ບັນຊີຊັນສູງ 2

หนา้ | 138 บทท่ี 3 การจัดทางบการเงินรวม ณ วันซ้อื หุ้น รายการตัดบญั ชีในกระดาษทาการ ตามตัวอย่างที่ 3.5 รายการตัดบัญชี แสดงในรูปแบบ เดบิต เครดิต ได้ดงั น้ี (1) ตัดบัญชีเงินลงทนุ ในบริษทั ทอง จากัด กับ ส่วนของผู้ถือหนุ้ ของ บรษิ ัท ทอง จากัด เดบติ ทนุ หนุ้ สามญั – บรษิ ัท ทอง จากดั 300,000 ส่วนเกนิ มลู ค่าห้นุ สามญั – บริษัท ทอง จากัด 100,000 กาไรสะสม – บริษัท ทอง จากัด 120,000 เครดติ เงนิ ลงทุนในบริษทั ทอง จากัด (80%) 416,000 ส่วนได้เสียที่ไมม่ ีอานาจควบคมุ (NCI)(20%) 104,000 (2) โอนสว่ นเกนิ ของราคาทุนของเงินลงทนุ ที่สงู กวา่ มูลคา่ ตามบัญชไี ปปรบั ปรุงบัญชีทเ่ี กย่ี วข้อง เดบติ ท่ดี นิ 100,000 อาคาร 30,000 เครดติ สินค้าคงเหลอื 15,000 อุปกรณ์ 20,000 เงนิ ลงทุนในบริษทั ทอง จากัด (80%) 76,000 ส่วนไดเ้ สียทีไ่ มม่ อี านาจควบคุม (NCI)(20%) 19,000 (3) บนั ทกึ ค่าความนิยมทเี่ กิดจากการรวมธุรกจิ 108,000 เดบติ ค่าความนยิ ม เครดิต เงนิ ลงทนุ ในบรษิ ัท ทอง จากัด (80%) 108,000

บทที่ 3 การจดั ทางบการเงนิ รวม ณ วนั ซ้ือห้นุ หนา้ | 139 งบการเงินรวมของบรษิ ัท เพชร และ บริษทั ทอง แสดงได้ดังนี้ หนว่ ย : บาท บรษิ ทั เพชร และบริษทั ย่อย งบแสดงฐานะการเงิน 60,000 ณ วนั ที่ 1 มกราคม 25x1 70,000 95,000 สนิ ทรัพย์ 225,000 สนิ ทรัพย์หมุนเวยี น 890,000 เงินสด 660,000 ลูกหนี้ 450,000 สินคา้ คงเหลือ 108,000 2,108,000 รวมสนิ ทรัพย์หมนุ เวียน 2,333,000 สนิ ทรัพย์ไมห่ มุนเวียน 180,000 ทีด่ ิน อาคาร และอปุ กรณ์ ท่ีดิน 600,000 อาคาร – สทุ ธิ 780,000 อุปกรณ์ – สทุ ธิ ค่าความนิยม รวมสนิ ทรพั ยไ์ มห่ มนุ เวียน รวมสินทรพั ย์ หน้สี ินและส่วนของผู้ถือหุ้น หนสี้ ินหมนุ เวียน เจา้ หน้ี หนส้ี ินไม่หมุนเวียน เงนิ กู้ รวมหนส้ี ิน

หนา้ | 140 บทท่ี 3 การจดั ทางบการเงนิ รวม ณ วนั ซ้ือหนุ้ สว่ นของผถู้ ือหุ้น 1,000,000 ทนุ หนุ้ สามญั 180,000 ส่วนเกินมลู ค่าหุ้นสามญั 250,000 กาไรสะสม 123,000 สว่ นไดเ้ สียที่ไมม่ ีอานาจควบคมุ (NCI) รวมส่วนของผู้ถอื ห้นุ 1,553,000 รวมหนสี้ นิ และส่วนของผู้ถอื หุ้น 2,333,000 กรณีท่ี 3 บัญชีเงินลงทุนในบริษัทย่อยมีมูลค่าต่ากว่ามูลค่าตามบัญชีของ สนิ ทรพั ยส์ ทุ ธิหรือสว่ นของผถู้ อื หุ้นบรษิ ัทย่อย กรณถี ือหุ้นเพยี งบางสว่ น เมื่อบริษัทใหญ่ซ้ือหุ้นบริษัทย่อยบางส่วนในราคาต่ากว่ามูลค่าตามบัญชี ส่วนเกิน ของมูลค่าตามบัญชีท่ีสูงกว่าราคาทุนของเงินลงทุน ที่เกิดข้ึนจะเท่ากับผลต่างระหว่างราคาที่ บริษัทใหญ่จ่ายซื้อหุ้นของบริษัทย่อยและมูลค่าตามบัญชีของสินทรัพย์สุทธิของบริษัทย่อย ซึ่ง จะต้องนาไปปรับสินทรัพย์หรือหน้ีสินของบริษัทย่อยให้แสดงด้วยมูลค่ายุติธรรมในงบแสดงฐานะ การเงินรวม ซ่ึงการปรับสินทรัพย์หรือหนี้สินของบริษัทย่อยในการจัดทางบแสดงฐานะการเงินรวม อาจจะปรบั สินทรพั ย์หรอื หนี้สนิ ของบริษัทย่อยเฉพาะส่วนที่บริษัทใหญ่ถือหุ้นอยู่ตามวิธีทฤษฎีการ เป็นเจ้าของ หรือปรับสินทรัพย์หรือหน้ีสินท้ังหมดของบริษัทย่อยตามวิธีทฤษฎีหน่วยงาน เช่นเดียวกับกรณีซื้อหุ้นบริษัทย่อยบางส่วนในราคาสูงกว่าราคาตามบัญชี ซ่ึงในท่ีน้ีจะกล่าวถึง เฉพาะกรณีทีป่ รบั สินทรพั ย์หรอื หนี้สินของบรษิ ทั ย่อยท้ังหมดตามทฤษฏีหน่วยงาน ดังแสดงได้ตาม ตวั อยา่ งที่ 3.6 ตัวอย่างท่ี 3.6 บัญชีเงินลงทุนในบริษัทย่อยมีมูลค่าต่ากว่ามูลค่าตามบัญชีของสินทรัพย์ สุทธิหรอื ส่วนของผู้ถอื ห้นุ บรษิ ัทยอ่ ย กรณถี อื หนุ้ เพยี งบางส่วน เม่ือวันที่ 1 มกราคม 25x1 บริษัท เพชร จากัด ซื้อหุ้นในบริษัท ทอง จากัด 80% ในราคา ตา่ กว่ามูลค่าตามบัญชี โดยชาระเป็นหุ้นสามัญ 2,800 หุ้น มูลค่าหุ้นละ 100 บาทราคาตลาดของ หุ้น มูลค่าหุ้นละ 104 บาทผลต่างที่เกิดข้ึนเนื่องจากมูลค่าของสินทรัพย์ ของบริษัท ทอง จากัด ราคาไม่เทา่ กับมูลคา่ ยตุ ิธรรมดงั นี้

บทท่ี 3 การจดั ทางบการเงินรวม ณ วนั ซอ้ื หุ้น หนา้ | 141 สินคา้ คงเหลอื มูลค่าตามบญั ชี มลู ค่ายุติธรรม ที่ดิน 35,000 40,000 อาคาร 230,000 140,000 อุปกรณ์ 180,000 120,000 170,000 185,000 ยอดคงเหลอื ของบญั ชีต่าง ๆ ในวันที่ 1 มกราคม 25x1 ของท้ังสองบรษิ ัท ภายหลังจาก การบันทึกการซอื้ หุ้นในบริษัทยอ่ ยแล้ว มีดังน้ี เงินสด บรษิ ทั เพชร บริษทั ทอง ลกู หน้ี เดบิต เครดติ เดบติ เครดติ สินค้าคงเหลือ 45,000 15,000 เงนิ ลงทุนในบริษัท ทอง 50,000 ท่ดี นิ 75,000 20,000 อาคาร 291,200 อุปกรณ์ 560,000 35,000 เจา้ หน้ี 450,000 เงินกู้ 300,000 230,000 30,000 ทนุ หนุ้ สามญั 180,000 100,000 สว่ นเกนิ มูลค่าห้นุ สามญั 150,000 170,000 300,000 กาไรสะสม 500,000 100,000 680,000 650,000 120,000 191,200 650,000 250,000 1,771,200 1,771,200

หน้า | 142 บทที่ 3 การจัดทางบการเงินรวม ณ วนั ซอื้ หนุ้ ตารางแสดงการวเิ คราะหส์ ่วนแตกต่าง แสดงได้ดังน้ี ส่ิงตอบแทนท่ีโอนให้ตามมลู คา่ ยุตธิ รรม ณ วนั ที่ซื้อ ทุนหนุ้ สามญั 2,800 ห้นุ ราคาตลาด หุ้นละ 104 บาท 291,200 ส่วนของผทู้ ี่ไมม่ อี านาจควบคมุ ในผู้ถกู ซ้ือ สนิ ทรัพยส์ ุทธิทรี่ ะบไุ ด้ของผูถ้ ูกซ้อื 520,000 คูณ ส่วนได้เสียท่ไี มม่ อี านาจควบคุม 20% 104,000 รวม 395,200 หกั มลู คา่ ยุตธิ รรมของสนิ ทรัพย์สทุ ธิทร่ี ะบไุ ดข้ องบรษิ ัทย่อย ทนุ หุ้นสามญั 300,000 สว่ นเกนิ มลู ค่าหนุ้ สามัญ 100,000 กาไรสะสม 120,000 520,000 สว่ นเกินของมูลคา่ ตามบัญชีที่สงู กว่าราคาทุนของเงินลงทนุ (124,800) กระจายสว่ นเกินใหก้ ับสินทรัพยส์ ทุ ธิ ไดด้ งั นี้ บริษัท ปรบั เพ่มิ สินค้าคงเหลือ ใหญ่ NCI 1,000 5,000 x 80% 4,000 (18,000) (12,000) ปรับลด ที่ดนิ (90,000) x 80% (72,000) 3,000 (26,000) ปรบั ลด อาคาร (60,000) x 80% (48,000) ปรับเพ่มิ อุปกรณ์ 15,000 x 80% 12,000 รวมสว่ นเกินที่กระจายให้สินทรัพยส์ ุทธิ (104,000) ส่วนทเี่ หลอื ถอื เป็นกาไรจากการซอ้ื ในราคาต่ากว่ามลู ค่ายตุ ิธรรม (124,800-104,000) (20,800) สว่ นเกนิ ของมูลคา่ ตามบญั ชีที่สูงกวา่ ราคาทนุ ของเงนิ ลงทนุ (124,800)

บทที่ 3 การจัดทางบการเงินรวม ณ วันซอ้ื หุ้น หนา้ | 143 กระดาษทาการเพ่อื จดั ทางบการเงินรวม แสดงได้ดงั น้ี หนว่ ย : บาท บริษัท เพชร และ บรษิ ัทย่อย กระดาษทาการเพอื่ ทางบการเงินรวม ณ วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 บริษัท บริษทั รายการปรับปรุงและตัดบญั ชี งบการเงนิ เพชร ทอง เดบิต เครดิต รวม งบแสดงฐานะการเงนิ สนิ ทรพั ย์ 45,000 15,000 60,000 เงนิ สด 50,000 20,000 70,000 ลูกหน้ี 75,000 35,000 (2) 5,000 115,000 สนิ ค้าคงเหลอื (2) 104,000 เงนิ ลงทนุ ในบริษัท ทอง (80%) 291,200 (3) 20,800 (1) 416,000 ท่ดี นิ อาคาร 560,000 230,000 (2) 90,000 700,000 อปุ กรณ์ 450,000 180,000 (2) 60,000 570,000 รวมสินทรัพย์ 300,000 170,000 (2) 15,000 485,000 1,771,200 650,000 2,000,000 หนีส้ นิ และส่วนของผู้ถอื หนุ้ 150,000 30,000 180,000 เจ้าหนี้ เงินกู้ 500,000 100,000 600,000 ทุนหนุ้ สามญั - บรษิ ทั เพชร 680,000 680,000 ทุนหุ้นสามัญ - บรษิ ัท ทอง 300,000 (1) 300,000 191,200 สว่ นเกินมลู คา่ ห้นุ สามญั - บริษัท เพชร 191,200 250,000 สว่ นเกนิ มลู คา่ ห้นุ สามญั - บรษิ ทั ทอง กาไรสะสม - บรษิ ัท เพชร 100,000 (1) 100,000 250,000 กาไรสะสม - บรษิ ัท ทอง 120,000 (1) 120,000 กาไรจากการซือ้ ในราคาตา่ กวา่ มลู ค่ายุติธรรม (3) 20,800 20,800 ส่วนได้เสียทไ่ี มม่ อี านาจควบคมุ (NCI) (2) 26,000 (1) 104,000 78,000 รวมหนี้สินและสว่ นของผูถ้ ือหุ้น 1,771,200 650,000 2,000,000

หน้า | 144 บทที่ 3 การจัดทางบการเงนิ รวม ณ วันซอ้ื ห้นุ รายการตัดบญั ชใี นกระดาษทาการ ตามตัวอย่างที่ 3.6 รายการตัดบัญชี แสดงในรูปแบบ เดบิต เครดิต ได้ดงั นี้ (1) ตัดบัญชีเงนิ ลงทุนในบริษัท ทอง จากัด กับ ส่วนของผูถ้ ือหุ้นของ บริษทั ทอง จากัด เดบิต ทนุ หนุ้ สามญั – บริษัท ทอง จากัด 300,000 ส่วนเกินมลู ค่าห้นุ สามัญ – บรษิ ทั ทอง จากัด 100,000 กาไรสะสม – บริษัท ทอง จากัด 120,000 เครดิต เงนิ ลงทุนในบริษทั ทอง จากัด (80%) 416,000 ส่วนไดเ้ สียท่ไี มม่ ีอานาจควบคุม (NCI)(20%) 104,000 (2) โอนส่วนเกินของราคาทนุ ของเงินลงทนุ ท่ีสงู กว่ามูลค่าตามบญั ชีไปปรับปรุงบัญชีทเ่ี กยี่ วข้อง เดบติ สนิ ค้าคงเหลือ 5,000 อปุ กรณ์ 15,000 เงินลงทุนในบรษิ ัท ทอง จากัด (80%) 104,000 สว่ นไดเ้ สยี ท่ไี มม่ อี านาจควบคมุ (NCI)(20%) 26,000 เครดิต ทีด่ นิ 90,000 อปุ กรณ์ 60,000 (3) บันทกึ กาไรจากการซือ้ ในราคาต่ากว่ามลู ค่ายุติธรรม เดบิต เงินลงทนุ ในบริษทั ทอง จากัด (80%) 20,800 เครดติ กาไรจากการซอ้ื ในราคาต่ากว่ามูลคา่ ยตุ ธิ รรม 20,800

บทท่ี 3 การจัดทางบการเงินรวม ณ วนั ซื้อห้นุ หนา้ | 145 งบการเงินรวมของบรษิ ัท เพชร และ บริษัท ทอง แสดงได้ดงั น้ี บรษิ ัท เพชร และบรษิ ัทย่อย งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ที่ 1 มกราคม 25x1 สินทรัพย์หมุนเวยี น สินทรัพย์ หน่วย : บาท เงนิ สด 60,000 ลูกหน้ี 70,000 สินคา้ คงเหลือ 115,000 245,000 รวมสนิ ทรพั ย์หมนุ เวียน สนิ ทรัพย์ไม่หมุนเวียน 700,000 570,000 ท่ดี ิน อาคาร และอุปกรณ์ 485,000 ทีด่ ิน 1,755,000 อาคาร – สุทธิ 2,000,000 อุปกรณ์ – สทุ ธิ รวมสนิ ทรัพยไ์ ม่หมนุ เวียน รวมสินทรพั ย์ หนี้สินและส่วนของผ้ถู ือหุ้น หนี้สินหมุนเวียน 180,000 เจ้าหนี้ 600,000 หนสี้ ินไม่หมุนเวียน 780,000 เงินกู้ รวมหนส้ี นิ

หนา้ | 146 บทที่ 3 การจัดทางบการเงนิ รวม ณ วันซอื้ หนุ้ 680,000 191,200 สว่ นของผถู้ ือหุ้น 250,000 ทนุ หนุ้ สามญั 20,800 สว่ นเกนิ มลู ค่าหนุ้ สามญั 78,000 กาไรสะสม 1,220,000 กาไรจากการซื้อในราคาต่ากวา่ มลู คา่ ยตุ ธิ รรม 2,000,000 ส่วนได้เสยี ทไี่ ม่มอี านาจควบคุม (NCI) รวมส่วนของผ้ถู ือหนุ้ รวมหน้ีสินและส่วนของผู้ถือห้นุ การเปิดเผยขอ้ มูล การเปิดเผยข้อมลู เกย่ี วกับงบการเงนิ รวม มาตรฐานการรายงานทางการเงิน ฉบับที่ 12 เรอ่ื ง การเปิดเผยข้อมูลเก่ียวกับส่วนได้เสยี ในกจิ การอื่น ไดก้ าหนดให้บรษิ ัทใหญ่ตอ้ งเปิดเผยข้อมูล ทกุ ขอ้ ตอ่ ไปนใี้ นงบการเงนิ รวม 1. ชอื่ ของบรษิ ัทย่อย 2. สถานท่ีหลักในการประกอบธุรกิจของบรษิ ทั ย่อย 3. สดั ส่วนของสว่ นได้เสียในความเป็นเจา้ ของที่ถอื โดยสว่ นไดเ้ สียท่ีไมม่ อี านาจควบคุม 4. สดั สว่ นของสิทธใิ นการออกเสยี งท่ีถือโดยสว่ นได้เสียที่ไมม่ ีอานาจควบคุม ในกรณที ่ีต่าง จากสดั สว่ นของส่วนได้เสียในความเป็นเจ้าของที่ถอื โดยส่วนได้เสียที่ไม่มีอานาจควบคุม 5. กาไรหรือขาดทุนที่แบง่ ให้กบั สว่ นไดเ้ สยี ทีไ่ มม่ อี านาจควบคุมในบริษัทย่อยในระหว่าง รอบระยะเวลารายงาน 6. ยอดสะสมของสว่ นได้เสยี ท่ไี มม่ อี านาจควบคมุ ในบรษิ ัทย่อย ณ วันส้ินรอบระยะเวลา รายงาน 7. ข้อมลู ทางการเงนิ โดยสรุปของบรษิ ัทย่อย สรปุ งบการเงินรวม หมายถึง การนางบการเงินของบริษัทใหญ่และบริษัทย่อยทุกบริษัทของ บริษัทใหญ่มารวมเข้าด้วยกัน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแสดงผลการดาเนินงาน ฐานะการเงินของ บริษัทใหญ่และบริษัทย่อย อันจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ถือหุ้นและเจ้าหน้ีของบริษัทใหญ่ โดยการ จัดทางบการเงนิ รวม ณ วนั ซือ้ หุ้น จะมเี พียงงบเดยี วเท่าน้ัน คือ งบแสดงฐานะการเงินรวม ซ่ึงแยก พิจารณาออกเปน็ 2 กรณี คือ 1) การจัดทางบการเงินรวมเมื่อบริษัทใหญ่ซื้อหุ้นท้ังหมดของบริษัท

บทท่ี 3 การจัดทางบการเงินรวม ณ วันซือ้ หุ้น หนา้ | 147 ย่อย 2) การจดั ทางบการเงินรวมเม่ือบริษัทใหญ่ซ้ือหุ้นของบริษัทย่อยเพียงบางส่วน โดยในแต่ละ กรณียังแบ่งออกได้เป็น 3 ลักษณะ คือ 1) บัญชีเงินลงทุนในบริษัทย่อยมีมูลค่าเท่ากับมูลค่าตาม บัญชีของสินทรัพย์สุทธิหรือส่วนของผู้ถือหุ้นบริษัทย่อย 2) บัญชีเงินลงทุนในบริษัทย่อยมีมูลค่า สูงกว่ามูลค่าตามบัญชีของสินทรัพย์สุทธิหรือส่วนของผู้ถือหุ้นบริษัทย่อย 3) บัญชีเงินลงทุนใน บริษทั ยอ่ ยมมี ลู ค่าตา่ กว่ามูลค่าตามบัญชีของสนิ ทรัพยส์ ุทธิหรือส่วนของผูถ้ ือหุ้นบริษัทย่อย ในการจัดทางบการเงินรวมมหี ลักการวธิ ปี ฏิบตั ิมอี ยู่ 3 ทฤษฎี คือ ทฤษฎีความเป็นเจ้าของ (The proprietary theory) ทฤษฎีความเป็นบริษัทใหญ่ (The parent company theory) และ ทฤษฎีความเป็นหน่วยงาน (The entity theory) ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน ฉบับที่ 3 (ปรับปรุง 2557) เร่ือง การรวมธุรกิจ เป็นไปตามแนวทางทฤษฎีความเป็นหน่วยงาน ท่ีจะตีราคา สนิ ทรัพย์ หน้สี ินของบรษิ ทั ยอ่ ยด้วยมูลค่ายุติธรรม ท้งั ในสว่ นของบริษัทใหญ่และในส่วนได้เสียท่ีไม่ มอี านาจควบคุม

หนา้ | 148 บทที่ 3 การจัดทางบการเงินรวม ณ วันซ้ือหุน้ แบบฝึกหดั ขอ้ 1. เมื่อวนั ที่ 1 มกราคม 25x5 บรษิ ัท อรสิ รา จากัด ได้ออกหุ้นสามัญจานวน 900 หุ้น มูลค่าหุ้น ละ 100 บาท ราคาตลาดหุ้นละ 110 บาท เพื่อแลกเปลี่ยนกับสิทธิส่วนได้เสียในบริษัท ธราพงษ์ จากดั 60% งบแสดงฐานะการเงินของทง้ั สองบริษัทกอ่ นการซื้อห้นุ แสดงไดด้ ังน้ี หนว่ ย : บาท เงินสด บริษัท อรสิ รา จากัด บริษทั ธราพงษ์ จากดั 25,000 4,000 ลกู หนี้การค้า 10,000 10,000 สินคา้ คงเหลอื 95,000 9,000 อาคารและอุปกรณ์ 140,000 56,000 ท่ีดนิ 190,000 110,000 รวมสนิ ทรัพย์ 460,000 189,000 เจา้ หนกี้ ารค้า 30,000 24,000 ทนุ หนุ้ สามญั (มลู คา่ หนุ้ ละ100บาท) 250,000 100,000 ส่วนเกนิ มูลค่าหุน้ สามญั 100,000 50,000 กาไรสะสม 80,000 15,000 รวมหนี้สินและสว่ นของเจ้าของ 460,000 189,000 มลู ค่ายุติธรรมของสนิ ทรัพย์และหนีส้ ิน ของบริษทั ธราพงษ์ จากัด มรี าคาเท่ากับมลู ค่ายุตธิ รรม ใหท้ า 1. บันทึกรายการในสมุดรายวนั ทั่วไปของบริษทั อรสิ รา จากัด สาหรับการบันทกึ การ ลงทุนซือ้ หุ้น ณ วันท่ี 1 มกราคม 25x5 2. งบแสดงฐานะการเงนิ ของบริษัท อริสรา จากัด ภายหลังการซ้อื หนุ้ ในบริษทั ธราพงษ์ จากดั

บทที่ 3 การจดั ทางบการเงนิ รวม ณ วันซื้อหุน้ หนา้ | 149 ขอ้ 2. เมอื่ วันท่ี 1 มกราคม 25x1 บรษิ ทั เขาค้อ จากัด ซือ้ หนุ้ สามัญทม่ี ีสทิ ธิออกเสียง ใน บริษัท เขาทราย จากัด ท้ังหมด ในราคา 740,000 บาท งบแสดงฐานะการเงนิ ของบริษัท เขาทราย จากัด เปรียบเทียบระหวา่ งมลู ค่าตามบญั ชกี ับมูลค่ายตุ ธิ รรม มีดังตอ่ ไปนี้ หน่วย : บาท มูลคา่ ตามบญั ชี มลู ค่ายุติธรรม สนิ ทรัพย์ เงินสด 98,000 98,000 ลกู หนี้ 47,000 40,000 สินคา้ คงเหลอื 146,000 135,000 อาคารและอุปกรณ์ 190,000 180,000 ที่ดิน 380,000 430,000 รวมสนิ ทรพั ย์ 861,000 883,000 หนสี้ นิ และส่วนของผู้ถือหุ้น เจา้ หนีก้ ารคา้ 61,000 61,000 เงินกู้ 100,000 100,000 ทนุ หนุ้ สามญั (มลู ค่าห้นุ ละ 100 บาท) 400,000 ส่วนเกนิ มลู ค่าห้นุ สามญั 200,000 กาไรสะสม 100,000 รวมหน้ีสินและสว่ นของผถู้ อื หุ้น 861,000 ใหท้ า 1. แสดงการวิเคราะห์ส่วนแตกต่าง 2. รายการตัดบัญชใี นกระดาษทาการเพื่อทางบการเงินรวมในรูปแบบเดบิต เครดิต

หน้า | 150 บทท่ี 3 การจัดทางบการเงนิ รวม ณ วันซอ้ื หนุ้ ขอ้ 3. เมอ่ื วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 บริษทั มีนา จากัด ซอ้ื หนุ้ สามัญท่มี ีสิทธิออกเสียง ใน บริษทั จากัด เมษา ทง้ั หมด ในราคา 410,000 บาท งบแสดงฐานะการเงนิ ของบริษทั เมษา จากดั เปรยี บเทียบระหว่างมูลค่าตามบัญชีกับมูลคา่ ยตุ ธิ รรม มีดงั ตอ่ ไปนี้ หน่วย : บาท มูลคา่ ตามบญั ชี มูลคา่ ยตุ ิธรรม สนิ ทรัพย์ เงนิ สด 23,000 23,000 ลกู หนก้ี ารค้า 130,000 120,000 สินคา้ คงเหลอื 75,000 80,000 อาคารและอุปกรณ์ (สทุ ธิ) 110,000 119,000 ที่ดนิ 220,000 200,000 รวมสินทรัพย์ 558,000 542,000 หน้สี นิ และสว่ นของผู้ถือหุ้น เจา้ หนกี้ ารคา้ 118,000 118,000 ทนุ หนุ้ สามญั (มลู คา่ หุน้ ละ 100 บาท) 200,000 สว่ นเกนิ มลู ค่าหุน้ สามญั 150,000 กาไรสะสม 90,000 รวมหน้ีสินและสว่ นของผูถ้ ือหุ้น 558,000 ให้ทา 1. แสดงการวเิ คราะหส์ ่วนแตกต่าง 2. รายการตัดบญั ชีในกระดาษทาการเพ่ือทางบการเงินรวมในรปู แบบเดบิต เครดิต

บทที่ 3 การจัดทางบการเงนิ รวม ณ วนั ซ้อื ห้นุ หนา้ | 151 ขอ้ 4. บริษทั ธิตารีย์ จากัด ซือ้ ห้นุ สามญั ของบริษทั ณัฐนิชา จากัด จานวน 70% เมอื่ วนั ที่ 31 ธันวาคม 25x1 โดยจ่ายเงนิ สด จานวน 650,000 บาท งบแสดงฐานะการเงนิ ของบรษิ ัท ธติ ารยี ์ จากัด และ บริษัท ณัฐนชิ า จากัด แสดงราคา มลู คา่ ตามบัญชี และมลู ค่ายุตธิ รรม ณ วนั ซือ้ หุ้น เป็นดังนี้ หน่วย : บาท บริษัท ธิตารยี ์ บรษิ ัท ณฐั นชิ า มลู ค่าตามบัญชี มูลค่าตามบัญชี มลู ค่ายุตธิ รรม สนิ ทรัพย์ 900,000 55,000 55,000 เงนิ สด 75,000 80,000 70,000 ลูกหนก้ี ารค้า 136,000 130,000 150,000 สนิ คา้ คงเหลอื 254,000 210,000 180,000 อาคารและอุปกรณ์(สุทธิ) 350,000 350,000 400,000 ทดี่ นิ 1,715,000 825,000 รวมสนิ ทรพั ย์ หน้สี นิ และส่วนของผ้ถู อื หุ้น 65,000 25,000 25,000 เจา้ หนี้ 1,000,000 500,000 ทนุ หนุ้ สามญั (มลู ค่าหุ้นละ 50 บาท) 100,000 สว่ นเกินมลู ค่าหุ้นสามัญ 300,000 200,000 กาไรสะสม 350,000 1,715,000 825,000 รวมหนสี้ ินและสว่ นของผู้ถือหุ้น ให้ทา 1. งบแสดงฐานะการเงินของบริษทั ธิตารีย์ จากัด หลังการซือ้ หุน้ 2. แสดงการวเิ คราะห์ส่วนแตกตา่ ง 3. รายการตัดบญั ชใี นกระดาษทาการเพื่อทางบการเงนิ รวมในรปู แบบเดบติ เครดิต 4. กระดาษทาการเพอื่ จัดทางบการเงินรวมของบรษิ ัทธติ ารียแ์ ละบริษทั ย่อย ณ วันซื้อหุน้

หนา้ | 152 บทที่ 3 การจดั ทางบการเงนิ รวม ณ วนั ซอื้ หุน้ ข้อ 5. บริษัท ศรราม จากัด ซอื้ หุน้ สามัญ ของบริษัท สมชาย จากัด จานวน 80% เมอ่ื วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 โดยจ่ายเงินสด จานวน 250,000 บาท งบแสดงฐานะการเงิน ของบริษัท ศรราม จากดั และ บริษัท สมชาย จากัด แสดงราคา มูลค่าตามบัญชี และมูลค่ายุตธิ รรม ณ วนั ซ้ือหุ้น เป็นดังนี้ หน่วย : บาท บริษทั ศรราม บรษิ ทั สมชาย มูลค่าตามบญั ชี มลู ค่าตามบญั ชี มูลคา่ ยุติธรรม สินทรพั ย์ 330,000 80,000 80,000 เงินสด 120,000 56,000 60,000 ลกู หนกี้ ารคา้ 85,000 69,000 60,000 สินคา้ คงเหลือ 64,000 95,000 110,000 เครือ่ งใชส้ านักงาน 130,000 152,000 132,000 ทดี่ ิน 729,000 452,000 รวมสินทรพั ย์ หนีส้ นิ และส่วนของผู้ถือหุ้น 149,000 72,000 72,000 เจ้าหน้ี 300,000 ทนุ หนุ้ สามญั (มลู คา่ หุ้นละ 50 บาท) 100,000 200,000 สว่ นเกนิ มลู ค่าห้นุ สามัญ 180,000 100,000 กาไรสะสม 80,000 729,000 รวมหน้ีสินและสว่ นของผถู้ อื หุ้น 452,000 ให้ทา 1. งบแสดงฐานะการเงนิ ของบรษิ ทั ศรราม จากัด หลงั การซื้อหนุ้ 2. แสดงการวเิ คราะหส์ ่วนแตกต่าง 3. รายการตัดบัญชีในกระดาษทาการเพ่ือทางบการเงินรวมในรปู แบบเดบติ เครดิต 4. กระดาษทาการเพอื่ จัดทางบการเงนิ รวมของบริษัทศรรามและบริษัทยอ่ ย ณ วันซือ้ หุ้น

บทท่ี 3 การจดั ทางบการเงนิ รวม ณ วนั ซ้ือหุ้น หนา้ | 153 ขอ้ 6. เมื่อวนั ที่ 1 มกราคม 25x1 บรษิ ัท ฟา้ ใส จากัด ซ้ือหุ้นสามัญ ในบริษัท สายน้า จากัด 80% โดยบริษัท ฟ้าใส จากัดไดอ้ อกหุ้นสามัญของบริษทั ให้จานวน 3,000 หนุ้ มลู คา่ หนุ้ ละ 100 บาท ราคาตลาดของหุ้น มมี ูลคา่ หนุ้ ละ 115 บาท งบแสดงฐานะการเงินของท้ังสองบริษัทก่อนทจี่ ะรวม ธรุ กจิ มดี ังต่อไปนี้ หน่วย : บาท บรษิ ทั ฟา้ ใส บรษิ ัท สายนา้ สินทรัพย์ เงนิ สด 85,000 24,000 ลกู หน้ี 140,000 89,000 สินคา้ คงเหลือ 96,000 70,000 อาคารและอุปกรณ์ 240,000 87,000 ทด่ี ิน 350,000 170,000 รวมสนิ ทรัพย์ 911,000 440,000 หนีส้ ินและส่วนของผถู้ ือหุ้น เจ้าหนีก้ ารค้า 29,000 10,000 เงนิ กู้ 200,000 50,000 ทนุ หนุ้ สามญั (มูลคา่ หนุ้ ละ 100 บาท) 400,000 200,000 สว่ นเกินมูลค่าหนุ้ สามัญ 80,000 50,000 กาไรสะสม 202,000 130,000 รวมหน้สี นิ และสว่ นของผถู้ ือหุ้น 911,000 440,000 มลู ค่าตามบัญชีของสนิ ทรัพย์สุทธขิ องบริษัทสายนา้ จากดั มรี าคาเทา่ กับราคายุติธรรม ยกเวน้ สินคา้ คงเหลอื มีราคาตา่ ไป 20,000 บาท และ อาคารและอุปกรณม์ รี าคาต่าไป 5,000 บาท ให้ทา 1. แสดงการวเิ คราะห์ส่วนแตกต่าง 2. รายการตัดบญั ชใี นกระดาษทาการเพ่อื ทางบการเงนิ รวมในรปู แบบเดบิต เครดิต 3. กระดาษทาการเพ่อื จัดทางบการเงนิ รวมของบริษัทฟ้าใสและบริษทั ย่อย ณ วนั ซ้ือหุ้น

หน้า | 154 บทที่ 3 การจดั ทางบการเงินรวม ณ วันซ้ือหนุ้ ข้อ 7. เม่อื วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 บรษิ ัท สม้ จากดั ซอ้ื หุ้นสามญั ของ บรษิ ัท เขียว จากดั จานวน 90% โดยออกหนุ้ สามัญของ บรษิ ัท ส้ม จากดั จานวน 10,000 หุน้ ให้บรษิ ัท เขียว จากัด หนุ้ สามัญของบริษทั สม้ จากดั มีมูลคา่ หุ้นละ 50 บาท ณ วันเดียวกันนี้ ราคาตลาดของหนุ้ สามญั ของ บรษิ ทั ส้ม จากัด หุน้ ละ 60 บาท งบแสดงฐานะการเงนิ ของบรษิ ัทท้งั สองก่อนรวมธรุ กิจ เป็น ดงั น้ี หน่วย : บาท บริษัท ส้ม จากดั บรษิ ัท เขยี ว จากัด มลู คา่ ตามบัญชี มูลค่าตามบัญชี มลู ค่ายตุ ิธรรม สินทรัพย์ เงินสด 600,000 200,000 200,000 ลกู หน้ี 300,000 100,000 100,000 สินค้าคงเหลือ 120,000 40,000 40,000 อาคารและอุปกรณ์(สทุ ธิ) 80,000 60,000 70,000 ทด่ี นิ 800,000 200,000 250,000 รวมสินทรัพย์ 1,900,000 600,000 หน้สี ินและส่วนของผถู้ อื หุ้น 100,000 25,000 25,000 เจา้ หนี้ 1,000,000 400,000 ทนุ หนุ้ สามญั (มูลคา่ หุ้นละ 50 บาท) 100,000 สว่ นเกินมลู ค่าหุ้นสามญั 200,000 75,000 กาไรสะสม 600,000 600,000 1,900,000 รวมหนี้สินและสว่ นของผ้ถู ือหุ้น ให้ทา 1. แสดงการวิเคราะหส์ ่วนแตกต่าง 2. รายการตัดบัญชีในกระดาษทาการเพอ่ื ทางบการเงนิ รวมในรปู แบบเดบิต เครดิต 3. กระดาษทาการเพอ่ื จัดทางบการเงนิ รวมของบริษัทส้มและบรษิ ทั ย่อย ณ วนั ซ้ือหุ้น

บทที่ 3 การจดั ทางบการเงนิ รวม ณ วนั ซอื้ หนุ้ หน้า | 155 ขอ้ 8. วันท่ี 1 มกราคม 25x1 บรษิ ทั อจั จมิ า จากัด ซ้อื หุ้นสามัญทีม่ สี ิทธอ์ิ อกเสยี งใน บริษทั วรินทร จากัด จานวน 7,000 หุ้น จ่ายเงินไป 122,400 บาท ต่อไปน้ีเป็นงบแสดงฐานะการเงิน ของ บรษิ ัท อจั จมิ า จากัด หลังจากซ้ือหุ้นในบริษัท วรินทร จากัด และงบแสดงฐานะการเงิน ของ บรษิ ทั วรินทร จากดั ณ วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 หนว่ ย : บาท บริษัท อัจจมิ า บริษัท วรนิ ทร มลู คา่ ตามบัญชี มูลคา่ ตามบญั ชี มลู ค่ายตุ ธิ รรม สินทรัพย์ 22,500 12,500 12,500 เงินสด ลกู หนี้ 36,000 17,000 17,000 สินค้าคงเหลอื 54,500 20,000 30,000 อุปกรณ์ 45,500 17,500 15,000 อาคาร 78,000 35,000 40,000 ที่ดิน 250,000 50,000 65,000 เงนิ ลงทุนในบริษัท วรินทรจากดั 122,400 -- รวมสนิ ทรพั ย์ 608,900 152,000 หนส้ี นิ และส่วนของเจ้าของ 26,500 5,500 5,500 เจ้าหนี้ เงินกู้ 58,000 13,000 13,000 ทนุ หนุ้ สามญั (มูลค่าหุ้นละ 10 บาท) 500,000 100,000 - กาไรสะสม 24,400 33,500 - รวมหน้สี นิ และสว่ นของผ้ถู ือหุน้ 608,900 152,000 ใหท้ า 1. แสดงการวิเคราะหส์ ว่ นแตกต่าง 2. รายการตัดบญั ชีในกระดาษทาการเพือ่ ทางบการเงนิ รวมในรปู แบบเดบติ เครดิต 3. กระดาษทาการเพ่อื จัดทางบการเงนิ รวมของบริษัทอจั จิมาและบริษทั ยอ่ ย ณ วันซ้ือหุ้น

หน้า | 156 บทท่ี 3 การจดั ทางบการเงินรวม ณ วันซ้ือหนุ้ ข้อ 9. เม่อื วันท่ี 1 มกราคม 25x1 บริษัท พุทโท จากัด ซื้อหุ้นในบริษัท ธัมโม จากัด 60% โดยชาระ เป็นเงินสดจานวน 100,000 บาท ยอดคงเหลือของบัญชีต่าง ๆ ในวันที่ 1 มกราคม 25x1 ของทั้ง สองบริษัท ภายหลงั จากการบันทึกการซื้อหนุ้ ในบริษทั ยอ่ ยแลว้ มีดังนี้ หน่วย : บาท บริษัท พทุ โท บริษัท ธัมโม เดบติ เครดติ เดบิต เครดติ เงินสด 75,000 15,000 ลูกหน้ี 59,000 24,000 สินค้าคงเหลอื 48,000 45,000 เงินลงทุนในบริษทั ธัมโม 100,000 ท่ดี ิน 290,000 160,000 อาคาร 150,000 40,000 อุปกรณ์ 33,000 16,000 เจ้าหน้ีการค้า 54,000 30,000 ทนุ หนุ้ สามญั 400,000 100,000 ส่วนเกนิ มลู ค่าห้นุ สามัญ 120,000 80,000 กาไรสะสม 181,000 90,000 755,000 755,000 300,000 300,000 สินทรพั ย์ ของบริษทั ธัมโม จากัด มรี าคาไมเ่ ท่ากบั มลู ค่ายตุ ธิ รรมดงั นี้ สนิ ค้าคงเหลอื มลู ค่าตามบัญชี มลู คา่ ยุติธรรม 40,000 45,000 170,000 20,000 ที่ดิน 160,000 10,000 อาคาร 40,000 อปุ กรณ์ 16,000 ให้ทา 1. แสดงการวเิ คราะหส์ ว่ นแตกตา่ ง 2. รายการตัดบญั ชีในกระดาษทาการเพือ่ ทางบการเงินรวมในรปู แบบเดบติ เครดิต 3. กระดาษทาการเพอื่ จัดทางบการเงนิ รวมของบรษิ ัทพทุ โทและบริษทั ย่อย ณ วนั ซ้ือหุ้น

บทที่ 3 การจัดทางบการเงนิ รวม ณ วนั ซ้ือหุน้ หน้า | 157 ข้อ 10. เม่ือวันท่ี 1 มกราคม 25x5 บริษัท ทิวา จากัด ซื้อหุ้นในบริษัท ราตรี จากัด 95% โดยชาระ เป็นเงินสดจานวน 200,000 บาท ยอดคงเหลือของบัญชีต่าง ๆ ในวันท่ี 1 มกราคม 25x5 ของท้ัง สองบรษิ ทั ภายหลังจากการบนั ทึกการซอ้ื หุน้ ในบริษทั ยอ่ ยแล้ว มีดังนี้ บริษทั ทวิ า บริษัท ราตรี เดบติ เครดิต เดบิต เครดิต เงนิ สด 120,000 47,000 ลกู หนี้ 56,000 35,000 สนิ ค้าคงเหลือ 45,000 55,000 เงนิ ลงทุนในบริษทั ราตรี 200,000 เครื่องใชส้ านักงาน 36,000 33,000 อาคารและอุปกรณ์ 186,000 129,000 60,000 เจ้าหนก้ี ารค้า 30,000 ทนุ หนุ้ สามญั 400,000 150,000 กาไรสะสม 114,000 50,000 643,000 643,000 230,000 230,000 สนิ ทรัพย์ ของบรษิ ทั ราตรี จากดั มรี าคาเท่ากบั มูลคา่ ยตุ ิธรรม ให้ทา 1. แสดงการวเิ คราะหส์ ่วนแตกตา่ ง 2. รายการตัดบญั ชใี นกระดาษทาการเพอ่ื ทางบการเงนิ รวมในรปู แบบเดบติ เครดิต 3. กระดาษทาการเพือ่ จัดทางบการเงนิ รวมของบริษัททิวาและบริษัทยอ่ ย ณ วนั ซอื้ หุ้น

หน้า | 158 บทที่ 3 การจดั ทางบการเงินรวม ณ วันซ้อื หนุ้ ข้อ 10. เม่ือวันที่ 1 มกราคม 25x7 บริษัท แอบรัก จากัด ซ้ือหุ้นสามัญ ในบริษัท ออนไลน์ จากัด 80% โดยบริษัท ออนไลน์ จากัดได้ออกหุ้นสามัญของบริษัทให้จานวน 2,000 หุ้น มูลค่าหุ้นละ 100 บาทราคาตลาดของหุ้น มีมูลค่าหุ้นละ 110 บาท งบแสดงฐานะการเงินของท้ังสองบริษัท กอ่ นท่ีจะรวมธรุ กิจมีดังตอ่ ไปนี้ หน่วย : บาท บรษิ ัท แอบรัก บริษทั ออนไลน์ สนิ ทรัพย์ เงินสด 120,000 35,000 ลกู หน้ี 56,000 25,000 สินค้าคงเหลอื 80,000 59,000 อาคารและอุปกรณ์ 135,000 120,000 ที่ดิน 240,000 160,000 รวมสนิ ทรัพย์ 631,000 399,000 หนสี้ ินและส่วนของผู้ถือหุ้น เจา้ หนีก้ ารคา้ 11,000 50,000 เงินกู้ 50,000 49,000 ทนุ หนุ้ สามญั (มูลคา่ หนุ้ ละ 100 บาท) 400,000 100,000 ส่วนเกนิ มลู ค่าหุ้นสามญั 80,000 90,000 กาไรสะสม 90,000 110,000 รวมหนีส้ นิ และสว่ นของผ้ถู ือหุ้น 631,000 399,000 มูลคา่ ตามบญั ชขี องสนิ ทรัพย์สุทธขิ องบริษัท ออนไลน์ จากัด มีราคาเทา่ กับราคายุติธรรม ยกเวน้ สินคา้ คงเหลอื มีราคายตุ ิธรรม 65,000 บาท และ ทีด่ ินมีราคายุติธรรม 140,000 บาท ใหท้ า 1. แสดงการวเิ คราะห์สว่ นแตกตา่ ง 2. รายการตัดบญั ชใี นกระดาษทาการเพอื่ ทางบการเงนิ รวมในรูปแบบเดบิต เครดติ 3. กระดาษทาการเพื่อจัดทางบการเงินรวมของบริษัทแอบรัก ณ วันซ้ือหุ้น

บทที่ 4 การจัดทางบการเงินรวมหลังวันซือ้ หุ้น การจัดทางบการเงินรวมหลังวันซ้ือหุ้น ภายหลังจากท่ีมีการซ้ือหุ้นแล้ว บริษัทใหญ่และ บรษิ ัทยอ่ ยตา่ งกย็ งั คงดาเนนิ งานต่อไปเป็นคนละกิจการ คนละนิติบุคคลกัน เม่ือส้ินงวดระยะเวลา บัญชีแต่ละบริษัทก็จะมีงบการเงินเป็นของตนเอง ซึ่งประกอบไปด้วย งบแสดงฐานะการเงิน งบกาไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ งบแสดงการเปล่ียนแปลงส่วนของผู้ถือหุ้น และงบกระแสเงินสด ดังน้ัน งบการเงินรวมหลังวันซื้อหุ้น จึงมีการจัดทางบเพิ่มเติมจากงบการเงินรวม ณ วันซ้ือหุ้น นอกเหนือจากงบแสดงฐานะการเงิน ได้แก่ งบกาไรขาดทุนเบ็ดเสร็จรวม กาไรสะสมรวม และ งบกระแสเงนิ สดรวม งบการเงนิ รวมหลงั วันซื้อหนุ้ ณ วนั ซือ้ หนุ้ นั้น การทางบการเงนิ รวมทาได้เพยี งงบแสดงฐานะการเงนิ รวมเท่านั้น แต่ หลังจากวนั ทซี่ ้ือหุ้นหนง่ึ รอบระยะเวลาบัญชี บริษัทใหญ่และบรษิ ทั ยอ่ ย ต่างก็มีผลประกอบการ มงี บการเงนิ เป็นของตัวเอง ดังนัน้ งบการเงนิ รวมหลงั วันซ้ือหนุ้ จึงสามารถทาได้ทั้ง งบแสดงฐานะ การเงินรวม งบกาไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ รวม และกาไรสะสม ดงั นี้ งบแสดงฐานะการเงินรวม การจัดทางบแสดงฐานะการเงินรวมหลังวันซ้ือหุ้นจะใช้ข้อมูลจากงบแสดงฐานะการเงิน ของบริษัทใหญ่ และ บริษัทย่อย ณ วันเดียวกัน โดยนาบัญชีต่าง ๆ มารวมกันทีละบัญชี แล้วตัด บัญชีเงินลงทุนในบริษัทย่อยกับส่วนของผู้ถือหุ้นในบริษัทย่อย และรายการระหว่างกันอ่ืน ๆ เช่น การซื้อขายสินค้าระหว่างกัน การกู้ยืมเงินระหว่างกัน ในกรณีที่บริษัทใหญ่ซื้อหุ้นบริษัทย่อยใน ราคาทุนไมเ่ ทา่ กบั มลู ค่าตามบัญชีของสินทรัพย์สุทธิบริษัทย่อย การตัดบัญชีจะต้องมีการปรับปรุง สาเหตุของการซ้ือหุ้นในราคาที่ไม่เท่ากับมูลค่าตามบัญชีของสินทรัพย์สุทธิบริษัทย่อย รวมท้ังอาจ มีการบนั ทึกขาดทุนจากการด้อยค่าค่าความนิยม หรือการคิดคา่ เสื่อมราคาดว้ ย

หน้า | 160 บทท่ี 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวันซอ้ื หุ้น งบกาไรขาดทุนเบด็ เสร็จรวม งบกาไรขาดทนุ เบ็ดเสร็จรวมหรืองบกาไรขาดทนุ รวม แสดงผลการดาเนนิ งานของบริษทั ใหญแ่ ละบริษัทยอ่ ยเสมอื นเปน็ บริษัทเดียวกนั รายได้และคา่ ใชจ้ ่ายตา่ ง ๆ ในงบกาไรขาดทุนรวม จะมาจากรายได้และคา่ ใชจ้ ่ายของบริษัทใหญ่กบั บริษทั ย่อยรวมกัน หลังจากนัน้ นารายไดร้ วมหัก ด้วยค่าใช้จ่ายรวมจะได้ยอดกาไรสทุ ธิรวม ในกรณีที่บริษัทใหญ่ซ้ือหนุ้ บางสว่ นของบรษิ ทั ย่อยจะ ทาใหเ้ กิดส่วนได้เสียทไ่ี ม่มีอานาจควบคมุ จงึ ต้องนากาไรของสว่ นได้เสียที่ไม่มีอานาจควบคุม มา หกั ออกก่อน ถงึ จะได้ยอดกาไรสุทธิรวม นอกจากนี้ในกรณีที่บริษัทใหญ่ซื้อหุ้นของบริษัทย่อยในราคาทุนท่ีไม่เท่ากับมูลค่าตาม บัญชีของสินทรัพย์สุทธิบริษัทย่อย การจัดทางบการเงินรวมจะมีการปรับปรุงผลต่างระหว่างราคา ทุนของเงินลงทุนในบริษัทย่อย กับมูลค่าตามบัญชีของสินทรัพย์สุทธิ และอาจมีการปรับปรุงการ ด้อยค่าคา่ ความนิยม หรือการคดิ ค่าเสื่อมราคา ซึ่งจะมีผลทาให้บางรายการในงบกาไรขาดทุนรวม ถูกปรับปรงุ และมจี านวนเท่ากับบรษิ ัทใหญบ่ วกบริษัทย่อย และบวกหรอื หกั ดว้ ยรายการปรับปรงุ กาไรสะสมรวม กาไรสะสมรวม เป็นการแสดงการเปล่ียนแปลงของกาไรสะสม โดยแสดงยอดกาไรสะสม ต้นงวดบวกดว้ ยกาไรขาดทนุ สุทธิ หักด้วยเงนิ ปนั ผลทบี่ ริษัทใหญ่ประกาศจ่าย ยอดที่เหลือก็จะเป็น กาไรสะสมปลายงวด กระดาษทาการเพื่อจัดทางบการเงินรวมหลังวันซอ้ื หนุ้ กระดาษทาการเป็นเครื่องมือทีช่ ่วยให้การจัดทางบการเงินรวมทาไดง้ า่ ยและสะดวกข้นึ ใน การจดั ทางบการเงินรวมหลงั วนั ซอ้ื ห้นุ จะประกอบไปด้วย งบกาไรขาดทุนเบด็ เสร็จรวมหรืองบ กาไรขาดทุนรวม กาไรสะสมและงบแสดงฐานะการเงนิ รวม ซงึ่ จะจดั ทาทง้ั 3 งบลงในกระดาษทา การเดียวกนั โดยเริม่ เรยี งจากงบกาไรขาดทุน กาไรสะสม และ งบแสดงฐานะการเงิน สว่ น รายการส่วนของผถู้ ือหุ้นบริษัทยอ่ ยทต่ี ้องทาการตัดบัญชี ได้แก่ กาไรสะสมต้นปี เงินปันผลจา่ ย ทนุ หนุ้ สามัญ และสว่ นเกินมลู ค่าหนุ้ สามญั มักแสดงคนละบรรทัดกับ บริษัทใหญ่ เพือ่ ให้ง่ายต่อการ ตดั บัญชี กระดาษทาการเพ่ือจดั ทางบการเงนิ รวมหลงั วันซื้อหุ้นประกอบไปดว้ ย 5 ช่อง ดงั แสดงได้ ในภาพท่ี 4.1 ดงั น้ี

บทที่ 4 การจัดทางบการเงินรวมหลังวันซือ้ หนุ้ หน้า | 161 (1) (2) (3) (4) (5) รายการ บริษทั บรษิ ัท รายการปรับปรุงและตัดบัญชี งบการเงนิ ใหญ่ ยอ่ ย เดบิต เครดติ รวม งบกาไรขาดทนุ ขาย รายไดอ้ ื่น ตน้ ทุนขาย ค่าใช้จา่ ยอืน่ กาไรสุทธิ กาไรสะสม กาไรสะสมต้นงวด บวก กาไรสทุ ธิ หัก เงินปันผล กาไรสะสมปลายงวด งบแสดงฐานะการเงนิ สินทรัพย์ หน้ีสนิ ทุนหนุ้ สามัญ – บรษิ ัทใหญ่ ทนุ หนุ้ สามญั – บรษิ ัทย่อย สว่ นเกินมลู คา่ หุ้นสามัญ– บรษิ ทั ใหญ่ ส่วนเกินมูลคา่ หุ้นสามญั – บริษทั ยอ่ ย กาไรสะสม – บริษัทใหญ่ กาไรสะสม – บริษทั ย่อย ภาพที่ 4.1 รูปแบบของกระดาษทาการแบบ 3 ส่วน ท่มี า : ปรบั ปรงุ จาก ผกาพรรณ พรหมสาขา ณ สกลนคร (2554 : 3-37)

หนา้ | 162 บทที่ 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวนั ซื้อหนุ้ กระดาษทาการแบบ 3 สว่ น สามารถอธิบายได้ดังน้ี 1. ช่องที่ 1 ช่องรายการ ช่องนม้ี ไี ว้สาหรบั เขียนรายการต่าง ๆ ของงบการเงิน เร่มิ ต้นดว้ ย งบกาไรขาดทุน กาไรสะสม และ งบแสดงฐานะการเงนิ การเรียงรายการของแต่ละงบจะเปน็ แบบ รายงาน รายการต่าง ๆ ของบรษิ ทั ใหญ่ และ บรษิ ัทย่อย ท่เี ปน็ รายการเดียวกัน ใหแ้ สดงไวบ้ รรทัด เดียวกัน ยกเว้นรายการท่เี ปน็ ส่วนประกอบของส่วนของผู้ถอื หุ้นบรษิ ทั ย่อยท่ตี ้องทาการตัดบัญชี ไดแ้ ก่ กาไรสะสมตน้ ปี เงินปันผลจ่าย ทนุ หนุ้ สามัญ ส่วนเกนิ มูลค่าหุ้นสามญั ให้แยกแสดงเป็นคน ละบรรทดั กบั รายการเดียวกันของบรษิ ัทใหญ่ เพื่อใหง้ ่ายต่อการตัดบัญชีและออกยอดในช่องงบ การเงินรวม 2. ช่องท่ี 2 ช่องบริษัทใหญ่ ชอ่ งน้มี ีไวส้ าหรับใสจ่ านวนเงนิ ของรายการต่าง ๆ ของบริษทั ใหญ่ รายการใดท่เี ปน็ รายการหกั ใหใ้ สจ่ านวนเงินพร้อมกับใส่เครือ่ งหมายวงเลบ็ ยอดกาไรสุทธิ ในงบกาไรขาดทนุ จะยกยอดไปใสไ่ ว้ที่รายการกาไรสทุ ธิในกาไรสะสม ยอดกาไรสะสมปลายงวด ในกาไรสะสมจะยกยอดไปใส่ทีร่ ายการกาไรสะสมปลายงวด ในงบแสดงฐานะการเงนิ 3. ช่องที่ 3 ชอ่ งบรษิ ทั ย่อย ช่องนี้มีไว้สาหรับใส่จานวนเงนิ ของรายการต่าง ๆ ของบริษัท ย่อย และ มวี ธิ ีการทาเช่นเดียวกับของบริษัทใหญ่ 4. ชอ่ งท่ี 4 ชอ่ งรายการปรับปรงุ และตัดบัญชี ชอ่ งนยี้ ังแบ่งไดอ้ ีก 2 ชอ่ ง คือ ช่องเดบิต และ ชอ่ งเครดิต มไี ว้สาหรับใสจ่ านวนเงินท่ีทาการปรบั ปรุงและตัดบญั ชี เพือ่ จัดทางบการเงนิ รวม โดยจะใสห่ มายเลขของรายการปรบั ปรงุ และตัดบญั ชีไวห้ น้าจานวนเงินด้วย 5. ชอ่ งที่ 5 ชอ่ งงบการเงนิ รวม ช่องนม้ี ไี ว้สาหรับกรอกจานวนเงนิ ที่เป็นยอดรวมของชอ่ ง ตา่ ง ๆ 3 ชอ่ ง คอื ช่องบรษิ ัทใหญ่ ช่องบริษัทย่อย และ ช่องรายการปรับปรงุ และตดั บัญชี รายการ ใดทเี่ ปน็ รายการหักใหใ้ สจ่ านวนเงนิ พรอ้ มกบั เคร่ืองหมายวงเลบ็ ส่วนยอดกาไรสุทธิในชอ่ งงบ การเงนิ รวมน้จี ะไดม้ าจากผลรวมของจานวนเงินในช่องงบการเงนิ รวมเอง และ ยอดทีไ่ ดจ้ ะยกยอด ไปใส่ท่รี ายการกาไรสุทธิในกาไรสะสม ยอดกาไรสะสมปลายงวดในกาไรสะสม กจ็ ะยกยอดไปใส่ ทร่ี ายการกาไรสะสมปลายงวดในงบแสดงฐานะการเงนิ จานวนเงินทงั้ หมดท่ไี ด้จากช่องงบการเงิน รวม จะนาไปจัดทางบกาไรขาดทุนรวม กาไรสะสมรวม และงบแสดงฐานะการเงินรวม ตอ่ ไป

บทที่ 4 การจดั ทางบการเงนิ รวมหลังวันซื้อหุ้น หน้า | 163 การจัดทางบการเงนิ รวมหลังวนั ซือ้ หุ้น – วธิ รี าคาทนุ มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 27 (ปรับปรุง 2557) เร่ือง งบการเงินเฉพาะกิจการ (2557 : 5) กาหนด วิธีปฏิบัติ การบัญชีสาหรับเงินลงทุนในบริษัทย่อย เงินลงทุนในการร่วมค้า และเงินลงทุน ในบริษัทร่วมในงบการเงินเฉพาะกิจการ ไว้ว่า เม่ือกิจการจัดทางบการเงินเฉพาะกิจการ ต้อง บนั ทกึ บญั ชีเงนิ ลงทุนดว้ ยวิธีราคาทนุ หรือตามทีก่ าหนดในมาตรฐานการรายงานทางเงิน ฉบับที่ 9 เรอ่ื ง เครอื่ งมอื ทางการเงนิ (เม่อื มีการประกาศใช)้ มาตรฐานการบัญชีฉบับท่ี 28 (ปรับปรุง 2557) เรื่อง เงินลงทุนในบริษัทร่วมและการร่วม ค้า (2557 : 15) กาหนดให้กิจการต้องบันทึกเงินลงทุนในบริษัทร่วม หรือการร่วมค้าโดยใช้วิธีส่วน ได้เสียในงบการเงินรวม ส่วนในงบการเงินเฉพาะกิจการ ต้องบันทึกบัญชีเงินลงทุนในบริษัทร่วม และการร่วมค้าด้วยวิธีราคาทุนหรือตามที่กาหนดในมาตรฐานการรายงานทางเงิน ฉบับที่ 9 เร่ือง เครอ่ื งมือทางการเงิน (เมอื่ มกี ารประกาศใช)้ จากข้อกาหนดในมาตรฐานการบัญชที ง้ั สองฉบับ จะเห็นไดว้ า่ มีวิธีปฏบิ ตั ใิ นการบันทึก บญั ชีและการรายงานในงบการเงนิ รวมของเงนิ ลงทนุ ได้ 2 วธิ ีคอื วิธีราคาทุนและวิธีส่วนไดเ้ สีย ส่วนในการจัดทางบการเงินเฉพาะกจิ การใหใ้ ชว้ ิธีราคาทุน ดังน้ัน ในการจัดทางบการเงนิ รวมหลงั วันซ้อื หุน้ ในบทนจ้ี ึงได้อธบิ ายถงึ วิธกี ารจัดทางบการเงินรวมทั้งสองวิธี คือ วิธรี าคาทุนและวธิ ีส่วน ไดเ้ สีย วิธรี าคาทนุ ผู้ลงทนุ จะบนั ทึกบญั ชีเงนิ ลงทุนตามจานวนต้นทุนของเงินลงทุนที่ได้จ่ายไป ณ วันซื้อหุ้น และจะมีการรับรู้รายได้จากบริษัทที่ไปลงทุนเมื่อบริษัทที่ไปลงทุนมีการประกาศจ่ายเงิน ปันผล ณ วันสิ้นงวด บัญชีเงินลงทุนจะไม่มีการเปล่ียนแปลงไปตามสินทรัพย์สุทธิของบริษัทย่อย ดังน้ัน ในการจัดทางบการเงินรวมหลังวันซื้อหุ้นจึงต้องมีการปรับปรุงเพ่ือทาให้บัญชีเงินลงทุนใน บริษัทยอ่ ย เปน็ ไปในทิศทางเดยี วกนั กบั สว่ นของผู้ถือห้นุ ของบริษัทย่อยทบ่ี ริษัทใหญ่มีส่วนไดเ้ สยี การจดั ทางบการเงนิ รวมหลังวนั ซ้อื หุ้นตามวิธีราคาทุน แสดงไดต้ ามตัวอย่างท่ี 4.1 ถึง ตวั อยา่ งท่ี 4.4 ดงั ต่อไปน้ี

หน้า | 164 บทท่ี 4 การจัดทางบการเงินรวมหลังวนั ซ้อื หุ้น ตวั อยา่ งที่ 4.1 งบการเงินรวมหลงั วันทีซ่ ื้อหนุ้ บรษิ ทั ย่อยหน่ึงรอบระยะเวลาบัญชี เมื่อวนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 บรษิ ทั จงรัก จากัด ซ้ือห้นุ สามัญของ บรษิ ทั ภกั ดี จากดั 80% ในราคา 400,000 บาท โดยจา่ ยเป็นเงนิ สด ซ่งึ เป็นราคาท่สี ูงกว่ามูลค่าตามบัญชี ณ วันนีส้ ่วนของ ผ้ถู ือหุน้ ของบริษัทย่อย จากัด ประกอบด้วย ทุนหุ้นสามัญ 300,000 บาท สว่ นเกินมูลคา่ หนุ้ สามญั 50,000 บาท และกาไรสะสม 80,000 บาท ณ วันท่ี 1 มกราคม 25x1 สนิ ทรัพยข์ องบริษทั ภกั ดี จากัด มรี าคาไม่เทา่ กับมลู ค่ายตุ ิธรรม ดังนี้ มลู ค่าตามบญั ชี มูลคา่ ยตุ ิธรรม สินคา้ คงเหลอื (ขายหมดในปี 25x1) 30,000 22,000 ทด่ี นิ 300,000 350,000 อาคาร (อายุการใช้งานเหลืออยู่ 8 ปี) 75,000 40,000 คา่ เสอื่ มราคาสะสม – อาคาร (25,000) อปุ กรณ์ (อายกุ ารใชง้ านเหลืออยู่ 5 ปี) 30,000 25,000 ค่าเสอ่ื มราคาสะสม – อุปกรณ์ (10,000) นอกจากนี้ บรษิ ัท ภักดี จากัด ยังมีลขิ สิทธิ์ ซึ่งมีราคายุติธรรม 15,000 บาท ท่ยี ังไม่ได้ บนั ทึกบญั ชี อาคารและอุปกรณ์คิดค่าเสื่อมราคาวิธเี ส้นตรง ลขิ สิทธมิ์ ีอายุ 10 ปี ณ 31 ธนั วาคม 25x1 บรษิ ัทภักดีมีการประกาศจ่ายเงนิ ปันผล เปน็ เงินสด จานวน 20,000 บาท และมีกาไรสุทธิ 56,000 บาท บริษทั ท้งั สองใช้วธิ ีเข้ากอ่ นออกก่อน(FIFO)ในการตรี าคาสนิ ค้า คงเหลือ งบแสดงฐานะการเงิน งบกาไรขาดทนุ และกาไรสะสมของบรษิ ทั จงรัก จากัด และบริษัท ภกั ดี จากัด ประจาปี สน้ิ สุดวันที่ 31 ธนั วาคม 25x1 แสดงได้ดงั น้ี

บทที่ 4 การจดั ทางบการเงนิ รวมหลังวันซอ้ื ห้นุ หน้า | 165 บรษิ ทั จงรัก จากดั และ บรษิ ัท ภกั ดี จากดั งบกาไรขาดทนุ ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 หนว่ ย : บาท บริษทั จงรกั บรษิ ทั ภกั ดี วธิ ีราคาทนุ วธิ สี ่วนได้เสีย ขาย 850,000 850,000 300,000 เงินปนั ผลรบั 16,000 -- ส่วนแบง่ กาไรในบรษิ ัทย่อย(บริษทั ภักด)ี - 50,200 - รวมรายได้ 866,000 900,200 300,000 ตน้ ทุนขาย (350,000) (350,000) (170,000) คา่ เสอื่ มราคา (65,000) (65,000) (35,000) ค่าใชจ้ า่ ยในการดาเนินงาน (160,000) (160,000) (39,000) รวมค่าใชจ้ ่าย (575,000) (575,000) (244,000) กาไรสุทธิ 291,000 325,200 56,000 บรษิ ทั จงรัก จากัด และ บรษิ ทั ภกั ดี จากัด การแสดงการเปล่ียนแปลงของกาไรสะสม ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x1 หน่วย : บาท บริษัทจงรกั บรษิ ัทภักดี วธิ ีราคาทนุ วธิ ีสว่ นได้เสยี กาไรสะสม 1 ม.ค. 25x1 214,000 214,000 80,000 บวก กาไรสุทธิ 291,000 325,200 56,000 หกั เงนิ ปันผลจ่าย (110,000) (110,000) (20,000) กาไรสะสม 31 ธ.ค. 25x1 395,000 429,200 116,000

หนา้ | 166 บทท่ี 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวนั ซ้ือหนุ้ บริษัท จงรกั จากัด และ บริษัท ภักดี จากดั งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25x1 หน่วย : บาท บรษิ ัทจงรกั บริษทั ภักดี วิธีราคาทนุ วิธีสว่ นได้เสีย สินทรัพย์ สนิ ทรัพยห์ มุนเวยี น เงนิ สด 179,000 179,000 46,000 ลูกหน้ี 36,500 36,500 25,000 สินค้าคงเหลือ 198,500 198,500 40,250 เงินปันผลค้างรับ 16,000 16,000 สินทรพั ยห์ มุนเวียนอื่น 155,000 155,000 80,000 สินทรัพย์ไมห่ มุนเวียน เงินลงทุนในบริษทั ภกั ดี 400,000 434,200 ท่ีดิน 900,000 900,000 300,000 อาคาร 300,000 300,000 75,000 ค่าเส่ือมราคาสะสม – อาคาร (100,000) (100,000) (31,250) อุปกรณ์ 200,000 200,000 30,000 ค่าเส่ือมราคาสะสม – อุปกรณ์ (50,000) (50,000) (14,000) รวมสินทรพั ย์ 2,235,000 2,269,200 551,000 หนี้สินและสว่ นของผู้ถือหุ้น หนส้ี นิ หมนุ เวียน เจ้าหนี้ 240,000 240,000 35,000 เงินปนั ผลค้างจ่าย - - 20,000 เงินกู้ 300,000 300,000 30,000 สว่ นของผู้ถือหุ้น ทนุ หนุ้ สามญั 1,000,000 1,000,000 300,000 ส่วนเกนิ มลู คา่ หุ้นสามัญ 300,000 300,000 50,000 กาไรสะสม 395,000 429,200 116,000 รวมหน้ีสนิ และสว่ นของผูถ้ ือหุ้น 2,235,000 2,269,200 551,000

บทท่ี 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวันซอื้ หุ้น หนา้ | 167 การเปรียบเทียบราคาทุนของเงินลงทนุ และราคาตามบัญชี ณ วันซื้อห้นุ แสดงได้ดังน้ี ส่ิงตอบแทนทโี่ อนให้ตามมลู คา่ ยุติธรรม ณ วนั ทีซ่ ื้อ เงนิ สด 400,000 ส่วนของผ้ทู ไ่ี มม่ ีอานาจควบคมุ ในผูถ้ กู ซื้อ สินทรพั ย์สุทธทิ ี่ระบไุ ด้ของผูถ้ ูกซอื้ 430,000 คณู ส่วนได้เสียท่ีไมม่ ีอานาจควบคุม 20% 86,000 รวม 486,000 หกั มลู ค่ายุติธรรมของสินทรัพย์สุทธทิ รี่ ะบุได้ของบริษัทย่อย ทนุ หนุ้ สามญั 300,000 สว่ นเกนิ มูลค่าห้นุ สามัญ 50,000 กาไรสะสม 80,000 430,000 สว่ นเกนิ ของราคาทนุ ของเงนิ ลงทุนท่สี งู กวา่ มลู ค่าตามบญั ชี 56,000 กระจายสว่ นเกนิ ใหก้ ับสนิ ทรัพย์สทุ ธิ ได้ดังน้ี บริษัท ใหญ่ NCI ปรบั ลด สินคา้ คงเหลือ (8,000) x 80% (6,400) (1,600) 10,000 ปรับเพิม่ ที่ดิน 50,000 x 80% 40,000 (2,000) 1,000 ปรบั ลด อาคาร (10,000) x 80% (8,000) 3,000 10,400 ปรับเพ่ิม อุปกรณ์ 5,000 x 80% 4,000 ปรบั เพิม่ ลิขสิทธ์ิ 15,000 x 80% 12,000 รวมส่วนเกินท่ีกระจายใหส้ นิ ทรพั ยส์ ทุ ธิ 41,600 สว่ นทเ่ี หลือถือเป็นค่าความนิยม (56,000 – 41,600) 14,400 ส่วนเกินของราคาทุนของเงินลงทนุ ท่สี งู กวา่ มลู ค่าตามบญั ชี 56,000

หนา้ | 168 บทท่ี 4 การจัดทางบการเงนิ รวมหลังวันซอ้ื หุ้น การตัดจาหนา่ ยสว่ นเกิน ณ วนั สนิ้ งวด (สาหรับบริษทั ใหญ่) จานวนท่ี อายุการให้ คา่ ใช้จ่าย(รายได)้ ท่ีตัดจาหน่าย/ปี สนิ ค้าคงเหลือ ผลตา่ ง กระจาย ประโยชน์ 1 ปี (6,400) (8,000) (6,400) - ทีด่ นิ 50,000 40,000 อายไุ มจ่ ากัด (1,000) อาคาร (10,000) (8,000) 8 ปี 800 อปุ กรณ์ 5,000 4,000 5 ปี 1,200 ลิขสิทธิ์ 15,000 12,000 10 ปี (5,400) รวม 52,000 41,600 การตัดจาหนา่ ยสว่ นเกนิ ณ วันสน้ิ งวด (สาหรับสว่ นไดเ้ สียทไ่ี ม่มีอานาจควบคุม) จานวนท่ี อายุการให้ คา่ ใชจ้ ่าย(รายได้) ผลต่าง กระจาย ประโยชน์ ทตี่ ดั จาหนา่ ย/ปี สินคา้ คงเหลอื (8,000) (1,600) 1 ปี (1,600) ที่ดิน 50,000 10,000 อายไุ มจ่ ากัด - อาคาร (10,000) (2,000) 8 ปี (250) อปุ กรณ์ 5,000 1,000 5 ปี 200 ลิขสิทธ์ิ 15,000 3,000 10 ปี 300 รวม 52,000 10,400 (1,350)

บทที่ 4 การจดั ทางบการเงนิ รวมหลังวนั ซอื้ หุ้น หน้า | 169 การบันทึกบัญชใี นสมดุ บญั ชีของบรษิ ัท จงรัก จากัด ตามวธิ รี าคาทุน ในปี 25x1 เป็นดังนี้ สมุดรายวันทั่วไป พ.ศ รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต เดือน วนั บญั ชี 25x1 ม.ค. 1 เงินลงทนุ ในบริษทั ภักดี จากัด 400,000 - เงนิ สด 400,000 - บนั ทกึ การซ้ือหนุ้ บริษทั ภกั ดี จากดั 16,000 - 16,000 - ธ.ค. 31 เงนิ ปันผลคา้ งรับ เงินปันผลรับ บันทึกรับรรู้ ายไดเ้ งนิ ปันผลจากบริษัทย่อย (20,000 x 80%) การบนั ทกึ บญั ชีในสมดุ บัญชีของบรษิ ัท จงรกั จากัด ตามวิธีส่วนไดเ้ สยี ในปี 25x1 เปน็ ดังนี้ สมุดรายวันทัว่ ไป พ.ศ รายการ เลขท่ี เดบิต เครดิต เดอื น วนั บญั ชี 25x1 400,000 - 400,000 - ม.ค. 1 เงนิ ลงทุนในบริษทั ภักดี จากัด เงนิ สด 44,800 - 44,800 - บันทกึ การซื้อหุ้นบริษทั ภักดี จากดั ธ.ค. 31 เงินลงทุนในบรษิ ทั ภกั ดี จากัด สว่ นแบง่ กาไรในบรษิ ัทย่อย(ภกั ดี) บันทกึ รับร้สู ว่ นแบง่ กาไรจากบรษิ ทั ภกั ดี (กาไรสทุ ธิบริษัทภักดี 56,000 x 80%)

หน้า | 170 บทที่ 4 การจดั ทางบการเงนิ รวมหลังวนั ซอื้ หุ้น พ.ศ สมุดรายวันทั่วไป เลขท่ี เดบิต เครดิต เดือน วนั รายการ บัญชี 16,000 - 25x1 16,000 - ธ.ค. 31 เงนิ ปนั ผลคา้ งรับ 2,000 - เงินลงทนุ ในบริษัท ภักดี จากัด 2,000 - บนั ทกึ รับร้เู งินปันผลที่ประกาศจ่าย 7,400 - 7,400 - สว่ นแบง่ กาไรในบรษิ ัทย่อย(ภกั ด)ี เงนิ ลงทุนในบรษิ ัท ภกั ดี จากัด บนั ทกึ การตดั จาหน่ายส่วนเกินเปน็ ไปเป็นค่าใช้จ่าย (800 + 1,200) เงินลงทุนในบรษิ ัท ภักดี จากัด ส่วนแบ่งกาไรในบริษัทย่อย(ภกั ดี) บันทึกการตดั จาหน่ายส่วนเกินเป็น ไปเป็นรายได้ (6,400 + 1,000) การคานวณเงนิ ลงทนุ ตามวิธีสว่ นไดเ้ สยี ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25x1 แสดงไดด้ งั น้ี เงินลงทุน ณ วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 400,000 บวก ส่วนแบง่ กาไรจากบริษัทภักดีจากัด 50,200 หกั เงินปันผล (16,000) เงนิ ลงทุน ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 434,200

บทท่ี 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวนั ซอื้ หนุ้ หนา้ | 171 กระดาษทาการงบกาไรขาดทนุ รวม ดุษฎี สงวนชาติ, วรศักด์ิ ทุมมานนท์ และพงศพ์ รต ฉตั ราภรณ์ (2557 : 154) ได้กลา่ วถึง การจัดทากระดาษทาการงบกาไรขาดทุนรวมไว้ว่า “กระดาษทางบกาไรขาดทุนรวมจะแสดงใน รูปแบบของงบกาไรขาดทุนโดยใช้ช่องเดียวแสดงรายการด้านเครดิตคอื รายได้ก่อน ต่อไปจงึ เปน็ รายการดา้ นเดบติ หรือค่าใช้จา่ ย และกระดาษทาการงบกาไรขาดทุนยังทาข้ึนในลักษณะท่ีทาให้ ยอดรวมทางดา้ นเดบิตและเครดิตเท่ากัน โดยแสดงยอดกาไรสทุ ธิไวท้ างดา้ นเดบิต แตถ่ ้าขาดทุน สุทธจิ ะแสดงไว้ในดา้ นเครดิตหรือใชเ้ คร่ืองหมายวงเล็บไว้ทางดา้ นเดบติ เม่อื ยอดกาไรสทุ ธิอย่ดู ้าน เดบิตในการปรับปรงุ และตัดบัญชี การลดกาไรสทุ ธิจงึ ทาโดยเครดติ รายการกาไรสุทธิ ส่วนการเพิ่ม กาไรสุทธจิ ะเดบิตรายการกาไรสทุ ธิ กระดาษทาการงบกาไรขาดทุนแบบนจ้ี ะทาให้เหน็ จานวนกาไร สทุ ธขิ องแตล่ ะบรษิ ัทในกลมุ่ กิจการได้อย่างชัดเจน สามารถทาการวเิ คราะห์และปรบั ปรุงกาไรสทุ ธิ ของแต่ละบรษิ ทั ได้โดยสะดวก และในกรณีที่บริษทั ใหญถ่ ือหุน้ บรษิ ัทย่อยเพียงบางสว่ น ในงบกาไร ขาดทนุ รวมจะแสดงกาไรสทุ ธสิ ว่ นทเ่ี ปน็ ของผู้ถือห้นุ ทไี่ ม่มีอานาจควบคมุ ดว้ ย (Non-Controlling share of net income) ซงึ่ หมายถงึ กาไรสทุ ธทิ ่ีปรบั ปรุงแลว้ ของบริษทั ย่อยในสัดส่วนทบ่ี ริษัทใหญ่ ไม่ไดถ้ อื หนุ้ ” จากคากล่าวข้างตน้ สามารถสรุปขั้นตอนการจัดทากระดาษทาการงบกาไรขาดทุนรวมได้ ดังนี้ 1. นารายการที่อยู่ในงบกาไรขาดทนุ ของบริษัทใหญแ่ ละบริษัทย่อยมาลอกลงในกระดาษ ทาการโดยเริม่ จากการแสดงรายการดา้ นเครดติ คือรายได้กอ่ น แล้วต่อด้วยรายการด้านเดบิตหรือ ค่าใชจ้ า่ ย 2. หากกิจการมีผลกาไรใหน้ าผลกาไรไปแสดงตอ่ จากรายการด้านเดบิต หากกจิ การมีผล ขาดทนุ ให้นาไปแสดงต่อจากรายการด้านเครดติ หรือใสเ่ ครื่องหมายวงเลบ็ ไว้ทางด้านเดบิตกไ็ ด้ 3. รวมยอดของรายการทางด้านเดบิตและรายการทางด้านเครดิต โดยสองดา้ นจะเท่ากัน 4. การปรบั ปรุงและตัดบญั ชี เพื่อลดยอดกาไรสทุ ธิ ให้ปรับปรงุ ทางด้านเครดติ และหาก ตอ้ งการเพมิ่ ยอดกาไรสทุ ธิใหต้ ัดปรับปรุงทางดา้ นเดบิต 5. กรณที บี่ รษิ ัทใหญ่ถอื หุ้นบรษิ ัทย่อยเพียงบางส่วน ในงบกาไรขาดทนุ รวมจะแสดงกาไร สทุ ธสิ ่วนทีเ่ ป็นของผถู้ ือหนุ้ ที่ไมม่ ีอานาจควบคุม (Non-Controlling share of net income) หรอื ส่วนได้เสียทไ่ี มม่ ีอานาจควบคุม (Non-controlling interest)

หนา้ | 172 บทที่ 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวันซอ้ื หุน้ ตัวอย่างท่ี 4.2 การจดั ทากระดาษทาการงบกาไรขาดทุนรวม – วิธีราคาทนุ จากข้อมูลในตัวอยา่ งที่ 4.1 สามารถจัดทากระดาษทาการงบกาไรขาดทนุ รวม เมื่อบริษัท ใหญ่ใชว้ ิธีราคาทุน แสดงได้ดังนี้ วธิ ีราคาทุน บริษัท จงรัก จากัด และ บรษิ ัท ภกั ดี จากัด ขาย กระดาษทาการงบกาไรขาดทุนรวม เงินปนั ผลรบั ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 25x1 หนว่ ย : บาท บริษทั บรษิ ัท รายการปรบั ปรุง งบกาไร จงรัก ภักดี และตัดบญั ชี ขาดทนุ รวม เดบติ เครดิต 850,000 300,000 1,150,000 16,000 (1) 16,000 - 866,000 300,000 1,150,000 350,000 512,000 ตน้ ทุนขาย 65,000 170,000 (2) 8,000 99,750 ค่าเสื่อมราคา 160,000 200,500 คา่ ใช้จา่ ยในการดาเนินงาน 291,000 35,000 (4) 1,000 (3) 1,250 325,200 กาไรสทุ ธิ – บรษิ ทั จงรัก จากดั กาไรสุทธิ – บรษิ ัท ภักดี จากัด 39,000 (5) 1,500 (6) 50,200 (1)16,000 56,000 (2) 8,000 (4) 1,000 (3) 1,250 (5) 1,500 สว่ นไดเ้ สียทไ่ี ม่มีอานาจควบคุม (6)62,750 12,550 (6) 12,550 866,000 300,000 1,150,000

บทที่ 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวันซือ้ ห้นุ หนา้ | 173 รายการปรับปรุงและตัดบญั ชี (1) ตัดรายการเงินปันผลรับจากบริษัทย่อยออก โดยไมถ่ ือว่าเป็นรายได้ของกลุม่ กจิ การ เดบิต เงนิ ปนั ผลรับ 16,000 เครดติ กาไรสทุ ธิ – บริษัท จงรกั จากัด 16,000 (2) ปรับปรุงต้นทนุ ขายซึ่งในสมุดบัญชีของบริษัทย่อยคานวณจากสนิ ค้าคงเหลอื ตน้ ปีที่มีมลู คา่ สงู เกนิ ไป เดบติ กาไรสุทธิ – บริษทั ภักดี จากัด 8,000 เครดติ ตน้ ทนุ ขาย 8,000 (3) ปรับปรงุ ค่าเสอ่ื มราคาอาคารซง่ึ ในสมุดบัญชขี องบริษทั ย่อยได้คานวณไวจ้ ากต้นทุนสนิ ทรัพย์ ทสี่ ูงไป เดบิต กาไรสทุ ธิ – บรษิ ทั ภกั ดี จากัด 1,250 เครดิต คา่ เส่ือมราคา 1,250 (4) ปรบั ปรุงค่าเสอื่ มราคาอุปกรณ์ซงึ่ ในสมดุ บัญชีของบริษัทย่อยได้คานวณไวจ้ ากต้นทุน สนิ ทรัพย์ท่ตี ่าไป เดบิต คา่ เสอื่ มราคา 1,000 เครดิต กาไรสุทธิ – บริษัท ภกั ดี จากัด 1,000 (5) ปรับปรงุ ค่าตัดจาหนา่ ยลิขสิทธิ์ ซง่ึ ในสมดุ ของบรษิ ัทย่อยไมไ่ ดบ้ ันทึกไว้ เดบติ คา่ ตัดจาหนา่ ยลิขสิทธ์ิ 1,500 เครดติ กาไรสทุ ธิ – บริษทั ภักดี จากัด 1,500 (6) แบ่งกาไรสุทธขิ องบริษัทย่อย ใหบ้ ริษัทใหญ่ 80% และ ให้ สว่ นของผูถ้ อื หนุ้ ทไี่ ม่มีอานาจ ควบคุม 20% เดบิต กาไรสุทธิ – บรษิ ทั จงรกั จากดั (80%) 50,200 ส่วนได้เสยี ที่ไมม่ อี านาจควบคุม (20%) 12,550 เครดติ กาไรสทุ ธิ – บริษัท ภกั ดี จากัด 62,750

หนา้ | 174 บทท่ี 4 การจดั ทางบการเงนิ รวมหลังวนั ซ้ือหุ้น จากกระดาษทาการงบกาไรขาดทุนรวม สามารถนามาจัดทางบกาไรขาดทนุ รวม สาหรับ 1 ปี ส้นิ สดุ วันที่ 31 ธันวาคม 25x1 ของบรษิ ทั จงรัก จากัด และ บริษทั ย่อย ได้ดงั นี้ บรษิ ัท จงรกั จากดั และ บริษัท ภกั ดี จากดั งบกาไรขาดทนุ รวม สาหรับ 1 ปี ส้นิ สดุ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 25x1 หนว่ ย : บาท ขาย 1,150,000 512,000 หกั ต้นทนุ ขาย 638,000 กาไรข้นั ต้น หกั ค่าใชจ้ ่าย 99,750 200,500 ค่าเส่ือมราคา 300,250 ค่าใชจ้ ่ายในการดาเนินงาน 337,750 รวมค่าใชจ้ า่ ย กาไรสุทธิรวม 325,200 การแบ่งปันกาไรสทุ ธิ : 12,550 กาไรสทุ ธิส่วนทเ่ี ปน็ ของบริษัทใหญ่ กาไรสทุ ธิส่วนที่เปน็ ของส่วนได้เสยี ที่ไม่มีอานาจควบคุม กระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงนิ รวม กระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงนิ รวม มวี ิธกี ารจดั ทาเหมือน งบแสดงฐานะการเงิน รวม ณ วันซื้อหุ้น โดยจะมีการแสดงรายละเอียดของบัญชีกาไรสะสมส้นิ งวด ออกเป็น กาไรสะสม ตน้ งวด กาไรสุทธิ และเงนิ ปันผลจา่ ย โดยแยกแสดงคนละบรรทดั ระหว่างบริษัทใหญ่ และบรษิ ทั ยอ่ ย เพ่ือให้งา่ ยตอ่ การตัดบัญชี ตวั อยา่ งท่ี 4.3 การจดั ทากระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงินรวม – วธิ รี าคาทุน จากตวั อย่างท่ี 4.1 การจัดทากระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงินรวม เมื่อบรษิ ัทใหญ่ใช้ วิธรี าคาทุน แสดงไดด้ ังนี้

บทที่ 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวนั ซ้ือห้นุ หนา้ | 175 วิธีราคาทนุ บรษิ ัท จงรกั จากัด และ บริษทั ภักดี จากัด กระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงนิ รวม สนิ ทรัพย์ เงนิ สด ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 ลูกหนี้ สนิ คา้ คงเหลือ หน่วย : บาท เงินปนั ผลค้างรับ สนิ ทรพั ย์หมนุ เวียนอ่นื บริษทั บริษทั รายการปรับปรุง งบแสดง เงินลงทุนในบรษิ ัทภกั ดี จงรัก ภกั ดี และตัดบัญชี ฐานะ เดบติ เครดติ การเงนิ รวม 179,000 46,000 (10)16,000 225,000 36,500 25,000 (3) 8,000 (1)372,800 61,500 198,500 40,250 238,750 16,000 155,000 80,000 235,000 400,000 (6) 800 (2) 40,000 (8) 1,200 (4) 1,000 (11)34,200 (5) 4,000 (7) 12,000 ทดี่ ิน 900,000 300,000 (9) 14,400 1,250,000 อาคาร 300,000 75,000 (2) 50,000 360,000 ค่าเส่ือมราคาสะสม – อาคาร (100,000) (31,250) (125,000) (3) 15,000 (3) 5,000 (4) 1,250 อุปกรณ์ 200,000 30,000 (5) 7,500 237,500 ค่าเสื่อมราคาสะสม – อุปกรณ์ (67,500) (50,000) (14,000) (5) 2,500 ค่าความนิยม (9) 14,400 (6) 1,000 14,400 ลขิ สิทธิ์ (7) 15,000 (8) 1,500 15,000 ค่าตดั จาหนา่ ยลิขสิทธ์ิสะสม (1,500) 2,235,000 551,000 2,443,150 รวมสนิ ทรัพย์

หนา้ | 176 บทที่ 4 การจัดทางบการเงนิ รวมหลังวนั ซ้ือหนุ้ บริษทั บริษัท รายการปรบั ปรงุ งบแสดง จงรกั ภักดี และตัดบญั ชี ฐานะ เดบิต เครดิต การเงนิ รวม 240,000 หนส้ี นิ และสว่ นของผถู้ ือหนุ้ - 35,000 275,000 เจา้ หนี้ 20,000 (10)16,000 4,000 เงนิ ปันผลคา้ งจา่ ย 300,000 30,000 เงินกู้ 1,000,000 330,000 ทนุ หุ้นสามญั – จงรัก 300,000 (1)300,000 1,000,000 ทนุ หุ้นสามญั – ภกั ดี 300,000 สว่ นเกินมลู คา่ หุ้นสามญั – จงรัก 214,000 50,000 (1) 50,000 300,000 สว่ นเกนิ มลู คา่ หุ้นสามญั – ภักดี 291,000 214,000 กาไรสะสม 1ม.ค.25x1 – จงรกั (110,000) 80,000 (1) 80,000 325,200 กาไรสะสม 1ม.ค.25x1 – ภกั ดี (11)34,200 (110,000) กาไรสทุ ธิ – จงรัก 2,235,000 104,950 กาไรสทุ ธิ – ภกั ดี 56,000 (1) 56,000 เงินปันผลจา่ ย – จงรัก 2,443,150 เงินปันผลจ่าย – ภักดี (20,000) (3) 2,000 (1)20,000 สว่ นไดเ้ สียทไี่ มม่ ีอานาจควบคุม 551,000 (6) 200 (1)93,200 (8) 300 (2) 10,000 รวมหน้ีสนิ และส่วนของผู้ถือหนุ้ (4) 250 (5) 1,000 (7) 3,000

บทที่ 4 การจดั ทางบการเงนิ รวมหลังวนั ซอ้ื หนุ้ หน้า | 177 รายการปรับปรงุ และตัดบญั ชี (1) ตดั บัญชเี งินลงทนุ ในบริษทั ย่อยกับสว่ นของผ้ถู อื หุ้นของบรษิ ทั ย่อย และบันทกึ สว่ นไดเ้ สยี ที่ไมม่ ี อานาจควบคุม เดบติ ทนุ หนุ้ สามญั – บริษทั ภักดี จากัด 300,000 ส่วนเกนิ มูลค่าหุ้นสามัญ – บริษัท ภักดี จากัด 50,000 กาไรสะสมตน้ ปี – บริษทั ภกั ดี จากัด 80,000 กาไรสุทธิ – บริษัท ภกั ดี จากัด 56,000 เครดิต เงินปันผลจ่าย – บริษัท ภกั ดี จากัด 20,000 เงินลงทนุ ในบริษทั ภกั ดี จากัด (80%) 372,800 ส่วนได้เสียทีไ่ มม่ อี านาจควบคุม (NCI)(20%) 93,200 (2) ปรับปรงุ ราคาที่ดินของบริษทั ภกั ดี จากัด ให้แสดงตามมูลค่ายุตธิ รรม เดบติ ทดี่ นิ 50,000 เครดติ เงินลงทุนในบรษิ ทั ภักดี จากัด (80%) 40,000 10,000 ส่วนไดเ้ สียท่ไี ม่มีอานาจควบคุม (NCI)(20%) (3) ปรบั ปรงุ ราคาอาคารของบริษัท ภกั ดี จากัด ให้แสดงตามมูลค่ายุตธิ รรม เดบติ คา่ เส่อื มราคาสะสม – อาคาร 5,000 เงนิ ลงทนุ ในบริษทั ภักดี จากัด (80%) 8,000 สว่ นได้เสียท่ไี ม่มีอานาจควบคุม (NCI)(20%) 2,000 เครดิต อาคาร 15,000 (4) ปรับปรงุ ค่าเสื่อมราคาอาคารลดลง ประจาปี 25x1 เดบิต ค่าเสอื่ มราคาสะสม – อาคาร 1,250 เครดติ เงินลงทุนในบริษทั ภักดี จากัด (80%) 1,000 250 สว่ นได้เสียท่ไี มม่ อี านาจควบคุม (NCI)(20%)

หนา้ | 178 บทท่ี 4 การจัดทางบการเงนิ รวมหลังวันซื้อหุน้ (5) ปรับปรงุ ราคาอุปกรณ์ของบรษิ ทั ภกั ดี จากดั ใหแ้ สดงตามมูลคา่ ยตุ ิธรรม เดบิต อปุ กรณ์ 7,500 เครดิต คา่ เสื่อมราคาสะสม – อุปกรณ์ 2,500 4,000 เงนิ ลงทนุ ในบริษทั ภักดี จากัด (80%) 1,000 ส่วนไดเ้ สียท่ีไมม่ ีอานาจควบคมุ (NCI)(20%) 1,000 (6) ปรบั ปรงุ ค่าเสื่อมราคาอุปกรณเ์ พ่ิมขึ้น ประจาปี 25x1 800 เดบติ เงนิ ลงทนุ ในบริษทั ภกั ดี จากัด (80%) 200 12,000 ส่วนได้เสียทไ่ี มม่ ีอานาจควบคมุ (NCI)(20%) 3,000 เครดิต ค่าเสือ่ มราคาสะสม – อุปกรณ์ 1,500 (7) บนั ทึกลิขสิทธข์ิ องบรษิ ัท ภักดี จากัด ท่ไี มไ่ ด้บันทึกไว้ 14,400 เดบติ ลิขสิทธิ์ 15,000 16,000 เครดติ เงินลงทนุ ในบริษทั ภกั ดี จากัด (80%) ส่วนได้เสียทไ่ี มม่ ีอานาจควบคุม (NCI)(20%) (8) ตดั จาหนา่ ยลิขสทิ ธ์ิ ประจาปี 25x1 1,200 เดบิต เงนิ ลงทุนในบริษทั ภกั ดี จากัด (80%) 300 ส่วนไดเ้ สียที่ไม่มอี านาจควบคุม (NCI)(20%) เครดิต ค่าตัดจาหน่ายลขิ สิทธ์ิสะสม (9) บันทึกค่าความนิยมท่ีเกิดจากการรวมธุรกิจ 14,400 เดบติ ค่าความนยิ ม เครดิต เงนิ ลงทนุ ในบรษิ ทั ภักดี จากัด (80%) (10) ตัดบญั ชเี งินปนั ผลค้างรับ เงินปันผลคา้ งจ่ายระหว่างกนั 16,000 เดบติ เงินปันผลค้างจา่ ย เครดติ เงินปนั ผลค้างรับ

บทท่ี 4 การจดั ทางบการเงนิ รวมหลังวันซื้อหุน้ หน้า | 179 (11) ปรบั ปรงุ บัญชเี งินลงทุนในบริษัทย่อยใหแ้ สดงตามส่วนไดเ้ สียของบรษิ ัทย่อย และแสดงกาไร สุทธิของกลมุ่ กิจการตามแนวคิดของการรวมธุรกจิ เดบิต เงินลงทนุ ในบริษทั ภกั ดี จากัด 34,200 เครดิต กาไรสทุ ธิ – บริษัท ภักดี จากัด 34,200 จานวนที่ตอ้ งปรบั ปรงุ บญั ชีเงนิ ลงทุนในบริษัทยอ่ ยคานวณไดด้ งั น้ี กาไรสทุ ธิบริษัทยอ่ ย 56,000 ปรบั ปรุง ค่าใชจ้ า่ ยหรือรายไดท้ ี่บันทกึ ไว้ตา่ ไป บวก ตน้ ทนุ ขายลดลง 8,000 บวก ค่าเส่อื มราคาอาคารลดลง 1,250 หัก คา่ เส่ือมราคาอุปกรณเ์ พม่ิ ข้นึ (1,000) หกั คา่ ตัดจาหนา่ ยลิขสิทธิ์ (1,500) 6,750 กาไรสทุ ธิของบริษัทย่อยที่ปรับปรงุ แลว้ 62,750 คณู ส่วนไดเ้ สยี ในบรษิ ัททีไ่ ปลงทนุ 80% 50,200 หกั เงินปันผลจ่าย (20,000 x 80%) 16,000 ปรบั บัญชีเงินลงทนุ ในบริษัทยอ่ ยเพิ่มข้ึน 34,200 จากกระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงนิ รวม สามารถนามาจดั ทางบแสดงฐานะการเงิน รวม ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 ของบริษทั จงรัก จากัด และ บรษิ ัทยอ่ ย ได้ดงั นี้

หนา้ | 180 บทที่ 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวนั ซ้อื หุน้ หน่วย : บาท บริษทั จงรกั จากดั และ บรษิ ทั ภักดี จากัด 225,000 งบแสดงฐานะการเงินรวม 61,500 ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 238,750 235,000 สนิ ทรัพย์ สนิ ทรัพยห์ มุนเวียน 1,250,000 360,000 เงนิ สด (125,000) ลูกหน้ี 237,500 สินคา้ คงเหลือ (67,500) สินทรพั ย์หมนุ เวียนอื่น 14,400 สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน 15,000 ที่ดิน (1,500) อาคาร คา่ เสื่อมราคาสะสม – อาคาร 2,443,150 อุปกรณ์ ค่าเส่ือมราคาสะสม – อปุ กรณ์ 275,000 คา่ ความนิยม 4,000 ลิขสิทธิ์ ค่าตดั จาหนา่ ยลิขสทิ ธส์ิ ะสม 330,000 รวมสินทรพั ย์ 1,000,000 หนี้สนิ และส่วนของผถู้ ือหุ้น 300,000 หน้สี นิ หมุนเวยี น 429,200 104,950 เจ้าหนี้ เงินปนั ผลค้างจา่ ย 2,443,150 เงินกู้ ส่วนของผูถ้ ือหุ้น ทนุ หนุ้ สามญั ส่วนเกินมูลคา่ หนุ้ สามัญ กาไรสะสม สว่ นได้เสยี ท่ีไมม่ ีอานาจควบคุม รวมหน้ีสินและส่วนของผถู้ อื หุ้น

บทท่ี 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวันซอื้ หนุ้ หน้า | 181 การจดั ทากระดาษทาการงบการเงนิ รวม แบบรวมกันทกุ รายงาน กระดาษทาการเป็นเครื่องมือท่ีนักบัญชี นามาใช้ในการทางบการเงินรวมซึ่ง การจัดทา กระดาษทาการน้ันมีแบบฟอร์มและรูปแบบที่หลากหลาย นักบัญชีจะใช้รูปแบบใดก็ได้ แต่ถึง อย่างไรก็ตามไม่ว่าจะใช้แบบฟอร์มใดในการจัดทางบการเงินรวม ตัวเลขที่แสดงในงบการเงินรวม จะเป็นตัวเลขเดียวกัน ต่อไปนี้จะเป็นการจัดทางบการเงินรวมด้วยกระดาษทาการอีกรูปแบบหน่ึง ที่แสดงทั้งงบกาไรขาดทนุ รวม กาไรสะสมรวม และงบแสดงฐานะการเงนิ รวมเอาไว้ดว้ ยกัน ตัวอยา่ งที่ 4.4 การจัดทากระดาษทาการงบการเงนิ รวม ตามแบบที่รวมกันทกุ รายการ – วิธรี าคาทุน จากขอ้ มูลในตวั อย่างท่ี 4.1 สามารถจัดทากระดาษทาการ และรายการตัดบญั ชีได้ดังน้ี วธิ รี าคาทุน บรษิ ัท จงรัก จากดั และ บริษัท ภักดี จากัด กระดาษทาการเพ่ือทางบการเงินรวม ณ วันท่ี 31 ธันวาคม 25x1 หนว่ ย : บาท บรษิ ทั บรษิ ทั รายการปรบั ปรงุ งบการเงนิ จงรัก ภกั ดี และตัดบัญชี รวม เดบิต เครดิต งบกาไรขาดทนุ ขาย 850,000 300,000 1,150,000 เงินปันผลรบั 16,000 (2)16,000 ต้นทุนขาย (350,000) (170,000) (4)8,000 (512,000) คา่ เสอื่ มราคา (65,000) (35,000) (7)1,000 (6)1,250 (99,750) ค่าใชจ้ า่ ยในการดาเนนิ งาน (160,000) (39,000) (8)1,500 (200,500) สว่ นได้เสียทไ่ี มม่ ีอานาจควบคมุ ใน (3)12,550 (12,550) กาไรสุทธิ กาไรสุทธิ 291,000 56,000 325,200

หนา้ | 182 บทที่ 4 การจัดทางบการเงินรวมหลังวนั ซ้อื หุน้ บริษัท บรษิ ัท รายการปรบั ปรุง งบการเงนิ จงรกั ภกั ดี และตัดบญั ชี รวม 214,000 เดบิต เครดติ 291,000 กาไรสะสม (110,000) 80,000 (1)80,000 214,000 กาไรสะสม 1 ม.ค. 25x1 – จงรกั 56,000 325,200 กาไรสะสม 1 ม.ค. 25x1 – ภักดี 395,000 (110,000) กาไรสุทธิ (20,000) (2)16,000 เงนิ ปนั ผลจา่ ย – จงรัก 179,000 116,000 (3)4,000 429,200 เงนิ ปนั ผลจ่าย – ภกั ดี 36,500 198,500 46,000 (4)50,000 (9)16,000 225,000 กาไรสะสม 31 ธ.ค. 25x1 16,000 25,000 (1)344,000 61,500 งบแสดงฐานะการเงนิ 155,000 40,250 (4)5,000 (4)41,600 238,750 400,000 80,000 (6)1,250 (6)14,400 สนิ ทรพั ย์ (4)7,500 (4)15,000 235,000 เงินสด 900,000 300,000 ลกู หนี้ 300,000 75,000 (5)14,400 (4)2,500 1,250,000 สินคา้ คงเหลอื (100,000) (31,250) (4)15,000 (7)1,000 360,000 เงนิ ปันผลค้างรบั 200,000 30,000 (125,000) สินทรัพยห์ มนุ เวยี นอื่น (50,000) (14,000) (8)1,500 เงนิ ลงทนุ ในบรษิ ัทภกั ดี 237,500 2,235,000 551,000 (67,500) ทีด่ นิ อาคาร 14,400 ค่าเสอื่ มราคาสะสม – อาคาร 15,000 (1,500) อุปกรณ์ 2,443,150 คา่ เสอ่ื มราคาสะสม – อปุ กรณ์ คา่ ความนิยม ลิขสิทธ์ิ ค่าตดั จาหน่ายลิขสทิ ธิ์สะสม รวมสนิ ทรัพย์

บทที่ 4 การจัดทางบการเงนิ รวมหลังวนั ซอ้ื หุ้น หน้า | 183 บรษิ ัท บรษิ ทั รายการปรับปรงุ งบการเงนิ จงรกั ภักดี และตัดบัญชี รวม เดบิต เครดิต หนสี้ นิ และสว่ นของผ้ถู อื หุ้น 240,000 35,000 275,000 - 20,000 (9)16,000 4,000 เจา้ หนี้ 30,000 เงินปนั ผลค้างจา่ ย 300,000 330,000 เงนิ กู้ 1,000,000 300,000 (1)300,000 1,000,000 ทนุ หนุ้ สามัญ – จงรกั ทนุ หุ้นสามัญ – ภักดี 300,000 50,000 (1)50,000 300,000 ส่วนเกนิ มลู คา่ ห้นุ สามญั – จงรัก 116,000 สว่ นเกินมูลคา่ หนุ้ สามญั – ภกั ดี 395,000 429,200 กาไรสะสม 31 ธ.ค. 25x1 551,000 104,950 ส่วนไดเ้ สียทไ่ี ม่มอี านาจควบคมุ (1)86,000 (3)8,550 2,443,150 (4)10,400 รวมหนสี้ นิ และสว่ นของผถู้ อื หนุ้ 2,235,000 รายการปรับปรุงและตัดบัญชี (1) ตัดบญั ชเี งนิ ลงทนุ ในบริษัทย่อยกับส่วนของผูถ้ ือหุ้นของบริษัทยอ่ ย และบันทกึ สว่ นไดเ้ สียทีไ่ มม่ ี อานาจควบคุม เดบติ ทนุ หนุ้ สามญั – บริษัท ภกั ดี จากัด 300,000 สว่ นเกนิ มูลค่าหุน้ สามญั – บรษิ ัท ภักดี จากัด 50,000 กาไรสะสมต้นปี – บริษัท ภักดี จากัด 80,000 เครดิต เงินลงทุนในบริษัท ภักดี จากัด (80%) 344,000 ส่วนไดเ้ สยี ท่ไี มม่ อี านาจควบคมุ (NCI)(20%) 86,000 (2) ตัดรายการเงินปนั ผลรับของบริษัทย่อยออก ไม่ถือวา่ เปน็ รายไดข้ องกลุ่มกจิ การ เดบิต เงนิ ปันผลรับ 16,000 เครดิต เงินปันผลจา่ ย – บรษิ ทั ภักดี จากัด 16,000

หน้า | 184 บทที่ 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวนั ซ้ือห้นุ (3) ตัดรายการเงินลงทุนทเี่ ปลีย่ นแปลงในงวดปัจจบุ ัน(ของส่วนไดเ้ สียท่ีไม่มีอานาจควบคมุ ) เดบติ สว่ นได้เสียทไ่ี มม่ ีอานาจควบคมุ ในกาไรสทุ ธิ 12,550 เครดิต เงนิ ปันผลจา่ ย – บริษัท ภกั ดี จากัด 4,000 ส่วนได้เสยี ท่ีไมม่ ีอานาจควบคุม 8,550 คานวณส่วนได้เสียทไ่ี ม่มอี านาจควบคุมในกาไรสทุ ธิ ได้ดงั นี้ กาไรสุทธิบริษัทย่อย 56,000 ปรบั ปรงุ ค่าใชจ้ า่ ยหรือรายไดท้ ่ีบนั ทกึ ไว้ตา่ ไป 6,750 บวก ตน้ ทนุ ขายลดลง 8,000 62,750 บวก ค่าเส่อื มราคาอาคารลดลง 1,250 20% 12,550 หัก คา่ เสื่อมราคาอุปกรณ์เพิ่มขนึ้ (1,000) หัก ค่าตัดจาหนา่ ยลิขสทิ ธิ์ (1,500) กาไรสทุ ธขิ องบริษทั ย่อยท่ีปรับปรุงแล้ว คณู สว่ นไดเ้ สียในบรษิ ัททไี่ ปลงทนุ สว่ นไดเ้ สยี ทไี่ ม่มอี านาจควบคุมในกาไรสุทธิ (4) โอนสว่ นเกินไปปรับปรุงบัญชีทีเ่ ก่ียวข้อง 50,000 เดบิต ท่ีดนิ 5,000 ค่าเสอ่ื มราคาสะสม – อาคาร อุปกรณ์ 7,500 ลขิ สทิ ธ์ิ 15,000 เครดติ ต้นทุนขาย อาคาร 8,000 ค่าเสอื่ มราคาสะสม – อุปกรณ์ 15,000 เงินลงทนุ ในบรษิ ัท ภกั ดี จากัด (80%) 2,500 สว่ นไดเ้ สียที่ไมม่ ีอานาจควบคมุ (NCI)(20%) 41,600 10,400 (5) บันทกึ คา่ ความนิยมทเี่ กิดจากการรวมธรุ กจิ 14,400 เดบติ คา่ ความนิยม 14,400 เครดติ เงินลงทุนในบริษัท ภกั ดี จากัด (80%)

บทที่ 4 การจัดทางบการเงินรวมหลังวนั ซ้อื หุ้น หน้า | 185 (6) ปรบั ปรุงคา่ เส่ือมราคาอาคารลดลง ประจาปี 25x1 1,250 เดบติ คา่ เสือ่ มราคาสะสม – อาคาร 1,250 เครดติ คา่ เสือ่ มราคา – อาคาร (7) ปรบั ปรงุ ค่าเสอื่ มราคาอุปกรณ์เพมิ่ ข้นึ ประจาปี 25x1 1,000 เดบติ ค่าเสอื่ มราคา – อปุ กรณ์ 1,000 เครดิต ค่าเส่อื มราคาสะสม – อุปกรณ์ (8) ตัดจาหนา่ ยลขิ สิทธ์ิ ประจาปี 25x1 1,500 เดบติ คา่ ตัดจาหนา่ ยลิขสิทธ์ิ 1,500 เครดิต ค่าตัดจาหนา่ ยลขิ สิทธ์สิ ะสม (9) ตดั บญั ชเี งินปันผลคา้ งรับ เงินปันผลค้างจ่ายระหว่างกนั 16,000 เดบติ เงินปันผลค้างจา่ ย 16,000 เครดติ เงนิ ปนั ผลค้างรับ การจัดทางบการเงินรวมหลงั วันซื้อหุ้น – วธิ สี ว่ นไดเ้ สีย วิธสี ว่ นได้เสียผู้ลงทุนจะบันทึกบัญชีเงินลงทุนตามจานวนต้นทุนของเงินลงทุนที่ได้จ่ายไป ณ วันซื้อหุ้น และต่อมาภายหลังจะบันทึกปรับปรุงมูลค่าของเงินลงทุนท่ีเปล่ียนแปลงไปตามการ เปลี่ยนแปลงของสินทรัพย์สุทธิของบริษัทท่ีไปลงทุน โดยผู้ลงทุนต้องรับรู้ส่วนแบ่งผลกาไรหรือ ขาดทุนของบริษัทท่ีไปลงทุนตามสัดส่วนท่ีผู้ลงทุนมีส่วนได้เสียเป็นรายการกาไรหรือขาดทุนของผู้ ลงทุน สว่ นทนุ หรือเงินปันผลที่ได้รับจากผู้ได้รับการลงทุนต้องนาไปหักจากราคาตามบัญชีของเงิน ลงทุนนน้ั การจดั ทางบการเงินรวมหลงั วันซอ้ื หุ้นตามวธิ รี าคาทนุ แสดงได้ตามตวั อย่างที่ 4.5 ถงึ ตัวอยา่ งที่ 4.7 ดงั ต่อไปน้ี ตวั อย่างที่ 4.5 การจัดทากระดาษทาการงบกาไรขาดทุนรวม – วธิ ีส่วนได้เสยี จากขอ้ มลู ในตัวอยา่ งท่ี 4.1 การจดั ทากระดาษทาการงบกาไรขาดทุนรวม และรายการตัด บัญชี แสดงได้ดงั น้ี

หน้า | 186 บทที่ 4 การจัดทางบการเงนิ รวมหลังวนั ซ้ือหุ้น วิธีสว่ นไดเ้ สยี บริษัท จงรัก จากดั และ บรษิ ทั ภกั ดี จากดั กระดาษทาการงบกาไรขาดทุนรวม ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x1 หน่วย : บาท บริษัท บรษิ ทั รายการปรับปรุง งบกาไร จงรัก ภักดี และตัดบญั ชี ขาดทนุ รวม เดบิต เครดติ ขาย 850,000 300,000 1,150,000 ส่วนแบง่ กาไรในบรษิ ทั ย่อย(ภกั ด)ี 50,200 (1) 50,200 900,200 300,000 1,150,000 ตน้ ทนุ ขาย 350,000 170,000 (2) 8,000 512,000 คา่ เสอ่ื มราคา 65,000 99,750 คา่ ใช้จา่ ยในการดาเนนิ งาน 160,000 35,000 (4) 1,000 (3) 1,250 200,500 กาไรสทุ ธิ – บรษิ ัท จงรกั จากัด 325,200 325,200 กาไรสุทธิ – บริษทั ภกั ดี จากัด 39,000 (5) 1,500 (6) 50,200 (1)50,200 56,000 (2) 8,000 (4) 1,000 (3) 1,250 (5) 1,500 ส่วนได้เสยี ที่ไมม่ ีอานาจควบคุม (6)62,750 12,550 (6) 12,550 900,200 300,000 1,150,000 รายการปรับปรงุ และตัดบัญชี (1) ตัดสว่ นแบ่งกาไรในบริษัทยอ่ ย ออก โดยไมถ่ อื ว่าเปน็ รายได้ของกลมุ่ กิจการ เดบิต ส่วนแบ่งกาไรในบรษิ ัทย่อย(ภกั ดี) 50,200 เครดิต กาไรสุทธิ – บรษิ ัท จงรกั จากดั 50,200 (2) ปรับปรุงต้นทนุ ขายซึ่งในสมุดบัญชีของบริษัทยอ่ ยคานวณจากสนิ คา้ คงเหลือตน้ ปีที่มมี ลู ค่าสูง ไป เดบติ กาไรสุทธิ – บรษิ ัท ภักดี จากัด 8,000 เครดิต ต้นทนุ ขาย 8,000

บทท่ี 4 การจดั ทางบการเงินรวมหลังวันซ้อื หนุ้ หนา้ | 187 (3) ปรบั ปรุงค่าเสอื่ มราคาอาคารซง่ึ ในสมุดบญั ชีของบริษทั ยอ่ ยได้คานวณไวจ้ ากต้นทุนสินทรพั ย์ ทส่ี งู ไป เดบิต กาไรสทุ ธิ – บริษทั ภักดี จากัด 1,250 เครดติ คา่ เสือ่ มราคา 1,250 (4) ปรับปรงุ ค่าเส่ือมราคาอุปกรณซ์ งึ่ ในสมดุ บญั ชขี องบริษทั ย่อยได้คานวณไว้จากต้นทุน สนิ ทรพั ยท์ ตี่ ่าไป เดบติ กาไรสุทธิ – บริษทั ภักดี จากัด 1,000 เครดิต คา่ เส่ือมราคา 1,000 (5) ปรับปรุงค่าตัดจาหน่ายลิขสิทธ์ิ ซง่ึ ในสมดุ ของบริษัทยอ่ ยไมไ่ ด้บันทกึ ไว้ เดบิต คา่ ตัดจาหนา่ ยลขิ สิทธ์ิ 1,500 เครดติ กาไรสุทธิ – บริษทั ภักดี จากัด 1,500 (6) แบง่ กาไรสทุ ธขิ องบริษทั ย่อย ใหบ้ ริษทั ใหญ่ 80% และ ให้สว่ นของผูถ้ ือหุ้นทไ่ี มม่ ีอานาจ ควบคุม 20% เดบิต กาไรสุทธิ – บรษิ ทั จงรกั จากัด (80%) 50,200 ส่วนไดเ้ สียทไ่ี มม่ ีอานาจควบคมุ (20%) 12,550 เครดติ กาไรสุทธิ – บรษิ ทั ภักดี จากัด 62,750 ตัวอย่างท่ี 4.6 การจดั ทากระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงินรวม – วิธสี ่วนไดเ้ สยี จากข้อมูลในตวั อย่างที่ 4.1 การจัดทากระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงนิ รวม และ รายการตัดบญั ชี แสดงได้ดงั นี้