tripitaka_40

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาท่ี 251บตุ รมาแลวในกาลอน่ื . ก็ในวนั น้ันฝนตก, ทพ่ี ระลานหลวงมนี ้าํ ขังอยูในที่นั้น ๆ เศรษฐีบุตรไปแลว ดว ยหวังวา \" จกั เฝา พระราชา.\" พระราชาทรงเปด พระแกล ทอดพระเนตรดูนายโฆสกะน้นั เดนิ มาอยู ทรงเห็นเขาโดดนาํ้ ที่พระลานหลวงเดนิ มา จึงตรสั ถามเขา ซ่งึ มาถวายบังคมแลว ยืนอยูวา \" พอ เจาชอื่ โฆสกะหรือ ?\" เมื่อเขาทูลวา \" ถูกแลวพระเจา ขา\"ทรงปลอบเขาวา \" เจาอยา เสยี ใจวา ' บิดาของเราถึงอนจิ กรรมแลว 'เราจกั ใหตําแหนง เศรษฐีอันเปน ของบดิ าของเจาแกเ จา น่ันเอง\" ดังนแี้ ลวทรงสง เขาไปวา \" จงไปเถดิ พอ\" และพระราชาไดประทบั ยืนทอดพระเนตรดเู ขาซึ่งไปอยูเ ทยี ว. เขาไมโ ดดนาํ้ ที่เขาโดดในเวลาท่ีมา ไดลงไปคอ ย ๆ. คร้งั นัน้ พระราชาตรสั สั่งใหเ รียกนายโฆสกะนั้นมาจากทน่ี นั้ แลแลวตรัสถามวา \" เพราะเหตไุ รหนอ ? พอ ทา นเมอื่ มาสูสํานกั ของเราจงึ โดดนา้ํ มาแลว , เมื่อไป เด๋ยี วนล้ี งไปแลว จึงคอ ย ๆ เดินไป.\"นายโฆสกะ ทูลวา \"เปน อยา งนั้น พระเจาขา ขา พระพทุ ธเจา ยังเปน เดก็ในขณะนน้ั , น้ชี ื่อวา เปนเวลาเลน. กใ็ นกาลน้ี ขาพระพทุ ธเจา ไดร ับทราบตําแหนง จากพระองคแลว . เพราะฉะน้นั การทข่ี า พระองคไ มเทยี่ วเหมอื นในกาลกอ น แลว คอย ๆ ไป จึงควรในเดี๋ยวนี.้ \" พระราชาทรงสดับคํานั้นแลว ทรงดํารวิ า \"ชายผนู ้มี ีปญญา,เราจักใหต าํ แหนง เศรษฐีแกเขาในบัดนี้ เถดิ \" ดงั นี้แลว ประทานโภคะที่บดิ าบรโิ ภคแลว ไดประทานตาํ แหนง เศรษฐี พรอมดว ยสรรพวตั ถุ๑๐๐ อยา ง.

พระสตุ ตันตปฎ ก ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนา ท่ี 252 นายโฆสกะรบั ตําแหนงเศรษฐี นายโฆสกะนั้นยนื อยบู นรถ ไดก ารทาํ ประทกั ษิณพระนครแลว .ที่อันนายโฆสกะนน้ั แลดแู ลว ๆ ยอมหว่นั ไหว. แมล ูกสาวของเศรษฐีน่งั ปรึกษากบั นางกาลีสาวใชว า \" แมกาลี สมบตั มิ ปี ระมาณเทา น้ี สําเรจ็แลวแกบ ตุ รของทาน ก็เพราะอาศยั เรา.\" กาลี. เพราะเหตไุ ร ? แม. เศรษฐธี ดิ า. เพราะโฆสกะนี้ ผกู จดหมายฆาตวั ตายไวท ช่ี ายผามาสเู รอื นของพวกเรา, ครัง้ น้ัน ฉนั ฉกี จดหมายฉบับนน้ั ของเขา เขียนจดหมายฉบบั อื่น เพื่อใหท ํามงคลกับฉัน ทาํ อารกั ขาในเขาสนิ้ กาลเทา นี้. กาลี. แม ทานรูเหน็ เพยี งเทา นี้, แตเ ศรษฐมี งุ แตจ ะฆา เขาตง้ั แตเขาเปนเด็ก กไ็ มอาจเพอื่ จะฆาได, อาศัยนายโฆสกะนอี้ ยา งเดยี ว สน้ิ ทรพั ยไปมากมาย. เศรษฐีธิดา. แม เศรษฐีทาํ กรรมหนักหนอ. เศรษฐีธดิ าน้นั เหน็ นายโฆสกะนั้น ระทาํ ประทกั ษิณพระนคร เขาไปสูเรอื น จงึ หวั เราะ ดวยคิดวา \" สมบัติมปี ระมาณเทานี้ ๆ สาํ เร็จแลวกเ็ พราะอาศยั เรา.\" ครั้งนัน้ เศรษฐบี ุตรเห็นอาการนัน้ จงึ ถามวา \" ทานหวั เราะทาํ ไม ?\" เศรษฐีธดิ า. เพราะอาศยั เหตุอันหนึ่ง. เศรษฐบี ุตร. จงบอกเหตุน้นั . เศรษฐีธิดานัน้ ไมบ อกแลว. เศรษฐบี ตุ รนัน้ จึงขูวา \" ถา ไมบอก จะฟนเจา ใหเ ปน ๒ ทอ น\"

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนา ที่ 253ดังน้ี จงึ ชกั ดาบออกแลว. เศรษฐธี ดิ านน้ั จงึ บอกวา \"ดฉิ ันหวั เราะ กเ็ พราะคิดวา 'สมบัติมปี ระมาณเทา นี้ นี้ ทานไดแลว กเ็ พราะอาศัยฉัน.\" เศรษฐี. ถาวา คณุ พอ ของฉนั มอบมรดกของตนใหแ กฉันแลวทา นจะไดเ ปน อะไรในทรัพยน้นั . ไดย นิ วา เศรษฐี ไมร เู ร่อื งอะไรส้ินกาลเทาน.ี้ เพราะฉะนัน้ จึงไมเ ชอื่ ถอยคาํ ของเศรษฐธี ดิ านน้ั . ครงั้ น้นัเศรษฐีธิดานัน้ ไดเลา เรอื่ งนนั้ ทั้งหมด แกเ ศรษฐบี ุตรนัน้ วา \" บิดาของทาน ใหห นงั สอื ฆา (ตัว) สง ทานมาแลว. ดิฉนั ทํากรรมอยา งนี้ ๆรักษาทานไวแ ลว.\" เศรษฐีบตุ รไมเชื่อ พูดวา \" ทา นพดู ไมจริง\"จงึ คิดวา \" เราจกั ถามแมก าลี\" ดงั นนั้ แลว จงึ กลา ววา \"ไดย ินวาอยางนนั้ หรือ ? แม. \" นางกาลี จงึ กลา ววา \" พอ ตง้ั แตทา นเปนเดก็เศรษฐีประสงคจะฆาทา น แตไมอาจเพ่อื จะฆาได, อาศยั ทา น สนิ้ ทรัพยไปมากมาย. ทานพน แลว จากความตายในท่ี ๗ แหง , บัดนี้ มาแลวจากบานสว ย ถึงตาํ แหนงเศรษฐี พรอมกับดวยสรรพวตั ถอุ ยา งละ ๑๐๐.\" เศรษฐนี ้ันฟงคํานัน้ แลว คิดวา \" เราทาํ กรรมหนักหนอ เราพนแลวจากความตายเห็นปานนี้แล แลว เปน อยดู ว ยความประมาท ไมสม-ควร, เราจกั ไมป ระมาท\" ดังนี้ สละทรัพยวันละพนั เริ่มตั้งทานไวเพอื่ คนเดินทางไกลและคนกาํ พรา เปน ตนแลว . กฏุ มพี ช่ือวามิตตะ ไดเ ปนผูขวนขวายในการทานของเศรษฐนี ้ันแลว. ความอุบัติของโฆสกเศรษฐี เปน ดังนี้.

พระสุตตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาท่ี 254 ทําลายฝาเรือนหนียอมพน อหิวาตก ในกาลนน้ั เศรษฐี นามวา ภทั ทวติยะ ในภทั ทวดนี คร ไดเปนอทิฏฐบพุ พสหาย๑ของโฆสกเศรษฐีแลว . โฆสกเศรษฐี ไดฟ งสมบัติและวยั และประเทศของภทั ทวติยเศรษฐี ในสาํ นักของพวกพอคา ซึง่มาแลว จากภทั ทวดีนคร ปรารถนาความเปน สหายกบั เศรษฐนี ั้น จึงสงเครือ่ งบรรณาการไปแลว. แมภัททวตยิ เศรษฐี ไดฟ ง สมบตั แิ ละวัยและประเทศของโฆสกเศรษฐี ในสํานกั ของพวกพอคา ซงึ่ มาแลว จากกรุงโกสัมพี ปรารถนาความเปน สหายกบั เศรษฐี จงึ สง เครือ่ งบรรณาการไปแลว เศรษฐที ้งั สองนน้ั ไดเปน อทิฏฐบุพพสหายกนั และกนั อยูแลวอยา งน.ี้ ในกาลอนื่ อหวิ าตกโรคตกแลว ในเรอื นของภัททวติยเศรษฐีเมอ่ื อหวิ าตกโรคนัน้ ตกแลว แมลงวนั ยอ มตายกอ น, ตอ นน้ั ตก๊ั แตนหนู ไก สุกร สุนขั แมว โค ทาสหญงิ ทาสชาย ยอมตายไปโดยลําดับกันทีเดยี ว. มนษุ ยเจา ของเรอื นยอมตายทีหลังเขาทงั้ หมด. ในชนเหลา นั้น พวกใดทําลายฝาเรอื นหนไี ป พวกน้ันยอมไดชวี ติ . แมใ นกาลนน้ั เศรษฐี ภริยาและลูกสาว ก็หนไี ปโดยวิธีนั้น ปรารถนาจะเหน็โฆสกเศรษฐี จึงดําเนินไปสกู รงุ โกสมั พ.ี ๓ คนน้ัน มเี สบียงหมดลงในระหวา งทาง มีสรรี ะอดิ โรยดวยลมและแดด และดว ยความหิวกระหายถึงกรงุ โกสัมพีดวยความลาํ บาก อาบน้ําในสถานอันสบายดวยนา้ํ แลวก็เขาไปสศู าลาแหงหน่งึ ที่ประตูเมือง. ในกาลครั้งน้ัน เศรษฐกี ลา วกะภรยิ าวา \" นางผเู จรญิ ผมู า๑. เพ่ือนที่ไมเคยพบเห็นกนั .































































พระสตุ ตนั ตปฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนา ท่ี 286 พระอานนท. ไปเมอื งอ่ืนจากเมอื งนนั้ พระเจา ขา. พระศาสดา. อานนท การทาํ อยา งนี้ไมควร; อธกิ รณเกิดข้นึในท่ีใด, เมอ่ื อธกิ รณนนั้ สงบระงบั แลวในทน่ี ั้นแล จึงควรไปในที่อ่นื ;อานนท ก็พวกเหลา นัน้ ใครเลา ? ดา . พระอานนท. ขา แตพระองคผ ูเ จริญ พวกเหลา นั้นทุกคนจนกระท่ังพวกทาสและกรรมกร ดา . พระศาสดา ตรัสวา \" อานนท เราเปน เชนกบั ชา งตัวกาวลงสูสงคราม, กก็ ารอดทนลูกศรอนั มาจาก ๔ ทิศ ยอ มเปน ภาระของชางซึง่กาวลงสูส งความฉันใด ช่ือวาการอดทนตอ ถอ ยคําอนั คนทศุ ีลเปนอันมากกลาวแลว ก็เปนภาระของเราฉนั นนั้ เหมอื นกัน\" ดงั นี้แลว เม่อื ทรงปรารภพระองคแสดงธรรมภาษิตคาถา ๓ เหลานใ้ี นนาควรรควา๑ \"เราจกั อดกลน้ั ถอยคาํ ลว งเกนิ ดังชางอดทน ลกู ศร ซึง่ ตกไปจากแลง ในสงคราม, เพราะคนเปน อันมาก เปนผทู ศุ ลี , ราชบรุ ษุ ทงั้ หลาย ยอ มนํา พาหนะท่ฝี ก แลวไปสทู ี่ประชุม, พระราชายอมเสดจ็ ขนึ้ พาหนะท่ีฝกแลว; ในหมมู นุษยผ ใู ดอดกลนั้ ถอยคํา ลว งเกนิ ได, ผนู นั้ ช่ือวา ฝก (ตน) แลว เปนผู ประเสริฐสดุ . มา อัสดรท่ีฝก แลวเปน สัตวประเสรฐิ , มาอาชาไนย มาสินธพที่ฝกแลว เปน สัตวป ระเสริฐ, พระยาชางชาตกิ ุญชรทฝ่ี ก แลว กเ็ ปน สตั วประเสริฐ, (แต) ผฝู ก ตนเองไดแ ลว ประเสรฐิ กวานนั้ .\"๑. ข.ุ ธ. ๒๕/๗๕.

พระสุตตันตปฎก ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาที่ 287 ธรรมกถาไดม ปี ระโยชนแกมหาชนผูถ ึงพรอมแลว , พระศาสดาครนั้ ทรงแสดงธรรมอยางน้ันแลว ตรสั วา \" อานนท เธออยา คิดแลว,พวกเหลา น้นั จกั ดาไดเ พียง ๗ วันเทานั้น ในวันที่ ๗ จกั เปนผูนิ่ง;เพราะวา อธิกรณซ งึ่ เกิดข้นึ แกพระพทุ ธเจา ทั้งหลาย ยอมไมเ กนิ ๗ วนัไป.\" พระนางมาคนั ทิยาหาความดวยเรื่องไก พระนางมาคนั ทิยา ใหค นดา พระศาสดาแลว (แต) ไมอ าจใหหนีไปได จึงคดิ วา \" เราจกั ทําอยา งไรหนอ ?\" ดังนแ้ี ลว คิดวา\" หญงิ เหลา นี้ เปนผูอุปถมั ภพระสมณโคดมนน้ั , เราจกั ทาํ ความฉบิ หายใหเเกห ญิงเหลานัน้ \" วันหนึง่ เมือ่ ทาํ การรบั ใชอยูในท่เี ปน ทเี่ สวยน้ําจัณฑแ หงพระราชา สงขาวไปแกอ าวา \" โปรดทราบวา ฉนั มีความตอ งการดวยไกท ้ังหลาย, ขออาจงนาํ เอาไกต าย ๘ ตัว ไกเปน ๘ ตัวมา,กแ็ ลครน้ั มาแลว จงยืนอยทู ี่บนั ได บอกความท่ตี นมาแลว แมเมอ่ืรับสัง่ วา 'จงเขา มา,' ก็อยา เขา ไป จงสง ไกเ ปน ๘ ตวั ไปกอน สงไกต ายนอกนไ้ี ปภายหลัง,\" และนางไดป ระทานสินจา งแกคนใชดว ยส่ังวา\"เจาพึงการทาํ ตามคําของเรา.\" นายมาคันทิยะมาแลว ใหท ูลแดพระราชาใหท รงทราบ, เธอรบั สัง่วา \"จงเขามา\" ก็กลาววา \" เราจักไมเ ขา ไปสูทเี่ ปนที่เสวยน้าํ จณั ฑของพระราชา.\" ฝายพระนางมาคนั ทิยา สง คนใชไ ปดว ยคําวา \"พอ จงไปสูสํานักแหงอาของเรา.\" เขาไปแลว นาํ ไกเปน ๘ ตัว ซง่ึ นายมาคนั ทิยะนัน้ ใหแลว มา กราบทลู วา \" ขาแตสมมติเทพ ทา นปุโรหติ สง เครื่อง

พระสุตตนั ตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาท่ี 288บรรณาการมาแลว .\" พระราชาตรสั วา \"ดแี ท แกงออมเกดิ ข้ึนแกพวกเราแลว, ใครหนอแล ? ควรแกง.\" พระนางมาคันทิยากราบทลูวา \" ขาแตมหาราช หญิง ๕๐๐ มีพระนางสามาวดเี ปนประมขุ เปนผูไมมีการงานเทย่ี วเตรอยู, ขอพระองคจงสง ไปใหแ กห ญงิ เหลาน้นั ;หญิงเหลา นน้ั แกงแลว จักนํามา (ถวาย).\" พระราชาทรงสง ไปดว ยพระ-ดาํ รสั วา \" เจา จงไปใหแ กห ญิงเหลา นั้น, ไดยินวา หญิงเหลา นั้น จงอยาใหใ นมอื คนอนื่ จงฆา แกงเองทเี ดยี ว.\" คนใชร บั พระดํารัสวา \"ดีละพระเจา ขา \" แลวไปบอกอยางนน้ั เปนผูอนั หญงิ เหลานน้ั คดั คา นแลววา \" พวกฉันไมท ําปาณาตบิ าต\" จงึ มาทลู ความนน้ั แดพระราชา. พระ-นางมาคันทิยา กราบทลู วา \" ขาแตมหาราช พระองคเหน็ ไหม ? บดั นี้พระองคจ ักทรงทราบการทาํ หรอื ไมทาํ ปาณาตบิ าตแหงหญิงเหลานน้ั , ขอพระองคจ งรับสัง่ วา ' หญงิ เหลา นน้ั จงแกงสงไปถวายแกพระสมณโคดม'ดงั น้เี ถดิ พระเจาขา.\" พระราชาตรัสอยา งนั้นแลว สงไป. คนใชน อกนี้ ถอื ทําเปนเดนิไปอยู ไปแลว ใหไ กเหลาน้นั แกปโุ รหติ รบั ไกตายไปสูส าํ นักของหญิงเหลา น้นั กลาววา \" ไดยินวา พวกทา นแกงไกเหลานแี้ ลว จงสงไปสูสาํ นกั พระศาสดา.\" หญงิ เหลา นัน้ กลาวรบั รองวา \" นํามาเถิด นายชื่อราการแกงไกต ายนเ้ี ปน กิจของพวกเรา\" ดงั นแี้ ลว ก็รบั ไว. คนใชนน้ั มาสูสํานกั ของพระราชา อันพระราชาตรสั ถามวา \"เปนอยางไร ?พอ \" จงึ กราบทลู วา \" เมอ่ื ขาพระองคเ พียงกลา ววา ' พวกทาน จงแกงสงไปถวายพระสมณโคดม ' เทา นั้น, หญงิ เหลา น้ัน ก็สวนทางมารับเอาแลว.\" พระนางมาคนั ทิยา กราบทูลวา \" ขาแตมหาราช จงดเู ถดิ ,

พระสตุ ตนั ตปฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนา ที่ 289หญงิ เหลาน้ัน หาทําใหแกบ ุคคลเชนพระองคไ ม; เม่ือหมอมฉนั ทูลวา' หญิงเหลา น้ันมีความปรารถนาในภายนอก,' พระองคก ็ไมทรงเชือ่ .\"พระราชาแมทรงสดับคาํ น้นั ก็ไดทรงอดกลน้ั นง่ิ ไวเชน เดมิ . พระนางมาคนั ทิยาคดิ วา \" เราจะทาํ อยา งไรหนอแล ?\" พระนางมาคันทยิ าหาความดวยเรอื่ งงู ก็ในกาลน้ัน พระราชา ยอมทรงยบั ยั้งอยตู ลอด ๗ วนั ตามวาระกนั ณ พื้นปราสาทแหง หญิงท้งั สามนั้น คือ พระนางสามาวดี พระนางวาสุลทัตตาและพระนางมาคันทิยา. ลาํ ดบั น้นั พระนางมาคนั ทิยารูว า\" พรงุ นี้ หรือมะรนื นี้ พระราชาจกั เสด็จไปสูพืน้ ปราสาทของพระนางสามาวดี\" จึงสง ขา วไปแกอ าวา \" โปรดทราบวา ฉันมีความตอ งการดวยง,ู ขออาจงถอนเขย้ี วงูท้ังหลายแลว สงงูไปตวั หนง่ึ .\" นายมาคันทิยะกระทําอยางนัน้ แลว สงไป. พระราชาทรงถือเอาพิณหัสดีกนั ตเ ท่ียวเสด็จไปสทู ีเ่ ปนทีเ่ สดจ็ ไปของพระองค. ในรางพิณนัน้ มีชอง ๆ หน่ึง.พระนางมาคนั ทิยา ปลอ ยงเู ขา ไปทางชอ งนน้ั แลว ปด ชองเสียงดวยกลุมดอกไม. งไู ดอ ยใู นภายในพณิ นัน้ เองตลอด ๒-๓ วนั . ในวันเสดจ็ ไปแหง พระราชา พระนางมาคันทิยา ทูลถามวา \"ขาแตส มมติเทพ วันนี้พระองคจกั เสด็จไปสปู ราสาทของมเหสคี นไหน ?\" เมื่อตรสั ตอบวา\" ของนางสามาวดี,. จึงกราบทลู วา \"ขาแตม หาราช วนั นี้ หมอ มฉนัเหน็ สบุ ินไมเ ปนทพี่ อใจ, ขาแตส มมตเิ ทพ พระองคไมอาจเสด็จไปในทนี่ ัน้ ได พระเจา ขา. \" พระราชา ตรัสวา \" เราจกั ไปใหได.\" พระนางหา มไวถ ึง ๓ ครัง้ แลวทลู วา \"เม่ือเปน เชนนี้ แมห มอ นฉันจกั ไปกับ

พระสุตตันตปฎก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนา ที่ 290พระองคดวย,\" แมพระราชาใหกลบั อยูก็ไมก ลบั กราบทลู วา \"หมอ มฉนั ไมทราบวา ' จักมีเหตุอะไร ? พระเจาขา\" ดงั นน้ั แลว ก็ไดไปกับพระราชาจนได. พระราชาทรงผา ดอกไม ของหอม และเคร่ืองอาภรณ ซง่ึ หมูห ญิงรวมดว ยพระนางสามาวดถี วาย เสวยโภชนะอนั ดีวางพิณไวเบื้องบนพระเศยี ร แลวบรรทมบนท่ีบรรทม. พระนางมาคนั ทิยาทาํ เปน เดินไปมา ไดนาํ กลุมดอกไมออกจากชอ งพณิ . งูอดอาหารถงึ ๒-๓ วัน เลอื้ ยออกมาจากชอ งนั้นพน (พษิ ) แผพงั พานนอนบนแทน ที่บรรทมแลว. พระนางมาคันทิยาเห็นงนู ั้น ก็รอ งแหวขึ้นวา \" งู พระเจาขา \" เมือ่ จะดาพระราชาและหญงิ เหลา นั้น จึงกลา ววา \" พระเจาแผนดินโงอ งคน ีไ้ มม วี าสนา ไมฟ งคาํ พดู ของเราแมอีหญงิ เหลานก้ี ็เปนคนไมม ีสริ หิ ัวดอ้ื , พวกมนั ไมไดอะไรจากสํานกัของพระเจา แผนดนิ หรือ ? พวกเจา เมอ่ื พระเจาแผนดินพระองคน ี้พอสวรรคตแลว จักเปน อยูส บายหรอื หนอ ? เม่ือพระเจาแผนดินยงัทรงพระชนมอ ยู พวกเจาเปน อยลู ําบากหรอื ? วนั น้ีเราเห็นการฝน รา ยแลว , พระองคเอย พระองคไมทรงฟง เสียงของหมอ มฉนั แมผูว ิงวอนอยวู า ไมค วรเสดจ็ ไปปราสาทของพระนางสามาวดี.\" พระเจาอุเทนลงโทษพระนางสามาวดี พระราชาทอดพระเนตรเหน็ งู ก็ทรงสะดงุ พระหฤทยั กลัวแตมรณะไดเ ปนประดุจลกุ โพลงดวยความพโิ รธวา \" หญิงเหลานม้ี าทํากรรมแมเ ห็นปานนี,้ ชิ ชิ เราก็ช่วั ชา ไมเ ชือ่ คําของนางมาคันทยิ าน้ี แม

พระสตุ ตันตปฎ ก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาท่ี 291ผูบอกความทีห่ ญงิ เหลานี้เปนคนลามก, ครงั้ กอ นมนั เจาะชอ งไวในหองท้ังหลายของตนนัง่ อยูแ ลว. เมือ่ เราสง ไกไปใหกส็ งคนื มาอีก, วนั นี้ปลอยงูไวบนทีน่ อน.\" ฝา ยพระนางสามาวดี ก็ไดใหโอวาทแกห ญิง ๕๐๐ วา \" แมท้ังหลาย ทีพ่ ึ่งอ่นื ของพวกเราหามีไม, ทา นทัง้ หลายจงยงั เมตตาจิตอนัสมา่ํ เสมอน่นั แล ใหเปนไปในพระราชาผเู ปนจอมแหงนรชน ในพระเทวีและในตน, ทานท้งั หลายอยา ทําความโกรธตอใคร ๆ.\" พระราชาทรงถอื ธนมู สี ณั ฐานดงั งาชาง (หรอื เขาสัตว ) ซงึ่ มกี ําลัง (แหง การโกง ) ของคนพนั หน่ึง ทรงข้ึนสายแลวพาดลูกศรอันกําซาบดว ยยาพษิทาํ พระนางสามาวดไี ว ณ เบ้ืองหนา ใหห ญงิ เหลานนั้ ทุกคน ยนื ตามลาํ ดับกันแลว จึงปลอยลูกศรไปทพี่ ระอรุ ะของพระนางสามาวดี. ลูกศรน้นั หวนกลับบายหนาสูท างทต่ี นมาเที่ยว ประดุจจะเขาไปสูพระหทัยของพระราชา ไดต งั้ อยแู ลว ดว ยเมตตานภุ าพ ของพระนางสามาวดีน้ัน.พระราชาทรงพระดาํ ริวา \" ลูกศรท่ีเรายงิ ไป ยอมแทงทะลไุ ปไดแ มซ ึ่งศิลา, แมฐ านะที่จะกระทบในอากาศก็ไมม ,ี ก็เมื่อเปน เชน น้ี ลูกศรนก้ี ลับมงุ หนามาสหู ัวใจของเรา (ทาํ ไม?); แทจรงิ แมลกู ศรนี้ ไมมจี ติ ไมใชสตั ว ไมใชของมชี วี ติ ยังรจู ักคณุ ของนางสามาวดี, ตวั เรา แมเ ปนมนษุ ยก็หารู (คณุ ) ไม.\" พระเจา อเุ ทนประทานพรแกพระนางสามาวดี ทาวเธอทิ้งธนูเสีย ทรงประคองอญั ชลี น่ังกระหยง แทบบาทมลูของพระนางสามาวดี ตรสั พระคาถานีว้ า

พระสุตตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนา ท่ี 292 \"เราฟน เฟอ น เลือนหลง, ทิศทง้ั ปวงยอ ม มดื ต้ือแกเรา, สามาวดเี อย เจาจงตา นทานเรา ไว, และเจา จงเปนที่พงึ่ ของเรา.\" พระนางสามาวดสี ดับพระดาํ รสั ของทาวเธอแลว ก็มไิ ดก ราบทลู วา\" ดีแลว สมมติเทพ พระองคจงถึงหยอ มฉนั เปนที่พงึ่ เถดิ ,\" (แต)กราบทูลวา \"ขาแตมหาราช หมอ มฉนั ถงึ ผูใดวา เปน ทพ่ี ง่ึ แมพระองคก็จงถึงผูนน้ั แล วา เปนท่พี ึ่งเถิด.\" พระนางสามาวดี ผเู ปน สาวิกาของพระสมั มาสัมพทุ ธเจา ครัน้กลา วคาํ นแ้ี ลว กก็ ลา ววา \" พระองค อยาทรงถึงหมอมฉันเปนทพี่ ึ่งเลย, หมอ มฉนั ถงึ ผูใดวา เปนทีพ่ ง่ึ , ขา แตมหาราช ผนู ้ันคือพระพทุ ธเจา , พระพุทธเจา น่ันเปนผู เยี่ยมยอด, ขอพระองคทรงถึงพระพุทธเจา พระองคน ั้นเปน ทพ่ี ึ่งดวย, ทรงเปน ทีพ่ ึง่ ของ หมอ มฉนั ดว ย.\" พระราชา ทรงสดบั คําของพระนางสามาวดนี ั้นแลว จงึ ตรัส\" บดั นี้ เรายง่ิ กลัวมากขน้ึ \" แลวตรัสคาถาน้ีวา \"เรานีเ้ ลือนหลงย่ิงขึ้น, ทิศท้งั ปวงยอมมดื ตอื้ แกเรา, สามาวดเี อย เจา จงตานทานเราไว และเจาจงเปนที่พง่ึ ของเรา.\" ลาํ ดับน้นั พระนางสามาวดีนน้ั กท็ ลู ถามทา วเธออกี โดยนยั กอ น

พระสุตตนั ตปฎ ก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาท่ี 293น้นั แล, เมอ่ื ทาวเธอตรัสวา \" ถาเชน นน้ั เราขอถงึ เจาและพระศาสดาวา เปนที่พง่ึ และเราจะใหพ รแกเจา \" ดังนีแ้ ลว จึงกราบทลู วา \" ขาแตมหาราช พรจงเปนส่ิงอนั หมอ มฉนั ไดร ับเถิด.\" ทา วเธอเสด็จเขา ไปเฝา พระศาสดา ทรงถงึ (พระองค) เปนสรณะแลว ทรงนมิ นตถวายทานแดภิกษสุ งฆส นิ้ ๗ วันแลว ทรงเรยี กพระนางสามาวดมี าตรัสวา \"เจา จงลุกขึ้นรบั พร.\" พระนางสามาวดกี ราบทลู วา \"ขา แตมหาราช หมอ มฉันไมมคี วามตองการดว ยสิง่ ท้ังหลายมเี งินเปนตน , แตขอพระองคจ งพระราชทานพรนีแ้ กห มอมฉนั : (คอื ) พระศาสดาพรอมทงั้ ภิกษุ ๕๐๐ รปู จะเสดจ็ มา ณ ท่นี เ้ี นืองนติ ยไดโ ดยประการใด, ขอพระองคทรงกระทําโดยประการนน้ั เถดิ , หมอ มฉนั จักฟง ธรรม.\" พระ-ราชาถวายบงั คมพระศาสดาแลว ทลู วา \"ขาแตพระองคผ เู จริญ ขอพระองคจงเสด็จมาในท่ีน้ีเนืองนิตยพรอ มดวยภกิ ษุ ๕๐๐ รูป, เหลา หญงิซง่ึ ธรรมทงั้ พระนางสามาวดเี ขาดว ย กลาววา ' หมอมฉันจักฟง ธรรม.\" พระศาสดา. มหาบพิตร ธรรมดาการไปในทเี่ ดยี วเนอื งนติ ยย อ มไมค วรแกพ ระพุทธเจาทงั้ หลาย. เพราะมหาชนหวังเฉพาะ (พระพทุ ธ-เจา ) อย.ู พระราชา. ขา แตพ ระองคผเู จรญิ ถา อยางนั้น ขอพระองคท รงสั่งภิกษไุ วร ูปหนึ่งเถิด. พระศาสดาทรงสงั่ พระอานนทเถระแลว . จาํ เดมิ แตนั้น พระ-อานนทเถระน้ันกพ็ าภิกษุ ๕๐๐ รูปไปสรู าชสกุลเนอื งนิตย; พระเทวีแมเหลานั้น เล้ียงพระเถระพรอมทัง้ บรวิ าร ฟงธรรมอยเู นอื งนติ ย.

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาท่ี 294 พระราชาทรงถวายจวี รแกพ ระอานนท วันหน่งึ หญิงเหลา น้นั ฟงธรรมกถาของพระเถระแลว เลื่อมใสไดก ระทาํ การบชู าธรรมดว ยผาอตุ ราสงค ๕๐๐ ผนื . อุตราสงคผืนหน่ึง ๆ ยอ มมคี า ถึง ๕๐๐. พระราชาไมท รงเหน็ ผา สกั ผนื หนึง่ ของหญงิเหลา น้นั จงึ ตรสั ถามวา \" ผาอตุ ราสงคอ ยทู ่ีไหน ?\" พวกหญงิ . พวกหมอ มฉันถวายแลว แดพ ระผเู ปนเจา. พระราชา. พระผเู ปนเจาน้ัน รับทง้ั หมดหรอื ? พวกหญิง. เพคะ รับ (ทั้งหมด). พระราชาเสดจ็ เขาไปหาพระเถระแลว ตรัสถามความทีห่ ญิงเหลา นน้ัถวายผา อตุ ราสงค ทรงสดับความทผ่ี า อันหญิงเหลานัน้ ถวายแลว และความทพี่ ระเถระรับไวแ ลว จึงตรัสถามวา \"ทา นผูเจรญิ ผา ทัง้ หลายมากเกนิ ไปมใิ ชหรอื ? ทา นจกั ทาํ อะไรดว ยผามีประมาณเทา น้ี ?\" พระเถระ. มหาบพติ ร อาตมภาพรบั ผา ไวพ อแกอ าตมภาพแลว จักถวายผา ท่ีเหลอื แกภ ิกษทุ ้ังหลายผูมีจีวรเกา. พระราชา. ภิกษทุ ั้งหลาย จักทาํ จวี รเกา ของตนใหเปนอะไร ? พระเถระ. เธอจกั ใหแ กภ ิกษุผูมจี วี รเกากวาทัง้ หลาย. พระราชา. ภิกษเุ หลา น้นั จกั ทําจวี รเกาของตนใหเปนอะไร ? พระเถระ. เธอจักทําใหเปนผาปนู อน. พระราชา. เธอจกั ทาํ ผา ปนู อนเกา ใหเ ปน อะไร ? พระเถระ. เธอจักทําใหเ ปน ผา ปูพน้ื . พระราชา. เธอจักทาํ ผาปูพ้ืนเกาใหเ ปน อะไร ? พระเถระ. ขอถวายพระพร เธอจักทําใหเ ปน ผา เช็ดเทา.

พระสตุ ตนั ตปฎ ก ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนา ท่ี 295 พระราชา. เธอจักทําผา เช็ดเทาเกาใหเ ปนอะไร ? พระเถระ. เธอจักโขลกใหละเอยี ดแลว๑ ผสมดวยดนิ เหนียวฉาบฝา. พระราชา. ทา นผูเจริญ ผาทงั้ หลายทถ่ี วายแดพวกพระผเู ปน เจาจักไมเสยี หาย แมเ พราะทํากรรมมปี ระมาณเทานั้นหรือ ? พระเถระ. อยางนั้น มหาบพติ ร. พระราชาทรงเลอื่ มใสแลว รับส่ังใหนําผา ๕๐๐ อ่ืนอีกมากใหตงั้ไวแ ทบบาทมูลของพระเถระแลว . ไดย ินวา พระเถระไดผามีคาถงึ ๕๐๐ ซ่งึ พระราชาทรงวางไวแทบบาทมลู ถวายโดยสว น ๕๐๐ ถงึ ๕๐๐ คร้ัง, ไดผ า มคี าถงึ พันหน่ึงซึง่ พระราชาทรงวางไวแทบบาทมลู ถวายโดยสว นพนั หนึง่ ถงึ พันคร้ัง,ไดผ า มคี าถึงแสนหนึ่ง ซึง่ พระราชาทรงวางไวแ ทบบาทมูลถวายโดยสวนแสนหน่งึ ถึงแสนคร้งั . กช็ อื่ วาการนับผา ที่พระเถระไดแลว โดยนยัเปนตนวา ๑-๒-๓-๔-๕-๑๐ ดงั น้ี ยอมไมม:ี ไดย นิ วา เมื่อพระ-ตถาคตปรนิพพานแลว, พระเถระเทยี่ วไปทัว่ ชมพทู วปี ไดถวายบาตรและจีวรทัง้ หลาย ซ่งึ เปน ของ ๆ ตนน่ันแล แกภิกษุทั้งหลายในวิหารทงั้ ปวงแลว . พระนางสามาวดถี ูกไฟคลอก พระนางมาคันทิยาคดิ วา \"เราทาํ สงิ่ ใด, สิง่ นนั้ มิไดเปน อยางนั้น กลับเปนอยางอน่ื ไป; เราจกั ทําอยา งไรหนอแล ?\" ดงั นี้แลวคดิ วา\" อบุ ายนี้ ใชไ ด\" เมอื่ พระราชาเสดจ็ ไปสทู ี่ทรงกีฬาในพระราชอทุ ยาน๑. ขณฑฺ าขณฺฑกิ  แปลวา ใหเปน ทอนและหาทอนมิได.

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนา ท่ี 296จงึ สง ขาวไปแกอาวา \"ขออาจงไปปราสาทของนางสามาวดี ใหเ ปดเรือนคลังผาและเรอื นคลงั น้ํามันแลว ชบุ ผา ในตมุ นํา้ มนั แลวพันเสา ทาํหญงิ ทง้ั หมดเหลาน้นั ไวโ ดยความเปนอันเดียวกัน ปด ประตู ล่ันยนตในภายนอก เอาคบไฟมีดามจุดไฟตาํ หนกั ลงแลวจงไปเสยี .\" นายมาคนั -ทิยะนนั้ ขนึ้ สูปราสาท ใหเปดเรือนคลังทง้ั หลาย ชุบผาในตุมน้าํ มนั แลวเริ่มพันเสา. ลาํ ดบั นัน้ หญิงท้ังหลายมพี ระนางสามาวดีเปน ประมขุ กลาวกะนายมาคันทิยะอยวู า \"นีอ่ ะไรกัน ? อา\" เขา ไปหาแลว. นายมาคันทยิ ะกลาวอยา งนี้วา \" แมท้ังหลาย พระราชารบั สั่งใหพนั เสาเหลานดี้ ว ยผาชบุ น้ํามัน เพื่อประโยชนแ กก ารทาํ ใหม ั่นคง ธรรมดาในพระราชวงักรรมท่ปี ระกอบดแี ละช่วั เปน ของรูไดย าก, อยา อยูในที่ใกลเ ราเลย แมทัง้ หลาย\" ดงั นี้แลว ใหหญิงเหลาน้ันผูม าแลวเขาไปในหอ ง ปดประตูแลว ลั่นยนตในภายนอก จุดไฟ จําเดมิ แตต น ลงมาแลว . พระนางสามาวดีไดใ หโอวาทแกห ญงิ เหลา น้นั วา \" การกาํ หนดอตั ภาพ ซึ่งถูกไฟเผาอยางน้ขี องพวกเราผูทอ งเที่ยวอยใู นสงสาร อันมีสว นสุดไมปรากฏแลว แมพ ทุ ธญาณกไ็ มทาํ ไดโ ดยงาย, ทา นท้ังหลายจงเปนผูไ มป ระมาทเถิด.\" หญิงเหลานนั้ เมอื่ ตาํ หนกั ถูกไฟไหมอยู, มนสิการซึง่ เวทนาปรคิ คหกมั มัฏฐาน๑, บางพวกบรรลุผลท่ี ๒, บางพวกบรรลุผลท่ี ๓. เพราะฉะนนั้ พระธรรมสงั คาหกาจารย จึงกลาววา \"ครัง้ น้นั แล๒ภิกษเุ ปนอันมาก กลบั จากบณิ ฑบาตในภายหลงั แหง ภัต (หลังจาก๑. กัมมัฏฐาน มอี นั กําหนดเวทนาเปนอารมณ. ๒. ข.ุ อุ. ๒๕/ ขอ ๑๕๗ อเุ ทนสูตร.

พระสตุ ตนั ตปฎก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาที่ 297ฉนั ขา ว), พระผูม พี ระภาคเจา ประทบั อยูโดยทีใ่ ด เขา ไปเฝาโดยท่ีนั้น;ครน้ั เขาไปเฝาแลว ถวายอภวิ าทพระผูมพี ระภาคเจา นั่งแลว ณ สวนขางหนึง่ ; ภกิ ษเุ หลา นัน้ ผนู ง่ั แลว ณ สวนขา งหนึ่งแล ไดก ราบทลู คาํ น้ีกะพระผูมพี ระภาคเจา วา \" ขา แตพระองคผ ูเจริญ ขอประทานวโรกาสภายในบรุ ีของพระเจาอุเทน ผูเสด็จไปสพู ระราชอทุ ยานถกู ไฟไหมแ ลว ,หญงิ ๕๐๐ มีพระนางสามาวดีเปน ประมุขทํากาละแลว , ขา แตพระองคผเู จริญ คตขิ องอบุ าสกิ าเหลาน้นั เปน อยา งไร ? สมั ปรายภพเฉพาะหนาเปน อยา งไร ?\" พระผูม ีพระภาคเจา ตรสั วา \" ภิกษุท้งั หลาย ในอบุ าสกิ าเหลาน้ี อุบาสิกาที่เปนโสดาบนั ก็ม,ี เปน สกทาคามีก็ม,ี เปนอนาคา-มีกม็ ี, อบุ าสิกาทัง้ หมดน้ันไมเ ปนผูไรผ ลทํากาละดอก ภิกษุท้งั หลาย.\" ลําดับนัน้ แล พระผูมพี ระภาคเจา ทรงทราบเน้อื ความนั้นแลวทรงเปลงพระอุทานนี้ ในเวลาน้ันวา \"โลกมโี มหะเปน เครื่องผกู พัน ยอ มปรากฏ ดจุ รูปอนั สมควร, คนพาลมีอุปธิกเิ ลสเปน เครอ่ื ง ผูกไว ถกู ความมดื แวดลอ มแลว จึงปรากฏดุจมี ความเทย่ี ง, ความกังวลยอมไมมแี กผเู หน็ อย.ู ๑\" ก็แลครัน้ ตรัสอยา งนั้นแลว ทรงแสดงธรรมวา \" ภิกษุท้งั หลายธรรมดาสัตวท้ังหลาย เทย่ี วไปในวัฏฏะ เปนผูไมป ระมาทตลอดกาลเปนนิตยกระทาํ บญุ กรรมกม็ ี, เปนผมู คี วามประมาทกระทําบาปกรรมก็มี, เหตุนน้ั สัตวผ ูเทย่ี วไปในวฏั ฏะ จงึ เสวยสุขบางทกุ ขบ าง.\"๑. ข.ุ อ.ุ ๒๕/ ขอ ๑๕๗.

พระสุตตันตปฎก ขทุ ทกนิกาย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาที่ 298 พระเจา อเุ ทนลงโทษพระนางมาคันทยิ ากับพวก พระราชา ทรงสดับวา \" ขาววา ตําหนกั ของพระนางสามาวดีถกู ไฟไหม, \" แมเ สด็จมาโดยเรว็ กไ็ มไดอาจเพอ่ื จะทนั ถึงตําหนกั อันไฟยังไมไ หมไ ด, กแ็ ลคร้นั เสดจ็ มาแลว ทรงยงั ตาํ หนกั ใหดับแลว ทรงเกิดโทมนัสมีกําลงั แวดลอ มดวยหมูอาํ มาตย ประทับนัง่ อนุสรณถ ึงพระคณุของพระนางสามาวดี ทรงพระดาํ ริวา \"นี้เปนการกระทําของใครหนอ ?\"ดังนีแ้ ลว ทรงทราบวา \" กรรมน้ี จกั เปน กรรมอันนางมาคันทิยาใหทาํ แลว ,\" ทรงพระดํารวิ า \" นางมาคันทยิ านัน้ อนั เราทาํ ใหห วาดกลวัแลวถาม ก็จกั ไมบ อก, เราจกั คอ ย ๆ ถามโดยอบุ าย.\" จงึ ตรัสกะอาํ มาตยท้งั หลายวา \" ผูเจริญทงั้ หลาย ในกาลกอนแตก าลน้ี เราลุกขน้ึเสรจ็ สรรพแลว ก็เปนผูระแวงสงสยั อยูรอบขางทีเดียว, นางสามาวดีแสวงหาแตโทษเราเปน นติ ย, นางก็ตายไปแลว; กบ็ ัดนี้ เราจักเย็นใจไดละ, เราจกั ไดอ ยโู ดยความสุข.\" พวกอาํ มาตยทลู วา \"ขาแตสมมติ-เทพ กรรมนอ้ี นั ใครหนอแลทาํ แลว ?\" พระราชาตรัสตอบวา \" จกัเปนกรรม อนั ใคร ๆ ทําแลว ดว ยความรักในเรา.\" พระนางมาคันทยิ าทรงยนื เฝาอยใู นทใี่ กล ฟงพระดํารสั นน้ั แลว จงึ กราบทลู วา \"ใคร ๆคนอ่ืนจกั ไมอ าจทําได, พระเจาขา กรรมนอ้ี นั หมอมฉนั ทาํ แลว , หมอ มฉันสั่งอาใหท าํ .\" พระราชาตรัสวา \" ช่อื วาสัตวผ ูม คี วามรักในเราอนื่ ยกไวเสยี แตเจา ยอมไมม,ี เราพอใจ, พระเทวี เราจะใหพรแกเ จา, เจา จงใหเ รียกหมญู าตขิ องตนมา.\" นางสง ขาวไปแกพ วกญาติวา \"พระราชาทรงพอพระหฤทัย จะพระราชทานพรแกเ รา, จงมาเรว็ .\" พระราชารับส่ังใหท าํ สกั การะใหญ แกญ าตทิ ้งั หลายของพระนาง

พระสตุ ตันตปฎ ก ขุททกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนาที่ 299มาคนั ทิยา ซงึ่ มาแลว ๆ แมพวกคนผูมใิ ชญ าตขิ องพระนางมาคนั ทิยาเห็นสักการะน้นั แลว ก็ใหสินจา ง กลาววา \" พวกเราเปน ญาตขิ องพระนางมาคันทยิ า\" พากันมาแลว. พระราชารับสง่ั ใหจ บั คนเหลา นั้นทั้งหมดไว แลว ใหข ดุ หลุมท้งั หลายประมาณแคส ะดือ ท่ีพระลานหลวงแลว ใหค นเหลาน้นั นง่ั ลงในหลมุ เหลา นั้นเอาดินรว นกลบ ใหเกล่ยี ฟางไวเ บอื้ งบน แลวจุดไฟ, ในเวลาทห่ี นงั ถูกไฟไหมแ ลว, รบั ส่งั ใหไ ถดว ยไถเหลก็ ทั้งหลาย ใหท ําใหเ ปน ทอนและหาทอนมิได (หรอื ) เปนช้ินและหาชน้ิ มิได. พระราชารับส่งั ใหเ ชอื ดเนือ้ แมจ ากสรีระของพระ-นางมาคนั ทิยา ตรงที่มเี น้อื ล่ํา ๆ ดวยมดี อันคมกรบิ แลว ใหย กขึน้ สูเตาไฟอนั เดือดดวยน้าํ มนั ใหท อดดุจขนมแลว ใหเค้ียวกินเนื้อน้ันแล. ความตายของพระนางสามาวดีควรแกกรรมในปางกอน ตอมาวนั หนึ่ง ภิกษุท้งั หลาย สนทนากันในโรงธรรมวา๑ \" ความตายเชน นี้ ของอบุ าสกิ าผูถึงพรอมดว ยศรัทธาเหน็ ปานนี้ ไมสมควรเลยหนอ ทานผูม ีอายทุ ง้ั หลาย.\" พระศาสดาเสดจ็ มาตรสั ถามวา \" ภกิ ษุทั้งหลาย บัดนีเ้ ธอท้ังหลายน่งั ประชุมกนั ดว ยเร่ืองอะไรหนอ ?\" เมือ่ พวกภกิ ษุนั้นกราบทลู วา \"ดวยเรื่องช่อื น้ี \" ดังนแี้ ลว ตรสั วา \" ภกิ ษทุ ัง้ หลาย ความตายน่นั ของหญงิทง้ั หลาย มพี ระนางสามาวดเี ปน ประมุข ไมค วรแลวในอตั ภาพน้ี แตวาความตายอันหญิงเหลา นัน้ ไดแลว สมควรแทแกก รรมซงึ่ เขาทําไวใ นกาลกอน,\" อันภิกษุเหลา นัน้ ทูลอาราธนาวา \" กรรมอะไร อนั หญงิ๑. ยงั กถาใหต้งั ขนึ้ ในโรงธรรม.

พระสตุ ตันตปฎ ก ขทุ ทกนกิ าย คาถาธรรมบท เลม ๑ ภาค ๒ ตอน ๑ - หนา ท่ี 300เหลา น้นั ทาํ ไวในกาลกอน พระเจา ขา ? ขอพระองคจงตรสั บอกแกขาพระองคทงั้ หลาย\" ดงั นีแ้ ลว จึงทรงนาํ อดีตนิทานมา (เลา วา) บรุ พกรรมของพระนางสามาวดีกบั บรวิ าร ในอดตี กาล เมอ่ื พระเจาพรหมทัต ครองราชสมบตั ิอยูในกรงุพาราณสี พระปจเจกพุทธเจา ๘ องค ฉนั อยใู นพระราชวังเนืองนิตย.หญงิ ๕๐๐ คน ยอ มบํารงุ พระปจ เจกพทุ ธเจา เหลา น้ัน. ในทา นเหลาน้นัพระปจ เจกพทุ ธเจา ๗ องคไปสูหิมวันตประเทศ อกี องคห นึ่ง นัง่ เขาฌานอยูใ นที่รกดวยหญาแหง หน่ึงรมิ แมน า้ํ . ตอ มาวันหนึง่ เมอื่ พระ-ปจเจกพทุ ธเจา ทัง้ หลายไปแลว , พระราชาทรงพาหญงิ เหลา น้ันไป เพือ่ทรงเลน น้าํ ในแมน้ํา. ณ สถานท่ีนั้น หญิงเหลา นนั้ เลน นํา้ ตลอดสวนแหงวนั ข้นึ แลว ถูกความหนาวบบี คัน้ เทยี วใครจะผงิ ไฟ กลา วกันวา\"ทานทงั้ หลาย พงึ หาดูท่ีกอ ไฟของพวกเรา,\" เทยี่ วไป ๆ มา ๆ อยูเห็นที่รกดว ยหญา (ชฏั หญา ) นนั้ จงึ ยืนลอ มกอ ไฟแลว ดวยสําคญั วา\" กองหญา \" เมอื่ หญา ทงั้ หลายไหมแลว กย็ ุบลง, หญงิ เหลานั้นแลเห็นพระปจ เจกพุทธเจา จงึ กลา วกนั วา \" พวกเรา ฉิบหายแลว ! พวกเราฉบิ หายแลว ! พระปจ เจกพทุ ธเจาของพระราชาถูกไฟคลอก, พระราชาทรงทราบจักทําพวกเราใหฉบิ หาย, เราจักทําทา นใหไหมท ั้งหมด,\" ทกุ คนนําฟนมาจากทโ่ี นน ท่ีนี้ ทาํ ใหเ ปนกองในเบือ้ งบนแหง พระปจเจกพทุ ธ-เจา นนั้ กองฟนใหญไดมแี ลว . ลําดบั นั้น หญงิ เหลา นน้ั สุมฟนนนั้แลว หลกี ไป ดวยสาํ คญั วา \"บัดน้ี จกั ไหมละ.\" ครัง้ กอ น พวกเขาเปนผไู มมีความจงใจ ก็ถกู กรรมติดตามแลว ในบัดน.้ี กค็ นทง้ั หลายแม