Commentary on Consumer Protection Law

3MHVD9±.XVKWHWHSDGUHMWDQsNRQWUDWDGKHNRQWUDWDHVKLWMHV 249 SUDXEs¿]LNLVKWHGXNVKPHEUHQGDPXDMVKQJDdorëzimi i mallrave. Konsumatorit nuk i kërkohet të provojë shkakun e asaj mungese përputhjeje ose të provojë se origji- na e asaj mungese përputhjeje i atribuohet shitësit. Kjo situatë mund të përmbyset vetëm nëse shitësi provon, sipas standardeve ligjo- re të kërkuara, se shkaku apo origjina e mungesës së përputhshmërisë shtrihet në rrethana të cilat ndodhën pas dorëzimit të mallrave. 5. Afati i parashkrimit për të kërkuar dëmshpërblim nga shitësi (çështja C-133/16 Ferenschild)166 Faktet e çështjes Konsumatori bleu një automjet të përdorur me garanci një vit, mirëpo dolën pro- bleme me regjistrimin e dokumenteve të pronësisë, pasi rezultonte se automjeti ishte raportuar si i vjedhur. Konsumatori njoftoi shitësin, ndërkohë që e zgjidhi problemin brenda pak muajsh dhe e regjistroi sendin. Pasi kishte kaluar një vit, konsumatori ngriti padi ndaj shitësit duke kërkuar shpërblimin e dëmit për shpenzimet që kishte kryer kur ishte marrë me problemet e regjistrimit të automjetit dhe vonesat përkatëse. Shitësi u mbrojt se kishte kaluar afati i garancisë njëvjeçare. Gjykata referuese pyeti në thelb, nëse afati i garancisë nënkuptonte gjithashtu edhe afatin e parashkrimit sipas nenit 5 (2) të Direktivës 99/44. Arsyetimi kryesor Për shkak se LMK nuk ka transpozuar nenin 5(1) dhe nenin 7(1) të Direktivës 99/44, të cilët parashikojnë situatat e parashkrimit të padisë për të kërkuar dëmshpërblim, si dhe afatin e garancisë për sendet e përdorura që mund të reduktohet deri në një vit, respektivisht, nuk po ndalemi në arsyetimin e detajuar të dhënë në vendimin e GJED. Rasti i nenit 5(1) thekson se afati i parashkrimit të padisë në legjislacionin kombëtar nuk duhet të pengojë konsumatorët që të ngrenë padi për të kërkuar të drejtat e garan- cisë ligjore dyvjeçare. GJED argumentoi se këto dy afate nuk duhet të ngatërrohen me njëri-tjetrin. Fakti se garancia është një vit për sendet e përdorura apo dy vjet për të rejat, nuk duhet të ngatërrohet me afatin e parashkrimit të padisë, afat, i cili duhet të jetë i tillë që të mos pengojë konsumatorët nga ushtrimi i të drejtave të tyre që rrjedhin prej garancisë ligjore dyvjeçare. Në legjislacionin shqiptar, nëse i referohemi nenit 717 të Kodit Civil, shohim se PHWDGXKHWW¶LQMRIWRKHWVKLWsVLWEUHQGDGLWsYHQJD]EXOLPLLVDM0HJMLWKDWsQsoGR rast afati për të kundërshtuar të metat është dy vjet nga data e dorëzimit të sendit, çka është në përputhje me vendimin e mësipërm të GJED-së. Ky nen i Kodit Civil duhet të interpretohet në këtë këndvështrim pavarësisht përjashtimeve që përmban, në mënyrë që të garantohet pajtueshmëria e legjislacionit shqiptar me atë të Acquis të BE-së. 166 ECJ Judgment of 13 July 2017 C-133/16 -Christian Ferenschild v JPC Motor SA.- ECLI:EU:C:2017:541.



PJESA VI TË DREJTAT E KONSUMATORËVE DHE FORMAT E LIDHJES SË KONTRATËS ME KONSUMATORËT 9sVKWULPLSsUJMLWKVKsP Pjesa e gjashtë e LMK transpozon Direktivën 2011/83/EU për të drejtat e konsu- matorit.1 Kjo pjesë është ndryshuar dhe shtuar me ligjin nr. 71/2018. Si gjithmonë i kërkohet lexuesit të referohet në Fletoren Zyrtare për versionet në fuqi. Gjithsesi është rasti të saktësojmë këtu se hartimi i këtij komentari është mbështetur mbi projekt- ligjin e përgatitur nga Ministria përgjegjëse për mbrojtjen e konsumatorit përpara mi- ratimit të ligjit aktual. Direktiva 2011/83 e miratuar në tetor të vitit 2011 erdhi si rezultat i diskutime- ve të shumta dhe debateve akademike përgjatë programeve, projekteve e planeve të veprimit në kuadër të strategjive të Komisionit Europian për mbrojtjen e konsuma- torit. Në tetor 2008, Komisioni Europian publikoi propozimin e Direktivës për të drejtat e konsumatorit, i cili sipas relacionit shpjegues ishte rezultat i rishikimit të Acquis mbi konsumatorët dhe mbulonte një sërë direktivash mbi mbrojtjen e kon- sumatorëve. Rishikimi kishte për objekt thjeshtimin dhe plotësimin e kuadrit aktual UUHJXOOXHV PH TsOOLPLQ ¿QDO H JMLWKsSsUIVKLUsV Ws DUULWMHV Vs QMs WUHJX Ws EUHQGVKsP real biznes-konsumator, duke vendosur ekuilibrin e duhur ndërmjet një mbrojtjeje të lartë për konsumatorët dhe konkurrencës së lirë e të ndershme të ndërmarrjeve. Fillimisht rishikimi i Acquis konsumatore synonte tetë direktiva: mbi kontratat jashtë qendrave tregtare, mbi kontratat në largësi, mbi kontratën e shitjes konsumatore dhe mbi kushtet e SDGUHMWDQsNRQWUDWDWNRQVXPDWRUHVLGKHGLUHNWLYsQPELkredinë kon- sumatore, mbi timeshare, mbi pushimin dhe ndalimin e shkeljeve dhe mbi treguesin e çmimeve. Synimi ishte mjaft i gjerë, por gjatë diskutimeve Komisioni Europian arriti në përfundimin se katër direktivat e fundit, pra ajo mbi kredinë konsumatore, mbi timeshare, mbi pushimin dhe ndalimin e shkeljeve, si dhe treguesin e çmimeve duhet të qëndronin dhe rregulloheshin më vete, si direktiva sektoriale. Këto direktiva, sikurse diskutohen më poshtë në këtë komentar, janë rishikuar dhe qëndrojnë më vete. Ndërsa katër direktivat e tjera, ato mbi kontratat jashtë qendrave të tregtimit, mbi kon- tratat në largësi, mbi kontratën e shitjes konsumatore dhe mbi kushtet e padrejta, do të 1 Directive 2011/83/EU of the European Parliament and of the Council of 25 October 2011 on consumer rights, amending Council Directive 93/13/EEC and Directive 1999/44/EC of the European Parliament and of the Council and repealing Council Directive 85/577/EEC and Directive 97/7/EC of the European Parliament and of the Council Text with EEA relevance. OJ L 304, 22.11.2011, p. 64–88.

252 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime konsolidoheshin, plotësoheshin dhe përmirësoheshin sipas një direktive të vetme mbi të drejtat e konsumatorit. Megjithatë ambicia e gjerë e Komisionit Europian ndeshi pengesa në organet legjislative të BE dhe pas ecejakeve të gjata Këshill - Parlament SsUJMDWsSURFHGXUsVVs]DNRQVKPHQsSsUIXQGLPSURSR]LPGLUHNWLYD¿OOHVWDUHPELWs drejtat e konsumatorit u gjymtua dhe arriti të konsolidonte vetëm dy direktiva duke i zëvendësuar ato: atë mbi kontratat jashtë qendrave të tregtimit dhe atë mbi kontratat e lidhura në largësi. Megjithëse ka zëvendësuar vetëm dy direktiva që rregullonin kon- tratat e lidhura jashtë qendrave tregtare dhe në largësi, kjo direktivë ka rëndësi për të gjitha kontratat e shitjes dhe furnizimit, pasi parashikon disa detyrime të përgjithshme informimi që rëndojnë mbi tregtarët. Ajo ofron gjithashtu disa elemente të tjera për- mirësuese mbi momentin e dorëzimit të sendit dhe kalimin e rrezikut në kontratat e shitjes, si dhe ofron mundësi për Shtetet Anëtare të BE të shtrijnë kontrollin mbi kushtet thelbësore të kontratave konsumatore. Direktiva 2011/83 bën pjesë në të ashtuquajturat direktiva të gjeneratës së dytë, ku fokusi është zhvendosur nga harmonizimi minimal i kërkuar më parë, drejt harmonizi- mit maksimal, pasi vetëm në këtë mënyrë mund të realizohet uniformiteti i kuadrit rre- gullator të tregut të brendshëm. Kjo direktivë në fakt përshtat parimin e harmonizimit maksimal të synuar. Pra kërkohet harmonizim maksimal për disa çështje, ndërsa për disa çështje të tjera vendoset vetëm një prag minimal rregullimi, që është i detyrueshëm, ku u lihet kompetencë Shteteve Anëtare, sipas interesave të ngrenë këtë prag. Në kuadër të implementimit të direktivës së lartpërmendur, objektivi i përgjithshëm që synon kjo pjesë e LMK është fuqizimi i konsumatorëve nëpërmjet rregullimit të informimit të tyre mbi shitjet dhe shërbimet që ofrohen në treg, si dhe ka për qëllim të kontribuojë në arritjen e një mbrojtjeje më të lartë për ta, duke siguruar kështu funksionimin e mirë të tregut. Qëllimi i kësaj pjese të ligjit është kryesisht rregullimi normativ i kontratave të lidhura jashtë qendrave të tregtimit dhe në largësi, i përqendruar në drejtim të dy aspekteve të konsideruara shumë të rëndësishme për të drejtat e konsumatorëve, në drejtim të informacionit parakontraktor dhe në të drejtën e tërheqjes nga kontrata. Megjithatë, nisur edhe nga vetë titulli i Pjesës VI, në kreun e parë rregullohen aspektet e informacionit parakontraktor në të gjitha kontratat e shitjes dhe furnizimit, që nuk janë të lidhura në largësi apo jashtë qendrave të tregtimit, por në vetë qendrën e treg- timit të tregtarit. Kjo pjesë, duke zëvendësuar pjesën e mëparshme të ligjit mbi format e posaçme të lidhjes së kontratave, synon të sistematizojë, detajojë dhe përcaktojë të drejtat e konsumatorëve duke ofruar një mbrojtje më të lartë për konsumatorët me qëllim fuqizimin e tyre për pjesëmarrjen në treg. Nga ana tjetër, kjo pjesë e ligjit lehtëson aktivitetin tregtar në drejtim të sigurisë juridike, duke qartësuar dhe detajuar në mënyrë të kuptueshme detyrimet që duhet të përmbushë tregtari gjatë ushtrimit të aktivitetit të tij online apo RIÀLQH. Rregullimi normativ synon ndërtimin e konsumato- rit me besim në treg duke marrë në konsideratë edhe zhvillimet teknologjike të viteve të fundit në shoqëri, si zhvillimi i shoqërisë së informacionit, ofrimi i produkteve me përmbajtje digjitale, siç janë aplikacionet në telefona, programet kompjuterike, librat DSR¿OPDWPX]LNDHWM Informacioni parakontraktor konsiderohet mjaft i rëndësishëm për të fuqizuar NRQVXPDWRUsWQsWUHJGKHSsUW¶XPXQGsVXDUDW\\UHYHQGLPPDUUMHQHinformuar dhe të

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 253 ndërgjegjshme për realizimin sa më të mirë e të plotë të interesave të tyre. Detyrimi për informacion, i vendosur nga ligji mbi tregtarët, minimizon asimetrinë e informacionit që rëndom ndeshet ndërmjet dy palëve, asaj të mirinformuar mbi shërbimet dhe mallrat që ofron, pra tregtarëve, dhe palës tjetër që nuk ka të njëjtat mundësi, pra konsuma- torëve. Me fjalë të tjera në përgjithësi synohet vendosja e ekuilibrave të drejtë në eko- nominë e lirë të tregut dhe shmangia e deformimeve dhe mangësive të tregut të mallra- ve dhe shërbimeve të ofruara ndaj publikut të gjerë. Në ditët e sotme, me ndryshimet e thella në teknologji dhe në stilin e jetesës, mallrat dhe shërbimet nuk ofrohen vetëm në mënyrën tradicionale, nëpërmjet qendrave të tregtimit, por edhe jashtë tyre, në rrugë, gjatë festimeve, në ekskursione, në qendrat e punës, apo në banesat e konsumatorëve, si edhe në largësi nëpërmjet mjeteve më moderne të komunikimit, sikurse janë telefo- ni, TV, Interneti etj. Për më tepër, lindja e formave të reja të shitjeve dhe shërbimeve jashtë qendrave tregtare apo në largësi, kërkon një rregullim të posaçëm legjislativ, si edhe ndërtimin e mirërregullimin e elementeve të posaçme të së drejtës kontraktore, VLNXUVH sVKWs H GUHMWD SsU W¶X WsUKHTXU QJD NRQWUDWD RVH VLo QMLKHW QGU\\VKH H GUHMWD H heqjes GRUs .MR H GUHMWs PH QMs ]EDWLP Ws NX¿]XDU Qs Ws GUHMWsQ H SsUJMLWKVKPH Ws kontratave, zë një nga shtyllat themelore në rregullimin e kontratave jashtë qendrave të tregtimit dhe ato në largësi. Struktura e kësaj pjese është ndërtuar si më poshtë: së pari, parashikohet infor- macioni parakontraktor që duhet të jepet në kontratat që lidhen në qendrat e tregti- PLWVsG\\WLSsUFDNWRKHWLQIRUPDFLRQLSDUDNRQWUDNWRUTsGXKHWWsMHSHWQsNRQWUDWDWH lidhura jashtë qendrave të tregtimit dhe në largësi, përfshirë formën e dhënies së këtij informacioni, si dhe detajohen modalitete të së drejtës së heqjes dorë nga këto lloje NRQWUDWDVKVsWUHWLWUDMWRKHQGLVDDVSHNWHWsdorëzimit të sendit dhe imponohen disa GHW\\ULPH VSHFL¿NH PEL WUHJWDULQ SsU osVKWMHW H PELWDUL¿PLW Ws mjeteve të pagesave, kostot e telefonatave paskontraktore, si dhe kërkesa për marrjen e pëlqimit eksplicit të konsumatorit në rastet e pagesave shtesë. Këto parashikime përmbahen në katër krerë. Kreu I parashikon fushën e zbatimit dhe përjashtimet prej saj. Kreu I/I parashikon informacionin parakontraktor në kontratat në përgjithësi, pra ato të lidhura në qendrat tregtare. Kreu II përmban informacionin parakontraktor për kontratat e lidhura jashtë qendrave të tregtimit dhe në largësi, si edhe parashikimet mbi të drejtën e heqjes dorë nga këto kontrata. Kreu III përmban të drejta të tjera të konsumatorit, pra ato që lidhen PHGRUs]LPLQHVHQGLWPELWDUL¿PLQPLUDWLPLQHNVSOLFLWQsUDVWWsSDJHVDYHVKWHVsHWM

254 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime KREU I TË DREJTAT E KONSUMATORËVE NË KONTRATA Neni 34 Fusha e zbatimit 1. Dispozitat e pjesës VI, të këtij ligji, zbatohen për çdo kontratë të lidhur, ndërmjet një tregtari dhe një konsumatori. Ato zbatohen edhe për kon- tratat e furnizimit me ujë, gaz, energji apo për ngrohje lokale, përfshirë ato nga furnizuesit publikë, në rastin kur këto të mira ofrohen në bazë kontraktore. 2. Dispozitat e pjesës VI, të këtij ligji, nuk zbatohen në rastet kur pa- rashikohet ndryshe në legjislacionin që rregullon sektorë të veçantë. 3. Për aspekte të përgjithshme të së drejtës së kontratave që nuk rre- gullohen nga ky ligj, do të zbatohen dispozitat e Kodit Civil mbi veprimet juridike dhe kontratat, në lidhje me rregullat për vlefshmërinë, krijimin apo efektin e një kontrate. 4. Dispozitat e pjesës VI, të këtij ligji, nuk pengojnë tregtarët që t’u ofrojnë konsumatorëve kushte kontraktore më të favorshme se ato të pa- rashikuara nga dispozitat e këtij ligji. Koment 1. Fusha subjektive e zbatimit Dispozitat e kësaj pjese të ligjit zbatohen mbi kontratat e lidhura midis tregtarëve dhe konsumatorëve, pra jo midis dy konsumatorëve apo midis dy tregtarëve. Mbi SsUNX¿]LPHWHNsW\\UHVXEMHNWHYHUHIHURKHWQsNRPHQWHWHQHQLWWs/0.*MLWKDVKWX këto dispozita nuk do të zbatohen as në rastin kur konsumatori i ofron apo shet një mall tregtarit, si për shembull në rastin e shitjes së makinave të përdorura, apo rastin e stolive prej ari a argjendi, mobilieve të përdorura, etj., ku zakonisht konsumatorët i shesin këto lloj mallrash te tregtarët që i mbledhin ato. 2. Fusha objektive e zbatimit Kjo pjesë e ligjit bën dallim midis disa llojeve kryesore të kontratave: 2.1. Kontratat e shitjes .RQWUDWDW H VKLWMHV VLSDV SLNsV  Ws QHQLW  SsUNX¿]RKHQ NsVKWX µ.RQWUDWs VKLWMHMH¶ sVKWs oGR NRQWUDWs VLSDV Vs FLOsV WUHJWDUL NDORQ RVH PHUU SsUVLSsU Ws NDORMs pronësinë e mallrave te konsumatori, i cili paguan ose merr përsipër të paguajë çmi- min e tyre. Objekt i kësaj kontrate janë si mallrat, ashtu edhe shërbimet. Pra, këto janë kontratat për shitjen e mallrave të cilat mund të përfshijnë në objektin e tyre edhe shërbimin e instalimit ose mirëmbajtjes. Por kur shërbimi është dytësor, në funksion të mallit, kontrata do të konsiderohet si kontratë shitjeje dhe jo si kontratë shërbimi.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 255 2.2. Kontratat e shërbimit .RQWUDWDWHVKsUELPLWSsUNX¿]RKHQNsVKWXµ.RQWUDWsVKsUELPL¶sVKWsoGRNRQWUDWs e ndryshme nga një kontratë shitjeje, sipas së cilës tregtari furnizon ose merr përsipër të furnizojë një shërbim te konsumatori, i cili paguan ose merr përsipër të paguajë çmimin. 2.3. Kontratat për furnizimin me përmbajtje digjitale Këtu është fjala për kontratat për furnizimin me përmbajtje digjitale, të cilat nuk jepen në një mjet të trupëzuar. Përmbajtja digjitale jepet në një mjet të trupëzuar në rast se përmbahet në një CD, DVD, USB etj., ndërsa, në rast se ajo furnizohet online do të thotë që nuk është dhënë në një mjet të trupëzuar. Në vazhdim këto kontrata do WsTXKHQµNRQWUDWDSsUSsUPEDMWMHQGLJMLWDOHRQOLQH¶3LNDHQHQLWWs/0.SsUNX¿- ]RQVLµSsUPEDMWMHGLJMLWDOH¶WsGKsQDWWsFLODWSURGKRKHQGKHMHSHQQsIRUPsGLJMLWDOH Shembuj mund të ishin programet kompjuterike, lojërat, muzika, video ose tekste, pa- varësisht nëse ato aksesohen përmes shkarkimit (downloading) apo përmes transme- timit (streaming), nga një mjet i prekshëm apo tjetër mjet, pra nga ndonjë kompjuter, laptop, aparat telefonik, tablet, apo tjetër mjet. Ndërsa recitali 19 i Direktivës 2011/83 VKSMHJRQVHNRQWUDWDWSsUSsUPEDMWMHGLJMLWDOHTsQXNMHSHQQsQMsPMHWWsNX¿]XDUQXN GXKHWWsNODVL¿NRKHQDVVLNRQWUDWDVKLWMHMHGKHDVVLNRQWUDWDVKsUELPL 3sUNX¿]LPLLJMHUsLSsUPEDMWMHVGLJMLWDOHGRWsWKRWsVHµNRQWUDWDWSsUSsUPEDMWMHQ GLJMLWDOHRQOLQH¶PXQGWsPEXORMQsQMsYDUJVLWXDWDVKTsSsUIVKLMQsIXUQL]LPLQPHWs dhëna në formë digjitale. Për më tepër, këto lloje kontratash u nënshtrohen dispozitave të kësaj pjese të ligjit edhe kur ato nuk përmbajnë pagesën e një çmimi nga konsuma- WRUL1GRVKWDOHJMLVODWRULNsWXNDGDVKXUWsSsUIVKLMsUDVWHWNXUQsIDNWµSDJHVD¶NRQVL- ston në të dhënat personale që jep konsumatori, apo ato që kanë një periudhë prove falas. Megjithatë, duke qenë se ligji zbatohet në të gjitha kontratat e lidhura midis konsumatorëve dhe tregtarëve, këtu nuk do të përfshihen rastet e transmetimeve falas online të të dhënave digjitale, pra aty ku nuk ka një lidhje të shprehur të kontratës. Aksesi në një faqe interneti, apo shkarkimi i të dhënave nga një faqe e tillë nuk do të konsiderohet kontratë. Në varësi sesi procesohet porosia e dhënë nga konsumatori, artikuj të përmbajtjes GLJMLWDOHVKXPs¿VKHPXQGWsRIURKHQGKH¿WRKHQPHDQsWsQMsNRQWUDWHWsYHWPHVL për shembull, gjatë një lidhjeje të vetme me platformën e tregtarit, mund të shkar- kohen disa artikuj, supozojmë një program kompjuteri dhe një antivirus. Për më tepër në varësi të kushteve të kontratës, një kontratë abonimi mund të mbulojë furnizimin me një varg përmbajtjesh digjitale, p.sh. në rastin e abonimit në një revistë mujore RQOLQHIXUQL]LPLPHPDWHULDOLQHSsUPXDMVKsPQXNGRWsSsUEsMsQMsµNRQWUDWs¶WsUH për qëllime të këtij ligji. Ndërsa në rastet kur i njëjti tregtar ose një tregtar tjetër u ofron abonentëve një përmbajtje tjetër të caktuar digjitale, e cila nuk mbulohet nga abonimi, ky furnizim tjetër do të konsiderohet një kontratë e re për qëllime të ligjit. Në rastet kur një kontratë për përmbajtje digjitale online ofron edhe opsione shtesë ose të konsoliduara blerjeje, atëherë tregtari duhet të informojë konsumatorin mbi këto opsione dhe të kërkojë vullnetin e shprehur të konsumatorit. Raste të tilla mund të ishin, për shembull, një videogame me nivele ekstra, ose me energji a pajisje ekstra

256 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime për lojtarin, ose rastet e abonimeve në shërbimet me përmbajtje audio-vizuale, të cilat ofrojnë përmbajtje opsionale, si pay per view¿OPDWsWMHUsPHSDJHVsVKWHVs1s kësi rastesh konsumatori duhet të njoftohet menjëherë dhe në mënyrë të dukshme për mënyrat e pagesës për këto opsione shtesë, përpara se ai të abonohet në produktin kryesor digjital që ofrohet. Kushtet bazë të vendosura për pagesën nuk duhet të lejojnë blerjet shtesë pa u marrë më parë pëlqimi i shprehur në mënyrë eksplicite i konsuma- torit. Për mënyrën si jepet informacioni dhe si realizohet e drejta e heqjes dorë nga këto kontrata, duhet referuar në dispozitat e mëposhtme përkatëse. 2.4. Kontratat për furnizimin me ujë, gaz, energji dhe ngrohje lokale Me këto lloj kontratash do të kuptojmë rastet kur uji, gazi dhe energjia nuk fur- QL]RKHQ Qs QMs VDVL DSR YsOOLP Ws NX¿]XDU 8ML JD]L GKH HQHUJMLD VKLWHQ Qs VDVL DSR YsOOLP Ws NX¿]XDU NXU SVK VKLWHQ Qs VKLVKH XML RVH ERPEROD JD]L HWM 1s NsWR OORM kontratash që parashikohen në këtë pjesë të ligjit, bëhet fjalë vetëm për ato lloj kontra- tash që furnizojnë qytetarët me energji, ujë, gaz, kaldaja ngrohjeje, si të mira publike në formën e shërbimeve komunale, të cilat deri tani janë ofruar nga persona juridikë publikë, pra nga shteti, si shërbime ekonomike jetike për shoqërinë, me përjashtim të rastit të CEZ, për aq kohë sa zgjati. Megjithatë, furnizimi me këto shërbime nuk është më monopol i shtetit, sidomos rasti i energjisë dhe gazit është tashmë një treg i hapur, por i rregulluar. Pasojat e hapjes së këtyre tregjeve do të ndihen shpejt në shoqërinë shqiptare me miratimin e ligjeve të fundit mbi energjinë dhe gazin natyror. Ngrohja lokale i referohet furnizimit të shërbimit, ndër të tjera, në formën e avullit apo ujit të ngrohtë, nga një burim qendror prodhimi, me anë të sistemit të transmetimit dhe shpërndarjes në ndërtesa të shumta brenda një lokaliteti, për qëllime ngrohjeje. Të tilla janë ofruar, për shembull, në Qytetin Studenti, ose në qytete si Korça. Në vazhdim NsWRNRQWUDWDGRWsTXKHQµNRQWUDWDSsUIXUQL]LPLQPHVKsUELPHNRPXQDOH¶ Përgjithësisht dispozitat ligjore të kësaj pjese të LMK zbatohet mbi të katër llojet e mësipërm të kontratave, por disa dispozita bëjnë dallim mes tyre. Kështu për shem- bull në rastin e llogaritjes së afatit të heqjes dorë nga kontrata do të zbatohen momente WsQGU\\VKPHSsUVDLSsUNHWNRKsVVHNXUGRWs¿OORMsWsHFsDIDWLLKHTMHVGRUs 2.5. Kontratat me qëllime të kombinuara Përgjithësisht kontratat që lidhin tregtarët me konsumatorët, objekt rregullimi i kësaj pjese të ligjit, përmbajnë elemente si të shitjes së mallrave, ashtu edhe të shër- ELPHYH.ULWHULSsUWsNODVL¿NXDUQMsNRQWUDWsVLNRQWUDWsVKLWMHMHsVKWsWUDQVIHULPLLVs drejtës së pronësisë mbi sendin/mallin te konsumatori kundrejt çmimit. Kështu, në rast VHNRQWUDWDNDSsUREMHNWWUDQVIHULPLQHVsGUHMWsVVsSURQsVLVsDMRGRWsNODVL¿NRKHW si kontratë shitjeje për qëllime të këtyre dispozitave, pavarësisht nëse përmban edhe shërbime, si për shembull instalimin, mirëmbajtjen, apo procese të tjera, pavarësisht nga vlera e mallit dhe e shërbimit. Shembuj të kontratave që përfshijnë si mallra edhe shërbime, por që duhen klasi- ¿NXDUVLNRQWUDWDVKLWMHMHMDQs - shitja e pajisjeve elekroshtëpiake dhe instalimi i tyre në apartamentin e NRQVXPDWRULW

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 257 - blerja e elementeve të ndryshme të ndërtimit, si p.sh. dyer, dritare dhe vendosja HW\\UHQsVKWsSLQsHNRQVXPDWRULW - blerja e një celulari dhe abonimi në shërbimin e komunikacionit elektronik, si p.sh. “Albtelekom sh.a.” ofron iPhone8 për pesëdhjetë mijë lekë me kushtin që blerësi të bëjë edhe abonimin me kontratë njëvjeçare në shërbimet që ofron shoqëria tregtare për komunikim. Ndryshe, nëse transferimi i pronësisë mbi mallrat nuk është qëllimi kryesor i kon- tratës së kombinuar, atëherë kontrata nuk duhet të konsiderohet si kontratë shitjeje. Shembuj të kontratave që përfshijnë si shërbime ashtu edhe mallra, por që duhen NODVL¿NXDUVLNRQWUDWDVKsUELPLSsUVKNDNWsTsOOLPLWWsNU\\HVRUWsW\\UHMDQs QMsNRQWUDWsSsUULSDULPLQULQRYLPLQDSRQGsUWLPLQHQMsDQHNVLWsQMsQGsUWHVH - një kontratë për ndjekjen e një leksioni, ku shpërndahen lapsa dhe dosje me PDWHULDOHSsUSMHVsPDUUsVLW - një kontratë për një kurs trajnimi që përfshin shpërndarjen e një libri për çdo pjesëmarrës. Ky interpretim mbështetet edhe nga praktika gjyqësore e GJED mbi lëvizjen e lirë të mallrave dhe lirinë për ofrimin e shërbimeve, e cila është me vend edhe në kontekstin në fjalë. Për shembull, në çështjen Marcel Bumanjer2 GJED deklaroi se një aktivitet ekonomik duhet të shqyrtohet si në kontekstin e lëvizjes së lirë të mallra- ve, ashtu edhe në atë të lirisë për të ofruar shërbime, me qëllim që të analizohet nëse njëra nga këto elemente është krejtësisht dytësore në raport me tjetrën dhe a mund të konsiderohet së bashku me të. Kjo do të thotë se edhe kontratat e kombinuara duhet të konsiderohen si kontrata shitjeje nëse faktet tregojnë se qëllimi i tyre është transferimi i pronësisë mbi mallrat: 3sUVKHPEXOOQsVHVKLWMDHOLEULW³.RQWDELOLWHWL¿QDQFLDU´]sQMsYHQGWsVSLNDWXU në ofertën e tregtarit për një kurs trajnimi mbi kontabilitetin, drejtuar të interesuarve, ku tregtari promovon vlerat e librit, dhe nëse çmimi i librit zë një vend relativisht të rëndësishëm krahasuar me çmimin gjithëpërfshirës të trajnimit, atëherë kontrata PXQGWsNODVL¿NRKHWPsWHSsUVLNRQWUDWsVKLWMHMHVHVDVLNRQWUDWsVKsUELPLSsUTsOOL- PLQHNsW\\UHGLVSR]LWDYHWs/0.3VK³2IURKHWWUDMQLPPELNRQWDELOLWHWLQ¿QDQFLDU vetëm për 5000 lekë. Trajnimi zgjat dy ditë, ndërsa libri që do të përdoret gjatë trajni- mit kushton 15 000 lekë. Vlera totale e kursit dyditor është 20000 lekë.” 0H SDN IMDOs oGR NRQWUDWs H NRPELQXDU GR Ws NODVL¿NRKHW VLSDV TsOOLPLW NU\\HVRU real e të vërtetë që ajo ka. Fakti që kontrata mund të përmbajë një mundësi për të hyrë në marrëveshje pasuese nuk duhet të ndryshojë karakteristikat e saj. Për shembull: nëse një kontratë për qiranë e sendeve përfshin në klauzolat e saj edhe një mundësi për WUDQVIHULPLQHSURQsVLVsVsVHQGHYHSRUMRQMsGHW\\ULPDWsKHUsDMRGXKHWWsNODVL¿NRKHW si një kontratë shërbimi dhe jo një kontratë shitjeje, për qëllime të këtij ligji, pasi supo- zohet se tregtari po e furnizon konsumatorin me një shërbim që ai ka nevojë dhe nuk po i kalon pronësinë mbi një mall. Ky cilësim është i vlefshëm vetëm brenda këtij ligji dhe nuk duhet të ngatërrohet me normimin e kontratave tipike në Kodin Civil. 2 Çështja C-20/03 &ULPLQDO SURFHHGLQJV DJDLQVW 0DUFHO %XUPDQMHU 5HQp $OH[DQGHU 9DQ 'HU Linden and Anthony De Jong [2005] ECR I-4133. ECLI:EU:C:2005:307.

258 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime .ODVL¿NLPLLNRQWUDWDYHQs³VKLWMHMH´RVH³VKsUELPL´NDUsQGsVLSsUWsSsUFDNWXDU PRPHQWLQH¿OOLPLWWsHFMHVVsDIDWLWWsKHTMHV dorë nga kontrata. Për shembull, për kon- WUDWDWHVKsUELPLWDIDWLGLWRULKHTMHVGRUs¿OORQQJDoDVWLLOLGKMHVVsNRQWUDWsVQGsUVD SsUNRQWUDWDWHVKLWMHV¿OORQQJDoDVWLLdorëzimit të sendit. Për më tepër disa dispozita të Kreut III të kësaj Pjese zbatohen vetëm për kontratat e shitjes. Në raste të caktuara e njëjta kontratë shitjeje ose shërbimi mund të përfshijë edhe shërbime që nuk rregu- llohen nga kjo pjesë, si për shembull pagimin e çmimit me këste me interesa të caktuar. Një kontratë e tillë do të rregullohet edhe nga normat e posaçme që rregullojnë kredinë konsumatore, nenet 44 dhe 45 LMK. Dispozita mbi kontratat ndihmëse, e parashikuar në nenin 37/7 mbi kontratat ndihmëse, do të gjejë zbatim me analogji në këtë rast. 2.6. Zbatimi mbi produktet falas 3sUNX¿]LPHWHNRQWUDWsVVsVKLWMHVGKHIXUQL]LPLWSDUDVKLNRMQsVKSUHKLPLVKWHGKH çmimin. Çmim do të thotë pagesë, me të gjitha mjetet e pagesave, përfshirë vouche- ra, kartat që mbledhin pikët e besnikërisë së klientëve, si p.sh. ato që ofrohen në një supermarket zinxhir ose qendër të caktuar tregtare, supozojmë, karta Conad, Coin etj. Për rrjedhojë duket se këto dispozita nuk do të zbatohen për mallrat apo shërbimet e ofruara falas si dhuratë nga tregtari. Megjithatë këto dispozita do të zbatohen në rastet e shërbimeve që ofrohen me provë falas, në momentin që koha e provës ka mbaruar GKHNRQVXPDWRULGXKHWWs¿OORMsWsSDJXDMsSsUVDNRKsNRQVXPDWRULQXNsVKWsWsUKH- qur nga kontrata përpara se të mbarojë koha e provës. Sikurse u përmend më sipër, dispozitat e kësaj pjese bëjnë dallimin midis kontratave të shitjes dhe shërbimeve, me ato të furnizimit me përmbajtje digjitale online dhe shërbime komunale. Ndryshe nga SsUNX¿]LPLLVKLWMHVGKHVKsUELPLWLFLOLNsUNRQSDJHVsSsUNRQWUDWDWPHSsUPEDMWMH digjitale dhe shërbime komunale nuk parashikohet në mënyrë të shprehur nga ligji elementi çmim. Për këtë arsye, kur këto të fundit ofrohen falas, do të bien në fushë- zbatimin e kësaj pjese të ligjit, si për shembull një lojë që shkarkohet falas nga dyqani virtual i aplikacioneve në celular. Llojet e kontratave që përjashtohen nga fusha e zbatimit të kësaj pjese të ligjit janë renditur në nenin 34/1 LMK. Neni 34/1 Përjashtimet Përjashtohen nga fusha e zbatimit të dispozitave të pjesës VI, të këtij ligji, kontratat e mëposhtme: 1. Llojet tipike të kontratave të përjashtuara Si rregull këto përjashtime duhet të interpretohen në mënyrë të ngushtë. Ato kanë të bëjnë me lloje kontratash që janë me një natyrë të ndryshme nga kontratat konsu- matore, ku qëllimi është mbrojtja e konsumatorit nga tregtari në mënyrë që i pari të mirinformohet dhe të bëjë zgjedhjen e duhur për interesat e vet. Kjo me qëllim që konsumatori të rrisë besimin në treg dhe të marrë pjesë pa frikë në të, pasi vetëm pjesëmarrja në treg e konsumatorëve blerës në thelb rrit dhe fuqizon tregjet. Kontratat

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 259 e përjashtuara që kryesisht rregullohen nga legjislacione të posaçme, ose për natyrën që kanë, nuk ndjekin qëllimet e tregut. a) për shërbime sociale, duke përfshirë strehimin social, kujdesin për fëmijët dhe mbështetjen e familjeve dhe personave në nevojë, në mënyrë të përhershme apo të përkohshme, duke përfshirë kujdesin afatgjatë; Shpjegim: ËVKWs H YHWsNXSWXHVKPH SVH NsWR OORM NRQWUDWDVK QXN PXQG W¶X nënshtrohen kërkesave për informacion parakontraktor, heqje dorë, apo dispozitave të tjera të parashikuara në këtë pjesë. Këto shërbime ofrohen kryesisht nga shteti për personat në nevojë, ku shteti ynë, edhe pse në shtrëngesa të forta ekonomike, merr të gjitha masat që ato të ofrohen në mënyrën më të mirë të mundshme. Në këtë rast nuk bëhet fjalë për treg, por për të drejta të rëndësishme kushtetuese. Shërbimet sociale kanë tipare thellësisht të dallueshme të cilat pasqyrohen në legjislacionin e secilit sektor. Shërbimet sociale përfshijnë, nga njëra anë, shërbimet për personat në pozitë veçanërisht të pafavorshme, ose personat me të ardhura të pakta, si edhe shërbimet për personat dhe familjet në nevojë për ndihmë, për të përmbushur nevojat e përditshme, dhe nga ana tjetër, shërbimet për të gjithë njerëzit që kanë nevojë të posaçme për ndihmë, mbështetje, mbrojtje, apo inkurajim në një fazë të veçantë të jetës. Shërbimet sociale mbulojnë, ndër të tjera, shërbimet për fëmijët dhe të rinjtë, shërbimet e asi- stencës për familjet, prindërit e vetëm dhe personat më të moshuar. Shërbimet socia- le mbulojnë si shërbimet e kujdesit afatshkurtër, ashtu edhe afatgjatë, për shembull, shërbimet e kujdesit në shtëpi ose shërbimet e dhëna në objekte banimi të asistuara dhe në shtëpi apo banesa rezidenciale (“shtëpi kujdesi”). Shërbimet sociale përfshijnë jo vetëm ato që ofrohen nga shteti në nivel kombëtar, rajonal apo lokal nga ofrues të autorizuar nga shteti, ose nga bamirësì të njohura nga shteti, por edhe ato të ofruara nga operatorë privatë. Dispozitat e kësaj pjese të ligjit nuk janë të përshtatshme për shërbimet sociale të cilat duhen, si rrjedhojë, të përjashtohen nga fushëveprimi i saj. b) për kujdesin shëndetësor, të dhënë nga profesionistët e shëndetit ndaj pacientëve, me qëllim vlerësimin, qëndrueshmërinë apo rivendosjen e gjendjes së tyre shëndetësore, përfshirë recetat, shpërndarjen dhe dhënien e barnave dhe pajisjeve mjekësore; Shpjegim: Njësoj si në rastin e germës (a), kujdesi shëndetësor është përparësi e SROLWLNDYHVKWHWsURUHGKHTHYHULVs$LQXNPXQGW¶XQsQVKWURKHWWsQMsMWDYHUUHJXOODVL ato të tregut të zakonshëm të mallrave dhe shërbimeve, për vetë rëndësinë dhe natyrën që ka dhe mënyrën e detajuar dhe të posaçme se si rregullohet dhënia e barnave dhe pajisjeve mjekësore. Kujdesi shëndetësor kërkon rregullime të veçanta për shkak të kompleksitetit teknik të tij, rëndësisë që ka si shërbim me interes publik, si edhe të VKNDOOsV Vs ODUWs Ws ¿QDQFLPLW SXEOLN SsU Ws 3URIHVLRQLVWL L VKsQGHWsVLVs SsUFDNWRKHW si një mjek, ndihmësmjek ose infermier që përgjigjet për kujdesin e përgjithshëm, si dentist, mami ose farmacist, ose si një profesionist tjetër që ushtron aktivitete në VHNWRULQ H NXMGHVLW VKsQGHWsVRU Ws NX¿]XDU Qs QMs SURIHVLRQ Ws UUHJXOOXDU RVH VL QMs person i konsideruar profesionist shëndetësie sipas legjislacionit në fuqi. Dispozitat e kësaj pjese nuk janë të përshtatshme për kujdesin shëndetësor, i cili si pasojë duhet të përjashtohet nga fushëveprimi i saj.

260 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime c) për lojërat e fatit, përfshirë vënien e basteve me vlera monetare, lotaritë, lojërat në kazino dhe transaksionet e basteve; Shpjegim: Lojërat e fatit në fakt paraqesin rrezikshmëri të lartë për konsumatorët, sidomos ata vulnerabël, për këtë arsye ato rregullohen nga një legjislacion i posaçëm NXVKWHWLYHQGRVNX¿]LPHWsFDNWXDUDVLSsUPsQ\\UsQHRUJDQL]LPLWWsW\\UHDVKWXHGKH për taksat e tatimet që paguhen mbi këto aktivitete. Aktivitetet e bixhozit janë ato që përfshijnë vënien e basteve me vlera monetare në lojëra fati, duke përfshirë lotaritë, lojërat në kazino dhe transaksionet e basteve. Legjislatori miraton masa mbrojtëse të tjera, duke përfshirë masa më të forta për mbrojtjen e konsumatorëve në lidhje me aktivitete të tilla oSsUVKsUELPHW¿QDQFLDUH 6KSMHJLP(GKHVKsUELPHW¿QDQFLDUHSsUVKNDNWsNRPSOHNVLWHWLWGKHUsQGsVLVs së lartë që kanë në ekonomi, rregullohen me legjislacion të posaçëm dhe tepër të ngurtë. Ato mbikëqyren nga Banka e Shqipërisë. Për sa u përket konsumatorëve, këto shërbime rregullohen nga Pjesa e VII, Kreu III, nenet 44-45 LMK, prandaj nuk përfshihen në këtë pjesë të ligjit. G SsU NULMLPLQ ¿WLPLQ DSR WUDQVIHULPLQ H SURQsVLVs PEL VHQGHW H SD- luajtshme ose të të drejtave mbi sendet e paluajtshme; 6KSMHJLP0sQ\\UDWH¿WLPLWWsSURQsVLVsGKHWsWsGUHMWDYHUHDOHPELVHQGHWHSD- luajtshme janë të rregulluara në Pjesën II të Kodit Civil, “Sendet dhe Pronësia”. Duke qenë se sendet e paluajtshme, pronësia dhe të drejtat reale mbi to paraqesin një rëndësi të veçantë për pasurinë e qytetarëve si edhe për ruajtjen e paqes dhe të qetësisë publi- ke, legjislatori i ka rregulluar ato me norma urdhëruese tejet teknike në Kodin Civil nën një regjim të veçantë. Forma e kërkuar për vlefshmërinë e veprimeve juridike që transferojnë pronësinë dhe të drejta të tjera reale mbi sendet e paluajtshme është akti noterial. Po kështu sendet e paluajtshme dhe të drejtat reale mbi to, për natyrën erga omnes që ka e drejta e pronësisë, regjistrohen në regjistrat e pasurive të paluajtshme. Në këtë mënyrë interesat e konsumatorëve janë të mbrojtur më së miri në këtë rast, të paktën në teori. Për më tepër toka dhe sendet e paluajtshme, duke qenë se janë të PLUDWsNX¿]XDUDSUDEXULPHSDVXURUHQsSDNLFsDWRNDQsHGKHQMsIXQNVLRQSXEOLN prandaj përdorimi i tyre rregullohet edhe me ligje të së drejtës publike, ku në disa UDVWHYHQGRVHQNX¿]LPHPELWsGUHMWsQHSURQsVLVs3LNDGOLGKHWNU\\HVLVKWPHWRNsQ dh) për ndërtimin e ndërtesave të reja, transformimin në shkallë të kon- siderueshme të ndërtesave ekzistuese dhe për dhënie strehimi me qira për qëllime banimi; Shpjegim: Ky përjashtim është i ngjashëm me pikën më sipër, por në këtë rast parashikohen ndërtesat dhe rikonstruksioni i tyre në një masë të konsiderueshme, si p.sh. kur një ndërtesë nga njëkatëshe, transformohet në dy apo trekatëshe, ose kur një ndërtese të mëparshme i ruhet vetëm fasada. Zakonisht këto lloj kontratash, nuk janë kontrata standarde që ofrohen në masë. Kur një person hyn në një marrëdhënie të tillë me profesionistë, ai mendohet gjatë dhe negocion në mënyrë të hollësishme mbi

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 261 ULNRQVWUXNVLRQLQ YsPHQGMD H WLM Qs NsWs UDVW WsUKLTHW HGKH QJD QMs VsUs DXWRULWHWHVK publike që marrin pjesë në proces me qëllim dhënien e lejeve të ndërtimit dhe leje të tjera që kërkohen nga ligji për urbanistikën. Përjashtim bëjnë gjithashtu edhe kontratat e qirasë me qëllim strehimi. E drejta e banimit është një e drejtë shumë e rëndësi- shme, e parashikuar në kushtetutë si paprekshmëria e banesës si dhe liria e zgjedhjes së vendbanimit. Zakonisht në vendin tonë dhënia me qira për strehim realizohet nga organet e pushtetit vendor në rastet e personave në nevojë. Në rastin e studentëve re- alizohet nga ndërmarrje shtetërore, si për shembull, dikur Ndërmarrja e Trajtimit të Studentëve, e cila aktualisht quhet Rezidenca Studentore Universitare. Ndërsa në raste të tjera realizohet si një kontratë private midis qytetarëve. Biznesi privat i administrimit dhe dhënies me qira të banesave ende nuk është i zhvilluar në vend, por kur të zhvi- llohet dhe kur ta kërkojë nevoja, do të ketë rregullime të posaçme, për vetë rëndësinë që paraqet banimi. Prandaj këto të drejta gëzojnë mbrojtje të veçantë dhe nuk duhen trajtuar si mallra ose shërbime në treg. Ndërsa për sa u përket qirave për rezidenca tregtare, ato nuk përjashtohen nga fushëzbatimi i këtij ligji. Për shembull, kontrata e qirasë e një vendparkimi, ose e një holli për të organizuar një festë do trajtohet sipas dispozitave të kësaj pjese të LMK. e) për paketat e udhëtimit, të rregulluara nga pjesa VII, e kreut IV, të këtij ligji; ë) për përdorimin me afat të produktit të pushimit afatgjatë, të rishitjes dhe të shkëmbimit, të rregulluara nga pjesa VII, e kreut II, të këtij ligji; Shpjegim: Kontratat e paketave të udhëtimit, timeshare dhe të produktit të pushi- mit afatgjatë janë të rregulluara në një pjesë të tjetër të këtij ligji. Për shkak të natyrës së tyre, ato kontrata kërkojnë informacion më të detajuar, por nëse lidhen online, atëherë aspekte të kësaj pjese të ligjit do të zbatohen edhe mbi to. Për kuptimin e këtyre lloj kontratave shih komentet e neneve 42-43 dhe 46-47 LMK. IWɺOLGKXUDSsUSDUDQRWHULWDSRQGRQMsIXQNVLRQDULWMHWsUSXEOLNLFLOLND detyrimin ligjor për të qenë i pavarur e i paanshëm, dhe duke ofruar in- formacion të gjerë ligjor siguron që konsumatori lidh një kontratë, vetëm pas një shqyrtimi të kujdesshëm ligjor dhe pasi është njohur me pasojat juridike të saj; Shpjegim: Në rastin kur kontratat lidhen përpara noterit, apo ndonjë funksionari tjetër publik, i cili ka për qëllim të ndërgjegjësojë palët për veprimin që po kryejnë GKHW¶XVKSMHJRMsDW\\UHSDVRMDWTsGRWsYLMQsSUHMYHSULPLWMXULGLNDWsKHUsQXNsVKWsH nevojshme të zbatohen dispozitat e kësaj pjese të ligjit, pasi interesat e palëve prezu- mohen të mbrojtur. Megjithatë ky përjashtim nuk zbatohet në ato raste kur funksionari publik apo noteri vërtetojnë vetëm identitetin e palëve dhe nuk hartojnë kontratën apo nuk japin ndonjë shpjegim lidhur me të. Që të zbatohet ky përjashtim nuk ka nevojë që ligji të kërkojë formën noteriale, por ky përjashtim zbatohet edhe në rastet kur palët me vullnet të lirë zgjedhin të har- tojnë dhe nënshkruajnë kontratën përpara noterit.

262 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime g) për furnizimin e produkteve ushqimore, pijeve ose mallrave të tjera, të FDNWXDUDSsUNRQVXPWs]DNRQVKsPQsIDPLOMHGKHTsIXUQL]RKHQ¿]LNLVKW nga një tregtar në vendin e banimit, të qëndrimit apo të punës së konsuma- torit, në mënyrë periodike; Shpjegim: Me qëllim që ky përjashtim të zbatohet, duhen përmbushur dy kushte. Së pari, mallrat të jenë për konsum të zakonshëm në familje dhe, së dyti, ato të furni- zohen në mënyrë periodike nga tregtari. Kjo do të thotë që konsumatori është në dijeni për cilësinë dhe përbërjen e mallrave. Këto mallra nuk ka nevojë të konsumohen në shtëpi, por mund të konsumohen edhe në vendin e punës, përderisa furnizimi mund të bëhet edhe në vendin e punës apo në një vend tjetër ku qëndron konsumatori, përveçse në banesë. gj) për shërbimin e transportit të pasagjerëve, me përjashtim të neneve 37, pika 2, dhe 37/11 e 37/14 të këtij ligji; Shpjegim: Transporti i udhëtarëve gjithashtu rregullohet me norma të posaçme që shpesh janë edhe objekt i traktateve ndërkombëtare, ku shteti shqiptar është palë. Megjithatë, nëse këto kontrata lidhen në largësi, atëherë do të zbatohet neni 37, pika 2 mbi dhënien e informacionit parakontraktor. Po ashtu, në rastet e kontratave të tran- sportit të pasagjerëve do të zbatohen edhe dispozitat që ndalojnë tarifat mbi përdori- min e mjeteve të pagesës si edhe pagesat shtesë në rastin e parazgjedhjes së opsioneve. h) të lidhura me anë të makinave automatike të shitjeve ose në njësi tregta- re të automatizuara; Shpjegim: Ndërveprimi me makinat shpërndarëse automatike, si për shembull ato ku mund të blihen pije freskuese apo çokollata të cilat funksionojnë me monedha ose karta, do të përjashtohet nga zbatimi i këtij ligji. Këto veprime përmbushen aty për aty, pa praninë e tregtarit, dhe kanë zakonisht vlerë të vogël. Prandaj, për shkak të natyrës së tyre, është krejt e pamundur të hyjnë në fushëzbatimin e kësaj pjese të ligjit. i) të lidhura me operatorë telekomunikimi përmes telefonash publikë me pagesë për përdorimin e tyre, ose të lidhura për përdorimin e një lidhjeje të vetme me anë të telefonit, internetit ose faksit, të vendosura nga konsumatori. Shpjegim: Tipi i parë i kontratave është ai i lidhur me operatorë telekomunikimi përmes telefonash publikë. Kështu ndodh, për shembull, kur konsumatorët përdorin telefonat publikë dhe për të pasur sinjal duhet të vendosin monedha metalike ose kartë pagese, ose kartë me impulse të parapaguara, në aparatin telefonik. Meqenëse ky përjashtim parashikon kontratat e lidhura me telefonat publikë me pagesë, atëherë me këtë do të kuptojmë vetëm rastet ku vendosen monedha metalike ose kartë krediti në aparatet telefonikë, por jo në rastet kur blejmë karta të parapaguara me impulse telefonike, pranë operatorëve të telekomunikacionit. Këto raste do të trajtohen sipas kësaj pjese të ligjit, pasi karta e parapaguar si e tillë është një mall. Pjesa e dytë e pikës (i) parashikon kontratat e lidhura për përdorimin e “një lidhjeje të vetme” të vendosura nga konsumatori. Kjo ka një shtrirje të gjerë. Ndryshe nga rasti i kontratave të lidhura për telefonat publikë, në këtë rast nuk është speci-

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 263 ¿NXDU DVQMs SDOs SUD Qs DQsQ H WUHJWDULW PXQG Ws TsQGURMs oGR OORM SDOH 3R DVKWX QXNsVKWsVSHFL¿NXDUDVTsOOLPLGKHDVSsUPEDMWMDTsPXQGWsNHWsNMRNRQWUDWs.\\ përjashtim mund të përfshijë, për shembull, lidhjen me internet në një internet kafe, ose lidhjen në internet me anë të një kodi në një hapësirë publike, qoftë kafene, ose në qendra të qytetit apo aeroporte, ku lidhjet në internet ofrohen falas nga operatorët e telekomunikimit ose autoritetet lokale. Këtu hyjnë edhe lidhjet për të bërë telefonata ndërkombëtare me anë të një karte të parapaguar impulsesh, kur kontrata lidhet dhe përmbushet plotësisht në të njëjtën kohë etj. Megjithatë duhet mbajtur parasysh se përjashtimi nuk zbatohet në rast se një te- lefonatë ose një SMS përdoret si mjet pagese në lidhjen e një kontrate, për shembull, marrja e informacionit kur konsumatori dërgon një SMS dhe më pas merr informacio- nin e kërkuar: në këto raste tregtari duhet të njoftojë konsumatorin mbi koston, pasi kjo mund të jetë më e lartë se çmimi bazë i një telefonate apo një SMS-je. Pavarësisht përjashtimit të këtyre lloj kontratash nga fusha e zbatimit të kësaj pjese të ligjit, kjo nuk do të thotë që këto kontrata janë të përjashtuara nga legjisla- cioni i mbrojtjes së konsumatorëve, përkundrazi ato parashikohen dhe mbrohen nga legjislacioni i posaçëm në fushën e telekomunikacionit, duke u rregulluar me norma VSHFL¿NH 3sU VKHPEXOO Qs UDVWLQ H WHOHIRQDWDYH Ws WLOOD RSHUDWRUL GXKHW Ws WUHJRMs NRVWRQHWHOHIRQDWsVQs¿OOLPWsVDMRVHOLJMLPXQGWsYHQGRVsNX¿MWDYDQPELWsFLOsW QXNOHMRKHWWDUL¿PLHWM 2. Kontratat e lidhura në ankandet publike Në parashikimet e shfuqizuara të ligjit parashikohej se ankandet publike përjashtoheshin nga fusha e zbatimit të dispozitave që rregullonin kontratat në largësi. Ankandi publik është përcaktuar nga ligji si një metodë shitjeje, ku mallrat apo shër- bimet ofrohen nga tregtari te konsumatorët, të cilët marrin pjesë ose u jepet mundësia të marrin pjesë në ankand personalisht, përmes një procedure ankandi të hapur dhe NRQNXUUXHVH Ws RUJDQL]XDU QJD GUHMWXHVL L DQNDQGLW GKH NX RIHUWXHVL ¿WXHV sVKWs L GHW\\UXDU W¶L EOHMs PDOOUDW DSR VKsUELPHW 1s UDVWLQ NXU NRQWUDWDW SULWHQ Ws OLGKHQ Qs ankande publike, informacioni i parashikuar në ligj për tregtarin rëndon mbi orga- nizuesin e ankandit dhe duhet të jepet prej tij. Në këto raste nuk mund të ushtrohet e drejta e heqjes dorë nga kontrata. 1MsDQNDQGSXEOLNGXKHWW¶XMDSsPXQGsVLNRQVXPDWRUsYHWsPDUULQSMHVsQsWs personalisht dhe, nëse është e mundur, të jepen oferta me telefon ose online. Ndërsa ankandet e organizuara online, pra ato që nuk u japin mundësi konsumatorëve të ma- rrin pjesë në to personalisht, u nënshtrohen të gjitha parashikimeve të kësaj pjese të ligjit dhe nuk duhet të konsiderohen ankande publike në kuptim të ligjit. Në rast se ankandet organizohen online, atëherë duhet të jepet çdo informacion parakontraktor si dhe e drejta e heqjes dorë nga kontrata. 3. Transferimi i kontratave ekzistuese midis konsumatorëve Meqenëse dispozitat e kësaj pjesë nuk prekin rregullimin e përgjithshëm të kon- tratave, të parashikuar në Kodin Civil, atëherë nëse transferimi i kontratës lejohet

264 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime sipas Kodit Civil, nuk kemi të bëjmë me lidhjen e një kontrate të re, prandaj normat e kësaj pjese të ligjit nuk do të gjejnë zbatim. Pra Kodi Civil zbatohet në të gjitha rastet kur situata të caktuara nuk janë të rregulluara nga LMK. Për më tepër dispozitat e LMK nuk cenojnë normat e së drejtës civile që rregullojnë vlefshmërinë e kontrata- ve, lidhjen dhe efektet e kontratave. Për sa u përket këtyre aspekteve do të zbatohet JMLWKQMs.RGL&LYLO3UDosVKWMHYHQsVHNHPLQMsNRQWUDWsWsYOHIVKPHQsVHNHPLQMs NRQWUDWs Ws OLGKXU Qs FLOsQ PDVs GKH VKNDOOs GHW\\URQ NMR NRQWUDWs SDOsW FLODW MDQs pasojat që ajo sjell, u përgjigjet gjithnjë Kodi Civil. Ndërsa çështjeve: a është dhënë i SORWsLQIRUPDFLRQLSDUDNRQWUDNWRUDSRQsVHOHMRKHWHGUHMWDSsUW¶XWsUKHTXUQJDNRQ- trata, u përgjigjet LMK. Shembull: Në rast se një konsumator merr me qira një banesë, ai thjesht vazhdon të përdorë kontratën e shërbimeve komunale të banorit të mëparshëm në atë apar- tament, si p.sh. energji, ujë, gas. Palëve u kërkohet që së bashku të informojnë fur- QL]XHVLQ SVK 26+(( 8.7 HWM PH TsOOLP Ts IXUQL]XHVL Ws YD]KGRMs Ws IDWXURMs banorin e ri. Kjo, është e lejueshme sipas Kodit Civil.3 Por në rast se këta operatorë do të kërkojnë që secili banor i ri në një apartament duhet të paraqitet personalisht pranë operatorit dhe të lidhë kontratën, atëherë në këtë rast duhet të zbatohen të gjitha dispozitat e parashikuara në këtë ligj, pa cenuar kërkesat e parashikuara në legjisla- cionin e posaçëm. Në rast se kemi kundërshti normash, legjislacioni mbi energjinë do të prevalojë mbi LMK, pasi LMK qëndron si ligj i përgjithshëm përkundrejt ligjeve sektoriale. Por LMK qëndron nga ana tjetër si ligj i posaçëm përkundrejt Kodit Civil e në këtë mënyrë prevalon në bazë të parimit lex specialis derogat generalis. Pavarësisht se normat e kësaj pjese të LMK janë urdhëruese, lejohet që tregtari W¶XRIURMsNRQVXPDWRUsYHNXVKWHPsWsIDYRUVKPHSsUDUV\\HVHTsOOLPLLOLJMLWsVKWs mbrojtja e konsumatorëve. Nga njëra anë, ligji parashikon disa të drejta, të cilat nuk PXQGW¶XPRKRKHQQsDVQMsUDVWNRQVXPDWRUsYHSRUQJDDQDWMHWsUOLJMLQXNNDTsOOLP të cenojë vullnetin e lirë të palëve, kur ky vullnet ngrihet mbi mbrojtjen që ofron ligji. 3 Shih rregullimet mbi cedimin e kredisë, neni 496 et seq. i Kodit Civil.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 265 KREU I/I INFORMACIONI PARAKONTRAKTOR PËR KONSUMATORIN NË KONTRATA TË NDRYSHME NGA ATO TË LIDHURA NË LARGËSI APO JASHTË QENDRAVE TË TREGTIMIT 9sVKWULPLSsUJMLWKVKsP Ky Kre parashikon informacionin që duhet të jepet nga tregtarët në rast se ata XVKWURMQs DNWLYLWHWLQ H W\\UH EUHQGD THQGUDYH Ws WUHJWLPLW 0H µTHQGsU WUHJWLPL¶ NXS- tohet: (a) çdo qendër shitjeje me pakicë, e paluajtshme, ku tregtari zhvillon aktivitetin H WLM Qs PsQ\\Us Ws SsUKHUVKPH RVH E oGR THQGsU VKLWMHMH PH SDNLFs H OXDMWVKPH ku tregtari kryen aktivitetin e tij zakonisht. Pra si dyqanet brenda ndërtesave të pa- luajtshme, ashtu edhe kioskat apo objekte të tjera ambulatore, ku tregtari zakonisht ushtron aktivitetin e tij do të quhen qendra tregtimi. Ky kre zbatohet vetëm për kon- tratat e lidhura brenda qendrave të tregtimit. Sipas recitalit 22 të Direktivës 2011/83, shpjegohet se ambienti i biznesit duhet të përfshijë mjedise të cilësdo forme qofshin (të tilla si dyqane, banakë, apo kamionë), që shërbejnë si një vend i përhershëm ose i zakonshëm biznesi për tregtarin. Banakët në tregje dhe panaire duhen trajtuar si mje- dise biznesi nëse e plotësojnë këtë kusht. Mjediset e shitjeve me pakicë kur tregtari kryen aktivitetin e tij në bazë sezonale, për shembull, gjatë sezonit turistik, në një vendpushimi për ski apo plazh, duhen konsideruar si mjedis biznesi, duke qenë se tregtari e zhvillon aktivitetin e tij në këto mjedise në bazë të përhershme. Hapësirat e përdorshme nga publiku, si rrugët, plazhet, qendrat sportive dhe mjetet e transportit publik, të cilat tregtari i përdor në raste të veçanta për aktivitetet e biznesit të tij, si edhe shtëpitë private ose vendet e punës nuk duhen konsideruar si mjedise biznesi. Këto janë rastet, për shembull, kur tregtarët shesin në trena, në hapësirat e aeroporteve apo në të tjera mjedise, në raste të veçanta dhe jo me bazë të përhershme. Mjedisi i biznesit i një personi që vepron në emër ose për llogari të tregtarit, duhet konsideruar si mjedis biznesi, sipas kuptimit direktivës. Neni 35 'HW\\ULPLSsULQIRUPDFLRQQsNRQWUDWDWsQGU\\VKPHQJDDWRWɺOLGKXUDQɺ largësi apo jashtë qendrave të tregtimit 1. Përpara se konsumatori të ketë lidhur një kontratë të ndryshme nga një kontratë në largësi ose një kontratë jashtë qendrave të tregtimit apo të ketë pranuar ndonjë ofertë korresponduese, tregtari i jep konsumatorit informacionin e mëposhtëm, në mënyrë të qartë dhe të kuptueshme: a) karakteristikat kryesore të mallrave apo shërbimeve, në shkallën e përshtatshme për formën e komunikimit dhe për natyrën e mallrave apo shërbimeve; b) emrin e regjistruar të tregtarit, sipas legjislacionit për tregtarët dhe shoqëritë tregtare, adresën postare, në të cilën ai ushtron veprimtarinë tregtare dhe numrin e tij të telefonit; c) çmimin e plotë të mallrave apo të shërbimeve, përfshirë taksat apo ta- timet, ose mënyrën me të cilën çmimi do të llogaritet, kur natyra e mallrave apo shërbimeve është e tillë që çmimi nuk mund të llogaritet paraprakisht

266 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime për shkaqe të arsyeshme. Sipas rastit, jepet informacion mbi tarifat shtesë të transportit, të dorëzimit apo ato postare ose, kur këto tarifa, për shkaqe të arsyeshme, nuk mund të llogariten paraprakisht, për faktin që për tarifa të tilla shtesë mund të kërkohet pagesë; ç) parashikimet për mënyrën e pagesës, dorëzimin, ekzekutimin, kohën kur tregtari merr përsipër të dorëzojë mallrat apo të kryejë shërbimin, si dhe për procedurën e trajtimit të ankesave që ndjek tregtari, sipas rastit; d) kujtesën për ekzistencën e detyrimit ligjor të përputhshmërisë së mallrave, si dhe për ekzistencën dhe kushtet e shërbimeve pas shitjes e garancitë tregtare, sipas rastit; dh) afatin e kontratës, sipas rastit, ose, kushtet për zgjidhjen e kontratës, nëse kontrata ka afat të pacaktuar apo zgjatet automatikisht; e) funksionalitetin, përfshirë masat e zbatueshme të mbrojtjes teknike, të përmbajtjes digjitale, sipas rastit; ë) çdo ndërveprueshmëri përkatëse të përmbajtjes digjitale me “hard- ware” dhe “software”, për të cilat tregtari ka dijeni ose që duhet të ketë dijeni, sipas rastit. 2. Parashikimet e pikës 1, të këtij neni, zbatohen edhe për kontratat e furnizimit me ujë, gaz, apo energji elektrike, kur ato nuk janë vendosur në VKLWMHQsQMsYsOOLPWsNX¿]XDUDSRVDVLWsSsUFDNWXDUQJURKMHORNDOHRVH përmbajtje digjitale, që nuk jepet në një mjet të trupëzuar. 3. Parashikimet e pikës 1, të këtij neni, nuk zbatohen për kontrata që kanë të bëjnë me transaksione të përditshme dhe që përmbushen aty për aty, në kohën e lidhjes së kontratës. 4. Informacioni para lidhjes së kontratës, i kërkuar nga aktet ligjore dhe nënligjore në fuqi, vazhdon të zbatohet së bashku me parashikimet e pikës 1 të këtij neni. Koment 1. Kërkesa të përgjithshme Kërkesat e përgjithshme për informacionin parakontraktor janë të parashikuara veçmas për kontratat e lidhura në qendrat e tregtimit, nga njëra anë, dhe ato të lidhura jashtë qendrave të tregtimit ose në largësi, nga ana tjetër. Informacioni parakontraktor për kontratat në qendrat e tregtimit përcaktohet në nenin 35, ndërsa për kontratat në largësi dhe jashtë qendrave në nenin 36 LMK. Kërkesat e përbashkëta që janë të ngjashme edhe për kontratat në largësi dhe jashtë qendrave të tregtimit do të trajtohen në këtë nen, ndërsa ato që janë shtesë, do të trajtohen në komentet e nenit 36, infra. Informacioni duhet të jepet në mënyrë të qartë dhe të kuptueshme. Sipas recitalit Ws'LUHNWLYsVVKSMHJRKHWVHWUHJWDULGXKHWW¶LMDSsNRQVXPDWRULWLQIRUPD- cion të qartë dhe të gjerë përpara se konsumatori të lidhet me një kontratë në largësi ose kontratë jashtë mjedisit të biznesit, një kontratë tjetër nga një kontratë në largësi ose një kontratë jashtë mjedisit të biznesit, ose çdo ofertë korresponduese. Në ofrimin e këtij informacioni tregtari duhet të marrë parasysh nevojat konkrete të konsumatorëve veçanërisht atyre të cenueshëm/YXOQHUDEsOSsUVKNDNWsGREsVLVsVsW\\UHPHQGRUH¿- zike apo psikologjike, moshës apo lehtësisë së të besuarit, në një mënyrë që tregtari mund të pritet me të drejtë ta parashikojë. Megjithatë, marrja parasysh e nevojave të

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 267 tilla konkrete nuk duhet të shpjerë në nivele të ndryshme të mbrojtjes së konsumatorit. Ky nen përfshin edhe të gjitha elementet që duhen të jepen në ftesën për blerje sipas nenit 15, pika 4 LMK. Prandaj nëse tregtari plotëson kërkesat e fazës parakontraktore sipas këtij neni, ka përmbushur njëkohësisht edhe detyrimet sipas praktikave të pa- drejta tregtare. Megjithatë, kur ftesa për blerje jepet në fazën e publicitetit, tregtari duhet të plotësojë kërkesat për informacion të parashikuara për të. Ftesa për blerje është një koncept më i ngushtë se publiciteti dhe më i gjerë se informacioni parakontraktor. Nëse informacioni parakontraktor kërkohet të jepet përpara se konsumatori të lidhë një kontratë, ftesa për blerje nuk përfshin detyrimisht si hap pasardhës lidhjen e kontratës midis konsumatorit dhe tregtarit. Ajo duhet të jepet gjithsesi në një komunikim tregtar. Në thelb kërkesat e vendosura për informacionin parakontraktor detajojnë dhe i japin forcë urdhëruese për tregtarin një parimi themelor që ekziston dhe përshkon gjithë të drejtën civile, parimit të mirëbesimit. Gjatë fazës përpara lidhjes së kontratës palët duhet të sillen me mirëbesim ndaj njëra-tjetrës dhe në rast se njëra palë kon- traktuese disponon njohuri profesionale dhe pala tjetër i ngjall asaj besim të plotë, HSDUDNDGHW\\ULPW¶LMDSsSDOsVWMHWsUPHPLUsEHVLPLQIRUPDWDGKHXGKs]LPH4 Këto parime të rëndësishme në të drejtën civile janë përkthyer në urdhra të detajuar për tregtarët në të drejtën konsumatore, sikurse do të shihet në komentet e kësaj pjese të ligjit, për arsye se është vënë re që në tregjet e lira, tregtarët abuzojnë me pushtetin e lirisë kontraktore duke lënë në terr informativ palët joprofesioniste dhe duke impo- nuar vullnetin e tyre me anë të kushteve të përgjithshme në kontrata. Sipas nenit 35, në këtë fazë parakontraktore nuk kërkohet të jepet ai informacion që është i qartë nga konteksti, si për shembull adresa e tregtarit, kur konsumatori është ndërkohë në qendrën e tij të tregtimit. Këtu përfshihen edhe karakteristikat e mallrave që duken me të parë apo me të prekur. 2. Kërkesa të përbashkëta për të gjitha llojet e kontratave (a)- karakteristikat kryesore Pavarësisht se kjo kërkesë përcakton mallrat dhe shërbimet, ajo duhet të zbatohet njësoj edhe për shërbimet komunale dhe përmbajtjen digjitale online. Në këtë rast detajet e informacionit do të varen nga kompleksiteti i produktit. E rëndësishme është Ws VKSMHJRKHQ Qs NsWs UDVW NX¿]LPHW SsU VD L SsUNHW RIHUWsV VL SsU VKHPEXOO NRKD H NX¿]XDUEUHQGDWsFLOsVRIURKHWVKsUELPLNX¿]LPLQsVDVLQsHPDOOLWDVKsUELPLWHWM (b)- identiteti dhe kontakte Në këtë grup informacioni hyjnë numri i regjistrimit të tregtarit në regjistrin tregtar, emri tregtar që mund të jetë edhe logo e tij, adresa dhe numri i telefonit. Për sa i përket adresës ku tregtari ushtron veprimtarinë tregtare, kjo jepet në për- puthje me nenet 8 dhe 9 të ligjit për shoqëritë tregtare.56LSDVOLJMLWSsUVKsUELPHWµWKH- PHOLPGKHXVKWULPLDNWLYLWHWLW¶sVKWsXVKWULPLIDNWLNLQMsYHSULPWDULHHNRQRPLNHQJD ofruesi i shërbimit, për një periudhë të pacaktuar dhe nëpërmjet një selie të përhershme 4 Nenet 674 dhe 675 të Kodit Civil. 5 Ligji nr. 9901, datë 14.4.2008 “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare”, i ndryshuar, FZ nr. 60/2008.

268 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime në Republikën e Shqipërisë.6 Pra është e rëndësishme të jepet adresa postare ku po ofrohet malli ose shërbimi. Vetëm numri i kutisë postare nuk është i mjaftueshëm. Tregtari gjithashtu duhet të japë edhe numrin e telefonit me qëllim që të arrihet në mënyrën më të shpejtë të mundshme. (c)- çmimi Çmimi i mallit duhet të jepet i plotë, përfshirë TVSH-në. Kur çmimi nuk mund të llogaritet, duhet të jepet informacion i plotë mbi mënyrën si do të llogaritet. Për shembull, në rastin e një shërbimi telefonik tregtari duhet të japë një listë të detajuar çmimesh për thirrjet telefonike, si çmimet për minutë, ose për impuls etj. Gjithashtu tregtari duhet të japë çdo informacion për tarifat shtesë mbi transportin, në rast se konsumatori nuk mund ta marrë vetë mallin nga qendra tregtare, pasi ka përmasa të mëdha ose është i rëndë etj. Në rast se këto tarifa nuk mund të llogariten me saktësi paraprakisht, atëherë tregtari duhet të njoftojë konsumatorin mbi faktin që për shërbi- me të tilla shtesë mund të kërkohet pagesë, me qëllim që konsumatori të llogarisë me VDNWsVLVHVDGRW¶LNXVKWRMsPDOOLQsDQDOL]sWsIXQGLW (ç) - parashikimet për ekzekutimin e detyrimeve – pagesat dhe dorëzimi i mallit Ky informacion në kontratat që lidhen në qendrat tregtare jepet sipas rastit, pra vetëm në rast se kontrata nuk përmbushet aty për aty. Kontrata quhet e përmbushur kur konsumatori paguan çmimin, merr mallin nga dyqani dhe njëkohësisht me lidhjen e kontratës kjo kontratë përmbushet dhe përfundon. Por në rast se konsumatori do të paguajë më vonë dhe malli do të dorëzohet në një moment të dytë, sepse, p.sh., nuk është gjendje në mjedisin tregtar, ose sepse tregtari e ka mallin në magazinë, ose sepse malli do të prodhohet a montohet nga tregtari, atëherë tregtari duhet të informojë mbi të gjitha llojet e parashikimeve, pra mbi mënyrën sesi do të bëhet pagesa, mbi mënyrën dhe kohën që do të dorëzohet malli apo kryhet shërbimi. Koha mund edhe të mos je- pet me një datë kalendarike të caktuar, sepse kjo jo gjithmonë është e mundshme për tregtarin, por të paktën duhet të jepet koha e arsyeshme që pritet të dorëzohet malli, si për shembull, për dy javë ose për një muaj. Gjithsesi palët duhet të bien dakord për afatin e dorëzimit, pasi ky afat mund të jetë thelbësor për konsumatorin. Konsumatori duhet të marrë informacion edhe për mënyrën e pagesës, pra nëse do të paguajë menjëherë me të holla në dorë, ose nëse mund të paguajë me kartë krediti apo debiti, ose nëse mund të paguajë me këste, ose nëse duhet të paguajë në momentin e dorëzimit të mallit etj. Gjithashtu tregtari duhet të japë informacion edhe mbi procedurën e trajtimit të ankesave. Pra ai duhet të tregojë me hollësi se ku mund të ankohet konsumatori dhe si HQso¶PsQ\\UsGRWsPDUUsSsUJMLJMHSsUDQNHVsQ (d)- garancia ligjore dhe shërbimet pas shitjes Tregtari është i detyruar të njoftojë konsumatorin mbi të drejtat që ky i fundit ka sipas neneve 29 - 33 të LMK. Pra duhet të informojë konsumatorin se në rast se malli 6 Neni 3, pika 15 e ligjit nr. 66/2016 datë 9.6.2016 “Për shërbimet në Republikën e Shqipërisë” FZ nr. 118/2016.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 269 ose shërbimi dalin me defekt a të meta atëherë konsumatori ka të drejtë të kërkojë riparimin, zëvendësimin, uljen e çmimit apo zgjidhjen e kontratës brenda afatit kohor prej dy vjetësh. Kjo është thjesht një kujtesë për të drejtat që konsumatori ka në bazë të ligjit. Në rast se tregtari i ofron këto si favore të tijat ndaj konsumatorit, atëherë kjo do të përbënte një praktikë të padrejtë tregtare sipas neneve 13-17 të LMK. Nëse tregtari ofron një garanci tregtare më të favorshme se ajo ligjore, atëherë duhet të in- formojë konsumatorin edhe për këtë, si edhe mbi mundësitë që ka tregtari të ofrojë pas VKLWMHVSMHVsNsPELPLDSRVKsUELPHWsQGU\\VKPHTsGXKHWW¶LEsKHQVHQGLW3sUVDX përket shërbimeve pas shitjes, në rast se tregtari i ofron ato, duhet të japë edhe detajet se ku do të kryhen shërbimet, kush i mban kostot e transportit etj. Të gjitha këto informacione jepen në varësi të rastit sipas natyrës së mallrave dhe shërbimeve, sepse supozohet se për mallra të konsumit të përditshëm nuk mund të jepen këto lloj informacionesh. (dh) - afati dhe përfundimi i kontratës Në rast se një kontratë lidhet me afat, atëherë tregtari duhet të japë informacionin mbi kohëzgjatjen e kontratës, si p.sh. 1 muaj ose 1 vit, sipas rastit. Ndërsa në rast se kontrata është pa afat, pra ajo lidhet për një kohëzgjatje të pacaktuar ose kur ajo rino- YRKHWDXWRPDWLNLVKWPHKHVKWMHSDVNDOLPLWWsDIDWLW¿OOHVWDUWsSsUFDNWXDUVLSsUVKHP- bull kontrata për shërbime të telekomunikacionit, atëherë tregtari duhet të informojë konsumatorin mbi kushtet për zgjidhjen e kontratës, mbi afatin e njoftimit, pra se kur duhet të njoftojë konsumatori se nuk dëshiron të mbetet ende i lidhur nga kontrata, por kërkon zgjidhjen e saj, apo nëse konsumatori duhet të paguajë ndonjë penalitet nëse kërkon zgjidhjen përpara një afati të caktuar, dhe të tjera kushte të ngjashme. Edhe kohëzgjatja minimale që trajtohet sipas nenit 36(1) germa (l), nëse është kusht i kontratës, përbën një kusht thelbësor, prandaj duhet të jepet si informacion parakon- traktor. Do mbajtur parasysh se këto kushte nuk duhet të vijnë në kundërshtim me nenin 27 të LMK, përndryshe do të konsiderohen të padrejta. (e) - funksionaliteti 1sUDVWVHWUHJWDULRIURQSsUVKLWMHSURGXNWHGLJMLWDOHDWsKHUsDLGXKHWW¶LMDSsNRQ- sumatorit informacion mbi funksionalitetin, përfshirë masat e zbatueshme të mbrojtjes teknike të përmbajtjes digjitale. Sipas recitalit 19 të Direktivës 2011/83, nocioni i funksionalitetit u referohet mënyrave në të cilat mund të përdoret përmbajtja digjitale, për shembull, për ndjekjen e sjelljes së konsumatorit. Ky nocion i referohet gjithashtu PXQJHVsVDSRSUDQLVsVsQGRQMsNX¿]LPLWHNQLNWsWLOOsVLPEURMWMDSsUPHVPHQD[KL- mit të të drejtave digjitale ose kodimit rajonal. Kjo do të thotë se konsumatori mund ta përdorë ose jo përmbajtjen digjitale nëse është në një vend tjetër, si për shembull, QsVHPXQGWsVKRKs¿OPDWsGL[KLWDOELWNXUQGRGKHWMDVKWs6KTLSsULVs7sJMLWKDNsWR LQIRUPDFLRQH GXKHW W¶L RIURKHQ NRQVXPDWRULW NXU SsUPEDMWMD GLJMLWDOH RIURKHW RQOLQH dhe jo në një mjet të trupëzuar, si p.sh., CD ose DVD. Në këto raste të fundit, për CD dhe DVD do të jepet informacioni si për çdo mall tjetër. Sipas llojit të produktit mund të jepen informacione të tilla si: - gjuha e përmbajtjes digjitale dhe nëse është e ndryshme, gjuha e udhëzimeve të SsUIVKLUDQsSsUPEDMWMH

270 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime - metoda e furnizimit të përmbajtjes:, p.sh., transmetim, online, shkarkim vetëm QMsKHUsDSRDNVHVSsUVKNDUNLPSsUQMsNRKsWsFDNWXDU - për skedarët audio ose video: kohëzgjatjen e përmbajtjes së tyre - për skedarët që mund të shkarkohen: lloji dhe masa e tyre, si p.sh., .pdf 1.4 Kb. - nëse tregtari ose një palë e tretë ndërmerr një angazhim për ta mirëmbajtur dhe SsUGLWsVXDUSURGXNWLQ - ndonjë kusht për përdorimin e produktit jo të lidhur drejtpërdrejt me ndërve- SUXHVKPsULQs VL SVK QGMHNMH H JMXUPLP GKHRVH SHUVRQDOL]LP QHYRMD SsU Ws SDVXUQMsOLGKMHLQWHUQHWLPHQMsVKSHMWsVLWsFDNWXDUQHYRMDTsSsUGRUXHVWsWMHUs të kenë të instaluar një sofware të caktuar.  QGRQMs NX¿]LP SsU SsUGRULPLQ H SURGXNWLW VL SVK NX¿]LPLQ SsU QXPULQ H herëve apo kohëzgjatjen që një produkt digjital mund të shihet, dëgjohet apo OH[RKHW NX¿]LPH SsU ULSsUGRULPLQ H SURGXNWLW SsU TsOOLPH SHUVRQDOH NX¿]L- PH PEL YHQGQGRGKMHQ H SDMLVMHV Vs NRQVXPDWRULW QGRQMs IXQNVLRQ Ts sVKWs L kushtëzuar me blerje shtesë, si p.sh., përmbajtje e paguar, pagesa për anëtarësi, apo ndonjë software dhe hardware shtesë. (ë)- ndërveprueshmëria Në rast se ofron kontrata për përmbajtje digjitale online, tregtari gjithashtu, për- veç funksionalitetit duhet të japë informacion edhe mbi ndërveprueshmërinë. Sipas recitalit 19 të Direktivës 2011/83, opsioni i ndërveprueshmërisë përkatëse ka për që- llim të përshkruajë informacionin në lidhje me hardware-in standard dhe mjedisin e software-it me të cilin përmbajtja digjitale është e pajtueshme, për shembull, siste- min operativ, versionin e nevojshëm dhe disa tipare të caktuara të hardware-it. Në këtë mënyrë duhet të jepen informacione të pajtueshmërisë së përmbajtjes me llojin e pajisjes që do të përdoret, si për shembull, lloji i kompjuterit, TV, tipare të kartës JUD¿NHVKSHMWsVLDHSURFHVRULWDSRSURJUDPHWVRIWZDUHSsUIVKLUsQXPULQHYHUVLRQLW si për shembull Windows 7, ose Linux, Mac OS X, etj. Të gjitha informacionet e mësipërme duhet të jepen për të gjitha llojet e kontra- tave, qofshin ato kontrata shitjeje, shërbimi, për shërbime komunale apo përmbajtje digjitale. Kontratat e furnizimit me ujë, energji, gaz, kur ato nuk ofrohen për shitje në VDVLDSRYsOOLPWsNX¿]XDUMDQsNRQWUDWDWHVKsUELPHYHNRPXQDOHVLosVKWsVTDUXDU më sipër. Pra, kur kemi furnizim me ujë në rrjet, jo në shishe, ose energji në rrjet, jo në bateri, apo gaz në rrjet dhe jo në bombol gazi. Për sa u përket kontratave që përmbushen aty për aty, të cilat përfshijnë transaksio- ne të përditshme, nuk kërkohet të jepet informacioni i parashikuar në nenin 35, pasi supozohet se konsumatori është i familjarizuar me tregun ku ai bën pazarin çdo ditë për përmbushjen e nevojave vetjake dhe shtëpiake. Shembulli tipik është rasti i nenit 34/1, germa g, më sipër. Ndërsa për sa u përket kontratave të shërbimit që përmbushen aty për aty, mund të SsUPHQGHWUDVWLLOXVWULPLWWsNsSXFsYHQsUUXJsDSRQGMHNMDHQMs¿OPLQsNLQHPDNX NRQWUDWDOLGKHWPHQMsKHUsSsUSDUDVKIDTMHVVs¿OPLWGKHELOHWDHNLQHPDVsSDJXKHWH ¿OOPsSDV¿OPLVKIDTHW'KsQLDHLQIRUPDFLRQLWQsNsWRUDVWHGRWsNRQVLGHURKHMEDUUs për tregtarin dhe krejt i panevojshëm për konsumatorin.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 271 3. Lidhja me pjesë të tjera të legjislacionit - Informacioni i kërkuar sipas ligjit për tregtinë elektronike dhe ligjit për shërbi- met në Republikën e Shqipërisë. Neni 7 i ligjit për tregtinë elektronike7 dhe neni 14 i ligjit për shërbimet8 parashikojnë informacionin e përgjithshëm që duhet të japin ofruesit e shërbimeve. Informacioni i kërkuar në këtë ligj u shtohet ligjeve të sipërcituara. Në rast se ka NRQÀLNWLQIRUPD- cioni i parashikuar në LMK prevalon. Disa kërkesa për informacion janë të njëjta, si për shembull, emri, adresa e tregtarit, dhe kontakte të tjera, tel., fax, e-mail etj. Ndërsa ligji për shërbimet dhe ai për tregtinë elektronike, kërkojnë gjithashtu numrin e identi- ¿NLPLWWsWUHJWDULWQsUHJMLVWULQWUHJWDURUJDQL]DWDWSURIHVLRQDOHVLSDVUDVWLWDXWRULWHWLQ PELNsT\\UsVSsUNDWsVPDVDWHPDUUDSsUVKPDQJLHQHQGRQMsNRQÀLNWLLQWHUHVL6LSDV ligjit për shërbimet, disa nga informacionet jepen me kërkesë të marrësit të shërbimit. Ndërsa ligji për tregtinë elektronike në nenin 13 kërkon të jepet informacion edhe mbi hapat teknikë që duhet të ndiqen për lidhjen e kontratës.9 Ligji për shërbimet kërkon gjithashtu të jepet informacion mbi ligjin e zbatueshëm dhe gjykatën kompetente në çështjet e juridiksionit.10 Megjithatë, për sa u përket konsumatorëve me vendqëndrim në Shqipëri, mbi ta do të zbatohet gjithnjë ligji shqiptar, sipas parashikimeve të nenit 52 të ligjit për të drejtën ndërkombëtare private.11 Dispozitat, për sa i përket informacionit mbi karakteristikat e produktit dhe çmimin, janë të njëjta. Një tabelë krahasuese për të tri ligjet jepet si Shtojcë II e Pjesës VI, LMK në këtë komentar. Në lidhje me legjislacionin e posaçëm, sikurse është theksuar në komentin e nenit 34, duhet mbajtur parasysh se kërkesat për informacion të përmbajtura në të pre- YDORMQs VL SVK Qs OLJMLQ QU  ³3sU VHNWRULQ H HQHUJMLVs HOHNWULNH´ Qs OLJMLQ QU³3sU6HNWRULQH*D]LW1DW\\URU´QsOLJMLQQUGDWs³3sU komunikimet elektronike në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, si edhe në ligjin QU³3sUVKsUELPHWSRVWDUHQs5HSXEOLNsQH6KTLSsULVs´QsOLJMLQQU “Për Veprimtarinë e Sigurimit dhe Risigurimit” dhe në ligjin nr. 10 076, datë 12.2.2009 “Për sigurimin e detyrueshëm në sektorin e transportit”. Duke qenë se sa më sipër sVKWs OHJMLVODFLRQ VHNWRULDO DL X SsUJMLJMHW Ps PLUs QHYRMDYH VSHFL¿NH Ws IXVKsV Qs funksion të mbrojtjes së konsumatorëve. Por megjithatë nuk duhet harruar se për të gjitha aspektet që nuk janë rregulluar nga këto ligje të posaçme, do të zbatohet LMK. 7 Ligji nr. 10 128, datë 11.5.2009 “Për tregtinë elektronike”, i ndryshuar, FZ nr. 85/2009. 8 Ligji nr. 66/2016 datë 9.6.2016 “Për shërbimet në Republikën e Shqipërisë”, FZ nr. 118/2016. 9 Informacioni që duhet ofruar: a) hapat e ndryshëm proceduralë, që do të ndiqen për lidhjen e NRQWUDWsVENXVKWHWNRQWUDNWRUHWsSDOsYHFPsQ\\UDWWHNQLNHSsULGHQWL¿NLPLQGKHNRUULJMLPLQHJD- ELPHYHSsUSDUDSDUDTLWMHVVsNsUNHVsVSRURVLVsoJMXKsWHRIUXDUDSsUOLGKMHQHNRQWUDWsVGIDNWLQ nëse kontrata e lidhur do të arkivohet nga ofruesi i shërbimit dhe nëse do të ketë akses te kjo kontratë. - Neni 13 i ligjit nr. 10 128, datë 11.5.2009 “Për tregtinë elektronike”, i ndryshuar, FZ nr. 85/2009. 10 Neni 14, pika 1, germa (dh) i ligjit nr. 66/2016 datë 9.6.2016 “Për shërbimet në Republikën e Shqipërisë”, FZ nr. 118/2016. 11 Ligji nr. 10 428, datë 2.6.2011 “Për të drejtën ndërkombëtare private”, FZ nr. 82/2011.

272 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime KREU II INFORMACIONI PËR KONSUMATORIN DHE E DREJTA E HEQJES DORË NGA KONTRATAT NË LARGËSI DHE KONTRATAT JASHTË QENDRAVE TË TREGTIMIT 9sVKWULPLSsUJMLWKVKsP Në këtë kre rregullohen vetëm kontratat që janë të lidhura jashtë qendrave të tregtimit dhe në largësi. Këtu trajtohet lloji i informacionit që duhet dhënë, forma e dhënies së këtij informacioni, pasojat e mosdhënies së tij, si dhe e drejta për hequr dorë nga kontrata, modalitetet e ushtrimit të saj dhe pasojat që vijnë nga ushtrimi i së drejtës. 1. Kuptimi i kontratave jashtë qendrave të tregtimit Ndërkohë që me zhvillimet teknologjike të arritura kontratat në largësi janë më të WKMHVKWDSsUW¶XNXSWXDUNRQWUDWDWMDVKWsTHQGUDYHWsWUHJWLPLWPEHWHQGLVLPsDUNDLNH SRU QMsNRKsVLVKW HGKH Ps Ws SDTDUWD SsU W¶X SsUFDNWXDU GUHMW SsU VKNDN Ws VLWXDWDYH ndonjëherë të përziera. Krahasuar me rregullimin e mëparshëm ligjor sipas të cilit transpozohej Direktiva 85/577/EC,12WDVKPsSsUNX¿]LPLLNRQWUDWDYHWsOLGKXUDMDVKWsTHQGUDYHWsWUHJWLPLW është më i gjerë, ndërsa nga fusha e zbatimit të saj janë përjashtuar një sërë kontratash TsPsSDUsSsUIVKLKHVKLQVLSVKVKsUELPHW¿QDQFLDUH 6LSDVSsUNX¿]LPLWWsGKsQsQsQHQLQSLND/0.µ.RQWUDWsMDVKWsTHQGUDYH WsWUHJWLPLW¶sVKWsoGRNRQWUDWsPLGLVWUHJWDULWGKHNRQVXPDWRULWDHOLGKXUQsSUD- QLQsHQMsNRKVKPH¿]LNHWsWUHJWDULWGKHNRQVXPDWRULWQsQMsYHQGTsQXNsVKWsTHQGUD H WUHJWLPLW Ws WUHJWDULW E SsU Ws FLOsQ sVKWs EsUs QMs RIHUWs QJD NRQVXPDWRUL Qs Ws QMsMWDWUUHWKDQDVLDWRWsSsUPHQGXUDQsJHUPsQDFHOLGKXUQsTHQGUsQHWUHJWLPLW të tregtarit, ose me anë të një mjeti komunikimi në largësi, menjëherë pasi konsumato- ri është adresuar personalisht dhe individualisht në një vend, i cili nuk është qendra e WUHJWLPLWWsWUHJWDULWQsSUDQLQsHQMsNRKVKPH¿]LNHWsWUHJWDULWGKHNRQVXPDWRULWRVH (ç) e lidhur gjatë një ekskursioni të organizuar nga tregtari, me qëllim apo me pasojë promovimin dhe shitjen e mallrave apo shërbimeve konsumatorit. - Kontratat e lidhura jashtë qendrës së tregtimit edhe kur është konsumatori ai që kërkon të blejë. 1JDSsUNX¿]LPLNXSWRKHWTsNsWRNRQWUDWDGRWsPEXORMQsDWRUDVWHNXUNRQWUDWD OLGKHWQsSUDQLQs¿]LNHWsWsG\\SDOsYHSRUQsQMsYHQGTsQXNsVKWsTHQGUDHWUHJWLPLW të tregtarit, siç është shpjeguar në komentet e nenit 35 LMK supra. Nuk ka rëndësi nëse oferta është bërë nga tregtari apo konsumatori, pra edhe sikur oferta të bëhet nga konsumatori jashtë qendrës së tregtimit të tregtarit, ajo përsëri do të hyjë në fushë- zbatimin e këtij neni. Kur tregtari ushtron aktivitetin e tij në një treg të hapur gjith- monë e vazhdimisht apo zakonisht, edhe sikur tregu të jetë i hapur vetëm një ditë në 12 Council Directive 85/577/EEC of 20 December 1985 to protect the consumer in respect of contracts negotiated away from business premises, OJ L 372, 31.12.1985, p. 31–33, e shfuqizuar nga Direktiva 2011/83/EU.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 273 javë, atëherë kjo do të jetë kontratë e lidhur në qendrën e tregtimit si më sipër, por nëse kontrata është lidhur në hapësira publike, ku tregtari ushtron aktivitetin e tij me raste, atëherë kjo do të konsiderohet si e lidhur jashtë qendrës së tregtimit. Mjedisi ku tregta- ULXVKWURQYHSULPWDULQsHWLMLGHQWL¿NRKHWTDUWsVLVKWQJDSXEOLNXVLPMHGLVSsUVKLWMH oGRPMHGLVWMHWsUTsQXNLGHQWL¿NRKHWVLLWLOOsQXNPXQGWsSsUEsMsQMsPMHGLVWUHJWDU13 Përcaktimi nëse kontrata është lidhur në qendrat tregtare apo jashtë tyre ka rëndësi për një sërë të drejtash që ka konsumatori, ku më e rëndësishmja është e drejta e heqjes dorë nga kontrata, e cila njihet vetëm në rastin e kontratave jashtë qendrave të tregtimit, pasi supozohet se konsumatori nuk është i përgatitur psikologjikisht për të blerë, si edhe nuk mund të krahasojë çmimet në treg. - Kontratat e lidhura brenda qendrës, por konsumatori adresohet personalisht dhe indvidualisht jashtë qendrës së tregtimit. *MLWKDVKWXVLSDVJHUPsVFWsSsUNX¿]LPLWNRQVLGHURKHQVLNRQWUDWDWsOLGKXUD jashtë qendrave të tregtimit edhe ato raste kur konsumatori adresohet jashtë qendrës tregtare, por e lidh kontratën në qendrën e tregtimit ose me anë të një mjeti në largësi. 0HµDGUHVLPSHUVRQDOGKHLQGLYLGXDO¶GRWsNXSWRKHWoGRNRPXQLNLPWUHJWDUSDYDUs VLVKWQJDNODVL¿NLPLMXULGLNQsVHsVKWsSXEOLFLWHWIWHVsSsUEOHUMHDSRSURSR]LPNRQ- WUDNWRU1sNsWRUDVWHRIHUWDHWUHJWDULWGXKHWW¶LDGUHVRKHWSHUVRQDOLVKWNRQVXPDWRULW si për shembull një përfaqësues i tregtarit i afrohet konsumatorit në rrugë dhe i ofron abonimin në një revistë ose prenotimin e pushimeve, apo ndonjë shërbim tjetër dhe kontrata lidhet menjëherë në mjedisin ku tregtari ushtron aktivitetin e tij, që ndodhet aty pranë rrugës ku është ndalur konsumatori. Përndryshe, rastet kur vetëm shpër- QGDUMDHÀHWsSDORVMHYHDSRUHNODPDYHWsWMHUDQsUUXJsSUDQsPMHGLVHYHWUHJWDUHSD synuar individualisht një konsumator konkret, nuk do të konsiderohen si adresim per- sonalisht dhe individualisht i konsumatorit. Në mënyrë që të zbatohet kjo dispozitë, kërkohet që konsumatori të lidhë menjëherë kontratën pasi është adresuar persona- lisht, përndryshe, nëse konsumatori kthehet të nesërmen në qendrën tregtare të tregta- rit, kjo nuk do të konsiderohet si një kontratë e lidhur jashtë qendrave të tregtimit. - Kontratat e lidhura gjatë një ekskursioni të organizuar nga tregtari. Që të konsiderohen si kontrata jashtë qendrave të tregtimit, ato duhet të jenë lidhur gjatë një ekskursioni të organizuar nga tregtari, pavarësisht nëse janë lidhur jashtë apo brenda qendrës së tregtimit. P.sh., tregtari organizon një ekskursion në mal sepse do të promovojë mallrat e reja që ka marrë furnizim për dyqanin e tij që ndodhet aty afër, pranë restoranteve piktoreske të zonës. Në këtë rast, pavarësisht se kontrata lidhet në mjedisin tregtar, ajo do të konsiderohet si e lidhur jashtë qendrës së tregtimit. Tregtari, gjatë organizimit të ekskursionit, duhet të ketë si qëllim promovimin dhe shitjen e mallrave. Për të përcaktuar këtë qëllim nuk ka rëndësi nëse konsumatorët MDQsLQIRUPXDUDSRMRSsUV\\QLPHWHYsUWHWD¿WLPSUXUsVHWsRUJDQL]DWRULWSsUSDUDVH ata të marrin pjesë në të. Nocioni i ekskursionit ka të bëjë me një udhëtim që përfshin vizita turistike, pamje piktoreske, apo aktivitete argëtimi, dhe jo vetëm me transportin 13 Çështja C-423/97 7UDYHO 9DF 6/ Y 0DQXHO -RVp $QWHOP 6DQFKLV [1999] ECR I-02195. ECLI:EU:C:1999:197.

274 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime në pikën e shitjes. Në kuptim të këtij nocioni nuk ka rëndësi nëse tregtari që shet pro- dukte gjatë një ekskursioni, e organizon vetë transportin apo në marrëveshje me një shoqëri transporti. Për shembull, një shitës pajtohet me një udhërrëfyes turistik që ai W¶LGUHMWRMsWXULVWsWQsQMsUUXJsWsFDNWXDUGKHWsVLJXURMsTsWXULVWsWGRWsQGDORMQsQs dyqanin e tij. Në këtë rast kontrata do të konsiderohet si e lidhur jashtë qendrës tregta- re. Mirëpo duhet të dallohen rastet kur një qendër tregtare ofron shërbime transporti me qëllim që të arrihet lehtësisht nga qendra e qytetit apo zona të tjera të qytetit. Në këtë rast shërbimi i transportit është thjesht ndihmës për kontratat e shitjes dhe shër- bimeve që lidhen brenda qendrës së tregtimit. 2. Kuptimi i kontratave në largësi 6LSDVSsUNX¿]LPLWWsSDUDVKLNXDUQsQHQLQSLND/0.µ.RQWUDWsQsODUJsVL¶ është çdo kontratë e lidhur midis tregtarit dhe konsumatorit, sipas një skeme të orga- QL]XDUVKLWMHVKRVHVKsUELPHVKQsODUJsVLSDSUDQLQsHQMsNRKVKPH¿]LNHWsWUHJWDULW dhe konsumatorit, me përdorimin ekskluziv të një apo më shumë mjeteve të komuniki- mit në largësi deri në, por duke e përfshirë, çastin e lidhjes së kontratës. Gjithashtu, re- citali 20 i Direktivës 2011/83 jep disa shpjegime lidhur me këtë koncept, duke përfshirë VKHPEXMWsPMHWHYHWsNRPXQLNLPLWQsODUJsVL3sUNX¿]LPLLNRQWUDWsVQsODUJsVLPEX- lon të gjitha rastet kur një kontratë lidhet midis tregtarit dhe konsumatorit sipas një ske- me shitjesh apo shërbimesh të organizuara në largësi, me përdorim ekskluziv të një apo më shumë mjeteve të komunikimit në largësi (të tilla si porosi me postë elektronike, me internet, me telefon ose faks) deri në, por duke e përfshirë, kohën kur lidhet kontrata. .\\ SsUNX¿]LP PEXORQ JMLWKDVKWX VLWXDWD NX NRQVXPDWRUL YL]LWRQ PMHGLVLQ H EL]QHVLW thjesht me qëllim mbledhjen e informacionit rreth mallrave apo shërbimeve dhe më në fund negocion dhe lidh kontratën në largësi. Ndërsa një kontratë e cila negociohet në mjedisin e biznesit të tregtarit dhe pastaj lidhet me anë të komunikimit në largësi, nuk duhet konsideruar si kontratë në largësi. As një kontratë e nisur me anë të komunikimit në largësi, por që në fund lidhet në mjedisin e biznesit të tregtarit, po ashtu nuk duhet konsideruar kontratë në largësi. Njëkohësisht, koncepti i kontratës në largësi nuk duhet të përfshijë rezervimet e bëra nga një konsumator përmes një mjeti të komunikimit në largësi, kur kërkon ofrimin e një shërbimi nga një profesionist, siç është rasti i një konsumatori që telefonon për të kërkuar një takim me parukieren. Për lidhjen e një kontrate në largësi palët mund të përdorin edhe kombinimin e disa mjeteve në largësi, si për shembull një faqe interneti ose telefon. Fakti që palët mund të takohen me njëra-tjetrën pasi kanë lidhur kontratën, zakonisht në kohën e GRUs]LPLWWsVHQGLWRVHWsNU\\HUMHVVsSDJHVsVQXNHQGU\\VKRQNODVL¿NLPLQHNRQWUDWsV si një kontratë në largësi. Pavarësisht se rezervimet e thjeshta me një profesionist për të marrë një shërbim nuk konsiderohen kontratë në largësi, nëse konsumatori bën një rezervim detyrues për të marrë në dorëzim mallrat apo për të marrë shërbimin në një kohë të caktuar, kjo ka të ngjarë të konsiderohet kontratë në largësi. P.sh., rastet kur një tregtar nuk ka fare një mjedis tregtar, por shpërndan mallra nga magazina e tij vetëm me anë shitjesh në largësi, ose një hidraulik që merr porosi vetëm me anë të telefonit dhe ofron shërbimet në vendin e kërkuar. Do mbajtur parasysh se kontrata në largësi sipas kuptimit të këtij ligji janë vetëm ato kontrata, të cilat lidhen sipas një

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 275 skeme të organizuar shitjesh në largësi apo sipas një skeme të ofrimit të shërbimeve. Nëse një tregtar, pasi kontaktohet nga konsumatori, vetëm me raste lidh një kontratë me anë të telefonit ose e-mailit, kjo nuk konsiderohet një kontratë në largësi në kuptim të këtij kreu të LMK. Tregtari mund të përdorë një platformë online për lidhjen e kon- tratave që u nënshtrohen dispozitave të këtij kreu. Sikurse shpjegohet në recitalin 20 të Direktivës 2011/83, nocioni i një skeme shitjeje apo shërbimi të organizuar në largësi përfshin ato skema që ofrohen nga një palë e tretë, e ndryshme nga tregtari, por që përdoren nga tregtari, siç është një platformë online. Megjithatë ai nocion nuk mbulon rastet kur website-t thjesht ofrojnë informacion për tregtarin, mallrat dhe/ose shërbi- met e tij dhe të dhënat për të kontaktuar me të. Në rast se ofruesi i platformës online vepron në emër dhe për llogari të tregtarit, atëherë ai ka përgjegjësinë të respektojë parashikimet në këtë kre, pasi, sikurse është shpjeguar në komentet e nenit 2 LMK, tregtar konsiderohet edhe personi që vepron si përfaqësues për llogari të tregtarit. Neni 36 Detyrimi për informacion për kontratat në largësi dhe kontratat jashtë qendrave të tregtimit 1. Përpara se konsumatori të ketë lidhur një kontratë në largësi ose një kontratë jashtë qendrave të tregtimit apo të ketë pranuar ndonjë ofertë korresponduese, tregtari i jep konsumatorit informacionin e mëposhtëm, në mënyrë të qartë dhe të kuptueshme: Koment: Në këtë nen parashikohet informacioni që duhet të japë tregtari përpara se të lidhet një kontratë në largësi ose jashtë qendrës së tregtimit, siç është sqaruar më sipër. Disa nga llojet e informacionit janë pothuajse të njëjta me ato që duhet të jepen për kontratat e tjera të lidhura brenda qendrave tregtare. Për këto raste referim do të bëhet në komentin më sipër dhe do të sqarohet vetëm ajo çka ndryshon midis dy llojeve të informacioneve. a) karakteristikat kryesore të mallrave apo të shërbimeve, në shkallën e përshtatshme për formën e komunikimit dhe për natyrën e mallrave apo të shërbimeve; Kjo kërkesë është e njëjtë me kërkesën e nenit 35 (1)(a) dhe është shpjeguar aty. [Ref. komenti përkatës] b) emrin e regjistruar të tregtarit, sipas legjislacionit për tregtarët dhe shoqëritë tregtare; c) adresën postare, në të cilën tregtari ushtron veprimtarinë, numrin e telefonit, numrin e faksit dhe adresën e postës elektronike të tregtarit, për t’i dhënë mundësi konsumatorit të kontaktojë tregtarin dhe të komunikojë PHWsQsPsQ\\UsWsVKSHMWsGKHH¿NDVHVLGKHDGUHVsQSRVWDUHGKHHPULQ e regjistruar të tregtarit, sipas legjislacionit për tregtarët dhe shoqëritë tregtare, në emër të të cilit ai po vepron, sipas rastit; ç) adresën postare të qendrës së tregtarit, nëse është e ndryshme nga adresa e dhënë në përputhje me shkronjën “c”, si dhe atë të tregtarit, në emër të të cilit ai vepron, sipas rastit, ku konsumatori mund të adresojë ndonjë ankesë;

276 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime .RPHQW7sWULNsWRNsUNHVDOLGKHQPHLGHQWL¿NLPLQHWUHJWDULWGKHPXQGsVLQsTs i jepet konsumatorit ta kontaktojë atë me qëllim realizimin sa më të plotë të të drejta- ve të tij. Për arsye se konsumatori në këto forma lidhjesh kontratash nuk është në një mjedis tregtar dhe nuk mund ta kuptojë nga konteksti apo nuk ka sigurinë nëse tregtari ekziston vërtet, ka nevojë për informacion më të hollësishëm sesa parashikon 35 (1) (b). Për arsye se të tri kërkesat për informacion kanë lidhje të ngushtë me njëra-tjetrën, komentohen së bashku. Në këtë grup informacioni hyjnë numri i regjistrimit të tregtarit në regjistrin tregtar, emri tregtar që mund të jetë edhe logo e tij, adresa dhe numri i telefonit. Për sa i përket adresës ku tregtari ushtron veprimtarinë tregtare, kjo jepet në për- puthje me nenet 8 dhe 9 të ligjit për shoqëritë tregtare.14 9HQGLLXVKWULPLWWsYHSULPWDULVs Vendi i ushtrimit të veprimtarisë është vendi ku realisht tregtari realizon aktivitetin e tij tregtar, pra vendi ku ai kryen tregtinë, i cili mund të jetë i ndryshëm nga zyra qen- drore e regjistruar në Qendrën Kombëtare të Biznesit. Pra vendi i ushtrimit të veprim- tarisë është një gjendje fakti e tregtarit. Koncepti i vendit të ushtrimit të veprimtarisë është i njëjtë me atë që përdoret në ligjin për shërbimet. Sipas ligjit për shërbimet, “themelim dhe ushtrim i aktivitetit” është ushtrimi faktik i një veprimtarie ekonomi- ke nga ofruesi i shërbimit, për një periudhë të pacaktuar dhe nëpërmjet një selie të përhershme në Republikën e Shqipërisë.15.sWXGXKHWWKsQsVHNRQFHSWLLµWKHPHOLPLW¶ QGU\\VKRQQJDDLLµXVKWULPLWWsDNWLYLWHWLW¶6LSDVWHRULVsVsWsGUHMWsVWUHJWDUHPHWHUPLQ µWKHPHOLP¶ NXSWRKHW YHQGL NX sVKWs NULMXDU QMs VKRTsUL WUHJWDUH Ts GR Ws WKRWs YHQGL NXDMRsVKWsUHJMLVWUXDUVLSHUVRQMXULGLNGKHND¿WXDUSHUVRQDOLWHWLQMXULGLNVLVXEMHNW LVsGUHMWsV0HJMLWKDWssVKWsHUsQGsVLVKPHWsMHSHWDGUHVDJMHRJUD¿NHNXSRRIURKHW malli ose shërbimi, pasi tregtari mund të ketë disa vende të ushtrimit të veprimtarisë Vs WLM IDOs OLULVs Vs RIULPLW Ws VKsUELPHYH 0HTHQsVH NsUNRKHW HGKH DGUHVD JMHRJUD¿- NHDWsKHUsNMRSsUIVKLQHGKHYHQGQGRGKMHQ¿]LNH1XNPMDIWRQYHWsPQXPULLNXWLVs postare. Tregtari, pavarësisht se i regjistruar në një vend, me anë të degëve ose zyrave të përfaqësisë mund të ushtrojë realisht dhe faktikisht aktivitet edhe në vende të tjera. Qendra e tregtarit Qendra e tregtarit mund të jetë e ndryshme nga vendi i ushtrimit të veprimtarisë. Kjo është një gjendje juridike e tregtarit. Neni 8 i ligjit “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare” mbi zyrën qendrore përcakton se nëse nuk parashikohet ndryshe në statut, zyra qendrore e shoqërisë tregtare është vendi ku zhvillohet pjesa kryesore e veprimta- risë së saj tregtare. Pra qendra e tregtarit mund të parashikohet në statutin e shoqërisë dhe të jetë e ndryshme nga vendet ku tregtari ushtron aktivitetin. Qendra e tregtarit duhet kuptuar si vendi ku merren vendimet thelbësore në lidhje me administrimin e përgjithshëm të aktivitetit të tregtarit dhe ku kryen funksionet e administratës së tij 14 Ligji nr. 9901, datë 14.4.2008 “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare”, i ndryshuar, FZ nr. 60/2008. 15 Neni 3, pika 15 e ligjit nr. 66/2016, datë 9.6.2016 “Për shërbimet në Republikën e Shqipërisë”, FZ nr. 118/2016.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 277 qendrore. Sipas GJED në çështjen Planzer16, përcaktimi i qendrës së tregtarit kërkon marrjen në konsideratë të një sëre faktorësh, nga më kryesorët e të cilëve janë zyra e regjistruar, vendi i administratës së tij qendrore, vendi ku takohen drejtorët dhe vendi, që zakonisht është identik, ku vendosen politikat e përgjithshme të shoqërisë tregtare. Të tjerë faktorë, siç janë vendi i qëndrimit të drejtorëve kryesorë, vendi ku mbahen mbledhjet e përgjithshme, vendi ku mbahet dokumentet administrative dhe kontabi- OLWHWLW GKH YHQGL NX NU\\KHQ WUDQVDNVLRQHW ¿QDQFLDUH H YHoDQsULVKW EDQNDUH PXQGHW gjithashtu të merren në konsideratë. Për këto arsye, në çdo rast kërkohet të jepen të dyja adresat, me qëllim që konsu- matori të mos ketë vështirësi të realizojë të drejtat e tij, pasi vendi ku ndodhet njëra palë e kontratës është shumë i rëndësishëm në realizimin e të drejtave civile, si mate- riale, por për më tepër procedurale. Kontakte të tjera 7HUPLµVLSDVUDVWLW¶GXKHWWs]EDWRKHWSsUWsWULDPMHWHWHNRPXQLNLPLWWsSsUPHQ- dura në dispozitë, numrin e telefonit, numrin e faksit dhe adresën e postës elektronike. Qëllimi i dispozitës është që me marrjen e këtij informacioni konsumatori të jetë QsJMHQGMHWsNRQWDNWRMsVKSHMWGKHPHH¿NDVLWHWWUHJWDULQ.MRQsQNXSWRQVHWUHJWD- ri duhet të marrë të gjitha masat që të përgjigjet shpejt dhe me korrektesë me anë Ws NsW\\UH PMHWHYH Ws NRPXQLNLPLW SUD Ws SsUJMLJMHW Qs WHOHIRQ W¶X NWKHMs SsUJMLJMH email-ve menjëherë etj. Për më tepër neni 13(3)(b) i ligjit “Për shërbimet” parashikon se marrësit e shërbimeve kanë të drejtë të kërkojnë dhe të marrin informacion të përgjithshëm për mjetet e ankimit në rast mosmarrëveshjeje ndërmjet ofruesit dhe SsU¿WXHVLW.\\LQIRUPDFLRQGXKHWWsMHWsOHKWsVLVKWLDNVHVXHVKsPQsPsQ\\UsHOHNWUR- nike dhe i përditësuar. Në përgjithësi tregtarët duhet të japin të paktën kontaktet e atyre mjeteve të komu- nikimit në largësi që ata përdorin për aktivitetet e publicitetit. Për shembull, tregtarët që lidhin kontrata me anë të telefonit, duhet të japin numrin e telefonit të tyre. Ky detyrim përkon edhe me detyrimet që tregtarët kanë sipas nenit 14 (1)(a) të ligjit “Për shërbimet” ku ofruesit e shërbimeve duhet të japin të dhëna për kontaktim dhe NRPXQLNLPWsGUHMWSsUGUHMWsVLSDVUDVWLWHGKHQsPsQ\\UsHOHNWURQLNHGKHVLSDVQHQLW 7(1) (c) të ligjit “Për tregtinë elektronike”, ku kërkohet që ofruesit e shërbimit të japin adresën e postës elektronike apo çdo detaj tjetër që lejon komunikimin e shpejtë dhe H¿NDVPHRIUXHVLQHVKsUELPLW3UDYDUsVLVKWQJDOORMLLDNWLYLWHWLWTsNU\\HMQsGKHQJD mjetet me të cilat e kryejnë, tregtarët duhet të japin informacionin përkatës mbi mjetin HNRQWDNWLWSsUNRPXQLNLPWsVKSHMWsGKHH¿NDV Identiteti dhe adresa e të përfaqësuarit Siç u përmend edhe më sipër në trajtimin e vendit të ushtrimit të aktivitetit dhe qendrës së tregtarit, tregtari mund të ushtrojë aktivitetin e tij në vende të ndryshme edhe me anë të agjentëve17, pra të përfaqësuesve të tij. Kjo është një formë e njohur 16 Çështja C-73/06 Planzer Luxembourg Sàrl v Bundeszentralamt für Steuern [2007] ECR I-05655. ECLI:EU:C:2007:397. 17 Për kontratën e agjencisë shih nenet 950-961 të Kodit Civil.

278 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime e organizimit të biznesit, kur tregtari do të shtrijë aktivitetin e tij në territore më të gjera sesa ka mundësi të realizojë vetë personalisht, me qëllim zgjerimin në treg dhe NULMLPLQ H VD Ps VKXPs ¿WLPHYH 3sU NsWs DUV\\H Qs UDVW VH sVKWs DJMHQWL DL Ts OLGK kontratat me konsumatorin në një vend të caktuar, atëherë ky agjent, përveç identitetit dhe kontakteve të tij, duhet të japë edhe ato të tregtarit në emër të të cilit po vepron, i FLOLTXKHWµSRURVLWsV¶RVHµLSsUIDTsVXDU¶0XQGWsQGRGKsJMLWKDVKWXTsQMsWUHJWDUWs përfaqësojë një tjetër edhe në rastet kur një tregtar ofron një platformë tregtare online për tregtarët e tjerë, me qëllim që ata të ofrojnë aty produktet për shitje, si p.sh. një dyqan virtual aplikacionesh për të shitur përmbajtje digjitale të ofruar nga zhvillues të ndryshëm. Në këto raste ofruesi i platformës duhet të sigurohet në marrëveshje me zhvilluesit, që informacioni mbi këta të fundit të jepet i saktë. d) çmimin e plotë të mallrave apo të shërbimeve, përfshirë taksat e tatimet, ose mënyrën me të cilën çmimi do të llogaritet, kur natyra e mallrave apo shërbimeve është e tillë që çmimi nuk mund të llogaritet paraprakisht për shkaqe të arsyeshme. Sipas rastit, jepet edhe informacioni mbi të gjitha tarifat shtesë të transportit, të dorëzimit apo ato postare dhe çdo kosto tjetër ose, kur këto tarifa, për shkaqe të arsyeshme, nuk mund të llogari- ten paraprakisht, për faktin që për tarifa të tilla shtesë mund të kërkohet pagesë. Në rastin e një kontrate me afat të pacaktuar ose të një kontrate që përmban një abonim, çmimi i plotë përfshin koston e përgjithshme për periudhën e faturimit. Kur një kontratë e tillë ngarkohet me një çmim me WDULIs¿NVHoPLPLLSORWsSsUIVKLQHGKHNRVWRQHSsUJMLWKVKPHPXMRUH.XU kostoja e përgjithshme, për shkaqe të arsyeshme nuk mund të llogaritet paraprakisht, jepet mënyra me të cilën do të llogaritet çmimi;18 Ky informacion është i njëjtë me atë që kërkohet për kontratat e tjera që lidhen brenda mjediseve të biznesit, [shih komentin e nenit 35(1)(c)] me përjashtim të pjesëve të nënvizuara. Informacioni shtesë që kërkohet sipas kësaj dispozite gjen zba- timin sidomos në kontratat e abonimit dhe kontratat pa afat. Nëse një produkt ose QMsQJDSURGXNWHWREMHNWLQMsNRQWUDWHSDDIDWRVHDERQLPLWDULIRKHWPHWDULIs¿NVH atëherë duhet dhënë informacion si për koston totale për periudhën e faturimit, ashtu edhe për koston totale të muajit. Për shembull, kontratat për shërbimin e internetit dhe 79 PH SDJHVs WLSLNLVKW IDWXURKHQ PH WDULID ¿NVH PXMRUH QMsPXMRUHG\\PXMRUHWUH- mujore) pavarësisht përdorimit të tyre nga konsumatori. Prandaj kostoja mujore dhe NRVWRMDHSHULXGKsVVsIDWXULPLWQsVHNMRHIXQGLWsVKWsHQGU\\VKPHGXKHWW¶LMHSHQ si informacion konsumatorit, i cili kërkon të lidhë një kontratë në largësi ose jashtë qendrës së tregtimit. Në rast se kontrata ka për objekt një produkt për të cilin kostoja totale nuk mund të llogaritet, atëherë në këtë rast konsumatori duhet të informohet mbi mënyrën se si llogariten këto kosto të ndryshme. Për shembull, në një kontratë abonimi për shërbime telefonike, kostoja e së cilës varet nga përdorimi aktual, tregtari duhet ta referojë konsumatorin te një listë e detajuar çmimesh për thirrje telefonike. Si përfundim duhet të mbahet parasysh se tregtari duhet të japë informacion mbi çdo 18 Nënvizimi i kësaj dispozite është bërë nga autori me qëllimin për të vënë në dukje dallimet midis kësaj germe të ligjit dhe germës (c) të nenit 35 LMK më sipër.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 279 shpenzim apo tarifë, përndryshe konsumatori nuk detyrohet të paguajë për çka nuk është informuar. dh) koston e përdorimit të mjeteve të komunikimit në largësi për lidhjen e kontratës, kur ajo kosto llogaritet me një tarifë të ndryshme nga ajo bazë; Koment: Kjo kërkesë duhet të zbatohet veçanërisht në rastet kur tregtari reklamon numrat e ashtuquajtur “Premium Rate Service” (PRS), numra të cilat konsumatori duhet të telefonojë në rast se do të lidhë një kontratë për mallrat apo shërbimet e ofruara. Në këta lloj numrash që kanë tarifë më të lartë, tregtari ndan të ardhurat që krijohen nga telefonata me ofruesit e shërbimeve të telefonisë. Ky informacion duhet W¶LMHSHWPHGRHPRVNRQVXPDWRULWQGU\\VKHUH]XOWRQQMspraktikë e padrejtë tregtare dhe në thelb fsheh çmimin e vërtetë të sendit. Për shembull, ofrohen mallra e shërbime me çmim të lirë, por në fakt telefonata është aq e shtrenjtë, sa kostoja totale që duhet të pa- guajë konsumatori mund të shkojë edhe më shumë sesa mallrat e të njëjtit lloj në treg. e) parashikimet për mënyrën e pagesës, dorëzimin, ekzekutimin, kohën kur tregtari merr përsipër të dorëzojë mallrat ose të kryejë shërbimet, si dhe për procedurën e trajtimit të ankesave që ndjek tregtari, sipas rastit; Kjo kërkesë është e njëjtë me kërkesën e nenit 35 (1)(ç) dhe është shpjeguar aty. [Ref. komenti përkatës] ë) kur ekziston e drejta e heqjes dorë nga kontrata, kushtet, afatin dhe pro- cedurat për ushtrimin e së drejtës në përputhje me pikën 1, të nenit 37/3, të këtij ligji, si edhe formularin model të heqjes dorë, të paraqitur në shtojcën I (B), bashkëlidhur këtij ligji; f) faktin që konsumatori duhet të përballojë koston e kthimit të mallrave, në rast të heqjes dorë nga kontrata, sipas rastit. Për kontratat në largësi, kur mallrat nga natyra e tyre nuk mund të kthehen normalisht me postë, duhet të jepet informacioni mbi koston e kthimit të tyre, sipas rastit; g) shpenzimet e arsyeshme që konsumatori detyrohet t’i paguajë tregta- rit, sipas pikës 3, të nenit 37/6, të këtij ligji, nëse konsumatori ushtron të drejtën e heqjes dorë nga kontrata pasi ka bërë një kërkesë, sipas neneve 36/5, pika 3, ose 37, pika 8, të këtij ligji; JMLQIRUPDFLRQLQTsNRQVXPDWRULQXNSsU¿WRQQJDHGUHMWDHKHTMHVGRUs nga kontrata, në rastet kur kjo e drejtë, në përputhje me nenin 37/8, të këtij ligji, nuk është e parashikuar, ose rrethanat në të cilat konsumatori humbet të drejtën e tij të heqjes dorë nga kontrata, sipas rastit; Koment: Informacionet e kërkuara sipas germave më sipër (ë) (f) (g) (gj) SsUVKNRKHQQJDQMs¿OOLSsUEDVKNsWOLGKsVTssVKWsQMsQJDWsGUHMWDWPsNU\\HVRUHQs fushën e disiplinës të së drejtës së konsumatorëve, e drejta për të hequr dorë. Kjo e drejtë është karakteristika më thelbësore e kontratave që lidhen në largësi dhe jashtë qendrave të tregtimit. Së bashku me të drejtën mbi informacionin parakontraktor, këto përbëjnë dy shtyllat kryesore në fushën e kontratave në largësi. Për këtë arsye shpje- gimi mbi to do të jepet së bashku, në funksion të një kuptueshmërie më sistematike dhe konsistente të tyre.

280 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime Sipas nenit 36(1) informacioni i dhënë përpara lidhjes së kontratës duhet të jepet në mënyrë të qartë dhe të kuptueshme. Sipas nenit 36/1, më poshtë, tregtari mund të përdorë modelin e udhëzimeve për dhënien e informacionit mbi të drejtën e heqjes dorë sipas Shtojcës I(A) të LMK, me qëllim që të japë informacionin mbi germat (ë) (f) dhe (g). Nëse informacioni plotësohet në mënyrë të saktë e korrekte dhe i jepet konsumatorit, kjo do të thotë se tregtari e ka përmbushur detyrimin e tij për dhënien e këtij informacioni të kërkuar në pikat më sipër. Megjithatë parashikimet në modelin e udhëzimeve për heqjen dorë nuk janë të detyrueshme, kështu që tregtari mund ta përshtatë formulimin në të, si p.sh., mund të përdorë përemrat vetorë në njëjës, dhe jo në shumës, në rast se tregtari është një sipërmarrës i vetëm, ose të japë kontaktet në NU\\HWsOHWUsVGKHPsSDVW¶LUHIHURKHWDW\\UHJMDWsWHNVWLW Në ndryshim nga kjo, në rast se tregtari duhet të japë informacionin sipas germës s DWsKHUs WUHJWDUL GXKHW JMLWKPRQs GKH PHGRHPRV W¶L MDSs NRQVXPDWRULQ IRUPX- larin model të heqjes dorë sipas Shtojcës I(B) të LMK edhe sikur tregtari të ofrojë mundësinë që konsumatori ta plotësojë dhe dërgojë këtë formular nga faqja e interne- tit të tij, sipas parashikimeve të nenit 37/3(3). Formulari shtesë online mund të jetë i ndryshëm nga formulari model i së drejtës së heqjes dorë. Por në rast se tregtari dëshiron të përdorë një formë tjetër online me qëllim që të mbledhë më shumë informacion nga konsumatori, si për shembull mbi arsyet e së drejtës së heqjes dorë etj., atëherë ky model duhet të prezantohet veçmas dhe duhet të bëhet e mundur për konsumatorin që ta dërgojë formularin e heqjes dorë, pa iu përgjigjur pyetjeve shtesë. Kur jepen informacione mbi afatet e heqjes dorë për kontratat e shitjes sipas germës (ë), nëse mënyra e dorëzimit nuk dihet me saktësi, tregtari mund ta informojë konsumatorin se afati i heqjes dorë përfundon 14 ditë pasi konsumatori ose një për- IDTsVXHVLFDNWXDUSUHMWLM¿WRQ]RWsULPLQ¿]LNWsPDOOLWWsIXQGLWDSRORWLWWsIXQGLWWs porosisë. Në rast se zbatohet ndonjë përjashtim nga e drejta e heqjes dorë, atëherë kon- sumatori duhet të informohet sipas germës (gj). Në rastet kur aplikohet mungesa e pakushtëzuar e së drejtës së heqjes dorë, pra kur nuk ekziston fare e drejta e heqjes dorë, atëherë tregtari duhet të japë vetëm informacionin sipas germës (gj) dhe jo sipas germave (ë) dhe (f): Për shembull, për ushqimet e konservuara të cilat janë të vulosura sipas nenit 37/8(d), tregtari duhet të njoftojë konsumatorin për kushtet, afatet etj., për të drejtën e heqjes dorë sipas germës (ë). Tregtari gjithashtu e informon konsumatorin se për arsye higjiene ose shëndeti, konsumatori humbet të drejtën e heqjes dorë, nëse konserva është e hapur. Ndërsa germa (f) kërkon që tregtari të tregojë “kostot e kthimit të mallrave” që nuk mund të kthehen normalisht me postë. Kjo aplikohet në mallrat me përmasa të mëdha, si mobilie, pajisje të rënda elektroshtëpiake (frigorifer, lavatriçe) etj., të cilat tipikisht dorëzohen në derë dhe nuk mund të dërgohen me postë të zakonshme. Recitali 36 i Direktivës 2011/83 parashikon gjithashtu se në lidhje me kërkesën për ta informuar konsumatorin mbi koston e kthimit të mallrave, të cilat për shkak të natyrës së tyre, normalisht nuk mund të kthehen me postë, kjo kërkesë do të konside- rohet e plotësuar nëse, fjala vjen, tregtari e përcakton kompaninë e transportit (p.sh.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 281 atë që ka caktuar për dorëzimin e mallit) dhe çmimin për koston e kthimit të mallrave. Kur kostoja e kthimit të mallrave nuk mund të llogaritet në mënyrë të arsyeshme pa- raprakisht nga tregtari, si në rastet kur nuk ofron që ta rregullojë kthimin e mallrave vetë, ai duhet të japë një deklaratë ku të thotë se një kosto e tillë do të jetë e pagueshme dhe se kjo kosto mund të jetë e lartë, bashkë me një vlerësim të arsyeshëm të kostos maksimale, e cila mund të bazohet në koston e dërgimit të mallit te konsumatori. Kur tregtari ofron një mënyrë tjetër dorëzimi, kostoja e kthimit të mallrave mund WsYOHUsVRKHWED]XDUQsPHWRGsQVSHFL¿NHWsGRUs]LPLWWs]JMHGKXUSUHMNRQVXPDWRULW Për shembull, nëse dorëzimi është bërë në një adresë të caktuar edhe kthimi mund të bazohet në koston e marrjes së mallrave mbrapsht prej po asaj adrese të caktuar. Detyrimi për të dhënë informacion mbi koston e kthimit të mallrave ose një vlerësim për të nuk e detyron tregtarin të japë këtë informacion për skenarë të ndryshëm të kthimit të mallrave, si për shembull, të japë koston e dërgimit të mallrave të montuara për mallra që janë dorëzuar të pamontuara dhe në paketim. Të gjitha informacionet e mësipërme janë shumë të rëndësishme, përndryshe kon- sumatori nuk detyrohet të dëmshpërblejë tregtarin dhe mund të ketë një zgjatje të konsiderueshme të afatit të heqjes dorë, deri në 12 muaj pas lidhjes së kontratës ose dorëzimit të mallit. h) kujtesën për ekzistencën e detyrimit ligjor të përputhshmërisë së mallra- ve, në përputhje me nenet 29-31 të këtij ligji; i) ekzistencën dhe kushtet për asistencë të klientëve pas shitjes, shërbime pas shitjes dhe garancitë tregtare, sipas rastit; Të dyja këto kërkesa janë të njëjta me kërkesën e nenit 35(1)(d) [Ref. komenti përkatës]. Këtu shtohet informacioni mbi asistencën e klientëve pas shitjeve, i cili duhet dhënë sipas rastit nëse ofrohet, sikurse mund të jetë mirëmbajtja e një produkti ose përditësimi i tij, veçanërisht në rastet e kontratave për përmbajtje digjitale online. j) ekzistencën e kodeve përkatëse të sjelljes, nëse tregtari ka marrë për- sipër t’i bindet kodeve të tilla, si dhe mënyrën se si mund të merren kopje të tyre, sipas rastit; Koment: Informacioni mbi përkatësinë e tregtarëve në kodet e sjelljes është shumë i rëndësishëm për të krijuar besim te konsumatori. Në rast se tregtari bën pjesë në një kod sjelljeje të caktuar, kjo ndikon në një vlerësim mjaft pozitiv te konsumatori, pasi ai beson se është treguar kujdesi i duhur nga ana e tregtarit që gjithçka të shkojë mirë, jo vetëm mbi mallrat dhe shërbimet, por edhe mbi vetë marrëdhënien juridike që konsumatori do të krijojë me tregtarin me anë të lidhjes së kontratës. Pika 16 e QHQLW/0.SsUFDNWRQVHµ.RGLVMHOOMHV¶sVKWsQMsPDUUsYHVKMHRVHSDNHWsUUHJXOODVK të pasanksionuara në ligje, rregullore apo dispozita administrative, e cila përcakton VMHOOMHQHWUHJWDUsYHTsPDUULQSsUVLSsUW¶LELQGHQNRGLWSsUQMsRVHPsVKXPsSUDNWL- ka të veçanta tregtare ose sektorë biznesi. Kodet e sjelljes janë një tërësi rregullash që tregtarët i zbatojnë me vullnetin e tyre të lirë, pra janë një formë vetërregullimi i bizneseve, kryesisht mbi përgjegjësinë sociale të shoqërive tregtare, respektin për mjedisin, për të drejtat e njeriut etj. Megjithatë duhet pasur kujdes që një informacion

282 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime i tillë të mos shpërdorohet dhe të mos jepet nëse nuk është i vërtetë, përndryshe përbën një praktikë të padrejtë tregtare dhe sanksionohet sipas LMK. Në rast se tregtari jep informacion se bën pjesë në një kod të caktuar sjelljeje, duhet gjithashtu të informojë konsumatorin se ku mund të gjendet një kopje e atij kodi, me qëllim që konsumatori WsNHWsPXQGsVLWsQMLKHWPHWsGKHWsYHUL¿NRMsWKsQLHWHWUHJWDULW k) afatin e kontratës ose kushtet për zgjidhjen e kontratës kur kontrata është me afat të pacaktuar apo zgjatet automatikisht, sipas rastit; Kjo kërkesë është e njëjtë me kërkesën e nenit 35(1)(dh) dhe është shpjeguar aty [Ref. komenti përkatës]. l) kohëzgjatjen minimale të detyrimeve të konsumatorit sipas kontratës, sipas rastit; Koment: Ky informacion, i cili kërkohet të jepet vetëm në kontratat në largësi dhe jashtë qendrave tregtare, por nuk kërkohet në rastet e kontratave që lidhen brenda qendrave tregtare. Sipas kësaj germe të LMK, krahasuar me nenin 35 pika (1) më sipër, parashikohet si detyrim shtesë për tregtarin, informacioni që ky duhet të të japë për kohëzgjatjen minimum të detyrimeve të konsumatorit, si p.sh. periudhën mini- mum për të cilën konsumatori duhet të paguajë në bazë të kushteve të përgjithshme të kontratës së ofruar nga tregtari. Fjala vjen, një kontratë telefonie celulare me afat 24 muaj mund të përfshijë një kohëzgjatje minimum prej 6 muajsh, gjatë të cilëve kon- sumatori duhet të paguajë, në rast se dëshiron që ta përfundojë kontratën para afatit. Një kohëzgjatje e tillë minimale gjatë së cilës zgjidhja e kontratës nuk lejohet, duhet të konsiderohet si një kusht thelbësor dhe i rëndësishëm për zgjidhjen e një kontrate pa afat ose me zgjatje automatike, në kuptim të nenit 35(1)(dh). Prandaj ky informacion duhet të përfshihet në të gjitha format e lidhjes së kontratave, pra edhe ato që lidhen në qendrat e tregtimit. OOHN]LVWHQFsQGKHNXVKWHWHGHSR]LWDYHDSRJDUDQFLYHWsWMHUD¿QDQFLDUH që duhen paguar apo paraqitur nga konsumatori, me kërkesë të tregtarit, sipas rastit; Koment: Garancitë janë mjete tipike që sigurojnë ekzekutimin e detyrimit.19 Në UDVWLQHPDUUsGKsQLHYHNRQVXPDWRUHGHSR]LWDWGKHJDUDQFLWs¿QDQFLDUHMDQsWLSLNHQs kontratat e qirave, të cilat përfshijnë vënien në dispozicion të konsumatorit të një objekti me vlerë, si p.sh., makinat me qira. Sikurse shpjegohet në recitalin 33 të Direktivës 2011/83, Tregtari duhet të detyrohet të informojë konsumatorin paraprakisht për çdo masë që rezulton në pagimin nga konsumatori të një depozite tregtarit, duke përfshirë një masë sipas së cilës një shumë mund të bllokohet në kartën e kreditit ose debitit të konsumatorit. P.sh. informacioni mbi kushtet e garancisë duhet veçanërisht të shpje- gojë nëse shuma në fjalë do të bllokohet ose debitohet nga llogaria e konsumatorit, si, NXUGKHVLSDVFLODYHNXVKWHYHGRWs]KEOORNRKHWDSRGRW¶LULPEXUVRKHWNRQVXPDWRULW 19 Shih nenin 530 et. seq. të Kodit Civil.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 283 m) funksionalitetin, duke përfshirë masat e zbatueshme të mbrojtjes tekni- ke të përmbajtjes digjitale, sipas rastit; Kjo kërkesë është e njëjtë me kërkesën e nenit 35(1)(e) dhe është shpjeguar aty [Ref. komenti përkatës]. n) çdo ndërveprueshmëri përkatëse të përmbajtjes digjitale me “hardwa- re” dhe “software”, për të cilat tregtari ka dijeni, ose që duhet të ketë dije- ni, sipas rastit; Kjo kërkesë është e njëjtë me kërkesën e nenit 35(1)(ë) dhe është shpjeguar aty [Ref. komenti përkatës]. nj) mundësinë e përdorimit të zgjidhjeve alternative të mosmarrëveshjeve dhe të mekanizmit të vënies në vend të së drejtës, ku tregtari është subjekt, si dhe procedurat për përdorimin e saj, sipas rastit. Koment: Kërkesa që i përket funksionimit të zgjidhjes alternative të mos- marrëveshjeve e cila kërkohet sipas kësaj pike, është në fushëzbatimin e neneve 52/2 – 52/5, të cilat kanë transpozuar pjesërisht Direktivën 2013/11/EU mbi zgjidhjen al- ternative të mosmarrëveshjeve konsumatore. Sipas nenit 52/5, pika 5, kërkohet që, kur një mosmarrëveshje midis konsumatorit dhe tregtarit, pas një ankese të bërë GUHMWSsUGUHMWsWHWUHJWDULQXNsVKWs]JMLGKXUWUHJWDULW¶LMDSsNRQVXPDWRULWLQIRUPDFLRQ mbi ZAM përgjegjëse për shqyrtimin e mosmarrëveshjeve, në mënyrë të shkruar ose nëpërmjet një mjeti të qëndrueshëm komunikimi. 2. Parashikimet e pikës 1, të këtij neni, zbatohen, gjithashtu, për kontratat e furnizimit me ujë, gaz, apo energji elektrike, kur ato nuk janë vendosur Qs VKLWMH Qs QMs YsOOLP Ws NX¿]XDU DSR VDVL Ws SsUFDNWXDU QJURKMH ORNDOH ose përmbajtje digjitale, që nuk jepet në një mjet të trupëzuar. Koment: Kjo dispozitë parashikon ekuivalencën e njoftimeve në rastin e kontra- tave për furnizim me shërbime komunale dhe atyre për përmbajtje digjitale online, VLNXUVHMDQsVKSMHJXDUPsVLSsUQs¿OOLPWsNsVDM3MHVHWs/0.NXSDUDVKLNRKHWIXVKD e zbatimit. [Për kuptimin e këtyre lloj kontratave ref. komentit neni 34(1)] 3. Në rastin e një ankandi publik, informacioni i përmendur në shkronjat “b”, “c” dhe “ç”, të pikës 1, të këtij neni, zëvendësohet me të dhëna të barasvlershme për organizuesin e ankandit. Koment: Në këtë pikë neni 36 saktëson se në rastet kur sendet ofrohen për shitje ndaj konsumatorëve në ankande publike, atëherë informacioni mbi detajet e kontakte- ve do të jepet nga organizuesi i ankandit dhe mbi të. Informacioni që kërkohet të japë organizuesi i ankandit është: (a) identiteti i orga- QL]XHVLWWsDQNDQGLWVLHPULLWLMWUHJWDUEDGUHVDJMHRJUD¿NHNXRUJDQL]XHVLXVKWURQ veprimtarinë, numri i telefonit, numri i faksit dhe adresa e postës elektronike të tij, për W¶LGKsQsPXQGsVLNRQVXPDWRULWWsNRQWDNWRMsGKHWsNRPXQLNRMsPHWsQsPsQ\\UsWs VKSHMWsGKHH¿NDVHVLGKHDGUHVDJMHRJUD¿NHGKHLGHQWLWHWLLRUJDQL]XHVLWQsHPsUWs WsFLOLWDLSRYHSURQVLSDVUDVWLWGKHoDGUHVDJMHRJUD¿NHHTHQGUsVVsRUJDQL]XHVLW

284 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime të ankandit, nëse është e ndryshme nga adresa e dhënë në përputhje me pikën (c), si dhe ajo e organizuesit në emër të të cilit ai vepron, sipas rastit, ku konsumatori mund WsDGUHVRMsQGRQMsDQNHVs Ndërsa informacionet e tjera jepen sipas rastit kur janë të përshtatshme, për shkak të natyrës që ka ankandi publik. Kështu p.sh. çmimi nuk mund të jepet, sepse do të vendoset gjatë ankandit, po ashtu e drejta e heqjes dorë nuk zbatohet etj. Kjo dispo- zitë kërkon detyrimisht vetëm tri informacionet e sipërpërmendura, që të jepen për organizuesin e ankandit, ndërsa informacionet e tjera kanë të bëjnë me objektin dhe kushtet e kontratës dhe jo me personin që është palë në kontratë. Neni 36/1 Modeli i dhënies së informacionit Informacioni i përmendur në shkronjat “ë”, “f” dhe “g”, të pikës 1, të nenit 36, të këtij ligji, mund të jepet me anë të modelit të udhëzimeve për të drejtën e heqjes dorë nga kontrata, paraqitur në shtojcën I (A), bashkëlidhur këtij ligji. Nëse tregtari ia jep të plotësuara saktë këto udhëzime konsumatorit, ai ka përmbushur detyrimet për informacion, të kërkuara nga shkronjat “ë”, “f” dhe “g”, të pikës 1, të nenit 36, të këtij ligji. Koment: Neni 36/1 shpjegon në mënyrë të qartë dhe pa asnjë ekuivok modelin se si duhet të jepet informacioni mbi të drejtën e heqjes dorë nga kontratat në largësi dhe jashtë qendrave të tregtimit. Modeli i dhënë nuk është i detyrueshëm për tregtarin, pasi ai mund ta përshtatë atë, por është tejet e rëndësishme të jepet i gjithë informa- cioni i parashikuar në këtë dispozitë, që përfshin: kushtet dhe afatet e së drejtës së heqjesGRUsVLGKHIRUPXODULQPRGHOWsVDMsQsVHNRQVXPDWRULGXKHWWsSsUEDOORMs NRVWRQHNWKLPLWWsPDOOUDYHGKHNRVWRQHW\\UHNXUQXNPXQGWsNWKHKHQPHSRVWsI VKSHQ]LPHW Ts GXKHW Ws SDJXDMs NRQVXPDWRUL QsVH NRQWUDWD ND ¿OOXDU Ws SsUPEXVKHW gjatë afatit të heqjes dorë. Kur tregtari i plotëson saktë këto udhëzime ai konsiderohet se i ka përmbushur detyrimet e kërkuara nga dispozitat përkatëse të ligjit. Neni 36/2 Efekti i informacionit të dhënë Informacioni i parashikuar në pikën 1, të nenit 36, të këtij ligji, është pjesë përbërëse e një kontrate në largësi ose e një kontrate jashtë qendrave të tregtimit dhe nuk ndryshohet, përveçse kur palët kontraktuese bien da- kord ndryshe shprehimisht. Koment: Informacioni parakontraktor së bashku me të drejtën e heqjes dorë nga kontrata janë dy shtyllat mbajtëse themelore në arkitekturën e së drejtës konsumatore. 1HQLNRQ¿UPRQNsWsUsQGsVLWsLQIRUPDFLRQLWSDUDNRQWUDNWRUGXNHHSDUDVKLNXDU atë si pjesë të kontratës. Pra çdo informacion që konsumatori ka marrë përpara lidhjes së kontratës është i detyrueshëm për palët, gjithmonë nëse palët e lidhin atë kontratë. Nëse palët bien dakord ndryshe nga sa është parashikuar në informacionin para- NRQWUDNWRU QGU\\VKLPHW GXKHW Ws MHQs Ws VKSUHKXUD GKH SDOsW WD NHQs NRQ¿UPXDU NsWs ndryshim. Pra konsumatori duhet të jetë i ndërgjegjësuar për një kusht të kontratës që është i ndryshëm nga informacioni parakontraktor që ai ka marrë. Sikurse vihet re edhe në këtë parashikim, informacioni i dhënë është jashtëzakonisht i rëndësishëm për

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 285 shfaqjen e një vullneti pa vese dhe të mirinformuar nga ana e konsumatorit. Tregtari në mënyrë të njëanshme nuk mund të ndryshojë informacionin parakontraktor, pasi ky informacion i dhënë konsumatorit konsiderohet pjesë e kontratës. Në rast se në një kontratë të lidhur, një kusht i kontratës shfaqet më rëndues për konsumatorin sesa kushti i paraqitur në informacionin parakontraktor, atëherë konsumatori ka të drejtë që të mbrohet në bazë të këtij informacioni, dhe si rrjedhojë kushti në kontratë të jetë i pavlefshëm. Vetëm në rast se kushti kontraktor është më lehtësues e favorizues për konsumatorin atëherë prezumohet se palët kanë rënë dakord ndryshe. Pra duhet kuptuar VHTsOOLPLLGLVSR]LWsVsVKWsTsW¶LMDSsYOHUsNRQWUDNWXDOHLQIRUPDFLRQLWSDUDNRQWUDNWRU por njëkohësisht të lejojë palët që me vullnetin e lirë të tyre të negociojnë për kushte më të përshtatshme në rastin konkret, por kurrsesi kjo nuk mund të lejojë tregtarët që në mënyrë të njëanshme të imponojnë vullnetin e tyre duke rënduar konsumatorin dhe duke shmangur kërkesat e ligjit për informacion parakontraktor. Duke qenë se informacioni parakontraktor është pjesë përbërëse e kontratës, atëherë ky informacion ka forcën e ligjit për palët njësoj si kontrata, prandaj ai mund të ndryshojë vetëm me pëlqimin e ndërsjellë të të dy palëve në kontratë.20 Në rast se ka mospërputhje midis in- formacionit parakontraktor dhe kontratës, kushti më i favorshëm për konsumatorin do të prevalojë, në përputhje me qëllimin dhe funksionin që kanë dispozitat e vendosura në këtë ligj, në tërësi. Ndryshimi i lejuar nga dispozita lejohet vetëm me qëllimin për të favorizuar konsumatorin. Në çdo rast mospërputhjeje midis informacionit parakon- traktor dhe kontratës, që mund të krijojë dyshime në kuptim të një kushti kontraktor në dëm të konsumatorit, do të gjejë vend parimi i interpretimit të kontratës contra profe- rentem, pra kundër atij që i ka hartuar dhe në favor të konsumatorit. Neni 36/3 Pasojat e mosdhënies së informacionit Nëse tregtari nuk i ka përmbushur detyrimet për informacion mbi pagesën shtesë ose shpenzime të tjera, siç parashikohet në shkronjën “d”, të pikës 1, të nenit 36, të këtij ligji, apo për koston e kthimit të mallrave, siç pa- rashikohet në shkronjën “f”, të pikës 1, të nenit 36, të këtij ligji, atëherë konsumatori nuk detyrohet për këto pagesa apo shpenzime. Koment: Në rast se tregtari nuk jep informacionin mbi çmimin e plotë, pra përfshirë taksat dhe tatimet, por jep një çmim pa tatimin mbi vlerën e shtuar (tvsh), HGKH VLNXU WD VSHFL¿NRMs Ts N\\ sVKWs oPLPL SD WYVK SRU QXN MHS HGKH OORJDULWMHQ H tvsh-së mbi atë çmim, atëherë konsumatori nuk detyrohet të paguajë tvsh-në mbi çmi- min. Pra konsumatori detyrohet të paguajë vetëm atë vlerë që tregtari i ka treguar saktë në një shifër të vetme, totalin. Nëse tregtari nuk e jep totalin, atëherë konsu- matori paguan vetëm shumën monetare që i përgjigjet shifrës së treguar si çmim. Po kështu, në rast se tregtari nuk e informon konsumatorin se ai duhet të përballojë vetë koston e kthimit të mallrave në rast se heq dorë, ose nuk i tregon koston e kthimit të tyre kur ato nuk mund të kthehen me postë, atëherë konsumatori nuk detyrohet ta paguajë këtë kosto, por kjo kosto do të përballohet nga vetë tregtari. Në këtë rast, nëse 20 Neni 690 i Kodit Civil.

286 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime konsumatori heq dorë nga kontrata, atëherë tregtari detyrohet të rimbursojë, përveçse gjithçka që ka paguar konsumatori, përfshirë koston e transportit, edhe koston që ka paguar konsumatori për kthimin e mallrave. Neni 36/4 Barra e provës për dhënien e informacionit Në rast mosmarrëveshjesh, tregtari ka detyrimin të provojë dhënien e in- formacionit të parashikuar në këtë kre. Koment Kuptimi i barrës së provës për dhënien e informacionit Sipas parimeve të përgjithshme të së drejtës së procedurës civile, personi i cili pretendon një të drejtë, ka detyrimin që, në përputhje me ligjin, të provojë faktet mbi të cilat bazon pretendimin e tij.21 Një formulim i tillë përcakton parimin e barrës së provës (onus probandi) në proceset gjyqësore civile, pra kur ka mosmarrëveshje mi- dis dy palëve për të drejtat e tyre civile. Palët ndërgjygjëse në një proces civil, përveç pretendimit të fakteve, kanë edhe barrën që të paraqesin provat që vërtetojnë këto fakte dhe që përmbushin standardin e të provuarit.22 Me pak fjalë, ky është parimi që zbatohet si rregull e përgjithshme, kur palët kanë mosmarrëveshje dhe kërkojnë që mosmarrëveshja e tyre të zgjidhet nga gjykata apo nga ndonjë organ tjetër kompetent. Në rastin e LMK, që ka për qëllim ofrimin e një mbrojtjeje më të lartë ligjore për konsumatorin, vëmë re se legjislatori është treguar i vëmendshëm që normat materiale W¶LPEsVKWHVsHGKHPHQRUPDWSURFHGXUDOHSsUNDWsVHPHTsOOLPTsWsGUHMWDWHNRQVX- matorit të realizohen efektivisht dhe të mos mbeten të drejta vetëm në ligj, në teori, por të ekzistojnë vërtet si të drejta të zbatueshme. Për këtë arsye, me anë të nenit 36/4, përcaktohet se, ndryshe nga sa parashikohet në rregullat e përgjithshme procedurale, në mosmarrëveshjet konsumatore barra e provës për të vërtetuar dhënien e informa- cionit parakontraktor i bie gjithnjë tregtarit, pavarësisht se cila është pala që pretendon një të drejtë. Pra edhe në rast se konsumatori është ai që pretendon të drejta, për sa i përket faktit të dhënies ose jo të informacionit është gjithmonë tregtari që duhet ta vërtetojë. Në rast se tregtari nuk ka prova të mjaftueshme për ta provuar faktin se i ka dhënë informacionin e kërkuar parakontraktor konsumatorit, atëherë ky informacion do të konsiderohet si i padhënë. Për të përcaktuar se cila është prova e mjaftueshme që mund të paraqesë tregtari për të plotësuar edhe standardin e të provuarit, duhet W¶LUHIHURKHPLQRUPDYHPDWHULDOHSUDSsUFDNWLPLWVHFLODsVKWsIRUPDHNsUNXDUQJD ligji e dhënies së këtij informacioni. Kjo formë është e përcaktuar në nenet 36/5 dhe 36 të këtij ligji. Me fjalë të tjera, normat materiale në këtë rast tregojnë edhe llojin e provës me anë të së cilës duhet të provohet fakti. Kërkohet që informacioni për kontratat jashtë qendrave të tregtimit të jepet gjithmonë në letër ose, kur konsumatori bie dakord, në një mjet të qëndrueshëm komunikimi. Ndërsa për kontratat në largësi duhet të jepet në një mjet të qëndrueshëm komunikimi. Në rast se tregtari nuk arrin të provojë me ndonjë nga këto prova dhënien e informacionit parakontraktor, atëherë ky 21 Neni 12 i Kodit të Procedurës Civile. 22)OXWXUD.ROD7DIDM$VLP9RNVKL3URFHGXUs&LYLOH3MHVD,, Tiranë 2013, f. 387.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 287 fakt konsiderohet i paprovuar, si rrjedhojë informacioni i padhënë. Edhe sikur tregtari të provojë se konsumatori kishte dijeni për një fakt të caktuar, ose nuk mund të mos kishte dijeni, përsëri nëse nuk provohet në një nga format që vetë ligji përcakton, atëherë fakti do të mbetet i paprovuar dhe pretendimi i konsumatorit i mirëqenë. Neni 36/5 Kërkesat formale për kontratat jashtë qendrave të tregtimit 1. Në kontratat jashtë qendrave të tregtimit, tregtari i jep konsumato- rit informacionin e parashikuar në pikën 1, të nenit 36, të këtij ligji, me shkrim, ose, nëse konsumatori bie dakord, me anë të një mjeti tjetër të qën- drueshëm komunikimi. Informacioni duhet të jetë lehtësisht i lexueshëm, i thjeshtë e i kuptueshëm. 2. Tregtari i jep konsumatorit një kopje të kontratës së nënshkruar ose NRQ¿UPLPLQ H NRQWUDWsV PH OHWsU RVH NXU NRQVXPDWRUL ELH GDNRUG PH anë të një mjeti tjetër të qëndrueshëm komunikimi, duke përfshirë, sipas UDVWLWNRQ¿UPLPLQSDUDSUDNWsSsOTLPLWWsVKSUHKXUGKHSUDQLPLQQsSsU- puthje me shkronjën “i”, të nenit 37/8, të këtij ligji. 3. Kur një konsumator kërkon që kryerja e shërbimeve ose furnizimi me ujë, gaz apo energji elektrike, kur ato nuk vendosen në shitje në vëllim të NX¿]XDU DSR VDVL Ws SsUFDNWXDU DSR QJURKMD ORNDOH Ws ¿OORMs JMDWs SHUL- udhës të heqjes dorë nga kontrata, të parashikuar nga pika 2, e nenit 37/1, të këtij ligji, tregtari kërkon që konsumatori ta drejtojë një kërkesë të tillë me anë të një mjeti të qëndrueshëm komunikimi. Koment: Kërkesat formale në kontratat jashtë qendrave të tregtimit janë të ne- vojshme me qëllim që të tërheqin vëmendjen e konsumatorit, pasi ai gjendet në një situatë befasie, krejt i papërgatitur psikologjikisht për të bërë blerje dhe në një gjendje që nuk ka mundësi të kontrollojë tregun për të krahasuar produkte të ndryshme dhe çmimet e tyre. 1. Së pari, tregtari duhet të japë me shkrim të gjithë informacionin parakontraktor të nevojshëm të kërkuar nga neni 36, pika 1. Ky informacion mund të jepet edhe në një mjet tjetër të qëndrueshëm në rast se konsumatori bie dakord për këtë mjet. Në këtë rast kërkohet vullneti i konsumatorit, pasi mund të jemi përpara rasteve kur kon- sumatori nuk është shumë i familjarizuar me mjetet e qëndrueshme elektronike dhe parapëlqen vetëm informacionin në letër, duke qenë se e ka më të lehtë për ta lexuar e kuptuar. Duhet mbajtur parasysh se në kontratat jashtë qendrave të tregtimit kemi praninë e njëkohshme të të dy palëve, prandaj nuk është e thënë që konsumatori të jetë i familjarizuar me mjetet elektronike të komunikimit. Për këtë arsye kërkohet pëlqimi i konsumatorit, në rast se dëshiron ta ketë informacionin në një mjet tjetër të qëndrueshëm. Në rast se konsumatori nuk jep pëlqimin për këtë mjet, atëherë vënia në dispozicion e informacionit në një mjet tjetër do të konsiderohet e paqenë, si rrjedhojë informacioni i padhënë. 6sG\\WLWUHJWDULGXKHWW¶LMDSsNRQVXPDWRULWQMsNRSMHWsNRQWUDWsVVsQsQVKNUXDU RVH NRQ¿UPLPLQ H VDM Qs OHWsU RVH NXU NRQVXPDWRUL ELH GDNRUG Qs QMs PMHW WMHWsU të qëndrueshëm. Në këtë rast bëhet fjalë për kontratën, ndryshe nga pika 1 ku pa- rashikohet informacioni parakontraktor. Pra, pavarësisht se informacioni parakon- traktor është pjesë e kontratës, për kontratat jashtë qendrave të tregtimit kërkohet që

288 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime tregtari të japë edhe kontratën me shkrim, ose, nëse konsumatori bie dakord, edhe në një mjet të qëndrueshëm. Së bashku me kontratën, kur është rasti i kontratave për përmbajtje digjitale onli- QHWUHJWDULGXKHWWsPDUUsSsOTLPLQHVKSUHKXUWsNRQVXPDWRULWSsU¿OOLPLQHHN]HNXWL- mit të kontratës si dhe pranimin e tij se humbet të drejtën për heqje dorë, pra pranimin H NRQVXPDWRULW VH KHT GRUs QJD H GUHMWD Ts ND SsU W¶X WsUKHTXU QJD NRQWUDWD EUHQGD  GLWsVK QJD OLGKMD H VDM 1s NsWs UDVW WUHJWDUL GXKHW Ws MDSs NRQ¿UPLPLQ SDUDSUDN VHHNDPDUUsSsOTLPLQHNRQVXPDWRULWSsU¿OOLPLQHNRQWUDWsVVLHGKHSUDQLPLQHWLM SsUWsKXPEXUWsGUHMWsQHKHTMHVGRUs.\\NRQ¿UPLPGXKHWWsMHSHWQsOHWsURVHNXU konsumatori ka rënë dakord, në një mjet tjetër të qëndrueshëm. Në rast se tregtari nuk HMHSNsWsNRQ¿UPLPQsOHWsUDWsKHUsDLQXNNDWsGUHMWsWsNsUNRMsQJDNRQVXPDWRUL kompensim për furnizimin e kryer. 3. Së treti, në rastet e kontratave për furnizim me shërbime komunale kur konsu- PDWRULNsUNRQTsIXUQL]LPLWs¿OORMsWsUHDOL]RKHWJMDWsDIDWLWTsDLNDSsUWsKHTXUGRUs QJDNRQWUDWDSUDDLNsUNRQTsWs¿OORMsWsIXUQL]RKHWTsJMDWsGLWsYHSDVOLGKMHVVs NRQWUDWsVDWsKHUsGXKHWW¶LDNsUNRMsNsWsWUHJWDULWPHDQsWsQMs mjeti të qëndrueshëm, p.sh. letër, e-mail, ose mënyrë tjetër që përbën mjet të qëndrueshëm komunikimi. Ndërsa për të njëjtin rast kur kontrata lidhet në largësi, kërkohet vetëm një kërkesë e shprehur, por jo medoemos me një mjet të qëndrueshëm komunikimi. Kjo kërkesë vjen përsëri për shkak të natyrës që ka kontrata e lidhur jashtë qendrave të tregtimit, pasi në këtë lloj kontrate palët takohen drejtpërsëdrejti dhe bisedojnë, nuk komu- nikojnë nëpërmjet ndonjë platforme apo skeme shitjesh ku edhe një veprim pozitiv i konsumatorit në këtë platformë do të konsiderohej kërkesë e shprehur. Në rastin e kontratave jashtë qendrave të tregtimit, e vetmja provë është një mjet i qëndrueshëm. Në rast se tregtari nuk e merr kërkesën e konsumatorit me një mjet të qëndrueshëm, atëherë ai nuk mund të kompensohet për furnizimin e kryer nëse konsumatori heq dorë nga kontrata brenda afatit 14 ditor që i lejon ligji. Në rast se konsumatori nuk është informuar për të drejtën e heqjes dorë, atëherë ai mund të heqë dorë deri 12 muaj pas lidhjes së kontratës dhe nuk ka detyrim të përgjigjet për pagesën e furnizimit të kryer deri në kohën që ai heq dorë [neni 37/6(4)(a)]. Si përfundim, në rast se tregtari nuk respekton formën që kërkon kjo dispozitë, nuk provon dot ekzistencën e kontratës apo kushteve të veçanta të saj dhe si e tillë ajo mbetet pa efekt për kushtet që nuk mund të provohen, në rast mosmarrëveshjesh. Një sanksion i tillë vendoset për të garantuar se respektohet vullneti i vërtetë i konsumato- rit dhe nuk abuzohet me padijeninë e tij për të drejtat që gëzon. Neni 37 Kërkesat formale për kontratat në largësi Koment: Me kërkesa formale do të kuptojmë formën që kërkon ligji për paraqitjen e informacionit në rastet kur kërkohen të lidhen kontrata në largësi. Meqenëse bëhet fjalë për lidhjen e kontratave në largësi, pra pa praninë e njëkohshme të palëve për të biseduar, negociuar, diskutuar etj., atëherë legjislatori ka parë të nevojshme që të parashikojë kërkesa të veçanta, të cilat do të garantonin marrjen e një vendimi të in- formuar, të arsyeshëm dhe të volitshëm, nga ana e konsumatorit. Ky nen parashikon një sërë hipotezash dhe formën përkatëse që duhet respektuar në çdo rast. Forma

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 289 nënkupton mënyrën e shfaqjes së vullnetit të palëve me qëllim që ky vullnet të jetë i aftë të formojë një kontratë të efektshme. Në këtë rast kërkohet që vullneti i tregtarit të shfaqet në një mënyrë të caktuar me qëllim që ai të takojë një vullnet të informuar, të vërtetë dhe real të konsumatorit. Në rast se kërkesat formale të kërkuara në këtë dispo- zitë nuk respektohen, atëherë ato sjellin pasoja të caktuara që janë të parashikuara rast pas rasti në këtë pjesë të ligjit. Për shembull, në rast se tregtari nuk jep informacionin e kërkuar për të drejtën e heqjes dorë, atëherë rrezikon që afati i heqjes dorë të jetë shumë i gjatë për konsumatorin, ose në rast se nuk merr kërkesë të shprehur të konsu- PDWRULWSsU¿OOLPLQHIXUQL]LPLWDWsKHUsUUH]LNRQWsPRVSDJXKHWHWsWMHUDVDQNVLRQH si këto, siç do të shihen më poshtë sipas dispozitave përkatëse. Meqenëse kërkesat formale në pikëpamje të teknikës legjislative janë grumbu- lluar brenda një neni në paragrafë me rend ngjitës, atëherë këta paragrafë do të ko- mentohen më vete me qëllim që të ketë një koordinim sa më të mirë, edhe formal, midis komentit dhe fjalëve të dispozitës përkatëse. Neni 37 Kërkesat formale për kontratat në largësi 1. Në kontratat në largësi, tregtari jep informacionin e parashikuar nga pika 1, e nenit 36, të këtij ligji, ose e vë këtë informacion në dispozicion për konsumatorin, në një mënyrë që përshtatet me mjetet e komunikimit në largësi, duke përdorur një gjuhë të thjeshtë dhe të kuptueshme. Për sa kohë informacioni jepet me anë të një mjeti të qëndrueshëm komunikimi, ky informacion duhet të jetë qartësisht i lexueshëm dhe i kuptueshëm. Koment: 1. Kërkesa për transparencë Në kontratat në largësi i gjithë informacioni i kërkuar duhet të jepet në një mënyrë WsSsUVKWDWVKPHPHPMHWHWHNRPXQLNLPLWQsODUJsVLµ0MHWHWsNRPXQLNLPLWQsODUJsVL¶ MDQsWsJMLWKDPMHWHWWsFLODWSDSUDQLQs¿]LNHWsQMsNRKVKPHWsWsG\\MDSDOsYHPXQG të përdoren për lidhjen e kontratës, si: letërkëmbimi, materialet e shtypura, publiciteti në shtyp me formularë porosish, katalogu, posta elektronike, tregtia elektronike, faksi, telefoni, televizori, radioja, videofoni (telefon me ekran), videoteksti (mikrokompju- ter dhe ekran televiziv), me tastierë ose ekran të prekshëm, kompjuteri, interneti.23 Gjuha duhet të jetë e thjeshtë dhe e kuptueshme për konsumatorin. Për konsumatorët shqiptarë duhet të përdoret gjuha shqipe sikurse kërkohet në këtë ligj. Duhet të shman- get zhargoni tejet teknik e juridik. Në rast se informacioni jepet në një mjet të qëndrueshëm, ky informacion duhet të jetë i lexueshëm, pra të jetë në një format teknik që konsumatori të mund ta hapë dhe ta lexojë. P.sh., përmbajtja e e-mail-it duhet të shfaqet dhe jo të jetë e ngarkuar së tepërmi sa programet e zakonshme që përdoren në mjetet elektronike të mos e deshi- frojnë dot atë. 23 Këto mjete janë treguar në VKM nr. 64, datë 21.1.2009, FZ nr. 8/2009, shfuqizuar me ndryshi- met e LMK.

290 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime 2. Nëse një kontratë në largësi, e cila do të lidhet me mjete elektronike, e vendos konsumatorin nën detyrimin për të paguar, atëherë tregtari e vë në dijeni konsumatorin për informacionin e parashikuar nga shkronjat “a”, “d”, “k” dhe “l”, të pikës 1, të nenit 36, të këtij ligji, në mënyrë të qartë dhe të dukshme, menjëherë përpara se ai të bëjë porosinë. Tregtari siguron që konsumatori, kur bën porosinë, të pranojë shprehi- misht se porosia nënkupton një detyrim për të paguar. Nëse bërja e një porosie kërkon aktivizimin e një butoni apo një funksioni të ngjashëm, ky duhet të etiketohet në një mënyrë lehtësisht të lexueshme me fjalët “po- rosi me detyrim pagese”, ose me një formulim tjetër të barasvlershëm, të qartë, ku të tregohet se bërja e porosisë nënkupton detyrimin për të paguar tregtarin. Nëse tregtari nuk vepron në përputhje me këtë përcaktim, kon- sumatorit nuk i lind asnjë detyrim nga kontrata ose porosia. Koment 2. Informacioni i domosdoshëm përpara kryerjes së pagesës 2.1. Paraqitja e informacionit përpara kryerjes së porosisë Neni 37, pika 2 parashikon kërkesa shtesë për informacionin parakontraktor për kontratat që lidhen me mjete elektronike dhe që ofrohen përkundrejt pagesës së një çmimi. Sipas recitalit 39 të Direktivës 2011/83, është me rëndësi të sigurohet, në ra- stin e kontratave në largësi të lidhura përmes website-ve, se konsumatori është në gjendje të lexojë dhe të kuptojë plotësisht elementet kryesore të kontratës përpara se të bëjë porosinë. Për këtë qëllim duhen parashikuar elementet që duhen vënë në dukje VKXPsSUDQsNRQ¿UPLPLWWsNsUNXDUSsUEsUMHQHSRURVLVs .\\OLJMQXNSDUDVKLNRQSsUNX¿]LPLQHPMHWLWHOHNWURQLNSRUQHQLLOLJMLW1U 128, datë 11.5.2009 “Për tregtinë elektronike” parashikon se “nëpërmjet mjeteve elektronike” nënkuptohet se shërbimi dërgohet nga pika e origjinës dhe merret në destinacionin përfundimtar me anë të pajisjeve elektronike, për përpunimin (përfshirë edhe kompresimin numerik) dhe ruajtjen e të dhënave. Dërgimi, transmetimi dhe marrja e plotë bëhen nëpërmjet kabllove, radiovalëve, mjeteve optike dhe mjeteve të tjera elektromagnetike. Megjithatë pika 2 e nenit 37 mund të përdoret edhe në teknologji të tjera, si p.sh. përmbajtja digjitale e ofruar mes televizioneve kabllore e dekoderave tokësorë e satelitorë. Kjo dispozitë duhet parë e lidhur ngushtë me ligjin për tregtinë elektronike, i cili ]EDWRKHWQsVHNRQWUDWDK\\QQsSsUNX¿]LPLQHVKsUELPHYHWsVKRTsULVsVsLQIRUPDFLRQLW të cilat janë shërbimet që ofrohen përkundrejt pagesës, në largësi, nëpërmjet mjeteve elektronike dhe me kërkesë individuale të marrësit të shërbimit. Pika 9 e këtij neni, shpjeguar më poshtë, parashikon shprehimisht se ky nen nuk pengon zbatimin e dispo- zitave të ligjit për tregtinë elektronike, ku tregtarit i kërkohet që të lejojë konsumatorin SsUWsYHUL¿NXDUSRURVLQsHWLMHOHNWURQLNHSsUSDUDVHWDMDSsDWs3sUUUMHGKRMsSLND e nenit 37 në praktikë do të zbatohet në momentin kur konsumatorit i kërkohet të ve- UL¿NRMsSRURVLQsQsSsUSXWKMHPHQHQLQWsOLJMLWSsUWUHJWLQsHOHNWURQLNHVLSVKWs NRQWUROORMsDUWLNXMWTsNDQsVKSRUWsQYLUWXDOHSsUSDUDVHWsNOLNRMsEXWRQLQµEOL¶

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 291 6KSUHKMDµPHQMsKHUsSsUSDUD¶QsQNXSWRQµDVSHNWLQNRKRU¶3sUPsWHSsUVKSUHKMD µQsPsQ\\UsWsVSLNDWXU¶NDWsEsMsPHSDUDTLWMHQHLQIRUPDFLRQLWNUDKDVXDUPHNsUNHVDW e përgjithshme sipas nenit 36 dhe pikës 1 të këtij neni. Sipas recitalit 39 të Direktivës 2011/83, theksohet se është me rëndësi të sigurohet që, në një situatë të tillë, konsu- matori të jetë në gjendje të përcaktojë momentin në të cilin ai merr përsipër detyrimin për të paguar tregtarin. 6LUUMHGKRMsGXKHWW¶LWsUKLTHWYsPHQGMDNRQVXPDWRULWYHoDQsULVKWPHDQsWsQMs formulimi të qartë, se bërja e porosisë nënkupton detyrimin për ta paguar tregtarin. Informacioni duhet të paraqitet në mënyrë të tillë që konsumatori të mundet aktua- lisht dhe realisht ta shohë dhe ta lexojë porosinë përpara se ta dërgojë atë, pa qenë i detyruar të vozisë në një faqe tjetër larg faqes së internetit që përdoret për të vendosur apo dërguar porosinë. ,QIRUPDFLRQL SDUDNRQWUDNWRU VSHFL¿N L NsUNXDU VLSDV SLNsV  Ws QHQLW  VLSDV referimeve që bëhen në këtë pikë, përbëhet nga: NDUDNWHULVWLNDWNU\\HVRUH>QHQLD@ oPLPLWRWDO>QHQLG@ NRKs]JMDWMDHNRQWUDWsVGKHNXVKWHWSsUSsUIXQGLPLQHVDM>QHQLN@ (4) kohëzgjatja minimale e kontratës, sipas rastit [neni 36 (1) (l)]. .sUNHVDWSsUEXWRQLQHNRQ¿UPLPLW 3DUDJUD¿ L G\\Ws L SLNsV  Ws QHQLW  NsUNRQ Ts EXWRQL L SsUGRUXU SsU Ws NU\\HU porosinë në një website duhet të etiketohet qartë. Ky etiketim mund të dizenjohet në mënyra të ndryshme për aq kohë sa përçon në mënyrë të qartë detyrimin për pagesë. 3sUVKHPEXOOµEOLWDQL¶µSDJXDMWDQL¶RVHµNRQ¿UPREOHUMHQ¶MDQsVKSUHKMHTsGR të pajtoheshin me kërkesat e dispozitës në fjalë. 1sWsNXQGsUWVKSUHKMHWVLµUHJMLVWURKX¶µNRQ¿UPR¶RVHµSRURVLWWDQL¶VLGKHIUD- zat e gjata të panevojshme që mundet efektivisht të fshehin mesazhin mbi detyrimin për pagesë, kanë më pak gjasa të jenë të pajtueshme me kërkesat e dispozitës. Këto kërkesa duhet të zbatohen edhe në rast se tregtari ka dizenjuar prezantimin e informa- cionit parakontraktor ndaj konsumatorit sipas pikës 4, të nenit 37, si pak më poshtë. 3. Faqet tregtare të internetit (website) duhet të vënë në dukje, në mënyrë WsTDUWsGKHWsOH[XHVKPHTsQs¿OOLPWsSURFHVLWWsEsUMHVVsSRURVLVsQsVH ]EDWRKHWQGRQMsNX¿]LPSsUdorëzimin e mallrave, si dhe mjetet e pagesës që pranohen për blerje. Koment .X¿]LPHWSsUGRUs]LPLWHPDOOUDYHGKHSsU mjetet e pagesës Sipas pikës 3 të nenit 37, faqet tregtare duhet patjetër të paraqesin në mënyrë të qartë dhe të lexueshme, pra të kuptueshme nga ana gjuhësore dhe të lexueshme QJDDQDWHNQLNHoGRNX¿]LPTsPXQGWsNHWsSsUGsUJLPLQHPDOOUDYH3sUVKHPEXOO DWR GXKHW W¶L WUHJRMQs NRQVXPDWRULW VH Qs QMs T\\WHW DSR YHQG Ws FDNWXDU PDOOUDW QXN dërgohen. Fjala vjen, një tregtar që lidh kontrata me mjete të komunikimit në largësi mund të zgjedhë që biznesin e tij ta ushtrojë vetëm në Tiranë. Në këtë rast ai duhet të

292 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime vendosë në mënyrë të qartë, të dukshme dhe të lexueshme se mallrat e blera në këtë faqe dërgohen vetëm në Tiranë dhe në asnjë qytet tjetër të Shqipërisë. Njëkohësisht tregtari në këtë mënyrë nuk duhet të pranojë porosi që japin një adresë të ndryshme nga qyteti i Tiranës për dërgimin dhe dorëzimin e mallrave. I njëjti detyrim zbatohet edhe për mjetet e pagesës. Kështu, një tregtar duhet të WUHJRMsTsQs¿OOLPWsSURFHVLWWsEsUMHVVsSRURVLVsVHSVK0DVWHU&DUGQXNSUDQRKHW por për blerjet online përkatëse pranohet vetëm VisaCard. .sWRWsGKsQDGXKHWWsMHSHQTsQs¿OOLPPHTsOOLPTsWsPRVPXQGRMQsNRQVX- matorin me kërkimin për mallra në atë faqe, kur ai nuk ndodhet në kushtet që malli QXNPXQGW¶LGsUJRKHWDSRNXUQXN]RWsURQQMs mjet pagese që pranohet nga tregtari. Aq më keq mund të ishte situata, sikur konsumatori të blinte mallrat dhe më pas të GHW\\URKHMTsW¶LWsUKLTWHYHWsDWRDSRPDOOUDWWsPRVLGRUs]RKHVKLQNXUUs 4. Nëse kontrata lidhet me anë të një mjeti komunikimi në largësi, i cili OHMRQKDSsVLUsDSRNRKsWsNX¿]XDUSsUWsVKIDTXULQIRUPDFLRQLQWUHJWD- ri, përpara lidhjes së një kontrate të tillë, jep, të paktën, nëpërmjet këtij mjeti të caktuar, informacionin parakontraktor në lidhje me karakteristi- kat kryesore të mallrave apo shërbimeve, emrin e regjistruar të tregtarit, sipas legjislacionit për tregtarët dhe shoqëritë tregtare, çmimin e plotë, të drejtën për heqjen dorë nga kontrata, afatin e kontratës dhe kushtet për zgjidhjen e kontratës, nëse kontrata është me afat të pacaktuar, siç për- caktohet në shkronjat “a”, “b”, “d”, “ë” dhe “k”, të pikës 1, të nenit 36, të këtij ligji. Informacioni tjetër, i parashikuar në pikën 1, të nenit 36, i jepet konsumatorit nga tregtari, në një mënyrë të përshtatshme, sipas parashi- kimeve të pikës 1 të këtij neni. Koment 0MHWHWHNX¿]XDUDQsNRKsRVHKDSsVLUs Në rastin e kontratës në largësi, kërkesat për informacion duhen përshtatur për të PDUUsSDUDV\\VKNX¿]LPHWWHNQLNHWsGLVDIRUPDYHWsNRPXQLNLPLWWsWLOODVLNX¿]LPHW Qs QXPULQ H NDUDNWHUHYH Qs HNUDQH Ws FDNWXDUD Ws WHOHIRQDYH FHOXODUs RVH NX¿]LPH kohore në njoftimet e shitjeve televizive. Në raste të tilla tregtari duhet të përmbushë një grup minimal kërkesash për informacion dhe ta referojë konsumatorin te një burim tjetër informacioni, për shembull, duke i ofruar një numër telefoni pa pagesë ose një link me hipertekst që e shpie atë te website i tregtarit, ku informacioni përkatës gjen- det drejtpërdrejt dhe me lehtësi. 3LND  H QHQLW  Qs UDVWHW NXU KDSsVLUD DSR NRKD sVKWs H NX¿]XDU NsUNRQ SR- thuajse të njëjtat informacione si pika 2 e po këtij neni, duke shtuar edhe dy informa- cione të tjera, të cilat për lehtësi të lexuesit po renditen edhe njëherë: NDUDNWHULVWLNDWNU\\HVRUH>QHQLD@ LGHQWLWHWLLWUHJWDULW>QHQLE@ oPLPLWRWDO>QHQLG@ (4) e drejta e heqjesGRUs>QHQLs@ NRKs]JMDWMDHNRQWUDWsVGKHNXVKWHWSsUSsUIXQGLPLQHVDM>QHQLN@

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 293 Në kërkesat e pikës 4, krahasuar me pikën 2, është shtuar informacioni mbi iden- titetin e tregtarit dhe të drejtën e heqjes dorë, ndërkohë që nuk kërkohet informacioni mbi kohëzgjatjen minimale të kontratës. Megjithatë kohëzgjatja minimale e detyrime- ve të konsumatorit në kontratat pa afat është një nga kushtet kryesore për përfundimin e kontratës pa afat ose të kontratave që rinovohen automatikisht, prandaj ky informa- cion duhet të jepet gjithashtu sipas pikës 36(1)(k). Pika 4 e këtij neni zbatohet kryesisht mbi kontratat që lidhen duke përdorur tekno- ORJMLVL606WsFLODWLPSRQRMQsNX¿]LPHWHNQLNHPELVDVLQsHLQIRUPDFLRQLWTsPXQG të dërgohet. 3sU PsWHSsUNMR SLNsHQHQLWLGHQWL¿NRQLQIRUPDFLRQLQTsGXKHWWsRIURKHW nëse tregtari e ka përshtatur përmbajtjen e paraqitjes së website-it të tij tregtar për mje- te celulare me ekran të vogël. Në këto raste tregtari mund të reduktojë informacionin e paraqitur në ekranin e përdoruesit, sipas kësaj pike, kur është e përshtatshme në një format të zmadhueshëm, pa detyruar konsumatorin të vozitë larg nga faqja që përdoret për të kryer porosinë. Pjesa e mbetur e informacionit parakontraktor që duhet të jepet sipas nenit 36(1), mundet që në këtë rast të bëhet e disponueshme me anë të një linku me hipertekst ose website apo telefoni pa pagesë. 5. Nëse tregtari i telefonon konsumatorit, me qëllimin e lidhjes së kontratës QsODUJsVLDLQs¿OOLPWsELVHGsVEsQWsGLWXULGHQWLWHWLQHWLMGKHVLSDVUD- stit, identitetin e personit, në emër të të cilit ai po telefonon, si dhe qëllimin tregtar të telefonatës. Koment 5. Qëllimi tregtar i telefonatës dhe identiteti i tregtarit 3LNDHQHQLSDUDVKLNRQQMsNsUNHVsVSHFL¿NHSsUNRQWUDWDWHOLGKXUDPHWHOHIRQ duke kërkuar që identiteti i tregtarit dhe qëllimi tregtar i telefonatës të bëhet i qartë që Qs¿OOLPWsELVHGsV1sUHVSHNWHGKHWsSLNsVWsNsWLMQHQLWUHJWDUsWPXQGWDNX¿]RMQs informacionin e dhënë gjatë telefonatës në pajtim me kërkesat e pikës 4. Meqenëse në këtë rast do të ishte e pamundur të jepej formulari i modelit të heqjes dorë, i kërkuar nga neni 36(1)(ë) në një formë të shkruar, përmbajtja e formularit i duhet shpjeguar verbalisht konsumatorit. Pasi kontrata të jetë lidhur, modeli i heqjes GRUsGXKHWWsSsUIVKLKHWQsNRQ¿UPLPLQHNRQWUDWsVTsGXKHWW¶LMHSHWNRQVXPDWRULWQs një mjet të qëndrueshëm sipas kërkesave të pikës 7 më poshtë të këtij neni. 6. Kur një kontratë QsODUJsVLOLGKHWQsSsUPMHWWHOHIRQLWWUHJWDULLDNRQ¿U- mon ofertën konsumatorit, i cili detyrohet nga kontrata, vetëm pasi kon- sumatori ta ketë nënshkruar ofertën ose të ketë dërguar pëlqimin e tij me VKNULP 1Ms NRQ¿UPLP L WLOOs EsKHW PH DQs Ws QMs mjeti të qëndrueshëm komunikimi. Koment 6. Çasti i lidhjes së kontratës Pika 6 e nenit 37 parashikon një zgjedhje tjetër rregulluese për kontratat që lidhen PHDQsWsWHOHIRQLWµ0MHWLLTsQGUXHVKsPLNRPXQLNLPLW¶sVKWsSsUNX¿]XDUQsQHQLQ

294 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime pika 19 LMK si çdo mjet i cili i mundëson konsumatorit ruajtjen e informacionit të drejtuar personalisht atij, në mënyrë që të lejojë referimin për qëllime informimi, në të ardhmen, për një periudhë kohe të përshtatshme, dhe që lejon riprodhimin e pandryshuar të informacionit të ruajtur. Mjetet e qëndrueshme të komunikimit i japin mundësi konsumatorit të ruajë informacionin për sa kohë që është e nevojshme për të, me qëllim për të ruajtur interesat e tij që lindin nga marrëdhënia që ka me tregta- rin. Mjete të tilla të komunikimit duhet të përfshijnë në veçanti letrën, pajisjet USB, CD-ROM, DVD, kartat e kujtesës elektronike apo harddisqet e kompjuterave, si edhe postat elektronike (e-mail). Pra sipas pikës 6 të këtij neni, si propozimi i tregtarit ashtu edhe pranimi i konsumatorit mund të jepen me anë të një mjeti të qëndrueshëm komunikimi, i cili nuk është i detyrueshëm të jetë letër me shkrim, por mund të jetë, për shembull, edhe një shkëmbim mesazhesh elektronike (e-mail). 7UHJWDULLMHSNRQVXPDWRULWNRQ¿UPLPLQHNRQWUDWsVVsOLGKXUPHDQsWs një mjeti të qëndrueshëm komunikimi, brenda një kohe të arsyeshme pas lidhjes së kontratës në largësi, por jo më vonë se koha e dorëzimit të mallra- YHRVHSsUSDUDVHWs¿OORMsNU\\HUMDHVKsUELPLW.RQ¿UPLPLSsUIVKLQ a) të gjithë informacionin e përcaktuar në pikën 1, të nenit 36, të këtij ligji, përveçse kur tregtari ia ka siguruar ndërkohë këtë informacion kon- sumatorit, përpara lidhjes së kontratës në largësi, me anë të një mjeti të qëndrueshëm komunikimi; dhe E NRQ¿UPLPLQ SsU SsOTLPLQ H VKSUHKXU SDUDSUDNLVKW QJD NRQVXPDWRUL SsU OLGKMHQ H NRQWUDWsV VL GKH NRQ¿UPLPLQ H SUDQLPLW SsU KXPEMHQ H Vs drejtës së heqjes dorë nga kontrata, sipas parashikimeve të shkronjës “i”, të nenit 37/8, të këtij ligji, sipas rastit. Koment .RQ¿UPLPLLOLGKMHVVsNRQWUDWsV 6LSDVSLNsVWsQHQLWWUHJWDULGXKHWW¶LMDSsNRQVXPDWRULWNRQ¿UPLPLQHNRQ- tratës së lidhur, përfshirë të gjithë informacionin që kërkon neni 36, pika 1, me përjash- tim të rastit kur ky informacion është dhënë ndërkohë me anë të një mjeti të qën- drueshëm komunikimi, sikurse mund të jetë një katalog porosish, një SMS ose email, SsUSDUDVHNRQWUDWDWsOLGKHW3sUNX¿]LPLLPMHWLWWsTsQGUXHVKsPsVKWsVKT\\UWXDUQJD GJED në çështjen Content Service Ltd24 në lidhje me Direktivën 97/7/EC për kontratat në largësi,25HFLODJMLWKDVKWXNsUNRQWHNRQ¿UPLPLQQsQMsPMHWWsTsQGUXHVKsP6LSDV vendimit të GJED, vetëm vendosja e informacionit në një faqe interneti nuk përbën mjet të qëndrueshëm. Një praktikë tregtare që konsiston në dhënien e informacionit të kërkuar nga ligji të aksesueshëm për konsumatorin vetëm nëpërmjet një hiperlinku në një faqe interneti të biznesit në fjalë, nuk respekton kërkesat e dispozitës që kërkon PMHWLQHTsQGUXHVKsPSsUVKNDNVHDLLQIRUPDFLRQDVsVKWsµGKsQs¶QJDWUHJWDULGKH 24 Çështja C-49/11 Content Services Ltd v Bundesarbeitskammer [2012] ECLI:EU:C:2012:419. 25 Direktivë e shfuqizuar nga Direktiva 2011/83/EU e cila ishte transpozuar në LMK përpara këtyre ndryshimeve.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 295 DVsVKWsµPDUUs¶QJDNRQVXPDWRULQsNXSWLPWsGLVSR]LWsVNsVKWXTsQMsIDTHLQWHUQHWL (website) nuk mund të konsiderohet si një mjet i qëndrueshëm në kuptim të dispozitës ligjore. Megjithatë GJED nuk e përjashtoi mundësinë që faqe interneti të caktuara të NXDOL¿NRKHQ VL PHGLD Ws TsQGUXHVKPH QsVH DWR SORWsVRMQs NXVKWHW 6LSDV *-(' Qs rastin konkret nuk kishte asgjë në skedar që të tregonte se faqja e internetit të tregtarit me të cilin lidhej linku i dërguar konsumatorit, e lejonte konsumatorin të ruante in- formacionin, i cili i ishte drejtuar personalisht atij në një mënyrë të tillë, që ai mund ta aksesonte atë dhe ta riprodhonte në mënyrë të pandryshueshme gjatë një periudhe të mjaftueshme kohore, pa lejuar që tregtari të mund të ndryshonte përmbajtjen në mënyrë të njëanshme.26 Rrjedhimisht, llogaria private e një klienti në një faqe inter- neti të tregtarit ku ky i fundit ngarkon informacionin drejtuar konsumatorit dhe që nuk mund të ndryshohet në mënyrë të njëanshme, mund të konsiderohet si një mjet i qëndrueshëm për qëllime të kësaj dispozite dhe LMK në tërësi. Në rast se një llogari HWLOOssVKWsPsQ\\UDHYHWPHHWUHJWDULWSsUWsGKsQsNRQ¿UPLPLQHNRQWUDWsVDWsKHUs lejimi i hyrjes së vazhdueshme të konsumatorit në këtë llogari duhet të sigurohet për një periudhë të mjaftueshme kohore, edhe pasi kontrata e konsumatorit me tregtarin të ketë përfunduar. Periudha e mjaftueshme që mund të kërkohet, për shembull, në kontratat e shitjes së mallrave, mund të jetë të paktën deri në dy vjet, aq sa është edhe garancia ligjore e mallrave. Megjithatë kjo duhet të varet nga lloji i kontratës dhe natyra e objektit të saj. 7UHJWDUL GXKHW JMLWKDVKWX Ws MDSs NRQ¿UPLPLQ H NRQWUDWsV Qs QMs PMHW Ws TsQ- drueshëm sipas kësaj pike (37(7)), edhe sikur te ketë dhënë informacionin parakon- traktor sipas pikës 4(37(4)) të këtij neni. 3sUVDLSsUNHWNRKsVVsGKsQLHVVsNRQ¿UPLPLWNMRGLVSR]LWsNsUNRQTsDLW¶LGsU- gohet konsumatorit “brenda një kohe të arsyeshme pas lidhjes së kontratës në largësi”. Megjithatë kjo kohë nuk mund të jetë më e vonë se GRUs]LPLLPDOOUDYHDSR¿OOLPLL kryerjes së shërbimit. 3sUVDXSsUNHWVKsUELPHYHQXNNsUNRKHWTsNRQ¿UPLPLWsMHSHWSsUSDUDNRKsVVs SsUIXQGLPLWWsDIDWLWWsKHTMHVGRUsQsVHSsUPEXVKMDHNRQWUDWsV¿OORQSDVLN\\DIDWND SsUIXQGXDU0HJMLWKDWsNsUNHVDTsNRQ¿UPLPLWsMHSHWEUHQGDQMsNRKHWsDUV\\HVKPH QsQNXSWRQ VH N\\ NRQ¿UPLP GXKHW Ws QLVHW Qs QMs NRKs Ws PMDIWXHVKPH Ts W¶L OHMRMs konsumatorit të ushtrojë të drejtën e tij të heqjesGRUs1sVHQMsNRQ¿UPLPLYRQXDU duhet ose jo të vlerësohet si i paarsyeshëm në kuptim të kësaj dispozite, kjo duhet të vendoset rast pas rasti. 1XNNDQMsDIDWDEVROXWSsUNRQ¿UPLPLQHNRQWUDWDYHWsIXUQL]LPLWPHVKsUELPH komunale dhe me përmbajtje digjitale online. Por me analogji rregullat për kontratat HVKsUELPLWGXKHWWs]EDWRKHQHGKHSsUNsWRVLSVKNRQ¿UPLPLGXKHWWsMHSHWMRPs YRQsVHVD¿OOLPLLNU\\HUMHVVsVKsUELPLW$QDORJMLDSsUIRUFRKHWVLGRPRVPHQRUPDWTs rregullojnë llogaritjen e afatit të heqjes dorë [neni 37/1(2)(a)(c)]. Kontratat për përmbajtje digjitale online zakonisht përmbushen menjëherë, si p.sh., përpara se afati i heqjes dorë të përfundojë dhe mjeti më i zakonshëm i kon- ¿UPLPLWsVKWsHPDLO1sNsWsNRQWHNVWsVKWsPHYHQGWsQJULKHWS\\HWMDQsVHWUHJWDUL 26 Çështja C-49/11, Content Services Ltd. §46.

296 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime SsUNDWsVGXKHWWsVLJXURMsTsNRQVXPDWRULDNWXDOLVKWWsPDUUsNRQ¿UPLPLQPHHPDLO SsUSDUDVHWs¿OORMsVKNDUNLPLRVHWUDQVPHWLPLLSsUPEDMWMHVdigjitale, apo nëse është HPMDIWXHVKPHTsWUHJWDULWsGsUJRMsQMsHPDLOWsWLOOsSsUSDUDVHWs¿OORMsSsUPEXVKMD H NRQWUDWsV 3UD D sVKWs L PMDIWXHVKsP YHWsP GsUJLPL L NRQ¿UPLPLW DSR PEsUULWMD aktuale e tij tek konsumatori, pasi këto janë dy momente të ndryshme në kohë. Duhet SDVXUQsNRQVLGHUDWsVHNMRGLVSR]LWsQXNLUHIHURKHWµPDUUMHVPEsUULWMHV¶QJDWHNRQ- VXPDWRUL QGsUNRKs NsUNRKHW Ts WUHJWDUL WD MDSs WD VLJXURMs DWs 1s IDNW NXSWLPL L µGsUJLPLW¶GKHLµPEsUULWMHV¶RVHµGKsQLHV¶GKHµPDUUMHV¶QsWsGUHMWsQFLYLOHMDQsWHU- PDVKXPsVSHFL¿NsTsVKsQRMQsNRKsWsQGU\\VKPHGKHEsMQsGDOOLPLQQsosVKWMHWH marrëdhënieve kontraktore, sidomos në përcaktimin e çastit të lidhjes së kontratës. 7HUPL µMDSVLJXURM¶ ND QMs NXSWLP QHXWUDO L FLOL sVKWs ]JMHGKXU SsU Ws PRV L shkaktuar ngatërresa tregtarit në biznes. Duhet pranuar gjithashtu se tregtari nuk ka nën kontroll procesin e transmetimit të mesazheve elektronike, pra nuk e ka nën kon- WUROOWUDQVPHWLPLWHHPDLOLWNRQ¿UPXHVTsGsUJRQ1sQNsWsGULWsGXKHWWsNRQVLGH- URKHW VH NsUNHVDW H SLNsV  Ws QHQLW  MDQs SORWsVXDU Qs UDVW VH HPDLOL NRQ¿UPXHV është dërguar menjëherë përpara sesa të furnizohet përmbajtja digjitale, p.sh. përpara VHWs¿OORMsWUDQVPHWLPLDSRVKNDUNLPLLQMs¿OPL 8. Kur konsumatori dëshiron kryerjen e shërbimeve ose furnizimin me ujë, gaz, ose energji elektrike, kur ato nuk vendosen në shitje në vëllim Ws NX¿]XDU DSR VDVL Ws SsUFDNWXDU DSR Ts QJURKMD ORNDOH Ws ¿OORMs JMDWs afatit së heqjes dorë nga kontrata, sipas parashikimeve të pikës 2, të nenit 37/1, të këtij ligji, tregtari kërkon që konsumatori t’i drejtojë një kërkesë të shprehur. Koment 8. Përmbushja e kontratës përpara plotësimit të afatit të heqjes dorë Pika 8 e nenit 37 kërkon detyrimisht që në rastet e kontratave për furnizimin PHVKsUELPHNRPXQDOHQsVHNRQVXPDWRULNsUNRQTsVKsUELPLWs¿OORMsWsIXUQL]RKHW JMDWsDIDWLWWsKHTMHVGRUsGXKHWSDWMHWsUW¶LGsUJRMsQMsNsUNHVsWsVKSUHKXUWUHJWDULW Përndryshe, nëse tregtari e ka furnizuar konsumatorin pa kërkesën e shprehur dhe konsumatori heq dorë nga kontrata, atëherë tregtari rrezikon të mos marrë kompensim për furnizimin. Afati i heqjes dorë sipas neni 37/1, pika 2, është 14 ditë kalendarike pas lidhjes VsNRQWUDWsVDIDWLFLOL¿OORQWsOORJDULWHWQJDHQHVsUPMDHOLGKMHVVsNRQWUDWsVVLNXUVH është sqaruar në komentet përkatëse. Për shembull, në rast se një kontratë për furni- zimin me energji është lidhur në largësi me konsumatorin, atëherë konsumatori ka të drejtë të heqë dorë nga kontrata 14 ditë pas lidhjes së saj. Ndërkohë tregtari ka të GUHMWsWsPRVHIXUQL]RMsNRQVXPDWRULQJMDWsNsW\\UHGLWsYHPHTsOOLPTsW¶LOHMRMs DWLMNRKsQHQHYRMVKPHSsUW¶XPHQGXDUQsVHHGRRVHMRNsWsNRQWUDWsTsOLGKLPHDQs të mjeteve në largësi. Por në rast se konsumatori, pavarësisht se e di që ka të drejtë WsKHTsGRUsSsUGLWsQJDOLGKMDHNRQWUDWsVSsUVsULNsUNRQTsIXUQL]LPLWs¿OORMs PHQMsKHUsGXKHWW¶LGUHMWRMsQMsNsUNHVsWsVKSUHKXUWUHJWDULW1sUDVWVHWUHJWDULUH- fuzon furnizimin për 14 ditë, sa të kalojë afati i heqjes dorë, kjo është mënyra e tij e

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 297 të bërit biznes dhe ai nuk mund të detyrohet që me çdo kusht të furnizojë konsuma- torit gjatë këtij afati. Por nëse tregtari zgjedh që ta furnizojë konsumatorin gjatë këtij DIDWLDLGXKHWW¶LNsUNRMsNRQVXPDWRULWTsW¶LGUHMWRMsQMsNsUNHVsWsVKSUHKXUVHSVH nëse furnizimi ka nisur pa këtë kërkesë të shprehur, atëherë tregtari rrezikon të mos paguhet për këtë shërbim, pasi konsumatori, në rast se heq dorë nga kontrata, nuk ka detyrimin që të paguajë për furnizimin ndërkohë të kryer, të pakërkuar shprehimisht. [neni 37/6(4) (a) (ii)] 9. Ky nen nuk cenon zbatimin e dispozitave për lidhjen e kontratës elektronike dhe tregtinë elektronike, parashikuar nga ligji nr. 10 128, datë 11.5.2009, “Për tregtinë elektronike”. Koment: 9. Raporti i Nenit 37/7 me norma të tjera juridike Pika 9 e nenit 37 parashikon se neni 37 nuk ndalon dispozitat e ligjit për tregtinë HOHNWURQLNHNXUWUHJWDULWLNsUNRKHWTsWsOHMRMsNRQVXPDWRULQSsUWsYHUL¿NXDUSRURVLQs e tij elektronike përpara se ta japë atë. Neni 14 i ligjit për tregtinë elektronike përcakton momentin se kur quhet e lidhur një kontratë me mjete elektronike. Ndërsa neni 12 i tij parashikon kontratat të cilat nuk mund të lidhen me të tilla mjete. Si neni 11 ashtu edhe neni 14 referojnë në Kodin Civil për përcaktimin e momentin të lidhjes së kon- tratës. Kontrata quhet e lidhur kur palët kanë shfaqur në mënyrë të ndërsjellë vullnetin e tyre, duke u marrë vesh për të gjitha kushtet thelbësore të saj.27 Pra nëse palët kanë shkëmbyer elektronikisht mes njëra-tjetrës propozime dhe pranime të ndërsjella, do të thotë që një kontratë konsiderohet e lidhur. Momenti i pranimit nga konsumatori të ofertave të vendosura në një website është pikërisht momenti i lidhjes së kontratës. 0RPHQWLLSUDQLPLWsVKWsSsUVKHPEXOONXUNRQVXPDWRULVKW\\SEXWRQLQµEOL¶ Sipas nenit 14 të ligjit “Për tregtinë elektronike”, për lidhjen e kontratës pa- rashikohet se: ³2IUXHVLLVKsUELPLWMHSQMsÀHWsSsUPEOHGKMHWsNXVKWHYHWsSsUJMLWKVKPHHWs veçanta, që i aplikohen kontratës, si dhe njofton pa vonesë për marrjen e porosisë nga marrësi i shërbimit nëpërmjet mjeteve elektronike, përveç rasteve kur palët jokonsu- matore bien dakord ndryshe. 2. Kontrata elektronike quhet e lidhur kur ofruesi merr një mesazh elektronik, që SsUPEDQGHNODULPLQHPDUUMHVVsNRQ¿UPLPLWGKHSUDQLPLQHRIHUWsV 3. Propozimi dhe pranimi i ofertës, të bërë nga palët në marrëdhënien juridike, që lind për shkak të tregtisë elektronike ndërmjet tyre, vlerësohen se janë marrë, kur SDOsWSDUDSUDNLVKWW¶LNHQsSURYXDUQMsUDWMHWUsVVHMDQsQsJMHQGMHW¶LPDUULQDWRQs rrugë elektronike. Në këtë rast, parashikimet e Kodit Civil për pranimin apo refuzimin e ofertës, të parashikuara në kushtet e përgjithshme të kontratave, janë të zbatueshme edhe për këtë qëllim.” 27 Neni 676 i Kodit Civil.

298 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime Ky nen i LMK nuk pengon as zbatimin e nenit 11 të ligjit “Për tregtinë elektroni- ke” mbi kushtet e vlefshmërisë së kontratës, sipas të cilit: “1. Kontratat e lidhura përmes mjeteve elektronike quhen kontrata në formë elektronike. 2. Propozimi dhe pranimi i ofertës mund të bëhen nëpërmjet mjeteve elektroni- ke, që është forma elektronike e tyre. Në çdo rast, që kontrata elektronike të jetë e vlefshme, duhet të përmbushë të gjitha kërkesat e parashikuara nga Kodi Civil, për pjesën e përgjithshme të kontratave, kërkesat e parashikuara për formën konkrete të kontratës, të parashikuar nga Kodi Civil dhe kërkesat e veçanta, të parashikuara në ligjin nr.9902, datë 17.4.2008 “Për mbrojtjen e konsumatorëve”. Ndërsa neni 12 i ligjit për tregtinë elektronike parashikon kontratat që nuk mund të lidhen në formë elektronike, pra kontratat e përjashtuara nga fusha e veprimit të ligjit për tregtinë elektronike si: a) kontratat e lidhura për të krijuar, ndryshuar apo shuar të drejta mbi sendet e paluajtshme, përveç kontratës së qirasë për pasuri të paluajtshme me afat deri QsYMHW b) kontratat, që me ligj kërkojnë përfshirjen e gjykatave, të autoriteteve publike GKHSURIHVLRQHYHTsXVKWURMQsDSRMDSLQQMsVKsUELPSXEOLN c) kontratat e garancisë dhe kolaterali i letrave me vlerë, i dhënë nga persona, që veprojnë për qëllime të ndryshme nga ato të biznesit, tregtisë apo profesionit të W\\UH ç) kontratat e parashikuara nga Kodi i Familjes dhe veprimet juridike, të pa- UDVKLNXDUDQJD.RGL&LYLOSMHVD,,,WLWXOOL,,,³7UDVKsJLPLDPHWHVWDPHQW´ GVKsUELPHW¿QDQFLDUHRVHVKsUELPHWHVLJXULPLWSsUWsFLODW]EDWRKHWPDUNHWLQJX në largësi. Këto kontrata në thelb janë të përjashtuara edhe nga fushëveprimi i kësaj pjese të LMK. Duhet mbajtur parasysh se LMK nuk rregullon as aspektin e lidhjes së kontratës, pra se kur një kontratë quhet e lidhur, dhe as atë të vlefshmërisë së kontratave. Kjo do të thotë se për këto aspekte do të zbatohet Kodi Civil. Për sa i përket lidhjes së kon- tratës, ajo quhet e lidhur kur konsumatori ka pranuar ofertën e tregtarit, kur kjo ofertë përmban elementet thelbësore të kontratës.28 Elementet thelbësore në një kontratë shitjeje janë objekti i saj, i cili duhet të jetë i mundshëm, i ligjshëm dhe i caktueshëm ose që mund të caktohet, si edhe çmimi mbi këtë objekt. Sipas rastit, kontrata mund të ketë edhe të tjera elemente thelbësore të vendosura nga palët, si p.sh. kushte ose afate. Ndërsa për sa i përket vlefshmërisë së kontratave, duhet theksuar se të gjitha kontratat për të cilat nuk kërkohet një formë e caktuar për vlefshmërinë e tyre janë të vlefshme kur lidhen në çdo formë, përfshi atë me mjete elektronike. Edhe kur forma kërkohet me shkrim për provueshmëri (ad probationem), kontrata është e vlefshme edhe nëse lidhet me mjete elektronike, mjafton që përmbajtja e saj të provohet nga palët. Si për- fundim mund të thuhet se vetëm kontratat për të cilat kërkohet forma me akt noterial 28 Neni 671 dhe 676 i Kodit Civil.