tripitaka_72

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขุททกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาท่ี 529 เพราะกรรมท่ีทาํ ไวด นี ้นั และเพราะการ ต้งั เจตนจ าํ นงไว ดิฉันจงึ ไมไดไ ปสูวนิ บิ าตเลย ตลอด ๒ กัป กด็ ฉิ ันทําสมบตั ิแลวเสวยสน้ิ ทกุ อยา ง ดิฉนั ไดบรรลุอจลบทเพราะถวายขนมตม ๓ ชน้ิ ดิฉนั เผากเิ ลสท้ังหลายแลว . . . คําสอน ของพระพุทธเจาดิฉนั ไดท าํ เสร็จแลว . ทราบวา ทา นพระโมทกทายิกาภิกษณุ ไี ดกลา วคาถาเหลา น้ี ดวยประการฉะน้ีแล. จบโมทกทายิกาเถราอปทาน เอกาสนทายิกาเถรีอปทานที่ ๔ (๑๔) ผลของการถวายอาสนะ [๑๕๔] ครง้ั น้นั ดิฉนั เปน หญงิ ชาง กรองดอกไมชาวพระนครหังสวดี มารดาบดิ า ของดิฉันทานไปทํางาน ดิฉันไดพบพระสมณะ กําลงั เดินไปตามถนนในเวลาเทยี่ งวัน ดิฉันได ปลู าดอาสนะไว ครนั้ ปูลาดอาสนะดว ยผา โกเชาว อันวจิ ิตรเปนตนแลว เปน ผมู ีจิตเลอ่ื มใสโสมนัส กลา วดังนวี้ า ภมู ภิ าคแรงรอ นแดดกลา เวลาเท่ียง แดดจัดลมไมรําเพยพดั และเวลานก้ี ็จวนจะเลย เวลาแลว

พระสุตตนั ตปฎก ขุททกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ที่ 530 ขาแตพ ระมหามุนี อาสนะน้ีดฉิ ันปูลาดไวถ วายทาน ขอทา นไดโ ปรดอนุเคราะหน ั่งบนอาสนะของดิฉันเถิด พระสมณะผฝู กตนดแี ลว มใี จบรสิ ทุ ธิ์ไดน ัง่ ลงบนอาสนะนั้น ดฉิ ันรบั บาตรของทา นแลว ไดถวายบิณฑบาตตามทตี่ นหุงตมไว เพราะกรรมที่ทาํ ไวดีแลวนัน้ และเพราะการตั้งเจตนจ าํ นงไว ดฉิ นั สละรา งมนุษยแ ลวไดไ ปสวรรคช ั้นดาวดึงส วมิ านที่บุญกรรมสรา งใหด ฉิ ันอยางสวย-งามในดาวดงึ สนน้ั สงู ๖๐ โยชน กวา ง ๓๐ โยชน ไดถ กู สรางขน้ึ แลว เพราะอาสนะบลั ลงั กของดิฉนั มหี ลายอยางตาง ๆ ชนดิสาํ เร็จดว ยทองกม็ ี ดวยแกว มณกี ็มี ดวยแกวผลกึ ก็มี ดวยแกวปทุมราชก็มี บัลลงั กของดิฉนัปลู าดดวยนวมก็มี ดวยผา ลาดอนั วิจิตรดวยรูปราชสหี และเสอื โครง เปน ตน ก็มี ดวยผา ลาดทอดว ยไหมประดับแกว อนั วจิ ิตรกม็ ี ดว ยเครอ่ื งลาดมขี นยาวชายดา นเดยี วกม็ ี เม่ือใด ดิฉนั ตอ งการจะเดินทาง เมือ่ นั้นดฉิ ันยอมเปน ผเู พยี บพรอ มดวยการรื่นเรงิ สนุก-สนาน ไปสทู ท่ี ี่ดิฉันปรารถนา พรอ มกบั บลั ลังกอันประเสริฐ

พระสุตตนั ตปฎก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ที่ 531 ดฉิ นั ไดเ ปน พระอคั รมเหสีของทาวสัก-รนิ ทเทวราช ๘๐ พระองค ไดเปน พระอัครมเหสีของพระเจา จกั รพรรดิ ๗๐ พระองค เมือ่ ดิฉันยงั ทอ งเท่ยี วไปในภพนอยใหญยอ มไดโ ภคทรัพยม ากมาย ดิฉนั ไมบ กพรองโภคทรพั ยเ ลย น้ีเปนผลแหง อาสนะอันเดยี ว ฉนั ทองเที่ยวไปแตในสองภพ คือ ในสวรรคและมนษุ ย ภพอื่น ๆ ดฉิ ันไมรูจัก นี้เปนผลแหงอาสนะอันเดียว ดฉิ ันเกดิ แตใ นสองสกุล คือ สกุลกษัตริยและสกุลพราหมณ ดิฉันเกิดในสกลุ สูงทกุ ๆ ภพนเ้ี ปน ผลแหงอาสนะอนั เดยี ว ความโทมนัสท่ที ําจิตของดิฉนั ใหเรารอนดฉิ ันไมรจู กั ความเปนผูมีผวิ พรรณแปลกดฉิ ันก็ไมรูจกั น้ีเปน ผลแหงอาสนะอันเดียว พี่เลีย้ งนางนมตางก็บาํ รงุ ดฉิ นั หญงิ คอมและเดก็ รับใชม มี าก ดฉิ ันไปสอู วยั วะหนึง่ จากอีกอวยั วะหนึ่ง น้ีเปนผลแหง อาสนะอันเดียว พวกพี่เลี้ยงนางนมอ่ืนใหดิฉนั อาบนํ้าพวกอ่นื ใหร ับประทานขาว พวกอื่นประดับประดาดฉิ ัน พวกอนื่ เหก ลอ มดิฉันใหร ินเริงทกุ เม่ือพวกอ่ืนเอาของหอมไลท าดิฉัน นี้เปน ผลแหงอาสนะอันเดียว

พระสุตตนั ตปฎ ก ขุททกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาที่ 532 บัลลังกด งั จะรคู วามดํารขิ องดิฉนั ผอู ยทู ่ี มณฑป ทีโ่ คนไม หรือในเรอื นวางเปลา ยอ ม ปรากฏขน้ึ น้ีเปน อัตภาพสดุ ทายของดฉิ นั ภพ หลงั กําลงั เปน ไป แมว นั น้ีดฉิ นั กไ็ ดสละราชสมบตั อิ อกบวช เปน บรรพชติ ในกปั ทีแ่ สนแตก ปั น้ี ดิฉนั ไดใ ห ทานใดในกาลนน้ั ดว ยทานนั้น ดิฉนั ไมร จู กั ทคุ ตเิ ลย นี้เปน ผลแหงอาสนะอันเดยี ว ดฉิ นั เผากิเลสท้งั หลายแลว . . .คําสอน ของพระพุทธเจา ดฉิ นั ไดท ําเสรจ็ แลว ทราบวา ทา นพระเอกาสนทายกิ าภกิ ษณุ ีไดก ลา วคาถาเหลาน้นั ดวยประการฉะน้แี ล. จบเอกาสนทายกิ าเถรอี ปทาน ปญ ฐจทีปทยิกาเถรอี ปทานที่ ๕ (๑๕) ผลของการถวายประทปี ๕ ดวง [๑๕๕] ครั้งนัน้ ดฉิ ันเปนหญิงนกั ทอง- เท่ียวอยูในพระนครหงั สวดี ดิฉันตอ งการกศุ ล จงึ ทอ งเทย่ี วไปตามวดั และอาราม ดฉิ นั ไดพ บไม- โพธิ์อนั อดุ มในวันกาฬปก ษ ดิฉนั ยังจติ ใหเ ลอ่ื ม- ใสในไมโ พธิน์ ้นั แลวน่ังลงที่โคนโพธ์ิ

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขุททกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาที่ 533 ดฉิ ันตงั้ จติ อนั ประกอบดว ยความเคารพไว ประนมอญั ชลเี หนอื เศยี รเกลา สําแดงถึงความโสมนสั แลวคดิ อยางน้ีในทนั ใดนัน้ วา ถาพระพุทธเจาเปนผูมีพระคณุ นบั ไมไ ดไมมีบุคคลอื่นเปรยี บเสมอจริงไซร ขอใหแ สดงปาฏหิ ารยิ แกเ ราเถิด ขอใหไ มโ พธิ์นจ้ี งเปลง รัศมี ในทันไดนั้นเอง ไมโพธิก์ ไ็ ดโ พลงไปทว่ั พรอ มกบั ท่ีดิฉนั นกึ รศั มีนน้ั สาํ เร็จดวยสีทองลวน ไพโรจนไปท่ัวทิศ ดิฉนั นง่ั อยูท ี่โคนโพธิน์ น้ั ๗ คืน ๗ วันเม่อื ถึงวนั เปน คํารบ ๗ ดิฉันไดทําการบชู าดวยประทีป ประทปี ๕ ดวงลกุ โพรงรอบอาสนะครง้ั น้นั ประทปี ของดิฉันลุกโพลงอยู จนถงึ เวลาพระอาทิตยอ ทุ ัย เพราะกรรมทที่ าํ ไวดนี น้ั และเพราะการตัง้ เจตนจ ํานงไว ดิฉนั ละรา งมนษุ ยแ ลวไดไปสวรรคช น้ั ดาวดงึ ส วมิ านทบ่ี ญุ กรรมสรางสรรใหด ฉิ นั อยางสวยงาม ในสวรรคช ัน้ ดาวดึงสนั้น เรียกวาปญ จทีปวมิ าน สูง ๖๐ โยชน กวาง ๓๐ โยชน มปี ระทปี นบั ไมถว นสอ งแสงสวางลอ มดฉิ ัน ทวั่ เทพพภิ พโชติชว งดว ยแสงประทีป

พระสุตตนั ตปฎก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 534 ดฉิ นั น่งั หนั หนาไปทศิ บรู พาแลว ถาประสงคจะดู ยอ มเห็นทกุ สงิ่ ไดด ว ยจกั ษุท้งัเบ้ืองบน เบื้องลา งและเบือ้ งขวาง ดฉิ นั ปรารถนาจะเห็นกรรมดกี รรมชั่วท่ีคนทาํ ในท่ีมีประมาณเทา ใด ทีม่ ปี ระมาณเทานน้ัยอมไมมตี น ไมหรือภูเขามากน้ั กาง ดิฉันไดเ ปนพระอัครมเหสขี องทาวสกั ก-เทวราช ๘๐ พระองค ไดเปน พระอคั รมเหสขี องพระเจาจกั รพรรดิ ๑๐๐ พระองค ดิฉันเขา ถึงกําเนิดใด ๆ คือ เทวดาหรือมนุษย ในกาํ เนดิ นน้ั ๆ ประทปี จํานวนแสนสอ งแสงสวา งลอมดฉิ นั ดิฉันจุติจากเทวโลกแลว เกดิ ในครรภมารดา เมอ่ื ดฉิ ันอยใู นครรภมารดา นยั นตาของดิฉนั ไมห ลับ ประทีปจํานวนแสนดวงสอ งสวา งในเรอื นประสตู ขิ องดิฉนั ผเู พียบพรอ มดว ยบุญ-กรรม นเ้ี ปน ผลแหง ประทปี ๕ ดวง เม่อื ถึงภพสดุ ทาย ดฉิ นั กลบั ไดฉนั ทะท่ีมีในใจเหน็ นพิ พานอันเปนสภาวะเยอื กเยน็ ไมมีชราและมรณะ. พอเกดิ อายุได ๗ ขวบ ดิฉนั ก็ไดบรรลุอรหตั พระพุทธเจา ใหด ิฉันอปุ สมบท น้ีเปนผลแหง ประทีป ๕ ดวง

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 535 เมื่อดฉิ นั อยูที่มณฑป โคนไม หรอื ใน เรือนวา งเปลา ประทปี สอ งแสงสวา งใหท ุกเมอื่ เชือ่ วัน นเี้ ปนผลแหงประทีป ๕ ดวง ทิพยจักษขุ องดิฉนั บรสิ ุทธิ์ ดฉิ นั ฉลาด ในสมาธิ ถึงความบรบิ รู ณในอภญิ ญา น้เี ปนผล แหง ประทีป ๕ ดวง ดิฉนั เปนผูอยูจ บพรหมจรรยท ั้งปวง ทํา กจิ เสรจ็ แลว ไมม อี าสวะ ขา แตพ ระมหาวีระผูม ี จกั ษุ หมอ มฉันผชู ่อื วาปญ จทปี าขอถวายบงั คม พระยุคลบาทของพระองค ในกัปทแี่ สนแตก ัปน้ี ดฉิ ันไดใ หท าน ใดในกาลนัน้ ดว ยทานนัน้ ดิฉันไมรจู กั ทคุ ติ เลยนเี้ ปนผลแหง ประทปี ๕ ดวง ดิฉนั เผากเิ ลสท้งั หลายแลว...คําสอน ของพระพทุ ธเจาดฉิ ันไดทาํ เสร็จแลว. ทราบวา ทา นพระปญ จทีปทายกิ าภกิ ษณุ ไี ดก ลา วคาถาเหลาน้ดี วยประการฉะนแ้ี ล. จบปญจทีปทายิกาเถรอี ปทาน

พระสุตตนั ตปฎก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 536 นฬมาลิกาเถรีอปทาน ๖ (๑๖) ผลของการบชู าดว ยดอกบัว [๑๕๖ ] ดฉิ ันเกดิ เปน นางกนิ รอี ยูท่ฝี งแมน า้ํ จันทภาคา คร้ังนั้น ดฉิ นั ไดพ บพระสยมั -ภพู ุทธเจา ผปู ราศจากธุลี ไมท รงพา ยแพอะไร ๆจึงมจี ติ เลื่อมใสโสมนัส เกดิ ปติ ประนมอญั ชลีแลว เกบ็ เอาดอกออ มาบูชาพระสยัมภู เพราะกรรมท่ีทําไวด นี ้ัน และเพราะการต้ังเจตนจ ํานงไว ดฉิ นั ละรางนางกนิ รีแลว ไดไปสวรรคชัน้ดาวดึงส ดฉิ ันไดเ ปนอคั รมเหสขี องทาวสกั ก-เทวราช ๓๖ พระองค สิง่ ที่ฉนั ปรารถนาดว ยใจยอมเกดิ ตามปรารถนา ดฉิ ันไดเ ปน พระอัคร-มเหสขี องพระเจาจกั รพรรดิ ๑๐ พระองค ดิฉนัเปน ผสู รางตน ทองเท่ยี วไปในภพทง้ั ปวง กศุ ลของดฉิ นั มี ดิฉนั ไดออกบวชเปนบรรพชติ วันนด้ี ฉิ ันเปน ปชู ารหบคุ คลในศาสนา ของพระศากยบตุ ร ในกัปท่ี ๘๔ แตก ปั นี้ ดฉิ ันไดบ ูชาพระพทุ ธเจา ใด ดวยพุทธบูชานัน้ ดิฉันไมร ูจักทุคติเลย น้ีเห็นผลแหง ดอกออ

พระสุตตันตปฎก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 537 ทกุ วันน้ีดฉิ ันมใี จบรสิ ทุ ธิ์ ปราศจากใจ ท่ชี ั่วชา มอี าสวะสน้ิ ไปท้งั หมด บัดน้ภี พใหม ไมมีอกี ดฉิ ันเผากเิ ลสท้งั หลายแลว . . . คําสอน ของพระพทุ ธเจา ดฉิ ันไดท าํ เสรจ็ แลว . ทราบวา ทา นพระนฬมาลกิ าภกิ ษณุ ีไดกลา วคาถาเหลานี้ดว ยประการฉะนี้แล. จบนฬมาลิกาเถรีอปทาน มหาปชาบดโี คตมเี ถรอี ปทานที่ ๗ (๑๗) บพุ จริยาของพระมหาปาชาบดีโคตมเี ถรี [๑๕๗] ในกาลคร้งั หนงึ่ พระผูมพี ระ- ภาคเจา ผูเปนประทีปแกวสอ งโลกใหสวา งไสว เปนนายสารภีฝก นรชน ประทับอยู ณ กูฏาคาร ศาลาปามหาวนั ใกลพระนครเวสาลี คร้งั นั้น พระมาโคตมีภกิ ษุณี พระมหา- ตจุ ฉาของพระพิชิตมาร อยใู นสํานักนางภิกษุณี ในพระนครอนั รื่นรมยนั้น พรอ มดว ยพระภิกษุณี ๕๐๐ องค ซึง่ ลวนแตพ น จากกเิ ลสแลว เมือ่ พระมหาปชาบดีโคตมีนน้ั อยูใ นทสี่ งดั ตรึกนกึ คิด อยางนีว้ า การปรินพิ พานของพระพทุ ธเจาก็ดี ของ คูพระอคั รสาวกก็ดี ของพระราหุล พระอานนท และพระนนั ทะกด็ ี เราไมไ ดเหน็

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาที่ 538 เราอนั พระโลกนาถผแู สวงหาคุณอันใหญทรงอนุญาตแลว พงึ ปลงอายสุ งั ขารแลว นิพพานกอ นเถิด พระภกิ ษณุ ีท้งั ๕๐๐ องค ก็ไดตรึกอยางนน้ั เหมอื นกัน แมพระเขมาภิกษุณีเปน ตนก็ไดตรกึ เชน น้ีเหมือนกัน คร้งั นัน้ เกิดแผน ดินไหว กลองทพิ ยดังข้นึ เองทวยเทพท่ีสงิ อยูในสาํ นักของนางภกิ ษุณีถกู ความโศกบบี คัน้ บน เพอ อยอู ยา งนาสงสารหลัง่ นํา้ ตาแลว ในท่นี ัน้ พระภิกษุณที กุ ๆ องคพรอ มดวยทวยเทพเหลานน้ั เขาไปหาพระมหา -โคตมีภกิ ษุณี ซบศีรษะแทบเทาแลวกลา ววาขา แตพระแมเ จา เพราะเรามีปกติอยูดวยการเทยี บเคยี งในกรรมเหลานั้น เราไดอ ยใู นทส่ี งดั พืน้ ภมู ิภาคหวั่นไหวจลาจล กลองทพิ ยดังข้นึ เอง และเราไดยินเสียงครํา่ ครวญ ขา แตพระโคตมี จะตอ งมเี หตุอะไรเกิดขึน้ แน ครง้ั นนั้ พระมหาโคตมภี ิกษณุ ไี ดบ อกถงึ เหตตุ ามทต่ี นไดตรึกแลวทุกประการ ลําดับน้นั พระภกิ ษณุ ที ุก ๆ องค กไ็ ดบอกถึงเหตทุ ี่ตนตรึกตรองแลว กลาววา ขาแตพระแมเ จา ถา พระแมเ จาชอบใจการปรนิ พิ พานอันเกษมอยา งยง่ิ ไซร ถึงดฉิ ันทง้ั หลายกจ็ กั นิพพานทัง้ หมด ในกาลกอนท่ี

พระสุตตันตปฎก ขุททกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ที่ 539พระพุทธเจาจะทรงพระอนญุ าต ดิฉันทง้ั หลายไดออกจากเรือนพรอ มดว ยพระแมเจา เมอ่ื ดฉิ นัทัง้ หลายออกจากภพนไ้ี ปสูบุรีคอื นิพพานอันอดุ มดิฉนั ท้งั หลาย กจ็ กั ไปพรอมกับพระแมเจาเหมือนกนั . พระมหาปชาบดีโคตมไี ดก ลา ววา เมื่อทานทัง้ หลายจะไปสนู ครคือนิพพานดิฉันจกั วาอะไรไดเ ลา แลว ไดออกจากสาํ นักนางภกิ ษณุ ีไปพรอ มกบั พระภกิ ษุณีท้ังหมดในคร้งั นน้ั พระปชาบดโี คตมภี ิกษุไดกลาวกะทวย-เทพทัง้ หลายที่สงิ อยู ณ สํานกั นางภกิ ษุณวี า จงอดโทษแกดฉิ นั เถิด การเหน็ สํานกั นางภิกษุณีของดฉิ นั น้ี เปน การเห็นคร้งั สดุ ทา ย ในทีใ่ ดไมม ีความแกหรือความตาย ไมมีการสมาคมดวยสัตวและสังขารอันไมเ ปนท่รี ักไมม ีการพลดั พรากจากสัตวและสงั ขารอันไมเ ปน ท่รี ักท่ีน้ัน นักปราชญก ลา ววาเปน อสงั ขตสถาน พระโอรสของพระสุคตเจา ท้งั หลายท่ียงัไมป ราศจากราคะ ไดสดบั คําของพระนางนัน้เปนผูโศกกาํ ศรดปริเทวนาการวา นา สงั เวชหนอพวกเราเปน คนมีบญุ นอยสาํ นักพระภกิ ษุณนี ี้จะวางเปลา เพราะเวนพระ-ภิกษณุ ีเหลาน้นั พระภิกษณุ ผี ูชิโนรส จะไม

พระสุตตันตปฎก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 540ปรากฏ เปรียบเหมอื นดวงดาวทัง้ หลายไมป รากฏในเวลาทีส่ วา งฉะนน้ั พระนางโคตมีภิกษณุ ีจะไปสูนิพพานพรอมกบั พระภกิ ษณุ ีอีก ๕๐๐ องค เหมอื นกับแมนา้ํ คงคาไหลไปสูส าครพรอ มกบั แมน าํ้ ๕๐๐สาย ฉะน้นั อบุ าสิกาท้ังหลายผูมศี รทั ธา เห็นพระ-โคตมภี ิกษุณีน้นั กําลังเดินไปตามถนน ไดพ ากันออกจากเรือนไปหมอบลงแทบเทาแลว กลาววา ดิฉนั ทั้งหลายเลอ่ื มใสในพระแมเ จาพระแมเจาจะละทง้ิ ดิฉนั ท้ังหลาย ไวใ หเ ปนคนอนาถาเสยี แลว พระแมเ จายังไมค วรทจ่ี ะปริ-นพิ พานกอน ควรท่จี ะสงสารดวยอบุ าสกิ าเหลานัน้ พากนั ปริเทวนาการ เพ่อื จะใหอบุ าสกิ าเหลา นนั้ ละเสียซึ่งความโศก พระนางจึงไดกลาวอยางเพราะพริ้งวา อยา รองไหไ ปเลยลกู ทั้งหลาย วันน้ีเปนเวลารนื่ เริงของทานทง้ั หลาย ความทุกข ดฉิ ันกําหนดรูแ ลว ตัณหาอันเปนเหตแุ หง ควานทุกขด ิฉันเวน ขาดแลวความดับทกุ ข ดิฉันไดทําใหแ จงแลว อน่ึงแมถ ึงมรรค ดฉิ นั กไ็ ดอบรมดีแลว. จบภาณวารที่ ๑

พระสุตตนั ตปฎ ก ขุททกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาท่ี 541 พระศาสดาดิฉันไดบํารุงแลว คาํ สอนของพระพุทธเจา ดิฉนั ไดทําเสร็จแลว ภาระอนัหนกั ดฉิ ันไดป ลงลงแลว ตณั หาอนั นําไปสภู พดฉิ ันไดถอนเสียแลว ดิฉนั ออกบวชเปนบรรพชิตเพ่ือประโยชนใด ประโยชนนั้นดฉิ นั บรรลแุ ลว โดยลําดบั สงั -โยชนท กุ อยา งหมดไปแลว พระพทุ ธเจาและพระสัทธรรม ของพระองค มไิ ดบกพรอง ยังดํารงอยตู ราบใดตราบนน้ั เปนกาลทด่ี ฉิ ันจะนพิ พาน ลกู ทงั้ หลายอยา ไดเ ศราโศกถงึ ดิฉันเลย พระโกณฑัญญะ พระอานนทและพระนันทะเปนตน กับทงั้ พระราหลุ พทุ ธชิโนรสยงั มีชนมชี พี อยู ขอพระสงฆจงเปน ผมู คี วามสขุ สําราญ ขอใหเ ดยี รถียจ งเปน ผมู คี วามโงเ ขลาอนั กาํ จัดเสยี ไดเถดิ ยศ คือ การย่ํายมี ารอนั วงศแ หง พระเจาโอกกากราชยกข้นึ แลว ลูกทง้ั หลาย บัดนถี้ ึงเวลาทดี่ ฉิ ันจะนิพพานมใิ ชหรือ ความปรารถนาที่ดฉิ ันไดต ั้งไวแตต น มานานนกั หนา จะสําเรจ็แกดิฉันในวันนี้ เวลาน้เี ปนเวลาท่จี ะบนั ลอื กลองนนั ทเภรีลูกทัง้ หลาย นา้ํ ตาจะมปี ระโยชนอ ะไรแกทา นท้ังหลายเลา

พระสุตตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ที่ 542 ถา ทา นท้ังหลายจะมีความเอน็ ดหู รือมีความกตัญูในดิฉนั ขอใหท า นทุกคนจงทาํความเพยี รมั่นเพื่อความดาํ รงอยแู หงพระสัทธรรมเถิด พระสมั พทุ ธเจา อันดิฉันทลู ออ นวอนจึงไดประทานบรรพชาแกส ตรที งั้ หลาย เพราะฉะนน้ั ดฉิ ันยนิ ดฉี นั ใด ทา นทง้ั หลายกจ็ งเจรญิ รอยตามซึง่ ความยินดีนั้น ฉันนั้นเถิด ครั้น พระนางพรํา่ สอนอบุ าสกิ าเหลานัน้อยา งนีแ้ ลว หอมลอ มดวยภิกษุณที ้ังหลาย เขาไปเฝาพระพุทธเจา ถวายบงั คมแลวไดก ราบทลูดังนว้ี า ขา แตพระสุคตเจา หมอ มฉนั เปน มารดาของพระองค ขาแตพระธรี เจา พระองคเปนพระบิดาของหมอ มฉัน ขา แตพ ระโลกนาถพระองคเปน ผปู ระทานความสขุ อันเกิดจากพระ-สัทธรรมใหห มอมฉัน ขา แตพ ระโคดม หมอ มฉันเปน ผูอ นั พระองคใ หเ กดิ ขา แตพ ระสุคตเจา รปู กายของพระองคนี้ อันหมอ มฉนั ทําใหเ จรญิ เตบิ โต ธรรมกายอนันา เพลดิ เพลนิ ของหมอมฉัน อนั พระองคทาํ ใหเจรญิ เตบิ โตแลว

พระสุตตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนา ท่ี 543 หมอมฉันใหพระองคดูดดมื่ น้ํานมอันระงบั เสียไดซ่งึ ความอยากชว่ั ครู แมน าํ้ นม คือพระสทั ธรรมอันสงบระงับลว งสว น พระองคใหห มอ มฉันดดู ด่มื แลว . ขา แตพ ระมหามนุ ี ในการผูกมดั และรกั ษา พระองคชือ่ วา มิไดเ ปนหน้ีหมอ มฉันหมอมฉันไดฟงมาวา สตรีทั้งหลายผปู รารถนาบตุ รบวงสรวงอยูก็ยอมจะไดบุตรเชนนัน้ สตรีท่ีเปน พระมารดาของพระนราธบิ ดมี ีพระเจามันธาตเุ ปนตน ชอื่ วา เปนมารดาผยู งั บุตรใหจ มอยใู นหวงมหรรณพคือภพ ขาแตพ ระโอรส หมอมฉนั ผจู มดิ่งอยูในหวงมหรรณพคือภพ อันพระองคใหข า มไปจากสาครคือภพแลว พระนามวา พระมเหสพี นั ปหลวง สตรีทง้ั หลายไดง าย พระนามวา พระ-พุทธมารดา น้ี สตรที ้ังหลายไดยากอยางยง่ิ . ขา แตพระมหาวีรเจา กพ็ ระนามวาพระพุทธมารดานน้ั หมอ มฉนั ไดแลว ความปรารถนานอยใหญของหมอ มฉนั ทั้งปวงน้ันหมอมฉันไดบาํ เพญ็ แลวกับพระองค หมอมฉันปรารถนาเพอื่ จะทง้ิ รา งนี้นิพพาน ขาแตพระวีรเจา ผูท ําที่สดุ ทุกขเ ปน ผนู ําขอพระองคจงทรงอนุญาตใหห มอ มฉันเถดิ ขอ

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย อปทาน เลม ๙ ภาค ๑ - หนาที่ 544ไดทรงโปรดเหยยี บออกซึง่ พระยุคลบาทอนั เกลื่อนกลน ไปดว ยลายจกั รและธง อันละเอยี ดออ นเหมือนกับดอกบวั หมอมฉันจะถวายบังคมพระยคุ ลบาทนนั้ จะขอทาํ ความรกั ในบุตร ขา แตพระองคผ ูนายก หมอมฉนั กระทําสรีระซ่ึงเปรียบดวยลองกองใหปรากฏเปนขา วสุกไดเ หน็ พระสรรี ะของพระองคแลว จงึ จะขอไปนิพพาน พระพชิ ิตมารไดทรงแสดงพระกายอันประกอบดวยมหาปุรสิ ลกั ษณะ ๓๒ ประการประดับดวยพระรศั มีอนั งาม อันเปนเหมอื นดวงตาของคนพาลเพราะมีคามาก กะพระมาตจุ ฉา ลาํ ดับนน้ั พระนางมหาปชาบดีโคตมีเถรีไดซ บพระเศียรลงแทบพ้ืนพระบาทอันเปนลายจักรคลา ยกับดอกบวั บานมพี ระรศั มีปานดงั พระอาทติ ยแรกทอแสง แลว พระนางไดก ราบทูลวา หมอมฉันขอนอ มมนสั การพระนราธปิ ผูเ ปน ธงขององคพ ระอาทิตย ขอพระองคทรงโปรดเปนทีพ่ ่งึของหมอมฉันในกาลสุดทา ยเถิด หมอมฉันจะไมไ ดเ ห็นพระองคอ กี ขา แตพระองคผเู ลิศของโลก ธรรมดาสตรีทงั้ หลายรูก นั วา มีแตจะกอโทษทุกประการถาโทษอยา งใดอยางหนึ่งของหมอ มฉันมีอยู ก็ขอพระองคไดโ ปรดกรุณาอดโทษแกห มอ มฉนั เถิด