tripitaka_72

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 101 พระพุทธเจาผูป ระเสริฐสดุ พระนามวาปทมุ ุตตระ ทรงตรัสรดู วยพระองคเ อง ครนั้ ตรัสแกเราผตู ้ังปรารถนาไวดังน้แี ลว ไดเสด็จไป เราไดเปนจอมเทพเสวยราชสมบัตใิ นเทวโลก ๖๐กปั และไดเปน พระเจา จกั รพรรดิหลายรอ ยครั้ง เมอ่ื เราเกิดเปนเทวดา ระลึกถึงบญุ กรรมขน้ึ มา แกวมณอี นั สองแสงสวา งใหเ รา ยอ มเกดิ แกเ รา เรามีนางเทพอปั สร ๘๖,๐๐๐ ซึง่ มีผา และเครอื่ งอาภรณอนั วจิ ติ รสวมตางหูแกว มณีเปนบรวิ าร นางเทพอปั สรเหลา น้นั มีหนา แฉลมมกั ยม้ิ กอนเจรจา ตะโพกผาย เอวบางออนแอนแวดลอมเราอยูเปนนิตย นเ้ี ปน ผลแหงการบชู าดว ยแกวมณี ภัณฑะ คือ เครื่องประดับอนั สําเร็จดวยทอง สาํ เรจ็ ดว ยแกว มณี และสําเร็จดวยแกว ทบั -ทิม ยอมเปนของบคุ คลทําดีแลว เพ่อื เรา ตามท่เี ราตองการ เรอื นยอดและถํา้ ท่นี า ร่ืนรมยแ ละท่ีนอนอันสูงคา ดงั จะรคู วามประสงคของเรา ยอมเกิดตามความปรารถนา

พระสตุ ตันตปฎก ขทุ ทกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาท่ี 102 กก็ ารที่ชนเหลาใดไดเ ขาไปฟง ชนเหลา นน้ั ไดลาภดแี ลว การไดเขาไปฟง เปน บญุ เขต ของมนษุ ย เปน โอสถของสรรพสัตว ถึงกรรมที่ เราผไู ดเ ห็นพระผูน าํ ก็ชื่อวา เปนอันทาํ ไวดีแลว เราเปนผรู อดพนจากวนิ ิบาต เปน ผบู รรลบุ ทอัน ไมหว่ันไหว เราเขาถึงกําเนดิ ใด ๆ คอื เปนเทวดาหรอื มนุษย ในกาํ เนดิ นน้ั ๆ แสงสวางยอมมีแกเรา ทกุ เมอื่ ท้ังกลางวนั และกลางคืน เพราะการบชู าดวยแกว มณนี น้ั เราจงึ ได เสวยสมบัติ พบแสงสวาง คอื ญาณ เปน ผูบ รรลุ บทอันไมหวัน่ ไหว ในกัปทแ่ี สนแตก ัปนี้ เราเอาแกว มณีบูชา ดวยการบชู านน้ั เราไมร ูจ ักทคุ ตเิ ลย น้เี ปน ผล แหงการบูชาดว ยแกวมณี เราเผากิเลสท้ังหลายแลว . . . คาํ สอนของ พระพทุ ธเจา เราไดทําเสรจ็ แลว ดงั นี้แล. ทราบวา ทานพระมณิปูชกเถระไดภาษติ คาถาเหลา น้ี ดวยประการฉะนีแ้ ล. จบมณิปชู กเถราปทาน อรรถกถานฬมาลิยวรรคท่ี ๔๘ อทานท่ี ๑ และ ๒ ในวรรคท่ี ๔๘ มีเน้ือความงา ยทั้งนั้นแล.

พระสุตตนั ตปฎก ขุททกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาท่ี 103 อุกกาสติกเถราปทานที่ ๓ (๔๗๓) วา ดวยผลแหงการจดุ คบเพลิง [๖๓] ครัง้ นัน้ พระผูมีพระภาคเจาพระ-นามวาโกสิกะ ประทบั อยูท ีภ่ ูเขาจิตตกูฏ พระองคเปน ผเู พงพนิ ิจ ยินดใี นฌาน เปนผูต ่นื แลว อภิ-รมยในวิเวก เปนมุนี ขาพระองคอ นั หมูนารีแวดลอมเขา ไปในปาหิมวันต ไดเ ห็นพระพุทธเจาพระนามวาโกสกิ ะผปู านดงั พระจันทรใ นวันเพ็ญ คร้ังนั้น ขาพระองคถ อื เอาคบเพลิงรอยดวง แวดลอ มพระพุทธเจาอยตู ลอด ๗ วัน ๗ คนืไดไปโดยวนั ที่ ๘ ขา พระองคมจี ิตเล่อื มใส ถวายบังคมพระสยมั ภพู ทุ ธเจา พระนามวา โกสกิ ะ ผไู มทรงพา ยแพอ ะไร ๆ เสดจ็ ออกจากสมาบัติ แลวไดถ วายภกิ ษาอยางหนึ่ง ขาแตพ ระองคผเู ปน จอมแหงสตั ว เชษฐ-บรุ ษุ ของโลก ประเสรฐิ กวานรชน เพราะกรรมนนั้ ขาพระองคจ งึ เกดิ ในหมูเทพชัน้ ดสุ ติ นีเ้ ปนผลแหงภิกษาอยางหนง่ึ แสงสวา งยอ มมแี กขาพระองคทุกเมอื่ทง้ั กลางวนั และกลางคนื ขา พระองคแ ผรศั มไี ปไดโ ดยรอบรอ ยโยชน

พระสุตตนั ตปฎก ขุททกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ที่ 104 ในกัปท่ี ๕๕ ขา พระองคไ ดเ ปนพระเจาจักรพรรดิ ผเู ปน ใหญใ นชมพทู วีป มีมหาสมุทร๔ เปน ขอบเขต ชาํ นะแลว คร้ังนน้ั พระนครของขา พระองค เปนเมืองม่งั ค่งั เจริญสรางสรรอยา งสวยงาม ยาว ๓๐โยชน กวา ง ๒๐ โยชน พระนครชื่อโศภน อนั วิสสกุ รรมเทพบตุ รนริ มิตให นครนั้นสงดั จากเสยี ง ๑๐ อยาง ประ-กอบดว ยกงั สดาลเสยี งไพเราะ ในพระนครนั้นไมม ีเครอื เถา ไม และดินเลย สําเร็จดวยทองคําลว น ๆ ทีเดียว โชติชว งอยูตลอดกาลเนืองนติ ย พระนครนนั้ ลอมดว ยกําแพง ๔ ช้ัน ๓ ชนั้สาํ เรจ็ ดว ยแกวมณี สว นตรงกลางวสิ สกุ รรมเทพ-บตุ รไดเนรมติ ถอ งแถวตนตาลไว สระโบกขรณีต้งั หมน่ื ปกคลุมไปดวยปทมุและอบุ ล ดารดาษไปดว ยบณุ ฑริกเปนตน หอมกรุน ไปดว ยกลิน่ นานาชนิด ในกปั ท่ี ๙๔ แตก ัปนี้ ขา พระองคไดทรงคบเพลงิ ใด ดวยกรรมนั้น ขาพระองคไ มรูจกัทคุ ติเลย นีเ้ ปน ผลแหงการทรงคบเพลิงไว

พระสุตตนั ตปฎ ก ขุททกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาที่ 105 ขาพระองคเผากิเลสทง้ั หลายแลว . . . คาํ สอนของพระพุทธเจา ขา พระองคไ ดทาํ เสรจ็ แลว ดังน้ี. ทราบวา ทา นพระอุกกาสติเถระไดภาษติ คาถาเหลา น้ี ดวยประการฉะนีแ้ ล. จบอกุ กาสตกิ เถราปทาน ๔๗๓. อรรถกถาอุกกาสตกิ เถราปทาน พึงทราบเรอื่ งราวในอปทานที่ ๓ ดังตอไปน้ี :- บทวา โกสโิ ย นาม ภควา ความวา พระปจเจกพุทธเจา ชือ่ วาโกสยิ ะเพราะเกิดในโกสยิ โครต. บทวา จิตตฺ กูเฏ ความวา ในบรรดายอดภเู ขาท่ตี ง้ั เรยี งรายอยู ปกคลุมสระอโนดาต เชน ภูเขาจติ ตกฏู ภูเขาเกลาสกฏู และภูเขาสานุกฏู เปน ตน พระปจเจกพุทธเจา องคนัน้ อยูทภี่ ูเขาจิตตกฏู อันงดงามวิจิตรไปดวยรัตนะและโอสถเปนตนนานาชนิดทีเ่ กิดบนยอดภเู ขาทัง้ หลาย. จบอรรถกถาอกุ กาสติกเถราปทาน สมุ นวีชนิยเถราปทานท่ี ๕ (๔๗๔) วา ดวยผลแหงการพดั ไมโพธ์ิ [๖๔] เราเปน ผมู ีใจโสมนัส จับพัดวีชนี พัดไมโพธอ์ิ นั อุดม ที่ไมโ พธข์ิ องพระผมู พี ระภาค- เจาพระนามวา วปิ สสี ซง่ึ เปน ไมสูงสดุ

พระสุตตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 106 ในกปั ท่ี ๙๑ แตก ัปนี้ เราไดพดั ไมโพธ์ิ อันอดุ ม ดว ยการพัดไมโพธนิ์ นั้ เราไมรจู ักทคุ ติ เลย นี้เปนผลแหงการพัดไมโพธิ์ เราเผากเิ ลสทงั้ หลายแลว . . .คําสอนของ พระพทุ ธเจา เราไดทาํ เสรจ็ แลว ดงั น้.ี ทราบวา ทานพระสมุ นวีชนิยเถระไดภ าษิตคาถาเหลานี้ ดวยประการฉะน้ีแล. จบสุมนวชี นยิ เถราปทาน กุมมาสทายกเถราปทานที่SUP>๑ ๕ (๔๗๕) วา ดว ยผลแหง การถวายขนมกุมมาส [๖๕ ] เราเห็นบาตรอันวา งเปลาของ พระผมู พี ระภาคเจา ผแู สวงหาคุณอันยิง่ ใหญ พระนามวาวปิ ส สี ผูเสด็จเทย่ี วแสวงหาบิณฑบาต อยู จึงใสขนมกมุ มาสจนเต็มบาตร ในกปั ท่ี ๙๑ แตก ัปน้ี เราไดถ วายภกิ ษา ใด ดว ยการถวายภิกษานั้น เราไมรจู ักทคุ ตเิ ลย นีเ้ ปนผลแหง ขนมกุมมาส เราเผากิเลสทง้ั หลายแลว ...คําสอนของ พระพุทธเจา เราไดทาํ เสร็จแลว ดงั นี้.๑.อปทานท่ี ๔ และที่ ๕ อรรถกถาวา มเี น้ือความงา ยทง้ั น้นั .

พระสุตตนั ตปฎก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 107 ทราบวา ทานพระกมุ มาสทายกเถระไดภาษติ คาถาเหลาน้ี ดว ยประการฉะน้แี ล. จบกมุ มาสทายกเถราปทาน กสุ ฏั ฐกทายกเถราปทานที่ ๖ (๔๗๖) วา ดวยผลแหงการถวายสลากภัต [๖๖ ] เรามีจิตเล่อื มใสมีใจโสมนัส ได ถวายสลากภัต ๘ ท่ี แดพระผูม ีพระภาคเจา พระนามวา กัสสปะ ผมู บี าปอนั ลอยเสยี แลว มี พรหมจรรยอ ันอยจู บแลว ในกปั นน้ี นั้ เอง เราไดถวายสลากภตั ที่ ดวยการถวายสลากภัตนั้น เราไมร จู กั ทคุ ตเิ ลย นเี้ ปน ผลแหงการถวายสลากภตั ๘ ที่ เราเผากิเลสทงั้ หลายแลว . . . คาํ สอนของ พระพุทธเจาเราไดทาํ เสรจ็ แลว ดงั น.ี้ ทราบวา ทา นพระกสุ ัฏฐกทายกเถระไดภาษิตคาถาเหลานี้ ดว ยประการฉะนีแ้ ล. จบกสุ ัฏฐกทายกเถราปทาน

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาท่ี 108๔๗๖. อรรถกถากสุ ัฏฐกทายกเถราปทาน พึงทราบเรือ่ งราวในอปทานที่ ๖ ดังตอไปนี้ :- บทวา กสุ ฏกมทาสห ความวา ในบรรดาภัต เชน ปก ขิกภัตรอโุ ปสถกิ ภตั ธวุ ภตั และสลากภตั เปน ตน เราไดถ วายสลากภัต ๘ ท่ี ท่ีพึง่ถวายดว ยสามารถแหง ใบสลาก. จบอรรถกถากสุ ฏั ฐกทายกเถราปทาน คิรปิ นุ นาคิยเถราปทานที่ ๗วา ดวยผลแหงการถวายดอกบุนนาคบชู า [๖๗] ครั้งนัน้ พระสัมพุทธเจา พระ- นามวา โสภิตะ ประทับอยทู ีภ่ เู ขาจติ ตกฏู เราได ถอื เอาดอกบนุ นาคเขามาบูชาพระสยมั ภู ในกัปที่ ๙๔ แตกปั น้ี เราไดบ ูชาพระ- สมั พุทธเจา ดวยกานบูชานั้น เราไมรจู ักทคุ ตเิ ลย นเี้ ปน ผลแหง พทุ ธบุชา . . . เราเผากเิ ลสทั้งหลายแลว...คําสอนของ พระพุทธเจา เราไดท ําเสรจ็ แลว ดังนี้. ทราบวา ทานพระคริ ปิ ุนนาคิยเถระไดภาษิตคาถาเหลานี้ ดว ยประการฉะน้ีแล. จบคิรปิ นุ นาคยิ เถราปทาน