thêng thøc khoa häc ®Ó bít mª tÝn, nh÷ng néi dung vÒ x©y dùng n«ng th«n míi. Trêng ra trêng, líp ra líp th× míi thu hót vµ gi÷ ch©n ®îc ngêi häc. §æi míi gi¸o dôc lµ rÊt quan träng. §©y lµ mét chñ tr¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ níc cÇn ®îc qu¸n triÖt s©u s¾c vµ triÓn khai cã hiÖu qu¶ trong thùc tÕ. T¨ng chi ng©n s¸ch nhµ níc1 vµ huy ®éng c¸c nguån lùc x· héi cho gi¸o dôc lµ cÇn nhng quan träng h¬n lµ hiÖu qu¶ sö dông ng©n s¸ch. C«ng t¸c b×nh d©n häc vô trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p c¸ch ngµy nay trªn díi 60 n¨m. Hoµn c¶nh níc ta lóc ®ã vµ b©y giê kh¸c nhau xa, nhng nh÷ng quan ®iÓm cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ c«ng t¸c b×nh d©n häc vô vÉn nguyªn gi¸ trÞ soi s¸ng sù nghiÖp xãa mï ch÷ hiÖn nay ë vïng s©u, vïng xa, vïng khã kh¨n, vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè. ___________ 1. HiÖn nay ®¹t trªn 20% tæng chi ng©n s¸ch (TG). 329
TØn Keo - n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®a ra nh÷ng chØ ®¹o quan träng dÉn ®Õn th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p NguyÔn TiÕn Dòng C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m 1945 thµnh c«ng, ngµy 2-9-1945, níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa ra ®êi. Tríc khi tõ T©n Trµo vÒ Hµ Néi, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh c¨n dÆn c¸c ®ång chÝ ë l¹i x©y dùng an toµn khu: \"BiÕt ®©u chóng ta cßn quay l¹i nhê cËy ®ång bµo lÇn n÷a\". §óng nh nh÷ng dù liÖu cña B¸c, víi d· t©m x©m lîc níc ta mét lÇn n÷a, ngµy 23-9-1945 (tøc chØ 21 ngµy sau khi B¸c ®äc b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp t¹i Qu¶ng trêng Ba §×nh), thùc d©n Ph¸p ®îc sù gióp søc cña qu©n ®éi Anh ®· næ sóng quay trë l¹i x©m lîc miÒn Nam ViÖt Nam. Cuèi th¸ng 10-1946, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cö ®ång chÝ NguyÔn L¬ng B»ng trë l¹i ViÖt B¾c x©y dùng, cñng cè c¨n cø ®Þa ®Ó chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn trêng kú. Th¸ng 11-1946, ®éi c«ng t¸c cña ®ång chÝ TrÇn §¨ng Ninh còng ®îc cö lªn ViÖt B¾c ®Ó \"lµm trong s¹ch\" vïng an toµn khu, nghiªn cøu viÖc vËn chuyÓn vµ chän ®Þa ®iÓm cho c¸c c¬ quan Trung ¬ng. ___________ B¶o tµng LÞch sö Qu©n sù ViÖt Nam. 330
ViÖt B¾c lµ vïng nói hiÓm trë gåm c¸c tØnh Cao B»ng, B¾c K¹n, L¹ng S¬n, Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang, Hµ Giang. Víi ®Þa thÕ \"tiÕn kh¶ dÜ c«ng, tho¸i kh¶ dÜ thñ\", c¸c huyÖn §Þnh Hãa, §¹i Tõ, Phó L¬ng (Th¸i Nguyªn), huyÖn S¬n D¬ng, Yªn S¬n, Chiªm Hãa, Nµ Hang (Tuyªn Quang) vµ Chî §ån, Chî R· (B¾c K¹n) ®îc chän lµm An toµn khu cña Trung ¬ng - n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, Trung ¬ng §¶ng, ChÝnh phñ, Bé Tæng t lÖnh l·nh ®¹o cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m lîc (1946-1954). Trong ®ã, §Þnh Hãa lµ trung t©m cña an toµn khu. Toµn quèc kh¸ng chiÕn bïng næ, Trung ¬ng §¶ng, ChÝnh phñ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng c¸c c¬ quan nhµ níc trë l¹i ViÖt B¾c. Tèi ngµy 1-4-1947, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Õn ë lµng X¶o, x· Hîp Thµnh thuéc ch©u Tù Do, tØnh Tuyªn Quang. §Ó ®¶m b¶o bÝ mËt, nh÷ng ngµy sau ®ã B¸c ®· thay ®æi mét vµi chç ë. Tèi ngµy 19-5-1947 - ®ªm sinh nhËt lÇn thø 57, B¸c di chuyÓn ®Þa ®iÓm míi. S¸ng sím ngµy 20-5-1947, B¸c ®Õn th«n §iÒm MÆc, x· Thanh §Þnh, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn. §©y lµ ®Þa ®iÓm ®Çu tiªn trong hµng chôc ®Þa ®iÓm mµ B¸c Hå ®· ë vµ lµm viÖc t¹i An toµn khu §Þnh Hãa trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p (1946-1954). Trong sè c¸c ®Þa ®iÓm B¸c ®· ë vµ lµm viÖc cã l¸n TØn Keo thuéc xãm Nµ Läm, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa. TØn Keo cßn cã tªn gäi lµ ch©n §Ìo De hay Khu«n T¸t ngoµi. ë ®©y cã ngän ®åi nhá gäi lµ ®åi TØn Keo. Trªn ®åi, ngoµi l¸n ë cña B¸c vµ lùc lîng b¶o vÖ, cßn cã l¸n häp, cã chßi g¸c, ®êng hµo tho¸t xuèng ch©n ®åi, bÕp ¨n ®îc bè trÝ bÝ mËt ®Ó khi nÊu kh«ng cã khãi. N¬i ®©y ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ gi÷ bÝ mËt vµ c«ng t¸c d©n vËn, héi tô ®ñ c¸c tiªu 331
chÝ cña B¸c khi giao nhiÖm vô cho c¸c ®ång chÝ gióp viÖc t×m ®Þa ®iÓm ®Æt c¬ quan: Trªn cã nói, díi cã s«ng Cã ®Êt ta trång, cã b·i ta vui TiÖn ®êng sang Bé Tæng ThuËn lèi tíi Trung ¬ng Nhµ tho¸ng, r¸o, kÝn m¸i GÇn d©n kh«ng gÇn ®êng. Tõ TØn Keo ngîc lªn kho¶ng 800m lµ l¸n Khu«n T¸t, lªn chõng hai c©y sè n÷a ®Õn ®åi Nµ §×nh, ®©y lµ nh÷ng n¬i B¸c ®· ë vµ lµm viÖc, vît §Ìo De sang T©n Trµo cha ®Çy mét giê ®ång hå. GÇn n¬i lµm viÖc cña B¸c ë TØn Keo cßn cã n¬i ë vµ lµm viÖc cña Tæng BÝ th Trêng Chinh ë Nµ Mßn, cña Phã Thñ tíng Ph¹m V¨n §ång ë ®åi ThÈm Khen, ®Òu thuéc x· Phó §×nh. ChiÕn th¾ng ViÖt B¾c Thu - §«ng n¨m 1947 t¹o ra bíc ngoÆt cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. Nã cñng cè niÒm tin vµo th¾ng lîi cuèi cïng, lµm thÊt b¹i hoµn toµn kÕ ho¹ch \"®¸nh nhanh, gi¶i quyÕt nhanh\" cña thùc d©n Ph¸p. MÆc dï cuéc tÊn c«ng lªn ViÖt B¾c bÞ thÊt b¹i, song qu©n Ph¸p vÉn t¨ng cêng th¶ biÖt kÝch, ViÖt gian nh»m ph¸t hiÖn vµ chØ ®iÓm ®Ó m¸y bay nÐm bom nh÷ng n¬i nghi ngê cã c¬ quan kh¸ng chiÕn, n¬i ë vµ lµm viÖc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cña §¶ng, ChÝnh phñ. §Ó b¶o ®¶m an toµn tuyÖt ®èi cho B¸c ë an toµn khu, c«ng t¸c b¶o vÖ ®îc t¨ng cêng thªm lùc lîng tõ Bé Quèc phßng, Nha C«ng an. N¬i ë cña B¸c còng lu«n ®îc thay ®æi, c¸c cuéc häp, nh÷ng chuyÕn ®i c«ng t¸c, hay di chuyÓn ®Õn 332
mét vÞ trÝ míi cña B¸c phÇn lín ®îc thùc hiÖn vµo chiÒu tèi hoÆc ban ®ªm. Trong n¨m 1948, B¸c ®· thay ®æi nhiÒu n¬i ë §Þnh Hãa (Th¸i Nguyªn), ë Chî §ån (B¾c K¹n), ë T©n Trµo (Tuyªn Quang). Trong ®ã, ®Þa ®iÓm ë TØn Keo ®îc B¸c ë vµ lµm viÖc hai lÇn, ®ã lµ thêi gian gi÷a n¨m 1948 vµ cuèi n¨m 1953. Trong thêi gian ë TØn Keo, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· cã nh÷ng ho¹t ®éng, nh÷ng chØ ®¹o quan träng dÉn ®Õn th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m lîc. LÇn ë thø nhÊt: Tõ ngµy 25-5-1948 ®Õn ngµy 12-9-1948. Trong thêi gian h¬n 3 th¸ng ë TØn Keo, Ngêi ®· cã nhiÒu chØ ®¹o quan träng nh»m x©y dùng, cñng cè chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, x©y dùng c¸c lùc lîng vò trang, khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc gãp phÇn quan träng vµo sù nghiÖp kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc. Cã thÓ ®iÓm ra mét sè ho¹t ®éng vµ chØ ®¹o cña B¸c nh sau: 1- Ngay tõ buæi s¸ng ®Çu tiªn ë TØn Keo, B¸c dù Héi nghÞ ®¶ng ®oµn bµn vÒ c¸c vÊn ®Ò thi ®ua ¸i quèc, th¸i ®é ®èi víi bän bï nh×n tay sai, chÕ ®é c«ng chøc míi, vÊn ®Ò phong qu©n hµm §¹i tíng cho ®ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p vµ qu©n hµm cÊp tíng cho mét sè ®ång chÝ kh¸c. Buæi tèi, trong cuéc häp víi Ban VËn ®éng thi ®ua ¸i quèc, Ngêi ph¸t biÓu chØ ®¹o nãi râ vÒ môc ®Ých cña phong trµo thi ®ua ¸i quèc; c¸ch thøc thi ®ua; kÕ ho¹ch thi ®ua vµ hÖ thèng tæ chøc thi ®ua. Sau ®ã, ngµy 1-6-1948, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ký S¾c lÖnh sè 195 thµnh lËp Ban VËn ®éng thi ®ua ¸i quèc Trung ¬ng. 2- Ngµy 27 vµ 28-5-1948, B¸c khai m¹c vµ chñ tr× phiªn häp cña Héi ®ång ChÝnh phñ, Ngêi ®· ®äc b¶n b¸o c¸o quan träng nhËn ®Þnh vÒ t×nh h×nh thÕ giíi vµ trong níc, vÒ ©m mu cña thùc d©n Ph¸p vµ bän bï nh×n. Buæi chiÒu ngµy 333
28-5-1948, B¸c chñ tr× lÔ phong qu©n hµm §¹i tíng cho ®ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p vµ qu©n hµm cÊp tíng cho mét sè ®ång chÝ kh¸c. §©y lµ sù kiÖn quan träng, ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn, trëng thµnh cña Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam. Trong håi ký cña m×nh, §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p ®· ghi: Buæi lÔ ®îc tiÕn hµnh trong mét c¨n nhµ gç, phªn nøa, lîp tranh, bªn bê suèi Khu«n T¸t. Tham dù buæi lÔ cã cô Bïi B»ng §oµn - Trëng ban Thêng trùc Quèc héi vµ toµn thÓ c¸n bé ChÝnh phñ. Trong kh«ng khÝ trang nghiªm, B¸c bíc tíi bµn thê Tæ quèc tay cÇm tê s¾c lÖnh gäi ®ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p ra ®øng bªn c¹nh. Mäi ngêi chê ®îi nhng ch¼ng thÊy B¸c nãi g×, chØ thÊy B¸c cÇm kh¨n mïi xoa thÊm níc m¾t, ai nÊy ®Òu xóc ®éng. Mét l¸t sau, B¸c míi cÊt giäng trÇm trÇm: C¸c cô ta qua bao thÕ hÖ chiÕn ®Êu cho ®éc lËp mµ kh«ng thµnh, nh¾m m¾t cha thÊy ®îc d©n téc tù do. Chóng ta may m¾n h¬n, nhng cßn ph¶i bao nhiªu hy sinh cè g¾ng. H«m nay, viÖc phong tíng cho chó Gi¸p vµ c¸c chó kh¸c còng lµ kÕt qu¶ cña bao nhiªu hy sinh, chiÕn ®Êu cña ®ång bµo, ®ång chÝ. Chóng ta ph¶i cè g¾ng, ph¶i quyÕt giµnh cho ®îc ®éc lËp, tù do cho tháa lßng nh÷ng ngêi ®· khuÊt. Sau ®ã B¸c trao tê s¾c lÖnh cho §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p. VÒ sù kiÖn nµy, sau ®ã cã nhµ b¸o Ph¸p pháng vÊn Chñ tÞch Hå ChÝ Minh: Tha Chñ tÞch, t«i xin chóc mõng Chñ tÞch ®· cã thªm mÊy vÞ tíng gióp viÖc. Nh©n dÞp nµy, xin Chñ tÞch cho biÕt dùa trªn nguyªn t¾c nµo mµ phong chøc tíng cho c¸c vÞ chØ huy? B¸c tr¶ lêi nhµ b¸o Ph¸p thËt hãm hØnh: T«i xin c¶m ¬n «ng vÒ lêi chóc mõng. Cßn nguyªn t¾c phong tíng th× còng gi¶n ®¬n. Chóng t«i ®¸nh du kÝch chèng thùc d©n Ph¸p nªn còng phong hµm qu©n ®éi mét c¸ch 334
du kÝch. VÝ dô, mét c¸n bé qu©n ®éi nµo ®¸nh th¾ng mét quan ba Ph¸p th× chóng t«i phong ®ång chÝ Êy lµm quan ba. Theo nguyªn t¾c nµy, mµ ch¾c «ng còng ph¶i cho lµ hîp lý, th× ®ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p cña chóng t«i ®¸ng lÏ ph¶i ®îc phong mÊy lÇn ®¹i tíng vµ ®« ®èc, v× ®· ®¸nh th¾ng nhiÒu tíng vµ ®« ®èc Ph¸p. Trong th¸ng 5-1948, Ngêi cßn göi th cho Trêng lôc qu©n TrÇn Quèc TuÊn vµ ký ban hµnh c¸c s¾c lÖnh t¸i lËp Nha Thèng kª Bé Kinh tÕ, s¾c lÖnh cÊm bu«n b¸n, chuyªn chë vµ tµng tr÷ cã tÝnh chÊt bu«n b¸n c¸c xa xØ phÈm ngo¹i hãa; s¾c lÖnh thµnh lËp ñy ban b¶o vÖ ®ª ®iÒu t¹i c¸c liªn khu, tØnh, huyÖn, x·. 3- Trong th¸ng 6-1948, B¸c chñ tr× vµ tham dù nhiÒu cuéc häp cña ChÝnh phñ, ®¶ng ®oµn nh: Héi nghÞ c¸n bé tuyªn truyÒn b¸o chÝ cña ViÖt B¾c; Héi nghÞ §¶ng ®oµn ChÝnh phñ; Héi ®ång liªn bé; dù lÔ kû niÖm 1000 ngµy kh¸ng chiÕn vµ lÔ ph¸t ®éng thi ®ua ¸i quèc. Ngµy 11-6-1948, Ngêi ra Lêi kªu gäi thi ®ua ¸i quèc víi môc ®Ých: DiÖt giÆc ®ãi khæ, diÖt giÆc dèt n¸t, diÖt giÆc ngo¹i x©m. Dùa vµo lùc lîng vµ tinh thÇn cña nh©n d©n ®Ó mu cÇu h¹nh phóc cho nh©n d©n. KhÈu hiÖu thùc hiÖn lµ: \"Toµn d©n kh¸ng chiÕn, toµn diÖn kh¸ng chiÕn\". Mçi ngêi d©n ViÖt Nam, bÊt kú giµ, trÎ, g¸i, trai; bÊt kú giµu, nghÌo, lín, nhá ®Òu ph¶i trë thµnh mét chiÕn sÜ ®Êu tranh trªn mét mÆt trËn qu©n sù, kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa. 4- Ngµy 4-7-1948, B¸c häp §¶ng ®oµn ®Ó gi¶i quyÕt mét sè viÖc quan träng tríc khi ChÝnh phñ häp th¶o luËn vÒ thµnh lËp Héi ®ång Quèc phßng, hîp nhÊt Bé Quèc phßng vµ Bé Tæng chØ huy; cö Thø trëng Tuyªn truyÒn trong Phñ Chñ tÞch. 335
Ngµy 5-7, B¸c chñ tr× phiªn häp cña ChÝnh phñ ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thÕ giíi vµ trong níc, kiÓm ®iÓm ho¹t ®éng cña c¸c bé. T¹i phiªn häp, B¸c ®îc cö gi÷ chøc Chñ tÞch Héi ®ång Quèc phßng tèi cao. 5. Ngµy 9-8-1948, B¸c ®Õn th¨m vµ nãi chuyÖn t¹i Héi nghÞ qu©n sù lÇn thø n¨m. B¸c ®· nhÊn m¹nh ®Õn t c¸ch cña c¸n bé chØ huy: \"Trong qu©n ®éi, nhiÖm vô cña ngêi tíng lµ: Ph¶i: trÝ, dòng, nh©n, tÝn, liªm, trung\"1. Ngêi c¨n dÆn: \"víi kû luËt... thëng ph¹t ph¶i c«ng minh..., víi binh sÜ... ph¶i biÕt râ vµ hÕt søc ch¨n nom, ph¶i ®ång cam céng khæ; víi d©n, ph¶i lµm cho bé ®éi ®îc d©n yªu, d©n tin, d©n phôc; víi kÎ thï, tuyÖt ®èi kh«ng ®îc khinh ®Þch... ph¶i biÕt râ chóng vµ ph¶i hÕt søc gi÷ bÝ mËt\"2. Ngµy 12-8, B¸c dù Héi nghÞ c¸n bé Trung ¬ng lÇn thø n¨m, bµn vÒ phèi hîp t¸c chiÕn gi÷a bé ®éi chñ lùc víi d©n qu©n du kÝch. B¸c nãi chuyÖn víi Héi nghÞ vÒ hai vÊn ®Ò: C¸n bé cÇn nªu cao tinh thÇn tù kiÓm ®iÓm vµ phª b×nh; c¸n bé vµ thi ®ua yªu níc, ®ång thêi x¸c ®Þnh nh©n tè cèt yÕu b¶o ®¶m th¾ng lîi cho c«ng cuéc kh¸ng chiÕn lµ ®¹i ®oµn kÕt. Ngµy 17-8-1948, B¸c chñ tr× häp Héi ®ång Quèc phßng tèi cao, sau ®ã häp Héi ®ång ChÝnh phñ ®Ó nghe b¸o c¸o mét sè vÊn ®Ò tiÕp tÕ cho miÒn ngîc, chuÈn bÞ ®èi phã víi cuéc tÊn c«ng Thu - §«ng cña qu©n Ph¸p. Trong th¸ng 8, B¸c ký ban hµnh s¾c lÖnh vÒ thµnh lËp Héi ®ång Quèc phßng tèi cao vµ s¾c lÖnh Ên ®Þnh nh÷ng quyÒn lîi ®Æc biÖt cho ngêi ngo¹i quèc gióp vµo c«ng cuéc kh¸ng chiÕn. ___________ 1, 2. Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh, ViÖn Hå ChÝ Minh: Hå ChÝ Minh - Biªn niªn tiÓu sö, S®d, t. 4, tr. 228-229. 336
Ngµy 12-9-1948, B¸c quay trë l¹i ®Þa ®iÓm ë Lòng TÈu, T©n Trµo, S¬n D¬ng, Tuyªn Quang kÕt thóc h¬n 100 ngµy sèng vµ lµm viÖc t¹i TØn Keo. LÇn ë thø hai: Cuèi n¨m 1953. N¨m 1953, cuéc kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc cña chóng ta bíc sang n¨m thø t¸m. Qua b¶y n¨m kh¸ng chiÕn, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, ®øng ®Çu lµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, qu©n d©n ta cµng ®¸nh cµng m¹nh, cµng th¾ng; qu©n Ph¸p cµng tiÕp tôc g©y chiÕn tranh th× cµng lón s©u vµo thÕ bÞ ®éng vµ thÊt b¹i. §Ó cøu v·n t×nh thÕ ®ã, ®îc sù ®ång ý cña Mü, ChÝnh phñ Ph¸p cö tíng Nava sang §«ng D¬ng thay cho tíng Xal¨ng lµm Tæng chØ huy qu©n viÔn chinh Ph¸p. Nava lµ vÞ tíng ®îc giíi qu©n sù Ph¸p ®¸nh gi¸ lµ cã tµi. Ngµy 7-5-1953, Nava cã mÆt t¹i Sµi Gßn. ChØ h¬n mét th¸ng nghiªn cøu t×nh h×nh, Nava ®· ®a ra mét kÕ ho¹ch qu©n sù b×nh ®Þnh ViÖt Nam trong vßng 18 th¸ng - ®îc gäi lµ KÕ ho¹ch Nava. KÕ ho¹ch Nava thùc hiÖn theo 2 bíc: Bíc 1, trong Thu - §«ng n¨m 1953 vµ mïa Xu©n 1954, gi÷ thÕ phßng ngù chiÕn lîc ë miÒn B¾c; tËp trung x©y dùng lùc lîng qu©n c¬ ®éng m¹nh ë ®ång b»ng B¾c Bé (kho¶ng 84 tiÓu ®oµn); thùc hiÖn tiÕn c«ng chiÕn lîc ë miÒn Nam nh»m chiÕm 3 tØnh tù do ë ®ång b»ng Liªn khu 5; tËp trung x©y dùng ngôy qu©n vµ ®éi qu©n c¬ ®éng lín, ®ñ søc ®¸nh b¹i chñ lùc cña ta. Bíc 2, tõ Thu - §«ng n¨m 1954, sau khi ®· hoµn thµnh nh÷ng môc tiªu trªn, Nava sÏ dån toµn bé lùc lîng ra B¾c tiÕn c«ng chiÕn lîc trªn c¸c chiÕn trêng chÝnh giµnh th¾ng 337
lîi quyÕt ®Þnh vÒ qu©n sù, buéc ta ph¶i chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu ®×nh theo ®iÒu kiÖn cña Ph¸p. NÕu kh«ng, qu©n c¬ ®éng Ph¸p sÏ tËp trung nç lùc ®Ì bÑp chñ lùc ta. Tríc ©m mu míi cña ®Þch, §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p cïng víi ®ång chÝ Vi Quèc Thanh - Cè vÊn qu©n sù Trung Quèc lªn Khu«n T¸t gÆp B¸c b¸o c¸o t×nh h×nh vµ xin ý kiÕn chØ ®¹o. Sau khi nghe tr×nh bµy kÕ ho¹ch cña ®Þch, B¸c nãi: Nava rÊt nhiÒu tham väng, muèn giµnh chiÕn th¾ng lín vÒ qu©n sù. §Þch muèn chñ ®éng, ta buéc chóng ph¶i l©m vµo thÕ bÞ ®éng. §Þch muèn tËp trung qu©n c¬ ®éng th× ta cã kÕ ho¹ch buéc chóng ph¶i ph©n t¸n mµ ®¸nh. T tëng chØ ®¹o cña B¸c ®· ®îc Bé Tæng tham mu vµ Tæng Qu©n ñy lÜnh héi, ph¸c th¶o kÕ ho¹ch t¸c chiÕn cho chiÕn côc §«ng - Xu©n 1953-1954 víi 4 nhiÖm vô: Mét lµ, ®Èy m¹nh chiÕn tranh du kÝch ë vïng ®Þch hËu nh»m ph¸ tan ©m mu b×nh ®Þnh cña ®Þch, ph¸ kÕ ho¹ch më réng ngôy qu©n; hai lµ, bé ®éi chñ lùc dïng ph¬ng thøc ho¹t ®éng thÝch hîp tiªu diÖt tõng bé phËn sinh lùc ®Þch, cã thÓ t¸c chiÕn lín trªn chiÕn trêng ®ång b»ng ®Ó rÌn luyÖn bé ®éi; ba lµ, cã kÕ ho¹ch bè trÝ lùc lîng tiªu diÖt ®Þch khi chóng ®¸nh ra vïng tù do; bèn lµ, t¨ng cêng ho¹t ®éng lªn híng T©y B¾c, Thîng Lµo vµ c¸c chiÕn trêng kh¸c ®Ó ph©n t¸n chñ lùc ®Þch. Cuèi th¸ng 9-1953, Bé ChÝnh trÞ triÖu tËp Héi nghÞ bµn vÒ kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §«ng - Xu©n 1953-1954 t¹i l¸n TØn Keo. Bé ChÝnh trÞ ®· cho nhiÒu ý kiÕn vÒ b¶n kÕ ho¹ch cña Tæng Qu©n ñy vµ nhÊn m¹nh ph¬ng ch©m t¸c chiÕn \"TÝch cùc, chñ ®éng, c¬ ®éng, linh ho¹t\". B¸c kÕt luËn héi nghÞ: Tæng Qu©n ñy ph¶i cã mét kÕ ho¹ch l©u dµi vÒ mäi mÆt ®Ó 338
®èi phã víi kÎ ®Þch trªn chiÕn trêng toµn quèc, sau ®ã ph¶i cã kÕ ho¹ch ®Èy m¹nh nh÷ng ho¹t ®éng du kÝch t¹i ®ång b»ng B¾c Bé. VÒ híng ho¹t ®éng lÊy T©y B¾c lµm híng chÝnh, c¸c híng kh¸c lµ phèi hîp. Híng chÝnh hiÖn nay kh«ng thay ®æi, nhng trong ho¹t ®éng cã thÓ thay ®æi. PhÐp dïng binh lµ ph¶i thiªn biÕn v¹n hãa. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §«ng - Xu©n 1953-1954, tõ h¹ tuÇn th¸ng 11-1953 ®Õn ®Çu n¨m 1954, qu©n ta ®· chñ ®éng më c¸c chiÕn dÞch lín ®¸nh vµo 4 híng träng yÕu cña ®Þch lµ T©y B¾c, Trung Lµo, Thîng Lµo vµ T©y Nguyªn, buéc Nava ph¶i ®iÒu ®éng qu©n c¬ ®éng ë ®ång b»ng B¾c Bé t¨ng cêng, kÕ ho¹ch tËp trung binh lùc cña Nava ë ®ång b»ng B¾c Bé bÞ ph¸ s¶n. Víi vÞ trÝ chiÕn lîc quan träng cña §iÖn Biªn Phñ, sau khi cho qu©n nh¶y dï chiÕm §iÖn Biªn Phñ, Nava ®· x©y dùng ë ®©y mét tËp ®oµn qu©n c¬ ®éng m¹nh. §iÖn Biªn Phñ trë thµnh trËn quyÕt chiÕn chiÕn lîc gi÷a ta vµ qu©n ®éi Ph¸p. Ngµy 6-12-1953, B¸c vµ Bé ChÝnh trÞ th«ng qua kÕ ho¹ch t¸c chiÕn cña Tæng Qu©n ñy vµ quyÕt ®Þnh më ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ. T¹i cuéc häp nµy, B¸c ®· chØ râ tÇm quan träng cña chiÕn dÞch, nã lµ trËn quyÕt chiÕn chiÕn lîc cña ta vµ ®Þch, nã kh«ng chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt qu©n sù mµ cßn c¶ vÒ mÆt chÝnh trÞ, v× lóc nµy Phã Thñ tíng Ph¹m V¨n §ång chuÈn bÞ sang Gi¬nev¬ (Thôy Sü) dù héi nghÞ bµn vÒ chÊm døt chiÕn tranh lËp l¹i hßa b×nh trªn b¸n ®¶o §«ng D¬ng. Chóng ta cÇn cã mét chiÕn th¾ng lín ®Ó ®Ì bÑp ý chÝ x©m lîc cña kÎ ®Þch. Ngêi chØ thÞ cho §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p: 339
ChiÕn dÞch nµy rÊt quan träng kh«ng nh÷ng vÒ mÆt qu©n sù mµ cßn c¶ vÒ mÆt chÝnh trÞ, kh«ng nh÷ng ®èi víi trong níc mµ cßn ®èi víi quèc tÕ. V× vËy, toµn qu©n, toµn d©n vµ toµn §¶ng ph¶i tËp trung lµm cho kú ®îc. Ch¾c th¾ng míi ®¸nh, kh«ng ch¾c th¾ng kh«ng ®¸nh. T tëng chØ ®¹o cña B¸c ®· gióp cho T lÖnh, kiªm ChÝnh ñy ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p cã mét quyÕt ®Þnh s¸ng suèt thay ®æi c¸ch ®¸nh tõ \"®¸nh nhanh, th¾ng nhanh\" sang \"®¸nh ch¾c, tiÕn ch¾c\". §©y lµ quyÕt ®Þnh khã kh¨n nhÊt trong cuéc ®êi cÇm qu©n cña §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p. Víi tinh thÇn \"®¸nh ch¾c, tiÕn ch¾c\", sau 56 ngµy ®ªm chiÕn ®Êu anh dòng t¹i §iÖn Biªn Phñ, qu©n d©n ta ®· ®Ëp tan tËp ®oµn cø ®iÓm m¹nh nhÊt cña Ph¸p cha tõng cã ë §«ng D¬ng, lµm nªn mét chiÕn th¾ng \"chÊn ®éng ®Þa cÇu\". Cïng víi nh÷ng chiÕn th¾ng trªn toµn chiÕn trêng §«ng D¬ng ®· buéc ChÝnh phñ Ph¸p ph¶i ký HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ vµo ngµy 21-7-1954, chÊm døt chiÕn tranh vµ c«ng nhËn ®éc lËp, chñ quyÒn cña ba níc §«ng D¬ng, më ra mét thêi kú míi cho d©n téc ViÖt Nam lµ x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c, ®Êu tranh ®Ó thèng nhÊt ®Êt níc. Nãi vÒ tÇm quan träng cña quyÕt ®Þnh thay ®æi ph¬ng ch©m t¸c chiÕn, trong lÔ kû niÖm 10 n¨m chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ (5-1964), nhiÒu tíng lÜnh, sÜ quan tham gia ChiÕn dÞch §iÖn Biªn phñ ®· t©m sù: NÕu kh«ng cã quyÕt ®Þnh thay ®æi c¸ch ®¸nh cña chiÕn dÞch th× kh«ng biÕt chóng ta (nh÷ng ®ång chÝ tham gia chiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ) cã cßn ®îc gÆp nhau t¹i ®©y kh«ng? Vµ kh«ng biÕt cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p cña d©n téc ta cßn ph¶i kÐo dµi thªm bao l©u n÷a? 340
Qua nh÷ng tµi liÖu lÞch sö trªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh: Di tÝch TØn Keo lµ n¬i ®· chøng kiÕn nh÷ng ho¹t ®éng vµ chØ ®¹o quan träng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh dÉn ®Õn th¾ng lîi cña c«ng cuéc kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc. §©y lµ mét trong nh÷ng di tÝch ®Æc biÖt quan träng liªn quan ®Õn cuéc ®êi ho¹t ®éng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ë ChiÕn khu ViÖt B¾c nãi chung vµ ë tØnh Th¸i Nguyªn nãi riªng. 341
NH÷NG QUYÕT §ÞNH QUAN TRäNG CñA §¶NG Vµ CHñ TÞCH Hå CHÝ MINH Tõ An toµn khu §Þnh HO¸ TRONG THU - §¤NG 1953 §¹i t¸, TS. TrÇn V¨n Thøc * Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m lîc (1945-1954), An toµn khu do Trung ¬ng x©y dùng ë §Þnh Hãa vµ mét sè huyÖn gi¸p ranh cña ba tØnh Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang, B¾c K¹n lµ an toµn khu lín nhÊt vµ quan träng nhÊt. §ã lµ c¨n cø cña c¬ quan ®Çu n·o kh¸ng chiÕn c¶ níc ta. T¹i An toµn khu ë §Þnh Hãa (Th¸i Nguyªn) vµ c¸c huyÖn S¬n D¬ng, Yªn S¬n (Tuyªn Quang), ChÝnh phñ níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa gåm ®ñ c¸c bé, ngµnh ®· sèng vµ lµm viÖc trong nh÷ng \"c¨n nhµ l¸ tåi tµn víi nh÷ng bé trëng ba l« trªn lng, hå s¬ ®ùng trong xµ cét...\"1. Vµ tõ \"trong nh÷ng ng«i nhµ l¸ víi nh÷ng «ng bé trëng nh vËy, nh÷ng quyÕt ®Þnh quan träng cña Nhµ níc ViÖt Nam ®· ra ®êi vµ ®· ch«n vïi sè phËn qu©n ®éi viÔn chinh\"2. ___________ * Chñ nhiÖm Bé m«n LÞch sö kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p - ViÖn LÞch sö qu©n sù ViÖt Nam 1, 2. Vâ Nguyªn Gi¸p: ChiÕn ®Êu trong vßng v©y, S®d, tr. 290. 342
Bµi viÕt nµy tËp trung ®i s©u vµo c¸c quyÕt ®Þnh cña §¶ng vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i An toµn khu §Þnh Hãa, trong Thu - §«ng 1953. * ** §Õn mïa HÌ n¨m 1953, cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m lîc cña nh©n d©n ViÖt Nam ®· tr¶i qua gÇn 8 n¨m, côc diÖn chiÕn tranh ë ViÖt Nam vµ c¶ ë Lµo, Campuchia chuyÓn biÕn m¹nh theo chiÒu híng cã lîi cho qu©n vµ d©n ta, bÊt lîi nhiÒu cho thùc d©n Ph¸p, can thiÖp Mü. Trong bèi c¶nh ®ã, ChÝnh phñ Ph¸p quyÕt ®Þnh cö tíng Nava (Henri Navare) sang lµm Tæng ChØ huy qu©n ®éi Ph¸p vµ §ê Gi¨ng (De Jean) lµm Cao ñy Ph¸p ë §«ng D¬ng. Sang §«ng D¬ng, tíng 4 sao Nava r¸o riÕt ho¹t ®éng, th¶o ra mét kÕ ho¹ch t¸c chiÕn míi hßng xoay chuyÓn t×nh thÕ, hßng buéc ®èi ph¬ng ph¶i chÊp nhËn gi¶i ph¸p th¬ng lîng theo nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ phÝa Pari cã thÓ chÊp nhËn ®îc, tøc lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn chÊm døt mét c¸ch \"danh dù\" cuéc chiÕn tranh mµ Ph¸p ®· hao tæn qu¸ nhiÒu trªn nhiÒu ph¬ng diÖn. Qua thùc ®Þa, n¾m t×nh h×nh vµ trªn c¬ së nh÷ng toan tÝnh cña m×nh, Nava ®Þnh ra mét kÕ ho¹ch t¸c chiÕn tæng qu¸t nh sau: - Trong chiÕn cuéc 1953-1954, thùc hiÖn phßng ngù chiÕn lîc ë phÝa b¾c vÜ tuyÕn 18, tr¸nh giao chiÕn toµn diÖn; ngîc l¹i, cè g¾ng thùc hiÖn tiÕn c«ng ë nam vÜ tuyÕn 18 nh»m b×nh ®Þnh miÒn Nam vµ miÒn Trung §«ng D¬ng, ®Æc biÖt lµ tiÕn c«ng chiÕm ®ãng vïng tù do Liªn khu 5. - Sau khi n¾m trong tay u thÕ vÒ lùc lîng c¬ ®éng, tõ 343
mïa Thu n¨m 1954 sÏ chuyÓn lªn tiÕn c«ng ë phÝa b¾c Hoµnh S¬n, t¹o nªn mét côc diÖn qu©n sù khiÕn Ph¸p cã ®îc mét gi¶i ph¸p chÝnh trÞ cho cuéc chiÕn tranh. KÕ ho¹ch nµy sau khi ®îc Héi ®ång Quèc phßng Ph¸p th«ng qua - mang tªn t¸c gi¶ cña nã - kÕ ho¹ch Nava. D luËn chÝnh giíi Ph¸p vµ Mü ®Òu ®¸nh gi¸ cao b¶n kÕ ho¹ch nµy. Ngo¹i trëng Mü §alÐt kh¼ng ®Þnh: \"KÕ ho¹ch Nava trong hai n¨m tíi nÕu kh«ng ph¶i lµ mét th¾ng lîi qu©n sù hoµn toµn th× Ýt nhÊt còng thu ®îc kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh vÒ qu©n sù\"1. Thñ tíng Ph¸p nãi: \"KÕ ho¹ch Nava ch¼ng nh÷ng ®îc ChÝnh phñ Ph¸p mµ c¶ nh÷ng ngêi b¹n Mü còng t¸n thµnh. Nã cho phÐp hy väng ®ñ mäi ®iÒu\"2. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch Nava, HÌ - Thu 1953, ®Þch r¸o riÕt tæ chøc, ph©n bè l¹i lùc lîng trªn c¸c chiÕn trêng, tËp trung cho chiÕn trêng chÝnh B¾c Bé; t¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng qu©n sù quy m« lín, liªn tiÕp më c¸c cuéc hµnh qu©n cµn quÐt, b×nh ®Þnh vïng chiÕm ®ãng, tiÕn c«ng vµo vïng tù do cña ta. Tríc nh÷ng diÔn biÕn míi cña t×nh h×nh, Bé Tæng tham mu ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu x¸c ®Þnh híng tiÕn c«ng chiÕn lîc Thu - §«ng 1953. Ngµy 20-8, Tæng Qu©n ñy tr×nh lªn Bé ChÝnh trÞ b¶n §Ò ¸n T×nh h×nh ®Þch, ta ë B¾c Bé sau khi ®Þch rót khái Nµ S¶n vµ chñ tr¬ng t¸c chiÕn cña ta trong Thu - §«ng 1953. Nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò mang tÇm chiÕn lîc trong giai ®o¹n cuèi cña cuéc kh¸ng chiÕn, cuèi th¸ng 93-1953, ___________ 1, 2. §ç ThiÖn, §inh Kim Kh¸nh: TiÕng sÊm §iÖn Biªn Phñ, Nxb. Qu©n ®éi nh©n d©n, Hµ Néi, 1984, tr. 61. 3. Còng cã tµi liÖu viÕt lµ th¸ng 10-1953. 344
t¹i ®åi TØn Keo, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, Bé ChÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng ®· häp, díi sù chñ tr× cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh bµn vÒ nhiÖm vô qu©n sù §«ng - Xu©n 1953-1954. Thay mÆt Tæng Qu©n ñy, §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p tr×nh bµy hai ph¬ng ¸n t¸c chiÕn do Bé Tæng tham mu chuÈn bÞ. Thø nhÊt lµ ph¬ng ¸n tËp trung toµn bé hay phÇn lín bé ®éi chñ lùc ®èi phã víi ®Þch ë ®ång b»ng B¾c Bé. Thø hai lµ ph¬ng ¸n ®iÒu ®éng lùc lîng më c¸c cuéc tiÕn c«ng vµo c¸c híng kh¸c. C¨n cø vµo ph¬ng híng chiÕn lîc ®Ò ra tõ Héi nghÞ Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng lÇn thø t (1-1953), Tæng Qu©n ñy cho r»ng cha nªn ®¸nh vµo ®ång b»ng B¾c Bé ngay mµ ph¶i ph¸ ©m mu tËp trung binh lùc cña ®Þch ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn t¸c chiÕn t¬ng ®èi lín. Ta sÏ ®a mét sè ®¬n vÞ chñ lùc ho¹t ®éng ë T©y B¾c. MÆt kh¸c, bé ®éi t×nh nguyÖn phèi hîp víi lùc lîng PathÐt Lµo t¨ng cêng ho¹t ®éng, buéc ®Þch ph¶i ph©n t¸n binh lùc. Trong khi ®ã, ta ®Èy m¹nh chiÕn tranh du kÝch kh¾p c¸c chiÕn trêng ®Þch hËu trªn c¶ níc, ®Æc biÖt lµ t¹i ®ång b»ng B¾c Bé, ®ång thêi cã kÕ ho¹ch b¶o vÖ vïng tù do; bè trÝ mét sè ®¬n vÞ chñ lùc ë nh÷ng ®Þa bµn quan träng, s½n sµng ®¸nh ®Þch khi chóng ®¸nh ra. Sau khi nghe tr×nh bµy ph¬ng ¸n t¸c chiÕn cña Bé Tæng tham mu, Tæng Qu©n ñy vµ Bé ChÝnh trÞ ®Ò ra ph¬ng ch©m t¸c chiÕn chung lµ \"tÝch cùc, chñ ®éng, c¬ ®éng, linh ho¹t\"; x¸c ®Þnh chñ tr¬ng t¸c chiÕn tæng qu¸t trong §«ng - Xu©n 1953-1954 nh sau: sö dông mét bé phËn bé ®éi chñ lùc më nh÷ng cuéc tiÕn c«ng vµo nh÷ng híng ®Þch s¬ hë, ®ång thêi tranh thñ c¬ héi tiªu diÖt ®Þch ë 345
nh÷ng híng ®Þch cã thÓ ®¸nh s©u vµo vïng tù do cña ta; cïng víi ®ã, ®Èy m¹nh chiÕn tranh du kÝch ë kh¾p c¸c chiÕn trêng sau lng ®Þch vµ tÝch cùc tiÕn hµnh mäi sù chuÈn bÞ cÇn thiÕt trong nh©n d©n vµ bé ®éi ®Þa ph¬ng, d©n qu©n du kÝch c¸c vïng tù do t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó bé ®éi chñ lùc thùc hiÖn ®¸nh lín. Bé ChÝnh trÞ thèng nhÊt kÕ ho¹ch t¸c chiÕn chung nh sau: Trªn chiÕn trêng miÒn B¾c: - Sö dông mét sè ®¬n vÞ bé ®éi chñ lùc më cuéc tiÕn c«ng lªn híng T©y B¾c, tiªu diÖt ®Þch ë Lai Ch©u, gi¶i phãng hoµn toµn khu T©y B¾c. - §Ò nghÞ lùc lîng PathÐt Lµo phèi hîp víi c¸c ®¬n vÞ t×nh nguyÖn ViÖt Nam më cuéc tiÕn c«ng ë Trung Lµo, tiªu diÖt sinh lùc ®Þch vµ më réng vïng gi¶i phãng. - V× hµnh ®éng cña ®Þch cha râ rÖt, nªn tríc m¾t chóng ta chñ tr¬ng giÊu kÝn bé ®éi chñ lùc. Tríc cuéc tiÕn c«ng cña ta lªn T©y B¾c, ®Þch cã thÓ t¨ng viÖn cho T©y B¾c. Trong trêng hîp ®ã, ta sÏ t¨ng cêng chñ lùc lªn híng nµy ®Ó tiªu diÖt sinh lùc cña chóng. §Þch còng cã thÓ ®¸nh s©u vµo mét híng nµo ®ã cña c¨n cø ®Þa ViÖt B¾c nh»m c¾t ®øt giao th«ng, tiÕp tÕ cña ta, ph¸ ho¹i c¸c tuyÕn chi viÖn tiÒn tuyÕn, g©y tæn thÊt cho vïng tù do ®ång thêi buéc bé ®éi ta ë T©y B¾c ph¶i rót vÒ. NÕu vËy, ta sÏ t×m c¸ch dô ®Þch vµo thÕ trËn bµy s½n, råi sö dông mét lùc lîng chñ lùc ®¸nh tiªu diÖt lín. - ë híng ®ång b»ng, ®Èy m¹nh chiÕn tranh du kÝch vïng sau lng ®Þch, cñng cè, ph¸t triÓn c¸c c¨n cø du kÝch vµ khu du kÝch, phèi hîp t¸c chiÕn víi c¸c cuéc tiÕn c«ng nãi trªn. NÕu ®Þch ®¸nh ra vïng tù do th× tiªu hao vµ tranh thñ tiªu diÖt sinh lùc cña chóng. 346
Trªn chiÕn trêng miÒn Nam: - TËp trung phÇn lín bé ®éi chñ lùc cña Liªn khu 5 tiÕn c«ng ®Þch ë T©y Nguyªn, tiªu diÖt sinh lùc ®Þch, gi¶i phãng phãng ®Êt ®ai. Nh©n d©n, bé ®éi ®Þa ph¬ng, d©n qu©n du kÝch cïng víi mét bé phËn nhá bé ®éi chñ lùc tÝch cùc chuÈn bÞ ®èi phã víi ©m mu ®Þch x©m ph¹m vïng tù do. - Cùc Nam Trung Bé vµ Nam Bé ®Èy m¹nh chiÕn tranh du kÝch, lîi dông ®iÒu kiÖn thuËn lîi míi do qu©n ®Þch ph¶i tËp trung lùc lîng ra c¸c chiÕn trêng kh¸c mµ t¨ng cêng ho¹t ®éng ®¸nh nhá, th¾ng ch¾c. - Qu©n vµ d©n vïng tù do Liªn khu 4 r¸o riÕt chuÈn bÞ ®èi phã víi cuéc tiÕn c«ng cã thÓ diÔn ra trªn ®Þa bµn m×nh. Gi÷a lóc t×nh h×nh gÊp g¸p nh vËy, ë an toµn khu - Trung t©m chØ huy cña cuéc kh¸ng chiÕn \"B¸c ngåi häp, th¸i ®é b×nh th¶n, ®iÕu thuèc l¸ kÑp gi÷a hai ngãn tay duçi th¼ng. §«i m¾t Ngêi lé vÎ ch¨m chó. Bµn tay B¸c ®Æt trªn bµn, bçng gi¬ lªn vµ n¾m l¹i. Ngêi nãi: §Þch tËp trung qu©n c¬ ®éng ®Ó t¹o nªn søc m¹nh... Kh«ng sî! Ta buéc chóng ph¶i ph©n t¸n binh lùc th× søc m¹nh ®ã kh«ng cßn. Bµn tay B¸c më ra, mçi ngãn trá vÒ mét híng\"1. Tríc khi bÕ m¹c héi nghÞ nµy, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh c¨n dÆn thªm: \"Tæng Qu©n ñy ph¶i cã mét kÕ ho¹ch l©u dµi vÒ mäi mÆt ®Ó ®èi phã víi kÎ ®Þch trªn chiÕn trêng toµn quèc, sau ®ã ph¶i cã mét kÕ ho¹ch ®Èy m¹nh nh÷ng ho¹t ®éng du kÝch t¹i ®ång b»ng B¾c Bé. VÒ híng ho¹t ®éng lÊy T©y B¾c lµ híng chÝnh, c¸c híng kh¸c lµ phèi hîp. ___________ 1. Vâ Nguyªn Gi¸p: Tæng tËp håi ký, S®d, tr. 876. 347
Híng chÝnh hiÖn nay kh«ng thay ®æi, nhng trong ho¹t ®éng cã thÓ thay ®æi. PhÐp dïng binh lµ ph¶i \"thiªn biÕn v¹n ho¸\"1. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ®iÒu quan träng trong kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §«ng - Xu©n lµ kh¾c phôc mäi khã kh¨n, sö dông mäi biÖn ph¸p, gi÷ v÷ng chñ ®éng, kiªn quyÕt buéc ®Þch ph¶i ph©n t¸n, ph¸ vì khèi c¬ ®éng tËp trung, ®iÒu ®éng tõng bé phËn chñ lùc ®Þch ra tõng híng kh¸c nhau, råi chän híng thuËn lîi mµ ®¸nh trËn tiªu diÖt lín. C¨n cø vµo ph¬ng ¸n t¸c chiÕn trªn ®©y, Bé Tæng tham mu x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch sö dông bé ®éi chñ lùc vµ phèi hîp t¸c chiÕn trªn c¸c chiÕn trêng trong c¶ níc vµ toµn §«ng D¬ng; qu©n, d©n trªn kh¾p c¸c miÒn Trung, Nam, B¾c thùc hiÖn tiÕn c«ng ®Þch, giµnh nhiÒu th¾ng lîi, ®Æc biÖt lµ ë t©y nam Ninh B×nh - ®¸nh b¹i cuéc hµnh qu©n H¶i ¢u cña ®Þch. §Õn ®Çu th¸ng 11-1953, Nava vµ Bé ChØ huy qu©n Ph¸p cho r»ng kÕ ho¹ch Nava ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn. §ang trong t©m tr¹ng l¹c quan th× Nava nhËn ®îc tin c¸c ®¬n vÞ chñ lùc cña ta ®ang di chuyÓn lªn T©y B¾c. §iÒu nµy chøng tá r»ng híng tiÕn c«ng chñ yÕu cña ®èi ph¬ng trong chiÕn cuéc §«ng - Xu©n 1953-1954 kh«ng ph¶i lµ ®ång b»ng B¾c Bé nh ph¸n ®o¸n cña Bé ChØ huy Ph¸p, mµ rÊt cã kh¶ n¨ng lµ T©y B¾c. NÕu thÕ th× c¶ Thîng Lµo vµ Kinh ®« Lu«ng Phab¨ng ®Òu bÞ uy hiÕp. Tõ nhËn ®Þnh trªn, Nava quyÕt ®Þnh \"ra tay tríc\", më cuéc hµnh qu©n Caxto ®¸nh chiÕm §iÖn Biªn Phñ, tõng bíc biÕn n¬i ®©y thµnh mét tËp ®oµn cø ®iÓm m¹nh nhÊt §«ng D¬ng. \"§Þch nh¶y dï xuèng §iÖn Biªn Phñ, mÆc dÇu ta kh«ng ___________ 1. Vâ Nguyªn Gi¸p: Tæng tËp håi ký, S®d, tr. 876. 348
ph¸n ®o¸n ®îc cô thÓ vÒ ®Þa ®iÓm vµ thêi gian, nhng còng n»m trong ph¹m vi ph¸n ®o¸n tríc cña ta lµ nÕu T©y B¾c bÞ uy hiÕp th× ®Þch sÏ t¨ng viÖn lªn híng ®ã. Nh vËy lµ tríc sù uy hiÕp cña ta, ®Þch ®· ph¶i bÞ ®éng ®èi phã, ph©n t¸n mét lùc lîng c¬ ®éng lªn §iÖn Biªn Phñ ®Ó yÓm hé cho T©y B¾c, ®Ó che chë cho Thîng Lµo, ®Ó ph¸ kÕ ho¹ch tiÕn c«ng cña ta... HiÖn nay ta cha thÓ quyÕt ®o¸n ®Þch sÏ ®ãng hay rót, sÏ ®ãng mét n¬i hay hai n¬i, sÏ ®ãng l©u dµi hay trong thêi gian ng¾n, sÏ t¨ng viÖn nhiÒu hay Ýt..., mét lµ ta cha cã ®ñ c¨n cø cô thÓ ®Ó ph¸n ®o¸n ©m mu ®Þch, hai lµ v× ®Þch còng cã nhiÒu khã kh¨n, rót th× mÊt ®Êt, t¨ng th× ph©n t¸n qu©n c¬ ®éng vµ cã thÓ bÞ tiªu diÖt nªn cha nhÊt ®Þnh cã chñ tr¬ng døt kho¸t, hoÆc hiÖn cã chñ tr¬ng nhng khi gÆp khã kh¨n do sù ®èi phã cña ta g©y nªn còng cã thÓ thay ®æi. V« luËn råi ®©y thay ®æi thÕ nµo, ®Þch nh¶y dï xuèng §iÖn Biªn Phñ c¨n b¶n lµ cã lîi cho ta\"1. Tõ nh÷ng nhËn ®Þnh vµ kÕt luËn trªn, Bé Tæng t lÖnh quyÕt ®Þnh §¹i ®oµn 316 gÊp rót tiÕn lªn ®¸nh ®Þch ë Lai Ch©u vµ ®iÒu thªm §¹i ®oµn 308 lªn ®Ó v©y ®Þch ë §iÖn Biªn Phñ. ë Phó Thä, Yªn B¸i, Tuyªn Quang c¸c §¹i ®oµn 312, 351 vµ §¹i ®oµn 304 (thiÕu) ®îc lÖnh ph¶i tuyÖt ®èi bÝ mËt vµ s½n sµng ®¸nh tr¶ ®Þch nÕu chóng liÒu lÜnh tiÕn c«ng lªn vïng c¨n cø ®Þa cña ta. Theo sù chØ ®¹o cña Bé Tæng t lÖnh, Bé Tæng tham mu võa theo dâi, ®«n ®èc c¸c ®¬n vÞ triÓn khai thùc hiÖn kÕ ___________ 1. \"B¸o c¸o kÕt luËn cña §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p t¹i Héi nghÞ c¸n bé ChiÕn dÞch §«ng - Xu©n, ngµy 23-11-1953\", TrÝch trong B¸o c¸o vÒ kÕ ho¹ch t¸c chiÕn vµ tæng kÕt kinh nghiÖm trong c¸c chiÕn dÞch lín, Bé Tæng Tham mu xuÊt b¶n, 1963, tr. 15-16. 349
ho¹ch ®· ®îc x¸c ®Þnh, võa khÈn tr¬ng nghiªn cøu x©y dùng ph¬ng ¸n ®¸nh ®Þch ë Lai Ch©u vµ §iÖn Biªn Phñ. §Çu th¸ng 12-1953, Nava quyÕt ®Þnh tiÕp nhËn cuéc giao chiÕn víi ta ë §iÖn Biªn Phñ vµ quyÕt ®Þnh gi÷ §iÖn Biªn Phñ b»ng bÊt cø gi¸ nµo. Trong bèi c¶nh ®ã, ngµy 6-12, còng chÝnh t¹i ®åi TØn Keo, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, Bé ChÝnh trÞ Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng ta cã cuéc häp quan träng, nghe Tæng Qu©n ñy b¸o c¸o quyÕt t©m tiÕn c«ng ®Þch ë §iÖn Biªn Phñ, qua ®ã ®a ra quyÕt ®Þnh mang tÇm vãc lÞch sö. VÒ t×nh h×nh ®Þch vµ ph¬ng híng chiÕn dÞch, ph¬ng ¸n t¸c chiÕn cña Tæng Qu©n ñy ghi râ: \"Tuy hiÖn nay cha thÓ kh¼ng ®Þnh nhng muèn b¶o ®¶m thùc hiÖn ®îc quyÕt t©m cña Trung ¬ng lµ tiªu diÖt ®Þch vµ gi¶i phãng Lai Ch©u Ph«ngxalú cho ®Õn Lu«ng Phab¨ng trong §«ng - Xu©n th× ph¶i nh»m trêng hîp ®Þch t¨ng cêng thµnh tËp ®oµn cø ®iÓm mµ chuÈn bÞ. Trong trêng hîp nµy, trËn §iÖn Biªn Phñ sÏ lµ mét trËn c«ng kiªn lín nhÊt tõ tríc ®Õn nay. V× vËy, sù chuÈn bÞ cã nhiÒu khã kh¨n, r¸o riÕt tËp trung lùc lîng míi lµm kÞp, nhng nÕu kiªn quyÕt kh¾c phôc khã kh¨n, hoµn thµnh ®îc chiÕn dÞch th× th¾ng lîi nµy lµ mét th¾ng lîi rÊt lín\"1. Ph¬ng ¸n t¸c chiÕn cña Tæng Qu©n ñy x¸c ®Þnh tæng qu¸t vÒ qu©n sè tham gia chiÕn ®Êu, trang bÞ vò khÝ, thêi gian t¸c chiÕn, sè lîng d©n c«ng phôc vô, kÕ ho¹ch ®¶m b¶o hËu cÇn, l¬ng thùc, thùc phÈm, v.v.. ___________ 1. B¸o c¸o cña Tæng Qu©n ñy tr×nh Bé ChÝnh trÞ, ngµy 6-12-1953, lu tr÷ t¹i Bé Quèc phßng, hå s¬ 109, ph«ng Qu©n ñy. 350
Dù kiÕn ®¸nh §iÖn Biªn Phñ ®Ö tr×nh Bé ChÝnh trÞ ®îc chuÈn bÞ theo tinh thÇn \"®¸nh ch¾c, tiÕn ch¾c\". Sau khi nghe b¸o c¸o quyÕt t©m cña Tæng Qu©n ñy, Bé ChÝnh trÞ ®· th¶o luËn kü vµ kÕt luËn: VÒ ®Þch, §iÖn Biªn Phñ sÏ lµ mét tËp ®oµn cø ®iÓm m¹nh, nhng chóng cã c¸i yÕu lµ bÞ c« lËp, mäi viÖc tiÕp tÕ ®Òu ph¶i dùa vµo ®êng kh«ng. VÒ ta, víi chÊt lîng ®· ®îc n©ng cao thªm mét bíc trong chØnh huÊn, chØnh qu©n, víi nh÷ng kinh nghiÖm s½n cã vµ sù tiÕn bé vÒ trang bÞ kü thuËt, qu©n ®éi ta tíi ®©y ®· cã thÓ ®¸nh ®îc tËp ®oµn cø ®iÓm. VÊn ®Ò ®êng s¸ tiÕp tÕ cho chiÕn dÞch ®óng lµ mét khã kh¨n lín, nhng víi quyÕt t©m cña toµn §¶ng, c¶ hËu ph¬ng ®ang chuyÓn ®éng m¹nh trong c¶i c¸ch ruéng ®Êt sÏ tËp trung toµn lùc chi viÖn cho tiÒn tuyÕn vµ nhÊt ®Þnh b¶o ®¶m cung cÊp cho chiÕn dÞch. Tõ kÕt luËn ®ã, Bé ChÝnh trÞ quyÕt ®Þnh më ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ víi bÝ danh \"TrÇn §×nh\" vµ nhÊt trÝ th«ng qua ph¬ng ¸n t¸c chiÕn cña Tæng Qu©n ñy. Bé ChÝnh trÞ còng quyÕt ®Þnh thµnh lËp §¶ng ñy MÆt trËn §iÖn Biªn Phñ do §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p lµm T lÖnh kiªm BÝ th §¶ng ñy. Nh vËy, chØ trong trong vßng cha ®Çy 3 th¸ng, tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 12-1953, t¹i ®åi TØn Keo, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, Bé ChÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng ®· cã hai phiªn häp rÊt quan träng, liªn quan mËt thiÕt víi chiÕn c«ng vÜ ®¹i cña qu©n vµ d©n ta trong §«ng - Xu©n vµ ®· ®i vµo lÞch sö cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, vÎ vang d©n téc ViÖt Nam anh hïng. C¸c quyÕt ®Þnh cña Bé ChÝnh trÞ trong hai phiªn häp ®ã thÓ hiÖn t tëng chiÕn lîc vµ lµ nh÷ng ®Þnh híng c¬ b¶n cho kÕ ho¹ch t¸c chiÕn trong §«ng - Xu©n 1953-1954, thÓ hiÖn ý chÝ quyÕt t©m cña toµn §¶ng, toµn d©n vµ toµn qu©n 351
®¸nh trËn quyÕt chiÕn chiÕn lîc - ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ, ®Ëp tan ý chÝ x©m lîc cña thùc d©n Ph¸p. Thùc hiÖn quyÕt ®Þnh nµy cña Bé ChÝnh trÞ, qu©n vµ d©n ta ®· lµm nªn th¾ng lîi vÜ ®¹i trong §«ng - Xu©n 1953-1954, mµ ®Ønh cao lµ ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ \"lõng lÉy n¨m ch©u, chÊn ®éng ®Þa cÇu\", buéc thùc d©n Ph¸p ph¶i ngåi vµo bµn ®µm ph¸n, ký kÕt HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ (21-7-1954), kÕt thóc chiÕn tranh x©m lîc ViÖt Nam. §åi TØn Keo, x· Phó §×nh, huyÖn §Þnh Hãa, ®Þa danh ®· ®i vµo lÞch sö, g¾n liÒn víi nhiÒu sù kiÖn lÞch sö kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p x©m lîc, mµ quan träng lµ hai phiªn häp cña Bé ChÝnh trÞ Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng ta trong Thu - §«ng 1953. 352
CHñ TÞCH Hå CHÝ MINH CHØ §¹O X¢Y DùNG KÕ HO¹CH T¸C CHIÕN §¤NG - XU¢N 1953-1954 ë §ÞNH HãA - TH¸I NGUY£N PGS.TS. NguyÔn M¹nh Hµ* §Õn gi÷a n¨m 1953, cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p cña qu©n vµ d©n ta ®· bíc sang n¨m thø 8, ®ang ë cuèi giai ®o¹n ph¶n c«ng vµ tiÕn c«ng ®Ó giµnh th¾ng lîi quyÕt ®Þnh. NÕu nh sau th¾ng lîi to lín trong chiÕn dÞch tiÕn c«ng Biªn giíi (Thu - §«ng 1950), ta ®· giµnh ®îc quyÒn chñ ®éng chiÕn lîc trªn chiÕn trêng chÝnh B¾c Bé, t¹o bíc ngoÆt c¨n b¶n, ®a cuéc kh¸ng chiÕn tõ giai ®o¹n gi»ng co, chuyÓn hãa lùc lîng (cßn gäi lµ giai ®o¹n cÇm cù) sang giai ®o¹n ph¶n c«ng vµ tiÕn c«ng, th× sau 3 chiÕn dÞch tiÕn c«ng më liªn tiÕp ë trung du vµ ®ång b»ng B¾c Bé nöa ®Çu n¨m 1951, tiÕp ®Õn lµ ChiÕn dÞch tiÕn c«ng Hßa B×nh (§«ng - Xu©n 1951-1952), ChiÕn dÞch tiÕn c«ng T©y B¾c (Thu - §«ng 1952), cho ®Õn khi kÕt thóc th¾ng lîi ChiÕn dÞch Thîng Lµo (Xu©n - HÌ 1953), ta ®· më réng quyÒn chñ ®éng chiÕn lîc ra toµn bé chiÕn trêng b¾c §«ng D¬ng. ___________ * ViÖn trëng ViÖn LÞch sö §¶ng - Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh. 353
BÞ thÊt b¹i liªn tiÕp, ®éi qu©n viÔn chinh Ph¸p mÆc dï ®îc ®Õ quèc Mü tÝch cùc gióp søc, vÉn ngµy cµng lón s©u vµo tr¹ng th¸i bÞ ®éng, phßng ngù chiÕn lîc. Tæng ChØ huy Xal¨ng (Salan) bÞ triÖu håi vµ thay b»ng viªn tíng Nava (5-1953) cha hÒ cã kinh nghiÖm vÒ chiÕn trêng §«ng D¬ng. §©y lµ viªn tíng tæng chØ huy thø 7 cña ®éi qu©n viÔn chinh Ph¸p ë §«ng D¬ng trong 8 n¨m tiÕn hµnh chiÕn tranh. Sau gÇn 2 th¸ng t×m hiÓu, thÞ s¸t t×nh h×nh, Nava trë l¹i Pari víi b¶n kÕ ho¹ch tæng thÓ vÒ chÝnh trÞ, qu©n sù nh»m t×m lèi tho¸t danh dù cho níc Ph¸p khái cuéc chiÕn tranh hao ngêi, tèn cña, mÊt lßng d©n, chia rÏ x· héi, ë ViÖt Nam vµ §«ng D¬ng. KÕ ho¹ch mang tªn Nava, vÒ mÆt qu©n sù, x¸c ®Þnh néi dung chñ yÕu lµ x©y dùng mét lùc lîng c¬ ®éng øng chiÕn m¹nh, tËp trung ë ®ång b»ng B¾c Bé ®Ó s½n sµng ®èi phã víi c¸c cuéc tiÕn c«ng cña chñ lùc ta trªn c¸c híng nh»m tõng bíc tho¸t ra khái t×nh tr¹ng bÞ ®éng phßng ngù, tiÕn tíi giµnh l¹i quyÒn chñ ®éng. Tæng ChØ huy Nava dù ®Þnh chia kÕ ho¹ch lµm hai bíc lín: - Trong Thu - §«ng 1953 vµ Xu©n 1954, t¹m thêi phßng ngù ë miÒn B¾c b»ng lùc lîng c¬ ®éng tËp trung ë ®ång b»ng B¾c Bé; thùc hiÖn b×nh ®Þnh ë miÒn Nam vµ c¸c tØnh vïng tù do Liªn khu 5 cïng víi viÖc x©y dùng qu©n ®éi quèc gia ®ñ søc cïng víi qu©n viÔn chinh Ph¸p ®èi phã víi c¸c ®¹i ®oµn chñ lùc cña ta. - Tõ Thu - §«ng 1954, sau khi ®· hoµn thµnh bíc mét, sÏ dån toµn lùc ra miÒn B¾c më cuéc tiÕn c«ng tæng lùc nh»m giµnh th¾ng lîi quyÕt ®Þnh, buéc ta ph¶i th¬ng lîng theo nh÷ng ®iÒu kiÖn cña Ph¸p ®Ó kÕt thóc chiÕn tranh. 354
Lùc lîng ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Çy tham väng nµy ®îc Nava huy ®éng tõ ba nguån: b¾t lÝnh ®Ó x©y dùng qu©n ®éi cña ChÝnh phñ B¶o §¹i; rót bá mét sè vÞ trÝ Ýt cã gi¸ trÞ thùc tÕ, lÊy lùc lîng chiÕm ®ãng ®ã bæ sung cho ®éi qu©n c¬ ®éng chiÕn lîc; ®Ò nghÞ t¨ng viÖn tõ Ph¸p sang. Víi nh÷ng nç lùc r¸o riÕt nh vËy, tríc khi bíc vµo Thu - §«ng 1953, tæng sè qu©n Ph¸p - ngôy lªn tíi 443.000 ngêi, trong ®ã cã 146.000 qu©n ¢u - Phi (chiÕm 33%), 299.000 qu©n ngôy (67%). Trong khi ®ã, tæng sè qu©n chñ lùc vµ ®Þa ph¬ng cña ta lµ 252.000. Cô thÓ, vÒ bé binh, ®Þch cã 267 tiÓu ®oµn; ph¸o binh cã 33 tiÓu ®oµn; c¬ giíi cã 11 trung ®oµn, 6 tiÓu ®oµn vµ 17 ®¹i ®éi; kh«ng qu©n cã 605 m¸y bay c¸c lo¹i; h¶i qu©n cã 498 tµu c¸c lo¹i. PhÝa ta cã 6 ®¹i ®oµn, 18 trung ®oµn, 19 tiÓu ®oµn; ph¸o binh cã 2 trung ®oµn, 8 tiÓu ®oµn, 4 ®¹i ®éi; ph¸o phßng kh«ng cã 1 trung ®oµn vµ 2 tiÓu ®oµn. NÕu so s¸nh lùc lîng ta - ®Þch th× sè tiÓu ®oµn lµ 127/267, trong khi qu©n sè mét tiÓu ®oµn cña ta kho¶ng 600 th× cña ®Þch tõ 800 ®Õn 1.000 ngêi. Tuy nhiªn, 185/267 tiÓu ®oµn cña ®Þch trùc tiÕp lµm nhiÖm vô chiÕm ®ãng, chØ cßn 82 tiÓu ®oµn lµm nhiÖm vô c¬ ®éng chiÕn lîc, chiÕn thuËt, trong ®ã 44 tiÓu ®oµn ph¶i tËp trung ë B¾c Bé ®Ó ®èi phã víi 56 tiÓu ®oµn chñ lùc cña ta. ChÝnh v× thÕ, tuy ®Þch cã sè lîng lín h¬n, nhng trªn chiÕn trêng chÝnh B¾c Bé, u thÕ l¹i nghiªng vÒ phÝa ta. §©y lµ ®iÒu rÊt cã lîi cho ta tríc khi bíc vµo ho¹t ®éng t¸c chiÕn Thu - §«ng 1953 vµ §«ng - Xu©n 1953-1954 víi quyÒn chñ ®éng chiÕn lîc vÉn do ta n¾m. NÕu tÝnh c¶ 2 triÖu d©n qu©n, du kÝch, lùc lîng nßng cèt cña thÕ trËn chiÕn tranh nh©n d©n ®Þa ph¬ng ®· vµ ®ang triÓn khai thùc hiÖn nhiÖm vô t¸c chiÕn vµ phèi hîp víi bé 355
®éi chñ lùc vµ bé ®éi ®Þa ph¬ng, th× lùc lîng kh¸ng chiÕn cña ta ë thÕ ¸p ®¶o, mÆc dï cßn yÕu kÐm vÒ vò khÝ trang bÞ. Sau khi n¾m ®îc néi dung c¬ b¶n kÕ ho¹ch Nava do ®ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p vµ Vi Quèc Thanh - Trëng ®oµn cè vÊn qu©n sù Trung Quèc b¸o c¸o, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nhËn ®Þnh: Nava rÊt nhiÒu tham väng, muèn giµnh chiÕn th¾ng lín vÒ qu©n sù. §Þch muèn chñ ®éng, ta buéc chóng ph¶i l©m vµo bÞ ®éng. §Þch muèn tËp trung qu©n c¬ ®éng th× ta cã kÕ ho¹ch buéc chóng ph¶i ph©n t¸n mµ ®¸nh. §©y lµ sù ®¸nh gi¸ rÊt ®óng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÒ viªn Tæng chØ huy míi ch©n ít ch©n r¸o ®Õn §«ng D¬ng, bëi kÕ ho¹ch cña Nava ra ®êi trong thÕ bÞ ®éng nhng l¹i ®Çy tham väng, thiÕu c¬ së khoa häc vµ thùc tÕ, v× Nava dù kiÕn chØ trong thêi gian cha ®Çy hai n¨m cã thÓ xoay chuyÓn ®îc t×nh h×nh, tiÕn tíi giµnh th¾ng lîi lín vÒ qu©n sù ®Ó kÕt thóc cuéc chiÕn. Ngêi hiÓu râ Nava muèn giµnh l¹i quyÒn chñ ®éng chiÕn lîc bëi Nava cho r»ng so s¸nh lùc lîng trªn chiÕn trêng vÒ qu©n sè, vò khÝ, trang bÞ, ph¬ng tiÖn, tÝnh c¬ ®éng ®Òu nghiªng vÒ phÝa Ph¸p vµ qu©n ®éi quèc gia cña B¶o §¹i. Tuy nhiªn, Ngêi kh¼ng ®Þnh, qu©n vµ d©n ta ®· vµ ®ang n¾m gi÷ quyÒn chñ ®éng nªn sÏ tiÕp tôc chñ ®éng t×m c¸ch buéc ®Þch ph¶i lón s©u h¬n vµo thÕ bÞ ®éng. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lµ mét nhµ chiÕn lîc thiªn tµi vÒ qu©n sù nªn hiÓu râ nÕu ®Þch muèn giµnh thÕ chñ ®éng th× b¾t buéc ph¶i t×m c¸ch tËp trung qu©n c¬ ®éng thµnh mét lùc lîng ®«ng, m¹nh cã thÓ ®èi phã víi c¸c ®¬n vÞ chñ lùc cña ta vµ khi cÇn cã thÓ chñ ®éng tiÕn c«ng ta. Ngêi cho r»ng m©u thuÉn c¬ b¶n kh«ng thÓ kh¾c phôc ®îc cña c¸c ®éi qu©n x©m lîc lµ m©u thuÉn gi÷a tËp trung lùc lîng ®Ó c¬ ®éng, 356
øng chiÕn víi ph©n t¸n lùc lîng ®Ó chiÕm ®ãng, b×nh ®Þnh. Víi thÕ trËn chiÕn tranh nh©n d©n, toµn d©n, toµn diÖn cña ta ®ang ®îc triÓn khai cã hiÖu qu¶ th× m©u thuÉn ®ã ngµy cµng trÇm träng, bëi ®Þch ®ang ë thÕ bÞ ®éng vµ sè lîng qu©n hiÖn t¹i kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc yªu cÇu gi÷a tËp trung vµ ph©n t¸n. §Þch co kÐo chç nµy th× l¹i s¬ hë, máng yÕu ë chç kia. §ã lµ mét thùc tÕ mµ 6 viªn tæng chØ huy tiÒn nhiÖm cña Nava ®· kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc. Trªn c¬ së ph©n tÝch nh vËy, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh chØ ®¹o: ph¶i buéc chóng ph©n t¸n ra mµ ®¸nh nh»m xÐ lÎ, ph¸ vì khèi c¬ ®éng chiÕn lîc cña ®Þch, biÕn qu©n c¬ ®éng trë thµnh qu©n chiÕm ®ãng, \"®ãng chÕt t¹i chç\". §©y lµ nh÷ng nhËn ®Þnh, chØ ®¹o chiÕn lîc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nh»m ®¸nh b¹i ngay tõ ®Çu néi dung cã tÝnh chÊt x¬ng sèng cña kÕ ho¹ch Nava lµ t×m c¸ch x©y dùng khèi qu©n c¬ ®éng vèn ®ang thua kÐm chñ lùc c¬ ®éng cña ta trªn chiÕn trêng chÝnh B¾c Bé. §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p, Bé trëng Bé Quèc phßng, Tæng T lÖnh Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam còng cã nhËn xÐt: Nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu tiªn cña Nava nh: më liªn tiÕp hµng chôc cuéc cµn quÐt d÷ déi ë vïng chóng t¹m chiÕm ë c¶ B¾c Bé, B×nh - TrÞ - Thiªn vµ Nam Bé, më nh÷ng cuéc ®ét kÝch b»ng qu©n dï vµo s©u hËu ph¬ng c¨n cø cña ta, gÊp rót b¾t lÝnh, rót bá nhiÒu vÞ trÝ träng yÕu nh tËp ®oµn cø ®iÓm Nµ S¶n vÒ ®Ó x©y dùng khèi c¬ ®éng... cho thÊy Nava kh¸ n¨ng ®éng, t¸o b¹o, qu¸ tù tin vµ kh¸ chñ quan. KÕ ho¹ch Nava lµ sù cô thÓ hãa nh÷ng ý tëng tríc ®©y mµ §ê L¸t ®ê T¸txinhi ®· triÓn khai nh÷ng n¨m 1951-1952, nay ®îc Nava ¸p dông trong bèi c¶nh, h×nh th¸i chiÕn tranh cña cuèi n¨m 1953. Tuy nhiªn, Nava kh«ng 357
thÓ so s¸nh ®îc víi §ê L¸t vÒ tÇm chØ huy chiÕn lîc. ChÝnh v× thÕ, chØ ®¹o cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Ó ph¸ kÕ ho¹ch Nava, nh ®· ph©n tÝch, thÓ hiÖn râ thÕ chñ ®éng cña ta vµ ý ®Þnh cña Ngêi trong §«ng - Xu©n 1953-1954. C¨n cø vµo chØ ®¹o cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, Tæng Qu©n ñy, Bé Tæng t lÖnh, Bé Tæng tham mu trao ®æi víi §oµn cè vÊn qu©n sù Trung Quèc, x©y dùng mét kÕ ho¹ch t¸c chiÕn bíc ®Çu trªn nhiÒu híng trong §«ng - Xu©n 1953- 1954, buéc ®Þch ph¶i ph©n t¸n lùc lîng, ph¸ ý ®å tËp trung binh lùc cña chóng ë ®ång b»ng B¾c Bé. KÕ ho¹ch nµy bíc ®Çu ®Ò ra 4 nhiÖm vô: 1- §Èy m¹nh chiÕn tranh du kÝch ë vïng ®Þch hËu, ph¸ ©m mu b×nh ®Þnh, ph¸ kÕ ho¹ch b¾t lÝnh cña ®Þch; 2- Bé ®éi chñ lùc dïng ph¬ng thøc ho¹t ®éng thÝch hîp ®Ó tiªu diÖt sinh lùc ®Þch, cã thÓ më ®ît t¸c chiÕn lín ë ®ång b»ng ®Ó rÌn luyÖn bé ®éi; 3- S½n sµng bè trÝ lùc lîng tiªu diÖt ®Þch ®¸nh ra vïng tù do; 4- T¨ng cêng lùc lîng lªn híng T©y B¾c (Lai Ch©u) vµ Thîng Lµo vµ c¸c chiÕn trêng kh¸c ®Ó ph©n t¸n qu©n c¬ ®éng cña ®Þch. §Çu th¸ng 10-1953, Bé ChÝnh trÞ häp bµn kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §«ng - Xu©n 1953-1954 díi sù chñ tr× cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i TØn Keo, th«n Lôc Gi·, nói Hång, §Þnh Hãa, Th¸i Nguyªn. Tham dù cã ®ång chÝ Trêng Chinh, Ph¹m V¨n §ång, Vâ Nguyªn Gi¸p. §ång chÝ Tæng Tham mu trëng Hoµng V¨n Th¸i còng ®îc mêi dù häp. §ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p thay mÆt Tæng Qu©n ñy b¸o c¸o t×nh h×nh chiÕn trêng vµ tr×nh bµy dù kiÕn kÕ ho¹ch t¸c chiÕn, nhÊn m¹nh: hiÖn nay Nava ®· tËp trung ë ®ång b»ng mét lùc lîng c¬ ®éng lín cha tõng cã kÓ tõ khi khëi ®Çu chiÕn tranh, s½n sµng chê ®ãn cuéc tiÕn c«ng cña ta... 358
NhÊt qu¸n víi ®¸nh gi¸ vÒ ©m mu vµ hµnh ®éng cña ®Þch thÓ hiÖn b»ng kÕ ho¹ch Nava, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh: \"§Þch tËp trung qu©n c¬ ®éng ®Ó t¹o nªn søc m¹nh... Kh«ng sî! Ta buéc chóng ph¶i ph©n t¸n binh lùc th× søc m¹nh ®ã kh«ng cßn\"1. §¹i tíng Vâ Nguyªn Gi¸p nhí l¹i: Bµn tay cña B¸c n¾m l¹i, gi¬ cao khi Ngêi ph©n tÝch ©m mu cña Nava, sau ®ã më ra, mçi ngãn tay trá vÒ mét híng. Chñ tr¬ng vµ sù chØ ®¹o cña B¸c lµ kh«ng cho ®Þch tËp trung qu©n c¬ ®éng thµnh qu¶ ®Êm chiÕn lîc, cã søc m¹nh ®Ó ®èi phã víi ta, mµ buéc chóng ph¶i ph©n t¸n binh lùc ®èi phã, ph¶i bÞ ®éng xÐ lÎ søc m¹nh tËp trung ®ã, kh«ng cho chóng thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®Ò ra trong kÕ ho¹ch. T¹i cuéc häp nµy, Tæng Qu©n ñy ®Ò nghÞ: ®Ó gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy quyÒn chñ ®éng, sÏ dïng mét bé phËn qu©n chñ lùc kÕt hîp víi lùc lîng ®Þa ph¬ng më cuéc tiÕn c«ng vµo nh÷ng híng chiÕn lîc hiÓm yÕu mµ ®Þch t¬ng ®èi yÕu nh»m tiªu diÖt sinh lùc ®Þch, gi¶i phãng ®Êt ®ai, buéc ®Þch ph¶i ph©n t¸n qu©n c¬ ®éng ®Ó ®èi phã. TiÕp tôc khoÐt s©u vµo m©u thuÉn c¬ b¶n gi÷a tËp trung vµ ph©n t¸n binh lùc cña ®Þch, t¹o nªn thÕ trËn míi, thêi c¬ míi. Theo dâi s¸t t×nh h×nh, khi thêi c¬ xuÊt hiÖn, sÏ nhanh chãng tËp trung lùc lîng chñ lùc tiªu diÖt sinh lùc quan träng cña ®Þch, lµm chuyÓn biÕn côc diÖn chiÕn tranh. VÒ híng tiÕn c«ng cô thÓ, Tæng Qu©n ñy ®Ò xuÊt: Trªn chiÕn trêng B¾c Bé sÏ më cuéc tiÕn c«ng lªn T©y B¾c tiªu diÖt ®Þch cßn chiÕm gi÷ Lai Ch©u (cßn kho¶ng 2.000 tªn), gi¶i ___________ 1. Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh, ViÖn Hå ChÝ Minh: Hå ChÝ Minh - Biªn niªn tiÓu sö, S®d, t. 5, tr. 374. 359
phãng Lai Ch©u, ®ång thêi gi¶i phãng toµn bé miÒn T©y B¾c (th¸ng 8-1953, Bé ChØ huy Ph¸p ®· lÖnh rót toµn bé qu©n ®ån tró ë tËp ®oµn cø ®iÓm Nµ S¶n vÒ ®ång b»ng), uy hiÕp qu©n ®Þch ë Thîng Lµo. Híng thø hai lµ Trung Lµo. Híng thø ba lµ H¹ Lµo, phèi hîp víi bé ®éi PathÐt Lµo ®¸nh ®Þch, gi¶i phãng ®Êt ®ai. Híng thø t lµ b¾c T©y Nguyªn, võa nh»m ph©n t¸n lùc lîng ®Þch ®¸nh vµo c¸c tØnh tù do Liªn khu 5, võa cã thÓ tiªu diÖt sinh lùc ®Þch mét c¸ch hiÖu qu¶. §èi víi Nam Bé, cùc Nam Trung Bé vµ ë ®ång b»ng B¾c Bé, ®Èy m¹nh chiÕn tranh du kÝch nh»m tiªu diÖt ®Þch võa nh»m k×m ch©n, kh«ng cho chóng ®iÒu lùc lîng ®i øng cøu c¸c n¬i kh¸c... NÕu ph¸ vì ®îc thÕ tËp trung binh lùc cña ®Þch ®iÒu ®ã ®ång nghÜa víi viÖc ta ®· lµm thÊt b¹i vÒ c¬ b¶n kÕ ho¹ch cña Nava. Sau khi nghe Tæng Qu©n ñy tr×nh bµy kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §«ng - Xu©n 1953-1954, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®Æt vÊn ®Ò: Ta dù kiÕn ®a qu©n lªn T©y B¾c th× ®Þch sÏ ph¶n øng nh thÕ nµo? §ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p tr¶ lêi: Chóng cã thÓ t¨ng cêng lùc lîng gi÷ T©y B¾c hoÆc ®¸nh ra vïng tù do ®Ó kÐo qu©n ta vÒ. Chóng còng cã thÓ rót qu©n khái Lai Ch©u, nh thÕ toµn bé T©y B¾c sÏ ®îc gi¶i phãng. Ngêi l¹i hái tiÕp: C¸c híng kh¸c cã kh¶ n¨ng thu hót qu©n c¬ ®éng ®Þch kh«ng? §ång chÝ BÝ th Tæng Qu©n ñy ®¸p: Ngoµi T©y B¾c, Thîng Lµo, cßn T©y Nguyªn vµ Trung Lµo, H¹ Lµo lµ nh÷ng híng xung yÕu mµ ®Þch kh«ng thÓ bá. §Þch cã thÓ ®¸nh ra vïng tù do, cã thÓ lµ Phó Thä, hoÆc Thanh Hãa... Ta sÏ tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ó n¾m ®îc ©m mu, hµnh ®éng cô thÓ cña ®Þch nªn ph¬ng ch©m chØ ®¹o t¸c chiÕn lµ tÝch cùc, chñ ®éng, c¬ ®éng, linh ho¹t... 360
KÕt thóc héi nghÞ Bé ChÝnh trÞ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh yªu cÇu: Tæng Qu©n ñy ph¶i cã mét kÕ ho¹ch l©u dµi vÒ mäi mÆt ®Ó ®èi phã víi ®Þch trªn chiÕn trêng toµn quèc, sau ®ã ph¶i cã kÕ ho¹ch ®Èy m¹nh ho¹t ®éng du kÝch t¹i ®ång b»ng B¾c Bé. VÒ híng ho¹t ®éng, lÊy T©y B¾c lµ híng chÝnh, c¸c híng kh¸c lµ phèi hîp. Híng chÝnh hiÖn nay kh«ng thay ®æi, nhng ho¹t ®éng cã thÓ thay ®æi. PhÐp dïng binh lµ ph¶i \"thiªn biÕn v¹n hãa\". C¨n cø vµo ý kiÕn cña Bé ChÝnh trÞ vµ kÕt luËn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, Tæng Qu©n ñy chØ ®¹o Bé Tæng tham mu khÈn tr¬ng x©y dùng kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §«ng - Xu©n 1953- 1954 víi quy m« lín nhÊt tõ tríc ®Õn nay c¶ vÒ lùc lîng vµ c¸c híng phèi hîp chiÕn trêng trªn toµn §«ng D¬ng. Sau khi kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng, viÖc triÓn khai thùc hiÖn ®îc tiÕn hµnh khÈn tr¬ng nh»m ®èi phã víi c¸c ho¹t ®éng còng rÊt t¸o b¹o, quyÕt liÖt cña ®Þch ®¸nh ra t©y nam Ninh B×nh, Thanh Hãa (cuéc hµnh qu©n H¶i ¢u - Mouette víi 22 tiÓu ®oµn vµo gi÷a th¸ng 10-1953). Tæng Qu©n ñy vµ Bé Tæng t lÖnh quyÕt ®Þnh ®iÒu §¹i ®oµn 316 lªn T©y B¾c - híng chÝnh cña kÕ ho¹ch t¸c chiÕn - ®Ó gi¶i phãng Lai Ch©u vµo gi÷a th¸ng 11-1953. Ngay lËp tøc, Bé ChØ huy Ph¸p ph¶n øng, ®ång thêi béc lé sù bÞ ®éng ®èi phã, nÐm 6 tiÓu ®oµn dï xuèng lßng ch¶o §iÖn Biªn Phñ lËp c¨n cø ®Ó chèt chÆn chñ lùc ta ®¸nh Lai Ch©u vµ tiÕn sang Thîng Lµo. Mét phÇn khèi c¬ ®éng ®· bÞ ph©n t¸n. Héi nghÞ phæ biÕn kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §«ng - Xu©n 1953- 1954 cho c¸n bé chØ huy cÊp trung ®oµn trë lªn ®îc triÖu tËp t¹i §ång §au, §Þnh Hãa, Th¸i Nguyªn tõ 19-11 ®Õn 24-11-1953. 361
Ngµy cuèi héi nghÞ, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn dù häp vµ ph¸t biÓu. Ngêi biÓu d¬ng c¸n bé tham dù ®· nghiªm tóc th¶o luËn vµ ®i ®Õn nhÊt trÝ víi ph¬ng híng vµ kÕ ho¹ch t¸c chiÕn, ®ång thêi lµm râ thªm t×nh h×nh vµ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ©m mu, hµnh ®éng cña ®Þch. Ngêi nhÊn m¹nh ph¬ng ch©m chØ ®¹o t¸c chiÕn cña Trung ¬ng trong §«ng - Xu©n nµy lµ: TÝch cùc, chñ ®éng, c¬ ®éng, linh ho¹t, ®¶ng viªn, c¸n bé c¸c cÊp ph¶i vît mäi khã kh¨n ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch t¸c chiÕn, giµnh th¾ng lîi lín nhÊt. Cïng víi cuéc hµnh qu©n lªn T©y B¾c, cuèi th¸ng 11-1953, mét c¸nh qu©n kh¸c gåm c¸c ®¬n vÞ cña §¹i ®oµn 304 vµ §¹i ®oµn 325 cïng c¸c ®¬n vÞ cña Liªn khu 4, Liªn khu 5 tiÕn sang Trung Lµo, xuèng H¹ Lµo phèi hîp víi b¹n më ®ît ho¹t ®éng t¸c chiÕn. Ngay lËp tøc, Tæng ChØ huy Nava ®iÒu Binh ®oµn c¬ ®éng sè 2 (GM2) tõ ®ång b»ng B¾c Bé sang chèt chÆn c¸c con ®êng sè 8, 9, 12 nèi ViÖt Nam víi Trung Lµo. §©y lµ khu vùc xung yÕu mµ ®Þch kh«ng thÓ bá. V× thÕ, khi chñ lùc ta vµ bé ®éi PathÐt Lµo tæ chøc c¸c ho¹t ®éng t¸c chiÕn ë c¶ Trung vµ H¹ Lµo, Nava buéc ph¶i ®iÒu tiÕp mét binh ®oµn c¬ ®éng vµ mét binh ®oµn kh«ng vËn tõ ®ång b»ng B¾c Bé vµo, tæ chøc phßng thñ kiÓu tËp ®oµn cø ®iÓm ë Xª N«, n»m trªn ®êng sè 9, gÇn Xav¼nnakhÖt, víi lùc lîng lªn tíi 10 tiÓu ®oµn. §Õn lóc nµy, Trung Lµo ®· trë thµnh n¬i tËp trung qu©n lín thø 3 cña ®Þch sau ®ång b»ng B¾c Bé vµ vïng T©y B¾c. Khèi qu©n c¬ ®éng cña Ph¸p ë ®ång b»ng B¾c Bé ®· bÞ ph©n t¸n tíi h¬n 1/3 vµ tiÕp tôc bÞ ph©n t¸n khi bé ®éi ta më ®ît ho¹t ®éng ë T©y Nguyªn vµ ph¶i bæ sung binh lùc cho §iÖn Biªn Phñ. Bé ChØ huy Ph¸p sÏ kh«ng cßn lùc lîng lín ®Ó më cuéc tiÕn c«ng vµo c¨n cø ®Þa kh¸ng chiÕn cña ta. KÕ 362
ho¹ch Nava bíc ®Çu bÞ ph¸ s¶n víi viÖc ph¶i bÞ ®éng, xÐ lÎ khèi c¬ ®éng chiÕn lîc vµ bÞ ®¶o lén hoµn toµn khi viªn Tæng ChØ huy quyÕt ®Þnh giao chiÕn lín víi chñ lùc ta ë §iÖn Biªn Phñ - ®iÒu mµ «ng ta kh«ng hÒ nghÜ tíi tríc ®ã (vÒ ®Þa ®iÓm giao chiÕn vµ thêi gian giao chiÕn sím tíi 18 th¸ng). Nh vËy, kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §«ng - Xu©n 1953-1954 cña ta còng cã sù thay ®æi lín, viÖc tËp trung lùc lîng cho trËn quyÕt chiÕn chiÕn lîc §iÖn Biªn Phñ ®· ®îc Bé ChÝnh trÞ vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh xem xÐt, th«ng qua kÕ ho¹ch vµo ®Çu th¸ng 12-1953. §©y lµ sù thay ®æi cã ý nghÜa rÊt quan träng c¨n cø vµo h×nh th¸i chiÕn trêng, sù bè trÝ lùc lîng vµ kh¶ n¨ng t¸c chiÕn cña chñ lùc ta. ý ®å më cuéc tiÕn c«ng ra c¸c híng chiÕn trêng buéc ®Þch ph¶i ph©n t¸n lùc lîng ®èi phã ®· lµm xuÊt hiÖn t×nh thÕ vµ thêi c¬ chiÕn lîc míi mµ Bé ChÝnh trÞ vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· sím nhËn thøc vµ chñ ®éng n¾m lÊy ®Ó cã thÓ kÕt thóc chiÕn tranh b»ng mét trËn ®¸nh quyÕt ®Þnh cã quy m« lín nhÊt. Bé ChÝnh trÞ vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh quyÕt ®Þnh thµnh lËp §¶ng ñy vµ Bé ChØ huy ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ. §ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p ®· ®îc chØ ®Þnh lµm ChØ huy trëng kiªm BÝ th §¶ng ñy chiÕn dÞch. Trªn ®êng ra trËn, ®ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p ®Õn chµo Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i Khu«n T¸t, nói Hång, §Þnh Hãa. Ngêi quan t©m ®Õn nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i trong viÖc chØ ®¹o c¸c chiÕn trêng kh¸c phèi hîp víi §iÖn Biªn Phñ khi ®ång chÝ Tæng T lÖnh - BÝ th Tæng Qu©n ñy ë xa c¨n cø hËu ph¬ng. §ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p b¸o c¸o víi B¸c: Bé Tæng t lÖnh, Bé Tæng tham mu, Tæng côc ChÝnh trÞ ®· ph©n c«ng c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o vµ phô tr¸ch phèi hîp chiÕn trêng. §ång chÝ chØ 363
cßn b¨n kho¨n lµ do ë xa, nÕu cã vÊn ®Ò quan träng vµ cÊp thiÕt, khã xin ý kiÕn cña B¸c vµ Bé ChÝnh trÞ. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh c¨n dÆn: “Tæng T lÖnh ra mÆt trËn, tíng qu©n t¹i ngo¹i! Trao cho chó toµn quyÒn. Cã vÊn ®Ò g× khã kh¨n, bµn thèng nhÊt trong §¶ng ñy, thèng nhÊt víi cè vÊn th× cø quyÕt ®Þnh, råi b¸o c¸o sau. TrËn nµy rÊt quan träng, ph¶i ®¸nh cho th¾ng. Ch¾c th¾ng míi ®¸nh, kh«ng ch¾c th¾ng kh«ng ®¸nh”. ThÊm nhuÇn lêi d¹y cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, ®ång chÝ Vâ Nguyªn Gi¸p ®· cïng §¶ng ñy vµ Bé ChØ huy chiÕn dÞch c©n nh¾c thËn träng t×nh h×nh, kh¶ n¨ng, quyÕt ®Þnh thay ®æi ph¬ng ch©m t¸c chiÕn chiÕn dÞch tõ \"§¸nh nhanh, gi¶i quyÕt nhanh\" sang \"§¸nh ch¾c, tiÕn ch¾c\", ®¶m b¶o ch¾c th¾ng cho chiÕn dÞch. Sù chØ ®¹o khoa häc, s¸ng suèt, ®óng ®¾n cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lµ nh©n tè cã vai trß quyÕt ®Þnh th¾ng lîi trong §«ng - Xu©n 1953-1954 vµ toµn bé cuéc kh¸ng chiÕn thÇn th¸nh cña d©n téc ta. 364
§Þnh Hãa - Th¸i Nguyªn ®Þa bµn chiÕn lîc cña qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p Trung tíng, PGS. NguyÔn §×nh ¦íc* ë ®©u ®au ®ín gièng nßi Tr«ng vÒ ViÖt B¾c mµ nu«i chÝ bÒn. (Th¬ Tè H÷u) Ngµy 19-12-1946, cuéc kh¸ng chiÕn toµn quèc chèng thùc d©n Ph¸p bïng næ. Díi sù l·nh ®¹o cña Trung ¬ng §¶ng, ChÝnh phñ vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, qu©n d©n c¶ níc khÈn tr¬ng chuyÓn sang chiÕn ®Êu trªn c¸c mÆt trËn thµnh thÞ, n«ng th«n. VÊn ®Ò cã tÇm quan träng sèng cßn lµ t¹o lËp c¨n cø ®Þa cña cuéc kh¸ng chiÕn. Víi tÇm nh×n xa, tr«ng réng, ngay khi chiÕn tranh cha næ ra, Trung ¬ng §¶ng vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· quyÕt ®Þnh chän ViÖt B¾c lµm c¨n cø ®Çu n·o l·nh ®¹o kh¸ng chiÕn. Tõng ®oµn c¸n bé, ®éi c«ng t¸c ®Æc biÖt cña Trung ¬ng, ChÝnh phñ do ®ång chÝ NguyÔn L¬ng B»ng, TrÇn §¨ng Ninh dÉn ®Çu ®· lªn ViÖt B¾c vµ quyÕt ®Þnh ___________ * Nguyªn ViÖn trëng ViÖn LÞch sö qu©n sù ViÖt Nam. 365
chän ®Þa bµn c¸c huyÖn S¬n D¬ng, §Þnh Hãa, Chî §ån, §¹i Tõ, Vâ Nhai, Chiªm Hãa, Yªn S¬n, Phó L¬ng lµm An toµn khu Trung ¬ng, trong ®ã §Þnh Hãa - Th¸i Nguyªn ®îc vinh dù cïng víi S¬n D¬ng - Tuyªn Quang trë thµnh trung t©m cña c¨n cø ®Þa ViÖt B¾c trong cuéc kh¸ng chiÕn. 1. Vµi nÐt vÒ vÞ trÝ chiÕn lîc vµ truyÒn thèng c¸ch m¹ng §Þnh Hãa lµ huyÖn trung t©m n»m s©u trong c¨n cø ®Þa ViÖt B¾c. NÕu theo ®êng bé tõ trung t©m thÞ x· Th¸i Nguyªn vµo tíi thÞ trÊn huyÖn kho¶ng 50km, cha kÓ ®êng ®i tíi c¸c x· cßn xa vµ khã ®i gÊp béi. §Þa h×nh cña §Þnh Hãa chñ yÕu lµ ®åi nói, c¸c thöa ruéng nhá xen lÉn rõng c©y vµ d·y nói ®¸, nói ®Êt t¹o nªn thÕ hiÓm hãc cña khu vùc. §iÒu kiÖn tù nhiªn cña §Þnh Hãa rÊt thuËn tiÖn cho viÖc x©y dùng c¨n cø ®Çu n·o kh¸ng chiÕn. Tõ ®©y cã nhiÒu ®êng bé, ®êng t¾t (vît nói) ®i c¸c ®Þa ph¬ng, cã thÓ lªn biªn giíi, ®i T©y B¾c, §«ng B¾c, tíi trung du, xuèng ®ång b»ng, vµo Khu 4... t¬ng ®èi thuËn lîi. NÕu tríc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m, Cao B»ng, P¸c Bã lµ ®Þa bµn ®øng ch©n chñ yÕu, th× trong kh¸ng chiÕn, do nhu cÇu chØ ®¹o trùc tiÕp, thêng xuyªn, khu vùc nµy ®· thay thÕ ®¶m ®¬ng vÞ trÝ cña Cao B»ng. Tuy ®Þa bµn t¬ng ®èi réng song giao th«ng liªn l¹c trong ph¹m vi an toµn khu kh¸ dÔ dµng, bÝ mËt, kÝn ®¸o. Mét khu vùc cã thÓ ®îc coi lµ \"TiÕn kh¶ dÜ c«ng, tho¸i kh¶ dÜ thñ\". §©y ®îc coi lµ bµn ®¹p tiÕn c«ng, lµ n¬i bé ®éi dõng ch©n gi÷a hai ®ît chiÕn dÞch §«ng - Xu©n vµ Thu - §«ng ®Ó huÊn luyÖn, cñng cè, x©y dùng, chuÈn bÞ nh÷ng trËn chiÕn ®Êu míi. §ã lµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, cßn vÒ mÆt x· héi, §Þnh Hãa lµ n¬i cã nhiÒu d©n téc sinh sèng, cã truyÒn thèng ®Êu tranh 366
c¸ch m¹ng, c¬ së quÇn chóng v÷ng ch¾c. Kh«ng thÓ cã c¨n cø ®Þa v÷ng m¹nh nÕu kh«ng ®îc lßng d©n, kh«ng ®îc d©n ñng hé, che chë, gióp ®ì. §Êy chÝnh lµ chç dùa, lµ c¬ së v÷ng ch¾c nhÊt ®Ó x©y dùng ®Þa bµn ®øng ch©n cña c¬ quan l·nh ®¹o kh¸ng chiÕn. Thêi kú tríc Tæng khëi nghÜa Th¸ng T¸m 1945, phong trµo c¸ch m¹ng ë §Þnh Hãa ®· ph¸t triÓn m¹nh. C¸c héi t¬ng tÕ, ¸i h÷u, ®éi vâ trang tuyªn truyÒn, MÆt trËn ViÖt Minh... ®îc thµnh lËp ë hÇu hÕt c¸c x· tõ ®Çu n¨m 1942. Th¸ng 3-1943, n¬i ®©y ®· thµnh lËp ChiÕn khu Hoµng Hoa Th¸m. ChiÕn khu ®· trë thµnh trung t©m tËp hîp phong trµo, lµ chç dùa cho c¸c c¬ së c¸ch m¹ng ho¹t ®éng. Sù kiÖn 12 chiÕn sÜ céng s¶n vît ngôc nhµ tï Chî Chu (11-10-1944) táa vÒ lµm nßng cèt x©y dùng phong trµo ®Þa ph¬ng ®· thóc ®Èy thêi c¬ khëi nghÜa mau tíi. Ngµy 26-3-1945, Cøu quèc qu©n cïng lùc lîng quÇn chóng ®· næi dËy cíp chÝnh quyÒn ®Þch ë §Þnh Hãa. ñy ban nh©n d©n c¸ch m¹ng §Þnh Hãa ra ®êi ®· nhanh chãng x©y dùng lùc lîng vò trang ®Þa ph¬ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc hîp nhÊt hai lùc lîng ViÖt Nam tuyªn truyÒn gi¶i phãng qu©n víi Cøu quèc qu©n ngµy 15-5-1945 ë x· §Þnh Biªn. Ngµy 4-6-1945, Héi nghÞ thµnh lËp Khu gi¶i phãng ®îc triÖu tËp. T©n Trµo trë thµnh trung t©m cña Khu gi¶i phãng. §Þnh Hãa lµ hËu cø, lµ l¸ ch¾n phÝa ®«ng cña Khu gi¶i phãng, díi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña ñy ban l©m thêi Khu gi¶i phãng. §Þnh Hãa ®· ®ãng gãp nhiÒu c«ng søc x©y dùng vµ b¶o vÖ Thñ ®« c¸ch m¹ng thêi kú chuÈn bÞ Tæng khëi nghÜa. 2. §Þnh Hãa, b¶n doanh cña c¸c c¬ quan thuéc Bé Quèc phßng - Bé Tæng t lÖnh Cïng víi c¸c c¬ quan cña Trung ¬ng §¶ng, ChÝnh phñ, 367
Quèc héi rót lªn ChiÕn khu ViÖt B¾c, c¸c ®¬n vÞ chñ lùc cña qu©n ®éi còng trë vÒ ®Þa bµn rõng nói quen thuéc, n¬i ra ®êi vµ bíc ®Çu trëng thµnh cña c¸c ®¬n vÞ tiÒn th©n ®Çu tiªn cña lùc lîng vò trang chÝnh quy. Tríc thÕ vµ lùc cña thùc d©n Ph¸p kh¸ m¹nh buæi ban ®Çu, Bé Tæng chØ huy chñ tr¬ng dùa vµo c¨n cø rõng nói ®Ó tiÕp tôc x©y dùng lùc lîng, huÊn luyÖn kü chiÕn thuËt, chÕ t¹o vµ s¾m söa vò khÝ ®Ó kh¸ng chiÕn l©u dµi, ®ång thêi lµm trßn nhiÖm vô chiÕn ®Êu b¶o vÖ an toµn c¸c c¬ quan Trung ¬ng t¹i an toµn khu. Theo thèng kª cha ®Çy ®ñ cña B¶o tµng tØnh B¾c Th¸i (cò) phèi hîp víi ®iÒu tra kh¶o s¸t cña HuyÖn ñy, ñy ban nh©n d©n huyÖn §Þnh Hãa, trong sè 93 di tÝch thuéc 23 x· vµ thÞ trÊn Chî Chu ®· ®¨ng ký, cã tíi 51 di tÝch (54%) cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn lÜnh vùc qu©n sù trong thêi gian diÔn ra cuéc kh¸ng chiÕn thÇn th¸nh cña d©n téc. Bªn c¹nh hµng chôc ®Þa ®iÓm tõng in dÊu ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan Trung ¬ng §¶ng, ChÝnh phñ, Quèc héi vµ cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh còng nh c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cao nhÊt cña §¶ng, Nhµ níc, §Þnh Hãa cßn lµ ®Þa bµn ®øng ch©n cña c¸c c¬ quan thuéc Bé Quèc phßng, Tæng Qu©n ñy, Bé Tæng t lÖnh, Bé Tæng tham mu, Tæng côc ChÝnh trÞ, Tæng côc Cung cÊp... vµ nhiÒu ®¬n vÞ chñ lùc Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam. C¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cao nhÊt cña qu©n ®éi nh Tæng T lÖnh Vâ Nguyªn Gi¸p, Tæng Tham mu trëng Hoµng V¨n Th¸i, Côc trëng Côc ChÝnh trÞ, Chñ nhiÖm Tæng côc ChÝnh trÞ V¨n TiÕn Dòng, NguyÔn ChÝ Thanh, v.v. ®· tõng ë vµ lµm viÖc trong nhiÒu n¨m t¹i hÇu hÕt c¸c x· ë §Þnh Hãa. N¬i ®©y cßn lµ trô së vµ c¬ së cña c¸c Côc D©n qu©n, Th«ng tin, Qu©n nhu, Qu©n y, Qu©n giíi, Qu©n khÝ, Qu©n huÊn, Côc Tuyªn 368
truyÒn, §Þch vËn, Qu©n ph¸p, n¬i in b¸o VÖ quèc qu©n. NhiÒu xëng qu©n giíi s¶n xuÊt vò khÝ ®¹n dîc; nhiÒu tr¹m cøu ch÷a th¬ng binh, khu hËu cÇn còng ®îc ®Æt ë ®©y. §Þnh Hãa - Th¸i Nguyªn cßn lµ c¨n cø ban ®Çu cña c¸c ®¬n vÞ chñ lùc lín cña qu©n ®éi nh §¹i ®oµn 308 (Qu©n Tiªn phong), Trung ®oµn Thñ ®«, Trung ®oµn 72, Trung ®oµn ph¸o cao x¹ 376, Trung ®oµn b¶o vÖ 246... C¸c trêng huÊn luyÖn cña Bé Tæng tham mu còng thêng xuyªn më líp ®µo t¹o c¸n bé chØ huy t¸c chiÕn cho c¸c ®¬n vÞ. Trêng ChÝnh trÞ trung cÊp cña Tæng côc ChÝnh trÞ, líp ®µo t¹o c¸n bé mËt m· Lª Lai còng ®îc më t¹i ®©y. 3. §Þnh Hãa, mét c¨n cø hËu ph¬ng v÷ng m¹nh Së dÜ c¸c c¬ quan Trung ¬ng §¶ng, ChÝnh phñ vµ Bé Tæng t lÖnh ®øng ch©n thêng xuyªn, l©u dµi ë an toµn khu nãi chung, ë §Þnh Hãa nãi riªng, ngoµi yÕu tè tù nhiªn thuËn lîi, ®Æc biÖt ph¶i nãi tíi n¬i ®©y lµ c¨n cø ®Þa c¸ch m¹ng, cã phong trµo kh¸ng chiÕn ph¸t triÓn m¹nh, bé ®éi ®Þa ph¬ng vµ d©n qu©n du kÝch ®«ng ®¶o. Nh©n d©n c¸c d©n téc §Þnh Hãa giµu truyÒn thèng c¸ch m¹ng ®· kh«ng tiÕc c«ng, cña ®ãng gãp hµng chôc v¹n ngµy c«ng, hµng v¹n mÐt v¶i, hµng v¹n tÊn gç, cñi, hµng chôc ngh×n c©y tre, nøa, tµu l¸ cä... ®Ó gãp phÇn ®µo hÇm, x©y dùng l¸n tr¹i, kho tµng, c¬ xëng phôc vô chiÕn ®Êu vµ s¶n xuÊt vò khÝ. NhiÒu gia ®×nh ë §Þnh Hãa ®· nhËn nu«i bé ®éi, nhêng nhµ cho bé ®éi ë. ý thøc b¶o vÖ gi÷ bÝ mËt khu vùc cã c¬ quan l·nh ®¹o ®ãng cña mäi ngêi d©n ë ®©y tõ cô giµ ®Õn em nhá ®Òu rÊt cao. KhÈu hiÖu ba kh«ng: \"kh«ng nghe, kh«ng thÊy, kh«ng biÕt\" ®îc thùc hiÖn triÖt ®Ó. 369
C¸c c¬ quan cña Bé Quèc phßng - Tæng T lÖnh, c¸c ®¬n vÞ chñ lùc cña bé ®· ®Æt lßng tin vµo ý thøc tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ, phèi hîp chiÕn ®Êu cña bé ®éi ®Þa ph¬ng, d©n qu©n du kÝch. V× lµ ®Þa bµn trung t©m cña an toµn khu, §Þnh Hãa ®îc coi lµ huyÖn träng ®iÓm trong c«ng t¸c qu©n sù cña tØnh Th¸i Nguyªn. Trong hai n¨m 1948-1949, TØnh ®éi d©n qu©n ®· më nhiÒu líp huÊn luyÖn qu©n sù, chÝnh trÞ cho c¸n bé, d©n qu©n du kÝch tõ huyÖn ®Õn c¸c x·, th«n. Côc D©n qu©n vµ c¸c ®¬n vÞ chñ lùc më c¸c líp huÊn luyÖn kü thuËt ®©m lª, b¾n sóng, nÐm lùu ®¹n vµ c¸c chiÕn thuËt ®¸nh du kÝch. Riªng n¨m 1950, huyÖn ®· më ®îc 30 líp huÊn luyÖn chÝnh trÞ, qu©n sù, tæ chøc ®îc 14 lÇn diÔn tËp chiÕn ®Êu víi h¬n 1.300 lît ngêi tham gia1... Cuèi n¨m 1949, §Þnh Hãa ®· x©y dùng trung ®éi bé ®éi ®Þa ph¬ng. §Õn th¸ng 10-1950, con sè nµy ®· lªn tíi 1 ®¹i ®éi vµ 639 ®éi viªn du kÝch2... §©y lµ lùc lîng hËu bÞ s½n sµng bæ sung cho chñ lùc. Trong 9 n¨m kh¸ng chiÕn, do n»m s©u trong c¨n cø ®Þa ®Çu n·o, c¸c lùc lîng vò trang §Þnh Hãa Ýt cã dÞp chiÕn ®Êu trùc tiÕp víi qu©n Ph¸p. Tuy nhiªn, mçi khi kÎ thï x©m ph¹m vïng \"®Êt th¸nh\" nµy, qu©n vµ d©n §Þnh Hãa ®· phèi hîp víi bé ®éi chñ lùc chiÕn ®Êu kiªn cêng, gi¸ng cho chóng nh÷ng ®ßn ®au. Trong ChiÕn dÞch ph¶n c«ng ViÖt B¾c Thu - §«ng 1947, c¸c ®Þa danh Chî Chu, Qu¸n Vu«ng, Phîng TiÕn, Phó TiÕn, Qu¶ng N¹p... ®· ghi l¹i chiÕn tÝch oai hïng cña qu©n vµ d©n §Þnh Hãa, gãp phÇn vµo chiÕn c«ng chung cña qu©n vµ d©n ___________ 1, 2. Theo LÞch sö §¶ng bé huyÖn §Þnh Hãa, HuyÖn ñy §Þnh Hãa xuÊt b¶n, 1985, tr.128-129. 370
c¸c tØnh ViÖt B¾c ®¸nh b¹i cuéc tiÕn c«ng chiÕn lîc theo chñ tr¬ng \"®¸nh nhanh th¾ng nhanh\" hßng tiªu diÖt c¬ quan ®Çu n·o kh¸ng chiÕn, ®¸nh quþ chñ lùc ta, kÕt thóc chiÕn tranh cña thùc d©n Ph¸p. Lµ mét trong nh÷ng ®Þa ph¬ng n»m ë trung t©m c¨n cø ®Þa, qu©n vµ d©n §Þnh Hãa lu«n ý thøc s©u s¾c vÒ vai trß, tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi cuéc kh¸ng chiÕn. Ngay sau khi kÕt thóc ChiÕn dÞch ViÖt B¾c, qu©n vµ d©n §Þnh Hãa ®· b¾t tay vµo x©y dùng, cñng cè ®Þa bµn, tÝch cùc t¨ng gia s¶n xuÊt ®Ó kh«ng ngõng t¨ng cêng tiÒm lùc kinh tÕ, quèc phßng, an ninh, lµm trßn nhiÖm vô b¶o vÖ c¨n cø, hç trî nh©n, vËt lùc cho T©n Trµo (S¬n D¬ng - Tuyªn Quang). §ång bµo c¸c d©n téc §Þnh Hãa ®· gãp c«ng søc ë møc cao nhÊt cho sù nghiÖp kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc. N¨m 1949, hëng øng lêi kªu gäi lËp \"Hò g¹o kh¸ng chiÕn\" vµ \"B¸n thãc khao qu©n\" cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, nh©n d©n §Þnh Hãa ®· tiÕt kiÖm, b¸n cho Nhµ níc 63 tÊn l¬ng thùc. N¨m 1950, sè l¬ng thùc huy ®éng trong toµn huyÖn ®· gÊp h¬n 9 lÇn (570 tÊn) so víi n¨m tríc, trong ®ã cã 72 tÊn thãc khao qu©n. Nh©n d©n cßn ñng hé 52 mÉu ruéng cho bé ®éi t¨ng gia tù tóc lóa g¹o, hoa mµu, dµnh ®îc 380.000 ®ång mua s¾m vò khÝ. N¨m 1954, híng vÒ ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ, §Þnh Hãa ®· ®ãng gãp hµng tr¨m tÊn thãc, g¹o, thÞt tr©u, bß, lîn gãp phÇn gióp bé ®éi ngoµi mÆt trËn ¨n no ®¸nh th¾ng. NhiÒu ®oµn d©n c«ng háa tuyÕn cña §Þnh Hãa tham gia phôc vô ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ ®· ®îc tÆng thëng Hu©n ch¬ng ChiÕn c«ng h¹ng ba, Hu©n ch¬ng Kh¸ng chiÕn h¹ng nhÊt cña ChÝnh phñ vµ Cê danh dù cña Héi ®ång Cung cÊp mÆt trËn. Trong suèt 9 n¨m kh¸ng chiÕn, 371
hµng ngh×n con em §Þnh Hãa ®· lªn ®êng nhËp ngò, tham gia c¸c ®¬n vÞ chñ lùc cña bé, cña liªn khu. §Þnh Hãa lµ hËu cø an toµn, che giÊu, b¶o vÖ c¸c l·nh tô cña §¶ng vµ Bé Tæng t lÖnh trong nh÷ng lÇn thùc d©n Ph¸p bÊt ngê tiÕn c«ng chíp nho¸ng lªn c¨n cø ®Þa. 4. §Þnh Hãa, n¬i Trung ¬ng §¶ng vµ Bé Tæng t lÖnh ra nhiÒu quyÕt ®Þnh qu©n sù quan träng Lµ n¬i ®øng ch©n thêng xuyªn, l©u dµi cña c¸c c¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt cña Bé Quèc phßng - Tæng T lÖnh, Bé Tæng tham mu... nªn rÊt nhiÒu chñ tr¬ng, quyÕt ®Þnh quan träng vÒ qu©n sù ®· ra ®êi ë n¬i ®©y. Mét ngµy sau khi qu©n Ph¸p nh¶y dï xuèng B¾c K¹n, ngµy 8-10-1947, Bé Tæng chØ huy ®· ra nhËt lÖnh kªu bé ®éi vµ d©n qu©n chiÕn ®Êu ®¸nh b¹i cuéc tiÕn c«ng cña chóng, b¶o vÖ ViÖt B¾c. Ngµy 15-10-1947, Thêng vô Trung ¬ng §¶ng ra chØ thÞ Ph¶i ph¸ tan cuéc tÊn c«ng mïa §«ng cña giÆc Ph¸p, v¹ch râ thùc lùc cña ®Þch, chØ ra ph¬ng híng hµnh ®éng cô thÓ cho qu©n vµ d©n ViÖt B¾c còng nh c¶ níc. §åi Khau Tý, x· §iÒm MÆc lµ n¬i Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ c¸c ®ång chÝ Thêng vô Trung ¬ng, Tæng ChØ huy ®· häp bµn vµ ra chØ thÞ lÞch sö nµy. ChØ thÞ ®· cã t¸c dông quyÕt ®Þnh th¾ng lîi trong cuéc ph¶n c«ng ViÖt B¾c Thu - §«ng 1947 cña qu©n vµ d©n ta. Tõ sau 1947 ®Õn 1951, cïng víi sù lín m¹nh cña lùc lîng vò trang ba thø qu©n, Bé Quèc phßng chñ tr¬ng x©y dùng c¸c ®¬n vÞ chñ lùc lín m¹nh cña qu©n ®éi. C¸c ®¹i ®oµn chñ lùc lÇn lît ra ®êi trªn c¬ së quyÕt ®Þnh tõ Tæng hµnh dinh ®ãng ë §Þnh Hãa. C¸c quyÕt ®Þnh, s¾c lÖnh, th«ng t nh: phong qu©n hµm ®ît ®Çu cho mét lo¹t tíng lÜnh qu©n ®éi 372
(25-1-1948); Thµnh lËp Héi ®ång Quèc phßng tèi cao (19-8-1948); Quy ®Þnh tæ chøc míi cña Bé Tæng t lÖnh qu©n ®éi quèc gia vµ d©n qu©n ViÖt Nam (11-7-1950), thµnh lËp §¶ng ñy mÆt trËn vµ Bé ChØ huy ChiÕn dÞch Biªn giíi (25-7-1950)... ®Òu ra ®êi trong thêi gian c¸c c¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt cã mÆt t¹i §Þnh Hãa. C¸c quyÕt ®Þnh më nh÷ng chiÕn dÞch lín trong suèt cuéc kh¸ng chiÕn còng xuÊt ph¸t tõ n¬i ®©y. H¹ tuÇn th¸ng 9-1953, Bé ChÝnh trÞ Trung ¬ng §¶ng häp t¹i TØn Keo, x· Phó §×nh, díi ch©n nói Hång, bµn nhiÖm vô qu©n sù trong §«ng - Xu©n 1953-1954. Tõ 19 ®Õn 23-11-1953, Bé Tæng t lÖnh më Héi nghÞ c¸n bé phæ biÕn nhiÖm vô qu©n sù vµ kÕ ho¹ch §«ng - Xu©n 1953-1954. Ngµy 6-12-1953, còng t¹i TØn Keo, Bé ChÝnh trÞ Trung ¬ng §¶ng häp th«ng qua kÕ ho¹ch t¸c chiÕn cña Tæng Qu©n ñy vµ quyÕt ®Þnh më ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ lÞch sö... ®a tíi th¾ng lîi hoµn toµn cña cuéc kh¸ng chiÕn. Nh vËy, cã thÓ nãi trong cuéc kh¸ng chiÕn thÇn th¸nh cña d©n téc chèng thùc d©n Ph¸p x©m lîc, qu©n vµ d©n trªn m¶nh ®Êt §Þnh Hãa - Th¸i Nguyªn anh hïng ®· lµm trßn nhiÖm vô vµ xøng ®¸ng lµ mét ®Þa bµn chñ yÕu cña An toµn khu Trung ¬ng, mét trong nh÷ng trung t©m cña c¨n cø ®Þa, ®ång thêi còng n»m trong ®Þa bµn chiÕn lîc cña Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam. 373
an toµn khu - DÊU ÊN CñA HéI §åNG CHÝNH PHñ TRONG CUéC KH¸NG CHIÕN CHèNG THùC D¢N PH¸P (1947-1954) ThS. Hoa §×nh NghÜa* Trong giai ®o¹n 1947-1954, An toµn khu Th¸i Nguyªn ®· ®îc chän lµ n¬i ë, lµm viÖc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cao cÊp cña §¶ng, ChÝnh phñ. T¹i ®©y, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng Trung ¬ng §¶ng, ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh nhiÒu vÊn ®Ò träng ®¹i liªn quan ®Õn vËn mÖnh quèc gia nh: QuyÕt ®Þnh më ChiÕn dÞch Thu - §«ng n¨m 1947; ChiÕn dÞch Biªn giíi vµ ho¹t ®éng ngo¹i giao n¨m 1950, tiÕp c¸c ®oµn ®¹i sø cña níc ngoµi tr×nh quèc th vµ ra nhiÒu quyÕt s¸ch lín trong c«ng cuéc kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc; th«ng qua kÕ ho¹ch t¸c chiÕn §«ng - Xu©n n¨m 1953-1954, quyÕt t©m më ChiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ. §Æc biÖt ®Þa danh an toµn khu ghi dÊu Ên cña Héi ®ång ChÝnh phñ víi t c¸ch lµ bé tham mu ®Ó tËp hîp lùc lîng x©y dùng vµ b¶o vÖ chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, l·nh ®¹o toµn d©n thùc hiÖn c«ng cuéc kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc. Héi ®ång ChÝnh phñ trong thêi kú ___________ * B¶o tµng Hå ChÝ Minh. 374
nµy ®¶m nhËn vai trß lËp ph¸p cña Quèc héi. Mét mÆt ban hµnh c¸c s¾c lÖnh, mÆt kh¸c g¸nh v¸c vai trß lµ c¬ quan hµnh ph¸p thùc hiÖn viÖc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ®Êt níc trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ, ngo¹i giao, v¨n hãa vµ qu©n sù. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña Héi ®ång ChÝnh phñ t¹i An toµn khu ViÖt B¾c ®· l·nh ®¹o ®Êt níc vît lªn mäi khã kh¨n thö th¸ch, giµnh th¾ng lîi trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p n¨m 1954. C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m thµnh c«ng, ChÝnh phñ l©m thêi ®îc thµnh lËp, nh©n d©n ViÖt Nam ®· ®îc hëng mét nÒn ®éc lËp thùc sù, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh thay mÆt ChÝnh phñ l©m thêi níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa trÞnh träng tuyªn bè víi thÕ giíi: \"Níc ViÖt Nam cã quyÒn ®îc hëng tù do vµ ®éc lËp, vµ sù thùc ®· thµnh mét níc tù do vµ ®éc lËp. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt c¶ tinh thÇn vµ lùc lîng, tÝnh mÖnh vµ cña c¶i ®Ó gi÷ v÷ng quyÒn tù do vµ ®éc lËp Êy\"1. Nhµ níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa ra ®êi lµ mét tÊt yÕu cña lÞch sö, ChÝnh phñ l©m thêi cña níc ViÖt Nam míi ®øng ®Çu lµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh lµ ®¹i diÖn cho nÒn d©n chñ tiªn tiÕn nhÊt, mét chÝnh phñ cña d©n, do d©n vµ v× d©n. Nh©n d©n tõ kiÕp n« lÖ v¬n lªn vÞ thÕ lµm chñ níc nhµ. Nhng sù ra ®êi cña níc ViÖt Nam còng lµ mét th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi c¸c thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng trong níc vµ quèc tÕ. B¶n th©n thùc d©n Ph¸p cã nhiÒu quyÒn lîi ë ViÖt Nam, chóng t×m mäi c¸ch quay trë l¹i ViÖt Nam nh»m bãc lét nh©n ___________ 1. Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, S®d, t. 4, tr. 3. 375
d©n, v¬ vÐt tµi nguyªn bï ®¾p cho níc Ph¸p ®· bÞ kiÖt quÖ kinh tÕ sau chiÕn tranh. Thùc hiÖn ©m mu ®ã, thùc d©n Ph¸p ®· tÝch cùc chuÈn bÞ lùc lîng qu©n viÔn chinh quay l¹i x©m lîc níc ta mét lÇn n÷a. ë Nam Bé, qu©n Ph¸p nóp bãng qu©n Anh næ sóng x©m lîc Sµi Gßn. ë phÝa B¾c, gÇn 20 v¹n qu©n §ång minh trµn vµo lÊy cí gi¶i gi¸p qu©n NhËt. C¸c ®¶ng ph¸i ph¶n ®éng trong níc ©m mu c©u kÕt víi c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng quèc tÕ nh»m lËt ®æ chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng non trÎ. NÒn kinh tÕ trong níc ®×nh ®èn, hµng hãa khan hiÕm, n¹n ®Çu c¬ tÝch tr÷ hoµnh hµnh, c«ng nh©n ®a sè thÊt nghiÖp.... Trªn lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng, t×nh h×nh còng hÕt søc khã kh¨n, ng©n khè quèc gia chØ cßn h¬n 1 triÖu ®ång cò n¸t do Ph¸p ®Ó l¹i, l¹i x¶y ra ngËp lôt t¹i 9 tØnh B¾c Bé. Thªm vµo ®ã, lµ n¹n ®ãi cuèi n¨m 1944 ®Çu n¨m 1945 ®· lµm chÕt gÇn 2 triÖu ngêi ®ang ®e däa nghiªm träng ®êi sèng nh©n d©n. Tr×nh ®é v¨n hãa cña d©n rÊt thÊp, ®a sè lµ mï ch÷ (trªn 90% nh©n d©n mï ch÷), thÊt häc. Trªn lÜnh vùc ngo¹i giao, c¸c níc cha c«ng nhËn nÒn ®éc lËp cña níc ta, ViÖt Nam ë vµo thÕ bÞ bao v©y, c« lËp trªn trêng quèc tÕ. §øng tríc t×nh h×nh khã kh¨n ®ã, ngay sau ngµy tuyªn bè ®éc lËp, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· triÖu tËp phiªn häp ®Çu tiªn cña Héi ®ång ChÝnh phñ vµo ngµy 3-9-1945. Trong phiªn häp nµy, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh thay mÆt ChÝnh phñ nªu lªn s¸u vÊn ®Ò cÊp b¸ch cña ChÝnh phñ l©m thêi ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt. Mét lµ gi¶i quyÕt n¹n ®ãi; hai lµ thanh to¸n n¹n dèt; ba lµ tæ chøc tæng tuyÓn cö; bèn lµ xãa bá hñ tôc; n¨m lµ bá ngay c¸c thø thuÕ bãc lét v« nh©n ®¹o; s¸u lµ tù do tÝn ngìng, l¬ng - gi¸o ®oµn kÕt. Nh÷ng chÝnh s¸ch quan träng 376
cña §¶ng, ChÝnh phñ vµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh giai ®o¹n nµy ®· tËp hîp ®îc khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc, ®a ®Êt níc vît qua ®îc giai ®o¹n khã kh¨n, t¹o tiÒn ®Ò quan träng trong nh÷ng giai ®o¹n tiÕp theo cña c«ng cuéc kh¸ng chiÕn, kiÕn quèc. Thµnh c«ng lín nhÊt cña thêi kú nµy lµ ®· x©y dùng vµ b¶o vÖ v÷ng ch¾c ®îc nÒn ®éc lËp cña níc nhµ, tæ chøc thµnh c«ng tæng tuyÓn cö bÇu Quèc héi, so¹n th¶o HiÕn ph¸p níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa - mét b¶n HiÕn ph¸p thùc sù cña d©n, do d©n vµ v× d©n. Nh÷ng khã kh¨n vµ phøc t¹p cña t×nh h×nh ®Êt níc thêi gian nµy, cÇn cã sù l·nh ®¹o, ®iÒu hµnh thèng nhÊt. Quèc héi ®· uû nhiÖm sù l·nh ®¹o toµn d©n cho ChÝnh phñ th«ng qua c¸c cuéc häp cña Héi ®ång ChÝnh phñ. Ban Thêng trùc Quèc héi lu«n s¸t c¸nh cïng Héi ®ång ChÝnh phñ ®Ó bµn b¹c tham gia ý kiÕn vÒ nh÷ng chñ tr¬ng vµ chÝnh s¸ch lín. Thêi kú nµy, díi sù chñ ®éng vµ s¸ng t¹o cña Héi ®ång ChÝnh phñ, chóng ta ®· thu ®îc nh÷ng th¾ng lîi ®¸ng kÓ trªn mÆt trËn ®èi néi vµ ®èi ngo¹i. Víi d· t©m x©m lîc ViÖt Nam, thùc d©n Ph¸p ®· béi íc, vi ph¹m HiÖp ®Þnh s¬ bé 6-3 vµ T¹m íc 14-9. Ngµy 17-12-1946, Héi ®ång ChÝnh phñ ®· nhãm häp. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· b¸o c¸o tríc c¸c ®¹i biÓu thèng nhÊt quyÕt ®Þnh ph¸t ®éng cuéc kh¸ng chiÕn toµn quèc. §ªm 19-12-1946, thùc hiÖn chñ tr¬ng cña cuéc häp Héi ®ång ChÝnh phñ, t¹i V¹n Phóc (Hµ §«ng), Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ra Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn nh»m ®éng viªn søc m¹nh cña toµn d©n téc trong cuéc chiÕn ®Êu chèng thùc d©n Ph¸p x©m lîc. Th¸ng 3-1947, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng Héi ®ång ChÝnh phñ ®· chñ ®éng s¬ t¸n c¸c c¬ quan ®Çu n·o cña 377
Trung ¬ng, ChÝnh phñ lªn ChiÕn khu ViÖt B¾c nh»m cñng cè lùc lîng, chuÈn bÞ mäi mÆt ®Ó l·nh ®¹o nh©n d©n tiÕn hµnh kh¸ng chiÕn l©u dµi víi thùc d©n Ph¸p. Ngµy 20-5-1947, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Õn ë vµ lµm viÖc t¹i th«n §iÒm MÆc, x· Thanh §Þnh, huyÖn §Þnh Hãa, tØnh Th¸i Nguyªn. §Þa danh nµy trë thµnh ®Çu mèi phèi hîp víi c¸c c¬ quan, s¾p xÕp c¬ quan Trung ¬ng ®ãng t¹i An toµn khu ®¶m b¶o an toµn cho c¸c c¬ quan ®Çu n·o cña Trung ¬ng, ChÝnh phñ ho¹t ®éng l·nh ®¹o nh©n d©n kh¸ng chiÕn. VÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng ë thêi kú nµy lµ viÖc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi c¸c níc ®· ®îc Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cïng Héi ®ång ChÝnh phñ liªn tôc xóc tiÕn. T¹i B¨ng Cèc (Th¸i Lan), chóng ta ®· lËp ViÖn qu¸n ViÖt Nam tõ th¸ng 8-1946, môc ®Ých lµ nh»m t¹o sù liªn hÖ gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa víi chÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan ®¹i diÖn c¸c níc. B¨ng Cèc trë thµnh ®Çu mèi quèc tÕ quan träng ®Ó më réng ho¹t ®éng tranh thñ sù ñng hé cña c¸c níc trong cuéc chiÕn tranh cña nh©n d©n ViÖt Nam chèng thùc d©n Ph¸p. Th¸ng 5-1947, Thø trëng Chñ tÞch phñ Ph¹m Ngäc Th¹ch ®îc cö ®i bang giao víi Nam D¬ng (In®«nªxia). Ngµy 25-5-1947, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· göi th cho nh©n d©n Ph¸p, tè c¸o sù hiÕu chiÕn cña thùc d©n Ph¸p, ®ång thêi kh¼ng ®Þnh lËp trêng cña nh©n d©n ViÖt Nam ®èi víi bän x©m lîc, Ngêi nªu râ: \"Bän qu©n phiÖt thùc d©n ®· b¾t buéc chóng t«i ph¶i tiÕp tôc chiÕn ®Êu, chóng t«i sÏ chiÕn ®Êu ®Õn cïng, chóng t«i lÊy c©u ch©m ng«n hiªn ngang cña c¸c b¹n lµm ch©m ng«n cña chóng t«i: \"Thµ chÕt kh«ng lµm n« lÖ\". Chóng t«i chiÕn ®Êu v× 378
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 533
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- 539
- 540
- 541
- 542
- 543
- 544
- 545
- 546
- 547
- 548
- 549
- 550
- 551
- 552
- 553
- 554
- 555
- 556
- 557
- 558
- 559
- 560
- 561
- 562
- 563
- 564
- 565
- 566
- 567
- 568
- 569
- 570
- 571
- 572
- 573
- 574
- 575
- 576
- 577
- 578
- 579
- 580
- 581
- 582
- 583
- 584
- 585
- 586
- 587
- 588
- 589
- 590
- 591
- 592
- 593
- 594
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- 600
- 601
- 602
- 603
- 604
- 605
- 606
- 607
- 608
- 609
- 610
- 611
- 612
- 613
- 614
- 615
- 616
- 617
- 618
- 619
- 620
- 621
- 622
- 623
- 624
- 625
- 626
- 627
- 628
- 629
- 630
- 631
- 632
- 633
- 634
- 635
- 636
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- 642
- 643
- 644
- 645
- 646
- 647
- 648
- 649
- 650
- 651
- 652
- 653
- 654
- 655
- 656
- 657
- 658
- 659
- 660
- 661
- 662
- 663
- 664
- 665
- 666
- 667
- 668
- 669
- 670
- 671
- 672
- 673
- 674
- 675
- 676
- 677
- 678
- 679
- 680
- 681
- 682
- 683
- 684
- 685
- 686
- 687
- 688
- 689
- 690
- 691
- 692
- 693
- 694
- 695
- 696
- 697
- 698
- 699
- 700
- 701
- 702
- 703
- 704
- 705
- 706
- 707
- 708
- 709
- 710
- 711
- 712
- 713
- 714
- 715
- 716
- 717
- 718
- 719
- 720
- 721
- 722
- 723
- 724
- 725
- 726
- 727
- 728
- 729
- 730
- 731
- 732
- 733
- 734
- 735
- 736
- 737
- 738
- 739
- 740
- 741
- 742
- 743
- 744
- 1 - 50
- 51 - 100
- 101 - 150
- 151 - 200
- 201 - 250
- 251 - 300
- 301 - 350
- 351 - 400
- 401 - 450
- 451 - 500
- 501 - 550
- 551 - 600
- 601 - 650
- 651 - 700
- 701 - 744
Pages: