหารยิ . \"

พระสุตตนั ตปฎก ขทุ ทกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนา ท่ี 299 พระศาสดา. ฆรณี เธอจกั ทําอยา งไร ? ฆรณ.ี พระเจา ขา หมอมฉนั จกั ทาํ แผน ดนิ ใหญใ นทอ งแหงจักร-วาลหน่ึงใหเปนนํ้าแลวดําลงเหมือนนางนกเปด นา้ํ แสดงตนทข่ี อบปากแหง จักรวาลดานปาจีนทศิ . ทข่ี อบปากแหง จักรวาลดานปศ จมิ ทิศ อุตรทศิและทักษณิ ทิศก็เชน นน้ั , ตรงกลางก็เชนน้นั ; เมอื่ เปนเชนนนั้ มหาชนเห็นหมอ มฉนั แลว . เมือ่ ใคร ๆ พูดขน้ึ วา ' น่นั ใคร ' ก็จะบอกวา ' น่นัชอื่ นางฆรณี. อานภุ าพของหญงิ คนหนึ่งยงั เพียงนกี้ อ น. สว นอานภุ าพของพระพทุ ธเจา จกั เปน เชน ไร ? ' พวกเดยี รถียไมท ันเห็นพระองคเลยก็จกั หนี ไปดวยอาการอยางน้.ี ลาํ ดับนนั้ พระศาสดาตรัสกะนางวา \" ฆรณี เรายอมทราบความทีเ่ ธอเปน ผสู ามารถทาํ ปาฏิหาริยเห็นปานนไ้ี ด. แตพวงดอกไมน ี้เขามไิ ดผูกไวเพ่อื ประโยชนแ กเธอ \" แลว ทรงหา มเสยี . นางฆรณนี นั้ คิดวา \" พระศาสดาไมทรงอนญุ าตแกเ รา. คนอื่นผสู ามารถทําปาฏหิ าริยย ง่ิ ขึ้นไปกวา เราจะมแี นแท \" ดงั น้ี แลวไดยืนอยูณ ทสี่ ว นขางหนึ่ง. ฝา ยพระศาสดาทรงดาํ ริวา \" คุณของสาวกเหลา นน้ั จักปรากฏดวยอาการอยางนแี้ หละ \" ทรงสําคัญอยวู า \" พวกสาวกจะบนั ลอื สหี นาทณ ทา มกลางบริษทั มีประมาณ ๓๖ โยชน ดวยอาการอยา งนี้ \" จงึ ตรัสถามสาวกแมพวกอ่ืนอกี วา \" พวกเธอจกั ทําปาฏิหารยิ อ ยา งไร ? สาวกเหลา นน้ั กก็ ราบทลู วา \" พวกขา พระองคจักทําอยางนี้และอยางนี้ พระ-เจาขา \" แลวยนื อยเู ฉพาะพระพักตรของพระศาสดานนั่ แหละ บนั ลือสหี นาท.

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๓ - หนา ที่ 300 บรรดาสาวกเหลา นัน้ ไดยนิ วา ทานจุลอนาถบณิ ฑิกะ คดิ วา\" เม่อื อนาคามีอบุ าสกผเู ปนบตุ รเชน เรามอี ยู. กจิ ท่พี ระศาสดาตอ งลาํ บากยอมไมม ี \" จงึ กราบทลู วา \" พระเจา ขา ขาพระองคจกั ทาํ ปาฏหิ าริยถูกพระศาสดาตรัสถามวา \" เธอจักทําอยา งไร ? \" จึงกราบทูลวา \" พระ-เจา ขา ขาพระองคจักนิรมติ อัตภาพเหมอื นพรหมมปี ระมาณ ๑๒ โยชนจักปรบดจุ ดงั พรหมดว ยเสียงเชนกบั มหาเมฆกระห่มึ ในทามกลางบรษิ ทั น้,ีมหาชนจกั ถามวา 'นี่ชอ่ื วาเสยี งอะไรกัน ? ' แลว จกั กลา วกันเองวา' นัยวา นี่ช่ือวาเปน เสียงแหงการปรบดงั พรหมของทา นจลุ อนาถบณิ ฑกิ ะ.'พวกเดยี รถียจ ักคดิ วา \" อานุภาพของคฤหบดียังถึงเพียงนก้ี อน. อานุภาพของพระพทุ ธเจาจะเปนเชน ไร ? ยังไมท นั เห็นพระองคเลยกจ็ กั หนไี ป.\"พระศาสดาตรัสเชน นัน้ เหมอื นกนั แมเเกทา นจุลอนาถบิณฑกิ ะนั้นวา\" เราทราบอานุภาพของเธอ \" แลว ไมท รงอนญุ าตการทําปาฏหิ ารยิ . ตอ มา สามเณรชี ่ือวา วรี า มอี ายุได ๗ ขวบ บรรลุปฏสิ มั ภิทารปูหนึง่ ถวายบงั คมพระศาสดาแลวกราบทลู วา \" พระเจา ขา หมอมฉนั จกั ทําปาฏหิ าริย. \" พระศาสดา. วีรา เธอจกั ทาํ อยา งไร. วีรา. พระเจาขา หมอมฉนั จกั นาํ ภเู ขาสิเนรุ ภเู ขาจกั รวาล และภเู ขาหมิ พานตต ัง้ เรียงไวใ นทนี่ ี้ แลวจกั ออกจากภเู ขานัน้ ๆ ไปไมขดั ขอ งดุจนางหงส. มหาชนเห็นหมอมฉันแลวจกั ถามวา ' นัน่ ใคร? ' แลว จักกลาววา ' วีราสามเณรี. พวกเดียรถยี คดิ กันวา อานภุ าพของสามเณรีผูมีอายุ ๗ ขวบ ยงั ถงึ เพยี งนก้ี อ น, อานุภาพของพระพุทธเจาจกั เปน