จิตวิทยาแนะแนวและการให้คำปรึกษา

จิตวทิ ยาแนะแนวและการใหค้ าปรึกษา สนุ ิสา วงศอ์ ารยี ์ ปร.ด. (การวิจยั พฤติกรรมศาสตรป์ ระยกุ ต์) คณะครศุ าสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั อดุ รธานี 2562

(1) คำนำ เอกสารคาสอน รายวิชาจิตวิทยาแนะแนวและการให้คาปรึกษา (Guidance and Counseling Psychology) รหัสวิชา ED 15301 ซ่ึงเป็นรายวิชาชีพครูบังคับสาหรับนักศึกษาหลักสูตร ครุศาสตรบณั ฑิต ทั้งนี้เพื่อช่วยใหน้ ักศึกษาไดม้ ีความรู้เร่อื งการแนะแนวและการให้คาปรกึ ษาเปน็ อย่างดี อนั จะเป็นประโยชนต์ อ่ การประกอบอาชพี ครใู นภายภาคหน้าหลงั จากสาเรจ็ การศึกษาแลว้ นอกจากนี้ยังมี ประโยชน์สาหรับนักการศกึ ษา และผทู้ ี่มีความสนใจในวชิ าการแนะแนวและการใหค้ าปรึกษาด้วยเช่นกัน ซ่ึงการจัดทาเอกสารคาสอนฉบับน้ี ผู้เขียนได้ศึกษาค้นคว้าจากหนังสือ ตารา ผลงานวิจัย และจาก ประสบการณ์ที่ใช้ในการจัดกิจกรรมการเรยี นการสอนแล้วนามาเรียบเรียง เพื่อให้นักศึกษาได้นาไปใช้ ประกอบการเรยี นการสอน สาหรับเน้ือหาของเอกสารคาสอนมีท้ังหมด จานวน 8 บท คอื แนวคิดเก่ยี วกับการแนะแนว บริการศึกษาและรวบรวมขอ้ มลู ผเู้ รยี นเป็นรายบุคคล บรกิ ารสนเทศ บรกิ ารใหค้ าปรึกษา บรกิ ารจัดวางตวั บคุ คล บริการติดตามผล การบรหิ ารงานแนะแนวในสถานศกึ ษา และระบบการดแู ลชว่ ยเหลือนักเรียน ขอขอบพระคุณเจ้าของผลงานทุกท่าน ที่ผู้เขียนได้นามาอ้างอิงไว้ในเอกสารคาสอนเล่มน้ี ขอขอบพระคุณผู้เชี่ยวชาญและผู้ทรงคุณวุฒิ ที่ให้คาแนะนาในการพัฒนาเอกสารคาสอนให้มีความ สมบูรณ์มากย่ิงข้ึน และขอขอบคุณผู้ท่ีมีส่วนเก่ียวข้องท่ีช่วยให้เอกสารคาสอนเล่มน้ีสาเร็จออกมาได้ ผูเ้ ขียนหวงั เปน็ อยา่ งยง่ิ วา่ เอกสารคาสอนเล่มนีจ้ ะเป็นประโยชนต์ อ่ ผู้ที่สนใจในสาขาวิชาจิตวทิ ยาแนะแนว และการให้คาปรึกษา และช่วยให้เกิดความเข้าใจในวิชาการแขนงน้ีเพิ่มมากข้ึน หากมีส่ิงใดท่ีเป็น ขอ้ เสนอแนะเพ่อื การพัฒนาและปรบั ปรงุ ผู้เขยี นขอน้อมรบั ดว้ ยความยนิ ดีและเป็นพระคณุ อย่างยง่ิ สุนิสา วงศ์อารีย์ พฤษภาคม 2562

(3) สารบญั หนา้ คำนำ......................................................................................................................... ................ (1) สำรบญั ...................................................................................................................................... (3) สำรบัญภำพ.............................................................................................................................. (13) สำรบัญตำรำง....................................................................................................... .................... (15) แผนบรหิ ำรกำรสอนประจำวิชำ................................................................................................ (17) แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 1 ........................................................................................ 1 บทที่ 1 แนวคดิ เก่ียวกับการแนะแนว..................................................................................... 5 5 ควำมหมำยของกำรแนะแนว……………………………………………………………………………. 8 ควำมสำคัญของกำรแนะแนว………………..........................……………………………………. 12 ประวตั ิกำรแนะแนว………………………………………………………………………………………… 13 18 ประวัติกำรแนะแนวในประเทศสหรฐั อเมรกิ ำ……………………………………………….. 23 ประวัตกิ ำรแนะแนวในประเทศไทย…………………………………………………………….. 26 จดุ มงุ่ หมำยของกำรแนะแนว………….………………………………………………………………… 31 ประเภทของกำรแนะแนว………………………………………………………………………………… 34 รูปแบบวิธีกำรแนะแนว……………………………………………………………………………………. 36 ปรชั ญำของกำรแนะแนว…………………………………………………………………………………. 39 หลักกำรของกำรแนะแนว………………………………………………………………………………… 42 ขอบขำ่ ยของกำรแนะแนว……………………………………………………………………………….. 43 ประโยชน์ของกำรแนะแนว………………………………………………………………………………. 45 จรรยำบรรณวิชำชีพจติ วิทยำกำรแนะแนว…………………………………………………………. 46 บทสรปุ ........................................................................................................................ 47 ใบกจิ กรรม.................................................................................................................. 48 คำถำมท้ำยบท............................................................................................................. เอกสำรอ้ำงอิง.............................................................................................................

(4) สารบัญ (ตอ่ ) หนา้ แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 2 ........................................................................................ 49 บทที่ 2 บริการศึกษาและรวบรวมข้อมูลผู้เรยี นเป็นรายบุคคล.............................................. 53 53 ควำมหมำยของบริกำรศึกษำและรวบรวมขอ้ มูลผูเ้ รียนเปน็ รำยบคุ คล…………………… 54 ควำมสำคัญของบรกิ ำรศึกษำและรวบรวมขอ้ มลู ผเู้ รยี นเปน็ รำยบคุ คล…………………… 55 จุดมุ่งหมำยของบริกำรศึกษำและรวบรวมขอ้ มลู ผเู้ รยี นเปน็ รำยบคุ คล…………………… 56 หลักกำรของบรกิ ำรศกึ ษำและรวบรวมขอ้ มลู ผเู้ รียนเปน็ รำยบคุ คล………..……………… 57 ขอ้ มูลสำคัญของบริกำรศกึ ษำและรวบรวมขอ้ มลู ผเู้ รียนเปน็ รำยบคุ คล………………….. 63 ข้อควรคำนงึ ในบริกำรศึกษำและรวบรวมข้อมูลผเู้ รยี นเป็นรำยบคุ คล………....………… 65 วิธกี ำรศึกษำและรวบรวมข้อมลู ผเู้ รยี นเปน็ รำยบุคคล………………………………………….. 65 65 วิธีกำรศกึ ษำและรวบรวมขอ้ มูลผูเ้ รียนโดยไม่ใช้แบบทดสอบ……………………………. 72 1. กำรสังเกต....................................................................................................... 75 2. กำรสัมภำษณ์.................................................................................................. 84 3. กำรใช้แบบสอบถำม........................................................................................ 88 4. กำรเยี่ยมบ้ำน.................................................................................................. 93 5. กำรทำสังคมมติ .ิ .............................................................................................. 96 6. กำรศึกษำรำยกรณี.......................................................................................... 97 7. กำรศึกษำจำกผลงำนของผูเ้ รยี น..................................................................... 99 101 7.1 อัตชวี ประวัต…ิ ………………………………………………………………………………. 102 7.2 บนั ทกึ ประจำวันและอนทุ นิ สว่ นตัว........................................................... 102 วธิ กี ำรศึกษำและรวบรวมขอ้ มูลผู้เรียนโดยใชแ้ บบทดสอบ………………….……………. 104 1. แบบทดสอบควำมสนใจ………………………………………………………………………. 104 2. แบบทดสอบควำมถนดั ……………………………………………………………………….. 105 3. แบบทดสอบบุคลิกภำพ………………………………………………………………………. 107 4. แบบทดสอบสตปิ ญั ญำ………………………………………………………………………… 112 5. แบบทดสอบสัมฤทธ์ทิ ำงกำรเรียน…………………………………………………………. กำรจัดระบบขอ้ มูล : ระเบียนสะสม............................................................................ บทสรปุ ........................................................................................................................

(5) สารบัญ (ต่อ) หน้า ใบกิจกรรม.................................................................................................................. 113 คำถำมท้ำยบท............................................................................................................. 117 เอกสำรอ้ำงองิ ............................................................................................................. 118 แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 3 ........................................................................................ 119 บทท่ี 3 บริการสนเทศ.............................................................................................................. 123 123 ควำมหมำยของบริกำรสนเทศ………………………………………………………………………….. 124 ควำมสำคญั ของบริกำรสนเทศ………………………………………………………………………….. 125 จดุ มงุ่ หมำยของบริกำรสนเทศ………………………………………………………………………….. 126 หลักกำรของบรกิ ำรสนเทศ………………………..…………………………………………………….. 129 ประเภทของบริกำรสนเทศ………………………..…………………………………………………….. 130 131 ข้อสนเทศด้ำนกำรศึกษำ....................................................................................... 132 ขอ้ สนเทศดำ้ นอำชพี ............................................................................................. 133 ขอ้ สนเทศดำ้ นสว่ นตวั และสังคม........................................................................... 134 หลักกำรรวบรวมและคัดเลอื กข้อสนเทศ……………………………………………………………. 136 รปู แบบกำรให้ข้อสนเทศ………………………………………………………………………………….. 136 วธิ ีกำรและกจิ กรรมในกำรจัดบรกิ ำรสนเทศ…..…………………………………………………… 138 1. กำรปฐมนิเทศ................................................................................................. 139 2. กำรปัจฉิมนิเทศ…………………………………………………………………………..………. 146 3. กิจกรรมแนะแนวในช้นั เรยี น........................................................................... 152 4. กจิ กรรมโฮมรมู ………………………………………………………………………………….... 154 5. กจิ กรรมเสริมหลกั สตู ร.................................................................................... 155 6. กำรจัดวันวทิ ยำลัย.......................................................................................... 157 7. กำรจัดวันอำชีพ…………………………………………………………………………………... 159 8. กำรจัดทศั นศึกษำนอกสถำนท่ี........................................................................ 9. ศนู ย์สนเทศ…………………………………………………………………………………………..

(6) สารบญั (ต่อ) หน้า 10. กำรจัดทำคู่มอื ผเู้ รยี น..................................................................................... 160 11. กำรจัดป้ำยนเิ ทศ………………………………………………………………………………… 162 12. กำรจดั ทำกระดำนสนทนำอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์....................................................... 163 ประโยชนข์ องบริกำรสนเทศ........................................................................................ 165 บทสรุป........................................................................................................................ 166 ใบกจิ กรรม.................................................................................................................. 167 คำถำมท้ำยบท............................................................................................................. 169 เอกสำรอ้ำงองิ ............................................................................................................. 170 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 4 ........................................................................................ 171 บทที่ 4 บรกิ ารให้คาปรกึ ษา.................................................................................................... 175 175 ควำมหมำยของบรกิ ำรให้คำปรกึ ษำ………………………………………………………………….. 178 ควำมสำคัญของบรกิ ำรใหค้ ำปรกึ ษำ………………………………………………………………….. 178 จดุ มุ่งหมำยของบริกำรใหค้ ำปรกึ ษำ………………………………………………………………….. 179 ขอบข่ำยของบรกิ ำรให้คำปรึกษำ…………………………………………..………………………….. 182 รปู แบบของกำรใหค้ ำปรกึ ษำ………………………………………………..………………………….. 187 ประเภทของกำรให้คำปรกึ ษำ…………………….....……………………..………………………….. 188 หลักกำรของบรกิ ำรใหค้ ำปรึกษำ…………………………………………..………………………….. 189 คุณสมบตั ิและจรรยำบรรณของผู้ให้คำปรกึ ษำ………………………….....…………………….. 192 วธิ กี ำรใหค้ ำปรกึ ษำ..................................................................................................... 198 ทฤษฎีกำรให้คำปรึกษำ……………………………………………………………………………………. 198 200 ทฤษฎีผู้รับคำปรึกษำเป็นศูนย์กลำง...................................................................... 201 ทฤษฎจี ิตวเิ ครำะห์................................................................................................ 202 ทฤษฎเี กสตอลท์................................................................................................... 203 ทฤษฎที ฤษฎีกำรพจิ ำรณำอำรมณ์ เหตผุ ล และพฤตกิ รรม................................... 204 ทฤษฎีทฤษฎีกำรวิเครำะห์กำรติดตอ่ สมั พันธ์........................................................ ทฤษฎีทฤษฎพี ฤติกรรมนยิ ม.................................................................................

(7) สารบัญ (ต่อ) หน้า กระบวนกำรให้คำปรกึ ษำ………………………………………………………………………………… 206 ทกั ษะและเทคนคิ กำรใหค้ ำปรึกษำ……..……………………………………………………………. 210 210 1. ทกั ษะกำรใสใ่ จ................................................................................................ 211 2. ทกั ษะกำรนำ................................................................................................... 212 3. ทักษะกำรฟงั ................................................................................................... 213 4. ทักษะกำรถำม................................................................................................ 214 5. ทกั ษะกำรเงียบ............................................................................................... 215 6. ทักษะกำรสะท้อนกลบั .................................................................................... 215 7. ทกั ษะกำรซ้ำควำม/กำรทวนควำม.................................................................. 216 8. ทักษะกำรใหก้ ำลังใจ....................................................................................... 217 9. ทกั ษะกำรสรปุ ควำม....................................................................................... 218 10. ทกั ษะกำรทำใหก้ ระจ่ำง……................................…………………………………….. 218 11. ทักษะกำรตคี วำม........................................................................................... 219 12. ทักษะกำรเผชญิ หนำ้ ...................................................................................... 220 13. ทักษะกำรให้ขอ้ มูล........................................................................................ 221 14. ทกั ษะกำรชีผ้ ลท่ีตำมมำ……………………………………………………………………….. 222 15. ทักษะกำรจัดกำร........................................................................................... 223 บทสรปุ ........................................................................................................................ 224 ใบกิจกรรม.................................................................................................................. 227 คำถำมทำ้ ยบท............................................................................................................. 228 เอกสำรอ้ำงองิ ............................................................................................................. แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 5 ........................................................................................ 229 บทที่ 5 บรกิ ารจดั วางตัวบุคคล............................................................................................... 233 233 ควำมหมำยของบรกิ ำรจัดวำงตวั บุคคล……………………………………………………………… 235 ควำมสำคัญของบริกำรจัดวำงตัวบุคคล………………………………………………………………

(8) สารบญั (ตอ่ ) หน้า จดุ มุง่ หมำยของบรกิ ำรจดั วำงตวั บุคคล……………………………………………………………… 235 ลกั ษณะของบรกิ ำรจดั วำงตัวบุคคล………………………………………………………………..... 236 หลักกำรของบริกำรจัดวำงตวั บคุ คล………………………………………………………………….. 237 กำรดำเนนิ งำนกำรจดั วำงตวั บคุ คล............................................................................. 238 ประเภทของบริกำรจดั วำงตวั บคุ คล………………………………………………………………….. 240 240 1. กำรจดั วำงตวั บุคคลด้ำนกำรศึกษำ................................................................... 241 1.1 กำรจดั วำงตวั ผู้เรียนในชัน้ เรียน.................................................................. 241 1.2 กำรจัดวำงตัวผู้เรยี นเรื่องวิชำเรยี นและแผนกำรเรยี น................................ 242 1.3 กำรจัดวำงตวั ผู้เรยี นในเร่อื งกจิ กรรม.......................................................... 244 1.4 กำรจดั วำงตวั ผู้เรยี นเข้ำโครงกำรพเิ ศษ...................................................... 245 1.5 กำรจัดวำงตัวผเู้ รยี นเขำ้ โครงกำรกำรศกึ ษำพิเศษ...................................... 246 1.6 กำรจัดวำงตัวผู้เรยี นด้ำนทุนกำรศกึ ษำ....................................................... 247 1.7 กำรจดั วำงตัวผเู้ รยี นดำ้ นกำรศกึ ษำต่อ....................................................... 249 2. กำรจัดวำงตวั บคุ คลด้ำนอำชพี ......................................................................... 249 2.1 กำรจัดหำงำนใหผ้ ูเ้ รยี นทสี่ ำเร็จกำรศกึ ษำ และทอ่ี อกจำกสถำนศกึ ษำ 250 กลำงคนั /ศษิ ยเ์ กำ่ ท่วี ำ่ งงำน...................................................................... 250 2.2 กำรจดั วำงตวั ผู้เรยี นด้วยกำรหำงำนพเิ ศษใหผ้ ู้เรยี นระหว่ำงเรยี น............. 252 2.3 กำรจัดวำงตัวผู้เรยี นไปฝกึ งำนในสถำนประกอบกำร................................ 252 2.4 กำรจดั วำงตัวผเู้ รียนเพือ่ เสรมิ ประสบกำรณ์ด้ำนอำชพี ............................. 252 252 3. กำรจัดวำงตัวบคุ คลดำ้ นสว่ นตวั และสงั คม....................................................... 252 3.1 กำรจดั วำงตวั ผเู้ รียนใหไ้ ดร้ บั ควำมชว่ ยเหลอื ดำ้ นสิง่ ของตำ่ งๆ.................. 253 3.2 กำรจดั วำงตัวผู้เรียนเกี่ยวกบั ควำมปลอดภยั และสขุ ภำพอนำมัย.............. 254 3.3 กำรจัดวำงตวั ผเู้ รยี นเกีย่ วกบั ทกั ษะกำรดำเนนิ ชวี ติ ................................... 255 274 กำรจัดระบบบริกำรจดั วำงตวั บคุ คล………………………………………………………………..... ประโยชน์ของบริกำรจดั วำงตวั บุคคล………………………………………………………………… กำรจดั และกำรบรหิ ำรโครงกำรจดั วำงตวั บุคคล……………………………………....…………. บทสรปุ ........................................................................................................................

(9) สารบัญ (ต่อ) หน้า ชุดกำรเรยี นรู้............................................................................................................... 276 คำถำมทำ้ ยบท............................................................................................................. 285 เอกสำรอ้ำงองิ ............................................................................................................. 286 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 6 ........................................................................................ 287 บทท่ี 6 บริการติดตามผลและวจิ ยั ทางการแนะแนว.............................................................. 291 291 ควำมหมำยของบริกำรติดตำมผล……………………………………………………………………… 292 ควำมสำคญั ของบริกำรตดิ ตำมผล……………………………………………………………………… 293 จุดมุ่งหมำยของบรกิ ำรติดตำมผล……………………………………………………………………… 295 หลกั กำรของบรกิ ำรติดตำมผล………………..………………………………………………………… 296 ลกั ษณะของกำรติดตำมผล………………………………………………………………………………. 299 กำรดำเนินกำรติดตำมผลบริกำรแนะแนว................................................................... 303 วิธีกำรและเครือ่ งมอื ที่ใช้ในกำรติดตำมผล…………………..………………………….………….. 317 ขอบขำ่ ยของบริกำรตดิ ตำมผล…………………………………………………………………………. 318 ประโยชนข์ องบริกำรตดิ ตำมผล………………………………………………………………………… 320 กำรวิจัยทำงกำรแนะแนว............................................................................................ 320 320 ควำมหมำยของกำรวจิ ัยทำงกำรแนะแนว............................................................. 321 จุดมุ่งหมำยของกำรวจิ ัยทำงกำรแนะแนว............................................................. 328 ประเภทของกำรวิจยั ทำงกำรแนะแนว.................................................................. 331 ขนั้ ตอนกำรวจิ ยั ทำงกำรแนะแนว......................................................................... 333 บทสรปุ ........................................................................................................................ 335 ใบกิจกรรม.................................................................................................................. 336 คำถำมท้ำยบท............................................................................................................. เอกสำรอ้ำงองิ .............................................................................................................

(10) สารบญั (ตอ่ ) หนา้ แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 7 ........................................................................................ 339 บทที่ 7 การบริหารงานแนะแนวในสถานศึกษา..................................................................... 343 343 ควำมหมำยของกำรบริหำรงำนแนะแนว..................................................................... 344 ควำมสำคญั ของกำรบริหำรงำนแนะแนว……………………………………………………………. 346 หลกั กำรบรหิ ำรงำนแนะแนว……………………………………………………………………………. 349 องคป์ ระกอบของกำรบริหำรงำนแนะแนว................................................................... 351 แนวทำงกำรบรหิ ำรงำนแนะแนว................................................................................. 355 ระบบกำรบรหิ ำรงำนแนะแนว..................................................................................... 358 บทบำทของบคุ ลำกรทีเ่ กยี่ วขอ้ งกับกำรแนะแนว......................................................... 367 คุณสมบัติและจรรยำบรรณของนักแนะแนว............................................................... 370 โครงกำรและแผนปฏบิ ัตงิ ำนแนะแนว......................................................................... 382 กำรประเมนิ ผลกำรปฏิบตั งิ ำนแนะแนว....................................................................... 386 ปัญหำและอปุ สรรคในกำรบรหิ ำรงำนแนะแนว…………………………………………………… 388 บทสรปุ ........................................................................................................................ 389 ใบกิจกรรม.................................................................................................................. 391 คำถำมทำ้ ยบท............................................................................................................. 392 เอกสำรอ้ำงอิง............................................................................................................. แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 8 ........................................................................................ 393 บทที่ 8 ระบบการดแู ลช่วยเหลือนกั เรียน............................................................................... 397 397 ควำมหมำยของระบบกำรดแู ลช่วยเหลอื นักเรียน…………………………………....………….. 398 ควำมสำคญั และควำมจำเป็นของระบบกำรดูแลชว่ ยเหลอื นกั เรียน……......…………….. 401 จุดมงุ่ หมำยของระบบกำรดูแลชว่ ยเหลอื นกั เรียน…………………………..………………….. 402 หลกั กำรของระบบกำรดูแลช่วยเหลอื นักเรียน…………………………........………………….. 406 กฎหมำยทเ่ี ก่ยี วข้องกบั ระบบกำรดแู ลช่วยเหลือนักเรียน……………....................……… 407 กระบวนกำรและข้นั ตอนของระบบกำรดูแลช่วยเหลือนักเรียน…………………....……….

(11) สารบญั (ตอ่ ) หนา้ กำรรจู้ กั นักเรียนเปน็ รำยบุคคล............................................................................. 410 กำรคดั กรองนกั เรียน............................................................................................. 412 กำรส่งเสรมิ และพฒั นำนกั เรยี น............................................................................ 414 กำรปอ้ งกนั และแก้ไขปญั หำนักเรยี น.................................................................... 416 กำรสง่ ต่อ.............................................................................................................. 419 บทบำทหน้ำที่ของหน่วยงำนและบคุ ลำกรที่เก่ยี วขอ้ งในระบบกำรดูแล ช่วยเหลอื นักเรียน........................................................................................................ 421 ปัจจัยสำคญั ต่อประสทิ ธิภำพของระบบกำรดแู ลชว่ ยเหลอื นักเรยี น………….……………. 430 ประโยชน์และคณุ คำ่ ของระบบกำรดูแลช่วยเหลือนกั เรยี น……..............………….……… 431 บทสรุป....................................................................................................................... . 433 ใบกจิ กรรม.................................................................................................................. 435 คำถำมท้ำยบท............................................................................................................. 436 เอกสำรอำ้ งอิง............................................................................................................. 437 บรรณำนกุ รม............................................................................................................................ 439

(12)

(13) สารบญั ภาพ ภาพท่ี หนา้ 1.1 แฟรงค์ พำรส์ ันส์ บิดำแห่งกำรแนะแนวอำชีพ……………………………………………………. 14 1.2 แผนภมู แิ สดงควำมสัมพันธข์ องบรกิ ำรแนะแนวทงั้ 5 บรกิ ำร……………………………….. 42 2.1 กำรเย่ยี มบ้ำน.............................................................................................................. 87 3.1 ตวั อย่ำงกำรปฐมนิเทศ…………………………………………………………………………………….. 137 3.2 ตัวอย่ำงกำรปัจฉิมนเิ ทศ…………………………………………………………………………………… 139 3.3 ตัวอยำ่ งกำรจดั กจิ กรรมแนะแนวในชัน้ เรียน………………………………………………………. 145 3.4 ตัวอยำ่ งกำรจัดกจิ กรรมโฮมรูม…………………………………………………………………………. 151 3.5 ตัวอย่ำงกำรจดั กจิ กรรมเสรมิ หลกั สตู รประเภทโครงงำนนทิ รรศกำร และชมุ นุมต่ำงๆ 153 3.6 ตวั อย่ำงกำรจดั วันวิทยำลยั ………………………………………………………………………………. 155 3.7 ตวั อยำ่ งกำรจดั วนั อำชพี ………………………………………………………………………………….. 157 3.8 ตวั อย่ำงกำรจดั ทศั นศึกษำนอกสถำนที่………………………………………………………………. 158 3.9 ตวั อยำ่ งศนู ย์สนเทศ………………………………………………………………………………………… 160 3.10 ตัวอย่ำงคมู่ ือผู้เรียน…………………………………………………………………………………………. 161 3.11 ตวั อย่ำงกำรจัดป้ำยนเิ ทศ…………………………………………………………………………………. 163 3.12 ตวั อยำ่ งกระดำนสนทนำอเิ ล็กทรอนิกส์……………………………………………………………… 164 4.1 กำรให้คำปรกึ ษำเปน็ รำยบุคคล………………………………………………………………………… 183 4.2 กำรให้คำปรึกษำแบบกลมุ่ ……………………………………………………………………………….. 186 4.3 ขั้นตอนกำรให้คำปรึกษำรูปตวั วี……………………………………………………………………….. 206 5.1 กำรจดั ชน้ั เรียนดำ้ นกำยภำพในระดบั ปฐมวัย.............................................................. 241 5.2 กำรจดั วำงตัวผเู้ รยี นในเร่ืองกิจกรรม…………………………………………………………………. 243 5.3 กำรจดั กำรเรียนกำรสอนสำหรบั ผู้เรียนทม่ี ีควำมต้องกำรพเิ ศษ................................... 245 5.4 กำรมอบทุนกำรศกึ ษำ……………………………………………………………………………………… 246 5.5 กำรจดั วำงตัวผู้เรยี นไปฝกึ งำนในสถำนประกอบกำร……………………………………………. 251 5.6 กำรจดั วำงตัวผ้เู รยี นเกี่ยวกบั สขุ ภำพอนำมัย และกำรพฒั นำทกั ษะชีวติ ...................... 253 5.7 ภำพกิจกรรมในโครงกำร Perfect English………………………………………………………… 265 5.8 ภำพกิจกรรมในโครงกำรสำนฝนั สร้ำงควำมรู้สอู่ ำชีพ.................................................. 269 5.9 ภำพกิจกรรมในโครงกำรสุขกนั เถดิ เรำ เศรำ้ ไปทำไม................................................... 204

(14) สารบญั ภาพ (ตอ่ ) ภาพท่ี หนา้ 6.1 แผนภำพวงจรกระบวนกำร PDCA.............................................................................. 301 6.2 แผนภำพแสดงขัน้ ตอนและแนวทำงปฏิบตั ิกำรตดิ ตำมและประเมนิ ผล....................... 302 7.1 แผนภูมแิ สดงกำรประสำนงำนระหว่ำงบคุ ลำกรในกำรบรหิ ำรงำนแนะแนว……………. 348 7.2 แผนภูมแิ สดงขอบขำ่ ยงำนแนะแนว………………………………………………………………….. 349 7.3 แสดงกำรดำเนนิ งำนแนะแนวในสถำนศึกษำ............................................................... 366 8.1 แผนภมู ิขน้ั ตอนกำรนิเทศ ติดตำม และประเมนิ ผล..................................................... 404 8.2 แผนภูมิกำรบรหิ ำรจดั กำรระบบกำรดูแลชว่ ยเหลอื นักเรยี นในสถำนศกึ ษำ................. 408 8.3 แผนภูมแิ สดงกระบวนกำรและข้นั ตอนของระบบกำรดูแลช่วยเหลือผู้เรียน……………. 409

(15) สารบัญตาราง ตารางที่ หนา้ 1.1 แสดงควำมสัมพนั ธ์ระหวำ่ งปรชั ญำของกำรแนะแนว และหลักกำรของกำรแนะแนว. 38 1.2 แสดงโครงสรำ้ งของบรกิ ำรแนะแนว………………………………………………………………….. 41 4.1 ควำมแตกต่ำงระหว่ำงกำรใหค้ ำปรกึ ษำ (Counseling) กบั จติ บำบัด (Psychotherapy)....................................................................................................... 177 6.1 ตวั อย่ำงเคร่อื งมือทใี่ ชใ้ นกำรเกบ็ รวบรวมข้อมลู สำหรบั ใช้กับผเู้ รยี น………………………. 304 6.2 ตัวอยำ่ งบริกำรติดตำมผลบริกำรแนะแนวในสถำนศกึ ษำ........................................... 306 6.3 ผลกำรติดตำมประเมนิ งำนแนะแนวทมี่ ตี ่อกำรพัฒนำนกั เรยี น พัฒนำงำน และ พัฒนำครู……………………………………………………………………………………………………….. 318 7.1 แสดงบทบำทหน้ำทข่ี องบุคลำกรที่เก่ยี วข้องกบั กำรบริหำรงำนแนะแนวใน สถำนศึกษำ……………………………………………………………………………………………………. 254

(17) แผนบริหารการสอนประจาวิชา รหัสวิชา ED 15301 ชอ่ื วิชา จติ วิทยาแนะแนวและการใหค้ าปรึกษา (Guidance and Counseling Psychology) หนว่ ยกติ 2 (1-2-3) ผู้สอน ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.สุนิสา วงศอ์ ารยี ์ คาอธิบายรายวิชา แนวคดิ และทฤษฎีท่เี กย่ี วข้องกบั จติ วทิ ยาแนะแนว จติ วทิ ยาการให้คาปรึกษา การจัดการ บริการแนะแนว การปฏิบัตกิ ารแนะแนวในสถานศกึ ษา แนวทางในการช่วยเหลือผู้เรียน สามารถให้ คาแนะนาช่วยเหลอื ผู้เรียนใหม้ ีคุณภาพชวี ิตทดี่ ขี ้ึน วตั ถุประสงคท์ วั่ ไป ในการเรียนการสอน จิตวิทยาแนะแนวและการให้คาปรึกษา มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ นกั ศกึ ษาเกิดพฤติกรรม ดังน้ี 1. มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการแนะแนว การให้คาปรึกษา การจัดการบริการ แนะแนว การปฏิบัติการแนะแนวในสถานศกึ ษา และแนวทางในการช่วยเหลอื ผู้เรียน 2. สามารถเขียนและดาเนินโครงการการจดั บริการแนะแนวทั้ง 5 บริการได้ 3. สามารถให้การช่วยเหลอื ผเู้ รยี นและสง่ เสรมิ ศักยภาพตามความถนดั ของผูเ้ รียนได้ 4. สามารถใชท้ ักษะการให้คาปรึกษาเพ่ือให้คาปรกึ ษาแก่ผู้เรยี นได้ 5. สามารถจัดกจิ กรรมแนะแนวในชัน้ เรียนตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ได้ เน้อื หา แนวคิดเกย่ี วกับการแนะแนว 3 ชัว่ โมง ความหมายของการแนะแนว บทที่ 1 ความสาคญั ของการแนะแนว ประวตั ิการแนะแนว จดุ มุง่ หมายของการแนะแนว

(18) ประเภทของการแนะแนว รปู แบบวธิ ีการแนะแนว ปรัชญาของการแนะแนว หลกั การของการแนะแนว ขอบขา่ ยของการแนะแนว ประโยชนข์ องการแนะแนว จรรยาบรรณวิชาชีพจิตวทิ ยาการแนะแนว บทสรปุ ใบกจิ กรรม คาถามทา้ ยบทที่ 1 เอกสารอา้ งอิง บทท่ี 2 บริการศกึ ษาและรวบรวมขอ้ มูลผูเ้ รยี นเป็นรายบคุ คล 6 ช่ัวโมง ความหมายของบรกิ ารศึกษาและรวบรวมขอ้ มลู ผเู้ รยี นเป็นรายบุคคล ความสาคัญของบรกิ ารศกึ ษาและรวบรวมข้อมลู ผเู้ รียนเป็นรายบุคคล จุดมุ่งหมายของบริการศึกษาและรวบรวมขอ้ มูลผเู้ รยี นเป็นรายบคุ คล หลักการของบริการศกึ ษาและรวบรวมขอ้ มูลผูเ้ รียนเป็นรายบคุ คล ข้อมลู สาคญั ของบรกิ ารศึกษาและรวบรวมขอ้ มูลผ้เู รยี นเป็นรายบคุ คล ขอ้ ควรคานึงในบรกิ ารศึกษาและรวบรวมข้อมลู ผูเ้ รยี นเปน็ รายบคุ คล วธิ ีการศึกษาและรวบรวมข้อมลู ผูเ้ รยี นเปน็ รายบุคคล การจัดระบบขอ้ มูล : ระเบยี นสะสม บทสรุป ใบกจิ กรรม คาถามทา้ ยบทท่ี 2 เอกสารอา้ งองิ บทท่ี 3 บรกิ ารสนเทศ 6 ชั่วโมง ความหมายของบริการสนเทศ ความสาคญั ของบรกิ ารสนเทศ จดุ มุ่งหมายของบริการสนเทศ หลักการของบริการสนเทศ

ประเภทของบรกิ ารสนเทศ (19) หลักการรวบรวมและคดั เลือกข้อสนเทศ 6 ชว่ั โมง รูปแบบการใหข้ ้อสนเทศ 6 ช่ัวโมง วธิ กี ารและกจิ กรรมในการจดั บรกิ ารสนเทศ ประโยชน์ของบรกิ ารสนเทศ บทสรปุ ใบกจิ กรรม คาถามท้ายบทที่ 3 เอกสารอ้างอิง บทที่ 4 บรกิ ารใหค้ าปรึกษา ความหมายของบรกิ ารใหค้ าปรกึ ษา ความสาคญั ของบรกิ ารให้คาปรึกษา จดุ มุ่งหมายของบรกิ ารให้คาปรกึ ษา ขอบข่ายของบรกิ ารใหค้ าปรึกษา รูปแบบของการให้คาปรกึ ษา ประเภทของการใหค้ าปรกึ ษา หลกั การของบริการใหค้ าปรกึ ษา คณุ สมบัตแิ ละจรรยาบรรณของผใู้ ห้คาปรึกษา วธิ ีการให้คาปรึกษา ทฤษฎีการใหค้ าปรึกษา กระบวนการให้คาปรึกษา ทกั ษะและเทคนคิ การให้คาปรึกษา บทสรปุ ใบกจิ กรรม คาถามท้ายบทที่ 4 เอกสารอา้ งองิ บทท่ี 5 บริการจดั วางตวั บุคคล ความหมายของบริการจดั วางตวั บุคคล ความสาคญั ของบริการจัดวางตัวบุคคล

(20) 6 ชั่วโมง 6 ชั่วโมง จุดมุ่งหมายของบรกิ ารจัดวางตัวบคุ คล ลักษณะของบริการจดั วางตัวบคุ คล หลักการของบริการจดั วางตัวบุคคล การดาเนนิ งานการจดั วางตัวบุคคล ประเภทของบริการจัดวางตัวบุคคล การจัดระบบบริการจดั วางตวั บคุ คล ประโยชน์ของบรกิ ารจัดวางตัวบคุ คล การจัดและการบรหิ ารโครงการจดั วางตวั บุคคล บทสรปุ ชุดการเรียนรู้ คาถามท้ายบทท่ี 5 เอกสารอา้ งองิ บทที่ 6 บริการติดตามผลและวจิ ยั ทางการแนะแนว ความหมายของบริการตดิ ตามผล ความสาคัญของบริการติดตามผล จุดม่งุ หมายของบริการตดิ ตามผล หลกั การของบรกิ ารติดตามผล ลกั ษณะของการตดิ ตามผล การดาเนินการติดตามผลบรกิ ารแนะแนว วิธกี ารและเคร่อื งมือทใ่ี ชใ้ นการตดิ ตามผล ขอบขา่ ยของบริการติดตามผล ประโยชน์ของบรกิ ารติดตามผล การวจิ ยั ทางการแนะแนว บทสรุป ใบกิจกรรม คาถามท้ายบทท่ี 6 เอกสารอา้ งอิง บทท่ี 7 การบริหารงานแนะแนวในสถานศกึ ษา ความหมายของการบรหิ ารงานแนะแนว

(21) ความสาคัญของการบรหิ ารงานแนะแนว หลักการบรหิ ารงานแนะแนว องค์ประกอบของการบรหิ ารงานแนะแนว แนวทางการบรหิ ารงานแนะแนว ระบบการบรหิ ารงานแนะแนว บทบาทของบคุ ลากรทีเ่ ก่ียวขอ้ งกบั การแนะแนว คุณสมบตั แิ ละจรรยาบรรณของนักแนะแนว โครงการและแผนปฏบิ ตั งิ านแนะแนว การประเมินผลการปฏิบัติงานแนะแนว ปญั หาและอปุ สรรคในการบริหารงานแนะแนว บทสรุป ใบกิจกรรม คาถามทา้ ยบทที่ 7 เอกสารอ้างองิ บทที่ 8 ระบบการดแู ลช่วยเหลือนักเรยี น 6 ชั่วโมง ความหมายของระบบการดูแลช่วยเหลอื นกั เรียน ความสาคัญและความจาเปน็ ของระบบการดูแลช่วยเหลอื นักเรยี น จดุ มุ่งหมายของระบบการดูแลช่วยเหลอื นกั เรียน หลักการของระบบการดแู ลชว่ ยเหลือนักเรยี น กฎหมายที่เกย่ี วข้องกับระบบการดูแลช่วยเหลอื นักเรียน กระบวนการและขั้นตอนของระบบการดแู ลชว่ ยเหลอื นักเรยี น บทบาทหนา้ ท่ีของหนว่ ยงานและบุคลากรท่ีเกี่ยวขอ้ งในระบบการดแู ล ชว่ ยเหลือนกั เรียน ปัจจัยสาคญั ต่อประสิทธภิ าพของระบบการดแู ลชว่ ยเหลอื นักเรยี น ประโยชนแ์ ละคุณคา่ ของระบบการดูแลช่วยเหลอื นักเรียน บทสรปุ ใบกจิ กรรม คาถามทา้ ยบทที่ 8 เอกสารอ้างอิง

(22) กจิ กรรมการเรียนการสอน การจัดกิจกรรมการเรยี นการสอนในรายวชิ านี้ เนน้ ผู้เรยี นเป็นศนู ย์กลาง โดยใหผ้ ้เู รยี นได้ มีโอกาสศึกษาค้นควา้ ทางานเปน็ กลมุ่ ส่งเสรมิ กระบวนการคิด ส่งเสริมการสรา้ งงาน และการนาเสนอ ผลงาน โดยผู้สอนเป็นผู้นาสรุปเพ่ิมเติมความรู้ให้ผู้เรียนเกิดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องตามเนื้อหา และหลกั ทฤษฎี โดยมีกิจกรรมการเรียนการสอนดงั น้ี 1. ผู้สอนนาเข้าสู่บทเรียนโดยการบรรยาย ประกอบสื่อทางคอมพิวเตอร์ Microsoft Power Point รวมทั้งสอ่ื รปู ภาพ วดี ทิ ศั นท์ ีเ่ กยี่ วข้องกับเนือ้ หาในแต่ละบทเรียน 2. ผสู้ อนอธบิ ายเนอ้ื หา แนวคิด และทฤษฎีทเ่ี กยี่ วข้อง 3. ผู้สอนจัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยยึดหลักผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง และเน้นสร้าง องค์ความรู้ด้วยตัวผู้เรียนเอง (Constructivist) รวมทั้งได้เรียนรู้จากประสบการณ์ โดยมีกิจกรรม การเรยี นการสอน ดังนี้ 3.1 ผู้เรียนศึกษาจากเอกสารประกอบการสอน วีดิทัศน์ หนังส้ัน ภาพยนตร์ คลิป วิดีโอ กรณตี ัวอย่าง และบทความท่ีเกย่ี วขอ้ ง 3.2 ผเู้ รยี นแบ่งกลุม่ ร่วมกันทากิจกรรม ทั้งรายบุคคล และเปน็ กลุ่มยอ่ ย โดยใหร้ ะดม สมองชว่ ยกันคิดหาคาตอบ แสดงบทบาทสมมติ และรว่ มกันสรปุ เนอ้ื หาสาระทไ่ี ด้ 3.3 ผู้เรียนศึกษาค้นควา้ ด้วยตนเองตามหัวข้อที่สนใจ ท้ังรายบุคคล เป็นคู่ และเป็น กลมุ่ ยอ่ ย 3.4 ผู้เรียนจัดทารายงาน ผลงาน และนาเสนอผลการทางาน โดยมีการแลกเปล่ียน เรียนรู้ทัง้ ในกล่มุ ย่อย และกล่มุ ใหญ่ 3.5 ผเู้ รยี นได้ฝกึ ทกั ษะในการให้คาปรึกษา และการจัดทาโครงการบริการแนะแนว ในสถานศึกษา 4. ผู้สอนสรุป อธิบายความรู้เพิ่มเติม ประกอบกับการซักถาม ร่วมอภิปราย และสรุป ประเด็นท่ีสาคญั ร่วมกบั ผเู้ รียน 5. ผเู้ รียนทบทวนความรู้โดยตอบคาถามท้ายบทเรยี น และเสนอแนะแนวความคดิ 6. ผสู้ อนเสริมสรา้ งคุณธรรมและจริยธรรมให้กับผ้เู รียนกอ่ นเลกิ เรียน สอ่ื การเรยี นการสอน ส่อื การเรียนการสอนประกอบด้วย 1. เอกสารคาสอนวชิ าจติ วิทยาแนะแนวและการใหค้ าปรกึ ษา 2. เอกสาร ตารา หนังสือ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับจิตวิทยาแนะแนวและการให้ คาปรึกษา

(23) 3. สไลดน์ าเสนอความรู้ทเ่ี ก่ียวข้อง ด้วยสือ่ ทางคอมพิวเตอร์ Microsoft Power Point 4. วดี ิทศั น์ / หนังส้นั / คลิปวดิ โี อ / กรณีศกึ ษา / การแสดงบทบาทสมมติ 5. ชุดการเรยี นรู้ / ใบกจิ กรรม การวดั และการประเมนิ ผล การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู้ของผ้เู รียน โดย 1. สังเกตการตอบคาถามและตง้ั คาถาม 2. สงั เกตจากการอภปิ ราย ซกั ถาม แสดงความคดิ เหน็ และการนาเสนองาน 3. การตรวจผลงาน 4. การทดสอบ การใหค้ ะแนน 70% 1. คะแนนระหวา่ งภาคเรียน 10% 40% 1.1 การเขา้ เรยี น ความสนใจในการเรยี น การร่วมกจิ กรรม การมีสว่ นร่วมอภปิ รายเสนอความคิดเห็นในช้ันเรียน 20% 30% 1.2 งานท่ไี ดร้ ับมอบหมาย - การทาคาถามท้ายบทเรียน การทารายงาน (รายบุคคล/กล่มุ ) และนาเสนอผลงาน (15%) - การฝึกทักษะในการให้คาปรกึ ษา (10%) - โครงการบริการแนะแนวในสถานศึกษา (15%) 1.3 ทดสอบยอ่ ยระหว่างภาคเรียน 2. คะแนนสอบปลายภาคเรียน เกณฑ์การประเมนิ ผลให้ระดับผลการเรียน การประเมนิ ผลแบบองิ เกณฑ์ ระบบค่าระดับคะแนนแบง่ เป็น 8 ระดบั คะแนนระหว่าง 80 – 100 ไดผ้ ลการเรียนระดับ A คะแนนระหวา่ ง 75 – 79 ไดผ้ ลการเรยี นระดบั B+ คะแนนระหว่าง 70 – 74 ไดผ้ ลการเรยี นระดบั B คะแนนระหว่าง 65 – 69 ไดผ้ ลการเรียนระดบั C+ คะแนนระหวา่ ง 60 – 64 ไดผ้ ลการเรียนระดบั C คะแนนระหวา่ ง 55 – 59 ไดผ้ ลการเรยี นระดับ D+

(24) คะแนนระหว่าง 50 – 54 ไดผ้ ลการเรยี นระดบั D คะแนนระหว่าง 0 – 49 ไดผ้ ลการเรยี นระดับ F ส่งงานไม่ครบ/ขาดสอบกลางภาค/ไมร่ ่วมกจิ กรรมในชน้ั เรียน ได้ผลการเรยี นระดบั I

แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 1 แนวคดิ เกีย่ วกบั การแนะแนว วตั ถปุ ระสงคเ์ ชิงพฤติกรรม เม่ือศึกษาบทเรียนนจี้ บแล้ว นกั ศกึ ษาควรมีพฤติกรรมดังน้ี 1. อธบิ ายความหมายและความสาคัญของการแนะแนวได้ 2. อธิบายประวตั ิ และจดุ มงุ่ หมายของการแนะแนวได้ 3. จาแนกประเภทของการแนะแนวได้ 4. บอกรปู แบบวิธกี ารแนะแนวได้ 5. อธิบายปรัชญาและหลักการของการแนะแนวได้ 6. อธบิ ายขอบข่ายของการแนะแนวได้ 7. บอกประโยชนข์ องการแนะแนวได้ 8. บอกจรรยาบรรณวชิ าชพี จิตวทิ ยาการแนะแนวได้ เนื้อหาสาระ เนอ้ื หาสาระในบทนี้ประกอบดว้ ย 1. ความหมายของการแนะแนว 2. ความสาคัญของการแนะแนว 3. ประวตั กิ ารแนะแนว 4. จดุ มุง่ หมายของการแนะแนว 5. ประเภทของการแนะแนว 6. รูปแบบวิธกี ารแนะแนว 7. ปรชั ญาของการแนะแนว 8. หลักการของการแนะแนว 9. ขอบข่ายของการแนะแนว 10. ประโยชน์ของการแนะแนว 11. จรรยาบรรณวชิ าชพี จิตวทิ ยาการแนะแนว

2 กิจกรรมการเรียนการสอน กิจกรรมการเรียนการสอนเรื่องแนวคิดเกี่ยวกบั การแนะแนว มดี งั นี้ สัปดาห์ท่ี 1 (3 ชั่วโมง) 1. ผู้สอนช้ีแจงคาอธิบายรายวิชา วัตถุประสงค์ เน้ือหาสาระ กิจกรรมการเรยี นการสอน และเกณฑก์ ารให้คะแนนรายวิชา รวมท้งั สร้างข้อตกลงร่วมกนั ในการศึกษาในรายวชิ านี้ 2. ผสู้ อนบรรยายเนือ้ หาเก่ยี วกับแนวคดิ เกย่ี วกบั การแนะแนวทกุ หัวข้อ 3. ผเู้ รียนรับฟงั บรรยายสรปุ เน้ือหาสาระ ร่วมกบั ศึกษาเน้ือหาเรอ่ื ง “แนวคิดเก่ียวกบั การ แนะแนว” จากเอกสารคาสอน พรอ้ มทงั้ ซักถามและตอบคาถามระหวา่ งการฟังบรรยาย 4. ผสู้ อนให้ผ้เู รยี นชมคลิปวดิ ีทัศนเ์ กี่ยวกับ “การแนะแนวเบ้อื งต้น (Guidance)” 13 นาที แล้วรว่ มกนั สรปุ สาระสาคญั ทีไ่ ด้รบั 5. ผ้สู อนให้ผเู้ รยี นแบ่งกลุ่มทาใบกิจกรรมที่ 1.1 ในหัวขอ้ เกี่ยวกับ “ความสมั พันธ์ระหว่าง ปรชั ญาและหลกั การของการแนะแนว” โดยใหร้ ะดมสมองช่วยกันคิดหาคาตอบและอภิปรายรว่ มกัน ภายในกลุ่ม เสร็จแล้วใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ นาเสนอหน้าชัน้ เรยี นตอ่ กลุ่มใหญ่ 6. ผสู้ อนใหผ้ ู้เรียนร่วมกันวเิ คราะห์ อภปิ ราย สรปุ เนอ้ื หาแนวคิดเก่ยี วกับการแนะแนวและ แนวทางการนาไปประยุกต์ใช้ รวมทง้ั เปดิ โอกาสให้ผเู้ รยี นซักถามในหัวข้อ / ประเด็นทสี่ งสัย 7. ผู้สอนมอบหมายใหผ้ เู้ รียนทาคาถามทา้ ยบท และกาหนดวันสง่ 8. ผู้สอนชแี้ จงหวั ขอ้ ท่จี ะเรยี นในครัง้ ตอ่ ไป เพ่อื ใหผ้ ูเ้ รียนไปศกึ ษาก่อนลว่ งหนา้ 9. ผู้สอนเสริมสร้างคุณธรรมและจรยิ ธรรมให้กับนกั ศึกษาก่อนเลิกเรยี น สอื่ การเรียนการสอน 1. เอกสารคาสอน จติ วิทยาแนะแนวและการให้คาปรกึ ษา 2. เอกสาร ตารา หนังสือ และงานวิจัยท่ีเกี่ยวข้องกับจิตวิทยาแนะแนวและการให้ คาปรึกษา 3. สไลด์นาเสนอความรู้ประเด็นสาคญั ทุกหัวข้อเรอื่ ง ด้วยสื่อทางคอมพิวเตอร์ Microsoft Power Point 4. วิดที ัศน์เกย่ี วกบั “การแนะแนวเบอื้ งต้น (Guidance)” 5. ใบกิจกรรม 6. คาถามท้ายบท

3 การวัดผลและการประเมนิ ผล วัตถปุ ระสงค์ วธิ กี าร/เครื่องมอื การวดั ผลและการประเมนิ ผล 1. อธิบายความหมายและความสาคญั 1. ซกั ถาม-ตอบคาถาม 1. นักศึกษาตอบคาถาม และ ของการแนะแนวได้ อภปิ ราย แลกเปลยี่ น อภปิ รายไดถ้ กู ตอ้ ง รอ้ ยละ 80 2. อธิบายประวัติ และจุดมงุ่ หมายของ และการสนทนาร่วมกนั 2. นักศึกษามคี วามสนใจ/ การแนะแนวได้ 2. สงั เกตพฤตกิ รรม ความร่วมมือ และความ 3. จาแนกประเภทของการแนะแนวได้ การร่วมกจิ กรรม กระตอื รนื ร้นในการร่วม 4. บอกรปู แบบวธิ ีการแนะแนวได้ 3. สังเกตการนาเสนอผล กจิ กรรมอยู่ในระดบั ดี 5. อธบิ ายปรชั ญาและหลกั การของ การทางานหนา้ ชนั้ เรยี น 3. นกั ศกึ ษามคี วามพรอ้ ม/ การแนะแนวได้ 4. ใบกจิ กรรม ความต้งั ใจและความกลา้ 6. อธบิ ายขอบข่ายของการแนะแนว 5. คาถามทา้ ยบท แสดงออกในการนาเสนอผล ได้ การทางานหนา้ ชัน้ เรียนอยูใ่ น 7. บอกประโยชน์ของการแนะแนวได้ ระดบั ดี 8. บอกจรรยาบรรณวชิ าชีพจิตวิทยา 4. นักศกึ ษาทาใบกิจกรรมได้ การแนะแนวได้ ถกู ตอ้ ง ครบสมบรู ณ์ และเสร็จ ตามเวลาทก่ี าหนด ร้อยละ 80 5. นักศึกษาตอบคาถามท้าย บทเรยี นได้ รอ้ ยละ 80

4

5 บทที่ 1 แนวคิดเกยี่ วกบั การแนะแนว ปัจจุบันการแนะแนวหรือจิตวิทยาแนะแนวได้เข้ามามีบทบาทในการศึกษามากข้ึน เนื่องจากการแนะแนวมีจุดมุ่งหมายและหลักการท่ีสอดคล้องหรือเหมือนกันกับจุดมุ่งหมายของ การศึกษา คอื การช่วยให้เยาวชนของชาตเิ ป็นผู้ทค่ี ดิ เป็น ทาเป็น และแกป้ ัญหาเป็น โดยเนน้ ให้ผู้เรียน ได้รับการส่งเสริมพัฒนาในทกุ ๆ ด้าน มุ่งสนองความต้องการและความสนใจของผู้เรยี น ท้งั นี้เยาวชน ถือเป็นผู้ท่ีมีความสาคัญต่อประเทศชาติ และจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ในอนาคต ต้องรับผิดชอบ ประเทศชาติต่อไป จึงสมควรได้รับการส่งเสริมพัฒนาทุกๆ ด้าน ไม่ว่าจะเป็นทางด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ สังคมและจิตใจ เพื่อช่วยให้เยาวชนเหล่านั้นสามารถปรับตัวอยู่ในสังคมที่มี ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีอยู่ตลอดเวลาได้อย่างมีความสุข และเป็นบุคคลที่มีคุณสมบัติเป็นท่ี พงึ ประสงคข์ องประเทศชาติ ความหมายของการแนะแนว คาว่า “การแนะแนว” ตรงกับคาในภาษาอังกฤษว่า “Guidance” โดยแฟรงค์ พาร์สัน (Frank Parsons) ผู้ได้รับการยกย่องให้เป็นบิดาแห่งวงการแนะแนวเป็นผู้ใช้คาน้ีเป็นคนแรก เมื่อปี ค.ศ. 1908 และได้มีผู้ให้คาจากัดความไว้หลายประการ ถึงแม้จะมีความแตกต่างกันบ้าง แต่โดยภาพรวมแล้วจะมีสาระสาคัญเหมือนกัน เนื่องจากคาว่า “Guidance” มาจากรากศัพท์ว่า “Guide” ซึ่งมีความหมายวา่ การชี้ชอ่ งทาง หรอื การบอกทางให้ คาจากดั ความที่นักวิชาการหลายๆ ท่าน ได้อธิบายความหมายของการแนะแนวไวม้ ีดังน้ี มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาการเรียนรู้ (2551, น. 56) ให้ความหมายของการแนะแนวว่า หมายถึง กระบวนการที่จัดขึ้นเพื่อพัฒนา และส่งเสริมให้ผู้เรียนได้มีบทบาทเต็มท่ีในการเรียนรู้ เพ่ือที่จะพัฒนาศักยภาพ สามารถจัดการกับชวี ิตตนอยา่ งชาญฉลาด และมีคุณลกั ษณะตามมาตรฐาน การแนะแนว นิรันดร์ จุลทรัพย์ (2554, น. 4) กล่าวว่า การแนะแนวเป็นบริการที่จัดขึ้น เพ่ือช่วยให้ บุคคลสามารถตัดสินใจได้ดว้ ยตนเองอย่างถูกต้องและเฉลียวฉลาด การแนะแนวถอื หลักว่า ผแู้ นะแนว เพียงแต่แนะแนวทางหรือชี้ช่องทางให้เท่านั้น ผู้รับการแนะแนวจะเป็นผู้ตัดสินใจแก้ปัญหาเองตาม

6 ความสมัครใจ ผู้แนะแนวจะใชก้ ลวธิ ีและเครอ่ื งมือต่างๆ เขา้ ชว่ ย เพื่อใหผ้ ู้รับการแนะแนวเขา้ ใจตนเอง ได้อย่างถูกต้อง เข้าใจปัญหาของตนเอง มองเห็นลู่ทางแก้ปัญหา และสามารถตัดสินใจได้เอง ผู้แนะแนวจะทาหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงช่วยให้ผู้รับการแนะแนวสามารถตัดสินใจได้อย่างถูกต้องเท่านั้น สว่ นการเลือกวธิ ีการแก้ปญั หาและการตัดสนิ ใจตา่ งๆ เปน็ หนา้ ทีข่ องผู้รับการแนะแนว อชั รา เอิบสุขสิริ (2556, น. 196) กล่าวว่า การแนะแนวหมายถึงกระบวนการช่วยเหลือ บุคคลให้รู้จักและเข้าใจตนเอง เข้าใจสภาพแวดล้อม สามารถตัดสินใจในการแก้ปัญหาต่างๆ และ วางแผนชีวิตได้อย่างฉลาด โดยพัฒนาตนเองให้เติบโตเต็มศักยภาพและดาเนินชีวิตอย่างมีความสุข และมีคณุ ค่าต่อสงั คม คลิฟฟอร์ด ดี โฟรชลคิ (Clifford D. Frochich, 1958, p. 4) กล่าวว่า การแนะแนวเป็น บริการท่ีจดั ข้ึนเพ่ือช่วยเหลือบุคคลให้สามารถเลือกและตดั สินใจได้อย่างมีประสทิ ธิภาพ โดยทกุ คนมี สิทธิที่จะเลือกทางชีวิตของตนเองบนพ้ืนฐานแห่งวิถปี ระชาธปิ ไตย มิลเลอร์ (Miller, 1976, p. 13) อธิบายว่าการแนะแนว หมายถึง กระบวนการช่วยให้ บุคคลรู้จักตนเองและสิ่งแวดล้อม เพื่อให้บุคคลวางแผนอนาคตและตัดสินใจส่ิงตา่ งๆ ด้วยตนเองได้ อยา่ งเหมาะสม เชริ ์ท เซอร์ และสโตน (Shertzer and Stone, 1980, p. 63) กลา่ วว่า การแนะแนวไมใ่ ช่ เปน็ การให้ขอ้ เสนอแนะ การแนะนา หรือการควบคุม แต่เป็นการช่วยใหผ้ ู้เรียนเข้าใจตนเอง จัดการ ขยายและปรับปรงุ กจิ กรรม หรอื พิธีกรรม ตลอดจนบุคลิกภาพของตนเองใหด้ ขี ึ้น จากความหมายของการแนะแนวข้างต้น สามารถสรุปความหมายของการแนะแนวได้ว่า การแนะแนวเป็นกระบวนการช่วยเหลือบุคคลให้รู้จักเข้าใจตนเอง และสภาพแวดล้อม สามารถ ตัดสินใจในการแก้ปัญหาต่างๆ เรียนรู้การปรับตัวและวางแผนชีวิตได้อย่างเหมาะสม รับผิดชอบต่อ ตนเองและสงั คม และพัฒนาตนเองได้เตม็ ศักยภาพ สามารถดาเนินชีวิตได้อยา่ งมคี วามสขุ เมื่อพิจารณาความหมายของการแนะแนวดังกล่าวจะพบว่า การแนะแนวสามารถให้ ความหมายได้ 3 นัย ด้วยกัน คือ 1. ความหมายตามรูปศัพท์ การแนะแนว หมายถึง “การชี้แนะ การช้ีช่องทางให้ การบอกแนวทางให้ เพ่ือช่วยให้ผู้ท่ีมีปัญหาตัดสินใจได้ แต่มิใช่การแนะนา (Advise) เพราะ การแนะนาน้ันผู้ให้ความช่วยเหลือจะทาหน้าที่เป็นผู้เลือก หรือทาหน้าท่ีเป็นผู้ตัดสินใจให้ สว่ นการแนะแนวนั้น ผ้ใู ห้ความชว่ ยเหลือหรือนักแนะแนวไมไ่ ด้ ทาหนา้ ท่ีเปน็ ผ้เู ลือกหรอื ทาหนา้ ที่เป็น ผู้ตัดสินใจให้ แต่ทาหน้าที่เป็นผู้ให้ข้อมูลต่างๆ แล้วให้ผู้ที่มีปัญหาทาหน้าที่เลือกและตัดสินใจด้วย ตนเอง” (พนม ล้มิ อารีย,์ 2548, น. 3) 2. ความหมายในแง่กระบวนการ (Process) การแนะแนว หมายถึง กระบวนการ ช่วยเหลอื บุคคลให้เข้าใจตนเองและโลกของตน

7 จาก ความห มายขอ งก ารแนะแนวในแง่ก ระ บ วนก ารนี้มี ส่ิงท่ี จ ะ ต้อ งพิ จ าร ณาอ ยู่ 4 ประเด็น คอื ประการแรก กระบวนการ (Process) หมายถึง ปรากฏการณ์ ซ่ึงแสดงการ เปลย่ี นแปลงอย่างตอ่ เนอื่ งตลอดเวลา และคาว่ากระบวนการแสดงใหร้ ู้วา่ การแนะแนวมใิ ชเ่ หตกุ ารณ์ เดีย่ ว แตเ่ ก่ยี วข้องกับชดุ ของการกระทาหรอื ลาดับข้ัน ซ่ึงก้าวหน้าไปเรื่อยๆ สู่เปา้ หมาย ประการที่สอง การช่วยเหลือ (Helping) หมายถึง การช่วย การอนุคราะห์ การ สงเคราะห์ การใหป้ ระโยชน์ อาชีพทีเ่ กี่ยวข้องกับการช่วยเหลือ (Helping Occupations) เป็นจานวน มาก เช่น จิตแพทย์ นกั จิตวทิ ยา นกั สังคมสงเคราะห์ ฯลฯ ต่างมวี ัตถปุ ระสงค์สาคัญอยู่ท่กี ารป้องกัน (Prevention) การซ่อมเสริม (Remediation) และการเยียวยาแก้ไข (Amelioration) ความยุ่งยาก และความยากลาบากของมนุษย์ ประการท่ีสาม บุคคล (Individuals) หมายถึง ผู้เรียนท่ีอยู่ในสถานศึกษา และย่ิงไป กว่าน้ันการแนะแนวจัดว่าเป็นการช่วยเหลือท่ีจัดให้กับผู้เรียนปรกติ (Normal) ซ่ึงต้องการความ ช่วยเหลอื สาหรับพฒั นาการที่เป็นปรกติ ประการสุดท้าย การเข้าใจตนเองและโลกของตน (Understand Themselves and Their World) หมายถึง การท่ีบุคคลรู้ว่าตนเป็นใคร รู้ถึงเอกลักษณ์ของตน (Personal Indentity) รับรู้ธรรมชาติของตนอย่างกระจา่ ง มีประสบการณ์ เก่ียวกับโลกของตน สง่ิ แวดล้อมที่เก่ียวขอ้ งและ ผคู้ นทต่ี นมีปฏิสมั พนั ธ์อย่างลึกซึง้ และสมบรู ณ์ (Shertzer and Stone, 1980, p. 38) 3. ความหมายในแง่บริการ (Service) การแนะแนวเป็น “บริการอย่างหนึ่งที่ทาง สถานศึกษาจัดข้ึนมาเพ่ือให้ความช่วยเหลือผู้เรยี นท้ังเป็นรายบุคคล และเป็นกลุ่มทั้งในสถานศึกษา และนอกสถานศกึ ษา เพ่ือช่วยให้ผู้เรียนได้พฒั นาความรู้ความสามารถของตนไดอ้ ยา่ งเต็มที่ สามารถ เลอื กและตัดสินใจไดอ้ ย่างฉลาด แก้ปัญหาต่างๆ ของตนได้อย่างเหมาะสม สามารถปรับตวั ใหเ้ ข้ากับ สิ่งแวดล้อมได้เป็นอย่างดี และสามารถดารงตนอยู่ในสงั คมได้อยา่ งมีความสขุ ” (Hill, 1965, p. 9) จากความหมายของการแนะแนวในแง่บริการ มีส่ิงท่ีจะต้องพิจารณาก็คือในการจัด โครงการแนะแนวขึ้นในสถานศกึ ษาน้นั มีบริการต่างๆ ท่ีจะต้องจัดเพ่ือให้บริการแก่ผู้เรยี นอยู่หลาย บรกิ าร ซึ่งอาจจาแนกออกไดเ้ ปน็ 2 ประเภท คือ บริการหลกั และบริการเสริม บริการหลัก จัดว่าเป็นบริการที่สาคัญของการจัดโครงการบริการแนะแนวใน สถานศกึ ษา ซ่ึงเป็นบริการท่ีจะขาดเสียมิได้ ซ่ึงมีอยู่ดว้ ยกัน 5 บริการ คือ บริการศึกษาและรวบรวม ข้อมูลผู้เรียนเปน็ รายบุคคล (Individual Inventory Service or Appraisal Service) บรกิ ารสนเทศ (Information Service) บริการให้คาปรึกษา (Counseling Service) บริการจัดวางตัวบุคคล (Placement Service) และบริการติดตามผล (Follow-Up Service) ในการจัดโครงการบริการ

8 แนะแนวข้ึนในสถานศึกษา ถ้าจะให้บังเกิดผลดีมีประสิทธิภาพอย่างแท้จริง จาเป็นจะต้องจัดให้มี บรกิ ารหลักทัง้ 5 บริการน้ีอย่างครบถว้ น บริการเสรมิ หมายถงึ บริการทีไ่ ม่ได้เกยี่ วข้องกบั การแนะแนวโดยตรง แต่เป็นบรกิ ารที่ จะช่วยให้โครงการแนะแนวของสถานศกึ ษาได้ผลดีมากยิ่งข้ึน เช่น บริการจัดหาและให้ทนุ การศึกษา บรกิ ารอาหารกลางวนั บริการสอนซอ่ มเสริม บรกิ ารสุขภาพ และบรกิ ารทีพ่ กั เปน็ ต้น จะเห็นได้ว่าบริการต่างๆ ท่ีจัดเป็นบริการเสริมของโครงการบริการแนะแนวใน สถานศึกษาน้ัน เป็นบริการที่จะช่วยขจัดปญั หาตา่ งๆ ของผู้เรียนได้มาก สมควรท่ีทางสถานศึกษาจะ ได้จดั ให้มีข้ึนในสถานศึกษาของตน ควบคู่กับการจัดบรกิ ารแนะแนว เพราะจะช่วยใหค้ วามช่วยเหลือ ผู้เรยี นของทางสถานศกึ ษาเป็นไปอย่างไดผ้ ลดแี ละสัมฤทธิผลอยา่ งแทจ้ ริง ความสาคญั ของการแนะแนว ปจั จุบันการแนะแนวมีความสาคัญและมีความจาเป็นอย่างมากในสังคม ดังจะเห็นได้จาก การปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง (พ.ศ. 2552 - 2561) เน้นการปฏิรูประบบการศึกษาและ การเรยี นรู้อย่างเป็นระบบ รวมท้งั เปน็ สว่ นหนึง่ ของระบบการพฒั นาประเทศท่ีเชือ่ มโยงกบั การพัฒนา ระบบอ่ืน ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม เกษตรกรรม สาธารณสุข ฯลฯ ทานองเดียวกันระบบ การแนะแนวก็เปน็ ส่วนหนึ่งของระบบการพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษาของสถานศึกษา และพัฒนาความ เปน็ มนษุ ย์ของผู้เรยี นตามมาตรา 22 แห่งพระราชญญัติการศกึ ษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 แก้ไข เพม่ิ เติม (ฉบบั ท่ี 2) รวมทั้งกระทรวงศึกษาธิการได้ตรากฎกระทรวงฯ ว่าด้วยการกาหนดหลกั เกณฑ์ วธิ ีการ เงอื่ นไขในการจัดการระบบงานและกิจกรรมในการแนะแนว ให้คาปรึกษา และฝึกอบรมแก่ นักเรียน นักศึกษา และผู้ปกครอง พ.ศ. 2548 ข้อ 2 บัญญัติว่า “ให้โรงเรียนและสถานศึกษาจัดให้มี ระบบงานและกิจกรรมในการแนะนว ใหค้ าปรกึ ษาและฝกึ อบรมแก่นกั เรยี น นักศึกษา และผปู้ กครอง ตามระบบของโรงเรียนหรือสถานศึกษา ข้อ 3 ให้โรงเรียนและสถานศึกษา มีหน้าที่ดังต่อไปน้ี 1) พัฒนาระบบงานแนะแนว ทีจ่ ะช่วยดูแลนักเรยี นและนกั ศกึ ษาเปน็ รายบคุ คล พร้อมทงั้ ส่งเสริมให้ ครทู กุ คนมบี ทบาทในการแนะเนว รู้จกั และเข้าใจผู้เรยี น สามารถค้นพบและจดั การเรยี นรู้ทจ่ี ะพฒั นา ศักยภาพของผู้เรียนและให้คาปรึกษาด้านการดารงชีวิต การปรับปล่ียนพฤติกรม การศึกษาต่อและ การมีงานทา ท้ังนี้ให้มีระบบข้อมูลต้ังแต่แรกเข้าเพ่ือติดตามดูแลอย่างต่อเนื่องจนจบการศึกษา” (ราชกจิ จานุเบกษา, 2550) ทั้งน้ี การที่ทางสถานศึกษามีความจาเปน็ ที่ต้องจัดให้มีบริการแนะแนวข้ึนในสถานศึกษา กเ็ พ่อื ให้ความช่วยเหลอื แก่ผู้เรียนในการปรับตัว เนื่องจากสภาพสังคมในปัจจบุ ันมีการเปลี่ยนแปลง อย่างมากมาย และการเปลยี่ นแปลงอยา่ งรวดเรว็ การเปลีย่ นแปลงเหล่านน้ั ได้แก่

9 1. การเปล่ียนแปลงทางด้านเศรษฐกิจ เป็นที่ทราบกันดีว่าปัจจุบันสภาพเศรษฐกิจ คอ่ นข้างรัดตัว เนื่องจากค่าใช้จ่ายในการครองชพี สูง เป็นเหตุให้ท้ังบิดามารดาต้องออกไปประกอบ อาชีพ เพื่อใหม้ รี ายได้เพยี งพอทจี่ ะชว่ ยครอบครวั อยอู่ ยา่ งมคี วามสุข ทาให้เกดิ ความเปลีย่ นแปลงและ ความเป็นไปทางบา้ น ทาให้บิดามารดาไม่มีเวลาทีจ่ ะดูแลบตุ รหลานของตนไดอ้ ยา่ งใกลช้ ดิ เช่นแตก่ ่อน เด็กจึงมอี ิสระมากขึน้ ในการคบเพ่อื น หรือกระทากิจกรรมต่างๆ สถานศึกษาจงึ มีความจาเป็นต้องจัด ให้มีการแนะแนวข้ึน เพ่ือให้ความช่วยเหลือเด็กเหล่าน้ีได้รู้จักเลือกคบเพื่อน รู้จักใช้เวลาว่างให้ เหมาะสมและสามารถตดั สนิ ใจอย่างฉลาด 2. การเปล่ียนแปลงด้านงานอาชีพ ปัจจุบันวิทยาการและเทคโนโลยีเจริญเพิ่มขึ้นมาก ก่อให้เกิดการขยายตัวด้านอุตสาหกรรมเป็นเหตุให้เกิดอาชีพใหม่เพิ่มขึ้นมากมาย และอาชีพแต่ละ อยา่ งกต็ ้องการบุคคลทม่ี ีคุณสมบตั ิ มีความรู้ ความสามารถ แตกต่างกันไป ผู้ท่จี ะประกอบอาชพี น้นั ๆ ได้จะเป็นจะต้องเป็นผู้ท่ีได้รับการฝึกอบรมมาในด้านนั้นโดยเฉพาะ ดังน้ันการแนะแนวจึงเข้ามามี บทบาทอย่างสาคัญในการเปล่ียนแปลงด้านน้ี เนื่องจากจะต้องช่วยให้ผู้เรียนสามารถวางแผน และตัดสินใจเลือกอาชีพไดอ้ ยา่ งถูกต้องเหมาะสม สอดคลอ้ งกบั ความสามารถ ความถนัด ความสนใจ ของผู้เรยี นแตล่ ะคน 3. การเปลี่ยนแปลงด้านจานวนประชากร ปัจจุบันประชากรของประเทศเพิ่มมากข้ึน เร่ือยๆ แม้ว่าอัตราการเกิดจะลดลงแล้วก็ตาม ทาให้เกิดปัญหาตามมาหลายประการ เช่น ปัญหาที่ เกี่ยวกับการประกอบอาชีพ มีการแข่งขันกันสูง เนื่องจากเกิดสภาวะคนล้นงาน ทาให้เกิดปัญหา คนว่างงานมีเพ่ิมมากข้ึน ปัญหาจานวนผู้เรียนล้นช้ันเรียน โดยเฉพาะสถานศึกษาที่มีช่ือเสียงและ อย่ใู นเมอื ง แตใ่ นทางตรงกนั ขา้ มสถานศึกษาท่ีอยูใ่ นชนบทหรือสถานศกึ ษาเล็กๆ กลบั ไม่ค่อยมีผู้เรียน เขา้ เรียน เนื่องจากผู้ปกครองมองไมเ่ ห็นความสาคญั ของการศึกษา เพราะไดพ้ บเห็นว่าผู้ท่ีศกึ ษาสงู ๆ แต่เม่อื สาเรจ็ ออกมากลบั ไม่มงี านทา จึงตอ้ งช่วยเหลอื ผู้เรียนในการป้องกันและแกไ้ ขปญั หาต่างๆ และ เพือ่ จะไดช้ ี้แจงให้ผู้เรยี นและผ้ปู กครองไดต้ ระหนักถึงความสาคัญและประโยชน์ 4. การเปลี่ยนแปลงด้านศีลธรรมและวัฒนธรรม เน่อื งจากปัจจบุ นั นกี้ ารเผยแพร่ข่าวสาร ต่างๆ ทาได้ง่ายและรวดเร็ว ไม่ว่าจะเป็นนิตยสาร หนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ ภาพยนตร์ ทาให้ วัฒนธรรมตะวันตกไหลบ่าเข้ามาในประเทศไทยอย่างรวดเร็ว เป็นเหตุให้เด็กเกิดความสงสัยและ เกิดความสับสนวุ่นวายในจิตใจ เนื่องจากสิ่งท่ีทางบ้านและทางโรงเรียนสอนให้เด็กประพฤติปฏบิ ัติ กบั สิง่ ท่ีเด็กไดพ้ บเหน็ ในสังคมนัน้ ไมส่ อดคลอ้ งกันหรือขัดแยง้ กัน ทาใหเ้ ดก็ เกดิ ความลงั เลว่าตนควรจะ เชื่อคาสั่งสอนของทางบ้านและสถานศกึ ษาดี หรือควรจะเชื่อตามความเป็นไปของสังคม ด้วยเหตุนี้ ทาให้เด็กไม่สามารถตัดสินได้ว่าอะไรดี อะไรไม่ดี อะไรควร อะไรไม่ควร อะไรถูก อะไรไม่ถูก ด้วยเหตุน้ีการจัดบริการแนะแนวในสถานศึกษาจึงเป็นส่ิงจาเป็นเพราะเป็นบริการท่ีจะช่วยให้เด็ก สามารถเลือกและตัดสินใจไดอ้ ย่างฉลาดและถูกต้อง

10 5. ความเปลี่ยนแปลงด้านปรัชญาการศึกษาและหลักสูตร ปรัชญาการศึกษาปัจจุบัน เน้นให้เด็กคิด ทาเป็น แก้ปัญหา และยังมุ่งหวังให้เด็กเจริญเติบโตเป็นผู้ใหญ่ท่ีดีมีคุณภาพ ดังนั้น หลักสูตรจึงมีการเปล่ียนแปลงให้สอดคล้องกับปรัชญาการศึกษา คือ หลักสูตรการศึกษาจึง เป็น หลกั สตู รแบบกวา้ งเพือ่ เปิดโอกาสให้เดก็ เลอื กเรยี นวชิ าตา่ งๆ ตามความสามารถ ความถนัด และความ สนใจของแต่ละบคุ คล แต่การที่เด็กจะสามารถเลือกวิชาหรือสายการเรียนได้อย่างถูกต้องเหมาะสม จาเป็นที่เด็กจะต้องรู้จักและเข้าใจตนเองอย่างถ่องแท้เสียก่อน ดังนั้น การจัดบริการแนะแนวใน สถานศึกษา จึงเป็นส่ิงที่ทางสถานศึกษาจะละเว้นเสียไม่ได้ เพราะบริการแนะแนวจะช่วยให้ผู้เรียน สามารถเลือกและตัดสินใจได้อยา่ งถูกต้องเหมาะสม รูแ้ นวทางในการศึกษาต่อในการประกอบอาชีพ และรจู้ ักทีจ่ ะพัฒนาตนเองให้เปน็ บคุ คลที่มคี ณุ ภาพอีกด้วย นอกจากนี้ ปัญหาต่างๆ ของผู้เรียนที่เกิดข้ึนและสมควรจะได้รับการแนะแนวนั้นมีอยู่ มากมาย ซง่ึ พอจะจาแนกออกเปน็ ประเภทใหญๆ่ ได้ 8 ประเภท คอื 1. ปญั หาทเ่ี ก่ยี วกบั พัฒนาการด้านรา่ งกายและสขุ ภาพ 1.1 ความวิตกกงั วลเก่ยี วกบั ความเปลยี่ นแปลงของร่างกาย 1.2 สขุ ภาพไม่แข็งแรง มีโรคประจาตัว รา่ งกายพกิ าร 1.3 รปู รา่ งไม่ดี ขาดอาหารและสารอาหาร อว้ นหรือผอมเกินไป 1.4 การรับประทานอาหาร การดืม่ การออกกาลังกายและการพักผอ่ น 1.5 การรักษาความสะอาดและการป้องกันโรค 1.6 การขบั ถ่ายของเสยี 1.7 การใช้ยา 2. ปัญหาเกี่ยวกบั การศึกษาเล่าเรยี น 2.1 ไม่ชอบครบู างคน เนือ่ งจากดุเกนิ ไป หรอื ไม่ใหค้ วามยุตธิ รรม 2.2 ไม่ชอบเรยี นวชิ าบางวิชา เชน่ คณิตศาสตร์ ภาษาองั กฤษ ภาษาไทย 2.3 ขาดนิสัยและทักษะในการเรียนท่ีจาเป็น เช่น การอ่านหนังสือ การค้นคว้าเขียน รายงาน การเตรียมตัวสอบ การทาตารางประจาวัน 2.4 รู้สึกประหม่าเมอื่ ถูกครูถาม หรอื ต้องออกไปพูดหน้าชน้ั 2.5 ขีเ้ กยี จ ชอบลอกงานเพอ่ื น ไมพ่ ยายามทางานอยา่ งเต็มความสามารถของตน 2.6 ทอ้ ถอย ไม่สงู้ าน ชอบหนเี รียน แบง่ เวลาไมถ่ กู 2.7 ไม่สนใจการเรียน เบอื่ หนา่ ยการเรยี น ไมเ่ หน็ คุณค่าของวชิ าท่ีเรียน 2.8 กลวั สอบไลต่ ก ชอบอาศยั ผ้อู น่ื 2.9 บทเรยี นไมส่ อดคลอ้ งกบั สตปิ ญั ญา เลอื กวชิ าที่เรยี นไมถ่ กู กับตนเอง 2.10 สถานศึกษามีสภาพแวดล้อมไมด่ ี

11 3. ปญั หาเกยี่ วกบั ความสมั พนั ธท์ างบา้ นหรือครอบครัว 3.1 มคี วามรูส้ ึกขดั แย้งกับบดิ ามารดาของตน เนื่องจากถกู บงั คบั มากเกินไป 3.2 มีความรสู้ ึกขาดความอบอุ่น เนื่องจากบดิ ามารดาไมเ่ อาใจใส่ 3.3 มีความรู้สกึ ขาดเพือ่ นในบา้ น เนอ่ื งจากเป็นลกู คนเดยี ว 3.4 มีงานตอ้ งชว่ ยบดิ ามารดาทามากเกินไป 3.5 ขาดความสามัคคใี นหม่พู ีน่ อ้ ง 3.6 ไมไ่ ดร้ ับความยตุ ิธรรมจากบิดามารดา 3.7 ความสมั พนั ธภ์ ายในครอบครัวไมด่ ี มสี ภาพบา้ นแตก 3.8 บดิ ามารดาหรือผู้ปกครองไม่ให้ความร่วมมอื กบั ทางสถานศึกษา 3.9 บิดามารดาปฏิบัติต่อนกั เรยี นเหมอื นเดก็ เลก็ 3.10 สภาพแวดลอ้ มรอบบ้านเสอ่ื มโทรม 4. ปญั หาดา้ นการเงิน 4.1 ขาดผ้อู ุปการะสง่ เสียใหเ้ ลา่ เรยี น 4.2 ต้องทางานหารายได้ช่วยตนเอง เพ่ือใช้เป็นทุนในการซื้ออุปกรณ์ในการศึกษา เลา่ เรยี น 4.3 ตอ้ งการหารายได้ช่วยเหลอื ตนเอง 4.4 ตอ้ งการรูจ้ กั วธิ ีการใชจ้ า่ ยเงินท่เี หมาะสม 4.5 ตอ้ งการให้ผปู้ กครองใหเ้ งินเป็นกอ้ น เพื่อตนจะได้รบั ผิดชอบการใช้จา่ ยเอง 4.6 ต้องการใหผ้ ปู้ กครองใหเ้ งนิ เพ่ิมขึ้น 5. ปัญหาเกย่ี วกับเพ่ือนตา่ งเพศ 5.1 การปรบั ตวั ด้านความสัมพันธ์กบั เพ่ือนต่างเพศ เช่น ความรกั การเกย้ี วพาราสี การ กอดจบู การแตง่ งาน 5.2 การมนี ัดกับเพอ่ื นผชู้ ายทบี่ ิดามารดา หรอื ผู้ปกครองไม่รู้จกั 5.3 บิดามารดาไม่อนุญาตใหอ้ อกไปเท่ียวกับเพอื่ นต่างเพศ 5.4 การปฏิเสธการนดั ของเพอ่ื นต่างเพศ โดยไมท่ าใหเ้ ขารู้สกึ เจบ็ ปวด 6. ปัญหาเกี่ยวกับบุคลกิ ภาพและสงั คม 6.1 ต้องการใหเ้ ปน็ ทส่ี นใจของคนทั่วไป 6.2 ต้องการเปน็ คนทมี่ ีกิริยามารยาทงาม 6.3 ต้องการให้กิริยาท่าทาง การแต่งกาย และน้าเสียงของตนเป็นที่ประทับใจของ ผพู้ บเห็น 6.4 เขา้ กบั คนอ่นื ไมไ่ ด้ ไม่กล้าส้คู น มปี มด้อย

12 6.5 อารมณ์อ่อนไหว ใจน้อย โกรธง่าย 6.6 ขาดความเช่อื มน่ั ในตวั เอง ข้ีอาย มองโลกในแงร่ ้าย 6.7 ไมม่ มี นษุ ยสมั พนั ธ์ การอยรู่ ว่ มกับบคุ คลอน่ื ๆ 6.8 การฉ้อโกง พูดโกหก ลักขโมย สูบบหุ รี่ ด่มื สรุ า 6.9 ศีลธรรมตา่ กว่ามาตรฐาน 6.10 ไมส่ นใจตอ่ หน้าท่ีความเปน็ พลเมืองดี 7. ปญั หาเกยี่ วกับการใช้เวลาวา่ ง 7.1 การทาตารางประจาวันเพ่อื เปน็ การวางแผนใชเ้ วลาในแต่ละวนั 7.2 การเล่นกฬี าและเกมต่างๆ 7.3 การทางานศลิ ปะและการฝมี อื 7.4 การสมาคมและการเขา้ ร่วมกจิ กรรมทางสังคม 7.5 การมีเวลาว่างมาก ใช้เวลาวา่ งไมเ่ ป็น 8. ปัญหาเกี่ยวกบั อาชีพ 8.1 ไม่ทราบวา่ จะตดั สนิ ใจเลือกเรยี นต่ออะไรดี 8.2 ไม่ทราบว่าจะตัดสนิ ใจประกอบอาชีพอะไรดี 8.3 อยากเลือกเรียนอาชพี บางอยา่ งแต่ขาดทุนทรพั ย์ 8.4 อยากเรยี นตอ่ แตผ่ ้ปู กครองจะให้ออกไปประกอบอาชพี เจรญิ รอยตามผ้ใู หญ่ 8.5 อยากเรียนวิชาชีพอย่างหนง่ึ แตบ่ ดิ ามารดาต้องการใหเ้ รียนอีกอย่างหนง่ึ 8.6 ขาดความรู้เก่ียวกับการหางาน 8.7 ขาดความรู้เก่ยี วกบั วิธกี ารเขา้ สมคั รงาน ดงั นัน้ ครหู รอื ผแู้ นะแนวควรเริ่มสารวจปญั หาว่าปญั หาใดเปน็ ปญั หาสาคัญ ผ้เู รยี นตอ้ งการ ความช่วยเหลือปัญหาใดมากกว่ากัน หรือมีปัญหาใดท่ีเป็นพิเศษ ควรจัดลาดับของปัญหาไว้ตาม ความสาคญั มากนอ้ ย เพอ่ื จะไดจ้ ดั บริการแนะแนวให้สอดคล้องกับปัญหานนั้ ๆ ด้วย ประวตั กิ ารแนะแนว ในการศึกษาเรื่องการแนะแนวจาเป็นท่ีจะต้องศึกษาเกี่ยวกับประวัติของการแนะแนว เพราะการศกึ ษาประวัติความเป็นมาของการแนะแนว จะชว่ ยให้สามารถเขา้ ใจการแนะแนวได้ดีข้ึนว่า ได้มีการพัฒนาเป็นลาดับขั้นอย่างไร ซ่ึงในท่ีนี้จะขอนาเสนอเฉพาะประวัติการแนะแนวของประเทศ สหรฐั อเมริกาและประเทศไทยเท่าน้ัน เนื่องจากสหรัฐอเมริกาเป็นประเทศที่มีการจัดการแนะแนว อยา่ งเป็นระบบทีน่ ักการศึกษาของไทยไดร้ จู้ ักและยึดเป็นแม่แบบ สว่ นประวัติการแนะแนวของไทยก็

13 จาเปน็ ทจ่ี ะต้องศกึ ษา เพอ่ื จะไดท้ ราบถงึ ววิ ัฒนาการของการแนะแนวในประเทศไทยว่ามีความเป็นมา อย่างไร ประวัตกิ ารแนะแนวในประเทศสหรัฐอเมริกา สาหรับการแนะแนวในประเทศสหรัฐอเมริกาที่ทากันอย่างเป็นระบบอย่างเช่นทุกวันน้ี เกิดข้ึนปลายศตวรรษที่ 19 โดยสามารถลาดับเหตุการณ์สาคัญเก่ียวกับประวัติของการแนะแนวได้ ดังน้ี ปี ค.ศ. 1895 ได้มีโรงเรียนอาชีพ ซึ่งเป็นการขยายหลักสูตร โดยเปิดสอนวิชาชีพหลาย สาขาข้ึนในโรงเรียนช่างกลของเมืองซานฟรานซิสโก ชื่อ California School of Mechanical Arts เร่ิมจัดบริการแนะแนวอาชีพให้แก่ผู้เรียนขึ้นเป็นครั้งแรก โดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ทดลองเรียน เพื่อตรวจสอบว่าตนจะมีความถนัดในแขนงใด นอกจากนี้ยังมีการพิจารณาคุณสมบัติของ ผู้เรียน มีการให้คาปรึกษาและหางานให้ทา และมีการติดตามผลของผู้เรียนเก่าที่จบออกไปแล้วอีกด้วย โรงเรยี นนีจ้ งึ ได้ชื่อวา่ เป็นต้นตระกูลของการแนะแนว ปี ค.ศ 1902 ได้มโี รงเรียนมัธยมของรฐั จดั ใหม้ บี รกิ ารแนะแนวอาชีพเช่นเดียวกบั โรงเรยี น California School of Mechanical Arts เพ่ิมขึ้นท่ีมลรัฐแมสซาชูเซตส์ (Massachusette) และ รฐั วิสคอนซิน (Wisconsion) ปี ค.ศ. 1908 แฟรงค์ พาร์สนั ส์ (Frank Parsons) ได้ดาเนนิ การจัดตง้ั สานกั งานการอาชพี ขึ้นในเมืองบอสตัน มลรัฐแมสซาชูเซตส์ มีช่ือว่า Vocational Bureau of Boston โดยได้รับการ สนับสนุนทางการเงินจากนักสังคมสงเคราะห์ช่ือนางควินซี เอ ชอร์ (Quincy A. Shaw) สานักงาน แห่งนี้มุ่งให้บริการแก่เยาวชนในการเลือกอาชีพ โดยยึดถือว่าความสนใจและความถนัดเป็นสิ่งท่ี จะต้องพจิ ารณาก่อนในการแนะแนวอาชีพให้แก่เด็ก ท้งั นี้เพราะปญั หาสาคญั ของหนุ่มสาวในสมยั นั้น คอื ปญั หาการเลือกอาชีพ หลกั การแนะแนวอาชีพทพี่ าร์สนั สใ์ ชใ้ นเวลานนั้ คอื 1. ให้ผู้มารับบริการได้รู้จัก และเข้าใจตัวเองให้ดีขึ้นท้ังจุดเด่นและจุดด้อย ตลอดจน คุณสมบัติอืน่ ๆ 2. ให้ความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโลกของงานอาชีพ และรายละเอียดอ่ืนๆ เกี่ยวกับอาชพี แก่ผู้มารับบรกิ าร 3. ให้ผูม้ ารบั บรกิ ารได้ตัดสนิ ใจเลือกประกอบอาชีพดว้ ยตนเอง โดยใช้ความรคู้ วามเข้าใจ เกย่ี วกบั ตนเอง พิจารณาควบคู่ไปกบั ความรเู้ ก่ียวกับงานอาชีพ พารส์ นั สพ์ ยายามทาให้หลักการทั้งสามข้างต้นน่าเชอื่ ถือยงิ่ ขนึ้ ดว้ ยการพยายามหลีกเลย่ี ง การใช้วิธกี ารทไ่ี มเ่ ป็นวิทยาศาสตร์ที่นยิ มปฏิบัติกันในยุคนั้น เช่น การทานายลายมือ การทานายตาม หลักโหราศาสตร์ การทานายนิสัย และความสามารถจากลักษณะของร่างกาย เป็นต้น นอกจากนี้

14 ใน ค.ศ. 1909 พาร์สันส์ยังไดเ้ ขยี นหนังสอื ช่ือ “การเลือกอาชพี ” (Choosing a Vocation) ขน้ึ เพื่อ เผยแพรค่ วามคิดเรอื่ งการแนะแนวอาชีพ โดยช้ีให้เห็นว่าองค์ประกอบที่สาคัญของการเลอื กอาชีพมี 3 ประการ คอื 1. การวิเคราะห์ตนเอง โดยผู้แนะแนวจะช่วยให้ผรู้ บั การแนะแนวได้เข้าใจคณุ สมบัติของ ตนเองอย่างแจ่มแจ้ง ในเร่ืองต่างๆ เช่น ความถนัด ความสามารถ ความสนใจ สติปัญญา สภาพ ร่างกาย และกาลงั ทรัพย์สิน เป็นต้น 2. การวิเคราะห์งาน โดยผู้แนะแนวจะช่วยให้ผู้รับการแนะแนวได้มีความรอบรู้อย่าง กวา้ งขวางเกยี่ วกับลักษณะของอาชีพประเภทต่างๆ รวมท้ังปัจจัยทสี่ ่งเสรมิ ความสาเร็จในอาชีพนั้นๆ ดว้ ย เช่น ความตอ้ งการของตลาดแรงงาน เวลา และทนุ ทรพั ย์ท่ใี ช้ในการเตรียมตัวเพือ่ ประกอบอาชีพ ความกา้ วหน้าและสถานการณ์ต่างๆ 3. การใช้วิจารณญาณของตนเลือกอาชีพ โดยผู้แนะแนวจะช่วยให้ผู้รับการแนะแนว ตัดสินใจเลือกอาชีพ ซึ่งอาศัยความรู้ความเข้าใจท้ังสองประการข้างต้นมาประกอบกันเพื่อตัดสินใจ เลือกอาชีพทีเ่ หมาะสม ในหนังสือเล่มน้ี พาร์สันส์ได้บัญญัติศัพท์คาว่า “การแนะแนวอาชีพ” (Vocational Guidance) ข้ึน และไดใ้ ห้ความหมายไว้ว่า การแนะแนวอาชพี หมายถึง การช่วยเยาวชนในการเลอื ก การฝึกฝน เตรียมตัว การแสวงหาอาชีพ และการปรับปรุงตัวเอง เพ่ือให้ได้รับความสาเร็จและมี ความก้าวหน้าในอาชีพท่ีตนไดเ้ ลือก นอกจากน้ี พาร์สันส์ยงั ไดท้ าการฝึกอบรมเพ่ือผลิตบุคลากรดา้ น การแนะแนวอาชีพ ซ่ึงเป็นจุดเริ่มต้นของการมีครูแนะแนวประจาโรงเรียน โดยมีจุดประสงค์เพ่ือ แนะแนวผู้เรียนเก่ียวกับการเลือกวิชาและหลักสูตรที่เหมาะสมกับตน จากผลงานข้างต้น ทาให้ พาร์สันสไ์ ดร้ ับการยกยอ่ งให้เปน็ บดิ าของการแนะแนวอาชีพในเวลาตอ่ มา ภาพท่ี 1.1 แฟรงค์ พาร์สนั ส์ บดิ าแหง่ การแนะแนวอาชีพ ที่มา: http://thenewschoolhistory.org/?ppl=frank-alvah-parsons

15 ปี ค.ศ. 1910 ในเมืองบอสตัน หลุยส์ พี แนช (Louis P. Nash) ได้เสนอให้มีการสอน ความรู้เร่อื งอาชีพให้แกน่ ักเรียนระดับมธั ยม เพือ่ ช่วยใหน้ ักเรยี นเหลา่ น้ันสามารถตัดสินใจเลือกอาชีพ ไดด้ ้วยความมัน่ ใจยิง่ ข้นึ โดยการฟงั การบรรยายของผู้ชานาญในอาชีพตา่ งๆ จากเอกสาร และจากการ พาไปชมกิจการตามแหล่งอาชีพต่างๆ ในขณะเดียวกันสภาการค้าแห่งเมืองบอสตัน ได้ออกเงินทุน จัดการประชุมเร่ืองการแนะแนวอาชีพระดับชาติข้ึนเป็นคร้ังแรก ก่อให้เกิดการจัดต้ัง “สมาคม แนะแนวอาชีพแหง่ ชาติ” (The National Vocational Guidance Association) ข้นึ ปี ค.ศ. 1911 แฟรงค์ พี ก๊ดู วิน (Frank P. Goodwin) ได้เร่ิมจัดบริการแนะแนวขึ้นตาม โรงเรียนในเมืองซินซิเนติ (Cincinnati) มลรัฐโอไฮโอ (Ohio) การจัดบริการแนะแนวของแฟรงค์ พี ก๊ดู วิน มีลักษณะสาคญั อยู่ 5 ประการ คอื 1. จัดใหม้ รี ะเบยี นสะสมประจาตัวผ้เู รียน เพือ่ ศกึ ษาผูเ้ รยี นเปน็ รายบุคคล 2. สอนให้ผู้เรียนสนใจเร่อื งอาชพี ไปด้วย ในขณะทเี่ รยี นวิชาสามัญ 3. สอนใหร้ ู้ลักษณะของอาชีพประเภทต่างๆ และคณุ สมบัติทจี่ ะทาให้ประกอบอาชีพนั้น เจรญิ กา้ วหนา้ 4. ให้รูจ้ กั สถาบันท่ใี ห้การศึกษาวชิ าชพี ต่างๆ รวมทั้งมหาวิทยาลยั ดว้ ย 5. จดั ให้มีการปรับปรุงหลกั สูตรในโรงเรียน เพอ่ื ให้สอดคล้องกับการประกอบอาชีพ หรือ ศกึ ษาด้านวิชาชีพตอ่ ไป นอกจากนี้ แฟรงค์ พี กู๊ดวนิ ยงั ไดส้ รปุ ความคดิ เห็นเก่ียวกบั การแนะแนวไว้ดงั นี้ 1. การแต่งตั้งเจ้าหน้าท่ีแนะแนวโดยไม่อาจมเี วลาทางานด้านน้ีเพียงพอนั้นไม่เกิดผลทาง ปฏบิ ตั ิ 2. ครูทีม่ ีนา้ ใจและสนใจศิษยเ์ ทา่ น้ันทที่ างานแนะแนวได้ผล 3. การเขา้ ใจผู้เรียนผิดๆ ทาให้การแนะแนวผดิ ไปด้วย 4. ครูท่ีมีความรู้ด้านเน้ือหาวิชาท่ีสอนมาก แต่ขาดความรู้ในเรื่องอาชีพ ไม่อาจเป็นครู แนะแนวอาชพี ทด่ี ีได้ ปี ค.ศ. 1913 ได้มีการจัดต้ังแหล่งสนเทศด้านอาชีพ (The Vocational Information Department) ขึ้นที่เมืองบอสตัน เพื่อทาหน้าที่เป็นศูนย์ผลิตเอกสาร เพ่ือการแนะแนวอาชีพส่งไป ตามโรงเรียนตา่ งๆ ปี ค.ศ. 1914 ทรูแมน แอล เคลเลย์ (Truman L. Kelly) ได้บัญญัติศัพท์การแนะแนว การศึกษา (Educational Guidance) ข้ึน โดยได้ให้ความหมายไว้ว่า การแนะแนวการศึกษา คือ การให้ความช่วยเหลือผู้เรียนท่ีมีปัญหาเกี่ยวกับการเลือกวิชาเรียน วิธีการเรียน และการปรับตัวใน โรงเรยี น

16 ปี ค.ศ. 1915 ได้จัดให้มีการฝึกอบรมครูให้มีความรู้เรื่องการแนะแนว และมีการให้ ประกาศนยี บัตรแกผ่ ทู้ ี่ผ่านการฝึกอบรมด้วย ปี ค.ศ. 1920 วิลเลียม เอม็ พรอคเตอร์ (William M. Proctor) ได้เน้นวา่ การแนะแนวมี ขอบเขตกว้างกว่าการแนะแนวการศึกษา และการแนะแนวอาชีพ แต่ยังรวมถึงการช่วยเหลือผู้เรียน เก่ียวกับการปรบั ตวั ในชวี ิตอกี ด้วย ปี ค.ศ. 1932 จอห์น เอ็ม บรีเวอร์ (John M. Brewer) ได้จัดหลักสูตรเพื่อผลิตนัก แนะแนวขึ้นที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาด (Harvard) และต่อจากนั้นมหาวทิ ยาลัยหลายแห่งไดจ้ ัดหลกั สตู ร สาขาการแนะแนวข้ึน บีเวอร์มีความคิดว่าการแนะแนวไม่ใช่การแนะนาหรือการบังคับให้ทาตาม แต่การแนะแนวเปน็ กระบวนการทีจ่ ะชว่ ยให้บคุ คลสามารถนาตนเองได้ กจิ กรรมต่างๆ ในสถานศกึ ษา ลว้ นแต่ช่วยใหผ้ เู้ รียนสามารถนาตนเองได้ และปรับตัวได้ดี ส่งเสริมใหม้ พี ัฒนาการถึงขีดสุดในทุกด้าน ฉะน้นั การศกึ ษาจงึ มีจุดประสงคเ์ หมือนกบั การแนะแนว ต่อจากนน้ั มีการขยายขอบเขตของการแนะแนวออกไป โดยรวมทงั้ การแนะแนวการศึกษา การแนะแนวอาชีพ การแนะแนวทางด้านส่วนตวั และสังคม การขยายตัวของการแนะแนวทาให้เกิด การปรับปรุงและพัฒนากลวิธีต่างๆ ในการแนะแนว โดยเฉพาะอย่างยงิ่ \"บรกิ ารให้คาปรกึ ษา\" ซง่ึ เป็น กระบวนการช่วยเหลือบุคคล โดยมีการพบปะกันเป็นการส่วนตัว ระหว่างผู้ให้คาปรึกษากับ ผู้รับบริการ ซ่ึงจะเป็นการช่วยให้ผู้รับบริการเข้าใจตนองและส่ิงแวดล้อมได้ดีขึ้น สามารถท่ีจะวาง แผนการในอนาคตได้อย่างเหมาะสม กับท้ังเป็นการช่วยให้เขาตัดสินใจแก้ปัญหาของเขาอย่างมี ประสิทธิภาพ ซ่ึงไม่ใช่เฉพาะจะสามารถแก้ปญั หาที่กาลงั เผชญิ อยู่เท่านนั้ แตจ่ ะชว่ ยให้มที ักษะในการ แก้ปัญหาอื่นๆ ได้ดว้ ยตนเอง ปี ค.ศ. 1933 ได้มีการจัดตั้งคณะกรรมการใหญ่ เพ่ือศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับปัญหาด้าน การแนะแนวอาชีพ และได้จัดให้มีการประชุมระดับชาติเรื่องการอาชีพ เรียกว่า The National Occupational Conference และผลของการประชุม น้ี ท าให้ มี การจัดท านิ ตยสารชื่อว่า “ดัชนีอาชีพ” (Occupational Index) เพอื่ ให้ความรู้เกย่ี วกบั การอาชพี ขนึ้ ในปี ค.ศ. 1936 ปี ค.ศ. 1938 กระทรวงศึกษาธกิ ารของสหรฐั ได้จัดต้ังหนว่ ยบริการข่าวสารการอาชีพและ การแนะแนว (Occupational Information and Guidance Service) โดยได้รับการจัดสรร งบประมาณตามกฎหมายซอ่ื George - Dean Act ปี ค.ศ. 1939 ได้มผี ู้พัฒนากระบวนการให้คาปรึกษาขึน้ มาใช้ เชน่ โดแนลด์ จี แพทเตอร์ สัน (Donald G. Paterson) และอจี ี วิลเลียมสัน (E.G. Williamson) โดยได้พัฒนาการให้คาปรึกษา แบบนาทาง ซ่ึงมีแนวความคิดว่าผู้ทาหน้าท่ีแนะแนวจะต้องได้รับการฝึกฝนมาโดยเฉพาะสาหรับ ช่วยเหลอื ผู้มีปญั หาทางการปรับตัว นกั แนะแนวไมเ่ พียงแต่จะรขู้ อ้ มูลทางการอาชพี จากเอกสารตา่ งๆ เท่าน้ัน แต่จะต้องมคี วามรูท้ างจิตวิทยา การวิจัย และวธิ ีการทางคลินิก กระบวนการที่แพทเตอร์สัน

17 และวิลเลียมสันใช้ คือ กระบวนการรวบรวมข้อมูลเก่ียวกับผู้มารับคาปรึกษา (client) แล้วมา วิเคราะห์วินิจฉัยปัญหา คาดคะเนพฤติกรรม ให้คาปรึกษา และติดตามผล โดยใช้เครื่องมือที่เป็น แบบทดสอบต่างๆ ปี ค.ศ. 1942 คาร์ล อาร์ โรเจอร์ (Carl R. Roger) ได้พัฒนาวิธีการให้คาปรึกษาแบบไม่ นาทาง โดยมีหลักการว่า มนษุ ย์มีความสามารถในการตัดสินใจหรือแก้ปัญหาของตนเองได้ ถ้าบุคคล นั้นรู้จักตนเองอย่างถ่องแท้ ได้สารวจตนเอง สารวจปัญหาของตนเองอย่างไม่หนีความจริง ฉะน้ัน จดุ มุ่งหมายของการให้คาปรึกษาไม่ใช่เป็นการแก้ปัญหาให้ผู้มารบั คาปรึกษา แต่เป็นการให้ผู้มารับ คาปรึกษายอมรับความจริง และพร้อมที่จะแก้ปัญหาของตน หรือพร้อมท่ีจะตัดสินใจใช้การพินิจ พิเคราะห์อย่างถี่ถ้วนมีเหตุมีผล นอกจากน้ี จอห์น โวลเป้ (Joseph Wolpe) พัฒนาวิธีการให้ คาปรึกษาแบบผสม ซ่ึงมุง่ เนน้ ใหผ้ รู้ บั คาปรกึ ษาไดเ้ ปล่ยี นพฤตกิ รรมในการแก้ปญั หาเปน็ สาคญั ปี ค.ศ. 1946 ได้มีการออกพระราชบัญญัติที่เรียกว่า จอร์จ – บาร์เดน (George – Barden Acts) เพื่อสนับสนุนงานแนะแนว โดยรัฐบาลกลางจะจัดสรรงบประมาณให้แก่มลรัฐต่างๆ เพอื่ นาไปใช้ในกจิ การแนะแนวของรฐั เชน่ การจดั สรรงบประมาณเพื่อเปน็ เงินเดือนสาหรบั ผู้แนะแนว และศกึ ษานเิ ทศก์แนะแนวสาหรบั ปฏิบตั งิ านการแนะแนวประจาท้องถ่นิ ปี ค.ศ. 1952 จดั ต้งั สมาคมแนะแนว และบุคลากรแนะแนวแห่งสหรัฐอเมริกา โดยใช้ชื่อ ย่อว่า A.P.G.A. สมาคมน้ีมีกิจกรรมต่างๆ อยู่เสมอ และมีส่วนทาให้งานแนะแนวในสหรัฐอเมริกา ก้าวหน้าไปมาก นอกจากน้ี เฟรเดอริส ซี ธอร์น (Frederick C. Thorn) มีแนวความคิดว่าการให้ คาปรกึ ษาโดยการใช้วธิ กี ารเดียวไมใ่ ห้ประโยชน์เท่าทีค่ วร ควรจะใช้หลายๆ วิธีจะได้ผลดีกว่า แต่ผู้ให้ คาปรึกษาจะต้องร้จู ักวิธีการให้คาปรึกษาต่างๆ อย่างดี พอท่ีจะเลือกวธิ ีการที่เหมาะสมมาใชก้ ับผู้มา รับคาปรึกษาเปน็ รายๆ ไป หลังจากน้ันก็มแี นวคิดเก่ยี วกบั การให้คาปรกึ ษาอ่ืนๆ เกดิ ขึ้นมากมาย เช่น การให้คาปรึกษาโดยวิธีการบาบัดด้วยเหตุผลและอารมณ์ (rational – emotive therapy) ของอัลเบิร์ต เอลลิส (Albert Ellis) การให้คาปรึกษาแบบจิตวิเคราะห์ของฟรอยด์ (Freudian Analysis) และการให้คาปรึกษาโดยยึดถือทฤษฎีคุณลักษณะและองค์ประกอบของคน (Trait and Factors) ซ่ึงมผี ลทาให้บริการให้คาปรึกษาได้พัฒนาไปมาก จนปัจจบุ ันถอื ว่าบริการใหค้ าปรึกษาเป็น หวั ใจของบรกิ ารแนะแนว จากประวัติการแนะแนวในประเทศสหรฐั อเมรกิ า จะเห็นได้วา่ เริ่มตน้ มาจากการแนะแนว อาชีพ โดยมีผลมาจากปัญหาทางดา้ นเศรษฐกิจของประเทศ หลังจากนั้นไดม้ ีการแนะแนวการศกึ ษา การแนะแนวสว่ นตัวและสังคม และมาเน้นในเร่อื งกระบวนการให้คาปรึกษา มีการศึกษาวิจยั กนั อยา่ ง กวา้ งขวาง มีการผลิตเครื่องมอื เช่น แบบทดสอบด้านตา่ งๆ ขึ้นอย่างมากมาย และมีผลทาให้บริการ แนะแนวกว้างขวางย่งิ ข้นึ

18 ประวัตกิ ารแนะแนวในประเทศไทย สาหรับแนวความคิดเกยี่ วกับการแนะแนวในประเทศไทยเปน็ การรับวิทยาการความรจู้ าก ตา่ งประเทศโดยเฉพาะประเทศสหรฐั อเมรกิ า ทัง้ น้ี การแนะแนวในประเทศไทยมีประวัติความเป็นมา สรุปได้ตามลาดบั เหตุการณด์ งั นี้ ปี พ.ศ. 2455 ได้มีการประชุมระหว่างผู้บริหารการศึกษาของประเทศไทยท่ีกระทรวง ธรรมการ โดยมีเจ้าพระยาสมเด็จสุเรนทราธิบดีเป็นประธาน สาระการประชุมท่ีเกี่ยวข้องกับการ แนะแนว คือ ให้มีการจัดการศึกษาใหเ้ หมาะสมกับความสามารถของเด็กแตล่ ะคน และควรสอนให้รู้ วิชาชีพด้วย ไม่มุ่งหวังที่จะให้เด็กเป็นข้าราชการอย่างเดียว เพราะจะไม่มีตาแหน่งเพียงพอ นอกจากนนั้ ในการเลือกเรยี นวิชาชพี ควรให้ผปู้ กครองไดม้ ีสว่ นรว่ มในการเลอื กอาชพี ให้แกบ่ ตุ รหลาน ของตนตามความสามารถและตามความถนดั ของแตล่ ะบุคคล ปี พ.ศ. 2491 กล่าวได้ว่าเป็นปที ี่มีการนาวชิ าการแนะแนวเขา้ มาในการจัดการศึกษาไทย อย่างแท้จริง เนื่องจากกระทรวงศึกษาธิการได้จัดตั้ง “กองการศึกษาประชากร” ขึ้นในกรมวิชาการ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร โดยให้มีหนา้ ที่ประชาสัมพนั ธ์ใหป้ ระชาชนเหน็ คณุ ค่าของการศึกษา เพ่อื จะไดใ้ ห้ ความร่วมมือกับกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ให้ผู้ปกครองรูห้ ลกั และวธิ กี ารจดั การศึกษาของสถานศึกษาเพ่ือ รว่ มมอื กับครูในการสงั่ สอนอบรมเดก็ และได้มีการจัดตง้ั สานักงานเพอื่ ให้ความชว่ ยเหลือแก่ผู้ปกครอง เกย่ี วกบั การเลือกแนวทางการศกึ ษาต่อและอาชพี ของเด็ก ปี พ.ศ. 2492 กระทรวงศึกษาธิการได้ส่งข้าราชการครูไปศึกษาและดูงานด้านการ แนะแนว ณ ตา่ งประเทศ ปี พ.ศ. 2495 ข้าราชการครูท่ีไปศึกษาต่อและดูงานด้านการแนะแนว ณ ต่างประเทศ เร่มิ ทยอยกลบั มา แล้วนาความรู้เกี่ยวกับการแนะแนวเข้ามาแพรห่ ลายมากยงิ่ ข้ึน ในชว่ งเวลาเดยี วกัน กระทรวงศึกษาธิการได้เปลยี่ นช่อื “กองการศกึ ษาประชากร” เป็น “กองเผยแพร่การศกึ ษา” ได้แบ่ง ออกเป็น 2 แผนก คือ “แผนกเผยแพร่การศึกษา” และ “แผนกแนะนาการศึกษาและอาชีพ” นอกจากนี้ กรมอาชีวศึกษาได้จัดต้ัง “กองส่งเสริมอาชีพ” โดยแบ่งออกเป็น 2 แผนก คือ \"แผนก ตรวจสอบและแนะนา\" มีหนา้ ท่ใี หค้ าปรกึ ษาเกีย่ วกบั การเลอื กแนวทางศกึ ษาตอ่ หรอื เลอื กอาชีพใหแ้ ก่ ผ้เู รยี นทุกประเภท และจัดทาแบบทดสอบตา่ งๆ ขนึ้ เพอ่ื ใช้เป็นเครื่องมือในการแนะแนวทางการศึกษา ตอ่ และอาชพี และ “แผนกอาชีวสงเคราะห์” มีหนา้ ท่ีจัดทานิตยสารและวารสารเกี่ยวกับอาชีพตา่ งๆ เผยแพร่แกป่ ระชาชน เพ่อื ส่งเสรมิ ใหป้ ระชาชนนิยมศึกษาวิชาชีพ นอกจากนีย้ งั มหี น้าทจ่ี ดั หางานให้ผู้ ที่สาเรจ็ การศกึ ษาแล้วและหางานให้ผเู้ รียนทีก่ าลงั ศึกษาอยูใ่ หม้ ีรายได้เพ่อื เป็นทุนการศึกษา และเพื่อ จะไดฝ้ ึกนสิ ยั ใหเ้ ปน็ คนรกั งาน ไม่เหยียดหยามงาน และช่วยใหผ้ ู้เรยี นได้มีโอกาสสารวจตนเองเกีย่ วกบั อาชีพ ซงึ่ จะช่วยใหผ้ ูเ้ รยี นสามารถตดั สินใจเลือกอาชีพไดเ้ หมาะสมกับตนมากย่ิงข้นึ

19 ปี พ.ศ. 2496 กระทรวงศึกษาธิการได้ดาเนินการจัดบริการแนะแนวในสถานศึกษาข้ึน โดยได้รับความร่วมมอื ช่วยเหลอื จากองค์การยเู นสโก (UNESCO) ในการทดลองจัดโรงเรยี นมัธยมแบบ ประสมขึ้นท่ีโรงเรียนเบญจมราชรังสฤษฏ์ จังหวัดฉะเชิงเทรา ซ่ึงเป็นการนาหลักสูตรแบบกว้างมา ทดลองใช้เป็นคร้ังแรก คือจะมีการสอนวชิ าชีพต่างๆ ร่วมกับการสอนวิชาสามัญ โดยเปิดโอกาสให้ ผเู้ รียนไดเ้ ลือกเรียนตามความสามารถ ความถนัดและความสนใจของตน ไดจ้ ัดหอ้ งใหบ้ รกิ ารแนะแนว แก่ผู้เรียน โดยใช้ชื่อว่า “ห้องศึกษาสงเคราะห์” (Guidance Room) เปิดให้บริการในการรับ คาปรึกษาเก่ยี วกบั ปัญหาการเลือกวิชาเรียนและหลกั สตู รการเรียน ในปีเดียวกันน้ีแผนกแนะนาการศกึ ษาและอาชพี กองเผยแพร่การศกึ ษาได้เร่ิมใหบ้ รกิ าร แนะแนวแก่ประชาชนกว้างขวางข้ึน โดยการจัดรายการวิทยุเก่ียวกับงานแนะแนว เช่น รายการ “รู้จักเด็กของทา่ น” “ครอบครัวอุดมสุข” “ตอบปัญหา” เปน็ ต้น ในเวลาเดียวกัน โรงเรยี นฝึกหัดครู ชั้นสูง ถนนประสานมิตร ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นวิทยาลัยวิชาการศึกษาประสานมิตร ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร ได้เปิดสอนวิชาการแนะแนวแก่นิสิต และจัดต้ัง สานกั งานแนะแนวเพ่ือใหบ้ ริการแนะแนวแกน่ ิสติ ข้นึ เปน็ ครงั้ แรก ปี พ.ศ. 2497 กระทรวงศกึ ษาธิการได้โอนกองเผยแพรก่ ารศกึ ษาจากกรมวิชาการไปสงั กัด สานักปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร และไดเ้ ปล่ียนชอ่ื “แผนกแนะนาการศึกษาและอาชพี ” เป็น “แผนก แนะแนวการศึกษาและอาชีพ” นอกจากน้ี คณะกรรมการพิจารณาบัญญัติศัพท์ภาษาไทยหรือ ราชบัณฑิตยสถานในปัจจุบัน ได้บัญญัติติศัพท์คาว่า “การแนะแนว” แทนคา “Guidance” ในภาษาอังกฤษ และเปล่ียนช่ือ “แผนกแนะนาการศึกษาและอาชีพ” เป็น “ฝ่ายแนะแนวการศกึ ษา และอาชีพ” โดยไดเ้ รมิ่ เผยแพร่การแนะแนวในรปู เอกสารข้ึนเป็นครง้ั แรก โดยจัดพิมพ์เอกสารใช้ชอ่ื วา่ “คู่มือแนะแนวทางการศึกษา” เพ่ือเป็นประโยชน์สาหรับช้ีทางการศึกษาต่อแก่ผู้สาเร็จการศึกษา ระดับต่างๆ ในปีเดียวกันนี้ กองแรงงาน กรมประชาสงเคราะห์ กระทรวงมหาดไทย (กองแรงงาน ได้รับการยกฐานะเป็นกรมแรงงาน เมื่อปี พ.ศ. 2508) ได้จัดต้ังบริการแนะแนวอาชีพข้ึน มีการ ทดสอบความถนดั และบรกิ ารจัดหางานใหผ้ ู้เรยี นทาในเวลาวา่ ง ปี พ.ศ. 2504 แผนกจิตวิทยา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เปิดหลักสูตร ปริญญาโทขนึ้ ในสาขาจติ วิทยาการศกึ ษาและการแนะแนว ปี พ.ศ. 2507 วทิ ยาลยั วิชาการศึกษาประสานมิตร หรอื มหาวิทยาลยั ศรนี ครินทรวโิ รฒใน ปัจจุบัน ได้เปิดสอนวิชาการแนะแนวในระดับประกาศนียบัตรช้ันสูง โดยรับผู้ที่สาเร็จการศึกษาขั้น ปริญญาตรี เข้าศึกษาเป็นระยะเวลา 1 ปี นอกจากนั้นวิทยาลัยวิชาการศึกษาประสานมิตรได้รับ มอบหมายจากคณะกรรมการแนะแนวการศึกษาและอาชีพ ให้จัดพิมพ์ตาราเกยี่ วกบั การแนะแนวชื่อ ว่า “คู่มอื ครูแนะแนวสาหรบั มธั ยมศกึ ษา” ขนึ้ นับว่าเป็นตาราการแนะแนวเลม่ แรกของประเทศไทย

20 ปี พ.ศ. 2510 กองเผยแพร่การศกึ ษา ได้จัดให้มีการอบรมเจ้าหนา้ ท่ีแนะแนวของโรงเรียน ในหลักสตู รระยะสนั้ แก่ครแู นะแนว และในปเี ดียวกนั น้ีไดจ้ ดั สัมมนาครใู หญ่ และอาจารยใ์ หญโ่ รงเรยี น มัธยมส่วนกลางขึ้นเป็นครั้งแรก เพื่อใหเ้ ข้าใจวธิ ีการแนะแนวทางการศึกษาต่อ และการเลอื กอาชีพแก่ นกั เรยี น และเพ่ือร่วมกันวางโครงการดาเนนิ งานการแนะแนวใหม้ ีประสิทธภิ าพและขจัดปญั หาตา่ งๆ และในปีนี้กองเผยแพร่การศึกษาได้ออก “วารสารแนะแนว” (The Journal of Guidance) นอกจากน้ี กระทรวงศึกษาธิการได้ต้ังคณะกรรมการวางแผนโครงการแนะแนวการศึกษาและอาชีพ เพ่ือวางโครงการขยายงานแนะแนวระดับประถมและมัธยมท่ัวประเทศ และแผนกจิตวิทยา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เปิดหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาเฉพาะสาขาวิชา จิตวทิ ยาแนะแนวขึน้ ปี พ.ศ. 2512 กองเผยแพร่การศึกษาได้จัดให้มีการสัมมนาครใู หญ่ อาจารย์ใหญ่ โรงเรียน มธั ยมศึกษา ท้ังในสว่ นกลางและส่วนภมู ภิ าค เกยี่ วกับการแนะแนว และเรม่ิ มีการจัดบริการแนะแนว ในโรงเรียนประถมในสว่ นกลาง 4 โรง คอื โรงเรียนพญาไท โรงเรยี นราชวนิ ติ โรงเรียนประถมทวีภเิ ศก และโรงเรียนสวนอนนั ต์ ปี พ.ศ. 2513 คณะกรรมการช่วยริเริ่มการจัดบริการแนะแนวในโรงเรียนร่วมกับ กองเผยแพร่การศึกษา จดั การสัมมนาครใู หญ่ อาจารย์ใหญ่ โรงเรียนมัธยมในส่วนภูมิภาค และมีการ อบรมสมั มนาครใู หญโ่ รงเรียนประถมศึกษา เร่ือง “การจัดบริการแนะแนวในโรงเรียนประถมศึกษา” เพื่อขยายการแนะแนวไปสู่ระดบั ประถมศึกษา นอกจากน้ี กองเผยแพร่การศึกษายังได้ทาโครงการ จัดตั้ง “หนว่ ยบริการและประสานงานแนะแนวกลาง” โดยเสนอเขา้ อยู่ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและ สงั คมแหง่ ชาติ ฉบับท่ี 3 (พ.ศ.2515-2519) อีกด้วย ปี พ.ศ. 2514 กองเผยแพรก่ ารศกึ ษาไดจ้ ัดให้มีการสัมมนาครูใหญ่ อาจารยใ์ หญ่ เกยี่ วกับ งานแนะแนวในโรงเรียนประถมศึกษาและมัธยมศึกษา และอบรมเจ้าหน้าที่แนะแนวในโรงเรียน เพื่อรับวุฒิบัตรของกระทรวงศึกษาธิการ โดยไดร้ ับความร่วมมือจากวิทยาลัยวิชาการ ประสานมิตร ในดา้ นวิชาการ และความร่วมมอื ทางการเงินจากมูลนธิ ิเอเซีย ปี พ.ศ. 2515 กระทรวงศึกษาธิการได้ปรับปรุงหน่วยงานและจัดตั้งกองแนะแนว การศึกษาและอาชีพข้ึน สังกัดกรมวิชาการทาหน้าท่ีรวบรวมข้อมูล ทาอุปกรณ์ ศึกษาวิจัย บริการ เอกสาร และประสานงานกับหนว่ ยงานต่างๆ ในเรือ่ งการแนะแนว ปัจจบุ นั คอื ศนู ยแ์ นะแนวการศกึ ษา และอาชีพ ได้จัดทาหนังสือ เอกสาร และคู่มือต่างๆ ขึ้นเพื่อเผยแพร่ไปยังโรงเรียนและครูแนะแนว ท่วั ไป ปี พ.ศ. 2518 กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ ได้จดทะเบียนจัดต้ังสมาคมแนะแนว แหง่ ประเทศไทย (ส.น.น.ท) ข้ึนโดยมีวตั ถปุ ระสงค์สาคัญๆ 5 ข้อ คอื

21 1. สง่ เสรมิ และแลกเปลย่ี นความร้คู วามคิดเหน็ ทางวิชาการระหวา่ งสมาชิก 2. เปน็ ศนู ย์กลางการศึกษา ค้นคว้า วจิ ัย และเผยแพรค่ วามรู้เรือ่ งแนะแนวทง้ั ด้านทฤษฎี และปฏิบตั ิ 3. ส่งเสริมและช่วยเหลือการจัดบริการแนะแนวในสถาบันการศึกษาทุกระดับ ท่วั ประเทศ 4. ให้บริการแนะแนวการศกึ ษา แนะแนวอาชพี และแนะแนวปัญหาชีวติ แก่เยาวชนและ ประชาชนทั่วไป 5. รว่ มมอื และประสานงานกบั หน่วยงานตา่ งๆ ทัง้ ในและนอกประเทศ ซึ่งมวี ัตถปุ ระสงค์ท่ี จะส่งเสรมิ กิจกรรมแนะแนว ปี พ.ศ. 2519 กระทรวงศึกษาธิการเปลย่ี นชื่อ “กองแนะแนวการศึกษาและอาชีพ” เป็น “ศูนยแ์ นะแนวการศึกษาและอาชพี ” สงั กดั กรมวิชาการ นอกจากนี้ สภาการฝึกหัดครู กรมการฝึกหัด ครู เห็นความจาเป็นของการแนะแนวจึงไดจ้ ดั “วชิ าจิตวทิ ยาแนะแนว” (ศกึ ษา 321) ให้เรียนเป็นวิชา พืน้ ฐาน ซึง่ ทกุ คนตอ้ งเรียนในระดบั ปรญิ ญาตรี ปี พ.ศ. 2521 ศนู ยแ์ นะแนวการศึกษาและอาชีพ จดั สปั ดาห์แนะแนวแห่งชาติ ณ บริเวณ สวนอัมพร กรุงเทพมหานคร และได้มีการเปล่ียนแปลงหลักสูตรระดับมัธยมศึกษาตอนต้น เป็น หลักสูตรแบบกว้าง ทาใหโ้ รงเรยี นมัธยมทกุ แห่งจาเปน็ ต้องมีครแู นะแนว เพื่อให้ความชว่ ยเหลือผ้เู รียน และเพื่อสอนกจิ กรรมแนะแนว ซึง่ กาหนดใหผ้ ู้เรียนเรยี น 1 คาบต่อสัปดาห์ ตั้งแต่ ม.1 - ม.3 ปี พ.ศ. 2524 ศูนย์แนะแนวการศึกษาและอาชีพ ร่วมกบั เขตการศึกษาต่างๆ จัดสัปดาห์ แนะแนวท่ัวประเทศ และได้มีการเปลย่ี นแปลงหลักสูตรระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เป็นหลักสูตร แบบกวา้ งเช่นกนั ทาให้โรงเรียนมัธยมทกุ แหง่ มคี วามต้องการครทู ี่มีความรู้ดา้ นการแนะแนวเพิ่มมาก ขน้ึ เพื่อให้คาปรึกษาแก่ผู้เรียนและเพ่ือสอนกิจกรรมแนะแนว ซึ่งกาหนดให้ผู้เรียนเรียน 1 คาบต่อ สัปดาห์ ตั้งแต่ ม.4 - ม.6 ปี พ.ศ. 2540 คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ได้เปิดสอนสาขาวิชา จิตวทิ ยาการให้คาปรึกษาในระดับปรญิ ญาโท นับเปน็ สถาบันการศึกษาแหง่ แรกที่เปิดสอน ท้ังน้ีเพื่อ พัฒนาครู และผู้ที่มคี วามสนใจงานด้านการให้คาปรึกษาได้มีทกั ษะและศักยภาพในการใหค้ าปรกึ ษา เพ่มิ สูงขน้ึ ปี พ.ศ. 2542 ได้มกี ารประกาศใช้พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 โดยได้ กาหนดรูปแบบการจัดการศึกษาเป็น 3 รูปแบบ คือ การศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และ การศึกษาตามอัธยาศัย สาหรบั การศึกษาในระบบแบง่ ออกเปน็ เปน็ 2 ระบบ คือ การศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน และการศึกษาระดับอุดมศึกษา โดยการศึกษาขั้นพื้นฐานกาหนดให้เรียน 12 ปี ซึ่งเป็นเหตุให้

22 การแนะแนวมีความสาคัญต่อการจัดการศึกษามากย่งิ ขึ้น เพราะการแนะแนวเป็นกระบวนการที่จะ ชว่ ยให้ผู้เรียนประสบความสาเรจ็ ในการศกึ ษาเล่าเรียน ปี พ.ศ. 2544 กระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศใช้หลักสูตรการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2544 โดยไดก้ าหนดโครงสร้างของหลกั สูตรเปน็ 4 ช่วงชนั้ และกาหนดสาระการเรียนรไู้ ว้ 8 กลุม่ ไดแ้ ก่ ภาษาไทย คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สขุ ศกึ ษาและ พลศกึ ษา ศลิ ปะ การงานอาชพี และเทคโนโลยี และภาษาตา่ งประเทศ รวมถึงไดก้ าหนดใหส้ ถานศกึ ษา จะต้องจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนด้วย โดยกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนให้จัดแก่ผู้เรียนทุกระดับช่วงชั้น ซึ่งแบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ กิจกรรมแนะแนว และกิจกรรมนักเรียน ในส่วนกิจกรรมแนะแนว เป็นกิจกรรมท่ีส่งเสริมและพัฒนาความสามารถของผู้เรียนให้เหมาะสมตามความแตกต่างระหว่าง บุคคล สามารถค้นพบและพัฒนาศักยภาพของตน เสริมสร้างทักษะชีวิต วุฒิภาวะทางอารมณ์ การเรียนรู้ในเชิงพหุปัญญา และการสร้างสัมพันธภาพท่ีดี ซ่ึงผู้สอนทุกคนต้องทาหนา้ ที่แนะแนวให้ คาปรึกษาด้านชีวิต การศึกษาต่อและการพัฒนาตนเองสู่โลกอาชีพและการมีงานทา ส่วนกิจกรรม นกั เรยี น เป็นกิจกรรมที่ผเู้ รียนเป็นผปู้ ฏิบัติด้วยตนเองอยา่ งครบวงจรตง้ั แต่ศกึ ษา วิเคราะห์ วางแผน ปฏิบัติตามแผน ประเมิน และปรับปรุงการทางาน โดยเน้นการทางานร่วมกันเป็นกลุ่ม เช่น ลูกเสือ เนตรนารี ยุวกาชาด และผู้บาเพญ็ ประโยชน์ เป็นต้น ปี พ.ศ. 2546 ได้มีการประกาศกฎกระทรวงว่าด้วยการแบ่งส่วนราชการ สานักงาน คณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพ้นื ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร เมือ่ วนั ที่ 7 กรกฎาคม 2546 กาหนดให้งาน แนะแนว สังกดั สานกั วชิ าการและมาตรฐานการศึกษา โดยให้อยู่ในกล่มุ งานระบบการดูแลช่วยเหลือ ผู้เรยี น นอกจากน้ีกระทรวงศึกษาธิการยงั ได้กาหนดให้ครูทุกคนตอ้ งเป็นครูแนะแนว และเยี่ยมบ้าน ผู้เรียนตามระบบดูแลช่วยเหลือผู้เรียนอีกด้วย สาหรับศูนย์แนะแนวการศึกษาและอาชีพปัจจุบัน ได้ถูกยุบ และให้งานแนะแนวไปอยู่ในสานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน โดยอยู่ใน หน่วยงานสานกั วิชาการและมาตรฐานการศกึ ษา ในปจั จบุ ันศูนยแ์ นะแนวการศึกษาและอาชีพไดถ้ ูกยบุ แล้ว แต่งานแนะแนวในประเทศไทย ก็มีความก้าวหน้าและพัฒนาขึ้นมาก ทั้งนี้ส่วนหน่ึงเน่ืองจากการประกาศใช้หลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขัน้ พื้นฐานพุทธศักราช 2551 โดย “กิจกรรมแนะแนว” ไดถ้ ูกบรรจเุ ข้าเป็นหนึ่งในกิจกรรม พัฒนาผู้เรียนซึ่งทุกสถานศึกษาจะต้องจัดให้แก่ผู้เรียน ซึ่งกาหนดให้ “กิจกรรมแนะแนว” เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมและพัฒนาผู้เรียนให้รู้จักตนเอง รู้รักษ์ส่ิงแวดล้อม สามารถคิดตัดสินใจ คิดแก้ปัญหา กาหนดเป้าหมาย วางแผนชีวิต ทั้งด้านการเรียนและอาชีพ สามารถปรับตนได้อย่าง เหมาะสม นอกจากนี้ ยังช่วยให้ครูรู้จักและเข้าใจผู้เรียน ทั้งยังเป็นกิจกรรมช่วยเหลือและให้การ ปรึกษาแก่ผู้ปกครองในการมีส่วนร่วมพัฒนาผู้เรียน (กระทรวงศึกษาธิการ, 2551, น. 20) รวมถึง ปัจจุบันสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษา ได้มีการเปิดสอนวชิ าการแนะแนวหรือวิชาจิตวิทยาการ

23 แนะแนวเป็นวิชาบังคับในคณะศึกษาศาสตร์ หรือครุศาสตร์ และยงั มีการเปิดสอนเป็นวชิ าเอก หรือ วิชาโทอกี ดว้ ย และมีอยู่หลายสถาบันทเี่ ปดิ สอนถึงระดบั ปรญิ ญาโท และปรญิ ญเอก เชน่ มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครินทรวิโรฒ ประสานมิตร จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัย บรู พา มหาวทิ ยาลัยนเรศวร และมหาวิทยาลัยมหาสารคาม เปน็ ตน้ จดุ ม่งุ หมายของการแนะแนว การแนะแนวมีความสาคัญมากจึงมีขอบข่ายที่กว้างขวาง โดยเฉพาะในสถาบันการศึกษา ทุกระดับ ดังนน้ั การแนะแนวมีเปา้ หมายสาคัญ เพื่อใหบ้ ุคคลรู้จกั ตนเอง รู้จักสงิ่ แวดล้อม สามารถคิด วเิ คราะห์ สงั เคราะห์ และตดั สนิ ใจแก้ปัญหา รู้จักเลือกและวางแผนชวี ิตการเรยี น อาชีพ และสามารถ ปรับตนเองได้อย่างเหมาะสม สามารถพัฒนาตนเต็มศักยภาพ อันจะนาไปสู่การมีชีวติ ท่ีดีมีความสุข ความสาเร็จ และเป็นประโยชน์ต่อตนเอง สังคม และประเทศชาติต่อไป โดยจุดมุ่งหมายของ การแนะแนว สามารถจาแนกออกได้เป็น 2 ประเภท คือ 1. จดุ มงุ่ หมายท่ัวไป 2. จุดมงุ่ หมายเฉพาะ จุดมุ่งหมายทั่วไป หมายถึง จุดมุ่งหมายของการแนะแนวโดยส่วนรวม กล่าวคือ การแนะแนวไม่วา่ จะจัด ณ สถานท่ีใดก็ตามย่อมจะมีจดุ มุง่ หมายทว่ั ไปเหมือนกัน หรืออาจจะเรยี กอีก อยา่ งหนึง่ วา่ หน้าที่ของการแนะแนวก็ได้ ซึง่ มอี ยู่ 3 ประการ คอื 1. การป้องกันปัญหา (Prevention) การแนะแนวมุ่งจะป้องกันไม่ให้ผู้เรียนเกิดปัญหา หรือความยุ่งยากในการดาเนินชีวิตของตน เพราะถา้ ผู้เรียนปราศจากปัญหาหรือจัดการกบั ปัญหาได้ อยา่ งเหมาะสม ผู้เรยี นกจ็ ะมีโอกาสพฒั นาตนเองไปไดอ้ ยา่ งดี ดงั น้นั ผู้ปฏิบัติงานแนะแนวจาเป็นตอ้ ง ศึกษาพฒั นาการ พฤตกิ รรมปกติและเบย่ี งเบนทัง้ หลาย เพื่อเขา้ ใจสาเหตุ และหาทางป้องกนั ปัญหา กอ่ นท่ีจะเกิดขนึ้ ถอื เป็นเปา้ หมายหลักของการแนะแนว 2. การแกไ้ ขปัญหา (Cure) การแนะแนวมุ่งจะใหค้ วามช่วยเหลือผ้เู รียนในการแก้ไขปญั หา ตา่ งๆ ที่เกิดขึ้นกับตน โดยหาทางขจดั ปญั หาให้หมดส้ินไป หรือทาให้คล่ีคลายขน้ึ เพราะถา้ ปล่อยให้ ผู้เรียนประสบปัญหาโดยไมใ่ ห้ความช่วยเหลือแล้ว ผเู้ รียนย่อมจะไมส่ ามารถดารงตนอยู่ในสังคมอย่าง มีความสุขได้ และในบางคร้ังอาจจะมีการปรับตัวท่ีผดิ ๆ ทาให้เกิดปัญหาเพิ่มมากยิ่งข้ึน ซ่ึงการแกไ้ ข ปัญหาทีจ่ ะไดผ้ ลจะตอ้ งแก้ไขตามสาเหตุ ดังน้นั การรวบรวมขอ้ มูลเกี่ยวกับผู้เรยี นในดา้ นต่างๆ เพอ่ื ใช้ วิเคราะห์สาเหตุของปัญหาจงึ เป็นสิง่ จาเป็น นอกจากนก้ี ารแกไ้ ขปัญหาท่ีจะไดผ้ ลจะตอ้ งได้รบั ความ ร่วมมือทง้ั จากตวั เจา้ ของปัญหา และบุคคลท่ีแวดล้อมคนๆ น้ันด้วย

24 3. การส่งเสริมพัฒนา (Development) การแนะแนวม่งุ จะให้การส่งเสริมผู้เรียนทุกคน ใหเ้ กิดความเจริญงอกงาม มีพฒั นาการในดา้ นต่างๆ อย่างสมบรู ณ์ ถอื เปน็ เปา้ หมายสาคญั อีกประการ หน่ึง ผู้เรียนควรได้รับการพัฒนา หรือส่งเสริมทั้งในด้านการศึกษา อาชีพและการพัฒนาในด้าน บุคลกิ ภาพ เพ่อื ใหเ้ ติบโตเปน็ คนที่มีคณุ ภาพเป็นพลเมอื งดีของสงั คมและประเทศ การสง่ เสริมพัฒนา ควรกระทากับเด็กทุกคนท้ังคนที่มปี ัญหาและคนท่ีไมม่ ปี ัญหา ท้ังนเ้ี พราะการแนะแนวเป็นการเตรยี ม ปจั จบุ ันให้ดพี ร้อมสาหรับชวี ติ ในอนาคต จุดมุ่งหมายเฉพาะ หมายถึง จุดมุ่งหมายของการแนะแนวท่ีสถานศึกษาซ่ึงจัดให้มีการ บรกิ ารแนะแนวเปน็ ผู้กาหนดข้ึนมา เพ่ือใหส้ อดคล้องกบั ปรัชญา เป้าหมายหลกั สูตร และสภาพสังคม ของสถานศกึ ษานน้ั ๆ เชน่ คณะอนุกรรมการพัฒนาคุณภาพวิชาการ กลุ่มกิจกรรมพัฒนาผู้เรยี น (2546, น. 24) ได้ สรุปจุดม่งุ หมายของการแนะแนวไว้ 6 ประการ ดังนี้ 1. เพอ่ื ใหผ้ ู้เรยี นค้นพบความถนัด ความสามารถ ความสนใจของตนเอง รักและเหน็ คุณค่า ของตนเองและผู้อ่ืน 2. เพ่ือให้ผู้เรียนไดพ้ ฒั นาบุคลกิ ภาพและปรบั ตัวอยใู่ นสังคมได้อยา่ งมคี วามสุข 3. เพ่ือให้ผู้เรยี นรู้จกั แสวงหาความรูจ้ ากข้อมลู ขา่ วสาร แหลง่ การเรียนรู้ ท้งั ดา้ นการศกึ ษา อาชีพ ส่วนตัว และสังคม เพ่ือนาไปใช้ในการวางแผนเลือกแนวทางการศึกษา อาชีพได้เหมาะสม สอดคลอ้ งกบั ศกั ยภาพของตนเอง 4. เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ มีทักษะ มคี วามคิดสร้างสรรคใ์ นงานอาชีพและมีเจตคติทีด่ ีต่อ อาชพี สจุ ริต 5. เพ่ือให้ผู้เรียนมีค่านิยมท่ีดีงามในการดาเนินชีวิต เสริมสร้างวินัย คุณธรรม และ จรยิ ธรรมแกผ่ ูเ้ รียน 6. เพอื่ ใหผ้ ู้เรยี นมีจิตสานกึ ในการรบั ผิดชอบต่อตนเอง ครอบครัว สังคม และประเทศชาติ ศภุ วดี บญุ ญวงศ์ (2555, น.5) ได้กลา่ วเพิ่มเติมถึงจดุ ม่งุ หมายของการแนะแนววา่ จะตอ้ ง มกี ารพิจารณาจดั ต้ังจุดมุ่งหมายอย่างชัดเจน เพ่ือช่วยให้การดาเนินงานมปี ระสิทธิภาพและประสบ ความสาเร็จ โดยมจี ุดม่งุ หมายท่สี าคญั ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. จัดข้ึนเพ่ือสนองความต้องการและความสนใจของผู้เรียนภายในสถานศึกษา โดยคานงึ ถงึ พัฒนาการทกุ ด้านๆ ของผู้เรยี นแตล่ ะวัยด้วย 2. ส่งเสรมิ ใหเ้ กิดสัมพันธภาพทด่ี รี ะหวา่ งครูกบั ผเู้ รียน ซง่ึ สง่ ผลไปสปู่ ระสทิ ธิภาพของการ เรยี นรแู้ ละปรับตวั ของผู้เรียน

25 3. เพือ่ ปรับปรุงการสอนของครู การจดั วชิ าเรียนและแผนการเรยี นของทางสถานศกึ ษาให้ เปน็ ประโยชนต์ อ่ ผเู้ รียนมากทสี่ ดุ 4. ช่วยเหลือผู้เรียนเก่ียวกับการวางแผนชีวิตท้ังในปัจุบันและอนาคต ท้ังน้ีเพื่อให้ สอดคล้องกับความสามารถและสมรรถนะ (Capacity) อันจะส่งเสริมผู้เรียนให้มีประสิทธิภาพใน การเรียนและทางานสูงขึน้ 5. มุ่งพัฒนาผู้เรียนในด้านความเข้าใจตนเองอย่างถูกต้อง เพ่ือช่วยให้แสดงพฤติกรรม ตา่ งๆ ได้อย่างเหมาะสม มีความสามารถท่ีจะตัดสินใจด้วยตนเอง อนั เป็นคุณลักษณะท่ีจะนาผู้เรียน ไปสู่ความเป็นอิสระและพ่ึงตนเองได้ และด้านความสามารถในการปรับตัวอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคม อย่างมคี วามสขุ นอกจากน้ี โคช์ฮาร์ (Kochhar, 1984, p. 34) ได้อธิบายเกี่ยวกับจุดมุ่งหมายของการ แนะแนวในโรงเรยี นมัธยมศกึ ษา ไวด้ ังน้ี 1. เพอ่ื ชว่ ยเหลือผู้เรียนด้วยวธิ ีการที่เป็นระบบ ทาให้สามารถปรับตวั ในการเรียน ดาเนิน ชวี ิตไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ 2. เพื่อชว่ ยเหลอื ผเู้ รียนทีม่ ปี ญั หาตา่ งๆ 3. เพ่ือช่วยให้ผเู้ รยี นสามารถเลอื กสาขาการเรยี น และวางแผนการเรยี นได้อยา่ งเหมาะสม 4. เพ่ือช่วยให้ครู อาจารยส์ ามารถจดั การเรียนร้ไู ด้ตรงความตอ้ งการของผู้เรียน 5. เพอ่ื ช่วยให้ผู้เรียนประสบความสาเร็จในการเรยี นหรอื กิจกรรมต่างๆ จากทกี่ ล่าวมาข้างตน้ สามารถอธิบายจดุ มงุ่ หมายของการแนะแนว ไดด้ ้งนี้ 1. เพื่อใหผ้ ู้เรียนพัฒนาตนให้งอกงามเต็มตามศักยภาพแห่งตน ซ่ึงการท่จี ะพัฒนาตนเอง ได้น้ันต้องเร่ิมจากการรู้จักเข้าใจตนเอง และสภาพแวดล้อม ซ่ึงจะช่วยให้สามารถดาเนินชีวิตอย่าง เปน็ สุข 2. เพอ่ื สง่ เสริมพัฒนาการของบคุ คลในทกุ ด้าน โดยการวางแผนการศกึ ษา อาชีพ และการ ดาเนนิ ชีวติ สามารถบริหารจดั การตนเอง ปอ้ งกนั แกไ้ ขปัญหาได้ เน้นใหบ้ คุ คลสามารถรับผิดชอบดูแล ตนเองได้ รวมถึงส่งเสริมการมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อม และ ยอมรบั สภาพความเปน็ จรงิ ของชีวติ ได้ 3. เพื่อช่วยให้บุคคลทุกฝ่ายเข้าใจผู้เรียน มีเจตคติและความปรารถนาท่ีดี ส่งเสริม สมั พันธภาพทดี่ ขี องบคุ ลากรในสถานศึกษา ทาใหอ้ ย่รู ่วมกนั ในสังคมอย่างมีความสขุ 4. เพ่ือส่งเสริมให้บุคคลมีบุคลิกภาพและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ปรับตัวให้เข้ากับ สภาพแวดลอ้ มและยอมรับสภาพความเปน็ จรงิ ของชวี ติ ได้

26 5. เพื่อให้สถานศึกษาได้แนวทางการสร้าง ปรับปรุง และพัฒนาหลักสูตร รวมถึง การจัดการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับความต้องการของผู้เรียน ตรงตามเจตนารมณ์ของการปฏิรูป การศึกษาทีเ่ นน้ ผเู้ รียนเป็นสาคัญ จะเห็นได้ว่า จุดมุ่งหมายของการแนะแนวจะช่วยให้ผู้แนะแนว หรือครูแนะแนวได้มี ทศิ ทางในการใหค้ วามช่วยเหลือผเู้ รยี นได้อยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ ซึ่งการแนะแนวเป็นกระบวนการในการ ให้ความช่วยเหลืออย่างต่อเน่ือง เริ่มจากการป้องกันปัญหาท่ีอาจจะเกิดขึ้นกับผู้เรียน กล่าวคือ การป้องกันปัญหาเป็นการสร้างภูมิคุ้มกันท้ังกายและใจของผู้เรียนก่อนท่ีจะต้องเผชิญกับปัญหาที่ แทจ้ รงิ ดงั นั้น เม่อื เกิดปัญหาข้นึ จรงิ ๆ การแก้ปัญหาจึงเป็นไปในทศิ ทางทีเ่ หมาะสมกบั สภาพปัญหาที่ เกดิ ขนึ้ และเมอ่ื ปญั หาตา่ งๆ ได้รับการแก้ไขแลว้ การส่งเสรมิ และพัฒนาจะทาให้ผู้เรยี นมีกาลังในใน การดาเนินชีวิต และมีเป้าหมายในชวี ิตที่ชดั เจนมากขึ้น หากจะกล่าวถึงจดุ มงุ่ หมายของการแนะแนว ให้เกิดความชัดเจนก็คือ “การช่วยเหลือบุคคล ให้เขาสามารถช่วยเหลือตนเองได้” (Help him to help himself) ประเภทของการแนะแนว การแนะแนวสามารถจาแนกได้หลายประเภท ตามลักษณะของปัญหาต่างๆ ที่ผู้เรียน ต้องการความช่วยเหลือ หรือตามจุดมุ่งหมายท่ีสถานศึกษาจะให้ความช่วยเหลือแก่ผู้เรียน เช่ น ถ้าผู้เรียนมีปัญหาทางด้านการเรียน การศึกษาต่อ การติวข้อสอบ การช่วยเหลือที่ทางสถานศึกษา จัดให้กับผู้เรียนเพื่อขจัดปัญหาเหล่าน้ีก็เรียกว่า การแนะแนวการศึกษา ถ้าผู้เรียนมีปัญหาเกี่ยวกับ การเลือกอาชีพ การหางาน การปรับตัวใหเ้ ขา้ กบั งาน การช่วยเหลือทีท่ างสถานศึกษาจัดให้กเ็ รียกว่า การแนะแนวอาชีพ ถ้าผู้เรียนมีปัญหาเก่ียวกับสุขภาพอนามัย การช่วยเหลือของทางสถานศึกษาก็ เรียกว่า การแนะแนวสุขภาพ ถ้าผู้เรียนมีปัญหาเกี่ยวกับการคบเพื่อน การวางตัวในสังคม การชว่ ยเหลอื ของทางสถานศึกษากเ็ รยี กวา่ การแนะแนวดา้ นสังคม เปน็ ตน้ จะเห็นได้ว่า การแบง่ ประเภทของการแนะแนวนัน้ สามารถแบ่งได้มากมายตามลกั ษณะ ปญั หาของผเู้ รียนที่ตอ้ งการความชว่ ยเหลือ โดยส่วนมากมักจะแบ่งการแนะแนวออกเปน็ 3 ประเภท ดังนี้ 1. การแนะแนวการศกึ ษา 2. การแนะแนวอาชพี 3. การแนะแนวสว่ นตวั และสงั คม