(4) เรื่องที่คณะกรรมาธิการพิจารณาเสร็จแล้ว 4.3 ผนวก ข(2)

๔๗๐ ประเดน็ ขอ้ คดิ เห็นและเสนอแนะ ทีม่ าของความเหน็ ข้อเสนอแนะ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องสร้างความเช่ือม่ันให้ประชาชนเห็นความสาคัญและ ประโยชน์ท่ีแท้จริงขององค์กรต่าง ๆ ทีทาหน้าที่ในระบบการตรวจสอบ และทาให้ ประชาชนมคี วามเข้าใจในกลไกการทาหนา้ ทขี่ องระบบการตรวจสอบ ความคาดหวัง กรมพัฒนาสังคมและสวัสดกิ าร กรมพฒั นาสังคมและสวัสดิการมองภาพหรือคาดหวงั ต่อ “ระบบการตรวจสอบ” (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) ว่าจะต้องเป็นระบบที่สามารถให้ความเชื่อมั่นและให้คาปรึกษาได้อย่างเที่ยงธรรม ท่ีสาคัญคือจะต้องเป็นอิสระ เพื่อเพ่ิมคุณค่าและปรับปรุงการดาเนินงานของ หน่วยงาน ช่วยให้หน่วยงานบรรลุตามภารกิจ ด้วยการประเมินและปรับปรุง ประสทิ ธิภาพและประสิทธิผลของการดาเนินงานอย่างเป็นระบบระเบียบตามภารกิจ และอานาจหน้าที่ของหนว่ ยงาน สภาพปญั หา สภาพการณ์ที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับ “ระบบการตรวจสอบ” ของกรมพัฒนาสังคมและ สวัสดกิ ารในปจั จุบัน มีดงั นี้ ๑. กลุ่มตรวจสอบภายในทาหน้าท่ีในการตรวจสอบการปฏิบัติงานทุกหน่วยงาน ในกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ ขอบเขตของการตรวจสอบภายในจะครอบคลุม ทัง้ การตรวจสอบดา้ นการเงินการบญั ชกี ารตรวจสอบการปฏิบัติตามกฎ ระเบียบและ ขอ้ บังคับ และการตรวจสอบการดาเนินงาน รวมท้ังการประเมินความเพียงพอ และ ประสทิ ธิผลของระบบ การควบคมุ ภายในและการบริหารความเส่ียงของกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ ลักษณะงานตรวจสอบภายในเป็นการให้หลักประกัน และให้คาปรึกษาแก่ส่วน ราชการ โดยการตรวจสอบหลักฐานต่างๆ อย่างเที่ยงธรรม เพื่อนามาประเมินผล อย่างอิสระในกระบวนการบริหารความเส่ียงการกากับดูแลขององค์กรทั้งด้าน การเงินการบัญชี ผลการดาเนินงานและการปฏิบัติตามกฎ ระเบียบ ข้อบังคับ

๔๗๑ ประเดน็ ข้อคิดเห็นและเสนอแนะ ทม่ี าของความเหน็ รวมทั้งการให้บริการ ให้คาแนะนา เพื่อเพิ่มคุณค่าและปรับปรุงการดาเนินงานของ ราชการ ๒. กลุ่มกฎหมายทาหนา้ ที่เกยี่ วกบั งานคดีของกรมซ่งึ จะต้องดาเนนิ งานเก่ียวข้อง กับองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ ดาเนินการทางวินัยกับข้าราชการและเจ้าหน้าท่ี และรับเรื่องร้องเรียนเก่ียวกับการปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าท่ีโดยมิชอบของ ขา้ ราชการและเจ้าหนา้ ที่ อันเป็นสิทธขิ องประชาชนในการเสนอเรื่องราวรอ้ งทุกข์ต่อ หน่วยงานของรัฐ และฟ้องหน่วยงานของรัฐให้รบั ผิดเนื่องจากการกระทาหรอื ละเว้น การกระทาของข้าราชการและเจ้าหน้าท่ี ตามมาตรา ๔๑ และเป็นมาตรการ ที่ส่งเสริมและสนับสนุนให้ประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการตรวจสอบและการ ปอ้ งกันและปราบปรามการทุจริตและประพฤติมชิ อบโดยได้รบั ความคุ้มครองจากรัฐ ตามกฎหมาย ตามมาตรา ๖๓ แห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๖๐ ข้อเสนอแนะ เน่ืองจากรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๖๐ บัญญัติเกี่ยวกับ “ระบบการตรวจสอบ” ในส่วนของอานาจหน้าท่ีไว้เป็นสาคัญ โดยมีข้อความท่ี แบ่งแยกอานาจหน้าที่ต่างหากจากหน่วยตรวจสอบตามรัฐธรรมนูญอ่ืนๆ อย่าง ชดั เจน จึงเพียงพอต่อการดาเนนิ การตรวจสอบอย่างเป็นอิสระได้ ความคาดหวัง สานกั งานการวิจัยแห่งชาติ การใช้อานาจรัฐเป็นกลไกและกระบวนการตรวจสอบที่เป็นรูปธรรม (แบบสอบถามความคิดเห็น) มปี ระสิทธภิ าพได้ผลทปี่ ระชาชนยอมรับ สภาพปัญหา ระบบการตรวจสอบในปัจจุบันมีองค์กรตรวจสอบหลากหลายแต่ผลการ ตรวจสอบและการบังคับใช้ยังไม่ได้ผลเท่าที่ควร อีกท้ังการตรวจสอบยังไม่เป็น มาตรฐานเดียวกนั ทาใหป้ ระชนขาดความเช่อื มนั่ ตอ่ ระบบตรวจสอบของประเทศ

๔๗๒ ประเดน็ ข้อคิดเหน็ และเสนอแนะ ท่มี าของความเหน็ ขอ้ เสนอแนะ องค์กรตรวจสอบต้องใช้หลักธรรมาภิบาลและบังคับใช้กฎหมายอย่างเคร่งครัด เปน็ ไปในทางเดียวกันและเสมอภาคต่อประชาชนทุกระดับ ทง้ั น้ี ควรแก้ไขกลไกและกระบวนการตรวจสอบท้ังกระบวนการไดม้ าและอานาจ หน้าท่ีของบวนการตรวจสอบที่ให้องค์กรสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างอิสระอย่าง แทจ้ รงิ ความคาดหวัง กระทรวงสาธารณสุข ระบบการตรวจสอบที่จะจัดระบบให้ประชาชนสามารถตรวจสอบการบริหาร (แบบสอบถามความคดิ เห็น) ราชการแผ่นดินได้ ระบบการตรวจสอบมีประสิทธิภาพเป็นท่ีเช่ือม่ันของประชาชน มีระบบทีป่ ระชาชนสามารถตรวจสอบและเข้าถึงไดท้ ุกระดับ สภาพปญั หา ๑. ระบบท่ีจะทาให้ประชาชนตรวจสอบยังเข้าถึงได้ยาก : ระบบการตรวจสอบ ซบั ซอ้ นหลากหลายองค์กร ประชาชนไม่มคี วามเช่อื มั่น ๒. สร้างขั้นตอนและภาระงานที่มากข้ึนอย่างต่อเน่ืองเพราะเข้าใจว่าจะช่วยลด ความเส่ียงด้านการทุจริตคอร์รัปชั่น โดยไม่เอ้ืออานวยต่อผู้มีตาแหน่งสูงและ ไมก่ ดดันหรอื เปน็ อปุ สรรคต่อผู้ปฏบิ ัตงิ านในระดบั ท่ัวไป ๓. มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลจริง พบเหตุท่ีถูกต้องแท้จริงของความ ผิดพลาด ความบกพร่อง และหรือกรณีทุจริตคอร์รัปชั่น โดยไม่เอ้ืออานวยต่อผู้มี ตาแหนง่ สงู และไมก่ ดดนั หรอื เป็นอปุ สรรคตอ่ ผู้ปฏิบตั ิงานในระดบั ทวั่ ไป ข้อเสนอแนะ - จัดให้มีระบบที่ประชาชนสามารถตรวจสอบและเข้าถึงได้ง่าย และเกิดการ ยอมรบั เชอ่ื ม่ันเปน็ ที่พึ่งของประชาชน

๔๗๓ ประเดน็ ข้อคดิ เห็นและเสนอแนะ ทมี่ าของความเหน็ ความคาดหวัง กรมพฒั นาชมุ ชน ระบบการตรวจสอบเป็นกลไกหน่ึงท่ีสาคัญในการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) ประชาชน โดยองค์กรฝ่ายตุลาการ ซึ่งมุ่งหมายท่ีจะคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของ ประชาชนมใิ ห้ถูกละเมิดโดยบทบัญญัติแห่งกฎหมายเป็นไปตามหลกั นิติธรรมในการ ควบคุมความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมาย การคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของ ประชาชนมิให้ถูกละเมิดจากการกระทาของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐ การควบคุม ความชอบด้วยกฎหมายของการกระทาทางปกครอง การคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของ ประชาชนมิให้ถูกละเมิดจากการกระทาของบุคคลในกระบวนการยุติธรรมทางอาญา และทางแพง่ นอกจากนี้ จาเป็นต้องมีกลไกท่มี ิใชอ่ งคก์ รฝ่ายตุลาการ ซ่ึงกค็ ือ องค์กร อิสระเพื่อเยียวยาปัญหาของประชาชน จากการใช้อานาจรัฐหรือการกระทาของ บุคคล และการคุ้มครองด้านสิทธิมนุษยชน เนื่องจากการใช้กลไกทางศาลอาจ มีข้อจากัดบางประการเพราะจะต้องใช้ระยะเวลาพอสมควรในการพิจารณา พิพากษาคดีของศาล รวมไปถึงการท่ีจะต้องเสียค่าใช้จ่ายทเ่ี กี่ยวข้องกับการฟ้องร้อง และการดาเนินคดีในศาลด้วย โดยความคาดหวงั อาจแยกได้เป็น ๓ ระดับ ได้แก่ (๑) ความคาดหวงั ต่อตัวบุคคล ทีจ่ ะมาดารงตาแหน่งในองค์กรอิสระ ทีต่ ้องเป็นคนท่ีมีความรู้ ความสามารถ เป็นคน ที่มีคุณธรรม และความซ่ือสัตย์สุจริตเป็นท่ีประจักษ์ มีผลงานเป็นที่ปรากฏเป็น ประโยชน์ต่อราชการ สังคม และประชาชน มีระบบการสรรหาและการเลือกบุคคล มาดารงตาแหนง่ ในองคก์ รอิสระทีโ่ ปร่งใส (๒) ความคาดหวังตอ่ การปฏิบัตติ น ท่ีตอ้ ง เป็นไปตามมาตรฐานทางคุณธรรมและจริยธรรม โดยอิสระ เป็นกลาง ดารงความ ยตุ ิธรรม ซึ่งจะทาให้สังคมเช่ือมั่นในกระบวนการยุติธรรม (๓) ความคาดหวังต่อการ ปฏิบัติงานที่ต้องไม่อยู่ภายใต้กระแสสังคมและการเมืองมีวิธีพิจารณาที่เหมาะสม และปฏิบัติตามกฎหมายหรือข้อกาหนด วิธีพิจารณาอย่างเคร่งครัด รับฟังความเห็น ของทุกฝ่าย หรือขอ้ เสนอแนะทสี่ มเหตสุ มผลเป็นไปได้ในทางปฏิบัติ ท้ังนี้ คาวินิจฉัย

๔๗๔ ประเดน็ ข้อคิดเห็นและเสนอแนะ ทีม่ าของความเห็น ต้องชัดเจนและอาจเสนอแนะแนวทางปฏิบัติต่อองค์กรของรัฐท่ีเก่ียวข้องได้อย่า ง โปร่งใส สภาพปัญหา ระบบการตรวจสอบดังกลา่ วต้องมคี วามเป็นอสิ ระและเที่ยงธรรม ท้งั ในเรื่องที่มา และการเข้าสู่อานาจของบุคคลท่ีเข้าทาหน้าที่ในองค์กรอิสระ ในเรื่องการกาหนด นโยบายและการดาเนินงานขององค์กร ในเรื่องงบประมาณและบุคคลากร โดยต้อง มีความเปน็ กลาง ไม่เป็นฝักฝ่ายในทางการเมือง ปราศจากอคติ แต่ในปจั จบุ ัน อาจมี ข้อสงสัยในความเป็นอิสระดังกล่าว ซ่ึงเป็นผลมาจากการที่ประชาชนขาดความ เข้าใจในบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ ทาให้เกิดความเข้าใจท่ีคลาดเคล่ือนกับวิธีการ และการดาเนนิ การตรวจสอบดงั กล่าว ขอ้ เสนอแนะ การปฏิบัติหน้าที่ในระบบการตรวจสอบของบางองค์กร ส่งผลกระทบในทาง การเมือง ย่อมต้องสร้างความไม่พอใจแก่ฝ่ายท่ีสูญเสียประโยชน์ ทาให้ถูก วิพากษ์วิจารณ์อย่างรุนแรงจากทั้งฝ่ายที่สนับสนุนรัฐบาลและฝ่ายท่ีเป็นปฏิปักษ์ต่อ รัฐบาล สื่อมวลชนเป็นปัจจัยสาคัญในนาเสนอข่าวและถ่ายทอดความเข้าใจให้กับ ประชาชน จึงควรให้ส่ือมวลชนได้รับความเข้าใจที่ถูกต้องก่อนนาเสนอข่าวในเรื่อง การตรวจสอบต่างๆ โดยภาครัฐมีส่วนสาคัญในการเผยแพร่และเสริมสร้างความ เข้าใจให้กับประชาชนในทุกระดับ ขณะเดียวกันรัฐต้องกาหนดมาตรการในการ ตรวจสอบอานาจรัฐโดยประชาชนอยา่ งมคี วามยุตธิ รรม ความคาดหวงั สานกั ปลดั กระทรวงการพฒั นา ควรให้ประชาชน เข้าใจการมีส่วนร่วมในกระบวนการการตรวจสอบ รับรู้และ สังคมและความมนั่ คงของ เขา้ ถึงขอ้ มูลขา่ วสารเกี่ยวกบั ระบบการตรวจสอบในปจั จุบันมากข้นึ มนุษย์ (แบบสอบถามความ สภาพปัญหา คดิ เห็น) ประชาชนมีความรูแ้ ละมีส่วนร่วมน้อยในระบบการตรวจสอบ

๔๗๕ ประเดน็ ข้อคิดเหน็ และเสนอแนะ ทีม่ าของความเห็น ข้อเสนอแนะ ควรกาหนดให้ระบบตรวจสอบมีการถ่วงดุลการใช้อานาจรัฐ มีความเป็นกลาง และสนับสนุนให้ประชาชนเขา้ มามีสว่ นรว่ มในการตรวจสอบมากขึน้ ความคาดหวัง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ระบบการตรวจสอบการใช้อานาจรัฐในรัฐธรรมนูญบัญญัติไว้ครอบคลุมแล้ว (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) ทง้ั นี้ ควรใหป้ ระชาชนมสี ว่ นรว่ มในการตรวจสอบการใช้อานาจรัฐ ข้อเสนอแนะ ควรมีการทาประชาพิจารณ์ เพื่อทราบความต้องการหรือความเห็นของ ประชาชน หรอื การแสดงประชามติ ในส่วนทเี่ กย่ี วกบั นโยบายสาคัญ ความเห็นอื่นๆ (ถา้ มี) ความคาดหวัง สานกั งานเลขาธิการสภา มีหน่วยงานตรวจสอบการใชอ้ านาจรฐั องคก์ รอิสระอยา่ งมีประสทิ ธิภาพ การศกึ ษา (แบบสอบถามความ คิดเห็น) ความคาดหวงั มูลนิธสิ ถาบนั พัฒนานติ จิ ติ เวช ระบบตรวจสอบการใช้อานาจรัฐ ความให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการเป็นผู้แจ้ง เดก็ เยาวชน และครอบครวั เบาะแสข้อมลู ในการตรวจสอบ โดยไดร้ บั การคุ้มครองปกป้อง มิให้ถกู ผมู้ อี านาจกล่ัน (แบบสอบถามความคิดเห็น) แกล้ง สภาพปัญหา ประชาชนผู้ร้องทุกข์กล่าวโทษในคดีทุจริตและคดีการเมือง (whistleblower) ยังถูกกลนั่ แกล้งรังแกขมขคู่ กุ คามหรอื แกลง้ ฟอ้ งใหเ้ ดอื ดร้อนใจ

๔๗๖ ประเดน็ ขอ้ คดิ เห็นและเสนอแนะ ท่ีมาของความเหน็ ข้อเสนอแนะ สร้างระบบปกป้องคุ้มครองผู้แจ้งเบาะแสท่ีสมบูรณ์แบบ ไม่ถูกกล่ันแกล้ง รังแก หรือถูกข่มขคู่ กุ คามหรอื แกลง้ ฟ้องร้องให้ตอ้ งเดือดรอ้ นใจ ความคาดหวัง กรมเช้อื เพลิงธรรมชาติ การตรวจสอบการใช้อานาจของรัฐ เป็นกลไกท่ีมบี ทบาทสาคัญในการควบคุมให้ กระทรวงพลังงาน การใช้อานาจของรัฐดาเนนิ ไปเพ่ือบรรลุภารกิจของรัฐ อีกทงั้ ยังเป็นการป้องกันการ (แบบสอบถามความคดิ เห็น) ใช้อานาจอย่างบิดเบือน นอกจากน้ี เพ่ือเป็นการคุ้มครองสิทธิของประชาชนท่ี เกี่ยวขอ้ งกบั การใชอ้ านาจของรฐั ดังกลา่ ว ข้อเสนอแนะ กรมเช้ือเพลิงธรรมชาติได้ออกประกาศ เรื่อง นโยบายความโปร่งใสและการ เสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรมของกรมเช้ือเพลิงธรรมชาติ ประกาศ ณ วันที่ ๓๐ มกราคม ๒๕๖๐ เพื่อส่งเสริมการบริหารราชการแผ่นดินท่ีมีธรรมาภิบาล และการ ป้องกันและปราบปรามการทุจริตและการประพฤติมิชอบในภาครัฐ หน่วยงาน ภาครัฐดาเนินการอย่างโปร่งใส มีแนวทางในการป้องกันความเส่ียงท่ีอาจก่อให้เกิด การทจุ รติ รวมทั้งสามารถยับยงั้ การทจุ รติ ท่อี าจเกดิ ข้นึ ได้ ดังน้ี ๑. ด้านนโยบายของผู้บริหาร ความพยายามหรือริเร่ิมในการสร้างความโปร่งใส และการบริหารงานด้ายความซ่ือสัตย์สุจริต โดยกาหนดข้ันตอนการดาเนินงานและ ผูร้ ับผิดชอบในแต่ละภารกิจอย่างชัดเจน เพ่ือใหม้ ีการกลั่นกรอง ควบคมุ และกากับ ดูแลให้มีความโปร่งใส ตรวจสอบได้ ท้ังด้านผู้รับบริการหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง ประชาชน และบคุ ลากรภายในองคก์ ร ๒. ด้านการเปิดเผย การมีระบบตรวจสอบภายในองค์กร และการมีส่วนร่วม กาหนดให้ผู้บริหารร่วมกันตรวจสอบแผนงานและแนวทางปฏิบัติร่วมกัน เพ่ือ ปอ้ งกันและรักษาซ่ึงประโยชนส์ ่วนรวม โดยอย่บู นพ้ืนฐานความถูกต้องของกฎหมาย และระเบียบท่เี ก่ยี วข้อง หน่วยงานรับผิดชอบช้ีแจงและบริการขอ้ มลู เก่ียวกับภารกิจ

๔๗๗ ประเดน็ ขอ้ คิดเห็นและเสนอแนะ ท่ีมาของความเหน็ องค์กร รวมทั้งสร้างเครือข่ายในพื้นที่เพื่อสร้างการมีส่วนร่วม และสร้างช่องทางใน การเผยแพร่ขอ้ มลู ภารกจิ องคก์ รเพมิ่ มากข้นึ ๓. ด้านการใช้ดุลยพินิจ โดยจัดทาคู่มือ และหลักเกณฑ์ในการพิจารณาอนุมัติ อนุญาตที่ชัดเจนเพื่ออานวยความสะดวกให้แก่ผู้รับบริการ และลดการใช้ดุลยพินิจ ของเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงาน กาหนดหลักเกณฑ์การพัฒนาบุคลากร และการ ประเมินผลการปฏบิ ตั งิ าน ๔. ดา้ นการมรี ะบบหรอื กลไกจดั การเรือ่ งร้องเรียน กาหนดระเบียบปฏิบัติในการ ดาเนินการต่อข้อร้องเรียน มีหน่วยงานหรือผู้รับผิดชอบโดยตรง และมีช่องทางการ รับเร่อื งรอ้ งเรยี นทีเ่ ขา้ ถึงโดยงา่ ย สามารถติดตามผลได้ ความคาดหวงั มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม่ ๑. ควรสร้างความสมดุลระหว่างการปฏิรูปวิธีปฏิบัติราชการให้เกิดความรวดเร็ว (แบบสอบถามความคดิ เห็น) / คุ้มค่า / เกิดประสิทธิภาพ กับระบบการตรวจสอบท่ีเอื้อต่อการปฏิรูประบบ ราชการ ๒. มีกลไกในการคุ้มครองผู้ปฏิบัติงานของรัฐที่ถูกตรวจสอบที่ปฏิบัติหน้าที่โดย สุจริต เพ่ือป้องกันการใช้กลไกการตรวจสอบเป็นเครื่องมือในการกล่ันแกล้งหรือ ขดั ขวางการทางานโดยชอบดว้ ยกฎหมาย สภาพปัญหา ๑. One Fit For All ควรจะมีการแยกระบบการตรวจสอบให้สอดคล้องกับ ระบบการบรหิ ารราชการแผน่ ดินในแตล่ ะดา้ น ๒. ความยุ่งยากท่ีเกิดจากระบบการตรวจสอบท่ีไม่เหมาะสมและเกินสมควร รวมถึงความรุนแรงของโทษทางอาญาและทางวินัย ทาให้ประชาชนเสียโอกาสที่จะ ได้รบั บริการสาธารณะจากหนว่ ยงาน หรือทาให้สถานการณป์ ัญหารุนแรงขนึ้ เพราะ ระบบการตรวจสอบไปสนับสนุนให้เกิดกิจกรรมที่เป็นการบูรณาการระหว่าง หน่วยงานหรอื การดาเนินกจิ กรรมท่ีเปน็ การปอ้ งกันปัญหา

๔๗๘ ประเดน็ ข้อคิดเห็นและเสนอแนะ ท่ีมาของความเห็น ขอ้ เสนอแนะ ๑. ประเมินและถอดบทเรียน ภาระและการเสียโอกาสท่ีเกิดจากระบบการ ตรวจสอบ (ที่ไม่ได้เกิดจากการทุจริต) เพ่ือปฏิรูประบบการตรวจสอบท่ีเป็นการ ส่งเสรมิ การปฏิรปู ระบบราชการและปฏริ ปู สงั คม ๒. การพฒั นากลไกเพ่ือป้องกนั ปัญหาการไร้การตรวจสอบเพ่ือเปน็ เครอ่ื งมือทาง การเมอื ง ความคาดหวัง ภาครฐั ศาสตรแ์ ละรัฐประศาสน์ - ระบบการตรวจสอบท่ีมปี ระสทิ ธิภาพ และมมี าตรฐาน “เดียวกัน” ศาสตร์ คณะสงั คมศาสตร์ - เน้นในเร่ืองของบทบาทของวุฒิสภา และองค์กรอิสระ (Independent มหาวทิ ยาลยั นเรศวร organization) (แบบสอบถามความคิดเห็น) - ตรวจสอบแบบสภาคู่ (bicameralism) สภาพปญั หา - กลไกเชิงสถาบนั องค์การ และอานาจหน้าที่ในระบบการตรวจสอบในปัจจุบัน ไมไ่ ด้เกิดขึน้ จากรัฐธรรมนูญ 2560 แต่เกิดข้นึ จากผลของการรฐั ประหาร 2557 ข้อเสนอแนะ - ดาเนินการสรรหาวุฒสิ ภาตามรฐั ธรรมนญู 2560 - ดาเนนิ การสรรหาองคอ์ ิสระใหม่ทง้ั หมดตามรฐั ธรรมนูญ 2560 ความคาดหวัง มหาวทิ ยาลัยมหามกฎุ ราช ระบบการตรวจสอบท่มี ปี ระสิทธิภาพ วทิ ยาลัย สภาพปัญหา (แบบสอบถามความคิดเห็น) สังคมต้ังคาถามกับบทบาทหน้าท่ีขององค์กรอิสระบางองค์กรในประเด็นเลือก ปฏิบัตกิ บั ฝ่ายตา่ งๆ ทางการเมือง

๔๗๙ ประเดน็ ขอ้ คิดเหน็ และเสนอแนะ ท่มี าของความเหน็ ขอ้ เสนอแนะ แก้ระบบการสรรหาองค์กรอิสระ เช่น ให้ภาคประชาสังคมเข้าไปมีส่วนร่วมใน ระบบสรรหาและผู้เป็นองค์กรอิสระควรมาจากกลุ่มคนท่ีหลากหลายเพื่อเพิ่มระบบ ตรวจสอบกนั เอง เป็นตน้ ความคาดหวงั กรมสรรพากร ระบบการตรวจสอบทดี่ ี จะส่งผลตอ่ ความเชอ่ื ม่นั และความไว้วางใจ กระทรวงการคลัง สภาพปญั หา (แบบสอบถามความคดิ เห็น) ยังขาดความน่าเช่ือถือ และไม่มีมาตรฐานเพียงพอ และประชาชนยังไม่มีส่วน รว่ มในการตรวจสอบอย่างแท้จริง ข้อเสนอแนะ หาแนวทางให้มีระบบการตรวจสอบท่ีมีมาตรฐานเป็นกลาง โดยต้องเน้นใน คุณภาพของการตรวจสอบ อีกท้ังบุคคลากรที่ตรวจสอบต้องมีความรู้ในการ ตรวจสอบพร้อมกับมีคณุ ธรรมไปด้วยกนั ความคาดหวงั ประชาชนคนไทย ๘๙ ม.๑๐ ต. มีการถว่ งดุลอานาจกันอยา่ งเหมาะสมในการตรวจสอบองค์กรต่างๆ ของรัฐ โดย ทา่ ตูม อ.ศรีมหาโพธ์ิ จ. เปิดเผยข้อมูลทุกอย่างให้ประชาชนได้ทราบถึงการทางานต่างๆ รวมถึงเปิดช่องทาง ปราจนี บุรี 25410 ให้ประชาชนสามารถแสดงความคิดเห็นต่อการทางานของภาครัฐ และรัฐนา (แบบสอบถามความคิดเห็น) ขอ้ บกพร่องนน้ั ไปแก้ไข สภาพปญั หา ๑. การตรวจสอบไม่มีประสิทธิภาพ เนื่องจากองค์กรต่างๆ น้ันถูกแต่งต้ังโดยผู้มี อานาจ สามารถสัง่ การองค์กรตา่ งๆ ได้ ไม่มกี ารถว่ งดลุ อานาจทเี่ หมาะสม ๒. งบประมาณปี ๒๕๖๓ ไม่แจกแจงแหล่งทีม่ าของรายได้

๔๘๐ ประเดน็ ข้อคิดเห็นและเสนอแนะ ที่มาของความเหน็ ขอ้ เสนอแนะ ๑. ต้องทาให้องค์กรทุกองค์กรเป็นอิสระต่อกันอย่างแท้จริง เพื่อถ่วงดุลอานาจ กันและกัน โดยตาแหน่งต่างๆ ในองค์กรต้องไม่เกิดจากการแต่งตั้งหรือสรรหาโดย บุคคลกลุ่มใดเพียงกลุ่มเดียว ต้องปรับโครงสร้างองค์กร ให้มีลาดับขั้นและการเล่ือน ตาแหน่งอย่างเหมาะสม ในแตล่ ะองค์กร ๒. มคี ณะกรรมการตรวจสอบการทางาน รวมถึงกาหนดกฎหมายและบทลงโทร ให้ชัดเจนตอ่ ผู้ฝ่าฝืนการตรวจสอบ และใหป้ ระชาชนมีสว่ นร่วมในการตรวจสอบจาก ข้อมลู ท่ีองคก์ รตา่ งๆ ต้องเปิดเผยต่อสาธารณะ ความคาดหวงั นางสาววชริ าภรณ์ กาญจนะ - ควรปรับปรุงระบบการตรวจสอบให้เข้มแข็งย่ิงขึ้นและควรแต่งต้ังบุคคลท่ีเป็น พรรคประชาธิปัตย์ เขต ๓ อิสระและเป็นผู้จัดอาสา ร่วมเป็นเจ้าหน้าท่ีร่วมกับเจ้าหน้าท่ี กกต. จะทาให้การ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) เลอื กตง้ั มีประสิทธภิ าพมากขนึ้ สภาพปญั หา - ยังมีการทุจริต ไม่มีความยุติธรรม ยังเป็น ๒ บรรทัดฐาน เท่าท่ีผ่านมาต้อง ยอมรับการเลือกตั้งไม่สุจริต ทั้งๆ ท่ีมีการซื้อสิทธิขายเสียงกันอย่างชัดเจน แต่ปรากฏการจากเขตการเลือกต้ัง ๓๕๐ เขต มีคดีการทุจริตเพียงเล็กน้อย ซึ่ง ขดั แย้งกับความเปน็ จริง ขอ้ เสนอแนะ - ควรใหป้ ระชาชนเข้าไปมีบทบาทในการตรวจสอบด้วย เพราะประชาชนรู้ว่าคน ที่เขา้ มาโปร่งใสหรือไม่ ความคาดหวัง กองบังคับการตารวจมหาดเล็ก ๑. ตรวจสอบรอบด้าน ครบถ้วน จริงจัง และสร้างสรรค์ เพื่อมุ่งแจ้งให้เกิดการ ราชวัลลภรกั ษาพระองค์ 904 แกไ้ ขปญั หาของประเทศ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ )

๔๘๑ ประเดน็ ขอ้ คดิ เหน็ และเสนอแนะ ที่มาของความเห็น ๒. องค์กรตุลาการ องค์กรอิสระต้องมีอิสระในการใช้อานาจอย่างแท้จริง ไม่มี เออื้ ประโยชน์ สภาพปญั หา ไม่แสดงออกถึงความยุติธรรมและความเท่าเทียม ความที่ประชาชนส่วนใหญ่ ใหค้ วามคาดหวงั ความคาดหวงั กองบังคบั การปราบปรามการ การตรวจสอบเป็นสิ่งท่ีทาให้เกิดดุลยภาพได้เป็นอย่างดี หากระบบการ กระทาความผดิ เก่ยี วกบั ตรวจสอบนั้นมีความโปร่งใสและเป็นธรรม ระบบตรวจสอบจะเปน็ เครื่องรับประกัน อาชญากรรมทางเศรษฐกจิ ความเป็นธรรมให้กับทุกๆ ฝ่าย โดยเฉพาะอย่างยิ่งคู่กรณี หรือประชาชน ที่จะ (แบบสอบถามความคิดเห็น) เ ชื่ อ ถื อ แ ล ะ ให้ความไว้วางใจตอ่ ระบบตรวจสอบการถ่วงดุล สภาพปัญหา ประชาชนบางส่วนขาดความเช่อื มน่ั ในระบบตรวจสอบ ขอ้ เสนอแนะ จะทาอย่างไรใหร้ ะบบตรวจสอบต่างๆ ได้รับความน่าเช่ือถอื ว่าไม่มกี ารแทรกแซง จากการเมือง การได้มาซึ่งผู้ทาหน้าที่ในการตรวจสอบต้องมีความโปร่งใส เน้นการ มสี ว่ นรว่ มของประชาชน สามารถยึดโยงกบั ประชาชนได้ ความคาดหวัง สานกั งาน สามารถตรวจสอบกระบวนการในการปฏิบัตงิ านได้อย่างง่ายดาย โปร่งใส ไม่ถูก คณะกรรมการนโยบายตารวจ ขัดขวาง เปิดโอกาสให้หน่วยงานท่ีทาหน้าท่ีตรวจสอบสามารถตรวจสอบได้ในทกุ มติ ิ แห่งชาติ (แบบสอบถามความ เพื่อใหเ้ กดิ ความโปร่งใสตามหลักธรรมาภบิ าลอยา่ งแท้จรงิ คดิ เหน็ )

๔๘๒ ประเดน็ ข้อคิดเห็นและเสนอแนะ ทม่ี าของความเหน็ สภาพปัญหา ประชาชนยังมีความหวาดระแวง เกรงใจ/ยาเกรงต่อองค์กรหรือบุคคลากรของ รัฐ ไม่กล้าทกั ท้วง หรอื รอ้ งเรียนเพื่อให้เกดิ การตรวจสอบรัฐอยา่ งจรงิ จัง อกี ท้ังมีพวก พอ้ งเป็นคนในองค์กรของรัฐ การตรวจสอบจงึ ไมโ่ ปร่งใน ยตุ ธิ รรม ชดั เจนในทกุ มติ ิ ขอ้ เสนอแนะ ๑. การมีส่วนร่วมของประชาชน ควรมุ่งเน้นไปในเรื่องของการป้องกัน แก้ไข ปรับปรุง เพ่ิมเติม ตามความต้องของชุมชน/ประชาชน เพื่อสร้างความเข้มแข็งให้ ชมุ ชนอยา่ งยั่งยืน ๒. การตรวจสอบภาครัฐ ควรมีองค์กรอิสระที่ทาหน้าท่ีด้านการตรวจสอบ ไมข่ ้ึนกับองคก์ รใด/การเมือง/หน่วยงานราชการ เพอื่ ให้การตรวจสอบมคี วามโปรง่ ใส ยตุ ิธรรมแก่ทุกภาคสว่ น ความคาดหวัง สานักงานคณะกรรมการ มีการตรวจสอบการใชอ้ านาจตุลาการและองคก์ รอิสระต่างๆ เพือ่ ก่อให้เกิดความ ขา้ ราชการตารวจ กองรอ้ งทกุ ข์ เป็นธรรมแก่ประชาชนตามเจตนารมณ์ของตุลาการและองค์การอิสระต่างๆ และ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) เปน็ ทย่ี อมรับจากประชาชนในทกุ ภาคสว่ น สภาพปญั หา ไม่มีการตรวจสอบจากประชาชนเท่าท่ีควร เป็นเหตุให้ขาดความเชื่อมั่นจาก ประชาชนในภาครวม ขอ้ เสนอแนะ ๑. ควรเปิดโอกาสในการตรวจสอบการใช้อานาจตลุ าการและองค์กรอิสระต่างๆ ๒. ควรมที ี่มาโดยการยึดโยงจากประชาชน

๔๘๓ ประเดน็ ข้อคิดเห็นและเสนอแนะ ทีม่ าของความเห็น ความคาดหวงั สมาคมพทิ กั ษ์ประโยชน์ ควรเป็นระบบที่มีคุณธรรม จริยธรรม มีจรรยาบรรณท่ีสามารถตรวจสอบได้ใน ผู้บริโภค (แบบสอบถามความ ทุกข้ันตอนที่โปร่งใส ผู้เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะผู้มีส่วนได้ ส่วนเสีย สามารถเข้ามา คิดเหน็ ) ตรวจสอบไดท้ กุ เรอื่ ง สภาพปญั หา ๑. ยงั ไม่แน่ใจเร่อื งคณุ ธรรม จรยิ ธรรม และจรรยาบรรณ ๒. ผู้เก่ียวข้อง โดยเฉพาะผู้มีส่วนได้ ส่วนเสีย ยังไม่สามารถเข้ามาตรวจสอบ ในระบบปัจจุบันได้อยา่ งเปดิ เผย ขอ้ เสนอแนะ ๑. มีหลายองค์กรมีระบบการสร้างการทางานที่สะอาดโปร่งใส แต่ยังไม่ชัดเจน ในการปฏิบตั ิจรงิ ๒. ควรเปิดโอกาสให้ผมู้ ีส่วนได้ ส่วนเสยี เข้ามาตรวจสอบ หรือรับทราบ ติดตาม ผลการทางานที่ชัดเจน เป็นรูปธรรม อาทิ กลุ่มเยาวชน ผู้สูงอายุ ผู้พิการ ประชาชน ทว่ั ไป และเครือข่ายผู้บรโิ ภคที่ทางานดา้ นคุ้มครองผ้บู รโิ ภค ความคาดหวงั มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าช - ถือเป็นขอ้ มลู ทีใ่ ห้ประชาชนใช้เปน็ เครอ่ื งมือในการเลือกผแู้ ทน มงคลลา้ นนา (แบบสอบถาม - การไมไ่ วว้ างใจของประชาชนในการดาเนินการของรัฐ เป็นการทุจรติ หรอื ไม่ ความคิดเหน็ ) การป้องกันและปราบปรามการทุจริต กาหนดหลักเกณฑ์จากรัฐธรรมนูญ พรรคประชาธปิ ตั ย์ ปี ๒๕๔๐ ที่เก่ยี วขอ้ งกบั นกั การเมอื ง การทจ่ี ะใหม้ กี ารพจิ ารณาคดีด้วยความรวดเร็ว (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) ต้องมีพยานหลักฐานใหม่ซึ่งอาจทาใหข้ ้อเท็จจริงเปลี่ยนแปลงไปในสาระสาคัญจงึ จะ สามารถยื่นอุทธรณ์ต่อที่ประชุมใหญ่ได้ รัฐธรรมนูญฉบับปี ๒๕๖๐ ก็ได้ตัด สาระสาคัญเหล่าน้ีออกไป โดยให้สามารถอุทธรณ์ต่อที่ประชุมใหญ่ได้แม้นไม่มี พยานหลกั ฐานใหม่

๔๘๔ ประเดน็ ข้อคิดเหน็ และเสนอแนะ ที่มาของความเหน็ รัฐธรรมนูญปี ๒๕๖๐ มาตรา ๒๓๖ ระบุไว้ว่า หาก ป.ป.ช. กระทาความผิดให้ ส.ส. หรือ ส.ว. หรือสมาชิกของทั้งสองสภาจานวนไม่น้อยกว่า ๑ ใน ๕ ของจานวน สมาชิกของท้ังหมดเท่าที่มีอยู่มีสิทธิเข้าช่ือกล่าวหา ป.ป.ช. แต่กลับระบุให้ยื่นต่อ ประธานรัฐสภา โดยให้อานาจประธานรัฐสภาเห็นว่ามีเหตุอันควรสงสัยว่ามีการ กระทาผิดหรือไม่ก่อนที่จะส่งไปยังศาลฎีกา หากประธานรัฐสภาเป็นบุคคลท่ีได้รับ คาส่ังจากฝ่ายการเมืองที่ต้นสังกัดอยู่นามาเป็นเคร่ืองต่อรองการดาเนินคดี นักการเมืองที่เป็นพวกพ้องของตน ก็อาจจะมีการต่อรองผลประโยชน์กับคระ กรรมการ ป.ป.ช. ก็เป็นไป มาตราดังกล่าวเป็นมาตราท่ีทาลายระบบการตรวจสอบ ถ่วงดุลลงไปอยา่ งส้ินเชงิ

๗.๒.๕ ความเหน็ ตอ่ รฐั ธรรมนญู แห่งราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศักราช ๒๕๖๐

สรปุ ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะเกยี่ วกบั การศกึ ษาปญั หา หลักเกณฑ์ และแนวทางการแกไ้ ขเพิม่ เติมรัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ สภาผแู้ ทนราษฎร ประเดน็ ขอ้ คดิ เหน็ และเสนอแนะ ท่มี าของความเห็น รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ มีความเหมาะสมและ สานักงานคณะกรรมการ สอดคล้องกับสถานการณ์ของประเทศทเ่ี ปลย่ี นแปลงไป หน่วยงานภาครัฐสามารถใช้ พฒั นาระบบราชการ เป็นกรอบในการพัฒนาประเทศตามแนวนโยบายแห่งรฐั และยทุ ธศาสตรช์ าตไิ ด้ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) ทั้งยังสร้างกลไกในการปฏิรูปประเทศในด้านต่าง ๆ ที่สาคัญและจาเป็ น อย่างร่วมมือร่วมใจกัน ตลอดท้ังการลดเงื่อนไขความขัดแย้งเพื่อให้ประเทศมีความ สงบสขุ บนพน้ื ฐานของความร้รู กั สามคั คีปรองดอง รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 หมวด 3 สิทธิและ สานกั งานสถิตแิ ห่งชาติ เสรีภาพของปวงชนชาวไทย เป็นบทบัญญัติท่ีเกี่ยวข้องกับสานักงานสถิติแห่งชาติ (แบบสอบถามความคิดเห็น) ซง่ึ จะต้องใช้ดาเนินการตามอานาจและหนา้ ที่ตามทก่ี าหนดไวใ้ นพระราชบญั ญัติสถติ ิ พ.ศ. 2550 ประกอบกฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการสานักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพ่ือเศรษฐกิจและสังคม พ.ศ. 2560 จึงเห็นว่า รัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 หมวด 3 สิทธิและเสรีภาพของปวงชนชาว ไทย เหมาะสมแลว้ รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันมีความเหมาะสมแล้ว เนื่องจากเป็นไปตามสถานการณ์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ปัจจุบนั (แบบสอบถามความคดิ เห็น) มีความเหมาะสมอยู่แล้ว เนื่องจากรัฐธรรมนูญฯ มีสาระสาคัญท่ีครอบคลุม สานกั งานขับเคลอื่ นการ มีการกาหนดสิทธิและเสรีภาพของประชาชน และกลไกการใช้อานาจรัฐที่ชัดเจน ปฏริ ปู ประเทศ ยุทธศาสตร์ ตลอดจนไดม้ ีการกาหนดให้จดั ทายุทธศาสตร์ชาติเพื่อการพัฒนาประเทศอย่างยัง่ ยืน ชาติ และการสร้างความ และแนวทางการปฏิรูปประเทศเพื่อให้บรรลตุ ามเป้าประสงค์ดงั กล่าวไว้ดว้ ยแลว้ สามัคคีปรองดอง (แบบสอบถามความคิดเห็น)

๔๘๗ ประเดน็ ข้อคดิ เหน็ และเสนอแนะ ท่มี าของความเหน็ การพิจารณาให้ความคิดเหน็ เกี่ยวกับรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันจาเป็นต้องใช้เวลา มลู นธิ ริ กั ษ์เดก็ มาก ควรแก้ไขบางประเดน็ เชน่ (แบบสอบถามความคิดเห็น) 1. แยกประเด็นสิทธิเด็กและเยาวชน ตามมาตราต่างๆ ให้ชัดเจน ไม่เหมารวม การให้สิทธิและเสรีภาพเพียงคาว่า “ประชาชนทุกคน” และมุ่งเน้นไปเพียงกลุ่ม ผ้ดู อ้ ยโอกาส (เดก็ เยาวชน ผ้พู กิ ารและผสู้ งู อายุ) 2. ให้เด็กและเยาวชนมีส่วนร่วม เรียนรู้ แสดงความคิดเห็นในกระบวนการ ตัดสินใจระดับต่างๆ เช่น ที่บ้าน โรงเรียน องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน สภาจังหวัด และสภาผู้แทนราษฎรเพื่อเป็นข้อมูล ความคิดเห็นท่ีรัฐบาลใช้พิจารณากาหนด นโยบาย มาตรการและแผนงานต่าง ๆ ให้สอดคล้องกับปญั หาและความต้องการของ เดก็ และเยาวชน 3. แก้ไขการได้มาซ่ึงสมาชิกวุฒิสภา มาตรา ๑๐๗ ซ่ึงในรัฐธรรมนูญกาหนดให้ “เลือกกันเอง” เป็นการเลอื กตง้ั โดยประชาชน ๔. การแก้ไขรัฐธรรมนูญ ควรกาหนดให้มีกลไก รูปแบบการรับฟังความคิดเห็น จากประชาชน อย่างกว้างขวาง ครอบคลุม ประชากรทกุ กลุ่ม รวมถงึ ตวั แทนของเด็ก และเยาวชน รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 43 ประกอบ มาตรา สานกั งานศลิ ปวัฒนธรรม 50 (8) กาหนดให้ บุคคลและชุมชนมีสิทธิส่งเสริมภูมิปัญญา ศิลปะ วัฒนธรรม รว่ มสมยั กระทรวงวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม และจารีตประเพณีอันดีงามท้ังของท้องถิ่นและของชาติ และได้ (แบบสอบถามความคิดเห็น) กา ห นด ให้ บุคคล มีห น้ า ท่ีร่ ว มมือแ ล ะส นั บ สนุ น การ อนุ รักษ์คุ้ มคร องสิ่ ง แ วด ล้ อม ทรัพยากรธรรมชาติ ความหลากหลายทางชีวภาพ มรดกทางวัฒนธรรม อีกท้ัง กาหนดให้รัฐต้องส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่น ศิลปะ วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมและ จารีตประเพณีอันดงี ามของท้องถ่ินและของชาติ และจัดใหม้ ีพืน้ ทีส่ ารธารณะสาหรับ จัดกจิ กรรมท่เี กี่ยวขอ้ ง รวมทั้งส่งเสริมและสนับสนุนใหป้ ระชาชน ชมุ ชน และองคก์ ร

๔๘๘ ประเดน็ ขอ้ คดิ เหน็ และเสนอแนะ ท่มี าของความเห็น ปกครองส่วนท้องถิ่น ได้ใช้สิทธิและมีส่วนร่วมดาเนินการด้วย ตามมาตรา 57 และ กาหนดให้รัฐส่งเสริมและให้ความคุ้มครองชาวไทยกลุ่มชาติพันธ์ุต่าง ๆ ให้มีสิทธิ ดารงชีวิตในสังคมตามวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตดั้งเดิมตามความสมัครใจได้ อย่างสงบสุขไม่ถูกรบกวน ตามมาตรา 70 ดังน้ันจึงเห็นว่า รัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 ในบทบัญญัติที่เก่ียวข้องกับวัฒนธรรม มีความ เหมาะสมแลว้ รัฐธรรมนูญควรมีการกาหนดโทษนักการเมืองท่ีทุจริตเงินงบประมาณแผ่นดินไว้ มหาวิทยาลัยเจ้าพระยา ในกฎหมาย เนอ่ื งจากรฐั ธรรมนญู ส่วนมากมีแต่เอกสิทธิ์การคุ้มกันให้กับนักการเมือง (แบบสอบถามความคิดเห็น) จนเป็นเหตุให้นักการเมืองอาศัยอกสิทธิ์การคุ้มกันนาไปหาผลประโยชน์ทุจริตฉ้อโง ประเทศชาติ รฐั ธรรมนญู ควรมกี ารทบทวนปรบั ปรุงท้งั ฉบับ รัฐธรรมนูญควรมีการปรับปรุง โดยการยกเลิกกฎหมายมาตรา ท่ีเอ้ือประโยชน์ หรอื ค้มุ กนั สิทธ์ิให้กบั นักการเมืองท้ังหมด เหมาะสมอยู่แล้ว กรมอุทยานแห่งชาติ สัตวป์ า่ และพันธ์ุพชื (แบบสอบถามความคดิ เห็น) ควรมีการปรับปรุงวิธีการแก้ไขเพ่ิมเติมรัฐธรรมนูญ เพื่อให้สอดคล้องกับ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สถานการณท์ างการเมืองในปัจจบุ นั เพชรบรู ณ์ (แบบสอบถามความคดิ เห็น)

๔๘๙ ประเดน็ ข้อคดิ เห็นและเสนอแนะ ทีม่ าของความเหน็ หมวด 5 หน้าท่ีของรัฐ โดยกาหนดให้การดาเนินโครงการใด ๆ ของรัฐที่อาจ กรมธุรกจิ พลังงาน ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ยังคงต้องได้รับความเห็นประกอบจากองค์การอิสระ กระทรวงพลงั งาน ด้านสิ่งแวดล้อมก่อน เพ่ือเพิ่มแนวทางการป้องกันการใช้อานาจของหน่วยงานของ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) รัฐในการอนุมตั ริ ายงานโดยมิชอบ ควรนารัฐธรรมนูญ ฉบับปี 2540 มาเป็นต้นร่าง เน่ืองจากเป็นที่ยอมรับจาก นางสาวมนต์รสิ สา สงั คมว่าเปน็ “รัฐธรรมนูญ ฉบบั ประชาชน” มากท่ีสดุ และหากไม่สามารถปรับให้ดี โรจนว์ ดภี ิญโญ ข้นึ กว่าเดมิ ได้ ควรกลับไปใช้รฐั ธรรมนญู ฉบบั ปี 2540 แทน (แบบสอบถามความคิดเห็น) การปรับปรงุ วิธกี ารแก้ไขเพ่มิ เตมิ ดังน้ี ข้อคิดเห็น ปรับปรุงตามท่ีมีนักวิชาการหลายท่าน แนะนาไว้ว่า การเขียนรัฐธรรมนูญให้ นักการเมืองเป็นคนดี มีความซื่อสัตย์สุจริต มีคุณธรรม จริยธรรมนั้น รัฐธรรมนูญ ตอ้ งแบ่งแยกอานาจให้ชัดเจน และให้ทุกอานาจมกี ารถ่วงดุลกัน โดยฝ่ายนิติบัญญัติ ออกกฎหมาย ฝ่ายบริหารใช้อานาจจากกฎหมาย และฝ่ายตุลาการตีความกฎหมาย เพื่อควบคุมฝ่ายบริหารให้ใช้อานาจอยู่ในขอบเขตของกฎหมาย โดยกฎหมายที่ฝ่าย ตลุ าการใชใ้ นการตัดสินก็มาจากฝ่ายนติ ิบญั ญัติ ซึ่งฝา่ ยนิตบิ ัญญตั ิกม็ าจากประชาชน เม่ือท้ังสามอานาจถ่วงดุลกัน มีการแบ่งแยกอานาจตามระบอบประชาธปิ ไตยชัดเจน ต่อไปไม่ว่าผู้มีอานาจจะเป็นคนดีหรือไม่ ก็จะไม่สามารถใช้อานาจในทางไม่ดีได้อีก หรอื ใชไ้ ด้ยากข้นึ เพราะจะถกู ตรวจสอบจากทุกฝ่าย - การลดอานาจรัฐบาลส่วนกลาง และกระจายอานาจไปยังจังหวดั (ผู้ว่าราชการ จงั หวัด) ให้สามารถบรหิ ารจัดการนโยบายและงบประมาณของจังหวัดได้ เพ่อื ให้การ บริหารราชการแผ่นดินสอดคล้องกับความต้องการของประชาชน และสภาพปัญหา ของแต่ละพืน้ ทอ่ี ยา่ งแทจ้ ริง

๔๙๐ ประเดน็ ข้อคดิ เห็นและเสนอแนะ ที่มาของความเห็น - กาหนดให้นายกรัฐมนตรี ต้องมาจากการเลือกตั้ง เพ่ือป้องกันการสืบทอด อานาจ - กาหนดวิธีการคานวณจานวน ส.ส. ในสภาผ้แู ทนราษฎร ที่มีมาตรฐานและเป็น ทีย่ อมรับของทกุ ภาคส่วน ข้อเสนอแนะ รฐั ธรรมนูญควรเนน้ วิธีการไดม้ าซึ่งรัฐบาล และผู้นาหนว่ ยงานของรัฐ ที่เป็นคนดี มีคุณภาพ เพราะประเทศไทยจะพัฒนาได้อย่างแท้จริงก็ต่อเมื่อ มีรัฐบาลและผู้นา องค์กรภาครัฐท่ีเป็นคนดีมีคุณภาพ และใช้หลักธรรมาภิบาลในการปกครองและ บริหารราชการแผน่ ดิน เท่าน้นั ควรมีที่มาในการปรับปรุงเพิ่มเติมในการแก้ไขรัฐธรรมนูญ และควรเคร่งครัดว่า พรรคสังคมประชาธปิ ไตยไทย กฎหมายใดทขี่ ดั รฐั ธรรมนูญ ตอ้ งบังคบั ไม่ได้อยา่ งแทจ้ รงิ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) การปอ้ งปรามคอร์รัปชัน นายธีระชัย ภวู นาถนรานบุ าล ขาดบทบาทที่ภาคประชาชนจะทาหน้าที่เป็นผู้ตรวจสอบโดยการสืบค้น รวมไป อดีตรฐั มนตรวี า่ การ ถึงให้ข้อทักทว้ ง และข้อเสนอแนะ ในเรื่องการบริหารราชการแผ่นดิน เนื่องจากภาค กระทรวงการคลัง ประชาชนไมส่ ามารถเข้าถึงข้อมูลทจี่ ะพิสูจน์ข้อสงสัยด้านคอร์รัปชันได้ เพราะถึงแม้ (แบบสอบถามความคิดเห็น) มาตรา 59 บัญญัติให้รัฐต้องเปิดเผยข้อมูลข่าวสาร แต่ก็ครอบคลุมเฉพาะข่าวสาร สาธารณะ และไม่มีบทบังคับให้หน่วยงานของรัฐจะต้องให้ข้อมูลเฉพาะกรณีที่ถูก กล่าวหาแก่ภาคประชาชน (โดยอาจปิดช่อื บคุ คลท่ีเก่ียวขอ้ ง) หรือจะต้องตอบคาถาม และขอ้ ทักท้วงตงิ ต่อภาคประชาชนในสื่อสาธารณะใหเ้ ป็นท่กี ระจ่างก่อนจะเดินหน้า โครงการที่มีข้อสงสยั ขาดบทบาทที่ภาคประชาชนจะทาหน้าท่ีเป็นผู้ตรวจสอบโดยผ่านกระบวนการ ทางศาล เพราะถึงแม้มาตรา 41 (3) บัญญัติให้บุคคลและชุมชนมีสิทธิที่จะฟ้อง

๔๙๑ ประเดน็ ข้อคิดเหน็ และเสนอแนะ ทม่ี าของความเหน็ หน่วยงานรัฐในศาลยุติธรรมได้ก็ตาม แต่ในทางปฏิบัติ ศาลยุติธรรมก็ไม่รับคาฟ้อง ของบุคคล โดยพิจารณาวา่ มิใชผ่ ูเ้ สยี หายโดยตรงจึงไมม่ อี านาจฟ้อง ควรจัดให้มีกระบวนการเพ่ือให้ประชาชนพลเมืองสามารถทาหน้าที่ตรวจสอบ การใชอ้ านาจรัฐไดด้ ้วยตวั เองอยา่ งมีประสทิ ธิผล 1. สืบเน่ืองจากรัฐธรรมนูญ 2560 มีประเด็นในเชิงหลักการและสาระสาคัญ สมาคมฟ้าสีรงุ้ แห่งประเทศไทย หลายประการท่ีสร้างปัญหาและส่งผลกระทบต่อประชาชนโดยส่วนรวม โดยเฉพาะ (แบบสอบถามความคิดเห็น) อย่างยงิ่ ในช่วงการร่างรัฐธรรมนญู ปี 2560 นัน้ ไม่มีบรรยากาศประชาธิปไตย ขาด เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นอย่างเพียงพอและกว้างขวาง นอกจากน้ี รัฐธรรมนูญ 2560 ยังได้บัญญัติเร่ืองใหม่ๆ ท่ีขัดแย้งต่อหลักการประชาธิปไตย จึงทาให้เกิดปัญหานานัปการต้ังแต่ประกาศใช้จนถึงปัจจุบัน ทางสมาคมจึงเห็นควร ว่าให้มีการปรับแก้รัฐธรรมนูญ ปี พ.ศ. 2560 เพ่ือให้บุคคลมีสิทธิและเสรีภาพ มคี วามเสมอภาคทางด้านกฎหมาย โดยไม่ถูกเลือกปฏิบัติอันเน่ืองมาจากวีถที างเพศ ของบุคคล ทางสมาคมฯมีความเห็นว่าควรมีการปรับปรุงบางประเด็น โดยมี รายละเอียดการแก้ไขดังนี้ 1) ต้องมีหลักประกันและข้อบัญญัติเร่ือง ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรภี าพ สิทธิชมุ ชน และความเสมอภาคระหว่างเพศ อย่างชัดเจนเปน็ รปู ธรรม 2) เราขอยืนยันหลักความเสมอภาคระหว่างเพศ โดยใช้มาตรการพิเศษเพื่อ สร้างความเป็นธรรมทางโอกาส เช่น การจัดให้มีสัดส่วนของหญิง-ชาย และเพศ สภาพอื่น ๆ (Gender Quota) โดยให้มีเพศใดเพศหนึ่งไม่น้อยกว่าหนึ่งในสาม ในองค์กรตัดสินใจทุกระดับ รวมทั้งในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือใน การได้มาซ่ึงสมาชิกวุฒิสภา(ถ้ามี) และกรรมการในองค์กรอิสระต่าง ๆ ตามรัฐธรรมนญู อกี ท้ังขอยนื ยนั การทานโยบายและงบประมาณของรัฐทุกหน่วยงาน ที่ต้องคานึงถึงเพศสภาพ วัยและสภาพของบุคคล ( Gender Responsive Budgeting-GRB) ตามรัฐธรรมนญู 2560 มาตรา 71 วรรค 4

๔๙๒ ประเดน็ ขอ้ คิดเห็นและเสนอแนะ ทมี่ าของความเหน็ 3) บุคคลเพศหลากหลายต้องเข้าถึงและได้รับการคุ้มครองในกระบวนการ ยุติธรรม รวมถึงการปกป้องคุ้มครองนักต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชน บุคคลหลากหลาย ทางเพศทลี่ ุกขึน้ มาปกป้องสิทธิของตนเอง 4) เพ่ิมกลไกและประสิทธิภาพของภาคประชาชนในการตรวจสอบ นักการเมือง เจ้าหน้าที่รัฐ และองค์กรอิสระ ในนโยบายสาธารณะท่ีเกี่ยวข้อง กบั ความหลากหลายทางเพศ 5) ยืนยันการจัดสวัสดิการสังคม การรับบริการจากภาคราชการถ้วนหน้าโดย ไม่มีข้ออ้างเรื่องการมีเพศสภาพไม่ตรงกับเพศกาเนิดอีกต่อไป และให้ปฏิบัติต่อ บุคคลอย่างตรงตามความเป็นสภาพจริงของบุคคล 6) ต้องมีบทบัญญัติกาหนดสิทธิความหลากหลายทางเพศอย่างชัดเจน ท้ังสิทธิด้านการรับบริการและการไม่ถูกเลือกปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรม สิทธิทางด้าน การสาธารณสุขท่ีต้องเป็นสวัสดกิ ารพื้นฐานของรัฐในการดูแลบุคคลให้เข้าถงึ บริการ เพ่ือการได้เป็นเพศสภาพตามที่แต่ละบุคคลต้องการ รวมถึงระบบการศึกษา และ สงั คมที่รองรับสิทธิเสรีภาพในการเลือกท่ีจะดารงอัตลักษณห์ รือเรียนรู้ความเป็นเพศ สภาพที่แตกต่างหลากหลายได้อย่างเสรี ไม่ถูกบังคับกาหนดโดยบรรทัดฐานของ สังคม 7) ต้องมีบทบัญญัติให้ภาครัฐต้องทาให้มีกฎหมาย หรือปรับปรุงกฎหมายท่ีมี อยู่ให้รองรับสิทธิความหลากหลายทางเพศต้ังแต่การดารงเพศวิถี สิทธิในฐานะ แรงงาน ไปจนถึงการจัดตั้งครอบครัวได้อย่างถูกกฎหมายตามความประสงค์ หากเร่ืองใดไม่มีกฎหมายรองรับ ให้ทาการแก้ไขเพ่ือสอดคล้องกับหลักประกันตาม รฐั ธรรมนูญโดยไม่ชักช้า หรือให้ใช้ข้อบัญญัติตามรัฐธรรมนูญมารองรับสทิ ธิได้แม้ยัง ไมม่ กี ฎหมายลูกกาหนด 8) ให้มีหลักประกันการรักษาโรคติดตอ่ จากเพศสัมพันธ์เป็นสวัสดิการพื้นฐาน ของรัฐ รวมถึงใหส้ ่งเสริมนวัตกรรมท่ีเออ้ื ตอ่ การดารงเพศวิถีและการจัดตัง้ ครอบครัว ได้อยา่ งเสมอภาคกับคู่สมรสชาย-หญงิ

๔๙๓ ประเดน็ ข้อคดิ เห็นและเสนอแนะ ท่มี าของความเห็น 9) ใหม้ ีกาหนดการพจิ ารณาขจัดกฎหมายทคี่ กุ คาม หาประโยชนจ์ ากพนักงาน บริการทางเพศ (Sex Worker) ให้ความสาคัญแก่พนักงานบริการทางเพศในฐานะ ผู้ทางานท่ีมีคุณค่า (Decent Work) สามารถเข้าถึงสิทธิประกันสังคม และเป็น หุ้นส่วนในการร่วมเสียภาษี เข้าระบบประกันสังคมเพ่ือขับเคล่ือนเศรษฐกิจของ ประเทศไปพร้อมกับการมีสขุ ภาวะที่ดีเสมอบุคคลทุกอาชีพ 2. ควรมกี ารปรับปรุงวิธีการแก้ไขรฐั ธรรมนูญเพ่มิ เตมิ ดังน้ี 1. ให้มีสภาร่างรัฐธรรมนูญ (สสร.) ท่ีประกอบด้วยประชาชนทุกเพศสภาพ และทุกภาคส่วน คล้ายคลึงกับสภาร่างรัฐธรรมนูญฉบับปี 2540 ท้ังนี้ขอให้มี ตัวแทนความหลากหลายทางเพศโดยกา้ วขา้ มมายาคติโลก 2 เพศ (Binary) 2. ควรมีกลไกรับฟังความคิดเห็นของประชาชน ตลอดจนกระบวนการร่าง รัฐธรรมนูญทุกขั้นตอน นับตั้งแต่ก่อนร่างรัฐธรรมนูญ ระหว่างร่างรัฐธรรมนูญ และหลังจากร่างเสร็จแล้ว ทั้งนี้นอกจากต้องรับฟังข้อเสนอการรณรงค์ของภาค ประชาสงั คมแลว้ สสร. เองก็ต้องมบี ทบาทในการรณรงค์ต่อสงั คมใหต้ ื่นตัว ตระหนัก ความสาคัญในวาระของบุคคลความหลากหลายทางเพศ พนักงานบริการทางเพศ และผู้อยู่ร่วมกับเชื้อ HIV ในฐานะที่บุคคลเหล่านี้เป็นพลเมืองและข้อเสนอที่ เรียกร้องทั้งหมดล้วนเช่ือมโยงกับปัญหาเศรษฐกิจปากท้อง คุณภาพชีวิตของ ส่วนรวม 3. ให้ทาประชามติ โดยต้องเผยแพร่อย่างทว่ั ถงึ และให้ประชาชนมีเวลาศึกษา รา่ งรฐั ธรรมนญู ก่อนการลงมติ รวมถงึ ใหม้ ีเวทวี พิ ากษ์ไดอ้ ย่างเสรี หลักการท่ีเกี่ยวข้องกับทรัพยากรธรรมชาติ ที่กาหนดไว้ในรัฐธรรมนูญฉบับ กรมทรัพยากรน้าบาดาล ปัจจุบันมีความเหมาะสมแล้ว เนื่องจากได้มีการกาหนดหลักการท่ีเก่ียวข้องกับการ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) ดาเนินการด้านทรัพยากรธรรมชาติ ไว้ในหมวด ๓ สิทธิเสรีภาพของปวงชนชาวไทย หมวด ๕ หน้าที่ของรัฐ และหมวด ๖ นโยบายรัฐ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการ ทรัพยากรน้าบาดาลให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของ ประชาชนให้ดยี ่ิงขึ้น

๔๙๔ ประเดน็ ขอ้ คดิ เหน็ และเสนอแนะ ทีม่ าของความเหน็ กฎหมายรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560 ที่มีส่วนเก่ียวข้องในการปฏิบัติงานของ กรมบังคบั คดี กรมบังคับคดี คือ มาตรา 77 กระบวนการออกกฎหมายและประเมินผลสัมฤทธิ์ใน (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) การออกกฎมาย ซึ่งตามกฎหมายรัฐธรรมนูญฉบับนี้กาหนดให้ต้องมีการจัดรับฟัง ความคิดเห็นเพ่ือวิเคราะห์ผลกระทบจากการออกกฎหมายและภายหลังกฎหมายมี ผลบังคับใช้แล้วก็จะต้องทาการประเมินผลสัมฤทธ์ิของกฎหมายโดยการจัดรับฟัง ความคิดเห็นของผู้เก่ียวข้องอีกครั้งว่าควรต้องมีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายที่มีผล บังคับใช้แล้วหรือไม่ ซึ่งกระบวนการดังกล่าวเป็นส่ิงที่ดี เน่ืองจากเป็นข้ันตอนท่ี กาหนดไว้เพื่อความละเอียดรอบคอบในการออกกฎหมายทาให้กฎหมายที่ออกมา มีผลบังคับใชน้ ั้นมปี ระสทิ ธิภาพ รัฐธรรมนูญท่ีดี มาจากรากศัพท์ของการก่อตั้งร่วมกันโดยกาเนิดจากประชาชน พลตารวจตรี สพุ ิศาล ภักดนี ฤ และอานาจสูงสุดเป็นของประชาชน ในระบบสถาบันการเมืองจะต้องทาหน้าท่ี นาถ (สมาชิกสภาผ้แู ทน เชื่อมโยงไปยังประชาชนและมีความชอบธรรมจากประชาชน รัฐธรรมนูญทุกฉบับ ราษฎร) เมื่อนาไปบังคบั ใช้ไปแลว้ ตอ้ งมีโอกาสแก้ไขและเปลย่ี นแปลงไดแ้ ละมีช่องทางในการ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) แก้ได้ช่วงเวลาเปลี่ยนไป ขณะนี้มีอานาจเดียวของประชาชนท่ีเหลืออยู่ในระบบ รัฐสภาที่เรียกว่า”สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร” เสรีภาพในการแสดงออก เม่ือมีการ อ อ ก ก ฎ ห ม า ย ก า จั ด เ ส รี ภ า พ ม า ก ม า ย ทั้ ง ห ม ด นี้ ส ะ ท้ อ น ไ ด้ แ ล ะ เ ห็ น ไ ด้ จ า ก ปรากฏการณ์ท่ีผ่านมา จึงจะต้องเป็นฉันทามติ ร่วมกันของประชาชนและทุกฝ่าย ของสังคม แต่ที่ใช้มาโดยอานาจนิยม ประชาชนจะไม่พอใจและมีการแสดงออกอยู่ ตลอดเวลาไม่มีการยอมรบั นับถือ เมอ่ื จะเขา้ ไปแก้ไขก็แก้ไมไ่ ด้เพราะติดกระบวนการ มาตรา 279 ถ้ามีการยกร่างรัฐธรรมนูญจากความคิดเห็น หลักเกณฑ์และแนวทาง ท่ดี ีของผมู้ ีส่วนเก่ียวขอ้ งอนั เน่ืองมาจากการตกลงร่วมกันของประชาชนคนในชาติทุก คน อีกคร้ังหนึ่งจะเป็นการปรบั การบังคับใช้กฎหมายสาคญั ของประเทศได้เท่าทนั ต่อ การเปล่ียนแปลงของกระแสการป่วนทางเทคโนโลยีท่ีเกิดข้ึนอย่างต่อเนื่องและกลุ่ม คนรุ่นใหม่อาจจะมีมุมมองที่ลึกซ้ึงและเห็นสภาพปัญหาท่ีจะเกดิ ขึ้น ได้ชัดเจนยงิ่ กว่า

๔๙๕ ประเดน็ ข้อคิดเหน็ และเสนอแนะ ท่ีมาของความเหน็ คนรุ่นเก่าซึ่งมีประสบการณ์ท่ีดีของการใช้รัฐธรรมนูญที่ผ่านมาก็ตาม และการใช้ รฐั ธรรมนูญฉบบั ยกร่างใหมน่ ้ีอาจจะมอี ายุอนั ยาวไกลไปมากย่ิงข้นึ การแก้ไขรัฐธรรมนูญ เห็นควรกาหนดหลักเกณฑ์และวิธีการให้สามารถแก้ไข พรรคชาติพฒั นา เพม่ิ เติมรัฐธรรมนญู ได้ ทัง้ ในลักษณะการแก้ไขเพ่มิ เติมเป็นรายมาตรา และการแกไ้ ข (แบบสอบถามความคดิ เห็น) เพิ่มเติมรัฐธรรมนูญท้ังฉบับ (เว้นแต่หมวด ๑ และหมวด 2) ตามหลักเกณฑ์และ วิธีการอันเป็นสากล ท่ีนานาอารยประเทศถือปฏิบัติกัน หรือโดยประเพณีปฏิบัติ ที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญในอดีตที่ผ่านมา โดยในการออกเสียงลงคะแนนท้ังสาม วาระ ต้องมีคะแนนเสียงเห็นชอบด้วยมากกว่าก่ึงหนึ่งของจานวนสมาชิกที่มีอยู่ของ ท้ังสองสภาเท่าน้ัน ทั้งนี้ต้องไม่เงื่อนไขอ่ืนใดมาบังคับไว้อีก อาทิ ต้องมี สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากพรรคการเมืองที่สมาชิกมิได้ดารงตาแหน่งรัฐมนตรี ประธานสภาผู้แทนราษฎรหรือรองประธานสภาผู้แทนราษฎร เห็นชอบด้วยไม่น้อย กว่าร้อยละย่ีสิบของทุกพรรคการเมืองดังกล่าวรวมกัน และมีสมาชิกวุฒิสภา เหน็ ชอบด้วยไมน่ ้อยกวา่ หนึง่ ในสามของจานวนสมาชิกทัง้ หมดเท่าทมี่ ีอยูข่ องวุฒสิ ภา เปน็ ตน้ และตอ้ งผา่ นการลงมติใหค้ วามเหน็ ขอบจากประชาชนดว้ ย เหตผุ ล เพื่อให้รัฐธรรมนูญอันเป็นกฎหมายสูงสุดในการบริหารประเทศ สามารถทา หน้าท่ีเป็นกลไกหลักในการขับเคล่ือนประเทศให้ก้าวไปข้างหน้าได้อย่าง มปี ระสทิ ธิภาพและประสิทธิผล เพ่ือประโยชน์สูงสุดของประเทศชาติและประชาชน โดยส่วนรวม ท้ังในทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม ที่สามารถแก้ไขเพ่ิมเติม ได้ตามสภาวการณ์ของโลกและของประเทศท่ีเปล่ียนแปลงไป โดยไม่มีอุปสรรคมา ขัดขวาง เพ่ือให้ประเทศชาติสามารถยึดหยัดต่อสู่อยู่บนเวทีโลกท่ีมีการต่อสู้แข่งขัน กันอย่างเข้มข้นในยุคปัจจบุ นั ไดอ้ ยา่ งยง่ั ยนื

๔๙๖ ประเดน็ ข้อคดิ เหน็ และเสนอแนะ ทม่ี าของความเหน็ รัฐธรรมนูญ 60 ในภาพรวมมีความเหมาะสมแต่ควรเปิดรับฟังจากผู้เกี่ยวข้อง พลอากาศเอก ประจนิ ทกุ กลมุ่ เพื่อหาข้อสรุปร่วมกนั ว่าสมควรแก้ไขประเด็นไหน ระยะเวลาเท่าใด โดยใคร จน่ั ตอง (สมาชกิ วุฒสิ ภา) (แบบสอบถามความคดิ เห็น) ประชาชนผู้มีสิทธิเลือกตั้งตามมาตรา ๒๕๖ (๓) กรณีน้ี หากประชาชนผู้มีสิทธิ สานกั งานกิจการยตุ ธิ รรม เลือกตั้งประสงค์ท่ีจะแก้ไขหรือเปลี่ยนแปลงสิทธิเลือกตั้งของผู้ต้องขังก็สามารถ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) ดาเนินการเข้าช่ือเสนอกฎหมายเพื่อแก้ไขเพ่ิมเติมรัฐธรรมนูญตามมาตรา ๒๕๐ (๑) โดยเสนอญัตติขอแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญแห่งอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ต่อรัฐสภา โดยทาการรวบรวมรายชื่อประชาชนผู้มีสิทธิเลือกต้ังจานวนไม่น้อยกว่า ห้าหมื่นคนตามกฎหมายว่าด้วยการเข้าชื่อเสนอกฎหมายตามกระบวนการและ ขน้ั ตอนของกฎหมายต่อไป การศึกษากฎหมายต่างประเทศพบว่า ประเทศส่วนใหญ่อนุญาตให้ผู้ต้องขังทุก คนสามารถใช้สิทธิเลือกตั้งได้โดยอาจบัญญัติไว้ทั้งในกฎหมายรัฐธรรมนูญและ/หรือ กฎหมายระดับพระราชบัญญัติ แต่ก็มีหลายประเทศท่ีให้สิทธิผู้ต้องขังเลือกตั้งได้ แต่ก็กาหนดข้อจากัดการใช้สิทธิไว้บางประการ เช่น จากัดสิทธิเลือกต้ังจาก ระยะเวลาข้ันต่าของโทษที่ได้รับ หรือจากัดสิทธิอันเกิดจากคาส่ังศาล เป็นต้น ส่วนประเทศที่ไม่ให้สิทธิเลือกต้ังแก่ผู้ต้องขังในทุกกรณีมีจานวนไม่มากนักและ บัญญัตขิ ้อหา้ มไว้ในกฎหมายรฐั ธรรมนูญหรอื พระราชบญั ญัติ บางประเด็นจาเป็นต้องมีการแก้ไข โดยการแก้ไขรัฐธรรมนูญน้ันต้องได้รับ สานกั งานปลัดสานัก ฉันทามติของประชาชน โดยสร้างกลไกให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมในการกาหนด นายกรัฐมนตรี แนวนโยบายและหน้าที่ของรัฐ การกาหนดขอบเขตด้านสิทธิและเสรีภาพของ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) ประชาชน การพัฒนาระบบการเมืองและสถาบันการเมืองและระบบการตรวจสอบ ตั้งแต่ต้นจนจบกระบวนการอย่างรอบคอบ รอบด้านในทุกมิติ ในปัญหาท่ีเป็น จุดอ่อนหรือถกเถียงของสังคม เช่น ประเด็นเกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของประชาชน

๔๙๗ ประเดน็ ขอ้ คิดเหน็ และเสนอแนะ ทีม่ าของความเห็น กระบวนการการให้และใช้อานาจรัฐ การบังคับใช้กฎหมาย ต้องได้รับข้อยุติ ทาให้ ทุกกลุ่มคนในสงั คมสามารถอยู่ร่วมกันได้อยา่ งสมดลุ ในส่วนเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาซ่ึงเป็นภารกิจของสานักงานพระพุทธศาสนา สานกั งานพระพุทธศาสนา แหง่ ชาตินั้น เหน็ วา่ บทบญั ญัติรัฐธรรมนญู เหมาะสมแลว้ แหง่ ชาติ (แบบสอบถามความคดิ เห็น) 1. เห็นว่ามีความเหมาะสมอยู่แล้ว เน่ืองจากในประเด็นด้านสิทธิและเสรีภาพ กรมคมุ้ ครองสทิ ธแิ ละเสรภี าพ ได้มีการบัญญัติไว้ค่อนข้างที่จะครอบคลุมแล้ว อย่างไรก็ตามควรมีการเพ่ิมเติม กระทรวงยุติธรรม ในบางประเด็น เช่น สิทธิของกลุ่มบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ เป็นต้น (แบบสอบถามความคิดเห็น) โดยควรระบุให้บุคคลท่ีมีความหลากหลายทางเพศปลอดพ้นจากการถูกเลือกปฏิบัติ ในทุกรปู แบบ 2. ควรมีการแก้ไจเพ่ิมเติมในบางมาตรา เพื่อให้ครอบคลมุ สิทธิและเสรีภาพของ ประชาชนในด้านต่าง ๆ มากขนึ้ รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน 2560 มีความเหมาะสมอยู่แล้ว เนื่องจากเห็นว่า กรมการค้าภายใน รฐั ธรรมนูญมีเน้ือหาและแนวนโยบายแห่งรัฐในการบริหารราชการแผ่นดินครบถ้วน (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) ในทุกมิติแล้ว ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมและการเมือง จึงเห็นควรไม่แก้ไข รัฐธรรมนูญแตอ่ ยา่ งใด เหมาะสม เน่ืองจากกฎหมายรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันเป็นกฎหมายที่ให้ สานักงานปลดั กระทรวง ประชาชนได้มีส่วนร่วมในประชามติบัญญัติรับรองสิทธิของประชาชนไว้มากมาย คมนาคม เป็นสิทธิทจ่ี ะมสี ว่ นร่วมแสดงความคิดเหน็ ในกระบวนกาหนดนโยบาย ออกกฎหมาย (แบบสอบถามความคิดเหน็ )

๔๙๘ ประเดน็ ข้อคดิ เห็นและเสนอแนะ ที่มาของความเหน็ ท่ีจะมีผลกระทบต่อตัวเอง รวมทั้งเป็นกฎหมายท่ีเน้นการแก้ปัญหาการทุจริต คอรปั ช่นั ในสงั คมไทย การแบ่งแยกอานาจที่ชัดเจนระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ เพอื่ ประสิทธิภาพของกลไกตรวจสอบถว่ งดุล (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) ระบบการเลือกตั้งและการไดม้ าของสมาชิกวุฒิสภาบางประเดน็ จาเป็นต้องมีการ กรมโรงงานอุตสาหกรรม แก้ไข (แบบสอบถามความคดิ เห็น) ควรมีการเพมิ่ เติมในส่วนของการมสี ่วนร่วมของประชาชน ให้มีระบบตรวจสอบนักการเมืองแยกต่างหาก เพราะนักการเมืองถูกเลือกตั้งมา มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ จากประชาชน ไมค่ วรเอาองคาพยพมาตรวจสอบนักการเมอื ง (แบบสอบถามความคดิ เห็น) 1. ควรให้มคี ณะผู้ยกร่างรฐั ธรรมนญู จากผู้เชย่ี วชาญโดยเฉพาะ 2. ควรนาหลักการ ดงั ต่อไปนี้ มาบัญญตั ิให้ชดั เจน - ไทยมเี อกราชในทกุ ทาง - ให้มีการคุ้มครองความปลอดภัยของตนในชาติ ลดการประทุษร้ายให้มาก ที่สดุ - ให้คนไทยมีอาชีพ ความรู้ความสามารถ ความเหมาะสมอย่างเสรี ขจัดปัญหาความยากแคน้ และอดอยากให้ได้ - ให้คนไทยมีเสรีภาพข้นั พ้ืนฐานในการดารงชวี ติ ท่ดี ี มาตรา 70 รัฐพึงส่งเสริมและให้ความคุ้มครองชาวไทยกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ สานักงานนโยบายและแผน ให้มีสิทธิดารงชีวิตในสังคมตามวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตด้ังเดิมตามความ ทรพั ยากรธรรมชาติและ สมคั รใจไดอ้ ย่างสงบสขุ ไมถ่ ูกรบกวน ท้ังนี้ เทา่ ท่ีไม่เป็นการขัดต่อความสงบเรยี บร้อย สิง่ แวดล้อม

๔๙๙ ประเดน็ ขอ้ คิดเห็นและเสนอแนะ ท่ีมาของความเห็น หรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือเป็นอันตราย ต่อความมั่นคงของรัฐหรือ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) สขุ อนามัย การดารงชีวิตตามแนววิถีชีวิตดั้งเดิมของกลุ่มชาติพันธุ์บางกลุ่มไม่สอดคล้อง และมีความขัดแย้งกับกฎ และระเบียบท่ีเกี่ยวข้องที่มุ่งหวังให้เกิดการอนุรักษ์พื้นที่ และรักษาทรัพยากรท่ีมีอยู่ จึงควรมีการหารือร่วมกันเพ่ือหาทางออกให้กลุ่มชาติ พันธต์ุ ่าง ๆ มสี ทิ ธใิ นการดารงชีวิตตามแนววิถชี ีวติ ดั้งเดิม โดยไม่ก่อใหเ้ กดิ ผลกระทบ ตอ่ ทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม 1. ควรมีการปรับปรุงแก้ไขเพ่ิมเติมบางส่วน ให้ทันต่อสภาวการณ์ท่ีมีการ มหาวิทยาลยั ราชภฎั เปลยี่ นแปลง กาญจนบรุ ี 2. หมวดท่ี 4 หน้าที่ของปวงชนชาวไทยเพื่อให้ทันต่อสภาวการณ์ที่มีการ (แบบสอบถามความคดิ เห็น) เปลย่ี นแปลง 3. หมวดที่ 4 หน้าที่ของปวงชนชาวไทย (เพ่ิมเติม) มาตรา 50 (2) ป้องกัน ประเทศ พิทักษ์รักษาเกียรติภูมิผลประโยชน์ขอบชาติ และสาธารณะสมบัติของ แผ่นดิน รวมท้ังให้ความรว่ มมือในกานป้องกนั บรรเทาสาธารณะภยั และโรคติดต่อ สมควรมีการปรับปรุงแก้ไขในประเดน็ ดังตอ่ ไปนี้ มหาวิทยาลัยวลัยลกั ษณ์ - ประเด็นสทิ ธิในการมชี วี ติ ในส่ิงแวดลอ้ มท่ดี ี (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) - ประเด็นสทิ ธใิ นการศกึ ษา - ประเดน็ การเลอื กตัง้ 1. มีปัญหาในหลายมิติ ทั้งในเชิงหลักการประชาธิปไตยและในเชิงปฏิบัติให้ พรรคชาตไิ ทยพัฒนา เปน็ ไปตามรัฐธรรมนญู สมควรมีการปรับปรุงแก้ไข (แบบสอบถามความคดิ เห็น) 2. ประเด็นในหมวดรัฐสภา โดยเฉพาะบทบัญญัติท่ีส่งผลไปยังระบบเลือกต้ัง ซงึ่ ถอื วา่ เปน็ ปัญหาในเชงิ ปฏบิ ตั ิทแ่ี กไ้ ขไดย้ าก

๕๐๐ ประเดน็ ข้อคดิ เหน็ และเสนอแนะ ทมี่ าของความเห็น 3. ควรมีการทบทวนในส่วนท่ีมีปัญหาและดาเนินการแก้ไขในประเด็นสาคัญ ๆ เหลา่ น้นั 4. ควรมีการปรับปรุงวิธีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ โดยต้องแก้ไขได้ไม่ง่ายเกินไปแต่ ต้องแก้ไขได้ตามสมควร ท้ังน้ีการใช้เสียง 2 ใน 3 ของทั้งสองสภารวมกัน น่าจะ เหมาะสมมากกว่าการผูกเอาไว้เป็นช้ัน ๆ ในหลักการต่าง ๆ จนแทบจะแก้ไขไม่ได้ เลยตามบทบัญญัติที่ใชอ้ ยู่ในปัจจบุ ัน 1. สมควรปรับปรุงวิธีการแก้ไขรัฐธรรมนูญโดยเร็วเป็นอย่างยิ่งเน่ืองจาก พรรครักษผ์ ืนปา่ ประเทศไทย ประชาชนมีความเห็นว่ารัฐธรรมนูญฉบับนีเ้ ขียนขึ้นมาเพื่อสืบทอดอานาจ และแก้ไข (แบบสอบถามความคิดเห็น) ได้ยาก 2. แต่งตัง้ สภาร่างรัฐธรรมนญู ขึน้ เพ่ือแกไ้ ขรัฐธรรมนญู เมอื่ ได้ฉบับใหมแ่ ล้วใหใ้ ช้ ประชามติยกเลิกฉบับเก่า และใชฉ้ บบั ใหมแ่ ทน ควรแก้ไขรัฐธรรมนูญ เช่น ยกเลิก ส.ว. 250 คน บัตรเลือกต้ังควรมี 2 ชนิด พรรคพลงั สังคม คือ เลือกตัวบุคคล และเลือกพรรค ช้ีแจงรายละเอียดในการเลือก ส.ส. แบบบัญชี (แบบสอบถามความคดิ เห็น) รายชอ่ื ให้ชดั เจน ตอ้ งมวี ิธคี านวรทชี่ ดั เจน และต้องเปดิ เผยตอ่ ประชาชนได้ ควรสร้างแนวทางทเี่ ปน็ รูปธรรม ความเข้าใจท่องแท้เกยี่ วกบั รฐั ธรรมนญู 1. สร้างการเรียนรู้ และเห็นคุณค่าของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย โดยกาหนดให้มีการบังคับเรียนเร่ืองการเมือง การปกครอง และประชาธิปไตย ศึกษารัฐธรรมนูญอย่างมีพื้นฐาน ประวัติศาสตร์การเมือง การปกครองไทยเพิ่มเติม จากเนื้อหาเดิมทมี่ ีการเรยี นการสอน 2. สรา้ งความเข้มแข็งให้ระบบพรรคการเมอื ง ทาให้พรรคการเมืองหลุดจากการ ครอบงาของกลมุ่ ทนุ กลุ่มผลประโยชนต์ า่ งตอบแทนและอานาจรัฐบาล ควรปรับปรุงแกไ้ ขรัฐธรรมนูญทง้ั ฉบับ หรอื เอาปี 2540 มาใช้ช่ัวคราวก่อน

๕๐๑ ประเดน็ ขอ้ คิดเหน็ และเสนอแนะ ท่ีมาของความเห็น ควรมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญทั้งฉบับ ให้ประชาชนมีส่วนร่วมโดยการทาประชา พจิ ารณใ์ นเรือ่ งปัญหาทางการเมือง เช่น 1. ปญั หาการใชร้ ฐั ธรรมนญู 2. ปัญหาความขดั แยง้ และขาดความสามคั คขี องคนในชาติ 3. ปญั หาการขาดจริยธรรมทางการเมอื งของนักการเมือง เพิ่มเติมเข้าไปในกฎหมายรัฐธรรมนูญ มิให้มีการนิโทษกรรม กับผู้ก่อการ รัฐประหารกบฏ ให้มีการประหารชีวิต แม้จะมีการออกกฎหมายนิรโทษกรรม กไ็ ม่สามารถลบลา้ งได้ปัญหาท่ีตามมาคือ 1. การไมม่ ีส่วนร่วมของประชาชนโดยตรง 2. รฐั ธรรมนูญไม่ได้ช่วยแกป้ ญั หาทัง้ ทางตรง ทางอ้อม 3. นาไปสกู่ ารเปลย่ี นแปลงรฐั ธรรมนญู บอ่ ยครง้ั มาตรา 27 วรรคสอง “ชายและหญิงมีสิทธิเท่าเทียมกัน” ควรแก้ไขเป็น ๐ กรมกจิ การสตรแี ละสถาบนั บุคคลมีสิทธิเทา่ เทยี มกนั ” เนื่องจากจะได้ไม่เปน็ การแบง่ แยกบุคคลดว้ ยเหตแุ หง่ เพศ ครอบครวั (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) โดยส่วนใหญ่มีความเหมาะสมดีอยู่แล้ว ไม่ควรมีการทบทวน ปรับปรุงท้ังฉบับ สภาวิชาชีพวทิ ยาศาสตร์และ แต่ควรปรับปรุงบางส่วน และควรเร่งปฏิรูปกฎหมายตามมาตรา 77 แห่ง เทคโนโลยี รฐั ธรรมนญู โดยเร่งด่วน (แบบสอบถามความคิดเห็น) ควรแกไขรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันในมาตรา 178 เนื่องจากการเจรจาการค้า สภาเภสชั กรรม ระหว่างประเทศควรตองมีมาตรการตรวจสอบกอนการเจรจา และมาตรการ (แบบสอบถามความคดิ เห็น) ภายหลังที่ไดมีการเจรจาไปแลว เนื่องจากหลายประเด็นท่ีมีการเจรจานั้นไดนาผล ประโยชนดานสุขภาพของประชาชนไปแลกกับการคา จึงควรนาความในรัฐธรรมนูญ แหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 190 ซ่ึงมีมาตรการคุมครอง ท่ดี กี วาโดยใชขอความวา

๕๐๒ ประเดน็ ขอ้ คิดเหน็ และเสนอแนะ ที่มาของความเห็น “มาตรา ... พระมหากษัตริยทรงไวซ่ึงพระราชอานาจในการทาหนังสือสัญญา สันติภาพ สัญญาสงบศึก และสัญญาอื่น กับนานาประเทศหรือกับองคการระหวาง ประเทศ หนังสือสัญญาใดมีบทเปล่ียนแปลงอาณาเขตไทย หรือเขตพื้นท่ีนอกอาณาเขต ซง่ึ ประเทศไทยมีสิทธิอธิปไตยหรือมีเขตอานาจตามหนังสือสัญญาหรือตามกฎหมาย ระหวางประเทศ หรือจะตองออกพระราชบัญญัติเพื่อใหการเปนไปตามหนังสือ สัญญา หรือมีผลกระทบตอความมั่นคงทางเศรษฐกิจหรือสังคมของประเทศอยาง กว้างขวาง หรอื มีผลผูกพนั ดานการคา การลงทนุ หรืองบประมาณของประเทศอยาง มีนัยสาคัญ ตองไดรับความเห็นชอบของรัฐสภา ในการนี้ รัฐสภาจะตองพิจารณา ใหแลวเสรจ็ ภายในหกสบิ วันนบั แตวนั ทีไ่ ดรับเร่ืองดังกลาว กอนการดาเนินการเพ่ือทาหนังสือสัญญากับนานาประเทศหรือองคการระหวาง ประเทศตามวรรคสอง คณะรฐั มนตรตี องใหขอมูลและจัดใหมีการรบั ฟงความคิดเห็น ของประชาชน และต องช้ีแจงตอรัฐสภาเกี่ยวกับหนังสือสัญญาน้ัน ในการน้ี ใหคณะรฐั มนตรีเสนอกรอบการเจรจาตอรัฐสภาเพ่อื ขอความเห็นชอบดวย เม่ือลงนามในหนังสือสัญญาตามวรรคสองแลว กอนที่จะแสดงเจตนาใหมีผล ผูกพันคณะรัฐมนตรีตองใหประชาชนสามารถเขาถึงรายละเอียดของหนังสือสัญญา นั้น และในกรณีที่การปฏิบัติตามหนังสือสัญญาดังกลาวกอใหเกิดผลกระทบตอประ ชาชนหรือผูประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม คณะรฐั มนตรีตองดาเนินการแก ไขหรือเยียวยาผูไดรับผลกระทบน้ันอยางรวดเรว็ เหมาะสม และเปนธรรม ให มีกฎ หมายว าด วยการกาหนดข้ันตอนและวิธีการจัดทาหนังสือสั ญญาท่ีมี ผลกระทบตอความมั่นคงทางเศรษฐกิจหรือสังคมของประเทศอยางกวางขวาง หรือ มีผลผูกพันดานการคา หรือการลงทุนอยางมีนยั สาคัญ รวมท้งั การแกไขหรือเยียวยา ผูไดรับผลกระทบจากการปฏิบัติตามหนังสือสัญญาดังกล าวโดยคานึงถึงความเป น ธรรมระหว างผู ที่ได ประโยชน กับผู ท่ีได รับผลกระทบจากการปฏิบัติตามหนังสือ สัญญาน้นั และประชาชนทัว่ ไป

๕๐๓ ประเดน็ ขอ้ คดิ เห็นและเสนอแนะ ท่มี าของความเหน็ ในกรณีทม่ี ีปญหาตามวรรคสอง ใหเปนอานาจของศาลรัฐธรรมนูญท่ีจะวินิจฉัยชี้ ขาด โดยใหนาบทบัญญัติตามมาตรามาใชบงั คับกบั การเสนอเร่ืองตอศาลรัฐธรรมนูญ โดยอนุโลม” ควรแก้ไข “ยกฉบับ” และดาเนินการลงประชามติใหม่ว่าประชาชนจะเอาฉบับ คณะสงั คมศาสตร์ ไหน โดยมีตวั เลอื กชัดเจน ไมแ่ ค่ “รับ-ไม่รบั ” มหาวิทยาลัยนเรศวร - แก้ไขบทเฉพาะกาลของรัฐธรรมนูญฉบับนี้ “ทง้ั หมด) (แบบสอบถามความคดิ เห็น) - แก้ไขมาตรา 256 เพือ่ ใหก้ ารแก้ไขรัฐธรรมนูญ มีความเปน็ ไปได้และทาให้เกิด การปรับตวั ของการจัดเรยี งสถาบัน ใหเ้ หมาะสมแต่ละยคุ สมัย รัฐธรรมนูญจึงจาเป็นจะต้องมาจากความเห็นพ้องต้องการของประชาชน คณะรณรงคเ์ พ่ือรัฐธรรมนูญ แต่รัฐธรรมนูญ 2560 มีที่มาจากคณะบุคคลท่ีก่อรัฐประหาร กระบวนการทา ฉบบั ประชาชน (ครช.) ประชามติก็ไม่ได้สะท้อนมติของประชาชน เพราะไม่ได้เปิดให้เกิดการแสดงความ (แบบสอบถามความคดิ เห็น) คิดเห็นอยา่ งเสรีตลอดกระบวนการ เนื้อหาขอ้ รัฐธรรมนูญ ฉบบั ปจั จุบันยงั ไม่ไดส้ ะท้อนเจตนารมณข์ องประชาชน แต่ ตอบสนองกระชับและขยายอานาจรัฐ ควบคู่ไปกับการลิดรอนสิทธิเสรีภาพของ ประชาชน ท้ังยงั สร้างเง่ือนไขใหส้ ถาบันการเมอื งท่ีเปน็ ตวั แทนของประชาชนอ่อนแอ พร้อมกับให้อานาจศาลรัฐธรรมนูญ องค์กรอิสระรวมถึง สมาชิกวุฒิสภาอย่าง กว้างขวาง 1. ใหต้ ราพระราชบัญญัติ รับฟังความเห็นของประชาชนวา่ สมควรจะให้มีการยก ร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หรือไม่ และให้ความเห็นของประชาชนมีผลผูกพัน ในทาง กฎหมายและทางการเมอื งตอ่ องค์กรทเ่ี กย่ี วข้องกบั การแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2. ในการยกรา่ งรฐั ธรรมนูญฉบบั ใหม่ ให้จดั ทาร่างแกไ้ ขเพ่ิมเติมรัฐธรรมนญู โดย มสี าระสาคัญ ดงั นี้

๕๐๔ ประเดน็ ขอ้ คดิ เหน็ และเสนอแนะ ทม่ี าของความเหน็ 2.1 ให้มีสภาร่างรัฐธรรมนูญมาจากการเลือกต้ัง โดยใช้จังหวัดเป็นเขต เลือกต้ังและใช้จานวนราษฎรเป็นเกณฑ์กาหนดจานวนสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ ในแต่ละจังหวัด และให้มีกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนโดยการรับฟัง ความเหน็ ตลอดกระบวนการ 2.2 ให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญมาตรา 256 เร่ือง หลักเกณฑ์การแก้ไข รัฐธรรมนูญ โดยอาศัยเพียงเสียงเห็นชอบจากสมาชิกรัฐสภาจานวนไม่น้อยกว่า ก่งึ หนึง่ 2.3 ให้เขียนในบทเฉพาะกาลของร่างแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญว่าให้นา รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 มาใช้ และจัดการเลือกต้ังและให้ รฐั บาลใหมด่ าเนินการเลือกต้ังสมาชกิ สภาร่างรัฐธรรมนญู เพ่ือยกรา่ งรัฐธรรมนูญ 3. หลังจากสภาร่างรัฐธรรมนูญยกร่างรัฐธรรมนูญแล้วเสร็จ ให้มีการจัดทา ประชามติว่าประชาชนเหน็ ชอบหรอื ไม่ หากประชาชนเห็นชอบกใ็ หป้ ระกาศใช้ตอ่ ไป สาหรับเน้ือหาในการแก้ไขรัฐธรรมนูญ เป็นหน้าท่ีของ ส.ส.ร. ท่ีจะตั้งข้ึนตาม กระบวนการทีต่ ้องสร้างการมสี ว่ นรว่ มจากประชาชน ขดี จากัด วิธกี าร งบประมาณเพอ่ื ประโยชนส์ ุขส่วนรวม ชมุ ชนเข้มแขง็ ควรไดร้ ับ สมาคมมวยไทยท้องถิน่ และ การพิจารณาปรับปรงุ ให้ดีข้นึ นานาชาติ ศึกษาขอ้ มลู รายละเอยี ดจากชาวชมุ ชนผปู้ ฏบิ ัติการอย่างแทจ้ ริง (แบบสอบถามความคิดเห็น) ควรมีการแก้ไขโดยให้รัฐหรือองค์กร ส่วนราชการ มีการส่งเสริม คุ้มครองระบบ ชมุ ชนสหกรณเ์ ครดติ ยูเน่ยี นแห่ง สหกรณ์มากกว่าท่ีมีอยู่ในปัจจุบัน เน่ืองจากระบบสหกรณ์เป็นรากฐานในการ ประเทศไทย จากัด ดารงชีวิตของประชาชนหรือสมาชิกสหกรณ์ในชุมชน ท้องถ่ินหรือในสถาน (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) ประกอบการ

๕๐๕ ประเดน็ ข้อคดิ เห็นและเสนอแนะ ทม่ี าของความเหน็ - ควรแกไ้ ขรายไดแ้ ละรายจา่ ยของพรรคการเมือง มหาวิทยาลยั พายัพ - การปกครองส่วนท้องถ่ิน ให้มีอานาจโดยตรงต่อการรักษาส่ิงแวดล้อม อนุรักษ์ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) ธรรมชาติ - การแบ่งแยกอานาจท่ีชัดเจนระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ เพอ่ื ประสิทธภิ าพของกลไกตรวจสอบถ่วงดุล (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พทุ ธศักราช ๒๕๖๐ เห็นว่ามีความเหมาะสม กรมกจิ การผู้สงู อายุ แล้วเน่ืองจากกระบวนการตรากฎหมายของฝ่ายนิติบัญญัติได้พิจารณาสถานการณ์ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) ของสังคมและเหตุผลความจาเปน็ โดยรอบด้าน อกี ท้ังในส่วนแนวนโยบายและหน้าที่ ของรัฐมีการบัญญัติการคมุ้ ครอง การช่วยเหลอื ผสู้ ูงอายุให้สามารถดารงชีวติ ได้อย่าง มคี ุณภาพไว้ดว้ ยแลว้ รฐั ธรรมนญู ไม่เหมาะสม มหาวิทยาลยั ราชภัฏสุราษฎร์ธานี - เป็นรัฐธรรมนูญท่ีเป็นการใช้อานาจละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชนภายใต้ (แบบสอบถามความคดิ เห็น) หลักกฎหมาย ซึ่งเป็นหลักนิติรัฐเชิงรูปแบบเท่านั้น หลักนิติรัฐซึ่งเน้ือหาไม่ค่อยให้ ความสาคัญในรัฐธรรมนูญฉบบั นี้ - เป็นรัฐธรรมนูญที่แกไ้ ขยากมาก - ระบบการเลือกตงั้ มปี ญั หาอยา่ งมาก แก้ไข - หมวดการแก้ไข เพิม่ เตมิ รัฐธรรมนูญ มาตรา ๒๕๖ - ระบบการเลอื กต้ัง ส.ส. - ท่มี าของ ส.ว. - อานาจของศาลรัฐธรรมนูญ

๕๐๖ ประเดน็ ขอ้ คดิ เหน็ และเสนอแนะ ทม่ี าของความเหน็ ควรปรับปรงุ ท้ังฉบบั แต่ไม่ควรยกเลกิ ท้ังฉบบั เพราะขัดกบั หลักการแก้ไขเพมิ่ เติม รัฐธรรมนญู ควรแก้ไขเพ่ิมเติมรัฐธรรมนูญ ทุกหมวดของรัฐธรรมนูญ โดยนารัฐธรรมนูญของ สปท. ฉบบั อาจารย์ บวรศักด์ิ อวุ รรณโร มาศกึ ษาเปรียบเทียบน่าจะดีท่สี ดุ เนื่องจากรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศจึงควรบัญญัติเฉพาะ สานักงานเศรษฐกิจการคลัง หลักการสาคัญของชาติที่ทุกภาคส่วนในสังคมจะต้องยึดถือและปฏิบัติตาม ในส่วน กระทรวงการคลัง ของรายละเอียดการปฏิบัติตามหลักการดังกล่าวควรนามาบัญญัติไว้ในกฎหมาย (แบบสอบถามความคิดเห็น) ลาดบั รองลงมา ได้แก่ พระราชบญั ญัติประกอบรัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัติพระราช กาหนด และพระราชกฤษฎีกา ตามความจาเป็นและเหมาะสม เพ่ือให้ประชาชน สามารถเข้าใจไดง้ ่ายและไม่จาเปน็ ต้องแกไ้ ขบ่อยคร้งั ควรจดั ทาอนิ โฟกราฟิกสรุปเนอ้ื หารฐั ธรรมนูญเพอ่ื ใหเ้ ข้าใจงา่ ย ควรทบทวนท้ังฉบับ เนือ่ งจากมีหลายมาตราท่ีทาลายระบบรัฐธรรมนูญ ลิดรอน มหาวทิ ยาลยั แม่ฟ้าหลวง สิทธิ และทาให้สิทธิเสรีภาพ ตลอดจนศักด์ิศรีความเป็นมนุษย์ของประชาชนไม่มี (แบบสอบถามความคิดเห็น) ความมัน่ คงแนน่ อน ทาลายระบบพรรคการเมืองและอน่ื ๆ ควรปรับปรุงรัฐธรรมนูญ และควรต้ังกรรมาธิการท่ียึดโยงประชาชนและเปิด โอกาสใหป้ ระชาชนมสี ่วนร่วมมากท่สี ดุ โดยไมป่ ิดก้นั การแสดงความเห็น ควรมีการพิจารณาท้ังฉบับ เนื่องจากที่มาของรัฐธรรมนูญ 2560 เกิดโดยผล กรมการทอ่ งเที่ยว สืบเน่ืองจากการัฐประหารในปี 2557 อาจเป็นท่ีเคลือบแคลงใจ และถูกต้ังเป็น (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) ข้อสังเกตในระดับสากลดังน้ัน จึงควรท่ีจะมีการพิจารณาทบทวนอีกคร้ังโดยรับฟัง ความเห็นของประชาชนอย่างแทจ้ รงิ แล้วจงึ นามาเปน็ ขอ้ มลู ประกอบตอ่ ไป การแก้ไขเพ่ิมเติมรัฐธรรมนูญเป็นไปได้ยาก เช่น ตามาตรา 256 (3) ท่ีกาหนดให้การออกเสียงลงคะแนนในวาระที่ 1 ขั้นรับหลักการ ให้ใช้วิธีเรียกชื่อ

๕๐๗ ประเดน็ ขอ้ คิดเห็นและเสนอแนะ ที่มาของความเหน็ ลงคะแนนโดยเปิดเผย และต้องมีคะแนนเสียงเห็นชอบด้วยในการแก้ไขเพิ่มเติมน้ัน ไม่น้อยกว่าก่ึงหนึ่ง ของจานวนสมาชิกท้ังหมดเทา่ ที่มีอยู่ของสองสภา ซึ่งในจานวนน้ี ต้องมี ส.ว. เห็นชอบด้วยไม่น้อยกว่า 1 ใน 3 ของจานวนสมาชิกเท่าท่ีมีอยู่ โดยเม่ือ พิจารณาที่มาของ ส.ว. อาจกระทบถึงความตอ้ งการทแ่ี ทจ้ รงิ ของประชาชน รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มีความเหมาะสมและ มหาวิทยาลัยภาค ครอบคลุมในหมวดต่าง ๆ และเป็นไปตามหลักประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ ตะวันออกเฉยี งเหนอื ทรงเปน็ ประมุขแลว้ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) รัฐธรรมนูญจะต้องกาหนดหลักการพ้ืนฐานทางทฤษฎีรัฐธรรมนูญ ได้แก่ สานักงาน หลักการแบ่งแยกอานาจหลักการประกันสิทธิเสรีภาพของประชาชน หลักการ คณะกรรมการนโยบาย เลือกตั้งโดยผู้แทน และหลักการรับฟังเสียงข้างน้อยในครบถ้วน เพ่ือเป็นเคร่ือง รฐั วสิ าหกจิ ยืนยันว่าประชาชนเป็นข้าวของอานาจ และภาครัฐพึงใช้อานาจอธิปไตยในการ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) บริหารจัดการประเทศแทนประชาชนเพื่อประชาชน รัฐธรรมนูญจึงเปรียบเสมือน กรอบการดาเนินการให้กับภาครัฐว่า การดาเนินการใด ๆ ของภาครัฐจะต้องชอบ ด้วยกฎหมายสูงสุดของประเทศและไม่จากัดสิทธิเสรีภาพของประชาชนเกินกว่า กรอบที่รัฐธรรมนูญให้อานาจ หรือโดยไม่เหมาะสม ไม่ได้สัดส่วน หรือไม่มีเหตุผล ที่เป็นไปเพ่ือประชาชนซึ่งเป็นเจ้าของอานาจ การตรารัฐธรรมนูญในแต่ละมาตรา จึงต้องคานึงถึงหลักการเหล่านี้ในฐานะเป็นปัจจัยที่ต้องใช้ในการพิจารณาอย่าง เคร่งครดั และไม่ควรนานโยบายหรือวิธีการดาเนินการในการบรหิ ารราชการแผน่ ดิน ท่ีจะต้องแปรเปล่ียนไปตามสถานการณ์และย่อมเกิดขึ้นได้ท้ังในรูปแบบของการตรา กฎหมาย การกาหนนโยบาย และการใช้อานาจทางปกครองมาบัญญัตไิ ว้ เช่น หมวด 16 การปฏิรูปประเทศ เป็นต้น ท้ังท่ีมียุทธศาสตร์ชาติ แผนปฏิรูปประเทศและ แผนพัฒนาประเทศในด้านต่าง ๆ อยู่แล้ว จึงเป็นการทาให้รัฐธรรมนูญมีเน้ือหายาว และซับซ้อนเกินกว่าท่ีองค์กรของรัฐจะปฏิบัติตามได้โดยง่าย และอาจสร้างความ

๕๐๘ ประเดน็ ขอ้ คดิ เห็นและเสนอแนะ ท่มี าของความเห็น สับสนให้กับประชาชน ดังน้ัน จึงควรตัดบทบัญญัติท่ีมีลักษณะเป็นรายละเอียดและ วิธดี าเนินการซึง่ ไมใ่ ช่สารัตถะของบทบญั ญตั ิในรัฐธรรมนูญโดยตรง รฐั ธรรมนูญฉบับปัจจุบัน ๒๕๖๐ เป็นรัฐธรรมนูญที่เหมาะสมอยู่แล้ว เพราะเป็น กรมโยธาธิการและผงั เมือง รัฐธรรมนูญท่ีได้ให้ความสาคัญกับสทิ ธิ เสรีภาพ ของประชาชนแล้ว ไม่ควรปรับปรุง (แบบสอบถามความคดิ เห็น) เพราะรฐั ธรรมนูญฉบับปัจจุบันได้ให้ความสาคัญเก่ียวกับสิทธิเสรีภาพของประชาชน และได้มีการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนในประเด็นต่าง ๆ ไว้แล้ว การแก้ไข กฎหมายรัฐธรรมนูญเพื่อนาไปสู่การแก้ไขปัญหาในปัจจุบันน้ันอาจไม่สามารถ ครอบคลุมหรือแก้ไขปัญหาทุกเรื่องทั้งหมด ส่ิงท่ีประชาชนมุ่งหวังที่สุด คือ ความสามัคคี และการใส่ใจช่วยกันแก้ไขปัญหาชาติ และทุกข์สุขของประชาชนเป็น การเร่งดว่ น รัฐธรรมนูญมี ๒๕๖๐ มีวิธีการแก้ไขที่ยุ่งยากในเง่ือนไขท่ีต้องมีเสียงวุฒิสภา กองร้องทุกข์ สานักงาน ๑ ใน ๓ หรือ ๘๔ คน และฝ่ายค้านร้อยละ ๒๐ ในจานวนเสียงครึ่งหน่ึงของสอง คณะกรรมการข้าราชการ สภาท่ีใช้ลงมติเห็นชอบแกไ้ ขรัฐธรรมนูญ ตารวจ (แบบสอบถามความ คิดเห็น) บทบัญญัติ มาตรา ๒๗๒ ในบทเฉพาะกาลแห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักร สานักงานพร, เจนสุด สาวิ ไทย พุทธศกั ราช ๒๕๖๐ ถึงเวลาอนั สมควรแล้วท่ีจะยกเลิกเสยี สิ้น สทิ ธ์ิทนายความและการบัญชี (แบบสอบถามความคดิ เห็น) มคี วามเหมาสมอยู่แล้ว เนอื่ งจากรัฐธรรมนูญฯ มีสาระสาคัญท่ีครอบคลุม มีการ สานกั งานขบั เคลอ่ื นการปฏริ ูป กาหนดสิทธิและเสรีภาพของประชาชน และกลไกการใช้อานาจรัฐที่ชัดเจน ประเทศ ยทุ ธศาสตร์ชาติ

๕๐๙ ประเดน็ ข้อคิดเห็นและเสนอแนะ ท่ีมาของความเหน็ ตลอดจนได้มีการกาหนดให้จดั ทายุทธศาสตร์ชาติเพ่ือการพัฒนาประเทศอย่างยง่ั ยืน และการสรา้ งความสามัคคี และแนวทางการปฏิรูปประเทศเพอื่ ให้บรรลตุ ามเป้าประสงค์ดังกล่าวไดด้ ้วยแล้ว ปรองดอง (แบบสอบถามความคิดเห็น) ๑. ควรมีการทบทวนให้สอดคล้องกับข้อเท็จจริงที่เกิดข้ึน คาวินิจฉัยของศาล สานักงานปลดั กระทรวงกลาโหม รวมถงึ กฎเกณฑ์ทางวชิ าการและรบั ฟังความคิดเห็นจากประชาชน (แบบสอบถามความคดิ เห็น) ๒. รัฐธรรมนูญท่ดี ีต้องแก้ไขยาก แต่รัฐธรรมนญู ปจั จุบันกาหนดขนั้ ตอนการแก้ไข ยากมากกว่าปกติ (แบบเคร่งครัด) เพื่อป้องกันปัญหาท่ีจะเกิดขึ้นในอนาคตประกอบ กบั ประเทศต้องเดินไปถึงเป้าหมายวสิ ัยทัศนท์ ี่ต้งั ไว้ภายใต้กรอบยุทธศาสตร์ชาตแิ ละ การปฏิรูปประเทศ โดยเฉพาะการกาหนดให้วุฒิสภาพ (โดยเฉพาะสมาชิกโดย ตาแหนง่ กด็ หี รือคัดเลือกมาก็ดี มีอายุของวุฒิสภากาหนด ๕ ปี นับแต่วนั ทมี่ ีพระบรม ราชโองการแต่งตั้ง) ความคิดเห็นในการแก้ไขเพ่ิมเตมิ รัฐธรรมนูญ การให้มีการแก้ไข เพ่มิ เติม เพ่ิมเติมรัฐธรรมนญู ในหว้ งเวลานี้ (๕ปี) จงึ ยงั ไมส่ มควร ในสภาวะแวดล้อมของโลกที่มีการเปล่ียนแปลงรวดเร็ว ซับซ้อน และยากต่อการ สานกั งานเศรษฐกิจอตุ สาหกรรม คาดการณ์ การปรับตัวให้ทันต่อการเปล่ียนแปลงดังกล่าวเป็นส่ิงที่จาเป็นอย่างยิ่ง (แบบสอบถามความคิดเห็น) ดังน้ันหากมีรัฐธรรมนูญมาตราใด ท่ีทาให้ไม่เกิดความยืดหยุ่น หรือเป็นอุปสรรคต่อ การเปล่ียนแปลงก็สมควรให้มีการปรับปรุงเพ่ือให้รัฐธรรมนูญยังคงทันสมัย และ สอดคล้องกับสภาพแวดลอ้ มและความตอ้ งการในสังคมไทย ควรมีการศึกษาและประเมินว่าวิธีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญในปัจจุบันเป็น เช่นไร และสง่ ผลใหก้ ารแก้ไขเพิม่ เตมิ รฐั ธรรมนญู ทาได้ยากลาบาก หรือเปน็ อปุ สรรค หรอื ไม่ หากเป็นควรมกี ารทบทวนและปรับปรงวิธีการแก้ไขดงั กล่าว

๕๑๐ ประเดน็ ขอ้ คิดเหน็ และเสนอแนะ ทม่ี าของความเหน็ สิทธิชุมชนในด้านทรัพย์สินทางปัญญามาคุ้มครอง ภูมิปัญญาของชุมชนเพราะ มหาวิทยาลยั เทคโนโลยี ถือว่าเป็นส่ิงสาคัญมากไม่ใช่แค่ในประเทศ แต่เป็นปัญหาท่ีนานาชาติ คานึงถึงและ พระจอมเกลา้ ธนบรุ ี พยายามป้องปราม (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) ควรแก้ไขเพ่มิ เติม การลงคะแนนวาระที่สาม ตามมาตรา ๒๕๖ (๖) กาหนดให้ต้องมีคะแนนอย่าง น้อย ๒๐ เปอร์เซ็นต์ ของฝ่ายท่ีไม่ได้ดารงตาแหน่งรัฐมนตรี ประธานสภาหรือ รองประธานสภาผู้แทนราษฎร แต่โดยท่ีการแก้ไขรัฐธรรมนูญเป็นเรื่องของเจตจานง ของประชาชนส่วนใหญ่ ดังนั้นการกาหนดให้ต้องมีจานวนขั้นต่าของตัวแทน ประชาชนส่วนนอ้ ย พึ่งตอ้ งกาหนดสัดสว่ นให้เหมาะสม หากต้องแก้ไขในประเดน็ อ่นื ควรมีการต้ังคณะกรรมการแก้ไขรัฐธรรมนูญ โดยให้ กองกิจการต่างประเทศและ มีการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนทั่วประเทศ และควรมีการลงประชามติให้ คดอี าชญากรรมระหว่าง แกไ้ ข และในชัน้ รบั ร่างมติแก้ไขรฐั ธรรมนูญ ประเทศ กรมสอบสวนคดีพิเศษ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) เม่ือสังคมเปล่ียนแปลงเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ และพัฒนาการด้าน Technology กองเทคโนโลยแี ละศูนย์ข้อมลู ท่ีเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว แต่รัฐธรรมนูญยังปรับเปลี่ยนไม่ทันอีกทั้งการ การตรวจสอบ กรมสอบสวน ปรับเปลยี่ นก็เป็นแค่วาทะกรรม คดพี ิเศษ (แบบสอบถามความ ควรมกี ารทบทวนเรื่องสิทธขิ องประชาชนและช่องว่างในการบังคับใช้กฎหมาย คิดเหน็ ) - มีความเหมาะสมในด้านการแก้ไขปัญหาการปราบปรามการทุจริต คอร์รัปช่ัน ศูนย์ปฏบิ ตั ิการคดีพเิ ศษเขต ในสงั คมไทย เน่อื งจากมีศาลทุจรติ ทีส่ ามารถฟ้องคดีทุจริตได้โดยไมม่ ีอายุความ พน้ื ที่ ๕ กรมสอบสวนคดี - มบี ทลงโทษพรรคการเมอื งท่ีรนุ แรงขนึ้ พิเศษ - มสี วสั ดิการใหป้ ระชาชนเพม่ิ มากข้ึน ลดความเหล่ือมลา้ ในสงั คม (แบบสอบถามความคดิ เหน็ )

๕๑๑ ประเดน็ ขอ้ คดิ เหน็ และเสนอแนะ ทม่ี าของความเห็น ควรแกไ้ ขรัฐธรรมนูญ ๑. ยดึ เสียงประชาชนเป็นส่วนใหญ่ ๒. ประเดน็ การสืบทอดอานาจ เช่น การคัดเลอื ก ส.ว. ต้องตดั ออกไป ๓. ประชาชนต้องมีสว่ นร่วมในกระบวนการเลือกตวั แทนทุกระดับ ไม่เฉพาะการ เลอื กตั้งท้องถิ่นหรือผู้แทนระดับชาตเิ ท่าน้ัน ๔. ควรมีการทบทวนในเรื่องคณะกรรมการองค์กรอิสระต้องมีสัดส่วนทหาร ตารวจภาคประชาชนเท่า ๆ กันเพื่อตรวจสอบคานอานาจร่วมกัน เพ่ือมิให้เล่นพรรค เล่นพวกหรือนาระบบอุปถมั ภ์มาใช้มากเกนิ ไป ๕. การแก้ไขรัฐธรรมนูญควรให้เป็นเร่ืองของสภาผู้แทนราษฎรเท่านั้น ที่จะ พจิ ารณาแก้ไขรฐั ธรรมนูญ สมาชิกวุฒิสภา ควรมีการแต่งต้ังเฉพาะที่สาคัญเท่านั้นประมาณ ๑ ใน ๓ ของ กองปฏบิ ัติการคดีพเิ ศษภาค ท้ังหมด ไม่ใช่แต่งต้ังท้ังหมด ประเด็นท่ีสับสน คือ การนับคะแนนการเลือกต้ัง และ กรมสอบสวนคดีพิเศษ การคิดคะแนนการเลือกต้ัง (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) หากมีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ ควรเป็นการแก้ไขให้รัฐธรรมนูญสมบูรณ์ กองคดภี าษีอากร มากข้ึน เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อส่วนรวม มิใช่เป็นการแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อ กรมสอบสวนคดีพเิ ศษ ประโยชน์หรือความมน่ั คงของรัฐบาล (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันมีเน้ือหาบางประการที่ไม่ควรแก้ไข เนื่องจากเป็น กรมสอบสวนคดีพิเศษ (2) ประโยชน์ต่อประชาชน คือ (แบบสอบถามความคดิ เห็น) - การแก้ไขปัญหาคอรัปชน่ั การท่ีมีองค์กรปราบปรามการทจุ รติ จงึ เป็นสิ่งทค่ี วร บญั ญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ - ตามมาตรา ๒๗ กาหนดให้บุคคลย่อมมสี ทิ ธิไดร้ ับการบรกิ ารสาธารณสขุ ของรัฐ และบคุ คลยากไร้มีสิทธิ ได้รับบริการสาธารณสุขของรฐั โดยไม่เสยี ค่าใช้จา่ ย

๕๑๒ ประเดน็ ข้อคดิ เหน็ และเสนอแนะ ทม่ี าของความเหน็ - มาตรา ๔๘ กาหนดให้บุคคลที่อายุเกินหกสิบปี และไม่มีรายได้เพียงพอแก่การ ยงั ชพี และบคุ คลยากไรย้ อ่ มมสี ิทธไิ ดร้ บั ความชว่ ยเหลือจากรฐั - ตามมาตรา ๕๔ รัฐต้องดาเนินการให้เด็กทุกคนได้รับการศึกษาเป็นเวลา ๑๒ ตั้งแต่ก่อนวัยเรียน จนจบการศึกษาภาคบังคับอยา่ งมคี ุณภาพโดยไม่เก็บคา่ ใชจ้ า่ ย บางประเด็นควรมีการแก้ไข ไดแ้ ก่ - อานาจการช้ีมูลของคณะกรรมการ ปปช. ตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญ โดยกาหนดให้คณะกรรมการ ปปช.มีอานาจเฉพาะการลงชี้มูลความผิดเท่านั้น ส่วน การพิจารณาลงโทษทางวนิ ยั ใหเ้ ป็นอานาจของศาล - แผนยุทธศาสตร์ของชาติท่ีกาหนดไว้ ๒๐ ปี ทาให้รัฐบาลภายหลังจากการ เลือกตั้งไม่สามารถดาเนินนโยบายของรัฐบาลท่ีหาเสียงไว้กับประชาชนมาปฏิบัติได้ เพราะอาจขัดหรอื แย้งกบั แผนยทุ ธศาสตร์ชาติ ซงึ่ คสช.ไดก้ าหนดเอาไว้ - รบั ธรรมนญู ปี ๒๕๖๐ มวี ิธกี ารแกไ้ ขท่ียงุ่ ยากเมอื่ เทียบกบั รัฐธรรมนูญปี ๒๕๔๐ และ ๒๕๕๐ โดยเฉพาะเง่ือนไขที่ต้องมีเสียงวุฒิสมาชิก หรือ ส.ว. ๑ ใน ๓ หรือ ๘๔ คน และฝ่ายค้านร้อยละ ๒๐ ในจานวนเสียงครึ่งหน่ึงของสองสภาท่ีใช้ลงมติ เหน็ ชอบให้แกไ้ ขรฐั ธรรมนญู - ควรมีการปรับปรุงวิธีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ โดยกาหนดวิธีการใช้เสียง โหวตครงึ่ หนึ่งของสภา นอกจากนี้ยงั กาหนดให้สิทธขิ องประชาชนผู้มีสทิ ธิเลือกต้ังไม่ น้อยกว่า ๕๐,๐๐๐ คนสามารถเข้าช่ือ เสนอร่างรัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขเพิ่มเติมได้ และจะต้องจดั ให้มีการรับฟังความเห็นจากประชาชนดว้ ย ควรแก้ไขระบบตรวจสอบของหนว่ ยงานตามรัฐธรรมนูญ กรมสอบสวนคดีพิเศษ (3) (แบบสอบถามความคิดเห็น)

๕๑๓ ประเดน็ ขอ้ คิดเห็นและเสนอแนะ ที่มาของความเหน็ ภ.จว.ภูเก็ต เห็นว่า ควรมีการปรับปรุงวิธีการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญฉบับ สานกั งานตารวจแห่งชาติ ปจั จบุ ัน เพราะในสว่ นของตารวจยังไม่สามารถดาเนินการไดอ้ ย่างจริงจังเปน็ รูปธรรม (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) และเกิดปญั หาเกดิ ขนึ้ ในองคก์ ร จงึ มีความจาเป็นต้องแก้ไขเพม่ิ เติม ภ.จว.พงั งา เห็นว่า ควรมีการปรบั ปรงุ วิธีการแก้ไขเพ่ิมเติมรัฐธรรมนญู เน่ืองจาก รัฐธรรมนูญ ปี ๒๕๖๐ ท่ีใช้อยู่ในปัจจุบันมาจากภาวะไม่ปกติ มีการยึดอานาจการ ปกครอง มีการดาเนินการภายใต้การควบคุม กดดันจากฝา่ ยยดึ อานาจ โดยไม่ยึดโยง กับประชาชน มีการวางกติกาให้แก้ไขได้ยากมาก โดยเฉพาะเง่ือนไขที่ต้องได้รับ ความเห็นชอบจากวฒุ ิสภา (ส.ว.) แต่ ส.ว. มาจากการแต่งต้งั ของผู้ยึดอานาจเสียเป็น ส่วนใหญ่ ภ.จว.นครศรีธรรมราช เห็นว่า การแก้ไขรัฐธรรมนูญ พ.ศ. ๒๕๖๐ ควรมีการ เปิดรับฟังความเห็นของประชาชนให้มากท่ีสุดเท่าท่ีจะเป็นไปได้ โดยต้องมีการ เปิดเผยให้รายละเอียดเกี่ยวกับร่างรัฐธรรมนูญท่ีจะแก้ไขให้ประชาชนได้รับรู้โดย ครบถ้วนและสมบูรณ์ และในส่วนของการใช้อานาจของประชาชนในฐานะเจ้าของ อานาจอธิปไตย ควรสามารถตรวจสอบและเข้าช่ือถอดถอนสมาชิกสภาผู้แทน ราษฎรได้เชน่ เดียวกบั รฐั ธรรมนญู พ.ศ. ๒๕๖๐ เหมาะสมไมค่ วรแก้ไข หรอื อาจแกไ้ ข กค็ วรปรึกษาประชาชนในการออกเสียง กองบินตารวจ สานกั งาน ตารวจแห่งชาติ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) ควรมีการแกไ้ ขบางประเด็น อาทิ กองทะเบียนพล สานักงาน ๑. ท่ีมาของ ส.ว. ควรจะมาจากการเลือกตั้งทั้งหมด เพ่ือความเสมอภาค กาลังพล สานักงานตารวจ เท่าเทียมกัน และควรมีอานาจตรวจสอบการใช้อานาจของสภาผู้แทนราษฎรเท่านั้น แห่งชาติ ไม่ควรมีอานาจในการเลอื กนายกรัฐมนตรี (แบบสอบถามความคดิ เหน็ )

๕๑๔ ประเด็น ขอ้ คดิ เหน็ และเสนอแนะ ท่มี าของความเห็น ๒. การใช้อานาจขององค์กรอิสระ ควรใช้กับบุคคลของทุกคนโดยเท่าเทียมกัน และควรมาจากการเลอื กต้ัง ๓. ควรมีการปรับปรุงและแก้ไข เพื่อให้สมารถบังคับใช้ได้กับประชาชนชาวไทย ทุกคน และไมเ่ กดิ ความเหลอื่ มลา้ ใด ๆ จะเห็นไดช้ ัดเจน เหมาะสมอยแู่ ล้ว ไม่ควรแกไ้ ข เพราะครอบคลุมทกุ ประเด็นดแี ล้ว กองบัญชี สานักงานตารวจ แหง่ ชาติ (แบบสอบถามความคดิ เห็น) รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน (๒๕๖๐) ควรมีการแก้ไขบางประเด็น เช่น ประเด็น พสิ จู น์หลักฐาน จังหวดั ชยั นาท เกี่ยวกับสิทธิเสรีภาพของประชาชน และ ระบบการตรวจสอบ โดยการมีส่วนร่วม สานักงานตารวจแห่งชาติ ของประชาชนอย่างแท้จริง (แบบสอบถามความคดิ เห็น) ควรแก้ไขเรื่องท่ีมาของ ส.ส. และ ส.ว. โดย ส.ว. ควรมาจากการเลือกตั้งของ ตารวจภูธรจงั หวัดราชบรุ ี ประชาชนอย่างแท้จริง และ ส.ส. ไม่ควรมีกาหนดเพดานสัดส่วน บัญชีรายชื่อเป็น สานกั งานตารวจแหง่ ชาติ ปัจจบุ ัน ควรใชแ้ บบรฐั ธรรมนูญฉบบั ปี ๔๐ (แบบสอบถามความคิดเห็น) - ส.ว.ต้องมาจากการเลือกต้ัง จาก สสร. สถาบันสง่ เสรมิ งานสอบสวน (1) - การได้มาซง่ึ ส.ว. ตอ้ งมาจากการเลอื กตัง้ ของประชาชน (แบบสอบถามความคิดเห็น) ควรแกไ้ ขใหส้ มาชกิ วุฒิสภามาจากการเลอื กต้ัง สถาบันสง่ เสริมงานสอบสวน (2) (แบบสอบถามความคิดเหน็ )

๕๑๕ ประเดน็ ข้อคดิ เห็นและเสนอแนะ ที่มาของความเหน็ - ควรมีการทบทวนปรบั ปรุงต้นฉบับ โดยเฉพาะเรอ่ื งทมี่ าของ ส.ส. , ส.ว. จะตอ้ ง สถาบนั สง่ เสรมิ งานสอบสวน (3) มาจากประชาชน การคานวณ ส.ส. สทิ ธิเสรีภาพของประชาชน (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) - ควรมีการปรับปรุงวิธีการแก้ไขรัฐธรรมนูญเป็นอย่างย่ิง เพราะฉบับปัจจุบัน เขียนลอ็ คไว้ใหก้ ารแกไ้ ขกระทาได้ยากมาก หรอื แทบเปน็ ไปไมไ่ ด้ - ควรแก้ไขในบางประเด็น เน่ืองจากยังมีความขัดแย้งในการปฏิบัติตาม โรงเรยี นนายรอ้ ยตารวจ รัฐธรรมนญู ที่ตา่ งฝ่ายยงั มีความคิดเหน็ ท่ยี ังแตกต่างกัน (แบบสอบถามความคิดเห็น) - ควรแก้ไขในบางประเดน็ ทม่ี คี วามขัดแยง้ กนั อยู่ รัฐธรรมนูญปี ๒๕๖๐ มีความเหมาะสมอยู่แล้วในปัจจุบัน อีกทั้งมีการลงเสียง คณะนิติศาสตร์ แสดงประชามติ วันท่ี ๗สิงหาคม ๒๕๕๙ ของประชาชนในการเห็นชอบ รัฐธรรมนูญ โรงเรยี นนายร้อยตารวจ แห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๖๐ จึงประกาศใช้ วันท่ี ๖ เมษายน ๒๕๖๐ (แบบสอบถามความคิดเห็น) รัฐธรรมนญู ฉบับนี้ก็สามารถแกไ้ ขรฐั ธรรมนูญ เฉพาะเร่อื งใดทีม่ ีปญั หาเท่านั้น ควรมกี ารทบทบวน/ปรับปรุงท้งั ฉบับ ฝ่ายกจิ การนกั เรยี น เป็นการเขียนรัฐธรรมนูญในบางส่วนมาเพ่ือเอ้ือประโยชน์ต่อพวงพ้อง รวมถึง กองบังคบั การปกครอง ท่ีมาของ ส.ว. ท่ีไม่ได้มาจาการเลือกตั้งของประชาชนโดยแท้จริง ควรเห็นแก่ โรงเรยี นนายรอ้ ยตารวจ ประโยชน์ของประชาชนเป็นสาคญั อนั ดบั แรก (แบบสอบถามความคิดเห็น) บางประเด็นจาเป็นต้องมีการแก้ไข เพ่ือเสริมสร้างการมีส่วนร่วมของภาค กองบังคบั การปกครอง ประชาชนอยา่ งแท้จริง โรงเรียนนายร้อยตารวจ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ )

๕๑๖ ประเด็น ขอ้ คิดเห็นและเสนอแนะ ทม่ี าของความเห็น ควรมกี ารแก้ไขบางประเดน็ ทีม่ คี วามขัดแย้งกันมาก ๆ และประเด็นทไ่ี ม่ยุติธรรม โรงเรียนนายร้อยตารวจ (แบบสอบถามความคิดเหน็ ) รฐั ธรรมนูญปัจจุบนั เหมาะสมอยู่แลว้ ไม่ควรแก้ไข ฝา่ ยปกครอง ๒ กองบังคับ การปกครอง โรงเรียนนาย ร้อยตารวจ (แบบสอบถาม ความคิดเห็น) - รัฐธรรมนญู เหมาะสมบางหมวด เชน่ หมวดพระมหากษัตรยิ ์ คณะนิตวิ ิทยาศาสตร์ - บางประเด็นเห็นควรแก้ไข หมวดการแต่งตั้ง ส.ว. ให้เปิดกว้างมากข้ึน มีความ โรงเรียนนายร้อยตารวจ เปน็ ประชาธิปไตยมากขน้ึ (แบบสอบถามความคดิ เห็น) - ควรมีการทบทวนเพื่อให้ประชาชนมีส่วนในการกาหนดบทบัญญัติ ในรัฐธรรมนญู - ควรมีการปรับปรุงวิธีการแก้ไขเพ่ิมเติมรัฐธรรมนูญ ให้ประชาชนส่วนใหญ่ มีสว่ นร่วมมากขนึ้ เหมาะสมอย่แู ล้ว ไม่วจิ ารณ์ เห็นควรใชป้ ี ๒๕๔๐ ทีเ่ ปน็ ของประชาชนมาใช้ โรงเรยี นนายรอ้ ยตารวจ (แบบสอบถามความคิดเห็น) - ยงั มีความสับสนของหลักนติ ธิ รรมกับหลกั นติ ิรฐั ตามมาตรา ๓ ของรัฐธรรมนูญ กองตรวจสอบเลขทะเบียน แหง่ ราชอาณาจกั รไทย ประวัติ สานักงาน - บางประเด็นควรให้ความหมายของหลักนติ ธิ รรมในรฐั ธรรมนญู คณะกรรมการขา้ ราชการ - ควรบัญญัติเฉพาะโครงสร้างอานาจอธิปไตย ในรัฐธรรมนูญส่วนรายละเอียด ตารวจ (แบบสอบถามความ เรื่องอืน่ ใหต้ ราเปน็ พระราชบัญญตั ิ คดิ เหน็ )

๕๑๗ ประเดน็ ขอ้ คดิ เห็นและเสนอแนะ ทมี่ าของความเหน็ - ควรแกไ้ ขหมวดตา่ ง ๆ ดังตอ่ ไปนี้ กองบังคับการตารวจ หมวด ๓ สิทธิและเสรีภาพของปวงชนชาวไทย เพราะหมวดนี้จะต้องคุ้มครอง ทางหลวง ปัจเจกชน คือ ตัวบุคคลคนใดคนหน่ึงมิใช่ประชาชนส่วนรวม จึงต้องใช้คาว่า “สิทธิ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) และเสรภี าพของปวงชนชาวไทย” หมวด ๔ หน้าทีข่ องปวงชนชาวไทย (เช่นเดยี วกบั หมวด ๓) หมวด ๗ รฐั สภา ควรแก้ไขการเลอื ก ส.ส. และการไดม้ าซ่งึ ส.ว. โดยเอาแนวทาง เดียวกบั รฐั ธรรมนูญ ๒๕๔๐ หมวด ๘ คณะรฐั มนตรี ควรแกไ้ ขเปน็ แนวทางกบั รัฐธรรมนูญปี ๒๕๔๐ หมวด ๑๑ ศาลรัฐธรรมนูญควรยกเลิก ศาลรัฐธรรมนูญที่มาจากฝ่ายการเมือง จึงไม่น่าจะเป็นกลางทางการเมือง ควรกาหนดให้มีคณะตุลาการรัฐธรรมนูญ เหมอื นกบั การเมืองการปกครองในอดีตท่ีผ่านมา หมวด ๑๒ องค์กรอสิ ระไดใ้ ชช้ ื่อหมวดวา่ “องค์กรรัฐทเ่ี ปน็ อสิ ระ” จึงจะถูกตอ้ ง ควรมีการปรับปรงุ วธิ กี ารแกไ้ ขเพิม่ เติมรัฐธรรมนญู ๑) ต้องมีการปรับปรุงแก้ไขรัฐธรรมนูญปี ๒๕๖๐ โดยเฉพาะ หมวด ๓,๔,๗,๘,๑๑,๑๒ และไม่สะท้อนหรือไม่เป็นไปตามความต้องการของผู้เลือกต้ัง ก่อใหเ้ กดิ ความไดเ้ ปรียบเสียเปรยี บกนั ของผสู้ มัคร และพรรคการเมอื ง ๒) หมวด ๒,๓,๑๒ ใช้ถอ้ ยคาในช่ือหมวดไมถ่ ูกต้อง ซ่ึงความหมายก็จะไม่ถกู ต้อง ตามเจตนารมณ์ทแี่ ท้จรงิ ๓) ควรมีบทบัญญัติให้รัฐธรรมนูญมีความม่ันคง เป็นนิรันดร์คู่กับสังคม เฉกเช่น สหรัฐอเมริกา ให้เหมาะสมกับความเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ มิให้ถูกยกเลิก โดยง่าย คาส่ังของคณะบุคคลใดหรือานาจของบุคคลใดไม่อาจยกเลิกรัฐธรรมนูญได้ เช่น บัญญัติว่า รัฐธรรมนูญนี้มิอาจถูกยกเลิกโดยบุคคลหรือคณะบุคคลใดท่ีมิใช่ เปน็ ไปโดยครรลองของรัฐธรรมนญู เป็นต้น

๕๑๘ ประเดน็ ขอ้ คดิ เหน็ และเสนอแนะ ทมี่ าของความเหน็ ข้อความตามรัฐธรรมนูญฉบับ พ.ศ. ๒๕๖๐ เหมาะสมแล้วเนื่องจากผ่านการลง บก ปปป. ประชามตมิ าแลว้ (แบบสอบถามความคดิ เหน็ ) เหมาะสมอยู่แล้วไม่ควรแก้ไข โดยท่ีรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดในการ กรมการขนสง่ ทางราง ปกครองประเทศและกาหนดความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรต่าง ๆ ภายในรฐั จงึ ตอ้ งมี กระทรวงคมนาคม การบังคับใช้อย่างเต็มรูปแบบภายในระยะเวลาหนึ่งจึงจะประเมินได้ว่ามีความ (แบบสอบถามความคิดเห็น) เหมาะสมในแต่ละด้านหรือไม่ ในส่วนของกรมการขนส่งทางรางเห็นว่าบทบัญญัติ ตามรัฐธรรมนูญด้านแนวนโยบายแห่งรัฐมีความเหมาะสมและสามารถนาไปใช้ได้ อย่างมีประสิทธิภาพต่อการดารงชีวิต เศรษฐกิจ และทรัพยากรธรรมชาติและ สงิ่ แวดลอ้ ม - รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ควรมีการแก้ไข สานักนโยบายและแผน ใหเ้ หมาะกบั สถานการณ์ปจั จุบนั พลังงาน (สนพ.) กระทรวง -รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ควรมีการทบทวนหรือ พลงั งาน (แบบสอบถามความ ปรบั ปรุงทัง้ ฉบับ คิดเห็น) ควรมีการทบทวน/ปรบั ปรงุ รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๗๙ วรรคหน่ึง บัญญัติไว้ว่า “บรรดาประกาศ คาส่ัง แบะการกระทาของคณะรักษาความสงบ แห่งชาติ หรือของหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติที่ใช้บังคับอยู่ในวันก่อนวัน ประกาศใช้รัฐธรรมนูญน้ี หรือท่ีจะออกใช้บังคับต่อไปตามมาตรา ๒๖๕ วรรคสอง ไม่ว่าเป็นประกาศ คาส่ัง หรือการกระทาท่ีมีผลใช้บังคับในทางรัฐธรรมนูญทางนิติ บัญญัติ ทางบริหาร หรือทางตุลาการ ให้ประกาศ คาส่ัง การกระทาตลอดจนการ ปฏิบัติตามประกาศ คาส่ัง หรือการกระทาน้ัน เป็นประกาศ คาสั่ง การกระทา หรือการปฏิบัติท่ีชอบด้วยรัฐธรรมนูญน้ีและกฎหมายและมีผลใช้บังคับโดยชอบด้วย รฐั ธรรมนญู นี้ตอ่ ไป...”

๕๑๙ ประเดน็ ขอ้ คิดเห็นและเสนอแนะ ที่มาของความเห็น รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ มาตรา ๒๗๙ ได้รับรอง บรรดาประกาศ คาส่ัง และการกระทาของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ หรือของ หัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งาติที่ใช้บังคับอยู่ในวันก่อนวันประกาศ ใช้ รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ หรอื ท่ีจะออกใช้บงั คบั ตอ่ ไป ตามาตรา ๒๖๕ วรรคสอง ให้ชอบด้วยรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ และกฎหมาย และยังมีผลให้ใช้บังคับได้ต่อไปโดยชอบด้วย รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ อีก ดังน้ี จึงเห็นสมควร ยกเลิกมาตรา ๒๗๙ เนื่องจากเห็นวา่ บรรดาประกาศ คาสัง่ และการกระทาของคณะ รักษาความสงบแห่งชาติ หรือของหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติท้ังหลายที่มี แนวโน้มละเมิดสิทธิของประชาชน ซึ่งที่ผ่านมามีการละเมิดสิทธิของประชาชนมา โดยตลอด และต้องมีการศึกษาผลกระทบที่เกิดจากบรรดาประกาศ คาสั่ง และการ กระทาของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ หรือของหัวหน้าคณะรักษาความสงบ แห่งชาติ และสมควรมีการเยียวยาประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากการกระทาของ คณะรักษาความสงบแหง่ ชาติ หรือของหัวหนา้ คณะรักษาความสงบแห่งชาติด้วย ควรมกี ารปรับปรุงวิธีการแกไ้ ขเพิ่มเติมรัฐธรรมนญู โดยรัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ไดบ้ ญั ญัตหิ ลกั เกณฑ์ และวิธีการแก้ไขเพ่ิมเติมที่ไม่แตกต่างจากรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศกั ราช ๒๕๔๐ และรฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศกั ราช ๒๕๕๐ คือ ๑) การแกไ้ ขเพิ่มเตมิ ตอ้ งมาจากคณะรัฐมนตรี หรือ ๒) สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจานวนไม่น้อยกว่า ๑ ใน ๕ ของจานวนสมาชิก ทง้ั หมดเทา่ ท่มี ีอยู่ หรือ ๓) สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและสมาชกิ วฒุ สิ ภาจานวนไม่นอ้ ยกวา่ ๑ ใน ๕ ของ จานวนสมาชกิ ทงั้ หมดเทา่ ที่มีอยู่ของท่ี ๒ สภาพ หรือ ๔) ประชาชนผ้มู ีสทิ ธิเลือกตง้ั จานวนไมน่ อ้ ยกว่า ๕๐,๐๐๐ คน