tripitaka_72

พระสตุ ตันตปฎก ขทุ ทกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาท่ี 89 ในกปั ท่ี ๓๑ แตก ัปน้ี เราไดเอาดอกไม ใดบูชา ดวยการบูชานัน้ เราไมร ูจักทุคติเลย น้ีเปน ผลแหงพุทธบูชา เราเผากเิ ลสทัง้ หลายแลว . . . คาํ สอน ของพระพทุ ธเจา เราไดท าํ เสรจ็ แลว ดงั น.้ี ทราบวา ทานพระจติ กปชู กถระไดภ าษิตคาถาเหลาน้ี ดวยประการฉะนแี้ ล. จบจิตกปูชกเถราปทาน จิตกนพิ พาปกเถราปทานท่ี ๓ (๔๖๓) วาดวยผลแหงการดับจติ กาธาร [๕๓] เมอ่ื เทวดาและมนษุ ยพากันถวาย พระเพลิงพระสรีระของผูแ สวงหาคุณใหญ พระ นามวา เวสสภู เราเอาน้ําหอมดับจติ กาธาร ในกปั ที่ ๓๑ แตกัปนี้ เราเอาน้ําหอมดบั จิตกาธารใด ดว ยกรรรมนน้ั เราไมรูจ กั ทคุ ติเลย น้ีเปนผลของนาํ้ หอม เราเผากเิ ลสทัง้ หลายแลว . . . คาํ สอน ของพระพทุ ธเจา เราไดทาํ เสรจ็ แลว ดังนี้. ทราบวา ทานพระจติ กนิพพาปกเถระไดภ าษิตคาถาเหลา น้ี ดวยประการฉะนีแ้ ล. จบจิตกนพิ พาปกเถราปทาน

พระสตุ ตนั ตปฎก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 90 เสตุทายกเถราปทานที่ ๔ (๔๖๔) วา ดวยผลแหง การสรา งสะพาน [๕๔] เรามีจิตเล่ือมใส มใี จโสมนัส ไดใชคนสรา งสะพานในทเ่ี ฉพาะพระพักตรของ พระผูม ีพระภาคเจาพระนามวาวิปส สี ผเู สดจ็ จง- กรมอยู ในกัปท่ี ๙๑ แตกปั นี้ เราไดใ หส รา ง สะพานใดไว ดวยกรรมน้ัน เราไมร จู กั ทคุ ตเิ ลย นี้เปน ผลแหง การถวายสะพาน เราเผากิเลสท้งั หลายแลว . . . คําสอน ของพระพทุ ธเจา เราไดท ําเสรจ็ แลว ดังน้ี. ทราบวา ทานพระเสตุทายกเถระไดภาษติ คาถาเหลา นี้ ดว ยประการฉะนี้แล. จบเสตทุ ายกเถราปทาน สมุ นตาลวณั ฏิยเถราปทานท่ี ๕ (๔๖๕) วา ดวยผลแหงการถวายพัดใบตาล [๕๕] เราไดถวายพดั ใบตาลอันคลุมดวย ดอกมะลิ แดพระผมู ีพระภาคเจาพระนามวา สทิ ธัตถะ เราจงึ ไดท รงยศใหญ ในกปั ท่ี ๙๔ แตก ัปน้ี เราไดถวายพดั ใบตาลใด ดว ยการถวายพดั ใบตาลนน้ั เราไมร จู กั ทุคตเิ ลย นเี้ ปน ผลแหง พัดใบตาล

พระสุตตนั ตปฎ ก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาที่ 91 เราเผากิเลสทั้งหลายแลว . . . คําสอน ของพระพทุ ธเจา เราไดท ําเสร็จแลว ดงั น.้ี ทราบวา ทา นพระสมุ นตาลวณั ฏิยเถระไดภ าษิตคาถาเหลานี้ ดวยประการฉะนแี้ ล. จบสุมนตาลวัณฏยิ เถราปทาน อวฏผลิยเถราปทานที่ ๖ (๔๖๖) วา ดวยผลแหงการถวายผลไม [๕๖] พระผูมพี ระภาคผูสยัมภพู ระนาม วา สตรังสี ผูไ มทรงพา ยแพอะไร ๆ ทรงใครต อ ความวิเวก ตรัสรูด วยพระองคเองเสดจ็ ออกบณิ ฑ- บาต เราถือผลไมอยูไดเห็นเขา จงึ ไดเขาไปเฝา พระนราสภ เรามจี ติ เล่อื มใสมใี จโสมนสั ได ถวายผลไม ในกปั ที่ ๙๔ แตกปั เราไดถวายผลไม ใดในกาลน้ัน ดว ยการถวายผลไมน้นั เราไมรจู กั ทคุ ตเิ ลย นเ้ี ปน ผลแหงการถวายผลไม เราเผากิเลสท้งั หลายแลว . . . คาํ สอน ของพระพทุ ธเจา เราไดทาํ เสรจ็ แลว ดังน.ี้ ทราบวา ทา นพระอวฏผลยิ เถระไดภ าษติ คาถาเหลานี้ ดวยประการฉะน้ีแล. จบอวฏผลิยเถราปทาน

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ที่ 92ลพุชผลทายกเถราปทานท่ี ๗ (๔๖๗) วา ดวยผลแหงการถวายขนุนสํามะลอ [๕๗] ครั้งนน้ั เราเปนคนเฝาสวนอยู ในพระนครพนั ธุมดี ไดเห็นพระพุทธเจา ผูป ราศ- จากกิเลสธลุ ี เสด็จเหาะไปในอากาศ เราไดหยิบเอาผลขนุนสํามะลอถวายแด พระพทุ ธเจา ผูประเสริฐสุด พระพุทธเจา ผูมีพระ ยศใหญใ หเ กิดควานปลมื้ ใจแกเ รา นําความสุขมา ใหใ นปจจบุ นั ประทบั อยูใ นอากาศน้นั เอง ได ทรงรบั ประเคน เราถวายผลไมแดพระพุทธเจาดว ยใจอนั เล่ือมใสแลว ไดประสบปต ิอันไพบลู ย เปนสุข. ยอดเยยี่ มในครงั้ น้ัน รัตนะเกิดขึ้นแกเ ราผเู กิด ในทนี่ ้ัน ๆ ในกัปท่ี ๙๑ แตก ัปนี้ เราไดถ วายผลไม ใดในกาลนนั้ ดว ยทานนั้น เราไมรูจ ักทคุ ตเิ ลย น้เี ปน ผลแตง การถวายผลไม เราเผากเิ ลสท้งั หลายแลว . . . คาํ สอน ของพระพุทธเจาเราไดทาํ เสรจ็ แลว ดังน.้ี ทราบวา ทานพระลพุชผลทายกเถระไดภาษิตคาถาเหลาน้ี ดวยประการฉะน้ีแล. จบลพชุ ผลทายกเถราปทาน

พระสตุ ตันตปฎก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาท่ี 93 มิลักขุผลทายกเถราปทานท่ี ๘ (๔๖๘) วาดวยผลแหง การถวายผลไมมิลกั ขุ [๕๘] เราไดเหน็ พระพุทธเจาพระนาม วา อัตถทสั สี ผูมีพระยศใหญ เปน ผมู ีจติ เลอื่ มใส มใี จโสมนสั ไดถ วายผลไมม ลิ กั ขุ ในกปั ท่ี ๑,๘๐๐ เราไดถ วายผลไมใ ดใน กาลน้นั ดวยทานนน้ั เราไมร ูจกั ทุคติเลย น้ีเปน ผลแหง การถวายผลไม เราเผากเิ ลสทัง้ หลายแลว. . . คําสอน ของพระพทุ ธเจา เราไดท ําเสรจ็ แลว ดงั น.้ี ทราบวา ทานพระมลิ กั ขุผลทายกเถระไดภ าษิตคาถาเหลาน้ี ดว ยประการฉะน้แี ล. จบลักขผุ ลทายกเถราปทาน สยมั ปฏภิ าณยิ เถราปทานท่ี ๙ (๔๖๙) วา ดวยการสดดุ ีพระพุทธเจาดวยปฏิภาณ [๕๘] ใครไดเห็นพระนราสภผูป ระเสรฐิ กวา เทวดา งามเหมือนดอกรกฟาขาว กําลังเสด็จ ดําเนินอยูทถ่ี นนแลว จะไมเลอ่ื มใสเลา ใครไดไดเ ห็น พระพุทธเจาผูกําจัดความมืดมดิ ใหพ นิ าศ

พระสุตตันตปฎก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาที่ 94 ทรงชวยเหลอื นรชนใหขา มพนไปไดเ ปนอนั มาก ยงั โลกใหโชติชวงดวยแสงสวางคอื พระ-ญาณแลว จะไมเล่อื มใสเลา ใครไดเห็นพระพุทธเจา ผเู ปน นายกของโลก กําลังเสดจ็ ออกไปพรอ มกับพระขีณาสพผมู ีอํานาจตั้งแสน ผทู รงรอ้ื ขนสัตวไ ปเสยี มากมายแลว จะไมเลอื่ มใสเลา ใครไดเหน็ พระพทุ ธเจา ผูต ีกลองคอืพระธรรมทรงย่าํ ยีหมูเ ดียรถยี  บันลอื สหี นาทแลวจะไมเ ลอ่ื มใสเลา ทวยเทพพรอมดว ยพรหม พากนั มาจากเทวโลกตราบเทา พรหมโลก แลวทูลถามปญหาอันลมุ ลึกกะพระพุทธเจา พระองคใ ด พระพุทธเจาพระองคน ้นั ใครไดเ ห็นเขาแลว จะไมเ ล่ือมใสเลา มนุษยพรอมดว ยเทวดาประนมกรอญั ชลีแดพ ระพทุ ธเจา พระองคใ ด ยอ มไดเ สวยบญุ ดว ยการประนมกรอญั ชลีน้นั พระพทุ ธเจาพระองคนั้นใครไดเหน็ เขา แลวจะไมเล่อื มใสเลา ชนทัง้ ปวงมาประชุมพรอ มหอ มลอ มพระผูม ีปญญาจกั ษุ พระผมู ีปญญาจักษพุ ระองคใ ดไดรบัอาราธนาแลวไมทรงหวนั่ ไหว พระผมู ีปญญาจกั ษุพระองคนัน้ ใครไดเหน็ แลว จะไมเลอ่ื มใสเลา

พระสุตตันตปฎก ขทุ ทกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ที่ 95 เมอ่ื พระนราสภพระองคใดเสด็จเขาพระ นคร กลองเปนอนั มากประโคมกึกกอง คชสาร ที่ตกมันพากนั บนั ลือ พระนราสภพระองคน ้นั ใครไดเ หน็ เขา แลวจะไมเ ล่ือมใสเลา เม่อื พระนราสภพระองคใดเสด็จดาํ เนนิ ไปในถนน พระรัศมยี อ มสองสวางไสวทกุ เมือ่ ทซ่ี ึ่งลมุ ๆ ดอน ๆ ยอมสมาํ่ เสมอ พระนราสภ พระองคน้นั ใครไดเห็นเขา แลว จะไมเลือ่ มใสเลา เม่ือพระพุทธเจา ตรสั อยู ประชาสัตวใน จกั รวาลไดยินท่ัวกนั พระพทุ ธเจาพระองคใ ดยัง สัตวใ หร ูชดั ไดท่ัวกนั พระพุทธเจาพระองคน น้ั ใครไดเ หน็ แลวจะไมเ ลือ่ มใสเลา ในกปั ทีแ่ สนแตกัปน้ี เราไดสดดุ พี ระ- พทุ ธเจา ดวยการสดุดีน้นั เราไมรจู ักทคุ ตเิ ลย นเี้ ปน ผลแหงการสดดุ ี เราเผากิเลสท้ังหลายแลว . . . คําสอน ของพระพทุ ธเจา เราไดท ําเสร็จแลว ดังน.ี้ ทราบวา ทานพระสยัมปฏิภาณิยเถระไดภาษิตคาถาเหลานี้ ดวยประการฉะนแ้ี ล. จบสยมั ปฏิภาณิยเถราปทาน

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 96นิมติ พยากรณยิ เถราปทานท่ี ๑๐ (๔๗๐) วาดวยผลแหงการพยากรณนมิ ติ [๖๐] ครั้งน้นั เราไดเขาไปปา หมิ วันต บอกมนต ศิษย ๕,๔๐๐ คนไดอุปฏ ฐากเรา ศษิ ยเ หลานนั้ ลวนเปนนักศึกษา รจู บ ไตรเทพถงึ ความเต็มเปย มในธรรมมีองค ๖ พวก เขาถอื ตวั จัดเพราะวทิ ยาของคน อยใู นปา หมิ วันต เทพบุตรผมู ียศใหญ เปน ผูม สี ติสมั ป- ชญั ญะ จุติจากชน้ั ดุสติ อุบัติในครรภแ หง มารดา เม่ือพระสัมพทุ ธเจาเสดจ็ อุบัติข้ึน หม่ืน โลกธาตกุ ห็ วั่นไหว คนตาบอดกม็ องเห็นได ในเมื่อพระผนู ําเสดจ็ อุบัตขิ น้ึ พน้ื พสุธานที้ ั้งสน้ิ สนั่ สะเทือน ๖ ประการ มหาชนไดสดับเสียงกึกกอ งแลว พากันแยมสรวล ชนทั้งปวงประชุมกนั แลว ไดพ ากัน ไป ยงั สาํ นักของเรา ถามวา พืน้ พสุธานี้สั่นสะเทือน จกั มผี ลเปนอยางไร ครง้ั นนั้ เราไดพ ยากรณแ กเขาทงั้ หลายวา อยากลัวเลย ไมมีภัยแกทานท้ังหลาย ทานทกุ ๆ คนจงเบาใจเถดิ ความเกดิ น้ีประกอบดวยสขุ ประโยชน

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ที่ 97 พื้นพสุธาอนั เหตุ ๘ ประการถูกตองแลว ยอมจะสน่ั สะเทือน นิมติ ยอ มจะปรากฏโดยอาการ เชน เดยี วกัน แสงสวา งอนั ไพบลู ยใหญโ ต ก็เชน กนั พระพทุ ธเจา ผปู ระเสรฐิ สดุ ผมู ีจกั ษุ จัก เสดจ็ อุบตั ขิ ้ึนโดยไมต อ งสงสยั เรายงั ประชุมชน ใหเขา ใจดีแลว ไดบอกเบญจศีล พวกเขาไดส ดับเบญจศีลแลว คดิ วา การ เสด็จอุบัติของพระพทุ ธเจา ยากท่จี ะหาได เปน ผูเกิดอพุ เพงคาปต ิ มใี จโสมนัส ยินดี รา เริง ในกัปที่ ๙๒ แตกปั น้ี เราไดพ ยากรณ นิมิตใด ดวยการพยากรณน มิ ติ นนั้ เราไมรจู ักทคุ ติ เลย น้เี ปน ผลแหงการพยากรณ เราเผากิเลสทง้ั หลายแลว . . . คาํ สอน ของพระพุทธเจา เราไดทําเสรจ็ แลว ดังนี้. ทราบวา ทา นพระนมิ ติ ตพยากรณิยเถระไดภาษติ คาถาเหลานี้ ดวยประการฉะน้ีแล. จบนมิ ิตตพยากรณิยเถราปทาน อรรถกถาสาลปปุ ผวิ รรคท่ี ๔๗ อปทานมีอปทานท่ี ๑ เปน ตน ไป ในวรรคที่ ๔๗ นักศึกษาพอจะกาํ หนดรไู ดงายตามลําดับพระบาลีนน่ั แล. จบอรรถกถาสาลปุปผวิ รรคที่ ๔๗

พระสุตตันตปฎ ก ขุททกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาท่ี 98 รวมอปทานทม่ี ใี นวรรคน้ี คอื ๑. สกลกสุ มุ ยิ เถราปทาน ๒. จิตกปชู กเถราปทาน ๓. จติ ก-นพิ พาปกเถราปทาน ๔. เสตทุ ายกเถราปทาน ๕. สุมนตาลวัณฏยิ เถรา-ปทาน ๖. อวฏผลิยเถราปทาน ๗. ลพชุ ผลทายกเถราปทาน ๘. มลิ กั ข-ุผลทายกเถราปทาน ๙. สยัมปฏภิ าณยิ เถราปทาน ๑๐. นิมติ ตพยากรณยิ -เถราปทาน บณั ฑติ คํานวณคาถาได ๗๒ คาถา. จบสาลปปุ ผิยวรรคท่ี ๔๗

พระสตุ ตันตปฎก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 99 นฬมาลยิ วรรคท่ี ๔๘ นฬมาลยิ เถราปทานท่ี ๑ (๔๗๑) วา ดวยผลแหง การถวายพวงดอกออ [๖๑] เราไดเ ห็นพระสมั พทุ ธเจา ผูมพี ระ ฉววี รรณดงั ทองคํา ผสู มควรรับเคร่อื งบูชา เปน นายกของโลก กาํ ลังเสดจ็ ไปทางชายปา ใหญ เราหยิบพวงดอกไมอ อ และออกไปใน ทันใดน้ัน ไดเหน็ พระสัมพทุ ธเจาผูขามโอฆะได แลว ไมม อี าสวะ ณ ที่นน้ั เรามีจิตเล่อื มใสมีใจโสมนัส ไดเ อาพวง ดอกไมอ อบชู าพระพทุ ธเจาผูเ ปน ทักขเิ ณยยบคุ คล ผูม คี วามเพยี รใหญ ทรงอนุเคราะหโ ลกทง้ั สนิ้ ในกปั ทง้ั ๓๑ แตก ัปน้ี เราไดดอกไมใ ด บชู า ดวยการบูชา เราไมร จู กั ทคุ ตเิ ลย นเ้ี ปน ผลแหง พทุ ธบชู า เราเผากเิ ลสทงั้ หลายแลว . . . คาํ สอน ของพระพทุ ธเจา เราไดท ําเสร็จแลว ดังนี้. ทราบวา ทานพระนฬมาลยิ เถระไดภ าษิตคาถาเหลาน้ี ดวยประการฉะนี้แล. จบนฬมาลิยเถราปทาน

พระสุตตันตปฎก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 100 มณปิ ชู กเถราปทานที่ ๒ (๔๗๒)วาดว ยผลแหง การบูชาดวยแกวมณี [๖๒] พระชนิ เจาพระนามวา ปทุมุตตระ ทรงรจู บธรรมทั้งปวง ใครตอ ความสงบ ตรสั รู ดวยพระองคเ อง เสดจ็ ไปในอากาศ สระใหญม ีอยใู นที่ไมไ กลปาหมิ วนั ต ภพ ของเราอันบญุ กรรมประกอบดแี ลว มีอยูในสระ น้ัน เราออกจากภพไดเ ห็นพระผนู าํ โลก ผทู รง รุงเรืองเหมือนตนราชพฤกษ โชติชวงเหมือนดงั กับไฟลุกโพลง เราไดเหน็ ดอกไมชนดิ หนึ่งทมี่ ีในปา เปล่ยี ว คดิ วาจกั บูชาพระผูนาํ โลก ทาํ จติ ของตน ใหเ ล่ือมใสแลว ไดถ วายบังคมพระศาสดา เราหยบิ แกวมณีทศ่ี รี ษะของเรา บชู าพระ ผูนาํ ดวยความปรารถนาวา ดว ยการเอาแกว มณี บชู านี้ ขอจงมวี ิบากอันดี พระศาสดาพระนามวา ปทมุ ุตตระ ผทู รง รูแ จงโลก ผูสมควรรับเครอื่ งบชู า ประทับอยใู น อากาศ ไดต รสั พระคาถาเหลาน้ีวา ขอความดําริของทา นจงสําเร็จเถดิ ทา น จงไดสขุ อันไพบูลย ดวยการบูชาแกวมณีนี้ ขอ ทานจงไดเ สวยยศอนั ใหญหลวงเถดิ