คู่มือจาริกบุญ_จารึกธรรม_ณ_แดนพุทธภูมิ

ยสเจติยสถาน

คำ�บูชาสถานท่พี ระยสะพบพระพุทธองค์ วันทามิ ภันเต ภะคะวา อมิ ัง เจตยิ ัง, ยัตถะ อะนปุ พุ พี กะถังเทเสต๎วา อปุ ะทุตเตนะ จะ อะปัสสฏุ เฐนะ จะ อะภภิ ตู งั ยะสงั กลุ ะปุตตัง โสตาปัตติผะเล ปะตฏิ ฐาเปส,ิ ภะคะวา อุทานัง อทุ าเนสิ อิทงั โข ยะสะ อะนุปทั ทุตัง อทิ งั อะนุปสั สฏุ ฐัง เอหิ ยะสะ นิสีทะ ธัมมงั เต เทเสสสามีติ สาธุ โน ภนั เต, อิเมหิ สักกาเรหิ อะภิปูชะยามิ, สว๎ ากขาตัญจะนะมาม,ิ มยั หงั ทฆี ะรตั ตัง หิตายะ สขุ ายะ ข้าแตพ่ ระผ้มู ีพระภาคเจ้าผูเ้ จริญ ขา้ พระพุทธเจา้ ขอกราบ ไหว้เจดียท์ ่ีพระพทุ ธองค์ แสดงธรรมอนปุ ุพพิกถา โปรดยสะมานพ บตุ รชายเศรษฐเี มอื งพาราณสี ผู้ถกู ความทุกข์ ความว่นุ วาย ความ ขดั ขอ้ ง ย่ำ�ยใี หเ้ ดอื ดรอ้ น เป็นเหตใุ ห้ออกจากคฤหาสน์ในยามแหง่ ราตรี ไดพ้ บพระชินสีห์ ดว้ ยพุทธอุทานวา่ ท่ีนี่ไม่ว่นุ วาย ท่ีนไ่ี ม่ ขดั ขอ้ ง มาเถดิ เราจักแสดงธรรมใหเ้ ธอฟงั ยังยสะมานพใหส้ ำ�เร็จ เป็นพระอริยบุคคลในครั้งน้ัน ขา้ แต่พระองคผ์ ้เู จรญิ ขา้ พระพุทธเจ้าขอบชู าโดยยง่ิ ดว้ ย เครื่องสักการะเหลา่ นี้ และขอนอ้ มระลึกถึงพระธรรม ทท่ี รงแสดง ไวด้ แี ล้ว ขอการบชู าสักการะในครั้งน้ี จงเป็นไปเพอ่ื ประโยชน์ เพือ่ ความสขุ เพ่อื ความไม่วนุ่ วาย เพ่อื ความไม่ขดั ขอ้ ง แกข่ า้ พระพุทธเจา้ ตลอดกาลนาน เทอญ 401

เวฬวุ นั มหาวหิ าร

ค�ำ บูชาเวฬุวันมหาวหิ าร วันทามิ ภนั เต ภะคะวา อิมงั เวฬุวะนงั กะลันทะกะนิวาปัง ทนิ นัง รัญญาพมิ พิสาเรนะ พทุ ธะสาสะเน ปะฐะมะสงั ฆารามะภูตงั , ยตั ถาคะโตมหิ, อธิ ะ โข ปะนะ ภะคะวะตา เปตานะมะนกุ ัมปายะ ตโิ รกุฑฑะสตุ ตัง กะถติ งั อคั คะสาวะกะยคุ ัง ลทั ธงั มาฆะปณุ ณะมิ ยัญจะ อฑั ฒะเตระสนั นัง ขีณาสะวะสะหสั สานงั มะหาสนั นปิ าเตนะ โอวาทะปาฏโิ มกขงั อทุ ทฏิ ฐงั สาธุ โน ภันเต, อเิ มหิ สักกาเรหิ อะภปิ ูชะยามิ, สว๎ ากขาตัญ จะ นะมาม,ิ มัยหัง ทีฆะรตั ตงั หิตายะ สุขายะ ข้าแต่พระผ้มู ีพระภาคเจา้ ผเู้ จริญ ขา้ พระพทุ ธเจา้ ได้เจรญิ ตามรอย บาทพระศาสดามาถึงแลว้ ขอถวายอภิวาท เวฬวุ นารามสวนไม้ไผ่แห่งน้ี ซึ่ง พระเจา้ พิมพสิ าร ผูเ้ ป็นจอมแหง่ ชาวมคธ น้อมถวายให้เปน็ ปฐมสงั ฆาราม ในพระพทุ ธศาสนา ก็แล ณ สถานท่ีน้ี พระผู้มพี ระภาคเจา้ ได้ทรงแสดง โอวาทปาฏิโมกข์ ในวันมาฆบชู า จาตรุ งคสันนิบาต ท่ามกลางหมแู่ หง่ พระ อรหันตสาวก ๑,๒๕๐ องค์ ทรงประกาศหลกั ธรรมแกพ่ ุทธบรษิ ัท ให้ได้ ดวงตาเห็นธรรมโดยท่วั และใหก้ ารบวชด้วยวธิ เี อหิภกิ ขุอุปสัมปทาแกพ่ ระ อคั รสาวก พร้อมด้วยแผส่ ว่ นบญุ แก่เปตชนในกาลครั้งนัน้ ขา้ แตพ่ ระองค์ผู้เจรญิ ข้าพระพทุ ธเจา้ ขอบูชาโดยยิ่งด้วยเคร่ืองสัก การะเหล่านี้ และขอนอ้ มระลึกถึงพระธรรมท่ีทรงแสดงไวด้ ีแล้ว ขอการบชู า สักการะในคร้งั นี้ จงเปน็ ไปเพื่อประโยชน์ เพอ่ื ความสขุ ในมนษุ ยส์ มบัติ สวรรค์สมบัติ และนิพพานสมบตั ิ แกข่ ้าพระพทุ ธเจา้ ตลอดกาลนาน เทอญ 403

มลู คนั ธกฎุ ี บนยอดเขาคิชฌกฏู

ค�ำ บชู ามลู คนั ธกุฎี บนยอดเขาคชิ ฌกฏู วนั ทามิ ภันเต ภะคะวา อิมงั ระมะนียงั ราชะ คะเห คิชฌะกูเฏมูละคนั ธะกุฏงิ , ยัตถาคะโตมห,ิ ยัง อาคัมมะ ราชา พิมพสิ าโร มะระณาสันนะกาเล พทุ ธารมั มะนัง ปตี งิ ภาเวส,ิ ยสั สาวทิ เู ร ปุพเพ จะตุโลกะ ปาลาทีนงั ธมั โม จะ วินะโย จะ เทสโิ ต ปัญญัตโต สาธุ โน ภันเต, อิเมหิ สกั กาเรหิ อะภปิ ูชะยาม,ิ ส๎วากขาตญั จะ นะมามิ, มยั หงั ทฆี ะรัตตงั หติ ายะ สุขายะ ข้าแต่พระผู้มพี ระภาคผ้เู จรญิ ข้าพระพทุ ธเจา้ ไดเ้ จรญิ ตาม รอยบาทพระศาสดามาถงึ แลว้ ขอถวายอภวิ าท มูลคนั ธกุฎี ยอด เขาคิชฌกฏู ในมหานครราชคฤห์แหง่ น้ี อนั เปน็ รมณยี สถานทเ่ี คย ประทบั ของพระผู้มพี ระภาคเจ้า แลบญั ญตั ิพระวินัย แสดงธรรมอนั เปน็ เครอื่ งน�ำ ออกจากทุกขท์ ง้ั ปวง มพี ระอริยสาวก ท้าวจาตโุ ลกบาล ได้แวดลอ้ ม ในกาลครั้งก่อน ขา้ แต่พระองค์ผูเ้ จรญิ ขา้ พระพทุ ธเจา้ ขอบชู าโดยยง่ิ ด้วย เครื่องสักการะเหล่าน้ี และขอน้อมระลึกถึงพระธรรม ท่ีทรงแสดง ไว้ดแี ลว้ ขอการบชู าสกั การะในครงั้ นี้ จงเปน็ ไปเพอื่ ประโยชน์ เพอื่ ความสุข เพือ่ มรรคผลนพิ พานแก่ขา้ พระพุทธเจา้ ตลอดกาลนาน เทอญ 405

ถำ�้ สุกรขาตา

ค�ำ บชู าถ้ำ�สุกรขาตา วันทามิ ภันเต ภะคะวา อิมงั คิชฌะกฏู ะปพั พะตะ ปาเท สกุ ะระขาตะคุหงั , ยตั ถาคะโตมห,ิ อิธะ โข ปะนะ ภะคะวา เวทะนา ปะริคคะหะสตุ ตงั เทเสสิ ยัง สตุ ๎วา สารี ปตุ โต อะระหัตตงั สัจฉากาสิ ภาคิเนยโย จัสสะ ปะริพพาชะโก โสตาปตั ตผิ ะเล ปะติฏฐะหิ สาธุ โน ภันเต, อิเมหิ สกั กาเรหิ อะภิปชู ะยามิ, สว๎ ากขาตัญจะนะมามิ, มัยหัง ทฆี ะรตั ตงั หติ ายะ สุขายะ ข้าแตพ่ ระผูม้ ีพระภาคเจ้าผ้เู จรญิ ข้าพระพทุ ธเจ้าได้มาถึง แลว้ ขอถวายอภวิ าท ถ�ำ้ สกุ รขาตา สถานทีพ่ ระสัมมาสมั พทุ ธเจ้า ไดท้ รงแสดงธรรม ชื่อเวทนาปริคหสูตร เปน็ เหตุใหพ้ ระสารบี ตุ ร ผูเ้ ป็นอัครสาวกได้บรรลอุ รหตั ตผล และทีฆนขปริพาชกไดบ้ รรลุ โสดาบนั ขา้ แตพ่ ระองคผ์ เู้ จรญิ ขา้ พระพุทธเจา้ ขอบูชาโดยยิง่ ด้วย เครอ่ื งสักการะเหล่าน้ี และขอน้อมระลกึ ถงึ พระธรรม ท่ที รงแสดง ไว้ดีแลว้ ขอการบชู าสกั การะในคร้ังน้ี จงเปน็ ไปเพอื่ ประโยชน์ เพ่ือ ความสขุ เพือ่ ความถึงพร้อมแห่งปญั ญาญาณ ในชาติน้แี ละชาติ หน้า แก่ข้าพระพุทธเจา้ ตลอดกาลนาน เทอญ 407

เจดยี ์นาลนั ทา

คำ�บชู าเจดีย์นาลันทา วันทามิ ภันเต ภะคะวา อมิ ัง นาลันทามะหาวหิ ารงั , ยัตถา คะโตมหิ, ยะหัง สารีปตุ โต ชาโต เจวะ ปะรนิ ิพพุโต จะ, โส กริ ะ กะตญั ญูกะตะเวทติ ายะ สะมนั นาคะตตั ตา นิพพานะ สะมะเย สัญชาติเทสงั ปัจจาคนั ต๎วา มาตะรงั โสตาปตั ตผิ ะเล ปะติฏฐาเปต๎วา อะรุณุคคะมะเนเยวะ ชาตะวะระเก นิพพโุ ต สาธุ โน ภันเต, อเิ มหิ สักกาเรหิ อะภปิ ชู ะยามิ, ส๎วากขาตัญจะนะมามิ, มยั หัง ทีฆะรตั ตัง หติ ายะ สขุ ายะ ข้าแต่พระผูม้ ีพระภาคเจ้าผู้เจรญิ ขา้ พระพุทธเจา้ ไดเ้ จรญิ ตามรอยบาทพระศาสดามาถึงแล้ว ขอถวายอภิวาท นาลนั ทามหา วหิ าร ทพ่ี ระพทุ ธเจา้ ทรงแสดงธรรม ทง้ั เป็นทเ่ี กิดและนิพพานของ อคั รสาวกนามวา่ พระสารีบตุ ร ผเู้ ลิศดว้ ยปญั ญา และเป่ยี มด้วย ความกตัญญู คือโปรดมารดาใหบ้ รรลโุ สดาปัตติผล ในเวลาร่งุ อรุณ และเป็นบุญสถานทชี่ ุมนมุ แห่งสงฆ์ ผ้ใู คร่ศึกษาในพระธรรมวนิ ยั ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ขา้ แต่พระองค์ผูเ้ จรญิ ข้าพระพทุ ธเจ้า ขอบูชาโดยยงิ่ ด้วย เครือ่ งสกั การะเหลา่ นี้ และขอน้อมระลกึ ถงึ พระธรรมท่ีทรงแสดงไว้ ดีแล้ว ขอการบูชาสกั การะในคร้งั น้ี จงเปน็ ไปเพือ่ ประโยชน์ เพอื่ ความสุข แกข่ า้ พระพุทธเจา้ ตลอดกาลนาน เทอญ 409

มลู คนั ธกฎุ ี เชตวนั มหาวหิ าร

คำ�บชู ามลู คนั ธกฎุ ี เชตวนั มหาวหิ าร วันทามิ ภันเต ภะคะวา อมิ งั สาวัตถิยงั เชตะวะนัง อะนาถะปิณฑกิ สั สะอารามัง, ยัตถาคะโตมห,ิ อธิ ะ โข ปะนะ ภะคะวา เอกูนะวีสังวัสสานิ วหิ าส,ิ มังคะละสตุ ตัง เทเสส,ิ ฐโิ ต อะหัง อังคลุ ิมาละ ตวัญจะตฏิ ฐาติ อังคลุ ิมาละโจรัง อะภิชนิ ิ, ปะฏลิ ะภะ สะตงิ ภะคนิ ตี ิ ปะฏาจารญั จะ สะตวิ ริ ะหติ ัง วเิ นสิ สาธุ โน ภนั เต, อเิ มหิ สักกาเรหิ อะภปิ ชู ะยาม,ิ สว๎ ากขาตัญจะนะมามิ, มัยหงั ทฆี ะรัตตัง หิตายะ สุขายะ ข้าแต่พระผู้มพี ระภาคเจ้าผู้เจริญ ขา้ พระพุทธเจา้ ไดเ้ จริญตาม รอยบาทพระศาสดามาถึงแลว้ ขอถวายอภวิ าท เชตวนั มหาวหิ าร ที่ อนาถบณิ ฑิกเศรษฐสี ร้างถวาย พระผมู้ ีพระภาคเจา้ ทรงประทบั อย่แู ล้ว ณ ท่นี ้ีนานถึง ๑๙ พรรษา ทรงแสดงมงคลสตู ร แกป้ ญั หาของเทวดา และมนุษย์ และทรงแสดงธรรมอันเปน็ อุบายเครอื่ งนำ�ออกจากทุกข์ ทง้ั ปวง ทรงชนะเหนือโจรองคุลมี าล และยงั บุคคลผมู้ สี ตวิ ิปลาสให้ สมประดี ณ สถานทแ่ี ห่งน้ี ขา้ แตพ่ ระองคผ์ ูเ้ จรญิ ข้าพระพทุ ธเจา้ ขอบูชาโดยย่งิ ด้วย เคร่ืองสกั การะเหลา่ นี้ และขอน้อมระลึกถึงพระธรรม ทท่ี รงแสดงไว้ ดีแล้ว ขอการบูชาสักการะในครัง้ นี้ จงเปน็ ไปเพ่อื ประโยชน์ เพอื่ ความ สขุ และเพอ่ื มรรคผลนิพพาน แก่ขา้ พระพุทธเจา้ ตลอดกาลนาน เทอญ 411

สถปู ยมกปาฏหิ ารยิ ์

ค�ำ บูชาสถูปยมกปาฏิหารยิ ์ วันทามิ ภนั เต ภะคะวา อิมัง ยะมะกะ ปาฏหิ ารยิ ะ กะระณัฏฐานงั , ยัตถาคะโตมห,ิ อิธะ โข ปะนะ ภะคะวา อะเนกะวิธงั ยะมะกะ ปาฏหิ าริยัง อะกาสิ ตติ ถเิ ย ทะมิตงุ ตะโต โส ภะคะวา เทวะโลกงั คันต๎วา ตาวะตงิ สะภะวะเน ปณั ฑุกัมพะละสลิ าสะเน เตมาสัง วัสสูปะคะโต อะภิธมั มะ ปฎิ ะกงั เทเสนโตพุทธะมาตะรงั สะปะริวารัง โสตาปัตตผิ ะเล ปะติฏฐาเปสิ สาธุ โน ภนั เต, อิเมหิ สักกาเรหิ อะภิปูชะยามิ, ส๎วากขาตญั จะนะมาม,ิ มยั หงั ทฆี ะรตั ตัง หิตายะ สขุ ายะ ข้าแต่พระผู้มพี ระภาคเจา้ ผเู้ จริญ ขา้ พระพทุ ธเจ้า ได้เจริญ ตามรอยบาทพระศาสดามาถึงแลว้ ขอถวายอภิวาท สถานท่ซี ง่ึ พระ ผมู้ ีพระภาคเจ้า ได้ทรงแสดงยมกปาฏหิ าริย์ เพอื่ ปราบเหล่าเดียรถยี ์ ผูเ้ ป็นมิจฉาทิฏฐิ ครัน้ แลว้ จงึ เสดจ็ ไปเทวโลก ทรงจำ�พรรษาและ แสดงอภธิ รรมปิฎก โปรดพระพทุ ธมารดา พร้อมเทพบริวาร ใหไ้ ด้ บรรลโุ สดาปตั ติผล ณ บัณฑกุ ัมพลศลิ าอาสน์ ในสวรรคช์ ัน้ ดาวดึงส์ ขา้ แต่พระองคผ์ เู้ จรญิ ข้าพระพทุ ธเจ้าขอบูชาโดยย่ิง ดว้ ย เคร่อื งสักการะเหล่าน้ี และขอน้อมระลึกถงึ พระธรรม ที่ทรงแสดง ไวด้ แี ล้ว ขอการบชู าสักการะในคร้ังนี้ จงเป็นไปเพื่อประโยชน์ เพอ่ื ความสขุ แก่ขา้ พระพุทธเจ้า ตลอดกาลนาน เทอญ 413

สถปู สงั กสั สะนคร

คำ�บชู าสถปู สงั กัสสะนคร วนั ทามิ ภนั เต ภะคะวา อมิ ัง เทโวโรหะณะเจติยฏั ฐานัง, ยตั ถาคะโตมหิ, อธิ ะ โข ปะนะ ภะคะวา เทวะโลกะโต โอโรหะสิ, ตะทา ภะคะวา โลกะววิ ะระณะปาฏิหาริยัง อะกาสิ ยะถา เทวะ มะนสุ สา อญั ญะมัญญงั ปัสสงิ ส,ุ อากาเส มะหาพร๎ หั มา เจวะ สกั โก เทวะราชา จะ สะปะริวาโร ภะคะวนั ตงั อยุ โยเชสงุ , ปะฐะวี ตะเล จะตสั โส ปะริสา ภะคะวะโต ปจั จคุ คะมะนัง อะกงั สุ สาธุ โน ภันเต, อเิ มหิ สกั กาเรหิ อะภปิ ูชะยามิ, ส๎วากขาตัญ จะ นะมาม,ิ มัยหัง ทีฆะรัตตัง หติ ายะ สขุ ายะ ขา้ แต่พระผู้มพี ระภาคเจา้ ผเู้ จรญิ ข้าพระพทุ ธเจา้ ไดเ้ จรญิ ตามรอยบาทพระศาสดามาถึงแลว้ ขอถวายสักการะ พระเจดยี ์นาม ว่า สงั กัสสะสถูป อันเป็นสถานที่ซ่ึงพระผู้มีพระภาคเจ้า เสดจ็ ลงมา จากเทวโลก กลับส่ภู ูมแิ หง่ มนุษย์ ณ สถานที่นแ้ี ล พระผมู้ ีพระภาค เจ้า ทรงท�ำ ปาฏิหาริยเ์ ปิดโลกทงั้ สาม ใหเ้ ทวดาและมนุษยท์ ้ังหลาย เห็นกันโดยทั่วในนภากาศ ทา้ วมหาพรหม ท้าวสกั กะเทวราช พร้อม ดว้ ยเทพผ้เู ปน็ บริวาร ต่างเฝ้าส่งเสด็จพระพุทธเจ้า สว่ นภาคพ้นื ดนิ พุทธบริษทั ท้ังสี่ เฝ้ารับเสดจ็ พระพุทธเจ้า ณ สถานทน่ี ี้ ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้าพระพทุ ธเจ้า ขอบูชาโดยย่งิ ดว้ ย เคร่ืองสกั การะเหลา่ น้ี และขอน้อมระลึกถงึ พระธรรม ทที่ รงแสดง ไวด้ ีแลว้ ขอการบูชาสักการะในครง้ั นี้ จงเป็นไปเพ่ือประโยชน์ เพื่อ ความสขุ แกข่ า้ พระพุทธเจ้า ตลอดกาลนาน เทอญ 415

กมั มาสทมั มะนคิ มสถาน

ค�ำ บูชาสถานทแี่ สดงมหาสตปิ ฏั ฐานสตู ร วันทามิ ภันเต ภะคะวา กมั มาสะธัมมัง นามะ กรุ ูนงั นิคะมงั อาคะโต, ยตั ถะ มะหาสะตปิ ัฏฐานะสุตตัง เทสติ ัง อิธะ โข ปะนะ ภะคะวา มะหาสะติปัฏฐานะสตุ ตนั ตงั เทเสสิ เอกายะโน อะยัง ภกิ ขะเว มัคโค สัตตานงั วสิ ุทธิยา โสกะปะรเิ ทวานัง สะมะ ติกกะมายะ ทุกขะโทมะนัสสานงั อตั ถังคะมายะ ญายสั สะ อะธิ คะมายะ นพิ พานัสสะ สจั ฉกิ ริ ยิ ายะ ยะทิทัง จตั ตาโร สะติ ปฏั ฐานาตเิ อวะมาทนิ า นะเยนะ สาธุ โน ภันเต, อิเมหิ สักกาเรหิ อะภิปูชะยามิ, ส๎วากขาตญั จะ นะมามิ, มยั หงั ทีฆะรัตตัง หิตายะ สขุ ายะ ขา้ แตพ่ ระผมู้ ีพระภาคเจา้ ผูเ้ จริญ ขา้ พระพทุ ธเจา้ ไดจ้ าริกมา ถึงแล้ว ณ กัมมาสทมั มะนิคมสถาน ซึง่ พระสัมมาสัมพทุ ธเจ้าทรง แสดง มหาสตปิ ัฏฐานสูตร อันเปน็ ทางสายเอก ทีส่ ง่ สรรพสัตวใ์ ห้ ถึงความบริสุทธ์ิ พ้นความโศกเศรา้ ความทกุ ขก์ าย ทุกขใ์ จ ทำ�พระ นิพพานใหแ้ จ้ง ทางสายน้ี คือสติปฏั ฐานสี่ ขา้ แตพ่ ระองค์ผู้เจริญ ข้าพระพทุ ธเจา้ ขอบชู าโดยย่งิ ดว้ ยเคร่ืองสกั การะเหล่านี้ และขอ น้อมระลึกถงึ พระธรรม ที่ทรงแสดงไวด้ แี ลว้ ขอการบูชาสกั การะใน ครง้ั นี้ จงเปน็ ไปเพือ่ ประโยชน์ เพ่ือความสุข เพื่อความรแู้ จง้ ในกาย เวทนา จิต ธรรม แก่ขา้ พระพุทธเจา้ ตลอดกาลนาน เทอญ 417

พระบรมสารรี กิ ธาตเุ จดยี ์ เวสาลี

ค�ำ บชู าพระบรมสารีริกธาตุเจดยี ์ เวสาลี วันทามิ ภันเต ภะคะวา, อมิ ัง เวสาลิยัง มะหาวะเน กูฏาคาระ สาลงั , ยตั ถาคะโตมห,ิ อธิ ะ โข ปะนะ ภะคะวา มะหาปะชาปะตยิ า โคตะมยิ า ปัญจะสะตานญั จะ สากยิ านนี งั ภิกขุนปู ะสมั ปะทัง อะนุชานันโต เอตะทะโวจะ อะนชุ านามิ ภิกขะเว ภกิ ขูหิ ภิกขุนโิ ย อุปะสมั ปาเทตุนติ วนั ทามิ อิมงั ปะระมะสารีรกิ ะธาตเุ จติยงั ยตั ถะ อะโสเกนะ มะหา ราเชนะ สะกะละชมั พทุ เี ป ภะคะวะโต ธาตุโย อาหะราเปตว๎ า นิธาปิตา สาธุ โน ภันเต, อิเมหิ สักกาเรหิ อะภปิ ชู ะยาม,ิ ส๎วากขาตัญจะ นะมาม,ิ มยั หัง ทฆี ะรตั ตงั หิตายะ สขุ ายะ ข้าแต่พระผมู้ ีพระภาคเจา้ ผู้เจรญิ ข้าพระพทุ ธเจ้า ไดจ้ าริกตามรอยบาท พระศาสดามาถงึ แล้ว ณ ศาลาเรอื นยอดป่ามหาวัน เมอื งเวสาลีแหง่ น้ี ณ ทน่ี ้ีแล พระผ้มู ีพระภาคเจ้า เมอื่ จะทรงอนุญาตให้พระมหาปชาบดี และเจ้าหญิงศากยะ ๕๐๐ ให้ได้บวชเป็นภิกษุณี จึงได้ตรสั วา่ ภิกษุท้งั หลาย ตถาคตอนุญาตภิกษุ บวชให้ภกิ ษุณีได้ ข้าพระพทุ ธเจ้าขอกราบไหว้ พระเจดียบ์ รรจพุ ระบรมสารรี ิกธาตุแหง่ นี้ ที่ พระเจ้าอโศกมหาราช ทรงมีพระบรมราชโองการ ให้อัญเชิญพระบรมสารรี ิกธาตุ จากท่วั ชมพูทวีป มาบรรจุไวใ้ นพระเจดยี ์แหง่ น้ี ข้าแต่พระองค์ผ้เู จริญ ขา้ พระพทุ ธเจา้ ขอบูชาโดยยิง่ ดว้ ยเคร่อื งสัก การะเหล่าน้ี และขอนอ้ มระลกึ ถงึ พระธรรมทีท่ รงแสดงไวด้ ีแล้ว ขอการบชู าสัก การะในคร้งั น้ี จงเปน็ ไปเพือ่ ประโยชน์ เพ่อื ความสขุ แก่ขา้ พระพทุ ธเจา้ ตลอด กาลนาน เทอญ 419

สถปู ปรินพิ พาน

ค�ำ บชู าสถปู ปรนิ พิ พาน วันทามิ อิมัง ปะรนิ พิ พานะถูปัง, อิมัสม๎ งิ กุสนิ ารายัง, สาละวะโนทะเย พทุ ธสั สะ ภะคะวะโต ปะรนิ ิพพา นฏั ฐาเน, อะยงั วนั ทะนา อมั หากงั ทฆี ะรตั ตงั หิตายะ สุขายะ ขา้ พระพุทธเจ้า ขอกราบไหวส้ ถปู เป็นท่ปี รินิพพาน ณ สาลวโนทยาน ที่เมอื งกุสนิ ารานี้ อันเปน็ สถานท่เี สดจ็ ดับ ขนั ธปรินิพพาน ของพระสัมมาสัมพทุ ธเจ้า ขอการกราบไหว้ น้ี จงเปน็ ไปเพอื่ ประโยชน์ เพอื่ ความสขุ ความเจรญิ แก่ข้า พระพทุ ธเจ้า ตลอดกาลนาน เทอญ 421

พระพทุ ธปรนิ พิ พาน

ค�ำ บชู าพระพทุ ธปรินิพพาน วันทามิ อิมัง พทุ ธะปะฏิมัง, อิมัสม๎ งิ กสุ ินารายัง, สาละวะโนทะเย พทุ ธสั สะ ภะคะวะโต ปะรินพิ พานัฏฐาเน, อะยัง วนั ทะนา อัมหากัง ทีฆะรตั ตงั หติ ายะ สุขายะ ขา้ พระพุทธเจา้ ขอกราบไหวพ้ ระพทุ ธปฏิมา ณ สาลวโนทยาน ทเี่ มืองกุสนิ ารานี้ อนั เปน็ สถานที่เสดจ็ ดบั ขันธปรินิพพาน ของพระ สมั มาสัมพทุ ธเจ้า ขอการกราบไหวน้ ี้ จงเป็นไปเพ่อื ประโยชน์ เพอื่ ความสุข ความเจริญ แกข่ า้ พระพทุ ธเจ้า ตลอดกาลนาน เทอญ 423

มกฏุ พนั ธนเจดยี ์

คำ�บชู าสถานที่ถวายพระเพลิง วันทามิ อิมงั เจติยงั , มะกุฏพันธะนะสญั ญิตงั ทสั สะนยี ัง, สังเวชะนียัง พทุ ธสั สะ ภะคะวะโต สะรรี ัสสะ ฌาปะนัฏฐานงั , อะยัง วนั ทะนา อัมหากงั ทีฆะรตั ตงั หติ ายะ สขุ ายะ ขา้ พเจ้าขอกราบไหว้ พระเจดียอ์ ันมีชือ่ ว่า มกฏุ พันธนเจดยี ์ เปน็ สถานท่ถี วายพระเพลิงพุทธสรรี ะ ของพระผูม้ ีพระภาคเจ้า อนั เป็นสถานทีค่ วรเหน็ ควรใหเ้ กิดความสงั เวช ขอการกราบไหวน้ ้ี จง เป็นไปเพ่ือประโยชน์ เพอื่ ความสขุ ความเจริญ แก่ข้าพระพุทธเจ้า ตลอดกาลนาน เทอญ 425

โทณพราหมณเ์ จดยี ์

ค�ำ บูชาโทณพราหมณเ์ จดยี ์ วันทามิ ภนั เต ภะคะวา อมิ งั โทณะพร๎ าหมะณะ เจตยิ ัง, ยัตถาคะโตมหิ, ยัตถะ พทุ ธัสสะ สารีริกะธาตุ วภิ ะชติ งั พทุ ธะธาตุโทโณ จะ นทิ ธโิ ต, ยงั กสุ ินารายัง อันตะรา จะ ปะรินิพพานะเจตยิ ัง อนั ตะรา จะ มะกฏุ ะ พนั ธะนะเจตยิ งั สุปะติฏฐิตัง สาธุ โน ภันเต, อิเมหิ สักกาเรหิ อะภปิ ชู ะยามิ, ส๎วากขาตญั จะ นะมาม,ิ มัยหัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สขุ ายะ ขา้ แต่พระผมู้ ีพระภาคเจ้าผเู้ จริญ ขา้ พระพทุ ธเจ้า ได้เจรญิ ตามรอยบาทพระศาสดา มาถึงแลว้ ขอถวายอภิวาทโทณพราหมณ์ เจดยี ์ อนั เป็นทโ่ี ทณพราหมณ์แบ่งพระบรมสารรี กิ ธาตุ ใหพ้ ระราชา ๘ พระนคร อยา่ งพทุ ธวิธี ข้าแต่พระองคผ์ ้เู จริญ ข้าพระพุทธเจ้า ขอบูชาโดยย่ิง ดว้ ย เคร่ืองสกั การะเหลา่ นี้ และขอน้อมระลกึ ถงึ พระธรรม ท่ที รงแสดง ไว้ดีแลว้ ขอการบูชาสกั การะในครงั้ น้ี จงเปน็ ไปเพ่ือประโยชน์ เพ่ือ ความสุข แกข่ ้าพระพุทธเจา้ ตลอดกาลนาน เทอญ 427

ภาค ๓

ภาคผนวก 429

วิธีการอ่านสญั ลกั ษณป์ ีกกา ในบทสวดมนต์ คำ�ใดที่มีสัญลกั ษณป์ ีกกา ( ๎ ) หมายความวา่ ใหอ้ า่ น ออกเสยี งพยัญชนะตัวทมี่ ีสัญลักษณก์ ำ�กบั เพยี งกึ่งมาตรา ใช้แทน สญั ลักษณ์พินทุ (  ) คอื จดุ ใตพ้ ยญั ชนะในภาษาบาลเี ดิม เชน่ ยสฺมา ตสฺมา เป็น ยัสม๎ า ตัส๎มา เพือ่ ให้ร้วู า่ พยญั ชนะนัน้ เป็น ทัง้ ตัวสะกด และ เป็นตวั ควบกลำ้� ในกรณนี ี้ให้อ่านออกเสยี งกง่ึ มาตรา เชน่ ยสั ม๎ า อ่านวา่ ยสั -สะ-หมา (เสยี ง สะ หน้า มา ออกเสียงก่งึ มาตรา) สุตว๎ า อา่ นว่า สุด-ตะ-วา (เสียง ตะ หนา้ วา ออกเสียงก่งึ มาตรา) หมายเหต:ุ ๑ มาตรา เท่ากับ การกะพรบิ ตาหนง่ึ ครัง้ การออกเสียง กง่ึ มาตราก็ เท่ากบั ครงึ่ หน่งึ ของการกะพริบตา

บรรณานุกรม ชอ่ื หนังสอื จาริกบญุ จารกึ ธรรม ณ แดนพทุ ธภูมิ บรรณาธกิ าร นายแพทยช์ ยพทั ธ์ ชยพุ งค์ ผู้ช่วยบรรณาธกิ าร คณุ สนั ทนา ธิตริ งั สี คุณศศมิ า วีระประเสรฐิ ศกั ดิ์ ตรวจพระบาลี พระมหายงยุทธ กนฺตาโภ (เสริมจนั ทร)์ พิสจู นอ์ กั ษร คุณก่ิงกมล สุขปติ ิ คุณสุรยี พ์ ร เอีย่ มวรเมธ คณุ ชญานนั ทน์ ภกั ดเี ศรษฐภรณ์ ศลิ ปกรรม ช.ช._@_๙๙๓๙ ISBN 111-111-111-111-1 พิมพ์ครั้งท่ี ๑ ตลุ าคม ๒๕๕๓ จ�ำ นวน ๒,๐๐๐ เลม่ เพ่ือแจกเป็นธรรมทาน พมิ พ์ที ่ บรษิ ทั เอส เอ็ม เค พรน้ิ ต้งิ จำ�กัด ผู้จัดพมิ พ ์ กองทนุ บันทึกธรรม โสรโท ภิกขุ สงวนลขิ สิทธิ์ อนุญาตให้พิมพ์แจกเปน็ ธรรมทานเพื่อเผยแผ่ธรรมะ ไม่อนญุ าตให้พิมพ์ หรอื คัดลอก หรือตดั ตอน เพื่อจดั จ�ำ หน่ายหารายได้ 431

เอกสารอา้ งองิ • พระไตรปิฎกเล่มท่ี ๒๑ พระสุตตนั ตปิฎกเลม่ ท่ี ๑๓ อังคตุ ตร นกิ าย จตกุ กนบิ าต ตตยิ ปัณณาสก์ เกสีวรรค สังเวชนียสูตร • พระไตรปฎิ กเล่มท่ี ๑๐ พระสุตตนั ตปิฎกเลม่ ที่ ๒ ทีฆนิกาย มหาวรรค มหาปรนิ พิ พานสตู ร • พระราชรัตนรงั ษี (วีรยทุ ธ์ วีรยทุ โฺ ธ). ส่แู ดนพทุ ธองค์-ลมุ พินวี ัน. พิมพ์คร้งั ท่ี ๑ กรุงเทพฯ : ส�ำ นกั พมิ พด์ ีเอม็ จี, ๒๕๕๓. • พระราชรัตนรังษี (วีรยุทธ์ วรี ยทุ โฺ ธ). สู่แดนพทุ ธองค์-พทุ ธคยา. พมิ พ์คร้งั ท่ี ๑ กรงุ เทพฯ : ส�ำ นักพิมพ์ดีเอม็ จ,ี ๒๕๕๓. • พระราชรตั นรงั ษี (วรี ยุทธ์ วีรยทุ โฺ ธ). สู่แดนพทุ ธองค์-สารนาถ. พิมพ์ครง้ั ท่ี ๑ กรุงเทพฯ : สำ�นกั พมิ พ์ดเี อ็มจ,ี ๒๕๕๓. • พระราชรตั นรงั ษี (วีรยุทธ์ วรี ยุทโฺ ธ). สูแ่ ดนพุทธองค-์ กุสินารา. พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๑ กรงุ เทพฯ : สำ�นกั พิมพด์ เี อม็ จ,ี ๒๕๕๓. • พระมหาสมปอง มทุ ิโต และ ทมี งานชมรมนริ ตุ ตศิ กึ ษา. พระพทุ ธเจา้ . พมิ พ์ครั้งท่ี ๒ กรุงเทพฯ : ธนาเพรส, ๒๕๕๒. • พระมหา ดร.คมสรณ์ คุตตฺ ธมโฺ ม. คู่มอื เสน้ ทางบุญสสู่ งั เวชนีย สถาน. พิมพ์คร้งั ท่ี ๑ กรงุ เทพฯ : ดาวเหนอื , ๒๕๔๙. • พระพรหมคณุ าภรณ์ (ป.อ.ปยุตโฺ ต). จารกิ บุญ-จารกึ ธรรม. พิมพ์ ครง้ั ที่ ๑๓ กรุงเทพฯ : พิมพ์สวย, ๒๕๕๑.

• เพลงดาบแมน่ ้ำ�รอ้ ยสาย. เท่ยี ว ๔ ตำ�บลดว้ ยตนเอง คู่มือท่อง เทยี่ วสงั เวชนยี สถานทง้ั ๔ ในประเทศอนิ เดียและเนปาล. พมิ พ์ ครง้ั ท่ี ๑ กรุงเทพฯ : ส�ำ นักพิมพว์ งกลม, ๒๕๔๘. • พระวเิ ทศโพธิคณุ (วรี ยทุ ธ์ วีรยุทโฺ ธ). พระพทุ ธมนต์ ฉบับตาม รอยบาทพระศาสดา. พิมพค์ รงั้ ท่ี ๑๒ กรงุ เทพฯ : ไม่ปรากฏสถาน ท่ีพมิ พ,์ ๒๕๔๗. • พระครอู รุณธรรมรงั ษี (เอย่ี ม สริ วิ ณโฺ ณ). มนตพ์ ิธี ส�ำ หรับพระ ภกิ ษสุ ามเณร และพทุ ธศาสนกิ ชนท่วั ไป. ไมป่ รากฏครั้งทแ่ี ละ สถานท่พี มิ พ.์ • สวดมนตแ์ ปลทำ�วตั รเช้า–เยน็ . วดั ภัททันตะอาสภาราม ต. หนองไผ่ แก้ว อ. บา้ นบึง จ. ชลบุร.ี ไม่ปรากฏคร้ังท่ีและสถานที่พิมพ.์ • พทุ ธทาสภกิ ขุ อ.ป.. พทุ ธประวตั จิ ากพระโอษฐ์. พิมพค์ รงั้ ที่ ๙ ไชยา : ธรรมทานมลู นิธ,ิ ๒๕๒๓. • เสถยี ร โพธินนั ทะ. ประวัตศิ าสตรพ์ ระพุทธศาสนาฉบบั มขุ ปาฐะ เลม่ ๑. พมิ พค์ ร้งั ที๑่ กรงุ เทพฯ : มหามกุฏราชวทิ ยาลัย, ๒๕๓๕. • พระมหาดาวสยาม วชิรปญั โญ. ประวตั ศิ าสตรพ์ ระพทุ ธศาสนาใน อนิ เดยี . พมิ พค์ รั้งท่ี ๑ กรุงเทพฯ : บรษิ ัทพมิ พส์ วยจ�ำ กัด, ๒๕๔๖. 433

รายนามผ้มู ีจิตศรทั ธา รว่ มเปน็ เจา้ ภาพในการจัดพิมพ์ คูม่ ือ จาริกบญุ จารกึ ธรรม ณ แดนพุทธภมู ิ กราบขออภัย หากนามผูม้ จี ติ ศรัทธาร่วมบริจาคเปน็ เจ้าภาพ ในการจดั พมิ พห์ นงั สือเลม่ น้ผี ดิ พลาดหรือขาดหายไป

รายนามละ ๑๐,๐๐๐ บาท • คณุ พรชยั คณุ ลดั ดา คุณณฐั ชยา คณุ อนวุ ิท ตันพฒั นธนากร รายนามละ ๙,๓๐๐ บาท • พระอธกิ ารสมศักดิ์ โสรโท รายนามละ ๗,๐๐๐ บาท • คุณพรรัมภา ธติ โิ รจนะวฒั น์ และครอบครวั รายนามละ ๖,๕๐๐ บาท • คุณแม่ทวี เตชะดี รายนามละ ๕,๐๐๐ บาท • คุณประทมุ ชนู าค • คุณแม็ทธวิ คณุ ชญานิธิ แบร์ดี้ และครอบครวั • คุณนยิ มศรี ศรีคณุ คุณอนิ ทริ า แถมพยคั ฆ์ คุณรวมพร มณีโรจน์ คุณสมพร บรู โชคววิ ฒั น์ • คุณยงยทุ ธ พงษ์สุภาพ ราย นามละ ๓,๐๐๐ บาท • คณุ สมพร พงษส์ ภุ าพ • คุณอำ�พล คุณชูศรี ภัทรอัครกลุ และครอบครวั รายนามละ ๒,๐๐๐ บาท • คุณสุธี คณุ เสรมิ สุข เตชะธนะวัฒน์ • คณุ สาโรช คุณสมทรง คณุ สุภทั รญดา คุณกนกนภัส ไชยรกั ษ์ • คุณสมศกั ดิ์ คุณสมศรี คณุ สิรวัฒน์ คุณปุณยวีร์ เสง่ยี มรตั น์ คณุ สิวรงค ์ พันธ์สุ ุขะ • คณุ อนงคน์ ุช กมิ ทอง 435

• คุณประเสริฐ คณุ วีณา วงศว์ รการ • คณุ ทองเปลว ยง่ิ สุขผล คุณอารักษ์ สขุ ปิติ และครอบครวั รายนามละ ๑,๕๐๐ บาท • คุณอิสราพร เมตตาจติ ร รายนามละ ๑,๐๐๐ บาท • คณุ เสฎฐวุฒิ ชนะศรโี ยธนิ คุณชยาพร มัง่ คงั่ • คุณประสบสขุ หอมหวน • คุณสิภาลกั ษณ์ ศิรทนั ยาพงศ์ • คณุ ประนอม • คุณแมช่ เี ลก็ เยน็ ใจ • คุณแมช่ ีนัฎฐจ์ ริณ ประคองใจ • คณุ อาภรณ์ เหลา่ มีผล • คณุ แม่อไุ ร คณุ วจินี คณุ ชนะจิต คุณปัทมา คุณจติ รีจงจิตร • คณุ ประไพ คุณพวงพศิ คุณผจญ ชนะมณี • คณุ แมช่ ีชฏั ชนก กจิ กลุ และครอบครวั วงค์สกุล • คุณน�้ำ ทิพย์ กจิ กลา้ • คุณกดิ ิ คุณจนั ทนา ด.ช.คุณธรรม สังข์สวุ รรณ • คุณพรสวรรค์ ตั้งเมตตาจิตกุล และครอบครัว • คุณกฤตพงศ์ คณุ สุรียพ์ ร เอย่ี มวรเมธ • คณุ สันทนา ธิตริ งั สี • คณุ ชญานนั ทน์ ภกั ดีเศรษฐภรณ์ • คณุ วราลกั ษ์ รตั นประสทิ ธ์ ิ รายนามละ ๘๕๐ บาท

• คณุ วลยั ธธิ รรมมา รายนามละ ๗๐๐ บาท • คุณกานดา สุขทนารักษ์ รายนามละ ๖๐๐ บาท • คณุ สายนั ณ์ คณุ จันทร์ฉาย ศรีขวญั รายนามละ ๕๐๐ บาท • คุณเผยี น คณุ เปย้ี น แกว้ ยวน • คุณชนกวรรณ ตัง้ เจรญิ สุทธิชัย • คุณจริ โรจน์ คณุ สภิ าลกั ษณ์ ศิรธนั ยาพงศ ์ • คณุ ปรานอม การกุศล • คุณวมิ ล ชลสรานนท์ • คณุ กมิ หลนั หงศ์เลิศโอฬาร • คณุ ธนกฤต ธนาวนิ ทกร • คณุ พิสุทธิ์ เยน็ ฤทัยสิริ คุณละม่อม บรรดาศักด ์ิ • คุณถิ่น เจรญิ วงศ ์ • คุณรัชนก ตมุ้ ใจต้อง • คุณอำ�ไพ ปานจนั ทร์ • ผู้ไม่สงคอ์ อกนาม • คณุ โฮม พิมลี และครอบครัว • พระบุรินทร ปยิ สีโล • พระฉตั รมงคล ฐิตเมโธ • คุณแตงร้าน แซ่ฮอ้ และครอบครัว • คุณสุพชิ ชา พืชนกุ ลู 437

มาวมญเฺ ญถ ปุญญฺ สฺส น มตฺตํ อาคมสิ สฺ ติ อทุ พนิ ฺทนุ ปิ าเตน อุทกุมฺโภปิ ปรู ติ อาปูรติ ธโี ร ปุญญฺ สสฺ โถกํ โถกํปิ อาจินํ

ไมค่ วรดูหม่นิ ต่อบุญว่า มีประมาณน้อย จกั ไม่มมี าถึง แม้หม้อนำ�้ ยอ่ มเต็มไดด้ ว้ ย หยาดน้�ำ ทต่ี กลงมา ฉันใด ผมู้ ปี ัญญาส่งั สมบญุ แมท้ ลี ะน้อยๆ ยอ่ มเตม็ ได้ด้วยบุญ ฉนั นั้น