351/763 มีแวน่ ตากรอบสีดำ แบบแว่นตาของคนสมัยเก่าวางทับอยบู่ นสมดุ เลม่ หนง่ึ และถัดจากแว่นตาน้ันไป เปน็ รูปถา่ ยสขี าวดำของบรุ ษุ ในวยั ชราผู้ หนึง่ วางพิงกองหนังสอื อยู่ และเบ้ืองหน้าของรูปถา่ ยนัน้ มโี กศทำมาจาก เงนิ ขนาดไมใ่ หญ่นัก วางเด่นเปน็ สงา่ ... กลน่ิ ดอกมะลิจากมาลยั ทวี่ างอยู่บนพานหนา้ โกศ ทำเอาดรสาถงึ กบั เข่าออ่ นขน้ึ มา...หลอ่ นยกมอื สองข้างขึ้นพนมไหวพ้ อ่ ครูพรหมมนิ ทร์ทอ่ี ยใู่ น โกศใบนัน้ ... “พ่อคร.ู ..คณุ ยายคะ...” หลอ่ นหันไปทางหญงิ ชราท่ีมรี อยยิ้มเศร้า เกลื่อนบนใบหนา้ ปรานี “พ่อคร.ู ..” “พอ่ หนานเสียชีวิตไปปกี วา่ แล้ว” คุณยายพยักหนา้ พร้อมกับเล่า ด้วยน้ำเสียงส่นั เครอื “ฉันจงึ บอกกับแมห่ นูว่า พอ่ หนานจะไม่พบใครอกี แล้ว” “ดฉิ นั ...” ดรสากลืนน้ำลายลงคอยากเย็น “ดฉิ นั ขอโทษคุณยาย ดว้ ย...ไม่ได้ตั้งใจจะทำใหค้ ณุ ยายสะเทือนใจแบบนเ้ี ลย...” “ช่างเถดิ ” สตรีชราหันมามองหน้าดรสา แววตามีความเมตตาฉายอยู่ ภายใน “ถ้าคุณรศั มพิ รรณรายเป็นคนบอกให้แม่หนูมา ฉนั กย็ ินดตี ้อนรับ” คุณยายเดินไปนง่ั ลงทเ่ี กา้ อี้โยกตัวเล็กทอี่ ยูใ่ กลก้ ับโต๊ะทำงานของพ่อ ครูพรหมมนิ ทร์ ก่อนจะเล่าตอ่ ไปวา่
352/763 “ฉนั มานัง่ คุยกับพ่อหนานในน้ีทุกวัน...เราอยู่กันมานานกว่าห้าสบิ ปี นานจนฉนั นึกไม่ออกวา่ จะอยู่ไดอ้ ย่างไรถ้าไมม่ พี อ่ หนาน” นำ้ เสยี งคุณยาย หมน่ เศร้า “แต่ฉันกอ็ ยู่มาได้ แตแ่ มห่ นูเอ๋ย...วนั เวลา และนาทีทีผ่ า่ นไป น้นั แตล่ ะวนั ชา่ งยาวนานเหลอื เกิน” “พอ่ ครูไม่สบายเป็นอะไรหรือคะ” ดรสาพยายามชวนคุย “ไมเ่ คยมีอาการป่วยมาก่อนเลย” หญงิ ชราเล่า “พอ่ หนานกำลงั ปรวิ รรต ถอดเอาตำนานเมอื งน่าน จากสมุดไทยเกา่ ท่ีเพ่ิงได้มาจากวัดแหง่ หนง่ึ มาเปน็ ภาษาไทย...แตย่ ังทำไมท่ นั เสรจ็ ก็ฟุบลงไปบนโต๊ะน้ีเสีย กอ่ น...ตอนทยี่ ายมาพบเข้าพ่อหนานคงสิ้นใจไปนานแลว้ หากใบหนา้ ของ พ่อหนานย้ิมละไมอยา่ งมีความสขุ ทไี่ ดต้ ายกบั งานทรี่ ัก...” คณุ ยายย่นื สมุดเลม่ หน่ึงให้กบั ดรสา หญิงสาวรับสมุดเลม่ นน้ั มาไว้ในมือ และพลกิ เปิดดคู ร่าวๆ ดว้ ย ความสนใจ ภายในสมดุ เล่มนน้ั เขียนคดั ลอกด้วยหมกึ สีนำ้ เงินเขม้ อมดำตวั หนงั สอื เรียบร้อยเปน็ ระเบยี บ ลายมอื อ่านง่าย เนื้อความส่วนใหญ่ กล่าวถงึ การตัง้ เมืองน่านทดี่ รสาจำไดว้ ่าเคยอ่าน มาจากหนังสือประชุมพงศาวดารภาคที่ ๑๐ หากเมอ่ื ลองไล่สายตาอา่ น เรอื่ ยไปกลับพบว่า มีรายละเอยี ดปลีกย่อยอกี หลายเร่อื ง ท่ีไมม่ กี ล่าวอยใู่ น หนังสือเล่มใดทีเ่ คยอ่านมาก่อน
353/763 “สมดุ เลม่ นล้ี ะ ที่เป็นงานชิน้ สดุ ทา้ ยของพ่อครู” สตรีชราเอย่ ดว้ ยรอย ย้มิ อ่ิมใจ “คล้ายกบั พงศาวดารเมอื งนา่ นทห่ี นเู คยอา่ นเลยค่ะ” สรรพนามทดี่ ร สาเรียกแทนตนเองเร่มิ เปล่ียนไป เมอื่ บรรยากาศของความสนิทสนมเพม่ิ มากขึ้น หญิงสาวรู้สกึ เหมือนกับวา่ ชายชราในรปู ภาพบนโต๊ะทำงาน กำลังจ้อง มองหลอ่ นมาดว้ ยความปรานี “แตม่ ีเนอ้ื ความหลายสว่ นท่ีแตกตา่ งกัน...” “มเี อกสารจำพวกสมุดไทยและใบลานเกา่ แก่ กระจดั กระจายอยูต่ าม ทตี่ ่างๆ มากมาย” คุณยายเล่าคล่องแคลว่ ดว้ ยใชช้ วี ติ อยกู่ บั พอ่ ครพู รหม มินทรม์ านานนักหนา จนพลอยไดซ้ ึมซับงานท่ีสามีทำไปด้วย“หลังจาก เกษียณอายรุ าชการ พ่อหนานกม็ ุง่ ค้นคว้าเสาะแสวงหาหนังสอื เก่า และใบ ลานทก่ี ำลงั จะผพุ ังลงไปกบั กาลเวลา ปริวรรตตวั หนังสือและคดั ด้วย ลายมือเกบ็ เอาไวใ้ นสมุด ตง้ั ใจวา่ สกั วนั หน่งึ จะได้พมิ พเ์ ผยแพรอ่ อกมา” ผชู้ รามองดรสาทที่ ำตาโต ค่อยพลิกอา่ นสมุดในมือช้าๆ ด้วยความ สนใจเปน็ อยา่ งยงิ่ “พงศาวดารที่แม่หนเู คยอา่ นนั้น เป็นส่วนเดียวเทา่ นัน้ ทป่ี รวิ รรตออก มา” คุณยายเลา่ ต่อ “ยังมเี รื่องอีกมากทยี่ ังอยูใ่ นใบลาน กบั สมุดไทย เกา่ ๆ ท่ียังไม่มีใครปริวรรตแปลออกมาเผยแพร.่ ..กระจดั กระจายอยตู่ าม
354/763 วัดเกา่ หลายแหง่ ...พ่อหนานวา่ ของแบบน้ีตอ้ งทำแขง่ กับเวลานะ...หนงั สอื เก่าพวกนี้มแี ต่จะผพุ งั ลงไปเรื่อยๆ บางครง้ั เราไปพบชา้ เกินไป ก็เกา่ จน เหลืองกรอบ อา่ นอะไรไมไ่ ดอ้ กี แล้ว” “หนูขอยมื สมุดเลม่ น้ีไปอา่ นสักสองสามวันไดไ้ หมคะคณุ ยาย” ดรสา ถามเม่ือเหลอื บมองนาฬกิ าข้อมือ ดว้ ยใกลเ้ วลาที่จะต้องไปสนามบนิ แลว้ “หรอื ไมก่ ข็ อเอาไปถา่ ยเอกสาร แลว้ เอามาคนื คุณยาย” “เอาไปเถอะ” ผู้สูงวยั โบกมือ พร้อมกบั รอยยมิ้ “พ่อหนานคงดใี จ หากงานทีท่ ำจะมใี ครสกั คนเห็นคุณคา่ บ้าง...แม่หนเู อาไปอ่านไดจ้ นพอใจ อา่ นจบเม่อื ใดคอ่ ยเอามาคืนให้ยายกแ็ ลว้ กนั ” ๑ พระปฤษฎางค์ หมายถึง หลัง
๒๓ ท่าอากาศยานจังหวัดน่านต้ังอยู่นอกตวั เมืองออกไปไม่ไกลนกั อา ซองขบั รถไปตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๘๐ สักพัก จะเป็นทางแยกเลยี้ ว ขวา ขบั ต่อไปอีกสักหนอ่ ยกถ็ ึง ตวั อาคารท่าอากาศยานเปน็ อาคารทันสมยั ขนาดไม่ใหญจ่ นเกนิ ไป พอเหมาะสมกบั การรองรับนกั ท่องเทีย่ ว และผู้โดยสารท่เี ดนิ ทางมาจาก กรงุ เทพฯ หรือเชียงใหม่ ตอนที่อาซองจอดรถหน้าอาคารผูโ้ ดยสาร เครือ่ งบนิ จากกรงุ เทพฯ มาถงึ เรยี บรอ้ ยแล้ว และผ้โู ดยสารกท็ ยอยกนั ออกมารอรับกระเป๋า ซง่ึ พนักงานลำเลียงลงมาจากเคร่ืองอยู่ที่บรเิ วณสายพาน ดรสาพยายามมองหาชายหนมุ่ ชาวองั กฤษ กบั เพื่อนรว่ มเดินทางของ เขา ที่ปารมบี อกหล่อนมาในจดหมาย หากผ้โู ดยสารท่ีมาจากกรุงเทพฯ ใน วันน้ี เกอื บทัง้ หมดเปน็ ชาวต่างชาติ หญงิ สาวจึงได้แต่ยืนมองซา้ ยขวาสลบั กันไปมา ด้วยรู้สึกสบั สน ไมแ่ นใ่ จว่าคนไหนคอื โคลินและเพอ่ื นของเขากนั แน่
356/763 นกึ แล้วกอ็ ยากเขกหวั น้องนัก คา่ ท่เี จา้ หล่อนไมไ่ ดอ้ ธิบายรายละเอยี ด อะไรมากบั จดหมายเลย เพอื่ นของโคลนิ ทจี่ ะมาดว้ ยเปน็ ผูห้ ญิงหรอื ผู้ชายก็ ไมร่ ู้ “บี...บ.ี ..ทางน.ี้ ..” ขณะยนื หนั รีหันขวางอย่นู ั่นเอง มีเสยี งยินดปี รีดาของใครคนหนง่ึ เรยี กชือ่ หล่อนขึ้นดงั ล่ัน และเมอื่ ดรสาหันกลับไปมองก็ไดแ้ ต่ยนื ตัวแขง็ นงิ่ ขงึ ไปดว้ ยความแปลกใจ ดว้ ยผูช้ ายคนท่ียืนอยเู่ บือ้ งหนา้ ของหล่อนนั้น เป็นคนสุดท้ายในโลกทดี่ รสาคาดว่าจะไดพ้ บ “ชัช...ชชั ชัย...” ดรสากลืนนำ้ ลายลงคอ ดว้ ยไมร่ ู้จะเรม่ิ ตน้ ทกั ทายชายหนุ่มว่าอย่างไร ดี “โอย บ.ี ..ผมดใี จจงั เลยทีไ่ ดเ้ จอคณุ อกี ” ชชั ชยั ควา้ มอื ของหล่อนไปเกาะกุมเอาไว้ ทำท่าเหมือนจะรวบเอาตัว หล่อนเขา้ ไปกอดเสยี ดว้ ยซ้ำ หากดรสาถอยหลังไปเล็กนอ้ ย และยกมือขา้ ง หน่ึงขน้ึ ยันหนา้ อกอกี ฝ่ายไว้ อารามดใี จ ชัชชัยจึงไมไ่ ดส้ งั เกตถงึ ท่าทีระวังตัวของดรสา เขาหันไป กวกั มอื เรยี กฝร่ังหนุ่มคนท่หี ้ิวกระเปา๋ เดนิ ทางใบใหญ่ยกั ษ์ ใหเ้ ดินตามมา สมทบ พรอ้ มกบั แนะนำวา่
357/763 “นไ่ี งโคลิน...ดรสา...เรียกเธอวา่ บกี ็ไดน้ ะครับ เธอคอื คนรักของผม เอง...” คนรักของผม...ดรสาทำตาโตดว้ ยความร้สู กึ กระอักกระอ่วน ตลอดระยะเวลาหลายเดือนทผี่ ่านมาน้ี หล่อนไม่เคยได้ข่าวคราวใด จากชชั ชัยเลย และเมอื่ นกึ ยอ้ นกลับไป หญิงสาวกเ็ พิ่งสังเกตวา่ หล่อนมวั แตย่ งุ่ วุ่นวายกับเรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึน้ จนไม่มีเวลาเหลอื พอจะคิดถึงเขา ปารมีบอกวา่ โคลินจะขนึ้ มาท่นี า่ นพรอ้ มกับเพื่อน...นอ้ งของหล่อน หมายถงึ ชัชชยั เองละหรอื ... รา้ ยนักนะยายเบริ ด์ ...ดรสาเข่นเข้ียวเคย้ี วฟนั เมือ่ นกึ ไปถงึ ใบหน้าเจา้ เล่ห์ของนอ้ งสาวจอมวางแผนข้นึ มาไดเ้ ดย๋ี วนน้ั ความคดิ ของหลอ่ นหยุดชะงักไป เมือ่ ชัชชัยยังคงส่งเสยี งเจื้อยแจว้ แนะนำใหห้ ลอ่ นรู้จักกับชายหนมุ่ ทยี่ นื อมยม้ิ อยูท่ างเบื้องหลังของเขา “บ.ี ..น่ีโคลนิ คาร์ เพ่ือนของปารมีท่ีจะมาเก็บข้อมูลเรอ่ื งพรรณไมท้ ี่ ผาช้างรอ้ งไง โคลินมาจากแมนเชสเตอร์และคลงั่ ไคลฟ้ ุตบอลมาก” ชายหนุ่มร่างสูงใหญ่ ยกั ควิ้ ใหก้ บั หล่อน พลางยกมือข้ึนโบกไปมา อยา่ งร่าเริงเป็นเชงิ ทกั ทาย ชายหนมุ่ เพื่อนของปารมมี ผี มสีทองและนัยนต์ าสีฟ้าเปน็ ประกาย รูปร่างบึกบนึ แขง็ แรงของเขาอยู่ในชุดเส้ือยืดกบั กางเกงยนี ง่ายๆ รอบคอ สวมสายหนังรอ้ ยลกู ปัดสีน้ำตาลสวย เหมือนท่ีหนุ่มฝร่งั วัยร่นุ ชอบใส่ท้ังที่
358/763 อายอุ านามของโคลินไมน่ า่ จะต่ำกวา่ สามสบิ ปแี ล้ว เขาย่ืนมอื มาให้ดรสา พรอ้ มกับเอย่ ทกั ทายวา่ “ยินดที ่ีไดร้ ู้จักครับมสิ ” “เช่นกนั ค่ะ...เรยี กฉนั ว่าบกี ็ได.้ ..” ดรสายิ้มใหแ้ ต่น้อย พร้อมกับจบั มอื ของอกี ฝา่ ยสัน่ เบาๆ พอเป็นมารยาท ก่อนจะหนั ไปบอกกบั อาซอง ให้ ช่วยลำเลยี งกระเปา๋ ของชายหนมุ่ ทั้งสองไปยังรถทจ่ี อดอยู่ทางดา้ นหนา้ อาคาร “เบิรด์ บอกวา่ ชอ่ื ของคณุ ...ดรสาแปลว่าน้ำผงึ้ ถา้ เชน่ นนั้ ผมควรจะ เรียกคุณวา่ ฮันน่ี...ได้ไหมครับ...ฮันน”ี่ นยั นต์ าของชายหนุ่มชาวองั กฤษเป็นประกายวบั วาว หากดรสารบี ตอบออกมาอยา่ งรวดเรว็ ว่า “ไม่ได้ค่ะ ฉันช่อื บี ไม่ใชฮ่ ันนี่ ฉันไมช่ อบให้ใครเรียกฉันอย่างนั้น” ดรสาตอบชายหนุ่มทเี่ ดินตามมาข้างหลงั โดยไมย่ อมหนั หน้ากลบั ไป มอง นัยน์ตาท่จี อ้ งตรงไปขา้ งหน้าของหลอ่ นเคร่งขรึม ด้วยไม่ชอบใหค้ น ซึ่งเพิ่งรจู้ ักกันไม่ถึงหา้ นาที มาทำสนิทชิดเช้อื ทง้ั ที่ยงั ไมท่ ันไดร้ จู้ กั นสิ ัย ใจคอกัน “บีเขายอมใหผ้ มเรียกไดค้ นเดียวเทา่ นั้นละ จรงิ ไหมจะ๊ ฮันน่ี...” ดรสาได้ยนิ ชชั ชัยสง่ เสยี งหวั เราะสนุกสนานมาจากทางดา้ นหลัง
359/763 “สำหรับคุณฉนั ก็ไม่อนุญาตเหมอื นกนั คะ่ ชัช” ดรสาตอบเสียงเยียบ เย็น พร้อมกันน้ันกเ็ ร่มิ รสู้ กึ ถึงความอดึ อดั ทีเ่ รมิ่ ทวขี ึน้ มาทกุ ขณะ ดงั นัน้ พออาซองสตาร์ทรถ ดรสาจึงรีบกระโดดไปนง่ั ขา้ งกบั เขาบน ทีน่ ่ังทางตอนหน้า ปลอ่ ยให้ชัชชัยและโคลนิ น่ังค่กู นั อยทู่ างตอนหลงั “ฉนั จะพาพวกคุณกลบั ไปทีผ่ าชา้ งรอ้ งก่อนนะคะ” ดรสาหนั มาบอก ชายหน่มุ ทงั้ สองเป็นภาษาอังกฤษ เพอ่ื ที่โคลินจะสามารถเข้าใจความหมาย ได้ “ไม่ทราบว่าพวกคณุ อยากแวะในตวั เมอื งเพื่อซื้อของใช้อะไรกอ่ นไหม แต่ที่จรงิ ท่ีบ้านมที กุ อยา่ งครบหมดแล้วละ” “ไม่ละครบั ” โคลินย้ิมจนเหน็ ลกั ย้ิมท่ีสองขา้ งแก้ม ทา่ ทางยงั คงความ ร่าเรงิ เหมือนเมื่อตอนแรก “ผมมขี องทกุ อยา่ งพรอ้ มแล้ว อยากเทยี่ วดูเมอื ง มากกว่า เบริ ด์ บอกว่านา่ นเป็นเมอื งเก่าแก่ พอๆ กบั เชียงใหม่ โน่นเลย เชียว” ชัชชยั รีบบอกว่า “ไมแ่ วะน่งั ดืม่ กาแฟหรือกินอาหารเยน็ ในเมอื งกอ่ น หรอื บ”ี “อยา่ ดีกวา่ คะ่ ” ดรสายิ้ม เริ่มหนกั ใจกบั ความเรื่องมากของชัชชัยขึ้น มา “ช่วงนีเ้ ข้าหน้าหนาวแล้ว มดื เรว็ ...สกั ห้าโมงเยน็ ท้องฟ้ากม็ ดื แลว้ ละคะ่ ขนื เรามวั ไถลอยใู่ นตวั เมือง ขากลับอาซองจะขบั รถลำบาก เพราะเส้นทาง จะต้องไตข่ ้นึ เขาไปอีกเกอื บสองรอ้ ยกโิ ลเมตรเชยี วคะ่ ” ดรสาไม่สนใจชัชชัยที่นั่งหน้ามยุ่ เพียงแต่หนั กลับไปบอกกบั โคลนิ วา่
360/763 “ฉนั ตัง้ ใจว่าจะพาพวกคณุ ทั้งสองเขา้ มาเทย่ี วในเมอื งวนั หลงั สำหรับ วันน้ี ฉันแนะนำว่าเราน่าจะกลับท่ีพกั กนั เสียกอ่ น บ่ายมากแลว้ และท่ีพกั ของเราไมไ่ ดอ้ ยู่ในอำเภอเมอื งแต่จะตอ้ งไปต่ออกี ไกลพอดู” ชชั ชยั น่งั หนา้ งออย่ไู ด้ไมน่ าน เขาก็เริ่มคยุ โนน่ คุยนี่ เหมอื นกบั เดก็ ชายท่ีไมเ่ คยเคร่งเครยี ดกับอะไรในชวี ติ ดรสาตอ้ งยอมรับวา่ เขาเป็นคนคุยเก่ง เพราะไมว่ า่ ใครจะพูดถึงอะไร ข้นึ มา เขากจ็ ะสามารถผสมโรงไปดว้ ยได้โดยไม่ขัดเขนิ เมอ่ื ขับรถผา่ นส่งิ ใดท่ีนา่ สนใจ ชชั ชัยกจ็ ะสามารถหยิบข้นึ มาคุยได้เปน็ เรอ่ื งเปน็ ราว “โอ้โห...พวกนั้นขนอะไรกนั น่ะ...ดูเหมอื นจะเปน็ กล้วยไมน้ ะบี สวยๆ ทัง้ น้นั เลย” ชชั ชยั สง่ เสยี งโวยวาย ชีไ้ มช้ ้ีมือไปทางรถบรรทกุ ขนาดเลก็ ทวี่ ่งิ สวน ทางมา ดรสามองดว้ ยหางตาก็รู้วา่ เป็นชาวบ้านทข่ี นเอากลว้ ยไม้จากปา่ ออก มาขายในเมือง “ไม่ตอ้ งดเู หมือนละคะ่ ชชั ” ดรสาถอนหายใจยาวเม่อื เห็นดอกเออื้ ง หลากหลายสีสนั ชชู อ่ ไสวโผล่พน้ กระสอบผา้ ที่กองซ้อนกนั อยใู่ นกระบะ ของรถบรรทุก “กลว้ ยไมป้ า่ ทั้งรถนน่ั เลย” “พระเจ้า” โคลินเหลยี วมองตามรถบรรทกุ คนั นัน้ ดว้ ยสายตา ตระหนก “รัฐบาลของคุณอนญุ าตให้พวกเขาทำอยา่ งนไี้ ด้หรอื ครบั บีอยู่
361/763 อังกฤษเด็ดดอกไม้ที่เขาสงวนไว้ เพยี งแค่ดอกเดียวกเ็ ปน็ เร่อื งใหญโ่ ตแย่ แล้ว แตน่ ่ขี นกันลงมาเป็นกระสอบ...จะก่รี ้อยกีพ่ นั ตน้ กันนะ” “ทจ่ี รงิ แลว้ กไ็ มไ่ ดห้ รอกโคลิน” ดรสาสา่ ยหนา้ รสู้ กึ หายใจขดั กบั แน่นหนา้ อกขึ้นมาโดยฉับพลนั ทันใด “พวกน้ีขนกลว้ ยไม้ในปา่ ออกมา อยา่ งผดิ กฎหมาย...เรามีกฎหมายคุ้มครองป่าและพรรณพืชในป่า” “แลว้ ทำไม...” ดวงตาสีฟา้ กระจา่ งมีแววสงสยั “เงินไงล่ะ” ชชั ชัยยักไหล่ “เอาไปขายแลกเงิน ง่ายจะตายไป ไม่ต้อง ลงทุนอะไรเลย แคล่ งแรงเขา้ ไปในป่าแลว้ กเ็ กบ็ เอามาขาย...กเ็ ท่าน้นั ...” “พวกนค้ี งมรี ายได้ดีมากทีเดยี ว จงึ ทำกันเปน็ ล่ำเปน็ สนั ” โคลิน พึมพำเสียงแผว่ เบา หากดังพอที่ดรสาจะไดย้ ิน “ทไ่ี หนไดล้ ะ่ ” ดรสากัดริมฝปี ากของตนเองจนเหน็ รอยของฟนั หน้า “ขายได้ตน้ ละบาทสองบาท จากน้ันพ่อค้าคนกลางก็เอาไปขายในตลาดนัด ไมก่ ็ส่งเขา้ กรุงเทพฯ อีกทหี น่งึ ...พอกลว้ ยไมพ้ วกนไ้ี ปถงึ กรุงเทพฯ กจ็ ะมี ราคาสงู ขน้ึ ไปอกี หลายสบิ เท่า สรปุ แลว้ คนท่ีรวยก็คอื พอ่ ค้าคนกลาง ไม่ใช่ ชาวเขาพวกนี้หรอก” โคลนิ เอาแต่สา่ ยหนา้ น้ำเสียงฟังดหู ดหู่ “ไมด่ เี ลย...พวกเขาจะรไู้ หม ว่าพวกเขากำลงั ทำลายปา่ และธรรมชาติทใ่ี ชเ้ วลาสร้างสมพรรณไม้มานบั หมืน่ นบั แสนปี เพียงเพอ่ื เศษเส้ยี วของเงินไม่กีบ่ าท”
362/763 ดรสาเองกร็ สู้ ึกหดหไู่ ม่น้อย ยิ่งเมอ่ื เหน็ รถบรรทกุ คนั ที่สองบรรทุก กระสอบกลว้ ยไมป้ า่ สวนกับรถของหล่อน ตามหลงั คันแรกไป... มนั เป็นเรือ่ งท่ดี ูเหมอื นจะธรรมดาไปเสียแลว้ สำหรับสง่ิ ที่เกดิ ขนึ้ ดรสาพบเห็นกล้วยไม้ปา่ พันธหุ์ ายากท่คี วรจะมอี ยใู่ นปา่ เฉพาะแหง่ เทา่ นัน้ วางขายกองอยู่กบั พน้ื ดิน กองละหา้ บาทสบิ บาท เหมือนกบั เปน็ วัชพชื ท่ีไม่ มีราคา... ความสำคญั ของการเก็บเอากลว้ ยไม้ป่าไปขาย ไม่ใชเ่ พยี งแต่เป็น พรรณไม้ทหี่ ายากเทา่ นน้ั หากแตก่ ารกระทำเช่นน้ี ทำให้ความหลากหลาย ทางชวี ภาพในปา่ ถูกทำลายไป วงจรชีวิตของสรรพสัตวใ์ นปา่ กจ็ ะถูกกระทบ ไปด้วยเป็นลกู โซ.่ ..ปา่ กำลังจะตาย และเมอ่ื ปา่ ตาย คนและสัตว์กจ็ ะตอ้ ง ตายตกไปตามกัน... “แลว้ กไ็ ม่ใช่วา่ เอาไปเลย้ี งแลว้ จะเตบิ โตดดี ้วยนะคะ” น้ำเสยี งของ หลอ่ นหม่นเศรา้ “กลว้ ยไมป้ า่ พวกน้ี เมอื่ ไปอยผู่ ดิ ที่ผดิ ทาง ผิดอากาศส่วน มากกจ็ ะตายไปในทีส่ ดุ ...จนฉันอดคดิ ไมไ่ ด้วา่ พวกมันคงจะคิดถึงป่าท่ี เป็นบา้ นของมัน จนกระท่งั ตรอมใจตาย” นี่กเ็ ปน็ อกี เรอื่ งหน่งึ ทีห่ ลอ่ นรู้สึกหนักใจ และคิดว่าน่าจะมีหนทางใด ทจ่ี ะแกไ้ ข กับชใี้ หผ้ มู้ อี ำนาจของรัฐเหน็ ถงึ ความสำคญั ของปญั หาท่ีเกดิ ข้นึ ... หล่อนและโคลินคงจะเอาแต่ทำหนา้ นิ่วคิว้ ขมวด ชชั ชยั เลยเปลย่ี น หวั ข้อสนทนาขนึ้ มา โดยชะโงกหน้ามาถามหลอ่ นว่า
363/763 “ชอ่ื สกุลของโคลนิ คอื คาร.์ ..โคลิน คาร์...คณุ เรยี นนเิ วศวทิ ยามา ไม่ รสู้ ึกวา่ คนุ้ กบั นามสกุลน้บี า้ งเลยหรอื ” ดรสาเลกิ ควิ้ ด้วยความประหลาดใจ และเกือบจะหลุดปากออกมาอยู่ แลว้ ว่า คนอังกฤษ โดยเฉพาะแถวแมนเชสเตอร์ มคี นนามสกลุ คารต์ ัง้ มากมาย หากหล่อนเพียงแต่เอยี งคอมองชัชชัย รอใหอ้ ีกฝ่ายเปน็ คนเลา่ ออกมาเอง ขา้ งโคลินกเ็ อาแต่อมยมิ้ และพยกั หนา้ เปน็ เชงิ อนญุ าตใหช้ ัชชัยเล่า เรอ่ื งราวของเขาให้ดรสาได้รบั รู้ แรกทเี ดยี วดรสาไมส่ ู้จะสนใจนกั หากย่งิ ฟงั ชชั ชัยคุยเก่ยี วกับโคลิน หญงิ สาวยงิ่ ทง่ึ ด้วยท่ีจรงิ แลว้ หนมุ่ ชาวอังกฤษผนู้ เี้ ปน็ หลานปขู่ อง นาย แพทย์ เอ. เอฟ. จี คาร.์ .. หมอคารอ์ าจเปน็ ชอ่ื ทคี่ นไทยส่วนใหญ่ไมร่ ้จู ัก หากนักนเิ วศวิทยา อย่างดรสาแลว้ รูจ้ กั ดที ีเดยี ว ดว้ ยนายแพทยช์ าวองั กฤษผ้นู น้ั เป็นนักสำรวจ พรรณไม้ทมี่ ชี ื่อเสียงของโลก และเปน็ ผู้ทรี่ เิ รม่ิ การสำรวจพรรณไมใ้ นไทย ให้เปน็ ไปอยา่ งมมี าตรฐาน และเป็นระบบระเบยี บ หมอคาร์เปน็ นายแพทย์ชาวอังกฤษ เข้ามาอยเู่ มอื งไทยตั้งแต่ปีพ.ศ. ๒๔๔๕ ตรงกบั รัชสมยั ของพระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ ัว รชั กาลท่ี ๕
364/763 หากนายแพทย์คารไ์ มใ่ ช่นกั นยิ มธรรมชาตคิ นแรกทเ่ี ร่ิมการสำรวจ พรรณไมใ้ นไทย จากหนังสือที่แมส่ ะสม ดรสาเชอ่ื วา่ การสำรวจพรรณไม้ในประเทศ ไทยนัน้ มมี าตัง้ แต่สมยั อยุธยาแล้ว ชาวต่างชาตคิ นแรกท่ีเข้ามาสำรวจ พรรณไม้ของไทยนัน้ ก็คือ นายแพทย์ อี. แคมเฟอร์ หมอแคมเฟอร์เกดิ ทเี่ ดนมารก์ เขาเปน็ แพทย์ประจำเรือของคณะทูต ผดู้ ูแลอาณานิคมด้านตะวนั ออกของฮอลนั ดา ที่เดนิ ทางมาถงึ พระนครศรี อยธุ ยาในรชั สมัยของสมเดจ็ พระเพทราชา ครง้ั นนั้ เรอื สำเภาได้ผ่านปาก แม่น้ำเจ้าพระยาเข้ามา และหมอแคมเฟอรไ์ ด้หยดุ พกั ท่ีปากน้ำเปน็ เวลา หลายวัน เพอ่ื สำรวจพรรณไม้ในบริเวณน้นั กับเขียนบนั ทกึ ข้ึนมาเพ่ือ รายงานกลับไปยังบรษิ ัทแมท่ ี่ฮอลันดา บันทึกของเขาไดร้ ับการตีพิมพ์เผยแพร่ ภายหลังจากท่ีเขาเดินทาง กลับไปประเทศบ้านเกดิ และบันทึกของเขานนั้ นบั เป็นหลกั ฐานทาง ประวัตศิ าสตรข์ องอยุธยาชนิ้ ยอดเยี่ยม...หากบันทึกของหมอแคมเฟอรน์ น้ั เนน้ ในเรื่องของประวตั ศิ าสตรอ์ ยุธยา และสงั คมบ้านเมอื งในชว่ งแผน่ ดนิ ของสมเด็จพระเพทราชา มากกวา่ จะมุ่งบอกเล่าเรอื่ งราวของพชื พรรณไม้ หนังสอื บนั ทึกการเดนิ ทางเล่มแรกทที่ ำใหช้ าวโลกไดร้ ู้จกั พรรณไม้ ของเมืองไทย น่าจะเปน็ บนั ทกึ การเดินทางช่อื Chloris Siamensis ซงึ่ เขียนข้ึนมาในรัชสมยั ของสมเด็จพระเจา้ กรุงธนบรุ ีมากกว่า
365/763 บนั ทกึ การเดินทางเลม่ ดังกลา่ วเขยี นขน้ึ โดยนายแพทย์โยฮานน์ โคนิ ก แพทยช์ าวเยอรมันท่ีเดินทางเขา้ มาเมอื งไทยในช่วงระหวา่ งปพี .ศ.๒๓๒๑ - ๒๓๒๒ หมอโยฮานนเ์ ขา้ ไปสำรวจพรรณไมข้ องเมืองไทยในแถบจังหวัดพระ นครศรีอยุธยา ปราจีนบรุ แี ละจงั หวัดที่อยทู่ างภาคใตห้ ลายแห่ง พรอ้ มกัน นั้นก็ไดเ้ กบ็ เอาเมลด็ พนั ธพุ์ ืชและตวั อยา่ งพืชจำพวกผกั กดู เฟริ ์น และเหด็ มากกวา่ ๒๕๐ ชนิด ส่งไปเก็บที่บริติชมิวเซยี ม ประเทศอังกฤษ ซงึ่ ดรสา ต่นื เตน้ เป็นนักหนา เม่อื คร้งั ทีอ่ าจารยท์ ่ีสอนวชิ าอนุกรมวิธานพาพวกหลอ่ น ไปทัศนศกึ ษาทสี่ ถาบนั แห่งน้นั และช้ชี วนให้ชม หลังจากนน้ั เปน็ ต้นมา ก็มีชาวตา่ งชาติอีกหลายคนเดนิ ทางเข้ามา สำรวจและเกบ็ ตัวอย่างพรรณไมไ้ ทย นำไปขายใหก้ บั สวนพฤกษศาสตรใ์ น ยโุ รป โดยมีวตั ถปุ ระสงค์เพ่อื ศึกษาวา่ ประเทศในแถบเอเชียตะวันออก เฉียงใตน้ ้ี มพี ืชพรรณไมช้ นิดใดบ้างทม่ี ีคุณคา่ ทางเศรษฐกจิ ไมว่ า่ สำหรับ จะใชเ้ ปน็ ยาหรือว่าอาหาร กอ่ นจะหาทางขยายอำนาจเข้ามายดึ ครอง ประเทศแถบถิน่ นีต้ อ่ ไป ดรสาสงั เกตวา่ นักสำรวจพรรณพืชสว่ นมากในสมยั ก่อนมักจะเป็น แพทย์ อาจารยข์ องหล่อนเป็นผไู้ ขขอ้ ขอ้ งใจโดยการอธบิ ายใหฟ้ ังวา่ ใน สมัยก่อนน้นั แพทย์จะเป็นผทู้ ่ีมีความเชยี่ วชาญเรื่องของต้นไม้ใบหญ้า มากกวา่ สาขาวชิ าชีพอ่ืน เน่ืองจากยาท่ีใชส้ ำหรับรกั ษาโรคนั้น แพทย์จะ ปรุงมาจากสมนุ ไพรหลายชนดิ
366/763 และทกุ ครง้ั ท่ีเรอื สินคา้ จากยโุ รปรอนแรมมายงั เอเชยี จะตอ้ งใช้เวลา แรมเดอื นจนถึงแรมปี ดงั นนั้ จงึ มีความจำเปน็ อย่างยง่ิ ท่ีจะต้องมีแพทย์ ประจำเรอื โดยสารมาด้วย เมอื่ มาถงึ ดินแดนห่างไกล แพทย์เหล่าน้นั จงึ ทำ ตนเป็นนกั สำรวจพรรณไม้อกี สถานะหนึ่ง และหน่ึงในนักสำรวจเหล่าน้ันก็ มหี มอ เอ. เอฟ. จี. คาร.์ ..คณุ ปู่ของโคลนิ รวมอย่ดู ้วย “คณุ ปู่ของผมสมคั รมาเปน็ หมอประจำอาณานิคมขององั กฤษ” โคลิน เลา่ ดวงตาสีฟ้าสกุ ใสของเขามแี ววกระจา่ งใส บ่งบอกถึงความรักและ นับถอื ทม่ี ีตอ่ คุณปนู่ กั ผจญภัย “แรกทีเดยี วถกู สง่ ให้ไปประจำที่ ออสเตรเลยี แต่ระหวา่ งทางปู่เกดิ ไปพบเขา้ กับย่า ที่ตอนนัน้ เป็นลูกสาวของ กงสลุ องั กฤษประจำประเทศไทย...” นัยนต์ าของชายหนุ่มเคลมิ้ ฝัน ในขณะที่ดรสาหอ่ ปาก ทำตาโตกบั ตั้งใจฟังด้วยความประทบั ใจในตำนานรกั ทโ่ี คลินเลา่ ในระหวา่ งการ เดินทางไปผาชา้ งร้อง “ปตู่ กหลมุ รกั ยา่ ในทันทีทแ่ี รกพบ พอไปถงึ ออสเตรเลียกเ็ ลยอยไู่ ม่ ได้ ขอหัวหนา้ ยา้ ยมาเปน็ หมอทเ่ี มืองไทย พอมาถงึ เมืองไทย ปู่กับย่ากเ็ ลย แตง่ งานกนั ” ชายหนมุ่ อมย้มิ ขณะที่หวนรำลกึ ไปถงึ วันวานเก่ากอ่ น ทเ่ี ลา่ ขานกันสบื มาเสมอื นหนง่ึ ตำนานของตระกลู “แตง่ งานทก่ี รุงเทพฯ แลว้ ถูกส่งตอ่ ให้ไปเปน็ หมออยทู่ เ่ี ชยี งใหม.่ ..ปู่ สร้างบ้านอยทู่ ่ีรมิ แมน่ ้ำปิง อยู่ดว้ ยกันกบั ยา่ อยา่ งมีความสุข...ผมไม่เคย
367/763 เห็นหนา้ ปู่ แต่จากบันทกึ ของปู่ ทา่ นเล่าว่า...เวลาที่รักษาชาวบ้านทยี่ ากจน คนไข้ไมร่ ูจ้ ะตอบแทนอะไร กจ็ ะเอากลว้ ยไมม้ ามอบให้ยา่ ปลูก” “น่าประทบั ใจจงั นะคะ” ดรสาพยักหนา้ หงกึ ๆ “น่ถี า้ ไม่ไดย้ นิ คุณเลา่ กับหู ฉันตอ้ งนกึ ว่าเปน็ นยิ ายรักสักเร่ืองหนึง่ เปน็ แน่” “เหมือนเรื่องของเราเลยเนอะบี” ชัชชัยแทรกขึ้นมาดว้ ยประโยคท่ีดร สาคิดว่าไม่เข้าท่าที่สุดเทา่ ท่หี ลอ่ นเคยไดย้ ินมา “ไมเ่ หน็ จะเหมอื นสักหนอ่ ยนงึ ” หลอ่ นพึมพำ “ยังไมจ่ บนะครับ” โคลินเลา่ ตอ่ “เรอ่ื งของปู่เพิ่งเร่ิมเทา่ นน้ั ...หลงั จาก ทพ่ี อ่ ของผมเกิดได้ไม่นานนัก เกดิ มสี งครามขน้ึ ในยโุ รป และปู่ถูกเกณฑ์ ใหก้ ลับไปเปน็ ทหาร เม่ือสงครามสน้ิ สดุ ลง ปกู่ ลับมาเมืองไทยอีกครง้ั พรอ้ มกับย่า แต่ตำแหน่งหมอท่เี ชยี งใหมน่ ั้น มคี นมาแทนเสียแล้ว” “วา้ ...แย่จัง” ดรสาทำหนา้ น่วิ ด้วยแอบเอาใจชว่ ยนายแพทย์ผ้เู ปน็ ปู่ ของโคลนิ อยู่ไม่นอ้ ย “ใชค่ รบั ...ปูเ่ องก็คงร้สู ึกแย่ เพราะท่านรักเมอื งไทยมาก และเพราะ อยา่ งนนั้ ปกู่ เ็ ลยไปสมคั รเปน็ หัวหน้ากองตรวจพนั ธ์ุรุกขชาตขิ องสวน พฤกษศาสตรอ์ ังกฤษ และเรม่ิ ลงมอื สำรวจพรรณไมใ้ นปา่ ของเมืองไทยมา ตงั้ แตบ่ ัดน้ัน” โคลนิ ล้วงมือลงไปในกระเปา๋ สะพายของเขา และหยิบหนังสอื เลม่ เลก็ ขน้ึ มาเล่มหนง่ึ ส่งให้กบั ดรสา พร้อมกบั บอกวา่
368/763 “ปูบ่ ันทึกเรื่องราวเก่ยี วกับการเดินทางคน้ หาพรรณไมเ้ อาไวอ้ ยา่ ง ละเอยี ด เล่มน้เี ป็นเพียงส่วนหนึง่ เทา่ นนั้ ท่ีได้รบั การพมิ พ์เผยแพร่” ดรสาพลิกหนังสอื เล่มไม่หนานกั ในมือข้ึน กับกวาดตาอา่ นผา่ นๆ อย่างรวดเร็ว โดยอาศยั แสงตะวนั ยามย่างเขา้ สนธยา ซึง่ ยังคงมเี หลือส่อง ลอดกระจกรถยนต์เขา้ มาเพียงนอ้ ยนิด... หนา้ ปกหนงั สือเล่มนัน้ มีชอื่ เขียนเอาไวเ้ ป็นภาษาละตินว่า Florae Siamensis Enumeratio ...ดรสาคิดวา่ หากแปลเปน็ ภาษาไทย นา่ จะ แปลได้วา่ ...ประมวลข้อมูลพรรณพชื ทพ่ี บในประเทศไทย ท่ามกลางแสงสลวั รางน้นั ขอ้ ความในหนงั สือที่หลานชายของนาย แพทยค์ าร์สง่ ใหก้ บั หล่อน บอกใหด้ รสารวู้ า่ คณุ ปู่ของเขาทำงานหนกั มาก เพ่ือศึกษาและจำแนกชนดิ พรรณไมข้ องไทย นายแพทย์คาร์และภรรยาจะเดนิ เทา้ สำรวจข้ามไปมาหลายจงั หวัด นายแพทยช์ าวอังกฤษข้ึนเหนอื ไปดอยอนิ ทนนท์ ดอยหลวง ดอยเชยี งดาว ลงใต้ไปจนถึงป่าพรุทไ่ี มเ่ คยมีใครคดิ เขา้ ไปสำรวจ ยามท่ีอยใู่ นปา่ ตกค่ำลง หมอคาร์กจ็ ะกางเต็นท์ จดุ ตะเกียงเจ้าพายุ ลงมือเขยี นบันทึกและจำแนกพรรณไม้ สถานทพี่ บพรรณไมน้ ้ัน รวมไปถงึ ร่างภาพ วาดรปู ทรงและลักษณะของลำต้น รากและใบจนถงึ เวลาประมาณ เที่ยงคืน หากวันใดเก็บพรรณไม้ไดม้ าก คุณปู่ของโคลนิ กจ็ ะนัง่ เขียน บันทกึ ด้วยลายมอื จนเสรจ็
369/763 “ปู่และย่ารกั กนั มาก...มากเสยี จนผมคดิ ว่า ในชว่ั ชวี ิตของผมจะหา ใครทจี่ ะรักผมได้มากเทา่ ทีย่ ่ารกั ปหู่ รอื ไม”่ นยั นต์ าของโคลนิ วบั วาวอยใู่ น ความมืดทค่ี ืบคลานเข้ามา หลังจากท่ีดวงตะวันลบั เหล่ียมเขาไปแล้ว มี เสียงกรนเบาๆ ดงั มาจากชชั ชยั ทีห่ ลับพับไปไดพ้ ักใหญ่แลว้ “ย่าเสยี ชีวิตด้วยไข้ปา่ และปู่นำเอาศพของย่ากลบั ไปฝังท่ีอังกฤษ ทุก คนคิดว่าปู่คงไม่กลบั มาเมอื งไทยอกี แลว้ เพราะไมม่ ียา่ คอยเทีย่ วทอ่ งไปใน ป่ากับปอู่ ย่างเม่ือกอ่ น แตห่ ลังจากฝังยา่ เสรจ็ ปูก่ ็กลับมาเมอื งไทยอีก ครัง้ ...ปอู่ ยทู่ เี่ มอื งไทยจนกระทัง่ เมืองไทยเกิดเปลยี่ นแปลงการปกครอง ใน ปี พ.ศ. ๒๔๗๕ จงึ เดินทางกลับบ้านท่ีอังกฤษ และเสยี ชีวติ หลงั จากนัน้ อกี สบิ ปี รวมเวลาแลว้ ปอู่ ยู่ท่เี มืองไทยนานถงึ สามสบิ ป.ี ..” “ชวี ิตของคณุ ปู่คุณเปน็ เรือ่ งราวท่นี า่ ทง่ึ มาก” ดรสาเอ่ยชมดว้ ยใจจรงิ พรอ้ มกันน้ัน ความรู้สึกดีๆ กบั ชายหนุ่มท่ีนงั่ อยทู่ างด้านหลงั ก็เร่ิมกอ่ ตวั ขึน้ มาทีละน้อย “นี่ถา้ ฮอลลวี ู้ดรเู้ ร่อื งเข้าละก็ เป็นไดข้ อเอาไปสร้างเป็นหนัง ผจญภัยแน่ทเี ดยี ว” โคลนิ หัวเราะคิกออกมา ทำใหใ้ บหนา้ ของเขาออ่ นเยาวล์ งราวกบั เด็ก หนุ่ม ชายหนุ่มชะโงกหนา้ มากระซบิ บอกกับดรสา ดว้ ยประโยคที่ทำให้ หลอ่ นตอ้ งเบกิ ตากว้างด้วยความประหลาดใจวา่ “ถึงปจู่ ะทำงานหนัก แตย่ ังมีต้นไมแ้ ละสถานท่ีอกี มากมายซงึ่ รอให้ปู่ ไดค้ ้นหา หากแต่ปขู่ องผมยังไปไมถ่ งึ ...ผาช้างรอ้ งเป็นอีกทห่ี นงึ่ ท่ปี ู่อยากมา
370/763 สำรวจ ปเู่ ขียนเอาไวใ้ นบนั ทึกส่วนตวั ของท่าน...ผมมาคร้งั นต้ี ั้งใจวา่ จะมา ทำความฝันของปู่ใหเ้ ป็นจริง”
๒๔ ดรสาและชายหนมุ่ สองคนจากกรุงเทพมหานคร มาถงึ ไร่ผาสกุ เอา เมอ่ื ตะวนั ลบั เหลีย่ มเขาไปแลว้ เหลือเพยี งลำแสงสแี ดงเพลิงท่ียังคงจบั อยู่ ทรี่ มิ ขอบฟ้า สูงเหนือศรี ษะขึ้นไปนน้ั ดวงดาวนบั หม่นื เรม่ิ เปลง่ ประกายสกุ สกาว “โอโ้ ห อยู่บนดอยอย่างนี้ เห็นดาวเยอะดีจงั ” ชชั ชยั เร่ิมพดู ทนั ทีที่ ลมื ตาต่ืน “ลืมนกึ ไป นผี่ มน่าจะเอาแผนท่ีดาวมาดว้ ยนะ จะได้นอนดดู าว ให้เพลินไปเลย” “ดูเหมือนบีจะมแี ผนทดี่ าวอยู่ฉบบั หน่งึ แต่เก่ามากแลว้ ละ แมซ่ ้ือให้ ตั้งแตต่ อนบียังอยู่ช้นั ประถม ไมร่ จู้ ะยงั ใชไ้ ดอ้ ยหู่ รอื เปลา่ ” “เหรอ...ดีจงั เลย เอาไวผ้ มขอยมื หน่อย” ชายหนุ่มยมิ้ รา่ “นา่ จะใช้ได้ นะ เพราะตำแหนง่ ของดวงดาวมกั ไมค่ ่อยเปลีย่ นแปลงหรอก ผา่ นไปนาน แคไ่ หน ดวงดาวกย็ งั คงโคจรอยู่ในวถิ ีเดิม” ดรสาอมยม้ิ เมอื่ เห็นทา่ ทางดใี จราวกบั เด็กๆ ของชายหน่มุ ชาวไทย หากกระโดดโลดเตน้ ได้ไมท่ ันไร ชัชชัยกท็ ำหนา้ ตาบูดเบ้ียวขึน้ มา
372/763 “แยแ่ ล้วละ...โอย...ปวดทอ้ งจังเลย อนั้ มาตลอดทาง” ชชั ชยั รอ้ ง โอดโอย “ขอผมไปห้องนำ้ ก่อนนะโคลิน” เขาหันไปบอกกับชายหนมุ่ รา่ งสูง ทก่ี ำลงั ช่วยกันกับอาซองลำเลยี ง สมั ภาระลงจากรถ บอกเสร็จชัชชัยวง่ิ โครมครามขน้ึ บนั ไดบ้านไปด้วยความ รวดเรว็ โดยไม่สนใจรอฟังว่าดรสาจะวา่ อยา่ งไร หล่อนเหลือบมองชายหนุ่มชาวอังกฤษ ทไ่ี มไ่ ดส้ นใจว่าชชั ชยั จะวงิ่ ไป ไหน หากเพยี งแตเ่ งยหน้าข้นึ มองดวงดาราที่เรม่ิ คล่กี ระจายทว่ั ไป ราวกบั มี ใครสกั คนหนึง่ ปนี บันไดเมฆ เพ่อื ขึน้ ไปจดุ โคมดวงนอ้ ยห้อยแขวนจนเตม็ ฟ้า ดวงตาเข้มคมของโคลิน ส่องสะทอ้ นพราวแสงดาว เกิดประกายระ ยบิ อยใู่ นนั้น “Star Season ...ฤดดู าว...เปน็ ช่วงเวลาฤดดู าวจรงิ เสยี ด้วย...” เสียงเขาพมึ พำแผว่ เบา หากดรสาหันขวบั กลบั มามองโคลนิ ในทันที ด้วยความประหลาดใจ นกึ ไม่ถึงวา่ ชายหนมุ่ ชาวอังกฤษอย่างโคลินจะรจู้ กั ฤดดู าว “อะไรนะคะ” หลอ่ นเลกิ ควิ้ “คณุ รูจ้ ักฤดูดาวดว้ ยหรือ” ชายหนุ่มยกั ไหล่ กอ่ นจะบอกกบั หล่อนดว้ ยทา่ ทสี บายอกสบายใจ ว่า “จากสมดุ บนั ทกึ ของป่ผู มน่ะครบั ...เลม่ ท่ีคณุ เหน็ นั้นเปน็ ฉบบั ทป่ี ่อู นุญาตให้
373/763 พิมพ์เผยแพรไ่ ด้ แตป่ ู่ยังมีสมุดบันทกึ อกี หลายเลม่ ที่บันทกึ ข้อความ ส่วนตวั เอาไว้ และไมไ่ ดม้ อบใหก้ บั สำนกั พิมพ์ใด...” “แสดงวา่ ปขู่ องคณุ รู้จกั ฤดดู าว...” ดรสาจ้องมองโคลิน หาก ท่ามกลางความสลัวรางของยามเยน็ นนั้ ทำให้หลอ่ นแลไม่เหน็ สง่ิ ใด นอกจากประกายตาทส่ี ุกสกาวไม่แพ้ดวงดาวของเขา โคลนิ เพียงพยกั หนา้ แล้วรับกระเป๋าเดนิ ทางจากอาซอง ก่อนจะก้าว เดนิ ขึ้นบันไดบา้ น นำหน้าดรสาไปกอ่ น ขณะกำลงั กม้ ลงเพ่ือถอดรองเทา้ นน่ั เอง ที่มเี สยี งรอ้ งดงั แจ้กจาก ใต้ถุนบ้านขนึ้ มาทา่ มกลางความเงยี บสงัด ทำเอาชายหนุ่มถึงกบั สะดุ้งจน รองเท้าผ้าใบชนิดเดนิ ป่า หล่นจากมือ แจก้ กกก...แจ้กกกก... “Hornbills ...นกเงอื กน่ะคะ่ ” ดรสารบี บอก เมอ่ื เห็นทา่ ทางตกอก ตกใจของอีกฝา่ ย โคลนิ ถอนหายใจเฮือก ก่อนจะเลิกค้วิ ถามว่า “นกเงือก...คุณเลย้ี ง เอาไว้หรอื ” “เปลา่ หรอกคะ่ ” ดรสาปฏเิ สธ “นกเงอื กเปน็ สัตว์ปา่ สงวนประเภทท่ี หนึง่ จดั เปน็ สัตวป์ ่าใกลส้ ญู พนั ธุ์ กฎหมายคุม้ ครองสตั ว์ป่าของเรา ไม่ อนุญาตใหม้ ีสตั วป์ า่ สงวนประเภทท่หี นึง่ ไวใ้ นครอบครอง เจา้ นกเงือกตวั นี้ ไดร้ ับบาดเจบ็ นะ่ คะ่ มันถูกคนท่ไี ร่สม้ ติดกับไร่ของฉันยงิ เอา ฉนั ช่วยมนั
374/763 เอาไว้ พอรักษาจนหายกเ็ ลยไมไ่ ปไหน แถมยังอพยพเอาลูกเมยี มาอยู่ดว้ ย เสยี อกี นะคะ...เชา้ กบ็ นิ หายไปหากนิ พอพลบคำ่ ก็กลบั มานอนทบี่ า้ นฉนั ” “นกเงือกเป็นสัตว์ฉลาด” โคลินจ้องมองดรสาด้วยสายตาทง่ึ จัด “ปกตแิ ลว้ มักไม่คอ่ ยเข้าใกล้คน แต่ตัวน้ีคงสัมผัสไดว้ ่าคุณเป็นคนมเี มตตา เลยปักหลกั อย่เู สียที่น่”ี ดรสาได้แตย่ ิม้ รบั ชะโงกหน้ามองดอู าซองทเ่ี ดนิ เขา้ ไปดแู ลความ เรียบรอ้ ยของครอบครวั นกเงอื ก กอ่ นจะเดินขนึ้ บ้านไปเปน็ คนสดุ ท้าย เมอ่ื ขนึ้ มาถึงระเบยี งบา้ นช้ันสอง กเ็ ห็นป้าแสงดามายนื รออยูแ่ ลว้ ดว้ ย ใบหน้าทบี่ ดู บ้ึง ซึง่ ดรสาเดาได้วา่ เป็นเพราะชายหนมุ่ ทว่ี ่ิงโครมคราม ขึ้น บา้ นมากอ่ นหนา้ นั้นเอง “คณุ บพี าใครมา ปา้ ไมเ่ คยเห็นหน้ามากอ่ น ไหนวา่ เป็นฝร่งั แต่ไอ้ท่ี วงิ่ ขนึ้ มาเม่อื กน้ี มี้ นั คนไทยนีน่ า” ปา้ แสงดาเปิดฉากทันทีก่อนท่ีดรสาจะทัน อ้าปาก “มารยาทแย่เหลือทน ปา้ ยังไมท่ ันจะถามอะไรกว็ งิ่ พรวด พราดเข้า ไปในบ้านแลว้ ” “ชัชเขาปวดท้องนะ่ คะ่ ปา้ ดา” ดรสาหัวเราะขนั เมือ่ หลบั ตานกึ ไปถงึ ท่าทางรบี ร้อนของฝา่ ยนั้น “เราตรงมาจากตัวเมอื งไมไ่ ดแ้ วะพกั ท่ไี หนเลย ท่าทางคงจะอัน้ มานาน” “ถา้ ง้ันก็แล้วไป” คุณแมบ่ า้ นถอนใจ หากสายตายังคงจอ้ งจบั อย่ทู ่โี ค ลนิ “แล้วพอ่ คนนี้ล่ะ”
375/763 “โคลนิ ค่ะ” ดรสารบี แนะนำชายหนุม่ ด้วยร้ดู ถี ึงนัยในสายตาของแสง ดา “สวสั ดีครบั คุณแสงดา” โคลนิ เอ่ยทักเป็นภาษาไทยสำเนียงแปรง่ ๆ หากทา่ ทางจรงิ ใจน้ัน ทำใหท้ ่าทางปั้นปง่ึ ของแสงดาค่อยผอ่ นคลายลงไป “ตายจรงิ นา่ เอน็ ด”ู คุณแมบ่ ้านย้ิม “พดู ไทยได้ดว้ ยรคึ ะ อยา่ งน้ี ค่อยยงั ชว่ั จะได้พอสอ่ื สารกนั ได้บา้ ง” “นิดโหนย่ ครบั ” เสยี งข้นึ จมกู ของโคลินทำเอาดรสาหวั เราะกก๊ิ “สวสั ดีครา้ บ ไมเ่ อาครบั ขอบคณุ ครับ...ผมชอบกินเผด็ ...” คราวนีท้ ง้ั แสงดา ทง้ั ดรสาและแม่หมวยเจ็งทเี่ ยย่ี มหนา้ มาจากห้อง ทางดา้ นหลงั พรอ้ มกบั เด็กชายชาวเย้าทเ่ี ป็นบตุ รของอาซอง เลยหัวเราะ ประสานเสยี งกนั เปน็ ทีค่ รกึ ครื้น “ใครสอนคุณคะโคลิน” ดรสาถาม พยายามกลัน้ หวั เราะจนสุดความ สามารถ “น้องสาวคุณไง” โคลินตอบเป็นภาษาองั กฤษ “ผมเรยี นมาจากเบิร์ด และหนังสือภาษาไทยสำหรบั นกั ทอ่ งเทยี่ ว” “ดลี ะ อยทู่ ่ีนคี่ ณุ คงไดเ้ รยี นภาษาเย้าอีกภาษาหน่งึ ” ดรสาพดู หน้า ตาย “เย้า...” โคลินทำตาโต “ชาวเขาน่ะหรอื ...พวกเขาไมไ่ ด้พดู ภาษาไทย แบบคุณร”ึ
376/763 “เย้าเกือบทกุ คนพดู ไทยได้คะ่ ...แต่เขาก็มีภาษาของเผา่ เยา้ ด้วย เหมือนกัน” ดรสาเหน็ โคลินสา่ ยหนา้ ร้องโอก้ “เหน็ จะไม่ไหวละครับ แคภ่ าษาไทยผมกจ็ ะแยแ่ ลว้ ” “อาล.ิ ..อาลิ...” คุณแมบ่ ้านแห่งไร่ผาสุกเหน็ วา่ ชายหน่มุ และดรสาคงจะยนื คยุ กันอกี นาน ก็เลยหนั ไปเรียกบุตรชายของอาซองท่ปี ว้ นเปี้ยนอยใู่ นบรเิ วณนัน้ ให้ มารบั กระเปา๋ ไปจากมือของชายหนมุ่ “เอาไปไว้ทหี่ ้องรับรองแขกทางดา้ นหลังนะ” แสงดากำชบั และบอกดร สาว่า “ตกลงป้าจดั ใหค้ ณุ สองคนนน่ี อนหอ้ งเดยี วกนั คงไม่เป็นไรนะคะ ตอนแรกไมร่ วู้ า่ เพือ่ นของคุณฝรงั่ นี่เป็นผหู้ ญิงหรอื ผู้ชาย ปา้ เลยจัดไวส้ อง ห้อง แต่เป็นผชู้ ายทั้งคอู่ ยา่ งนี้ เหน็ จะพักห้องเดยี วกนั ได”้ ดรสาพยกั หน้าเห็นดว้ ย เพราะอีกหอ้ งท่ีปา้ แสงดาจัดเอาไว้น้นั อยตู่ ิด กันกับห้องนอนของหลอ่ น ซึ่งน่าจะเหมาะสำหรับแขกทเ่ี ป็นผ้หู ญงิ มากกว่า ดรสาหันไปบอกกบั โคลินวา่ ตอ้ งใช้ห้องพักร่วมกันกับชชั ชัยชายหน่มุ ก็ยักไหลใ่ บหน้ายมิ้ แย้ม เปน็ เชิงบอกวา่ ไมเ่ ปน็ ไร แต่คนทร่ี อ้ งโวยวายกลบั เป็นชชั ชัยที่เพ่ิงโผลอ่ อกมาจากห้องน้ำทางด้านหลัง “ไม่มหี อ้ งให้ผมตา่ งหากเหรอ” ชายหนมุ่ คนไทยหนา้ นว่ิ คว้ิ ขมวด “ผมไมช่ อบนอนรว่ มกบั คนอนื่ ผมไปเขา้ ห้องนำ้ เหน็ มีอีกตง้ั หลายหอ้ ง” ดรสาแอบถอนหายใจ เม่อื ชัชชัยเริม่ บน่ ต่อไปว่า
377/763 “ไม่อยากนอนรวมกบั คนอ่ืนเลย เกิดโคลินนอนกรน ผมกแ็ ย่สิ...นี่ ผมกะจะมาอยสู่ กั สองสามอาทติ ย์เชียวนะ ถ้าอยวู่ นั สองวนั คงพอจะทนได้ บสี ่ังคนของบี ใหจ้ ดั ห้องใหผ้ มใหม่ไม่ไดห้ รือ” “ไม่ไดค้ ่ะ” แสงดาเสียงเยน็ นัยน์ตาคมวาวเหมอื นแม่เสือ “ถา้ คณุ พกั ทหี่ ้องที่ฉนั จัดใหไ้ ม่ได้ ฉนั ก็จะจดั ห้องใหมใ่ ห้ท่เี รอื นคนงานขา้ งล่าง โน่น หรือไมก่ ็ใหอ้ าซองขบั รถพาคณุ กลบั เขา้ ไปนอนโรงแรมในเมือง” โดนไม้นเ้ี ข้าชชั ชยั เลยไดแ้ ต่เงยี บไป ชายหนุ่มหนั มาทางดรสาทำทา่ เหมือนจะขอความช่วยเหลือ หากหญงิ สาวน่งิ เฉยทำไมร่ ู้ไม่ชี้เสยี ชชั ชัยจงึ หนั รหี นั ขวางอยพู่ ักหนึ่ง ก่อนจะเดนิ กระแทกเท้าโครมครามตามหลังอาลิ ไป ดรสามองแสงดาด้วยสายตาหนกั ใจ น่ีแคช่ ัชชยั มาถงึ เพียงไมท่ นั ข้าม คนื ก็เร่มิ จะมปี ัญหาเสียแล้ว นกึ ยอ้ นไปถึงวันคืนที่หลอ่ นและเขาเคยคบหากนั มาสมัยอยทู่ ี่ ลอนดอน ชัชชัยไม่เคยแสดงตัวตนที่เปน็ เดก็ ชายยังไม่โตเช่นนอ้ี อกมาให้ เห็น อย่างในค่ำคืนน้ี ชชั ชยั ท่หี ล่อนรจู้ ักเป็นสุภาพบรุ ุษชา่ งเอาอกเอาใจ ผิดกนั ราวฟ้ากับ ดินกับชชั ชัยทขี่ ้บี น่ และเอาแตใ่ จตวั ...
378/763 อาจเปน็ เพราะสมัยอยู่ลอนดอนนัน้ หล่อนเอาแต่ครำ่ เคร่งกบั การ เรยี น และฝ่ายนนั้ กค็ รำ่ เครง่ กับการเอาใจใส่ดแู ล แสดงความหว่ งใย เพอ่ื จีบใหห้ ลอ่ นหลงรักและตกลงยอมเป็นแฟนกบั เขา ดรสานึกดใี จทไ่ี ม่ไดห้ ลงใหลได้ปลื้มกบั บรรดาขา้ วของทีเ่ ขาสรรหา มากำนลั และคำหวานที่เขาพร่ำเพอ้ ให้ฟัง เพราะหากตกลงปลงใจคบหา ฉันคนรักกับเขาแลว้ หล่อนนึกไมอ่ อกเอาเสยี เลยวา่ จะทนชชั ชัยไปไดส้ กั เทา่ ไร โคลนิ เองกค็ งพอจะรถู้ ึงบรรยากาศที่ชวนอดึ อดั นั้น เขาจึงเสเดินไป ยังเคร่อื งเรือนทที่ ำมาจากไมส้ กั ท่ีแมข่ องดรสาจดั เอาไวใ้ นห้องรบั แขก อยา่ งมีรสนิยม “ด่มื นำ้ ชาหน่อยไหมคะ เรามชี าสมนุ ไพรหลายชนดิ ทำที่ไร่ของเรา น่ีเอง ชาดอกคำฝอย...SAFFRON THISTLE บางทีก็เรยี กวา่ SAFFLOWER แล้วยงั มชี าใบหมอ่ น... MULBERRY TREE ทเี่ ปน็ สมุนไพรพน้ื บ้านของทนี่ ี่ ดมื่ แลว้ มปี ระโยชนน์ ะคะ” ดรสาถามโคลินท่ี เหลียวมองห้องโถงใหญ่ ทใี่ ชส้ ำหรบั รบั แขกและนงั่ เลน่ ดว้ ยความตื่นตาตนื่ ใจ “ผมขอชาดอกคำฝอยครับ” ชายหนุ่มยิม้ กวา้ งจนเห็นลักย้ิมสองข้าง แกม้ “เบิร์ดบอกว่าคณุ กบั แม่ ทำไรส่ มนุ ไพรอยทู่ ี่นห่ี ลายปแี ล้ว คดิ วา่ จะมี แต่สมุนไพรสดจำหนา่ ย ผมไมน่ กึ ว่าจะมีผลิตภณั ฑแ์ ปรรปู จากสมนุ ไพร ด้วย”
379/763 “คะ่ ” ดรสารสู้ กึ ภูมิใจ เมอื่ อธิบายให้ชายหนุ่มฟังตอ่ ไปว่า “ตอนน้ี สมนุ ไพรไทยกำลังเป็นทน่ี ิยม ทง้ั ตลาดในประเทศและต่างประเทศค่ะคณุ คงเคยทราบมาบา้ งว่า เมอื่ หลายปกี ่อนประเทศของเราเกดิ วกิ ฤตทิ าง เศรษฐกิจ ธรุ กจิ มากมายล้มละลาย...รฐั บาลของเราพยายามใชเ้ วลานาน หลายปเี พอ่ื แก้ไข เป็นบุญของคนไทย ทเ่ี รามีพระมหากษัตรยิ ท์ ท่ี รงเป่ยี ม ดว้ ยทศพธิ ราชธรรม และทรงห่วงใยประชาชนของพระองคท์ ่านเปน็ อยา่ ง มาก พระองค์มพี ระราชดำรินำเอาแนวความคิดเร่อื งของเศรษฐกจิ พอเพยี ง มาแนะนำให้เปน็ แนวทางการดำเนนิ ชวี ติ กบั ประชาชน คนไทย...” ดรสาอมย้มิ เมือ่ เหน็ โคลินน่ิงฟังด้วยความสนใจ “หลงั จากสภาพเศรษฐกจิ เร่ิมฟนื้ ตัวขึน้ มาบ้าง เรากเ็ ร่ิมหันมาสนใจ วตั ถดุ ิบทเ่ี รามีอยใู่ นประเทศรวมทงั้ ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิน่ ซง่ึ หนงึ่ ในน้นั กค็ อื สมุนไพรพืน้ บา้ นทเ่ี รามอี ยู่มากมายทุกภูมิภาค...ประกอบกบั ทางตะวนั ตก หันมาสนใจเรอ่ื งของสขุ ภาพและการดำเนนิ ชีวิตแบบวถิ ธี รรมชาติ มากข้ึน กเ็ ลยมีการเปลี่ยนวิกฤติใหเ้ ป็นโอกาส นอกจากจะส่งสมุนไพรสด ใหท้ ้อง ตลาดแล้ว เรายงั นำเอาสมนุ ไพรที่มอี ยู่ มาแปรรูปเพ่อื จำหน่ายเปน็ สนิ คา้ อีกด้วย...” “นา่ ท่งึ จงั นะครบั ” โคลนิ พยกั หน้าหงึกๆ “ดูเหมอื นจะเป็นกิจการท่ีไป ไดด้ ที เี ดียว เบิรด์ เล่าว่า ไร่สมนุ ไพรของคุณทำรายไดต้ อ่ ปไี ม่ใชน่ ้อย นบั เปน็ การกระจายรายไดใ้ ห้กบั ทอ้ งถน่ิ และชาวเขาแถวน้”ี
380/763 “ต้องชมแม่ของฉนั คะ่ ...ทา่ นต่อสมู้ าตลอดชีวิตของท่าน กว่าทีไ่ รข่ อง เราจะอยู่ตวั อย่างเดย๋ี วน้ี แต่เราก็มีปญั หาให้ต้องแก้ไขอยู่เรอ่ื ยละคะ่ ....” “ปัญหา?” โคลนิ ทำหน้าสงสยั “พรงุ่ นเ้ี ชา้ คุณคงเห็น” ดรสาถอนหายใจยาว “ตอนนีท้ ดี่ นิ บนดอย กำลงั จะถกู เปลี่ยนให้เปน็ สวนส้มไปหมดแล้ว” “กอ๊ ด...” โคลินพึมพำ...นกั อนกุ รมวธิ านพชื อย่างเขารูด้ วี ่าพืช เศรษฐกิจเหล่าน้ัน มีส่วนทำลายสภาพธรรมชาตอิ ยา่ งไรบา้ ง “แลว้ รัฐบาล ของคุณไม่เขา้ มาจดั การอะไรบ้างเลยหรอื ” “เราอยา่ เพ่งิ ไปพูดถึงเลย...เรื่องมันยาวคะ่ โคลิน คณุ เลา่ เรอ่ื งท่ีคณุ ข้ึน มาถงึ ผาช้างร้องน่ใี หฉ้ นั ฟังบ้างดกี ว่า น้องสาวของฉนั ไม่ได้เลา่ อะไรให้ฉนั รู้ สกั นิด บอกเพียงแตว่ ่า คณุ จะขึ้นมาสำรวจพรรณไม้ที่นี่...ขอชาดอก คำฝอยสองท่คี ะ่ ปา้ ดา” ประโยคหลังดรสาหนั ไปบอกกับคณุ แมบ่ ้าน ทย่ี นื รออยูใ่ กลก้ บั ประตู ทที่ ะลุไปสหู่ อ้ งเตรียมอาหารทอี่ ยู่ในเรือนเล็กทางดา้ นขา้ ง และเสริมขึ้นอกี วา่ “สกั พักพออาหารค่ำเรยี บรอ้ ย ปา้ ดาตัง้ โตะ๊ ไดเ้ ลยนะคะ เลยเวลา อาหารมามากแล้ว” “คณุ คงทราบดแี ลว้ วา่ ปู่ของผมเปน็ นกั สำรวจพรรณไม”้
381/763 โคลนิ เร่ิมเรอื่ งเลา่ ของเขาด้วยนำ้ เสยี งนุ่มชวนฝัน และนั่นอดทำให้ ดรสาหวนนึกไปถงึ นวนยิ ายเร่ืองโปรดของหล่อน...พรากจากแสงตะวัน... ไมไ่ ด้ ตวั เอกของนวนยิ ายเร่ืองนน้ั เปน็ สตรีชอื่ คาเรน ซงึ่ มไี ร่กาแฟอยใู่ น เคนยา เธอมีคนรักชาวองั กฤษชอ่ื เดนนิส ฟนิ ช์ แฮสตัน.... ในภาพยนตร์นั้น บทของเดนนสิ แสดงโดยโรเบิรต์ เรดฟอร์ด ดารา หนุ่มผู้ทรงเสนห่ แ์ หง่ โลกมายา หลายคนบ่นว่าระยะหลังมานี้ เรดฟอรด์ ดู แก่ลงไปมาก หากสำหรับดรสาแล้วน้นั ...โรเบริ ต์ เรดฟอรด์ ถือเปน็ ดาราใน ดวงใจเลยทีเดียว เดนนสิ เป็นนายพราน และเขามักท่องเท่ียวไปท่ัวเคนยา เม่ือเวน้ ว่าง จากการออกปา่ เขากจ็ ะกลับมาหาคาเรนทบี่ ้านไรเ่ ชงิ เทอื กเขางอ็ ง เดนนิสเปน็ คนโรแมนติก เขาไมช่ อบอ่านหนงั สือ หากชอบฟงั เรอื่ ง เลา่ ... ทกุ คร้งั ทเ่ี ขากลับมาบ้าน เดนนสิ จะถามคาเรนวา่ ‘คณุ มีเรื่องเล่าดๆี สักเรื่องหนง่ึ ไหม’ จากนน้ั เขากจ็ ะน่ังเอนกายลงบนเบาะขนาดใหญท่ ห่ี น้า เตาผงิ และฟงั นทิ านเรือ่ งเล่าจากคาเรนด้วยนัยนต์ าเป็นประกาย... และดรสารู้สกึ ว่าตนเองก็กำลังตง้ั ใจฟงั เรือ่ งเล่าของโคลิน ด้วยใจ จดจอ่ ไมแ่ พ้เดนนสิ ...จะตา่ งกันกต็ รงที่เร่ืองเลา่ ของโคลินเป็นเรอ่ื งจริง ไม่ ใชเ่ รอ่ื งทแ่ี ตง่ ขึน้ ...
382/763 “ป่ขู องผมเคยเดนิ ทางมาจนถึงเมอื งนา่ น” โคลนิ เล่าเสยี งเรียบเร่อื ย สายตาจบั จอ้ งอยู่ที่แผนท่ีจังหวัดนา่ นทท่ี ำขึน้ ในสมัยโบราณ ซึง่ แมข่ อง หล่อนซ้ือมาจากรา้ นขายของเก่า และใส่กรอบประดบั อยู่ท่ีฝาผนังดา้ นหนงึ่ “ทา่ นเดินเทา้ มากับคณุ ยา่ พรอ้ มกับลูกหาบพืน้ เมอื ง และเพ่อื นของ ท่านคนหนึง่ จากเชียงราย...ใช้เวลาหลายเดือนทเี ดียว กวา่ จะขา้ มเขามาถึงท่ี น่ี เพราะปู่จะเดินไปพรอ้ มกบั สำรวจพรรณไม้ไปด้วย...ปจู่ ดบนั ทกึ เรอื่ งราว การเดนิ ทาง และส่ิงทีไ่ ด้เห็นโดยละเอียด รวมทงั้ เรอื่ งเลา่ พ้ืนเมืองที่ปู่เคย ไดย้ ินมาด้วย...” “มนิ า่ เลา่ ปขู่ องคุณจึงรูจ้ ักฤดูดาว” ดรสาพยักหน้ากบั ตนเอง “อยาก รู้จังนะคะ ว่าปู่ของคุณบันทกึ เกย่ี วกับฤดดู าวเอาไวว้ ่าอย่างไรบา้ ง” “ก.็ ..ไมม่ ีอะไรมาก...” โคลินทำท่าเหมือนชะงกั ไปนดิ หนึง่ “ในบนั ทกึ ...ปเู่ ล่าแตเ่ พยี งว่า ทกุ ๆ หนึง่ พนั พระจันทร์เพ็ญ จะเป็น ช่วงเวลาท่ีดาวบนท้องฟ้ามีมากกว่าช่วงเวลาอื่นใด มมี ากจนกระทง่ั แสงดาว ข่มแสงพระจันทรเ์ พ็ญใหห้ ม่นแสงลงไป ชาวเยา้ ที่นเี่ รยี กชว่ งเวลาแบบนี้ว่า ฤดดู าว...ปเู่ ขียนบนั ทึกนี้มานานเกอื บแปดสิบปแี ล้ว หากจะคำนวณกนั ใหด้ ี กค็ ือเปน็ เวลาเกอื บจะครบหน่งึ พนั พระจันทร์เพ็ญ...ซงึ่ นา่ จะเปน็ ระยะเวลาที่ ฤดูดาวเวยี นมาถงึ อกี คร้ังหนึ่ง ผมกเ็ ลยอยากมาเห็นอย่างท่ีปแู่ ละย่าเคย เห็น อีกอยา่ ง...เมอื่ ป่เู รม่ิ สำรวจพรรณไม้ที่ผาชา้ งรอ้ งได้ไม่ถงึ เดอื น ยา่ ก็ เร่มิ ป่วย ปกู่ เ็ ลยตอ้ งทงิ้ งาน พายา่ กลบั กรงุ เทพฯ เพ่อื ไปรักษาตัว พอยา่
383/763 เสยี ...ปกู่ ็ไม่กลบั มาทนี่ อ่ี ีกเลย งานสำรวจ ก็ยงั ท้งิ คา้ งเอาไว.้ ..ทผ่ี าช้างรอ้ ง มพี รรณไมน้ า่ สนใจหลายชนิด ผมเลยอยากจะสานงานของปู่ใหเ้ สร็จ...ก็ เทา่ น้นั ” หลอ่ นไมค่ ่อยได้สนใจประโยคท้ายๆ เกี่ยวกับเรื่องการสำรวจพรรณ ไมข้ องโคลนิ สักเทา่ ใดนัก หล่อนพุง่ ความสนใจไปทีฤ่ ดูดาวตา่ งหาก ดรสาน่งิ มองชายหน่มุ ตรงหนา้ ดว้ ยความสงสัยวา่ ...ปขู่ องโคลิน รู้เรอื่ งฤดดู าวแคน่ ้ัน เพียงเท่าที่ชายหนมุ่ เลา่ ใหห้ ลอ่ นฟังจริงหรอื นายแพทย์คาร์จะเคยได้ยนิ เร่อื งของดอกอ้วั แสนเพ็ง ทจ่ี ะบานทุก หนึง่ พันพระจันทร์เพญ็ หรอื ไม่หนอ โดยเฉพาะเมือ่ ปู่ของฝา่ ยน้ันเป็นนกั สำรวจพรรณพชื ผเู้ ชย่ี วชาญ... กว่าท่ีดรสาจะปลีกตัวจากโคลนิ กลบั เขา้ หอ้ งนอนเพือ่ พักผอ่ น ก็ เปน็ เวลาค่อนดกึ กวา่ ทุกคืน หลอ่ นใชเ้ วลาประมาณครึง่ ชว่ั โมง เพ่อื อาบนำ้ ในหอ้ งนำ้ ทแ่ี มส่ ร้างอยู่ ในหอ้ งนอน แมอ้ ากาศจะหนาวเยน็ สกั เท่าใด กไ็ มเ่ ป็นปญั หาสำหรับดรสา ดว้ ยเครอื่ งทำน้ำอนุ่ รนุ่ เก่าของแมย่ งั ทำงานได้เปน็ อย่างดี เคร่ืองปน่ั ไฟของไร่ผาสุกจะทำงานจนกระทัง่ ถึงเท่ยี งคืน กจ็ ะหยดุ ลง หลงั จากนั้นไฟฟา้ ในไร่กจ็ ะดบั เหลอื เพยี งแสงจากตะเกียงเจ้าพายุ
384/763 เม่ือเปลย่ี นชุดนอนเสรจ็ เรียบรอ้ ย หล่อนกก็ ระโดดขึ้นเตยี งนอนดงึ ผ้านวมข้ึนคลุมรา่ งกาย ก่อนจะเอ้อื มมือไปเปดิ ไฟโคมท่ีหัวนอน และหยิบ เอาหนังสอื ขนึ้ มาอ่าน อันเปน็ กจิ วตั รประจำวนั กอ่ นนอนทุกคนื ดรสาชอบอา่ นหนงั สอื มาตัง้ แตเ่ ด็ก ทุกครัง้ ทเ่ี ขา้ เมืองจะต้องซื้อ หนังสือกลบั มาดว้ ยเป็นจำนวนมากเสมอ หลอ่ นเปน็ คนอ่านหนังสอื เร็ว ใช้ เวลาไม่นานกจ็ ะอา่ นหนังสือท่มี ีอยู่จนหมด ในคนื ที่ไมม่ หี นังสอื ใหม่อ่าน ดรสาก็จะหยิบเอาหนงั สือเก่าท่ชี อบใจขน้ึ มาอ่านซ้ำเสมอ และหนังสอื เลม่ โปรดของหล่อนทีอ่ ่านแลว้ อ่านอีก จนนบั ครง้ั ไม่ถว้ นก็คอื ‘พรากจากแสง ตะวัน’ นัน่ เอง หากคืนนห้ี นังสือท่ีดรสาเลือกหยิบมาอ่านกค็ ือ สมดุ ทีไ่ ดม้ าจากบา้ น ของพ่อครพู รหมมนิ ทร.์ .. สมุดเลม่ หนาทภี่ รรยาของพอ่ ครูพรหมมินทร์มอบใหม้ าน้นั คือ‘พื้นเมืองน่าน’ หรอื พงศาวดารน่านนนั่ เอง หากพงศาวดารนา่ นทอี่ ยู่ในมือของหลอ่ นในคืนน้นี น้ั มรี ายละเอยี ด ปลีกยอ่ ยบางอย่าง แตกตา่ งจากพงศาวดารน่านฉบับอืน่ ใดทด่ี รสาเคยอา่ น มา เรอ่ื งราวในพื้นเมอื งน่าน ฉบับที่พ่อครพู รหมมินทรถ์ อดความออกมา จากใบลานเกา่ แก่นนั้ เร่มิ ตน้ จบั ความตงั้ แต่ปลายพทุ ธศตวรรษที่ ๑๘ ครงั้ ทพี่ ระยาภคู าครอบครองพื้นทที่ างตอนเหนอื ของจงั หวัดน่านในปจั จบุ ัน ได้
385/763 ให้เจ้าขุนฟอง ราชบุตรบุญธรรมของพระองค์ นำกำลงั ไพร่พลไปตัง้ เมือง ใหมข่ ึ้นท่ีบรเิ วณอำเภอปัว หลงั จากทบ่ี ้านเมอื งเป็นปึกแผน่ ไดไ้ มน่ าน พระยางำเมืองแห่งแควน้ พะเยา ได้เร่มิ แผ่ขยายอำนาจของพระองคเ์ ขา้ มาในพื้นท่ีแถบน้โี ดยมกี าร ยกทัพมาทำสงคราม เพอ่ื ยดึ ครองเมอื งน่าน... พระเจ้าผคู้ รองเมอื งนา่ นในเวลานนั้ จงึ เกณฑไ์ พรพ่ ลเมืองออกไปตง้ั รบั ศึกพะเยาอย่างขนั แขง็ รบกนั อยนู่ านหลายเดอื น ทพั เมอื งพะเยาแพ้ไปในท่ีสดุ ด้วยเพราะ ทัพนา่ นนน้ั มชี าวเยา้ จำนวนมากเขา้ รว่ มรบด้วย...ชาวเย้าพวกน้ัน อาศัย ความชำนาญในภูมิประเทศเป็นอย่างดมี าเป็นข้อไดเ้ ปรียบ จนสามารถเอา ชนะข้าศกึ ผรู้ ุกรานไดใ้ นท่สี ุด ในการเดนิ ทัพกลับเมืองน่านนั่นเอง ท่ีพืน้ เมอื งน่านฉบบั ลายมือคัด ลอกของพอ่ ครูพรหมมินทร์ ไดอ้ ธบิ ายถงึ เสน้ ทางผา่ นเมืองเล็กเมืองน้อย โดยละเอียด หญิงสาวใจเตน้ ตก้ึ ตั้ก จนถึงกับลุกพรวดขึน้ มาจากทา่ นอนดว้ ย ความตื่นเตน้ เมื่อสายตาของหลอ่ นไล่ไปตามลายมอื เล่นหางอย่างคน โบราณ หากทว่าอ่านไดง้ า่ ยของพอ่ ครูเรอ่ื ยมาจนถึงประโยคที่ว่า... “คนั เถิงแกร่ าชชกิจแล้ว ท่านคพ็ ลิกขึ้นมาหัน้ แล อยลู่ นู หลงั หมอ คล้องชา้ ง ซ้ำไพคล้องช้างแถมยงั ทิสสะหนเหนือ จม่ิ เวียงแสนเพ็ง ได้ช้าง
386/763 แดงตวั กลา้ แถมตัว ๑ ยังท่นี ้นั หั้นแล แล้วจิ่งนำเอาเขา้ สเู่ วียงในสกราช ๑๑๗๙ ตัว ค็มีในวนั นัน้ ห้ันแล...”
๒๕ ดรสาสะดุง้ ต่นื จากนิทรารมณท์ แ่ี สนสบาย เม่อื ใครคนหน่ึงเคาะ ประตหู อ้ งนอนของหล่อนรวั เรว็ ดว้ ยความเรง่ รอ้ น “อี่นาย...อีน่ ายขา...” หญงิ สาวจำได้ว่าเปน็ เสียงของหมวยเจง็ จึงลกุ พรวดขน้ึ มาอยใู่ นทา่ นงั่ มอื ขา้ งหนึง่ ยกขึ้นขย้ตี าดว้ ยงุนงงว่าเกิดอะไรข้นึ เมือ่ คนื ท่ีผ่านมา หมวยเจ็งไม่ไดเ้ ข้ามานอนในหอ้ งกบั หลอ่ นเหมอื นท่ี เคยปฏิบตั เิ ป็นประจำ ด้วยแสงดาสั่งให้เดก็ หญงิ คอยอยู่ชว่ ยเกบ็ ข้าวของ จนเมอื่ ดรสาเตรียมดบั ไฟ หมวยเจง็ กย็ งั ทำงานไมเ่ สร็จ ดรสาจงึ ใส่ กลอนห้องนอน เนื่องจากคนื นมี้ ีแขกชายหนมุ่ ถงึ สองคนมาคา้ งอยใู่ นบ้าน ดว้ ย คงไมด่ ีแน่หากคนท่ีเปดิ ประตูห้องนอนของหล่อนเข้ามาจะเป็นคนอนื่ ทไ่ี มใ่ ชห่ มวยเจ็ง ดังนนั้ เมื่อเด็กหญิงมาที่หอ้ งและพบวา่ หอ้ งล็อกประตู จงึ ไปนอนกับแสงดา “อี่นายขา เรว็ เข้าเถดิ คะ่ เกดิ เรอ่ื งใหญแ่ ลว้ ”
388/763 เสยี งหมวยเจ็งขา้ งนอกยงั คงเรง่ รอ้ น ดรสาถอนใจยาวด้วยความ หงุดหงิด นาฬกิ าทโ่ี ตะ๊ เลก็ ขา้ งเตยี ง เพ่งิ บอกเวลาเพยี งหกโมงเชา้ ...ยงั เชา้ อยูม่ าก และนนั่ ยงั ไม่ใชเ่ วลาตนื่ นอนของหล่อน โดยเฉพาะเมื่อคืนทผี่ า่ นมา ดรสาอา่ นหนงั สอื อย่จู นดึกและเขา้ นอน อย่างมีความสุข ในทีส่ ดุ แลว้ หล่อนก็ได้ขอ้ พิสูจนว์ ่า มเี วยี งแสนเพ็งอยจู่ ริงๆ ขอ้ ความท่ีพ่อครพู รหมมินทร์ปรวิ รรตจากใบลานเก่าแก่ ซึ่งกระจัด กระจายอยตู่ ามวัดและคัดลอกลงมาในสมดุ เป็นหลักฐานช้นั เย่ียมที่ยนื ยนั วา่ เรือ่ งเลา่ เกยี่ วกับเวียงแสนเพ็งของชาวผาช้างรอ้ ง ไมไ่ ดเ้ ป็นเพียงแต่ ตำนานเลอื่ นลอย หากมเี มืองน้นั อยจู่ รงิ ... ดรสาหลบั สนิทและฝันถงึ เวยี งกลางดอยสูง ในฝนั นนั้ หลอ่ นเหน็ ดอกไม้สที องสกุ สกาว เห็นรถมา้ ดมุ ล้อสเี งิน สะท้อนแสงสเี งนิ ยวงของดวงจันทรา ทลี่ อยเล่ือนลงมาจากเมืองฟ้า ภาพ ฝนั นนั้ งดงามราวกบั ฉากในเทพนิยาย งามเสียจนหลอ่ นจำไดต้ ิดตาและ หัวใจ ดงั นัน้ เมอ่ื หมวยเจ็งมาเคาะเรยี กให้ตน่ื ข้นึ มาเชน่ น้ี ดรสาจึงรูส้ ึก หงดุ หงิดอยู่ไมใ่ ชน่ อ้ ย... “อี่นายคะ เรว็ เข้าเถดิ คะ่ ” เกิดอะไรขนึ้ ...ปา้ แสงดาไปไหน...
389/763 ดรสาตลบชายมุ้งผ้าใยกญั ชาสีขาวนวลข้างหนง่ึ ขนึ้ แล้วมุดออกไป อยา่ งรวดเรว็ ...หลอ่ นไมเ่ สยี เวลาเปล่ียนเสอื้ ผ้า เพราะเมอื่ คืนที่ผ่านมาน้ัน หลอ่ นเขา้ นอนด้วยชดุ เสือ้ และกางเกงนอนแบบผูช้ าย มิไดส้ วมกระโปรง ยาวอยา่ งคืนอ่ืนๆ เมอื่ เห็นใบหน้าหน้าตาตืน่ ตกใจของหมวยเจ็ง ในชุดนกั เรยี นท่ีเปียก โชกไปด้วยเหงื่อ เพราะเจ้าตวั คงจะวง่ิ ห้อมาเปน็ ระยะทางไกล ดรสากพ็ อ จะเดาไดว้ า่ เรอื่ งท่ที ำใหห้ มวยเจง็ ต้องรบี ร้อนมาปลุกหลอ่ นให้ตื่นขึ้นมาใน เวลานี้ จะตอ้ งเป็นเร่ืองทม่ี คี วามสำคัญมากมิใชน่ อ้ ย “มอี ะไรหมวยเจ็ง” ดรสาขมวดค้วิ “เกดิ อะไรข้นึ ใครเปน็ อะไร” “ปา่ ค่ะ...” หมวยเจ็งละลำ่ ละลัก “ป้าดาหรือ...” เนอ่ื งจากเด็กหญิงพดู รัวเรว็ ดรสาจึงได้ยินเป็นป้า หลอ่ นเลยนึกถงึ แสงดากอ่ นอน่ื ใด “ป้าดาเป็นอะไร” “ไม่ใช.่ ..อนี่ าย...” หมวยเจ็งหายใจหอบ “ไม่ใชป่ ้า...ป่าคะ่ ...ปา่ โหง...” คำว่าปา่ โหงทหี่ ลดุ ออกมาจากปากของหมวยเจง็ ทำให้หวั ใจของ ดรสาหลน่ วบู ไปดว้ ยแรงสังหรณ์บางประการ “ปา่ โหง...” “คะ่ อ่นี าย” ดเู หมอื นเดก็ หญงิ จะต้ังสติได้แล้วในเวลาน้ี “เยียเดินไป โรงเรียนโดยใช้ทางลัดทเ่ี คยพาอน่ี ายผา่ นไปเมื่อหลายเดือนกอ่ น เห็นพวก
390/763 ไร่สม้ ใชร้ ถไถ ไถต้นไม้ในท่ดี นิ ของอ่ำเฟยจนโลง่ ไปหมด...แลว้ ตอนนก้ี ็ กำลังไถตน้ ไมช้ ว่ งที่ตดิ ต่อกับปา่ โหงอยู่ เยยี เลยรีบวงิ่ กลับมานล่ี ะคะ่ ...” “ตายละ” ดรสาตกใจและรู้สึกโมโหจนมือไมส้ ่นั เทา หญงิ สาวมนึ ไปพกั ใหญ่ ก่อนทีจ่ ะตัง้ สตไิ ด้ และส่ังหมวยเจง็ ว่า “หมวยเจง็ เธอวง่ิ ไปบอกอาซองกับพวกผชู้ ายในไร่ใหเ้ ตรยี มพร้อม รอฉันอย่ขู ้างลา่ ง ฉันขอเวลาเปลี่ยนเส้อื ผา้ หา้ นาที แลว้ เราจะไปที่ป่าโหงกนั เดยี๋ วน้ีเลย...ส่วนเธอกับอาลิตอ้ งไปเรยี นหนงั สอื ไมต่ อ้ งตามพวกฉันไป เขา้ ใจแลว้ นะ” ดรสาใช้เวลาแต่งตัวไม่ถึงห้านาทอี ย่างทีบ่ อกกบั หมวยเจ็ง เพราะ บดั น้หี ัวใจของหล่อนร้อนรุ่มราวกบั มไี ฟสุมอยทู่ ั้งกอง หลอ่ นรูต้ ัวว่ากำลัง โกรธจดั ดว้ ยมือไมท้ หี่ ยิบเสื้อผ้านั้นสน่ั เทาดว้ ยแรงโมหะ “ไอ้ดอกเตอร์บ้าเอ๊ย” หลอ่ นนึกสบถในใจ...แกทำอย่างนีไ้ ดย้ ังไง ฉัน จะไม่ยอมใหพ้ วกของแกรุกลำ้ ป่าได้แน่ เมอ่ื หล่อนโผล่ว่งิ ลงมาจากบ้านชัน้ บนน้นั อาซองและแสงดารออยู่ แลว้ ในมอื ของอาซองถอื ปนื ลกู ซองยาว ขา้ งหลงั ของชายชาวเย้ามคี นงาน ชายในไร่อีกสองสามคนยืนเตรยี มพรอ้ มอยูด่ ้วย ทกุ คนมอี าวุธในมือพร้อม
391/763 “ผมให้อาลิแวะไปบอกตอ่ นอูกับพวกที่อบต. แล้วครบั คณุ บี”อาซอง รีบรายงานดรสาทนั ทที ่ีเหน็ หนา้ หญงิ สาว “อะไรกัน” แสงดาท่คี งจะเพ่ิงมาถึง จงึ ยังไม่รเู้ ร่ืองราวใดเอ่ยถามข้ึน ด้วยสีหน้าวติ กกังวล “เกิดอะไรขึน้ คะคุณบี น่ีจะยกพวกไปไหน ถือปืนผา หนา้ ไม้ไปเพียบอยา่ งน้”ี “ป้าดา” เสียงของหล่อนแหบพร่าดว้ ยโทสะ “หมวยเจง็ เดนิ ไป โรงเรยี น เห็นตาแกด่ อกเตอร์น่นั มันส่ังลกู นอ้ งให้ไถต้นไม้ในทดี่ นิ ของอำ่ เฟย แลว้ ตอนนีพ้ วกมนั กำลังไถเลยไปถงึ ปา่ โหงดว้ ย” “อะไรนะคะ” แสงดาหน้าซีด คณุ แมบ่ ้านแหง่ ไร่ผาสกุ หยุดต้ังสติอยู่ ครู่หนงึ่ กอ่ นท่ีจะเอ่ยดว้ ยนำ้ เสียงแผ่วเบา หากทว่าหนกั แนน่ ว่า “คุณบีอย่าไปนะ...ไปไมไ่ ดน้ ะคะ ป้าไมย่ อมใหค้ ณุ บีไปท่นี ัน่ แนเ่ รอ่ื ง นใี้ หญเ่ กนิ กวา่ ทคี่ ณุ บจี ะจดั การไดเ้ พยี งคนเดียวเสียแลว้ บอกตอ่ นอู ให้ ต่อนอูกบั กรรมการหมบู่ ้านไปดูกนั เองน่าจะดีกวา่ ” ยงั ไมท่ ันที่ดรสาจะตอบวา่ อย่างไร กม็ ีเสยี งยำ่ เท้าโครมครามของโคลิ นและชัชชยั ลงมาจากบนั ไดอยา่ งรวดเร็ว มแี ววประหลาดใจในสายตาของหนุ่มท้งั สอง เม่อื เชา้ วนั แรกท่ีผาชา้ ง ร้อง กลับกลายเป็นเชา้ ทวี่ ุน่ วาย “บจี ะไปไหน ยงั เชา้ อยูเ่ ลย”
392/763 ชัชชัยส่งเสยี งร้องโหวกเหวกทนั ทที เ่ี ห็นดรสาในชดุ เสอื้ แขนยาว กางเกงยนี ส่วนโคลนิ นั้น เพยี งแต่มองหล่อนดว้ ยสายตาสงสยั ชายหน่มุ ทั้งสองยงั อยู่ในชุดลำลอง “ชชั รออยู่ท่ีนด่ี กี ว่า” เสียงของดรสาหว้ นกว่าปกติ “บีมธี รุ ะแถวนี้ นิดหน่อย” “แมเ่ ดก็ เยา้ คนนัน้ ไปกอ่ เรอ่ื งอะไรเอาไวล้ ะส”ิ ชชั ชยั หนั ซา้ ยหนั ขวาไป มา พยายามมองหาหมวยเจง็ “ผมไดย้ นิ แมห่ มวยอะไรนัน่ ไปเคาะประตู เรยี กคุณเสียงดงั ล่นั ...ไม่เอาละ บไี ปไหน ผมไปดว้ ย” “ปา้ ดา” ดรสาไมไ่ ดส้ นใจชายหนุ่มเลยแมแ้ ต่นอ้ ย หล่อนหนั ไปบอก กับแมบ่ า้ นทีด่ แู ลหล่อนมาแต่เล็กแตน่ ้อย ดว้ ยทา่ ทีที่ตัดสนิ ใจแล้ว “ปา้ ดาอยา่ หา้ มบีเลย...บตี อ้ งไป...เรอ่ื งนบ้ี ถี ือวา่ บีมสี ว่ นต้อง รบั ผิดชอบด้วย อีกอยา่ ง ลงดอกเตอรน์ ัน่ สงั่ คนของเขาใหถ้ างปา่ ทง้ั ๆ ท่ี ชาวบ้านไม่ยินยอม นั่นแสดงว่าอีตาแก่นัน่ ไม่ไดเ้ หน็ หัวใครเลย มนั จงใจ จะหาเร่อื ง ถึงต่อนอูจะไปท่นี ั่นกค็ งทำอะไรได้ไมม่ าก” “แมแ้ ต่ต่อนอูก็ยงั ทำอะไรเขาไมไ่ ด้ แลว้ คุณบจี ะไปทำอะไรเขาได”้ แสงดาคัดคา้ นเตม็ ที่ “อย่าลมื นะคะ คณุ มีปืน พวกเขาก็มีปืนเหมือนกัน” “ไปอาซอง” ดรสาหนั ไปบอกชายชาวเยา้ ที่ยนื น่ิงรอฟังคำสง่ั ของ หล่อนอยู่ แลว้ ออกจ้ำเดินนำหน้าไปกอ่ นอยา่ งรวดเรว็
393/763 โคลนิ ขมวดค้ิวม่นุ แม้ฟงั ภาษาไทยไม่ออกหากเขาพอจะเดาไดว้ ่า เร่ืองทเี่ กดิ ขนึ้ คงรา้ ยแรงไมใ่ ช่นอ้ ย เพราะดรสาใหค้ นของหล่อนถอื ปนื ไป ด้วย เขาจงึ บอกกับชัชชัยวา่ “ชัชชัย...เรารีบตามบีไปเดีย๋ วนด้ี กี ว่า” คณุ แม่บา้ นเห็นชายหน่มุ ทัง้ สองรบี จ้ำเดนิ ตามกล่มุ ของดรสาไป จึง รบี ตามไปบ้าง แสงดาแม้ไมเ่ หน็ ดว้ ยกบั ดรสา หากไม่สามารถจะรั้งฝา่ ยน้ันเอาไวไ้ ด้ หลอ่ นช่วยคณุ ผาสกุ เลีย้ งดรสามาตั้งแต่คร้ังยังเปน็ เดก็ หญิง แสงดารู้ดวี ่า ภายใตใ้ บหน้าหวานและรอยยมิ้ อ่อนละมนุ ของดรสานัน้ แฝงเอาไว้ดว้ ยสิง่ ใดบ้าง ดรสาดูเหมือนเป็นคนอารมณเ์ ย็น แตห่ ากไดใ้ กลช้ ิดกันจริงๆ แล้ว จะรู้ทเี ดียววา่ ดรสาใจรอ้ นเพียงใด ยังดีท่หี ญิงสาวไม่ได้ใจร้อนไปเสียหมด หากแตจ่ ะใจรอ้ นกบั บางเร่ือง และใจเยน็ กับบางเร่ืองเทา่ น้นั เรอื่ งปา่ น่ีเป็นเรอื่ งที่แสงดารดู้ วี า่ ดรสาจะใจรอ้ นอย่างกับไฟเลยเชยี ว หากมใี ครทำสงิ่ ท่ีไม่ถูกตอ้ ง และนน่ั ทำใหแ้ สงดาหว่ งดรสามากทีส่ ุด ดว้ ยรู้ ดีว่าหลอ่ นเปน็ คนสดุ ข้วั ... เวลารกั ชอบ ดรสากจ็ ะรักและชอบอย่างเต็มท่ี หากเวลาทโ่ี กรธ เกลียดอะไรขึน้ มาแลว้ ละก็ หล่อนก็จะโกรธและเกลยี ดอยา่ งชนดิ เต็มร้อย เช่นกัน...
394/763 แสงดาจึงทิ้งงานในไรท่ ุกอย่าง และวิง่ ตามขบวนของดรสาไปด้วย หัวใจทเี่ ต้นระทึก ดว้ ยไม่รวู้ ่าเหตุการณ์จะเป็นอยา่ งไรต่อไป ...เจา้ ประคูณ้ ...แสงดาสวดมนต์และบนบานศาลกลา่ วไปตลอด ทาง...คุณผาสุกขา คุณผาสกุ ชว่ ยดลจติ ดลใจคณุ บีด้วย...อย่าให้ถึงกบั ฆ่า แกงกันเลย เมอื่ มาถงึ บริเวณอนั เคยเป็นท่ีดินรกชฏั ของอ่ำเฟยซง่ึ อยู่ติดกับปา่ โหงนั้น หวั ใจของดรสาก็เยน็ วาบสลับไปมากับความร้อนรุ่ม ด้วยตน้ ไม้ และพงหญา้ ทง้ั หลายท่ีข้นึ จนแนน่ ขนดั น้นั บดั นี้ถกู เคร่ืองจักรไถจนโล่ง เตียน ไม้ใหญย่ ืนตน้ ล้มลงระเนระนาดกองอยู่บนผิวดินดำอนั อุดม ขอบของท่ดี ินดา้ นนอกทตี่ ดิ กบั ถนนลูกรังสายหลักของหมู่บ้านน้นั คนงานสี่หา้ คนกำลงั ยกเอาเสาปูนปกั ลงไปในหลมุ ที่ขดุ ขึ้นมา อกี สว่ นหนึ่ง กำลังเตรยี มจะขงึ ลวดหนาม เพื่อทำรวั้ ก้ันอาณาเขต รถไถสถ่ี งึ หา้ คนั สง่ เสยี งครางกระหึ่มกอ้ งไปทง้ั หุบเขา ไมไ่ กลจาก บริเวณท่หี ลอ่ นยืนอยู่ มที ่อนไมท้ ถี่ กู ตดั เลื่อยอยา่ งเปน็ ระเบยี บ กองสมุ กนั สูงทว่ มศรี ษะ มองดรู าวกบั เป็นภูเขาขนาดย่อม ดรสาอา้ ปากค้าง สายตาจอ้ งดูการทำงานของคนงานไรส่ ม้ ดว้ ยสายตา แทบไมก่ ะพรบิ ...เปน็ อย่างน้ีไดอ้ ยา่ งไร มนั จะมากเกินไปแล้วนะดอกเตอรส์ ินธพ...
395/763 จากลกั ษณะของหน้าดินทถ่ี กู ปรับจนได้ระดบั ดแี ลว้ น้นั บ่งบอกว่า งานไถป่าตรงหน้านนั้ มใิ ช่เพ่ิงจะกระทำวันนี้ หากน่าจะมีการลงมือมา หลายวันแลว้ อาจจะวนั รงุ่ ข้ึนทนั ทหี ลงั จากการชุมนุมของชาวบ้าน ทบี่ ้าน ของซบิ เม้ียนเม่ียนในคนื วนั เพ็ญเสียด้วยซำ้ หลอ่ นนึกเจบ็ ใจตัวเองท่ีมัวแต่ว่นุ วายกับการคน้ หาเวยี งแสนเพง็ และ รับรองแขกทม่ี าจากกรุงเทพฯ จนไมไ่ ด้ใส่ใจกบั เสยี งของเคร่อื งยนตท์ ดี่ งั ลอยตามลมมาใหไ้ ดย้ ินเปน็ ระยะ “หยดุ นะ” ดรสาตะโกนก้อง หากคนงานทง้ั หมดที่กำลงั ตงั้ หนา้ ตัง้ ตา ไถปา่ นั้น ดูเหมอื นจะไม่มใี ครสนใจหลอ่ นเลยแมส้ กั คนเดียว ดรสาจึงหันไปควา้ ปืนยาวมาจากมอื ของอาซอง แล้วเหน่ียวไปยิงข้ึน ฟ้าติดกันถงึ สองนัด ปัง...ปัง... การกระทำครง้ั น้ีของดรสานับว่าไดผ้ ลดเี ยี่ยม เพราะรถไถทุกคนั หยดุ เครอื่ งลงในทันใด พวกคนงานทก่ี ำลงั ใชเ้ ล่ือยไฟฟ้าตดั ตน้ ไม้กพ็ ลอย ชะงักไปดว้ ย ดรสาเห็นชายหนมุ่ จากไร่ส้ม คนท่ีถือกระเป๋าเงนิ ค่าทด่ี ินไปบา้ นของ อ่ำเฟยในคืนวันเพญ็ กระโดดลงมาจากรถไถคนั หนึง่ ใบหน้าของชายหนุม่ คนนัน้ ดูประหลาดใจ แตแ่ ล้วเม่ือเห็นว่าใครเปน็ คนยงิ ปืนขึน้ ฟา้ หนา้ ของเขากบ็ ง้ึ ตึงขึน้ มาในทันใด
396/763 “พวกคุณมาทำอะไรทนี่ ่ี...คดิ จะหาเรื่องกันหรืออยา่ งไร...” เขาตะคอกนำ้ เสยี งกรา้ ว ขณะเดนิ มาประจันหนา้ กบั ดรสาและพวก “พวกคณุ หยุดไถทปี่ ่าเดยี๋ วน้ีนะ” ดรสาจอ้ งหน้าชายหนมุ่ คนน้ัน ทา่ ทางเอาเรือ่ ง “ผมไม่หยดุ ...คณุ ไมใ่ ช่เจา้ นายของผม” ชายหนุ่มคนนน้ั หัวเราะร่วน “คุณกลบั ไปเสียเถอะ” “เจ้านายของคณุ อยทู่ ี่ไหน” ดรสาถามกลบั สายตาของหลอ่ นหากเปน็ เปลวไฟ คงจะเผาผลาญชายหน่มุ ตรงหนา้ จนมอดไหม้กลายเปน็ จณุ ไป แล้ว ยงั ไมท่ นั ท่ีชายหน่มุ ผนู้ ั้นจะตอบวา่ อะไร หัวใจทร่ี ้อนร่มุ ของดรสาก็ ค่อยผอ่ นคลายลงไปนิดหนงึ่ เมอ่ื เหน็ ชายหนุ่มทค่ี นุ้ หนา้ คุ้นตาอีกคนโผล่ มาจากด้านหลังท่อนไม้ทีถ่ กู กองสุมกันจนสูง แมใ้ จจะคดิ ถึงเขาอยู่ไมใ่ ชน่ ้อย หากตอนนหี้ ล่อนพาลพาโลไปเสยี แล้ว เพราะถงึ เขาจะเป็นคนดีอยา่ งไร หากเขาก็ยงั ทำงานใหก้ ับดอกเตอร์ ใจโหดน่ัน “คณุ วชิ ยั ” หล่อนเผลอเรยี กช่ือของเขาออกมา หลงลมื ไปวา่ วนั นี้ หล่อนปรากฏ กายอย่างเปดิ เผยในฐานะของนายหญงิ แห่งไรผ่ าสกุ
397/763 แม้ไมเ่ อ่ยปากบอกใหใ้ ครรู้ หากทา่ ทีทหี่ ล่อนยืนอยูข่ ้างหน้าอาซอง และคนงานชายจากไร่ น้ันชดั เจนยิ่งกวา่ คำอธิบายใด ในความโมโหมากมายนั้น ดรสายอมรบั วา่ ลึกลงไปแลว้ หล่อนอด ดีใจไมไ่ ดท้ ่ไี ดพ้ บกบั วชิ ยั หลงั จากทไ่ี มไ่ ดพ้ บกันหลายวนั หากทา่ ทีของหวั หน้าคนงานหนมุ่ ในวนั นี้กลับเปลี่ยนไป ไม่เหมือน กับทุกครั้งท่ีหลอ่ นไดพ้ บ ไมม่ ีทา่ ทางรา่ เริงและรอยยิม้ สดใสในดวงตาของเขา ส่งิ ที่หลอ่ นเห็นมี เพียงประกายตาแหง่ ความสงสัยและความกร้าวแกร่ง หากดรสาไม่ทนั ได้ สังเกตความเปลี่ยนแปลงนนั้ เน่ืองด้วยหล่อนกำลงั เพง่ สมาธิท้ังหมดไปกบั เรอื่ งเรง่ ดว่ นเบ้ืองหนา้ “คณุ วชิ ัย...ตาแกด่ อกเตอร์ใช่ไหมที่ส่ังใหพ้ วกคณุ ทำอย่างนี้” ดรสา รัวคำถาม “ใช่” ชายหนุ่มในชุดเสอื้ แขนยาว กางเกงยนี สีเดียวกับดรสาตอบ สนั้ ๆ นัยน์ตาสีเขม้ ของเขายงั คงจอ้ งจับอยทู่ ี่ใบหน้านวลเนียนของดรสา กอ่ นจะแลเลยไปยงั ชัชชยั และโคลนิ ที่ยนื อยทู่ างด้านหลงั “แล้วนายของคณุ สง่ั ใหท้ ำเร่อื งบา้ ๆ แบบน้ีไดอ้ ยา่ งไร” เสยี งของ หลอ่ นระรวั เรว็ ใบหนา้ ขาวสะอาดของดรสาซบั สเี ลือดแดงเรอื่ ดว้ ยแสง ตะวนั เริ่มแรงกลา้ บนหน้าผากของหล่อนมเี หง่ือเม็ดเลก็ ๆ ผุดขึ้นมา
398/763 มากมาย “ทำไมนายของคณุ ถึงทำอยา่ งน้ี รไู้ หมว่าทด่ี นิ ตรงนี้เป็นพนื้ ท่ปี ่า ตน้ น้ำ และมีความสำคญั กบั ผนื ปา่ ทัง้ หมดมากแค่ไหน” “เรามีความจำเปน็ จะต้องทำแบบน้”ี ชายหนุ่มตอบเสยี งเรียบ ใบหน้า เฉยเมยไมแ่ สดงอารมณ์ใดออกมาใหเ้ หน็ ดรสารวั คำถามต่อไป โดยไม่ทันรู้สกึ ผิดหกู ับคำท่ชี ายหนุ่มใชว้ า่ ‘เรา’ “นายของคุณกำลังบกุ รกุ ทดี่ นิ ของอ่ำเฟยและหม่บู า้ นผาช้างรอ้ งอยู่ พวกคุณตอ้ งหยุดเด๋ยี วน้ี และถอยกลบั ไป ไม่เชน่ นนั้ ฉนั จำเป็นต้องอาศัย กฎหมายและตำรวจ” “กเ็ รยี กใหม้ าส”ิ ดรสาตกตะลึงไปกับคำตอบนั้น...หลอ่ นร้สู ึกแนน่ หน้าอกข้นึ มาใน ทนั ใด ด้วยไมเ่ คยนึกมากอ่ นว่า ชายหนมุ่ ผู้แจ่มใสและรา่ เรงิ จะตอบหล่อน เช่นนี้ “ไปเรยี กใหพ้ วกเขามา แลว้ เราจะได้แสดงเอกสารสทิ ธ์ิให้ดูเสีย พร้อมๆ กัน” “เอกสารสทิ ธ์ิ...” ดรสาอ้าปากคา้ ง “คุณหมายความวา่ ...” “อ่ำเฟยเซน็ ขายสิทธิ์ถอื ครองท่ีดนิ ให้กบั เราเรียบรอ้ ยแลว้ เม่ือวนั เสารท์ ่ีผา่ นมาน่เี อง...และกรรมการสองในสามของหม่บู ้านท่เี ปน็ กรรมการ ปา่ ชมุ ชน กเ็ ซน็ ยินยอมให้เราปรบั ปรงุ ท่ดี นิ ของอำ่ เฟยเพื่อใชป้ ระโยชน์ได้” “อะไรนะ” ดรสารอ้ งครางในลำคอ
“คุณกลบั ไปเสยี เถิดดรสา” 399/763 เยน็ เยยี บ กบั ใบหนา้ เฉยเมย ชายหน่มุ เรียกชื่อหล่อนดว้ ยเสยี ง เป็นอันวา่ เขารู้จนได้ว่าหล่อนคอื ดรสา...นายหญิงแห่งไรผ่ าสกุ ดรสาถอนหายใจยาว รสู้ กึ เสยี ใจทไี่ ม่มโี อกาสอธิบายให้เขาไดร้ บั ฟัง ถึงความจำเป็นที่หลอ่ นตอ้ งโกหกว่าหลอ่ นชื่อหมวยเอ พส่ี าวของหมวยเจง็ ไมร่ ู้ทำไมหลอ่ นถึงใส่ใจกับความรสู้ ึกของอกี ฝ่ายหนึ่งมากถึงเพียงน้ี เขาจะโกรธหรอื ไมห่ นอ ท่รี ู้วา่ หลอ่ นโกหกเขามาโดยตลอด...ดรสา ถามตัวเอง แลว้ ก็หาคำตอบใหก้ บั ตัวเองว่า...ไมห่ รอกน่า เขาอาจจะโกรธ นิดหนอ่ ย แต่หากหลอ่ นอธบิ ายถึงเหตผุ ลและความจำเป็นแลว้ ละก็ วชิ ัยก็ น่าทจ่ี ะเข้าใจและหายโกรธ หลอ่ นกำลังละล้าละลัง และห่วงความรสู้ กึ ของชายหนุม่ รา่ งสูง ใบหน้าเข้มคมทย่ี นื อยตู่ รงหน้า...อาจเปน็ เพราะดรสารสู้ ึกว่าโดยเนอื้ แท้แลว้ ชายหนุ่มตรงหนา้ เป็นคนด.ี ..เขาดีกับหลอ่ นมาก และดีเกนิ กว่าที่จะมา ทำงานให้กับตาดอกเตอร์ใจโหดคนนั้น “คณุ วชิ ัย” ดรสาตัดสินใจ หลอ่ นสูดลมหายใจลกึ ยาว กอ่ นที่จะเอย่ ออกมาเสียง แผว่ ว่า
400/763 “คณุ ถกู ดอกเตอร์สนิ ธพบงั คบั ให้ทำอยา่ งนี้ใช่ไหม ฉันรนู้ ะ...ฉนั รวู้ ่า คณุ ไมไ่ ดเ้ ต็มใจจะทำ คณุ ไมไ่ ดเ้ ต็มใจจะถางที่ทำลายป่าใชไ่ หม...อตี าแกบ่ า้ นน่ั จะตอ้ งเป็นคนบงั คบั ให้คณุ ทำ เพอื่ ขยายทสี่ วนสม้ ให้กบั เขาแน่” ดรสาจอ้ งหน้าชายหนมุ่ ผนู้ ้นั นิ่ง หลอ่ นไมท่ นั ได้สนใจอาซองและแสงดา ท่ีกำลงั ขยบั ตัวไปมาดว้ ย ความอึดอัด เหมอื นว่ากำลังอยากจะบอกให้หล่อนรู้อะไรสักอย่าง เม่ือชายหน่มุ ผู้นนั้ ไม่ไดต้ อบอะไรออกมา หลอ่ นจึงกล่าวต่อไป “ฉันเขา้ ใจคณุ นะคุณวิชยั ...คุณเปน็ คนด.ี ..คณุ เป็นคนดเี กนิ กว่าจะมา ทำงานกับคนเลวๆ อย่างอีตาแก่น่ันกับน้องสาวของเขา คณุ รักสัตว์ คณุ มี จติ ใจเมตตากรณุ า ฉนั รูว้ ่าคุณตอ้ งอึดอดั แน่ท่ีตอ้ งมาทำงานทีค่ ุณไม่ไดเ้ ตม็ ใจอย่างนี้...ลาออกจากสวนสม้ และไปทำงานทไ่ี ร่ของฉันเถดิ ... แล้วคุณจะ สบายใจมากกว่าน้ี...” ดรสาเหน็ ชายหนมุ่ เมม้ ริมฝีปากแนน่ ราวกับมีความอดึ อัดใจบางอยา่ ง “ฉันเชื่อวา่ คณุ ไม่อยากทำแบบน.้ี ..ใช่ไหม...คณุ ร้นู วี่ า่ ที่ดนิ ท่คี ณุ กำลงั ไถใหต้ าแก่นัน่ เป็นทีป่ า่ ต้นนำ้ ซ่งึ เราควรจะตอ้ งอนรุ กั ษเ์ อาไว้ คุณรู้ด.ี ..แต่ คุณกต็ ้องทำตามคำส่ังของหวั หนา้ คณุ ...หยุดเถอะคะ่ อยา่ ทำแบบนี้อีกต่อ ไปเลย”
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 533
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- 539
- 540
- 541
- 542
- 543
- 544
- 545
- 546
- 547
- 548
- 549
- 550
- 551
- 552
- 553
- 554
- 555
- 556
- 557
- 558
- 559
- 560
- 561
- 562
- 563
- 564
- 565
- 566
- 567
- 568
- 569
- 570
- 571
- 572
- 573
- 574
- 575
- 576
- 577
- 578
- 579
- 580
- 581
- 582
- 583
- 584
- 585
- 586
- 587
- 588
- 589
- 590
- 591
- 592
- 593
- 594
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- 600
- 601
- 602
- 603
- 604
- 605
- 606
- 607
- 608
- 609
- 610
- 611
- 612
- 613
- 614
- 615
- 616
- 617
- 618
- 619
- 620
- 621
- 622
- 623
- 624
- 625
- 626
- 627
- 628
- 629
- 630
- 631
- 632
- 633
- 634
- 635
- 636
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- 642
- 643
- 644
- 645
- 646
- 647
- 648
- 649
- 650
- 651
- 652
- 653
- 654
- 655
- 656
- 657
- 658
- 659
- 660
- 661
- 662
- 663
- 664
- 665
- 666
- 667
- 668
- 669
- 670
- 671
- 672
- 673
- 674
- 675
- 676
- 677
- 678
- 679
- 680
- 681
- 682
- 683
- 684
- 685
- 686
- 687
- 688
- 689
- 690
- 691
- 692
- 693
- 694
- 695
- 696
- 697
- 698
- 699
- 700
- 701
- 702
- 703
- 704
- 705
- 706
- 707
- 708
- 709
- 710
- 711
- 712
- 713
- 714
- 715
- 716
- 717
- 718
- 719
- 720
- 721
- 722
- 723
- 724
- 725
- 726
- 727
- 728
- 729
- 730
- 731
- 732
- 733
- 734
- 735
- 736
- 737
- 738
- 739
- 740
- 741
- 742
- 743
- 744
- 745
- 746
- 747
- 748
- 749
- 750
- 751
- 752
- 753
- 754
- 755
- 756
- 757
- 758
- 759
- 760
- 761
- 762
- 763
- 1 - 50
- 51 - 100
- 101 - 150
- 151 - 200
- 201 - 250
- 251 - 300
- 301 - 350
- 351 - 400
- 401 - 450
- 451 - 500
- 501 - 550
- 551 - 600
- 601 - 650
- 651 - 700
- 701 - 750
- 751 - 763
Pages: