64-08-24-คู่มือและแผนการเรียนรู้_สังคมศึกษาฯ ม.3-05271401

ใบความรู้ เรือ่ ง พระประจาวนั เกิด 3421 41 พระประจาวนั เสาร์ ปางนาคปรก ลักษณะพระพุทธรูป : พระพุทธรูปอยู่ในพระอิริยาบถประทับ (น่ัง) ขัดสมาธิ หงายพระหัตถ์ทั้งสอง วางซอ้ นกนั บนพระเพลา (ตัก) พระหัตถ์ขวาซ้อนทับพระหัตถ์ซ้ายเหมือนปางสมาธิ แต่มีพญานาคขนงดรร่า่างงเเปป็น็น วงกลมเปน็ พทุ ธบลั ลังกแ์ ละแผพ่ ังพานปกคลุมอยู่เหนอื พระเศยี ร ความเป็นมา : เมื่อพระพุทธองค์ตรัสรู้ และประทับบาเพญ็ สมาบัติเสวยวิมตุ ติสุขอันเกิดจากความพ้น กเิ ลสอยู่ ณ อาณาบรเิ วณทไี่ มไ่ กลจากต้นพระศรีมหาโพธิ์แห่งละ 7 วนั น้ัน ในสัปดาหท์ ี่ 3 น้ีเอง ก็ไดไ้ ปประทับ ใต้ต้นมุจลินท์ (ต้นจิก) ขณะน้ันฝนได้ตกลงมาไม่หยุด พญานาคตนหน่ึงช่ือ \"มุจลินท์นาคราช\" ก็ได้ข้ึนมาแสดง อทิ ธิฤทธเ์ิ ข้าไปวงขนด 7 รอบ แลว้ แผพ่ ังพานปกพระพุทธเจา้ ไว้มิให้ฝนตกต้องพระวรกาย เหมอื นกัน้ เศวตฉตั ร ถวายพระผู้มพี ระภาคเจา้ ด้วยความประสงคม์ ิใหฝ้ นและลมหนาวสาดต้องพระวรกาย ท้งั ปอ้ งกนั เหลือบ ยุง บุ้ง ร่าน ริ้น และสัตว์เลอื้ ยคลานท้งั มวลดว้ ย จนฝนหาย จงึ ได้แปลงรา่ งเป็นมาณพเขา้ ไปเฝา้ พระพทุ ธองค์

๔๒ แผนการจดั การเรียนรูท้ ี่ 5 เรื่อง สรุปและวิเคราะห์พทุ ธประวตั ิ หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 1 เรือ่ ง ปฐมเทศนาและโอวาทปาฏโิ มกข์ เวลา 1 ชว่ั โมง กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ สังคมศึกษา ฯ รายวิชาสังคมศกึ ษา ฯ ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 3 ตวั ชีว้ ัด กิจกรรมการเรียนรู้ แหล่งเรียนรู้ ส 1.1 ม.3/4 วเิ คราะหพ์ ุทธประวตั ิจาก ข้ันนา 1. หนงั สอื เรียนรายวิชาสังคมศกึ ษา ศาสนา 1. ครใู ห้นกั เรียนดูรูปภาพพุทธประวัติตอนแสดงปฐมเทศนา และวฒั นธรรม ชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ 3 พระพทุ ธรูปปางตา่ ง ๆ หรือประวัติศาสดาทต่ี น และแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ 2. ห้องสมดุ นบั ถอื ตามทก่ี าหนด 3. อนิ เทอรเ์ น็ต สาระสาคัญ ภาพการแสดงปฐมเทศนา สอ่ื ทีม่ า : https://1th.me/doeF 1. ภาพการแสดงปฐมเทศนา การแสดงปฐมเทศนาและการแสดงธรรมโอวาท ภาพการแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ 2. ภาพการแสดงโอวาทปาฏโิ มกข์ ปโอาวฏาิโทมปกาขฏ์ ถิโือมเกปขน็ ์ ถเหือตเปุก็านรเหณต์สุกาาครัญณท์สาางคัญทาง ที่มา : https://1th.me/v2ft ๓3. วดี ทิ ทิ ศั ัศนน์ เ์รเอ่ื รง่อื ปงฐปมฐเทมศเนทาศธนมั ามจธกัมกมปั จปกั วตั ตนสตู ร พระพทุ ธศาสนา ซ่งึ ปรากฎหลักธรรมสาคญั และ ๔กปั. ปวีดวัติทนัศสนูต์ เรรื่อง ทำ�ความเข้าใจเรื่อง สามารถนาไปปฏิบัติใหเ้ กดิ สันตสิ ุขข้ึนในโลก โ4อ.ววาดี ทิทปัศานฏ์ ิโเมรอ่ืกงข์ ทาความเขา้ ใจเรื่องโอวาท ขอบเขตเนื้อหา ๕ปา. ฏหิโนมังกสขือ์ พิมพ์รายวัน ๖5.. หใบนงังาสนอื พเริมื่อพงร์ กาายรววันิเคราะห์ข่าวท - พุทธประวัติตอนปฐมเทศนา ส6อ. ดใบคงลา้อนงกเบัร่ือหงลกักธารรรวมิเคเรราอ่ื ะงห“์ขธ่ารวรทมจี่ ักรกปั ป - การแสดงโอวาทปาฏโิ มกข์ วภ๑แหว1ภหสแัตัตลลอาลลา.. ตตะะรรดกัักกกะะโนโนคธธาาอองงรรสลรรสวาวาวรวรูตอู้ตานานมิเมิเรงรคททค//กแแรเชปชเรปรบัลรลาา้ินิา้นาื่อื่อะหะะะฏฏงงงโงหโหลาอโิ“าิโอ“์ขมกั์ขมนนธวธว่าธก่ากราราวรวขทรขรททรทม์มป์ปมีส่จี่สจาาอกัอัฏกเฏรดรดกิโิโื่อคกมคมัปงปัลกลก“ป้อวข้อขธวตัง์”์ง”รัตกตกรตบันมับนสจสักูตูตรรกรัป จดุ ประสงค์การเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. นักเรียนสามารถวเิ คราะห์พทุ ธประวตั ติ อน แสดงปฐมเทศนาและการแสดงโอวาทปาฏโิ มกข์ได้ 2. นกั เรยี นสามารถวิเคราะห์หลักธรรมจากพุทธ พปรุทะธวปัตริตะอวนัตแิตสอดนงแปสฐดมงเปทฐศมนเาทแศลนะาแแสลดะงแโอสวดางท โปอาวฏาิโทมปกาขฏ์ไดิโม้อกยขา่ ง์ไถดกู้อตย้อ่างถูกต้อง 3423

๔๓ แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 5 เร่อื ง สรปุ และวเิ คราะห์พทุ ธประวัติ เวลา 1 ชว่ั โมง หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 1 เรอื่ ง ปฐมเทศนาและโอวาทปาฏิโมกข์ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สงั คมศึกษา ฯ รายวิชาสังคมศกึ ษา ฯ ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 3 ด้านทกั ษะและกระบวนการ ท่ีมา : https://1th.me/v2ft 1. นกั เรยี นสามารถสร้างแผนผังความคิดเกยี่ วกับ 2. ครูใช้คาถามเพื่อกระตนุ้ ความคิดของนักเรียน ดังนี้ พุทธประวตั ติ อนปฐมเทศนาและการแสดงโอวาท โปอาวฏาโิทมปกาขฏไ์ ดิโม้ กข์ได้ 1) จากภาพแสดงถงึ เหตุการณ์ใด (การแสดงปฐมเทศนาและการ ด้านคุณลักษณะ กแสารดแงสโอดวงาโทอวปาาทฏปโิ มากฏขิโม์) กข์) 1. นักเรยี นสามารถอภปิ รายขอ้ ดีของการศึกษา 3. จากคาตอบของนักเรียนครูกลา่ วเช่ือมโยงเขา้ สบู่ ทเรยี น เรื่อง หลกั ธรรมจากพุทธประวัติตอนแสดงปฐมเทศนา พทุ ธประวัติตอนปฐมเทศนาและแสดงโอวาทปาฏโิ มกข์ และแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ได้ ขนั้ สอน 4. ครใู หน้ กั เรียนดูวดี ิทัศน์ เรื่อง “ปฐมเทศนา ธัมมจักกัปปวตั นตน สูตร” และตอบคาถามโดยครูอธบิ ายเพิ่มเติมให้สมบรู ณ์ 1) พระธรรมท่ีพระพุทธเจ้าแสดงขนึ้ ครัง้ แรกเรยี กว่าอะไร (ธมั ม จธักมกมปัจักปกวัตปตปนวสัตูตรน)สูตร 2) สาระสาคัญของธัมมจักกัปปวตั ตนสูตร คืออะไร (การ กปารระปกราะศกทาาศงสทายงสกาลยากงลเราียงกเรวีย่ากมวัช่าฌมิมัชาฌปิมฏาปิ ปทฏาิป) ทา) วดี ิทัศน์ เรอื่ ง ปฐมเทศนา ธัมมจักกปั ปวตั นตสนูตสรูตร https://www.youtube.com/watch?v=vPar474QSP4 4334

๔๔ แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 5 เร่ือง สรปุ และวเิ คราะหพ์ ุทธประวตั ิ หนว่ ยการเรียนรูท้ ่ี 1 เรื่อง ปฐมเทศนาและโอวาทปาฏโิ มกข์ เวลา 1 ช่ัวโมง กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สังคมศึกษา ฯ รายวิชาสังคมศึกษา ฯ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=vPar474QSP4 5. ครูใหน้ ักเรียนดูวดี ิทัศน์ เรื่อง “ทาความเข้าใจโอวาทปาฏโิ มกข์” ใหน้ ักเรยี นรับชม พร้อมตัง้ ประเดน็ คาถามใหน้ ักเรียนร่วมกัน อภปิ รายถงึ ความสาคญั ของโอวาทปาฏโิ มกข์ ซ่ึงเป็นหัวใจสาคญั ของ พระพทุ ธศาสนา พรอ้ มทัง้ ระบขุ ้อคิดท่ีไดจ้ ากการวิเคราะห์พุทธ พปรุทะธวปตั ริตะอวตันิตปอฐนมปเทฐศมนเทาศแนลาะแคลระูอคธบิรอู าธยิบเพายิ่มเพติม่ เตนิม้ือเหนาอื้ ใหา้สใมหบ้สรูมณบ์รู ณ์ วีดทิ ัศน์ เรื่อง ทาความเข้าใจเร่ืองโอวาทปาฏิโมกข์ ที่มา : https://www.youtube.com/waattcchh??vv==XXbb99nx_cZ-yw 6. ครูใหน้ กั เรียนแบ่งกล่มุ ๆ ละ 3 - 4 คน จากนั้นแจกหนังสือพิมพ์ รายวันให้นักเรียนกลุ่มละ 1 ฉบับ และชี้แจงให้นักเรียนร่วมกัน วิเคราะห์ข่าวท่ีสอดคล้องกับหลักธรรมในเรื่องปฐมเทศนาและ โอวาทปาฏโิ มกข์ 7. นักเรียนคัดเลือกข่าวและตัดข้อความหรือรูปภาพของข่าวมาติด ลงในใบงาน เร่ือง การวิเคราะห์ข่าวท่ีสอดคล้องกับหลักธรรม เร่ือง 3454

๔๕ แผนการจดั การเรียนรูท้ ่ี 5 เรือ่ ง สรุปและวเิ คราะหพ์ ุทธประวัติ เวลา 1 ชั่วโมง หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ 1 เร่ือง ปฐมเทศนาและโอวาทปาฏิโมกข์ กล่มุ สาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ฯ รายวชิ าสังคมศกึ ษา ฯ ชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 3 “เรธอ่ื รงร“มธจรักรรมกจักปรวกัตปั ตปนวสตั ูตตรนแสลตู ะรโแอลวะาโอทวปาาทฏปิโามฏกโิ ขม์ก”ขแ”์ ลแะลเขะเียขนยี สนรสุปรปุขข่าา่วว และอธบิ ายความเชือ่ มโยงของเนือ้ หาในข่าวและหลักธรรม 8. ครสู มุ่ นักเรียนออกมานาเสนอผลงานหนา้ ชน้ั เรยี น ข้ันสรปุ 9. ครใู หน้ ักเรยี นรว่ มกนั อภปิ รายถงึ ประเด็นคณุ คา่ ของการนา หลักธรรมเรื่อง ธรรรรมมจจกั ักรรกกัปัปปววัตตั ตตนนสสูตตู รรแแลละะโโออววาาททปปาาฏฏิโิโมมกกขข์มม์ าาเเปป็น็น แนวทางในการดาเนนิ ชวี ติ 4356

7. การวัดและประเมินผล วิธีการ เคร่อื งมอื ท่ีใช้ 3476 สงิ่ ที่ต้องการวัด/ประเมิน การเขยี นตอบ ใบงาน 46 การเขียนตอบ ใบงาน เกณฑ์ ด้านความรู้ ระดับดขี ้นึ ไป 1. สามารถเขียนอธิบาย การอธิบาย แบบประเมิน ระดับดีขึ้นไป หลกั ธรรมทปี่ รากฎในข่าวที่ กลุม่ ตนเองสนใจ ระดบั ดีขึ้นไป ด้านทักษะ/กระบวนการ 1. สามารถวเิ คราะห์ หลักธรรมทอี่ ยูใ่ นพทุ ธประวตั ิ ตอนแสดงปฐมเทศนาและ โอวาทปาฏิโมกข์ ดา้ นคุณลักษณะ 1. นาขอ้ คิดและหลักธรรม จากขา่ วท่สี นใจไปปรับใช้ใน ชีวติ ประจาวนั

3487 47 8. บันทกึ ผลหลังสอน ผลการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................................ ปัญหาและอุปสรรค .................................................................................................................................................................... ...... ขอ้ เสนอแนะและแนวทางแก้ไข ............................................................................................. .............................................................................. ลงชือ่ ......................................ผู้สอน (.......................................................) วันที.่ .........เดือน..........พ.ศ............. 9. ความคิดเหน็ /ขอ้ เสนอแนะของผ้บู ริหารหรอื ผู้ทไี่ ดร้ บั มอบหมาย ..................................................................................................... ...................................................................... ลงชื่อ ......................................ผตู้ รวจ (.......................................................) วนั ที.่ .........เดอื น...................พ.ศ.............

48 4389 ใบงาน เรอื่ ง การวิเคราะห์ข่าวที่สอดคล้องกบั หลักธรรม “ธรรมจกั รรกกปั ัปปววตั ตั ตตนนสสูตตู รรแแลละะโโอวาทปาฏโิ มกข์” ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ชอื่ -สกลุ .................................................................................ชั้น..................................เลขท่ี..................................

๔๙ แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 6 เรอ่ื ง พุทธสาวก พุทธสาวกิ า : พระอญั ญาโกณฑญั ญะ พระมหาปชาบดีเถรี พระเขมาเถรี และพระเจ้าปเสนทโิ กศล หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 1 เร่ือง ประวตั ิและความสาคัญของพระพทุ ธศาสนา เวลา 1 ชว่ั โมง กลุ่มสาระการเรียนรู้ สงั คมศึกษา ฯ รายวชิ าสังคมศกึ ษา ฯ ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ 3 ตัวชวี้ ดั กจิ กรรมการเรียนรู้ แหล่งเรยี นรู้ ส 1.1 ม.3/5 วิเคราะหแ์ ละประพฤตติ นตาม ขน้ั เตรียม 1. หนังสือเรียนรายวิชาสงั คมศกึ ษา ศาสนา 1. ครยู กตวั อยา่ งบุคคลท่ีปรากฎตามขา่ ว และให้นกั เรยี นช่วยกัน และวัฒนธรรม ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3 แบบอยา่ งการดาเนนิ ชีวติ และขอ้ คิดจากประวัติ อภิปรายถงึ คุณความดีและประโยชนท์ เ่ี กิดข้นึ ต่อสังคม เพ่ือ 2. หอ้ งสมดุ สาวก ชาดก เรอื่ งเลา่ และศาสนิกชนตวั อยา่ งตามท่ี กระตนุ้ ความคดิ ของนักเรยี น ดงั นี้ 3. อินเทอรเ์ น็ต กาหนด สาระสาคัญ การปฏิบัติตนเป็นผมู้ ีคณุ ธรรมตามแบบอย่างของ ภาพบคุ คลตวั อย่างทาความดีในสงั คม สอ่ื ท่มี า : https://www.prachachat.net/spinoff/entertainment/news- 1. ภาพบุคคลตวั อยา่ งทาความดีในสงั คม พทุ ธสาวกพสทุ าธวสิกาาวจกิ ะาทจะาใทห�ำ เ้ใกหิดเ้ กคดิวคามวาสมุขสแขุ กแผ่ กูป้ ผ่ ฏปู้ ิบฏตับิ ิ ตั ิ 2. เกม who is who ขอบเขตเนือ้ หา 811999944 3. กระดาษโน้ตกาว 1) รู้สึกอยา่ งไรต่อการกระทาของบุคคลท่ปี รากฏตามขา่ ว 4. สอ่ื Power point เร่อื ง พุทธสาวก ประวัตแิ ละคณุ งามความดีของพุทธสาวก 2) การกระทาของบุคคลที่ปรากฏตามขา่ วก่อใหเ้ กดิ ผลดีตอ่ พุทธสาวกิ า พทุ ธสาวกิ า ได้แก่ สังคมหรอื ไม่ อย่างไร ภาระงาน/ช้ินงาน - พระอัญญาโกณฑัญญะ 2. จากคาตอบของนักเรยี น ครูกล่าวเชอ่ื มโยงเข้าสบู่ ทเรียนดังน้ี - พระมหาปชาบดีเถรี “จากภาพดังกลา่ วท่เี ขาทาความดเี ราสามารถทาตามได้ ซ่งึ วนั น้ี - การเขยี นคุณธรรมของพทุ ธสาวก - พระเขมาเถรี เราจะมาศกึ ษาคุณธรรมทีค่ วรยึดถือเป็นแบบอย่างจากเร่ือง พุทธ - การอภปิ รายประวตั ิและผลงาน - พระเจา้ ปเสนทโิ กศล จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ ดา้ นความรู้ 1. นักเรยี นสามารถอธบิ ายประวัตแิ ละผลงานของ พสาุทวธกสาพวุทกธพสาุทวธิกสาา)วิกา) พระอญั ญาโกณฑญั ญะ พระมหาปชาบดเี ถรี พระ พเขรมะาเขเถมราี เแถลระี แพลระพเจรา้ ะปเจเสา้ นปทเสโิ นกศตลิโกไดศ้ลได้ 490

๕๐ แผนการจัดการเรยี นร้ทู ี่ 6 เรอื่ ง พุทธสาวก พุทธสาวิกา : พระอัญญาโกณฑญั ญะ พระมหาปชาบดีเถรี พระเขมาเถรี และพระเจา้ ปเสนทโิ กศล หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 1 เร่ือง ประวัติและความสาคัญของพระพุทธศาสนา เวลา 1 ชว่ั โมง กล่มุ สาระการเรียนรู้ สงั คมศึกษา ฯ รายวิชาสังคมศึกษา ฯ ช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ 3 ดา้ นทกั ษะและกระบวนการ ขั้นสอน 3. ครอู ธิบายเนอื้ หาเรื่องพุทธประวัตขิ องพุทธสาวก โดยใช้ส่ือ 1. นักเรยี นสามารถวเิ คราะห์คณุ ธรรมที่ควรยดึ ถอื Power point เร่อื ง พทุ ธสาวก พทุ ธสาวิกา ในการอธบิ าย เป็นแบบอยา่ งในการดาเนินชีวติ ของพระอัญญา 4. ครแู บ่งกลุ่มนกั เรียนกลุ่มละ 3 - 4 คน เพื่อให้เล่นเกม Who is โกณฑัญญะ พระมหาปชาบดเี ถรี พระเขมาเถรี who โดยเเปป็น็นเเกกมมทที่ตี่ต้ังั้คงคาถำ�ถามาเมกเย่ีกวี่ยกวับกปับรปะรวะัตวิขัตอิขงอพงรพะอระญั อญัญาญโกาณ- และพระเจา้ ปเสนทิโกศลได้ ฑโกญั ณญฑะญั พญระะพมรหะามปหชาาปบชดาเี บถดรเี ถพรรี ะพเรขะมเขาเมถารเถี แรลี แะลพะรพะรเจะเา้ จปา้ เปสเนสทนทิ ิ ดา้ นคุณลกั ษณะ โกศล แลว้ ให้นกั เรียนแขง่ ขนั กนั ตอบคาถามวา่ ประวตั ใิ นข้อ 1. นกั เรียนสามารถอภิปรายคณุ ค่านาคณุ ธรรมท่ี ดงั กลา่ วเปน็ ของบุคคลท่านใด ควรยดึ ถอื เปน็ แบบอยา่ งในการดาเนินชวี ติ ของ 5. ครแู จกกระดาษโนต๊ กาวให้นกั เรียนคนละ 1 แผ่น ใหน้ ักเรียน พระอัญญาโกณฑัญญะ พระมหาปชาบดีเถรี พระ เขียนคณุ ธรรมของพระอัญญาโกณฑัญญะ พระมหาปชาบดีเถรี เพขรมะาเเขถมราี เแถลระี แพลระพเจร้าะปเจเสา้ ปนเทสิโนกทศโิลกมศาลปมราะปยรกุ ะตย์ใกุ ชต้ ใ์ ช้ พระเขมาเถรี และพระเจ้าปเสนทโิ กศล แลว้ นาตดิ บนกระดาน เปน็ แบบอย่างการปฏบิ ตั ิตนในชีวติ ประจาวนั หนา้ ชัน้ เรียน หลังจากนน้ั ครแู ละนกั เรียนรว่ มกนั อภิปรายประเด็น ท่นี ักเรียนเขียนติดบนกระดาน ขัน้ สรุป 6. ครูและนักเรียนรว่ มกันอภปิ ราย ถงึ ประวัตแิ ละผลงานของ พระอัญญาโกณฑญั ญะ พระมหาปชาบดีเถรี พระเขมาเถรี และ พระเจ้าปเสนทิโกศล และส่งิ ที่นามาประยกุ ต์ใชเ้ ป็นแบบอย่างใน การปฏิบตั ิตนได้ โดยตัง้ คาถามกับนักเรียนดังน้ี 1) ประวตั ิและผลงานทน่ี ักเรียนชน่ื ชอบมากท่ีสุด 2) นักเรยี นสามารถนาคุณธรรมอนั เปน็ แบบอย่างของบุคคล 4510

๕๑ แผนการจดั การเรียนร้ทู ี่ 6 เรอื่ ง พุทธสาวก พุทธสาวิกา : พระอัญญาโกณฑญั ญะ พระมหาปชาบดเี ถรี พระเขมาเถรี และพระเจา้ ปเสนทโิ กศล หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ 1 เรอื่ ง ประวตั ิและความสาคญั ของพระพุทธศาสนา เวลา 1 ชว่ั โมง กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สงั คมศกึ ษา ฯ รายวชิ าสังคมศึกษา ฯ ชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี 3 ดงั กล่าวไปพัฒนาคุณภาพชีวติ ของนักเรยี นได้อยา่ งไรบ้าง อธบิ าย พร้อมยกตวั อย่าง 7. ครแู ละนักเรยี นรว่ มกนั ตอบคาถาม “ถ้าเราปฏิบัติตนตาม คณุ ธรรมแบบอยา่ งของพทุ ธสาวก พุทธสาวิกา จะเกิดผลอย่างไร” (การปฏิบัตติ นเป็นผมู้ ีคณุ ธรรมตามแบบอยา่ งของพุทธสาวก สาวกิ าจะทาให้เกิดความสุขแกผ่ ปู้ ฏิบตั ิ) 4521

5423 52 7. การวดั และประเมนิ ผล วิธีการ เครอ่ื งมือทีใ่ ช้ เกณฑ์ ส่งิ ทตี่ ้องการวัด/ประเมิน การตอบคาถาม แบบบันทกึ ระดบั ดีขน้ึ ไป ด้านความรู้ สงั เกตพฤตกิ รรม คาถาม ระดบั ดีขน้ึ ไป ๑1. อธบิ ายประวัติแลละะผผลลงงาานน การตอบถาม ตอบคาถามถูกต้อง ของพระอญั ญาโกกณณฑฑญั ัญญญะะ พระมหาปชาบดเี ถถรรี ี พระ สังเกตพฤตกิ รรม คาถาม ระดับดขี ้นึ ไป พเขรมะาเขเถมราีเถแรลี ะแพละระเจา้ ปเสนทิ พโกรศะลเจา้ ปเสนทโิ กศล ด้านทักษะ/กระบวนการ ๑1. วิเคราะห์คุณณธธรรรรมมทที่คี่คววรร ยึดถือเปน็ แบบบบออยยา่ า่ งงใในนการ กดารเนด�ินำ เชนีวนิ ติ ชขวี อติ งขพอรงะพอรัญะญอญัา ญา- โกณฑฑญั ัญญญะะพพรระะมมหหาปาปชชาบาบดเีดถี รี พเถรระี เพขรมะาเขถมรีาแเถลระี และพระ พเจร้าะปเจเสา้ นปทเสิโนกทศิโลกไศดล้ ได้ ดา้ นคณุ ลักษณะ 1. อภปิ รายคณุ คา่ นา คณุ ธรรมท่คี วรยึดถือเป็น แบบอยา่ งในการดาเนนิ ชวี ติ ของพระอัญญาโกณฑัญญะ พระมหาปชาบดเี ถรี พระ เขมาเถรี และพระเจ้าปเสนทิ โกศลมาประยุกตใ์ ช้เปน็ แบบอยา่ งการปฏิบตั ติ นใน ชีวติ ประจาวัน

5434 53 8. บนั ทึกผลหลังสอน ผลการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................................ ปัญหาและอุปสรรค .................................................................................................................................................................... ...... ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข ............................................................................................. .............................................................................. ลงช่อื ......................................ผู้สอน (.......................................................) วนั ท.่ี .........เดอื น..........พ.ศ............. ความคดิ เหน็ /ขอ้ เสนอแนะของผูบ้ ริหารหรอื ผู้ที่ได้รบั มอบหมาย ............................................................................................................................. .............................................. ลงช่อื ......................................ผ้ตู รวจ (.......................................................) วันท่.ี .........เดอื น..........พ.ศ.................

๕๔ แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 7 เรือ่ ง นิทานชาดก : นันทิวิสาลชาดก สุวณั ณหังสชาดก หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 1 เร่ือง ประวตั ิและความสาคญั ของพระพทุ ธศาสนา เวลา 1 ชั่วโมง กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สังคมศกึ ษา ฯ รายวิชาสังคมศกึ ษา ฯ ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 3 ตัวช้ีวดั กิจกรรมการเรยี นรู้ แหล่งเรยี นรู้ ส 1.1 ม.3/5 วเิ คราะห์และประพฤติตน ขัน้ นา 1-. หนังสือเรยี นรายวิชาสงั คมศกึ ษา ศาสนา 1. ครูต้ังคาถามเพือ่ กระตุ้นความคิดของนักเรียน ดังนี้ และวฒั นธรรม ช้นั มัธยมศึกษาปที ่ี 3 ตามแบบอย่างการดาเนนิ ชีวติ และข้อคดิ จาก - นักเรียนเคยได้ยินเร่ืองชาดกหรือไม่ และเคยได้อ่านหรือ 2-. ห้องสมุด ประวตั ิสาวก ชาดก เรื่องเล่า และศาสนิกชน ศึกษาเรื่องชาดกอะไรมาบ้าง จากน้ันครูช้ีแจงกับนักเรียน 3-. อนิ เทอร์เนต็ ตวั อย่างตามที่กาหนด วา่ วันนีจ้ ะศึกษาเร่ืองนันทิวสิ าลชาดก สุวณั ณหงั สชาดก สอ่ื สาระสาคญั ข้ันสอน 1-. วดี ิทศั น์ เร่อื ง นันทวิสาลชาดก 1. ครูเปิดวีดิทัศน์ นิทานชาดกเรื่อง นันทวิสาลชาดกและสุ 2-. วีดทิ ัศน์ เรอ่ื ง สุวัณณหงั สชาดก นทิ านชาดก คือ เร่อื งราวในอดีตชาติของ สวัณุวณั ณณหหงั สังสชชาาดดกกใหให้นน้ กั ักเรเรียยี นนชชมม 3-. ปากกาเมจิก พระโคดตมพทุ ธเจจา้ ้าขขณณะะเเปป็นน็ พพรระะโโพพธธิสิสัตตั วว์ ์ 4-. กระดาษฟลิ๊บชาร์ท บาเพญ็ เพียร ท้งั ยงั แฝงคุณงามความดแลี ละะคคตติ ิ ภาระงาน/ชิ้นงาน ธรรมสาคญั ใหก้ ับผ้ทู เี่ ขา้ มาศึกษาไดน้ าไป 1-. กิจกรรม “นทิ านสอนศษิ ย์” ปฏิบัตจิ นเกดิ ความสุขได้ ขอบเขตเนือ้ หา วดี ทิ ัศน์ เรอ่ื ง นันทวสิ าลชาดก - นันทิวสิ าลชาดก ท่ีมา : - สวุ ัณณหงั สชาดก จดุ ประสงค์การเรียนรู้ https://www.youtubbee..ccoomm//wwaattcchh??vv==LLkkffSSccbbgg55zCzCAA ดา้ นความรู้ 2. ครูเปดิ วดี ิทศั น์เร่อื ง สวุ ณั ณหงั สชาดก ให้นักเรยี นชม 1. นักเรียนสามารถอธบิ ายเรื่องนนั ทิวสิ าล สชวุาัณดกณหังสชาดกได้ สุวัณณหังสชาดกได้ 5454

๕๕ ๕๕ แผนการจัดการเรยี นรทู้ ่ี 7 เรื่อง นิทานชาดก : นนั ทิวสิ าลชาดก สุวณั ณหังสชาดก หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 1 เแรผอื่ นงกปารระจวัดัตกิแาลระเรคยี วนารมู้ทส่ีา7คญัเรขอื่ องงนพทิ ราะนพชุทาธดศกาส: นนานั ทวิ สิ าลชาดก สวุ ัณณหังสชาดก เวลา 1 ช่วั โมง กลมุ่ สาหรนะว่ กยากราเรยีเรนียรนู้ สรงั้ทู ค่ี 1มศึกเรษ่ือาง ฯประวัติและความสาครัญาขยอวงิชพารสะังพคมทุ ศธศึกษาสานฯา ชัน้ มัธยเวมลศาึกษ1าปชีท่วั ี่ 3โมง ดา้ นทักษกะลแุม่ลสะการระะกบาวรนเรกยีานรรู้ สงั คมศกึ ษา ฯ วดี ทิ รัศานย์เวริช่อื งาสสังวุ คณั มณศกึหษังสาชฯาดก ช้นั มัธยมศึกษาปที ่ี 3 1ด.า้ นทกั เักรษยี ะนแสลามะการถะบนาวเนสกนาอรข้อคิดท่ีไดจ้ าก วดี ิทัศนเ์ รอ่ื งทสม่ี ุวาัณ:ณหังสชาดก 1เร.ือ่ นงนักเนั รทยี วินิสสาาลมชาารดถกนาสเุวสณันอณขห้องั คสดิ ชทา่ีไดดก้จไาดก้ https://www.youtube.cทoีม่ mา/:watch?v=j8PVnPVTsB8 เ2ร.ื่อนงนักนัเรทียิวนสิ สาาลมชาารดถกยกสตุววัณั อณย่าหงังกสาชรานดากขไ้อดค้ ิดท่ี h3t.tpคsร:ูใ/ห/w้นwักเwรีย.yนoแuบtu่งbกbeลe.ุ่.มccooๆmmล//wะwaa3ttc-c4hh??vคv=น=j8j8แPลPVะVnสnP่งPVตVTัวTsแBsทB88น 2ได.้รนับกั จเารกยี กนาสราศมึกาษรถานยกิทตานวั อชยา่าดงกกมาารปนราับขใ้อชคใ้ ิดนที่ 3ออ. กคมรูาใหรบั้นอักุปเรกียรนณแ์ใบน่งกกาลรทุ่มาๆกิจลกะรร3ม-4“นคิทนานแสลอะนสศ่งตษิ ัวยแ์”ทน ไชดวี ้ริตับปจราะกจกาาวรันศไึกดษ้ านิทานชาดกมาปรับใชใ้ น อ4อ. กคมราูแรจบั กออุปุปกกรรณณใ์ ์กนากราทราทกาจิ กกิจรกรรมรมได“แ้ นกิท่ ปาานกสกอานเมศษิจิกย”์ กระ ชดีวา้ ติ นปครุณะจลากั วษันณไดะ้ 4ดา. ษคฟรแู ลจิ๊ปกชอาุปรก์ทรณให์ก้นาักรเทราียกนิจแกตร่ลรมะกไลดุ่มแ้ รก่ว่ ปมากกันกศาึกเมษจาิกนิทการนะ ด1า้. นคกั ุณเรลียนกั ษสาณมะารถอภปิ รายคุณค่าทไี่ ด้จาก กดเราะือ่ ษดงฟาทษลีก่ ฟ๊ิปลล่มุชิ้บตารนช์ทาสรนใท์ ใหจใ้นหัก้นเรกั ียเรนยี แนตแ่ลตะ่ลกะลกุ่มลรุ่ม่วรม่วมกกันนัศศึกึกษษาานนิทิทาานน 1กา. รนศักึกเษรียานเรส่ือางมนานั รทถิวอสิภาปิ ลรชาายดคกณุ สคุว่าณัท่ีไณดหจ้ ังาสก เ5ร.ื่องแทตกี่ ่ลละมุ่ กตลนุ่มสรนะใดจมความคิด เก่ียวกับส่ิงท่ีได้เรียนรู้จาก กชารดศกึกไดษ้ าเร่ืองนันทิวิสาลชาดก สวุ ัณณหังส 5นิท. าแนตเ่ลระื่อกงดลังุ่มกรละา่ ดวมแคลวว้ าเมขียคนิดลเงกใน่ียกวรกะับดสาิ่งษที่ใไหด้ไเดรีย้มนากรทู้จ่ีสากุด สชวุาัณดกณไดห้ ังสชาดกได้ นโดิทยาคนรเกูร่ือาหงดนังดกเวลล่าวาทแาลกว้ จิ เกขรียรนมลง1ใ5นกนราะทดี าษ ให้ได้มากที่สุด โ6ด.ยคครรูใกู หา้นหักนเดรเียวนลแาตท่ลากะิจกกลรุ่มรอมอก1ม5านาเทสี นอส่ิงท่ีกลุ่มตนได้ 6เร.ียคนรรูใู้แหล้นะักยเกรตียวันอแยต่า่ลงะกกาลรนุ่มาอขอ้อกคมิดาทน่ไีาดเส้รบันไอปสป่ิงทระี่กยลุกุ่มตต์ในชไ้ใดน้ เกราียรนดราู้แเนลนิะยชกีวิตัวอย่างการนาข้อคิดท่ีได้รับไปประยกุ ต์ใช้ใน ใกขนานั้ กรสาดราุปดเน�ำ ินเนชินวี ชติ ีวติ ข7ั้น. สครแูปุ ละนักเรียนรว่ มกนั สรุปเรอื่ งราวของนนั ทิวสิ าล 7ชา. ดคกรูและนักเรยี นรว่ มกนั สรุปเรอื่ งราวของนันทวิ ิสาล ชสาวุ ดณั กณสหุวณังสณชหาดังสกชาดก ส8วุ .ณั ครณแู หลงั ะสนชักาเดรกียนร่วมกันอภิปรายเกีย่ วกับการนาข้อคิดท่ี 8ได.ร้ คับรไูแปลปะรนะักยเกุ รตีย์ในชร้ใว่ นมกกานั รอดภาเิปนรนิ าชยวี เกติ ี่ยวกับการนาข้อคิดที่ ได้รับไปประยกุ ต์ใช้ในการดาเนนิ ชวี ิต 55 5456

7. การวดั และประเมินผล วิธีการ เครือ่ งมือทใ่ี ช้ 4576 สิ่งทตี่ ้องการวดั /ประเมนิ การอภิปราย แบบบนั ทึก 56 สงั เกตพฤติกรรม แบบสังเกต เกณฑ์ ดา้ นความรู้ พฤติกรรม ระดับดีขึ้นไป 1. อธบิ ายเรอ่ื งนันทวิ ิสาล สังเกตพฤตกิ รรม ระดบั ดขี ึ้นไป ชาดก สุวณั ณหงั สชาดกได้ แบบสังเกต ด้านทักษะ/กระบวนการ พฤติกรรม ระดับดีข้นึ ไป 1. นาเสนอข้อคิดหรือสง่ิ ท่ี เรียนรู้จากเรอื่ งนนั ทิวสิ าล ชาดกสสวุ วุ ณั ัณณณหหังงัสสชชาาดดกกไไดด้ ้ 2. ยกตวั อย่างการนาขอ้ คดิ ท่ี ไดร้ ับจากการศึกษานิทาน ชาดกมาปรบั ใช้ในการดาเนนิ ชวี ติ ได้ ด้านคุณลักษณะ 1. อภิปรายคุณคา่ ท่ีได้จาก การศกึ ษาเร่ืองนนั ทิวสิ าล ชาดก สุวณั ณหงั สชาดกได้

4587 57 8. บนั ทึกผลหลังสอน ผลการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................................ ปัญหาและอุปสรรค ............................................................................................................................. ............................................. ขอ้ เสนอแนะและแนวทางแกไ้ ข ............................................................................................................................. .............................................. ลงช่อื ......................................ผู้สอน (.......................................................) วันท่.ี .........เดอื น..........พ.ศ............. 9. ความคิดเห็น/ขอ้ เสนอแนะของผบู้ รหิ ารหรอื ผู้ทไ่ี ด้รบั มอบหมาย ..................................................................................................................................... ...................................... ลงช่ือ ......................................ผู้ตรวจ (.......................................................) วนั ท่ี..........เดือน..........พ.ศ.......

๕๘ แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 8 เรื่อง ศาสนกิ ชนตัวอยา่ ง : หม่อมเจ้าหญิงพนู พศิ มัย ดิศกุล และศาสตราจารย์ สัญญา ธรรมศักดิ์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรอ่ื ง ประวตั ิและความสาคัญของพระพทุ ธศาสนา เวลา 1 ชว่ั โมง กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สงั คมศึกษา ฯ รายวิชาสังคมศกึ ษา ฯ ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 3 ตวั ช้วี ดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ แหล่งเรียนรู้ ส 1.1 ม.3/5 วิเคราะหแ์ ละประพฤติ ขน้ั นา 1. หนงั สอื เรยี นรายวิชาสงั คมศึกษา 1. ครูใหน้ กั เรียนดูภาพยอดมนุษย์ และอภิปรายเกีย่ วกับการ ศาสนาและวัฒนธรรม ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ ตนตามแบบอยา่ งการดาเนินชวี ิตและ กปาฏรบิ ปตั ฏติ ิบนัติตคณุน ธครุณรมธใรนรกมาในรดกาเรนดนิ ำ�ชเนวี ินตขชอีวิตงยขออดงมยอนดษุ มยน์ ุษย์ 3 ขอ้ คิดจากประวัตสิ าวก ชาดก เรือ่ งเล่า 2. หอ้ งสมุด และศาสนกิ ชนตัวอย่างตามท่ีกาหนด 3. อนิ เทอร์เนต็ สาระสาคญั สอ่ื ศาสนิกชน เป็นแบบอยา่ งของปุถุชน 1๑. คาำ�ถามมเเกกยี่ ี่ยววกกบั ับหหมม่อ่อมมเเจจา้ ้าหหญญิงิงพนู ท่วั ไป ในด้านการนอ้ มนาหลกั ธรรมมา พิศนู มพัยศิ มดยั ิศกดลุศิ กแลุ ลแะลศะาศสาตสรตารจาาจรายรย์ ส์ สัญญั ญญาา ปฏิบัติจนเกิดความสขุ กายสุขใจ ท้งั ยงั ธรรมศักด์ิ สามารถเปน็ ต้นแบบใหช้ าวพุทธทว่ั โลกได้ 2. ภาพยอดมนุษย์ ปฏิบัตติ ามแนวทางของพระสมั มาสมั พทุ ธ 3. ภาพหม่อมเจ้าหญงิ พนู พศิ มัย ดศิ กุล เจา้ ภาพยอดมนุษย์ 4. ภาพศาสตราจารย์ สญั ญา ธรรมศกั ดิ์ ทม่ี า : https://goo.gl/TfcKMp 5. ป้ายช่ือศาสนกิ ชนตัวอยา่ ง ขอบเขตเน้อื หา 2. ครกู ลา่ วเสริมและเช่ือมโยงเข้าสบู่ ทเรยี น “แมแ้ ต่ยอดมนุษยย์ งั ภาระงาน/ชน้ิ งาน ประวัติแลละะผผลลงงาานนหหมมอ่ ่อมมเเจจ้า้าหหญญงิ ิงพนู มีคณุ ธรรมในการดาเนนิ ชวี ิต เขาจงึ กลายเป็นยอดมนุษย์ท่ีทุกคน 1. กจิ กรรม เอ๊ะ ใครกันนะ พูนศิ มพยัิศมดัยิศกดลุ ิศกแุละแศลาะสศตารสาตจราารจยา์ สรยญั ์ ญสัญา ญา ให้การยอมรบั วนั น้เี ราจะมาศึกษาคุณธรรมของบคุ คลทไ่ี ด้รับการ ธรรมศักด์ิ กยการยยอ่ กงยว่าอเงปว็น่าศเปา็นสนศาิกสชนิกตชวั นอยต่าัวงอ”ย่าง” ข้ันสอน 3. ครใู ห้นักเรียนดูภาพหม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ดิศกลุ และ ศาสตราจารย์ สัญญา ธรรมศักดิ์ พร้อมทง้ั เลา่ ประวัติและผลงาน ของท่านทั้งสองพอสังเขป 5489

๕๙ แผนการจดั การเรียนร้ทู ่ี 8 เรื่อง ศาสนกิ ชนตวั อย่าง : หม่อมเจ้าหญงิ พนู พิศมัย ดศิ กุล และศาสตราจารย์ สญั ญา ธรรมศักด์ิ หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 1 เร่ือง ประวตั ิและความสาคญั ของพระพุทธศาสนา เวลา 1 ชวั่ โมง กลมุ่ สาระการเรียนรู้ สังคมศกึ ษา ฯ รายวิชาสังคมศกึ ษา ฯ ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ 3 จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ ด้านความรู้ 1. นักเรียนสามารถอธบิ ายประวัติและ ผลงานของหม่อมเจ้าหญงิ พนู พิศมัย ดิศกลุ และศาสตราจารย์ สญั ญา ธรรมศกั ดิ์ได้ ด้านทักษะและกระบวนการ ๑คเสหทเ๒สหค๑ด1ดด12รรญัวคัญ่วญี้า.ญ..าา้้อ่ืื่อ...รรนวนนนนนญงงนนนญงิิงยยรคแแักพคทพักกักัักักยาึดาดึ บบเณุเเุณนูักนูเเเดึรถรรถรรรธธบบียษพถพยีียลอืือลียียียรรออนอืนนะิศเักิศเรนนนรักปปยยเสแมมสสมษมษสสปส่า็นา่็นาลศาายัศยัาาาณน็ณงงมแมมแะักมมมกัคคขดาดบะกบาาะดดาาาณุอณุริศศิรรรบรรรบิ์ไ์ไิถงถถกดะธธกดถถถหออชสวรบรลุ้ลุวสช้ยมยื่นรเิรรเิวร่นืค่าอ่า่คแมชมแ้าา้นงชงรมลรงมลขขงขขากมแเาะแะคออจอะอะาคผศผศณุงงา้หงงรหณุนบบหานาหหธค์์คสสผุญคุคผธมรมุณณุตตังคครังรงิอ่่อครครรธมพลลธมมาวามรวสรสนูเจเาจรทารจจา�ำพมาามมมค้าีค่คา้ รศิรคทคทญัวญัยยมิดิด่ีร่ี์์ยั ภาพหม่อมเจ้าหญญงิ งิ พพนู ูลพศิสมมยััย ดดสิ ศิ กกุลุล ที่มา : https://goo.gl/jDjUUV ยดึดศิ กถลุอื เแปลน็ ะขศอางสหตมราอ่ จมาเรจย้า์ หสญัญญิงพาูนธพรริศมมศัยกั ดไ์ิ ด้ ภาพศาสตราจารย์สญั ญา ธรรมศกั ดิ์ ดศิ กุล และศาสตราจารย์ สญั ญา ธรรม ทีม่ า : https://goo.gl/44nnoommkkJJ ศกั ดิ์ได้ 4. ครูใหน้ ักเรียนแบ่งกลมุ่ นักเรยี นออกเปน็ 3-4 คน เพ่อื ทา กจิ กรรม “เอะ๊ ใครกนั นะ” แล้วให้ตัวแทนของแตล่ ะกลุ่มมารบั 590

๖๐ แผนการจัดการเรียนรทู้ ี่ 8 เรือ่ ง ศาสนิกชนตวั อย่าง : หม่อมเจ้าหญงิ พูนพศิ มัย ดิศกุล และศาสตราจารย์ สัญญา ธรรมศักดิ์ หน่วยการเรียนรูท้ ่ี 1 เร่อื ง ประวัติและความสาคัญของพระพุทธศาสนา เวลา 1 ชัว่ โมง กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สงั คมศกึ ษา ฯ รายวชิ าสังคมศกึ ษา ฯ ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 2. นักเรยี นสามารถอภิปรายถงึ คณุ ค่าของ ป้าย ซึง่ ด้านหน่งึ จะเขยี นว่า “หมอ่ มเจา้ หญิงพนู พิศมัย ดิศกุล” การศึกษาเรรือ่ ื่องงแแบบบบออยยา่ า่ งงคคณุ ณุ ธธรรรรมมขขอองง อกี ด้านหนง่ึ เขียนวา่ “ศาสตราจารย์ สญั ญา ธรรมศักดิ์” หศมาสอ่ ตมรเจา้าจหารญยิง์ พสูนญั พญศิ ามธัยรดรมิศกศุลักดแไ์ิ ลดะ้ 5. ครูตั้งคาถามเกย่ี วกบั หม่อมเจ้าหญงิ พนู พิศมัย ดศิ กุล และ ศไดาอ้สยต่ารงามจาเี หรยต์ผุ สลญั ญา ธรรมศกั ดิ์ ศาสตราจารย์ สญั ญา ธรรมศักด์ิ แลว้ ให้นักเรยี นในแต่ละกลุ่ม ได้อยา่ งมเี หตผุ ล ลงมติวา่ จะตอบหม่อมเจา้ หญิงพูนพิศมยั ดิศกลุ หรือ ศาสตราจารย์ สัญญา ธรรมศักด์ิ พร้อมกบั นักเรยี นทเ่ี ปน็ ตัวแทน กลุ่ม 1 คน ชูปา้ ยหลงั จากท่ีได้รบั สัญญาณ ขัน้ สรปุ 6. ครูและนักเรยี นร่วมกันอภปิ รายในประเด็นเกย่ี วกบั คุณธรรมท่ี ควรยดึ ถือเปน็ แบบอยา่ งและการประยุกตน์ าคุณธรรมแบบอยา่ ง ของศาสนิกชนตวั อยา่ งที่ได้เรียนในวันนม้ี าใช้ในการดาเนินชวี ิต 5610

7. การวดั และประเมินผล 61 5621 เกณฑ์ สิง่ ท่ตี ้องการวัด/ประเมิน วธิ กี าร เครือ่ งมือท่ีใช้ ระดบั ดขี น้ึ ไป ดา้ นความรู้ คาถาม แบบบนั ทกึ ระดับดขี ้นึ ไป 1. อธบิ ายประวัตแิ ละผลงาน สังเกตพฤตกิ รรม แบบสังเกต ของหม่อมเจ้าหญงิ พูนพิศมัย พฤติกรรม ระดบั ดขี ึน้ ไป ดิศกุล และศาสตราจารย์ สังเกตพฤติกรรม สญั ญา ธรรมศกั ดิ์ได้ แบบสังเกต ดา้ นทักษะและกระบวนการ พฤติกรรม 1. วเิ คราะห์คุณธรรมทคี่ วร ยดึ ถือเปน็ แบบอย่างของ หม่อมเจ้าหญิงพูนพศิ มัย ดิศกลุ และศาสตราจารย์ สญั ญา ธรรมศกั ด์ิได้ 2. ปฏบิ ตั กิ ิจกรรม เอะ๊ ใคร กันนะ ได้ ด้านคณุ ลักษณะ 1. ชน่ื ชมคณุ ธรรมทค่ี วร ยดึ ถือเป็นของหม่อมเจ้าหญิง พูนพิศมัย ดิศกุล และ ศาสตราจารย์ สญั ญา ธรรม ศกั ดิ์ได้ 2. อภิปรายถงึ คุณค่าของ การศกึ ษาเรื่องแบบอยา่ ง คณุ ธรรมของหศมาสอ่ ตมรเจา้าจหาญรยิง์ พสนูัญพญศิ ามยั ธรดรศิ มกลศุ ักแดล์ิไะดศ้าสตราจารย์ สไดญั ้อญยาา่ ธงรมรเี มหศตกั ผุ ดล์ิ ไดอ้ ยา่ งมเี หตผุ ล

5623 62 8. บนั ทึกผลหลังสอน ผลการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................................ ปญั หาและอปุ สรรค .................................................................................................................................................................... ...... ขอ้ เสนอแนะและแนวทางแกไ้ ข ............................................................................................................................. .............................................. ลงชือ่ ......................................ผู้สอน (.......................................................) วันท.ี่ .........เดอื น..........พ.ศ............. 9. ความคดิ เห็น/ขอ้ เสนอแนะของผบู้ รหิ ารหรือผู้ทไี่ ด้รบั มอบหมาย ............................................................................................................................. .............................................. ลงช่ือ ......................................ผตู้ รวจ (.......................................................) วันท.่ี .........เดือน..........พ.ศ.............

5634 ๖๓ หน่วยการเรียนร้ทู ่ี 2 ชอ่ื หน่วยการเรียนรู้ หลักธรรมนาชีวติ รหสั วิชา ส23101 รายวิชา สังคมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม กลุ่มสาระ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 3 ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศึกษา 2562 เวลา 13 ชวั่ โมง 1. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวช้ีวดั ส าระ พส ราะรศตอมพะยัวาาพสชตูรุ่ท ่วนวี้รรธมดัะฐศตมราศพ่วกทาวัาาามนสนัชตสมม่ตีุทสกน้วีอกนร..ธน๓๓๑ันัดฐายานศา//.ทาอรา่๑าบั๗๖เนงยม่ตสีมสร ถ ส่ากน..ียนือ331นังศรอเานนาแหส//.ตู้รธา1บัร67แลัน็นเิสิบู้รถละตคนาียือศะิุณยรอศเเานเแาตหู้ขทสธาคสแรลรน็้าสบิังตี่ ู้่านลยีะฆใคนานจศมะาแคุณยานปอเาพลุณทสขคับสื่นรระงัา้ต่ี ะ่านถ้อฆวใแนมวจาือมเิแคลีศตันคอปตสลุณะริรับื่นาราคะขัทามะถหววอ้แะมธวืทอเิราลหธาีศคตัตับม่กีระท์กรริาสำ�รกขคทัาี่ถามหม�ำาอ้รวะูกธทครสนปาหธาตทัญก่ีำ�มดรทฏ์ก้อคำ�ารสถ่ีาบิงงหมญัศารกูาตั ายสคนปในตติสนดึาัญดฏแ้อนดคมกลบิงตาญัศน่ัระตัายอาใหกติมแึดสนบาลนหลดมกอรกั ตะลามนั่รรธปากัอิยคี รหมแฏธบสรรลลหรอบิจัมอักระลบรขตั มธ4ปกัิยคอติรใฏธสรหงานรรวัิบพจัมมรกรัตือหรขาม4ะติหอรลใพพานงลักหมพุทักฒัธกรหรรธอืธานระศลรรหามพรพักาลตมสุทธฒักัเนขนพรธธนเรอาศอ่ืพรามงรา ่อืหตมสเนรพนขือเ อื่อาพ งอื่อห ยรู่ ือ เตรยี มกพาร้อทมาสงา�ำ นหแรลับะกกาารรทมำ�คีงารนอแบลคะรกัวารมีครอบครัว 2 .สาระสาคญั /ความคิดรวบยอด การที่ศาสนิกชนศรทั ธาและน้อมนาคาสอนทางศาสนาที่ตนนับถือไปปฏิบัตจิ ะเกดิ การพฒั นาทง้ั ทาง คทวาางมควคาิดมจคิตดใจแิตลใจะแกลาะรกดารเนด�ำินเชนวีินติ ชทิว่สีติ ่งทเ่ีสง่รเมิ สครณุมิ คภุณาพภชาพวี ติชขวี อิตงขตอนงตเอนงเแอลงแะลสะงั คสมงั คม 3. สาระการเรยี นรู้ ความรู้ 1. พระรตั นตรัย 2. อริยสจั ๔ 3. พุทธศาสนสภุ าษติ 4. เร่อื งนา่ รู้จากพระไตรปฎิ ก : พทุ ธปณิธาน ๔ ในมหาปรินิพพานสูตร 5. การปฏบิ ัติตนตามหลกั ธรรม ทักษะ/กระบวนการ 1. ทกั ษะการสบื ค้น 2. ทกั ษะการทางานกลมุ่ 3. ทักษะการส่อื สาร 4. ทกั ษะการนาเสนอ เจตคติ 1. ตระหนกั ถึงความสาคัญของการปฏบิ ัติตนตามหลักธรรม 4. สมรรถนะสาคัญของผู้เรยี น

๖๔ 5654 4. สมรรถนะสาคัญของผู้เรยี น 1. ความสามารถในการส่ือสาร 2. ความสามารถในการคดิ 3. ความสามารถในการแกป้ ัญหา 4. ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวิต 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี 5. คุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ 1. มวี นิ ัย 2. ใฝเ่ รียนรู้ 3. มงุ่ มนั่ ในการทางาน 4. มีจติ สาธารณะ 6. การประเมนิ ผลรวบยอด ช้นิื งานหรอื ภาระงงาานน - ชิน้ งาน “แผนผังความคดิ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา” เกณฑ์การประเมินผลชิน้ งานหรือภาระงาน ประเดน็ การประเมิน 4 (ดีมาก) ระดับคณุ ภาพ 1 (ปรับปรุง) 3 (ดี) 2 (พอใช้) มปี ระเด็นเพยี ง 1 จาก 4 ประเดน็ ความครบถ้วน มีประเด็นครบทั้ง มปี ระเด็นเพยี ง 3 มีประเด็นเพียง 2 ประกอบดว้ ย 4 ประเดน็ จาก 4 ประเด็น จาก 4 ประเดน็ ประเด็นดังนี้ 1. พระรตั นตรัย 2. อรยิ สจั ๔ 3. พทุ ธศาสนสุภาษติ 4. เรื่องนา่ รจู้ าก พระไตรปิฎก : พทุ ธ พปทุณธธิ ปาณนธิ ๔านใน๔มหา ใปนรมนิ หพิ าพปารนิ สพิ ูตพรานสตู ร 5. การปฏบิ ัตติ นตาม หลกั ธรรม

56 ประเด็นการประเมนิ 4 (ดีมาก) ระดบั คณุ ภาพ 1 (ปรับปรุง) 3 (ด)ี 2 (พอใช้) ความถกู ตอ้ งและ สรปุ ประเด็น สรุปประเดน็ เนอ้ื หา สรุปประเด็นเนอื้ หา สรุปประเดน็ เนอ้ื หา กระชบั ของเน้ือหา เนื้อหาได้ถกู ต้อง ได้ถูกต้องเกนิ กว่า ได้ถูกตอ้ งเกินกว่า ไดถ้ ูกต้องน้อยกว่า ทง้ั หมด และ 50% แตไ่ ม่ถูกตอ้ ง 50% แตไ่ มถ่ ูกตอ้ ง 50% โดยเนอ้ื หา เนือ้ หามคี วาม ทั้งหมด และเนื้อหา ท้ังหมด และเน้ือหา อาจจะกระชบั กระชับ เข้าใจงา่ ย มีความกระชบั ไม่มีความกระชับ หรอื ไม่กระชับก็ได้ เขา้ ใจงา่ ย ความสวยงามของ ชิ้นงานมีการตกแตง่ ชิน้ งานไมม่ ีการ ชน้ิ งาน - - ใหส้ วยงาม น่าสนใจ ตกแตง่ ใหส้ วยงาม ไม่น่าสนใจ ความรับผิดชอบใน - - สง่ ชิ้นงานตาม ส่งช้ินงานเกินกวา่ การทางาน ระยะเวลาท่ีกาหนด ระยะเวลาท่ีกาหนด เกณฑ์การตัดสนิ หมายถงึ ดมี าก 66 คะแนน ๘14 – 16 ๖๖ หมายถงึ ดี คะแนน 1๗1 – 13 หมายถึง พอใช้ คะแนน 8๖ – 10 หมายถงึ ปรับปรุง คะแนน ต่ากวา่ 8๕ ขึ้นไป เกณฑ์การผา่ นตัง้ แต่ระดับ พอใช้

๖๗ แผนการจดั การเรียนรูท้ ี่ 9 เรื่อง สงั ฆคณุ 9 เวลา 1 ชั่วโมง หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรอื่ ง หลกั ธรรมนาชีวิต กลมุ่ สาระการเรียนรู้ สังคมศกึ ษา ฯ รายวชิ าสังคมศกึ ษา ฯ ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3 ตัวชวี้ ัด กิจกรรมการเรียนรู้ ส 1.1 ม.3/6 อธิบายสงั ฆคุณและข้อธรรม ขัน้ นา สือ่ /แหลง่ เรยี นรู้ 1. ครูนาเสนอรปู ภาพ การบิณฑบาตของพระสงฆ์ - คลิปวิดโี อบทสวดมนต์สงั ฆคุณ สาคัญในกรอบอรยิ สัจ 4 หรอื หลกั ธรรมของ ท่มี า : https://pxhere.com/th/photo/555448822 2 ศาสนาท่ตี นนับถือตามที่กาหนด ส9ังฆคณุ ๙ สาระสาคัญ - รปู ภาพพระสงฆ์ ภาระงาน/ชิน้ งาน พระสงฆค์ ือ นกั บวชในพระพุทธศาสนา ผู้ - การวเิ คราะห์พฤติกรรมของ ปฏบิ ัติตามคาสัง่ สองของพระพทุ ธเจ้า ยอ่ มไดร้ บั ความเคารพ นบั ถคอื จากศาสนิกชน พระสงฆ์ท่สี อดคล้องกับ หลักสงั ฆคุณ 9 ขอบเขตเนอื้ หา 2. นักเรียนร่วมกันร่วมกันอภิปรายในประเด็น ภาพท่ีเห็น เป็นภาพ - ความหมายและองค์ประกอบของพระ เก่ียวกับอะไร (พระสงฆ์บิณฑบาต) เหตุใดพระสงฆ์จึงต้องบิณฑบาต พรัตระนรตตั รนยั ตรัย (เปน็ หนา้ ทีข่ องพระสงฆ)์ - ความหมายและประเภทของสังฆคุณ 9 ข้นั สอน 3. ครูนาเสนอคลปิ วดี ีโอบทสวดมนตส์ ังฆคณุ 9 ท่ีมา : https://www.youtube.com/watch?v=sPulNgPjA9o 567

๖๘ แผนการจดั การเรียนร้ทู ่ี 9 เร่อื ง สังฆคุณ 9 เวลา 1 ชว่ั โมง หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 2 เรือ่ ง หลักธรรมนาชวี ิต กล่มุ สาระการเรยี นรู้ สงั คมศกึ ษา ฯ รายวิชาสงั คมศกึ ษา ฯ ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ ต่อมานักเรียนร่วมกันอภิปรายความหมายของคาว่าสังฆคุณ 9 ดา้ นความรู้ (คณุ ของพระสงฆ)์ 1. บอกความหมายและองคป์ ระกอบของพระ 3. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ความหมายจากบทสวดสังฆคุณ 9 พรตัรนะรตัตรนัยตแรลยั ะแสลังฆะคสุังณฆค9ุณได๙้ ได้ พ ร้อม เขียน บ น กระดาน โดยแบ่ งเป็ น สังฆ คุณ ที่ เป็ น เห ตุ และสงั ฆคณุ ทเี่ ปน็ ผล ดา้ นทกั ษะและกระบวนการ 4. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์พฤติกรรมจากสังฆคุณท่ีเป็นเหตุ 1. ปฏิบตั ติ นต่อพระสงฆอ์ ย่างเหมาะสมตาม ( สังฆคุณที่เป็นเหตุคือสิ่งท่ีพระสงฆ์ควรประพฤติ ปฏิบัติ ) พรอ้ มจด หลกั สงั ฆคณุ 9๙ จบดันบทนั ึกทลกึงใลนงสในมสดุ มขดุอขงนอักงนเรกั ยี เนรยี น 5. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์สังฆคุณเป็นผล ( สังฆคุณที่เป็นผลคือ ด้านคุณลักษณะ ส่งิ ทพ่ี ระสงฆส์ มควรไดร้ บั หรอื สงิ่ ที่เราสมควรปฏิบัติตอ่ พระสงฆ์ ) 1๑. เหน็ ความส�ำ าคคญั ัญขขอองงพพรระะสสงงฆฆใ์ น์ในฐฐาานนะะผผสู้ สู้บื บืทอด ทพอทุ ดธพศารสะนพาุทตธาศมาหสลนกัาสตังาฆมคหุณลักสงั ฆคณุ ขัน้ สรปุ 1. ครแู ละนกั เรยี นรว่ มกนั อภปิ รายในประเด็นดังตอ่ ไปนี้ พระสงฆห์ มายถึงใคร (นักบวชในพระพุทธศาสนา) พระสงฆท์ ด่ี ีควรมี ลกั ษณะอยา่ งไร (ปฏบิ ตั ติ ามคาสอนของพระพุทธเจา้ ) เมือ่ พระสงฆ์ ปฏบิ ตั ติ ามคาสอนของพระพุทธเจา้ แลว้ จะเกดิ ผลอย่างไร ( เป็นท่เี คารพนับถือ และชว่ ยสืบทอดพระพทุ ธศาสนา ) 568

69 569 การวดั และประเมินผล วธิ ีการ เคร่ืองมือทใ่ี ช้ เกณฑ์ สิง่ ทต่ี ้องการวดั /ประเมิน คาถาม แบบสังเกต - ดี ;: บอกความหมาย แบบสงั เกต และองคป์ ระกอบของ ดา้ นความรู้ พฤติกรรม พระรตั นตรยั และสงั ฆ ดา้ นความรู้ แบบสังเกต คแลุณะส9งั ฆไดคถ้ ุณูกต๙้อง 1. บอกความหมายและ พฤติกรรม คไดรถ้บกู ถตว้ ้อนงครบถว้ น องค์ประกอบของพระรตั นตรัย - พอใชช้ ้:;:บบออกกความหมาย และสังฆคุณ 9 ได้ หครวอืามองหคมป์ ารยะหกอรอืบของ พอรงะครป์ ตั รนะตกรอยั บแขลอะงสพงั ฆรคะณุ ๙ ดา้ นทักษะ/กระบวนการ สังเกตพฤติกรรม ไรดัต้ นตรัย และสงั ฆคุณ 9 1. ปฏบิ ัติตนตอ่ พระสงฆ์อยา่ ง ได้ เหมาะสมตามหลักสังฆคณุ ๙9 - ปรับปรงุ ;: ไมส่ ามารถ บอกความหมายและ ด้านคุณลกั ษณะ สงั เกตพฤตกิ รรม องค์ประกอบของพระ 11. เหน็ ความสาคัญของ พรรตั ะนรตั รนยัตรแัยลแะลสะังสฆงั คฆุณคุณ9๙ พระสงฆ์ในฐานะผู้สบื ทอด ได้อยา่ งสมเหตุสมผล พระพทุ ธศาสนาตามหลัก - ดี ;: อภิปรายและแสดง สงั ฆคณุ 9 ความคดิ เห็นในเรื่อง คณุ ลักษณะของพระสงฆ์ ได้ถูกต้องครบถ้วน - พอใช้ ;: อภิปรายหรือ แสดงความคดิ เหน็ ใน เร่ืองคุณลกั ษณะของ พระสงฆ์ได้ - ปรบั ปรุง ;: ไม่สามารถ อภิปรายและแสดงความ คิดเหน็ ในเรอื่ ง คณุ ลกั ษณะของพระสงฆ์ ได้อย่างสมเหตุสมผล - ดี ;: เปรียบเทยี บ ลักษณะพระสงฆ์ท่ี เหมาะสมต่อการเคารพ นบั ถือได้อย่างมเี หตผุ ล - พอใช้ ;: เปรยี บเทียบ ลกั ษณะพระสงฆ์ท่ี เหมาะสมต่อการเคารพ

70 760 สิ่งทต่ี ้องการวดั /ประเมนิ วิธีการ เครอื่ งมือทใี่ ช้ เกณฑ์ นับถือได้ - ปรบั ปรงุ ;: ไม่สามารถ เปรยี บเทียบลกั ษณะ พระสงฆ์ท่เี หมาะสมต่อ การเคารพนบั ถือได้อยา่ ง สมเหตสุ มผล 8. บันทึกผลหลังสอน ผลการเรยี นรู้ ............................................................................................................................. ................................................ ปัญหาและอุปสรรค .......................................................................................................................................................................... ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข ................................................................................................................. .......................................................... ลงชื่อ ......................................ผสู้ อน (.......................................................) วนั ท.่ี .........เดือน..........พ.ศ............. 9. ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของผ้บู รหิ ารหรอื ผู้ทไี่ ด้รับมอบหมาย ...................................................................................................................... ..................................................... ลงชอ่ื ......................................ผู้ตรวจ (.......................................................) วันท.ี่ .........เดอื น..........พ.ศ.............

๗๑ หน่วยการเรียนรู้ท่ี 2 เรอื่ ง หลักธรรมนาชีวติ แผนการจัดการเรียนรทู้ ี่ 10 เรื่อง ทกุ ข์ เวลา 1 ช่ัวโมง กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ สงั คมศกึ ษา ฯ ตัวชว้ี ัด รายวชิ าสังคมศกึ ษา ฯ ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 กิจกรรมการเรียนรู้ ส 1.1 ม.3/6 อธิบายสงั ฆคุณและข้อ ขัน้ นา ส่ือ/แหลง่ เรยี นรู้ ธรรมสาคัญในกรอบอรยิ สจั 4 หรือหลกั ธรรม 1. ให้นักเรียนวาดแก้วนา 1 แก้ว พร้อมทังให้ระบายสีนาตาม - รปู ภาพบคุ คลท่ีมชี อื่ เสียง ของศาสนาที่ตนนับถือตามที่กาหนด ระดับความทุกข์ที่ตนเองมี ต่อมานักเรียนเขียนความทุกข์ท่ี - คลปิ วีดโี อตราบลมหายใจสดุ ทา้ ย (อสภุ ส 1.1 ม.3/7 เห็นคณุ ค่าและวิเคราะห์ เกิดขึน้ ในนชชีวีวิติตตตนนเเอองงใส่กระดาษโนใส้ต่กทรี่แะจดกาใษหโ้น้ตท่ีแจกให้ โดย ก(อรสรภุมกฐารนรม) ฐาน) การปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ธรรมในการพฒั นาตน ไโมด่ตยอ้ไมงเ่ตข้อียงนเชข่ือียนชื่อ ภาระงาน/ช้ินงาน เพอ่ื เตรียมพร้อมสาหรับการทางานและการมี 2. ครูอ่านตัวอย่างความทุกข์ที่เกิดขึน จากคาตอบของนักเรียน - การนาเสนอแนวทางการประยกุ ตใ์ ช้ ครอบครัว จาำ�นวน ๔-๖ ตัวอ4ย่า-6ง พตัวรอ้ ยม่าสงนพทรน้อามเขส้นาสทู่บนทาเขร้าียสนู่บโดทยเรียนโดย หลักธรรมในชีวิตประจาวนั สาระสาคญั การถามคาถามว่า “จากตัวอย่างท่ีครูกล่าวมานัน ทาไมจึง เรียกว่าทกุ ข”์ (ทำใหไ้ ม่สบำยกำยไม่สบำยใจ) การรูแ้ ละเข้าใจในเรอ่ื ง ทุกข์ จะชว่ ยทาให้ ขนั้ สอน นกั เรียนสามารถนาความรไู้ ปปรบั ใชใ้ น 3. ครูเขียนคาว่าอริยสัจ 4 บนกระดาน พร้อมอภิปรายกับ ชีวิตประจาวันได้ เพื่อดาเนนิ ชีวติ ได้อยา่ งมี นักเรียนในประเด็น ความหมายของอริยสัจ 4 (ควำมจริงอัน ความสขุ ประเสริฐ 4 ประกำร) 4. นักเรียนวิเคราะห์องค์ประกอบของอริยสัจ 4 พร้อม ความหมาย และวิเคราะหว์ ่าข้อใดเป็นเหตุ ขอ้ ใดเปน็ ผล 1) ทกุ ข์ หมายถงึ ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ 2) สมทุ ยั หมายถึง สาเหตทุ ่ีทาใหเ้ กิดทุกข์ 3) นิโรธ หมายถึง ความดับทุกข์ ๔) มรรค หมายถงึ แนวทางแหง่ การดับทุกข์ สมุทัยเป็นเหตุ ทุกข์เป็นผล มรรคเป็นเหตุ นิโรธเป็นผล พร้อมทังสนทนาเช่ือมโยง ถึงหลักธรรมในหมวดทุกข์ อัน ประกอบไปด้วย ขนั ธ์ 5 และไตรลกั ษณ์ 761

หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 2 เรอื่ ง หลกั ธรรมนาชวี ิต แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 10 เร่ือง ทกุ ข์ ๗๒ กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ฯ รายวชิ าสังคมศึกษา ฯ เวลา 1 ช่ัวโมง ขอบเขตเนื้อหา ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 3 5. ครนู าเสนอรูปภาพ ปาน ธนพร - ความหมายของทุกข์ - หลักธรรมในหมวดของทุกข์ ไดแ้ ก่ ทมี่ า :https://music.mthhaaii..ccoomm//hhoottisisssuuee//22339791791.h9t.mhtlml พรอ้ มวเิ คราะห์ ตามหลกั ขนั ธ์ 5 ในประเด็นดงั ต่อไปนี ขันธ์ 5 และไตรลักษณ์ จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1) ขันธ์ 5 หมายถึงอะไร และมีอะไรบ้าง (องค์ประกอบ ดา้ นความรู้ ของชีวิต ได้แก่ รปู เวทนา สัญญา สังขาร และวญิ ญาณ) 1.บอกความหมายของทุกข์ ขันธ์ 5 และไตร ไลตักรษลณักษ์ไดณ้ถไ์ ูกดตถ้ อ้กู งต้อง 2) รูปคืออะไร (ใบหน้า ร่างกาย ประกอบด้วย ธาตุทัง 4 ด้านทกั ษะและกระบวนการ ดนิ นา ลม ไฟ) 1.นาหลักขันธ์ 5 ไตรลักษณ์ไปประยกุ ต์ใชใ้ น ชวี ิตประจาวนั ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม 3) เวทนา คืออะไร (ความรสู้ ึก ทุกข์ สขุ เฉยๆ) ด้านคณุ ลักษณะ 4) สัญญาคอื อะไร (การจาได้ รวู้ า่ เปน็ ดารา ช่อื ปานธนพร) 1.อธบิ ายถงึ คุณคา่ ของการนาหลักธรรมใน 5) สังขารคืออะไร (การปรุงแต่ง ชอบ ไมช่ อบ เฉยๆ) หมวดของทุกข์ตอ่ การดาเนนิ ชวี ิตได้อย่างมี 6) วิญญาณ คอื อะไร (การรบั รผู้ า่ นประสาทสมั ผสั ตา หู เหตุผล จมูก ลิน กาย ใจ - การใชต้ ามองรูปภาพ) 762

หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 2 เร่ือง หลกั ธรรมนาชีวติ แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 10 เร่ือง ทุกข์ ๗๓ กล่มุ สาระการเรยี นรู้ สังคมศึกษา ฯ รายวิชาสังคมศกึ ษา ฯ เวลา 1 ชั่วโมง ชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี 3 3. นักเรียนดูคลปิ วดี โี อ ตราบลมหายใจสดุ ท้าย (อสุภกรรมฐาน) ท่ีมา :https://music.mthhaaii..ccoomm//hhoottisisssuuee//22339791791.h9t.mhtlml 763 4. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์ตามหลักไตรลักษณ์จากคลิปวีดีโอ ดามประเด็นดังตอ่ ไปนี 1) ไตรลักษณ์ หมายถึง ลักษณะของสิ่งท่ัวไปซ่ึงเป็นกฎของ ธรรมชาติ ๒ ) อนนิจิ จังจัหง มหายมถางึ ยคถวึางมคไมวเ่ ทาี่ยมงไไมม่ เแ่ ทนี่ ยน่ งอน ไม่ แ น่ น อ น เปลย่ี นแปลงไปอยู่เสมอ ๓) ทกุ ขงั หมายถึง ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ ๔) อนัตตา หมายถึง ความไมม่ ตี ัวตน ไมส่ ามารถควบคุมได้ ขน้ั สรปุ ๕. ครแู ละนักเรียนช่วยกนั สรปุ ความรู้ในประเด็นดงั นี 1) ขันธ์ 5 และไตรลักษณ์ จัดอยู่ในอริยสัจ 4 เร่ืองใด (ทุกข)์ 2) นกั เรียนจะนาความรเู้ หลา่ นีไปใช้ในชีวิตประจาวนั

หน่วยการเรยี นร้ทู ี่ 2 เรือ่ ง หลกั ธรรมนาชวี ิต แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 10 เรือ่ ง ทกุ ข์ ๗๔ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สังคมศึกษา ฯ รายวชิ าสังคมศกึ ษา ฯ เวลา 1 ช่ัวโมง ชนั้ มัธยมศึกษาปีท่ี 3 อย่างไร (รู้เท่ำทันทุกสิ่งท่ีเกิดข้ึน ว่ำมีควำมเปล่ียนแปลงไปเป็น ธรรมดำ ไม่สำมำรถบังคับควบคุมได้ ส่งผลให้ไม่นำเรื่องต่ำง ๆ มาำคดิ กังกวงั ลวใลหใ้เหก้เดิ กทดิ ุกทขุก์)ข์) 3) เม่ือนักเรียนนามาใช้ในชีวิตประจาวัน จะส่งผลอย่างไร ต่อนักเรียน (สำมำรถดำเนินชีวิตไดอ้ ย่ำงมีควำมสขุ ) 74 64

75 765 การวัดและประเมินผล วธิ กี าร เคร่อื งมือท่ีใช้ เกณฑ์ สิ่งทต่ี ้องการวัด/ประเมิน คาถาม คาถาม - ดี :; บอกความหมาย ของทุกข์ ขันธ์ 5 และ ด้านความรู้ แบบสงั เกต ไตรลักษณ์ได้ถูกต้อง 1.บอกความหมายของทุกข์ พฤติกรรม ครบถ้วน ขันธ์ 5 และไตรลักษณ์ได้ แบบสงั เกต - พอใช้ ;: บอก ถูกต้อง พฤติกรรม ความหมายของทุกข์ ขันธ์ 5 หรอื ไตรลกั ษณ์ ดา้ นทักษะ/กระบวนการ สงั เกตพฤติกรรม ได้ 1.นาหลกั ขันธ์ 5 ไตรลกั ษณ์ - ปรบั ปรงุ ;: ไม่สามารถ ไปประยุกตใ์ ชใ้ น บอกความหมายของทุกข์ ชีวิตประจาวันได้อยา่ ง ขนั ธ์ 5 ไตรลักษณ์ได้ เหมาะสม อย่างสมเหตสุ มผล - ดดี ี:;เเสสนนออแแนนววททางางการ ดา้ นคุณลักษณะ สงั เกตพฤตกิ รรม กนาารหนล�ำ ักหขลนักขธนั์ 5ธ์ ๕แลแะลไะตไรตร 1.อธบิ ายถงึ คุณค่าของการนา ลกักษษณณไ์ ์ไปปปปรระะยยกุ ุกตตใ์ ชใ์ ชใ้ น้ใน หลกั ธรรมในหมวดของทกุ ข์ ชวิวี ติ ิตปปรระะจจ�ำ าววนั นั ไดไดอ้ อ้ยยา่ ง่าง ตอ่ การดาเนนิ ชวี ิตไดอ้ ย่างมี เหมมาาะะสสมม เหตุผล - พอใช้ ;: เสนอแนวทาง การนาหลักขันธ์ 5 หรือ ไตรลักษณไ์ ปประยกุ ต์ใช้ ในชวี ิตประจาวนั ไดอ้ ย่าง เหมาะสม - ปรบั ปรงุ ;: ไม่สามารถ เสนอแนวทางการนา หลกั ขนั ธ์ 5 ไตรลกั ษณ์ ไปประยุกต์ใชใ้ น ชวี ติ ประจาวันได้อยา่ ง สมเหตสุ มผล - ดี :; ออธธบิ บิ าายยถถงึ ึงคคณุ ุณคคา่ ่า ของการรนน�ำ าหหลลกั ักธธรรรมมในใน หมวดของททกุ ุกขขต์ ์ตอ่ อ่ การ ดการเนดิน�ำ เชนวี นิ ิตชไวิ ดติ ้อไยด่าอ้ งยมา่ ีงมี เหมตาผุ ะลสม - พอใช้ :; อธิบายถึง คุณค่าของการนา

766 76 สิ่งท่ีต้องการวดั /ประเมิน วธิ ีการ เครื่องมือท่ใี ช้ เกณฑ์ หลกั ธรรมในหมวดของ ทกุ ขต์ ่อการดาเนนิ ชีวติ ได้ - ปรับปรงุ :; ไม่สามารถถ อธิบายถึงคุณคา่ ของการ นการหนล�ำ กั หธลรักรมธรในรมหใมนวหดมวด ของทุกขต์ อ่ การดำ�าเนนิ ชวี ิตไดอ้ ย่าง สมเหตสุ มผล 8. บันทึกผลหลังสอน ผลการเรยี นรู้ ............................................................................................................................. ................................................ ปัญหาและอปุ สรรค .................................................................................................................................................................... ...... ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. .............................................. ลงช่อื ......................................ผู้สอน (.......................................................) วันท่ี..........เดอื น..........พ.ศ............. 9. ความคดิ เหน็ /ขอ้ เสนอแนะของผบู้ รหิ ารหรอื ผู้ท่ไี ด้รบั มอบหมาย ..................................................................................................................................... ...................................... ลงชอ่ื ......................................ผตู้ รวจ (.......................................................) วนั ท.่ี .........เดอื น..........พ.ศ.........

๗๗ แผนการจดั การเรียนรทู้ ่ี 11 เร่อื ง สมทุ ัย เวลา 1 ชัว่ โมง หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 2 เรอ่ื ง หลกั ธรรมนาชวี ติ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ สงั คมศึกษา ฯ รายวชิ าสังคมศกึ ษา ฯ ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 3 ตัวชว้ี ดั กจิ กรรมการเรยี นรู้ ส 1.1 ม.3/6 อธิบายสังฆคุณและข้อ ขน้ั นา ส่ือ/แหล่งเรียนรู้ 1.นักเรียนศกึ ษา คลปิ วีดีโอขา่ วการปล้นรา้ นทอง - โปรแกรมนาเสนอ power ธรรมสาคญั ในกรอบอริยสัจ 4 หรือหลักธรรม ท่ีมา : https://www.youtube.com/watch?v=FfG_yjy5NNKk point presentation เร่ือง ของศาสนาท่ีตนนบั ถือตามที่กาหนด ปปัญจธรรม 3 - คลปิ วดิ ีโอข่าว การปลน้ ร้าน ส 1.1 ม.3/7 เหน็ คณุ ค่าและวเิ คราะห์ ทอง การปฏบิ ตั ิตนตามหลักธรรมในการพัฒนาตน เพื่อเตรยี มพร้อมสาหรบั การทางานและการมี ภาระงาน/ชิ้นงาน ครอบครัว - การวเิ คราะห์การนาหลกั ธรรม สาระสาคัญ ในหมวดสมทุ ัยไปประยุกต์ใช้ใน เมือ่ ทราบถึงสาเหตุทีท่ าให้เกดิ ความทกุ ข์ ชวี ติ ประจาวัน แลว้ หลกี เลยี่ งหรือละการกระทาน้นั พร้อมทงั้ นาความรไู้ ปปรับใชใ้ นชวี ิตประจาวนั ย่อม และร่วมกนั ตอบคาถามดงั น้ี สง่ ผลใหช้ วี ิตมคี วามสขุ 1) จากคลิปวีดีโอดังกล่าว เป็นเหตุการณ์เก่ียวกับอะไร (การ ขอบเขตเน้ือหา (ปกลาน้รปรา้ลนน้ ทรา้อนงทเพองอ่ื เชพิงอื่ ทชริงพั ทยร์)ัพย)์ - ความหมายของสมุทยั ๒) เพราะเหตุใด เขาจึงก่อเหตุ (อยากได้เงนิ อยากรวย อยาก - หลกั ธรรมในหมวดของสมทุ ัย ได้แก่ อสยบากยส) บาย) วฏั ฏะ 3 และปปญั จธรรม 3 ๓) แล้วเขาได้รับผลที่ตามมาอย่างไร ( โดยจับติดคุก ขาด อขาิสดรอภิสาพราพโดดนดสนงั คสมงั ครังมเรกังยี เกจียยมจคี วมาีคมวทามุกทข)์ุกข์) 2.ครูพูดเชื่อมโยงเข้าสู่บทเรียน เรื่อง สมุทัย เหตุที่ทาให้เกิดทุกข์ ประกอบด้วย วัฏฏะ 3 และปปัญจธรรม 3 767

๗๘ แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 11 เรอื่ ง สมทุ ยั เวลา 1 ชั่วโมง หนว่ ยการเรยี นรูท้ ่ี 2 เรอื่ ง หลกั ธรรมนาชวี ติ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สังคมศกึ ษา ฯ รายวิชาสงั คมศึกษา ฯ ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 3 จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ ข้ันสอน ด้านความรู้ ๓. นักเรียนทาการศึกษา วัฏฏะ 3 คืออะไร เพราะเหตุใดอยู่ใน 1.บอกความหมายของสมุทยั วฏั ฏะ 3 หมวดหลักธรรมของสมุทัย (การหมุนเวียนอยู่ในสังสารวัฏเวียน ปปญั จธรรม 3 พรอ้ มทั้งองค์ประกอบ ได้ วา่ ยตายเกิดของสงิ่ มชี ีวติ อย่ใู นสมุทัยเพราะว่า เปน็ สิง่ ท่ีก่อให้เกิด ถไดูกถ้ ตูก้อตง้อง ทุกข)์ ด้านทักษะและกระบวนการ ๔. นักเรียนวิเคราะห์และตอบคาถามจากการดูคลิปวิดีโอข้างต้น 1.นาหลักวัฏฏะ 3 ปปัญจธรรม 3 ไป เป็นไปตามวัฏฏะ 3 อย่างไร (ผู้ก่อเหตุคิดปล้นร้านทองซ่ึงมีกิเลส ประยกุ ตใ์ ชใ้ นชีวติ ประจาวันได้อย่าง ความชั่วท่ีอยู่ในใจ ก่อให้เกิดการกระทาหรือกรรมขึ้นมา ผลท่ี เหมาะสม ตามมาของคอื โดนตารวจจับและไดร้ บั โทษ ก็กลายเปน็ วิบาก) ดา้ นคณุ ลักษณะ ๕. ครพู ดู เช่อื มโยงถงึ กระบวนการทางานของกิเลส กรรม วิบาก ที่ 1.เห็นประโยชนข์ องหลักธรรมในหมวดของ เรียกว่า วัฏฏะ 3 หรือ ส่งผลให้สังสารวัฏดาเนินต่อไปไม่รู้จบกับ สมุทัยตอ่ การนาไปใช้ได้อยา่ งมีเหตผุ ล เหตุการณ์ปล้นร้านทอง (ผู้ก่อเหตุพ้นโทษและและไม่สามารถ ระงับกิเลสได้ สร้างกรรมคือก่อเหตุอีก ก็จะต้องได้รับโทษอีก ไป เร่ือย ๆ เป็นวิบากกรรม ไม่มีวันจบสิ้น ตามหลักวัฏฏะ 3 หมุนเวยี นอยู่ตลอด) ๖.. ครรแู ูแลละะนนกั ักเรเยี รนียรนว่ รม่วกมนั กอัภนปิอรภาิปยรคาวยามคหวมาามยหขมอางหยขลกัอปงหปญัลักจธปรปรัญม จ๓ โธดรยรใมชโ้ 3ปรโแดกยรใมชน้โป�ำ เรสแนกอรมpนoาwเeสrนpอopinotw(eปrปpญั oจinธtรร( มปป๓ัญหจมธารยรถมึง ก3เิ ลสหทมท่ี า�ำ ยใถหึงค้ ดิ กปิเรลงุ สแทต่ีทงยาดื ใเหย้คอื ิดพปสิ ดราุงรแตห่งมยาืยดถเยงึ ื้อตพณั ิสหดาามรานหะมาทยฏิ ถฐึงิ ) ตัณหา มานะ ทิฏฐิ ) 768

๗๙ แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ 11 เรื่อง สมุทัย หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 2 เรื่อง หลกั ธรรมนาชวี ติ เวลา 1 ช่วั โมง กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สงั คมศกึ ษา ฯ รายวิชาสงั คมศกึ ษา ฯ ช้นั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 7. นักเรียนทาการศึกษา ปปัญจธรรม 3 คอื อะไร และวิเคราะห์ ว่า หลักปปัญจธรรม 3 ทาใหผ้ ้กู อ่ เหตุปล้นรา้ นทองก่อเหตุซา้ เดิม ไดอ้ ย่างไร ( มตี ณั หา คือคว(ามตีอณัยาหกาไดค้ออื ยคู่ วเมาือ่มมอียากได้อยู่ เมอ้ื มี คนมาตกั เตือนแต่ยงั มีทฏิ ฐิ คือการมีความเชอ่ื มัน่ ในแนวทาง ปฏบิ ัติเดมิ เลยไมร่ ับแนวคิดใหม่ มีมานะ คือความถือตัวว่าเรารดู้ ี แล้วไมร่ ับฟงั ใคร ) ข้นั สรปุ 8. นกั เรียนร่วมกันตอบคาถามตอ่ ไปน้ี ๑) เมอ่ื ได้ศึกษาเหตุที่ทาให้เกิดทกุ ข์คือสมุทัย ในชีวิตของเรา หากต้องการตัดวงจรของวัฏฏะ 3 เราควรเริ่มตัดหรือละ อะไร (กเิ ลส) ๒) เม่ือกิเลสประกอบไปด้วย ทิฏฐิ ตัณหา มานะ นักเรียน จะนาความรู้เหล่าน้ีไปใช้ในชีวิตปะจาวันอย่างไร (เปิดใจรับฟังคา ตกั เตอื น ไมถ่ ือตวั พอเพียง ไม่โลภมาก) ๓) เมือ่ นกั เรียนนามาใชใ้ นชวี ติ ประจาวนั จะสง่ ผลอย่างไรตอ่ นักเรียน” (สามารถดาเนนิ ชวี ติ ได้อย่างมีความสุข) 769

80 870 การวัดและประเมนิ ผล วิธีการ เครอ่ื งมอื ท่ีใช้ เกณฑ์ สิ่งที่ต้องการวดั /ประเมิน คาถาม แบบสงั เกต - ดี ;: บอกความหมาย แบบสงั เกต ของสมุทยั วัฏฏะ 3 ดา้ นความรู้ พฤติกรรม ปปัญจธรรม 3 พรอ้ มทั้ง 1.บอกความหมายของสมุทยั องค์ประกอบ ได้ถกู ต้อง วฏั ฏะ 3 ปปญั จธรรม 3 ครบถว้ น พรอ้ มทงั้ องค์ประกอบ ได้ - พอใช้ :; บอก ไถดูก้ถตกู ้อตง้อง ความหมายของสมุทัย วัฏฏะ 3 หรือ ปปญั จ ด้านทักษะ/กระบวนการ สังเกตพฤติกรรม ธรรม 3 พรอ้ มทงั้ 1๑.นนา�ำ หหลลักกั ววฏั ฏั ฏะ 3๓ ปปญั จ องคป์ ระกอบ ได้ถกู ต้อง ธปรปรญั มจ3ธรไรปมป๓ระไยปุกปตรใ์ะชย้ใกุนตใ์ ช้ - ปรบั ปปรรงุ งุ :;:ไไมมส่ ส่ าามมาราถรถ ชวี ติ ประจ�ำาวนั นั ไไดดอ้ อ้ ยยา่ า่ งงเเหหมมาาะะสสมม บอกคววาามมหหมมาายยขขอองง เหมาะสม สมทุ ยัยววฏั ฏั ฏฏะะ๓3 ปปญั จ ปธรปรญั มจ3ธรแรมละ๓ และ องคป์ ระะกกออบบไดไอ้ดย้อา่ยง่าง สมเหตสุ สมมผผลล - ดี :; เสสนนออแแนนววททาางงการ กนารหนล�ำ ักหวลฏั กั ฏวฏัะฏ3ะ ห๓รหือรอื ปปญั จธรรรรมม๓3ไไปป ประยกุ ตใ์ ์ใชชใ้ ้ในน ชวี ติ ประะจจ�ำ าววนั นั ไไดดอ้ ้อยยา่ า่งง นอ้ ย ๒2 ขขอ้ ้อ - พอใช้ :; เสนอแนวทาง การนาหลักวัฏฏะ 3 หรือ ปปญั จธรรม 3 ไป ประยกุ ต์ใชใ้ น ชวี ิตประจาวันไดอ้ ย่าง น้อย 1 ข้อ - ปรบั ปรุง ;: ไมส่ ามารถ เสนอแนวทางการนา หลักวฏั ฏะ 3 หรอื ปปญั จธรรม 3 ไป ประยุกต์ใชใ้ น ชีวติ ประจาวันไดอ้ ย่าง สมเหตสุ มผล

871 81 ส่งิ ทีต่ ้องการวัด/ประเมนิ วธิ ีการ เคร่อื งมือทใี่ ช้ เกณฑ์ สงิ่ ทต่ี ้องการวดั /ประเมิน วธิ ีการ เครอ่ื งมอื ท่ีใช้ เกณฑ์ ด้านคณุ ลักษณะ สังเกตพฤตกิ รรม แบบสังเกต - ดี ;: อธิบายประโยชน์ ๑1.เหน็ ปปรระะโโยยชชนนข์ ์ขอองงหหลลกั ักธรธรมรม ของหลกั ธรรมในหมวด ในหมวดขขอองงสสมมทุ ุทยั ยั ตตอ่ ่อการ พฤติกรรม ของสมุทยั ต่อการน�ำ กนารไนป�ำใชไปไ้ ดใช้อไ้ ยดา่อ้ งยมา่ ีเงหมตเี หุผตลผุ ล นไปาใไชปไ้ ใดชอ้ ไ้ ยดา่ ้องยม่าเี หงมตีเผุ หลตุผล อยา่ งน้อย 2 ข้อ - พอใช้ :; อธิบาย ประโยชนข์ องหลักธรรม ในหมวดของสมุทยั ต่อ การนาไปใช้ไดอ้ ย่างมี เหตุผลอยา่ งนอ้ ย 1 ข้อ - ปรับปรุง ;: ไมส่ ามารถ อธบิ ายประโยชนข์ อง หลกั ธรรมในหมวดของ สมุทยั ตอ่ การนาไปใช้ได้ อยา่ งสมเหตสุ มผล 8. บันทึกผลหลังสอน ผลการเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................................ ปญั หาและอุปสรรค .................................................................................................................................................................... ...... ขอ้ เสนอแนะและแนวทางแก้ไข ............................................................................................. .............................................................................. ลงชื่อ ......................................ผู้สอน (.......................................................) วันท.่ี .........เดือน..........พ.ศ............. 9. ความคดิ เหน็ /ขอ้ เสนอแนะของผบู้ ริหารหรอื ผู้ที่ไดร้ ับมอบหมาย ........................................................................................................................................... ................................ ลงชอ่ื ......................................ผูต้ รวจ (.......................................................) วนั ที่..........เดือน..........พ.ศ............

๘๒ แผนการจดั การเรียนรูท้ ่ี 12 เร่ือง มรรค (มรรค ๘ ไตรสิกขา ปญั ญา ๓ ) หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 2 เร่ือง หลกั ธรรมนาชวี ติ เวลา 1 ชัว่ โมง กลุม่ สาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ฯ รายวชิ าสงั คมศึกษา ฯ ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 3 ตวั ชีว้ ัด กจิ กรรมการเรยี นรู้ สื่อ/แหลง่ เรยี นรู้ ส 1.1 ม.3/6 อธบิ ายสังฆ ข้นั นา - โปรแกรมนาเสนอ power คสงัณุ ฆแคลณุ ะแขล้อะธขรอ้รธมรสรามคสญั �ำ คในญั กใรนอกบรอบ 1. ครเู ขยี นคาเหล่านบี้ นกระดาน สอบตก, ปวดทอ้ ง, ตื่นสาย พร้อม อรยิ สัจ 4 หรือหลักธรรมของ อภปิ รายกับนกั เรียนดังน้ี ถา้ นกั เรียนเกิดความทุกข์ จะมีหนทางแก้ทุกข์น้ัน point presentation เรอ่ื ง ศาสนาทีต่ นนบั ถือตามท่กี าหนด อยา่ งไร (อ่านหนังสือ เรียนพิเศษ ต้งั ใจเรียน, กินยา ไม่กนิ อาหารเสยี เข้า เมรื่อรรงคม8รรค ๘ ส 1.1 ม.3/7 เหน็ คุณค่า หเข้อา้ งหนอ้ ้าง,นไำ�ม้ ,่นไอมน่ ดอนึกดตกึ ้ังนตา้งั ฬนาิกฬาปิกาลปุกลฯุก) ฯ) - กิจกรรม เกมจบั คู่ รู้ทางแก้ไข และวิเคราะห์การปฏิบตั ติ นตาม 2. ครูเช่ือมเขา้ ส่บู ทเรียนโดยกลา่ วว่า “แนวทางการแกป้ ญั หาทน่ี ักเรียนตอบ - คลิปวดี โี อปัญญา ๓ อยา่ ง หลกั ธรรมในการพัฒนาตนเพ่ือ มานน้ั มหี ลายวิธีแตกตา่ งกันไป หนทางการแก้ความทกุ ขใ์ นทางพุทธศาสนาก็ ภาระงาน/ชิน้ งาน เตรยี มพร้อมสาหรับการทางาน มหี ลายวธิ ีเชน่ กนั หนง่ึ ในน้นั คือ มรรค 8 ” - การวเิ คราะห์และตอบคาถาม และการมีครอบครัว ข้นั สอน เกย่ี วกบั การปฏิบตั ิตนตาม สาระสาคญั ๓. นักเรยี นศึกษามรรค 8 จากหนังสือเรียน ต่อมานักเรยี นทากจิ กรรมเกม หลกั ธรรมมรรค ๘ จาก ส่ิงสาคัญของการขจดั ทุกข์ คือ จบั คู่ รู้ทางแก้ไข โดยให้นักเรียนจบั ค่ขู อ้ ปฏบิ ตั ิ/การดาเนินชวี ติ ท่ีกาหนดไว้ กิจกรรม เกมจบั คู่ รทู้ างแก้ไข กคาอื รกราู้วริธรกีวู้ าธิ รกี แากรแ้ไขกทไ้ ขุกทขุก์ใหข์ใ้ตหร้ตงรง ใหส้ อดคล้องกับหลักมรรค 8 ประเด็นตามหลักคาสอนของ ศาสนา เพือ่ ใหจ้ ิตใจปราศจาก ความทกุ ข์ ขอบเขตเนอ้ื หา - ความหมายและ ความสาคัญของ มรรค - ความหมายและ 872

แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 12 เรอ่ื ง มรรค (มรรค ๘ ไตรสิกขา ปัญญา ๓ ) ๘๓ หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 2 เรื่อง หลกั ธรรมนาชวี ิต เวลา 1 ช่ัวโมง กลมุ่ สาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ฯ รายวิชาสงั คมศึกษา ฯ ช้ันมธั ยมศึกษาปที ่ี 3 - คอวงาคมป์ หรมะกายอแบลขะองมรรค ลำไย พดู จำอ่อนหวำน สมั มำทฐิ ิ อ8งคป์ ระกอบของมรรค ๘ ถนอม ประกอบอำชพี ค้ำขำยผลไม้ สัมมำสังกัปปะ - ความหมายและ องค์ประกอบของ ไตรสกิ ขา ประทีป ขบั รถอย่ำงระมัดระวงั สมั มำวำจำ - ความหมายและ ดวงใจปฏบิ ตั ิตนตำมศลี ๕5 สัมมำกมั มันตะ องค์ประกอบของปญั ญา ๓ สัมมำอำชวี ะ ๓ ผอ่ งศรรี ผู้ ิดชอบชัว่ ดี จุดประสงค์การเรยี นรู้ สัมมำวำยำมะ ด้านความรู้ สมชำยเปน็ คนไมเ่ คยคดิ โกรธเคอื งใคร สมั มำสติ 1.บอกความหมายของมรรคได้ ทองดีเพยี รพยำยำมกำหนดสติ ถูกต้อง ด้านทักษะและกระบวนการ โซดำมคี วำมตงั้ ใจในกำรกระทำ สมั มำสมำธิ 1.ยกตัวอย่างการนามรรค 8 ไป 4. ครูอธิบายเพมิ่ เติมเรื่อง มรรค 8 ไตรสกิ ขา ผ่านโปรแกรมนาเสนอ power ใชใ้ นชวี ติ ประจาวันได้อยา่ ง point presentation เหมาะสม ๕. ใหน้ กั เรยี นจับครูความสอดคล้องระหวา่ งหลกั ธรรมในมรรค ๘ และ ด้านคณุ ลกั ษณะ ไตรสกิ ขา 1.เห็นคุณค่าของการปฏบิ ตั ติ น - ศลี = สมั มาวาจา สมั มากมั มันตะ สัมมาอาชีวะ ตามหลักธรรมมรรคมอี งค์ 8 - สมาธิ = สัมมาสติ สมั มาสมาธิ สมั มาวายามะ - ปญั ญา = สัมาทิฏฐิ สัมมาสงั กัปปะ ๖. ครูนาเสนอคลปิ วีดีโอเรื่องปญั ญา ๓ อย่าง 873

แผนการจัดการเรยี นร้ทู ่ี 12 เรอื่ ง มรรค (มรรค ๘ ไตรสิกขา ปญั ญา ๓ ) ๘๔ หน่วยการเรยี นรูท้ ี่ 2 เรื่อง หลักธรรมนาชวี ิต เวลา 1 ชั่วโมง กลมุ่ สาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ฯ รายวิชาสงั คมศึกษา ฯ ชนั้ มัธยมศึกษาปที ่ี 3 ทมี่ า : https://www.youtube.com/watch?v=VTiBtlv-gXY ต่อมาร่วมกนั อภปิ รายเรื่องปัญญา ๓ = สุตมยปญั ญา จิตตมยปญั ญา ภาวนามยปญั ญา ข้ันสรุป 1. นกั เรียนรว่ มกันตอบคาถามดงั น้ี ๑) นักเรยี นจะนาความรู้เร่ืองวธิ ีการแหง่ การดับทกุ ข์ ตามมรรคเหล่านีไ้ ปใช้ ในชีวติตปประะจจาาววันนั ออยยา่ ่างงไไรร ((รรู้วธิ ี การประพฤติในชวี ิตประจ�ำา้ วนั ท่ถี กู ต้อองง เหมาะสมทั้งทางกาย วาจา และใจ ) ๒) เมื่อนกั เรยี นนามาใชใ้ นชวี ติ ประจาวัน จะส่งผลอยา่ งไรต่อนกั เรยี น (ใจมี สุข สามารถด้าเนนิ ชีวติ ได้อยา่ งมคี วามสุข) 874

875 85 การวัดและประเมินผล วธิ กี าร เครอ่ื งมอื ทใ่ี ช้ เกณฑ์ ส่งิ ทตี่ ้องการวัด/ประเมิน คาถาม แบบสังเกต - ดี ;: บอกความหมาย แบบสงั เกต ของมรรคได้ถกู ต้อง ด้านความรู้ พฤติกรรม ครบถ้วน 1.บอกความหมายของมรรค ๘ แบบสงั เกต - พอใช้ ;: บอก ไดถ้ ูกตอ้ ง พฤติกรรม ความหมายของมรรคได้ - ปรับปรุง ;: ไม่สามารถ ดา้ นทกั ษะ/กระบวนการ สงั เกตพฤตกิ รรม บอกความหมายของ 1.ยกตวั อยา่ งการนามรรค 8 มรรคได้อย่าง ไปใชใ้ นชีวติ ประจาวันได้อยา่ ง สมเหตุสมผล เหมาะสม - ดี ;: ยกตัวอยา่ งการนา มรรค 8 ไปใช้ใน ด้านคณุ ลกั ษณะ สงั เกตพฤตกิ รรม ชวี ติ ประจาวันไดอ้ ย่าง 1.เห็นคณุ คา่ ของการปฏิบตั ิ นอ้ ย 3 ตวั อย่าง ตนตามหลักธรรมมรรคมอี งค์ ๘ - พอใช้ ;: ยกตวั อยา่ ง 8 การนามรรค 8 ไปใช้ใน ชีวติ ประจาวนั ไดอ้ ยา่ ง นอ้ ย 1 ตวั อย่าง - ปรับปรุง ;: ไม่สามารถ ยกตวั อยา่ งการนามรรค 8 ไปใช้ในชวี ติ ประจาวัน ได้อย่างสมเหตุสมผล - ดี ;: อธิบายคุณคา่ ของ การปฏิบตั ติ นตาม หลักธรรมมรรคมีองค์ 8 ไดอ้ ย่างนอ้ ย 2 ข้อ - พอใช้ ;: อธิบายคุณคา่ ของการปฏบิ ตั ติ นตาม หลกั ธรรมมรรคมีองค์ 8 ไดอ้ ย่างน้อย 1 ข้อ - ปรับปรุง ;: ไม่สามารถ อธิบายคุณค่าของการ ปฏบิ ตั ติ นตามหลักธรรม มรรคมีองค์ 8 ได้อยา่ ง สมเหตุสมผล

876 86 8.บนั ทกึ ผลหลังสอน ผลการเรยี นรู้ ............................................................................................................................. ................................................ ปัญหาและอุปสรรค .................................................................................................................................................................... ...... ขอ้ เสนอแนะและแนวทางแกไ้ ข ............................................................................................. .............................................................................. ลงชอ่ื ......................................ผูส้ อน (.......................................................) วนั ท่.ี .........เดอื น..........พ.ศ............. ความคดิ เห็น/ข้อเสนอแนะของผบู้ ริหารหรอื ผู้ท่ีไดร้ บั มอบหมาย .............................................................................................................................................. ............................. ลงชอื่ ......................................ผ้ตู รวจ (.......................................................) วันที.่ .........เดือน..........พ.ศ..............

๘๗ แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ 13 เรอ่ื ง มรรค (สัปปุรสิ ธรรม ๗) หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 2 เรอื่ ง หลักธรรมนาชีวติ เวลา 1 ชั่วโมง กลุม่ สาระการเรยี นรู้ สังคมศกึ ษา ฯ รายวิชาสงั คมศกึ ษา ฯ ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 ตวั ชว้ี ดั กิจกรรมการเรียนรู้ ส 1.1 ม.3/6 อธบิ ายสงั ฆคุณและข้อธรรม ขน้ั นา สอ่ื /แหล่งเรยี นรู้ สาคญั ในกรอบอรยิ สจั 4 หรอื หลกั ธรรมของ 1. ครเู ปดิ คลปิ วดี โี อ เร่ือง พระราชาผู้ทรงธรรม - โปรแกรมนาเสนอ power ศาสนาทีต่ นนบั ถือตามทีก่ าหนด ส 1.1 ม.3/7 เหน็ คณุ ค่าและวเิ คราะห์การ point presentation เรอื่ ง สัป กปาฏรบิปัตฏติ บิ นัตติ านมตหาลมักหธลรักรธมรใรนมกใานรกพาัฒรพนัฒาตนนาตเพนื่อเพอ่ื สปัปรุ ิสปธุรรสิ รธมรร7ม ๗ เตรยี มพร้อมสาหรบั การทางานและการมี - คลปิ วดิ โี อ เรือ่ ง พระราชา ครอบครัว ผูท้ รงธรรม สาระสาคญั ภาระงาน/ช้นิ งาน การนาหลักธรรมคาสอนมาเป็นแนวทางในการ - การวเิ คราะห์และยกตวั อยา่ ง กดารเนดิน�ำ เชนีวนิ ติ ชวียติ อ่ มยกอ่ ม่อกใอ่หเ้ใกหิดเ้ กกดิ ากราอรยอ่รู ยว่ รู่ มวกม่ นั กในั นใสนังสคงั คมม พฤติกรรมท่สี อดคล้องกับ หลกั สัปปุรสิ ธรรม ๗ ไดอ้ ย่างมีความสุข ทีม่ า : ขอบเขตเนือ้ หา https://www.youtube.com/watch?v=_XTWTi__uDo - ความหมายและองค์ประกอบของสัปปรุ สิ ธรรม7 จากน้ันรว่ มอภปิ รายเพื่อเช่ือมโยงเขา้ สบู่ ทเรยี น ดังนี้ จาก จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ คลิปวดี ีโอเปน็ เรือ่ งราวของใคร ทาอะไร ที่ไหน อยา่ งไร ด้านความรู้ (พระบาทสมเด็จพระเจ้าอย่หู ัวภูมพิ ลอดุลยเดช ทรงงานต่าง 1.อธิบายความหมายและองค์ประกอบของ สปั ปุ ๆ เพือ่ ช่วยเหลอื ประชาชนคนไทย) “ซึ่งสงิ่ ท่ีพระองค์ไดเ้ ป็น สริสัปธปรุรรสิ มธ7รรไมดถ้๗ูกไตด้อ้ถงูกตอ้ ง แบบอย่างใหแ้ ก่คนไทย ตรงกับหลักธรรมของคนดีทชี่ ื่อวา่ สัป ดา้ นทกั ษะและกระบวนการ สปัปุริสปธรุ รสิ รธมรร๗ม”๗” 1.วเิ คราะห์แนวทางการปฏบิ ัติตนตามหลักธรรม สปั ปุริสธรรม 7 ไดอ้ ยา่ งเหมาะสม 877

๘๘ แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 13 เรอื่ ง มรรค (สัปปุรสิ ธรรม ๗) หน่วยการเรยี นรู้ที่ 2 เรื่อง หลักธรรมนาชวี ิต เวลา 1 ชว่ั โมง กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ สังคมศกึ ษา ฯ รายวิชาสงั คมศกึ ษา ฯ ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 3 ดา้ นคณุ ลักษณะ ขัน้ สอน 1.บอกถงึ คณุ ค่าของหลักธรรม สัปปรุ สิ ธรรม 7 ๒. ครูและนักเรยี นรว่ มกนั อภปิ รายหลกั ธรรมการเปน็ คนดี สัปปุรสิ ตอ่ การดาเนินชวี ติ ธรรม 7โดยใช้โปรแกรมนาเสนอ power point presentation ตอ่ มาใหน้ ักเรยี นยกตวั อยา่ งพฤตกิ รรมท่สี อดคลอ้ งกบั หลักธรรม ดังน้ี ๑) ธัมมญั ญุตา ร้หู ลักหรอื รูจ้ ักเหตุ (ภกิ ษุรวู้ ่าหลกั ธรรมข้อน้ันๆ คืออะไร มีอะไรบา้ ง พระมหากษัตรยิ ์ทรงทราบว่าหลักการปกครอง ตามราชประเพณเี ปน็ อยา่ งไร มีอะไรบา้ ง) ๒) อัตถัญญตุ า รคู้ วามมุ่งหมายหรอื รู้จักผล (รู้วา่ เม่ือทาสิ่งนั้นๆ จะเกดิ ผลอย่างไร หรือหลักธรรมตา่ งมีวัตถปุ ระสงค์เพ่ืออะไร) ๓) อัตตญั ญตุ า รจู้ ักตน (รู้วา่ เรามีความถนัดอะไร มีขอ้ ดี ข้อเสยี อย่างไร จะปรับปรงุ ตวั อย่างไร) ๔) มตั ตัญญตุ า รู้จกั ประมาณ (รู้จักประมาณในการใช้จ่ายเงิน หรือการใชช้ ีวิต ใช้เงินไมเ่ กนิ ตัว) ๕) กาลญั ญตุ า รู้จักกาล (รู้ว่าเวลาไหนควรทาอะไร เวลาเรยี นก็ ต้ังใจเรียน) ๖) ปรสิ ญั ญุตา รจู้ ักชมุ ชน(รถู้ งึ ความแตกตา่ งของกลุ่มบุคคลใน แตล่ ะท่ี บรบิ ทเปน็ อยา่ งไร เขา้ ไปในชมุ ชนอิลสสลามไไมม่คววรรนนา�ำ เเนนื้อื หมมู เขา้ ไป) ๗) ปคุ คลญั ญตุ า รูจ้ ักบุคคล (รู้จักวา่ แต่ละบุคคลมีความ แตกตา่ งกัน) 878

๘๙ แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ 13 เรือ่ ง มรรค (สัปปุรสิ ธรรม ๗) หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 เร่อื ง หลกั ธรรมนาชีวิต เวลา 1 ช่วั โมง กล่มุ สาระการเรยี นรู้ สังคมศกึ ษา ฯ รายวิชาสังคมศึกษา ฯ ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 3 ๓. นกั เรียนเขียนบรรยายเร่ือง ฉันจะนาหลักสัปปุรสิ ธรรมไป ใช้ในชีวิตประจาวนั ดังน้ี จานวน ๕ บรรทดั ลงในสมุด ต่อมา สุ่มนักเรยี นออกมา นาเสนอ ๓ คน และสมาชกิ ในห้องร่วมกนั อภปิ ราย ข้ันสรปุ ๔. ครูและนักเรียนร่วมกนั สรุปบทเรยี น โดยถามนักเรียน เพ่ิมเติมว่า “ถา้ ทุกคนปฏบิ ตั ติ นตามหลักสัปปรุ สิ ธรรม ๗ จะสง่ ผล ต่อตนเอง สังคม ประเทศชาติ อย่างไร” (ตวั เราจะมชี ีวิต ทม่ี คี วามสขุ ทุกคนในสังคมอยู่รว่ มกันอยา่ งมคี วามสุข สังคมประเทศชาติสงบสขุ ) 879

98900 การวดั และประเมนิ ผล วธิ กี าร เคร่อื งมือทใ่ี ช้ เกณฑ์ สงิ่ ท่ตี ้องการวัด/ประเมิน คาถาม แบบสังเกต - ดี ;: อธิบายความหมายและ สังเกตพฤตกิ รรม องคป์ ระกอบของ สปั ปุรสิ ธรรม7 ดา้ นความรู้ สังเกตพฤตกิ รรม ได้ถูกต้องครบถว้ น 1.อธบิ ายความหมายและ - พอใช้ ;: อธบิ ายความหมายและ องค์ประกอบของ สปั ปรุ ิสธรรม7 ได้ องคป์ ระกอบของ สปั ปรุ สิ ธรรม7 ถูกต้อง ได้ - ปรับปรงุ :; ไมส่ ามารถอธิบาย ดา้ นทกั ษะ/กระบวนการ ความหมาย องค์ประกอบของ 1.วิเคราะห์แนวทางการปฏิบัติตน หรอื สัปปรุ สิ ธรรม7 ได้อยา่ ง ตามหลักธรรม สปัปญั ปญรุ าสิ ธ3รรวมุฒ๗ิธรรม 4 สมเหตุสมผล สไดปั อ้ ปยุรา่ ิสงธเหรรมมาะ7สมได้อยา่ งเหมาะสม แบบสงั เกตพฤติกรรม - ดี :; วเิ คราะห์แนวทางการ กปาฏริบปตัฏติบนตั ติ านมตหามลหกั ลธรกั รธมรรสมปั สปปั ุรปสิ รุ สิ ดา้ นคุณลักษณะ ธรรม 7 ไดอ้ ยา่ งเหมาะสมอย่าง 1.บอกถึงคณุ ค่าของหลกั ธรรม น้อย 2 ข้อ สปัปญั ปญรุ ิสาธ3รรวมฒุ ๗ธิ รตร่อมก4ารสดปั�ำ เปนุรินสิ ชธวี ริตรม - พอใช้ ;: วิเคราะห์แนวทางการ 7 ตอ่ การดาเนนิ ชวี ติ กปาฏริบปตัฏติบนตั ติ านมตหามลหักลธกรั รธมรรสมปั สปปั ุรปสิ รุ สิ ธรรม 7 ไดอ้ ยา่ งเหมาะสมอย่าง นอ้ ย 1 ข้อ - ปรับปรุง ;: ไมส่ ามารถวเิ คราะห์ แนวทางการปฏบิ ตั ติ นตาม หลกั ธรรม สัปปุริสธรรม 7 ได้ อย่างสมเหตสุ มผล แบบสงั เกตพฤติกรรม - ดี :; บอกถึงคุณค่าของหลักธรรม สปั ปรุ ิสธรรม 7 ต่อการดาเนินชวี ิต ได้อย่างน้อย 2 ข้อ - พอใช้ ;: บอกถึงคุณค่าของ หลักธรรม สัปปุริสธรรม 7 ต่อการ กดารเนดินำ�เชนีวินิตชไดวี ้อติ ยได่า้องนย้อา่ งยน1้อยข้อ๑ ขอ้ - ปรับปรงุ ;: ไมส่ ามารถบอกถงึ คณุ ค่าของหลักธรรม สัปปรุ สิ ธรรม 7 ต่อการดาเนินชีวติ ได้อยา่ ง สมเหตสุ มผล

891 91 8.บนั ทึกผลหลังสอน ผลการเรียนรู้ ............................................................................................................................................................................. ปัญหาและอุปสรรค .................................................................................................................................................................... ...... ข้อเสนอแนะและแนวทางแกไ้ ข ............................................................................................. .............................................................................. ลงช่อื ......................................ผสู้ อน (.......................................................) วนั ที.่ .........เดอื น..........พ.ศ............. ความคิดเห็น/ข้อเสนอแนะของผบู้ ริหารหรือผู้ทไ่ี ดร้ ับมอบหมาย ............................................................................................................................. .............................................. ลงชื่อ ......................................ผูต้ รวจ (.......................................................) วันท.ี่ .........เดอื น..........พ.ศ............