8357_คู่มือเตรียมสอบ ศน. สมบูรณ์

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com • ความรอบรู • กฎหมายการศกึ ษา • งานเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา • งานในหนาทศี่ กึ ษานเิ ทศก เหมาะสําหรบั เตรียมตวั สอบคดั เลือกหรือคัดเลือกศึกษานเิ ทศก สังกัดสาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พน้ื ฐานและทกุ สังกดั --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- รวบรวมและเรยี บเรียงโดย นายบวร เทศารนิ ทร http://www.sobkroo.com ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 1 คํานาํ คณะกรรมการขาราชการครูและบุคลากรทางการศกึ ษา ไดก าํ หนดหลักเกณฑ วธิ กี ารและหลกั สตู ร การคัดเลอื กขา ราชการครูและบคุ ลากรทางการศกึ ษาเพอื บรรจุและแตงต้ังใหด าํ รงตาํ แหนง ศกึ ษานเิ ทศก ตามหนังสอื ที่ ศธ. 0206.2 / 1879 ลงวันท่ี 11 ธนั วาคม 2550 กาํ หนดใหดาํ เนินการสอบขอเขียน ภาค ก. (งานในหนา ท่ี กฎหมายการศึกษาและความรอบร)ู 200 คะแนน และประเมินความเหมาะสมกับตาํ แหนง ภาค ข (ประเมนิ ผลงานและสอบสมั ภาษณ) 100 คะแนนโดยให อ.ก.ค.ศ. เขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษาทีม่ ตี ําแหนง วางเปน ผคู ดั เลอื ก หลังจากทไี ดเ กลยี่ อัตรากาํ ลัง(ยาย)แลว ซึง่ ปจ จุบนั มตี าํ แหนง ที่วางมากพอสมควร หลกั เกณฑ วธิ ีการและหลักสูตรการคดั เลือกใหมนี้ เปด โอกาสใหผ ูที่มคี วามรู ความสามารถ เขาสู ตาํ แหนงศกึ ษานิเทศกอ ยางเสมอภาคตามหลกั คุณธรรม นนั้ ยอมหมายถงึ จาํ นวนผูเขาสมคั รสอบ(คูแขง) ยอมมมี ากขน้ึ ดวย ดังนน้ั การเตรยี มตัว เตรยี มตนใหพ รอ ม(เกง) มากๆ จงึ จะชนะคูแขง ขันได สอบครดู อทคอม ไดเ ลง็ เห็นความสําคัญเร่ืองนี้ จึงไดจ ดั ทาํ ชดุ เตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศกข้ึน สําหรบั ใหค รู ผสู นใจอยากมไี วอา นเพอื่ เตรยี มตวั สอบฯ ประกอบดว ย หนังสือคูมอื เตรยี มสอบศกึ ษานิเทศก 1 เลม และแผนซีดีรวมระเบยี บ กฎหมาย และแนวขอสอบศึกษานิเทศก อีก 1 แผน สําหรับเอกสารทท่ี า นกําลงั อา นน้ี เปนคูมือเตรยี มสอบศกึ ษานิเทศก มเี นือ้ หา แยกเปน 4 สวน ไดแ ก สวนท่ี 1 งานของเขตพื้นท่กี ารศึกษา สว นท่ี 2 งานในหนา ทศี กึ ษานเิ ทศก สวนท่ี 3 สรุประเบียบ กฎหมาย และสวนที่ 4 ความรอบรู ซึง่ เนือ้ หาสว นใหญเ ปน การสรุปยอ อานเขาใจงา ยและครอบคลมุ หลักสตู รสอบฯ อนึง่ ทา นยังสามารถศกึ ษาเนื้อหาโดยละเอยี ด และฝก ทาํ แบบทดสอบไดจากแผน ซดี ีทใี หม ากบั หนงั สือนี้ หรือสามารถคน ควาขอ มูลเพ่มิ เตมิ ไดท ่ีเวบ็ ไซตสอบครูดอทคอม (http://www.sobkroo.com) จงึ หวังเปนอยา งยง่ิ วา ชดุ คมู ือเตรยี มสอบศึกษานิเทศกน ี้ คงอํานวยความสะดวกและเปนประโยชน ตอ ทานไดพ อสมควร และขออวยพรใหท านประสบกับความสาํ เร็จ มชี ัยชนะในการสอบ มคี วามกา วหนา ในตาํ แหนงหนา ที่ราชการ ตามท่ีตงั้ ความหวงั ไวท ุกประการ บวร เทศารินทร กุมภาพนั ธ 2551 คูมอื เตรยี มสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ก สารบญั เรื่อง หนา หลกั เกณฑวิธีการหลกั สูตรคัดเลือกศึกษานิเทศก………………………………………………………… 1 สวนที่ 1 งานของเขตพน้ื ที่การศึกษา……..…………………………………………………………….… 5 โครงสรา งการบรหิ ารจดั การศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน ……………………………..…………..……….. 5 การบริหารจัดการของเขตพ้นื ที่การศกึ ษา (สพท.) …………………………………………… ... 9 ภารกจิ บทบาทหนาท่ีของสาํ นักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษา……………...……………………… 10 โครงสรางสาํ นกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษา (สพท.)…………………………………………….. 12 บทบาทหนา ที่องคคณะบคุ คลของสํานกั งานเขตพนื้ ท่กี ารศึกษา………...………………….. 17 บทบาทหนาท่ีของผูบริหารสาํ นักงานเขตพืน้ ท่ีการศกึ ษา……………..….…………………. 21 ยทุ ธศาสตรการบรหิ ารจดั การของเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษา………………….…..………………... 25 สว นท่ี 2 งานในหนาท่ศี กึ ษานเิ ทศก.………………..…………………………………….……….… ….. 28 ก. งานของกลุม นิเทศ ตดิ ตามและประเมินผลการจดั การศกึ ษา........................................................... 28 ข. งานตามมาตรฐานตาํ แหนง และมาตรฐานวิชาชีพศกึ ษานิเทศก............................................... ...... 29 บทบาทหนา ท่ตี ามมาตรฐานตําแหนงและวทิ ยฐานะของศึกษานิเทศก. .............................. ........ 29 บทบาทหนา ที่ตามมาตรฐานวิชาชีพของศกึ ษานิเทศก… ………….………..………….… …... 31 ค. งานในหนาที่ของศกึ ษานิเทศก. .…………………………………….……………………. …….. 33 งานบริหารจัดการศึกษา…………………………………………..…….……………………….. 33 แนวคดิ พนื้ ฐานในการจดั การศึกษา ตามพระราชบญั ญัตกิ ารศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ.2542.…… …….33 การจดั การศกึ ษาตาม พระราชบญั ญตั กิ ารศกึ ษาแหงชาติ พ.ศ. 2542……………………… .….…40 ระบบการศกึ ษาตามพระราชบญั ญตั ิการศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542……………………… ..…….46 บทบาทของผูเกยี่ วของในการจัดการศึกษาตามพระราชบญั ญตั ิการศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542. … 47 งานสง เสรมิ และพัฒนาระบบการนิเทศการศกึ ษา...……………………….……………………... 49 การนเิ ทศการศกึ ษา…………………...……………………………………………….…… …….49 ความหมายการนิเทศ..…………………………………………………………………………50 เทคนิคการนิเทศ………………………………………………………………………………. 51 รูปแบบการนิเทศการศึกษา…………………………………………………………………… 53 คมู ือเตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ข การวางแผนการนิเทศเพื่อพฒั นาคุณภาพการศึกษา..........................……………………… .….…56 ความหมายและความจาํ เปน ในการวางแผนการนิเทศ….……...……………………………… 56 หลักการแนวคดิ ในการวางแผนการนิเทศ……………….…….………………………. ..…….57 กระบวนการวางแผนการนิเทศ……………………………………………………………….. 59 กรอบในการดาํ เนินงานในระบบการวางแผนเพ่ือพฒั นาคณุ ภาพการศึกษา………………….. 61 การนิเทศภายใน……………………………………………………………………………….… 63 งานสง เสริมการใชห ลกั สตู รและกระบวนการเรยี นร.ู ………………………….………….… ….. 66 งานสงเสริมการใชห ลักสูตรการศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน…………………………………….…… ……66 หลักสตู รการศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน พ.ศ. 2544………………..……………………………………66 นโยบายและแนวปฏบิ ัติเกย่ี วกบั หลกั สูตรการศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน………...………………...…. 73 นยิ ามศพั ทใ นหลกั สตู รการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน………………………………………………… 78 การบริหารจดั การหลักสตู รสถานศึกษา...………………..……………………………………82 แนวทางการจัดทําสาระการเรยี นรทู อ งถ่นิ .................................………...………………...…. 87 การตรวจสอบหลกั สูตรสถานศกึ ษา.............………………………………………………… 90 การบรู ณาการหลกั สตู รสูการเรยี นร.ู ..........................................………...………………...…. 96 การจัดกระบวนการเรยี นรู. ..............................................................……………………… .….…102 การจัดการเรียนรูตามพระราชบญั ญตั กิ ารศกึ ษาแหงชาติ.…………………………………… 102 รูปแบบกระบวนการเรยี นรขู องผูเรียน.........…………………………………………………109 งานสง เสรมิ การประกันคณุ ภาพการศกึ ษา.........………………………………………………… 127 การประกันคณุ ภาพการศกึ ษา.......................…………….………………………………………127 การพัฒนาคณุ ภาพมาตรฐานการศึกษา........………………………………………………….… 139 ความหมายของมาตรฐานการศกึ ษา........................................................................................ .139 มาตรฐานการศกึ ษาชาต.ิ ........................................................................................................ . 140 มาตรฐานการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน……………………………………..……………………… 141 มาตรฐานการศึกษาปฐมวยั ………………………………………….……………………. …143 มาตรฐานเพอื่ การประเมนิ ภายนอก………………………….…………………….…….……143 งานพฒั นาระบบการวัดและประเมนิ ผลการศึกษา……………………………………………… 145 หลักการวดั และประเมินผลการศกึ ษา..........…………….………………………………………145 การวัดและประเมนิ ผลตามหลักสตู รการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน……………..…………………….… 148 คมู ือเตรยี มสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ค งานสง เสริมการใชส่อื นวตั กรรมและเทคโนโลยที างการศึกษา ………………………………… 152 สอื่ การศกึ ษา……………………….............…………….………………………………………152 เทคโนโลยที างการศกึ ษา...................................................……………..…………………….… 160 นวตั กรรมทางการศึกษา…………….......................................................................................... .161 งานวิเคราะห วจิ ยั และขอ มลู สารสนเทศทางการศึกษา ………………….……………………… 167 การวิจยั ทางการศกึ ษา……………………….............…………….………………………..……167 การวจิ ยั ในชน้ั เรยี น............................................................……………..…………………….… 172 การวจิ ยั และพฒั นา.........…………….......................................................................................... .180 การนาํ ผลการวจิ ยั ไปใช.…………….......................................................................................... .182 งานพัฒนาระบบขอ มูลสารสนเทศเพ่ือพัฒนาการศึกษา.............................................................. .184 ง. สรุปสาระสาํ คัญของบทบาทศกึ ษานเิ ทศกตามกรอบหลกั สตู รผนู าํ การเปลีย่ นแปลง................ ...... 188 หลกั การ แนวคดิ วตั ถุประสงค เนอื้ หาการอบรม................................................................ ........ 188 หนว ยที่ 1 คณุ ภาพการศึกษาท่เี ปนอยู (Quality Profiles)…………….………..……….….. …..189 หนวยท่ี 2 มงุ สูเปา หมายทรี่ ว มกนั (Creating A Shared Needs)…………………………..…… 189 หนว ยที่ 3 สรรคส รางวสิ ัยทัศนเปนตวั ตน (Shaping A Vision) …………………………..…… 189 หนว ยท่ี 4 รวมพลขบั เคล่ือนพนั ธสัญญา (Mobilizing Commitment)……………………..…… 190 หนว ยท่ี 5 ติดตามความกา วหนาตามเขม็ มงุ (Monitoring Progress)…… ………………..…… 190 การชแ้ี นะ(Coaching)......................................................................................................... ..... 193 หนว ยท่ี 6 ผดงุ คณุ ภาพใหย่ังยนื (Making Change Last)…………………………………..…… 204 สวนท่ี 3. กฎหมาย ระเบียบปฏิบตั ริ าชการ................................................................................................. 207 ก. กฎหมายหลักของการจดั การศกึ ษา…………………………………………………………………. 207 พระราชบญั ญัตกิ ารศึกษาแหง ชาติ พ.ศ.2542 และทแี่ กไ ขเพ่ิมเตมิ (ฉบับท่2ี ) พ.ศ. 2545………... 208 พระราชบญั ญัตริ ะเบยี บบริหารราชการกระทรวงศกึ ษาธกิ าร พ.ศ. 2546………………..……..… 213 พระราชบญั ญัติสภาครูและบุคลากรทางการศกึ ษา พ.ศ. 2546………………………………….… 218 พระราชบัญญัตริ ะเบียบขา ราชการครแู ละบุคลากรทางการศกึ ษา พ.ศ. 2547และแกไขเพิม่ เตมิ …… 226 พระราชบัญญัติเงนิ เดอื น เงนิ วทิ ยฐานะ และเงนิ ประจาํ ตาํ แหนงขาราชการครูและบคุ ลากร ทางการศกึ ษา พ.ศ.2547 …………………….…………………………………………………… 236 ข. กฎหมายปฏิบตั ิราชการ……………………………………………………………………………. 239 พระราชกฤษฎีกาวาดว ยหลกั เกณฑแ ละวธิ กี ารบรหิ ารกิจการบานเมอื งทีด่ ี พ.ศ.2546……..……..… 239 พระราชบัญญัติขอ มลู ขาวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540………………..……………………….. 241 คูมอื เตรียมสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com ง พระราชบญั ญตั ิวิธปี ฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539…………………………………………. 244 พระราชบัญญัติจัดต้งั ศาลปกครอง และวธิ ีพจิ ารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 ฉ.2 (2545) ฉ.3 (2548)……………………………………………………………….………….... 246 พระราชบัญญตั ิความรบั ผิดทางละเมดิ ของเจาหนา ทรี่ ฐั พ.ศ. 2539……………………………..… 248 สว นที่ 4. ความรอบรู. .................................................................................................................................. 252 นโยบายของรัฐบาลและนโยบายการปฏริ ูปการศึกษาและการขบั เคลอ่ื น................................................ 252 นโยบายของรฐั บาล(นายสมชาย วงศสวัสดิ์)...........................…………………..………………..…. 252 นโยบายดานการศึกษา ..................................................... ………………...…………………………..275 นโยบายและการขับเคลอ่ื นการปฏิรปู การศึกษาของกระทรวงศกึ ษาธกิ าร....………………………….276 นโยบายและการขบั เคลือ่ การปฏริ ูปการศึกษาของสํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน..….. 281 วาระแหง ชาตดิ านการศกึ ษา…………………………………………...……………………….……….288 ยุทธศาสตรก ารพัฒนาคุณภาพการศกึ ษา:วาระแหง ชาต.ิ .....................................................................288 ยุทธศาสตรก ารพัฒนาโรงเรียนขนาดเลก็ .......................................................................................... 291 ยุทธศาสตรการจดั การศกึ ษาภาคใต. .................................................................................................. 294 สภาพสงั คมและเศรษฐกิจไทยในปจจบุ นั .............................................................................................. 295 รัฐธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทยฉบับแรกจนถงึ ปจ จบุ ัน……………………..………………….… 295 หลักการ เจตนารมณของรฐั ธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2550…...………………… 296 รฐั ธรรมนูญ 2550 ในสวนทเ่ี กี่ยวขอ งกบั การศกึ ษา………………………………………….……….. 304 สรปุ สาระสาํ คัญของรฐั ธรรมนญู แหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550….……………………… 306 แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสงั คมแหง ชาติ ฉบับที่ 10 (พ.ศ. 2550-2554)………………………………..318 ทศิ ทางการพัฒนาการศึกษาตามแผนการศกึ ษาแหงชาติ (พ.ศ.2545-2559)........................................ .. 322 ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง....................................................................................................................... 329 วิสัยทศั นแ ละการวางแผนกลยทุ ธ.......................................................................................................... 343 แนวคดิ สาระสาํ คัญของวิสัยทศั น...........................................…………………..………………..…. 343 ตัวอยา งวสิ ยั ทัศนข องหนว ยงานทางการศึกษา................. ………………...…………………………..346 การวางแผนกลยุทธในการพฒั นาคุณภาพการศกึ ษา....................................…………………………. 347 เทคโนโลยสี ารสนเทศเพอื่ การศึกษา...................................................................................................... 360 เทคโนโลยสี ารสนเทศ.............................................................…………………..………………..…. 360 บุคลากรทีเ่ กีย่ วของกบั ระบบสารสนเทศ...................................................................................... .….. 361 สารสนเทศในระดบั บรหิ าร…………………………………………...……………………….……….363 คูมือเตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com จ เทคโนโลยคี อมพิวเตอร..........................................................................................................................386 ความรเู กี่ยวกบั อนิ เตอรเ นต็ .................................................................................................................... 370 คณุ ธรรม จริยธรรมและจรรยาบรรณวชิ าชพี ........................................................................................ 374 คุณธรรมสําหรบั ขาราชการครูและบุคลากรทางการศกึ ษา......…………………..………………..…. 374 จริยธรรมสําหรับขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา............................................................ .….. 385 จรรยาบรรณวิชาชพี ทางการศกึ ษา.........……………………………...……………………….……….388 จติ วทิ ยาการศกึ ษาและการแนะแนว................................................................................................’....... 390 จิตวทิ ยาการเรยี นรู..................................................................…………………..………………..….. 390 จติ วิทยาพฒั นาการ………………………………………............................................................. .….. 395 การแนะแนว……………………..........……………………………...……………………….……….398 มนุษยสัมพันธและการประสานงาน.........................................................................................................402 มนษุ ยสัมพนั ธ. .......................................................................…………………..………………..….. 402 ความหมาย องคประกอบมนุษยสมั พนั ธ.............................................................................................402 ความสามารถดา นมนษุ ยสัมพนั ธ. .......……………………………...……………………….……….403 การประสานงาน...………………………………………............................................................. .….. 407 ความเขาใจพนื้ ฐานเก่ียวกบั การประสานงาน...................................................................................... 407 การประสานงานกับการสรางความรว มมือ.......……………………………...…..………….……….409 หลักและวิธกี ารประสานงาน.......……………………………...…..………….……………………..411 ระบบและรูปแบบการประสานงาน……….. ...……………………………...…..………….……….415 ปญหาและอุปสรรคของการประสานงาน….....……………………………...…..………….……….420 บรรณานุกรม............................................................................................................................................... 422 คมู ือเตรียมสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

หลกั เกณฑ วิธกี าร และหลักสตู รการคัดเลือก้บานสอบค ูร www.sobkroo.com บุคลากรทางการศึกษา(ศกึ ษานเิ ทศก) คมู อื เตรียมสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 1 หลักเกณฑว ธิ ีการหลักสูตรคัดเลอื กศกึ ษานเิ ทศก ตามหนังสอื ก.ค.ศ.ท่ี ศธ.0206.2/1879 ลงวันท่ี 11 ธนั วาคม 2550 คูมอื เตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 2 คมู ือเตรียมสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 3 คมู ือเตรียมสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 4 คมู ือเตรียมสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

สว นที่ 1 งานของเขตพื้นทกี่ ารศกึ ษา้บานสอบค ูร www.sobkroo.com โครงสรางการบริหารจัดการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน การบริหารจัดการของเขตพน้ื ที่การศึกษา(สพท.) คมู อื เตรยี มสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 5 สวนที่ 1 : งานของเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา ก. โครงสรา งการบรหิ ารจดั การศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน การปฏิรูปการศึกษาคร้ังยิ่งใหญของประเทศไทย ไดเกิดขึ้นตามเจตนารมณของทุกฝายในสังคมไทย โดย ปรากฏในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ซึ่งเปนฐานที่มาของพระราชบัญญัติการศึกษา แหงชาติ พ.ศ. 2542 และตอมามีการแกไขเพิ่มเติม (ฉบับท่ี2) พ.ศ. 2545 ที่มุงหวังจะยกระดับการศึกษาของชาติให ไดมาตรฐาน และจัดไดอยางทั่วถึงและมีคุณภาพ จึงกําหนดใหมีการปฏิรูปการศึกษาท้ังระบบ คือปฏิรูปการ เรียนรู ปฏิรูประบบบริหารและการจัดการศึกษา ปฏิรูปครู อาจารย และบุคลากรทางการศึกษา ปฏิรูประบบ ทรัพยากรและการลงทุนเพื่อการศึกษา ซ่ึงถือเปนการเปลี่ยนแปลงที่ไมเคยมีมากอนของการศึกษาไทย โดย เฉพาะอยางยิ่งการปฏิรูประบบบริหารและการจัดการศึกษา ซ่ึงไดหลอมรวมหนวยงานทางการศึกษา คือ ทบวง มหาวิทยาลัย สํานักงานคณะกรรมการศึกษาแหงชาติ และกระทรวงศึกษาธิการเปนหนวยงานเดียวกัน คือ กระทรวงศึกษาธิการ โดยมีโครงสรางใหมเปนระดับกระทรวง (สวนกลาง) ระดับเขตพื้นที่การศึกษา(สํานัก งานเขตพ้นื ทก่ี ารศึกษา และสถานศึกษาขน้ั พืน้ ฐาน) และระดับสถานศกึ ษาอุดมศกึ ษาทเ่ี ปนนติ ิบุคคล ระดับกระทรวง มีอํานาจหนาที่เกี่ยวกับการสงเสริม และกํากับดูแลการศึกษา ทุกระดับและ ทุกประเภท กําหนดนโยบาย แผน และมาตรฐานการศึกษา การสนับสนุนทรัพยากรการติดตาม ตรวจสอบและ ประเมินผล มีหนวยงานหลักท่ีเปนนิติบุคคล 5 สวนราชการ ไดแก สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ (สป.) สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.) สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน(สพฐ.) สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา(สกอ.) และ สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา(สอศ.) บริหารงานในรปู คณะกรรมการ โดยมสี ํานกั งานรัฐมนตรีเปนสว นราชการการเมอื ง ดังแผนภมู ิ คูมือเตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 6 สาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พืน้ ฐาน เปน สวนราชการในสว นกลางของกระทรวงศกึ ษาธิการ มีฐานะเปนกรมและนิติบุคคล ตามมาตรา 32 ของพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ 2542 และแกไข เพ่ิมเติม(ฉบับท่ี2) พ.ศ.2545 และมาตรา 10 ของพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 บริหารงานโดยองคคณะบุคคล(คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน) มีอํานาจหนาท่ีตามมาตรา 34 ของพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ 2542 และแกไข เพ่ิมเติม (ฉบับที่2) พ.ศ.2545 และตามมาตรา 15 ของพระราชบญั ญตั ริ ะเบยี บบริหารราชการกระทรวงศกึ ษาธิการ พ.ศ. 2546 โดยมีอํานาจหนา ที่ ดังนี้ 1) เสนอนโยบาย แผนพัฒนาการศึกษา มาตรฐานการจัดการศึกษา และหลักสูตรแกนกลางการ ศกึ ษาข้ันพื้นฐานท่ีสอดคลอ งกบั แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสังคมแหง ชาติและแผนการศกึ ษาแหงชาติ 2) สนับสนนุ ทรัพยากร การตดิ ตามและตรวจสอบและประเมนิ ผลการจดั การศกึ ษาข้นั พื้นฐาน 3) เสนอแนะในการออกระเบียบ หลักเกณฑแ ละประกาศท่ีเกีย่ วกบั การบริหารงานในสํานกั งาน สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน มภี ารกิจเกี่ยวกบั การจดั และการสงเสรมิ การศึกษา ขน้ั พนื้ ฐาน โดยมีอาํ นาจหนาทด่ี ังตอ ไปนี้ 1) จัดทาํ ขอเสนอนโยบาย แผนพัฒนาการศึกษา มาตรฐานการจัดการศกึ ษา และหลักสตู รแกนกลาง การศึกษา ขน้ั พน้ื ฐาน 2) กําหนดหลักเกณฑ แนวทาง และดาํ เนนิ การเกี่ยวกบั การสนับสนุนทรัพยากร การจดั ต้งั จดั สรร ทรพั ยากร และ บริหารงบประมาณอุดหนนุ การจดั การศึกษาข้ันพ้ืนฐาน 3) พฒั นาระบบการบรหิ ารและสงเสรมิ ประสานงานเครือขายขอ มลู สารสนเทศ การนําเทคโนโลยี สารสนเทศไปใช ในการเรยี นการสอน รวมทัง้ สงเสริมการนิเทศการบริหารและการจดั การศึกษา 4) ตดิ ตาม ตรวจสอบ และประเมนิ ผลการจดั การศกึ ษาข้นั พนื้ ฐานของเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา 5) พัฒนานวัตกรรมทางการศึกษา ประสาน สง เสรมิ สนับสนุน และกํากับดูแลการจดั การศกึ ษา ข้นั พ้ืนฐาน การศึกษาเพอื่ คนพิการ ผูด อยโอกาสและผูมคี วามสามารถพเิ ศษ และประสาน สง เสรมิ การจดั การศึกษาข้ันพ้นื ฐานของเอกชน องคก รปกครองสวนทอ งถิ่น บุคคล ครอบครัว องคก รชมุ ชน องคก รเอกชน องคกรวชิ าชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนั สังคมอ่ืนของเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษา 6) ดาํ เนนิ การเกย่ี วกับงานเลขานุการของคณะกรรมการการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน 7) ปฏบิ ัติงานอืน่ ใดตามทกี่ ฎหมายกําหนดใหเ ปน อํานาจหนา ทแี่ ละความรับผิดชอบของสํานกั งาน คณะกรรมการ การศกึ ษาขนั้ พื้นฐาน หรอื ตามที่รัฐมนตรีหรือคณะรฐั มนตรีมอบหมาย โครงสรางสวนราชการของสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน มีหนวยงานในสังกัด เปน สํานัก ไดแก สํานักอํานวยการ (สอ.) สํานักนโยบายและแผนการศึกษาข้ันพื้นฐาน (สนผ.) สํานักวิชาการ และมาตรฐานการศึกษา (สวก.) สํานักติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา (สตผ.) สํานักบริหารงาน การศึกษาพิเศษ (สศศ.) สํานักพัฒนาระบบบริหารงานบุคคลและนิติการ (สพร.) สํานักบริหารการคลังและ สินทรัพย (สคส.) สํานักเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน (สทร.) สํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา (สนก.) สํานักทดสอบทางการศึกษา (สทศ.) สํานักพัฒนากีฬาและกิจกรรมนักเรียน สํานักพัฒนาครูและ คูมือเตรียมสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 7 บุคลากรการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน และหนวยงานท่ีต้ังขึ้นภายในคือ หนวยตรวจสอบภายใน (ตสน.) และ กลมุ งานพฒั นาระบบบริหารราชการ (กพร.) หรอื อื่นๆตามระเบียบ กพฐ .โดยมโี ครงสรางตามแผนภูมิ ดงั นี้ ระดับพน้ื ที่ ใหม กี ารบรหิ ารจัดการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐานใหยึดเขตพนื้ ท่กี ารศึกษา โดยคํานงึ ถึงปริมาณ สถานศกึ ษา จาํ นวนประชากร วัฒนธรรมและความเหมาะสมดานอ่ืนดว ย ซึ่งใหรัฐมนตรีวา การกระทรวง ศกึ ษาธิการโดยคําแนะนาํ ของสภาการศกึ ษา มีอํานาจประกาศในราชกจิ จานุเบกษากาํ หนดเขตพ้นื ท่ีการศกึ ษา ตามมาตรา 37 ของของพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ 2542 และแกไข เพิ่มเติม (ฉบับที่2) พ.ศ.2545 และตามมาตรา 33 ของพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ซึ่งปจจุบัน รัฐมนตรีวาการประทรวงศกึ ษาธิการไดกําหนดประกาศเขตพน้ื ทกี่ ารศึกษา มจี ํานวน 178 เขตพืน้ ทกี่ ารศึกษา ในสวนของสํานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษา มีผลใหมีการหลอมรวมสํานักงานศึกษาธิการจังหวัด สํานักงานสามัญศกึ ษาจังหวัด และสํานักงานการประถมศึกษาจงั หวัด สํานักงานศึกษาธิการอําเภอ สาํ นักงาน การประถมศึกษาอําเภอ/ก่ิงอําเภอ และจัดตั้งเปนสํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษา เพ่ือประสิทธิภาพในการ บริหารจัดการศึกษาในเขตพื้นที่ มีการบริหารจัดการเขตพื้นท่ีการศึกษาตามมาตรา 34 ของพระราชบัญญัติ ระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ออกเปน 2 สวน ประกอบไปดว ย สาํ นกั งานเขตพ้นื ท่ี การศึกษาและสถานศึกษาขั้นพ้ืนฐาน คมู อื เตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 8 1. สํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษา เปนหนวยงานที่อยูภายใตการกํากับดูแลของสํานักงานคณะกรรมการ การศึกษาขั้นพื้นฐาน มีหนาท่ีดําเนินการใหเปนไปตามอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการเขตพื้นที่การศึกษา ตามมาตรา 38 แหงพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และแกไ ขเพมิ่ เตมิ (ฉบบั ท2่ี ) พ.ศ2545 และ มาตรา 37 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ซ่ึงมีโครงสราง การ แบงของสวนราชการในเขตพื้นท่กี ารศกึ ษาเปน ไปตามกฎกระทรวงวา ดวยหลักเกณฑการแบง สว นราชการ ในสํานักงาน เขตพน้ื ท่ีการศกึ ษา พ.ศ. 2546 และมคี ณะกรรมการบริหารในระดบั เขตพ้ืนที่ 3 คณะ ดงั แผนภมู ิ สว นรายละเอียดจะนาํ เสนอในหัวขอตอ ไป คมู ือเตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 9 2. สถานศึกษาขั้นพ้ืนฐาน เปนสวนราชการในการจัดระเบียบบริหารราชการของเขตพื้นที่การศึกษา และสถานศึกษาที่จัดการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน(โรงเรียน) มีฐานะเปนนิติบุคคล ตามาตรา 34 และมาตรา 35 แหง พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ.2546 และมีหนาที่ใหเปนไปตามอํานาจ หนาที่ตามมาตรา 39 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ใหมี คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ทําหนาท่ีกํากับและสงเสริม สนับสนุนกิจการของสถานศึกษาตาม มาตรา 38 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 สวนโครงสราง การแบงสวนราชการใหเปนไปตามกฎกระทรวงการแบงสวนราชการในสถานศึกษาข้ันพื้นฐาน ระเบียบ คณะกรรมการเขตพ้นื ที่การศึกษา(นั้นๆ) ตามแผนภมู ิ สวนรายละเอยี ดจะกลา วในหวั ขอตอไป ข. การบริหารจดั การของเขตพ้นื ทก่ี ารศึกษา (สพท.) สาํ นักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษาเปนหนว ยงานทางการศึกษา ท่อี ยูภายใตการกํากบั ดูแลของสาํ นกั งาน คณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน เกิดขึ้นและมีหนาท่ีดําเนินการใหเปนไปตามอํานาจหนาท่ีของคณะ กรรมการเขตพ้ืนที่การศึกษาตามมาตรา 38 แหงพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และท่ีแกไข เพ่ิมเติม (ฉบับท่ี2) พ.ศ. 2545 และมาตรา 36และมาตรา 37 แหงพระราชบัญญัติระเบียบบริหารกระทรวง ศึกษาธกิ าร พ.ศ. 2546 ซ่ึงมีรายละเอยี ดดังน้ี คมู ือเตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 10 1) ภารกจิ บทบาทหนาทข่ี องสํานักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษา สาํ นักงานเขตพ้นื ท่กี ารศึกษา (185 เขต) เปน หนวยงานที่อยูภายใตก ารกาํ กบั ดูแลของสาํ นักงานคณะ กรรมการการศึกษาขัน้ พื้นฐาน มีหนา ท่ดี าํ เนินการใหเ ปน ไปตามอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการเขตพ้นื ท่ี การศกึ ษาตามมาตรา 38 แหงพระราชบญั ญัตกิ ารศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไ ขเพ่ิมเติม (ฉบบั ท่2ี ) พ.ศ. 2545 และมาตรา 37 แหง พระราชบญั ญตั ิระเบียบบรหิ ารกระทรวงศกึ ษาธกิ าร พ.ศ. 2546 กลาวคือ 1. ดาํ เนนิ การใหเ ปนไปตามอํานาจหนาที่ของคณะกรรมการเขตพ้นื ทกี่ ารศึกษา (มาตรา 36) ไดแก 1) กาํ กับ ดูแล จัดตั้ง ยุบ รวม หรือเลกิ สถานศึกษาข้ันพื้นฐานในเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษา 2) ประสาน สงเสริมและสนบั สนุนสถานศกึ ษาเอกชนในเขตพื้นทกี่ ารศึกษา 3) ประสานและสง เสรมิ องคก รปกครองสว นทองถ่นิ ใหสามารถจัดการศึกษาใหสอดคลองกับ นโยบายและมาตรฐานการศกึ ษา 4) สง เสรมิ สนับสนนุ การจัดการศกึ ษาของบุคคล ครอบครวั องคก รชมุ ชน องคก รเอกชน องคกร วิชาชีพ สถาบนั ศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนั ทางสงั คมอ่นื ทจี่ ดั การศึกษาในรูปแบบทีห่ ลากหลาย ในเขตพ้ืนที่การศกึ ษา 5) ปฏิบตั ิหนาทอ่ี ่นื ที่เกยี่ วขอ งกบั อํานาจหนาที่ 2. มีอํานาจหนาท่ีเกยี่ วกับการศกึ ษา และกฏหมายอน่ื กาํ หนด (ตามมาตรา 37) ไดแก 1) อาํ นาจหนาท่ีในการบริหารและการจัดการศกึ ษาและพัฒนาสาระของหลกั สูตรการศึกษา ใหสอดคลอ งกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พนื้ ฐานของสาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน 2) อํานาจหนาที่ในการพฒั นางานดา นวิชาการและจัดใหมรี ะบบประกันคุณภาพภายในสถาน ศกึ ษารว มกบั สถานศกึ ษา 3) รบั ผิดชอบในการพจิ ารณาแบง สว นราชการภายในสถานศกึ ษาและสํานักงานเขตพื้นท่ี การศกึ ษา 4) ปฏิบตั หิ นา ที่ตามกฎหมายอืน่ กําหนด เชน 4.1) ตามมาตรา 34 วรรคสามของพระราชบญั ญตั ริ ะเบียบบริหารราชการกระทรวง ศึกษาธิการพ.ศ. 2546 ใหอ อกระเบียบเกยี่ วกบั การแบง สว นราชการภายในสถานศึกษาข้นั พน้ื ฐาน 4.2) ตามมาตรา 39(4) ของพระราชบัญญัตริ ะเบยี บบรหิ ารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 รบั ทราบรายงานประจําปเก่ียวกับกจิ การของสถานศกึ ษา 4.3) ตามมาตรา 45(6)ของพระราชบญั ญตั ริ ะเบียบบรหิ ารราชการกระทรวงศึกษาธกิ าร พ.ศ. 2546 ออกระเบยี บใหผ อู ํานวยการสถานศกึ ษามอบอํานาจใหข า ราชการอนื่ ในสถานศกึ ษา 4.4) ขอ 3 ของกฎกระทรวงวา ดวยสิทธิในการจัดการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐานโดยครอบครัว พ.ศ 2547 พจิ ารณาอนุญาตใหครอบครวั จดั การศึกษาขน้ั พนื้ ฐานใหบคุ คลในครอบครัว คูม ือเตรียมสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 11 4.5) ขอ 4 กฎกระทรวงการแบงสว นราชการในสถานศกึ ษาขัน้ พืน้ ฐาน ใหอ อกระเบยี บ เก่ียวกับการแบงสว นราชการภายในสถานศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน 4.6) ขอ 9 ของกฎกระทรวงเกี่ยวกับคณะกรรมการสถานศกึ ษาขั้นพ้นื ฐาน พิจารณาใหค วาม เหน็ ชอบให สพท.ออกประกาศใหส ถานศกึ ษาใดเปน สถานศกึ ษาท่ีมีสภาพและลกั ษณะการปฏบิ ตั งิ านท่ี แตกตางจากสถานศกึ ษาขั้นพน้ื ฐานโดยทั่วไป 4.7) ขอ 7(4) ของกฎกระทรวงเกยี่ วกบั คณะกรรมการตดิ ตาม ประเมินผล และนิเทศฯเขต พนื้ ทก่ี ารศึกษา พิจารณาและลงมตใิ หค ณะกรรมการ พนจากตําแหนงกรณีมคี วามประพฤตเิ สื่อมเสีย บกพรองตอหนา ที่ 4.8) มาตรา 5 ของ พระราชบัญญตั กิ ารศกึ ษาภาคบังคบั ใหประกาศรายละเอียดการสง เดก็ เขา เรียน และจดั สรรโอกาสการเขาเรีน มาตรา 7 รบั รายงานของพนักงานเจาหนาท่ีเกย่ี วกบั การดําเนนิ การ ใหเ ดก็ เขาเรียน 4.9)มาตรา12 ของพระราชบญั ญัติการศึกษาภาคบงั คับ จดั การศึกษาพเิ ศษสาํ หรบั เดก็ บกพรอ ง เด็กพิการ เดก็ ดอยโอกาส เด็กสามารถพเิ ศษ รวมทัง้ จดั สิ่งอาํ นวยความสะดวก ส่อื บรกิ ารและความชวยเหลือ อ่ืนๆใหก ับเดก็ ดงั กลา วดวย 4.10) กฎกระทรวงแบง สว นราชการใน สพท.ใหความเห็นชอบแบง สว นราชการใน สพท. เปน กลมุ งานตางๆเปนตน 3. มีอํานาจหนา ท่ีตาม ขอ 6 ของกฎกระทรวงวา ดว ยหลักเกณฑการแบง สวนราชการในสํานักงาน เขตพ้นื ทกี่ ารศึกษา พ.ศ. 2546โดยสํานกั งานเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษา มีอํานาจหนา ท่ี ดงั นี้ 1) จัดทํานโยบาย แผนพัฒนา และมาตรฐานการศึกษาของเขตพ้ืนท่ีการการศกึ ษาใหส อดคลอ งกบั นโยบาย มาตรฐานการศึกษา แผนการศกึ ษา แผนพฒั นาการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐานและความตอ งการของทองถ่นิ 2) วเิ คราะหการจัดต้งั งบประมาณ เงนิ อุดหนุนท่วั ไปของสถานศกึ ษา และหนว ยงานในเขตพ้นื ท่ี การศึกษา และแจง จัดสรรงบประมาณทีไ่ ดร ับใหห นวยงานท่ีไดร ับใหห นว ยงานขา งตนรบั ทราบและกํากบั ตรวจสอบ ติดตามการใชจ ายเงนิ งบประมาณของหนวยงานดังกลาวดว ย 3) ประสาน สงเสริม สนับสนนุ และพฒั นาหลักสตู รรวมกบั สถานศึกษาในเขตพื้นทีก่ ารศึกษา 4) กํากบั ดแู ล ติดตามและประเมนิ ผลสถานศกึ ษาขั้นพ้ืนฐานและในเขตพ้ืนที่การศึกษา 5) ศกึ ษา วเิ คราะห วจิ ัย และรวบรวมขอ มูลสารสนเทศดา นการศกึ ษาในเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษา 6) ประสานการระดมทรัพยากรดานตา ง ๆ รวมทง้ั ทรัพยากรบคุ คล เพื่อสงเสรมิ สนบั สนนุ การจัด และการพฒั นาการศกึ ษาในเขตพนื้ ทีก่ ารศกึ ษา 7) จดั ระบบการประกนั คณุ ภาพการศึกษา และประเมนิ ผลการศึกษา ในเขตพ้นื ทก่ี ารศกึ ษา 8) ประสาน สง เสริม สนบั สนนุ การจดั การศึกษาของสถานศกึ ษาของเอกชน องคก ารปกครอง สว นทอ งถ่นิ รวมท้งั บคุ คล องคก รชุมชน องคก รวชิ าชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันอน่ื ทจ่ี ดั รูปแบบทหี่ ลากหลายในเขตพน้ื ที่การศกึ ษา คูมือเตรียมสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 12 9) ดําเนินการและประสาน สง เสรมิ สนับสนุนการวจิ ัยและพฒั นาการศึกษาในเขตพน้ื ที่การศึกษา 10) ประสาน สงเสริมการดําเนนิ งานของคณะอนกุ รรมการ และคณะทาํ งานดานการศึกษา 11) ประสานการปฏบิ ัตริ าชการทว่ั ไปกับองคก ร หนว ยงานภาครัฐ เอกชน และองคก รปกครอง สว นทอ งถ่ิน ในฐานะสาํ นกั งานผแู ทนกระทรวงศกึ ษาธิการในเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษา 12) ปฏบิ ตั ิหนา ทอี่ ื่นเกยี่ วกบั การภายในเขตพ้ืนที่การศึกษาทม่ี ไิ ดร ะบุใหเปนหนา ที่ของผใู ด โดย เฉพาะหรือปฏิบัติงานอ่นื ตามที่ไดร บั มอบหมาย 2) โครงสรา งสาํ นักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษา (สพท.) มาตรา 34 แหง พระราชบัญญัติระเบียบบรหิ ารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 ไดจ ัดระเบยี บ การบรหิ ารราชการเขตพนื้ ที่การศกึ ษา ประกอบดวย สาํ นกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษาและสถานศกึ ษาท่ีจัด การศกึ ษาข้นั พืน้ ฐานหรอื สว นราชการทีเ่ รียกชือ่ อยา งอื่น และการแบงสวนราชการภายในสํานกั งานเขตพืน้ ที่ การศึกษาใหเ ปน ไปตามหลกั เกณฑท ่กี ําหนดในกฎกระทรวง ดงั นน้ั เม่อื วนั ที่ 7 กรกฏาคม 2546 กระทรวงศึกษาธิการจงึ ประกาศกฎกระทรวงกําหนดหลักเกณฑ การแบงสวนราชการภายในสาํ นักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษา พ.ศ. 2547 ใหส ํานกั งานเขตพ้ืนทการศึกษามี สวนราชการ ประกอบดว ย กลมุ อาํ นวยการ กลมุ บรหิ ารงานบุคคล กลุม นโยบายและแผน กลมุ สง เสรมิ การ จดั การศึกษา กลมุ นเิ ทศติดตามและประเมินผลการจดั การศกึ ษา กลุม สง เสริมประสิทธิภาพการจดั การศกึ ษา (ซงึ่ ปจจุบันยบุ เลกิ แลว) และหนวยตรวจสอบภายใน ตอ มากระทรวงศึกษาธิการไดป ระกาศแบง สวนราชการภายในสาํ นักงานเขตพื้นที่การศกึ ษาเพ่ิมเติม เปน ระยะๆโดยใหเ ขตพื้นท่ีการศึกษาท่ีมีสถานศกึ ษาเอกชนและภารกจิ ท่ีรับผิดชอบในการบรหิ ารและจดั การ ศึกษาเอกชนในเขตพื้นท่ีมากขนึ้ ใหมี “กลมุ สง เสริมการจดั การศกึ ษาเอกชน” เพ่มิ ขึน้ ในโครงสรางของ สว นราชการอกี หนึ่งกลมุ ซง่ึ แตละสว นราชการ(กลมุ ) (ปจจบุ นั มกี ลมุ สง เสรมิ การจดั การศกึ ษาเอกชนใน ทกุ ขตพ้นื ที่แลว ) มขี อบขา ยงานและโครงสรา ง และหนา ที่ดังนี้ 1. กลุม อํานวยการ มีโครงสรางดังตอไปนี้ 1) กลมุ งานบริหารทว่ั ไป ประกอบไปดวยงาน งานธรุ การ งานอาคารสถานท่ีและสง่ิ แวดลอม งานยานพาหนะ งานการจดั ระบบบรหิ ารและพฒั นาองคก ร 2) กลมุ งานประชาสมั พันธ ประกอบไปดว ยงาน งานการสรางเครอื ขา ยการประชาสมั พันธ งานเผยแพรขอ มูลขาวสารของหนว ยงานตอสาธารณชน งานบรกิ ารดา นขอมลู ขาวสาร 3) กลมุ งานประสานงาน ประกอบไปดว ยงาน งานประสานการดําเนินงานระหวา งหนวยงานภายในและ ภายนอกเขตพืน้ ที่การศึกษางานการประสานการใชทรพั ยากรของหนวยงาน งานการประสานงานเกยี่ วกบั การสรรหา กรรมการและอนุกรรมการในระดับ ตางๆ 4) กลุมงานบริหารการเงนิ และสนิ ทรัพย ประกอบไปดวยงาน งานบริหารการเงิน งานบริหาร บัญชี งานบรหิ ารพสั ดแุ ละสินทรพั ย คูมอื เตรยี มสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 13 อํานาจหนา ที่ กลุม อํานวยการมอี ํานาจหนาทใ่ี นการ ปฏิบตั ิงานสารบรรณของสํานกั งานเขตพืน้ ท่ี ดําเนนิ การเกย่ี วกบั งานชว ยอํานวยการ ดาํ เนนิ การเกยี่ วกับอาคารสถานท่ี ส่งิ แวดลอม และยานพาหนะ จดั ระบบบรหิ ารงานและพฒั นาองคกรในสำนักงาน ประชาสัมพนั ธเผยแพรก จิ การและผลงานของสํานกั งาน เขตพืน้ ที่ฯและสวนราชการในสังกัด เผยแพรและใหบรกิ ารขอ มลู ขาวสาร ประสานการดําเนินงานระหวา ง หนวยงานภายในและภายนอกเขตพ้ืนทกี่ ารศกึ ษา ประสานงานเก่ียวกบั การสรรหากรรมการและคณะ อนกุ รรมการในระดบั ตา งๆ ดําเนนิ งานเกี่ยวกับการบรหิ ารการเงนิ บญั ชี พัสดุและสินทรัพย ปฏิบัติหนา ท่ี อ่นื ที่เกี่ยวของกจิ การภายในของสาํ นักงานเขตที่ไมใ ชของสวนราชการใดโดยเฉพาะ ปฏบิ ตั งิ านรวมกับหรือ สนบั สนุนการปฏิบตั งิ านของหนวยงานอนื่ ท่ีเก่ียวขอ งหรอื ที่ไดร บั มอบหมาย 2. กลุมบริหารงานบุคคล มโี ครงสรางดังตอ ไปน้ี 1) งานธรุ การ 2) กลมุ งานวางแผนอัตรากําลังและกําหนดตําแหนง 3) กลมุ งานสรรหาและบรรจแุ ตงต้งั 4) กลมุ งานบําเหนจ็ ความชอบและทะเบียนประวตั ิ 5) กลุมงานพัฒนาบุคลากร 6) กลมุ งานวินยั และนติ กิ าร 7) กลุมงานเลขานกุ าร อ.ก.ค.ศ. เขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษา อาํ นาจหนาที่ กลมุ บริหารงานบคุ คลมอี าํ นาจหนาท่ี วางแผนอตั รากําลงั กําหนดตําแหนง และ วิทยฐานะ สรรหา บรรจุ แตง ตัง้ ยาย โอนและการออกจากราชการของขาราชการครูและบคุ ลากรทาง การศกึ ษา ดาํ เนนิ งานบําเหนจ็ ความชอบและทะเบียนประวัติ พฒั นาบคุ ลากร สง เสริม ยกยอง เชดิ ชูเกียรติ และพัฒนามาตรฐานวิชาชีพและจรรยาบรรณ ดําเนนิ งานวนิ ัย อทุ ธรณ รองทุกข และการดาํ เนนิ คดขี องรัฐ ปฏบิ ตั งิ านเลขานุการอนุกรรมการบรหิ ารงานบคุ คลของเขตพน้ื ทกี่ ารศึกษา จัดทาํ มาตรฐาน คณุ ภาพงาน กําหนดภาระงานขัน้ ตํ่าและเกณฑประเมนิ ผลงานสําหรบั ขา ราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาของสํานัก งานเขตพ้นื ท่ีฯ ประเมินคุณภาพการบริหารงานบุคคล และจดั ทาํ รายงานประจาํ ปท เี่ กย่ี วกับการบรหิ ารงาน บคุ คลของขา ราชการครแู ละบคุ ลากรทางการศกึ ษาในหนวยงานทางการศึกษาเพอื่ เสนออนกุ รรมการ การ บรหิ ารงานบคุ คลของเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษาและคณะกรรมการบรหิ ารงานบุคคลของขา ราชการครูและบุคลากร ทางการศึกษา ปฏบิ ตั ิงานรวมกบั หรอื สนบั สนุนการปฏิบตั งิ านของหนว ยงานอืนท่เี ก่ยี วขอ งหรือดําเนินงาน ตามท่ไี ดร ับมอบหมาย 3. กลมุ นโยบายและแผน ประกอบไปดวยงาน ดงั นี้ 1) งานธุรการ 2) กลมุ งานขอ มลู สารสนเทศ 3) กลุมงานนโยบายและแผน คมู อื เตรยี มสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 14 4) กลุมงานวเิ คราะหง บประมาณ 5) กลมุ งานติดตาม ประเมินผลและรายงาน 6) กลุม งานเลขานุการคณะกรรมการเขตพน้ื ทกี่ ารศึกษา อํานาจหนาที่ กลุม นโยบายและแผนมอี ํานาจหนา ท่ีเกี่ยวกบั ศกึ ษา วิเคราะหวิจัย และพฒั นาระบบ ขอมลู สารสนเทศเพ่อื การบริหารและจัดการศึกษา จดั ทาํ นโยบาย และแผนพฒั นาการศกึ ษาใหส อดคลอ งกับ นโยบาย มาตรฐานการศกึ ษา แผนการศึกษา แผนพัฒนาการศึกษาขน้ั พื้นฐาน และความตองการทองถนิ่ การ วเิ คราะหก ารจดั ต้ังงบประมาณอดุ หนนุ ท่วั ไปของสถานศกึ ษา และแจง การจัดสรรงบประมาณ ตรวจสอบ ติดตาม ประเมนิ และรายงานผลการใชจ ายงบประมาณและแผนการปฏิบตั ิงานตามนโยบายและแผนฯ ดําเนนิ การเกย่ี วกับการ จัดต้งั ยุบ รวม หรอื เลิก สถานศึกษาขั้นพื้นฐานในสังกดั เขตพนื้ ที่การศกึ ษา 4. กลุม สงเสริมการจัดการศึกษา ประกอบดว ยงาน ดงั นี้ 1) งานธรุ การ 2) กลุมงานสง เสริมคุณภาพการจดั การศกึ ษา 3) กลมุ งานสงเสริมกจิ การนกั เรียน 4) กลมุ งานสง เสริมสวสั ดิการ 5) กลุม งานสง เสรมิ กิจการพิเศษ อํานาจหนา ท่ี กลุม สง เสรมิ การจัดการศึกษา มอี าํ นาจหนาทเี่ ก่ยี วกบั การสง เสริมการจัดการศกึ ษา ขน้ั พืน้ ฐานในรูปแบบการศกึ ษาในระบบ การศกึ ษานอกระบบ และการศกึ ษาตามอัธยาศัย สงเสริมและ สนบั สนนุ การจดั การศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐานของบุคคล ครอบครัว องคกรชมุ ชน องคก รวิชาชีพ สถาบนั ศาสนา สถานประกอบการและสถาบนั สงั คมอนื่ ประสานและสง เสรมิ องคก รปกครองสวนทอ งถิน่ ใหส ามารถจัด การศกึ ษาสอดคลอ งกับนโยบายและมาตรฐานการศึกษา สง เสริมการจดั การศึกษาสําหรบั ผพู ิการ ดอยโอกาส และมคี วามสามารถพิเศษ สงเสริมงานการแนะแนว สขุ ภาพอนามยั กฬี าและนนั ทนาการ ลูกเสอื ยวุ กาชาด เนตรนารี ผูบําเพญ็ ประโยชน นกั การศึกษา วชิ าทหาร ประชาธปิ ไตย วนิ ัยนักเรยี น การพทิ ักษส ทิ ธเิ ด็กและ เยาวชนและงานกจิ กรรมนกั เรยี น สง เสริมสนับสนนุ การระดมทรัพยากรเพื่อการศกึ ษา สง เสรมิ การจัด สวัสดิการและสวสั ดิภาพในสาํ นกั งานเขตพ้นื ทีก่ ารศึกษา สถานศึกษาในสังกดั และหนว ยงานทางการศกึ ษา สงเสรมิ งานกิจการพเิ ศษเก่ยี วกบั ความมน่ั คงของชาติ และงานโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดาํ ริ ประสาน การปองกันและแกไ ขการใชส ารเสพติดและสงเสรมิ ปองกันแกไขและคุมครองความประพฤตนิ ักเรยี น และ นกั ศึกษา ดาํ เนินงานวเิ วศสัมพนั ธ ประสาน สงเสรมิ ดา นการศึกษากบั การศาสนาและการวฒั นธรรม สงเสริม แหลง เรยี นรู สิ่งแวดลอ มทางการศึกษาและภมู ปิ ญ ญาทอ งถิน่ ประสานและสงเสริมสถานศึกษาใหม บี ทบาท ในการสรางความเขม แข็งของชมุ ชน การปฏบิ ตั ิงานรว มกับหรอื สนบั สนนุ การปฏิบัตงิ านของหนวยงานอ่ืน หรือท่ีไดรบั มอบหมาย คูม อื เตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 15 5. กลุมนเิ ทศตดิ ตามและประเมินผลการจัดการศกึ ษา ประกอบดว ยงาน ดงั นี้ 1) งานธุรการ 2) กลมุ งานพฒั นาหลักสตู รการศึกษาข้นั พื้นฐานและกระบวนการเรียนรู 3) กลมุ งานวดั และประเมินผลการศึกษา 4) กลมุ งานสงเสริมและพัฒนาส่ือ นวัตกรรมและเทคโนโลยที างการศึกษา 5) กลุม งานนเิ ทศ ติดตามและประเมินผลระบบบริหารและการจัดการศกึ ษา 6) กลุม งานสง เสริมพัฒนาระบบการประกันคณุ ภาพการศกึ ษา 7) กลมุ งานเลขานุการคณะกรรมการตดิ ตาม ตรวจสอบ ประเมินผล นเิ ทศการศึกษา อํานาจหนา ท่ี กลุมนิเทศ ติดตาม และประเมนิ ผลการจัดการศึกษา มอี ํานาจหนาทีเ่ กย่ี วกับประสาน สง เสรมิ สนับสนนุ และพฒั นาหลกั สูตรการศึกษาขน้ั พืน้ ฐาน หลกั สูตรการศกึ ษาระดับ กอ นประถมศกึ ษา และหลักสตู รการศึกษาพิเศษ ศึกษาวิเคราะห วจิ ยั เพอื่ พฒั นาหลกั สูตร การเรียนและกระบวนการเรียนรู ของผเู รียน วิจยั พฒั นา สง เสริม ตดิ ตาม ตรวจสอบและประเมินเกย่ี วกับการวัดและประเมินผลการศึกษา วิจยั พฒั นา สง เสรมิ มาตรฐานการศึกษาและประกนั คณุ ภาพการศกึ ษา รวมทัง้ ประเมนิ ตดิ ตามและตรวจสอบ คุณภาพการศกึ ษา นเิ ทศ ตดิ ตามและประเมนิ ผลการจัดการศึกษา ศกึ ษาวเิ คราะห วจิ ัย พฒั นา สงเสริมและ พฒั นาส่อื นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศกึ ษา ปฏิบตั ิงานเลขานุการคณะกรรมการการติดตาม ตรวจสอบ ประเมนิ ผลและนเิ ทศการศึกษาของเขตพ้นื ท่ีการศกึ ษา ปฏิบตั งิ านรว มกับหรอื สนับสนุนการปฏบิ ัติงานของ หนวยงานอ่ืนที่เกยี่ วของหรอื ไดร ับมอบหมาย 6. กลุมงานสง เสรมิ สถานศกึ ษาเอกชน ประกอบดวยงาน ดังน้ี 1) งานธุรการ 2) งานสง เสริมขอมลู และสารสนเทศของสถานศึกษาเอกชน 3) งานสง เสรมิ และดําเนนิ การเปลย่ี นแปลงโรงเรียนเอกชน 4) งานสง เสรมิ การพัฒนาคุณภาพการศกึ ษาของสถานศึกษาเอกชน 5) งานสงเสริมการบรหิ ารงานบคุ คลของโรงเรยี นเอกชน 6) งานสงเสรมิ ดา นการอุดหนนุ กองทนุ สวสั ดิการ อํานาจหนาท่ี กลมุ งานสงเสรมิ การจดั การศกึ ษาของเอกชน มีอาํ นาจหนา ทเี่ กยี่ วกับการกาํ กับ ดแู ล ประสาน สงเสรมิ และสนบั สนนุ สถานศกึ ษาเอกชนตามกฎหมายวาดวยโรงเรียนเอกชน ดําเนนิ การเก่ียวกบั การออกใบอนญุ าตจัดต้ังโรงเรยี น และการเปล่ียนแปลงกิจการโรงเรยี นเอกชนดําเนินการเกยี่ วกบั การ สงเคราะหแ ละเงินทดแทนตามกฎหมายวาดวยโรงเรียนเอกชนและทีก่ ฎหมายอื่นกําหนด ดําเนินการอ่ืน เก่ียวกบั งานการศึกษาเอกชนตามที่กฎหมายกาํ หนด ปฏบิ ัติงานรว มกับหรอื สนับสนุนการปฏบิ ัติงานของ หนวยงานอน่ื ทีเ่ กี่ยวของหรอื ท่ไี ดร ับมอบหมาย คูมือเตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 16 นอกจากน้ันแลว กระทรวงศกึ ษาธกิ ารยังกําหนดใหส ํานักงานเขตพนื้ ที่การศกึ ษา มหี นวยตรวจสอบ ภายในขึ้นอกี ประกอบดวยกลมุ งาน ดงั นี้ 7. หนวยตรวจสอบภายใน ประกอบดว ยงาน ดังน้ี 1) งานธุรการ 2) งานตรวจสอบการเงินและบญั ชี 3) งานตรวจสอบการดําเนนิ การ อาํ นาจหนาที่ หนวยตรวจสอบภายใน มอี ํานาจหนาทเี กย่ี วกบั การตรวจสอบความถกู ตองและความ เช่อื ถือไดข องขอ มูลและตัวเลขตางๆ ดวยเทคนิควิธที ี่ยอมรับโดยทว่ั ไป โดยคาํ นงึ ถึงประสิทธภิ าพของระบบ ควบคมุ ภายใน ความสาํ คญั ของเร่อื งที่ตรวจสอบ วเิ คราะห ประเมินผลการบรหิ ารและการปฏิบัติงานของ หนวยตรวจสอบภายใน ตรวจสอบการปฏิบตั ิงานเกย่ี วกับการบรหิ ารงบประมาณ การบรหิ ารการเงนิ การ บริหารพัสดุและสินทรัพย การบรหิ ารงานดา นอ่นื ๆของหนวยงาน ใหเปนไปตามนโยบาย แผนงาน โครงการ ภารกจิ กฎหมายระเบยี บ ขอ บังคับ คาํ สง่ั และมตคิ ณะรฐั มนตรี รวมทั้งการตรวจสอบ ดแู ลรกั ษาสินทรัพย การใชท รพั ยากรทกุ ประเภทวา เปน ไปอยางมีประสิทธภิ าพ ประสิทธิผลและประหยดั จดั ทําแผนตรวจสอบ ประจําปเสนอตอ ผอู าํ นวยการสาํ นกั งานเขตพื้นท่ีการศึกษา เพอ่ื พจิ ารณาอนุมตั ิภายในเดอื นกนั ยายนของทุกป ประเมินผลการปฏบิ ตั งิ าน เสนอแนะวธิ กี าร มาตรการในการปรับปรงุ แกไขการปฏิบตั ิงานของหนว ยงาน และหนวยงานรบั ตรวจ ตามขอ 1 และ 2 ใหเ ปนไปอยา งมีประสทิ ธภิ าพ ประสิทธผิ ลและประหยัดบังเกดิ ผลดี ตอ การจดั การศึกษาพัฒนาผเู รยี น รวมทั้งการปองปรามมิใหเกดิ ความเสยี หายหรอื ทุจรติ เก่ียวกับการเงินและ สินทรัพยข องทางราชการ ตดิ ตามผลการตรวจสอบ เสนอแนะใหคาํ ปรึกษาแกผบู ริหารของหนวยรบั ตรวจ ในการแกไ ขของ หนวยรบั ตรวจใหถกู ตองตามที่เสนอแนะไว รายงานผลการตรวจสอบ การติดตามผลการ ตรวจสอบตอ ผอู าํ นวยการสํานกั งานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษาศกึ ษาวิเคราะห ระเบยี บ กฎหมายทางการเงิน การคลัง เพอ่ื กาํ หนดแนวปฏิบัติ จดั ทําเอกสารคมู ือเผยแพรใหห นว ยงานและบุคลากรในสังกดั รวมทั้งใหค ําปรกึ ษา แนะนาํ ปรึกผาผปู ฏบิ ัตงิ านดานการเงนิ การบญั ชี และการพสั ดุใหบังเกิดผลดีตอการสง เสริมการจัดการ ศกึ ษา พฒั นาผูเรียน ประสานงานกบั ผตู รวจสอบภายในปฏิบัติงานอนื่ ทไี่ ดรบั มอบหมาย กลา วโดยสรุป สาํ นักงานเขตพื้นที่การศึกษา (สพท.) เปน หนว ยงานทางการศกึ ษาสงั กัดสาํ นักงาน คณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐานมีหนา ทีใ่ นการดําเนินงานใหเ ปน ไปตามอํานาจหนาท่ีของคณะกรรมการ เขตพื้นที่การศึกษา และดําเนินงานตามท่ีพระราชบัญญตั ริ ะเบยี บบรหิ ารราชการกระทรวงศกึ ษาธกิ าร และกฎหมายอืน่ กําหนด โดยมีสว นราชการภายในประกอบไปดวยกลมุ งานตางๆ ไดแ ก กลมุ อํานวยการ กลมุ นโยบายและแผน กลมุ บริหารงานบคุ คล กลมุ สง เสริมการจดั การศกึ ษา กลมุ นเิ ทศ ติดตาม ประเมนิ ผล การจัดการศึกษา กลุมสง เสริมการศึกษาเอกชน และหนว ยตรวจสอบภายใน ซ่งึ แตล ะกลุมมีขอบขา ยภาระ งานและหนา ที่ตา งกันไป เก่ียวกับการเสริมสรางประสิทธภิ าพการบรหิ ารจัดการของสํานกั งานเขตพื้นที่ การศึกษาและการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาข้ันพน้ื ฐานในสงั กดั คมู ือเตรยี มสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 17 3) บทบาทหนาทอี่ งคค ณะบคุ คลของสํานักงานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษา องคค ณะบคุ คลสําหรบั การบรหิ ารในสํานกั งานเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา มี 3 องคค ณะบคุ คล ซ่งึ มที ี่มา จาํ นวน บทบาทหนาท่แี ตกตา งกัน ดงั น้ี 3.1 คณะกรรมการเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา คณะกรรมการเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษา เกดิ ข้นึ ตามมาตรา 36 ของพระราชบัญญัตริ ะเบยี บบรหิ ารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 โดยมีอํานาจหนา ที่ ดงั นี้ 1) กํากับ ดแู ล จัดต้ัง ยบุ รวม หรือเลกิ สถานศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐานในเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษา 2) ประสาน สงเสริมและสนบั สนนุ สถานศึกษาเอกชนในเขตพืน้ ทกี่ ารศกึ ษา 3) ประสานและสง เสรมิ องคก รปกครองสวนทอ งถิน่ ใหส ามารถจัดการศึกษาใหสอดคลอ งกบั นโยบายและมาตรฐานการศกึ ษา 4) สงเสรมิ สนบั สนุนการจดั การศึกษาของบุคคล ครอบครวั องคก รชมุ ชน องคกรเอกชน องคกร วิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันทางสงั คมอ่นื ทีจ่ ดั การศกึ ษาในรปู แบบท่หี ลากหลาย ในเขตพ้นื ท่กี ารศึกษา 5) ปฏิบัติหนาท่อี น่ื ทเี่ ก่ียวขอ งกบั อาํ นาจหนา ที่ โดยมี จํานวน หลักเกณฑ วิธีการไดม าของคณะกรรมการใหเปนไปตามกฎกระทรวงกําหนด จาํ นวนกรรมการ คุณสมบัติ หลักเกณฑ วธิ กี ารสรรหา การเลือกประธานกรรมการและกรรมการ วาระ การดํารงตําแหนงและการพน จากตาํ แหนง ของคณะกรรมการเขตพน้ื ท่ีการศกึ ษา พ.ศ. 2546 ท่กี ําหนดวา ให คณะกรรมการมีจํานวน 15 คน ประกอบไปดวย 1) ประธานกรรมการ 2) กรรมการทเี่ ปนผูแทนองคกรชมุ ชน จาํ นวน 1 คน 3) กรรมการที่เปน ผูแทนองคกรเอกชน จํานวน 1 คน 4) กรรมการท่เี ปนผูแ ทนองคกรปกครองสว นทองถิ่น จาํ นวน 2 คน 5) กรรมการทเี่ ปน ผูแทนสมาคมผูประกอบวิชาชพี ครู จาํ นวน 1 คน 6) กรรมการทีเ่ ปนผูแทนสมาคมผูประกอบวิชาชพี ทางการบริหาร จาํ นวน 1 คน 7) กรรมการที่เปน ผแู ทนสมาคมผูปกครองและครูทีไ่ มใ ชข าราชการครู ผูบริหารและบุคลากร ทางทางการศึกษา จํานวน 1 คน 8) กรรมการผูทรงคุณวฒุ ิ ดานการศกึ ษา ศาสนา ศิลป วฒั นธรรม จาํ นวน 6 9) ผอู ํานวยการสํานักงานเขตพ้นื ที่การศึกษา เปน กรรมการและเลขานุการ คมู ือเตรยี มสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 18 3.2 คณะอนุกรรมการขา ราชการครแู ละบุคลากรทางการศึกษาเขตพื้นทกี่ ารศึกษา (อ.ก.ค.ศ. ) คณะอนุกรรมการขาราชการครแู ละบุคลากรทางการศกึ ษาเขตพืน้ ทก่ี ารศึกษา(อ.ก.ค.ศ.) เกดิ ขน้ึ ตาม มาตรา 21 ของพระราชบัญญตั ริ ะเบียบขาราชการครแู ละบุคลากรทางการศกึ ษา ปจ จุบนั เปนไดแกไข เปน (ฉบับท่ี2) พ.ศ. 2551 มีจํานวน 12 คน ประกอบไปดวย 1) ประธานอนกุ รรมการซ่งึ เลื่อกจากผูทรงคุณวฒุ ิ จาํ นวน 1 คน 2) อนุกรรมการโดยตําแหนง จาํ นวน4 คน ไดแ ก ผูแ ทน ก.ค.ศ. ผูแทนคุรสุ ภา ผูแ ทนหัวหนา สวนราชการระดบั จงั หวดั และผูอาํ นวยการสาํ นักงานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษาเปนอนุกรรมการและเลขานกุ าร 3) อนกุ รรมการผูทรงคณุ วุฒิ จาํ นวน 4 คน ซง่ึ มใิ ชขา ราชการครูและบคุ ลากรทางการศกึ ษา ทีม่ คี วามรคู วามสามารถ หรอื มีประสบการณด านการบรหิ ารงานบคุ คล หรอื ดานอื่นทเ่ี ปน ประโยชน แกก ารบริหารงานบคุ คลของเขตพนื้ ทก่ี ารศึกษา 4) อนกุ รรมการผแู ทนขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาในเขตพ้นื ที่การศกึ ษาจาํ นวน 4 คน ประกอบดวย ผแู ทนผบู ริหารสถานศกึ ษาหรือผูบรหิ ารหนวยงานทางการศกึ ษา ผแู ทนขา ราชการครู และผแู ทนบคุ ลากรทางการศกึ ษาอนื่ คุณสมบตั ิ สัดสวนใหเปน ไปตามที่ ก.ค.ศ.กําหนด อ.ก.ค.ศ. เขตพื้นทก่ี ารศึกษา มอี ํานาจและหนา ที่ ตามมาตรา 23 ของพระราชบญั ญัตริ ะเบียบ ขา ราชการครูและบคุ ลากรทางการศึกษา พ.ศ. 2547 ดงั ตอ ไปน้ี 1) พจิ ารณากาํ หนดนโยบาย การบรหิ ารงานบคุ คลสําหรับขา ราชการครูและบคุ ลากรทางการศกึ ษา ในเขตพ้ืนที่การศึกษา รวมท้ังการกําหนดจํานวนและอัตราตําแหนง และเกลี่ยอัตรากําลังใหสอดคลอง กบั นโยบายการบรหิ ารงานบุคคล ระเบียบ หลกั เกณฑและวธิ กี ารท่ี ก.ค.ศ. กาํ หนด เชน 1.1) กําหนดนโยบายบริหารงานบุคคลสําหรับขาราชการครู บุคลากรทางการศึกษาในเขตพื้นท่ี การศึกษา 1.2) กําหนดจํานวน อัตราตาํ แหนงขาราชการครู บคุ ลากรทางการศึกษาในเขตพน้ื ท่กี ารศึกษา 1.3) เกลีย่ อัตรากาํ ลงั ขา ราชการครแู ละบคุ ลากรทางการศึกษาในเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษา 2) พิจารณาใหความเห็นชอบการบรรจุและแตงต้ังขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ในเขตพน้ื ทกี่ ารศึกษา เชน 2.1) การบรรจแุ ตงตงั้ ไดแ ก 2.1.1 เปนผูด าํ เนนิ การสอบแขง ขนั ขา ราชการครู (มาตรา 47) 2.1.2 อนุมตั กิ ารบรรจแุ ตงตง้ั ขาราชการครฯู ในอาํ นาจหนา ที่ผอู ํานวยการเขต พ้ืนที่การ ศึกษา ตําแหนง รองผูอาํ นวยการสถานศกึ ษา ผูอํานวยการสถานศึกษา ตําแหนงผูบรหิ ารทเ่ี รยี กชื่ออยางอ่นื ตามมาตรา 38 ข (7) ตาํ แหนงศกึ ษานเิ ทศก ตําแหนง บคุ ลากรทางการศึกษาอื่นตามมาตรา 38 ค(2) และ ตาํ หนง ทม่ี วี ทิ ยฐานะชํานาญการ ตําแหนงวิทยฐานะชํานาญการพิเศษและเชยี่ วชาญ 2.1.3 อนุมัติการบรรจุแตงตั้งขาราชการครู ในอํานาจหนาที่ผูอํานวยการสถานศึกษา ไดแก ตาํ แหนงครผู ูชว ย ตาํ แหนง ครู ตาํ แหนง บคุ ลากรทางการศกึ ษาอน่ื ตามมาตรา 38 ค (2) ในสถานศึกษา คูมอื เตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 19 2.2) การยา ย ไดแก 2.2.1 อนมุ ตั ิการยายขาราชการครแู ละบคุ ลากรทางการศกึ ษา ไปดํารงตาํ แหนงในหนว ย งานการศกึ ษาอื่น ภายในเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา หรอื ตางเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษา 2.2.2 อนุมัติการยายสับเปล่ียนหนาที่ หรือยายขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ซึ่งดํารงตําแหนงผูอํานวยการสถานศึกษา หรือตําแหนงที่มีลักษณะบริหารตามที่ ก.ค.ศ.กําหนดโดยยึดหลัก การใหผ ปู ฏบิ ตั หิ นา ที่ในตําแหนง หนึ่งดงั กลาวไดไ มเ กนิ 4 ป 2.3) การโอน เปนการยายมาดาํ รงตําแหนง เดิมแตต างสงั กดั 3) ใหความเห็นชอบเก่ียวกับการพิจารณาความดีความชอบของผูบริหารสถานศึกษา ผูบริหารการ ศึกษาในหนวยงานการศึกษาในเขตพ้ืนท่ีการศึกษา และขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาในเขตพื้นท่ี การศกึ ษา เชน เหน็ ชอบการเลอื่ นขน้ั เงินเดอื นขาราชการครแู ละบคุ ลากรทางการศกึ ษา 4) พิจารณาเก่ียวกับเรื่องการดําเนินการทางวินัย การออกจากราชการ การอุทธรณ และการ รองทกุ ข ตามทกี่ าํ หนดไวในพระราชบญั ญตั นิ ้ี ไดแ ก 4.1) รับทราบการรายงานการดําเนินการทางวินัย (มาตรา 104) กรณีความผิดวินัยใหรายงาน ส้นิ สุดที่ อ.ก.ค.ศ.เขตพืน้ ทก่ี ารศกึ ษา 4.2) เปน องคกรทม่ี ีอํานาจพิจารณาความผิดอยางรายแรง (มาตรา100) สําหรับขาราชการครแู ละ บคุ ลากรทางการศึกษาในเขตพืน้ ทก่ี ารศึกษา ยกเวนตําแหนงซง่ึ มวี ทิ ยฐานะ เช่ยี วชาญพเิ ศษ 4.3) พจิ ารณาการอุทธรณค าํ สัง่ ลงโทษภาคทัณฑตดั เงนิ เดือน หรือ ลดข้ันเงนิ เดอื น 4.4) พิจารณาการรอ งทกุ ขข องขา ราชการครูและบคุ ลากรทางการศึกษาผใู ดเหน็ วา ตนไมไ ดร ับ ความเปนธรรม หรือมีความคับของใจ เนื่องจากการกระทําของผูบังคับบัญชา หรือ การแตงตั้ง คณะกรรมการสอบสวนทางวินัย เปน ตน 5) สงเสริม สนับสนุนการพัฒนา การเสริมสรางขวัญกําลังใจ การปกปองคุมครองระบบคุณธรรม การจัดสวัสดิการ และการยกยองเชิดชูเกียรติขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาในหนวยงานการศึกษา ของเขตพน้ื ที่การศึกษา ไดแก 5.1) สงเสรมิ สนับสนนุ การพัฒนาขา ราชการครูและบุคลากรทางการศกึ ษา 5.2) การเสรมิ สรา งขวัญกาํ ลังใจ ยกยอ งเชิดชูเกียรตขิ า ราชการครแู ละบุคลากรทาง การศกึ ษา 5.3) การปกปอ งคมุ ครองระบบคณุ ธรรมสําหรับขา ราชการครแู ละบุคลากรทางการศกึ ษา 5.4) การจัดสวัสดิการและส่ิงอํานวยความสะดวกสําหรับขาราชการครูและบุคลากรทาง การศึกษา เปน ตน 6) กํากบั ดูแล ติดตามและประเมินผลการบริหารงานบคุ คลของขาราชการครูและบุคลากรทางการ ศกึ ษาในหนวยงานการศึกษาในเขตพื้นทกี่ ารศึกษา ไดแก 6.1) กําหนดหลักเกณฑวิธีการในการกํากับ ดูแล ติดตามการบริหารงานบุคคลของ สํานักงาน เขตพ้ืนท่กี ารศกึ ษาและสถานศกึ ษา คมู ือเตรียมสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 20 6.2) กําหนดหลักเกณฑ วิธีการประเมินผลการปฏิบัติงานขาราชการครู โดยยึดหลักคุณธรรม มีความเท่ียงธรรมเปดเผย โปรงใส และพิจารณาจากผลการปฏิบัติงานเปนหลัก และความประพฤติในการ รักษาวินัย คุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณวิชาชีพ ถาครูผูนั้นเปนครู ใหพิจารณาผลการปฏิบัติงาน ท่เี ปน ประโยชนต อผเู รียนเปน หลกั (สอดคลอ งกบั ก.ค.ศ.) 7) จัดทําและพัฒนาฐานขอมูลขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาในหนวยงานการศึกษาใน เขตพ้ืนทกี่ ารศกึ ษา ไดแก 7.1) จดั ทาํ ฐานขอมูลขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา 7.2) กาํ หนดวิธกี ารพฒั นาฐานขอมูลและนําไปใชในการบริหารงานบคุ คล 8) จดั ทํารายงานประจาํ ปเกย่ี วกับการบรหิ ารงานบุคคลของขา ราชการครูและบคุ ลากรทางการศกึ ษา ในหนว ยงานการศกึ ษาเพ่ือเสนอ ก.ค.ศ. เชน กาํ หนดรปู แบบและจดั ทํารายงานประจําป ฯ ตอ ก.ค.ศ. 9) พิจารณาใหความเห็นชอบเร่ืองการบริหารงานบุคคลในเขตพื้นที่การศึกษาท่ีไมอยูในอํานาจ และหนาท่ขี องผูบ รหิ ารของหนวยงานการศกึ ษา และ 10) ปฏิบัตหิ นาท่อี นื่ ตามทีบ่ ัญญตั ไิ วในพระราชบญั ญตั ินี้ กฎหมายอื่น หรอื ตามทก่ี .ค.ศ.มอบหมาย 3.3 คณะกรรมการตดิ ตามตรวจสอบ ประเมินผลและนิเทศการศึกษาของเขตพืน้ ท่กี ารศกึ ษา คณะกรรมการติดตาม ตรวจสอบ ประเมนิ ผลและนิเทศการศึกษาของเขตพ้นื ทีก่ ารศึกษา(ก.ต.ป.น.) เกิดขน้ึ ตามมาตรา 20 วรรคสาม ของพระราชบญั ญัติระเบยี บบรหิ ารราชการกระทรวงศึกษาธกิ าร พ.ศ. 2546 จํานวน หลกั เกณฑ วิธกี ารไดมาของคณะกรรมการใหเ ปน ไปตามกฎกระทรวงกาํ หนดจาํ นวน หลักเกณฑ และวธิ กี ารไดมาของคณะกรรมการติดตาม ตรวจสอบ ประเมนิ ผล และนิเทศ dารศึกษาของเขตพ้ืนทกี่ าร ศกึ ษา พ.ศ. 2548 ท่กี ําหนดวา ใหคณะกรรมการมจี าํ นวน 9 คน ประกอบไปดวย 1) ผอู ํานวยการสาํ นักงานเขตพื้นทีก่ ารศกึ ษา เปนประธานกรรมการ 2) กรรมการผูแทนผูบ รหิ ารสถานศึกษาขั้นพ้นื บานของรฐั จํานวน 1คน 3) กรรมการท่เี ปนผแู ทนผบู รหิ ารสถานศึกษาขน้ั พื้นฐานของเอกชน จาํ นวน 1 คน 4) กรรมการผูทรงคุณวุฒิ จํานวนหา คน ซึ่งแตง ตัง้ จากผูม คี วามรคู วามสามารถ ความเชย่ี วชาญ และมีประสบการณสูงในดานการศกึ ษาปฐมวัย ดานการศึกษาขนั้ พน้ื ฐาน ดา นวิจยั และการประเมนิ ผล ดา นการบรหิ ารการศึกษา ดา นศาสนา และประเมนิ ผลการจดั การศึกษา เปน กรรมการและเลขานุการ 5) หัวหนากลมุ นิเทศ ติดตาม และประเมนิ ผลการจดั การศกึ ษา เปน กรรมการและเลขานกุ าร คณะกรรมการตดิ ตาม ตรวจสอบ ประเมินผลและนิเทศการศกึ ษาของเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษา (ก.ต.ป.น.) มีบทบาทหนา ที่ศกึ ษาวเิ คราะหว ิจัยนเิ ทศ ตดิ ตามและประเมนิ ผลสัมฤทธ์ิของหนวยงาน และสถานศกึ ษา สังกัดเขตพ้นื ทกี่ ารศึกษาเพอื่ การเตรยี มการรบั การนเิ ทศ ตดิ ตามและประเมนิ ผลจากหนว ยงานภายนอกดงั น้ี 1) กําหนดกรอบ นโยบาย และแผนการตดิ ตาม ตรวจสอบประเมนิ ผล และนิเทศการศึกษาของ เขตพืน้ ท่กี ารศกึ ษา โดยมงุ ผสัมฤทธ์ขิ องหนว ยงานและสถานศึกษา เพ่อื เตรียมการรับการนิเทศ ตดิ ตามและ คูม ือเตรยี มสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 21 ประเมนิ ผลจากหนวยงานภายนอก 2) ตดิ ตาม ตรวจสอบใหสถานศึกษาพัฒนาคุณภาพการศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาทเ่ี ขตพ้นื ท่ี การศกึ ษากําหนด 3) ตดิ ตามตรวจสอบ ควบคุมคุณภาพและประสทิ ธิผลของการบริหารจัดการของสถานศกึ ษา ในเขตพ้นื ที่การศกึ ษา 4) ศึกษาวิเคราะห ผลการดาํ เนนิ งานการนิเทศ ตดิ ตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการจัดการ ศึกษาและดําเนินงานพฒั นาคุณภาพการศึกษาในหนวยงาน สถานศกึ ษาและเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษา 5) ตดิ ตามและใหข อเสนอแนะแกสถานศกึ ษาและสํานกั งานเขตพน้ื ทีก่ ารศกึ ษา เพอื่ ศึกษา วเิ คราะหว ิจยั การพัฒนาคุณภาพการบรหิ ารและจดั การศกึ ษา 6) ตดิ ตาม ตรวจสอบใหหนวยงาน สถานศึกษาและเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษาดาํ เนนิ การผระกันคุณภาพ และรายงานการพัฒนาคุณภาพการศึกษาประจําป 7) แตงตงั้ อนกุ รรมการหรอื คณะทํางาน ติดตามตรวจสอบและประเมินคุณภาพภายใน หนวยงาน สถานศกึ ษาและเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา 8) รายงานผลการตดิ ตาม ตรวจสอบ ประเมินผล และนเิ ทศการศึกษาตอ คณะกรรมการเขตพ้นื ที่ การศึกษาและประชาสัมพนั ธ เผยแพรผ ลการดาํ เนนิ งานดา นการศกึ ษาตอสาธารณชน 9) ประสานการปฏิบัตงิ านกับคณะกรรมการ ติดตาม ตรวจสอบและประเมนิ ผลการจดั การศกึ ษา ของกระทรวงศกึ ษาธิการ กลา วโดยสรปุ องคคณะบคุ คลทบ่ี ริหารสํานกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษา ประกอบไปดว ยสาม คณะ ไดแ ก คณะกรรมการเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษา มหี นา ทีเ่ กี่ยวกับการวางแผน นโยบาย กาํ กบั ดูแลการจัดการศกึ ษา ของสถานศกึ ษาในเขตพ้นื ที่การศกึ ษา คณะอนกุ รรมการขาราชการครูและบุคลากรทางการศกึ ษาเขตพ้นื ที่ การศกึ ษา (อ.ก.ค.ศ.) มหี นา ท่ีเกยี่ วกับบรหิ ารงานบุคคลในเขตพ้นื ที่การศกึ ษา และคณะกรรมการตดิ ตาม ตรวจสอบ ประเมนิ ผลและนิเทศของเขตพื้นทกี่ ารศกึ ษา มหี นาท่ืเก่ยี วกบั งานวชิ าการและพฒั นาคุณภาพการ ศกึ ษาของเขตพ้ืนท่กี ารศึกษา คณะกรรมการแตละคณะมีจาํ นวนกรรมการ การไดม าขอกรรมการท่ีแตกตา ง กนั ซงึ่ เปนไปตามกฎหมายกําหนด 4. บทบาทหนาทีข่ องผบู ริหารสาํ นกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา มาตรา 37 วรรคสอง ของพระราชบญั ญตั ิระเบียบบรหิ ารราชการกระทรวงศกึ ษาธิการ พ.ศ. 2546 ไดกลาวถงึ บทบาทหนา ทีข่ องผูบ รหิ ารสํานกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศึกษา (ผูอ ํานวยการสาํ นักงานเขตพื้นทก่ี าร ศกึ ษา) ใหเ ปน ผบู งั คับบัญชาขา ราชการ และรับผิดชอบในการปฏิบตั ิราชการของสาํ นักงาน ใหเปนไปตาม นโยบาย แนวทางและแผนปฏิบัตริ าชการของกระทรวง สํานักงานคณะกรรมการขา ราชการครแู ละบคุ ลากรทางการศกึ ษา(ก.ค.ศ.) ไดกําหนดมาตรฐาน ตาํ แหนง ของผูอํานวยการสํานักงานเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา ตามหนังสอื สํานักงาน ก.ค.ศ. ที่ ศธ. 0206.3/ ว.17 คูมอื เตรียมสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 22 ลงวนั ที่ 21 ตลุ าคม 2548 กาํ หนดหนาที่ และความรบั ผดิ ชอบ ใหเ ปน ผูบรหิ ารราชการในสํานกั งานเขตพ้นื ท่ี การศกึ ษา เปนผบู งั คบั บญั ชาขาราชการครแู ละบคุ ลากรทางการศกึ ษาเขตพื้นที่การศกึ ษา และปฏบิ ตั ริ าชการ เกี่ยวกับการบริหารและการจดั การศึกษา การพฒั นางานดานวชิ าการ งบประมาณ การบริหาร งานบคุ คล การเงนิ และสินทรพั ย การบรหิ ารงานท่ัวไปในสาํ นกั งานเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษา การประสานสง เสริม สนบั สนุน การจัดการศึกษาของบุคคล ทอ งถิน่ และหนว ยงานอนื่ กํากับ ตดิ ตาม ตรวจสอบและประเมินผลสถานศกึ ษา และปฏบิ ัติหนาท่อี ื่นตามที่ไดร บั มอบหมาย โดยมาตรฐานดงั กลา วยังไดก าํ หนดคณุ ภาพของการปฏบิ ัตงิ าน ของผอู าํ นวยการสาํ นักงานเขตพ้นื ทก่ี ารศึกษา คือ มคี วามรูความเขาใจเกี่ยวกับการบริหารงานในหนา ที่ กฎหมาย ระเบียบ ทเ่ี กี่ยวของกับการปฏบิ ตั ิงานและมีความรอบรทู ่ัวไป ในระดับสงู มีความสามารถในการ บริหารและจัดการศึกษาของเขตพ้นื ทกี่ ารศึกษา ดานวิชาการ ดา นงบประมาณ การบรหิ ารงานบุคคล หรอื การบริหารงานทั่วไป โดยแสดงใหเ ห็นวา มีการวิเคราะห สงั เคราะห คิดคน วจิ ัยเพ่อื นาํ ผลไปใชในการ พัฒนา การบรหิ ารและจดั การศกึ ษา และมีการพัฒนาตนเองและพฒั นาวชิ าชพี มีทกั ษะอยา งสูงในการบริหาร จดั การศกึ ษาของเขตพ้นื ที่การศกึ ษา มกี ารคิดคน นวัตกรรมทเี่ ปนประโยชนตอการบริหาร จดั การศึกษา สงผล ใหสถานศึกษาในเขตพ้นื ทก่ี ารศกึ ษา ปฏิบัติงานไดอ ยา งมีประสิทธภิ าพ มคี ณุ ภาพ ตามมาตรฐานการศึกษา ของเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษาและกระทรวงศึกษาธการ ผูอาํ นวยการสาํ นักงานเขตพื้นที่การศึกษานอกจากจะปฏิบัตหิ นา ทต่ี ามมาตรฐานตําแหนงแลว ยังตอ ง มีบทบาทหนา ที่อนื่ ตามกฎหมายอน่ื กําหนดดว ย นอกจากนนั้ ในมาตรา 37 วรรคสามของพระราชบัญญตั ิระเบยี บบรหิ ารราชการกระทรวงศกึ ษาธิการ พ.ศ. 2546 ไดก าํ หนดใหรองผอู ํานวยการสาํ นักงานเขตพ้นื ทีก่ ารศกึ ษา เปน ผบู งั คบั บัญชาขา ราชการรองจาก ผูอาํ นวยการสาํ นักงานเขตพื้นท่กี ารศึกษา โดยรองผูอาํ นวยการฯมอี าํ นาจหจาทีต่ ามมาตรฐานตําแหนงท่ี ก.ค.ศ. กําหนด และตามที่ผอู าํ นวยการสาํ นกั งานเขตพื้นท่ีการศกึ ษามอบหมาย ผูบรหิ ารการศกึ ษาท้ังตําแหนงรองผูอ าํ นวยการและผอู ํานวยการสํานักงานเขตพน้ื ท่กี ารศกึ ษานอกจาก จะมีบทบาทหนาท่ี เปน ผบู ริหารสาํ นกั งานเขตพน้ื ท่ีการศึกษา ซง่ึ เปน องคกรมหี นา ท่สี าํ คัญในการขบั เคล่อื น การจดั การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน กํากับ ดูแล สง เสริมสนบั สนุนสถานศกึ ษาในสงั กัด จัดการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน ใหม คี ณุ ภาพแลว ผบู ริหารการศึกษายงั เปน บคุ คลสําคัญ ที่จะนาํ พาองคก รไปสูค วามสําเร็จ จึงตองเปน ผนู าํ หรือพัฒนาตนเองใหเปน ผนู าํ การเปลีย่ นแลงทางการศกึ ษาดวย ในการที่จะเปน ผูน าํ ทางการศกึ ษาทด่ี ีได จะตอ งมกี ารเตรยี มตวั พัฒนาตนเองเปลย่ี นแปลงพฤตกิ รรม ตนเอง ปรบั ตัว เรยี นรูพฒั นาทักษะตา งๆ ไดแ ก 1) การเปน สมาชกิ ทด่ี ีของสงั คม เม่อื ไดรบั มอบหมายใหมีหนาท่ีและความรบั ผดิ ชอบดา นหนึง่ ดา นใด ตองยอมรบั หนา ที่ ความรับผดิ ชอบ ภารกิจ ตองทําดวยความเตม็ ใจทีจ่ ะปฏิบตั ิงาน เต็มความรูความสามารถ ต้งั ใจทํา ถางานทีไ่ ดรบั มอบหมายไมช ัดเจนตอ งซักซอ มความเขาใจใหเกดิ ความชดั เจนในเรื่องทศิ ทางหรอื แนวปฏบิ ตั ิ ในกรณที ่ีเปน งานในหนา ทีท่ ่ไี มม ีความถนดั ตองศกึ ษาหาความรูเ พม่ิ เตมิ พฒั นาทกั ษะ ซกั ถาม ผรู ู ผูเ ชีย่ วชาญใหเ ขาเสนอแนะหรือสอนงานใหพ ฤติกรรมลกั ษณะนี้ จะไดย อมรบั จากสงั คม คูมอื เตรียมสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 23 2) ต้ังมาตรฐานการทํางานของตนใหสงู เปนการตง้ั มาตรฐานเฉพาะตนเทาน้นั ต้งั ใหสงู กวาหนวยงาน ที่กาํ หนดไว ไมจ ําเปนตองบอกผูใ ดวามาตรฐานทีต่ นเองตงั้ ไวสงู กวามาตรฐานกลาง เพราะสมาชกิ ในสังคม จะมองวาเปน การโออวด การตัง้ มาตรฐานการทํางาน ใหสงู กวา ท่เี กณฑข องหนว ยงานกําหนด จะทําให ผลงานทอี่ อกมาจะสูงกวามาตรฐาน 3) ปรับปรงุ ความสามารถของตนเองอยตู ลอดเวลา หนาท่ีภารกิจที่ไดรับมอบหมาย ใหป ฏบิ ัตใิ นระยะ แรก อาจจะไมม ีทกั ษะและความชาํ นาญ ผลงานอาจจะไมเ ปนทพ่ี อใจ ของตนเองมากนกั แตถ าพยายาม เรยี นรู พฒั นา ทกั ษะเสมอๆ ความชํานาญ ความเชย่ี วชาญจะเกิดขนึ้ โดยอตั โนมตั ิ เมื่อมีความเชี่ยวชาญงาน ในหนา ที่ท่รี ับผิดชอบ ผลงานยอมเปนทย่ี อมรบั ของสงั คม โอกาสจะเปน ผูสอนงานหรอื แนะนาํ จะมีสูงมาก 4) พฒั นาความสามารถในการเขาสงั คม เปน เรอ่ื งทจ่ี ําเปนอยา งยิ่งในการพัฒนาทักษะความเปนผูนํา มนษุ ยเปนสังคม นยิ มอยรู ว มกนั เปนกลุม การเขสังคมทําใหไดม โี อกาสแลกเปลี่ยนความคดิ เห็นและประสบ การณการรูจักคนและสงั คม ทาํ ใหโ อกาสของการทาํ งานใหเปน ทยี่ อมรับของสังคมมีสงู คาํ วา “นกไมมีขน คนไมมเี พ่ือน กาวหนายาก” 5) สงบเงยี บเวลามีคล่ืนลม การอยูร ว มกันในสงั คม โอกาสที่สมาชกิ ในสงั คมจะไมมคี วามขัดแยง กัน เลย เปน ไปไดย าก เพราะคนเราจะมีความเห็นตา งกนั เสมอ บางโอกาสอาจมคี วามขดั แยง ธรรมดา บางโอกาส อาจมีความขัดแยงรนุ แรงมาก เมือ่ มีความขดั แยง มกี ารแสดงความคิดเห็นอยางรุนแรง การแสดงความเห็น บางครง้ั อาจมอี ารมณของคนเขา มาเก่ยี วขอ งดวย การช้แี จงแกไ ขขณะท่มี ีความขัดแยงหรือแสดงความเหน็ อยา งรุนแรง อาจจะทําใหเ กิดความแตกหกั ได ควรรอโอกาสใหเหมาะสม จึงคอยหาโอกาสแสดงความเหน็ ควรระลึกถงึ คํา วา นา้ํ เชีย่ ว อยาเอาเรอื ขวาง 6) ผลกั ดันใหทีมงานทํางานใหส าํ เรจ็ ตามเปา หมาย ในการทาํ งานรวมกนั ในสังคม ะตอ งพยายามจูงใจ และตอ งพยายามทํางานใหไดผ ล และผูรว มทีมงานทกุ คนตอ งมคี วามสุข การที่จะทํางานใหบ รรลุเปา หมาย สงู สดุ ได ตอ งพยายามใหม วี ตั ถุประสงคเดียวกันในการทาํ งานรว มกัน ตอ งทาํ งานนั้นดว ยเปาหมายเดยี วกนั ในการทาํ งานตองกาํ หนดหนาทขี่ องแตละคนไวอยา งชดั เจน ตองมีผนู าํ กลมุ หรือหัวหนาทีมคนเดยี วกัน จะไมเกิดความขดั แยง กนั ตรงกับภาษติ จนี ที่วา “งานเดยี วกนั อยา มีเถา แกห ลายคน” จะเกิดความยงุ ยากมาก เพราะงานเดยี วแตมคี นสงั่ หลายคน และตอ งรับผิดชอบในความสาํ เร็จและลมเหลวดวยกนั 7) บรหิ ารเวลาและมอบหมายงาน การทาํ งานใดๆตองวางแผนใหดี ตอ งเรงดําเนินการใหบรรลุ เปาหมาย การใชทรัพยากร จัดระบบเวลาใหด ี ในการกําหนดกิจกรรม เวลา จะตอ งกําหนดคนและหนาท่ี ท่รี ับผิดชอบดว ยและมกี ารมอบหมายงานตามที่กาํ หนดคนไว โอกาสทจ่ี ะประสบผลสาํ เรจ็ สงู 8) มีวสิ ยั ทศั นชัดเจน คอื การหาคําตอบใหก บั คําถาม “เราตองการจะเปน อะไรในอนาคต” ตองตอบ สน้ั ๆ ชดั เจน สามารถบอกความตอ งการทจ่ี ะเปน ในอนาคต ถา การเตรยี มการที่จะเปน ผูนําดี มกี ารปรับปรุงพัฒนาตนเองใหสามารถเปน ผนู ําท่ีดีได เปน ผูนําทมี่ ี คุณภาพ เปนผนู าํ มอื ธรรมดา เปนผูน ํามอื ธรรมชาติ และเปน ผนู าํ การเปล่ียนแปลงการศึกษา คูม ือเตรียมสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 24 ดงั นั้นการท่ีผบู รหิ ารการศกึ ษา จะเปนผนู าํ การศึกษา ความมที กั ษะและความสามารถ ดงั น้ี 1) ทาํ ใหเกดิ วสิ ัยทศั นโ ดยการมสี ว นรวมของคนในองคการและนาํ วิสยั ทัศนท ่ีไดรวมกันกาํ หนด และมีความชดั เจนไปปฏบิ ัติไดคนในองคการมคี วามชดั เจนในวสิ ัยทัศนสามารถอธิบายวิสยั ทัศนใ นทศิ ทาง เดยี วกนั 2) ใชวิสัยทศั นใ นการสื่อสาร สรางความเขาใจกับเพ่อื นรว มงานใหม ีความคิดเหน็ ตรงกันในทิศทาง ทจี่ ะเดนิ ไปในอนาคตขององคการ 3) เปน คนตดั สินใจเร็ว ทันเหตุการณแ ละการเปลยี่ นแปลง มเี หตุผลในการตัดสินใจ โดยวิเคราะห ขอมลู ความเปน ไปได พิจารณาถึงผลดี ผลเสยี ของแนวทางท่ีจะปฏบิ ตั ิ รวมกนั ปฏิบตั ิจนบรรลเุ ปา หมาย 4) เปนคนทกี่ ลาเส่ียงในการตดั สินใจ และพรอมท่จี ะรบั ผิดชอบในเรื่องที่เกดิ ข้ึนในระหวา งการ บริหารงาน มคี วามรบั ผดิ ชอบตอการทํางานของตนเองและทีมงาน 5) เปนคนทที่ าํ ใหเ พอื่ นรว มงานมีความรัก เคารพ ศรทั ธาดวยความเตม็ ใจ เกดิ จากความประทบั ใจ ในพฤตกิ รรมการบริหาร 6) สรา งทมี งานที่เขมแขง็ คือรวมคดิ รว มแรง รว มใจ รวมรับผิดชอบ รว มทกุ ข รวมสุข งานประสบ ความสําเร็จ 7) เปน คนรบั ผดิ ชอบงานของตนเอง งานของทมี งาน สามารถอธบิ ายงานท่ีทาํ ตัง้ แตเ ริม่ ตน จนงาน สําเร็จและบรรลุเปาหมาย 8) มีความรกู วางขวาง สามารถชีแ้ นะ แนะนาํ ได แมว าจะไมมีความโดดเดนมากนกั แตกส็ ามารถ อธิบายได 9) เปนผชู ํานาญการในเรอ่ื งทว่ั ๆไป คือสามารถรแู ละพูดคยุ ไดทุกเรื่อง 10) สามารถมอบหมายงานและหนา ทใี่ หผอู ่นื ทําแทนได โดยไมต องทาํ เองทกุ เรอ่ื ง การมอบหมาย งานและมอบสทิ ธิที่จําเปน ตอการดําเนนิ งาน พรอ มที่จะรับผดิ ชอบตอความสาํ เร็จ ความลม เหลวในงาน 11) เปน ผูน าํ ท่กี อ ใหเกิดการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดี 12) ทาํ งานเปนหลายอยา ง แมว าจะไมดเี ดน มากนกั แตเขา ใจระบบและกระบวนการทาํ งานโดย ตลอดสามารถอธิบายกระบวนการทาํ งานได 13) เปนผมู ีความคิดสรางสรรค สามารถปรับตัวเขากับสถานการณได 14) เปนคนมอี ารมณข ัน ใชพระคณุ มากกวา พระเดช 15) เปน ผนู าํ ทีม่ ศี ิลปในการทาํ งาน เชน เปน คนท่มี จี ิตใจตง้ั มัน่ ราบเรียบไมข นุ มวั ไมม ีความโกรธ ความพยาบาท ความกลัว ความวิตกกังวล ความเปน ตัวของตนเอง รวู าอะไรผดิ อะไรถูก อะไรควร อะไร ไมควรมีสิทธใิ์ ชความคิด กลาคดิ กลา แสดงออก นอกจากน้ัน ภาวะผนู ําของผูบ รหิ ารเขตพนื้ ที่ในทศวรรษหนา ควรมี คุณลักษณะสวนตนดา นความ นา เช่ือถือ ไดแ ก เปน ผูมีความฉลาด และมีวสิ ยั ทศั นก วา งไกล เปนผมู ีทักษะในการส่อื สาร เปนผทู ่ีสามารถ เขา ถงึ ได เปนผูมีความเชอ่ื มั่นในหลกั การ คา นยิ มทีถ่ ูกตอ ง การเปนผูทีม่ คี วามกลาพ่ึงตนเองดวยความมั่นใจ คูมอื เตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 25 และมพี ลังตอความสําเร็จ และความสามารถเชิงบริหารจดั การ ไดแ ก ความสามารถใน การวเิ คราะหแ ละ การวางแผน ความสามารถในการสรา งวิสัยทัศนรวม ความสามารถในการบรหิ ารจัดการทรัพยากร ไดแ ก  ดา นงบประมาณ ดา นแหลง ความรู สื่อและนวัตกรรมตางๆ ดา นอาคารสถานท่แี ละดานบคุ ลากร ความ สามารถในการเสริมสรางขวัญกาํ ลงั ใจ ความสามารถในการติดตามงาน และการประเมินผลการดําเนนิ งาน ดงั นั้น การที่จะมผี นู าํ ลกั ษณะดังกลา วได ตอ งมีการเตรียมการ เตรียมตวั พรอ มทจ่ี ะพัฒนาตนเอง ใหเ ปนผนู ําทีด่ ีเปน ผูนาํ ท่ีมีคุณภาพ เปน ผบู รหิ ารมอื อาชพี ตอไป 5) ยุทธศาสตรก ารบริหารจัดการของเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษา เขตพ้ืนทก่ี ารศึกษา เปนเขตใหบรกิ ารทางการศกึ ษา ที่กําหนดขึน้ โดยคํานึงถึงปริมาณสถานศกึ ษา จํานวนประชากรเปนหลกั และความเหมาะสมดา นอื่นๆดว ย ดงั นน้ั ยทุ ธศาสตรก ารบริหารจัดการศึกษา และพฒั นาการศกึ ษาของขตพ้ืนทีก่ ารศึกษา ควรเปนดงั น้ี 5.1 ยทุ ธศาสตรพัฒนาสาํ นกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษา คุณลกั ษณะของสาํ นกั งานเขตพืน้ ทกี่ ารศกึ ษา ตามพระราชบัญญัตกิ ารศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542 และทแ่ี กไ ขเพมิ่ เติม (ฉบับบที2่ ) พ.ศ. 2545 เปน หนว ยงานทีม่ ีลกั ษณะดงั นี้ 1) เปน หนว ยงานทม่ี ีความเชี่ยวชาญ เปน หนว ยงานทไี่ ดรบั การยอมรับดา นการวเิ คราะหแผนและ นโยบายของหนว ยเหนือและสถานศกึ ษา มีศกั ยภาพเพยี งพอท่จี ะกาํ หนดนโยบาย และจัดทาํ แผนพฒั นา การศกึ ษาในเขตพ้ืนที่ รวมทงั้ เปนองคก รนาํ การพฒั นาการศึกษาในเขตพืน้ ทกี่ ารศกึ ษา ดงั นน้ั สาํ นกั งาน เขตพ้ืนท่ีการศกึ ษาจึงควรเปน องคก รทีเ่ นน ความเชีย่ วชาญเฉพาะทาง ในลักษณะการพฒั นามากกวาการ ปฏิบัตงิ านตามนโยบายและแนวทางปฏิบัตทิ ่ีหนวยเหนือกําหนด 2) มีศกั ยภาพและมคี วามคลองตัวอยา งเพียงพอทจี่ ะกํากบั ดแู ลการปฏบิ ัตงิ านในเชิงนโยบาย สนบั สนนุ และประสานงานเพื่อพฒั นาคุณภาพการศกึ ษาในเขตพนื้ ท่ีการศึกษา ดงั นัน้ สาํ นกั งานเขตพ้นื ท่ี การศึกษา จึงจาํ เปนตอ งมีบคุ ลากรท่พี รอ ม มีจติ บรกิ ารมคี ุณลักษณะขาราชการทพี่ ึงประสงค และมีการเสรมิ สรา งจิตลักษณะ ใหก บั บคุ ลากร ไดแ ก ทัศนคตติ อ การทาํ งานทมี่ งุ อนาคต และการควบคมุ ตนเอง มเี ครอ่ื งมอื และแผนปฏบิ ัติการทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ และมีศกั ยภาพเพียงพอท่จี ะสนับสนุน สง เสรมิ และประสานงานเพอื่ พฒั นาคุณภาพการศกึ ษา และสถานศึกษาในเขตพื้นที่การศกึ ษา 3) บุคลากรของสาํ นกั งานเขตพื้นทก่ี ารศึกษา ต้งั แตค ณะกรรมการเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา ผูอํานวยการ สาํ นักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษา และบคุ ลากรในองคกร ควรเปนท่ยี อมรบั ของสถานศกึ ษา แตละเขตพ้ืนท่ีการ ศึกษา ท้ังในดา นความชาํ นาญการ ความเชย่ี วชาญ คุณธรรม ดงั นัน้ สํานกั งานเขตพื้นท่ีการศกึ ษา จงึ ควรเปน องคกรเปด มอี สิ ระและมีวธิ ีสรรหาผชู าํ นาญการ หรือผูเชี่ยวชาญและผมู คี ณุ สมบตั เิ หมาะสม โดยมีการหมุน เวียนมาปฏิบัตงิ านและใชวิธกี าร ใชห ลักเกณทท เี่ นน คุณภาพ ไมใ ชเกิดจากการแตง ตงั้ จากหนว ยเหนอื ใน สว นกลางเพียงอยางเดยี ว คูมือเตรียมสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 26 4) เขตพนื้ ท่กี ารศึกษาควรพฒั นาใหเ ปนองคกรแหงการเรยี นรู ควรเปนแหลงบรกิ ารขอ มูลขา วสาร เกี่ยวกบั การศึกษา ควบคกู ับการกํากบั ดูแลสถานศกึ ษา ดงั นั้นเคร่อื งมอื อปุ กรณ เทคโนโลยี ขาวสารและ ศกั ยภาพของบุคลากร จะตอ งไดรับการพัฒนาอยางตอเน่อื งสอดคลอ งกับการพฒั นาการศึกษา เศรษฐกิจ และสังคมในระดบั ประเทศและในระดบั สากลผูมีสว นรว มหลายฝายตา งๆ ใหเขามามีบทบาทในฐาน ผูรว มคิด รวมตดั สินใจและรวมรับผดิ ชอบ ไมใ ชเ ปนเพียงคณะกรรมการท่มี หี นาที่ใหข อเสนอแนะ หรอื ให คําปรกึ ษาเพียงอยางเดียว มกี ารพัฒนาใหเปนองคก รแหง การเรียนรู โดยพัฒนา องคประกอบหลกั ไดแก การเรียนรู การจัดการความรู องคก าร ภาวะผนู ํา และเทคโนโลยี มกี ารบริหารจัดการความรแู ละการบริการ ดา นวชิ าการ โดยอาศยั ยทุ ธศาสตรต า งๆ ไดแ ก การเตรียมความพรอ ม การกําหนดวิธแี บงบัน การเปลยี่ นและ บริการ นวัตกรรมการเรยี นรู ผลิตภัณฑและการบริการ และการประเมนิ ผลการจัดการความรู 5.2 ยทุ ธศาสตรการบรหิ ารจัดการศึกษาในเขตพื้นทีก่ ารศึกษา การบริหารจดั การในเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษา อาศัยยุทธศาตรก ารบรหิ ารโดยยึดหลักการในการจัดระบบ โครงสราง และกระบวนการจดั การศกึ ษา ตามมาตรา 9 แหง พระราชบัญญตั กิ ารศกึ ษาแหง ชาติ พ. ศ. 2542 และที่แกไขเพม่ิ เตมิ พ.ศ. 2545 คือ 1) มเี อกสารดานนโยบาย และมคี วามหลากหลายในทางปฏิบัติ นนั้ คอื มีการติดตาม การตรวจสอบ การปฏิบตั ิงานตามนโยบายท่ีมีประสทิ ธิภาพ แตผูปฏิบตั มิ ีอสิ ระท่ีจะเลือกปฏิบัติ ตามแนวทางทเ่ี หมาะสม ของตน ดังน้ันแตละเขตพื้นทกี่ ารศกึ ษาจงึ ใชกรอบนโยบายของสพฐ.เปนแนวทางในการบริหารจดั การ และในขณะเดยี วกันจะมกี ารกําหนดนโยบายตามความตองการและความจําเปนของตนเอง เพื่อการบริหาร และจัดการศกึ ษาในระดบั เขตพื้นท่ีการศึกษาดว ยในสว นของการนาํ นโยบายของ ศธ. และ สพฐ.สูการปฏบิ ัติ ใหมปี ระสิทธภิ าพ สํานกงานเขตพน้ื ทกี่ ารศึกษาตอ งเตรียมปจจัยอยา งนอย 6 ประการ ไดแ ก ปจจยั ดา นการ พฒั นาครู ความชัดเจนของนโยบาย ผูบ รหิ ารทมี่ ีภาวะผนู ํา ความชัดเจนของแนวปฏิบัติ ความพรอมของ ทรพั ยากร และความรวมมือของชมุ ชน 2) มกี ารกระจายอาํ นาจไปยังเขตพื้นท่แี ละสถานศึกษา องคก รการปกครองทองถ่นิ นัน้ คอื มกี าร กาํ หนดขอบเขตอํานาจการตัดสนิ ใจขององคก รหลกั ท้งั สามองคกื รดงั กลา วอยา งชัดเจน ไมก า วกาย ซ้ําซอน กัน ดังนน้ั การกระจายอาํ นาจจงึ ควรถึงมอื ผปู ฏบิ ัติใหม ากทส่ี ดุ เทา ทีจ่ ะทาํ ได ภารกิจของสํานกั งานเขตพนื้ ท่ี การศกึ ษา จงึ อยูทกี่ ารกํากับ ดูแล สนับสนนุ และสงเสริมใหสถานศกึ ษาไดบ รหิ ารจัดการใหเ ปน ไปตาม นโยบาย ท่ีกําหนด โดยสถานศึกษามอี สิ ระในการกําหนดความตองการ ดาํ เนนิ การและตดั สินใจเกยี่ วกับ การบริหารงานวิชาการ งานงบประมาณ งานบริหารงานบคุ คล และงานบรหิ ารท่ัวไป 3) มีการกําหนดคณุ ภาพมาตรฐานการศกึ ษา และจัดระบบการประกันคุณภาพการศึกษาทกุ ระดบั และ ทกุ ประเภทการศกึ ษา นน้ั คอื ท้ังเขตพ้นื ท่ีและสถานศกึ ษา มมี าตรฐานและดัชนชี ้วี ัดคณุ ภาพการศกึ ษาและ บรหิ ารจัดการที่ชัดเจน สามารถประเมนิ ผลและตรวจสอบได ดงั นน้ั ท้งั เขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษาและสถานศึกษา จึงควรมกี ารดาํ เนนิ งานโดยอาศัยแนวทางและกระบวนการดังนี้ คูมอื เตรียมสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 27 - มเี กณฑมาตรฐานคุณภาพขององคก ร มาตรฐานการปฏิบตั ิงานขององคกร และมีดชั นชี วี้ ดั คุณภาพ ขององคกรที่สามารถประเมนิ และเปด เผยตอ สาธารณชนได - มกี ารบริหารและจัดการตามเกณฑมาตรฐานและดชั นชี ้วี ดั คณุ ภาพที่กําหนด - มกี ารประเมนิ คณุ ภาพขององคก รโดยคณะกรรมการท้งั ภายในและภายนอกองคกร - มกี ารประเมนิ คุณภาพขององคก รโดยคณะกรรมการท้งั ภายในและภายนอกองคก ร - มรี ายงานผลการประเมินตอหนว ยงานผูรับผดิ ชอบ และเปดเผยผลการประเมิน - มีการปรับปรงุ แกไ ขขอบกพรอ ง หรอื พัฒนาคุณภาพตามเงือ่ นไขมาตรการและชวงเวลาที่กาํ หนด 4) มีหลกั การสง เสริมมาตรฐานวชิ าชพี ครู และบุคลากรทางการศึกษาและพฒั นาครู บุคลากรทางการ ศกึ ษาอยา งตอ เน่อื ง นนั่ คอื ทงั้ เขตพื้นท่กี ารศึกษาและสถานศกึ ษาตองมีแผนและโครงการพัฒนาบุคลากร อยา งตอ เนือ่ ง พฒั นาผูบริหารสถานศึกษาใหเ ปน ผบู รหิ ารมืออาชีพ ใหเปนผนู าํ การเปล่ยี นแปลง ทํางานเปน ทมี ทํางานเชงิ บุกเบิกใหไ ดผ ลทส่ี ดุ รวมคิดรวมทาํ รว มปฏบิ ตั ิงาน พงึ พาชวยเหลือ ซงึ่ กนั และกัน แกปญ หา ขจดั ความขดั แยง และไวตอ การเปลีย่ นแปลง และพฒั นาองคป ระกอบเพอ่ื ใหก ารพัฒนkสูผูบริหารมืออาชีพ ใหไปสูการปฏิบัตไิ ดจ ริง ตามองคป ระกอบสามอยา ง ไดแก การกาํ หนดนโยบายและแผนงานทีเ หมาะสม การปฏบิ ัตติ นเปนแบบอยางทด่ี ี และการมงุ พฒั นาผูรวมงานใหท าํ งานเตม็ ศกั ยภาพ พัฒนาภาวะผูนําของ ผูบรหิ ารโรงเรียน ดานการมบี ารมี ดานการใหร างวัล ดานการกระตุน การใชปญญา และดานการดลใจพฒั นา คณุ ลักษณะสว นตวั ของผบู ริหารสถานศึกษา ทง้ั ในเรอื่ งบุคลิกภาพ การเปน วทิ ยากรใหค วามรู และพฒั นา ทมี งาน พัฒนาใหเ ปน ผูน าํ การเปลย่ี นแปลง มวี ิสยั ทศั นทีก่ วางไกล มีความยุติธรรม วางแผนงาน ติดตาม ตรวจสอบ อยางเปน ระบบ มีลักษณะความเปน ผูนาํ สงู บรหิ ารงานโดยการใหม ีทุกฝายมีสวนรวม เปน ประชาธิปไตย รขู อมลู ขาวสารทนั การเปลี่ยนแปลง มีบคุ ลิกทดี่ มี ีความเหมาะสม 5) มีการระดมทรัพยากรจากแหลง ตา งๆ มาใชใ นการจัดการศึกษานนั่ คอื ทั้งเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษาและ สถานศกึ ษา จาํ เปน ตองมแี นวคิดและวิธีการในการระดมทรพั ยากรมาใชใ นการจดั การศึกษา การสรางและ ใชประโยชนจ ากเครอื ขายความรว มมอื เพ่ือการบรหิ ารจดั การศกึ ษา จากหนว ยงาน องคกร บคุ คลท้ังภาครฐั และเอกชน ท้งั ระดับหนว ยงาน สถานศกึ ษาและเขตพื้นทก่ี ารศึกษา 6) มีสวนรวมของบุคคล ครอบครวั ชุมชน องคก รชมุ ชน องคก รปกครองสวนทอ งถน่ิ เอกชน องคก ร เอกชน องคกรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนั สังคมอืน่ นน้ั คือท้งั เขตพนื้ ทีก่ ารศึกษา และสถานศกึ ษา จะไมบ รหิ ารจัดการโดยลาํ พัง สาํ นกั งานเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษาและสถานศกึ ษา จึงบรหิ าร จัดการ โดยคณะกรรมการทม่ี าจากผมู ีสว นรว มฝายตา งๆ ให ใหเขามามบี ทบาทในฐานะผรู วมคิด รวมตดั สิน ใจ และรวมรบั ผดิ ชอบ ไมใ ชเปน เพียงคณะกรรมการทม่ี ีหนาทใี่ หขอเสนอแนะ หรอื ใหคาํ ปรกึ ษาอยางเดียว คูมอื เตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

สว นท่ี 2 งานในหนาทศ่ี ึกษานิเทศก้บานสอบค ูร www.sobkroo.com งานของกลุมนเิ ทศ ติดตาม และประเมนิ ผลฯ งานตามมาตรฐานตําแหนง และมาตรฐานวิชาชีพ งานในบทบาทหนา ท่ตี ามกรอบภารกจิ สพท. คมู อื เตรยี มสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

28 สวนท่ี 2 : งานในหนา ที่ศึกษานิเทศก ก. งานของกลมุ นเิ ทศ ตดิ ตามและประเมินผลการจัดการศึกษา 1. แนวคดิ กลุมนเิ ทศ ตดิ ตามและประเมินผลการจัดการศกึ ษา สาํ นกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศึกษาเปน กลมุ งานดําเนนิ การเก่ียวกบั การนิเทศการศกึ ษา วิเคราะห วิจัย ติดตาม ตรวจสอบ และประเมนิ ผลการพฒั นาระบบการ บรหิ ารและการจดั การศึกษา เพ่อื ใหส ถานศกึ ษามีความเขม แข็งในการบริหารและการจดั การเรยี นการสอน ไดอยางมีคุณภาพ ไดมาตรฐานเทา เทยี มกันโดยยดึ โรงเรียนเปน ฐาน สงผลใหผ ูเ รยี นทั้งในระบบ นอกระบบ และตามอัธยาศัย เกดิ การเรยี นรูตามวตั ถปุ ระสงคและเปาหมายของการศกึ ษา ้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 2.วตั ถุประสงค 1. เพอื่ ใหแนวทางการนิเทศ การบริหารและการจดั การศกึ ษาในเขตพ้ืนที่การศกึ ษา และสถานศกึ ษา 2. เพือ่ สง เสริมใหส ถานศึกษา มีความเขม แขง็ ในการบรหิ ารจัดการหลกั สูตรสถานศึกษา และจดั กระบวน การเรยี นรไู ดมีคณุ ภาพ 3. เพือ่ สง เสริมใหสถานศกึ ษา มีระบบประกันคณุ ภาพภายในสถานศึกษาตามมาตรฐานการศกึ ษาชาติ 4. เพอื่ สงเสรมิ การพัฒนา การวัดและประเมนิ ผลการศึกษา การพัฒนาสื่อ นวัตกรรม และเทคโนโลยี ทางการศกึ ษาใหม ีคุณภาพ 5. เพ่อื พัฒนาระบบการนเิ ทศตดิ ตาม ตรวจสอบและประเมนิ ผลการบรหิ ารจัดการศกึ ษา 6. เพ่อื สง เสรมิ การศกึ ษาวิจัยและพฒั นาใหเขตพ้ืนท่กี ารศึกษาและสถานศึกษามีคณุ ภาพไดมาตรฐาน 33.. ภภาารรกกิจจิ กกลลมุ มุ นนิเิเททศศ ตตดิ ิดตตาามม แแลละะปปรระะเเมมนิ นิ ผผลลกกาารรจจัดดั กกาารรศศึกกึ ษษาามมีภภี าารรกกิจิจดดังังนน้ี ี้ งานพัฒนาหลกั สูตร ) งานสงเสริมพัฒนาหลักสตู รการศกึ ษาปฐมวยั การศกึ ษาพเิ ศษและ การศึกษาข้นั พน้ื ฐานและ ผูมคี วามสามารถพเิ ศษ กระบวนการเรยี นรู ) งานสง เสรมิ พัฒนาหลักสตู รการศึกษาขั้นพน้ื ฐาน งานวัดและประเมินผล ) งานศึกษาคน ควา วเิ คราะห วจิ ัย การพฒั นาหลักสตู รและกระบวน การศึกษา การเรยี นรู ) งานสง เสริมการวัดและประเมนิ ผลการศึกษา ) งานสง เสรมิ พัฒนาเครอ่ื งมือวดั ผลและประเมนิ ผลการศึกษา ) งานติดตาม ตรวจสอบและประเมินผลการวดั และประเมินผล การศึกษา ) งานทดสอบทางการศึกษา คมู อื เตรยี มสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

29 งานสง เสรมิ และพัฒนาสือ่ ) งานสง เสริมพัฒนาสื่อนวัตกรรมและเทคโนโลยที างการศกึ ษา นวตั กรรมและเทคโนโลยี ) งานศกึ ษาคนควา วเิ คราะหว จิ ัยพฒั นาสือ่ นวัตกรรมและเทคโนโลยี ทางการศกึ ษา ทางการศึกษา งานนเิ ทศ ติดตาม และ )งานสง เสรมิ และพัฒนาระบบการนเิ ทศและการจัดกระบวน ประเมนิ ผลระบบบรหิ าร การเรียนรู และการจัดการศกึ ษา )งานสงเสริม สนับสนุนเครอื ขายการนิเทศของเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษา ้บานสอบค ูร www.sobkroo.comสถานศึกษา หนว ยงานที่เกยี่ วของและชมุ ชน )งานนเิ ทศ ตดิ ตาม ตรวจสอบ และประเมนิ ผลการบรหิ าร และ การจัดการศกึ ษาข้ันพน้ื ฐานของสถานศึกษา )งานศกึ ษาคน ควา วเิ คราะห วิจัยการพัฒนาระบบบริหารและ การจดั การศึกษา งานสง เสริมพัฒนาระบบการ ) งานสง เสริมการพัฒนาระบบการประกนั คุณภาพภายใน ประกนั คุณภาพการศกึ ษา สถานศกึ ษา ) งานตรวจสอบคณุ ภาพภายในสถานศึกษา ) งานสงเสริมและประสานงานการประกนั คณุ ภาพภายในและภาย นอกสถานศกึ ษา ) งานศกึ ษาคนควา วเิ คราะห วิจยั มาตรฐานและการประกนั คณุ ภาพ การศึกษา งานเลขานกุ ารคณะกรรมการ )งานพัฒนาระบบขอ มลู และสารสนเทศ ติดตาม ตรวจสอบประเมิน )งานวางแผนการตดิ ตาม ตรวจสอบ ประเมินผลและนเิ ทศการศึกษา ผลและนิเทศการศกึ ษา )งานรายงานผลการติดตาม ตรวจสอบ ประเมนิ ผล และนิเทศ การศึกษา งานธรุ การ )ดาํ เนินงานธรุ การของกลมุ ข. งานตามมาตรฐานตําแหนงและมาตรฐานวิชาชีพศกึ ษานเิ ทศก 1) บทบาทหนา ท่ีตามมาตรฐานตาํ แหนง และวิทยฐานะของศกึ ษานิเทศก ศึกษานเิ ทศก เปน ขาราชการครแู ละบุคลากรทางการศึกษา ตามมาตรา 38 ค (1) ของระเบียบขาราชการ ครูและบุคลากรทางการศกึ ษา พ.ศ. 2547 และแกไ ขเพ่ิมเตมิ พ.ศ. 2551 มวี ทิ ยฐานะตามมาตรา 39 จาํ แนก เปน4 วิทยาฐานะ ไดแก ศกึ ษานเิ ทศกช ํานาญการ ศึกษานิเทศกชาํ นาญการพเิ ศษ ศึกษานิเทศกเ ชย่ี วชาญและ ศกึ ษานเิ ทศกเ ช่ียวชาญพิเศษ มีคณุ สมบัตสิ ําหรบั ตําแหนง มบี ทบาทหนาท่ีและความรบั ผิดชอบตลอดทง้ั การ ไดร ับเงินเดอื น เงินวทิ ยฐานะ ตามาตรฐานกําหนดตาํ แหนง ดงั นี้ คมู ือเตรยี มสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 30 สายงาน นิเทศการศึกษา ลกั ษณะงานโดยทัว่ ไป สายงานนเิ ทศการศกึ ษา มีลักษณะงานทีป่ ฏิบัตเิ กีย่ วกบั การนิเทศการศึกษา ทง้ั สถานศกึ ษาของรัฐ สถานศึกษาของเอกชน และสถานศกึ ษาของบุคคล ครอบครวั องคก ร และสถาบันตา ง ๆ การศึกษาคนควา ทางวิชาการ การวเิ คราะห วจิ ยั ตดิ ตาม ตรวจสอบและประเมนิ ผล การพฒั นางานวิชาการ และการจดั การ ศกึ ษา เพ่ือใหสถานศกึ ษามีความเขม แข็งในการบริหารงานวชิ าการอยางมีคุณภาพ และปฏิบัติงานอน่ื ที่ เกี่ยวของ ช่ือตาํ แหนง ศึกษานิเทศก ชอ่ื วิทยฐานะ ศึกษานเิ ทศกชาํ นาญการ ศึกษานเิ ทศกช ํานาญการพิเศษ ศกึ ษานิเทศกเช่ยี วชาญ ศกึ ษานิเทศกเ ช่ียวชาญพเิ ศษ มาตรฐานตําแหนง ชื่อตาํ แหนง ศกึ ษานิเทศก หนา ที่และความรบั ผิดชอบ ปฏบิ ัตหิ นา ทเ่ี ก่ียวกบั งานวชิ าการ และงานนิเทศการศึกษาเพื่อปรบั ปรุงการเรียนการสอนใหได มาตรฐานการศึกษา คน ควา ทางวชิ าการ และวเิ คราะห วิจัย ตดิ ตาม ตรวจสอบและประเมินผล เพือ่ พฒั นา การจัดการเรียนการสอนใหมีประสทิ ธิภาพยิ่งข้นึ และปฏบิ ัตหิ นา ทีอ่ นื่ ตามทไี่ ดรับมอบหมาย ลักษณะงานท่ปี ฏบิ ตั ิ 1. การนเิ ทศการศึกษา โดยสง เสริมใหส ถานศึกษาบรหิ ารหลกั สตู รสถานศึกษา จัดกระบวนการ เรยี นรู มีระบบการประกันคณุ ภาพภายในสถานศึกษาตามมาตรฐานการศกึ ษาชาติ พัฒนาการวัดและ ประเมินผลการศึกษา การพฒั นาส่ือ นวตั กรรมและเทคโนโลยีทางการศกึ ษาไดอยา งมคี ุณภาพ 2. การศึกษาคน ควา ทางวชิ าการ เพื่อจัดทําเปน เอกสาร คมู อื และสือ่ ใชใ นการปฏบิ ัตงิ านและเผย แพร ใหครูไดใชใ นการพฒั นาการจดั กระบวนการเรยี นการสอน 3. การวิเคราะหวจิ ยั เกี่ยวกับการพัฒนาหลกั สูตรกระบวนการเรยี นรู ส่ือ นวัตกรรม และ เทคโนโลยีทางการศกึ ษา เพ่ือพัฒนาระบบการบรหิ ารงานวชิ าการ พัฒนามาตรฐาน และการประกันคุณภาพ การศกึ ษา เพอ่ื ใชใ นการปฏิบัติงาน และเผยแพรแกผูบ ริหารสถานศกึ ษา ครู และผูสนใจทว่ั ไป คูม ือเตรยี มสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 31 4. การตดิ ตาม ตรวจสอบและประเมินผล เพือ่ เปน ขอ มลู และสารสนเทศในการวางแผนนิเทศและ การพฒั นางานทางวิชาการ 5. ปฏบิ ัตงิ านอืน่ ตามทีไ่ ดร บั มอบหมาย คณุ สมบตั ิเฉพาะสาํ หรับวทิ ยฐานะ 1. มีวฒุ ไิ มตา่ํ กวาปรญิ ญาตรที างการศกึ ษา หรือทางอน่ื ท่ี ก.ค.ศ.กาํ หนดเปน คุณสมบัตเิ ฉพาะ สําหรบั ตาํ แหนง นี้ 2. ดาํ รงตาํ แหนงครมู าแลวไมน อ ยกวา 4 ป สาํ หรบั ผมู วี ุฒิปริญญาตรี และ 2 ป สําหรับผมู ี วุฒิปรญิ ญาโทรขน้ึ ไป หรอื ดาํ รงตําแหนง อน่ื ที่ ก.ค.ศ. เทียบเทา 3. มใี บอนุญาตประกอบวิชาชีพบคุ ลากรทางการศกึ ษาอืน่ (ศกึ ษานิเทศก) 4. ผา นการพัฒนาตามหลกั เกณฑและวิธีการท่ี ก.ค.ศ.กาํ หนด การใหไ ดร บั เงนิ เดือน ใหไ ดรบั เงนิ เดือนอนั ดบั คศ.1 ผดู าํ รงตําแหนง ศึกษานเิ ทศกผใู ดผานการประเมิน มีวทิ ยฐานะศกึ ษานเิ ทศกชํานาญการ ศึกษา นเิ ทศกช าํ นาญการพเิ ศษ ศกึ ษานเิ ทศกเช่ยี วชาญ หรือศกึ ษานิเทศกเ ช่ียวชาญพเิ ศษ ตามหลักเกณฑแ ละ วธิ กี ารท่ี ก.ค.ศ.กาํ หนดแลว ใหไดร ับเงนิ เดือนอนั ดับ คศ.2 คศ.3 คศ.4 หรอื คศ.5 ตามลําดับ 2) บทบาทหนา ทีต่ ามมาตรฐานวิชาชีพทางการศึกษาของศึกษานเิ ทศก ครุ ุสภาในฐานะองคกรวิชาชีพท่ีทําหนาทกี่ ําหนดมาตรฐานและจรรยาบรรณของวิชาชีพควบคุมการ ประกอบวชิ าชพี ทเี่ ปน วิชาชพี ควบคมุ เพอื่ ยกระดับมาตรฐานวิชาชีพครู ผบู รหิ ารสถานศึกษา ผูบรหิ ารการ ศึกษา และศึกษานเิ ทศกใหเ ปนวิชาชพี ชน้ั สูงเปนทีย่ อมรับของสงั คม ขณะนี้ไดด าํ เนินการพฒั นามาตรฐาน วชิ าชพี 3 ดา นเพ่ือประกาศใชเปน ขอ บังคับ ประกอบดว ย มาตรฐานความรแู ละประสบการณวชิ าชีพ มาตร ฐานการปฏิบัติงานและมาตรฐานการปฏบิ ัติตน(จรรยาบรรณของวชิ าชพี )เพอื่ ใชเปน กรอบในการควบคมุ การ ประกอบวชิ าชีพ สําหรับมาตรฐานความรแู ละประสบการณว ชิ าชพี จรรยาบรรณวิชาชพี ศกึ ษานิเทศกด งั นี้ 2.1) มาตรฐานความรแู ละประสบการณ 2.1.1)ไดก าํ หนดใหผปู ระกอบวิชาชีพศกึ ษานเิ ทศกต อ งมคี ณุ วฒุ ไิ มตา่ํ กวา ปริญญาโททางการศึกษา หรือคณุ วฒุ ิอน่ื ที่คุรุสภารับรอง โดยมคี วามรูอยางนอย ไดแ ก - การนิเทศการศึกษา นโยบายและการวางแผนการศกึ ษา - การพฒั นาหลกั สตู รและการสอน การประกนั คณุ ภาพการศึกษา - การบริหารจัดการการศกึ ษา การวิจัยทางการศึกษา - กลวธิ ีการถายทอดความรู แนวคดิ ทฤษฎแี ละผลงานวชิ าการ - การบรกิ ารจดั การเทคโนโลยีสารสนเทศ คมู ือเตรยี มสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 32 - คณุ ธรรมและจริยธรรมสําหรับศกึ ษานเิ ทศก 2.1.2 ) ผา นการอบรมหลักสตู รการนเิ ทศการศกึ ษาที่คุรสุ ภารบั รอง 2.1.3) มีประสบการณ ดา นปฏิบตั ิการสอนไมน อ ยกวา 10 ป หรือมีประสบการณดานการปฏิบัติ การสอนและมีประสบการณในตําแหนงผบู ริหารสถานศึกษาหรือผบู ริหาร การศึกษา รวมกันมาแลว ไมน อยกวา 10 ป 2.2) มาตรฐานการปฏิบัติงาน มาตรฐานการปฏิบตั งิ านของบคุ ลากรทางศกึ ษาอน่ื (ศึกษานเิ ทศก) มี 12 มาตรฐาน ไดแก มาตรฐานท่ี 1 ปฏิบัตกิ ิจกรรมทางวชิ าการเกี่ยวกบั การพัฒนาการนเิ ทศการศกึ ษา เพ่อื ใหเกดิ การ พัฒนาวิชาชีพทางการศึกษา มาตรฐานท่ี 2 ตดั สินใจปฏิบตั กิ ิจกรรมการนิเทศการศกึ ษา โดยคํานึงถึงผลท่ีจะเกดิ ขึ้นกับผูรับ การนเิ ทศ มาตรฐานท่ี 3 มงุ ม่นั พัฒนาผูร ับการนเิ ทศใหล งมอื ปฏบิ ัติกจิ กรรมจนเกดิ ผลตอ การพฒั นา อยาง เตม็ ศกั ยภาพ มาตรฐานที่ 4 พัฒนาแผนการนเิ ทศใหสามารถปฏบิ ตั ไิ ดเ กดิ ผลจรงิ มาตรฐานท่ี 5 พฒั นาและใชนวัตกรรมการนิเทศการศึกษาจนเกดิ ผลงานทม่ี ีคณุ ภาพสงู ข้นึ เปน ลาํ ดับ มาตรฐานที่ 6 จัดกจิ กรรมการนเิ ทศการศกึ ษาโดยเนน ผลถาวรท่ีเกดิ แกผูรับการนเิ ทศ มาตรฐานท่ี 7 รายงานผลการนเิ ทศการศึกษาไดอ ยางเปน ระบบ มาตรฐานท่ี 8 ปฏิบตั ติ นเปนแบบอยางท่ดี ี มาตรฐานที่ 9 รวมพฒั นางานกบั ผอู ่ืนอยางสรางสรรค มาตรฐานท่ี 10 แสวงหาและใชขอมูลขาวสารในการพัฒนา มาตรฐานที่ 11 เปนผูนาํ และสรา งผูนําทางวิชาการ มาตรฐานที่ 12 สรา งโอกาสในการพัฒนางานไดท ุกสถานการณ 2.3) มาตรฐานการปฏิบัตติ น (จรรยาบรรณวชิ าชีพ) จรรยาบรรณของผูประกอบวชิ าชพี ทางการศึกษาทุกตําแหนง ประกอบไปดวย 5 ดาน 9 ขอ ดงั นี้ ดา นจรรยาบรรณตอ ตนเอง ขอ 1 ผูประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตองมวี ินยั ในตนเอง พัฒนาตนเองดา นวิชาชพี บุคลิกภาพ และ วิสยั ทศั น ใหท ันตอ การพฒั นาทางวทิ ยาการ เศรษฐกจิ สงั คม และการเมอื งอยูเสมอ ดานจรรยาบรรณตอวชิ าชีพ ขอ 2 ผูประกอบวชิ าชีพทางการศกึ ษา ตอ งรกั ศรทั ธา ซื่อสัตยสจุ รติ และรบั ผิดชอบตอวิชาชพี เปน สมาชิกทีด่ ขี ององคกรวิชาชีพ คมู อื เตรียมสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 33 ดานจรรยาบรรณตอผูร บั บรกิ าร ขอ 3 ผปู ระกอบวิชาชพี ทางการศกึ ษา ตอ งรกั เมตตา เอาใจใส ชวยเหลือ สง เสริม ใหกาํ ลงั ใจ แกศ ษิ ย และหรือผรู บั บริการตามบทบาทหนาท่ี โดยเสมอหนา ขอ 4 ผปู ระกอบวชิ าชีพทางการศกึ ษา ตองสง เสริมใหเ กิดการเรยี นรู ทักษะ และนิสยั ท่ีถูกตอ งดงี าม แกศ ษิ ย และหรอื ผรู ับบริการ ตามบทบาทหนาที่อยา งเต็มความสามารถ ดว ยความบริสุทธ์ใิ จ ขอ 5 ผูประกอบวชิ าชีพทางการศกึ ษาตอ งประพฤติ ปฏิบตั ติ นเปนแบบอยางที่ดี ท้งั ทางกาย วาจา และจิตใจ ขอ 6 ผปู ระกอบวิชาชพี ทางการศกึ ษา ตอ งไมกระทําตนเปน ปฏิปกษ ตอ ความเจรญิ ทางกาย สติปญ ญา จติ ใจ อารมณและสังคมของศิษย และหรอื ผรู ับบริการ ขอ 7 ผปู ระกอบวิชาชีพทางการศึกษา ตอ งใหบรกิ ารดว ยความจรงิ ใจและเสมอภาค โดยไมเรียกรบั หรือ ยอมรับผลประโยชนจ ากการใชต าํ แหนงหนาที่โดยมิชอบ ดา นจรรยาบรรณตอผูรว มประกอบวิชาชีพ ขอ 8 ผปู ระกอบวิชาชพี ทางการศกึ ษา พึงชวยเหลือเกือ้ กูลซง่ึ กันและกนั อยางสรางสรรค โดยยึดมั่นใน ระบบคุณธรรม สรา งความสามัคคใี นหมูคณะ จรรยาบรรณตอ สงั คม ขอ 9 ผปู ระกอบวิชาชพี ทางการศกึ ษา พงึ ประพฤตปิ ฏบิ ตั ิตน เปนผนู ําในการอนรุ ักษและพัฒนา เศรษฐกจิ สังคม ศาสนา ศิลปวฒั นธรรม ภูมิปญญา สง่ิ แวดลอ ม รกั ษาผลประโยชนของสว นรวม และ ยึดม่นั ในการปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั ริยท รงเปนประมุข ค. งานในบทบาทหนาที่ของศกึ ษานเิ ทศก งานในกลมุ นิเทศ ติดตามและประเมินผลการจดั การศึกษาของเขตพื้นท่ี ซ่งึ ศึกษานเิ ทศกตองดาํ เนินการ และรบั ผิดชอบ มีขอบขา ยดงั ตอไปน้ี งานบริหารและจดั การศกึ ษา 1. แนวคิดพ้นื ฐานในการจดั การศกึ ษา ตามพระราชบัญญัตกิ ารศึกษาแหง ชาติ 1.1. ความหมาย ความจาํ เปน และวตั ถุประสงคใ นการจดั การศกึ ษา การจัดการศึกษาเปนกระบวนการท่ีมอี งคประกอบหลายประการ เพ่ือนาํ ไปสูเ ปาหมายที่พงึ ปรารถนาในการพฒั นาคณุ ภาพมนุษย การจัดการศกึ ษาจงึ เปนความจําเปน ท่ที ุกประเทศตอ งดําเนินการ เพอ่ื ยกระดับคุณภาพประชากรและเพ่ิมขดี ความสามารถของประเทศในการแขงขันระหวา งประเทศ 1) ความหมายของการจัดการศกึ ษา การจัดการศึกษาเปนกระบวนการอยา งเปน ระบบ โดยมีเปา หมายชดั เจน คอื การพัฒนาคณุ ภาพ มนุษยท กุ ดา น ไมว าจะเปนดา นรางกาย จติ ใจ สตปิ ญญา คุณธรรม คานิยม ความคดิ การประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ ฯลฯ โดยคาดหวังวา คนทีม่ คี ุณภาพนจ้ี ะทาํ ใหสังคมมคี วามมัน่ คง สงบสุข เจรญิ กาวหนา ทนั โลก แขง ขันกบั สังคม คมู ือเตรยี มสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 34 อ่นื ในเวทีระหวา งประเทศได คนในสังคมมคี วามสขุ มีความสามารถประกอบอาชพี การงานอยา งมปี ระสิทธิ ภาพ และอยูรวมกนั ไดอ ยางสมานฉนั ท การจัดการศกึ ษามีหลายรูปแบบ ไมว า จะเปนการจัดการศกึ ษาใน สถานศึกษา นอกสถานศึกษา ตามอธั ยาศัย ยอมข้นึ กบั ความเหมาะสมสาํ หรับกลุม เปาหมายแตละกลุมทแี่ ตก ตา งกนั ไป เนื่องจากการจัดการศกึ ษาเปน กระบวนการที่เปนระบบ ดังนั้นการจัดการศึกษาจึงจาํ เปน ตองดาํ เนนิ ไปอยา งตอเนอ่ื ง มีบุคคลและหนวยงานทรี่ บั ผดิ ชอบเขา รว มดําเนินการ มรี ปู แบบ ข้ันตอน กติกาและวิธีการ ดําเนนิ การ มีทรัพยากรตางๆสนับสนุน และตองมกี ระบวนการประเมนิ ผลการจัดการศกึ ษาท่เี ทีย่ งตรงและ เชื่อถือไดด วย 2) ความจาํ เปน ในการจดั การศึกษา การศกึ ษาเปนเร่ืองที่ตอ งมกี ารจัดการ ไมใ ชเ รอื่ งทีจ่ ะใหผ ใู ดรบั ไปทาํ โดยไมม ีเปาหมาย ไมมี มาตรฐาน ไมไดคุณภาพเพราะยอ มทาํ ใหก ารศกึ ษาไมมีทิศทางไมเปน ระบบ ไมคมุ คาและหากจดั ผิดพลาด กย็ ากท่ีจะแกไข เพราะกระบวนการศึกษา เชน คานยิ มตา งๆ ไดซมึ ซับเขาไปในใจของผเู รียนเสียแลว การจัดการศึกษาเปน เร่อื งของการลงทุนที่จาํ เปน สาํ หรบั การดาํ รงชีวติ ของมนุษยแ ตละคน และเปน การลงทนุ เพื่อการอยูร อดและพัฒนาของสงั คม ท้ังน้ี เพราะการศึกษาสง ผลกระทบและมีอทิ ธพิ ลตอ การ เปลีย่ นแปลงสงั คม เศรษฐกิจ การเมอื ง วฒั นธรรม วทิ ยาการและเทคโนโลยีทจ่ี ําเปน ในการทํางานและการ ใชชีวติ ยงิ่ การเปลีย่ นแปลงดานตาง ๆ ในโลกเปนไปอยางรวดเรว็ อนั เปนผลจากพัฒนาการทางเทคโนโลยี สารสนเทศและเทคโนโลยีดานการส่ือสารใหมๆ พัฒนาการเหลา น้ยี อ มทา ทายตอ การจัดการศกึ ษา เพราะได เปด โอกาสและใหช อ งทางการเรยี นรแู กบุคคลจํานวนมาก โดยใหร บั รูมากขึน้ และมีเสน ขดี คั่นดา นระยะทาง นอยลงกวา เดิมมาก การจดั การศึกษาจึงเปนเร่อื งจาํ เปน เพราะตองการทรพั ยากร (คน เงิน วัสดอุ ปุ กรณ เทคโนโลยี) สนบั สนนุ จาํ นวนมาก ตองมุงไปสเู ปาหมายท่พี ึงประสงคร วมกนั ของสังคม ตองนําไปสกู ารพฒั นา คณุ ภาพของมนุษยอ ยา งแทจ ริง ในแงนี้ การจดั การศึกษาจึงตอ งมกี ารกาํ หนดเพอื่ ประกันวา มนษุ ยไดร ับการ พัฒนาอยางมีคณุ ภาพ ตรงตามเปาประสงครว มกนั รวมท้ังมีการใชท รพั ยากรรว มกนั อยางมปี ระสทิ ธภิ าพ การจดั การศกึ ษายงั มคี วามจําเปน เพราะตอ งการคนท่ีไดร บั การฝก ฝนเฉพาะดา น ที่มคี วามรู ความ เขาใจ ความชํานาญมาดูแลรับผิดชอบ ไมวาจะเปนการรับผิดชอบดานการสอน การบริหาร หรือการ สนับสนุน ตัวอยา ง เชน ครทู ดี่ ีตองไดรับการศึกษาอบรมมาอยางดี มีความรคู วามชาํ นาญ และมคี ุณลกั ษณะ เหมาะสมกบั การเปน ครู การเปนครจู งึ เปน ทย่ี อมรับวา เปนวิชาชพี ชนั้ สูง เนอ่ื งจากสังคมเปลีย่ นแปลงตลอดเวลา การจดั การศกึ ษาจาํ ตองไดรับการปรับเปลี่ยนพัฒนาอยา งตอเน่ือง เพอื่ ใหเหมาะสมกบั ความจาํ เปนของแตล ะยุคสมัย การจดั การศกึ ษาทีอ่ ยกู ับทีย่ อมหมายถึงความลา สมยั ไม เหมาะสม ไมค ุมประโยชน ปจ จบุ นั โลกกาวเขาสสู ังคมแหง การเรยี นรู หรอื เขาสรู ะบบเศรษฐกิจที่เรยี กวา เศรษฐกจิ ฐานความรู ความรจู งึ เปน เครือ่ งมือจําเปนทขี่ าดไมได ในสงั คมสมยั ใหมนี้ความรทู ี่ทันสมยั ท่เี หมาะสมกับสภาพการณ คูมือเตรียมสอบศึกษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 35 จะชว ยแกปญหาได และนําสูการพฒั นาอยางตอเนื่อง เปนพลงั สาํ คญั สาํ หรบั การอยูร อดและการพฒั นา ทง้ั สาํ หรับบุคคลแตล ะคนและสําหรับสงั คมประเทศชาติโดยรวม 3) วัตถุประสงคในการจดั การศึกษา ในขณะที่การจดั การศึกษามงุ เปาหมายระยะยาวสาํ หรับการพัฒนาของแตละบุคคล และการพฒั นา สังคม แตก ารจัดการศกึ ษาโดยทัว่ ไปยอมมวี ัตถปุ ระสงคท ีม่ ุงบรรลหุ ลายประการ ไดแก 3.1 ใหบรกิ ารทางการศึกษาท่ีสอดคลอ งกบั ความตอ งการในการดาํ รงชวี ิตและการประกอบ อาชีพ โดยถา ยทอดหรือปลกู ฝงเนื้อหาความรคู วามเขา ใจที่เหมาะสม เพือ่ ใหผไู ดร ับการศกึ ษาวางตัวไดเ หมาะ สมในสงั คม และมคี วามสามารถประกอบอาชีพตามความถนัด ความสนใจ หรอื ตามโอกาสของแตละคนได สถานศึกษาสว นใหญทเี่ รยี กวา โรงเรยี น มหาวิทยาลยั ศนู ยก ารเรียน สถานศึกษาปฐมวยั ทาํ หนา ทเี่ ปนผูให บรกิ ารทางการศกึ ษา 3.2 เตรยี มเดก็ กอนวยั เรียนใหมีความพรอ มในการเรยี นรู และจดั ใหเ ด็กในวยั เรียนไดร ับการ ศกึ ษาเพ่อื การเรียนรแู ละการพัฒนาตนเองตอ เนอ่ื ง โดยสง เสริมเกอ้ื หนนุ ใหเ ด็กกอนวัยเรยี นขั้นพ้ืนฐาน ไดม ี พฒั นาการทัง้ ทางรา งกาย เชาวนป ญ ญา ความสนใจ ทเี่ หมาะสม มีความพรอมในการศึกษาระดับสูงขน้ึ ไป การจดั การสวนนี้ โดยทั่วไปเปน ความรวมมอื ระหวา งพอแมผปู กครอง สถานพัฒนาเดก็ ปฐมวัย ศูนยพัฒนาเดก็ เล็ก เปนตน สวนเดก็ ในวยั เรยี นทุกระดบั จะไดร ับการศกึ ษาเพอ่ื เปน ประโยชนส าํ หรับการเตรียมตัวระดบั พื้นฐาน และเพื่อมีความรูความสามารถในการประกอบอาชพี การงานตอไป 3.3 ใหโอกาสทางการศกึ ษา โดยเขา ถึงผูรับบริการท่ีไมส ามารถเขารบั การศกึ ษาตามปกติ ทีม่ อี ยูห ลากหลาย การจัดการศึกษาลักษณะน้มี งุ ไปทีผ่ ดู อยโอกาสตา งๆ ไมวา จะเปน ผูท ีม่ ีฐานะยากจน ผทู ี่ พลาดโอกาสไดร ับการศกึ ษาในบางชว งของชีวิต ผทู ่มี ปี ญหาทางรา งกาย จิตใจ หรือสติปญ ญา การจัดการศึกษา เชน น้มี กั ดําเนนิ การโดยสถานศึกษาเฉพาะดาน เชน โรงเรียนสอนคนตาบอด โรงเรยี นศกึ ษาสงเคราะห หรอื โดยวธิ กี ารอน่ื นอกระบบและตามอธั ยาศัย เชน ศนู ยการเรียนรกู ารศกึ ษาในระบบทางไกล เปน ตน 3.4 ตอบสนองความตอ งการทางการศึกษาระดับสงู ในเชงิ คณุ ภาพ วัตถุประสงคนม้ี ุง สง เสริม ใหประชาชนมีโอกาสไดพ ฒั นาความรคู วามสามารถเฉพาะดา น เพอ่ื ประโยชนในการประกอบอาชีพ ซง่ึ อาจ ดาํ เนินการโดยสถาบนั อดุ มศกึ ษาท่ีเนน การวเิ คราะหว ิจยั ระดับสงู มงุ คดิ คนเนอ้ื หาสาระที่แปลกใหมจากเดมิ นอกจากนยี้ งั รวมถึงการฝกอบรมเฉพาะทาง เชน ดา นการเกษตร การอุตสาหกรรม วิทยาศาสตรสขุ ภาพ เปน ตน มกั ดําเนินการในรูปแบบการประชมุ สัมมนา การฝก อบรม การดูงาน การฝก ปฏิบตั เิ ฉพาะ ฯลฯ 3.5 พัฒนาศักยภาพของแตละบุคคลใหเตม็ ตามความสามารถ และตอบสนองวิสัยทศั นใ น การพฒั นาประเทศ วตั ถุประสงคใ นการจดั การศึกษาขอน้เี นนการพัฒนามนษุ ยใ นลักษณะบรู ณาการ คือใหมี ความสมบรู ณครบถวนทกุ ดา น ทัง้ ทางรา งกาย สติปญญา คณุ ธรรม ความคิด ความสํานกึ ความรับผิดชอบ ฯลฯ ซงึ่ ตามปกตคิ วรเปนหนา ทีข่ องสถานศกึ ษา แตหากสถานศึกษาไมส ามารถดแู ลใหค รบถวนได ก็ตองจัดสวน เสริมเติมในลกั ษณะการฝก อบรมเฉพาะ การแทรกในกิจกรรมการเรยี นการสอนปกติ หรือการใชส ่ือตา งๆ ชวยเสรมิ วัตถุประสงคส ว นนี้ยงั รวมไปถงึ การพฒั นาทกั ษะและคณุ ภาพของผทู ่ที ํางานแลว หรือผูท ี่ผานการ คมู อื เตรียมสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 36 ศกึ ษาตามกระบวนการปกติ ใหส ามารถติดตามความรใู หมๆ และวทิ ยาการที่มกี ารเปลย่ี นแปลงไดอยา งตอ เนือ่ ง 1.2 เปา หมายของการจดั การศกึ ษา เปาหมายของการจดั การศกึ ษาในภาพรวมคือสมาชิกทุกคนในสังคม แตเน่ืองจากมวลชนเหลา น้ีมี จํานวนมากมายเกนิ กวาจะมอี งคกรใดสามารถจัดการศึกษาใหครบถว นครอบคลมุ ได จงึ ตอ งมีการแบง กลุม ประเภทของเปา หมายออกตามความเหมาะสมในการจดั เชน แบง ตามอายุ แบงตามสาระเนื้อหา แบงตาม ลกั ษณะของบคุ คล เปน ตน เปา หมายของการจัดการศกึ ษาอาจแบงเปนกลุมตาง ๆ ดังน้ี 1) เด็กกอ นวยั เรยี น เม่อื ทารกคลอดออกจากครรภ พอ แม ผปู กครอง ปูย าตายาย ญาติ หรอื คนเลย้ี งดู เปนกลมุ บคุ คลเริ่มแรกทท่ี ําหนา ท่ดี ูแลเลีย้ งดู และขณะเดยี วกนั ก็ใหก ารศกึ ษาอบรมดว ย การใหการศกึ ษา ลกั ษณะน้ี โดยท่วั ไปยงั ไมเ ปนระบบ แตเปนธรรมชาติ จึงยงั ไมถอื วา เปนการจัดการศึกษา เมื่อทารกเตบิ โตขึ้นพอชว ยตนเองไดแ ลว พอ แมซ ง่ึ ตองมภี าระประกอบอาชพี เพื่อหาเลย้ี งลกู ไมอาจ ดแู ลบตุ รได ก็ปลอยใหอ ยูในการดูแลของบุคคลอ่นื เชน บคุ คลในกลุมเครือญาติ หรอื มฉิ ะน้นั ก็ตอ งจางคนดูแล ทางเลือกอีกประการหน่งึ คอื การสง บตุ รหลานเขา รับการอบรมศกึ ษาในศนู ยการเรยี นปฐมวยั ศนู ยร ับเลยี้ งเด็ก หรือศนู ยพ ฒั นาเด็กเล็ก ซึ่งถอื เปนสถานศึกษาเบือ้ งตน ทม่ี ีการจัดการศกึ ษา โดยมีผูดแู ลทไ่ี ดรับการศกึ ษาอบรม มาพอสมควรเปนผูดูแล เม่ืออายถุ ึงวัยประมาณสามขวบ สถานศกึ ษาสาํ หรับเด็กกลุมนีม้ กี ารจัดการศึกษาทเ่ี ปนระบบและมี รปู แบบมากขน้ึ ซง่ึ การจัดกิจกรรมสาํ หรบั เด็กวัยน้เี ปน การจัดกิจกรรมในลกั ษณะการเตรียมความพรอมเพือ่ สงเสรมิ พฒั นาการทัง้ 4 ดาน คอื ดา นรางกาย อารมณ สงั คม และสตปิ ญญา ไดแก กจิ กรรมการเคล่อื นไหว ตามจงั หวะกจิ กรรมสรางสรรค กจิ กรรมกลางแจงกิจกรรมเสรมิ ประสบการณ กจิ กรรมเกมการศึกษา เปนตน 2) บคุ คลในวัยเรยี น ผทู อ่ี ยูในวยั เรยี นโดยทวั่ ไปหมายถึง ผซู งึ่ รัฐกําหนดใหผ ูปกครองตอ งนําไป เขา เรยี น คืออยูในขายการศึกษาภาคบังคบั โดยแตละประเทศกาํ หนดอายไุ วแ ตกตา งกันไปตามทีเ่ หน็ วาเหมาะ สม สาํ หรบั ประเทศไทยกาํ หนดใหก ารศึกษาระดับประถมถึงชัน้ มธั ยมศกึ ษาปท ี่สามเปนการศกึ ษาภาคบงั คับ และหากผูปกครองมีความพรอมกส็ งเสียใหบตุ รหลานของตนไดเรยี นตอ สงู ขน้ึ ไปอีกตามกาํ ลงั ความสามารถ ระดับการศกึ ษาของกลมุ เปาหมายเหลา นอ้ี าจแบง ไดห ลายระดบั ไดแก 2.1 การศึกษาข้ันพ้ืนฐาน โดยท่ัวไป เปน การจัดการศึกษาสาํ หรับบุคคลในวยั เรยี นในระบบการ เรียนในโรงเรยี น ในครอบครวั หรือในสถานศึกษารปู แบบอนื่ ในประเทศไทย การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐานไลเรียงกนั ไปต้ังแตร ะดับประถมศกึ ษา (ชนั้ ประถมปท ี่หนึ่งถงึ ช้ันประถมปทหี่ ก) ไปจนจบชนั้ มธั ยมศกึ ษา (ชัน้ มธั ยม ศกึ ษาปท่ีหน่ึงถึงชัน้ มัธยมศกึ ษาปท่หี ก) การศึกษาข้นั พื้นฐานน้ันมกั ใชเ วลาประมาณสบิ สองปเ ปน สวนใหญ ในชวงปลายของการศึกษาระดบั นี้ เยาวชนท่สี นใจศึกษาสายอาชพี แทนที่จะศกึ ษาสายสามญั กอ็ าจเลอื ก เขา เรียนในสถานศกึ ษาสายอาชีพ ซง่ึ ไดแ ก โรงเรยี นอาชีวศกึ ษาระดบั ตน ตา งๆ ไดใ นสถานศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน คูม ือเตรยี มสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 37 2.2 การศึกษาระดบั อดุ มศึกษา เมอื่ สําเรจ็ การศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ผูเรยี นทีม่ ุงศกึ ษาตอกอ็ าจเขา ศกึ ษาในสถาบันอุดมศึกษา (ซึ่งรวมสถาบันอุดมศึกษาสายอาชีพตาํ่ กวา ปรญิ ญาดว ย) ในกรณที ศี่ กึ ษาระดบั ปรญิ ญากอ็ าจศกึ ษาตอ เนอ่ื งไปตั้งแตร ะดับปรญิ ญาตรี โท เอก หรือศึกษาเฉพาะดานหลังจากสําเรจ็ การศึกษา ระดับปริญญาตรี โท เอก 3) ผูดอยโอกาส หรือบุคคลลักษณะพิเศษ กลุมเปาหมายน้ีเปนคนกลุมพิเศษท่ีมีลักษณะเฉพาะ แตกตางไปจากบคุ คลปกติทว่ั ไป ส่งิ ที่ทาํ ใหแ ตกตา งน้นั อาจเกิดจากฐานะทางเศรษฐกิจ คอื คนจนทด่ี อยโอกาส ในการเลา เรยี นตามปกติ เชน เด็กทีผ่ ปู กครองไมส ง เสริมใหศ ึกษาเลา เรียน เดก็ ไรผ อู ปุ การะ หรือความแตกตา ง อาจเกิดจากลกั ษณะทางรา งกายจิตใจและสมอง เชน เดก็ พิการ เด็กปญ ญาออ น เดก็ ทม่ี ปี ญ หาทางจติ ใจและ อารมณ เด็กอจั ฉรยิ ะ เปน ตน ผดู อยโอกาสหรือบุคคลลักษณะพิเศษเฉพาะเหลา น้ีจาํ เปนตอ งไดรบั การดแู ล เปนพิเศษเพื่อใหมีโอกาสไดรับการศึกษาท่ีมีคุณภาพเชนเดียวกับเด็กอ่ืน แตการจัดการศึกษาสําหรับกลุม เปา หมายนจี้ าํ เปน ตองจดั ใหตามรปู แบบท่ีเหมาะสมกับลักษณะและความจําเปน สาํ หรบั กลมุ ดว ย โดยอาจ ตอ งมีครทู ีไ่ ดร ับการอบรมมาเปน การเฉพาะ ในกรณที ี่ผูด อยโอกาสรว มเรยี นในช้นั เรยี นปกติ ครจู ําเปนตอง ใหความสนใจผูเรียนกลมุ น้เี ปนพเิ ศษ โดยเฉพาะอยางยิง่ ตอ งใชความอดทน ความเมตตา ความเขา ใจ และ ความละเมียดละไมในการปฏบิ ัติตอพวกเขา สาํ หรับผูบ รหิ ารที่จดั การศกึ ษาสําหรบั ผดู อยโอกาสตอ งมีความ เขา ใจ มีทักษะ และไดร บั การอบรมมาโดยเฉพาะอยางพอเพียงในการปฏิบัตหิ นา ที่ของตน 4) ผูมีงานทํา ผูที่ประกอบอาชีพการงานแลวเปนกลุมเปาหมายอีกกลุมหนึ่ง บุคคลเหลาน้ีไดรับการ ศกึ ษามาแตกตางกันไป และมุงศกึ ษาเพิ่มเติมโดยมเี หตุผลตา งกนั ไป สว นหน่ึงเขาศึกษาระดบั สูงขึน้ ใน สถาบนั การศึกษาปกตหิ รือเขา รบั การศึกษาตามโครงการพเิ ศษ (เชน โครงการศกึ ษาเฉพาะที่มผี จู ดั บริการให ในสถานท่ีทํางาน โครงการศึกษาอบรมเฉพาะดาน เปนตน) นอกจากน้ี หนวยงานทางการศึกษาอาจจัด การศึกษานอกระบบและตามอัธยาศยั ในรูปแบบตางๆ กัน เชน การศึกษาสัญจรทผ่ี ูสอนตระเวนใหค วามรู การศกึ ษาผา นสอ่ื โทรคมนาคม การศึกษาโดยเอกสารหรอื สื่อการเรียนรูดว ยตนเองตา งๆ การจัดการศกึ ษา เชน นี้ อาจมกี ารรบั รองวฒุ ใิ หหรืออาจไมเทียบวุฒิอยา งเปน ทางการก็ได การจัดการอบรมสําหรับผมู งี านทํา น้ัน รวมถึงครซู งึ่ ตอ งมกี ารพัฒนาตนเองอยา งตอเน่ืองดว ย ครูจงึ ควรสนใจตดิ ตามรับการอบรมตามหลักสูตร ตางๆ ที่จะชวยสงเสรมิ ความรคู วามสามารถในการประกอบอาชพี ของตน 5) ประชาชนทัว่ ไป ประชาชนโดยท่ัวไปถอื เปนกลมุ เปาหมายสาํ คัญของการจดั การศึกษาดว ย ทั้งน้ี เพือ่ ใหส มาชิกของสังคมไดม ีโอกาสเรยี นรูส่ิงแปลกใหมท เี่ ปนประโยชนส ําหรบั การเปน พลเมืองท่ีดแี ละการ เพมิ่ พูนความคิดความอา นของตนอยางตอ เนือ่ ง การจัดการศึกษาลักษณะนีถ้ อื เปนสว นเสรมิ จากการทปี่ ระชาชน ไดเ รยี นรูจ ากส่ือมวลชน จากกลุม คนใกลช ดิ การจดั การศึกษาเพอ่ื ปวงชนอาจทาํ โดยผานสอ่ื ตางๆ ไดหลากหลาย แตยอมเปนไปเพื่อการพฒั นาคุณภาพของประชากรใหร เู ทาทนั สถานการณท ี่เปลย่ี นไป และปรบั ตนเองกบั ความเปล่ียนแปลงไดอ ยา งเหมาะสม การจัดการศึกษาสาํ หรบั กลุมเปาหมายกลมุ น้ีมกั เปน การจดั การศกึ ษา เสริมในรูปการศึกษาตามอัธยาศยั เปน หลัก คมู อื เตรียมสอบศกึ ษานเิ ทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 38 เน่ืองจากเปาหมายของการศกึ ษามีหลากหลาย ผนู ําชุมชนและทอ งถนิ่ พึงมบี ทบาทในการสํารวจ กลุมเปาหมาย กําหนดวัตถปุ ระสงคใ นการจดั การศึกษาสําหรับกลุม เปา หมาย และรว มสนบั สนนุ ใหหนวยงาน ทเ่ี กี่ยวขอ งสามารถจดั บรกิ ารการศกึ ษาแกก ลุมเปา หมายใหครบถว นและเกดิ ประโยชนไดจ ริง 1.3 องคประกอบของการจดั การศกึ ษา องคประกอบสาํ คัญของการจัดการศึกษามี 8 องคป ระกอบ ไดแก 1.สาระเนอ้ื หาในการศึกษา ในกรณีที่มีการจดั การศกึ ษาอยา งเปน ระบบ ผูจดั การศกึ ษามกั จัดทาํ หลัก สตู รเปนตัวกาํ หนดเนอ้ื หาสาระ หลักสูตรเหลา นอี้ าจเปน หลกั สูตรกลางทใี่ ชส าํ หรับการศกึ ษาแตล ะระดบั แต ขณะเดยี วกันกค็ วรเปด โอกาสใหส ถานศึกษาแตล ะแหง สามารถจดั เนอื้ หาสาระท่เี หมาะสมกบั ทองถนิ่ ไดดว ย เนือ้ หาสาระในการศึกษานนั้ ควรทันสมัย ทันตอเหตุการณ เหมาะสมกับความตองการของผูเรยี น และสอดคลอ งกบั วัตถปุ ระสงคข องการจดั การศกึ ษา ทง้ั นีค้ รูตอ งทบทวนเนื้อหาสาระท่ตี นสอนเพ่ือปรบั แกไขใหถูกตองทันสมัย และใหขอมูลท่ีถูกตองแกผูเรียน หากเห็นวาเนื้อหาผิดพลาดหรือลาสมัย ควรแจง ผูบริหารใหท ราบ 2.ครู ผูส อน หรือผใู หก ารเรียนรู ผูถ ายทอดเน้ือหาสาระไดแกค รูและอาจารย ซงึ่ ถอื เปนผูป ระกอบ วิชาชพี ชัน้ สงู บุคคลเหลาน้ตี องไดร ับการศกึ ษาอบรมมาทัง้ ในดานเน้ือหาและวธิ ีการถายทอด เพอื่ ใหสามารถ ถายทอดความรแู ละสาระวชิ าทเี่ ปนประโยชนตอผูเ รยี นไดอยา งมปี ระสิทธภิ าพ เงื่อนไขสาํ คญั ประการหนึ่ง สําหรับครแู ละอาจารยคือตอ งมคี วามตน่ื ตัวอยเู สมอในการตดิ ตามเรียนรูเนอ้ื หาวชิ าการวิชาชพี ใหมๆ และ วทิ ยาการดานการเรยี นการสอน ตลอดเวลา บางกรณตี อ งมกี ารศกึ ษาคนควา วจิ ยั เพือ่ ใหเกดิ องคค วามรูใหมๆ ดวย อนึ่ง ครูและอาจารยต อ งพัฒนาความสามารถในการประยกุ ตส าระเนอื้ หาและองคความรูใ หมใหเ หมาะสม กับผูเรยี นแตล ะกลุม 3.สอ่ื และอปุ กรณส ําหรับการศกึ ษา สื่อและอปุ กรณตางๆ เชน อาคาร สถานที่ โตะ เกาอี้ กระดาน เขียน หนังสือ แบบเรยี น สมดุ ดินสอ ตลอดถึงอุปกรณท ่ที ันสมยั ท่ีมรี าคาแพงท้ังหลาย เชน อปุ กรณในหอ ง ปฏิบตั กิ ารทางวิทยาศาสตร เครือ่ งคอมพิวเตอร เหลา นี้ สอ่ื และอุปกรณเ หลานีเ้ ปนสว นประกอบทจี่ ําเปน สําหรับการจดั การศกึ ษา ครแู ละผูบรหิ ารสถานศกึ ษาจงึ มหี นา ท่ีรบั ผดิ ชอบ ดูแลใหสง่ิ เหลา น้ีมีอยางเพยี งพอ อยูใ นสภาพใชงานได และใชสอ่ื เหลาน้เี ปน สว นชวยใหเ กิดการถายทอดเนือ้ หาความรูไดอ ยางเหมาะสมและ มีประสิทธิภาพ ครทู ีม่ ีคุณภาพตอ งสามารถผลิตและพัฒนาสอื่ และอุปกรณการศกึ ษาสําหรับการสอนของตน ดวย 4.รูปแบบวธิ กี ารเรยี นการสอน การศึกษายคุ ใหมนั้นมีความแตกตา งไปจากการศึกษายคุ กอ นซึง่ เนน ที่ตัวครู ระบบการศกึ ษายคุ ใหมเนนความสําคญั ทีต่ วั ผูเ รยี น ดังนัน้ รูปแบบวิธกี ารเรยี นการสอนใหมจ ึงแตก ตา งไปจากเดิม จึงเกิดคาํ วา “ปฏิรูปการเรียนรู” ซง่ึ นาํ ไปสูก ระบวนการเรียนการสอนทีห่ ลากหลาย เชน การ ระดมความคดิ การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน การนําชมนอกสถานทีเ่ รียน การใชอปุ กรณเ ครอื่ งมอื ประกอบ รูปแบบวิธีการเรียนการสอนใหมๆ น้ี ผสู อนพึงระมัดระวงั เลือกใชใ หเ หมาะสมกับกลมุ ผูเรียนแตล ะ คมู อื เตรยี มสอบศึกษานิเทศก : บวร เทศารินทร

้บานสอบค ูร www.sobkroo.com 39 กลมุ และจาํ เปนตอ งใชความคดิ สรา งสรรคประกอบกบั การทําความเขาใจธรรมชาติการเรยี นรขู องผูเรียน ของตน 5. ผูบ รหิ ารและบุคลากรท่ีทําหนาที่สนบั สนุนการศกึ ษา ในการจัดการศึกษา ยังมีผูท ี่รบั ผดิ ชอบที่อาจ ไมไดเ ปนผถู า ยทอดโดยตรงอีกหลากหลาย ไดแก ผูบ รหิ ารซึง่ มหี นาทีจ่ ัดการศึกษาที่ตนรับผดิ ชอบใหเปนไป โดยเรียบรอ ย นําไปสเู ปา หมายท่ีตอ งการ และยงั จําเปนตองมบี คุ ลากรทางการศกึ ษาอนื่ รวมดว ย เชน เจาหนา- ทธ่ี ุรการ งานทะเบยี น งานโภชนาการและสุขอนามยั รวมทงั้ ฝายสนบั สนุนอืน่ ๆ 6.เงินทุนสนับสนุน การจัดการศึกษาเปนเร่ืองของการลงทุน ซ่ึงผูลงทุนอาจเปนรัฐบาลในฐานะ ผูรบั ผดิ ชอบการพัฒนาทรพั ยากรมนุษย ผูป กครอง ผเู รยี น ชมุ ชน เปนตน เงนิ ทนุ เหลา น้เี ปน องคป ระกอบ สําคญั ท่ีชว ยใหก ารจดั การศึกษาเกดิ ผลตามเปาหมาย 7. สถานทีศ่ ึกษาและบรรยากาศแวดลอ ม การจัดการศึกษาในระบบทย่ี ังตอ งอาศยั ชนั้ เรยี นยงั เปน สง่ิ จาํ เปน ดงั น้ันอาคารสถานที่ หอ งเรยี น และบรรยากาศแวดลอ มที่ใชใ นการจดั การศกึ ษาจงึ เปนสวนท่ีขาดไม ได ถึงแมจ ะมีการจัดการศกึ ษาโดยใชส ่อื ทางไกลกต็ าม กย็ งั ตอ งมสี ถานที่สาํ หรับการบริหารจัดการ การผลิต และถา ยทอดสอ่ื หรือการทํางานของบคุ ลากรที่เกยี่ วของ ในกรณที ่ียงั ตอ งใชอาคารเปนสถานทสี่ ําหรบั จดั การ เรยี นการสอน สิ่งทผี่ บู ริหารและผูจัดการศึกษาตอ งสนใจดูแลคอื ความเพียงพอ เหมาะสม ปลอดภัย และการ มีบรรยากาศแวดลอมทีเ่ ออื้ การเรยี นรู สวนครกู ็ตองรับผดิ ชอบในการจดั บรรยากาศในช้นั เรยี นใหเหมาะสม หากจําเปนตอ งใชงบประมาณปรบั ปรุงกค็ วรแจง ผบู รหิ ารใหช วยดําเนินการ 8. ผเู รยี น ผเู รยี นหรือผศู กึ ษาถอื เปนองคประกอบท่จี ําเปนทสี่ ดุ ของการจัดการศึกษา เพราะผเู รียนคอื ผูรับการศึกษา และเปนเปาหมายหลกั ของการจดั การศกึ ษา การปรับเปล่ียนความรแู ละพฤตกิ รรมของผเู รียนเปน ดชั นีช้ีวัดผลสมั ฤทธิของการจัดการศึกษา การจดั การศกึ ษาจึงครอบคลมุ ขนั้ ตอนที่เก่ยี วกับการเรียนรขู อง ผูเรียน ต้งั แตก ารเตรยี มความพรอ มสําหรับการเรียนรู การใหการศกึ ษาอบรม การประเมิน และการสง เสรมิ ใหเกดิ การเรียนรตู อเน่ือง ดวยเหตุนี้เปา หมายการจดั การศึกษาในภาพรวมจึงมิไดจ ํากดั วงแคบเฉพาะใน สถานที่ แตม ุงที่ตัวผเู รียนเปน สําคญั โดยมีปรชั ญาพืน้ ฐานสําคญั คอื “ทกุ คนตอ งเปน สวนสําคัญของการจดั การศึกษา และการศกึ ษาตองจัดสําหรับคนทุกคน” 1.4 ดัชนีชีว้ ดั และการประเมนิ ผลสัมฤทธข์ิ องการจัดการศกึ ษา ผลสมั ฤทธิ์ของการจดั การศึกษานนั้ เนนท่ีคณุ ภาพของผลผลติ ของกระบวนการศึกษาเปน หลัก สว น ปริมาณเปนปจจยั รอง กลาวคือ การจัดการศึกษาตองมงุ ถงึ เปา หมายทีต่ ัง้ ไวในเชงิ คณุ ภาพเปน เกณฑ โดยมี ดัชนี้ชว้ี ัดบางประการ ดังตอไปน้ี 1. คุณภาพของผเู รียน คณุ ภาพของผเู รยี นถือวา เปนผลท่ีเกดิ จากการจัดการศึกษา คําวา \"คุณภาพของ ผเู รยี น\" มคี วามหมายครอบคลุมหลายดาน ไมว า จะเปน ดานความรูความสามารถ คณุ ธรรม จริยธรรม ทกั ษะ และพฤติกรรม ดชั นชี ว้ี ัดคณุ ภาพของผูเรยี นซ่ึงจะใชวดั ผลการจดั การศกึ ษาตองเปนผลทางตรงหรือทางออม ที่มาจากการจดั การศึกษา ไมใ ชผ ลบังเอญิ หรอื ผลทไ่ี มเก่ยี วเน่อื งกัน เชน สถานศึกษาอาจสอนไมด ี แตนักเรยี น คูม ือเตรียมสอบศกึ ษานิเทศก : บวร เทศารนิ ทร