Aฤดูดาว

301/763 อาวโุ สสูงสดุ กร็ ับเอางาชา้ งดำจากมอื ของตอ่ นอู และชขู นึ้ สงู เหนือศีรษะ ท่าทางเต็มไปดว้ ยความเคารพและยำเกรง ก่อนจะเอ่ยขึน้ ดว้ ยเสียงท่ีแหบ พรา่ หากทวา่ กอ้ งกงั วานวา่ “กะนาเกีย๊ ะจ๋างนค้ี อื ของจริง...” สิน้ เสยี งประกาศของชายชรา ชาวบา้ นทุกคนทหี่ มอบราบอยกู่ บั พ้ืน ก็ พร้อมใจกนั สง่ เสยี งฮอื ฮาขน้ึ มา พรอ้ มกับเงยหน้ามองกนั และกันและเรม่ิ ส่งเสยี งเจรจาตอ่ กนั “กะนาเกยี๊ ะจ๋างจริงๆ ดว้ ย...อนี่ ายไปไดก้ ะนาเก๊ียะจา๋ งมาจาก ทีไ่ หน...กะนาเกยี๊ ะจ๋างเปน็ ไม้เส่ยี งทายประจำผาชา้ งร้อง แกะสลกั จาก งาชา้ งดำฝูงเดยี วกับที่เปน็ ช้างคู่เวยี งแสนเพ็ง...” ต่อนออู ธิบายส้นั ๆ เมอ่ื แล เหน็ แววสงสัยในดวงตาของหญงิ สาวร่างผอมสูง ในชุดสาวเย้าท่ยี นื อยตู่ รง หน้า “กะนาเกีย๊ ะจา๋ งเป็นสมบตั ติ กทอดมาในตระกูลของซิบเม้ยี นเมยี่ น ...นางอ่ำเฟยมันวา่ กะนาเกี๊ยะจา๋ งประจำตระกลู ของมัน หายสูญไปเสยี หลายสิบปแี ลว้ ...มนั กลับมาอย่กู บั อีน่ ายได้อย่างไรกนั ...” ตอ่ นอูส่งงาชา้ งดำคนื ให้กับหล่อน และตอนนัน้ เองทด่ี รสาเพงิ่ สงั เกต เหน็ ว่า ที่ส่วนปลายของไม้เสี่ยงทายทเี่ รยี กว่ากะนาเกี๊ยะจา๋ งน้ัน มรี ูปนกที่มี หงอนและจะงอยปากโค้งยาว ดูแล้วเหมือนกับนกเงอื กสลักเอาไวด้ ว้ ย “ฉันยังบอกตอ่ นอไู ม่ได้ วา่ ฉันไดว้ ัตถุสิ่งนีม้ าจากทีไ่ หน แตค่ นที่ให้ กะนาเกี๊ยะจา๋ งมา ยังฝากใหฉ้ ันถามอ่ำเฟยอกี หนงึ่ คำถาม...”

302/763 ดรสาหันไปหานางอ่ำเฟยทบี่ ัดนี้ไดแ้ ต่นงั่ อำ้ อ้งึ ตะลงึ ตะไล หน้าซดี เผือด หล่อนจึงสูดลมหายใจลึกยาว พร้อมกับถามขึน้ มาวา่ ... “เม่ย เญย อ๋อย ยูง๋ หะเตา้ องไท.๋ ..อ่ำเฟย...ผบี รรพบรุ ษุ ของเธอมี ช่อื วา่ อะไร...” ส้ินคำถามของหล่อน ทั่วทั้งลานกว้างมีแตค่ วามเงียบสงัด... ความเงียบท่ีเกิดขน้ึ เป็นความเงียบชนดิ ท่ีว่า หากมีใครทำเขม็ สัก เล่มหลน่ ลงบนพน้ื กค็ งจะได้ยินไปทว่ั “อีน่ าย” ตอ่ นอูมีสหี น้าตกใจ กระซบิ ถามเสียงสัน่ “อน่ี ายกล้าถาม ซิบเมย้ี นเมี่ยนอยา่ งน้นั เชยี วหรอื ...อ่นี าย...ในรา่ งอำ่ เฟยคอื ผีหลวงนะครับ ...ไม่มีใครกลา้ ถามซิบเมย้ี นเมย่ี นอย่างนก้ี ันหรอก...พวกเราตา่ งรอู้ ยแู่ ลว้ วา่ ผีบรรพบุรุษของซิบเมยี้ นเมีย่ นก็คอื ผหี ลวงของบา้ นของเมอื ง...” “กเ็ พราะอย่างนัน้ สิ ฉันถงึ ตอ้ งถามอ่ำเฟยเช่นนั้น...ถ้าอ่ำเฟยเปน็ ซิบ เม้ียนเม่ียนจรงิ ก็ตอ้ งตอบชอ่ื ของผีหลวงได้ ยกเว้นแต่นี่ไมใ่ ช่ผหี ลวงทแี่ ท้ จริง...เอาเลยตอ่ นอู” ดรสายน่ื ไม้เสี่ยงทายงาช้างดำในมือ สง่ ให้กบั หวั หน้าหมู่บา้ น “ใช้กะ นาเกยี๊ ะจ๋างคู่นเี้ สี่ยงทายดูสิวา่ ในร่างของอำ่ เฟยน่ะ เป็นผหี ลวงหรือไม่” “นางมนุษย์” อำ่ เฟยลกุ พรวดข้นึ ท่าทางเดือดดาล นัยนต์ าพองโต แทบจะถลนออกมาจากเบ้า รมิ ฝปี ากเลอะคราบหมากของนางบิดเบี้ยว

303/763 อย่างน่ากลวั นิ้วมือทชี่ ้ีมายังหล่อนสั่นระริก “กล้าดอี ย่างไรมาท้าทาย อำนาจแห่งผหี ลวง...เจา้ รหู้ รอื ไม่วา่ เจ้ากำลงั ลว่ งเกนิ ขา้ อย่.ู ..” “อ่ีนาย...” ต่อนอมู ที ่าทางลังเล “หรือจะใหเ้ ล่าปาเปน็ คนเสี่ยงทายกไ็ ดน้ ะ...” ดรสายมิ้ เยาะ “มันจะมากเกินไปแล้วนะอ่ีนาย” เลา่ ปาย่างสามขุมเขา้ มาหาหล่อน “น่ีเป็นพิธีศักดิส์ ิทธข์ิ องเผา่ เรา เหตใุ ดอนี่ ายจงึ ทำราวกบั ไม่ให้ความเคารพ ยำเกรง เหยียบย่ำศรทั ธาของชาวผาช้างร้องเช่นน”ี้ ต่อนอูรบี ถลนั เขา้ มาขวางกลางระหว่างเลา่ ปากับดรสาเอาไว้ด้วยเกรง ว่าอกี ฝา่ ยจะทำรา้ ยร่างกายของหญิงสาวเขา้ “ไอเ้ ล่าปา มงึ จะทำอะไรอี่นาย” “อีน่ ายของมึงจะเป็นใครกูไม่สน” เลา่ ปาคำรามเสียงกร้าว “ในเมือ่ มาลบหลผู่ หี ลวงของเผ่า เราก็ไม่นบั ถืออกี ตอ่ ไป ใชไ่ หมพวกเรา” ประโยคทา้ ยนนั้ เล่าปาหันไปหาเสยี งสนับสนนุ จากชาวบา้ นทงั้ หลาย “ใช่ ใช่” มีชาวบ้านหลายสบิ คนตะโกนสนับสนุน พรอ้ มกบั ยกไมย้ ก มอื ชูขึน้ มชี ายร่นุ หนมุ่ คนหนึ่งถึงกับลกุ ข้นึ ยนื ออกปากขับไล่ดรสา“กลบั ไปเต๊อะอนี่ าย..ไป ไป.๊ ..” ชาวบ้านทง้ั หลายร้องตะโกนประสานกนั ขบั ไลด่ รสาดงั ก้องไปทว่ั บริเวณ แตก่ ม็ ีชาวบา้ นอกี ไมน่ ้อยท่ีกำลังอยใู่ นความสบั สน

304/763 “ฉนั ไปแน”่ ดรสาพดู เสียงเยอื กเยน็ “แต่ตอ้ งให้อำ่ เฟยพสิ ูจนต์ นเอง เสยี ก่อน...ว่าอยา่ งไร...ถา้ เป็นผีหลวงจริง ไม่เหน็ ตอ้ งกลัวอะไรเลยนนี่ าเลา่ ปา เส่ียงทายเลยสิ ทกุ คนจะไดร้ คู้ วามจรงิ ...ใชก้ ะนาเกีย๊ ะจ๋างคู่นล้ี ะ” “กไ็ ด”้ เล่าปาสง่ สายตาโกรธแคน้ มาทางหล่อน พรอ้ มกับหันไปหยบิ ไมเ้ ส่ียงทายของตนขน้ึ มา เตรยี มจะโยนลงไปบนลานดนิ กว้าง หากตอ่ นอู ยดึ มอื ของอกี ฝา่ ยเอาไว้ พรอ้ มกบั รับเอาไมเ้ สยี่ งทายกะนาเกี๊ยะจา๋ ง มาจาก ดรสาแลว้ สง่ ให้... “เลา่ ปา...จงใชก้ ะนาเกี๊ยะจ๋าง...กะนาเก๊ยี ะจา๋ งเป็นไมเ้ สยี่ งทายค่เู ผ่า ของเรา กะนาเกย๊ี ะจา๋ งไม่เคยโกหก...” เล่าปามที า่ ทางลังเลเลก็ น้อย กอ่ นท่ีจะรับเอางาดำแกะสลักมาจากมือ ของตอ่ นอู แล้วรีบโยนลงพ้ืนในทันที ราวกบั วา่ งาช้างสีดำทม่ี ีรูปร่างเรยี ว ยาวคู่นน้ั เปน็ ของรอ้ นท่ที ำใหม้ อื ไหมพ้ อง เกดิ เสียงฮอื ฮาขึ้นอีกคำรบหน่งึ เม่อื กะนาเกีย๊ ะจ๋างท่ีทำมาจากงาชา้ งสี ดำ เปน็ รูปเรยี วและโค้ง ด้านหนึ่งแบนราบ อกี ดา้ นหนึง่ กลมมนพลิกควำ่ ลงทั้งคู่ “ไมค้ วำ่ ” ต่อนอูประกาศเสียงกอ้ ง ใบหนา้ ทเี่ หลอื บมองไปยังอ่ำเฟย มีแตค่ วามสับสน “ผีหลวงยังไม่มา...”

305/763 “ไมจ่ ริง” อ่ำเฟยกรีดรอ้ ง เสียงทเ่ี คยดัดเอาไวใ้ ห้ทุ้มเปน็ กังวานราว กับบุรุษ บดั น้ี เมอื่ โมหจรติ เข้าครอบงำ กลับกลายเปน็ เสยี งสตรีเหมอื นกับ เสียงของอำ่ เฟย “ขา้ น่ีละคือผีหลวง...มงึ เอาไม้อะไรมาเส่ยี งทาย...” “น่คี อื กะนาเกยี๊ ะจา๋ ง” ผู้อาวโุ สหน่งึ ของเผ่าลกุ ขึ้นยืนประชันหนา้ กับ อ่ำเฟย ก่อนจะหันมาประกาศก้องกบั ชาวบ้านท่ีชมุ นุมกนั อยู่ “เยียอย่มู าจน จวนจะครบสองฤดดู าวแล้ว...ผ่านโลก ผา่ นเรอื่ งราวมามากมาย เยยี ยนื ยนั ไดว้ ่า...น่คี ือกะนาเกีย๊ ะจา๋ งของแท.้ ..คำทำนายของกะนาเกีย๊ ะ-จ๋างไม่มีวัน ผิดพลาด...ในเมอื่ ไมค้ วำ่ ลงทงั้ คู่ ผที ่ีอยู่ในร่างมงึ ต้องไมใ่ ชผ่ หี ลวง เพราะ หากผหี ลวงมาอยทู่ ีน่ ี่ กะนาเกี๊ยะจา๋ งต้องหงายทั้งสองอัน...” “ไมจ่ รงิ ...อมี นษุ ย์ มึงเอาไมอ้ ะไรทีไ่ หนมาแอบอา้ ง...” อำ่ เฟยร้อง โวยวาย ในขณะท่ลี ูกชายของนางทำท่าเข่นเขย้ี วเคย้ี วฟัน ราวต้องการจะ ขยี้ดรสาให้ตายไปคามอื ของตน “เสี่ยงทายใหม่ไหมล่ะ” ดรสาท้า “ถา้ หาวา่ นเ่ี ป็นเรอ่ื งที่แกลง้ กัน ก็ให้ เลา่ ปาเสย่ี งทายใหม่สิ แตฉ่ ันวา่ นะ จะเสี่ยงทายอกี กคี่ รัง้ กไ็ ม่มผี ล เพราะ เธอไมใ่ ชซ่ ิบเมีย้ นเม่ยี นตวั จริง แล้วที่อยใู่ นร่างของเธอกไ็ ม่ใชผ่ ีหลวง อกี ดว้ ย...วา่ อย่างไรอำ่ เฟย ยังจะคำถามที่เธอยงั ไม่ไดต้ อบคำถามเลย...ตอบ ฉนั มาส.ิ ..เม่ย เญย อ๋อย ยู๋ง หะเตา้ องไท๋...ตอบทุกคนท่ีชุมนุมพร้อมหนา้ กนั อยใู่ นที่นมี้ าสิว่า ผบี รรพบรุ ษุ ของเธอช่อื วา่ อะไร...ถา้ เธอเปน็ ซิบเมยี้ น เม่ียนจริง เธอต้องบอกชอื่ ผบี รรพบรุ ษุ ของเธอได้...”

306/763 “ไมม่ ใี ครตอบได้ เพราะไมม่ ใี ครเคยร้วู ่าผหี ลวงชอ่ื อะไร...” เล่าปา ตวาดเสียงดงั ล่ัน “ไมจ่ รงิ ...” ดรสาเถยี ง “ชาวบ้านทั่วไปต่างหากไมร่ ้ชู ่ือของผีหลวง แต่ คนที่เป็นซิบเมี้ยนเม่ียนจะตอ้ งรู้...” “แล้วคณุ จะรู้ไดอ้ ยา่ งไรว่า ชือ่ ที่อำ่ เฟยบอกเปน็ ช่ือที่ถูกต้องของผี หลวง...ในเม่ือไมม่ ใี ครเคยรมู้ ากอ่ นเลยว่าผีหลวงช่อื อะไร...” ชายหน่มุ คนทมี่ าจากไรส่ ม้ ลุกขึน้ ยนื บ้าง สีหนา้ และท่าทางดไู ม่ค่อย พอใจสกั เทา่ ใดนกั ด้วยเรื่องราวทคี่ วรจะจบลงเรียบร้อยดว้ ยดกี ลบั กลาย เปน็ ความโกลาหลอลหม่าน ดรสายิม้ เย็น พลางล้วงกระเป๋ากางเกงของหลอ่ น หยิบเอาเหรยี ญที่อู๋ ตาบา้ เคยส่งใหก้ ับหลอ่ นเม่อื อาทิตยแ์ รกที่กลับมาถึงผาช้างร้อง และชูขึน้ ให้ ทุกคนดู หลอ่ นจำชื่อของผีหลวงท่ีสลักอยูบ่ นเหรียญนั้นได้แม่น เพราะชอื่ ท่ีอู๋ ตาบา้ กระซบิ บอกกับหล่อนนั้น เปน็ นามที่ไพเราะจนหลอ่ นไม่ลมื ... อกั ษรประหลาดท่ีสลกั อยบู่ นหนา้ หนงึ่ ของเหรียญนน่ั เอง... อักษรประหลาดทดี่ รสาอ่านไม่ออก และไมร่ ูว้ า่ หมายความวา่ อย่างไร ในคนื นี้อ๋ตู าบา้ อ่านใหห้ ล่อนฟังเปน็ ครั้งแรก และบอกวา่ น่นั คอื นามของผี หลวงแหง่ ผาช้างร้อง

307/763 ทา่ มกลางแสงไฟจากไต้และตะเกียง ดรสาอดรูส้ กึ ขนลุกซู่ข้นึ มาไมไ่ ด้ เม่อื สังเกตเห็นว่าเหรยี ญท่ีมีรูปนกเงอื กสลกั อยนู่ น้ั ดูราวกับจะสามารถ เปล่งประกายเรอื งแสงขน้ึ มานอ้ ยๆ ด้วยตวั เอง “นไ่ี งคะ...ช่ือของผีหลวงสลกั อยู่บนเหรียญนี.่ ..” ดรสาว่า พรอ้ มกับ สง่ เหรยี ญในมือของหลอ่ นใหก้ ับผู้อาวุโสท้ังสามของหมบู่ า้ น “ฉันอ่านไม่ ออกหรอก แต่ตอ้ งมคี นในที่น้อี ่านออกแน.่ ..วา่ อย่างไรอำ่ เฟย...” “เหรยี ญเจย่ี หุง่ เมยี้ น...” หน่งึ ในสามของผู้เฒา่ ชราแหง่ หมู่บา้ นผาชา้ ง ร้อง รับเหรียญจากมอื ของดรสามาพนิ จิ ดู แล้วกไ็ ด้แต่อ้าปากค้าง สหี นา้ ตกตะลึง “เหรยี ญของซิบเม้ยี นเมยี่ น...ออี ่ำเฟย...มงึ ตบตาทกุ คนมาตลอด หรือน่ี...” “เหรยี ญผีหลวง...เหรยี ญผหี ลวงทน่ี างอำ่ เฟยวา่ สญู หายไปในปา่ โหง ตอนทมี่ ันตามพ่อของมนั ไป เมื่อฤดดู าวครงั้ ท่ีแลว้ นน่ั นะ่ เรอะ”ผเู้ ฒ่าอกี คน หนงึ่ มที า่ ทางต่นื ตะลึงไม่แพก้ ับคนแรก “มันไม่ได้หายไปไหน...” ชายชราคนแรกวา่ “แต่เพราะออี ำ่ เฟยไม่ เคยมตี ่างหาก...” “อำ่ เฟยจะไม่มไี ดอ้ ยา่ งไร ในเมือ่ มันเป็นลกู สาวของซิบเมย้ี นเมย่ี น...” ผู้เฒ่าอีกคนหน่ึงเอย่ ขึน้ บา้ ง “กเ็ พราะมนั เปน็ ตัวปลอมน่ะสิ” ตอ่ นอูตะโกนข้ึนดว้ ยใบหน้า เดือดดาล

308/763 “ไมจ่ รงิ ...” อำ่ เฟยกรีดรอ้ งเสียงแหบพรา่ “อีมนุษยเ์ อาเหรยี ญที่ไหน มาหลอกพวกเอ็งทง้ั หลาย...ไม่จริง...” “จะไม่จริงไดอ้ ยา่ งไร...ผูอ้ าวโุ สอีกคนหน่ึงทีน่ ่ิงเงียบมาโดยตลอด เปดิ ปากพดู ขนึ้ เป็นครั้งแรก” เยียเคยเหน็ เหรยี ญนใ่ี นมือของอาลซี บิ เม้ยี น เม่ยี นคนก่อน...กอ่ นทแ่ี กจะหายสาบสูญไปในเวยี งแสนเพ็ง...” “ผีหลวงจะลงโทษพวกมึงทกุ คน...” รา่ งของซิบเมี้ยนเมี่ยนสั่นเท้ิม ไปท้ังตัวดว้ ยความโมโห อ่ำเฟยชี้นิ้วกราดไปยังทุกคนในหมบู่ ้าน “พวกมงึ ทกุ คนล่วงเกินผหี ลวง...โดยเฉพาะมงึ อีดรสา...” “ทำไม” เลือดบา้ ในกายของหญิงสาวพุ่งขึน้ สงู เสียแลว้ หล่อนจึงหัน กลบั มาเผชญิ กับอ่ำเฟย ดว้ ยท่าทางท่ีปราศจากความคร่นั คร้าม “จะทำไม ฉัน” “มึง...มึง...” นางอ่ำเฟยได้แตโ่ มโหจนพูดอะไรไมอ่ อก “ระวงั ตัวเองใหด้ ีดกี วา่ นะ” ดรสาย้อน “แอบเอาชอ่ื ของผีหลวงมา หลอกลวงทกุ คนอยเู่ ป็นนานเช่นนี้ ผีหลวงตัวจรงิ กำลังจะมาแล้ว และ เมอ่ื น้ัน พวกของเธอนัน่ ละอ่ำเฟยทจี่ ะถูกลงโทษ...ไมใ่ ช่ฉัน...” เล่าปาเงือ้ มือข้นึ ด้วยความโมโห และกอ่ นทฝ่ี า่ มือของเขาจะฟาดใส่ ร่างแบบบางของดรสานนั้ ต่อนอูกช็ กเลา่ ปาลม้ ควำ่ ลงไปกอ่ น จากน้ันทั้ง สองคนก็ผลัดกนั แลกหมัดกนั อย่างสับสน

309/763 ผคู้ นที่รายรอบอยูใ่ นลานดนิ เรม่ิ มีอาการกระสับกระส่าย ด้วยพธิ ีไหว้ ผหี ลวงในคนื น้ี ลม้ ลงเสยี แล้วโดยไม่คาดฝนั หลายคนลกุ ขน้ึ เดินกลับบา้ น ไปดว้ ยท่าทางหมดอารมณ์ บางคนเข้ามามุงดกู ารต่อสู้ระหว่างต่อนอูและ เล่าปาดว้ ยความสนใจ หากไมม่ ใี ครห้ามผู้ชายทงั้ สอง “โอ๊ยยยย...” เสียงกรดี ร้องอยา่ งเจ็บปวดของอ่ำเฟยนั่นเอง ทีท่ ำให้ บุรษุ ทง้ั สองหยุดมือลง และดรสาก็รีบเข้าไปแยกตอ่ นออู อกมาจากเลา่ ปา ที่ มีเลือดสีแดงสดไหลออกมาจากมุมริมฝปี ากดา้ นหนึ่ง “เอา้ ตกลงวา่ ไงโว้ย” ใครคนหน่งึ ในหมชู่ าวบ้านร้องขึ้นอยา่ งเหลอื อด “ตอบทกุ คนมาใหห้ ายขอ้ งใจหน่อยส.ิ ..ตกลงพวกมงึ แม่ลกู หลอก พวก เยียมาตลอด อยา่ งผ้เู ฒ่าว่าจรงิ ละรึ?” “น่นั ส”ิ ใครอกี คนลกุ ข้ึนสนบั สนุน “ตกลงถ้าอำ่ เฟยไมใ่ ชซ่ ิบเมีย้ น เมีย่ น แล้วใครกนั ล่ะทเี่ ปน็ ซบิ เมีย้ นเมีย่ นกนั แน.่ ..” “อยา่ ไปเช่ืออีนังคนเมอื ง” เล่าปาตะโกนกอ้ ง “นงั คนเมืองลบหลู่ผี หลวง...มนั ตอ้ งการทำลายศรทั ธาของพวกเรา...ไลม่ นั ไป...หาไม่ มนั จะนำ ความวิบัตมิ าให้กับหมู่บา้ นของเรา...” “ไป ไป ไป๊” ชาวบา้ นบางสว่ นทย่ี งั ยึดม่นั อยู่ในนางอ่ำเฟยร้องขบั ไล่ ดรสา พร้อมกบั สง่ สายตาไมเ่ ปน็ มติ รมาให้ “โอย๊ ยยย”

310/763 ท่ามกลางความโกลาหล และผ้คู นท่ีแบง่ กนั เปน็ สองฝา่ ย นางอ่ำเฟย ส่งเสียงกรีดร้องซ้ำออกมาอีกครั้งดงั ล่ันไปท่วั บรเิ วณ พรอ้ มกนั นน้ั รา่ งของ นางกส็ นั่ กระตุกอยา่ งรนุ แรง ดวงตาเหลือกคา้ ง กำมอื แนน่ เท้าเกรง็ น้ำลายไหลยืดลงมาจากมมุ ปาก เล่าปาถลนั เขา้ มาประคองมารดาของเขา ก่อนจะเหลยี วหนา้ หนั มอง มาทางดรสาด้วยความเคียดแคน้ ... “จำไวน้ ะ อคี นเมือง...กูฝากเอาไวก้ อ่ นเถิด มงึ ทำกูแสบนกั อยา่ ให้ ถงึ ทขี องกบู า้ งกแ็ ล้วกนั ...” เล่าปาเค้นเสยี งลอดไรฟนั ออกมา “พวกมึง ด้วย...” ประโยคสุดทา้ ยน้นั ชายหนมุ่ ผูเ้ ป็นบตุ รชายของอ่ำเฟยกราดนว้ิ ช้ไี ป ทางชาวบา้ นท่ีชุมนุมกันอยู่ “ผหี ลวงจะสาปแช่งพวกมงึ ทกุ คนในหมู่บา้ น...คอยด.ู ..พวกมงึ จำคำ ของกูเอาไว้ใหด้ ี ผาชา้ งร้องจะต้องถึงแกก่ าลวิบตั ิ เพราะอดี รสาทำผดิ ต่อผี หลวงเอาไวอ้ ย่างหนกั หนาสาหสั ...จำเอาไว้...พวกมงึ ทกุ คนจะต้องได้รบั การ ลงโทษอยา่ งสาสม โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ ...มงึ ...อีดรสา...” นยั น์ตาทแี่ ดงกำ่ ราวกับสายเลือด จอ้ งมองมายังหล่อนราวต้องการ จะฉีกทึง้ ใหแ้ หลกเหลว ดรสารู้สึกเย็นยะเยือกจนสัน่ สะทา้ น...อะไรบาง อยา่ งในนำ้ เสียงของเลา่ ปา บ่งบอกว่าอกี ฝา่ ยประกาศตนเปน็ ศัตรูทีไ่ ม่อาจ จะอยรู่ ่วมโลกเดียวกันกบั หล่อนได้อีกต่อไป...

311/763 “อ่นี าย” ตอ่ นอูสังเกตเห็นทา่ ทางของดรสา เขาจึงกระซบิ อยู่ทาง เบ้อื งหลงั ของหญงิ สาว พรอ้ มกบั เอื้อมมือมาแตะข้อศอกหลอ่ น กบั บอกว่า “อี่นายไมเ่ ป็นไรใช่ไหมครบั อยา่ ถอื ชาวบา้ นพวกนี้เลย...พร่งุ นท้ี ุกคนก็จะ ลมื เรือ่ งทเี่ กิดขึ้น อ่นี ายอย่าไปสนใจ...เยียจะไปส่งอน่ี าย...กลบั บ้านกอ่ น เถิดครบั พธิ ีเซน่ ผีหลวงคืนน้ีจบลงแล้วละ...”

๒๐ ละอองฝอยของสายหมอกเดอื นธนั วาคม ยังคงลอยอบอวลอยใู่ น บรรยากาศโดยทัว่ ไป ถงึ แมว้ ่าดวงตะวนั จะเคล่ือนตัวสงู ขึน้ แล้วก็ตาม หาก แสงแดดอบอนุ่ ทอี่ าบไลม้ ายงั พ้นื ดนิ ชมุ่ น้ำคา้ งนน้ั ยังมอิ าจจะสลายสาย หมอกใหเ้ ลอื นไปได้ น้ำค้างบนยอดหญา้ สอ่ งประกายระยบั ราวหยาดเพชรเมด็ จอ้ ย เมื่อ ประกายแสงแดดส่องมาต้อง ก่อนทจี่ ะระเหยไปในอีกไมช่ า้ ชายหนุม่ รูส้ กึ ไดถ้ ึงความเยน็ ชืน้ ของอากาศภายนอกตวั บา้ น เมอื่ เขา เปดิ ประตูรับหวั หนา้ คนงานท่ีมารอพบแตเ่ ช้าให้เขา้ มาข้างใน ทจี่ รงิ เตอื นตา...แม่บ้านของเขา บอกว่าวชิ ยั มารอพบต้ังแต่เมือ่ คืนที่ ผ่านมาแล้ว หากดว้ ยเรอื่ งราวท่เี ขาต้องจดั การทีโ่ รงพยาบาลนน้ั มมี ากกวา่ ที่ คิดเอาไว้ บาดแผลทถี่ ูกงูกัดของคนงานอักเสบและเนา่ เฟะจนแพทย์ตอ้ ง ตัดสินใจตดั ขาข้างนั้นทิ้งไป เพอ่ื รกั ษาชีวติ ของคนเจบ็ ดังน้ัน เขาจงึ กลบั มาถึงบา้ นเอาเมอ่ื เกือบตีสอง เมอื่ มาถึงก็พบว่าวชิ ัย กลบั ไปพกั ผ่อนแลว้ โดยบอกกบั เตอื นตาวา่ จะรบี มาพบเขาใหมแ่ ตเ่ ช้า...

313/763 ใบหนา้ ของวิชยั ขมวดมุ่น ภายใต้ขอบตาท้งั สองข้างของเขาดำคลำ้ ราวกบั ไมไ่ ดห้ ลบั นอนมาทั้งคืน และน่นั เพยี งพอท่ีจะทำให้ชายหนุม่ เดาได้ วา่ เรอ่ื งราวเมอ่ื คืนที่ผา่ นมาคงไมร่ าบรน่ื อยา่ งที่คิดเอาไว้ “นั่งกอ่ นสวิ ชิ ยั ...กาแฟสักแก้วไหม” สนิ ธพพูดด้วยนำ้ เสียงราบเรยี บ ไม่แสดงอารมณห์ รือความรู้สึกใด ออกมา ทั้งทีภ่ ายในใจน้ันรสู้ กึ รมุ่ รอ้ น เขาหันไปหยบิ เอากระดง่ิ ทองเหลอื งทว่ี างอยบู่ นโตะ๊ ขึ้นมาสน่ั สองสาม คร้งั สว่ นวชิ ัยทรุดกายนัง่ ลงบนเกา้ อรี้ ับแขกฝง่ั ตรงขา้ มกับหัวหน้าของเขา และหยบิ เอากระเป๋าเอกสารทบ่ี รรจุเงินสดจำนวนเก้าแสนบาท ส่งคืนให้กับ ชายหนมุ่ “กาแฟรอ้ นสองท่ี ของคณุ วชิ ยั ไมใ่ สน่ ม นำ้ ตาลสองช้อน...” สินธพ ส่ังเดก็ สาวคนหน่งึ ท่ีโผล่หนา้ เข้ามารอรับคำส่ัง กอ่ นท่ีจะหนั กลับมาทาง หัวหนา้ คนงานหน่มุ “ท่าทางเหมอื นไมไ่ ด้นอนมาทง้ั คืน เรื่องไม่เปน็ อยา่ งทเ่ี ราคดิ ใช่ ไหม...” “หวั หน้า...” วิชัยขบฟันจนเห็นกรามเครียดขนึ้ เปน็ สนั “ผมเสยี ใจ ครับ ทที่ ำงานซ่ึงหวั หนา้ มอบหมายไม่สำเรจ็ ...พวกไรผ่ าสุกรา้ ยกาจกวา่ ที่เรา คิดเอาไว้...”

314/763 “ทำไม” หวั คิว้ ของชายหนมุ่ ขมวดมนุ่ “พวกเขาทุ่มเงินซือ้ ทด่ี นิ มาก กวา่ เราหรืออย่างไร ฉนั อนญุ าตนายแล้วน่วี ่า ทุ่มซอ้ื สไู้ ดเ้ ต็มท.ี่ ..แล้ว ทำไม...” “ผ้หู ญิงทชี่ อื่ ดรสา...ลกู สาวของคณุ ผาสกุ เปน็ คนฉลาดมากครบั ” วิชยั พยายามเรยี บเรียงคำพดู “ผมไมร่ วู้ า่ มใี ครในหมบู่ ้านหนนุ หลังหรอื วา่ วางแผนในครงั้ นใี้ ห้ เพราะดรสาไม่ได้ท่มุ เงินสู้กับเราอย่างท่ีหวั หน้าคาดเอา ไว้ แตก่ ลับมาเหนือชนั้ กว่า เพราะเธอเปิดโปงให้ทกุ คนในหมบู่ ้านรู้ว่าอ่ำ เฟยไมใ่ ช่หมอผีตวั จรงิ ” “อะไรนะ” ชายหนุ่มถามซำ้ ชะโงกหน้าเขา้ ไปจนชดิ ลกู น้องคนสนิท เหมือนกับไมเ่ ชือ่ หตู นเอง “ผมกไ็ ม่เข้าใจนะครับ ว่าเร่ืองราวมันเป็นอยา่ งไรกนั แน”่ วิชัยพยายามนกึ ทบทวน “ดรสามวี ัตถุเก่าแกช่ ิ้นหนึ่ง เรยี กเป็นภาษาเยา้ ว่าอะไรผมกจ็ ำไม่ได้ แลว้ ได้ยนิ วา่ เป็นไมเ้ สยี่ งทายอะไรสกั อย่าง แลว้ ไอ้ไมเ้ สยี่ งทายที่เธอมีนลี่ ะ ครบั เป็นของประจำตวั ของหมอผปี ระจำเผา่ ผเู้ ฒา่ ทกุ คนของผาช้างร้อง ยืนยนั วา่ ไมน้ ่เี ป็นของจริงทหี่ ายไปนานแลว้ แสดงว่าไม้ท่ีอำ่ เฟยใช้ เปน็ ไม้ ของปลอมท่ีทำขึ้นมาภายหลัง...” “หมายความว่า...” ชายหนุ่มเพ่งิ จะปะติดปะตอ่ เร่อื งราวไดร้ างๆ “อ่ำ เฟยเป็นหมอผตี วั ปลอมอย่างน้ันหรอื ”

315/763 “ผมกง็ งอยนู่ ะครับ เพราะไมเ่ ขา้ ใจเรอ่ื งพิธกี ารและความเชือ่ ของคน เย้าทนี่ ่ีสกั เท่าไหร่ แตพ่ วกผู้เฒ่าผแู้ กใ่ นหมูบ่ ้านยนื ยันกนั อย่างนนั้ ” วชิ ยั ถอนใจยาว “พิธีก็เลยต้องลม้ เลิกไป เพราะกลายเปน็ ว่า ไมม่ ีผีหลวงทไ่ี หน มาเข้าทรงรา่ งของอำ่ เฟย...แตเ่ ปน็ อำ่ เฟยแกล้งทำข้ึนมาเอง เพราะฉะนั้น ที่ ผหี ลวงบอกใหข้ ายทีใ่ หก้ ับไร่ของเรา ก็เลยต้องระงับไปด้วย” “ตกลงก็เลยไมม่ ใี ครไดซ้ อ้ื เลยสักคน” สนิ ธพสรปุ ขณะทก่ี ำลงั ใช้ ความคิดอยา่ งหนักหน่วง “ครบั ” วชิ ยั พยกั หน้ารบั แลว้ เสรมิ วา่ “แต่ยังมคี วามหวงั นะครบั เพราะเทา่ ท่ีผมร้มู า...ทางอ่ำเฟยมหี นีม้ สี ิน ตอ้ งการใช้เงินมากพอดู แต่เรา อาจจะต้องรอเวลาสกั นิด” สินธพเม้มริมฝปี าก ถอนใจออกมายาวเหยียด “เหลอื เวลาอกี ไม่มาก แลว้ ตน้ ออ่ นของส้มทดลองกำลงั โตขนึ้ ทุกที เราต้องรีบยา้ ยกล้าของต้นส้ม จากสวนส่วนใน ไปไวใ้ นท่ีดนิ ของอ่ำเฟยโดยเร็ว...” “ถ้าเชน่ นั้น วันน้ผี มจะไปขอพบต่อนอแู ละพวกอกี ครัง้ ...ดไี หมครับ ไปเจรจาให้รเู้ รือ่ งว่าเขาจะมายบั ยั้งเราไม่ได้ ปญั หาท้ังหมดอยทู่ ีต่ ่อนอูกับ พวกกลุม่ บรหิ ารหมบู่ า้ น ทตี่ ้องการอนุรกั ษป์ ่าเท่านน้ั เองไม่ใชห่ รือครับ ชาว บ้านอืน่ กไ็ ม่ได้เข้ามาเกี่ยวขอ้ งอะไรอยู่แลว้ ” ชายหนุม่ รนุ่ นอ้ งเสนอ ก่อนจะ หนั ไปรับแก้วกาแฟจากเด็กสาวคนรบั ใช้ ทถี่ ือถาดกาแฟเข้ามา “ตลกดนี ะครบั ” วิชัยพดู ต่อหลงั จากจิบกาแฟที่ยังร้อนจนควนั กรุ่น “คนขายอยากจะขาย คนซ้ือก็อยากจะซ้อื ถกู ตอ้ งตรงกันตามหลกั ของ

316/763 เศรษฐกจิ ทกุ ประการ แตก่ ลบั ซอื้ ขายกันไม่ได้ เพราะมปี ัจจัยอนื่ ที่ไม่นา่ จะ เกยี่ วข้องเลย เขา้ มาเก่ียวขอ้ ง” “ทำยงั ไงได้” สินธพวา่ “ชวี ติ ของพวกเขาอยกู่ ับปา่ สัมพนั ธ์กนั อยา่ ง แนบแน่น เมื่อมอี ะไรทจี่ ะมากระทบกระเทือนต่อป่า ก็ยอ่ มจะตอ้ งกระทบ กระเทอื นตอ่ วิถีชีวิตของพวกเขา เขากต็ ้องตอ่ ต้านเปน็ ธรรมดา” “แตถ่ า้ พวกต่อนอูเขา้ ใจ ว่าเราจะไมร่ กุ มากไปกวา่ นี้...ทุกอยา่ งกอ็ าจ จะงา่ ยเข้า” วชิ ยั ไม่ยอมแพ้ “นายคดิ ว่าแค่ต่อนอูเทา่ นนั้ หรือ” สินธพทำเสียงเย้ยหยนั “หัวหน้าหมายความวา่ ...” ชายหนมุ่ ร่นุ นอ้ งของเขาทำสายตาเหลอื บ ไปทางทิศทเี่ ปน็ ท่ตี งั้ ของไร่ผาสกุ “นนั่ ละ หัวหอกใหญ่เลย” สินธพกล่าวสน้ั ๆ “นนั่ สิครบั ” วชิ ัยพยกั หนา้ ยอมรบั “ลำพงั พวกชาวบา้ น ถ้าไมม่ ีพวก ไร่ผาสุกหนนุ หลัง คงไม่หัวแข็งขนาดนี.้ ..เราไปหาคุณดรสาดว้ ยกนั ไหม ครบั ” “ไม่มปี ระโยชน์” ดอกเตอร์หนุ่มสา่ ยหน้า หัวคิ้วเริม่ ขมวดม่นุ “คณุ ผาสุกวา่ หัวแขง็ แลว้ แตท่ นี่ ายเลา่ มา ฉันวา่ ดรสานา่ จะหัวแข็งเสยี ยง่ิ กว่า คณุ ผาสุกยังยอมทีจ่ ะเจรจาดว้ ยเหตดุ ว้ ยผล พร้อมที่จะถอยใหเ้ ราบ้างถ้า เรามเี หตุผลทดี่ ีพอ แต่ลกู สาวดเู หมอื นจะไม่ใช่อยา่ งนัน้ ”

317/763 “แต่ถา้ เราไม่รบี ทำอะไรเลย หากพระราชบัญญัตปิ ่าชุมชนประกาศใช้ เมื่อไหร่ อำ่ เฟยก็จะขายท่ีผนื น้ันให้เราไมไ่ ด้อกี ต่อไป เพราะท่ีผืนน้นั จะ กลายไปเป็นทใี่ นบริเวณของปา่ ตน้ น้ำ ถ้าเปน็ เช่นนนั้ จริง...เรากจ็ ะทำอะไร ไมไ่ ด้นะครับหวั หน้า” น้ำเสยี งของวชิ ัยมแี ววของความกงั วลใจแฝงอยลู่ ึกๆ “กด็ ี” ชายหนมุ่ พูดสน้ั ๆ ใบหน้าทร่ี าบเรยี บของเขา มีแววของการ ตดั สนิ ใจบางอย่าง “หวั หนา้ ...” วิชยั ไม่เชอ่ื หตู นเอง เพราะเขารดู้ ีวา่ ทด่ี ินของอ่ำเฟยน้ันมี ความสำคัญกับนายของเขา และการทดลองที่นายกำลงั ทำอยมู่ ากเพยี งไร “หวั หน้าจะยอมแพ้หรือครับ ในเมือ่ ท่ดี ินก็ยงั อยู่ และอ่ำเฟยกไ็ มไ่ ดข้ ายให้ กับฝา่ ยน้นั ” “พรุง่ นนี้ ายพอจะเรียกคนงานท่ีไม่ไดล้ งไปเที่ยวขา้ งในตวั อำเภอ ให้ มาทำงานล่วงเวลาได้ไหม...” แทนทีจ่ ะตอบวิชยั เขากลบั ถามไปเสียอกี อย่าง “วา่ ไงนะครับ..” วิชัยถามซำ้ ดว้ ยไม่แน่ใจว่าตนเองฟังอะไรผดิ ไป หรือไม่ หากก็ตอบรบั ในทา้ ยทสี่ ดุ “ครบั ...ครับหวั หนา้ ...ไดค้ รบั มพี วกคน งานอยู่บนดอยหลายคน คงจะเรียกมาไดไ้ มต่ ำ่ กวา่ สิบห้าคนครับ” “ดี” สนิ ธพพยกั หนา้ นอ้ ยๆ ด้วยความพึงใจ “แลว้ รถแทรกเตอรข์ อง เราล่ะ พรอ้ มใช้งานกีค่ นั ”

318/763 “สองคนั เสีย รออะไหลจ่ ากในตวั เมืองส่งมาครับ” วชิ ัยยงั ไม่เข้าใจ จดุ ประสงค์ของหวั หนา้ ของเขาอยดู่ ี “มที ี่ใชง้ านได้สค่ี นั ” “ดี” สินธพยิ้มดว้ ยรอยยมิ้ ที่เปีย่ มไปดว้ ยปรศิ นา “เตรียมเสาปูน และลวดหนามสำหรับลอ้ มรว้ั ให้พร้อมด้วย” “หวั หนา้ จะทำอะไรครับ” วชิ ยั เบิกตากว้าง ด้วยพอจะเดาอะไรขน้ึ มา ได้ “หวั หน้าอย่าบอกผมนะว่า...” “นายเข้าใจถกู แลว้ ละวชิ ยั ” สินธพยังคงย้มิ ด้วยรอยย้ิมแบบเดมิ “ใน เมอ่ื ขอซอื้ ดีๆ แลว้ มปี ัญหามากมาย ฉันกจ็ ะไมเ่ ขา้ ตามตรอกออกตาม ประตอู ีกแลว้ ” วชิ ยั อา้ ปากค้าง เม่อื ได้ยินดอกเตอร์สินธพพดู ตอ่ ไปวา่ “พรุ่งนเ้ี ชา้ ฉนั จะเอาเงินเกา้ แสนไปจ่ายใหก้ ับอำ่ เฟย แลว้ จากนัน้ ช่วงสาย...เรากจ็ ะเร่มิ ไถ ตน้ ไมใ้ นท่ีดนิ น้นั ผนวกเอาทด่ี นิ ของอ่ำเฟยเข้ามาเป็นเขตของไรส่ ้มเรา!” แม้จะมีเชอื้ สายของราชวงศ์ทป่ี กครองเมืองนา่ นมานานปี หากแม่ ของหลอ่ นไม่ใช่คนรำ่ รวยอะไร เม่ือเลิกรากบั พอ่ ไป แมไ่ ม่ไดเ้ รยี กร้อง ทรพั ย์สินเงนิ ทองจากพอ่ แม้สักบาท ดงั นน้ั การใชจ้ ่ายเงินทุกบาททุกสตางค์ ในครอบครวั ของหล่อน จงึ เต็มไปด้วยความระมัดระวงั และรอบคอบ ดรสาไม่เคยมขี องฟมุ่ เฟือยเลน่ เหมอื นกับปารมี หากหญงิ สาวไมร่ สู้ กึ วา่ ตนเองขาดส่งิ ใด เพราะหลอ่ นมเี พ่ือนเล่นมากมายในไร่ผาสกุ กบั ทง้ั ยังมี

319/763 ตน้ ไม้ใบหญ้าและธรรมชาติรอบกายให้หล่อนได้ศกึ ษาหาความรู้ พร้อมไป กับการเล่นสนุก มเี พียงเรอ่ื งของรถทใ่ี ชง้ านภายในไรเ่ ท่านั้นที่แม่ยอมจ่ายอยา่ งเต็มท่ี เพอ่ื ใหไ้ ด้รถท่ีมปี ระสิทธิภาพดีท่สี ุด ใช้งานไดอ้ ยา่ งปลอดภยั ที่สุด ใน สภาพภูมปิ ระเทศท่ีเปน็ ปา่ เขาดงดอย ซึ่งมเี พยี งถนนลูกรงั สายเล็กสาย เดยี วเท่าน้นั จากตวั อำเภอ ทอดขน้ึ สู่หม่บู า้ นผาชา้ งรอ้ งบนยอดดอย อาซองทำงานกบั แม่มานาน ตั้งแต่ตอนท่ีแม่และหลอ่ นหอบหว้ิ กนั มา อยทู่ ่ีผาช้างรอ้ ง ดรสาเหน็ ชายหน่มุ ชาวเย้าผู้นมี้ าต้ังแต่ตอนที่เขายังเป็นเดก็ หนุม่ จนบดั นเี้ ม่ือหลอ่ นเตบิ โตข้นึ มาเป็นหญงิ สาวเต็มตวั อาซองก็กา้ วลว่ ง เขา้ ส่วู ยั กลางคน อาซองเป็นคนเดียวท่แี ม่วางใจใหข้ ับรถพาไปไหนมาไหน เพราะ นอกจากเป็นคนทีข่ ับรถดแี ลว้ อาซองยังเป็นคนใจเย็นและฉลาดเฉลยี ว ชายชาวเยา้ ขับรถยนตข์ ับเคล่อื นสีล่ ้อท่ีมอี ย่เู พียงคันเดียวของไร่ ผาสกุ พาหล่อนมุง่ หนา้ ไปยังตวั เมืองนา่ น เนือ่ งจากวันนเ้ี ป็นวันท่ีแขกของ ปารมจี ะเดินทางมาถึงดว้ ยเครอ่ื งบนิ เท่ยี วบ่าย หญิงสาวน่งิ เงียบไปตลอดทางลงจากดอยผาช้างร้อง ด้วยมีเรอื่ งราว มากมายให้ตอ้ งครุน่ คิด หลงั จากกลับมาจากบา้ นของอำ่ เฟยในคนื วนั ศุกร์ ดรสาตืน่ เช้าขนึ้ มา ด้วยความไม่สดชืน่ เทา่ ท่คี วร ด้วยฝันถงึ เรอ่ื งโน้นเร่อื งนี้มากมาย ส่วนมาก

320/763 แล้วเปน็ ภาพฝันเกยี่ วกับเมอื งรา้ งกลางดอย กบั สัตว์ร้ายนานาชนิด ซ่ึงภาพ ฝนั วุ่นวายเหล่าน้นั สรา้ งความสบั สนใหจ้ นหลอ่ นนอนหลับไม่สนทิ จน กระท่ังร่งุ เชา้ มาเยอื น และตลอดทง้ั วนั ของเม่ือวานทผี่ ่านมา ดรสาไดแ้ ต่เดนิ กลับไปกลบั มา ระหว่างบา้ นและต้นหว้าใหญท่ า้ ยไรด่ ้วยความหงุดหงดิ จนป้าแสงดาบ่น เวียนหวั หลอ่ นอ้างกบั แสงดาว่าไปทต่ี น้ หว้า ด้วยตอ้ งการจะสงั เกตดวู า่ โพรง ของครอบครัวนกเงือก บนลำต้นที่สูงใหญ่ของตน้ หว้านัน้ บดั นมี้ ี ครอบครวั นกใหม่มาอาศยั อย่แู ลว้ หรอื ยงั หากผู้ท่ีรู้เหตผุ ลทแ่ี ท้จรงิ นั้นมแี ตเ่ พียงหลอ่ นเท่าน้ัน... ดรสายอมรับวา่ หลอ่ นแอบมคี วามหวงั ภายในใจ ว่าอาจจะไดพ้ บกับ ชายหนุม่ จากไรส่ ม้ หล่อนอยากจะรู้วา่ วีรกรรมทกี่ อ่ เอาไวใ้ นคนื ก่อนหนา้ นัน้ ก่อให้เกิดปฏิกิริยาอะไรกับคนในไรส่ ้มบ้าง โดยเฉพาะกับดอกเตอร์ ตัวรา้ ย หากหญิงสาวก็ไดแ้ ตผ่ ิดหวัง ด้วยตลอดท้ังวันของวนั เสารไ์ มม่ ีแม้ แต่เงาของชายหนุ่มผนู้ ัน้ หล่อนไมช่ อบไร่ส้มของดอกเตอร์สินธพ ดว้ ยรสู้ กึ วา่ การมาถึงของไร่ สม้ แห่งนัน้ ทำใหท้ ุกอยา่ งในหมู่บ้านเปลีย่ นไป

321/763 แตแ่ มว้ า่ จะไม่ชอบไรส่ ม้ สกั เพียงใด ลึกลงไปในหัวใจของดรสาแลว้ หล่อนไม่อาจจะปฏิเสธไดว้ า่ หลายเดอื นท่ีผ่านมาน้ัน หล่อนรู้สกึ ผกู พนั กับ ชายหนมุ่ ที่เปน็ หวั หน้าคนงานของไรส่ นิ ธพโดยไม่ร้ตู ัว... ชายหนมุ่ คนนั้นเปน็ คนนา่ รกั และแสนดเี สียจนดรสาไม่อยากให้เขา ทำงานอยกู่ ับดอกเตอร์ท่ีมจี ติ ใจเห้ยี มโหดคนน้นั ... เขาอาจจะโกรธหล่อน จนไม่ออกมาท่ีต้นหวา้ ท้ายไร่อย่างทเ่ี ขาชอบมา นง่ั รอหลอ่ นอีกกเ็ ปน็ ได.้ ..ดรสานกึ ไปต่างๆ นานา หากอีกใจก็แยง้ ว่า ความคดิ เช่นนนั้ ของหล่อนไม่นา่ จะถกู ตอ้ ง เพราะวิชัยรจู้ กั หลอ่ นแตเ่ พยี ง วา่ หล่อนเป็นสาวเยา้ ชื่อวา่ หมวยเอ พี่สาวของหมวยเจง็ เท่าน้ัน เขาไมร่ สู้ ัก หน่อยวา่ ท่ีจรงิ แล้วหลอ่ นก็คอื นายหญิงแห่งไร่ผาสุก... ก็แลว้ เขาหายไปไหน... นอกจากความต้องการอยากพบชายหนุ่มผนู้ นั้ แล้ว ดรสายงั หวงั วา่ อาจจะได้พบอู๋ตาบ้าทีใ่ ห้ไม้เสีย่ งทายหลอ่ นมาอีกด้วย...เพราะมคี ำถาม มากมายที่ยังคา้ งคาใจใหห้ ลอ่ นไดค้ ้นหาคำตอบ หากการจะได้พบกบั อตู๋ าผู้เฒา่ ผู้นั้น คอ่ นขา้ งจะเปน็ ความหวังที่ เลอื นราง ดว้ ยอู๋ตาชรานน้ั ประหนึ่งดงั รปู เงาแห่งปีศาจ ผเู้ ฒ่าอยู่ที่ไหนไม่ เคยปรากฏเปน็ หลักแหลง่ ท่ีแน่นอน ราวกับวา่ เมื่อนกึ อยากจะมา อ๋ตู าน้ันก็ จะโผล่มาใหเ้ ห็น..

322/763 “อี่นายครับ” เสียงของอาซองนัน่ เอง ท่ดี งั ข้นึ มาทา่ มกลางความเงยี บ ของเครื่องยนตแ์ ละเคร่อื งปรับอากาศทีป่ รบั อุณหภมู ิเอาไว้เบาสบาย ดรสาสังเกตเห็นสีหนา้ เกรงอกเกรงใจของอาซอง จ้องมองหล่อนมา จากหลังพวงมาลยั พรอ้ มกบั ถามข้ึนด้วยความหว่ งใย “อ่ีนายไมส่ บายไปหรือเปล่าครับ หนา้ ของอี่นายซีดจัง” “ขอบใจจ้ะอาซอง” ดรสาส่งย้มิ ให้ หากเปน็ รอยยม้ิ ที่แห้งแล้งเหมอื น กบั ใจของหล่อนในเวลานี้ “ฉนั ไมเ่ ป็นไรหรอก” “อน่ี ายคงเครยี ดเร่อื งคนื วนั ศุกร.์ ..” อาซองถือว่าอยกู่ ับครอบครวั ของ หลอ่ นมานานจนแทบจะนับเป็นญาติกัน เขาจงึ กล้าพอท่ีจะเอย่ ปากถามนาย หญิงทเ่ี ห็นมาตัง้ แตค่ รัง้ ยังเปน็ เด็ก “อย่าสนใจเลยครับ ดีแลว้ ละ ที่ฉกี หน้ากากของอีอำ่ เฟยออกมาเสียได้” น่นั กอ็ ีกเรอื่ งท่หี ลอ่ นรู้สึกเป็นกังวล เพราะท่ีจริงแล้วดรสาไมเ่ คยคิด ว่าส่งิ ท่ีหล่อนทำไปในคนื วนั นน้ั จะกลับกลายเปน็ เรอื่ งราวใหญ่โตขึ้นมา หล่อนเพยี งแต่ตอ้ งการจะยบั ยงั้ ไม่ให้อ่ำเฟยขายท่ีดินให้กบั ดอกเตอรส์ ินธพเท่านนั้ ...เทา่ นน้ั จรงิ ๆ “ฉันไมค่ ิดหรอกนะว่าเรอ่ื งจะกลายเป็นเรอ่ื งใหญแ่ บบนี้” ดรสา สารภาพ เหมอื นกบั หลอ่ นทุ่มกอ้ นหนิ ลงไปในน้ำ และบัดน้ีคลนื่ ความสั่น สะเทอื นจากหนิ กอ้ นนน้ั กำลังแผก่ ระจายไปจนทั่วหมู่บ้าน

323/763 เมื่อแวะเวียนเขา้ ไปในหมบู่ า้ น ดรสารสู้ ึกว่าผเู้ ฒ่าผู้แกแ่ ละชาวบ้าน หลายคนของผาช้างร้อง จ้องมองหล่อนด้วยสายตาท่ไี มเ่ หมอื นเดิม หลาย คนทำทา่ ทางเหมือนอยากทกั ทายเหมือนทุกครั้งท่ีไดพ้ บ หากแลว้ ก็ไดแ้ ต่ ชะงกั และเปลย่ี นใจไปในท่ีสุด ทุกคนกำลังไม่ชอบหล่อน...ดรสานึกรู้ได้ แม้จะไม่มใี ครเอย่ ออก มาตรงๆ ...การกระทำของหล่อนในคืนที่ผ่านมา สั่นสะเทอื นความรู้สึกของ คนทง้ั หมู่บ้าน อ่ำเฟยในฐานะของซิบเม้ียนเมีย่ น เปรยี บเสมอื นเปน็ รปู เคารพทช่ี าว เย้าทง้ั หมบู่ า้ นใหค้ วามนบั ถอื แทบทกุ คนในหม่บู ้านเกดิ มาดว้ ยมือของอ่ำเฟย เมอื่ เจบ็ ไข้ไดป้ ว่ ยก็ ไดอ้ ่ำเฟยรักษาพยาบาล หายบา้ งไมห่ ายบ้าง หากทกุ คนกเ็ คารพหญงิ ชราผู้ น้ัน เมื่อใครคนใดคนหนึง่ ในหมบู่ ้านสนิ้ ชวี ิตลงก็ไม่พ้นอ่ำเฟยเปน็ ผู้ ประกอบพิธสี ง่ วิญญาณ ดังนน้ั สงิ่ ทห่ี ล่อนทำไปในคืนวนั เพ็ญทผ่ี ่านมา จึงไม่ใชเ่ พียงแตก่ าร กระชากหนา้ กากของอำ่ เฟย ออกมาให้ประจักษเ์ ทา่ นน้ั หากยงั เปน็ การสั่น คลอนความเชอ่ื ถอื ทำลายศรัทธาและความรสู้ กึ ภาคภมู ขิ องคนผาชา้ งรอ้ ง ลง ในชว่ั เวลาเพียงแคข่ า้ มคนื ... “เรื่องมันยงั ไงกันแน่ ซิบเมยี้ นเม่ียนตวั จริงกับตัวปลอม...” ดรสา ถามคนขับรถท่ที ำงานกบั ไรผ่ าสกุ มานานนบั สบิ ปี

324/763 “เยียกไ็ ม่รูแ้ น่ชัดดอกครับอี่นาย...” อาซองถอนหายใจ “แต่เลา่ กันวา่ ซิบเมย้ี นเมย่ี นคนเก่าหายตวั ไปนานนกั หนา ต้ังแต่ฤดดู าวคราวกอ่ น...ไมม่ ี ใครร้วู ่าแกหายไปไหน...บางคนวา่ แกกบั อีอ่ำเฟยผเู้ ป็นลกู สาว ดน้ั ด้นค้นหา เวียงแสนเพ็ง แลว้ กห็ ายตวั ไปในป่าโหง” “ฉันไม่เคยรเู้ ลย” ดรสาพึมพำ “ไมม่ ใี ครอยากพดู ถึงสกั เท่าใดดอกครบั เพราะเรอ่ื งมันคลุมเครอื เหลอื เกนิ ” อาซองเลา่ ตอ่ ไปด้วยสีหนา้ เรียบเฉย “หลงั จากที่ซบิ เมีย้ น- เมยี่ นหายไปหลายเดอื น จู่ๆ อำ่ เฟยกป็ รากฏตวั ขน้ึ มาพร้อมกับไม้ เสยี่ งทายของซิบเม้ียนเมยี่ น มันว่าพอ่ ของมันตายไปในป่าโหง สว่ นมันเอง หนีรอดจากภูตพรายมาได้และประกาศตนเปน็ ซิบเมยี้ นเมี่ยนแทนพ่อของ มัน” “แล้วทำไมถงึ กลายเป็นอยา่ งนี้ไปได้” “ไม่มใี ครเคยเหน็ หนา้ อ่ำเฟยมาก่อน เพราะซบิ เมย้ี นเมีย่ นพ่อของมนั ไมเ่ คยให้ลูกสาวออกมาใหใ้ ครเหน็ ดังนั้นจงึ ไมม่ ใี ครเคยเห็นหนา้ อ่ำเฟย ตัวจริง แต่ผูเ้ ฒา่ หลายคนในหมบู่ ้านมขี ้อสงสัยหลายประการ... อย่างแรก เหรยี ญซิบเมีย้ นเมยี่ นหายไป อย่างทส่ี องคือไมเ้ ส่ยี งทายของอำ่ เฟยไม่ใช่ งาช้างดำเกา่ แก่...” อาซองถอนใจยาว สีหน้ามีแววจดจำรำลึก

325/763 “เรอื่ งมันเกดิ กอ่ นที่เยียจะเกดิ เสียอกี มาเล่าให้เยียฟงั แต่วา่ ทุกคนไม่ มีข้อพิสจู นอ์ นั ใด และอีอำ่ เฟยคนน้ีก็มคี าถาอาคมหลายอย่างทีแ่ สดงใหเ้ รา เชอ่ื ไดว้ า่ มนั สบื ทอดมาจากตระกูลของซบิ เมี้ยนเมย่ี น...แตเ่ มือ่ เวลาผา่ นไป กม็ เี หตกุ ารณห์ ลายอย่างทที่ ุกคนรู้สกึ คลางแคลงในใจ ว่าออี ำ่ เฟยมี พฤติกรรมทไี่ ม่เหมาะสมจะเป็นซิบเมีย้ นเม่ียน แต่ก็ไม่มใี ครกล้าพดู ออก มา...” “แต่ฉนั ไมเ่ คยนกึ เลยอาซอง ว่าท่ที ำไปในคนื วนั นนั้ จะกลายเป็นเร่อื ง ใหญ่โตขน้ึ มา” ดรสาถอนหายใจ หนา้ ตาเศรา้ หมอง “โอ๊ย...อี่นาย...” อาซองรอ้ งลนั่ “ชาวบ้านสว่ นมากน่ะสงสยั อีอ่ำเฟย มานานแลว้ ว่ามนั ไมใ่ ช่ซิบเมยี้ นเมยี่ น” “แต่ฉนั ก็ไมค่ วรทำอยา่ งนน้ั ” ดรสาได้แต่นึกเสยี ใจ “มันไม่ใชแ่ ค่ฉีก หนา้ ของอำ่ เฟยคนเดียว แตเ่ ปน็ การฉีกหนา้ และทำร้ายความรู้สึกของคนทงั้ หมู่บา้ นอีกดว้ ย” “ช่างเถดิ ครับอ่ีนาย” อาซองได้แต่ปลอบใจ ไม่กลา้ บอกว่าสิง่ ท่ีหญงิ สาวกลา่ วออกมานนั้ เป็นความจรงิ ท่สี ุด “อีกสักหน่อยพอเวลาผ่านไป ทุก คนกจ็ ะเข้าใจอีน่ ายเองละครับ” “ขอบใจจ้ะอาซอง” ดรสาไดแ้ ตท่ อดถอนใจ ถนนทที่ อดยาวจากดอยสงู สูต่ ัวเมอื งน้ัน คอ่ นขา้ งเงยี บและนานๆ คร้งั จงึ จะมรี ถราผา่ นไปมา ใชเ้ วลาไมน่ านนกั จงึ มาถงึ บริเวณสนามบิน ดร

326/763 สายกนาฬกิ าขอ้ มือขน้ึ ดู กเ็ ห็นวา่ ยงั มีเวลาเหลอื อกี เกือบสามชั่วโมงจึง ชะโงกหนา้ ไปบอกกับอาซองวา่ “อีกตง้ั สามชวั่ โมง อาซองเขา้ ไปในเมืองก่อนกแ็ ลว้ กนั ฉันจะแวะไป ธรุ ะสกั หน่อย” ธุระของหล่อนกค็ ือเรอื่ งที่ค้างคาใจมาหลายวันแล้ว ดรสาแวะทร่ี า้ น อินเทอร์เนต็ ในย่านธุรกจิ ของเมอื ง เพือ่ สง่ อเี มลกับไฟล์รปู ภาพของก่งิ ก้าน ใบ ดอกสม้ และผลส้มท่หี ลอ่ นแอบเก็บมาจากสวนของดอกเตอร์ สินธพ ไปให้อาจารย์นักอนกุ รมวธิ านพืชของหล่อนทป่ี ระเทศองั กฤษ เรยี นนิเวศวทิ ยานนั้ หญิงสาวต้องลงทะเบยี นเรียนวิชาอนกุ รมวธิ าน พืชและสตั วด์ ้วย เพือ่ ทวี่ า่ เวลาท่หี ล่อนสำรวจสภาพแวดล้อมพนั ธพุ์ ชื และ สตั วท์ ห่ี ลอ่ นพบนน้ั จะมคี วามสำคญั ต่อการทำงาน นักนิเวศวทิ ยาจงึ ตอ้ งมี ความรใู้ นเรอ่ื งของพืชและสตั วใ์ นเบ้อื งต้นเป็นอย่างดี แต่ถึงกระนัน้ ดรสาแนใ่ จว่าหล่อนไม่เคยเหน็ สม้ พนั ธ์ุท่อี ยใู่ นสวน ของดอกเตอรส์ ินธพมาก่อน นอ่ี าจจะเปน็ สม้ พันธใุ์ หมแ่ ละอาจารยข์ อง หล่อนเท่านั้น ท่อี าจจะไขปรศิ นานีไ้ ด้ คงจะต้องรอเวลาอีกสกั สองถึงสามวัน กว่าทจี่ ะไดร้ บั อีเมลตอบจาก ดอกเตอรแ์ ฟรงค์ ดรสาหมายใจวา่ อาจจะหาเวลาลงมาจากผาช้างร้องกบั อา ซองอกี ครง้ั ภายในสปั ดาห์หนา้

327/763 เสรจ็ ธุระจากเรื่องส้มพนั ธปุ์ ระหลาดแลว้ ยงั มอี ีกเรอ่ื งหนงึ่ ทยี่ ังค้างคา อยู่ภายในใจของหลอ่ น... ค้างคาจนหล่อนเก็บเอาไปฝนั ถึง... เวียงลกึ ลบั ท่เี รยี กขานกนั ว่าเวียงแสนเพ็ง... เวยี งนีจ้ ะมจี ริงหรือเป็นเพยี งเร่ืองเล่าของชาวผาชา้ งร้องเทา่ นัน้ ยงั จะ เหรยี ญนกเงือก และไม้เส่ียงทายน่ันอีก...จะมคี วามเกีย่ วขอ้ งอนั ใดกัน ดรสาเป็นคนท่ีไมช่ อบให้มอี ะไรค้างคาใจ ปญั หาทุกปญั หา เร่ืองราว ทกุ เรื่องสำหรบั หล่อนแลว้ นนั้ จะเรว็ หรอื ช้า ก็ต้องหาคำตอบให้ได้ หลอ่ นตอ้ งการคำตอบสำหรบั ทุกความสงสยั จะขาวหรือดำกต็ อ้ ง หา คำตอบใหไ้ ด้ จะไม่มเี ทาสำหรบั หลอ่ นอย่างเดด็ ขาด มีท่ีแหง่ หนึ่งซงึ่ ในเมอื งนา่ น ทอ่ี าจจะสามารถไขปริศนาข้อข้องใจให้ กับหลอ่ นได้ “เราจะไปสนามบนิ เลยไหมครับอี่นาย” อาซองถามเม่อื หลอ่ นเปดิ ประตรู ถกลบั มานั่งตามเดิม ดรสานง่ิ ไปพักหนึ่งกอ่ นจะตัดสินใจบอกกับอาซองว่า “ยงั มเี วลาเหลอื อีกเยอะเลย ไมอ่ ยากไปนั่งแกรว่ อยทู่ สี่ นามบินน่ะจะ้ ” ดรสาดูนาฬกิ าข้อมืออกี คร้งั “อาซองขบั รถไปที่กลางเวียงหน่อยสิ ...ฉนั มี ธุระอกี อย่างหน่งึ ที่จะตอ้ งแวะไปทำ...”

๒๑ พพิ ธิ ภณั ฑสถานแห่งชาติจงั หวัดนา่ น เปน็ อาคารคอนกรีตขนาด ใหญส่ องชนั้ ตงั้ อยใู่ นตวั เมอื งนา่ น ตวั อาคารเดิมเปน็ หอคำที่พระเจ้าสุรยิ พงษผ์ รติ เดช ฯ พระเจ้านา่ น ทรงสรา้ งขนึ้ ในปี พ.ศ. ๒๔๔๖ เพอ่ื ใชเ้ ป็นที่ ประทับแทนหอคำหลังเกา่ ซง่ึ เป็นอาคารเครอื่ งไม้ เม่ือเจา้ มหาพรหมสรุ ธาดา เจ้าผคู้ รองนครน่านองค์สุดท้ายถงึ แก่ พิราลยั เจา้ นายและบุตรหลานเชอ้ื สายเจ้าผคู้ รองนคร จึงมอบหอคำให้กบั รฐั บาลเพือ่ ใช้เป็นศาลากลางจงั หวดั จนกระท่งั มีการสรา้ งอาคารศาลากลาง จังหวดั แห่งใหม่ หอคำจึงเปลยี่ นสภาพมาเป็นพพิ ิธภณั ฑ์ วันอาทิตย์อย่างเชน่ ในวันน้ี เปน็ วันที่พิพิธภัณฑค์ ่อนขา้ งจะคกึ คกั กวา่ วันอน่ื ดว้ ยมีนักทอ่ งเที่ยวมากหน้าหลายตา ทัง้ คนไทยด้วยกันและชาว ตา่ งชาติ ท่แี วะเวียนมาเยอื นเมืองน่าน เข้ามาเทีย่ วชม อาซองจอดรถอยู่ภายใตร้ ม่ เงาไมใ้ หญท่ ่ีแลดรู ่มร่นื และสมคั รใจท่ีจะ รอนายสาวของเขาอย่ใู นรถ

329/763 หญงิ สาวจำอะไรในพิพธิ ภัณฑแ์ ทบไม่ไดแ้ ล้ว ดว้ ยเคยมากับแม่เพียง ครงั้ เดยี วเทา่ นัน้ หล่อนจำได้แตเ่ พยี งวา่ ทน่ี ี่มีสง่ิ นา่ สนใจและวตั ถโุ บราณ มากมาย ดรสาก้าวลงมาจากรถแลว้ ตอ้ งหยตี าเลก็ หร่ี ดว้ ยแสงอาทติ ย์ยามหลงั เทีย่ งน้ันแผดแสงแรงกลา้ หล่อนยกมอื ข้นึ ทำความเคารพอนสุ าวรียข์ อง พระเจา้ สุริยพงษผ์ รติ เดชฯ ซง่ึ ตัง้ อยู่ด้านหน้าของอาคารหอคำ แล้วลัดเลาะ ไปภายใตร้ ม่ เงาของตน้ ไมท้ ี่รายเรยี งกนั เป็นแนวยาว ก่อนจะวงิ่ ตื๋อข้ึน บนั ไดหน้าเขา้ ไปในตัวพิพธิ ภณั ฑ์ บรเิ วณหอ้ งดา้ นหนา้ มีเคาน์เตอรจ์ ำหน่ายบัตรเขา้ ชมพิพธิ ภัณฑใ์ น ราคาย่อมเยา และมบี ริการนำชม พรอ้ มกับบรรยายโดยเจา้ หนา้ ทขี่ อง พพิ ิธภณั ฑ์อีกด้วย หากดรสาสมคั รใจจะเดนิ ดูดว้ ยตนเองมากกวา่ เนื่อง จากหลอ่ นมีวัตถุประสงคใ์ นการมาครงั้ นี้ ห้องจดั แสดงชัน้ ลา่ งของพิพธิ ภัณฑม์ หี กหอ้ ง จัดแสดงเรอื่ งราวเกย่ี ว กบั เรือ่ งชาตพิ นั ธ์วุ ทิ ยา เกี่ยวกับคนเมอื ง หรือชาวไทยพน้ื เมอื งเหนือ กับ ชนกลุ่มนอ้ ยเผ่าต่างๆ ทอ่ี ยใู่ นเขตจังหวัดนา่ น ทห่ี อ้ งโถงกลางของช้ันล่าง จะแสดงเร่ืองราวชีวิตความเปน็ อยู่ในชวี ติ ประจำวันของชาวนา่ นในอดีต ตั้งแต่ลักษณะของบ้านเรอื น หอ้ งนำ้ ห้อง ครัว ไปจนถงึ เคร่ืองมอื เครื่องใช้ อย่างเชน่ หกู ทอผา้ และเครื่องเรอื นอน่ื ๆ ส่วนทดี่ รสาชอบมากทีส่ ุดในห้องโถงกลาง เห็นจะเปน็ ส่วนท่ีจัดแสดง ถงึ ประเพณแี ละความเช่ือของคนนา่ น ไมว่ ่าจะเปน็ ประเพณีการแข่งเรือ

330/763 หรอื ประเพณจี ุดบงั้ ไฟที่คนสว่ นมากคิดวา่ มเี พียงที่ภาคตะวนั ออกเฉยี ง เหนือเท่านัน้ หญงิ สาวเดินขา้ มหอ้ งดา้ นหลงั และห้องปกี ซึง่ แสดงเรื่องราวชวี ติ ความเปน็ อยขู่ องชนกลุ่มนอ้ ยในเมอื งนา่ นจำนวนหา้ เผา่ อันไดแ้ ก่ ไทยล้อื แม้ว เยา้ ถิ่นและผีตองเหลอื งไปเสีย ด้วยเวลาที่มเี หลืออยนู่ ัน้ ไม่มากพอท่ี จะเดินดไู ด้ทกุ ห้อง ดงั นัน้ หลอ่ นจึงตรงขึน้ บนั ได เพอื่ ขน้ึ ไปยังชัน้ สองเสยี เลยทเี ดียว ชนั้ สองของอาคารพิพธิ ภัณฑ์น้นั จดั แสดงเร่อื งราวทางประวตั ิศาสตร์ ของจงั หวัดน่าน ห้องโถงสว่ นแรกนั้นนา่ สนใจมาก เน่ืองจากว่าในสมัยท่ียงั มเี จา้ นายปกครองเมอื งอยู่นั้น ห้องโถงหอ้ งนี้เคยใชเ้ ป็นท้องพระโรงสำหรบั ออกว่าราชการของเจ้าผ้คู รองนคร นกึ ขึน้ มาแลว้ ดรสาก็อดภาคภมู ใิ จขึ้นมาไมไ่ ด้วา่ หล่อนน้นั กน็ ับว่ามี เชอ้ื สายของเจา้ ผู้ครองน่านอยู่เหมือนกัน แม้ว่าแมข่ องหล่อนจะเปน็ เพียง ญาตสิ ายเล็กๆ เท่านน้ั ... จะมีคนไทยสกั กคี่ นนะ ท่รี วู้ า่ นา่ นเคยมอี ดตี ท่ีย่งิ ใหญ่ เป็นรัฐอสิ ระที่ มกี ษัตรยิ ป์ กครองตนเองมาเนิน่ นาน นบั ยอ้ นไปไดถ้ งึ ปลายพุทธศตวรรษท่ี ๑๘ เม่อื ตอนทีพ่ ระยาภคู าสร้างเมอื งนนั่ เลยทีเดียว ดรสาคดิ ว่าสว่ นมากแลว้ เมอ่ื พดู ถงึ ราชอาณาจกั รทางตอนเหนือของ ไทย คนส่วนใหญ่จะนกึ ถงึ ล้านนาหรอื เชียงใหมม่ ากกวา่ บางคนอาจ จะ นกึ ด้วยซำ้ ไปวา่ นา่ นนนั้ เป็นส่วนหน่งึ ของอาณาจกั รลา้ นนา ดังน้ันหญิงสาว

331/763 จงึ มีความปตี นิ กั ที่อย่างนอ้ ยใครก็ตาม ซงึ่ ได้มาเยือนพพิ ธิ ภณั ฑ์ น่าน จะ ได้รับร้ถู ึงความย่งิ ใหญ่แห่งอาณาจักรนนั ทบุรี หญิงสาวเดนิ ตรงไปยังตู้แสดงเงินตราในสมยั โบราณทช่ี าวนา่ นใช้กนั มือของหลอ่ นล้วงเข้าไปในกระเปา๋ สะพาย เพ่ือหยิบเอาเหรยี ญนกเงือกของ อตู๋ าบา้ ขึน้ มา สายตาแลสอดสา่ ยมองหาเหรียญรูปแบบเดยี วกัน หากหาอยู่ เปน็ นานสองนานก็ไมพ่ บมีเหรยี ญใดในตู้กระจก ทม่ี รี ูปลักษณะคล้ายคลงึ กนั กบั ‘บดั ย้ิวเหนาะ’ เหรยี ญรปู นกเงือกทีห่ ล่อนมอี ยู่ ดรสาเกบ็ เหรียญลงในกระเปา๋ ตามเดิม แลว้ เดินเลยเข้าไปยังห้องโถง สว่ นหลัง ซ่ึงเปน็ ส่วนจัดแสดงเรอ่ื งราวทางด้านศลิ ปะและโบราณคดี หญงิ สาวเดนิ ไลไ่ ปตง้ั แต่ห้องแรก ซึ่งเรม่ิ เลา่ เรือ่ งเมืองนา่ นตัง้ แตส่ มัย กอ่ นประวัตศิ าสตร์ ไปจนถึงห้องทส่ี ามและสี่ ซึง่ แสดงเรือ่ งราวสมัย ประวตั ิศาสตร์ และอิทธิพลจากลา้ นนาและสโุ ขทยั ท่ีถา่ ยทอดมาสู่น่าน หล่อนไลส่ ายตาไปบนบอร์ด พยายามอา่ นประวตั ขิ องเมืองนา่ น โบราณโดยละเอยี ด จุดม่งุ หมายในใจของหญงิ สาวนัน้ มุง่ หาคำเพียงคำ เดียวทอี่ าจมีปรากฏอยู่ ณ ตอนหนงึ่ ตอนใดของหน้าประวตั ิศาสตร์ ...เวียงแสนเพ็ง... เมืองนีเ้ คยมอี ยูจ่ ริงหรือไม.่ ..น่นั เปน็ คำถามทดี่ รสาครนุ่ คดิ ถงึ อยู่ ภายในใจมาหลายวนั แล้ว

332/763 เวียงแสนเพ็งท่ีชาวเยา้ แหง่ ผาช้างร้องเลา่ ขานถึงมานานแสนนาน จาก รนุ่ พอ่ สู่ร่นุ ลูก รุ่นปู่สรู่ นุ่ หลาน...และคงจะเลา่ ขานกันไปอกี นานเทา่ นาน มี จรงิ หรือไม่ หากมีจรงิ ...เวยี งนอี้ ยู่ทใี่ ด เหตใุ ดจงึ หายสาบสูญไปจากความ รบั รขู้ องผ้คู น ตำนาน ความเช่อื และขอ้ หา้ มต่างๆ ของผาช้างร้อง ลว้ นอา้ งอิง เกี่ยวพันสืบเน่อื งไปถงึ เวียงแสนเพ็งทัง้ ส้นิ แมว้ า่ จะเป็นหนอนหนงั สือ และไดอ้ ่านหนังสือที่เกย่ี วเน่ืองกบั ประวัตศิ าสตรเ์ มอื งเหนอื มาต้งั มากมาย หากดรสาไม่เคยไดย้ นิ ชอ่ื ของเวยี ง ทวี่ า่ น่ีมาจากทอ่ี ื่นใดมาก่อน ไมว่ า่ จะเปน็ พงศาวดารเหนอื ตำนานเมือง เหนอื ตำนานท้องถน่ิ อย่างสวุ รรณโคมคำ อุรงั คธาตุ สงิ หนวตั ิกุมาร ท่ี หลอ่ นเคยอ่านผา่ นตามา แม้แต่ในพื้นเมอื งนา่ น หรือพงศาวดารเมืองนา่ น ทม่ี ีรายละเอยี ดของ เมอื งน่านต้งั แตอ่ ดตี จนถึงปจั จบุ นั มากทส่ี ุด ก็ยังไม่มชี ือ่ ของเวียงแสนเพง็ จดจารเอาไว.้ .. สองคนื มาแลว้ ทด่ี รสาหยบิ หนงั สอื เล่มเกา่ แก่นั้นออกมาจากตหู้ นังสอื ของแม่ เพอื่ อา่ นกลับไปกลับมาไม่รู้ก่ีรอบตอ่ กรี่ อบจนแทบจะจำได้ขนึ้ ใจ หากไมพ่ บในส่ิงทค่ี น้ หา... หลอ่ นเติบโตมาในสมยั ของวิทยาศาสตร์ ที่เร่อื งราวทกุ อยา่ งต้อง สามารถพิสจู นไ์ ด้ วันน้ีหลอ่ นจึงมาที่น่ี เพยี งเพื่อจะหาเหตผุ ลมาสนบั สนนุ ขอ้ สงสัยในใจของหลอ่ น ว่าเวยี งแสนเพ็งมีจรงิ หรือไม่ หรอื วา่ จะเปน็ เพยี ง

333/763 แต่เรอ่ื งเล่าในตำนาน อยา่ งเชน่ เร่ืองของทวปี แอตแลนตีส ที่ชาวยโุ รปเลา่ ขานกันว่าเคยมอี ยู่จรงิ เมอื่ หลายพันปีลว่ งมาแล้ว หากเอาเข้าจริงก็ไมเ่ คยมี ผ้ใู ดเคยพบมีหลักฐานมายนื ยันความเช่อื ดังกลา่ ว ดรสาผละจากห้องสดุ ท้าย ซง่ึ มีศลิ ปวตั ถุฝีมอื ชา่ งสกลุ น่านจัดแสดง เดินทอดนอ่ งเรื่อยไปจนถงึ ห้องทหี่ ้าซง่ึ เป็นห้องสดุ ท้าย ภายในหอ้ งท่ีติดเครอ่ื งปรบั อากาศเย็นสบาย มนี ำ้ หอมปรับอากาศ กลน่ิ เยน็ ช่ืนใจ เป็นหอ้ งจดั แสดงงาช้างดำ ซึ่งเปน็ ของสำคัญคบู่ า้ นค่เู มือง น่านมาแตโ่ บราณ... เมื่อดรสาย่างเท้าเขา้ มาภายในหอ้ ง ซง่ึ เป็นเพียงห้องท่ีไม่ใหญม่ ากนกั หญิงสาวสัมผัสไดถ้ งึ บรรยากาศอันศักด์สิ ทิ ธิ์ อย่างท่ไี มเ่ คยรสู้ กึ ที่ใดมา กอ่ น ไมม่ ีพระพุทธรปู ท่ีกอ่ ใหเ้ กิดบรรยากาศของความศักด์ิสทิ ธิ์ หรือรูป เคารพอน่ื ใด นอกจากมีตู้กระจกทกี่ ึ่งกลางของห้อง ภายในต้กู ระจกนน้ั มีงาชา้ งขนาดใหญ่ตง้ั แสดงอยู่ งาช้างบนฐานพญาครฑุ ออกสีน้ำตาลเข้มจนเกอื บจะเป็นดำ สว่ น ปลายมนแตกต่างจากงาชา้ งโดยทั่วไปทมี่ กั มสี ีขาวนวล ความยาวน้นั ดรสา กะประมาณวา่ นา่ จะเกอื บถึงหนึ่งเมตร แวบแรกทไี่ ดเ้ หน็ งาชา้ งนนั้ อะไรบางอย่างทำให้ดรสาหวนนึกไปถึงไม้ เสย่ี งทายซงึ่ อู๋ตาบ้าให้หล่อนมา

334/763 ไมเ้ สยี่ งทายซงึ่ ผอู้ าวโุ สของผาชา้ งรอ้ งบอกว่าทำมาจากงาช้างดำ ดรสาจ้องมองงาชา้ งดำภายในตกู้ ระจกแทบไมก่ ะพรบิ ตา ด้วย ลกั ษณะของงาชา้ งและสีนนั้ เหมอื นกนั ไม่มีผดิ เพยี้ นกบั ไมเ้ สีย่ งทายของอู๋ ตาบา้ จะต่างกนั ก็ตรงท่ขี นาดเท่านน้ั งาชา้ งตั้งอยบู่ นฐานท่ีทำเปน็ รปู พญาครุฑซ่ึงทำมาจากไม้ สลกั เสลา เป็นลวดลายละเอียด ทางดา้ นซ้ายมือของตู้ เลา่ ประวตั คิ วามเป็นมาของ งาชา้ งดำกิ่งน้ีเอาไวว้ า่ ไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนวา่ เปน็ งาชา้ งจาก ทใี่ ด มี เพยี งตำนานทเี่ ล่าสืบต่อมาในหมเู่ จา้ นายเชือ้ สายเจ้าผคู้ รองนคร กลา่ วกนั วา่ ได้มาจากเชียงตุงแต่ครัง้ โบราณ เดมิ เคยเก็บรกั ษาเอาไวท้ ห่ี อคำ ตอ่ มาเมอื่ ราชวงศ์นา่ นมอบหอคำใหก้ บั รัฐบาลไทย กไ็ ด้มอบงาช้างดำ คู่บ้านคเู่ มอื งนี้ ให้เป็นสมบตั แิ ผ่นดนิ ดว้ ยในคราวเดียวกัน... “สนใจงาช้างดำหรอื คะคณุ ...” ดรสาสะดงุ้ เมื่อเสียงใสกระจา่ งของเจา้ หน้าที่สตรีคนหน่งึ ดังขนึ้ มา จากทางดา้ นหลังของหล่อนทา่ มกลางความเงียบของห้อง ดรสาไม่ทันสังเกตว่าเจ้าหน้าทส่ี ตรีผนู้ ั้น โผลม่ าจากที่ไหน เพราะ หล่อนแน่ใจว่า เมอ่ื แรกทหี่ ลอ่ นยา่ งเทา้ เข้ามาภายในหอ้ ง ท่วั ทั้งหอ้ ง ว่างเปลา่ ไมม่ ผี ใู้ ด เหมอื นกับโผล่ออกมาจากมมุ หอ้ งอยา่ งนน้ั ละ ดนี ะทีฉ่ ันไมใ่ ช่คน ขวัญออ่ น ไมอ่ ยา่ งนนั้ ไดร้ ้องลัน่ พพิ ธิ ภัณฑ์ไปแล้ว...ดรสานึกในใจ...

335/763 “เออ้ ...คะ่ ...” ดรสากลนื นำ้ ลายลงคอยากเยน็ กอ่ นจะยิม้ แหยๆใหอ้ กี ฝ่าย “เปน็ ของคู่บา้ นคเู่ มืองน่ะค่ะ” เจา้ หน้าที่ผ้นู ้นั ย้มิ เยอื้ น “มีมานานเชียว ละ นานเกินกว่าใครจะเคยคดิ ...คุณสนใจประวัติศาสตรเ์ มอื งน่านมากสนิ ะ คะ” “คะ่ ...” ดรสารับคำอยา่ งงงๆ ด้วยไม่รจู้ ะกลา่ วอะไรมากไปกว่านน้ั “คุณอยากรู้เรอื่ งอะไรเปน็ พเิ ศษหรอื เปลา่ คะ” หญิงสาวผนู้ นั้ เอียงคอ ถามหลอ่ น นยั น์ตามีประกายวบิ วับราวกับดวงดาวแฝงอยู่ ผมดำขลับราวม่นุ ไหมของหลอ่ น เกลา้ สงู อยู่หลังทา้ ยทอย เปิดให้ เห็นหนา้ ผากกว้างและดวงตาฉลาดเฉลยี ว ซ่ึงมีประกายเปลง่ ระยบั อยใู่ น นน้ั “สวยเหลอื เกนิ ...” แม้ดรสาเปน็ ผูห้ ญิง หากหล่อนไม่อาจจะปฏิเสธไดว้ า่ สตรีท่ียืนอยู่ ตรงหน้าของหล่อนนั้นสวยเหมอื นกับเจ้าหญงิ “เวียงแสนเพง็ ...” ดรสาหลุดคำพดู ของหล่อนออกมาไดใ้ นที่สุด สายตาของหล่อนจอ้ ง จบั อยทู่ ่ชี ายผ้าซิน่ ซ่ึงทอลวดลายพน้ื เมอื งของน่าน ซ่งึ เรยี กกนั วา่ ลายน้ำไหล ด้วยความทึ่ง ดรสาสังเกตเหน็ ดิน้ ทองซง่ึ สอดแทรกอยใู่ นลายผา้ แสดงให้

336/763 เห็นวา่ หญงิ สาวตรงหนา้ ของหลอ่ นนั้นไมน่ ่าจะ ‘ธรรมดา’ ดว้ ยเชิงซิน่ ทเี่ ป็น ดิน้ ทองนัน้ สงวนเอาไวส้ ำหรบั เจ้านายชัน้ สูงใชเ้ ท่านน้ั สตรีผนู้ ้ีจะได้ผา้ โบราณมาจากไหนถ้าไมเ่ ป็นนกั สะสมผา้ เกา่ หรือ เชือ้ สายเจ้าราชวงศ์น่าน จงึ มีผา้ ผนื พเิ ศษใช้ หากเปน็ เชน่ นั้นจริง นบั เน่อื ง แลว้ สตรผี ู้นอ้ี าจจะมีความเกยี่ วดองกันเป็นเครอื ญาตกิ ับหลอ่ นกเ็ ป็น ได.้ ..มินา่ เล่า สตรีผนู้ ้ีจงึ มอี ะไรบางอย่างที่ทำใหด้ รสารสู้ ึกเหมือนเคยค้นุ อยา่ งไม่สามารถอธบิ ายได้ “ดฉิ นั อยากรเู้ รอ่ื งของเวียงแสนเพ็งให้มากท่ีสุด...” ดรสายอมรับออก มา สายตาของหล่อนจบั จอ้ งอยู่ทปี่ า้ ยช่ือ ซงึ่ กลดั ติดอกเสอื้ ทางดา้ นขวา ของสตรสี าวผูน้ ั้น... รศั มิพรรณราย... ดรสาจำได้วา่ รศั มิพรรณรายแปลว่างามผดุ ผ่อง และผหู้ ญิงคนน้ีกด็ ู สวยและงามผุดผ่องเหมอื นกับเป็นนางฟ้าจริงๆ เสียดว้ ย... “อา...” หญิงสาวร่างสงู โปรง่ ในชดุ เครื่องแต่งกายซง่ึ ไมเ่ หมอื นกบั เจ้าหนา้ ทพ่ี ิพิธภัณฑท์ ี่อยู่ช้ันลา่ งพยักหน้า “เวยี งกลางดงดอยทลี่ ่มสลายไป นานแสนนาน...นานจนไมม่ ใี ครจดจำได.้ ..นานจนแทบไม่เคยมีใครกลา่ วถงึ อกี แล้ว...” “คุณ...เอ้อ...คุณรูห้ รอื คะ...เคยไดย้ ินเรื่องเวียงแสนเพง็ หรอื คะ?”

337/763 ดรสาเบิกตากว้าง หลอ่ นเอื้อมมือไปแตะแขนของสตรีผู้น้นั อย่าง ลืมตวั หากตอ้ งรีบหดมอื กลับมาอยา่ งรวดเรว็ ด้วยรสู้ กึ วา่ ผวิ ทเี่ นยี นนุม่ ของอกี ฝ่ายนน้ั คอ่ นขา้ งจะเยน็ เหมือนยามทหี่ ล่อนแตะแก้วนำ้ แข็ง สตรผี นู้ น้ั ยิ้มละไม ตอบเสยี งเรยี บเร่ือยวา่ “ก็เคยได้ยินมาบา้ งน่ะค่ะ” แลว้ หลอ่ นกห็ วั เราะเสียงใสเปน็ กังวานราวกงั สดาลแกว้ นัยน์ตาดำ ขลบั ราวนิลนำ้ งามของหลอ่ น ฉายประกายลกึ ลบั และลึกซึ้ง ชวนให้นึกถงึ เวลาทช่ี ะโงกมองบ่อน้ำซ่ึงลกึ จนไม่เหน็ กน้ บอ่ “ดฉิ ันหมายถงึ ว่าคนทที่ ำงานทนี่ ี่ ยอ่ มต้องเคยไดย้ นิ เร่ืองเล่า แล้วก็ ตำนานพน้ื เมอื งของน่านทั้งนัน้ ละคะ่ ...เวยี งแสนเพง็ นี่กเ็ ปน็ อกี เรอื่ งหนึง่ ” “แลว้ เวียงนมี้ ีจริงไหมคะ” ดรสาละล่ำละลักถาม “ถา้ มีจริง เวียงนอี้ ยู่ ทไ่ี หน...” “คุณถามราวกับว่าคุณต้องการจะไปท่นี ่ันอยา่ งนัน้ ละ” สตรีผนู้ ้ันยัง คงยมิ้ เยอื กเย็น สองขา้ งแกม้ มรี อยลกั ย้มิ บ๋มุ ทำให้ดวงตาที่ดดุ ันอยา่ งคน มีอำนาจแลดูออ่ นละมนุ ลงไป “ถ้าฉนั บอกคุณได้ว่าเวียงแสนเพ็งมีจรงิ และอยทู่ ไ่ี หน แลว้ คณุ จะไป ที่นนั่ หรอื คะ” “เอ่อ...” ดรสาอ้งึ ไป ด้วยไมค่ ิดว่าจะถูกย้อนถามเอาเช่นนั้น “ตอบ ตามตรงก็คือ ฉนั กย็ งั ไมร่ เู้ ลยค่ะ วา่ จะไปทนี่ ่ันหรือเปลา่ ...เพยี งแต่ฉัน

338/763 ไดย้ นิ ใครตอ่ ใครท่ีรายล้อมอยู่รอบข้าง พูดถงึ เวียงแสนเพง็ หลายครั้งหลาย หนจนฉนั อยากจะรู้ว่า เวยี งนีม้ แี ต่เพยี งในตำนานเทา่ นัน้ หรือวา่ มอี ยู่ จรงิ ...กเ็ ท่าน้ัน” “คุณกเ็ ลยมาทน่ี ่”ี เจ้าหนา้ ทสี่ ตรีผู้น้ันพยักหนา้ กบั ตนเอง และเดิน เฉยี ดเข้ามาจนใกล้ดรสา “ค่ะ” ดรสารับ พลางสดู กลิ่นหอมละมุนของดอกเอื้องสีม่วงอ่อนดอก โต ซึง่ ประดบั มวยผมของหญิงสาวผู้นัน้ เขา้ ไปจนเตม็ ปอด “ฉนั เคยอ่าน หนงั สอื เกยี่ วกบั นา่ นและเมอื งเหนอื มามาก แตไ่ ม่เคยได้ยนิ เล่มไหนเอย่ ถงึ เวียงแสนเพ็งเลยสกั เล่มเดยี ว สองสามวนั มานี้ ฉนั หยบิ เอาพ้นื เมืองน่านมา อ่านใหม่อีก แตก่ ็ไม่พบ...วนั นเี้ ลยแวะมาทน่ี ่ี เพราะคดิ วา่ อาจจะมใี ครทพี่ อ จะตอบข้อสงสยั ของฉันไดบ้ ้าง” หญิงสาวรปู ร่างสูงโปร่ง จมูกโด่ง คิว้ คมเข้มผนู้ น้ั ถอนหายใจยาว กอ่ นจะกล่าวกบั ดรสาวา่ “คุณคดิ วา่ พงศาวดาร ตำนานหรือบันทึกทาง ประวตั ศิ าสตรท์ ่ีเรามอี ย่ใู นมอื ทุกวันน้ี มคี วามครอบคลมุ มากเท่าใดกัน” ...ฉนั จะไปรู้ไดอ้ ยา่ งไร ฉันเป็นนกั นเิ วศวทิ ยานน่ี ะ ไม่ใชน่ กั ประวตั ศิ าสตร์เสยี หนอ่ ย...ดรสาตอบไปในใจ... เม่อื เห็นดรสาสา่ ยหนา้ หญิงสาวจึงพดู ต่อ “แมค้ ุณจะเปน็ นกั นเิ วศวทิ ยา แต่ประวตั ิศาสตรเ์ ปน็ เรื่องของชีวติ และ วฒั นธรรม ทีส่ มั ผัสอยู่ในทุกลมหายใจของคนเรา คณุ เคยคดิ บา้ งไหม

339/763 อาจจะมีตำนานและประวัตศิ าสตรอ์ กี มากมายซงึ่ ไมเ่ คยถูกบนั ทกึ เอาไว้ ทีไ่ หนเลย หรอื อาจจะถูกบันทกึ เอาไว้ หากหลักฐานนั้นสูญสลายหายไป ไม่เคยปรากฏให้เราได้เห็น” หญิงสาวสูงสง่าผ้นู ้ันเดนิ มาหยุดลงตรงหน้าตู้แสดงงาชา้ งดำ... แสงไฟจากตู้สอ่ งสะทอ้ น ก่อใหเ้ กิดรังสีเลอ่ื มพรายรายรอบสตรผี ู้นั้น ราวกบั ว่าเจ้าหล่อนสามารถเปล่งรศั มอี อกมาได้ หญงิ สาวเหลือบมองมายงั ดรสาเหน็ กำลงั นิ่งฟงั ดว้ ยความสนใจ หล่อนจึงเล่าต่อไปว่า “เอกสารทางประวัติศาสตร์แตล่ ะชนิด ล้วนมจี ดุ มุง่ หมายในการสรา้ ง ขน้ึ มา อย่างเชน่ พงศาวดารบางเลม่ มุ่งเขยี นขน้ึ เพือ่ เทิดพระเกยี รตขิ องพระ มหากษตั รยิ ์ ดงั นัน้ เรื่องราวทจ่ี ดจารเอาไว้ ก็จะเป็นเรือ่ งราวที่เปน็ วรี กรรม และเรือ่ งราวในแงม่ ุมท่ีงดงามเทา่ นน้ั ...” ดรสากลืนนำ้ ลาย พลางจ้องมองสตรีทยี่ นื สง่าอยเู่ บือ้ งหนา้ ด้วยความ ประหลาดใจ...เธอผนู้ คี้ ือใครกัน... “ฉันจะเป็นใครไมส่ ำคญั ” ดรสาสะดุ้งเปน็ คร้ังท่ีนับไมถ่ ว้ น เม่ือหญิง สาวผนู้ ้นั กล่าวออกมาเหมอื นกบั อา่ นใจของหล่อนได้ “แตฉ่ ันกำลงั จะบอก คุณว่า...ยงั มีเร่อื งราวอกี มากนัก ที่ไม่เคยมบี นั ทึกเอาไวใ้ นพงศาวดาร หรอื ตำนานเลย แลว้ เชน่ นัน้ เหตุใดคุณถึงจะตอ้ งหาพงศาวดาร หาตำนาน หรอื บันทกึ ทเ่ี ปน็ ลายลักษณอ์ ักษร เพ่ือมายืนยันในสิ่งท่ีมอี ยจู่ รงิ หากไมเ่ คยมี บันทึกเอาไวเ้ ลา่ ”

340/763 “คุณหมายความวา่ ...” ดรสาอา้ ปากค้าง หวั ค้ิวขมวดมนุ่ “ถ้าคณุ หาเอกสารทอ่ี า้ งอิงถงึ เวยี งแสนเพง็ ไม่ได้ คณุ ก็จะปฏิเสธว่า เมืองนไ้ี มเ่ คยมีอย่จู ริงหรือ? คุณคดิ วา่ พงศาวดารท่ีเรามีอยูท่ กุ วันนี้ ครอบคลมุ ทุกเร่อื งราว ทุกแงม่ มุ แลว้ อยา่ งนน้ั หรอื ไร?” แทนท่จี ะตอบคำถาม หญิงสาวผู้นัน้ กลบั ถามต่อเพอื่ ใหด้ รสาได้คิด และตรกึ ตรอง “ลองนึกดแู ค่กรงุ ศรีอยุธยาสิคะ...ตอนเสียกรุงครง้ั สุดท้าย เรา สญู เสียทรพั ยส์ ินทางปัญญาไปมากมายแค่ไหน พงศาวดารกีเ่ ล่มวรรณคดี กเ่ี รือ่ งทถี่ ูกเผาผลาญไปกบั กองเพลิง มีเรื่องราวอะไรที่ลว่ งลับดับสูญไป โดยที่เราร่นุ หลังไม่เคยได้รับรู้อกี เลย แลว้ เชน่ นัน้ เราจะปฏเิ สธไดห้ รือวา่ เรอ่ื งเหล่านัน้ ไมม่ จี ริง...เอ้า นี่แน่ะ” หญิงสาวผนู้ ้นั ย่ืนกระดาษเล็กๆ แผน่ หนง่ึ ใหก้ บั ดรสา ด้วยสายตา ขบขนั ระคนสมเพชปนกนั อยู่ ทำใหด้ รสารสู้ กึ ใบหนา้ ร้อนขึ้นมาวบู หน่ึงหาก กป็ ฏเิ สธไม่ได้ว่าสิง่ ท่หี ญงิ สาวผ้นู ี้พูดมา มสี ว่ นถูกตอ้ งทกุ ประการ “ท่อี ยูข่ องพ่อครพู รหมมินทร์...” “พ่อครูพรหมมนิ ทร์” ดรสารบั กระดาษซ่ึงเขยี นช่ือและทอี่ ยู่ ดว้ ย อักษรเล่นหางเหมอื นกับตวั อักษรที่เขียนโดยคนสมยั เก่ามาพนิ จิ พจิ ารณา

341/763 “พ่อครูพรหมมนิ ทร์เป็นศึกษาธกิ ารเก่าจงั หวดั น่าน เกษยี ณอายุ ราชการไปนานเป็นสิบปแี ลว้ ” หญิงสาวผู้นั้นอธบิ ายด้วยนำ้ เสยี ง และ สายตาท่เี ปีย่ มไปด้วยความศรทั ธา “พ่อครูเปน็ คนเกา่ แก่ทสี่ นใจเรอื่ งราวประวตั ศิ าสตร์ของน่าน หลงั จากเกษยี ณแลว้ พอ่ ครูมกั จะตระเวนไปตามวดั เกา่ แก่ เพื่อศกึ ษาเอกสาร เก่าๆ ที่ตกคา้ งอยตู่ ามวดั หรอื ในหมู่บ้านที่ห่างไกล มงุ่ หวงั ปริวรรตข้อมลู จากคัมภีร์ ใบลานและสมุดไทยเก่าๆ เก็บรวบรวมเรอ่ื งราวของน่านท่ีไม่ เคยมปี รากฏในพงศาวดารเลม่ ใดมากอ่ นเลย...หากคณุ สนใจอยากรูเ้ รอื่ ง ของเวียงแสนเพ็งแล้วละก็ ลองไปหาพอ่ ครพู รหมมนิ ทร์ตามที่อยซู่ ่ึงฉันให้ มาก็แล้วกัน...บางทีคณุ อาจจะได้คำตอบของเร่ืองท่กี ำลงั สงสยั อยู่กเ็ ป็น ได.้ ..”

๒๒ ดรสาไม่ร้ตู นเองว่าเดินออกจากพพิ ธิ ภัณฑแ์ ห่งชาตจิ ังหวัดน่านมา ได้อย่างไร ด้วยทุกอย่างหลังจากนั้นดเู ลอ่ื นลอยเหมือนกบั ความฝัน หล่อนลมื แมก้ ระทั่งแวะดูป้ายชื่อของบคุ ลากรทท่ี ำงานในพิพธิ ภัณฑ์ อย่างทต่ี ้งั ใจเอาไว้แตแ่ รก เพอ่ื ตรวจสอบว่ามเี จ้าหน้าท่ีสตรชี ่อื รศั มิ พรรณราย อยูห่ รอื ไม่ แดดภายนอกอาคารหอคำออ่ นแสงลงไปมากแล้ว หญิงสาวเหลือบดู นาฬกิ าเห็นยงั มเี วลาอกี เกือบหนึง่ ชวั่ โมง ก่อนท่ีเคร่อื งบินจากกรุงเทพฯ จะ มาถงึ บา้ นของพ่อครูพรหมมินทร์อยดู่ ้านหลงั ของวัดภูมนิ ทร์ วัดสำคัญวดั หน่ึงของนครนา่ นนนั ทบรุ ี อยู่ตรงกันขา้ มกับหอคำเพยี งแค่ข้ามถนนไป เท่านัน้ เอง ดรสาจึงตกลงใจว่าจะแวะไปหาพอ่ ครทู ีบ่ า้ นก่อนไปสนามบนิ อาซองตรงเขา้ มาหา เตรยี มจะเปิดประตูรถให้กบั หล่อน หากดรสา ยกมอื ห้ามไวก้ ับบอกวา่ “ยงั ไมไ่ ปอาซอง ฉนั ขอข้ามไปฝ่ังวัดภูมินทร์ สัก ประเดย๋ี ว อาซองรอฉนั อยทู่ ่นี ล่ี ะ”

343/763 “ครบั อี่นาย” อาซองรับคำเสยี งแผ่วเบา พรอ้ มกบั ถอยไปนัง่ รออยใู่ น รถตามเดิม สายตาท่มี องมายังนายหญิงเตม็ ไปด้วยความสงสัย หากไมไ่ ด้ เอ่ยถามอะไรออกมา เนือ่ งจากพิพธิ ภัณฑสถานแหง่ ชาตจิ ังหวัดน่าน เคยเปน็ หอคำท่ี ประทบั พำนกั อาศัยของเจา้ มหาชวี ิตมาก่อน ดังนั้นจงึ มีตำแหน่งท่ีต้งั อยู่ใจ กลางเวยี ง รายรอบหอคำเปน็ สถานที่สำคญั ซง่ึ มีอยหู่ ลายแห่ง ประกอบกับ ปัจจบุ ันนมี้ กี ารตดั ถนนหนทางทันสมยั หอคำจงึ อยกู่ ง่ึ กลางส่แี ยกของถนน สรุ ยิ พงษ์และถนนผากองท่ตี ัดผา่ นกัน ตรงข้ามฝงั่ หอคำดา้ นถนนผากองเปน็ วัดพระธาตุชา้ งคำ้ วรวิหาร ซึง่ เป็นวัดหลวงประจำราชวงศ์นา่ น จดุ เด่นของวดั คือพระเจดยี ์ทรงระฆัง ซ่งึ บรเิ วณฐานเจดียน์ ้นั มชี ้างปนู ปนั้ ลอ้ มอยโู่ ดยรอบ อนั เปน็ ทีม่ าของชื่อวดั ชา้ ง ค้ำ ดรสาเคยสงสัยเรือ่ งเจดยี ์วดั ชา้ งค้ำแหง่ น้ี เพราะสงั เกตเหน็ วา่ ท่วั ทัง้ เมอื งนา่ นมีเจดียใ์ นลกั ษณะนเ้ี พียงแห่งเดียวเท่านนั้ ในขณะทเ่ี จดียใ์ น ลกั ษณะเดยี วกันมอี ยู่มากมายท่สี โุ ขทัยและศรีสชั นาลยั แมร่ ้เู ร่ืองราวประวัตศิ าสตร์ทอ้ งถนิ่ เปน็ อย่างดี จงึ เป็นผู้ไขปริศนาให้ ดรสาฟงั แมเ่ ล่าให้ฟงั ถึงความสมั พนั ธ์แนบแนน่ ทางเครอื ญาติระหวา่ ง เจา้ ผคู้ รองนครนา่ นราชวงศ์ภคู า กับกษัตริย์ในราชวงศพ์ ระรว่ งแห่งกรุง สโุ ขทยั ในกลางพทุ ธศตวรรษที่ ๑๙ ดงั น้นั จงึ มกี ารถา่ ยทอดศิลปะและการ

344/763 ศาสนาระหว่างสองอาณาจกั รใหแ้ ก่กัน โดยมพี ระเจดยี ว์ ัดชา้ งค้ำวรวิหาร เปน็ ประจักษพ์ ยานได้เป็นอย่างดี ดรสาหมายใจวา่ เมอื่ โคลิน เพื่อนของปารมีมาถึงนา่ น และได้ พักผอ่ นจนหายเหน่ือยดีแลว้ หล่อนกจ็ ะพาเขาเท่ยี วชมวดั และ โบราณสถานที่มีอย่อู ยา่ งมากมายใหท้ ว่ั ทเี ดยี ว ดรสาขา้ มถนนไปยงั วัดภูมนิ ทร์ ที่ตงั้ อยหู่ ัวมุมสี่แยกอีกดา้ นหน่งึ หากเดนิ ถัดจากวัดภูมนิ ทร์ไปตามถนนทางดา้ นทิศตะวันตกกจ็ ะถงึ วัดม่ิง เมือง ซ่งึ เปน็ ทตี่ ัง้ ของเสาหลักเมอื งน่าน ซึ่งเป็นของคบู่ ้านคเู่ มอื งอายกุ ว่า พันปี วดั ภูมินทรเ์ ป็นวดั หลวงขนาดใหญ่ มชี ือ่ เสียงทส่ี ดุ วดั หนง่ึ ของน่าน มี ความงดงามแปลกตาไมเ่ หมอื นกับวดั ใด เป็นวัดเก่าแก่สรา้ งมาตง้ั แต่ปีพ.ศ. ๒๑๒๙ โดยพระเจ้าเจตบุตรพรหมมินทร์ หลังจากทพ่ี ระองค์ครองนครได้ หกปี และสร้างขึน้ หลงั จากวัดชา้ งคำ้ ๔๕ ปี แต่เดมิ ในคัมภีรเ์ มอื งเหนือเรยี กวัดนี้ว่าวัดพรหมมนิ ทร์ ก่อนช่ือจะ เรยี กเพยี้ นไปจนกลายเปน็ วดั ภมู ินทรใ์ นปัจจุบัน บา้ นของพอ่ ครพู รหมมินทรอ์ ยู่ทางดา้ นหลังของวัดนี้เอง ไมม่ ีถนนเขา้ ไปท่บี ้านของพ่อครูโดยตรง ดังนัน้ ดรสาจงึ ตอ้ งเดินผ่าน เข้าไปในตัววัด เพ่อื ลัดเลาะไปบา้ นของพอ่ ครูโดยผ่านวิหารไปทางด้านหลัง

345/763 วดั ภมู ินทร์นม้ี ลี กั ษณะทางสถาปตั ยกรรมแบบล้านนา ที่แตกต่างไป จากวดั อืน่ ๆ ในลา้ นนา ดว้ ยพระอโุ บสถและวิหารของวดั จะรวมอยใู่ น อาคารจัตุรมขุ หลงั เดียวกนั หญิงสาวเหลอื บสายตามองวหิ ารของวัดภมู ินทรด์ ว้ ยความชน่ื ชมใน มรดกทางวัฒนธรรมทแ่ี สนจะงดงาม พรอ้ มกบั ยกมอื ขนึ้ ไหว้นมัสการพระ พทุ ธรูปทัง้ ส่ีองคท์ ปี่ ระดิษฐานอยใู่ นวิหารแหง่ นั้น วิหารของวดั ภูมินทรเ์ ปน็ วิหารจตั รุ มขุ สรา้ งด้วยสถาปัตยกรรมแบบ ลา้ นนา มีประตเู ปิดออกท้งั สี่ทิศ แตล่ ะทศิ จะมบี ันไดนาคทอดขน้ึ ส่วู ิหาร ภายในวหิ ารมีพระพทุ ธรูป ปางมารวชิ ัยประทับนั่งหันพระปฤษฎางค๑์ ชน กัน บ่ายพระพักตร์ส่ปู ระตูทางเขา้ ทงั้ สีท่ ศิ เบอื้ งหลังพระปฤษฎางค์เปน็ เจดยี ย์ อ่ มุมไมส้ บิ สอง ยอดพระเจดยี ส์ งู ขน้ึ ไปจนชนหลงั คาของพระวหิ าร และโผล่ทะลุหลังคาจัตรุ มุข ซึ่ง สนั นษิ ฐานได้ว่าคงจะมกี ารสรา้ งเจดยี น์ ี้ขนึ้ มาก่อน และมกี ารสรา้ งพระ อุโบสถครอบในภายหลงั ดงั นน้ั ฐานของเจดียจ์ ึงเปรียบเสมอื นเป็นฐานชุกชี ขององค์พระไปโดยปริยาย น่ีกเ็ ปน็ อกี วดั หนงึ่ ทีด่ รสาต้ังใจจะพาแขกตา่ ง ชาติของเธอมาชมให้ได้ นอกจากความงดงามของสถาปัตยกรรมล้านนาแล้ว โคลินคงจะต่นื ตะลงึ ไมน่ อ้ ยกบั ภาพจติ รกรรมฝาผนงั ภายในพระอโุ บสถและวิหารอกี ดว้ ย

346/763 พนื้ ท่ที างด้านหลงั วหิ าร มีต้นมะพร้าวปลูกอยเู่ รยี งรายอยา่ งเปน็ ระเบยี บ เดินเลยกำแพงกน้ั อาณาเขตของวดั ไปสักหนอ่ ย จะเปน็ ทางเดนิ ดนิ เลก็ ๆ ทอดคดเค้ยี วไปในหม่ตู น้ ไม้ บา้ นของพ่อครูพรหมมินทร์นน้ั หาไม่ยากอย่างทดี่ รสานึก หากเมือ่ หา พบแลว้ ดรสากไ็ ดแ้ ต่ประหลาดใจ ดว้ ยหล่อนคดิ ว่าพอ่ ครจู ะอยบู่ ้านหลงั ใหญ่โตสมฐานะ มิใชห่ อ้ งแถวไมส้ องชนั้ ที่เก่าแกเ่ ช่นหอ้ งแถวตรงหนา้ ของ หล่อน ประตหู อ้ งแถวทท่ี ำดว้ ยไมป้ ะกนปดิ สนิทเหมือนกบั ไม่มีผใู้ ดอยู่ ห้องแถวหลังตดิ กันท้ังสองดา้ นกป็ ดิ รา้ งเอาไวไ้ ร้ผู้คน “พ่อครูคะ...” ดรสาส่งเสยี งรอ้ งเรียก “พอ่ ครูคะ...พ่อครูพรหมมินทร์...” หล่อนนิ่งรออยู่เปน็ นานจนเกือบจะถอยหลงั กลบั ไปอย่แู ล้ว เม่ือบาน ประตูไม้หนา้ บ้านของพ่อครพู รหมมนิ ทรส์ ง่ เสียงล่นั เอ๊ยี ดอา๊ ดดว้ ยความเก่า คร่ำครา่ กอ่ นที่จะแง้มเปิดออก ดวงหน้าชราภาพของหญิงผหู้ นง่ึ โผลอ่ อกมามอง สายตามคี วาม ระแวดระวงั เม่ือเหน็ ชัดว่าผู้ทมี่ าร้องเรยี กหาพ่อครพู รหมมนิ ทร์น้นั เปน็ เพยี งหญงิ สาวรา่ งโปร่งบางในชุดเส้ือกางเกงสวมใสแ่ บบลำลอง แววตาน้นั ก็ค่อยผอ่ นคลายลงไป

347/763 “มาหาใครกนั รแึ มห่ น?ู ” หญิงชราถามดรสาด้วยน้ำเสียงสน่ั พร่า นยั น์ตาที่ฝา้ ฟางด้วยวยั ชรา พยายามเขมน้ มอง “สวสั ดคี ะ่ คุณยาย” ดรสายกมอื ไหว้หญงิ ชราด้วยความออ่ นนอ้ ม “ดฉิ นั ชอ่ื ดรสา มาขอพบพ่อครูพรหมมนิ ทรค์ ่ะ” “ออ้ ...” หญงิ ชราผู้นัน้ ชะงักไปนดิ หนงึ่ “มีธรุ ะอะไรกบั พ่อหนานเลา่ ” “มเี รอื่ งอยากสอบถามขอ้ มลู จากพอ่ ครคู ะ่ ” ดรสาตอบโดยไม่ อ้อมคอ้ ม “ดิฉันมีเร่ืองสงสยั เกี่ยวกับประวัติศาสตรเ์ มอื งนา่ น ที่หาอ่านจาก หนงั สือเลม่ ไหนกไ็ ม่ได้” “กลบั ไปเสยี เถดิ แมห่ นู พ่อหนานไมพ่ บใครอกี แล้ว” สตรชี ราผลกั บานประตเู ตรียมจะปิด หากดรสายืน่ มอื ของหลอ่ นไป กั้นเอาไว้ สายตาท่ีมองตรงไปยงั สตรเี จ้าของบ้านมแี วววิงวอน “เดีย๋ วสิคะคณุ ยาย” ดรสาขอร้อง “ไดโ้ ปรดให้ดิฉันพบพ่อครดู ้วย เถดิ คะ่ ...เรอื่ งน้ีสำคัญมาก ขอดิฉนั พบแคป่ ระเดยี๋ วเดียวเทา่ นั้น แล้วจะไม่ มารบกวนคุณยายอกี ดิฉันสญั ญา” “พ่อหนานไม่พบใครมานานมากแลว้ ” สตรผี ้นู น้ั พมึ พำ ริมฝปี ากบาง ของเธอสั่นระรกิ “แมห่ นรู ไู้ ดอ้ ยา่ งไรวา่ พ่อหนานอยูท่ น่ี ่ี” “ดิฉันไปพพิ ธิ ภัณฑจ์ ังหวดั มาค่ะ” ดรสาเลา่ หวนนึกไปถงึ ใบหนา้ สวยสงา่ ของเจ้าหนา้ ท่ีพพิ ิธภณั ฑ์ท่หี ลอ่ นพบในห้องงาช้างดำคนนัน้ “ดิฉัน

348/763 ต้องการสืบคน้ หาเมอื งโบราณ...เวียงแสนเพ็ง...ดิฉันต้องการจะทราบว่ามี จรงิ หรือไม่ แตไ่ มพ่ บคำตอบ...” “เวยี งแสนเพง็ หรอื ...” ฝา่ ยท่เี ป็นเจ้าของบ้านทวนคำของหลอ่ น “คะ่ ...เวยี งแสนเพ็ง...คณุ ยายเคยไดย้ นิ ไหมคะ” แววตาของหลอ่ น เปีย่ มไปดว้ ยความหวัง หากต้องสลดลง เมื่อหญงิ ชราไดแ้ ตส่ า่ ยหน้า “ดฉิ ันค้นหามาหลายวนั แล้ว อ่านหนังสอื ที่เกย่ี วกับนา่ นทกุ เลม่ ค้น หาข้อมลู ทน่ี ่าจะมีในพพิ ธิ ภณั ฑ์ แตไ่ ม่มคี ำตอบที่ดิฉนั ต้องการเลยแมแ้ ต่ น้อย” “แม่หนกู ็เลยมาท่ีน.่ี ..” หญงิ ชราพยกั หนา้ “ค่ะ” ดรสากม้ หน้ารับ “โชคดมี ากท่ีบังเอิญมีเจา้ หน้าท่ีคนหนง่ึ ใน พพิ ิธภัณฑ์ แนะนำใหม้ าหาพอ่ ครูพรหมมนิ ทร์ท่ีน่.ี ..เธอให้ทีอ่ ยมู่ า และ บอกว่าพ่อครอู าจจะมีคำตอบใหก้ ับดิฉัน...” “เอะ๊ ” ผสู้ ูงวัยขมวดคิ้ว หากเปิดประตูออกกว้างขนึ้ “ใครกันที่ แนะนำแมห่ นูเชน่ นัน้ ” “ดฉิ นั กไ็ ม่รู้จกั เธอหรอกนะคะ เหน็ ท่ปี ้ายช่ือท่ีหน้าอกเขียนเอาไวว้ า่ รัศมพิ รรณราย” ดรสานึกทบทวน “ใชแ่ ลว้ ค่ะ เธอชอ่ื วา่ รัศมิพรรณราย” ดรสาเชือ่ วา่ สีหน้าของหญงิ ชราตรงหน้าของหล่อน เปลยี่ นไปในทนั ที ทไี่ ด้ยนิ ช่อื ทห่ี ลอ่ นเอ่ยออกมา พร้อมกนั นน้ั ทา่ ทีระแวดระวัง และ

349/763 เคร่งเครียดในตอนแรกกลบั ผอ่ นคลายลง มีรอยยิ้มอ่อนละมนุ จนดวงหน้า ชราภาพดอู อ่ นเยาวล์ งไป “รศั มพิ รรณราย...” หญิงชราพึมพำ “เขายงั อยอู่ ีกหรือ” “คะ?” ดรสากลบั เปน็ ฝ่ายสงสัยเสยี เอง “คณุ ยายรู้จกั คุณรัศมิ พรรณรายด้วยหรอื คะ?” “รู้จักส.ิ ..รู้จักดีเลยเชยี วละ” ผสู้ งู วยั อมย้ิม ทา่ ทางเหมือนพดู ถงึ เพอ่ื น เกา่ แกท่ รี่ จู้ กั กันมานานแสนนาน “แตฉ่ นั ไมไ่ ด้เจอกับเธอมานานแล้วละ” คณุ ยายเจา้ ของบา้ นสร้างความประหลาดใจให้กบั ดรสา ด้วยการขยบั ตัวถอยหลงั แลว้ เปดิ ประตอู อกกว้าง พรอ้ มกบั เชือ้ เชญิ ใหห้ ลอ่ นก้าวเข้ามา ขา้ งใน “เชญิ สจิ ะ๊ แม่หนู เข้ามาขา้ งในกอ่ น” ผู้สูงวัยยม้ิ กวา้ งขวาง แลว้ พูดสิง่ ทดี่ รสาฟงั แลว้ ไม่ค่อยเข้าใจนัก “หากรัศมพิ รรณรายบอกทางใหแ้ มห่ นูมาที่ น่ี แสดงว่าเธอต้องรู้วา่ แม่หนูเปน็ คนด”ี ภายในบา้ นของคุณยายเกบ็ กวาดเอาไวอ้ ยา่ งเปน็ ระเบียบ เครือ่ งเรอื นทม่ี อี ยเู่ ปน็ ชดุ เก้าอ้ไี ม้เก่าๆ หากทวา่ สะอาดนา่ นัง่ เท่าทีด่ รสาสังเกต ภายในบ้านไม่มีตู้เยน็ โทรทศั น์หรอื สงิ่ ฟมุ่ เฟือย ใด คงมแี ต่เครื่องใช้ทจี่ ำเปน็ ไมก่ ชี่ น้ิ เท่านั้น แสดงใหเ้ หน็ ถงึ ความเปน็ อยู่ อยา่ งสมถะของผูช้ รา สิง่ ท่ดี ูเหมอื นวา่ จะมีมากที่สดุ ภายในบ้านกค็ อื หนังสอื

350/763 มีหนงั สือวางอยู่ท่วั ไปทงั้ บนพน้ื และจัดอยา่ งเป็นระเบยี บอยู่ในตู้ท่ี รายเรียงอย่เู ตม็ ผนงั ท้งั สามด้านของหอ้ ง “หนงั สือของพอ่ หนานทงั้ นั้นละแมห่ นู เกบ็ สะสมมาหลายสิบปี เดี๋ยวนไ้ี ม่มีใครอ่านแลว้ แม่หนสู นใจเลม่ ไหนก็หยบิ ไปส.ิ ..ฉนั ให้...” “ขอบพระคุณคะ่ ” นัยน์ตาของหญงิ สาวเป็นประกายเม่อื เห็นของที่ โปรดปราน “เอาไว้มีเวลา วันหน้าดฉิ นั คงตอ้ งถอื โอกาสมาขอยมื อา่ น บ้าง...ไม่คิดเลยนะคะวา่ จะมีใครสะสมหนงั สือเก่าเอาไว้มากมายถงึ ขนาดน้”ี สตรชี ราผนู้ ้ันไม่ได้สนใจทห่ี ลอ่ นพึมพำ หากแต่หนั มาบอกกบั ดรสา วา่ “เชิญแมห่ นเู ข้ามาในหอ้ งทำงานของพ่อหนานกอ่ นสิ...หนูอยากพบ กับพ่อหนานนักมใิ ชร่ ึ?” ดรสาเดนิ ตามคุณยายผู้นัน้ ไป ทงั้ ทีส่ ายตามไิ ดล้ ะไปจากตหู้ นงั สอื หอ้ งทำงานของพอ่ ครูพรหมมนิ ทร์อยตู่ อนใน มตี ้หู นงั สอื ขนาดใหญ่ ก้นั เอาไวจ้ ากห้องทางด้านหนา้ เมอื่ เดนิ ออ้ มตหู้ นังสอื น้ันมาแลว้ หญงิ สาวก็ เพง่ิ เขา้ ใจว่าเหตใุ ด สตรีชราผนู้ จ้ี งึ บอกกับหลอ่ นตงั้ แต่ตอนแรก ว่า...พ่อ หนานไมพ่ บใครอีกแลว้ ... ทกี่ ึง่ กลางหอ้ งทำงานของพอ่ ครูพรหมมนิ ทร์ เปน็ โตะ๊ ทำงานไมส้ ัก ขนาดใหญ่ บนโตะ๊ มีหนังสือกองวางอยู่ บางเล่มเปดิ คา้ งเอาไวด้ จุ ดงั เจ้าของโต๊ะเพ่งิ จะลกุ จากไปไมน่ านนกั