เอกสารการสอนต้นทุน ป.ตรี

7 - 4 การบญั ชีตน้ ทนุ 1 โดยเฉพาะ ซ่ึงรูปแบบของบัตรต้นทุนงานส่ังทาของแต่ละกิจการ อาจมีความแตกต่างกันไป ขึ้นอยูก่ บั ลกั ษณะของงานและกระบวนการผลิต งานที่ทาอาจมีการผา่ นเพยี งแค่แผนกเดยี ว หรอื ถ้างานนั้นต้องผ่านกระบวนการผลิตหลายแผนก บตั รตน้ ทุนงานสง่ั ทาของแต่ละงานก็จะทาการ แยกแต่ละแผนก เพ่ือให้รวบรวมและสะสมต้นทุนท่ีเกิดขึ้นตามแต่ละแผนก แยกแต่ละงานให้ ชดั เจนเพอ่ื ใหง้ า่ ยต่อการคานวณตน้ ทุนการผลติ บตั รต้นทุนงานสัง่ ทาท่แี ยกแตล่ ะงานจะทาหนา้ ท่ีเป็นเหมอื นบญั ชยี ่อยประกอบบัญชีคุม ยอดงานระหว่างทา (Work In Process Control Account) ดังน้ัน ยอดรวมของต้นทุนการผลิต จากบัตรตน้ ทุนงานส่ังทาจะเท่ากับยอดคงเหลือในบัญชีคุมยอดงานระหว่างทาของงานทุกงาน รวมกนั สาหรับกจิ การท่ีทาการผลติ และใช้ระบบต้นทนุ งานสั่งทา การใชบ้ ญั ชีงานระหวา่ งทาเป็น บัญชีคุมยอด โดยมีบัตรต้นทุนงานส่ังทาเป็นบัญชีย่อย จึงเป็นขั้นตอนที่สาคัญที่ขาดไม่ได้ กิจการจาเปน็ จะต้องทาขนึ้ เพราะในทางปฏบิ ตั ิ การทาการผลิตหลายๆ งานในช่วงเวลาเดยี วกัน และแต่ละงานมีต้นทุนการผลิตที่แตกต่างกัน การใช้บัญชีคุมยอดจะช่วยให้กิจการสามารถ รวบรวมข้อมูลและบนั ทึกรายการต่างๆ ไดส้ ะดวกและรวดเร็วมากข้ึน และบัตรต้นทุนงานสั่งทา สามารถบอกรายละเอยี ดไดว้ า่ กิจการมีงานใดบา้ ง แตล่ ะงานมีต้นทุนการผลิตอะไรบ้าง มีต้นทุน วตั ถุดิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรง และคา่ ใช้จ่ายการผลติ จานวนเท่าใด 3. การคานวณต้นทุนสินค้าที่ผลิตเสร็จแต่ละงาน เพ่ือบันทึกเป็นต้นทุนของสินค้า สาเร็จรูป สามารถคานวณได้จากการรวบรวมต้นทุนการผลิตท่ีอยู่ในบัตรต้นทุนงานส่ังทาของ งานนั้นๆ และหากกิจการตอ้ งการทราบต้นทุนการผลิตต่อหน่วย ก็สามารถคานวณได้จากการ นาต้นทุนการผลิตรวม หารด้วยจานวนหน่วยที่ผลิตได้ของงานน้ันๆ ซึ่งสามารถแสดงการ คานวณ ไดด้ ังน้ี ต้นทุนการผลิตตอ่ หน่วย = ตน้ ทุนการผลิตรวมของงานนนั้ จานวนหน่วยของสินค้าทผี่ ลิตเสรจ็ 4. การคานวณต้นทนุ สินค้าทผี่ ลิตของแต่ละงานทแ่ี สดงไว้ในบตั รต้นทนุ งานส่งั ทา มักใช้ วิธตี ้นทุนปกติ (Normal Cost) ซึง่ ประกอบดว้ ย ต้นทนุ วัตถดุ บิ ทางตรงที่จ่ายจริง ค่าแรงงานทาง ตรงท่จี า่ ยจริง และค่าใช้จ่ายการผลติ จัดสรรหรือจากการประมาณการโดยใช้เกณฑ์การคานวณ อัตราค่าใช้จ่ายการผลิตท่ีเหมาะสม (ภายใต้กาลังการผลิตปกติ หรือระดับการผลิตท่ีคาดว่าจะ ผลิตได้ ข้ึนอยู่กับว่ากิจการจะใช้ระดับใดเป็นตัวหาร ดังได้อธิบายไว้แล้วในบทท่ี 5) การใช้วิธี ตน้ ทุนปกติเปน็ ระบบการคานวณต้นทนุ สินคา้ เพราะวธิ นี ้ีสามารถคานวณต้นทุนของงานที่ผลิต

บทที่ 7 การบญั ชตี ้นทุนงานส่งั ทา 7 - 5 ได้สะดวกและรวดเร็ว ไม่จาเป็นต้องรอให้ค่าใช้จ่ายการผลิตเกิดข้ึนก่อน ทาให้สามารถนาไป กาหนดราคาขายได้อยา่ งรวดเรว็ สาหรับกิจการท่ีใช้วิธีการบัญชีต้นทุนงานสั่งทา จะถือว่าการใช้บัญชีคุมยอดและบัญชี ย่อยเป็นบัญชีหลักท่ีต้องคานึงถึง เพราะในทางปฏิบัติจะทาการผลิตงานหลายๆ งานใน ขณะเดยี วกนั ซงึ่ ตอ้ งใช้วตั ถดุ บิ ทั้งทางตรงและทางออ้ มมีหลายชนดิ คนงานมีหลายประเภททง้ั แรงงานทางตรงและทางออ้ ม และมรี ายละเอียดอกี มากมายเกี่ยวกับค่าใช้จ่ายการผลิต การใช้ บัญชีคุมยอดจะช่วยให้กิจการรวบรวมข้อมูลและบันทึกรายการต่างๆได้อย่างสะดวกรวดเร็ว และเมื่อต้องการค้นหารายละเอียดที่สัมพันธ์กับบัญชีคุมยอดก็จะทราบได้จากบัญชีย่อยท่ี ประกอบบัญชคี มุ ยอดเหล่านั้น เช่น กิจการทราบวา่ มีงานท่ียังผลิตไมเ่ สรจ็ หรอื งานระหว่างทา ณ วันสนิ้ งวด มีมูลคา่ 15,000 บาท ถา้ กิจการตอ้ งการทราบว่าเป็นงานชนิดใด จานวนเงิน เทา่ ใด กจ็ ะทราบไดต้ อ่ เมอ่ื ดูจากรายละเอียดในบัตรตน้ ทุนงาน สาหรบั กิจการขนาดใหญ่อาจจะ มีการแบง่ หนา้ ท่ีให้พนกั งานบญั ชีคนหนงึ่ ลงบญั ชีคุมยอด และพนกั งานบญั ชีอกี คนหนึ่งลงบัญชี ยอ่ ย และเมอ่ื ถึงตอนสิ้นงวดจะมีการหายอดคงเหลือท้ังของบัญชีคมุ ยอดและบญั ชีย่อย หากทงั้ 2 ฝา่ ยลงบญั ชีครบถ้วนและถกู ตอ้ ง ยอดคงเหลือของบัญชีคุมยอดจะต้องเท่ากับยอดคงเหลือ ของบัญชียอ่ ยทกุ บัญชรี วมกัน ซ่ึงเป็นการพิสูจน์ความถูกต้องของการบันทึกรายการงานที่ทา ขึน้ แตล่ ะงานไดเ้ ป็นอยา่ งดี แตอ่ ยา่ งไรกต็ าม โดยส่วนใหญ่กิจการจะบนั ทึกเฉพาะบญั ชีคมุ ยอดไว้ในสมดุ ลงรายการ เบอ้ื งตน้ ซ่ึงหลงั จากน้ันจะผา่ นไปบัญชแี ยกประเภท แล้วนายอดคงเหลือของบัญชเี หลา่ นี้ไปทา งบการเงินต่างๆ ท่ีเกี่ยวข้อง ส่วนบัญชีย่อยน้ันเป็นการบันทึกรายละเอียดท่ีเก่ียวกับบัญชีคุม ยอดอีกทีหนึ่ง ดงั นน้ั แบบฟอร์มของบัญชีย่อยหรือบัตรต้นทุนงานจึงแตกต่างกันไปตามความ เหมาะสมของแต่ละงาน และแต่ละกจิ การ บตั รต้นทนุ งานสงั่ ทา บัตรต้นทนุ งานสั่งทา (Job Cost Sheet) เป็นใบสรุปต้นทุนวัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงาน ทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิตที่เกิดขึ้นในแต่ละงาน (กชกร เฉลิมกาญจนา, 2557 : 36) บัตร ตน้ ทนุ งานเปน็ เสมอื นบัญชียอ่ ยของบญั ชคี ุมยอดงานระหว่างทาท่ีจะแสดงรายละเอียดเก่ียวกับ ต้นทุนการผลิตของงานว่า ใครเป็นผู้สั่งทา รูปแบบของบัตรต้นทุนงานส่ังทาของแต่ละกิจการ อาจจะมีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับลักษณะของสินค้าหรืองานที่ผลิต กระบวนการผลิตและ ความต้องการท่ีจะทราบข้อมูลของฝ่ายบริหาร อย่างไรก็ตามไม่ว่าบัตรต้นทุนงานส่ังทาจะมี รปู แบบใด ข้อมูลโดยท่ัวไปทีแ่ สดงไว้ในบัตรต้นทุนงานสั่งทา นอกเหนอื จากต้นทุนการผลิตของ งานนัน้ ๆ แล้วยงั ประกอบดว้ ยข้อมูลสาคัญอื่นๆ อีก ได้แก่ รายละเอียดเก่ียวกับผู้สั่งผลิต เลขท่ี

7 - 6 การบัญชตี ้นทุน 1 งาน ประเภทของผลิตภัณฑ์ จานวนท่ีผลิต ลักษณะพิเศษของงาน วันท่ีสั่งทา วันที่เร่ิมทา กาหนดส่งมอบงาน และวนั ท่ีทาเสร็จ เป็นต้น ดงั แสดงในภาพที่ 7.1 และ 7.2 บตั รต้นทุนงานสงั่ ทา ช่ือลกู ค้า .................................................................... เลขที่งาน ................................................... ลกั ษณะผลติ ภณั ฑ์ลูกค้า ............................................. วันท่ีสั่งผลติ ................................................ ปรมิ าณ .................................................................... วันทเี่ รม่ิ ผลติ ............................................... วันทเี่ สร็จตามสัญญา.................................... วตั ถดุ ิบทางตรง คา่ แรงทางตรง ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ จดั สรร บัตรจด อัตรา จานวน เวลา เงิน วันท่ี ใบเบกิ จานวนเงนิ วันท่ี เลขที่ จานวนเงนิ วนั ที่ ค่าใชจ้ า่ ย (บาท เลขท่ี (บาท) (บาท) การผลิต จัดสรร ยอดขาย (บาท) xxx ต้นทุนการผลติ :- xxx xxx วตั ถดุ ิบทางตรง xxx xxx xxx คา่ แรงทางตรง xxx คา่ ใช้จา่ ยในการผลิตจัดสรร xxx กาไรข้นั ตน้ คา่ ใช้จ่ายในการขายและบรหิ าร (จดั สรร 5% ของค่าขาย) กาไรสุทธิโดยประมาณ (บาท) ภาพที่ 7.1 ตวั อยา่ งบตั รต้นทนุ งานส่ังทา (กรณีมแี ผนกผลิตแผนกเดยี ว)

บทที่ 7 การบัญชตี ้นทนุ งานสงั่ ทา 7 - 7 บตั รต้นทนุ งานสงั่ ทา ชอ่ื ลูกค้า .......................................................... เลขทงี่ าน ........................................................... วนั ท่เี สร็จตามสัญญา ......................................... ลักษณะสินค้า ..................................................... วันเร่มิ ผลิต ....................................................... วันทีผ่ ลติ เสร็จ ................................................... วัตถดุ ิบทางตรง วนั ที่ แผนกผลิต เลขท่ใี บเบกิ วัตถดุ ิบ จานวนเงิน แผนกผลิตท่ี 1 แผนกผลติ ที่ 2 วันที่ แผนกผลติ คา่ แรงทางตรง จานวนเงิน แผนกผลติ ท่ี 1 เลขท่บี ัตรจดเวลาประจางาน แผนกผลิตท่ี 2 คา่ ใช้จ่ายการผลิตจัดสรร วนั ที่ แผนกผลิต เกณฑ์กาหนด อตั ราค่าใชจ้ ่าย จานวนเงิน ค่าใช้จา่ ยการ การผลติ แผนกผลิตท่ี 1 แผนกผลติ ท่ี 2 ผลิต แผนกผลิตท่ี 1 แผนกผลิตที่ 2 ยอดขาย (บาท) xxx xxx xxx xxx ตน้ ทุนการผลติ :- xxx xxx xxx xxx วตั ถดุ ิบทางตรง xxx xxx คา่ แรงทางตรง xxx ค่าใช้จ่ายในการผลิตจัดสรร xxx รวม xxx กาไรข้ันต้น คา่ ใชจ้ ่ายในการขายและบริหารจดั สรร กาไรสทุ ธิโดยประมาณ (บาท) ภาพท่ี 7.2 ตัวอย่างบัตรตน้ ทนุ งานสัง่ ทา (กรณมี แี ผนกผลิตหลายแผนก)

7 - 8 การบัญชีต้นทนุ 1 การบนั ทึกบญั ชีตามระบบต้นทุนงานสงั่ ทา การบันทึกต้นทุนการผลิตโดยใช้วิธีการบัญชีต้นทุนงานส่ังทา จะมีกระบวนการบันทึก บัญชีเหมือนกับที่อธิบายไว้แล้วในบทท่ี 3 ถึง บทที่ 5 ซึ่งจะประกอบด้วย การบันทึกบัญชี เกย่ี วกบั วตั ถดุ ิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิต เพ่ือให้เข้าใจในการบันทึก บัญชีจะขอยกตัวอย่างการบันทึกบัญชีระบบต้นทุนงานส่ังทา ดังแสดงในตัวอย่างที่ 7.1 ซึ่งจะ อธิบายการบันทึกบัญชีและแสดงรายละเอียดของเอกสารและใบสาคัญที่เกี่ยวข้อง โดยเร่ิม ตง้ั แต่การจัดหาทรัพยากรอ่ืนๆ เพ่ือนามาใช้ในการผลิต ซ่ึงได้แก่ วัตถุดิบ แรงงาน และปัจจัย การผลิตอื่นๆ มีการเบิกใช้ทรัพยากรเพื่อนาเข้าสู่กระบวนการผลิตและผลิตจนเสร็จเป็นสินค้า สาเรจ็ รปู พร้อมท้งั สง่ มอบสนิ ค้าสาเร็จรูปเข้าคลังสนิ ค้าจนกระทัง่ ขายสนิ คา้ ให้กบั ลกู ค้า ตวั อยา่ ง 7.1 บริษัท ไทยซุปเปอรแ์ วร์ จากดั ผลติ อุปกรณ์และเครื่องใช้เป็นพลาสติก ตามคาสั่งผลิต ของลูกค้า โดยที่บริษัทมีการใช้ระบบบัญชีต้นทุนงานส่ังทาในการบันทึกต้นทุนการผลิต ใน เดือนมกราคม 25X1 กิจการรับงานผลิต 3 งาน ได้แก่ เลขท่ี 101 - 103 ดังรายละเอียด ตอ่ ไปน้ี งานเลขที่ ผสู้ งั่ ผลิต/ช่ือลกู ค้า ลกั ษณะสินค้า จานวน (หน่วย) 101 โรงอาหารมหาวิทยาลยั อดุ รธานี แก้วน้าเมลามีน 5,000 ใบ 102 โรงแรมแอดโฮม ถว้ ยชุดน้าชา 2,500 ชดุ 103 รา้ นอาหารไทยอีสาน จานเมลามีน 1,250 ชดุ สินค้าคงเหลือ ณ วันที่ 1 มกราคม 25X1 ประกอบด้วย วัตถุดิบทางตรงคงเหลือ 33,000 บาท ไม่มีงานระหว่างทา และสินค้าสาเร็จรูปคงเหลือตอนต้นงวด สาหรับรายการที่ เกิดขึน้ ในระหว่างเดือนมีดงั นี้ 1. ซ้อื วตั ถดุ ิบเป็นเงินเช่อื รวมทัง้ สิน้ 125,000 บาท ในจานวนนี้เป็นวัตถุดิบทางตรง 100,000 บาท วตั ถดุ ิบทางออ้ ม 25,000 บาท 2. รายละเอยี ดเก่ียวกบั การเบิกวตั ถุดิบทางตรง และชวั่ โมงแรงงานทางตรงที่เกิดข้ึนใน งานตา่ งๆ สรุปได้ดงั นี้ งานเลขที่ งานเลขที่ งานเลขที่ 101 102 103 วัตถดุ บิ ทางตรง (บาท) 60,000 40,000 35,000 ชวั่ โมงแรงงานทางตรง 3,000 2,500 2,000 (ชวั่ โมง)

บทท่ี 7 การบัญชตี ้นทุนงานสงั่ ทา 7 - 9 3. บรษิ ทั มกี ารเบกิ วตั ถุดบิ ทางอ้อมไปใช้ในการผลิตรวมเป็นเงนิ ทัง้ สิน้ 20,000 บาท 4. เวลาทางานปกติของคนงาน เท่ากับ 40 ช่ัวโมงต่อสัปดาห์ อัตราค่าแรงงานปกติ ช่ัวโมงละ 25 บาท ส่วนค่าแรงงานทางอ้อม ประกอบด้วย เงินเดือนผู้จัดการโรงงาน 37,500 บาท คา่ แรงทางออ้ มรวมทงั้ สิน้ 62,500 บาท โดยท่บี ริษัทมีการหักภาษีเงินได้หกั ณ ทีจ่ ่ายใน อัตรา 10% ของเงนิ เดือนและคา่ แรงเบอื้ งต้น 5. ค่าใช้จา่ ยการผลิตอน่ื ๆ ประกอบด้วย คา่ เช่าท่ีดนิ (คา้ งจา่ ย) 25,000 บาท คา่ น้าคา่ ไฟ (คา้ งจ่าย) 37,500 บาท ค่าเบยี้ ประกนั ภัย (จ่ายลว่ งหน้าไปแล้ว) 5,000 บาท ค่าเส่ือมราคา - อาคารและเครอื่ งจักร 20,000 บาท ค่าซ่อมแซม (จา่ ยเงินสด) 10,000 บาท คา่ ใช้จ่ายเบด็ เตล็ด (จ่ายเงนิ สด) 13,750 บาท 6. กาหนดอตั ราคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตจดั สรร ในอัตรา 75 บาทตอ่ ช่ัวโมงแรงงานทางตรง 7. บรษิ ัทมีการผลิตงานเสร็จเพียงงานเดียว คือ งานเลขที่ 101 และได้ส่งมอบสินค้า ให้กับลกู ค้าเรียบรอ้ ยแล้ว โดยกาหนดราคาขายสินคา้ เทา่ กับ 150% ของตน้ ทุนการผลติ 8. ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหารรวมเป็นเงิน 50,000 บาทเป็นคา่ ใชจ้ ่ายคา้ งจ่าย 9. โอนปดิ ผลต่างคา่ ใช้จ่ายการผลติ ไปบญั ชตี น้ ทนุ ขายในตอนสนิ้ งวด จากข้อมูลข้างต้น ถ้าหากบริษัทมีการบันทึกบัญชีระบบการสะสมต้นทุนแบบต่อเนื่อง (Perpetual Cost Accumulation System) และใช้วิธีต้นทุนปกติ (Normal Cost) ในการคานวณ ต้นทุนสินคา้ พนกั งานบญั ชตี น้ ทุนของบรษิ ัทจะบนั ทกึ บญั ชีตามระบบบัญชีต้นทุนงานสั่งทา ใน สมุดรายวันท่ัวไป ได้ดังน้ี (การบันทึกบัญชีแยกตามปัจจัยการผลิตท่ีเกี่ยวข้องได้แก่ วัตถุดิบ คา่ แรงงาน คา่ ใช้จ่ายการผลติ จนกระทง่ั ผลิตเสรจ็ เป็นสนิ คา้ สาเรจ็ รปู และนาสนิ คา้ ไปขายให้กับ ลกู ค้า ตามลาดับ) (ปรบั ปรุงจากกชกร เฉลมิ กาญจนา, 2557 : 45 - 54) 1. การบญั ชีเกยี่ วกบั วตั ถดุ ิบ ในระบบบญั ชตี ้นทุนงานสั่งทาจาเป็นที่จะต้องแบ่งประเภทวัตถุดิบเป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ วตั ถดุ บิ ทางตรง (Direct materials) และวัตถุดิบทางอ้อม (Indirect materials) ซึ่งการ บันทึกบัญชีจะบันทึกโดยวัตถุดิบทางตรงจะโอนเข้าเป็นต้นทุนการผลิตของงานแต่ละงาน โดยตรง สว่ นวตั ถุดิบทางอ้อมหรอื วสั ดุสิ้นเปลืองอน่ื ๆ จะถอื ว่าเป็นค่าใชจ้ า่ ยการผลิต ดงั นน้ั การ บันทกึ บัญชีเกี่ยวกับวัตถดุ ิบ จะบันทกึ รายการตามลาดับขัน้ ตอนทีเ่ ก่ยี วขอ้ งกับวตั ถุดิบ ดงั นี้

7 - 10 การบญั ชตี ้นทุน 1 1.1 เมื่อแผนกจดั ซื้อทาการซื้อวตั ถดุ ิบ และได้รบั วตั ถดุ ิบเรียบร้อยแล้ว แผนกจัดซ้อื วัตถดุ บิ เป็นแผนกทีม่ คี วามรบั ผดิ ชอบในการสั่งซ้อื วตั ถดุ ิบ และ วัสดุส้ินเปลืองตามความต้องการของแผนกผลิต เมื่อส่ังซื้อเรียบร้อย จะมีการตรวจรับวัตถุดิบ และวัสดุสิ้นเปลืองแล้วจะนาเขา้ เกบ็ ในคลังพัสดุ หรือคลังสินค้า ถ้าหากกิจการมีการใช้วัตถุดิบ หลายประเภท พนกั งานบญั ชีจะบันทกึ รายการโดยใช้บญั ชคี มุ ยอด และบัญชยี ่อย เพอื่ สะดวกใน การคานวณและรวบรวมตน้ ทุนวตั ถดุ ิบ และยังเป็นประโยชน์ในด้านการควบคุมอกี ด้วย สาหรับกิจการท่ีต้องการบันทึกรายการซ้ือวัสดุส้ินเปลืองแยกต่างหากจาก การซือ้ วัตถดุ ิบหลักที่นามาใช้ในการผลิต กอ็ าจจะแยกบัญชีคุมยอดไว้คนละบัญชี เช่น คุมยอด วัตถุดิบ และคุมยอดวัสดุส้ินเปลือง หรือจะใช้ชื่อบัญชีเดียวกันว่า บัญชีวัตถุดิบและวัสดุ ส้ินเปลอื ง กไ็ ด้ จากข้อมูลของบริษัท ไทยซุปเปอร์แวร์ จากดั ถา้ หากบริษัทซ้ือวัตถุดิบรวมกัน ไม่ได้แยกวัตถดุ ิบทางตรงและทางออ้ มออกจากกัน บริษัทจึงใช้บัญชีคุมยอดวัตถุดิบเพียงบัญชี เดียว ซึ่งการบนั ทกึ บัญชีรายการซ้อื วัตถดุ ิบ ได้ดังนี้ (1) เดบติ คมุ ยอดวัตถุดิบ 125,000 เครดิต เจา้ หนี้ 125,000 บันทึกการซอื้ วัตถุดบิ ท้ังหมด 125,000 บาท จานวนน้ีเปน็ วตั ถดุ ิบ ทางตรงรวม 100,000 บาท และวัตถดุ ิบทางอ้อม 25,000 บาท เมอ่ื ผู้ควบคมุ พัสดุได้รับวัตถดุ ิบเรยี บรอ้ ย และนาเขา้ เกบ็ ในคลังสนิ คา้ ก็จะลง รายการในชอ่ ง “รับ” ของบัตรวตั ถุดิบ โดยแยกตามชนดิ หรือประเภทของวัตถุดิบ เชน่ ตวั อยา่ ง ของบัตรวัตถดุ บิ ดังแสดงในภาพท่ี 7.3 วตั ถดุ บิ ทางตรงบตั รวตั ถดุ บิ แต่ละใบ จะถอื เป็นบัญชียอ่ ย ประกอบบญั ชคี ุมยอดวัตถดุ บิ อกี ทอดหนึ่ง

บทท่ี 7 การบัญชตี น้ ทุน บริษทั ไทยซปุ เปอร บตั รวตั ถดุ รายการ วตั ถดุ ิบ X วนั เดอื นปี รับ ตน้ ทนุ รวม เลขท่ี ปริมาณ ต้นทนุ (บาท) ใบเบิก เลขที่ (หนว่ ย) ตอ่ หนว่ ย ใบสาคญั 100,000 25X1 1 800 125 มกราคม 2 1078 15 1004 17 1005 30 1006 สมมติใหว้ ัตถดุ ิบ X เป็นวตั ถดุ บิ ทางตรง ซงึ่ มรี าคาทนุ ตอ่ หน่วย หน่วย ภาพที่ 7.3 ตวั อยา่ งบ

นงานส่งั ทา 7 - 11 รแ์ วร์ จากดั ดิบ X เลขท่ีบตั ร 1025 คงเหลือ จ่าย ต้นทนุ ตน้ ทนุ รวม ปรมิ าณ ต้นทุน ต้นทุนรวม ปริมาณ ตอ่ หน่วย (บาท) (หนว่ ย) ตอ่ หนว่ ย (บาท) (หน่วย) 125 55,000 125 155,000 440 125 95,000 1,240 125 55,000 480 125 60,000 760 125 20,000 320 125 40,000 440 280 125 35,000 160 ยละ 125 บาท บตั รวตั ถดุ ิบ

7 - 12 การบัญชตี ้นทุน 1 1.2 เมื่อมีการเบิกใช้วตั ถดุ ิบเขา้ ส่กู ระบวนการผลิต เมือ่ เร่มิ ผลิต แผนกผลติ จะมีการเบิกวตั ถุดบิ จากคลังพสั ดเุ ขา้ ในแผนกผลติ ตา่ งๆ ตามรายการของวัตถุดิบที่จะต้องใช้ในการผลิตสินค้าชนิดนั้นๆ เอกสารที่ใช้เมื่อมีการเบิกวัตถุดิบ คือ ใบเบิกวัตถุดิบ ดังแสดงในภาพที่ 7.4 จะเห็นได้ว่า ใบเบิกวัตถุดิบนี้คือใบเบิกเลขที่ 1007 เบิกวัตถดุ บิ ก ซ่งึ เปน็ วตั ถดุ ิบทางตรงเขา้ แผนก ผลติ ในวันท่ี 5 มกราคม 25X1 โดยเบิกไปใช้ ในงานเลขที่ 101 จานวน 500 หนว่ ย ต้นทุนหน่วยละ 125 บาท ดงั นัน้ ตน้ ทุนวตั ถุดิบเบิกใช้ ในการผลติ เท่ากบั 62,500 บาท บริษทั ไทยซุปเปอรแ์ วร์ จากดั ใบเบิกวตั ถดุ ิบ วันเดือนปที ี่เบกิ 5 ม.ค. 25X1 เลขที่ 1007 แผนกทีข่ อเบกิ แผนกผลิตท่ี 1 รายการ เลขท่ีบตั ร จานวน ต้นทนุ ต่อหน่วย ต้นทุนรวม 1. วตั ถุดบิ วตั ถดุ ิบ 500 แผ่น (บาท) (บาท) 125 62,500 1025 รวม 62,500 เลขท่ีงาน........................................................ ผูเ้ บิกของ............................ เลขทบ่ี ญั ชคี า่ ใช้จา่ ยการผลติ ........................... ผรู้ ับของ............................. ภาพที่ 7.4 ตวั อย่างใบเบกิ วัตถุดิบ ใบเบิกวัตถุดิบจะเป็นเอกสารเพ่ือใช้ในการลงบัญชีวัตถุดิบ ถ้าเบิกไปใช้ในการ ผลิตโดยตรงจะลงด้านเดบิตของบัญชีงานระหว่างทา แต่ถา้ ในกรณที ่ีมกี ารทางานหลายช้ินพร้อมๆ กัน ก็จะใช้ชื่อบัญชคี ุมยอดงานระหว่างทา สว่ นวตั ถุดิบทางอ้อมท่ีเบิกไปใช้จะโอนเข้าบัญชีคุมยอด ค่าใช้จา่ ยการผลิตของแผนก ยอดรวมของวัตถุดิบท่ีเบิกใช้ทั้งหมดจะเครดิตบัญชีคุมยอดวัตถุดิบ ซึง่ มบี ตั รวัตถดุ บิ เป็นบญั ชยี อ่ ย ตัวอย่างเช่น ใบเบิกวัตถุดิบเลขท่ี 1007 ใช้เป็นหลักฐานในการ

บทท่ี 7 การบญั ชีตน้ ทนุ งานสั่งทา 7 - 13 บนั ทึกต้นทนุ วตั ถดุ ิบทางตรงเขา้ บัญชยี ่อย คือ งานเลขที่ 101 (ดังแสดงในภาพท่ี 7.5) และใช้ตัด ยอดบตั รวัตถดุ บิ เลขที่ 1025 (ดงั แสดงในภาพท่ี 7.3) ดว้ ย ในกรณที ่กี ิจการเบกิ วัตถุดิบไปใชโ้ ดย ออ้ มกจ็ ะระบุเลขทข่ี องบัญชยี ่อยวัตถดุ บิ ทางออ้ มไว้ในรายการเลขที่บัญชีคา่ ใช้จ่ายการผลติ เมือ่ ส้ิน งวดหนึ่งๆ แผนกบญั ชจี ะรวบรวมใบเบกิ วตั ถดุ ิบทั้งหมดเข้าด้วยกัน แล้วแบ่งเป็นประเภทๆ ตาม การเบิกใช้วัตถุดิบ เช่น ในเดือนมกราคม 25X1 บริษัท ไทยซุปเปอร์แวร์ จากัด มีการเบิกใช้ วตั ถดุ บิ ทางตรงรวม 135,000 บาท และวัตถุดิบทางอ้อม 20,000 บาท ดังนั้นการลงบัญชีคุมยอด จะเปน็ ดังนี้ (2) เดบิต คมุ ยอดงานระหว่างทา 135,000 คมุ ยอดคา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ 20,000 เครดติ คมุ ยอดวัตถุดบิ 155,000 บนั ทึกการเบกิ ใชว้ ตั ถุดิบตลอดเดอื นมกราคม 25X1 เมื่อผา่ นรายการท่ี (1) และ (2) ไปบัญชีแยกประเภททีเ่ กย่ี วข้อง จะแสดงดงั ใน ภาพที่ 7.6 ซง่ึ เป็นสรุปวงจรตน้ ทนุ วัตถุดิบและเอกสารใบสาคัญทเ่ี ก่ยี วขอ้ งใหเ้ ห็นภาพท่ีชัดเจน มากข้ึน 2. การบญั ชีเกีย่ วกบั ค่าแรงงาน การบนั ทกึ บัญชีเกย่ี วกับคา่ แรงงานจะเรม่ิ เม่อื พนกั งานเขา้ ทางานในโรงงาน ซงึ่ พนักงาน จะต้องมีการลงเวลาเข้างานและออกจากงานโดยใชบ้ ตั รลงเวลา (Time Clock Card) พนักงานลง เวลาซึ่งอาจจะใช้วิธีลงบันทึกหรือใช้เครื่องตอกบัตรลงรายการ ซ่ึงต้องบันทึกเป็นประจาทุกวัน เคร่ืองตอกบัตรจะบันทึกเวลาท่ีเข้าทางานและเลิกทางาน แผนกบัญชีจะนารายละเอียดที่ได้จาก บตั รลงเวลาของพนกั งานทุกคน มาคานวณค่าแรงงานประจาสปั ดาห์ หรอื ประจาเดือน แต่โดยทั่วไป เพ่ือให้ง่ายต่อการแยกว่าพนักงานแต่ละคน ทางานอะไร อยู่ในแผนกใด ใช้เวลากี่ชั่วโมง พนักงานแผนกเก็บจานวนช่ัวโมงหรือแผนกเงินเดือนและค่าแรง จึงต้องมีบัตร บันทึกเวลาประจางาน (Job Time Ticket) ซงึ่ ใช้บันทกึ เวลาเริ่มต้นและเวลาส้ินสุดของงานแต่ละ งาน ยอดรวมของคา่ แรงงานท่ีคานวณได้จากบัตรบันทึกเวลาประจางานทุกใบจะต้องเท่ากับยอด รวมของค่าแรงขั้นตน้ ท่คี านวณได้จากบตั รลงเวลา นน่ั คอื บตั รลงเวลาใช้สาหรับบนั ทึกคา่ แรงขัน้ ตน้ ส่วนบัตรบันทึกเวลาประจางานใช้สาหรับแยกประเภทของค่าแรงงานว่าเป็นค่าแรงทางตรง และ ค่าแรงทางอ้อมจานวนเทา่ ใด

7 - 14 การบัญชตี ้นทุน 1 บรษิ ัท ไทยซุปเปอรแ์ วร์ จากดั บตั รต้นทุนงานสงั่ ทา เลขทงี่ าน 101 กาหนดเวลาส่งมอบ 25 ม.ค. 25X1 ลักษณะสินคา้ แกว้ เมลามีน วนั เร่มิ ผลติ 5 ม.ค. 25X1 ผู้สงั่ ผลติ โรงอาหารมหาวิทยาลยั อดุ รธานี วันผลิตเสรจ็ 23 ม.ค. 25X1 จานวน 5,000 ใบ วตั ถดุ ิบทางตรง ค่าแรงทางตรง ค่าใช้จ่ายการผลิต จดั สรร วนั ท่ี เลขท่ี จานวนเงิน เลขท่ีบตั รจด ชวั ่ โมง จานวนเงิน อตั รา จานวน ค่าใชจ้ ่าย เงิน ใบเบิก (บาท) เวลา (บาท) ต่อชวั่ โมง (บาท) 25X1 5ม.ค. 1025 60,000 - 1234 100 2,500 - 7 1235 150 3,750 - 9 1236 200 5,000 - 13 1237 180 4,500 - 16 1238 220 5,500 - 19 1239 130 3,250 - 21 1240 120 3,000 - 2 1241 100 2,500 - รวม 60,000 - 1,200 30,000 - รวม 60,000 - 1,200 30,000 - 75 90,000 - สรปุ ตน้ ทุนรวม 180,000 บาท ตน้ ทุนต่อหนว่ ย 36 บาทต่อหนว่ ย ภาพที่ 7.5 ตัวอย่างบตั รต้นทุนงาน

บทที่ 7 การบัญชีตน้ ทุนงานสัง่ ทา 7 - 15 ใบเบิกวตั ถุดิบ คมุ ยอดวัตถุดบิ #1007 คุมยอดงานระหวา่ งทา (1) 55,000 (2) 180,000 60,000 โดยตรง (2) 135,000 125,000 #1006 บัตรตน้ ทุนงาน บตั รวตั ถดุ บิ ใบเบกิ ว#ตั 1ถ0ดุ0บิ6. #101 102.103 #1#05#2755676 ใบเบกิ วัตถุดิบ DM 60,000 DM 40,000 #1005 20,000 DM 35,000 เจา้ หน้ี โดยออ้ ม คุมยอดค่าใชจ้ ่ายการผลติ (1) 125,000 (2) 20,000 ภาพที่ 7.6 วงจรต้นทนุ วัตถุดบิ ตวั อย่างบตั รลงเวลาและบัตรจดเวลาประจางานของ นายขยัน รักงานเป็นพนักงานของ แผนกผลิต ดังแสดงในภาพที่ 7.7 และภาพที่ 7.8 ประจาสัปดาห์ที่ 5 - 9 มกราคม 25X1 ชั่วโมงทางานทั้งส้ิน 40 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ อัตราค่าแรงช่ัวโมงละ 25 บาท ค่าแรงขั้นต้นรวม 1,000 บาท

7 - 16 การบญั ชตี ้นทนุ 1 บรษิ ัท ไทยซุปเปอรแ์ วร์ จากดั บตั รลงเวลา ชอ่ื นายขยนั รกั งาน เลขประจาตวั 007 ประจาสัปดาห์ 5 - 9 มกราคม 25x1 แผนก ผลติ วนั เดือน ปี เชา้ บา่ ย จานวนชั่วโมง เข้า ออก เข้า ออก 25X1 มกราคม 5 7.45 12.01 12.59 5.03 8 6 7.50 11.59 12.58 5.01 8 7 7.55 12.03 1.01 5.02 8 8 8.00 12.00 1.02 5.00 8 9 7.45 12.02 12.57 5.04 8 ชั่วโมงทางานปกติ 40 ชวั่ โมง อัตราค่าแรงงานตอ่ ชั่วโมง 25 บาท ชั่วโมงลว่ งเวลา - ชวั่ โมง ค่าแรงรวม 1,000 บาท รวม 40 ชวั่ โมง ภาพท่ี 7.7 ตัวอยา่ งบัตรลงเวลา บรษิ ทั ไทยซปุ เปอร์แวร์ จากดั บตั รบนั ทึกเวลาประจางาน วนั เดือน ปี 5 มกราคม 25X1 เลขที่บตั ร 1234 ช่อื คนงาน นายขยนั รกั งาน แผนก ผลติ ลักษณะงาน ขึน้ รปู เลขที่บัญชี คา่ ใช้จ่ายการผลติ เลขทง่ี านส่ังทา 101 เวลาเร่ิมงาน 8.00 น. อัตราค่าแรง 25 บาท / ชม. เวลาเลิกงาน 11.00 น. ค่าแรงรวม 75 บาท เวลาทางาน 3 ช่ัวโมง ผู้ควบคุมงาน ภาพท่ี 7.8 ตัวอย่างบตั รบันทกึ เวลาประจางาน

บทท่ี 7 การบญั ชีตน้ ทุนงานส่ังทา 7 - 17 ในช่วงส้ินงวดบัญชี แผนกบัญชจี ะรวบรวมบัตรลงเวลาทง้ั หมดเข้าด้วยกัน เพ่ือคานวณหา ต้นทุนค่าแรงงานรวมของทั้งกิจการ ซ่ึงในเดือนมกราคมมีจานวนช่ัวโมงแรงงานทางตรงท้ังสิ้น 3,000 ชว่ั โมง อตั ราค่าแรงงานชัว่ โมงละ 25 บาทตอ่ ชั่วโมง รวมเป็นคา่ แรงทางตรงเปน็ เงนิ 75,000 บาท 2.1 การบนั ทึกค่าแรงขนั้ ต้น การบันทึกค่าแรงงานข้ันต้น จะเอาข้อมูลมาจากบัตรลงเวลา แล้วนามาคานวณหา รายการหักตา่ งๆ จากคา่ แรงขนั้ ต้น และหาค่าแรงงานสทุ ธทิ จ่ี ะจา่ ยให้คนงานทั้งหมดในงวดหนึ่งๆ จากรายละเอียดในตัวอย่างค่าแรงงานท่ีรวบรวมได้จากบัตรลงเวลาของแรงงานทางตรงมีจานวน 75,000 บาท สว่ นค่าแรงทางอ้อมทกุ ประเภทมจี านวนรวม เทา่ กบั 100,000 บาท ดงั นั้นเงินเดือน และคา่ แรงรวมทงั้ โรงงานมจี านวนเท่ากับ 175,000 บาท (3) เดบิต คุมยอดค่าแรง 175,000 เครดติ คา่ แรงงานค้างจา่ ย 157,500 ภาษีเงินได้หกั ณ ทจี่ า่ ยคา้ งจ่าย 17,500 เนื่องจากกิจการต้องหักไว้เป็นภาษีหัก ณ ที่จ่าย 10% ของเงินเดือนและค่าแรง ข้ันต้นเท่ากับ 17,500 บาท (175,000 x 10%) ดังน้ัน ค่าแรงงานสุทธิที่รอไว้จ่ายแก่คนงานจะ เทา่ กับ 157,500 บาท (175,000 – 17,500) สาหรบั กรณที ่ีกจิ การแยกรายการเงินเดือนของพนกั งานประจา เชน่ ผูจ้ ัดการโรงงาน วิศวกร พนกั งานบญั ชี ไวต้ า่ งหาก กอ็ าจจะแยกรายการบญั ชีเงนิ เดอื นไว้อีกบัญชีหน่ึง แต่บางแห่ง อาจรวมทั้งเงินเดือนและค่าแรงไว้ในบัญชีเดียวกัน โดยเรียกช่ือบัญชีว่า “บัญชีเงินเดือนและ ค่าแรงงาน” แล้วทาการลงบันทึกบัญชีท้ังสองรายการ ท้ังค่าแรงงานของพนักงานชั่วคราว และ เงนิ เดือนของพนักงานประจารวมอยใู่ นบญั ชเี ดียว 2.2 บนั ทึกการจ่ายค่าแรงงานค้างจ่าย และนาส่งภาษีเงินได้หกั ณ ที่จ่ายต่อ กรมสรรพากรเขต กิจการอาจจ่ายค่าแรงงานให้กับพนักงาน โดยกาหนดให้วันส้ินเดือนเป็นวันจ่าย เงินเดือนหรอื คา่ แรงงาน หรอื วันสุดท้ายของสัปดาห์หรือวันใดวันหน่ึง เช่น จ่ายค่าแรงงานทุกวัน ศุกร์ หรือทกุ วนั จันทรส์ ัปดาหท์ ่ี 2 และท่ี 4 เป็นต้น การลงบันทึกบัญชีเมื่อจ่ายค่าแรงงานและ นาสง่ ภาษีเงินได้หัก ณ ท่จี า่ ย จะลงบันทกึ ได้ดงั น้ี (4) เดบิต ค่าแรงงานค้างจา่ ย 157,500 ภาษีเงินได้หกั ณ ท่ีจา่ ยค้างจ่าย 17,500 เครดิต เงนิ สด 175,000

7 - 18 การบญั ชีต้นทุน 1 2.3 บนั ทึกและจาแนกค่าแรงงานเข้ากระบวนการผลิตตามประเภทของค่าแรง จากข้อมูลในบัตรบันทึกเวลาประจางาน ซ่ึงจะแยกว่าพนักงานแต่ละคนทางานใน แผนกใด มจี านวนชัว่ โมงของการทางานกช่ี ัว่ โมง ซึ่งเอกสารนี้เป็นเอกสารท่ีใช้ในการแยกประเภท ค่าแรงงาน ดังแสดงในภาพที่ 7.8 เป็นบัตรบันทึกเวลาประจางานของนายขยัน รักงาน ทางาน เลขท่ี 101 รวม 3 ช่ัวโมง ค่าแรงรวม 75 บาท ในกรณีที่นายขยัน ไปทางานอ่ืนท่ีไม่ใช่ทา การผลิตสินค้าหรืองานน้ันๆ โดยตรงก็จะใส่เลขที่บัญชีย่อยของบัญชีค่าแรงงานทางอ้อม ใน รายการเลขที่บัญชีค่าใช้จ่ายการผลิต เม่ือสิ้นงวดหนึ่งๆ แผนกบัญชีจะรวบรวมบัตรบันทึกเวลา ประจางานทั้งหมดเพ่ือเป็นหลักฐานในการบันทึกบัญชีคุมยอดระหว่างทา และบัญชีคุมยอด คา่ ใช้จา่ ยการผลิต จากข้อมลู ของบริษทั ไทยซุปเปอร์แวร์ จากดั จะลงบญั ชีได้ดังนี้ (5) เดบติ คมุ ยอดงานระหวา่ งทา 75,000 คมุ ยอดคา่ ใช้จา่ ยการผลิต 100,000 เครดิต คุมยอดคา่ แรง 175,000 บนั ทกึ คา่ แรงทางตรงของงานเลขท่ี 101 102 และ 103 รวมกันจะเทา่ กับ 75,000 บาท สว่ นคา่ แรงทางออ้ มเทา่ กับ 100,000 บาท สาหรบั รายละเอียดค่าแรงในงานเลขที่ 101 ไดป้ รากฏอย่ใู นงบต้นทนุ งาน ดงั แสดงในภาพที่ 7.5 ซงึ่ บอกใหท้ ราบว่าเป็นคา่ แรงงานของแผนกผลิต 30,000 บาท โดยรวบรวม จากบัตรบันทึกเวลาประจางานเลขที่ 1234/1241 หลังจากผ่านรายการในสมุดรายวันท่ัวไปตัง้ แต่รายการที่ (3) ถึง (5) ไปยังบัญชแี ยก ประเภททีเ่ ก่ียวข้องจะปรากฏดังในภาพท่ี 7.9 ซ่งึ เปน็ สรปุ วงจรตน้ ทนุ คา่ แรงงาน

บทท่ี 7 การบัญชตี ้นทุน คุมยอดค่าแรง บตั รบันทกึ เวลาป (3) 175,000 (5) 175,000 #1234 DL 7#51235 #123 นายขยนั เปรยี บเทยี บกนั รักงาน ค่าแรงงานค้างจ่าย (4) 157,500 (3) 157,500 ภาษหี กั ณ ท่ีจ่ายค้างจ่าย (4) 17,500 (3) 17,500 ภาพท่ี 7.9 วงจรตน้ ทนุ

นงานส่งั ทา 7 - 19 ประจางาน DM (2) คมุ ยอดงานระหว่างทา โดยตรง DL (5) 135,000 75,000 36 บัตรตน้ ทนุ งาน # 101 DM 60,000 # 102 DL 30,000 # 113 DL 25,000 20,000 โดยออ้ ม คุมยอดค่าใช้จ่ายการผลติ IDM (2) 20,000 IDL (5) 100,000 นคา่ แรงงาน

บทที่ 7 การบญั ชตี ้นทุนงานส่งั ทา 7 - 20 3. การบนั ทึกบญั ชีเกีย่ วกบั ค่าใช้จา่ ยการผลิต การบนั ทกึ เกยี่ วกับค่าใชจ้ ่ายการผลติ จะมีบัญชีที่เกยี่ วข้องอยู่ 2 บัญชี ได้แก่ ค่าใช้จ่าย การผลิตจัดสรร และค่าใช้จ่ายการผลิตจริงที่เกิดข้ึน ถ้าหากกิจการมีการใช้ระบบต้นทุนปกติ คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตจะบนั ทึกค่าใช้จา่ ยการผลติ จัดสรรคิดเข้าเป็นต้นทุนผลิตภัณฑ์ แต่ก็เก็บรวบรวม คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ จริงที่เกดิ ขนึ้ ในรอบบญั ชนี น้ั พอถึงสิน้ งวดทาการหาผลต่างค่าใชจ้ ่ายการผลิตแล้ว ปดิ บญั ชีผลตา่ งเข้าตน้ ทนุ ขายหรอื กาไรขาดทนุ (ดังไดอ้ ธิบายไวใ้ นบทท่ี 5) จากข้อมูลของบรษิ ทั ไทยซุปเปอรแ์ วร์ จากดั กิจการสามารถกาหนดอัตราคา่ ใช้จ่ายการ ผลติ จดั สรรได้ ก็ควรจะใชอ้ ัตราค่าใช้จ่ายการผลิตน้ีกับการดาเนินงานจริง เช่น ตามตัวอย่าง ได้ กาหนดอัตราคา่ ใชจ้ ่ายการผลิต เท่ากบั 75 บาทตอ่ หนึ่งชวั่ โมงแรงงานทางตรง ดังนั้นค่าใช้จ่าย การผลิตจัดสรรต่างๆ จะแสดงดังน้ี ชวั่ โมงแรงงาน อตั ราค่าใช้จา่ ย ค่าใช้จา่ ยการผลิต เลขที่งาน ทางตรง การผลิตจดั สรร จดั สรร (ชม.) (บาท) (บาท) 101 1,200 75 90,000 102 1,000 75 75,000 103 800 75 60,000 รวม 3,000 225,000 การบนั ทกึ บญั ชเี กย่ี วกบั คา่ ใช้จ่ายการผลติ สามารถบนั ทึกบญั ชีไดด้ งั น้ี 3.1 การบนั ทึกค่าใช้จ่ายการผลิตจดั สรรเขา้ เป็นต้นทนุ ของงานต่างๆ เมอ่ื คานวณค่าใช้จ่ายการผลิตจัดสรรของทุกงานแล้วให้นามารวมกัน จะลงบันทึก บัญชคี ่าใช้จ่ายการผลิตจัดสรร ได้ดงั น้ี (6) เดบติ คมุ ยอดงานระหวา่ งทา 225,000 เครดิต ค่าใช้จ่ายการผลิตจัดสรร 225,000 บนั ทกึ คา่ ใชจ้ ่ายการผลติ จดั สรรเข้างานเลขที่ 101 – 103 โดยใชอ้ ัตราคา่ ใช้จา่ ย การผลิตจดั สรร 75 บาทตอ่ ชั่วโมงแรงงานทางตรง สาหรบั กรณที ีก่ จิ การต้องการจะควบคมุ คา่ ใช้จา่ ยการผลิตแยกเปน็ แผนก กจิ การ อาจจะเปดิ บัญชคี า่ ใชจ้ ่ายการผลิตจัดสรรแยกทลี ะแผนกออกจากกนั ซ่ึงจะถอื เปน็ บัญชยี อ่ ยของ บัญชคี า่ ใชจ้ ่ายการผลติ จัดสรร ของท้ังกจิ การ จานวน 225,000 บาท ส่วนบัญชยี ่อยของบญั ชคี ุม ยอดงานระหว่างทา จะประกอบด้วย รายละเอยี ดท่ปี รากฏในงบตน้ ทนุ งานตา่ งๆ เช่น ตน้ ทนุ ของ

บทที่ 7 การบญั ชตี ้นทนุ งานสงั่ ทา 7 - 21 งานเลขท่ี 101 ดงั แสดงในภาพที่ 7.5 ซง่ึ แสดงการคานวณค่าใช้จา่ ยการผลิตจัดสรรตามเกณฑ์ท่ี กิจการกาหนดไว้ 3.2 การบนั ทึกค่าใช้จา่ ยการผลิตท่ีเกิดขึน้ จริง กิจการมกี ารรวบรวมคา่ ใชจ้ า่ ยการผลิตจรงิ ทีเ่ กิดขน้ึ การบนั ทึกบญั ชคี า่ ใช้จ่ายการผลิต ของกจิ การอาจจะเปิดบัญชีค่าใช้จ่ายการผลิตตามแผนกท่ีเกิดรายการ หรือแสดงเป็นยอดรวมใน บัญชคี มุ ยอดคา่ ใช้จ่ายการผลิตเพียงบัญชเี ดยี วกไ็ ด้ การลงบนั ทกึ บัญชีค่าใช้จ่ายตา่ งๆ ที่นอกเหนือจากวตั ถดุ บิ ทางอ้อมและคา่ แรงทางอ้อม ซ่ึงรายการทั้งสองรายการน้ีได้ทาการบันทึกบัญชไี ปแล้ว ในบัญชีวัตถุดิบ หรือคุมยอดวัตถุดิบ และ ค่าแรงงาน หรือคุมยอดค่าแรงงาน สาหรับบัญชีค่าใช้จ่ายการผลิตอื่นๆ จะลงรายการ คือ เดบิต บญั ชคี มุ ยอดคา่ ใช้จ่ายการผลติ และเครดิต ตามที่มาของรายการ เชน่ ถา้ เป็นการจา่ ยคา่ ใชจ้ ่ายนนั้ เปน็ เงนิ สด ให้บันทกึ เป็นบัญชีเงินสด หรอื ถา้ เป็นรายการค้างชาระให้บันทึกเป็นค่าใช้จ่ายค้างจ่าย หรือถ้าเป็นรายการปรับปรุงประจางวด ให้บันทึกเป็นค่าเสื่อมราคาสะสม ค่าใช้จ่ายจ่ายล่วงหน้า แล้วแต่วา่ รายการท่ีเกิดขึ้นเปน็ บญั ชใี ด สาหรบั การบันทกึ บัญชยี ่อยของบญั ชีคมุ ยอดคา่ ใช้จ่ายการผลติ อาจจะเปิดตามชอื่ บญั ชี เช่น บัญชีวัตถุดิบทางอ้อม (ภาพที่ 7.6) บัญชีค่าแรงทางอ้อม (ภาพที่ 7.9) ในกรณีท่ีมีจานวน รายการค่าใช้จ่ายการผลิตแต่ละเดือนมีเป็นจานวนมาก ก็อาจจัดทาใบสรุปค่าใช้จ่ายการผลิตจริง ประจาเดอื นดังแสดงในภาพที่ 7.10 ซ่ึงจะเห็นไดว้ ่าเอกสารท่ใี ชส้ าหรับบนั ทึกรายละเอียดเก่ียวกับ ค่าใช้จ่ายการผลิตประเภทต่างๆ เช่น ใบแจ้งหนี้ บัตรจดบันทึกเวลา ใบเบิกวัตถุดิบ ใบสาคัญ จ่าย หรือบันทึกช่วยจาของแผนกบัญชี รายการต่างๆ ท่ีปรากฏในใบสรุปค่าใช้จ่ายการผลิตอาจ แตกตา่ งกนั ไปในกิจการแต่ละแห่ง ข้นึ อยู่กบั จานวนบัญชยี อ่ ยทมี่ อี ยู่ในโรงงาน และเมอ่ื กจิ การสรปุ ยอดรวมของค่าใชจ้ า่ ยการผลติ ทกุ ประเภทเขา้ ดว้ ยกัน ก็จะได้ยอดรวมของบัญชีคุมยอดค่าใช้จ่าย การผลติ ซึ่งจะนาไปลงบันทกึ บัญชี ได้ดังน้ี (7) เดบิต คุมยอดค่าใช้จ่ายการผลติ 111,250 เครดติ ค่าน้าคา่ ไฟคา้ งจ่าย 37,500 คา่ เบ้ียประกนั ภัยจา่ ยลว่ งหนา้ 5,000 คา่ เส่อื มราคาสะสม – เครือ่ งจกั ร 20,000 คา่ เช่าคา้ งจ่าย 25,000 เงินสด 23,750

7 - 22 การบญั ชีต้นทนุ 1 บรษิ ทั ไทยซุปเปอรแ์ วร์ จากดั ใบสรปุ ค่าใช้จา่ ยการผลิตจริง ประจาเดือนมกราคม 25X1 วนั / เอกสารอ้างอิง วตั ถดุ ิบ ค่าแรง ค่าน้า ค่าเบยี้ ค่าเสื่อม บญั ชีอ่ืนๆ เดือน/ปี ทางอ้อม ทางอ้อม ค่าไฟ ประกนั ภยั ราคา รายการ จานวน เงิน 25X1 มกราคม ใบเบิกวตั ถุดบิ 20,000 2 บตั รจดเวลา 62,500 5 ใบแจ้งหน้ี ค่าเชา่ 25,000 ที่ดนิ 10 บนั ทึกชว่ ยจา 5,000 8,000 20 บนั ทกึ ชว่ ยจา 37,500 15,000 xxx 25 ใบสาคญั จา่ ย xxx xxx ค่าใชจ้ ่าย 23,750 เบด็ เตลด็ รวม 20,000 100,000 37,500 5,000 20,000 48,750 ภาพท่ี 7.10 ใบสรปุ ค่าใช้จา่ ยการผลิตจรงิ เม่ือผ่านรายการ (6) และ (7) ไปยังบญั ชีแยกประเภทท่ัวไปทเ่ี กย่ี วข้อง ซ่งึ จะแสดงในรูป วงจรค่าใช้จา่ ยการผลติ ดงั แสดงในภาพท่ี 7.11

บทท่ี 7 การบญั ชตี น้ ทนุ งานสงั่ ทา 7 - 23 4. การบนั ทึกต้นทนุ สินค้าสาเรจ็ รปู เมื่อกิจการทาการผลติ งานใดงานหน่งึ เสรจ็ เรียบร้อยแล้ว พนักงานบัญชีก็จะรวมต้นทุน การผลิตจากงบต้นทนุ งานดังแสดงในภาพที่ 7.5 สาหรับบางกิจการอาจใช้บัตรตน้ ทุนงานเป็นบญั ชี ยอ่ ยของสินคา้ สาเรจ็ รปู แต่กจิ การบางแห่งจะบันทกึ ตน้ ทนุ สินค้าทผ่ี ลติ เสร็จ โอนจากบัญชีคุมยอด งานระหว่างทาไปเข้าบญั ชคี ุมยอดสินค้าสาเร็จรูป ซึ่งมีบัตรสินค้าเป็นบัญชีย่อย จากข้อมูลบริษัท ไทยซุปเปอร์แวร์ จากัด สมมติให้กิจการผลิตเสร็จเพียงงานเดียว ซ่ึงมีต้นทุนการผลิตรวมเท่ากับ 180,000 บาท การลงบันทึกบญั ชี จะบันทกึ ได้ดงั นี้ (8) เดบติ คุมยอดสนิ ค้าสาเร็จรปู 180,000 เครดติ คุมงานระหว่างทา 180,000 บนั ทกึ ต้นทนุ การผลติ ของงานเลขที่ 101 ซงึ่ ผลติ เสร็จจานวน 5,000 หน่วย คา่ ใช้จ่ายการผลิตจัดสรร อัตราการใชจ้ ่าย คมุ ยอดงานระหว่างทา (6) 225,000 การผลิตจดั สรร (2)DM 135,000 บตั รบันทึกเวลา (5)DL 75,000 (6)FOH 225,000 ประจางานคิดจาก บตั รตน้ ทนุ งาน ชั่วโมงแรงงาน ค่าใช้จา่ ยค้างจา่ ย #101 (7) 62,500 DM 60,000 ใบกากบั สินคา้ DL 30,000 FOH 90,000 เงนิ สด นา้ -ไฟโทรศัพท์ 15,000 คา่ เชา่ 10,000 FOH 75000 (7) FOH 60,000 23,750 ค่าเบ้ยี ประกนั ภัยจา่ ยลว่ งหน้า คุมยอดค่าใช้จ่ายการผลติ xxx (7) 5,000 บนั ทึกชว่ ยจา IDM 20,000 คา่ เส่ือมราคาสะสม เบยี้ ประกนั ภยั IDL 1000,000 นา้ -ไฟ 37,500 xxx 20000 ค่าเชา่ 25,000 (7) 20,000 เบ้ยี ประกนั 5,000 คา่ เส่ือม คา่ เสอ่ื มราคา 5,000 ราคา คา่ ซ่อม 10,000 เบ็ดเตลด็ 13,750 231,250 ภาพท่ี 7.11 วงจรค่าใชจ้ ่ายการผลติ

7 - 24 การบญั ชีตน้ ทุน 1 การผลิตสินคา้ เมอ่ื ผลิตเสร็จเรียบร้อยพนกั งานผ้รู ักษาพัสดุ จะตรวจรับสนิ คา้ ท่ีผลติ เสร็จ และจะบนั ทึกในชอ่ งรับของบตั รสนิ คา้ ดงั แสดงในภาพที่ 7.12 เปน็ บตั รต้นทนุ การผลติ ของจานเม ลามีน จานวน 5,000 ใบ และต้นทนุ การผลติ ของสนิ คา้ ตอ่ หน่วย จะสามารถคานวณไดด้ งั นี้ ต้นทุนสินคา้ สาเร็จรูปต่อหนว่ ย = ต้นทุนการผลติ รวมของสนิ ค้าสาเร็จรปู จานวนหน่วยท่ีผลิตได้ = 180,000 บาท 5,000 หน่วย = 36 บาทต่อหนว่ ย ต้นทุนตอ่ หน่วยทค่ี านวณไดใ้ ชต้ รี าคาตน้ ทนุ สินค้าทัง้ หมดท่ผี ลติ ได้ ตน้ ทนุ ขาย และสนิ คา้ คงเหลือปลายงวด บรษิ ทั ไทยซุปเปอรแ์ วร์ จากัด บตั รสินค้าสาเรจ็ รปู ช่ือสนิ ค้า จานเมลามนี ตน้ ทุน ใบสาคญั จา่ ย ต้นทุน ปริมาณ คงเหลอื รวม เลขท่ี รวม (ใบ) ต้นทุน ตน้ ทนุ วนั รับ ปริมาณ ตน้ ทนุ ต่อ รวม เดือน เลขท่ี ปริมาณ ตน้ ทุน 180,000 (ใบ) ต่อ 5,000 หน่วย ปี งาน (ใบ) ตอ่ หน่วย - 36 180,000 หนว่ ย 1022 5,000 36 180,000 -- 23 101 5,000 36 ม.ค. 25 ม.ค. ภาพที่ 7.12 ตวั อยา่ งบัตรสินค้าสาเร็จรปู เน่อื งจากกิจการผลติ เสร็จเพียงงานเดียว ดังนั้นยอดคงเหลือของบัญชีงานระหว่างทา ก็ คือ ยอดรวมของงานท่ียังทาไม่เสร็จ ซึ่งรายละเอียดของงานท่ียังทาค้างน้ีจะปรากฏอยู่ในบัตร ต้นทุนงาน ซ่ึงจะไดจ้ ากงานเลขท่ี 102 และ 103 ดังผลสรุปตอ่ ไปนี้ (หนว่ ย : บาท) No.102 No.103 รวม วตั ถุดบิ ทางตรง 40,000 35,000 75,000 ค่าแรงทางตรง 25,000 20,000 45,000 คา่ ใช้จ่ายการผลติ จดั สรร 75,000 60,000 135,000 รวม 140,000 115,000 255,000

บทที่ 7 การบญั ชีตน้ ทนุ งานสั่งทา 7 - 25 5. การบนั ทึกต้นทนุ ขาย กจิ การไดส้ ่งมอบสินคา้ ในวนั ท่ี 25 มกราคม 25X1 เป็นงานเลขท่ี 101 ให้ลกู คา้ ทงั้ หมด ดังนั้น ต้นทนุ ขายของสนิ คา้ จะเท่ากบั 180,000 บาท การ (5,000 หน่วย x 36 บาทตอ่ หน่วย) ลงบันทกึ รายการต้นทุนขาย จะบนั ทกึ ได้ดงั นี้ (9) เดบิต ตน้ ทนุ ขาย 180,000 เครดติ คมุ ยอดสินค้าสาเรจ็ รปู 180,000 บันทกึ ต้นทุนขายสินคา้ จานวน 5,000 หนว่ ยๆ ละ 36 บาท เนอื่ งจากกจิ การกาหนดราคาขายเท่ากับ 150% ของตน้ ทุนการผลติ ซง่ึ คานวณไดด้ งั น้ี ยอดขาย = 180,000 × 150% = 270,000 บาท ราคาขายต่อหนว่ ย = 270,000 บาท 5,000 หน่วย = 54 บาทต่อหนว่ ย ดงั นนั้ การลงบนั ทึกบญั ชีเมื่อมกี ารขายสนิ คา้ ให้กับลูกค้า สามารถลงบัญชไี ด้ดังนี้ (10) เดบิต ลูกหน้ี 270,000 เครดิต ขายสินคา้ 270,000 บันทกึ ยอดขายของการขายสนิ ค้าจานวน 5,000 หน่วย โดยบวกกาไรเพมิ่ 50% ของ ตน้ ทนุ ของการผลิต ราคาขายต่อหนว่ ย เทา่ กับ 54 บาทตอ่ หนว่ ย เอกสารท่ีใชเ้ ปน็ หลกั ฐานในการตัดยอดสินคา้ สาเร็จรปู ในชอ่ งจา่ ยของบตั รสนิ คา้ สาเร็จรปู ดังแสดงในภาพท่ี 7.12 คอื สาเนาใบกากบั สินค้า และเมอ่ื ผ่านรายการ (8) (9) และ (10) ไปยงั บัญชีแยกประเภททีเ่ กยี่ วขอ้ ง จะปรากฏดงั ในภาพที่ 7.13

7 - 26 การบญั ชตี น้ ทุน 1 6. การบนั ทึกค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร กจิ การยงั ไม่ไดจ้ ่ายค่าใชจ้ า่ ยในการขายและบริหาร จานวน 50,000 บาท ดังน้ันการลง บันทกึ บญั ชีค่าใช้จ่ายในการขายและบรหิ าร จะบันทึกบญั ชไี ด้ดังน้ี (11) เดบติ คา่ ใชจ้ า่ ยในการขายและบริหาร 50,000 เครดิต ค่าใช้จา่ ยในการขายและบริหารค้างจา่ ย 50,000 บันทกึ ค่าใช้จา่ ยในการขายและบริหารคา้ งจา่ ยจานวน 50,000 บาท 7. การปิ ดผลต่างค่าใช้จ่ายการผลิต ขั้นตอนน้ีเป็นการปิดบัญชีค่าใช้จ่ายการผลิตจัดสรรท่ีกิจการต้ังประมาณการไว้ และ บญั ชคี า่ ใชจ้ า่ ยการผลติ จริงท่ีเกิดขึน้ ซึง่ โดยท่ัวไปคา่ ใช้จ่ายการผลิตจัดสรรท่ีกจิ การคานวณเข้าเป็น ต้นทุนการผลิตมักจะไม่เท่ากับจานวนค่าใช้จ่ายการผลิตท่ีเกิดขึ้นจริง เพราะข้อมูลค่าใช้จ่ายการ ผลติ ท้ังสองรายการมาจากขอ้ มลู คนละแหลง่ ดังนัน้ ในตอนส้นิ งวดกิจการจะปิดบัญชีค่าใช้จ่ายการ ผลติ จดั สรรไปบญั ชคี มุ ยอดค่าใช้จ่ายการผลิต เพื่อคานวณหาผลต่างที่เกิดขึ้นสาหรับงวดบัญชีนั้น สาหรับการปดิ บัญชีผลต่างคา่ ใช้จา่ ยการผลิตจะโอนไปบัญชตี น้ ทุนขายประจางวด ซึง่ การบันทึกการ ปิดบัญชคี ่าใช้จ่ายการผลติ จดั สรร และผลต่างคา่ ใชจ้ ่ายการผลติ จะปดิ บญั ชี ได้ดงั นี้ (12) เดบิต คา่ ใช้จ่ายการผลติ จดั สรร 225,000 ผลต่างค่าใชจ้ า่ ยการผลติ สูงหรือตา่ ไป 6,250 เครดิต คุมยอดค่าใช้จา่ ยการผลติ 231,250 ปดิ บญั ชคี า่ ใช้จา่ ยการผลติ จัดสรรไปบัญชีคมุ ยอดค่าใชจ้ า่ ยการผลติ (13) เดบิต ต้นทุนขาย 6,250 เครดิต ผลต่างค่าใช้จา่ ยการผลติ สงู หรอื ต่าไป 6,250 ปดิ ผลตา่ งค่าใชจ้ า่ ยการผลิตต่าไปจานวน 6,250 บาท เขา้ ไปบัญชีต้นทนุ ขาย เมื่อผา่ นรายการจากสมุดรายวันทัว่ ไปไปบัญชแี ยกประเภทต่างๆ จะปรากฏดงั น้ี คุมยอดคา่ ใช้จา่ ยการผลติ คา่ ใช้จา่ ยการผลติ จัดสรร ต้นทนุ ขาย (12)225,000 (6) 225,000 (9) 180,000 รวม 231,250 (12) 225,000 (13) 6,250 (13) 6,250 186,250 ........... 231,250 231,250

บทท่ี 7 การบญั ชีต้นทุนงานสั่งทา 7 - 27 ดงั นน้ั จากบัญชีแยกประเภทบัญชีต้นทนุ ขายทป่ี รับปรุงแลว้ จะเทา่ กบั 186,250 บาท ในกรณที ่ี กิจการปิดบัญชีหาผลการดาเนินงานทกุ เดือน ตน้ ทนุ ขาย 186,250 บาท จะไปหักจากยอดขาย จานวน 270,000 บาท ในงบกาไรขาดทุน ซง่ึ จะคานวณไดก้ าไรขัน้ ตน้ ประจางวดเท่ากับ 83,750 บาท (ยอดขาย 270,000 – ต้นทนุ ขาย 186,250)





บทท่ี 7 การบญั ชีต้นทนุ คุมยอดงานระหว่างทา คมุ ยอดสินคา้ สาเรจ็ รปู (8) 180,000 (9) 180,0 (2) DM 135,000 (8) 180,000 บัตรสนิ คา้ (5) DL 75,000 255,000 แก้วเมลามีน รบั จ่าย คงเหลอื (6) FOH 225,000 ………. 180,000 180,000 435,000 435,000 ใบกาก บตั รต้นทุนงาน คา่ ขาย #101 DM 60,000 112 DL 30,000 113 FOH 90,000 180,000 140,000 115,000 ภาพที่ 7.13 วงจรตน้ ทนุ ของ

นงานสัง่ ทา 7 - 1 ตน้ ทุนขาย 000 (9) 180,000 ค่าขาย (10) 270,000 ลกู หนี้ กับสนิ คา้ (10) 270,000 ย 270,000 งงานท่ผี ลติ เสร็จ



บทท่ี 7 การบัญชตี น้ ทนุ งานสง่ั ทา 7 - 29 8. การปิ ดบญั ชีเพื่อหาผลการดาเนินงานประจางวด ในกรณที ก่ี ิจการปิดบัญชีค่าขาย ต้นทุนและค่าใช้จ่ายต่างๆ เพ่ือหาผลการดาเนินงาน ทกุ เดือน การปดิ บญั ชีเพอื่ หาผลการดาเนินงานทุกส้ินเดอื นจะเป็นดังนี้ (14) เดบติ ขายสินค้า 270,000 เครดติ กาไรขาดทุน 270,000 ปิดบญั ชีขายไปบญั ชีกาไรขาดทนุ ประจาเดือนมกราคม 25X1 (15) เดบติ กาไรขาดทุน 236,250 เครดติ ตน้ ทนุ ขาย 186,250 คา่ ใชจ้ า่ ยในการขายและบรหิ าร 50,000 ปิดบญั ชตี ้นทุนขายและบญั ชีค่าใช้จา่ ยในการขายและบริหารไปบัญชีกาไรขาดทุน ประจาเดอื นมกราคม ดังนน้ั กาไรสทุ ธิประจางวดจะเท่ากับ 33,750 บาท วงจรต้นทุนง านขอ งบัญชีแยกประเภ ทท่ีเก่ียวข้อ งกับก ารผลิต สินค้าในโรงงา น รวมทงั้ แสดงการปดิ บญั ชีเพื่อหาผลกาไรหรือขาดทุนสุทธิ ได้สรุปรายการท่ีลงไว้ตั้งแต่รายการข้อ 1 - ข้อ 15 เพอ่ื ให้เขา้ ใจถงึ ความสมั พันธ์ระหวา่ งรายการต่างๆ ตัง้ แต่เรม่ิ ตน้ จะแสดงความสมั พันธ์ ของบัญชตี ่างๆ ดังแสดงในภาพที่ 7.14 และในวันท่ี 31 มกราคม 25X1 กิจการอาจจะพิสูจน์ ความถูกต้องของการลงบัญชีระหว่างบัญชีคุมยอดและบัญชีย่อย จะเห็นได้ว่า ยอดคงเหลือของ บญั ชียอ่ ยทนุ บัญชรี วมกันจะตอ้ งเท่ากบั ยอดคงเหลอื ในบญั ชคี มุ ยอด





บทท่ี 7 การบัญชตี น้ ทุน คุมยอดวตั ถุดิบ คุมยอดงานระหว (2) 135,000 (8) (1) 55,000 (2) 155,000 (5) 75,000  (6) 225,000 125,000  25,000 435,000 180,000 180,000 คุมยอดค่าใชจ้ ่ายกา คมุ ยอดคา่ แรง (2) 20,000 (12) (5) 100,000 (13) (3) 175,000 (5) 175,000 (7) 111,250 คา่ ใช้จา่ ยการผลติ จดั สรร 231,250 คมุ ยอดสินคา้ สาเร (12) 225,000 (6) (8) 180,000 (12) 225,000 ..........  180,000 ค่าใช้จา่ ยในการขายและบรหิ าร ต้นทุนขาย (11) 50,000 (15) 50,000 (9) 180,000 (15) (13) 6,250 ขาย 186,250 (14) 270,000 (10) 270,000 ภาพที่ 7.14 สรุปวงจรบัญช กาไรขาดทนุ (15) 186,250 (14) 270,000 กาไรข้ันตน้ 83,750 .............. 270,000 270,000 (15) 50,000 กาไรขน้ั ตน้ 83,750 กาไรสทุ ธิ 33,750 .............. 83,750 83,750

นงานส่ังทา 7 - 1 วา่ งทา บัญชีย่อย 180,000 255,000 ต้นทุนงาน 103 .............. เลขที่ 102 435,000 วัตถดุ บิ 40,000 35,000 ารผลติ ค่าแรง 25,000 20,000 225,000 คชจ.การผลิต 75,000 60,000 6,250 รวม 140,000 115,000 ........... 231,250 รวม = 255,000 บาท ร็จรูป วตั ถุดบิ บัตรวัตถดุ บิ 180,000 คงเหลอื .......... 20,000 180,000 xxxx 186,250 xxx ........... 186,250 รวม = 25,000 บาท บัตรสินค้าสาเร็จรูป แกว้ เมลามิน รบั จา่ ย คงเหลอื 180,000 180,000 - ชตี น้ ทุนงานของบริษัทสยามพลาสตกิ จากดั



บทท่ี 7 การบัญชีตน้ ทนุ งานสง่ั ทา 7 - 31 บทสรปุ การบญั ชีตน้ ทนุ งานส่ังทาเป็นวิธกี ารรวบรวมและสะสมต้นทุนเข้าไปในตัวสินค้าหรืองานที่ กิจการทาข้ึน ซึ่งงานท่ีทาเป็นไปตามคาส่ังของลูกค้า ดังนั้น งานหรือสินค้าท่ีผลิตข้ึนจะมีความ แตกตา่ งกัน ข้ึนอยู่กับความต้องการของลูกค้าแต่ละราย สาหรับกิจการที่ใช้ระบบการบัญชีต้นทุน งานส่ังทา บัตรต้นทุนงานเป็นเอกสารหรือเป็นเคร่ืองมือท่ีมีความสาคัญมากท่ีสุด เพ่ือให้กิจการ สามารถรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับต้นทุนวัตถุดิบทางตรง ค่าแรงทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิตท่ี เกดิ ขึน้ ในงานต่างๆ เน่อื งจากกิจการผลิตสินค้าหลายชนิดหรืองานหลายชิ้นในขณะเดียวกัน แต่ กิจการลักษณะนี้ จะมีปัญหาในการรวบรวมค่าใช้จ่ายการผลิตที่เกิดขึ้นจริงสาหรับงานต่างๆ เนอ่ื งจากว่ามีคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตหลายรายการที่ยังไม่เกิดขึ้น จึงเป็นเร่ืองยุ่งยากถ้ารอให้ค่าใช้จ่าย การผลิตเกดิ ข้นึ ก่อนแล้วค่อยมาตั้งราคาสินค้า หรืองานท่ีรับไว้ ดังน้ัน กิจการส่วนใหญ่จะกาหนด อัตราค่าใช้จ่ายการผลิตจัดสรรขึ้นมาแล้วปันส่วนค่าใช้จ่ายการผลิตจัดสรรเข้างานต่างๆ ตาม หลกั เกณฑท์ ี่เห็นวา่ เหมาะสม และในขณะเดียวกนั ก็ทาการรวบรวมค่าใชจ้ ่ายการผลิตจริงที่เกิดขึ้น ในแผนกต่างๆ ไปด้วย เม่อื กิจการผลิตสนิ คา้ หรืองานต่างๆ เสร็จก็จะโอนต้นทุนสินค้าท่ีผลิตเสร็จ ออกจากงานระหวา่ งทาไปเปน็ ต้นทนุ ของสินค้าสาเรจ็ รปู ต่อจากนั้นจะนาไปเก็บในคลังสินค้าเพ่ือ รอจาหน่ายต่อไป เมอ่ื มกี ารขายจะมกี ารบันทึกยอดขาย และลดยอดสินค้าสาเร็จรูปพร้อมท้ังบนั ทึก ต้นทุนขาย เม่ือถึงวันส้ินงวดบัญชีกิจการจะทาการปิดบัญชีค่าใช้จ่ายการผลิตจัดสรรและบัญชีคุม ยอดคา่ ใช้จา่ ยการผลิตเพื่อหาผลต่างค่าใช้จ่ายการผลิต ผลแตกต่างน้ีอาจเน่ืองจากค่าใช้จ่ายการ ผลิตจดั สรรสงู หรอื ตา่ กวา่ คา่ ใช้จา่ ยการผลติ จริงที่เกดิ ข้นึ แต่ไมว่ า่ จะสูงเกินไปหรือต่าเกินไปจะโอน ปิดไปที่บญั ชตี ้นทนุ ขาย ในทางปฏิบัติ กิจการขนาดใหญ่อาจจะสรุปรายการท่ีเกิดขึ้นเป็นประจาวันในรูปของ รายงานเป็นรายชั่วโมง รายวัน หรือรายสัปดาห์ ท้ังน้ีขึ้นกับลักษณะและปริมาณรายการของ กจิ การแห่งน้ัน เชน่ การเบกิ ใชว้ ัตถุดบิ เขา้ งานตา่ งๆ อาจจัดทาเป็นรายวัน สะสมค่าแรงเป็นราย สัปดาห์และรวบรวมคา่ ใช้จ่ายการผลติ ต่างๆ ทเ่ี กดิ ข้ึนในแผนกเปน็ รายปกั ษห์ รือรายเดือน แล้วนา ผลสรุปทไ่ี ดม้ าลงบัญชแี ยกประเภททัว่ ไป

7 - 32 การบัญชตี น้ ทนุ 1 แบบฝึกหดั ท้ายบท ขอ้ 1. บรษิ ทั บ้านไทย จากดั เพง่ิ เปดิ ดาเนินงานได้ 3 เดอื น รายละเอียดต้นทนุ การผลติ จาก สมดุ บัญชีของโรงงานปรากฏดงั ตอ่ ไปนี้ วัตถดุ ิบทางตรงใช้ไป 40,000 บาท ค่าแรงทางตรง 48,000 บาท วตั ถดุ บิ ทางออ้ ม 6,000 บาท คา่ แรงทางออ้ ม 8,000 บาท เงินเดอื นผ้คู วบคมุ งาน 11,600 บาท ค่าเสื่อมราคาโรงงาน 2,000 บาท ค่าเสื่อมราคาเครอ่ื งจักร 4,000 บาท ค่าภาษโี รงงาน 600 บาท ค่าใชจ้ ่ายฝา่ ยบรหิ ารโรงงาน 7,000 บาท คา่ เบี้ยประกันภัย 400 บาท คา่ ใชจ้ า่ ยเบ็ดเตลด็ ในโรงงาน 2,400 บาท คา่ นา้ ค่าไฟ 3,000 บาท คา่ ซ่อมแซมและคา่ บารงุ รกั ษา 3,000 บาท ในระหว่าง 3 เดือนท่ผี า่ นมา กจิ การได้รับงานมาผลิต 3 งาน ซงึ่ ได้ทาเสร็จเพยี ง 2 งานเท่านั้น ขอ้ มูลต้นทุนทร่ี วบรวมไดจ้ ากงานตา่ งๆ มดี ังนี้ งาน 101 งาน 102 งาน 103 วตั ถดุ บิ ทางตรง (บาท) 12,000 16,000 12,000 ค่าแรงทางตรง (บาท) 16,000 24,000 8,000 ชวั่ โมงแรงงานทางตรง (ชม.) 2,000 3,000 1,000 ช่ัวโมงเคร่อื งจกั ร (ชม.) 1,200 1,800 1,000 เน่ืองจากบรษิ ทั เพงิ่ ดาเนนิ การไดเ้ พียง 3 เดอื น จึงยงั ไมไ่ ดก้ าหนดอตั ราค่าใชจ้ า่ ยการ ผลติ คิดเขา้ งานไว้ล่วงหนา้ สมหุ บ์ ญั ชีตงั้ ใจจะรอจนถึงวนั สน้ิ งวด 3 เดอื น แล้วจงึ จะคิดตน้ ทนุ ค่าใช้จ่ายการผลติ จริงเข้างานต่างๆ โดยใช้เกณฑ์ต่างๆ ทกี่ าหนดไว้ดังตอ่ ไปนี้ (1) มลู คา่ วตั ถดุ ิบทางตรง (2) คา่ แรงทางตรง (3) ชว่ั โมงแรงงานทางตรง (4) ชวั่ โมงเครอ่ื งจักร

บทที่ 7 การบัญชตี น้ ทนุ งานสง่ั ทา 7 - 33 ให้ทา 1. คานวณตน้ ทุนของงานแตล่ ะงานโดยใชเ้ กณฑ์การคานวณค่าใชจ้ า่ ยการผลติ ทง้ั 4 เกณฑ์ดงั กล่าวขา้ งต้น 2. ทา่ นจะเลอื กใชเ้ กณฑใ์ ดในการคานวณอัตราค่าใช้จ่ายการผลิตจดั สรรเพราะเหตุใด 3. จงคานวณต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยของงานเลขท่ี 101 และงานเลขท่ี 102 ข้อ 2. ต่อไปนเี้ ป็นขอ้ มูลของบรษิ ทั ประสานการคา้ จากัด ซึง่ ใช้ระบบบญั ชตี น้ ทุนงานสง่ั ทาและมี ยอดคงเหลือ ณ วันที่ 31 กรกฎาคม 25X1 ดังนี้ วัตถดุ ิบ (วัตถุดิบทางตรง) 80,000 บาท งานระหวา่ งทา 41,700 บาท สนิ คา้ สาเรจ็ รปู 185,000 บาท งานระหว่างทา ณ วันท่ี 31 กรกฎาคม 25X1 จานวน 41,700 บาท ประกอบดว้ ย ตน้ ทนุ ตา่ งๆ ดงั น้ี งานเลขที่ รายการ วตั ถดุ ิบ ค่าแรงงาน ค่าใช้จา่ ยการ รวม ทางตรง ทางตรง ผลิตจดั สรร (บาท) 101 แกว้ น้าเซรามิก 5,000 3,500 4,000 12,500 102 จานเซรามิก 2,500 4,000 3,300 9,800 103 ถ้วยเซรามิก 8,000 5,400 6,000 19,400 รายการคา้ ทเ่ี กิดขน้ึ ในเดอื นกรกฎาคม 25 มดี งั น้ี 1. ซือ้ วตั ถุดิบ 85,000 บาท เป็นเงินเชือ่ 2. เบกิ วัตถุดบิ ทางตรงใชก้ ับงานต่างๆ ดงั นี้ งานเลขที่ 101 11,000 บาท งานเลขท่ี 102 22,000 บาท งานเลขท่ี 103 18,000 บาท งานเลขที่ 104 9,000 บาท 3. ตน้ ทนุ คา่ แรงงานทางตรงของเดอื นกรกฎาคม โดยจา่ ยเปน็ เช็ค และสามารถจาแนก ค่าแรงงานตามงานตา่ งๆ ไดด้ งั น้ี งานเลขที่ 101 20,000 บาท งานเลขที่ 102 30,000 บาท งานเลขท่ี 103 18,000 บาท งานเลขที่ 104 15,000 บาท 4. ค่าใช้จ่ายการผลิตอน่ื ๆ ไดแ้ ก่ ค่านา้ ค่าไฟโรงงาน 8,700 บาท จา่ ยเปน็ เงนิ สด คา่ เชา่ โรงงาน 12,000 บาท

7 - 34 การบญั ชีตน้ ทนุ 1 ค่าเสื่อมราคา – เครอื่ งจกั ร 9,000 บาท คา่ เบ้ียประกันภยั (จา่ ยล่วงหนา้ ) 10,000 บาท 5. ค่าใชจ้ ่ายการผลิตจัดสรรเขา้ งาน โดยใชเ้ กณฑ์ 50% ของต้นทุนแรงงานทางตรงของงาน แตล่ ะงานเป็นเกณฑใ์ นการจัดสรร 6. งานเลขที่ 101 และ 103 ทาเสร็จ และได้ขายไปในราคาบวกกาไร 30% จากต้นทุนของ สินคา้ ให้ทา 1. บันทกึ รายการคา้ ทเี่ กดิ ข้นึ ระหวา่ งเดอื นกรกฎาคม ในสมดุ รายวันทัว่ ไป กาหนดใหใ้ ชช้ ่ือ บญั ชีคมุ ยอดวตั ถดุ บิ คมุ ยอดงานระหวา่ งทา (7 คะแนน) 2. บนั ทกึ ต้นทนุ ลงในบตั รต้นทุนงานสงั่ ทา (Job Cost Sheets) (2 คะแนน) ขอ้ 3. ขอ้ มูลต่อไปนไี้ ดม้ าจากงบทดลองของบริษทั กรงุ เทพการผลิต จากัด ณ วนั ที่ 1 ตุลาคม 25X7 สินค้าสาเรจ็ รูป 40,000 บาท งานระหวา่ งทา 300,000 บาท วตั ถุดิบทางตรง 30,000 บาท สาหรบั รายละเอียดในบัญชงี านระหวา่ งทาต้นงวดประกอบด้วยงาน 3 งาน ดงั ต่อไปนี้ งานเลขท่ี รายการ ต้นทนุ รวม (บาท) 324 สนิ คา้ ก 1,000 ชิ้น 80,000 325 สนิ คา้ ข 500 หน่วย 100,000 326 สินคา้ ค 2,000 ใบ 120,000 ในระหวา่ งเดอื นธันวาคม 25X8 มีรายการดงั ต่อไปน้ี (1) ซือ้ วตั ถุดบิ ทางตรงเปน็ เงินเชอื่ 40,000 บาท วตั ถดุ ิบทางออ้ ม 5,000 บาท (2) กิจการรับงานใหมค่ อื งานเลขท่ี 237 และต้องสงั่ ซอ้ื วตั ถดุ บิ เป็นพิเศษสาหรบั งานน้ี เป็นจานวนเงนิ 3,000 บาท เป็นเงนิ เชือ่ (3) คา่ แรงทางตรงทรี่ วบรวมไดจ้ ากงานต่างๆ ปรากฏดังนี้ งานเลขที่ จานวนเงิน (บาท) จานวนชวั่ โมง 324 26,000 2,600 325 22,500 2,500 326 28,000 3,500 327 24,000 2,400

บทท่ี 7 การบัญชีตน้ ทุนงานส่งั ทา 7 - 35 ค่าแรงทางออ้ ม 12,000 บาท เงนิ เดอื นผจู้ ดั การโรงงาน 15,000 บาท (4) รายละเอียดในการเบกิ วัตถดุ ิบทางตรงเขา้ งานต่างๆ งานเลขท่ี จานวนเงิน (บาท) 324 10,000 325 12,000 326 11,000 327 15,000 (ไมร่ วมวตั ถุดิบพเิ ศษทซ่ี อ้ื มาตามรายการขอ้ 2) (5) คา่ ใช้จา่ ยการผลิตท่ีเกดิ ขนึ้ จรงิ ในระหว่างเดอื นประกอบดว้ ย คา่ เบ้ียประกนั ภัย 2,400 คา่ เชือ้ เพลงิ 6,000 ภาษีทรัพยส์ ิน 3,000 คา่ นา้ 4,800 คา่ เส่ือมราคาเครอื่ งจกั ร 5,000 ค่าซ่อมแซม 3,350 คา่ เสื่อมราคาโรงงาน 7,000 ค่าวตั ถดุ บิ ทางออ้ ม 2,200 คา่ ไฟฟา้ 8,000 ค่าใช้จ่ายเบ็ดเตลด็ 1,650 (6) คา่ ใช้จ่ายการผลิตจดั สรรในอัตรา 6.00 บาทตอ่ ชั่วโมงแรงงานทางตรง (7) กิจการผลิตงานเลขท่ี 324 และ 325 เสรจ็ และได้สง่ ใหแ้ กล่ กู คา้ เรยี บร้อยแล้ว กิจการกาหนดราคาขายโดยบวกกาไรในอัตรา 20% ของต้นทุนการผลติ (8) กจิ การโอนปิดผลต่างคา่ ใชจ้ า่ ยการผลิตไปบัญชีต้นทนุ ขาย ให้ทา 1. บัญชีแยกประเภทดังต่อไปน้ี 1.1 บญั ชคี ุมยอดวตั ถดุ ิบ 1.2 บญั ชีคมุ ยอดงานระหว่างทา 1.3 บญั ชีคุมยอดสนิ คา้ สาเร็จรูป 1.4 บญั ชีต้นทนุ ขาย 1.5 บัญชีคมุ ยอดคา่ แรงงาน 1.6 บญั ชีคา่ ใชจ้ า่ ยการผลิตจัดสรร 1.7 บัญชีคุมยอดคา่ ใช้จา่ ยการผลิต 2. บัตรตน้ ทุนงานเลขท่ี 324 3. แสดงการคานวณต้นทนุ ตอ่ หนว่ ยงานของงานเลขที่ 324 และ 325

7 - 36 การบญั ชีตน้ ทนุ 1 ข้อ 4. บรษิ ัท สยามเฟอรน์ ิเจอร์ จากัด เปน็ ผู้ผลิตเครื่องเรือนตามคาสงั่ ของลกู ค้า งดทดลองของ บริษทั ณ วนั ท่ี 1 มถิ นุ ายน 25X8 ปรากฏดังตอ่ ไปน้ี บรษิ ทั เฟอร์นเิ จอร์ จากดั งบทดลอง วันที่ 1 มิถุนายน 25X8 (หนว่ ย : บาท) เงินสด 160,600 ลูกหน้ีการคา้ 50,000 คมุ ยอดวัตถุดิบ 59,000 คุมยอดงานระหวา่ งทา 28,000 คุมยอดสนิ คา้ สาเรจ็ รูป 40,000 คา่ ประกันภยั จา่ ยลว่ งหนา้ 24,000 สินทรพั ยถ์ าวร 1,930,000 ค่าเสอื่ มราคาสะสม-สนิ ทรพั ยถ์ าวร 600,000 เจา้ หนก้ี ารคา้ 58,000 ทนุ หนุ้ สามญั 1,400,000 กาไรสะสม 203,600 2,261,600 2,261,600 รายละเอียดงานระหว่างทามดี งั นี้ ค่าใช้จ่ายการผลิต รวม (บาท) งานเลขท่ี วตั ถดุ ิบทางตรง แรงงานทางตรง จดั สรร 8,000 101 3,000 2,000 3,000 20,000 102 10,000 4,000 6,000 28,000 รายละเอียดสินคา้ คงเหลือ ประกอบด้วย งานเลขท่ี รวม (บาท) 98 15,000 99 25,000 40,000 สาหรับบัญชีคุมยอดวัตถุดิบนั้นประกอบด้วย วัตถุดิบทางตรง 57,000 บาท วัสดุ สนิ้ เปลอื ง 2,000 บาท รายการท่ีเกิดขน้ึ ในระหว่างเดือนมิถุนายน 25X8 มีดังนี้

บทท่ี 7 การบัญชตี ้นทนุ งานสั่งทา 7 - 37 1. วัตถุดบิ ทางตรงและวัสดุส้นิ เปลอื งทซี่ อ้ื มาและเบิกมาใชใ้ นระหวา่ งเดือน สรุปดงั นี้ วตั ถดุ ิบทางตรง วสั ดสุ ิ้นเปลือง รวม (บาท) ซ้อื เช่ือ 104,000 บาท 6,000 บาท 110,000 บาท เบิกใช้ 82,000 บาท 5,000 บาท 87,000 บาท วสั ดสุ ิ้นเปลอื งทเี่ บกิ ใช้ปรากฏวา่ ใชใ้ นโรงงาน 3,000 บาท สว่ นทีเ่ หลอื 2,000 บาท เบิกใช้ในแผนกขายและบริหาร วัตถุดบิ ทางตรงที่เบิกใชก้ บั งานต่างๆ ดงั น้ี งานเลขท่ี 101 500 บาท งานเลขท่ี 102 18,000 บาท งานเลขท่ี 103 45,000 บาท งานเลขที่ 104 10,500 บาท งานเลขที่ 105 8,000 บาท รวม 82,000 บาท 2. เงนิ เดอื นและค่าแรงสาหรับเดอื น ปรากฏดังนี้ คา่ แรงทางตรง งานเลขท่ี 101 1,400 บาท งานเลขที่ 102 9,600 บาท งานเลขท่ี 103 35,000 บาท งานเลขท่ี 104 9,500 บาท งานเลขที่ 105 2,500 บาท รวมค่าแรงทางตรง 58,000 บาท ค่าแรงทางอ้อม 13,000 บาท เงินเดือนผจู้ ดั การโรงงาน 11,000 บาท เงินเดอื นฝา่ ยขายและบริหาร 14,000 บาท รวมเงนิ เดอื นและคา่ แรงทัง้ บรษิ ทั 96,000 บาท บรษิ ทั จา่ ยเงนิ เดอื นและค่าแรงในระหว่างเดอื นเปน็ เงินสด 80,000 บาท

7 - 38 การบัญชตี ้นทุน 1 3. ค่าใชจ้ า่ ยการผลิตและค่าใชจ้ า่ ยอนื่ ๆ ทีเ่ กดิ ขึ้นในระหว่างเดือน มดี งั น้ี แผนกผลิต ขายและบริหาร รวม (บาท) ชาระเงนิ สด คา่ ซอ่ มบารงุ 8,000 1,000 9,000 คา่ ใชจ้ า่ ยเบด็ เตล็ด 10,000 2,000 12,000 ไมไ่ ด้จา่ ยเป็นเงนิ สด คา่ เบีย้ ประกันภยั 4,000 1,000 5,000 คา่ เสอื่ มราคา 22,000 3,000 25,000 4. ในระหว่างเดือน บรษิ ัททางานเลขท่ี 101 , 102 และ 104 สาเร็จบริบูรณ์ และได้ส่ง งานเลขท่ี 101, 102 และ 104 ให้แก่ลูกค้า ราคาขายรวมท้ังสามงานท่ีส่งให้ลูกค้าในเดือนน้ี 180,000 บาท 5. ไดร้ บั ชาระเงนิ สดจากลูกหน้กี ารคา้ ตา่ งๆ รวมเปน็ เงนิ 200,000 บาท 6. จ่ายชาระหนี้ 50,000 บาท 7. กิจการโอนค่าใช้จ่ายการผลิตจริงเข้างานต่างๆ ในอัตราเดียวกันกับในปีท่ีแล้ว (ตาม ร้อยละของคา่ แรงทางตรง) 8. บริษัทจะปิดบัญชีปีละ 2 คร้ัง คือ ในวันที่ 30 มิถุนายน และวันท่ี 31 ธันวาคม ของทกุ ปี ให้ทา 1. ลงรายการขา้ งต้นในสมดุ รายวันทั่วไป 2. โอนไปบัญชแี ยกประเภทท่ีเก่ยี วขอ้ ง 3. งบตน้ ทนุ การผลิตและขาย 4. งบกาไรขาดทุน 5. งบทดลองหลังการปดิ บัญชี ณ วนั ที่ 30 มถิ ุนายน 25X8 ข้อ 5. บริษัท พงศ์พัฒน์ จากัด รับผลิตสินค้าตามคาสั่งลูกค้า บริษัทใช้ระบบบัญชีต้นทุนงานใน การลงบัญชีและคานวณต้นทุนผลิตภัณฑ์ สานักงานใหญ่ของบริษัทอยู่ท่ีถนนสีลม ส่วนโรงงาน ตงั้ อยู่ที่อาเภอพระประแดง สานักงานใหญ่เปน็ ผู้ตดิ ต่อซอ้ื ขายรวมทั้ง รับ - จ่ายเงินภายในกิจการ ทัง้ หมด เพื่อประโยชน์ในการรวบรวมต้นทุนและการควบคุมภายใน กิจการจึงจัดให้มีสมุดบัญชี โรงงานแยกจากชุดบัญชีของสานักงานใหญ่ ซง่ึ นอกจากจะลงบัญชีเกี่ยวกับต้นทุนการผลิตแล้วยัง ต้องทาการบันทึกรายการสินทรัพย์ในโรงงานรวมทั้งของคงคลังทุกประเภทท่ีได้เก็บรักษาไว้ใน คลังสนิ คา้ ของโรงงานดว้ ย ยอดคงเหลือตามงบทดลองในสมุดบัญชีโรงงาน ณ วันที่ 1 มกราคม 25X2 ปรากฏ รายละเอยี ดดังต่อไปนี้

บทที่ 7 การบัญชีตน้ ทนุ งานส่งั ทา 7 - 39 บัญชีคุมยอดวัตถดุ บิ บาท วัตถุดิบทางตรง 40,000 วสั ดสุ ้นิ เปลอื ง 20,000 60,000 บัญชคี มุ ยอดงานระหวา่ งทา งานเลขท่ี 455 18,000 งานเลขท่ี 456 19,000 37,000 บัญชีคมุ ยอดสินค้าสาเรจ็ รูป จากงานเลขที่ 448 20,000 บญั ชีเครื่องจักร 120,000 บัญชคี ่าเสอื่ มราคาสะสม - เครอื่ งจกั ร 20,000 บญั ชแี ยกประเภททั่วไป ? ขอ้ มูลการผลติ ในระหวา่ งเดือนมกราคม 25X2 ปรากฏรายละเอียดดงั นี้ 1.ในระหว่างเดือน วิศวกรได้สง่ั งานผลิตใหม่ 2 งานคือ งานเลขที่ 457 และ 458 2.ซือ้ วตั ถุดิบทางตรง 30,000 บาท วสั ดสุ ้นิ เปลอื ง 10,000 บาท เป็นเงนิ เชอ่ื 3.ปรากฏวา่ วตั ถดุ บิ ทางตรงทซี่ อ้ื มาบางสว่ นไมถ่ ูกตอ้ งตามคาสง่ั ซือ้ จึงสง่ คืนเจ้าหนี้ จานวน เงนิ 3,000 บาท ในการนตี้ ้องเสยี คา่ พาหนะเพอื่ ขนสง่ คนื แก่ผ้ขู ายให้ทนั ภายในกาหนด จานวน 300 บาท ค่าพาหนะทก่ี ิจการจา่ ยเงนิ สดลว่ งหนา้ ไปก่อนน้ี กิจการจะนาไปหักหน้ีค่าซื้อสนิ ค้าจาก ผูข้ ายได้ตามข้อตกลงทีไ่ ด้ทาไว้ระหว่างกัน 4. เม่อื รวบรวมค่าแรงและเงนิ เดอื นท้งั ส้ินท่เี กิดขนึ้ ระหวา่ งเดือนได้รายละเอียดดังนี้ คา่ แรงทโ่ี รงงานประกอบดว้ ย ค่าแรงทางตรง 50,000 บาท ค่าแรงทางออ้ ม 17,000 บาท เงนิ เดือนผู้จัดการโรงงาน 10,000 บาท เงนิ เดือนพนกั งานตรวจสอบ 3,000 บาท คา่ แรงทสี่ านักงานใหญป่ ระกอบด้วย เงนิ เดอื นพนกั งานขาย 20,000 บาท เงนิ เดือนพนกั งานบรหิ าร 30,000 บาท เงนิ เดือนและค่าแรงทกุ ประเภทถูกหกั ภาษี ณ ที่จ่าย ในอตั รา 10%

7 - 40 การบญั ชตี ้นทุน 1 5. รายละเอียดจากใบเบิกวตั ถดุ บิ และบัตรประจางาน ปรากฏดงั น้ี วตั ถดุ ิบทางตรง วสั ดสุ ิ้นเปลือง ค่าแรงทางตรง (บาท) (บาท) (บาท) งานเลขท่ี 455 13,000 1,000 15,000 งานเลขที่ 456 12,000 - 20,000 งานเลขท่ี 457 10,000 - 8,000 งานเลขที่ 458 5,000 1,500 7,000 งานท่วั ๆ ไป 1,000 9,500 - รวม 41,000 12,000 50,000 6. กจิ การกาหนดคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตจัดสรรในอตั รา 120% ของค่าแรงทางตรง 7. กจิ การจา่ ยหนี้คา่ วตั ถุดิบ และค่าแรงคา้ งจา่ ยทง้ั สนิ้ 8. คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ อ่ืนๆ ทส่ี มุห์บัญชโี รงงานรวบรวมเพอื่ ใหส้ านักงานใหญ่จา่ ยเงินได้แก่ ค่าเชา่ โรงงาน 5,000 บาท คา่ น้าคา่ ไฟโรงงาน 8,000 บาท คา่ ซ่อมบารุง 2,000 บาท คา่ โทรศัพท์ 700 บาท ค่าใช้จา่ ยเบด็ เตลด็ 2,500 บาท 9. เคร่อื งจักรของโรงงานมีอายใุ ชง้ าน 10 ปี 10. เม่ือสารวจงานทาเสร็จในตอนปลายงวด ปรากฏว่า งานเสร็จ 2 ช้ิน คือ งานเลขท่ี 455 จานวน 1,000 ชน้ิ งานเลขท่ี 456 จานวน 1,500 ชิ้น 11. กิจการได้ส่งงานเลขท่ี 455 ต่อลูกค้าเรียบร้อยแล้ว โดยกาหนดราคาขายในอัตรา 150% จากตน้ ทนุ การผลิต ส่วนงานเลขท่ี 456 ยังคงคา้ งอยใู่ นคลังสนิ ค้าท้งั หมด 12. ค่าใช้จ่ายทส่ี านักงานใหญ่เปน็ ของฝา่ ยขาย 20,000 บาท ฝา่ ยบรหิ าร 10,000 บาท กิจการจ่ายเป็นเงินสดทงั้ หมด 13. ผลต่างของบัญชีคา่ ใช้จา่ ยการผลติ ไดป้ ิดไปบัญชตี ้นทนุ ขาย ให้ทา 1. ลงรายการข้างต้นในสมดุ รายวันทั่วไปทัง้ ทางสานกั งานใหญแ่ ละโรงงาน (ไมต่ อ้ งแสดง บัญชีย่อย) 2. คานวณตน้ ทนุ ตอ่ หน่วยของงานเลขท่ี 456 3. บญั ชีแยกประเภทโรงงานในสมดุ ของสานกั งานใหญ่ 4. งบทดลองของโรงงาน ณ วนั ท่ี 31 มกราคม 25X2

บทที่ 7 การบัญชีต้นทนุ งานสง่ั ทา 7 - 41 ข้อ 6. ยอดคงเหลือหลงั ปดิ บัญชีในวันท่ี 1 มกราคม 25X1 ในสมดุ บัญชีแยกประเภทของบรษิ ัท พัฒนาการ จากดั ปรากฏดงั น้ี เงินสด 47,000 บาท เจา้ หนี้ 59,375 บาท ลกู หน้ี 50,000 บาท ทนุ ห้นุ สามญั 100,000 บาท คุมยอดวัตถุดบิ 22,000 บาท กาไรสะสม 34,925 บาท คมุ ยอดงานระหวา่ งทา 7,500 บาท แยกประเภทโรงงาน 62,000 บาท คุมยอดสนิ คา้ สาเร็จรปู 32,500 บาท แยกประเภทสานกั งานใหญ่ ? เคร่อื งจกั ร 35,300 บาท *อยู่ในสมดุ บญั ชขี องโรงงาน รายละเอยี ดในบญั ชคี มุ ยอดตา่ งๆ ประกอบดว้ ย บญั ชคี มุ ยอดวัตถุดิบ : วัตถดุ บิ ก 2,000 หนว่ ย 10,000 บาท วตั ถดุ ิบ ข 4,000 หนว่ ย 12,000 บาท บญั ชคี ุมยอดสนิ ค้าสาเรจ็ รปู : สนิ คา้ ค 1,000 หน่วย 12,500 บาท สนิ ค้า ง 2,000 หนว่ ย 20,000 บาท งานเลขท่ี 101 งานเลขที่ 102 บัญชคี ุมยอดงานระหว่างทา วตั ถดุ ิบทางตรง วัตถดุ ิบ ก (500 หน่วย) 2,500 บาท วตั ถดุ ิบ ข (200 หน่วย) 600 บาท คา่ แรงทางตรง 500 ช่ัวโมง 2,000 บาท 200 ชัว่ โมง 1,000 บาท ค่าใช้จ่ายการผลติ จดั สรร ในอตั รา 2 บาทตอ่ ช่วั โมง 1,000 บาท 400 บาท รวมต้นทนุ งานระหว่างทา 5,500 บาท 2,000 บาท ในระหว่างเดอื นมกราคม 25X1 มรี ายการตา่ งๆ เกดิ ข้นึ ดังน้ี 1.ซ้ือวัตถุดิบ ก 10,000 หนว่ ย @ 5.20 บาท วัตถุดิบ ข 12,000 หน่วย @ 3.75 บาทและวตั ถุดบิ ทางออ้ มรวมเป็นเงิน 17,500 บาท 2. จา่ ยเงนิ เดือนและค่าแรงรวมท้งั สนิ้ 110,000 บาท ในจานวนนี้เป็นเงินเดือน ในแผนกขายและบรหิ ารรวม 20,000 บาท ทเ่ี หลือเปน็ เงนิ เดือนและคา่ แรงของโรงงาน เงนิ เดือน และค่าแรงทกุ ประเภทถูกหักเป็นภาษี ณ ที่จ่ายรวม 16,000 บาท

7 - 42 การบญั ชีตน้ ทุน 1 3.เงินเดอื นและคา่ แรงทโี่ รงงานจาแนกตามงานตา่ งๆ ดงั น้ี ค่าแรงทางตรง งานเลขที่ 101 5,000 ช่วั โมง @ 4 บาท งานเลขท่ี 102 8,000 ชวั่ โมง @ 5 บาท งานเลขที่ 103 6,000 ชั่วโมง @ 3 บาท คา่ แรงทางอ้อม (รวม) 12,000 บาท 4.เบกิ วตั ถดุ บิ เข้างานตา่ งๆ โดยใช้ระบบเข้ากอ่ น - ออกกอ่ น (FIFO) ดังนี้ งานเลขที่ 101 งานเลขที่ 102 งานเลขท่ี 103 วตั ถดุ ิบ ก 10,000 หน่วย - 1,000 หนว่ ย วัตถดุ ิบ ข - 12,000 หน่วย 2,500 หน่วย ส่วนวตั ถดุ บิ ทางออ้ มเบกิ ไปใช้ในโรงงาน 7,500 บาท 5. กิจการไดก้ าหนดอัตราค่าใชจ้ า่ ยการผลติ จัดสรรเท่ากับ 2 บาทต่อช่วั โมงแรงงานทางตรง 6. ในเดือนนีผ้ ลติ งานเสรจ็ เพยี ง 2 งาน คอื งานเลขท่ี 101 และ 102 และได้ส่งมอบให้ ลูกค้าเรยี บร้อยแลว้ โดยคิดราคาขายเทา่ กบั 120,000 บาท และ 140,000 บาท ตามลาดบั 7. กิจการให้เงินลดเงินสด 5% แก่ลูกค้าท่ีมาชาระภายใน 20 วัน ในเดือนนี้ได้รับเงิน ชาระหน้จี ากลูกค้าเป็นเงนิ สดรวม 247,000 บาท 8. คา่ ใชจ้ า่ ยในการขายและบรหิ ารเปน็ เงนิ เชอ่ื รวม 15,000 บาท คา่ ใช้จา่ ยการผลติ ท่จี ่าย เป็นเงนิ สดรวม 10,800 บาท ส่วนค่าเสื่อมราคาเครอื่ งจักรเท่ากบั 2,000 บาท 9. กิจการปิดบญั ชผี ลต่างคา่ ใช้จา่ ยการผลติ ไปบัญชตี น้ ทุนขายประจางวด ให้ทา 1. งบทดลองทง้ั ของโรงงานและสานกั งานใหญใ่ นวนั ท่ี 1 มกราคม 25X1 2. สมุดรายวนั ทั่วไปแสดงการลงรายการขา้ งตน้ ท้ังหมด โดยไม่ตอ้ งแสดงบัญชียอ่ ย 3. งบทดลองหลงั ปิดบญั ชีทั้งของโรงงานและสานกั งานใหญใ่ นวนั ท่ี 31 มกราคม 25X1 ข้อ 7. บริษัท ทิวาราตรี จากัด เป็นบริษัทรับบริการติดตั้งแสงสีและไฟประดับตามงานต่างๆ การติดตั้งแต่ละคร้ังจะใชว้ ัสดุแตกต่างกนั ไปตามลกั ษณะของเวทีและงานท่ีแสดง ดังนั้น กิจการจึง ต้องจดั เตรยี มวัตถดุ ิบประเภทต่างๆ ไว้ล่วงหน้า กิจการใช้ระบบต้นทุนปกติ (Normal Costing) ในการคานวณต้นทุนของงานตา่ งๆ และในเดือนพฤษภาคม 25X8 มี ข้อมูลในการดาเนนิ งานดงั ต่อไปน้ี 1. ยอดคงเหลือในบญั ชีของคงเหลอื ณ วนั ที่ 1 พฤษภาคม ประกอบดว้ ย บัญชวี ตั ถดุ บิ และอุปกรณไ์ ฟฟา้ 38,000 บาท บญั ชีคมุ งานระหวา่ งทา 145,000 บาท

บทที่ 7 การบญั ชีตน้ ทุนงานสง่ั ทา 7 - 43 สาหรับบญั ชีย่อยของบญั ชีคมุ งานระหวา่ งทามี 2 งานคืองานเลขที่ B - 46 และ D - 81 โดยมีรายละเอียดตอ่ ไปนี้ งานเลขท่ี งานเลขที่ B - 46 D - 81 วัตถดุ บิ และอุปกรณไ์ ฟฟ้า 30,000 บาท 75,000 บาท แรงงานทางตรง 8,600 บาท 10,400 บาท คา่ ใช้จ่ายการผลิตจดั สรร 6,000 บาท 15,000 บาท 2. ในเดือนพฤษภาคมกิจการรบั งานใหมอ่ กี 2 งาน คือ งานเลขที่ B - 47 และ E - 18 โดยมรี ายละเอียดเก่ียวกบั การใช้วตั ถดุ บิ ทางตรงและแรงงานทางตรงดงั น้ี งานเลขที่ งานเลขท่ี งานเลขที่ งานเลขที่ B - 46 D - 81 B - 47 E - 18 วตั ถุดบิ และอุปกรณ์ไฟฟา้ 3,000 15,000 17,000 8,000 แรงงานทางตรง 1,800 1,600 5,000 4,000 3. ในระหว่างเดอื นกิจการส่ังซอื้ วัตถุดบิ และอปุ กรณไ์ ฟฟ้าตา่ งๆ รวมเปน็ เงิน 20,000 บาท ตอ่ มากจิ การไดจ้ า่ ยเงินสดชาระหนีเ้ พยี ง 80% 4. จ่ายคา่ แรงทางออ้ มในตอนส้นิ งวด 2,600 บาท 5. กจิ การคานวณหกั ภาษี ณ ที่จ่ายค่าแรงทกุ ประเภทในอัตรา 10% ของคา่ แรงขั้นตน้ 6. จานวนวตั ถุดิบทางอ้อมใชไ้ ปจากทุกงานรวมแลว้ คดิ เป็นเงนิ 3,100 บาท 7. บันทกึ คา่ ใชจ้ ่ายการผลติ ดงั รายละเอยี ดต่อไปน้ี คา่ พาหนะขนย้ายของ (จา่ ยเงนิ สดแลว้ ) 1,000 บาท คา่ เชา่ สถานที่ (จา่ ยเงินสดแล้ว) 2,500 บาท คา่ ใช้จ่ายเบด็ เตล็ด (จา่ ยเงนิ สดแลว้ ) 360 บาท ค่าสาธารณปู โภค (ค้างจา่ ย) 1,440 บาท คา่ เส่ือมราคาอปุ กรณส์ านักงาน 1,500 บาท 8. กจิ การคานวณค่าใช้จ่ายการผลติ จดั สรรเขา้ เป็นตน้ ทนุ การผลิตของงานต่างๆ ในอัตรา 20% ของมลู ค่าวัตถดุ ิบและอุปกรณ์ไฟฟ้าท่ีใช้ไปในแต่ละงาน และเม่ือส้ินเดือนจะคานวณผลต่าง ค่าใช้จ่ายการผลิตในแต่ละเดือน และโอนเข้าบัญชีผลต่างค่าใช้จ่ายการผลิตในตอนสิ้นเดือน สาหรบั ยอดผลต่างค่าใชจ้ ่ายการผลิต ณ วนั ท่ี 1 พฤษภาคม 25X8 (เปน็ ยอดทสี่ ะสมจนถงึ 30 เมษายน 25X8) มีจานวน 2,700 บาท โดยแสดงเป็นยอดดุลเดบิต 9. ในเดือนน้ีผลิตงานเสร็จ 2 งาน คืองานเลขท่ี B-46 และ D-81 กิจการได้ส่งบิล เรียกเก็บเงินท้ัง 2 งานในอัตรา 140% ของต้นทุนการผลิตและได้รับชาระค่าบริการจากลูกค้า เพยี ง 80% เทา่ น้นั