RoiEt_Tour2019

tRAi PhuM KAnAjARn 299 teMPle, Exploring rEligious, SuWANNAPHuM DISTRICT Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism Trai Phum Kanajarn Temple is located at Ban Tak Daet Village, Hua Thon Subdistrict, Suwannaphum District, Roi Et. Within the temple, there is an important art form called Sim, which is an Isan native chapel. Inside the chapel, there is Hoop, writing stories in Buddhism, has presumably built in the Rattanakosin period. Outside of Sim is the location of a large gilded stucco Buddha statue with Northeastern style of Buddhism. According to history, said that the statue is moved from Tai Wilai Tham Temple, Suwannaphum District, Roi Et. Sim of Trai Phum Kanajarn were restored by the Fine Arts Department in 1998.

โครงการสืบคน้ 300 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

วดั ฐิตวริ ิยาวนาราม (วดั ปา่ มว่ ง) วดั ฐิตวริ ิยาวนาราม (วดั ปา่ มว่ ง) ต�าบลจงั หาร 301 อา� เภอจังหาร จังหวัดร้อยเอ็ด เป็นสถานที่ปฏบิ ตั ธิ รรม สาขาวัดเขาสกุ ิม จังหวัดจันทบุรี Exploring rEligious, ท่มี ีหลวงปู่สมชาย ฐติ วิรโิ ย ชาวจงั หวัดร้อยเอ็ด เปน็ ผู้ก่อตั้ง เป็นวัดที่มคี วามร่มรนื่ เหมาะแก่การปฏบิ ัตธิ รรม Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ 302 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

ThiT Wiriyanaram (WaT Pa muang) TemPle 303 Thit Wiriyanaram Temple (Wat Pa Muang), Changhan Sub-district, Changhan District, Roi Et Province. This Is a place of practicing the dharma of Khao Sukim Temple Branch from Chantaburi province, founded by Luang Pu Somchai Thitwiriyo, Roi Et People. This temple is shady, suitable for practicing the dharma. Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ 304 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

วดั สระทอง 305 ตง้ั อยทู่ ี่ 51/1 ถนนหายโศรก ต�าบลในเมอื ง อา� เภอเมืองรอ้ ยเอด็ Exploring rEligious, เป็นพระอารามหลวงชน้ั ตรี สังกดั คณะสงฆม์ หานกิ าย ต้ังเมื่อปพี ุทธศักราช 2497 เดมิ ช่ือ วัดศรีมงคล เป็นทีต่ ัง้ ของโรงเรียน Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism ร้อยเอด็ วิทยาลัยและโรงเรยี นสตรีศกึ ษาเปน็ โรงเรียนสอนภาษาไทยแห่งแรก ในจงั หวดั รอ้ ยเอด็ และทีป่ ระดษิ ฐานพระสงั กัจจายน์ พระคู่บ้านคู่เมอื ง ของจงั หวดั รอ้ ยเอ็ด สร้างในสมยั ใดไม่ปรากฏ เม่อื ป ี พ.ศ. 2535 พระยาขัตยิ ะวงษา(ทนต์) ซ่งึ เปน็ เจา้ เมืองรอ้ ยเอด็ คนแรก ได้พบพระองคน์ เ้ี หน็ ว่ามคี วามเกา่ แก่และศกั ดิ์สทิ ธิ์มาก จึงไดน้ า� มา ประดษิ ฐานท่วี ัดสระทอง และยกใหเ้ ปน็ พระคู่บา้ นคูเ่ มอื ง ชาวจังหวัดร้อยเอ็ดเชอื่ กนั ว่าพระสงั กจั จายน์เป็นพระท่มี ีความศกั ด์สทิ ธิ์ ในด้านความยุตธิ รรมมาก ในอดีตนน้ั ผู้ที่เขา้ มารับราชการ ในจังหวัดรอ้ ยเอด็ จะต้องมาสาบานตอ่ หนา้ พระสังกจั จายนจ์ ะซื่อสตั ย์ ตอ่ บา้ นเมืองหากมเี ร่ืองราวกันก็จะนิยมไม่ขนึ้ โรงขน้ึ ศาลแต่จะพากนั มา สาบานท่ีวัดสระทองตอ่ หนา้ พระสงั กจั จายนว์ า่ ถ้าใครผิดต่อค�าสาบาน จะทา� ใหต้ ายดว้ ยโรคท้องมาร หรอื โรคนา้� เต็มท้อง

โครงการ ืสบ ้คนSRA thong teMPle งาน ้ดานศาสนา ิศลปะและ ัวฒนธรรมสู่เส้นทางThe temple is located at 51/1 Hai Srok Road, Nai Mueang Subdistrict, การ ่ทองเ ่ทียวเชิง ัวฒนธรรม ี่ทย่ังยืน306 Mueang District, Roi Et. This temple is a third grade royal monastery under the Mahanikai clergy. It founded in 1954, formerly known as Wat Si Mongkon, is the location of Roi Et Wittayalai School and Satri Suksa School, the first Thai language school in Roi Et province. This place is also enshrined Phra Sangkajayin, priceless monk statue of Roi Et province with no recorded about the period it was created. In 1992, Phraya Khattiya Wongsa (Thao Ton), the first ruler of Roi Et found this statue. He saw that it was very old and holy, therefore it was enshrined at Wat Sa Thong and raised to be a priceless monk statue. The people of Roi Et believed that Phra Sangkajai was a very virtuous monk. In the past, those who came to serve in Roi Et had to swear in front of the statur and be honest with the country. If there is a conflict, they will not go to the court but will come to swear at Sara Thong Temple in the presence of Sangkajai statue that if anyone is wrong with the oath to die by disease called Tong Man or Nam Tem Thong.

307 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ 308 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

Exploring rEligious,309 Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism้อ ูมลโบรา ส าน Archaeological information

โครงการ ืสบ ้คนกูก่ ระโดน (วัดธาตุ) (กู่บ้านกระโดน) งาน ้ดานศาสนา ิศลปะและ ัวฒนธรรมสู่เส้นทาง การ ่ทองเ ่ทียวเชิง ัวฒนธรรม ี่ทย่ังยืน310 กกู่ ระโดน ตง้ั อยทู่ วี่ ดั ธาต ุ ตา� บลเกษตรวสิ ยั อา� เภอเกษตรวสิ ยั จงั หวดั รอ้ ยเอ็ด เปน็ ปราสาท หรือเทวาลัยในศาสนาพราหมณ ์ ทสี่ รา้ งในพทุ ธ ศตวรรษท ่ี 18 ตามแบบอทิ ธพิ ลวฒั นธรรมเขมร บนพนื้ ทชี่ มุ ชนโบราณซง่ึ อาศยั สบื เน่ืองกันมาตงั้ แต่ สมยั กอ่ นประวตั ศิ าสตร์ตอนปลาย เพ่อื ใช้เป็น อโรคยาศาลแหง่ หนึง่ ใน 102 แห่งที่สรา้ งในสมยั พระเจ้าชยั วรมนั ท ่ี 7 (พ.ศ.1724-1761) ตามจารกึ ปราสาทตาพรหม ประเทศกัมพูชา ลักษณะสถาปัตยกรรมกูก่ ระโดน เปน็ ปราสาท แบบเขมร กอ่ ดว้ ยศลิ าแลงตั้งบนฐานบัวสงู ในผงั

รูปสเ่ี หล่ียมผนื ผ้าย่อเก็จ หนั หน้าไปทางทศิ ตะวันออกบริเวณ 311 กงึ่ กลางผนังเป็นช่องประต ู ส่วนด้านทิศตะวนั ตกเปน็ ประตหู ลอก ผนงั ด้านขา้ งก่อทึบ ด้านหน้าปราสาทเปน็ หอ้ งมขุ หนา้ มุขเปน็ ประตู Exploring rEligious, ทางเข้า มีบนั ไดทางขึน้ 3 ขั้น เหนอื ซ้มุ ประตูประดับทับหลงั และ หนา้ บนั หินทรายสแี ดง ผนงั มุขมชี อ่ งหน้าตา่ งลูกมะหวดข้างละชอ่ ง Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism โครงสร้างอาคารใชผ้ นงั รับน�้าหนกั โครงสร้างหลังคากอ่ อิฐ ซงึ่ พังทลายแล้ว แตจ่ ากการวิเคราะหห์ ลกั ฐานทางโบราณคดี ท�าใหส้ ันนิษฐานไดว้ ่า สันหลังคาปราสาทและบราลีท�าจากหินทราย สีแดง บรเิ วณดา้ นข้างมขุ หน้าปราสาทพบทับหลังหินทรายสีแดง จา� นวน 2 ชน้ิ ชิน้ หน่ึงสลกั เรือ่ งรามเกียรต์ิตอนหนุมานถวายแหวน อีกชนิ้ หน่งึ สลกั ภาพบุคคลในซ้มุ เรอื นแก้ว ประกอบด้วยบคุ คล ขนาดเล็กน่งั อยู่ดา้ นขา้ งทั้งสอง มที ่อนพวงมาลัยโค้งออกมาจาก บคุ คลทง้ั สอง ปลายท่อนพวงมาลยั เปน็ รปู พญานาค 5 เศียร มลี ายใบไม้สามเหลยี่ มและใบไม้ม้วนอยตู่ อนบนและล่างทอ่ นพวง มาลยั ตามอิทธพิ ลศิลปะเขมรสมยั บาปวน นอกจากนย้ี ังพบ ครกหินบดจ�านวนมาก ทน่ี �าไปส่กู ารสนั นิษฐานถึงลกั ษณะ การใช้งานของกกู่ ระโดนในฐานะอโรคยาศาล

Ku KRAdon Ku Kradon is located at That Temple, Kaset Wisai Sub-district, Kaset Wisai District, Roi Et. It is a castle or temple in Brahmanism which was built in the 16th Buddhism century, according to the Khmer cultural influences on the ancient community areas that were traditionally from the late prehistoric times, to be used as 312 a court of medicine, one of 102 places built during the reign of King Chaiyavaraman 7 (1381 – 1218), according to the inscription from Ta Phrom Castle, Cambodia. โครงการ ืสบ ้คน Ku Kradon architectural style is a Khmer-style castle, built with laterite set on a high lotus base. In the rectangle layout, facing east. In the middle of the wall is a doorway. The west side is a fake door. The side wall is solid. งาน ้ดานศาสนา ิศลปะและ ัวฒนธรรมสู่เส้นทาง In front of the castle is a porch room. The front porch is the entrance door. There are 3 steps stairs. Above the การ ่ทองเ ่ทียวเชิง ัวฒนธรรม ี่ทย่ังยืน archway is decorated with lintels and red sandstone gable. The porch wall has a Lukmahod window on each side. The building structure uses a load-bearing wall, which has a broken brick roof structure. But from archaeological evidence analysis, it is assumed that the roof of the castle and the palms are made of red sandstone. On the side of the castle’s front porch has two red sandstone lintels, one carved in the Ramayana story about Hanuman offering a ring. Another piece engraved with a person’s image in the house consisting of small persons sitting on both sides with the steering wheel arched out from both persons. The end of the steering wheel is a five-headed serpent with triangular leaf patterns and leaves rolled on top and bottom of the steering wheel, according to the influence of Khmer Art. There are also many crushed stone mortars that led to the assumption of the use of Ku Kradon as a medicine court.

313 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ 314 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

315 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ กูก่ าสงิ ห์ (วัดบรู พากกู่ าสิงหน์ ้อย) งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง 316 การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

317 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

กูก่ าสิงห ์ (วดั บูรพาก่กู าสิงหน์ อ้ ย) ตงั้ อย่ทู ี่ ต�าบลกกู่ าสิงห์ อ�าเภอเกษตรวิสยั จงั หวัดร้อยเอด็ เปน็ ปราสาทหรอื เทวาลยั ในศาสนาพราหมณ ์ ท่สี รา้ งในพุทธศตวรรษท ี่ 16 ตามแบบอิทธิพลวฒั นธรรมเขมร บนพ้นื ทีช่ มุ ชนโบราณซงึ่ อาศยั สบื เนอ่ื งกนั มาตั้งแต่สมยั กอ่ นประวัตศิ าสตรต์ อนปลาย สรา้ งเพื่ออทุ ศิ แด่พระอิศวรในศาสนาพราหมณล์ ัทธไิ ศวนกิ าย ภายหลังพทุ ธศตวรรษท ่ี 18 พบหลักฐานว่าไดร้ ้อื เอาวัสดกุ ่อสร้างของกกู่ าสงิ ห์ไปสร้าง กโู่ พนระฆงั ตอ่ มาในราวปี พ.ศ.2446 จงึ มกี ลุม่ ชนชาติลาวเขา้ มาต้ังถน่ิ ฐานที่บ้านกู่กาสิงห ์ โดยเรียกช่อื กกู่ าสิงหต์ ามประตมิ ากรรมสงิ ห ์ 2 ตวั ทตี่ ง้ั อยู่ 318 บรเิ วณประตูทางเข้าซึ่งสูญหายแลว้ ปัจจุบันกกู่ าสิงหต์ ั้งอย่ภู ายในบริเวณวัดบรู พากู่กาสิงห์น้อยท่ีสรา้ งในป ี พ.ศ.2472 ชาวบ้านเรียกว่าวัดบรู พา เพราะตัง้ อย่ทู างทิศตะวันออกของหมู่บา้ น โครงการ ืสบ ้คน ภายในบริเวณก่กู าสิงห์ ประกอบดว้ ยสงิ่ ก่อสรา้ งในก�าแพง ได้แก่ ปราสาท 3 หลัง และอาคารบรรณาลัย 2 หลัง ทางทศิ ตะวันออกเฉียงเหนอื และ ทางทิศตะวนั ออกเฉยี งใต้ของปราสาท และสง่ิ กอ่ สร้างนอกก�าแพง ได้แก ่ คูน�้ารปู ตัว u ทีล่ อ้ มรอบกา� แพงด้านนอก และสระน�้าทางทศิ ตะวันออกเฉียงเหนอื งาน ้ดานศาสนา ิศลปะและ ัวฒนธรรมสู่เส้นทาง ของปราสาท ลกั ษณะสถาปัตยกรรมกู่กาสิงห์ เป็นปราสาทอิฐแบบเขมรสมัยบาปวน 3 หลัง ตั้งบนฐานศลิ าแลงเดียวกัน โครงสรา้ งกอ่ ด้วยอิฐ การ ่ทองเ ่ทียวเชิง ัวฒนธรรม ี่ทย่ังยืน แตส่ ่วนประดับใช้หนิ ทราย สรา้ งหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ปราสาทท้งั 3 หลงั เรียงกันไปตามแนวทศิ เหนือทศิ ใต ้ ปราสาทหลังกลางเป็นองค์ประธาน ที่ภายในประดษิ ฐานศวิ ลงึ คท์ �าจากหินสเี ขียว ดา้ นหนา้ ปราสาทประธานเปน็ มณฑปประดษิ ฐานโคนนท ิ สว่ นปราสาทหลงั ใตแ้ ตเ่ ดมิ อาจจะประดษิ ฐาน เทพบรวิ ารของพระอศิ วร บรรณาลยั กอ่ ด้วยศิลาแลงสรา้ งหนั หนา้ อาคารไปทางดา้ นทศิ ตะวันตกเขา้ สกู่ ลมุ่ ปราสาท มีผงั เปน็ รปู ส่เี หลี่ยมผืนผา้ ท่ดี า้ นหนา้ ตอ่ ห้องมขุ เปน็ ประตูทางเข้า ก�าแพงกอ่ ดว้ ยศลิ าแลงผสมอฐิ ขนาดกว้าง 35 เมตร ยาว 50 เมตร เปน็ รูปสเี่ หลี่ยมย่อเกจ็ มปี ระตทู างเข้า (โคปุระ) รปู กากบาททางดา้ นทศิ ตะวันออกและตะวันตก ตอนกลางแนวกา� แพงดา้ นทศิ เหนือและทิศใต ้ ก่อเป็นหอ้ งสีเ่ หลีย่ มผนื ผ้ามีประตเู ชอ่ื มกบั พื้นท่ดี ้านใน หลักฐานสา� คญั ทพ่ี บจากการขดุ คน้ ทางโบราณคดี คอื เครื่องประดบั ทองคา� รปู นาค 5 เศียร และแผ่นทองคา� ท่ีใช้ในการวางศิลาฤกษ ์ กา� หนดอายุสมัย ในศิลปะเขมรสมยั บาปวน ปัจจบุ นั เก็บรักษาไว้ในพพิ ิธภัณฑสถานแหง่ ชาต ิ รอ้ ยเอ็ด

319 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการ ืสบ ้คนKu KA Sing งาน ้ดานศาสนา ิศลปะและ ัวฒนธรรมสู่เส้นทางKu Ka Sing (Burapha Ku Ka Sing Noi Temple) is located in Ku Ka Sing Sub-district. Kaset Wisai District, Roi Et. It is a castle or temple การ ่ทองเ ่ทียวเชิง ัวฒนธรรม ี่ทย่ังยืนin Brahmanism, built in the 16th Buddhist century with style of Khmer culture on an ancient community area that had been traditionally from the late prehistoric. This place is built to devote to Shiva in Brahminism. After the 18th Buddhist century, the evidence was found that Ku Ka Sing building was demolished to build Ku Phon Rakhang. Later in 1903, there was a group of Laos people settling at Ban 320 Ku Ka Sing by calling the name Ku Ka Sing according to the two lion sculptures that are located at the entrance door which has been lost. At present, Ku Ka Sing is located within area of the Burapha Ku Ka Sing Noi Temple which built in 1929. The villagers call it Burapha Ku Noi Temple because it is located in the east of the village. The Ku Ka Sing area consists of buildings within the walls, including 3 castles and 2 buildings in the northeast and southeast of the castle, and structures outside the walls, including the u-shaped moat that surrounds the outer wall and the pool at the north-eastern of castle. Ku Ka Sing architecture style is 3 Baphoun period Khmer-style brick castle which set on the same laterite base. The structure is made of brick, but used sandstones as decorations, facing east. All 3 castles are arranged along the north – south. The middle castle is the main castle, enshrined Siwlungkh ์ made of green stone. In front of the main castle is the mondop, enshrined by the Konon Thi. The southern castle, originally, may be enshrined by the servant goddess of the Lord Shiva, built by laterite, facing the building on the west side into the castle group. There is a rectangular plan in front of the porch room as the entrance door. The wall is made of laterite, mixed brick, 35 meters wide, 50 meters length, is a rectangular package. There is an entrance gate (Kopura), a cross on the east and west in the middle of the north and south wall, forming a rectangular room with a door connecting to the inner space. Important evidence found from archaeological excavations is a gold jewelry with a five-headed naga, and a gold plate used to lay the foundation stone which determining the age in the Khmer art of Baphoun period, currently preserved in the Roi Et National Museum.

321 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ 322 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

323 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ 324 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

กูค่ ฒั ทนาม (กคู่ ันธนาม,กบู่ า้ นด่าน) ก่คู นั ธนาม (กบู่ า้ นดา่ น) ตง้ั อยทู่ ี่บา้ นคันธนาม ต�าบลยางคา� อา� เภอโพนทราย จงั หวดั รอ้ ยเอด็ เปน็ ปราสาททส่ี รา้ งในพทุ ธศตวรรษท ี่ 18 325 เพือ่ เปน็ อโรคยาศาลตามแบบวัฒนธรรมเขมรแหง่ หนึ่งใน 102 แหง่ ในสมยั พระเจ้าชัยวรมันท ี่ 7 (พ.ศ.1724-1761) ตามจารกึ ปราสาท ตาพรหม ประเทศกัมพูชา ชือ่ กู่คันธนามเป็นชื่อทีเ่ รียกขนึ้ ในภายหลัง ตามนทิ านชาดกนอกนบิ าตเรอื่ งคันธนโพธิสตั ว์ชาดกท่ีนยิ มเล่ากัน Exploring rEligious, ในกลุ่มชนเชื้อสายลาวโดยผูกเรอื่ งพทุ ธประวัตเิ ข้ากับสถานทีใ่ นทอ้ งถ่นิ ให้บริเวณกคู่ ันธนามและโดยรอบเป็นพน้ื ที่ซง่ึ พระพุทธเจ้าเสดจ็ มาโปรดเวไนยสตั ว์ Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism บริเวณกู่คนั ธนาม ประกอบด้วยอาคาร 2 หลังในก�าแพง ได้แก่ ปราสาทประธาน 1 หลังตอนกลาง และอาคารบรรณาลยั อีก 1 หลงั ทางทศิ ตะวนั ออกเฉียงใตข้ องปราสาท ด้านนอกก�าแพงด้านทศิ ตะวันออกเฉยี งเหนอื เปน็ สระนา้� ที่มผี ังเช่นเดยี วกับผงั กู่โพนระฆงั ลกั ษณะสถาปัตยกรรมกคู่ นั ธนาม เป็นปราสาทแบบเขมรที่ใช้ศิลาแลงเปน็ วสั ดุหลกั ในการก่อสรา้ ง ตั้งบนฐานสงู ในผงั สเี่ หลยี่ มยอ่ เกจ็ สรา้ งหนั หนา้ ไปทางทศิ ตะวนั ออก ดา้ นหนา้ ปราสาทกอ่ มขุ ยนื่ ออกมาเชอื่ มกบั ลานหนิ สว่ นบรรณาลยั เปน็ อาคารก่อดว้ ยศิลาแลงในผัง ส่ีเหลย่ี มผนื ผ้า ด้านหนา้ บรรณาลัยพบศิลาจารกึ หนิ ทราย จารกึ อกั ษรเขมรโบราณภาษาสนั สกฤต มเี นอ้ื หาเกยี่ วกบั การสรา้ งอโรคยาศาล ใหเ้ ปน็ สถานพยาบาลสา� หรบั ประชาชน การแตง่ ตง้ั ผทู้ า� หนา้ ทใ่ี น อโรคยาศาล และการพระราชทานสิ่งของตามขนาดของโรงพยาบาล ของพระเจ้าชัยวรมนั ท ่ี 7 สว่ นก�าแพงก่อดว้ ยศิลาแลงมีผังรูปสี่เหลย่ี มผืนผ้า กึ่งกลางก�าแพงด้านทศิ ตะวนั ออกเปน็ ซุ้มประตู (โคปุระ) รปู กากบาท ก่อด้วยศลิ าแลง แต่ส่วนท่ีเปน็ คานใช้หนิ ทรายสีชมพ ู ภายในประดิษฐานพระโพธสิ ตั วอ์ วโลกเิ ตศวร 4 กร ท�าจากหนิ ทราย ในลักษณะศิลปะเขมรแบบบายนทีป่ ัจจบุ ันสญู หายแลว้ นอกจากน้ภี ายในปราสาทยังพบพระไภสัชยคุรไุ วฑูรยประภาและพระวัชรธร ก่งึ กลางกา� แพงด้านทศิ เหนอื และใตม้ ีห้องเล็กๆ ท่ีสามารถเปดิ ส่ภู ายในได้ ส่วนสระน�้านอกกา� แพงกรุดว้ ยศิลาแลงในผังรูปส่ีเหลย่ี มผนื ผ้า

โครงการสืบคน้ 326 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทางKu KhAn thAnnAM การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

Ku Khan Thannam (Ku Ban Dan) is located at Kanthannam village, Yang Kham Sub-district, Phon Sai District, Roi Et 327 Province. It is a castle built in the 18th Buddhist century as a medicine court of Khmer culture, one of the 102 places in the reign of King Jayavarman 7 (1381 – 1218), according to the inscription from Ta Phrom Castle, Cambodia. Ku Khan Exploring rEligious, Thunnam is the name that is called up later, according to the tale of the allegory of Kantan Bodhisatta, the famous tale in the Laos ethnic group by tying Buddhist history to the local place, the Ku Khan Thannam and the surrounding area as Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism the place where the Buddha came to teach Ve-Nai-Ya-Sat. Ku Khan Thannam area consists of 2 buildings inside the wall, including the main castle at the middle, and the other buildings on the southeast of the castle. Outside the northeast wall is a pool with a layout similar to the Ku Phon Rakhang layout. Ku Khan Thannam architectural style Is a Khmer-style castle that uses laterite as the main material for construction, set on a high base in the square diagram. Built facing east In front of the castle, forming a porch, connecting with the stone courtyard. The Bunnalai building is made of laterite in the rectangle layout. In front of the Bunnalai, found the sandstone inscriptions, Ancient Khmer inscriptions in Sanskrit with a content about the Buiding of Arojaya Court as a nursing home for the people, appointment of officials in the court, and the granting of things according to the size of the hospital of King Jayavarman 7. The laterite wall has a rectangular plan. In the middle of the east wall is the arch (Kopura), shaped with cross laterite, but the beam part uses pink sandstone. Inside, enshrined the Bodhisattva Avalokitesara 4, made of sandstone in the Khmer style of art that is currently lost. In addition, the castle is also found in Phra Phisai, Chayakurai, Watharayaprapa and Phra Wacharathorn. The center of the north and south wall has a small room that can be opened to the inside. The pool outside the wall is covered with laterite in a rectangular plan.

โครงการสืบคน้ 328 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

329 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ 330 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

กู่นอ้ ย บ้านยางกู่ 331 บ้านยางกู่ ตั้งอยู่ทบี่ ้านยางก ู่ ตา� บลมะอึ อา� เภอธวชั บรุ ี จังหวัดรอ้ ยเอ็ด เป็นปราสาท Exploring rEligious, หรือเทวาลยั ในศาสนาพราหมณ์ ทส่ี ร้างขึ้นในพทุ ธศตวรรษท่ี 16 ตามแบบวฒั นธรรม เขมร โดยในระยะหา่ งออกไปทางทิศตะวันตกประมาณ 300 เมตร เป็นท่ีต้ังของกู่ Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism บา้ นหนองก(ู่ ปรางคก์ )ู่ ทส่ี รา้ งในพุทธศตวรรษท่ี 18 เพื่อใช้เป็นอโรคยาศาล ลักษณะสถาปัตยกรรมบ้านยางกู ่ เป็นกลุ่มปราสาท 3 หลังสร้างบนฐานเดยี วกนั พบเพยี งสว่ นฐานกอ่ ด้วยศลิ าแลงในผังรปู สเ่ี หล่ยี มผืนผา้ ยอ่ เกจ็ ฐานสูงประมาณ 1.5 เมตร สร้างหันหนา้ ไปทางทศิ ตะวนั ออก ต่อมขุ ยนื่ ออกมาทง้ั ทางทิศตะวนั ออกและ ทศิ ตะวันตก มีบันไดทางข้ึนท้งั สองดา้ น สว่ นปราสาทด้านทศิ เหนือและทศิ ใต้ พบเพียง แท่นฐานส�าหรับประดษิ ฐานประตมิ ากรรม สันนษิ ฐานว่าเปน็ อาคารเครือ่ งไม้ เน่อื งจาก พบเสาหลุมทมี่ ุมท้ัง 4 ของแทน่ ฐาน ลกั ษณะผังของกลุม่ ปราสาท 3 หลงั บนฐานเดยี วกนั ของบา้ นยางกู่ ปรากฏให้เห็น สมบูรณ์ท่ีกู่กาสิงห ์ ซงึ่ ประกอบดว้ ยสิง่ ก่อสร้างในกา� แพง ไดแ้ ก ่ ปราสาท 3 หลัง สร้างบนฐานเดยี วกัน และอาคารบรรณาลัย 2 หลงั ทางทศิ ตะวันออกเฉยี งเหนือและ ทางทศิ ตะวนั ออกเฉยี งใต้ของปราสาท และส่ิงกอ่ สรา้ งนอกก�าแพง ได้แก ่ คนู �้ารูปตัว u ท่ลี ้อมรอบก�าแพงด้านนอก และสระน้�าทางทศิ ตะวันออกเฉยี งเหนือของปราสาท

Ku noi, BAn YAng Ku Ku Noi, Ban Yang Ku Located at Ban Yang Ku, Ma-ue Sub-District, Thawat Buri District, Roi Et. It is a castle or temple in Brahmanism, built in the 16th Buddhist century with style 332 of Khmer culture. About 300 meters west, there is the home of Ku Ban Nong Ku (Prang Ku), built in the 16th Buddhist century for use as a medicine court. โครงการ ืสบ ้คน Ku Noi architecture, Ban Yang Ku Is a group of 3 castles built on the same base Found only the base part made of laterite in a rectangular plan. The base package is about งาน ้ดานศาสนา ิศลปะและ ัวฒนธรรมสู่เส้นทาง 1.5 meters high, built facing east. Against the porch extending to the east and west. การ ่ทองเ ่ทียวเชิง ัวฒนธรรม ี่ทย่ังยืน There are stairs on both sides. For the north and south castles, found only the base for enshrining sculptures which presumably being a wooden building Because it found a hole in the 4 corners of the base. Characteristics of the group of 3 castles on the same base of Ku Noi, Ban Yang Ku, appear to be perfect at Ku Ka Sing which consists of buildings inside the wall, including 3 castles built on the same base and two buildings in the northeast and southeast of the castle, and structures outside the walls, including the u-shaped moat that surrounds the outer wall and the north-eastern pool of the castle.

333 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

ก่พู ระโกนา (กสู่ แี่ จ่งหรือกูค่ �ากนู า) กพู่ ระโกนา (กู่สแ่ี จ่งหรอื กคู่ �ากูนา) ตงั้ อยทู่ ี่ ตา� บลสระค ู อา� เภอสุวรรณภมู ิ จงั หวัดรอ้ ยเอ็ด เป็นปราสาทท่ีสร้างในพุทธ ศตวรรษที่ 16 ตามอทิ ธพิ ลวัฒนธรรมเขมร เพอ่ื อุทศิ แด่เทพเจา้ ท้งั 3 ในลทั ธติ รมี รู ติของศาสนาพราหมณ์ ได้แก ่ พระอิศวร 334 พระพรหม และพระนารายณ ์ ผังก่พู ระโกนามลี ักษณะเดียวกับกู่กาสงิ ห์ ท่ปี ระกอบดว้ ยสงิ่ ก่อสรา้ งภายในกา� แพง ได้แก่กลมุ่ ปราสาท 3 หลงั สร้างอยูบ่ นฐานเดียวกนั และอาคารบรรณาลัยทางทศิ ตะวนั ออกเฉียงใต้ของกลมุ่ ปราสาท สว่ นนอกก�าแพง โครงการ ืสบ ้คน ดา้ นทิศตะวันออกเฉียงเหนอื เปน็ สระนา้� ลกั ษณะสถาปตั ยกรรมกลุ่มปราสาท 3 หลงั สรา้ งหนั หน้าไปทางทศิ ตะวนั ออก งาน ้ดานศาสนา ิศลปะและ ัวฒนธรรมสู่เส้นทาง ใช้หินทรายและอิฐเป็นวสั ดุหลักในการก่อสรา้ ง โดยวางตวั เรียงกันไปในแนวทิศเหนอื -ใต้ ปัจจุบนั ปราสาทหลงั กลางได้ดัดแปลง การ ่ทองเ ่ทียวเชิง ัวฒนธรรม ี่ทย่ังยืน สภาพใหเ้ ป็นเจดีย์ทรงมณฑปในผังย่อมมุ ไม้สิบสอง มีซมุ้ โคง้ ประดษิ ฐานพระพุทธรปู มารวชิ ัยทงั้ ส่ีดา้ น เหนอื มณฑปเป็นชนั้ ลดเรยี งหลน่ั กันขึน้ ไป 5 ช้นั บรเิ วณมุมของช้นั ลดประดับกลีบขนุน ตอ่ จากช้นั ลดเปน็ องค์ระฆงั ขนาดเลก็ ทีเ่ หนือขน้ึ ไป เปน็ ปล้องไฉนและปลยี อด ปราสาทอิฐทศิ เหนือถกู รบกวนด้วยการสร้างกฏุ สิ มยั ใหมท่ บั ลงบนฐานปราสาทเดิม ส่วนปราสาท อิฐทิศใตม้ ีสภาพสมบรู ณท์ ่ีสุด พบทบั หลงั และเสาประดบั กรอบประตูทา� ดว้ ยหินทราย ส�าหรับบรรณาลัยปรากฏเฉพาะ สว่ นฐาน ในผังสเี่ หล่ยี มผนื ผา้ ท่ีต่อมุขออกมาทางด้านทิศตะวนั ตก เพื่อใชเ้ ป็นทางเข้าทีป่ จั จบุ ันได้กอ่ สรา้ งหอระฆงั ทบั ด้านบน ลักษณะกา� แพงเปน็ ก�าแพงศิลาแลงในผังส่ีเหล่ยี มผืนผา้ มปี ระตทู างเขา้ ทางทศิ ตะวนั ออกและทศิ ตะวนั ตกท่กี ่อเปน็ รูปกากบาท (โคปรุ ะ) โดยกอ่ มุขยาวด้านนอกและมขุ ที่ส้ันกว่าด้านในก�าแพง บริเวณกง่ึ กลางกา� แพงทางทศิ เหนอื และทศิ ใต้มีห้องในผัง ส่เี หล่ียมผืนผา้ มปี ระตดู ้านในก�าแพง ส่วนดา้ นนอกท�าเป็นซ้มุ ประตหู ลอก สว่ นสระน้า� ทอี่ ยู่นอกก�าแพง เปน็ รูปสเี่ หล่ยี มผนื ผ้า ปจั จุบนั ถกู ขดุ ลอกและปรับใหเ้ ปน็ แหลง่ นา�้ สาธารณะ จากหลักฐานทางโบราณคดี สันนิษฐานวา่ เดิมคงจะมีสะพานนาคและ ทางเดนิ ประดับเสานางเรยี งจากประตดู า้ นหนา้ ไปยงั สระน้�า

335 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ Ku PhRA KonA งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง 336 การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

Ku Phra Kona (Ku Si Chaeng or Ku Kham Na) is located at Sa Khu Subdistrict, Suwannaphum District. Roi Et. 337 The Ku is a castle built in the 16th Buddhist century according to the Khmer culture influence to devote to the three gods in the cult of Brahminism, including Shiva, Brahma and Vishnu. The Ku Phra Kona plan has the Exploring rEligious, same characteristics as Ku Ka Sing that consists of buildings within the walls, 3 castles built on the same base and Bannalai Building at the southeast of the castle group, and outside the north-east wall is a pool. Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism The architecture of the group of 3 castles is facing east, use sandstone and brick as the main material for construction by placing them in the north-south direction. At present, the central castle has been converted into a mop-shaped pagoda in the twelve wooden plan. There are arches enshrined in the Buddha statue on all four sides. Above the mondop is the layer arranged together up to 5 layers. In the corner of the lowest floor is decorated with petals jackfruit. From the lowest floor is a small bell that grows above the chimney and the crest. The north brick castle is disturbed by the construction of a modern Kudi over the original castle base. The southern brick castle is the most perfect. Found lintels and pillars decorated with sandstone door frames. For Bannalai, only the base In the rectangle layout that extends from the west side To be used as the entrance to the current that has built the bell tower over the top The wall is a laterite wall in the rectangle layout. There is an entrance gate in the east and west that is shaped as a cross (Kopura) by creating an outer porch and a shorter porch in the wall. In the middle of the north and south walls, there are rooms in the rectangle layout. There is a door in the wall. The outer part is a pretend arch. The pool outside the wall is rectangular pool which currently being dredged and adapted to be a public water source. From archaeological evidence, presumably originally had a Naga bridge and a walkway decorated from the front door to the pool.

โครงการสืบคน้ 338 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

339 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ 340 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทางกู่โพนระฆัง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

อยู่ในเขตบา้ นกูก่ าสงิ ห์ ต�าบลกู่กาสิงห์ ปรางค์ประธานก่อด้วยศลิ าแลง 341 ลอ้ มรอบดว้ ยก�าแพงสเี่ หลี่ยมซงึ่ มซี ุม้ ประตู หรือโคปรุ ะอยูด่ า้ นหน้าเพยี ง ดา้ นเดียว มบี รรณาลยั อยทู่ างทศิ ตะวนั ออกเฉยี งใต้ มสี ระน�้ารปู ส่ีเหล่ียม Exploring rEligious, จตั ุรสั กรดุ ว้ ยศิลาแลง อยูน่ อกกา� แพงทางดา้ นทศิ ตะวนั ออกเฉยี งเหนือ อยหู่ นงึ่ สระ สร้างข้นึ ราวศตรรษที่ 18 ตามคติความเชอ่ื พุทธศาสนา Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism ลทั ธมิ หายาน จดั อยใู่ นกลุ่มศิลปะแบบบายน มีลกั ษณะเป็นอโรคยาศาล หรือวดั ในพระพทุ ธศาสนา กู่โพนระฆงั คือ “อโรคยาศาล” หรอื ศาสนสถานประจ�าโรงพยาบาล รูปแบบศิลปะบายน สร้างในสมัยของพระเจา้ ชยั วรมันท่ี 7 แห่ง ราชอาณาจกั รขอมโบราณ ซ่งึ แสดงใหเ้ หน็ ถงึ การเปลีย่ นมายอมรับ นับถือพทุ ธศาสนาตามแบบอยา่ งราชส�านักในเมอื งพระนครแทนท่ี ศาสนาฮินดู กู่โพนระฆังสรา้ งจากหนิ ศิลาแลง มปี ราสาทประธาน 1 หลงั ตงั้ หนั หน้าไปทางทศิ ตะวันออก มบี รรณาลยั 1 หลัง ตง้ั อย่ทู าง ทศิ ตะวันออกเฉียงใตข้ องปราสาทประธาน มกี �าแพงแก้วก่อลอ้ มเปน็ รปู ส่เี หลย่ี มผนื ผ้า ทกี่ ่ึงกลางกา� แพงแกว้ ด้านทศิ ตะวนั ออกซ่งึ ตรงกบั ดา้ นหน้าของปราสาทประธาน เจาะเป็นรปู กากบาทเป็นซุ้มประตทู างเขา้ ทีเ่ รียกวา่ โคปรุ ะ และมลี านทางเดนิ หนิ ทรายเชอ่ื มจากหนา้ ปราสาท ประธานถงึ โคปุระซึ่งถือว่าเปน็ โบราณสถานที่เก่าควรคา่ แก่การรักษา เป็นอย่างย่งิ

โครงการสืบคน้ 342 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

Ku Phon RAKhAng It is located in the area of B an Ku Ka Sing Ku Ka Sing Sub-district. Main pagoda made of 343 laterite, surrounded by rectangular walls with arches or kopura at front of only one side. There is Bannalai in the southeast. There is a square pool surrounded by laterite located Exploring rEligious, outside one wall in the northeast built around the 18th Buddhist century according to the beliefs of Mahayana Buddhism in the art of traditional art. Looks like a medicine court or Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism a Buddhist temple. Ku Phon Rakhang is “Arokaya Court” or a worshipping place in hospital, Bayone style of art, built in the days of Jayavarman 7 of the ancient Khmer Kingdom which demonstrates the change to accept Buddhism according to the royal court model in the capital city instead of Hinduism. Ku Phon Rakhang is built from laterite stones. There is one main castle facing east with 1 Bannalai, located in the southeast of the main castle, surrounded by a rectangular wall. At the center of the wall in the east, which is directly in front of the main castle, there is hole penetrating into a cross, as an entrance arch called Kopura. There is a sandstone walkway connecting from the front of the main castle to Kopura. It is considered that the old ruins should be worth preservation.

โครงการสืบคน้ 344 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน

345 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

กูโ่ นนม่วง กู่โนนม่วง ต้งั อยู่ทบี่ า้ นโนนม่วง อ.พนมไพร จ.รอ้ ยเอ็ด ห่างจากก่บู ้านค�าพระ 346 ข้นึ ไปทางทศิ เหนอื ประมาณ 1 กโิ ลเมตร ตามเส้นทางหลวงหมายเลข 2227 (พนมไพร-มหาชนะไชย) เล้ียวซา้ ยเขา้ ไปตามทางลูกรงั ประมาณ 2 กิโลเมตร โครงการ ืสบ ้คน ถึงโรงเรียนบา้ นโนนม่วง กู่โนนม่วงตง้ั อยู่ด้านทศิ ใตข้ องโรงเรยี นห่างไป งาน ้ดานศาสนา ิศลปะและ ัวฒนธรรมสู่เส้นทาง ประมาณ 800 เมตร ลกั ษณะสถาปัตยกรรม กู่โนนมว่ งมีรูปแบบโครงสรา้ ง การ ่ทองเ ่ทียวเชิง ัวฒนธรรม ี่ทย่ังยืน เดยี วกันกบั กบู่ ้านคา� พระ คอื เปน็ ศาสนสถานกอ่ อฐิ สอดนิ ฉาบปนู มีแผนผัง รูปส่เี หล่ยี มจตั รุ สั ยกมุมทั้ง 4 ดา้ น ส่วนฐานมีความสงู ประมาณ 1.60 เมตร ลกั ษณะเป็นฐานเขยี งต่อด้วยชดุ ฐานบัวซอ้ นกัน 2 ชั้น รองรบั องคเ์ รอื นธาตุซึง่ ดา้ นลา่ งตกแตง่ ด้วยลายปนู ปน้ั รูปกาบบัว สว่ นบนมลี กั ษณะผายออก ปัจจบุ ันอย่ใู นสภาพทรุดโทรม ส่วนยอดพงั ทลาย ดา้ นทิศตะวันออกของกู่ เชอ่ื มตอ่ กับสิม โดยมีบันไดทางข้ึนอยูด่ ้านหลงั ขององค์พระประธาน ตวั สมิ มี ใบเสมาหนิ ทรายขนาดเล็กปักอยโู่ ดยรอบ หลักฐานเกยี่ วกบั ชุมชนโบราณที่ อาศยั อยู่ในบริเวณน ี้ พบทโี่ รงเรียนบา้ นโนนม่วง โบราณวตั ถทุ พี่ บมดี งั น้ี ภาชนะทรงไหขนาดใหญ่เคลอื บสีนา�้ ตาลอ่อน-สเี ขยี วออ่ น, ชามเคลอื บใสสี เขียว กระปุกดนิ เผา, ใบมเี หล็ก ของา้ วเหลก็ , เสียมเหลก็ และก�าไลสา� ริด

347 Exploring rEligious, Art And CulturAl Works for sustAinAble CulturAl tourism

โครงการสืบคน้ 348 งานด้านศาสนา ศิลปะและวฒั นธรรมสู่เส้นทาง การทอ่ งเท่ียวเชงิ วฒั นธรรมท่ยี งั่ ยืน