Commentary on Consumer Protection Law

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 299 apo ndonjë formë tjetër ad substantiam, nuk do të ishte e vlefshme nëse lidhej në largësi me mjete elektronike. Çështje të tjera të vlefshmërisë do të shqyrtoheshin rast pas rasti në përputhje me Kodin Civil. Për sa u përket aspekteve të tjera të kontratës me konsumatorët, ato rregullohen nga ky ligj. Neni 37/1 E drejta e heqjes dorë nga kontrata 1. Përveç rasteve kur zbatohen përjashtimet e parashikuara nga neni 37/8, i këtij ligji, konsumatori ka të drejtë të heqë dorë nga kontratat në largësi apo jashtë qendrave të tregtimit, brenda një afati prej 14 ditësh, pa dhënë ndonjë arsye dhe pa u detyruar për asnjë kosto tjetër, përveç atyre të pa- rashikuara nga nenet 37/5, pika 2, dhe 37/6 të këtij ligji. 2. Pa cenuar zbatimin e nenit 37/2, të këtij ligji, afati i heqjes dorë nga kon- trata, i përmendur në pikën 1, të këtij neni, përfundon pas 14 ditësh nga: a) dita e lidhjes së kontratës, në rastin e kontratave të shërbimit; b) dita në të cilën konsumatori ose një palë e tretë, e ndryshme nga tran- sportuesi dhe e autorizuar nga konsumatori, merr në dorëzim mallrat, në rastin e kontratës së shitjes, ose: i) dita në të cilën konsumatori ose një palë e tretë, e ndryshme nga tran- sportuesi dhe e autorizuar nga konsumatori, merr në dorëzim mallin e fundit, në rastin e disa lloje mallrash të porositura nga konsumatori në një porosi dhe të dorëzuara veç e veç; ii) dita në të cilën konsumatori apo një palë e tretë, e ndryshme nga tran- sportuesi dhe e autorizuar nga konsumatori, merr në dorëzim lotin apo pjesën e fundit, në rastin e dorëzimit të mallit që përbëhet nga disa lote apo pjesë; iii) dita në të cilën konsumatori ose një palë e tretë, e ndryshme nga tran- sportuesi dhe e autorizuar nga konsumatori, merr në dorëzim mallin e parë, në rastin e kontratës së furnizimit periodik të mallrave; c) dita e lidhjes së kontratës, në rastin e kontratave të furnizimit me ujë, gaz apo energji elektrike, kur ato nuk janë vendosur në shitje me një vëllim WsNX¿]XDUDSRVDVLWsFDNWXDUQJURKMHORNDOHRVHSsUPEDMWMHdigjitale që nuk jepet në një mjet të trupëzuar. 3. Palët mund të përmbushin detyrimet kontraktore gjatë periudhës së heqjes dorë nga kontrata. Koment 1. Kuptimi i së drejtës së heqjes dorë nga kontrata E drejta e heqjes dorë nga kontrata është një nga të drejtat më të rëndësishme që ka konsumatori në rast se ai lidh një kontratë në largësi apo jashtë qendrave të tregti- mit. Në rastin e kontratave në largësi konsumatori nuk ka mundësi ta inspektojë ma- llin, ta shohë, ta provojë, ta ndiejë, ta prekë, prandaj lind nevoja që ai të ketë mundësi ta shohë nga afër dhe, në rast se nuk i pëlqen, ta kthejë atë. Ndërsa në rastin e kontra- tave të lidhura jashtë qendrave të tregtimit, konsumatori nuk është në gjendjen e duhur psikologjike për të bërë pazar, dhe për më tepër ai nuk ka asnjë mundësi të krahasojë

300 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime çmimin e mallrave në treg, prandaj rrezikon të marrë një vendim të pamenduar mirë, kundër interesave të vetë. Për këtë arsye legjislatori i njeh të drejtën që ai të ndërrojë mendje për blerjen që ka bërë. Nga pikëpamja juridike, këto lloj kontratash qëndrojnë në një gjendje pezull derisa të kalojë afati i heqjes dorë, për efekte të mbështetjes që tregtari duhet të ketë mbi to. Në fakt në të drejtën civile një nga parimet më të rëndësi- shme është pacta sunt servanda, pra fjala e dhënë duhet mbajtur. Kontrata e lidhur ka forcën e ligjit për palët, përcakton neni 690 i Kodit Civil. Në parimet tradicionale të së GUHMWsVFLYLOHsVKWsYsVKWLUsWsSUDQRKHWQGsUULPLLPHQGMHVPHJMLWKDWsHGUHMWDSsUW¶X tërhequr nga kontrata ekziston si institut,29 pavarësisht se në kushte krejt të ndryshme QJDHGUHMWDSsUW¶XWsUKHTXUVLSDV/0.'XKHWWsPEDKHWSDUDV\\VKGDOOLPLTsHN]L- VWRQPLGLVVsGUHMWsVSsUW¶XWsUKHTXUVsGUHMWsVSsUWs]JMLGKXUGKHVsGUHMWsVSsUWs anuluar kontratën. Këto nocione përfshijnë arsye e shkaqe të ndryshme dhe sjellin pasoja të ndryshme juridike. E drejta e heqjes dorë është një e drejtë e qenësishme në rastet e kontratave në largësi dhe jashtë qendrave të tregtimit. Ajo trajtohet në detaje në këtë Kre të LMK. E drejta e zgjidhjes së kontratës ekziston në rastet kur tregtari nuk ka dorëzuar sendet sipas afatit (neni 37/10 LMK) ose në rastet kur mallrat nuk janë në përputhje me kontratën, pasi mjeti i fundit që ka konsumatori është të zgjidhë kontratën (neni 31 LMK). Nëse ekzistojnë kushtet për zgjidhjen e kontratës mund të kërkohet edhe shpërblimi i dëmit, ndërsa në rastet e tërheqjes nga kontrata ose të pavlefshmërisë së saj, e drejta për shpërblimin e dëmit nuk mund të jepet, si rregull. Anulimi ose pavlefshmëria e kontratës ekziston në ato raste kur kontrata konsiderohet si e palidhur fare, inekzistente, e pashkruar, si p.sh. në rastet e nenit 27 LMK, kur kushtet e padrejta nuk sjellin asnjë efekt për palët dhe nëse kontrata nuk mund të qëndrojë pa kushtet e padrejta, atëherë ajo konsiderohet si e paqenë, ndërsa kushtet e pavlefshme konsiderohen si të pashkruara. Pavarësisht nga sa më sipër, në fushën e së drejtës së konsumatorëve kemi një shmangie të theksuar nga parimi pacta sunt servanda, pikërisht për arsye se konsuma- tori duhet të njihet me objektin e kontratës përpara se të detyrohet përfundimisht prej kontratës. Tregtari për 14 ditë nuk mund të mbështetet në parimin se kontrata është ligj për palët, por këto 14 ditë janë një lloj pezullimi, një gjendje pritjeje me qëllim që të ga- rantohet vendimmarrja e drejtë, e informuar, serioze dhe reale e konsumatorit në rastet kur ai blen jashtë tregut apo në largësi dhe nuk ka mundësi të njihet me mallin përpara se të marrë vendim. Në analizë të fundit, kjo shmangie nga parimi i rëndësishëm se fja- la e dhënë duhet të mbahet, bëhet përsëri në funksion të parimit themelor të autonomisë së vullnetit. Kjo do të thotë se kontrata sjell pasoja vetëm kur ka një pëlqim të vërtetë e serioz, të pavesuar nga rrethanat e jashtme. Mundësia që konsumatori të formojë një vullnet të tillë duhet garantuar me çdo kusht, çka është është parësore, më pas vjen parimi se kontrata e formuar mbi vullnetin e lirë dhe të pastër është ligj për palët. 2. Afati i heqjes dorë Neni 37/1 i jep konsumatorit të drejtën e 14 ditëve për heqjen dorë nga kontratat e lidhura në largësi dhe jashtë qendrave të tregtimit pa dhënë asnjë arsye. Neni 37/2, më 29 Neni 696 i Kodit Civil.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 301 poshtë, i jep konsumatorit të drejtën e shtyrjes së këtij afati në raste të caktuara. Afati prej 14 ditësh duhet të kuptohet se shprehet në ditë kalendarike. Kur një periudhë shprehet në ditë, ajo duhet të llogaritet nga momenti në të cilin një ngjarje ndodh ose një veprim zhvillohet, por dita gjatë së cilës ajo ngjarje ndodh apo ai veprim zhvillohet, nuk duhet të llogaritet brenda periudhës në fjalë. Recitali 41 i Direktivës 2011/83 shpjegon se, me qëllim për të garantuar sigurinë ligjore, është me vend që Rregullorja e Këshillit (KEE, Euratom) Nr. 1182/71 e 3 qershorit 1971, që përcakton rregullat e zbatueshme për periudha, datën dhe afatet kohore, të zbatohet në përllogaritjen e periudhave që përmban kjo Direktivë. Po kësaj Rregulloreje, u referohen edhe Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë kur konstatojnë se është rregull gjerësisht e pranuar se dies a quoQXNOORJDULWHWQsDIDWLQNRKRUEUHQGDWsFLOLWYHUL¿NRKHWQMsQJMDUMHDSRGXKHWWs kryhet një veprim i caktuar, rregull kjo që ka gjetur shprehjen e vet edhe në Kodin e Procedurës Civile të Shqipërisë.30 Po ashtu neni 91 i Kodit Civil parashikon se kur afati llogaritet me ditë, nuk llogaritet dita në të cilën takon ngjarja, ose koha nga e cila DLGXKHWWs¿OORMs3UDQXPsULPLLDIDWLWSUHMGLWsVKGRWs¿OORMsWsOORJDULWHWQJDH nesërmja e ngjarjes. Rrjedhimisht, 14 ditë në këtë dispozitë do të nënkuptojnë 14 ditë NDOHQGDULNHGXNH¿OOXDUQJDGLWDSDVDUGKsVHQsWsFLOsQQJMDUMDSsUNDWsVHNDQGRGKXU si për shembull, lidhja e kontratës ose dorëzimi i sendit. Shembull: nëse mallrat janë dorëzuar ose kontrata e shërbimit është lidhur në datën 1 mars, afati i fundit për të hequr dorë është data 15 mars. Festat zyrtare dhe ditët e pushimit javor janë të përfshira në afatin prej 14 ditësh, pasi këto janë ditë kalendarike. Megjithatë, nëse dita e fundit e afatit të heqjes dorë qëllon të jetë ditë pushimi ose festë zyrtare, atëherë afati përfundon në orën e fundit të ditës pasardhëse të punës. Këtë parashikim përmban si Rregullorja (Euroatom) e sipërcituar ashtu edhe neni 91 i Kodit Civil. Për shembull, në rast se mallrat janë dorëzuar në datë 28 shkurt 2018, afati i fundit për të hequr dorë është data 14 mars 2018, por meqenëse kjo ditë është festë zyrtare, do të thotë që afati i heqjes dorë shtyhet për në datën 15 mars, pra konsumatori ka të drejtë që edhe në datë 15 mars të heqë dorë nga kontrata. Megjithëse tregtarët duhet të pranojnë heqjen dorë brenda këtij afati të llogaritur QsNsWsPsQ\\UsDWDQXNNDQsGHW\\ULPTsW¶XWUHJRMQsNRQVXPDWRUsYHTsDIDWLPXQG të shtyhet në rast se bie në ditë pushimi apo festë zyrtare. Ata kanë detyrim vetëm të njoftojnë mbi të drejtën e heqjes dorë sipas modelit. 3. Fillimi i afatit të heqjes dorë 'LWDQJDHFLOD¿OORQWsOORJDULWHWDIDWLGLWRULKHTMHVGRUsGRWsYDUHWQJDOORMLL kontratës, pra nëse ajo është kontratë shitjeje, shërbimi, për përmbajtje digjitale online apo për furnizim me shërbime komunale. Pika 2 e nenit 37/1 përcakton dy pikënisje kryesore: - ditën e lidhjes së kontratës - për kontratat e shërbimit, ato për përmbajtje digjita- OHRQOLQHGKHSsUIXUQL]LPPHVKsUELPHNRPXQDOH>JHUPDDGKHF@ 30 Shih Vendimin e Gjykatës së Lartë nr. 2, datë 27.3.2012, FZ nr. 106/2012.

302 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime GLWsQHPDUUMHVVsSRVHGLPLW¿]LNDSRNRQWUROOLWWsPDOOUDYHdorëzimi) - për kon- WUDWDW H VKLWMHV SRU NMR X QsQVKWURKHW GLVD UUHJXOODYH VSHFL¿NH SsU  PDOOUDW H VKXPs¿VKWD Ws SRURVLWXUD Qs QMs SRURVL GKH Ws GRUs]XDUD YHoPDV  VHQGHW HSsUEsUDQJDGLVDSMHVsNXUSMHVsWSsUEsUsVHWsNsWLMVHQGLGRUs]RKHQYHoPDV (3) kontratat për dërgesa të rregullta, periodike të mallrave gjatë një periudhe të caktuar kohe. Për mallrat që janë GRUs]XDUDIDWLLKHTMHVGRUs¿OORQGLWsQSDVLDWRNDQsDUULWXU te konsumatori apo një person tjetër i treguar prej tij, i cili është përfaqësuesi i kon- sumatorit, por i ndryshëm nga transportuesi. Shih edhe komentet e nenit 37/12, ku ky rast ndryshon nga momenti i kalimit të rrezikut. Rreziku kalon te konsumatori edhe kur mallrat dorëzohen te një transportues i zgjedhur nga konsumatori dhe që nuk është ofruar nga tregtari. Ndërsa për sa i përket afatit të heqjesGRUsDL¿OORQWsHFsYHWsP kur konsumatorit ose përfaqësuesit të caktuar prej tij i ka kaluar kontrolli mbi mallrat. Kjo lidhet me qëllimin që ka e drejta e heqjes dorë, pra që konsumatori duhet efekti- YLVKWW¶LVKRKsPDOOUDWGKHW¶LLQVSHNWRMsDWR Në rast se ka më shumë sesa një dërgesë të mallrave, atëherë afati i së drejtës për WsKHTXUGRUs¿OORQWsHFsQJDGLWDTssVKWsGRUs]XDUVHQGLRVHSMHVDHIXQGLWHWsJMLWKs PDOOLWWsSRURVLWXUQsQMsSRURVLSRULGsUJXDUYHoPDV.\\UUHJXOOMXVWL¿NRKHWQJDLQ- teresi legjitim i konsumatorit për të marrë në dorëzim të gjitha pjesët e një porosie të vetme, përpara se të vendosë të heqë ose jo dorë nga kontrata, si për shembull: QMsVHQGNU\\HVRUGKHDNVHVRUsWHWLMVLNXUVHPXQGWsMHWsNDPHUDGKHOHQWHWRVH - veshje, si xhaketë dhe pantallona, të cilat janë porositur së bashku me qëllimin që të vishen në kombinim me njëra-tjetrën. Në këto raste një afat i vetëm i heqjes dorë duhet të zbatohet nga dita e dorëzimit të sendit të fundit, ose e pjesës së fundit të një sendi të përbërë. 1GsUVD Qs UDVW VH SRURVLD H NRQVXPDWRULW sVKWs SsU W¶X IXUQL]XDU Qs PsQ\\Us SH- ULRGLNH PH QMs PDOO Ws FDNWXDU DWsKHUs DIDWL ¿OORQ Ws HFs QJD GLWD Ts sVKWs GRUs]XDU furnizimi i parë, pra sendi i parë që përbën objektin e furnizimit periodik. .RQVXPDWRULGXKHWJMLWKDVKWXWsMHWsQsJMHQGMHWsXVKWURMsWsGUHMWsQHWLMSsUW¶X WsUKHTXUSsUSDUDVHWsPDUUsQs]RWsULP¿]LNPDOOUDW$VJMsQXNHQGDORQNRQVXPDWRULW të heqë dorë nga kontrata në rastin si për shembull: - Konsumatori pasi porosit një artikull nga tregtari X, gjen një ofertë më të mirë SsUWsQMsMWLQDUWLNXOOQJDWUHJWDUL<SsUNsWsDUV\\HNRQVXPDWRULQMRIWRQWUHJWDULQ;SsU ushtrimin e së drejtës së heqjes dorë nga kontrata dhe nuk e merr në dorëzim sendin nga zyrat e postës. Në këtë mënyrë realizohet jo vetëm e drejta e mbrojtjes së konsumatorit, por njëkohësisht zbatohet me efektivitet edhe konkurrenca e ndershme mes tregtarëve kur ata ofrojnë mallra në largësi. 4. Përmbushja e detyrimeve gjatë periudhës së heqjes dorë Asgjë nuk i ndalon palët të përmbushin detyrimet gjatë periudhës së heqjes dorë, përkundrazi ato lejohen ta bëjnë këtë. Për sa u përket kontratave të shitjes, ato duhet WsSsUPEXVKHQWsSDNWsQQJDDQDHWUHJWDULWSsUQGU\\VKHQXN¿OORQWsHFsDIDWLLKHTMHV dorë pa u dorëzuar më parë mallrat. Ndërsa konsumatori duhet ndërkohë të paguajë,

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 303 megjithatë mund të ketë shitës të cilët nuk e tërheqin pagesën e bërë nga konsumatori derisa malli të mbërrijë te ky i fundit. Gjithsesi, ekzistenca e afatit të heqjes dorë nuk i privon palët nga përmbushja. Ndërsa për sa u përket kontratave të shërbimit, ato duhet Ws¿OORMQsWsHN]HNXWRKHQPHNsUNHVsQHNVSOLFLWHWsNRQVXPDWRULWJMDWsSHULXGKsVVs heqjes dorë. Në këtë rast tregtarët lejohen të përmbushin detyrimin, por nuk detyrohen ta ofrojnë këtë përpara se të ketë kaluar afati i tërheqjes. Pra kjo është një çështje që lihet në vullnetin e tregtarit sipas modelit të biznesit që ai zgjedh. Por në rast se WUHJWDUsWRIURMQsWsSsUPEXVKLQGHW\\ULPHWSUDWs¿OORMQsIXUQL]LPLQPHVKsUELPHJMDWs afatit të heqjes dorë, ata duhet të marrin një kërkesë të shprehur të konsumatorit për këtë gjë, ndryshe rrezikojnë të humbasin të drejtën për kompensim për furnizimin e kryer, në rast se konsumatori heq dorë, sikurse shpjegohet më poshtë në nenin 37/6. Neni 37/2 Mungesa e informacionit për të drejtën e heqjes dorë nga kontrata 1. Nëse tregtari nuk i ka siguruar konsumatorit informacionin për të drejtën e heqjes dorë nga kontrata, siç kërkohet nga shkronja “ë”, e pikës 1, të nenit 36, të këtij ligji, afati i heqjes dorë përfundon 12 muaj nga mba- ULPLLDIDWLW¿OOHVWDUWsKHTMHVGRUsQJDNRQWUDWDSDUDVKLNXDUQJDSLND HQHQLWWɺNsWLMOLJML 2. Nëse tregtari i ka siguruar konsumatorit informacionin e parashikuar nga pika 1, e këtij neni, brenda 12 muajve nga dita e parashikuar në pikën 2, të nenit 37/1, të këtij ligji, afati i heqjes dorë nga kontrata përfundon 14 ditë pas ditës në të cilën konsumatori e merr atë informacion. Koment Neni 37/2 parashikon dy hipoteza në lidhje me pasojat juridike që vijnë në rastet e mosdhënies së informacionit mbi të drejtën e heqjes dorë. 1. Meqenëse e drejta e heqjes dorë është një nga të drejtat më të rëndësishme për sa u përket kontratave të lidhura në largësi dhe jashtë qendrave të tregtimit, ligji parashikon në mënyrë urdhëruese dhe me sanksione të rënda detyrimin e tregtarit për të dhënë këtë informacion. Ky informacion duhet të jepet në përputhje si me kërkesat për informacionin parakontraktor, ashtu edhe në përputhje me kërkesat formale që parashikohen për të dyja këto forma të lidhjes së kontratave, sikurse shpjegohet në nenet 36 dhe 37 të LMK. Përndryshe, në rast se informacioni për heqjen dorë nuk jepet në mënyrën e kërkuar nga këto nene, atëherë afati për heqjen dorë do të shtyhet GHULQsPXDMQJDPEDULPLLDIDWLW¿OOHVWDUSsUKHTMHQGRUs3sUWDNXSWXDUNRQNUH tisht, rimarrim shembullin e mësipërm: në rast se një kontratë shërbimi është lidhur në datë 1 mars 2018 dhe informacioni për heqje dorë është dhënë rregullisht nga tregtari, atëherë afati i heqjes dorë nga kontrata përfundon në datën 15 mars 2018. Në rast se informacioni për heqjen dorë nuk është dhënë rregullisht si kërkohet nga ky ligj, DWsKHUsDIDWLLKHTMHVGRUsGRWsSsUIXQGRMsPXDMSDVSsUIXQGLPLWWsDIDWLW¿OOHVWDU pra 12 muaj pas datës 15 mars 2018. Meqenëse afati llogaritet me muaj, atëherë data 15 e muajit të 12 do të jetë dita e përfundimit të këtij afati, pra afati i heqjes dorë në këtë rast do të përfundojë në datë 15 mars 2019. Kjo llogaritet kështu, sepse sipas nenit 91 të Kodit Civil afati që është përcaktuar në javë, muaj ose vite, mbaron me

304 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime kalimin e asaj dite të javës së fundit, ose të muajit të fundit që ka të njëjtin emër ose QXPsUPHDWsWsGLWsVTsND¿OOXDU3UDPRVUHVSHNWLPLLGHW\\ULPLWWsWUHJWDULWSsUWs dhënë informacion mbi këtë të drejtë të rëndësishme sanksionohet me shtyrjen e afatit të heqjes dorë për një kohë kaq të gjatë. 2. Duke qenë se sanksioni i mosdhënies së informacionit është mjaft i rëndë, legji- slatori i jep një mundësi të dytë tregtarit, që në thelb është një shtysë dhe inkurajim që ai të pajtohet me detyrimin për informacion mbi të drejtën e heqjes dorë. Sipas pikës 2 të këtij neni nënkuptohet se, në rast se tregtari që nuk ka dhënë as informacionin parakontraktor dhe as atë të kërkuar në lidhjen e kontratës, ndërgjegjësohet në një moment të dytë për sanksionin e vështirë të shpjeguar më sipër dhe i jep informa- cion konsumatorit për të drejtën e heqjes dorë sipas kërkesave të ligjit në një kohë të ndërmjetme, midis lidhjes së kontratës dhe afatit 12 mujor të sipërcituar, atëherë e drejta për të hequr dorë do të jetë 14 ditë pas dhënies së informacionit. Dita gjatë Vs FLOsV sVKWs GKsQs LQIRUPDFLRQL QXN OORJDULWHW SUD QXPsULPL GR Ws ¿OORMs QJD GLWD e nesërme e dhënies së informacionit. Fillimi i numërimit do të thotë që numri 1 i takon ditës së nesërme të dhënies së informacionit dhe ditët janë kalendarike. Nëse dita e fundit bie në festë zyrtare apo ditë pushimi, atëherë afati shtyhet deri ditën pas- ardhëse të punës, sikurse është shpjeguar në nenin pararendës. Megjithatë nuk kanë rëndësi arsyet se pse tregtari nuk ka dhënë informacion para ose në çastin e lidhjes së kontratës. Barra për dhënien e informacionit për heqjen dorë mbetet gjithnjë mbi tregtarin. Në çdo rast, pasi kalojnë 12 muaj e 14 ditë nga dita e lidhjes së kontratës ose dorëzimit të sendit, konsumatori e humbet përgjithnjë të drejtën e heqjes dorë dhe nuk mund ta realizojë më atë. Neni 37/3 Ushtrimi i së drejtës së heqjes dorë nga kontrata 1. Konsumatori njofton tregtarin për vendimin e tij të heqjes dorë nga kontrata përpara plotësimit të afatit 14-ditor. Për këtë qëllim, konsumatori mund: a) të përdorë formularin model të heqjes dorë nga kontrata, sikurse pa- rashikohet në shtojcën I (B) bashkëlidhur këtij ligji; b) të bëjë një deklaratë tjetër të qartë, ku të parashtrojë vendimin e tij të heqjes dorë nga kontrata. 2. Konsumatori duhet ta ketë ushtruar të drejtën e tij të heqjes dorë nga kontrata brenda afatit të parashikuar në nenet 37/1, pika 2, dhe 37/2, të këtij ligji, nëse njoftimin për ushtrimin e së drejtës së heqjes dorë nga kon- trata e dërgon përpara plotësimit të atij afati. 3. Tregtari, përveç mundësive të parashikuara në pikën 1, të këtij neni, mund t’i japë konsumatorit mundësinë që të plotësojë dhe të dorëzojë në mënyrë elektronike formularin model të heqjes dorë nga kontrata, pa- rashikuar në shtojcën I (B) bashkëlidhur këtij ligji, ose çdo deklaratë tjetër të qartë në faqen e internetit (website) të tregtarit. Në këto raste, tregtari i NRQ¿UPRQNRQVXPDWRULWSDYRQHVsPDUUMHQHQMRIWLPLWWsKHTMHVGRUsQJD kontrata, në një mjet të qëndrueshëm komunikimi. 4. Konsumatori ka detyrimin të provojë ushtrimin e së drejtës së heqjes dorë nga kontrata, të parashikuar nga ky nen.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 305 Koment 1. Forma e njoftimit të së drejtës së heqjes dorë Sipas neni 37/3, pika 1, konsumatori mund të tërhiqet nga kontrata ose (a) duke plotësuar formularin model, të parashikuar si shtojcë e ligjit, ose (b) duke bërë një deklaratë tjetër të padyshimtë të vullnetit të vendimit të marrë prej atij vetë ku të paraqesë synimin e tij për hequr dorë nga kontrata. Futja e një formulari model të KDUPRQL]XDU Ws WsUKHTMHV SsU W¶X SsUGRUXU QJD NRQVXPDWRUL WKMHVKWRQ SURFHVLQ H tërheqjes dhe sjell siguri juridike. Ky model lehtëson edhe tregtarin në detyrimin për të dhënë informacion mbi të drejtën për të hequr dorë. Megjithatë, sipas recitalit 44 të Direktivës 2011/83, konsumatori është i lirë të tërhiqet sipas mënyrës së tij, me NXVKWTsGHNODUDWDHWLMHFLODSDUDTHWYHQGLPLQHWLMSsUW¶XWsUKHTXUQJDNRQWUDWDQGDM tregtarit, të jetë e padiskutueshme. Një letër, një telefonatë, apo kthimi i mallrave me një deklaratë të qartë mund ta përmbushin këtë kërkesë. Rrjedhimisht nuk është e mundur që konsumatori të tërhiqet nga kontrata thjesht duke kthyer mallrat pa një deklaratë të qartë dhe eksplicite që synon këtë pasojë. Thjesht refuzimi i dërgesës ose mostërheqja e saj nga zyrat postare nuk do të ishte një VKIDTMHHYOHIVKPHHYXOOQHWLWSsUW¶XWsUKHTXUQJDNRQWUDWD1sNsWsPsQ\\UsVLJXURKHW se tregtari nuk do ta konsideronte kthimin e dërgesës si një tërheqje nga kontrata, kur dërgesa nuk ka arritur te konsumatori për shkak të ndonjë problemi teknik. Në këtë rast mund të ngatërrohen problemet teknike të transportit, spedicionit a dërgesës, me prezumimin se është hequr dorë nga kontrata, prandaj deklarimi i vullnetit për të he- qur dorë duhet të jetë i qartë dhe i sigurt. Megjithatë deklarata e konsumatorit për të hequr dorë nga kontrata nuk është e QHYRMVKPHWsUHIHURKHWQsµWsGUHMWsQSsUWsKHTXUGRUs¶VLSDVJMXKsVOLJMRUH3sUVKHP- EXOOHGKHQMsGHNODUDWsSsUµSsUIXQGLPLQ¶HNRQWUDWsVRVHSsUµPEDULPLQ¶HNRQWUDWsV RVHSsUµWsUKHTMH¶QJDNRQWUDWDDSRIMDOsWsQJMDVKPHGRWsLVKWHHPMDIWXHVKPHTsQMs deklaratë e tillë të konsiderohej e padyshimtë për sa kohë që konsumatori dhe kontrata QsIMDOsMDQsWsLGHQWL¿NXHVKsP Sipas pikës 3 të nenit 37/2, konsumatori ka gjithashtu të drejtën që formularin PRGHO DSR QGRQMs GHNODUDWs WMHWsU Ws SDG\\VKLPWs W¶L SORWsVRMs Qs IDTHQ H LQWHUQHWLW Ws WUHJWDULW QsVH WUHJWDUL H MHS NsWs PXQGsVL 1s NsWR UDVWH WUHJWDUL GXKHW W¶L GsUJRMs NRQVXPDWRULWNRQ¿UPLPLQSsUPDUUMHQHQMRIWLPLWPELKHTMHQGRUsQsQMs mjet të qën- GUXHVKsPVLSVKHPDLO.\\NRQ¿UPLPNsUNRKHWPHTsOOLPTsNRQVXPDWRULWsNHWs një provë se ka njoftuar me një deklaratë të padyshimtë për heqjen dorë. 2. E drejta e heqjes dorë në lidhje me mallrat 1sUDVWLQHPDOOUDYHWsVKXPs¿VKWDRVHPDOOUDYHPHGHIHNWNRQVXPDWRULPXQG të dëshirojë që të heqë dorë vetëm pjesërisht nga kontrata në rast se dëshiron të blejë vetëm një ose disa prej tyre dhe nuk dëshiron të tjerat. Megjithëse ligji nuk e pa- rashikon në mënyrë të shprehur një të drejtë të tillë, ai as nuk ndalon marrëveshjen që tregtari mund të bëjë me konsumatorin mbi një të drejtë të pjesshme të heqjes dorë nga kontrata duke kthyer vetëm një ose disa sende të blera në një porosi të vetme. Megjithatë tregtari nuk detyrohet që, në rast se në një kontratë përfshihen artikuj pro-

306 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime mocionalë, të pranojë vetëm kthimin e sendeve të shitura me çmim të plotë. Situata do të ishte e ndryshme në rast se konsumatori nuk ka dhënë pëlqimin për marrjen e dhuratave, sepse në këtë rast dhuratat do të konsideroheshin si furnizim i paporositur dhe do të trajtoheshin sipas nenit 38 LMK, pra konsumatori nuk do kishte asnjë dety- ULPW¶LSDJXDQWHDSRW¶LNWKHQWHDWR Në rastet kur konsumatori është furnizuar me një mall me defekt, i cili nuk është në përputhje me kontratën sipas nenit 29 LMK, atëherë konsumatori mund të zgjedhë midis së drejtës së heqjes dorë brenda 14 ditësh, ose mjeteve të parashikuara në nenin 31 për rastin kur mallrat janë me të meta, pra të kërkojë riparimin, zëvendësimin, uljen e përpjesshme të çmimit ose zgjidhjen e kontratës. 3. Afati i ushtrimit të së drejtës së heqjes dorë Sipas pikës 2 të nenit 37/3, në rast se konsumatori dërgon njoftim për heqjen GRUsSsUSDUDVHWs¿OORMsWsHFsDIDWLLKHTMHVGRUsVLSsUVKHPEXOOQsUDVWVHPDOOUDW ende nuk janë GRUs]XDURVHQsUDVWVHVKsUELPLHQGHQXNND¿OOXDUWsIXUQL]RKHWRVH në rast se ndodhet në kushtet e nenit 37/2 shpjeguar më sipër. Ai duhet gjithsesi që brenda afatit të heqjes dorë ta ketë ushtruar efektivisht këtë të drejtë dhe jo të mendojë se meqenëse e ka dërguar njoftimin, e ka zënë afatin dhe ka kohë të kthejë mallrat. Në këto raste, për ushtrimin e së drejtës së heqjes dorë ai duhet të respektojë afatin 14 ditor të përcaktuar në ligj, apo, në mungesë të dhënies së dhënies së informacio- nit, afatin 12 mujor. Për shembull, në rast se konsumatori nuk është informuar për të drejtën e tij të heqjes dorë nga kontrata dhe 6 muaj pas dorëzimit të mallrave ai merr vesh që e ka këtë të drejtë, atëherë njofton tregtarin se dëshiron të tërhiqet nga kontrata dhe duhet që 14 ditë nga ky moment të kthejë edhe mallrat. 4. Barra e provës 0HTHQsVHEDUUDHSURYsVVHWsUKHTMDsVKWsEsUsEUHQGDDIDWHYHNRKRUHWs¿NVXD- ra në këtë ligj i mbetet konsumatorit, sipas pikës 4 të nenit 37/3, është në interes të konsumatorit të përdorë një formë të qëndrueshme komunikimi me tregtarin kur i komunikon tërheqjen e tij. Në rast të një mosmarrëveshjeje, konsumatori do ta ketë të lehtë të provojë se ai e ka bërë njoftimin për heqjen dorë nga kontrata, sipas kërke- save të ligjit. Për më tepër, prova se njoftimi është dërguar qartësisht do të përbënte një siguri për konsumatorin për të provuar çështjen e tij. Për shembull, konsumatori mund të mbajë një kopje të e-mail-it të dërguar, ose faturën e postimit rekomandè, ose QMsNRSMHWsNRQ¿UPLPLWTsNDGsUJXDUWUHJWDULNXUNRQVXPDWRULHNDSORWsVXDURQOLQH formularin e heqjes dorë ose ka njoftuar me telefon. Neni 37/4 Efektet e së drejtës së heqjes dorë nga kontrata Ushtrimi i së drejtës së heqjes dorë nga kontrata u jep fund detyrimeve të palëve: a) për të përmbushur kontratën në largësi ose kontratën jashtë qendrave të tregtimit; ose b) për të lidhur kontratën në largësi ose kontratën jashtë qendrave të treg- timit, në rastet kur është bërë një propozim nga konsumatori.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 307 Koment Me efekte të së drejtës së heqjes dorë nga kontrata kuptohen pasojat juridike që vijnë për palët kontraktore në rastin e ushtrimit të së drejtës së heqjes dorë nga kontra- ta, të cilat si rregull konsitojnë në shuarjen e plotë të detyrimeve mes palëve. Ndërsa, kur detyrimet kontrakore mes palëve janë përmbushur, atëherë pasojat e heqjes dorë konsistojnë në restitucionin e dyanshëm sipas rastit, parashikuar në nenet pasardhëse. Ushtrimi i së drejtës së heqjes dorë nga kontrata sjell si pasojë shuarjen e detyri- meve mes palëve. Pra në thelb e drejta e heqjes dorë është një mënyrë e shuarjes së detyrimeve.31 Së pari, shuhet detyrimi për të përmbushur kontratën nëse kontrata është lidhur. .MRsVKWsHWKMHVKWsSsUW¶XNXSWXDUSDVLNDWsEsMsPHGHW\\ULPHWNU\\HVRUHTsUUMHGKLQ nga kontrata. Pra konsumatori nuk ka më detyrimin që të paguajë çmimin e mallit ose shërbimit, ndërsa tregtari nuk ka më detyrimin që të dorëzojë mallin apo të furnizojë shërbimin. Së dyti, shuhet detyrimi për të lidhur kontratën nëse kontrata nuk është lidhur ende. 3RU D HN]LVWRQ GHW\\ULPL Qs NXSWLPLQ MXULGLN SsUSDUD VH Ws OLGKHW NRQWUDWD\" .RQWUDWD lidhet në momentin kur vullneti i shprehur në një propozim takohet me vullnetin e palës tjetër të shprehur në një pranim që përputhet krejtësisht me të parin, bazuar në nenin 664 të Kodit Civil. Në rast se pranimi është i ndryshëm nga propozimi, atëherë do të vlejë si një propozim i ri. Sipas nenit 665 të Kodit Civil, personi që propozon lidhjen e një kontrate, është i lidhur me propozimin e tij, i detyruar prej këtij propozimi që në rast se pranohet, të formohet një kontratë. Pra, kur propozimi është bërë nga kon- sumatori, sipas parashikimeve të Kodit Civil, ai mbetet i detyruar nga propozimi i tij derisa të vijë një përgjigje e pranimit, sipas rastit, në varësi edhe të afatit. Në momentin që mbërrin pranimi, kontrata quhet e lidhur sipas ligjit. Meqenëse sipas ligjit konsu- matori mbetet i lidhur me propozimin, atëherë legjislatori ka bërë kujdes që në rastin e ushtrimit të heqjes dorë, konsumatori të shkarkohet nga detyrimi që vjen për shkak të propozimit që ka bërë. Në këtë rast propozimi bie dhe ai nuk është i detyruar të presë përgjigjen e pranimit. Pra në këtë rast detyrimi i konsumatorit që rrjedh nga propozimi konsiston në detyrimin për të lidhur kontratën, por me ushtrimin e së drejtës së heqjes dorë, ky detyrim shuhet dhe konsumatori pushon së qeni i lidhur me propozimin e tij. Pavarësisht se e drejta e tërheqjes shuan detyrimet mes palëve, nuk duhen ha- rruar përjashtimet që bën ky ligj në rastet kur furnizohen shërbime, të cilat duhen paguar deri në momentin e fundit të përdorimit, si dhe në rastet kur ligjet e posaçme parashikojnë ndryshe. Kështu për shembull ligji nr. 43/2015 “Për sektorin e energjisë elektrike” dhe ligji nr. 102/2015 “Për Sektorin e Gazit Natyror” përcaktojnë rastet kur konsumatori që kërkon të ndryshojë furnizues, duhet të mbetet i lidhur me furnizuesin e mëparshëm deri në momentin e përfundimit të procedurës dhe të shlyejë të gjitha GHW\\ULPHW¿QDQFLDUHSsUSsUGRULP32 Në këto raste do të prevalojnë ligjet e posaçme. 31 Llojet e shuarjes së detyrimeve janë përcaktuar në nenet 508-529 të Kodit Civil. 32 Neni 88 i ligjit nr. 43/2015, neni 76 i ligjit nr. 102/2015, ku përcaktohet se duhen shlyer edhe WsJMLWKDGHW\\ULPHW¿QDQFLDUHQGDMIXUQL]XHVLWWsPsSDUVKsPGHULQs¿OOLPLQH]EDWLPLWWsNRQWUDWsV me furnizuesin e ri.

308 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime Neni 37/5 Detyrimet e tregtarit në rast të heqjes dorë nga kontrata 1. Tregtari i rimburson të gjitha pagesat e marra nga konsumatori, duke përfshirë, nëse është rasti, kostot e dorëzimit, pa vonesa të panevojshme, por jo më vonë se 14 ditë nga dita në të cilën ai është njoftuar për vendimin e konsumatorit për heqjen dorë nga kontrata, sipas nenit 37/3 të këtij ligji. Tregtari kryen rimbursimin e përmendur më sipër, duke përdorur të njëjtinPMHWSDJHVHTsNRQVXPDWRULNDSsUGRUXUSsUWUDQVDNVLRQLQ¿OOHVWDU përveç rasteve kur konsumatori ka rënë dakord shprehimisht ndryshe, me kusht që konsumatori të mos paguajë asnjë tarifë, si rezultat i një rimbur- simi të tillë. 2. Pavarësisht nga pika 1, e këtij neni, tregtarit nuk do t’i kërkohet të rim- bursojë kostot shtesë, nëse konsumatori ka zgjedhur shprehimisht një lloj tjetër dërgese, të ndryshme nga ajo standarde dhe më pak të kushtueshme, e ofruar nga tregtari. 3. Nëse tregtari nuk ka ofruar t’i tërheqë vetë mallrat, në rastin e kon- tratës së shitjes, ai mund të mos e bëjë rimbursimin derisa të ketë marrë në dorëzim mallrat ose derisa konsumatori të ketë paraqitur prova se i ka kthyer mallrat, cilado qoftë më e para. Koment Për të realizuar restitucionin e dyanshëm që vjen si pasojë e heqjes dorë nga kontrata në rastet kur detyrimet kontrakore janë përmbushur ndërkohë nga palët, neni 37/5 parashikon një sërë detyrimesh dhe disa të drejta për tregtarin. Këto detyrime realizojnë efektivisht restitucionin nga ana e tregtarit kundrejt konsumatorit, ashtu sikurse neni pasardhës parashikon të anasjellën. 1. Rimbursimi i pagesave të marra prej konsumatorit Tregtari ka detyrimin të kryejë rimbursimin e pagesave të bëra prej konsumatorit pa vonesa të tepruara, por jo më vonë se 14 ditë pasi ka marrë njoftim nga konsuma- tori se ky i fundit dëshiron të tërhiqet nga kontrata. Ky njoftim jepet sipas modelit të heqjes dorë ose me një deklaratë të padyshimtë të konsumatorit për heqje dorë nga NRQWUDWDHOLGKXUPHWUHJWDULQSsUNDWsVµ3DYRQHVDWsSDQHYRMVKPH¶QXNVKSMHJRKHW por duhet vlerësuar rast pas rasti, megjithatë është e natyrshme që disa ditë pune do të mjaftonin për të procesuar kthimin e të gjitha pagesave të bëra prej konsumatorit. Përjashtimi nga afati 14 ditor për kthimin e pagesave lejohet vetëm për kontratat e shitjes, në rastet e pikës 3, të sqaruara më poshtë. Tregtari duhet të rimbursojë të gjitha pagesat e bëra nga konsumatori: përveç çmi- mit të mallit a të shërbimit, duhen përfshirë edhe pagesat që ka bërë konsumatori ndaj tregtarit për transportin, kur konsumatori ka zgjedhur transportin standard të ofruar nga tregtari. Por sipas pikës 2 të nenit 37/5, nëse konsumatori nuk e ka pranuar këtë tran- sport, por shprehimisht ka zgjedhur një lloj tjetër transporti, ndoshta më të shpejtë dhe më të shtrenjtë, atëherë tregtari nuk detyrohet të rimbursojë këtë pagesë për transportin. Për shembull, nëse konsumatori nuk ka pranuar ofertën e tregtarit për të dërguar sendet PH3RVWsQ6KTLSWDUHSRUNDNsUNXDUVKSUHKLPLVKWQJDWUHJWDULTsW¶LDGsUJRMsPDOOUDW PH'+/DWsKHUsWUHJWDULQXNGHW\\URKHWW¶LULPEXUVRMsNRQVXPDWRULWNRVWRWH'+/Vs

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 309 2. Rimbursimi me të njëjtat mjete pagese 3DUDJUD¿LSLNsVNsUNRQGHW\\ULPLVKWTsWUHJWDULSsUWsNU\\HUULPEXUVLPLQHSD- gesave të konsumatorit, të përdorë të njëjtat mjete pagese që ka përdorur konsumatori SsUWUDQVDNVLRQLQ¿OOHVWDU7UHJWDULGXKHWWsULPEXUVRMsVKXPsQHSORWsQsWsQMsMWsQ monedhë që konsumatori ka paguar. Për shembull, nëse konsumatori ka paguar 50 € me anë të transfertës bankare nga llogaria e tij, atëherë tregtari duhet të kryejë 50 € transfertë mbrapsht në të njëjtën llogari të konsumatorit, nga i ka ardhur kjo trans- fertë, duke përfshirë ndonjë tarifë që mund të kërkojë banka për kësi transfertash. Megjithatë tregtari nuk ka detyrim të rimbursojë ndonjë tarifë bankare që mund të NHWs SDJXDU NRQVXPDWRUL Qs SDJHVsQ ¿OOHVWDUH 1s UDVW VH OORJDULD EDQNDUH H NRQVX- matorit është në një monedhë të caktuar, por pagesa e kryer nga konsumatori është bërë në monedhë tjetër dhe tregtari e kthen këtë pagesë në të njëjtën monedhë që ajo është kryer, atëherë tregtari nuk ka detyrimin të rimbursojë ndonjë humbje që mund W¶LVKNDNWRKHWNRQVXPDWRULWSsUVKNDNWsNsPELPLWYDOXWRUWsNU\\HUQJDEDQNDHNRQ- sumatorit mbi pagesën e rimbursuar. Megjithatë, në rast se palët kanë rënë dakord ndryshe, konsumatori mund të pra- nojë një mënyrë tjetër pagese, me kusht që ai të mos paguajë asnjë tarifë shtesë për këtë ndryshim. P.sh. konsumatori mund të ketë rënë dakord që tregtari, në vend të transfertës bankare, ta rimbursojë konsumatorin me një çek bankar, ose me një mo- nedhë tjetër, të ndryshme nga ajo me të cilën ka paguar konsumatori. Por në këto raste tregtari duhet të paguajë çdo kosto që mund të rëndojë mbi konsumatorin për shkak të tarifave bankare për të thyer çekun apo për shkak të këmbimit valutor. Pra konsuma- tori duhet të marrë mbrapsht gjithçka që ka paguar, përveç rasteve përjashtimore që janë përcaktuar në këtë ligj. Për sa i përket rimbursimit me bono (vouchers), recitali 46 i Direktivës 2011/83 përcakton se rimbursimi nuk duhet bërë me bono, përveçse kur konsumatori ka përdo- UXUERQRSsUWUDQVDNVLRQLQ¿OOHVWDURVHLNDSUDQXDUDWRVKSUHKLPLVKW 3. Mbajtja e rimbursimit Sipas pikës 3, vetëm në rastet e kontratave të shitjes tregtari ka të drejtë të mbajë rimbursimin përtej afatit 14 ditor pasi ka marrë njoftimin e tërheqjes së konsumatorit nga kontrata, derisa i pari të ketë marrë në dorëzim mallrat ose derisa konsumatori të ketë paraqitur prova se i ka kthyer ato. Nëse mallrat ose provat se ato janë dërguar, janë marrë nga tregtari brenda afatit të heqjes dorë prej 14 ditësh, atëherë tregtari duhet pa vonesë të kryejë rimbursimin. Në parashikimin e së drejtës së tregtarit për të mbajtur rimbursimin, legjislatori qartëson detyrimet e konsumatorëve dhe tregtarëve, të cilat janë reciproke. Ky parashikim përmirëson pozitën e tregtarëve në raport me parashikimet e mëparshme të shfuqizuara në lidhje me kontratat në largësi, ku kër- kohej rimbursimi sa më shpejt që të ishte i mundur, me afat maksimal prej 30 ditësh, SDVSHFL¿NXDUTsNRQVXPDWRULGXKHWWsNWKHQWHPDOOUDWPsSDUs .RQFHSWLLµSURYDYHVHLNDNWK\\HUPDOOUDW¶sVKWsSDG\\VKLPPMDIWLUsQGsVLVKsP SsU ]EDWLPLQ H QHQLW  1s SDULP QMs µSURYs¶ GXKHW NXSWXDU VL QMs GHNODUDWs H VKNUXDUQJDQMsVKsUELPWUDQVSRUWLDSRSRVWDULFLOLVSHFL¿NRQGsUJXHVLQGKHPDUUsVLQ

310 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime Në parim një provë e tillë nuk duhet të përfshijë ndonjë garanci nga një palë e tretë se PDOOUDWQsIMDOsMDQsLQVSHNWXDUGKHYHUL¿NXDU6KsUELPHWsWLOODMDQsWsNXVKWXHVKPH dhe si të tilla do të dekurajonin konsumatorit për ushtrimin e së drejtës së tij të heqjes dorë nga kontrata, çka ndalohet edhe sipas shpjegimeve që jep recitali 47 i Direktivës 2011/83. Pavarësisht se sipas nenit 37/6, pika 2 infra, tregtari ka të drejtë të kërkojë nga konsumatori vlerën e pakësuar të mallit, nëse malli nuk është përdorur si duhet gjatë periudhës së provës. Gjithsesi tregtari duhet të bëjë rimbursimin pasi të ketë marrë prova se malli është kthyer. 1s UDVW VH NRQVXPDWRUL SUDQRQ RIHUWsQ H WUHJWDULQ SsU W¶L PDUUs YHWs PDOOUDW P EUDSVKWRVHWUHJWDULNDRIUXDUW¶LPEOHGKsDWRPHVKSHQ]LPHWHWLMDWsKHUsN\\LIXQGLW nuk mund të pretendojë të mbajë rimbursimin sipas pikës 3 të këtij neni. Neni 37/6 Detyrimet e konsumatorit në rast të heqjes dorë nga kontrata 1. Përveç rastit kur tregtari është ofruar t’i tërheqë vetë mallrat, kon- sumatori i kthen mallrat ose ia dorëzon ato tregtarit apo një personi të autorizuar prej tregtarit për të marrë në dorëzim mallrat, pa vonesa të panevojshme, por jo më vonë se 14 ditë nga dita në të cilën ai ka njoftuar tregtarin për vendimin e heqjes dorë nga kontrata, sipas nenit 37/3 të këtij ligji. Ky afat konsiderohet i respektuar nëse konsumatori i kthen mallrat përpara se të ketë përfunduar afati prej 14 ditësh. Konsumatori detyrohet vetëm për kostot e drejtpërdrejta të kthimit të mallrave, përveç rasteve kur tregtari ka pranuar t’i përballojë vetë ato ose kur tregtari nuk ka arritur të njoftojë konsumatorin se kostot detyrohet t’i paguajë vetë konsumatori. Në rastin e kontratës jashtë qendrave të tregtimit, kur mallrat janë dorëzuar në banesën e konsumatorit në kohën e lidhjes së kontratës, tregtari, me shpenzimet e veta, detyrohet t’i tërheqë ato, nëse për shkak të natyrës së tyre, ato lloj mallrash nuk mund të kthehen normalisht me postë. 2. Konsumatori mban përgjegjësi vetëm për vlerën e pakësuar të mallrave që rezulton nga një përdorim i ndryshëm nga ai që nevojitet për të për- caktuar natyrën, karakteristikën dhe funksionimin e tyre. Megjithatë, konsumatori nuk është përgjegjës për vlerën e pakësuar të mallrave, në rastet kur tregtari nuk i ka dërguar konsumatorit njoftimin e së drejtës së heqjes dorë nga kontrata, sipas shkronjës “ë”, të pikës 1, të nenit 36, të këtij ligji. 3. Kur konsumatori ushtron të drejtën e heqjes dorë nga kontrata, pasi ka bërë një kërkesë, sipas neneve 36/5, pika 3, ose 37, pika 8, të këtij ligji, kon- sumatori i paguan tregtarit një shumë monetare në përpjesëtim me vlerën që ai ka dhënë, deri në kohën kur ka njoftuar tregtarin për ushtrimin e së drejtës së heqjes dorë nga kontrata, e krahasuar me përmbushjen e plotë të detyrimit kontraktor. Shuma përpjesëtimore që konsumatori duhet t’i paguajë tregtarit llogaritet në bazë të çmimit të plotë të pranuar në kon- tratë. Nëse ky çmim është tepër i lartë, kjo shumë llogaritet në bazë të vlerës së tregut të asaj që është dhënë. 4. Konsumatori nuk detyrohet për kostot e: a) kryerjes së shërbimeve ose furnizimin me ujë, gaz, ose energji elektrike, NXU DWR QXN YHQGRVHQ Qs VKLWMH Qs YsOOLP Ws NX¿]XDU RVH Qs VDVL Ws SsU-

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 311 caktuar, ose për ngrohje lokale, të plotë a të pjesshme, gjatë periudhës së heqjes dorë nga kontrata, kur: i) tregtari nuk e ka informuar, sipas shkronjave “ë” dhe “g”, të pikës 1, të nenit 36, të këtij ligji; ose ii) konsumatori nuk ka kërkuar shprehimisht që zbatimi i kontratës të nisë gjatë afatit të heqjes dorë nga kontrata, sipas neneve 36/5, pika 3, dhe 37, pika 8, të këtij ligji; b) furnizimit, të plotë a të pjesshëm, të përmbajtjes digjitale që nuk jepet në një mjet të trupëzuar kur: i) konsumatori nuk ka dhënë ndonjë pëlqim të shprehur paraprakisht për ¿OOLPLQH]EDWLPLWWsNRQWUDWsVSsUSDUDSORWsVLPLWWsDIDWLWGLWRUWsSD- rashikuar në nenin 37/1 të këtij ligji; ii) konsumatori nuk ka pranuar se e humbet të drejtën e heqjes dorë nga kontrata kur ka dhënë pëlqimin; ose LLLWUHJWDULQXNNDGKsQsNRQ¿UPLPLQHWLMVLSDVSDUDVKLNLPLWWsQHQHYH 36/5, pika 2 ose 37, pika 7, të këtij ligji. 5. Përveç sa parashikohet në pikën 2, të nenit 37/5, të këtij ligji, dhe në këtë nen, konsumatorit nuk i lind asnjë detyrim tjetër si pasojë e ushtrimit të së drejtës së heqjes dorë nga kontrata. Koment 1. Detyrimi për kthimin e mallrave 1HQL  SLND  NsUNRQ Ts NRQVXPDWRUL W¶LD NWKHMs PDOOUDW WUHJWDULW GXNH L dërguar ato brenda 14 ditësh nga dita që konsumatori ka njoftuar se ka vendosur të ushtrojë të drejtën e heqjes dorë nga kontrata. Megjithatë, meqenëse konsumatori është përgjegjës për trajtimin e mallrave dhe pakësimin e vlerës së tyre gjatë periudhës VsKHTMHVGRUssVKWsQsLQWHUHVWsNRQVXPDWRULWW¶LNWKHMsDWRVDPsSDUsTsWsMHWsH mundur, sesa të presë mbarimin e afatit. Gjithsesi ndaj detyrimit të konsumatorit për të kthyer mallrat ka një përjashtim. .RQVXPDWRULQXNGHW\\URKHWW¶LNWKHMsPDOOUDWYHWsQsUDVWLQNXUDLNDOLGKXUQMsNRQ- tratë jashtë qendrës së tregtimit. Në këtë rast, nëse mallrat janë dorëzuar në shtëpinë e NRQVXPDWRULWQsNRKsQHOLGKMHVVsNRQWUDWsVDWsKHUsWUHJWDULGXKHWW¶LWsUKHTsYHWsDWR me shpenzimet e veta, kur këto mallra janë të një natyre që nuk mund të kthehen me postë. Ky rast është gjithashtu një përjashtim nga rasti kur tregtarit i kërkohet të japë informacion mbi kostot e kthimit të mallrave, kur ato janë të një natyre që nuk mund të kthehen me postë. Ky është përjashtim sepse lidhet me përmbushjen e kontratës në të njëjtin moment me lidhjen e saj. Duke qenë se tregtari vetë i ka lënë mallrat në shtëpinë e konsumatorit në kohën e lidhjes së kontratës, atëherë në të njëjtën mënyrë VLLODQsDWsPsQ\\UsHGKHGXKHWW¶LWsUKHTsNXUNsWRMDQsPDOOUDWsYsOOLPVKPHGKH nuk mund të kthehen me postë. Konsumatori detyrohet të paguajë vetë shpenzimet e drejtpërdrejta të kthimit të mallrave, përveç rasteve kur tregtari nuk e ka njoftuar atë se këto shpenzime bien mbi konsumatorin, ose kur tregtari vetë ka rënë dakord që këto shpenzime të bien mbi të. ,QIRUPDFLRQLTsWUHJWDULGXKHWW¶LMDSsNRQVXPDWRULWPELNRVWRWHNWKLPLWsVKWsSsUIVKLUs edhe në modelin e udhëzimeve për heqjen dorë, sipas shtojcës I(A), të cilin tregtarët mund ta përdorin me qëllim që të përmbushin detyrimin e tyre për dhënie informacioni

312 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime QGDM NRQVXPDWRULW 1RFLRQL L µNRVWRYH Ws GUHMWSsUGUHMWD¶ GXKHW Ws SsUMDVKWRMs QGRQMs kosto administrative për rimagazinimin e mallit që mund të mbajë tregtari në lidhje me NWKLPLQHPDOOUDYH2IHUWDHWUHJWDULWSsUW¶LWsUKHTXUYHWsPDOOUDWGXKHWWsGHW\\URMsNRQ- sumatorin vetëm në rast se tregtari ka ofruar të heqë edhe shpenzimet e tërheqjes. Në qoftë se ky nuk është rasti, dhe konsumatori gjen një mënyrë më të lirë dhe të sigurt për W¶LNWK\\HUPDOOUDWWsRIUXDUQJDQGRQMsRSHUDWRULQMRKXUVKsUELPHVKVSHGLFLRQLDWsKHUs NRQVXPDWRULQXNsVKWsLGHW\\UXDUWsSUDQRMsRIHUWsQHWUHJWDULWSsUW¶LWsUKHTXUPDOOUDW 2. Detyrimi për vlerën e pakësuar/begatimi pa shkak Sikurse shpjegohet në recitalin 47 të Direktivës 2011/83, konsumatori ka gjithsesi të drejtë të tërhiqet nga kontrata pavarësisht si i ka trajtuar mallrat gjatë afatit të heqjes dorë. Disa konsumatorë ushtrojnë të drejtën e tyre të tërheqjes pasi i kanë përdorur mallrat në një shkallë që është më shumë se e nevojshme për të përcaktuar natyrën, karakteristikat dhe funksionimin e mallrave. Në këtë rast, konsumatori nuk e humbet të drejtën e tërheqjes, por ai është përgjegjës për çdo ulje të vlerës së mallrave. Me qëllim që të përcaktohet natyra, karakteristikat dhe funksionimi i mallrave, konsuma- WRULGXKHWW¶LWUDMWRMsGKHNRQWUROORMsDWRYHWsPQsPsQ\\UsQTsGRWDNLVKLQOHMXDUSR të ishte në një dyqan. Për shembull, konsumatori duhet të lejohet që vetëm ta provojë QMsUUREsSRUMRWDYHVKsDWs6LSDVRMsNRQVXPDWRULGXKHWW¶LWUDMWRMsGKHNRQWUROORMs mallrat me kujdesin e duhur gjatë periudhës së tërheqjes. Vlera e pakësuar e mallrave mund të konsistojë veçanërisht në shpenzimet për pastrim dhe riparim të mallrave, dhe nëse mallrat nuk mund të shiten më si të reja, atëherë vlera e pakësuar konsiston në KXPEMHQREMHNWLYLVKWWsMXVWL¿NXDUWsWsDUGKX- UDYH SsU WUHJWDULQ NXU DWLM L GXKHW W¶L GLVSRQRMs VHQGHW VL PDOOUD Ws SsUGRUXUD 1sVH përdorimi dhe testimi i mallrave e ka tejkaluar apo jo atë që është e nevojshme për të përcaktuar natyrën, karakteristikat dhe funksionin, duhet të vlerësohet rast pas rasti, sipas çështjes. Krahasimi midis asaj që konsumatori normalisht mund të bëjë kur ai ndodhet në një qendër tregtimi është një pikë e mirë reference për të përcaktuar tejka- limin, si për shembull: - Përpara se konsumatori të blejë një video apo audio regjistrues, ai normalisht GXKHWWsMHWsQsJMHQGMHWsWHVWRMsFLOsVLQsH]sULWGKH¿JXUsV 9HVKMDHQMsIXVWDQLQsG\\TDQQXNGRWsSsUIVKLQWHKHTMHQHHWLNHWsV - Konsumatori normalisht nuk do të lejohej të përdorte një pajisje elektroshtëpia- NHVLSVKQMsIXUUsSsUSMHNMHSsUGRULPLLVsFLOsVOsSDWMHWsUJMXUPs .RQVXPDWRULQXNGRWsLVKWHQsJMHQGMHTsQsQMsG\\TDQHOHNWURQLNWsNRQ¿JX- URQWHQGRQMsVRIWZDUHQsNRPSMXWHUSsUPsWHSsUQGRQMsVKSHQ]LPSsUULYHQ- dosjen e gjendjes së mëparshme në këtë pajisje do të përbënte gjithashtu një vlerë të pakësuar. Duhet mbajtur parasysh se përcaktimi i funksionit të mallit në këtë kontekst është i ndryshëm nga kontrolli dhe inspektimi nëse malli është apo jo me të meta në çdo aspekt. Nëse malli rezulton se është me të meta, atëherë konsumatori gjen mbrojtje nga nenet 29-33 të LMK mbi përputhshmërinë kontraktore dhe garancinë mbi mallrat. Në parim, konsumatori duhet të jetë në gjendje të hapë paketimin për të vlerësuar mallrat njësoj si vlerësohen ato në një dyqan, në gjendje të papaketuar. Dëmtimi i

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 313 paketimit për shkak të hapjes nuk mund të konsiderohet shkak për kompensimin e vlerës së pakësuar. Megjithatë, ndonjë membranë mbrojtëse e sendit duhet të hiqet vetëm nëse është tejet e nevojshme për të testuar sendin. GJED në çështjen Pia Messner33 ka deklaruar se normat juridike kombëtare që rëndojnë konsumatorin me barrën e provës se ai nuk i përdori sendet gjatë afatit të heqjes dorë në një mënyrë që tejkalonte atë që është e nevojshme për ta lejuar që të ushtronte të drejtën e tërheqjes, do të ndikonin negativisht në efektivitetin dhe H¿oHQFsQHVsGUHMWsVSsUKHTMH dorë nga kontrata. Megjithatë përgjegjësia e konsumatorit për uljen e vlerës së sendit gjatë afatit të së drejtës së heqjes dorë e ka burimin në normat e përgjithshme të Kodit Civil, ku neni 655 si dispozitë mbi begatimin pa shkak përcakton se personi që pa një shkak të OLJMVKsPND¿WXDURVHNXUV\\HUGLoNDQsGsPWsQMsWMHWULGHW\\URKHWWsVKSsUEOHMsNsWs të fundit për KXPEMHQSDVXURUHTsNDSsVXDU3UDQsNsWsUDVWNRQVXPDWRULNDSsU¿WXDU SUHMSDVXULVsVsWUHJWDULWGXNHSsUGRUXUPDOOUDWHWLMGKHGXNHSsU¿WXDUQJDN\\SsUGR- rim, për këtë arsye, meqenëse midis tyre nuk ka më një kontratë, atëherë konsumatori është përgjegjës të shpërblejë humbjen. Konsumatori në çështjen në fjalë ka ushtruar të drejtën e tërheqjes, prandaj nuk ka më një kontratë midis tij dhe tregtarit. Nuk ka një VKNDN Ws OLJMVKsP Ts NRQVXPDWRUL Ws SsU¿WRMs SUDQGDM SsU¿WLPL HYHQWXDO TXKHW HGKH EHJDWLPSDVKNDNRVHSsU¿WLPSDVXURUSDWsGUHMWs.\\OLJMQXNSsUFDNWRQPsQ\\UsQVHVL do të zbatohet dhe realizohet përgjegjësia e konsumatorit në këtë rast. Për këtë arsye do WsJMHMQs]EDWLPQRUPDWH.RGLW&LYLOPELGHW\\ULPHWQsSsUJMLWKsVLYHoDQsULVKWPMHWL më i përshtatshëm që ka tregtari është padia e begatimit pa shkak, ose meqenëse LMK e njeh këtë detyrim, atëherë mund të zbatohen normat e përgjithshme mbi detyrimet ku konsumatori është në pozicionin e debitorit, ndërsa tregtari në pozicionin e kreditorit. Gjithsesi, në çdo rast konsumatori nuk është përgjegjës për një detyrim të tillë nëse ai nuk është njoftuar për të drejtën e tij të heqjes dorë. Në këto raste, kur tregtari nuk e njofton konsumatorin mbi këtë të drejtë, atëherë konsumatori mund të tërhiqet nga kontrata deri në një vit më pas. Kjo do të thotë që konsumatori mund ta kthejë sendin pasi e ka përdorur atë për një kohë të konsiderueshme, e për më tepër ai nuk mban as detyrimin për të paguar vlerën e pakësuar të sendit nga përdorimi. Gjithashtu ky ligj nuk rregullon as rrezikun mbi humbjen apo dëmtimin aksiden- tal të sendeve gjatë kthimit të tyre te tregtari, kur konsumatori heq dorë nga kontrata. Ndërkohë që sipas nenit 37/12 rregullohet se kur risku kalon te konsumatori, pra kur ai merr në GRUs]LPPDOOUDWPHDQsWsSRVHGLPLW¿]LNWsW\\UHosVKWMDQsIMDOsPEHWHWSsUW¶X rregulluar nga Kodi Civil. Neni 738 i Kodit Civil përcakton kalimin e riskut në kontra- tat e shitjes në momentin që ato i dorëzohen transportuesit të parë. Pavarësisht se këtu kemi marrëdhënien e anasjelltë, ky nen mund të përdoret si analogji. Ndërsa sipas nenit 458, germa (b) e Kodit Civil, mbi ekzekutimin e detyrimeve përcaktohet se dorëzimi i VHQGHYHEsKHWPHGKsQLHQWUDQVSRUWXHVLWRVHSRVWsVSsUW¶LDGRUs]XDU¿WXHVLWQsYHQGLQ e treguar prej tij. Pra të dyja rastet janë të njëjta dhe sipas nenit 458 të Kodit Civil, detyrimi i konsumatorit për të kthyer sendet përmbushet në rast se ai ia ka dorëzuar 33 Çështja C-489/07 Pia Messner v Firma Stefan Krüger [2009] ECR I-07315. ECLI:EU:C:2009:502.

314 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime sendet postës. Në parim konsumatori duhet të tregohet i kujdesshëm gjatë kthimit të sendeve, si për shembull duke ia dorëzuar sendet Postës Shqiptare, ose një transpor- tuesi të njohur e të regjistruar sipas rregullave të ligjit për shërbimet në Republikën e Shqipërisë me qëllim që të sigurohet se sendet do të arrijnë në destinacionin e tre- guar prej tregtarit dhe që nuk do të dëmtohen gjatë transportit. Në rast se konsumatori zgjedh të njëjtin transportues me të cilin i mbërritën sendet e blera nga tregtari, nuk ka dyshim që ai ka treguar kujdesin e duhur. Por në parim konsumatori prezumohet se e ka përmbushur detyrimin e tij kur mallrat i dorëzohen transportuesit a spedicionerit, pasi edhe vetë neni 37/6 kërkon provën se sendet janë kthyer, çka nënkupton se detyrimi është përmbushur kur kjo provë ekziston. I mbetet tregtarit, si njeri i mësuar me punët e biznesit, që të rregullojë marrëdhëniet tregtare me transportuesin nëse sendet janë dëmtuar gjatë transportit dhe të kërkojë shpërblimin e dëmit prej tij. 1sUDVWHWNXUNRQVXPDWRULQXNND¿WXDUDVQMsKHUs]RWsULPLQ¿]LNDNRQWUROOLQPEL sendet, si p.sh., duke refuzuar të tërheqë dërgesën qoftë me një deklaratë të shprehur apo me deklaratën e bërë ndaj tregtarit se kërkon të ushtrojë të drejtën e heqjes dorë nga kontrata, atëherë tregtari do të vazhdojë të mbajë rrezikun mbi mallrat, pasi ky rrezik nuk ka kaluar asnjëherë mbi konsumatorin sipas nenit 37/12. 3. Detyrimi në rast heqjeje dorë nga shërbimet Për shkak të natyrës së ndryshme që kanë kontratat e shitjes nga ato të shërbi- meve, përfshirë ato të furnizimit me shërbime komunale, detyrimet e konsumatorit në këto të fundit ndryshojnë. Kontratat e shitjes kanë si objekt mallrat, dhe detyrimi i konsumatorit për to u trajtua më sipër. Ndërsa kontratat e shërbimit dhe ato të furnizi- mit me shërbime komunale kanë për objekt ofrimin e shërbimeve ose furnizimin me ujë, gaz, energji, ngrohje lokale. Në këto lloje dhe forma lidhjeje kontratash konsumatori gëzon të drejtën e heqjes dorë 14 ditë pas lidhjes së kontratës (neni 37/1). Megjithatë kjo e drejtë e heqjes dorë QXNHQGDORQNRQVXPDWRULQTsWsNsUNRMsTsVKsUELPLDIXUQL]LPLWs¿OORMsPHQMsKHUs dhe po ashtu nuk ndalon as tregtarin që ta ofrojë këtë mundësi. Por njëkohësisht dis- pozitat e këtij ligji nuk e detyrojnë tregtarin të ofrojë këtë mundësi apo të pranojë NsUNHVsQ H NRQVXPDWRULW SsU ¿OOLPLQ H VKsUELPLW D IXUQL]LPLW 3UD GLVSR]LWDW OLJMRUH WKMHVKWQXNQGDORMQsTsVKsUELPLWs¿OORMsHGKHJMDWsNRKsVVsWsGUHMWsVVsKHTMHVGRUs Në rastet e kontratave të shërbimeve ose të furnizimit me shërbime komunale, të lidhura jashtë qendrave të tregtimit ose në largësi, tregtari në të dyja këto lloje dhe forma kontratash ka detyrimin identik të kërkojë një kërkesë të shprehur nga konsu- matori, dorëzuar në një mjet të qëndrueshëm, nëse konsumatori dëshiron që shërbimi DSRIXUQL]LPLWs¿OORMsJMDWsSHULXGKsVTsN\\Js]RQWsGUHMWsQHKHTMHVGRUs>QHQL pika 3 dhe neni 37, pika 8]. Këto dispozita zbatohen vetëm në rast se konsumatori GsVKLURQTsVKsUELPLWs¿OORMsJMDWsNRKsVTsDLNDWsGUHMWsQHKHTMHVGRUsSUDJMDWs 14 ditëve pas lidhjes së kontratës. Megjithatë, siç u theksua, këto dispozita nuk e detyrojnë tregtarin që të ofrojë këtë opsion apo të pranojë kërkesën e konsumatorit. 7UHJWDULPXQGWs¿OORMsSsUPEXVKMHQHIXUQL]LPLWGLWsSDVOLGKMHVVsNRQWUDWsV Pavarësisht nga sa më sipër, edhe sikur konsumatori të ketë bërë kërkesë të VKSUHKXU HNVSOLFLWH SsU ¿OOLPLQ H VKsUELPLW D IXUQL]LPLW DL SsUVsUL QXN H KXPE Ws

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 315 drejtën ligjore të heqjes dorë brenda afatit prej 14 ditësh nga lidhja e kontratës. Pra e drejta e heqjes dorë është një e drejtë shumë e rëndësishme në fushën e së drejtës VsNRQVXPDWRUsYHGKHNRQVXPDWRULGXKHWWsSsU¿WRMsSUHMNsVDMWsGUHMWH0HJMLWKDWs në disa raste konsumatori e humbet këtë të drejtë nëse shërbimi është përmbushur SORWsVLVKWSDVLND¿OOXDUPHNsUNHVsQHVKSUHKXUWsNRQVXPDWRULWGKHPHNRQ¿UPL- min që ai ka dhënë se e pranon humbjen e së drejtës së heqjes dorë nga kontrata, kur ajo është përmbushur krejtësisht nga tregtari [neni 37/8, germa (a)]. Për sa u përket VKSUHKMHYHµSsOTLPLVKSUHKXU¶DSRµNsUNHVsHVKSUHKXU¶GXKHWWKHNVXDUVHDWRNDQs kuptimin e një veprimi pozitiv të konsumatorit, pra të një vullneti të deklaruar qartë në botën e jashtme me një veprim, sikurse është një deklaratë e shkruar, një e-mail i dërguar, apo një opsion që zgjidhet në një faqe tregtare interneti. Opsionet e pa- razgjedhura, apo ndonjë kusht i kontratës i shkruar mes kushteve të përgjithshme, nuk GRWsNODVL¿NRKHQVLµNsUNHVsDSRSsOTLPLVKSUHKXU¶ Pëlqimi apo kërkesa e shprehur e konsumatorit, ashtu si edhe pranimi apo kon- ¿UPLPLSsUKXPEMHQHVsGUHMWsVVsKHTMHVGRUsPXQGWsUHDOL]RKHWPHQMsIRUPXOsWs vetme, si p.sh.: - [ ] në këtë mënyrë kërkoj ekzekutim të menjëhershëm të kontratës së shërbimit dhe pranoj se humbas të drejtën për të hequr dorë nga kontrata në momentin që ajo është përmbushur plotësisht. Kërkesa apo pëlqimi i shprehur i konsumatorit mund të jepet edhe në formën e një marrëveshjeje eksplicite ndërmjet palëve për të ekzekutuar detyrimet që rrjedhin nga kontrata në një ose prej një date të përcaktuar gjatë afatit të heqjes dorë. Në rast se shërbimet janë dytësore, sikurse mund të jenë shërbimet e instalimit që jepen me anë të një kontrate shitjeje, atëherë për sa i përket aspektit të mallrave do të zbatohet regjimi i kthimit të mallrave sipas pikës 1 dhe 2 të këtij neni, ndërsa për sa i përket aspektit të shërbimit do të zbatohet pika 3 e këtij neni, pra regjimi i kompensi- mit për shërbimet.34 Me fjalë të tjera, në kontratat e kombinuara do të zbatohet regjimi juridik përkatës, për secilin aspekt të kombinuar. Në këto raste nëse shërbimi ofrohet gjatë periudhës së heqjes dorë nga kontrata e shitjes, p.sh., menjëherë pas dorëzimit të sendit, atëherë shitësi duhet të marrë kërkesën e shprehur të konsumatorit për ekzeku- timin e shërbimit gjatë periudhës së heqjes dorë, në rast se dëshiron të kompensohet për këtë shërbim kur konsumatori heq dorë nga kontrata. Për shembull, nëse e njëjta kontratë shitjeje e lidhur jashtë qendrës tregtare ose në largësi parashikon dorëzimin GKHLQVWDOLPLQHQMsSDMLVMHMHHOHNWURVKWsSLDNHNRQVXPDWRULPXQGW¶LNsUNRMsWUHJWDULW ta instalojë pajisjen njëkohësisht me dorëzimin. Megjithatë konsumatori përsëri do të ketë të drejtën të heqë dorë brenda afatit prej 14 ditësh nga dita e dorëzimit. Nëse konsumatori vendos të heqë dorë nga kontrata brenda këtij afati, atëherë tregtari ka të drejtën e kompensimit si për kostot e instalimit ashtu edhe për ndonjë zvogëlim të vlerës së pajisjes. Nëse konsumatori tërhiqet nga kontrata gjatë afatit të heqjes dorë, pasi ka kërkuar SsUPEXVKMHQ H PHQMsKHUVKPH Ws VKsUELPLW DWsKHUs NRQVXPDWRUL GXKHW W¶L SDJXDMs tregtarit një shumë që është në përpjesëtim me përmbushjen e dhënë, bazuar në çmi- 34 Shih recitalin 50 të Direktivës 2011/83/EU.

316 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime min e plotë për të cilin është rënë dakord. Për shembull, në rast se një konsumator tërhiqet nga kontrata e shërbimit të telekomunikacionit celular pasi e ka përdorur shër- ELPLQSsUGLWsGRWsGHW\\URKHWW¶LSDJXDMsWUHJWDULWQMsWsWUHWsQHSDJHVsVPXMRUH plus çmimin e ndonjë shërbimi shtesë që ka marrë gjatë kësaj periudhe. Kur shërbimi parashikon edhe një kosto për një herë të vetme për tregtarin, me qëllim që të realizojë disponueshmërinë e shërbimit për konsumatorin, atëherë tregtari mund ta llogarisë këtë kosto në shumën e kompensimit që duhet të marrë prej konsumatorit. Fjala vjen, tregtari mund të përfshijë në shumën e kompensimit koston e punës që është bërë në EDQHVsQHNRQVXPDWRULWSsULQVWDOLPLQHOLQMsVVsWHOHIRQLVs¿NVHNXUNRQVXPDWRULKHT GRUsQJDQMsNRQWUDWsVKsUELPLHWHOHIRQLVsWRNsVRUH¿NVH Megjithatë kompensimi duhet të bazohet në vlerën e tregut të asaj që është dhënë apo kryer. Pra pavarësisht se, si rregull, llogaritjet e sasisë proporcionale duhet të ED]RKHQ Qs oPLPLQ H UsQs GDNRUG Qs NRQWUDWs SsUMDVKWLPLVKW VKXPD SsU W¶X SDJXDU llogaritet në bazë të vlerës së tregut të shërbimit të dhënë, atëherë kur konsumatori tregon se çmimi i përgjithshëm është vetë joproporcional. Shpjegime të vlefshme sesi mund të përcaktohet çmimi i tregut janë parashikuar në recitalin 50 të Direktivës 2011/83, sipas të cilit vlera e tregut duhet të përcaktohet duke krahasuar çmimin e një shërbimi ekuivalent të kryer nga tregtarë të tjerë në kohën e lidhjes së kontratës. Dispozita për detyrimet e konsumatorit në rast të tërheqjes nga kontratat e shër- bimeve mund të zbatohet edhe në rastet e shërbimeve me pagesë, të ofruara me mjete elektronike, si për shembull: - abonimi për ruajtjen në internet të fotove të krijuara nga konsumatori, rrjeteve VRFLDOHDSRWsWHOHIRQLVsDXGLRYLGHRVLSVKWsWLSLWLFORXGIDFHERRNYLEHUHWM DERQLPLQsVKsUELPHWHWUD¿NXWDSRSDUDVKLNLPLWWsPRWLWRQOLQH - abonimi në gazeta online, me përjashtim të rastit kur nuk mund të hiqet dorë nga një gazetë e vetme periodike, por jo nga një abonim. Si përfundim, që konsumatori të detyrohet për të paguar shërbimet e marra kur heq dorë nga kontrata e shërbimit, përfshirë ato komunale, konsumatori duhet të ketë kërkuar kryerjen e shërbimeve përpara përfundimit të periudhës së tërheqjes, duke bërë kërkesë shprehimisht dhe, në rastin e një kontrate jashtë qendrave të tregtimit, me një mjet të qëndrueshëm komunikimi. Po ashtu, tregtari duhet të informojë kon- sumatorin me anë të një mjeti komunikimi të qëndrueshëm për çdo detyrim të tij për të paguar kostot proporcionale për shërbimet e dhëna ndërkohë. Nëse kostot propor- cionale janë shumë të larta, sepse vetë çmimi i kontratës është shumë i lartë e abuziv, atëherë detyrimi i konsumatorit do të bazohet në vlerën e tregut. 4. Mungesa e detyrimit në rast heqjeje dorë nga shërbimet Në rastet e kontratave të furnizimit me shërbime komunale dhe përmbajtje digjita- le online konsumatori nuk detyrohet për asnjë nga kostot e mësipërme në rast se tregta- ri nuk i ka dhënë informacion mbi të drejtën e heqjes dorë ose në rast se konsumatori nuk ka kërkuar shprehimisht ekzekutimin e shërbimit gjatë periudhës së heqjes dorë. Në lidhje me kontratat për furnizim me shërbime komunale:

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 317 Në rastin e kontratave të furnizimit me shërbime komunale, sikurse është theksuar, WUHJWDUL GHW\\URKHW W¶L MDSs NRQVXPDWRULW LQIRUPDFLRQLQ SDUDNRQWUDNWRU SsU Ws GUHMWsQ HWLMWsKHTMHVGRUsEUHQGDGLWsYHQJDOLGKMDHNRQWUDWsVVLGKHGXKHWW¶LMDSsDWLM gjithashtu, së bashku me këtë informacion edhe formularin e modelit të heqjes dorë sipas shtojcës I(B) të LMK. Po kështu, është shpjeguar se tregtari detyrohet që në informacionin parakontraktor të njoftojë konsumatorin edhe mbi shpenzimet që ky i fundit duhet të paguajë në rast se kërkon ekzekutim të menjëhershëm të furnizi- mit dhe ndërkohë heq dorë nga kontrata brenda afatit prej 14 ditësh nga lidhja e saj. Shpenzimet, siç u shpjegua më sipër në komentin e këtij neni, konsistojnë në shumën SURSRUFLRQDOHWsoPLPLWWRWDOWsNRQWUDWsVVLGKHQGRQMsVKSHQ]LPWMHWsUWsMXVWL¿NXDU Në rast se tregtari nuk i ka dhënë këto informacione parakontraktore, atëherë konsu- matori nuk detyrohet të paguajë asnjë kompensim në rast se heq dorë nga kontrata. Është shpjeguar gjithashtu se kur konsumatori dëshiron që ekzekutimi i shërbimit Ws¿OORMsPHQMsKHUsQsUDVWLQHNRQWUDWDYHnë largësi ai duhet të bëjë një kërkesë të shprehur ndaj tregtarit, ndërsa në rast të kontratave jashtë qendrave të tregtimit duhet W¶LSDUDTHVsWUHJWDULWQMsNsUNHVsQsQMs mjet të qëndrueshëm. Nëse konsumatori nuk NDEsUsNsUNHVDWsWLOODWsVKSUHKXUDTsVKsUELPLWs¿OORMsPHQMsKHUsJMDWsSHULXGKsVVs të drejtës për të hequr dorë, ai po ashtu nuk detyrohet për asnjë kosto mbi shërbimin e marrë ndërkohë. Në lidhje me kontratat për përmbajtje digjitale online: Në rastin e kontratave të furnizimit të plotë a të pjesshëm me përmbajtje digji- tale online, është shpjeguar se, kur konsumatori dëshiron që kontrata të ekzekutohet menjëherë, pa kaluar periudha 14 ditore e heqjes dorë,35DLGXKHWW¶LGUHMWRMsQMsNsU- NHVsWsVKSUHKXUWUHJWDULWQGsUVDWUHJWDULGXKHWW¶LGsUJRMsNRQVXPDWRULWNRQ¿UPLPLQ për marrjen e kësaj kërkese. Gjithashtu kur bën një kërkesë të tillë, konsumatori duhet të pranojë se humbet të drejtën e tij të heqjes dorë. Nga ana e tij tregtari në këtë rast GXKHWW¶LGsUJRMsNRQVXPDWRULWNRQ¿UPLPLQHSUDQLPLWWsKHTMHVGRUs6LoXVKSMHJXD PsVLSsUNsWRPXQGWsSsUPEDKHQHGKHQsQMsIRUPXOsWsYHWPHNXWUHJWDULNRQ¿U- PRQ VH ND PDUUs NsUNHVsQ SsU HN]HNXWLP GKH QMsNRKsVLVKW NRQ¿UPRQ VH ND PDUUs SUDQLPLQSsUKHTMHGRUs3sUVKHPEXOOQsVHNRQVXPDWRULNsUNRQTs¿OPLTsNDEOHUs QsLQWHUQHWWs¿OORMsWsVKIDTHWPHQMsKHUsGKHVHPHDQsWsNsVDMNsUNHVHDLSUDQRQ JMLWKDVKWXWsKXPEDVsWsGUHMWsQHKHTMHVGRUsDWsKHUsWUHJWDULGXKHWW¶LGsUJRMsDWLM QMsHPDLONXWsVKSUHKHWVHNDPDUUsQMRIWLPVLSsUNsUNHVsQSsUIXUQL]LPLQH¿OPLW ashtu edhe për pranimin që ka bërë konsumatori për humbjen e së drejtës së heqjes dorë,36 pra në thelb konsumatori ka hequr dorë nga e drejta për heqjen dorë dhe për NsWsWUHJWDULGXKHWWsGsUJRMsNRQ¿UPLP7sJMLWKDNsWRNsUNRKHQSsUWsQGsUJMHJMsVXDU konsumatorin se ai, së pari, ka të drejtë të heqë dorë nga një kontratë e lidhur në largësi apo jashtë qendrave të tregtimit, së dyti, nëse kërkon që kontrata të përmbushet menjëherë, atëherë kjo e drejtë për heqje dorë humbet. Në mënyrë të përmbledhur mund të themi se kur (i) konsumatori nuk ka bërë kërkesë të shprehur për ekzekutimin e përmbajtjes digjitale online, ku njëkohësisht 35 Shih nenin 37/1 LMK për llogaritjen e këtij afati. 36 Shih nenet 36/5, pika 2 dhe 37, pika 7 LMK.

318 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime të (ii) ketë pranuar humbjen e së drejtës për të hequr dorë, si dhe (iii) të ketë marrë NRQ¿UPLPQJDWUHJWDULVHN\\NDPDUUsVLNsUNHVsQSsUHN]HNXWLPDVKWXHGKHSUDQLPLQ për humbjen e së drejtës së heqjes dorë, atëherë konsumatori nuk detyrohet të paguajë asnjë kompensim për shërbimin e marrë, pra për përmbajtjen digjitale online me të cilën ai është furnizuar. Si përfundim, në rastet që u shpjeguan më lart në këtë pikë, vihet re se sa rëndë sanksionohet tregtari kur nuk jep informacion mbi të drejtën e heqjes dorë, ose zbaton kontratën gjatë afatit 14 ditor të tërheqjes nëse kjo nuk i është kërkuar shprehimisht. Nëse mendojmë për një çast se kur tregtari nuk jep informacion për të drejtën e heqjes GRUsDMRVKW\\KHWGHULQsQMsYLWQJDPEDULPLLDIDWLW¿OOHVWDUWsKHTMHVGRUsLPDJMLQRKHW lehtë sesa e lartë është humbja e tregtarit. Vetëm një sanksion i tillë kaq dekurajues mund të realizojë në fakt me efektivitet të drejtën e heqjes dorë nga ana e konsumatorit. 5. Mungesa e detyrimeve të tjera në rast heqjeje dorë Përveç kostove të transportit që konsumatori ka zgjedhur vetë, të ndryshëm nga transporti standard që ofron tregtari (neni 37/5, pika 2), dhe kostove të shpjeguara më sipër, si kompensimi për vlerën e pakësuar të mallrave dhe pagimi i shumës pro- porcionale për shërbimin e dhënë, konsumatori nuk ka asnjë detyrim tjetër në rast të heqjes dorë nga kontrata. Pra çdo detyrim tjetër, përveç sa më sipër, shuhet. Neni 37/7 Efektet e ushtrimit të së drejtës së heqjes dorë nga kontratat e ndërvarura 1. Pa cenuar zbatimin e dispozitave të këtij ligji dhe akteve nënligjore në fuqi që rregullojnë kredinë konsumatore, nëse konsumatori ushtron të drejtën e tij të heqjes dorë nga një kontratë në largësi ose një kontratë jashtë qendrave të tregtimit, sipas neneve 37/1 deri në 37/6, të këtij kreu, çdo kontratë e ndërvarur do të përfundojë automatikisht, pa ndonjë ko- sto për konsumatorin, me përjashtim të rasteve të parashikuara nga nenet 37/5, pika 2, dhe 37/6 të këtij kreu. 2. Tregtari, kur njoftohet nga konsumatori për vendimin e tij të heqjes dorë nga kontrata, sipas përcaktimit të pikës 1, të këtij neni, ka detyrim të informojë për këtë vendim çdo tregtar tjetër, të lidhur nga një kontratë e ndërvarur. Koment 7HUPL µNRQWUDWs H QGsUYDUXDU ¶ PXQG Ws SsUGRUHW Qs PsQ\\Us Ws QGsUNsPE\\HVKPH me terma të tjerë sinonimikë që gjenden në legjislacionin për mbrojtjen e konsuma- WRUHYHVLSVKµNRQWUDWsQGLKPsVH¶µNRQWUDWsHOLGKXU¶DSRµNRQWUDWsDNVHVRUH¶ÉVKWs e vërtetë që termat juridikë duhet të jenë monosemantikë, d.m.th. me anë të një termi duhet të kuptohet një koncept i vetëm juridik, por në korpusin legjislativ shqiptar ende nuk është kryer konsolidimi dhe njëtrajtësimi i termave në fushat e reja të së drejtës, sikurse në rastin e së drejtës konsumatore. Për këtë arsye termat e mësipërm do të SsUGRUHQQsPsQ\\UsWsQGsUNsPE\\HVKPHSsUW¶LXUHIHUXDUQsWKHOEWsQMsMWLWNRQFHSW juridik.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 319 1HQLSLND/0.SsUFDNWRQVHµNRQWUDWsHQGsUYDUXU¶sVKWsQMsNRQWUDWsPH DQsWsVsFLOsVNRQVXPDWRULSsU¿WRQPDOOUDWDSRVKsUELPHWQJDQMsNRQWUDWsnë largësi, ose një kontratë jashtë qendrave të tregtimit dhe ku ato mallra apo shërbime furni- zohen nga tregtari, apo nga një i tretë, në bazë të një marrëveshjeje midis asaj pale të tretë dhe tregtarit. Për shembull: - Do të quhej ndihmëse ose e lidhur me një kontratë shitjeje ku dorëzohet malli, ajo kontratë instalimi ose mirëmbajtje, ku instalimi ose mirëmbajtja janë ndihmëse dhe në funksion të kontratës së shitjes që është kontrata kryesore. Të dyja këto kontra- ta do të quheshin të lidhura me njëra-tjetrën, ndërsa kontrata e instalimit do të quhej ndihmëse ndaj kontratës së shitjes. Në thelb, instalimi do të ishte i ndërvarur nga shitja. - Po kështu do të ishte një kontratë sigurimi edhe një marrëveshje kredie për ¿QDQFXDUEOHUMHQNXNRQWUDWDHVLJXULPLWsVKWsndihmëse për të garantuar se kredia GRWsSDJXKHW3DYDUsVLVKWVHNRQWUDWDWHVKsUELPHYH¿QDQFLDUHMDQsSsUMDVKWXDUQJD fushëzbatimi i kësaj pjese të ligjit, në këto raste do të veprojë neni 44, pika 6, e LMK e komentuar ut infra, ad locum. Në rastet kur tregtari jep një kredi për blerjen e mallra- ve, do të thotë që kontrata e kredisë është ndihmëse apo e ndërvarur me kontratën e shitjes, prandaj nëse konsumatori heq dorë nga kontrata e shitjes, nuk mbetet më i detyruar nga kontrata e kredisë. Megjithatë kjo çështje trajtohet ngushtë edhe me normat që rregullojnë kredinë konsumatore. Në dy kontrata të veçanta, por që janë të lidhura me njëra-tjetrën, duhet vlerësuar se cila është kontrata kryesore dhe cila është ndihmëse, apo aksesore. Për shembull, kur një konsumator blen, pavarësisht se me kontrata të ndara, nga i njëjti tregtar një abonim telefonie celulare për një vit dhe një aparat telefonik celular, i cili paguhet pjesërisht në çmimin mujor të kontratës së shërbimit, atëherë kontrata e shërbimit do të konsiderohet si kontratë kryesore. Por kjo nuk e ndalon konsumatorin që të heqë dorë nga kontrata dytësore, që është ajo e shitblerjes së telefonit celular, ndërkohë që mund të vazhdojë të përdorë shërbimin. Në rastet kur të dyja kontratat e lidhura bien në fushën e zbatimit të kësaj pjese të ligjit, si për shembull një kontratë shitjeje dhe një kontratë instalimi për mallin e shitur, atëherë kur konsumatori heq dorë nga kontrata kryesore, ai automatikisht kon- siderohet se ka hequr dorë edhe nga ajo aksesore. Në rast se kontrata aksesore është e natyrës së shërbimit, atëherë konsumatori duhet të shpërblejë shitësin për shpenzimet që ka kryer tregtari për aq sa shërbimi është ofruar dhe është përmbushur, sipas të gjitha parashikimeve të kësaj pjese të ligjit. Në rast se tregtari me të cilin konsumatori ka lidhur kontratën kryesore njoftohet për të drejtën e heqjes dorë nga konsumatori, atëherë ai ka barrën të njoftojë edhe tregtarin me të cilin konsumatori ka lidhur kontratën aksesore, pasi kjo kontratë, nëse rregullohet nga kjo pjesë e ligjit, përfundon automatikisht dhe në të njëjtat kushte sikurse edhe kontrata kryesore. Ndërsa në rastet kur kontrata aksesore është jashtë fushëzbatimit të kësaj pjese, si për shembull kreditë konsumatore për të blerë një mall, atëherë do të zbatohen dis- pozitat e nenit 44 dhe 45 të ligjit, ku sipas nenit 45, pika 2, konsumatori ka të drejtë të heqë dorë brenda 14 ditësh. Në raste të tjera kontratash që bien në fushëzbatimin e një ligji të posaçëm, do të gjejë zbatim ligji i posaçëm për çështjet e heqjes dorë.

320 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime Në rastet e marrëveshjeve të lidhura për produktet e pushimit afatgjatë do të zbatohet VKM nr. 652/2014. Pra konsumatori ka të drejtë të heqë dorë, sipas çdo mënyre që parashikohet në këtë pjesë të ligjit, nga çdo kontratë ndihmëse dhe pa kosto, përveç përjashtimeve që janë shpjeguar se kur konsumatori mbart një kosto. Ai nuk detyrohet të njoftojë të dy tregtarët me të cilët ka lidhur kontratat e ndërvarura, por mjafton të njoftojë atë tregtar me të cilin ka lidhur kontratën kryesore, pasi ky tregtar që ka marrëveshje bashkëpu- nimi tregtie me tjetrin, nga ligji konsiderohet sikur të ishte një me tregtarin tjetër. Më shumë shpjegime jepen në komentet e nenit 45 LMK. Neni 37/8 Përjashtime nga e drejta e heqjes dorë nga kontrata Dispozitat e këtij kreu, që parashikojnë të drejtën e heqjes dorë nga kon- tratat në largësi dhe jashtë qendrave të tregtimit, sipas neneve 37/1 deri në 37/7, nuk zbatohen për sa u takon: Koment: Neni 37/8 rendit, si shpjegohet më poshtë, një sërë rastesh ku nuk lejohet e drejta e heqjes dorë, për shkak të natyrës së detyrimit në këto kontrata. Është e paarsyeshme dhe e padrejtë që për natyrën që kanë kontratat e mëposhtme të ushtrohet e drejta e heqjes dorë. Pra nga pikëpamja praktike është krejt e pamundur të hiqet dorë, pasi objekti i kontratës është përdorur dhe konsumuar, detyrimet janë për- mbushur, e për këtë arsye ato nuk mund të shuhen. Ose sepse heqja dorë do të përbënte një barrë të rëndë dhe joproporcionale për tregtarin. Sikurse parashikon edhe recitali 49 i Direktivës 2018/83, disa përjashtime të caktuara nga e drejta e tërheqjes janë të arsyeshme të ekzistojnë si për kontratat në largësi, ashtu edhe për kontratat jashtë qen- drave tregtare. Kështu, e drejta e tërheqjes mund të ishte e papërshtatshme, duke pasur parasysh natyrën e mallrave apo shërbimeve të caktuara. Kjo ndodh, p.sh., me verën e sjellë pas një kohe të gjatë pas përfundimit të një kontrate me natyrë spekulative, ku YOHUDYDUHWQJDOXKDWMHWHWUHJXWµYLQHQSULPHXU¶37. E drejta e tërheqjes nuk mund të ]EDWRKHWDVSsUPDOOUDWHSURGKXDUDVLSDVVSHFL¿NLPHYHWsNRQVXPDWRULWPDOOUDWsFLODW janë të personalizuara, si p.sh. perdet e bëra me porosi, as për furnizimin me karburant, i cili është një mall që, për nga natyra, përzihet në mënyrë të pandashme nga artikuj të tjerë pas dorëzimit. Dhënia e së drejtës së tërheqjes konsumatorit, mund të ishte po ashtu e papërshtatshme në rastin e disa shërbimeve të caktuara, ku lidhja e një kontrate nënkupton moszënien e kapaciteteve të cilat, në rast se ushtrohet e drejta e tërheqjes, WUHJWDULGRWDNLVKWHWsYsVKWLUsW¶LPEXVKWH.MRGRWsQGRGKWHSsUVKHPEXOOPHUH]HU- vimet në hotele ose në shtëpiza pushimi, apo gjatë ngjarjeve kulturore a sportive. Më poshtë, lista sipas nenit 37/8: a) kontratave të shërbimeve pasi shërbimi është kryer plotësisht, nëse zba- WLPLLNRQWUDWsVND¿OOXDUPHSsOTLPLQHVKSUHKXUSDUDSUDNWsNRQVXPDWR- rit dhe me pranimin se ai do të humbasë të drejtën e tij të heqjes dorë nga kontrata, sapo kontrata të jetë ekzekutuar plotësisht nga tregtari; 37 Janë verërat e reja që për shkak të origjinës lejohen të shiten në të njëjtin vit që janë prodhuar. Zakonisht këto dorëzohen në një afat të caktuar, p.sh. të enjten e tretë të nëntorit, vetëm pak javë pasi UUXVKLsVKWsPEOHGKXUSRUNRQWUDWDWSsUWRPXQGWsOLGKHQTsQs¿OOLPWsYLWLW

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 321 Shpjegim: kur shërbimi është përmbushur, është krejt e pamundur që situata të kthehet mbrapsht. Në këto raste konsumatori ka qenë i ndërgjegjshëm mbi të drejtën e tij të heqjes dorë, por përsëri ka kërkuar përmbushjen e shërbimit, duke e ditur që nuk PXQGWsXVKWURMsPsWsGUHMWsQHKHTMHVGRUsµ3sOTLPLSDUDSUDN¶LNsUNXDUNsWXGRWs thotë se konsumatori ka drejtuar një kërkesë të shprehur në një mjet të qëndrueshëm QGDMWUHJWDULWSsU¿OOLPLQHVKsUELPLWÉVKWsQMRIWXDUSsUKXPEMHQHVsGUHMWsVVsKHTMHV dorë nga tregtari dhe e ka pranuar shprehimisht atë. b) furnizimit të mallrave apo shërbimeve, për të cilat çmimi varet nga OXKDWMHWQsWUHJXQ¿QDQFLDUWsFLODWQXNPXQGWsNRQWUROORKHQQJDWUHJWDUL dhe që mund të ndodhin brenda afatit të heqjes dorë nga kontrata; Shpjegim: Mund të sjellim si shembull në këtë rast blerjen e mallrave të akcizës, si pije alkoolike, produkte të duhanit, naftë, apo të tjera mallra ku çmimi varet nga luhatja e tregut. P.sh., një konsumator që udhëton shpesh dhe ka një kaldajë ngrohjeje PHQDIWsQsVKWsSLQsHWLMHEOHQQDIWsSsUPDNLQsQGKHNDOGDMsQHWLMT\\VKQs¿OOLP të vitit, për të gjithë vitin në vazhdim, por 10 ditë më pas ai vë re se çmimi i naftës ¿OORQWsEMHUsQsWUHJXQERWsURUGKHNsUNRQWsKHTsGRUsQJDNRQWUDWD$LNDEsUsQMs marrëveshje të leverdisshme me tregtarin, i cili e ka konsideruar atë sasi nafte të shi- WXUGKHGRWsLVKWHHSDSsUOLJMVKPHTsWUHJWDULWW¶LNWKHKHMQMsPDOOLVKLWXUWsFLOLQDL nuk ka më mundësi ta shesë me të njëjtin çmim, pasi ndërkohë çmimi ka rënë. FIXUQL]LPLWWsPDOOUDYHWsEsUDVLSDVVSHFL¿NLPHYHWsNRQVXPDWRULWRVHTs janë qartësisht të personalizuara; Shpjegim: Në rast se tregtari prodhon mallra sipas porosisë së veçantë të kon- VXPDWRULWsVKWsQMsEDUUsHWHSUXDUSsUWsW¶LOLKHQPDOOUDWQsGHUsPDOOUDSsUWsFLODW DLNDVKSHQ]XDUGKHQXNPXQGW¶LVKHVsPsSVKSHUGHVSHFL¿NHSsUQMsSsUPDVsWs veçantë dritareje, mobilie të bëra enkas për një hapësirë të veçantë dhe me një shije WHSsUWsYHoDQWsTsMRoGRNXVKPXQGW¶LSsOTHMs2VHPDOOUDWHSsUWsVSHFL¿NXDUDVLSsU VKHPEXOOYHVKMHV\\]HQMsNRPSRQHQWLYHoDQWsSsUQMsNRPSMXWHULFLOLGXKHWWsEOLKHW individualisht nga tregtari për atë porosi dhe nuk ishte pjesë e ofertës që tregtari i ki- VKWHEsUsSXEOLNXWQsSsUJMLWKsVLNDUWsYL]LWDWsVKW\\SXUDPHNRQWDNWHWHNRQVXPDWRULW EOX]DSDPEXNXWsVWDPSXDUDPHQMs¿JXUsWsSRVDoPHTsNDNsUNXDUNRQVXPDWRUL Ndërsa në rastet kur konsumatori thjesht ka zgjedhur dhe ka kombinuar mallra QJDDWRWsRIUXDUDQsPsQ\\UsVWDQGDUGHQJDWUHJWDULQXNPXQGWsÀLWHWSsUSHUVRQD- lizim. Prandaj dispozitat e përjashtimeve duhen interpretuar në mënyrë të ngushtë. ç) furnizimit të mallrave, të cilat janë të rrezikuara të prishen ose të ska- dojnë me shpejtësi; Shpjegim: Kjo pikë është e vetëshpjegueshme, pasi bëhet fjalë për mallra që ska- dojnë apo që duhen mbajtur në frigorifer. Në këto raste dhënia e së drejtës së heqjes GRUs GR Ws UsQGRQWH Qs PsQ\\Us Ws SDSsUOLJMVKPH PEL WUHJWDULQ SDVL DL QXN PXQG W¶L shesë më ato mallra. d) furnizimit të mallrave të vulosura, të cilat nuk janë të përshtatshme për W¶XNWK\\HUSsUDUV\\HWsPEURMWMHVVsVKsQGHWLWDSRWsKLJMLHQɺVGKHTsMDQs hapur pas dorëzimit;

322 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime Shpjegim: Në këto raste duhet të ekzistojë një arsye bindëse se mallrat përbëjnë problem për shëndetin apo higjienën. Të tilla mund të ishin produkte kozmetike, si buzëkuqi, apo të tjera produkte si dyshekët. Në raste të tilla e drejta për të hequr dorë shuhet vetëm nëse këto produkte janë hapur, në të kundërt konsumatori ka të drejtë W¶L NWKHMs DWR 0HJMLWKDWsVKLWsVLW GXKHW WsEsMQs WsPXQGXU SsUNRQVXPDWRUsWTsW¶L provojnë ato, si për shembull të dërgojnë edhe një test miligramik të produktit në UDVWHWHSURGXNWHYHNR]PHWLNHPHTsOOLPTsNRQVXPDWRULWsNHWsPXQGsVLW¶LSURYRMs DWR SsUSDUD VH W¶L KDSs H Qs NsWs PsQ\\Us W¶L VLJXURKHW H GUHMWD Ws QMRKs QDW\\UsQ GKH karakteristikat e produktit. dh) furnizimit të mallrave, të cilat, pas dorëzimit, për shkak të natyrës së tyre, janë përzier në mënyrë të pandashme me artikuj të tjerë; Shpjegim: Rasti tipik është benzina e cila përzihet në serbatorin e makinës dhe nuk mund të ndahet më nga ajo që konsumatori kishte ndërkohë në makinë. e) furnizimit të pijeve alkoolike, vlera aktuale e të cilave varet nga luhatjet në treg dhe nuk mund të kontrollohet nga tregtari, por që për çmimin është rënë dakord në kohën e lidhjes së kontratës së shitjes dhe dorëzimi mund të bëhet vetëm pas 30 ditëve; Shpjegim: Rasti i pijeve alkoolike paraqitet si i veçantë dhe i ndryshëm nga ai i germës (b). Ndryshimi në këtë rast është se bëhet fjalë vetëm për pije alkoolike dhe jo për mallra të tjera dhe ku dorëzimi mund të bëhet vetëm pas 30 ditësh nga lidhja e kontratës. Për shembull, konsumatori ka rënë dakord me prodhuesin e një vere të caktuar për të blerë verën që do të dalë nga punishtja 20 ditë pasi është lidhur kontrata dhe do të dorëzohet te konsumatori 20 ditë pasi të ketë përfunduar proceset e prodhi- mit. Në këto raste tregtari e ka llogaritur verën si të shitur, prandaj për të do të ishte e padrejtë të hiqej dorë nga kontrata. s NRQWUDWDYH NX NRQVXPDWRUL ND NsUNXDU VSHFL¿NLVKW QMs YL]LWs QJD tregtari, me qëllim kryerjen e riparimeve urgjente ose mirëmbajtjes. Nëse, në rastin e një vizite të tillë, tregtari ofron shërbime të tjera, veç atyre që ND NsUNXDU Qs PsQ\\Us VSHFL¿NH NRQVXPDWRUL RVH PDOOUD Ws WMHUD SsUYHo pjesëve të këmbimit, të nevojshme për t’u përdorur gjatë mirëmbajtjes apo kryerjes së riparimeve, e drejta e heqjes dorë nga kontrata ushtrohet për këto shërbime ose mallra shtesë; Shpjegim: Në rast se një konsumator njofton, për shembull, një hidraulik për të bërë riparimin e pajisjeve hidrosanitare në shtëpinë e tij dhe ndërkohë hidrauliku e ka kryer shërbimin, duke zëvendësuar njërën prej pajisjeve që ishte thyer, atëherë nuk mund të hiqet dorë nga kontrata, pasi në këtë rast ka qenë vetë konsumatori që ka kërkuar shërbimin, i ndërgjegjshëm që nuk mund të heqë dorë. Por në rast se hidrau- OLNX SDVL NU\\HQ SXQsQ SsU Ws FLOsQ sVKWs WKLUUXU ¿OORQ Ws ELVHGRMs PH NRQVXPDWRULQ duke i prezantuar edhe një sërë pajisjesh të tjera që i ka sjellë me vete, si mallra të IMDOsVVsIXQGLWWsWHNQRORJMLVsTsGRW¶LVKsUEHQLQVKXPsNRQVXPDWRULWDWsKHUsQsVH konsumatori i blen këto mallra shtesë, ai ka hyrë në një kontratë jashtë qendrës tregta- re dhe si rrjedhojë ka të drejtën e heqjes dorë prej saj brenda 14 ditësh.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 323 f) furnizimit të regjistrimeve audio ose video të vulosura apo software kompjuterash të vulosur, që janë hapur pas dorëzimit; Shpjegim: Blerja e CD-ve DVD-ve apo programeve kompjuterike, kur konsuma- tori i ka hapur, i ka dëgjuar apo parë ato, ose i ka instaluar në kompjuter dhe më pas NsUNRQW¶LNWKHMsPHSUHWHQGLPLQVHNsUNRQWsKHTs dorë nga kontrata, është krejt e papranueshme dhe përbën begatim pa shkak. g) furnizimit të një gazete, periodiku apo reviste, me përjashtim të kontra- tave të abonimit për furnizimin e botimeve të tilla; Shpjegim: Në rast se konsumatori ka porositur një revistë periodike dhe ajo është dorëzuar, atëherë do të thotë se e ka lexuar dhe nuk i intereson më, ndërsa nga ana tjetër tregtari rëndohet me një barrë të papërligjshme, pasi nuk mund ta shesë më atë revistë, duke qenë se i ka humbur aktualiteti. gj) kontratave të lidhura në një ankand publik; 6KSMHJLP 6LNXUVH sVKWs WUDMWXDU Qs ¿OOLP Ws NsVDM SMHVH NRQWUDWDW H OLGKXUD Qs ankande online ku konsumatori nuk mund të marrë pjesë personalisht, nuk konsi- derohen si kontrata ankandesh publike. Në rast se konsumatori potencialisht mund Ws PDUUs SMHVs Qs DQNDQG SDVL DQNDQGL ]KYLOORKHW ¿]LNLVKW GLNX GKH NRQVXPDWRUL H vendos ofertën me telefon ose mjet tjetër në largësi, atëherë ai nuk mund të heqë dorë QJDNMRNRQWUDWsSsUVKNDNWsQDW\\UsVTsNDDQNDQGLNX¿WRQRIHUWDPsHODUWs1sUDVW se do të lejohej heqja dorë, atëherë të gjitha shpenzimet e ankandit nuk do të mund të rikuperoheshin për tregtarin, i cili do të pësonte një humbje të papërligjshme. h) ofrimit të strehimit për qëllime të tjera nga ato për banim, transportit të mallrave, shërbimeve të dhënies me qira të makinave, kateringut ose shër- bimeve të lidhura me aktivitete të kohës së lirë, nëse kontrata parashikon QMsGDWsVSHFL¿NHRVHQMsSHULXGKsWsFDNWXDUSsUSsUPEXVKMHQHGHW\\ULPH- ve që rrjedhin prej saj; Shpjegim: Sikurse është venë në dukje nga recitali 49 i Direktivës 2011/83/EU, dhënia e së drejtës së tërheqjes konsumatorit mund të ishte po ashtu e papërshtatshme në rastin e disa shërbimeve të caktuara, ku lidhja e një kontrate nënkupton moszënien e kapaciteteve të cilat, nëse ushtrohet e drejta e tërheqjes, tregtari do ta kishte të vësh- WLUs W¶L PEXVKWH .MR GR Ws QGRGKWH SsU VKHPEXOO PH UH]HUYLPHW Qs KRWHOH RVH Qs shtëpiza pushimi, apo gjatë ngjarjeve kulturore a sportive, pra, kur në rastet e blerjes së biletës së një koncerti apo prenotimit të pushimeve verore, do të ishte e padrejtë për tregtarin të pësonte humbje vetëm se konsumatori ndërron mendje. Në këto raste, kur modeli i biznesit është me rezervim, e drejta e heqjes dorë nga kontrata shkon përkundër thelbit të gjithë modelit të biznesit dhe do ta bënte të pamundur administri- min e këtij lloj biznesi. Pra, kur shërbimi ose malli jepet sipas një kontrate në një kohë që përbën afat esencial për tregtarin, atëherë nga kontrata nuk mund të hiqet dorë. i) furnizimit të përmbajtjes digjitale që nuk jepet në një mjet të trupëzuar, kur ekzekutimi ka nisur me pëlqimin e shprehur paraprakisht të konsu- matorit dhe pranimit nga ana e tij se në këtë mënyrë ai humbet të drejtën e heqjes dorë nga kontrata.

324 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime 6KSMHJLP.XUSsUVKHPEXOONRQVXPDWRULSRURVLWQMs¿OPpay per view, ose një ¿OPWMHWsUQsLQWHUQHWRVHNsUNRQDNVHVQsQMsOLEsURQOLQHQXNPXQGWsKHTsPsGRUs nëse ka qenë i njoftuar dhe i ndërgjegjshëm për humbjen e kësaj të drejte dhe përsëri i ka kërkuar tregtarit në mënyrë të shprehur furnizimin.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 325 KREU III TË DREJTA TË TJERA TË KONSUMATORIT Neni 37/9 Fusha e zbatimit 1. Nenet 37/10 dhe 37/12, të këtij kreu, zbatohen për kontratat e shitjes. Këto nene nuk zbatohen për kontratat e furnizimit me ujë, gaz apo energji HOHNWULNH NXU DWR QXN YHQGRVHQ Qs VKLWMH Qs YsOOLP Ws NX¿]XDU DSR VDVL të caktuar, ngrohje lokale, ose furnizimin me përmbajtje digjitale që nuk jepet në një mjet të trupëzuar. 2. Nenet 37/11, 37/13 dhe 37/14, të këtij kreu, zbatohen për kontratat e shitjes e shërbimeve dhe kontratave për furnizimin me ujë, gaz, energji, ngrohje lokale apo përmbajtje digjitale. Koment 1. Fusha e zbatimit për dorëzimin e mallrave dhe kalimin e rrezikut Parashikimet për dorëzimin e mallrave dhe kalimin e rrezikut do të zbatohen YHWsP SsU NRQWUDWDW H VKLWMHV Vs PDOOUDYH VLNXUVH MDQs VKSMHJXDU Qs ¿OOLP Ws NsVDM pjese të ligjit. Këto dispozita për shkak të natyrës së tyre zbatohen vetëm mbi mallrat, pronësia e të cilave i kalon konsumatorit. Gjithashtu këto dispozita do të zbatohen edhe mbi kontratat për shitjen e përmbajtjes digjitale që jepet në një mjet të trupëzuar, si p.sh. CD, DVD, pasi për qëllime të këtij ligji këto mjete të trupëzuara quhen mallra, QGsUVDNRQWUDWDWPELWRNODVL¿NRKHQVLNRQWUDWDVKLWMHMH3RNsVKWXHGKHXMLLIXUQL]XDU në shishe, energjia e furnizuar në bateri apo gazi në bombola konsiderohen si mallra dhe objekte të kontratës së shitjes, prandaj gjejnë zbatim dispozitat mbi dorëzimin dhe kalimin e riskut. Këto dispozita, me analogji, mund të zbatohen mbi kontratat e shërbimit, por nuk zbatohen në drejtim të kontratave për shërbime komunale, pra të furnizimit me ujë, energji, gaz, nga operatorët ekonomikë që veprojnë në këto fusha. Po kështu, edhe kontratat për furnizimin e përmbajtjes digjitale online nuk u nënshtrohen dispozitave mbi dorëzimin dhe kalimin e rrezikut, pasi këto shërbime kanë tjetër natyrë. 2. Fusha e zbatimit për tarifat e mjeteve të pagesës, të telefonisë dhe pagesat shtesë Parashikimet ligjore mbi tarifat për përdorimin e mjeteve të pagesës, për komuni- kimet telefonike si dhe pagesat shtesë do të gjejnë zbatim për të gjitha llojet e kontra- tave, si për kontratat e shitjes, të shërbimit, për përmbajtjen digjitale online ashtu edhe për kontratat për shërbime komunale. Këto dispozita për natyrën e tyre nuk kanë asnjë pengesë dhe kanë kuptim të zbatohen për të gjitha llojet e kontratave konsumatore të parashikuara nga kjo Pjesë e ligjit. Neni 37/10 Dorëzimi 1. Nëse palët nuk kanë rënë dakord ndryshe në kohën e dorëzimit, tregtari L GRUs]RQ PDOOUDW SsUPHV WUDQVIHULPLW Ws SRVHGLPLW ¿]LN RVH NRQWUROOLW Ws mallrave te konsumatori, pa vonesa të panevojshme, por jo më vonë se 30 ditë nga lidhja e kontratës.

326 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime 2. Kur tregtari nuk ka arritur të përmbushë detyrimin e tij për të dorëzuar mallrat në kohën e rënë dakord me konsumatorin ose brenda afatit të parashikuar në pikën 1, të këtij neni, konsumatori e njofton tregtarin ta bëjë dorëzimin brenda një afati shtesë, që t’i përshtatet rrethanave. Nëse tregtari nuk arrin të dorëzojë mallrat brenda afatit shtesë, konsumatori ka të drejtë të zgjidhë kontratën. Në rastet kur tregtari ka refuzuar të dorëzojë mallrat ose kur dorëzimi brenda afatit të dorëzimit të pranuar është thelbësor, duke marrë parasysh të gjitha rrethanat e lidhjes së kontratës, ose kur konsumatori e njofton tregtarin, përpara lidhjes së kontratës, se dorëzimi deri në, ose në datën H VSHFL¿NXDU sVKWs WKHOEsVRU H PHJMLWKDWs WUHJWDUL QXN DUULQ Ws GRUs]RMs mallrat në kohën e rënë dakord me konsumatorin, apo brenda afatit të parashikuar në pikën 1, të këtij neni, konsumatori ka të drejtë të zgjidhë menjëherë kontratën. 3. Me zgjidhjen e kontratës, tregtari rimburson, pa vonesa të panevojshme, të gjitha shumat e paguara në bazë të kontratës. 4. Përveç zgjidhjes së kontratës, në përputhje me pikën 2, të këtij neni, konsumatori ka të drejtë të përdorë edhe mjetet juridike që ka në dispo- zicion, në rastin e mospërmbushjes së detyrimeve, sipas Kodit Civil të Republikës së Shqipërisë. Koment: 1. Ky nen zbatohet vetëm për kontratat e shitjes. Dorëzimi i sendit është detyrimi kryesor i tregtarit në kontratën e shitjes. Në kuadër të kontratave të shitjeve, dorëzimi i mallrave mund të bëhet në mënyra të ndryshme, ose menjëherë, ose në një datë të mëvonshme. Sipas nenit 715 të Kodit Civil, mallrat duhet të dorëzohen në sasinë, cilësinë dhe llojin e kërkuar në kontratë. Ndërsa sipas nenit 29 LMK shitësi i dorëzon konsumatorit mallra, të cilat janë në përputhje me kontratën. Për sa u përket modalite- teve të përmbushjes së detyrime, ato janë objekt rregullimi nga Kodi Civil, por duke qenë se dorëzimi i mallrave përbën një problematikë për konsumatorin e pamësuar me punët e biznesit, është parë me vend të parashikohet dhe rregullohet afati i dorëzi- PLW 6KSHVK QGRGK Ts PDOOUDW PXQG Ws KXPEDVLQ JMDWs WUDQVSRUWLW VKLWsVLW PXQG W¶L dorëzojnë ato me vonesë, ose jo plotësisht, por vetëm një pjesë të tyre. Çështjet e VLJXULPLWWsPDOOUDYHJMDWsWUDQVSRUWLWMDQsWsUUHJXOOXDUDPHQRUPDWsVR¿VWLNXDUDMX- ridike, me të cilat vetëm njerëzit e biznesit janë të familjarizuar. Po kështu, çështje të holla juridike mbi përmbushjen e detyrimeve zgjidhen nga Kodi Civil. Për këtë arsye parashikimi i një norme të qartë dhe të thjeshtë për konsumatorët mbi një afat standard për dorëzimin do të ndihmonte konsumatorin në realizimin efektiv të të drejtave të tij mbi mallrat e porositura. Koha e dorëzimit të mallit është e lidhur edhe me një nga elementet mbi të cilat tregtari detyrohet të japë informacion parakontraktor, sikurse kërkohet nga neni 35, pika 1, germa (ç) dhe neni 36, pika 1, germa (e). Në rastin e kontratave në largësi dhe jashtë qendrave tregtare [neni 36(1)(e)], tregtari duhet të informojë konsumatorin për kohën në të cilën i pari merr përsipër të dorëzojë sendet. Për kontratat e tjera, pra ato të lidhura në qendrat tregtare [neni 35(1)(ç)], ky informa- cion jepet vetëm kur është rasti. Si rrjedhojë, në këto kontrata informacioni mbi kohën e dorëzimit nuk ka nevojë të jepet, nëse kontrata është përmbushur menjëherë, ose në

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 327 UDVWVHVKLWsVLSODQL¿NRQWsdorëzojë sendin brenda 30 ditëve sikurse është parashikuar në këtë nen, pika 1. Për sa i përket përmbushjes së detyrimeve që rrjedhin nga kontra- tat e shërbimit, ky nen mund të zbatohet me analogji, kur është e përshtatshme, sikurse tregohet edhe në nenin 31/1 LMK. Afati 30 ditor për dorëzimin e sendit është një afat standard që përcakton ligji, kur palët me vullnetin e tyre nuk kanë përcaktuar ndryshe. Dorëzimi realizohet me anë të kalimit të posedimit mbi mallin. Posedimi është zotëri- mi efektiv i sendi nga një person, sipas nenit 304 të Kodit Civil. Pra kalimi i posedimit do të thotë kalimi i kontrollit mbi mallin nga tregtari te konsumatori. Në këtë moment NRQVXPDWRUL¿WRQQsGRUsVLQsGXNHSDVXUNsVKWXPDOOLQQsQNRQWUROOLQHWLM¿]LN 2. Sipas pikës 2 të këtij neni, nëse tregtari nuk dorëzon sendin në afatin e për- caktuar 30 ditor, ose në afatin që i është premtuar konsumatorit, atëherë konsumatori duhet të bjerë dakord me tregtarin për një afat shtesë të dorëzimit të mallit. Pra në këtë UDVWPXQGW¶LOLKHWVKLWsVLWQMsPXQGsVLHG\\WsTsWsSsUPEXVKsGHW\\ULPLQHWLMGXNHH shtyrë afatin e dorëzimit.38 Është e arsyeshme të lihet një afat shtesë, në rrethana të caktuara, po të mbahen parasysh gjithashtu mallrat që duhen prodhuar posaçërisht për konsumatorin, të cilat nuk mund të ripërdoren nga tregtari pa humbje të konside- rueshme. Kur tregtari nuk ka mundur të dorëzojë mallrat brenda periudhës së kohës së UsQsGDNRUGPHNRQVXPDWRULQSsUSDUDVHNRQVXPDWRULWDSULVKsNRQWUDWsQDLGXKHWW¶L bëjë thirrje tregtarit ta bëjë dorëzimin brenda një periudhe kohe të arsyeshme shtesë GKHWsNHWsWsGUHMWsW¶LMDSsIXQGNRQWUDWsVQsVHWUHJWDULQXNDUULQW¶LDGRUs]RMsPDOOUDW brenda asaj periudhe shtesë. Megjithatë ky rregull nuk zbatohet kur tregtari ka refuzuar të dorëzojë mallrat me një deklaratë të qartë. Ai nuk zbatohet as në rrethana të caktuara kur afati i dorëzimit është thelbësor, si për shembull, në rastin e një fustani martese i cili duhet të dorëzohet përpara martesës. Ky parashikim nuk zbatohet as në rrethana kur konsumatori e in- formon tregtarin se dorëzimi në një datë të përcaktuar është thelbësor. Për këtë qëllim konsumatori mund të përdorë numrat e kontakteve të tregtarit të dhëna në përputhje me informacionin parakontraktor, me qëllim që të komunikojë me tregtarin. Në rastet kur afati është thelbësor, ai përbën arsyen e vetme se pse konsumatori po lidh kontratën, prandaj në rast se ky afat nuk respektohet, për konsumatorin humbet vetë qëllimi i veprimit juridik, pra synimi që ai kishte për realizimin e të drejtave sipas këtij veprimi. Në këto raste konkrete, nëse tregtari nuk arrin të dorëzojë mallrat në kohë, konsu- PDWRULNDWsGUHMWsW¶LMDSsIXQGNRQWUDWsVPHQMsKHUsSDVSsUIXQGLPLWWsSHULXGKsVVs GRUs]LPLWWsUsQsGDNRUG¿OOLPLVKWDSRQsDIDWLQWKHOEsVRUWsFDNWXDU3sUNsWsNRQVX- matori njofton tregtarin se do të përdorë të drejtën për zgjidhjen e kontratës.39 Në këto raste konsumatori mund të njoftojë me shkrim tregtarin për afatin shtesë, duke dekla- ruar se, nëse pas këtij afati kontrata nuk ekzekutohet, ajo do të quhet patjetër e zgjidhur. Ndërsa kur afati është thelbësor, një njoftim i tillë është i panevojshëm, sipas nenit 701 të Kodit Civil, përkundrazi, vetëm kur konsumatori kërkon të përmbushet gjithsesi detyrimi, pavarësisht afatit thelbësor, duhet të njoftojë tregtarin brenda 3 ditësh. 38 Shih J. Luzak and V. Mak, “The consumer rights directive” (2012), Working Paper No. 2013-01. 39 Zgjidhja e kontratës rregullohet nga nenet 689-704 të Kodit Civil.

328 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime 3. Në rast se konsumatori përdor alternativën e zgjidhjes së kontratës, atëherë tregtari duhet të kthejë të gjitha shumat e paguara nga konsumatori sipas kontratës. Ky SDUDVKLNLPQXNYHQGRVQMsNX¿NRKRUSRUSsUFDNWRQVHNWKLPLGXKHWWsEsKHWSDYR- nesa të panevojshme. Normalisht disa ditë pune do të mjaftonin që shitësi të rikthente të gjitha pagesat e kryera nga konsumatori. 4. Parashikimi i nenit 37/10 nuk e ndalon konsumatorin të përdorë mjetet që ka në dispozicion sipas Kodit Civil, ku sipas nenit 689 mund të kërkohet përmbushja e detyrimit ose zgjidhja e kontratës, përveç shpërblimit të dëmit. Neni 37/11 Tarifat për përdorimin e mjeteve të pagesës Tregtarët ndalohen t’u ngarkojnë konsumatorëve tarifa, në lidhje me për- dorimin e një mjeti të caktuar pagese, të cilat e tejkalojnë koston e përba- lluar nga tregtari për përdorimin e mjeteve të tilla. Koment: Neni 37/11 zbatohet mbi të gjitha mjetet e pagesës. Meqenëse mjetet e SDJHVsVQXNVSHFL¿NRKHQDWsKHUsNMRGLVSR]LWsGRWsJMHMs]EDWLPQsWsJMLWKDOORMHW e mjeteve të pagesës, përfshirë rastet kur pagesa kryhet me para në dorë. Mjetet e pagesës janë paratë, çeku, kartat bankare, kartat e debitit, kartat e kreditit, karta të tjera të parapaguara, si dhe çdo mjet tjetër i njohur dhe i pranuar për pagesë sipas ligjit. Rregullorja e Bankës së Shqipërisë “Për Instrumentet e Pagesave Elektronike”, përcakton qartë të gjitha mjetet e pagesave.40 1. Kuptimi i tarifave Kjo dispozitë aplikohet mbi të gjitha llojet e tarifave që janë drejtpërdrejt të lidhu- ra me mjetet e pagesës, pavarësisht se si i prezantohen konsumatorit. Për shembull ko- stot e paraqitura si kosto administrimi, rezervimi apo trajtimi, të cilat përdoren zako- nisht për blerjen e biletave online, sidomos nga shoqëritë e transportit të pasagjerëve me linja ajrore ose detare, apo edhe rastet e shitjes së biletave për ngjarje kulturore, duhet të ndalohen, në rast se këto lloj kostosh mund të shmangen nga konsumatori GXNHSsUGRUXUQMsPMHWVSHFL¿NSDJHVH 8OMHWHRIUXDUDQJDWUHJWDUsWSsUQGRQMsPMHWVSHFL¿NVLSsUVKHPEXOONDUWsGHELWL nuk duhet të konsiderohet automatikisht si tarifë për përdorimin e të gjitha mjeteve të tjera të pagesës, pasi në këtë rast ulja mund të jetë e bazuar në interesat legjitime të tregtarit për të inkurajuarPMHWHWsFDNWXDUDSDJHVHWsFLODWMDQsPsH¿NDVHQsOLGKMH me strukturën e biznesit të tij, sesa disa mjete të tjera për të cilat ai duhet të mbulojë NRVWRW0HJMLWKDWsGRWsSsUEsQWHUDVWPELWDUL¿PLWWDULIsVSsUSsUGRULPLQHQMsPMHWL të caktuar),41 të ndaluar nga ligji kur tregtari ofron ulje për një sërë mjetesh pagese GKHMRSsUGLVDWsWMHUDWsFDNWXDUD1sNsWsUDVWQsWKHOEUHDOL]RKHWPELWDUL¿PLQsQMs mënyrë tjetër, jo të drejtpërdrejtë, enkas për të anashkaluar këtë dispozitë të ligjit që e QGDORQWDUL¿PLQSsUSsUGRULPLQH mjetit të pagesës. 40 Miratuar me vendimin nr. 11, datë 06.02.2008 të Bankës së Shqipërisë. 41 Ndryshe mund të quhet edhe mbitarifë (surcharge), pasi është tarifë mbi pagesën e çmimit, pra në thelb tarifë mbi tarifë.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 329 Gjithsesi, rasti kur tregtari ofron çmime të ndryshme për përdorimin e kanaleve të QGU\\VKPHWsVKLWMHVQXNGRWsNRQVLGHURKHWPELWDUL¿PVLSDVNsWLMQHQL6LSsUVKHP- bull, rastet kur shitësi ofron një çmim më të ulët të një bilete teatri kur blihet online, sesa kur blihet në sportel. 2. Kuptimi i kostos së përballuar nga tregtari Këto kosto nuk janë përcaktuar nga neni 37/11, por në fakt janë kosto që mban tregtari për kryerjen e procesit të kartave të pagesës. Për shumicën e tregtarëve tarifa e shërbimit të tregtarit (merchant service charge MSC) është i vetmi komponent kryesor i kostove të pranimit të kartave bankare të pagesës. Kjo kosto përfshin kryesisht: - tarifat e ndërkëmbimit që paguan banka e tregtarit ndaj bankës që ka lëshuar/ HPHWXDUNDUWsQHSDJHVsVVsNRQVXPDWRULW - tarifa që paguan banka e tregtarit ndaj skemës, si për shembull Visa apo 0DVWHUFDUG NX¿ULLPEDMWXUQJDEDQNDHWUHJWDULWSsUWsPEXOXDUNRVWRWGKH¿WLPHW Për transaksionet me NDUWsNUHGLWLNMRWDULIs06&sVKWs]DNRQLVKW¿NVHPELQMs përqindje të vlerës së transaksionit, ndërsa për kartat e debitit është zakonisht, por jo JMLWKPRQsQMsWDULIsHVKHVKWs¿NVHPELWUDQVDNVLRQLQSDYDUsVLVKWQJDYOHUDHWLM.MR tarifë (MSC) varet në mënyrë të konsiderueshme nga disa faktorë, si për shembull nga xhiroja vjetore, sektori i biznesit dhe karakteristika të tjera të tregtarit. Përveç këtyre shpenzimeve, mund të ketë edhe tarifa të tjera që tregtari i paguan bankës së konsumatorit apo një ndërmjetësi të shërbimit të pagesës. Këta ndërmjetës në disa raste ndihmojnë shitësit të pranojnë pagesa të siguruara e për këtë arsye tari- fojnë për shërbimin e funksionalitetit të pagesës (overhead fee), si për shembull për zbulimin e mashtrimit, shërbimin e administrimit etj. Këto situata rregullohen nga OLJMHWQsIXVKsQ¿QDQFLDUH Tregtari mund të ketë edhe kosto të përgjithshme të administrimit të biznesit që janë të lidhura tërthorazi me procesimin e pagesave. Në fakt ato lidhen me pranimin ose procesimin e pagesës bazuar në llojin e mjetit të përdorur. Këto janë përgjithësisht kosto administrative, si instalimi i pajisjeve, tarifat e vendosjes së sistemit dhe kostot që rrjedhin nga menaxhimi i rrezikut apo mashtrimeve. .RVWRWHMXVWL¿NXHVKPHSsUWDULIsQPELSsUGRULPLQH mjetit të pagesës Vetëm tarifat që debitohen drejtpërdrejt tek tregtari për përdorimin e mjeteve të pagesës duhet të konsiderohen si kosto që përballohen nga tregtari. Çdo tarifë shtesë mbi këto kosto është e palejueshme sipas nenit 37/11. Kostot që në mënyrë legjitime PXQGWsPHUUHQSDUDV\\VKVLµNRVWRWsSsUEDOOXDUDQJDWUHJWDUL¶SsUWsMXVWL¿NXDUQGRQMs tarifë që konsumatori mund të paguajë mbi instrumentet elektronike të pagesës janë vetëm kostot MSC që u shpjeguan më sipër dhe ato tarifa që mund të vendosen nga ndërmjetësit (overhead fee), si më sipër. Në këto raste ndërmjetësi ndërvepron me bankën e tregtarit dhe shërben si pikë kontakti për tregtarët duke vendosur tarifën që kërkohet prej bankës në shërbimet përkatëse.

330 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime 7UHJWDULHYHQGRVYHWsQsVHGRW¶LNRQWUDNWRMsQJDMDVKWsEL]QHVLWWsWLMVKsUELPHW SsU NU\\HUMHQ H SURFHVHYH Ws LQVWUXPHQWHYH HOHNWURQLNH Ws SDJHVDYH DSR QsVH GR W¶L kryejë vetë ato: WsPDUUsGKHPLUsPEDMsSDMLVMHWsSLNsVVsVKLWMHVVLSVKPMHWHWFKLSGKHSLQ - të monitorojë çështjet e mashtrimeve dhe të pajtohet me rregullat e sektorit të pagesave elektronike për të parandaluar mashtrimin, sikurse kërkohet nga rrjetet kryesore të kartave të pagesës. - të zhvillojë dhe administrojë infrastrukturën për të trajtuar pagesat me karta, VLNXUVHIXQNVLRQDOLWHWLQHSDJHVDYHQsIDTHQHLQWHUQHWLWRVHQsFDOOFHQWHUVLGKH - të trajnojë punonjësit që do të merren me këto çështje. Shpenzimet për pajisjet, zbulimin dhe gjurmimin e mashtrimeve dhe shërbimeve DGPLQLVWUDWLYH GXKHW Ws SsUMDVKWRKHQ QJD NXSWLPL L µNRVWRV Vs SsUEDOOXDU QJD WUHJWD- UL¶ SDVL DWR GXKHQ WUDMWXDU VL NRVWR Ws SsUJMLWKVKPH SsU DGPLQLVWULPLQ H QMs EL]QHVL pavarësisht nëse këto shërbime kryhen nga vetë tregtari, apo nëse tregtari kontrakton me të tjerë për të marrë këto shërbime. Nëse për këto shërbime tregtari kontrakton një tjetër ofrues shërbimesh, që merret me biznesin në këtë fushë, atëherë kostot e përgjithshme tarifohen më vete nga tarifa kryesore (overhead fee) ose MSC. Procesi i pagesave dhe trajtimi i parave në dorë (cash) përfshin edhe shpenzi- me për punonjësit, të cilat janë të vështira të përcaktohen qartë në një shifër, pasi përfshihen në shpenzimet e përgjithshme administrative. Shpenzimet që rrjedhin nga menaxhimi i riskut dhe mashtrimit ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme sipas sektorëve dhe tregtarëve. Megjithatë, falë teknologjive të reja të pagesave elektro- nike, këto shpenzime janë në rënie. Këto lloj kostosh janë të përjashtuara nga ato TsTXKHQµNRVWRWsSsUEDOOXDUDQJDWUHJWDUL¶SsUHIHNWWs]EDWLPLWWsQHQLWGKH duhet të konsiderohen si pjesë të kostove të përgjithshme për administrimin e bizne- sit. Ky argument vlen më tepër për bizneset që shesin mallra dhe ofrojnë shërbime vetëm online dhe pranojë vetëm instrumente të pagesave elektronike. Për biznese të tilla shpenzimet për punonjësit që angazhohen në kryerjen e proceseve të pagesave elektronike dhe shpenzimet që rrjedhin prej menaxhimit të riskut dhe mashtrimit janë elemente thelbësore të këtij modeli biznesi. Prandaj në këto raste kostot e biznesit SsUEDOORKHQQJDYHWsWUHJWDULDWRQXNLNDORMQsNRQVXPDWRULWQsIRUPsQHPELWDUL¿PLW 3sUPsWHSsUQJDQMsNsQGYsVKWULPPsSUDNWLNSsUIVKLUMDQsQRFLRQLQHµNRVWRYHWs SsUEDOOXDUDQJDWUHJWDUL¶WsWsJMLWKDVKSHQ]LPHYHTsHGKHQsPsQ\\UsMRWsGUHMWSsUGUHMWs mund të lidhen me pagesat, do ta bënte zbatimin e nenit 37/11 tepër të vështirë dhe do të pengonte efektet reale të tij. Por ligji duhet interpretuar e zbatuar në mënyrë që të sjellë pasoja dhe jo të qëndrojë pa efekt. Kjo është e vërtetë po të merret në konsideratë fakti se shumë pak informacion është i disponueshëm mbi kostot administrative dhe se shpenzimet e sakta të pajisjeve dhe/ose instalimit të tyre mund të llogariten vetëm duke e shpërndarë shumën mbi një numër të panjohur transaksionesh. Meqenëse vetëm tregtari është në pozitën që të japë detajet e nevojshme mbi kostot respektive të instru- PHQWHYHWsSDJHVDYHQHYRMDSsUWsYHUL¿NXDUUDVWSDVUDVWLVHFLODWMDQsNRVWRWHWsUWKRU- ta të një mjeti të caktuar pagese, do të kërkonte përpjekje joproporcionale të zbatimit të ligjit dhe do të çonte drejt një pasoje të pasigurt dhe të parregullt.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 331 4. Pagesat në monedhë të huaj 3DJHVDWFDVKQsPRQHGKsWsKXDMMDQsJMLWKDVKWXµPMHWSDJHVH¶VLSDVNXSWLPLWWs nenit 37/11. Për këtë arsye tregtari nuk mund të përdorë kursin e këmbimit si mënyrë për të imponuar në fakt një tarifë mbiPMHWLQHSDJHVsVHFLODQXNMXVWL¿NRQNRVWRW reale që mund të ketë tregtari në rastet kur konsumatori paguan në monedhë të huaj, siç është kostoja që duhet të përballojë tregtari për të këmbyer në monedhën vendase pagesën e kryer nga konsumatori. Për shembull, kur një tregtar në një zonë të largët pranon, si përjashtim, një pagesë cash në monedhë të huaj të kryer nga ana e një turisti, kostot e pranueshme që ai mund të përfshijë në këtë rast për mjetin e pagesës, janë kostot e udhëtimit deri te banka më e afërt për të këmbyer monedhat dhe ndonjë tarifë që mban banka për këtë shërbim. Në ndryshim nga sa më sipër, në rast se tregtari zakonisht pranon pagesa në mo- nedhë të huaj si një praktikë tregtare standarde, atëherë vetëm tarifat e këmbimit të PRQHGKsVMDQsµNRVWRWTsWUHJWDULSsUEDOORQGUHMWSsUGUHMW¶GKHTsPXQGW¶LNDORMsPEL konsumatorin. Çdo kosto tjetër e lidhur me këmbimin në mënyrë të tërthortë është një kosto e përgjithshme e administrimit të biznesit. Neni 37/12 Kalimi i rrezikut të humbjes ose dëmtimit të mallrave Në kontratat ku tregtari i dërgon mallrat te konsumatori, rreziku i humbjes ose i dëmtimit të mallrave kalon te konsumatori kur ai ose një palë e tretë, e autorizuar nga konsumatori, por e ndryshme nga pala tran- VSRUWXHVHND¿WXDUSRVHGLPLQHPDOOUDYH0Hdorëzimin tek transportue- si, nëse transportuesi është porositur nga konsumatori për të transpor- tuar mallrat dhe nëse ajo zgjedhje nuk është ofruar nga tregtari, risku i kalon konsumatorit, pa cenuar të drejtat e konsumatorit përkundrejt transportuesit. Koment: Me qëllim mbrojtjen e konsumatorit nga rreziku i humbjes ose dëmtimit të mallrave gjatë transportit, neni 37/12 bën një shmangie nga rregulla e përgjithshme e parashikuar në nenin 738 të Kodit Civil. Sikurse u përmend më sipër, rregullat e WUDQVSRUWLW MDQs WHSsU Ws NRPSOLNXDUD SsU Ws QJDUNXDU NRQVXPDWRULQ W¶L QGMHNs DWR Prandaj, për të lehtësuar qarkullimin e mallrave për konsumatorët në treg, është e nevojshme të qartësohet momenti i kalimit të riskut në kontratat e shitjes. Kalimi i riskut në parim lidhet me kalimin e së drejtës së pronësisë, por Kodi Civil në raste të caktuara mund të bëjë përjashtime, duke përcaktuar si moment të kalimit të rrezikut QMs PRPHQW WMHWsU Ws G\\Ws 3URQsVLD PH NRQWUDWs ¿WRKHW VLSDV SsUFDNWLPHYH Ws QHQLW 164 të Kodit Civil. Kur sendet janë të përcaktuara në gjini, pronësia kalon në momen- tin e dorëzimit të sendit, ndërsa në rastet e sendeve individualisht të përcaktuara, ka- lon në momentin e lidhjes së kontratës. Meqenëse, sipas nenit 37/10 LMK, dorëzimi UHDOL]RKHW PH NDOLPLQ H SRVHGLPLW ¿]LN Ws VHQGLW WH NRQVXPDWRUL DWsKHUs YHWsP SsU sendet që përcaktohen në numër, peshë, ose masë momenti i kalimit të pronësisë, i kalimit të rrezikut dhe i dorëzimit të sendit janë një dhe të pandarë. Megjithatë, cilado qoftë natyra e sendit, konsumatori ka të drejtë të marrë në dorëzim sendet, pa mbajtur mbi shpatulla barrën e rrezikut të humbjes apo dëmtimit të tyre gjatë rrugës. Çka do të thotë se ai ka detyrimin të paguajë vetëm në rast se merr në dorëzim sendet me anë

332 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime WsSRVHGLPLW¿]LNWsW\\UH1sUDVWVHVHQGHWKXPEDVLQDSRGsPWRKHQJMDWsWUDQVSRUWLW atëherë do të konsiderohet se tregtari nuk e ka përmbushur asnjëherë detyrimin, pra nuk i ka dorëzuar sendet dhe kjo i jep të drejtë konsumatorit të zgjidhë kontratën, të kërkojë përmbushjen e detyrimit, përveçse të kërkojë edhe shpërblimin e dëmit. Gjithashtu konsumatorit i njihet e drejta që ai të caktojë një person tjetër që të marrë në dorëzim mallrat, person i cili në këtë rast vepron si përfaqësues i konsumato- rit, si një alter ego e tij, prandaj mallrat do të quhen të dorëzuara dhe rreziku do të ka- ORMsQsoDVWLQNXUSsUIDTsVXHVLLNRQVXPDWRULWPHUUSRVHGLPLQ¿]LNWsVHQGLW.\\PXQG të jetë rasti kur konsumatori jep adresën e punës ose të shtëpisë dhe në punë mallin e pret sekretari i tij, ose në shtëpi mallin e pret një familjar i konsumatorit. Ose në raste të tjera kur konsumatori vetë i përcakton tregtarit personin që do të presë mallin, atëherë ky person quhet përfaqësues i konsumatorit dhe vepron njësoj sikur konsumatori të veprojë vetë, për efekte të ardhjes së pasojave të parashikuara nga kontrata dhe ligji. Po kështu, edhe në rast se transporti realizohet me kërkesën e konsumatorit nga një spedicioner i ndryshëm nga ai që ofron tregtari, atëherë mallrat do të konsiderohen të dorëzuara kur tregtari i dorëzon mallrat te transportuesi i përcaktuar nga konsuma- tori. Për shembull, tregtari ofron vetëm postën e thjeshtë dhe shërbimin postar DHL, QGsUVD NRQVXPDWRUL QXN ]JMHGK DVQMsUsQ SUHM W\\UH SRU L NsUNRQ WUHJWDULW W¶L GsUJRMs mallrat me shërbimin postar UPS. Në këtë rast mallrat konsiderohen të dorëzuara kur tregtari kalon posedimin e tyre te punonjësi i UPS. Nëse mallrat dëmtohen gjatë transportit, konsumatori do të ketë vetëm të drejta ndaj spedicionerit UPS, por jo ndaj shitësit të mallit. Transportuesi mund të jetë kushdo person, një shoqëri spedicionere, një shoqëri transporti, apo një transportues tjetër privat i caktuar nga konsumatori. Fakti që konsumatori në këtë rast nuk ka të drejta ndaj shitësit dhe atij i kalon rreziku i humbjes apo dëmtimit, nuk do të thotë që konsumatori nuk ka të drejta ndaj tran- sportuesit, sipas kontratës së transportit. Në rast se sendi humbet gjatë transportit, konsumatori ka të drejtë të kërkojë shpërblimin e dëmit ndaj transportuesit, sipas për- caktimeve të kontratës së transportit dhe Kodit Civil. Thjesht, në rastin kur konsuma- tori zgjedh transportin e ofruar nga shitësi, ai ka lehtësinë që të merret vetëm me një tregtar, me shitësin e mallit dhe jo me disa, si për shembull edhe me transportuesin. Dorëzimi normal në këto raste, sidomos për kontratat në largësi, realizohet pa inspektim të menjëhershëm të mallrave nga ana e konsumatorit. Pavarësisht nga kjo, rreziku i humbjes kalon te konsumatori në momentin e dorëzimit. Megjithatë, kon- sumatori është i mbrojtur në rastin e dorëzimit të mallrave me defekt, sipas neneve 29-33 të LMK. Në këtë rast të fundit, në 6 muajt e parë pas dorëzimit të mallit, shitësi ka barrën e provës për pretendimet mbi të metat e mallit. Ai duhet të provojë se malli ka qenë pa të meta në momentin e dorëzimit. Shembull: Ana ka porositur një abazhur tepër të veçantë për shtëpinë e re te një tregtar i njohur i pajisjeve të ndriçimit. Rasti 1: Ana zgjedh transportin e ofruar nga tregtari. Abazhuri mbërrin në shtëpinë e Anës me postë, ajo e merr në dorëzim dhe sheh se ai është i thyer në dy pjesë. Në këtë rast, si rregull, mbahet një proces-verbal nga punonjësit e postës, të cilët vërte- tojnë dëmtimin e mallit. Rreziku nuk ka kaluar ende tek Ana, pasi dorëzimi nuk kon- siderohet i realizuar. Risku mbetet me shitësin dhe shitësi është i detyruar të dorëzojë një mall të ri. Dorëzimi i mallit të thyer, të cilin në fakt Ana nuk e ka pranuar ta marrë

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 333 në dorëzim, nuk konsiderohet përmbushje e detyrimit, pasi juridikisht dorëzimi i ma- llit nuk ka ndodhur. Ndërsa në rast se Ana merr në dorëzim abazhurin, i cili në dukje nuk shfaq asnjë cen, por pas një muaji abazhuri shkatërrohet dhe nuk funksionon më, nuk ndizet, nuk merr energji për shkak të telave të këputur etj., atëherë në këtë rast Ana duhet të thërrasë në ndihmë dispozitat e neneve 29-33 mbi përputhshmërinë kontraktuale. Rasti 2: Ana zgjedh transportin e ofruar nga tregtari. Abazhuri mbërrin në shtëpinë e Anës, por Ana nuk ndodhet në shtëpi dhe atë e merr në dorëzim e ëma. Nëna e Anës, duke admiruar bukurinë e rrallë të abazhurit, e vendos në mes të dhomës, por ndër- kohë që është duke bërë punët e shtëpisë, nga pakujdesia e rrëzon dhe e thyen atë. Kur Ana kthehet nga puna e gjen abazhurin e sapoblerë të thyer. Në këtë rast rreziku ka kaluar mbi Anën, pasi sendi është dorëzuar në shtëpinë e saj dhe nëna e saj ka vepruar si përfaqësuese, meqenëse Ana ka dhënë adresën e shtëpisë ku ajo banon zakonisht me nënën. Në këtë rast Ana nuk mund të ketë asnjë pretendim ndaj tregtarit. Në rast se ajo përsëri dëshiron të ketë një abazhur, duhet të porosisë dhe të paguajë një të ri. Rasti 3: Ana nuk zgjedh transportin e ofruar nga tregtari me Postën Shqiptare, por zgjedh spedicionerin UPS, që nuk është ofruar nga tregtari. Abazhuri mbërrin në shtëpinë e Anës, ajo ndodhet vetë në shtëpi dhe vëren se punonjësi i UPS i ka sjellë një abazhur me paketim të zhubrosur e të thyer. Në këtë rast Ana nuk mund të kërkojë përmbushjen e detyrimit nga shitësi i abazhurit, pasi asaj i ka kaluar rreziku i dëmtimit të sendit. Ndërkohë shitësi e ka përmbushur detyrimin në momentin që e dorëzoi sendin te punonjësi i UPS me një paketim të rregullt. Megjithatë në këtë rast Ana ka të drejtë të kërkojë shpërblimin e dëmit ndaj UPS dhe me ato para të blejë një abazhur të ri. Neni 37/13 Komunikimi me telefon Në rast se tregtari operon një linjë telefonike, me qëllim për ta kontaktuar konsumatorin me telefon për kontratën e lidhur, atëherë konsumatori kur telefonon tregtarin nuk paguan më shumë se tarifa bazë. Ky përcaktim nuk cenon të drejtën që kanë ofruesit e shërbimit të telekomunikacionit për të faturuar thirrje të tilla ndaj tregtarëve. Koment: Qëllimi i kësaj dispozite është mbrojtja e konsumatorëve kundër tarifa- ve shtesë, nëse ata kërkojnë të komunikojnë me tregtarin pasi kanë lidhur një kontratë, SsU VKHPEXOO QsVH DWD NDQs QMs DQNHVs 7KLUUMH Ws WLOOD WHOHIRQLNH QXN GXKHW W¶L NsU- NRMQsNRQVXPDWRULWWsSDJXDMsPsVKXPsVHVDµWDULIDED]s¶WHOHIRQLNH0HJMLWKsVHNMR GLVSR]LWsQXNHMHSNXSWLPLQHWDULIsVED]ssVKWsHDUV\\HVKPHW¶XNsUNRKHWWUHJWDUsYH të sigurojnë që konsumatori nuk do të paguajë më shumë sesa kostoja e pastër e shër- bimit të komunikimit elektronik për telefonatat objekt rregullimi i nenit 37/13. Mbi kuptimin e tarifës bazë, të parashikuar në nenin 21 të Direktivës 2011/83, të cilin e transpozon ky nen i LMK, është shprehur ndërkohë GJED në çështjen Comtech42 42 Çështja C-568/15 =HQWUDOH]XU%HNlPSIXQJXQODXWHUHQ:HWWEHZHUEV)UDQNIXUWDP0DLQH9Y FRPWHFK*PE+ [2017] ECLI:EU:C:2017:154.

334 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime ku një shoqatë konsumatorësh kishte paditur shoqërinë “Comtech”, në gjykatën e Stuttgart-it në Gjermani, pasi në faqen website të kësaj shoqërie ishte vendosur një QXPsUWHOHIRQLSsUOLQMsQHQGLKPsVGKHVXSRUWLWQGDMNOLHQWsYHPHSUH¿NVSUDWs QGU\\VKsPQJDSUH¿NVLLQXPUDYHJMHRJUD¿NsDSRDW\\UHFHOXODUsGKHWDULIDTsIDWXURKHM ndaj konsumatorëve për këto telefonata ishte më e lartë se ajo që zbatohej për thirrjet QGDMQXPUDYHWHOHIRQLNsJMHRJUD¿NsDSRFHOXODUs0HJMLWKDWsWDULIDPsHODUWsVHDMR e zakonshmja që faturohej nuk i kalonte tregtarit, por ishte një tarifë e cila pasqyronte QMsVKsUELPTsMHSWHVKRTsULDHWHOHNRPXQLNLPLWSsUQXPUDQsOLQMsMRJMHRJUD¿NHWs FLOsWGLKHWVHMDQsPsWsVKWUHQMWsVHDWDWsOLQMsVVWDQGDUGHJMHRJUD¿NH1sNsWsUDVW S\\HWMHV Vs UHIHUXDU QJD JM\\NDWD JMHUPDQH PEL NXSWLPLQ H µWDULIsV ED]s¶ GKH UROLW Ws ¿WLPLWTsPXQGWsQ[MHUUsWUHJWDULQJDWDULIDWPsWsODUWDVHDMRED]s*-('LXSsUJMLJM VHPHTHQsVHNRQFHSWLLµWDULIsVED]s¶QXNsVKWsSsUFDNWXDUQsQHQLQWs'LUHNWLYsV 2011/83, atëherë kuptimi dhe shtrirja e atij koncepti duhet të vendoset bazuar në kup- timin e tij në gjuhën e përditshme duke marrë gjithashtu në konsideratë si kontekstin në të cilin shfaqet, ashtu edhe qëllimet e normës pjesë e së cilës ai është. Për sa i SsUNHWNXSWLPLWWs]DNRQVKsPNRQFHSWLµWDULIsED]s¶VXJMHURQWDULIsQHYHQGRVXUSsU një telefonatë standarde. Në këtë rast duhet të sigurohemi nëse konteksti dhe qëllimi i nenit 21 të Direktivës 2011/83 lejon që koncepti të përdoret në kuptimin e zakonshëm të termit. Për sa i përket kontekstit në të cilin ky nen shfaqet, GJED vëren se koncepti µWDULIsED]s¶UHIHURKHWHGKHQsQHQLQIWs'LUHNWLYsV.MRGLVSR]LWsSDUDVKLNRQVH tregtari duhet të informojë konsumatorin vetëm në rast se kostot e mjeteve të komu- nikimit për lidhjen e kontratës janë të ndryshme nga tarifa bazë. Pra, nëse kostot nuk janë të ndryshme nga ato bazë, atëherë nga kjo dispozitë rezulton se tarifa bazë i ko- rrespondon standardit të kostove të një telefonate të zakonshme që konsumatori do të priste të kishte, për të cilat a contrario tregtarit nuk i kërkohet që të informojë konsu- matorin, pasi kjo shumë njihet dhe është e pritshme. Pavarësisht se neni 6 i Direktivës 2011/83 i referohet fazës parakontraktore, fakti është se ky interpretim i konceptit µWDULIsED]s¶sVKWsWUHJXHVSsUinterpretimin e të njëjtit koncept të referuar në nenin 21 të së njëjtës Direktivë, që i referohet fazës paskontraktore. Për konsumatorin është e rëndësishme të jetë në gjendje të përdorë me kosto të zakonshme një linjë telefonike të vënë në dispozicion nga tregtari, a fortiori pas lidhjes së kontratës, me qëllim që të ushtrojë të drejtat e tij. Për më tepër që duket nga disa nene të Direktivës 2011/83 se në parim konsumatori nuk duhet të mbartë tarifa të ndryshme nga ato të zakonshmet nëse ai ushtron të drejtat e parashikuara në Direktivë dhe prandaj kostot e mundshme VKWHVsGXKHWWsPEDKHQQJDWUHJWDUL,QWHUSUHWLPLLNRQFHSWLWµWDULIsED]s¶QsQMsNXS- WLPWMHWsULFLOLGRW¶LMHSWHHIHNWOHMLPLWWsWUHJWDULWWsWDULIRQWHYOHUDPsWsODUWDVHDWR WsQMsWHOHIRQDWHVWDQGDUGHQGDMQMsOLQMHWHOHIRQLNHWRNsVRUHJMHRJUD¿NHDSROLQMHFHOX- lare, do të shkaktonte dekurajimin e konsumatorëve në përdorimin e linjave telefonike të ndihmës apo suportit për të marrë informacion mbi kontratën e lidhur me tregtarin ose për ushtrimin e të drejtave të tyre në lidhje me garancinë apo heqjen dorë.43 Fakti VHVLSDVSDUDJUD¿WWsG\\WsWsQHQLWWs'LUHNWLYsVRIUXHVLWHVKsUELPLWWsWH- 43 Ibid. § 20-24.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 335 lekomunikacionit lejohen të faturojnë konsumatorin për thirrjet telefonike, është krejt i parëndësishëm për konsideratat e mësipërme, me kusht që shumat e faturuara të mos tejkalojnë tarifat e zakonshme që do të paguante konsumatori për telefonatat standar- de. Për rrjedhojë, tregtari mund të tarifojë konsumatorin maksimumi deri në koston e QMsWKLUUMHMHWHOHIRQLNHVWDQGDUGH.sVKWXTsQsUDVWVHN\\NX¿UHVSHNWRKHWIDNWLQsVH WUHJWDULQ[MHUUDSRMR¿WLPHQJDWHOHIRQDWDSsUPHVOLQMsVWHOHIRQLNHMRJMHRJUD¿NHsVKWs i parëndësishëm.44 1s PsQ\\Us Ts Ws UHVSHNWRMQs NsWs NsUNHVs Ws OLJMLW PEL µWDULIsQ ED]s¶ WUHJWDUsW GXKHW Ws SsUGRULQ QXPUD Ws WHOHIRQLVs ¿NVH VWDQGDUGH Ws ]RQsV JMHRJUD¿NH NX DWD ushtrojnë aktivitetin ose numra të telefonisë celulare, që nuk i nënshtrohen ndonjë UHJMLPL Ws YHoDQWs Ws WDULIDYH 1XPUDW MRJMHRJUD¿Ns Ts RIUXHVLW H VKsUELPHYH Ws NR- munikimeve elektronike normalisht i përfshijnë në ofertat e tyre të minutave me një oPLP¿NVPXMRUGKHQXPUDWWKLUUMDHWsFLOsYHWDULIRKHWMRPsVKXPsVHVDWKLUUMDGUHMW QXPUDYHJMHRJUD¿NsGRWsLVKWHQMsVKHPEXOOLQXPUDYHWsWDULIXDUPHWDULIsED]s Në dallim nga sa më sipër, tregtarët duhet të shmangin veçanërisht ata numra WHOHIRQLNsTsXPXQGsVRMQsDW\\UHWs¿QDQFRMQsRVHNRQWULEXRMQsQsVKSHQ]LPHWHVKsU- bimit call centerDSRWsSsU¿WRMQsWsDUGKXUDVKWHVsQJDDWRWKLUUMHWHOHIRQLNHSsUPHV ndarjes së të ardhurave me operatorët telefonikë sikurse janë të ashtuquajturit numra Premium Rate Service (PRS). Megjithatë, çmimi aktual për thirrjen telefonike ndaj tregtarit për qëllimet e për- caktuara në këtë dispozitë, do të ndryshojë për konsumatorë të ndryshëm, në varësi të ofruesit të shërbimit të komunikimit elektronik të zgjedhur për të kryer atë telefo- natë. Pra ky çmim do të jetë edhe në varësi të operatorit telefonik që konsumatori ka zgjedhur vetë për të kryer telefonatat ndaj tregtarit. 1RFLRQL L µWDULIsV ED]s¶ SsU TsOOLPH Ws NsWLM OLJML QXN GXKHW Ws NXSWRKHW VLNXU GHW\\URQ WUHJWDUsW Ws SsUGRULQ Ws DVKWXTXDMWXULW µQXPUD WHOHIRQLNs IDODV¶ Ws FLOsW MDQs përgjithësisht falas për telefonuesin. Po kështu, nuk duhet të kuptohet sikur kjo dispo- zitë u kërkon tregtarëve që të zgjedhin një ofrues të caktuar të shërbimit telefonik, ose WsQGU\\VKRMQsQXPUDWHWHOHIRQLWQJDFHOXODUsQsQXPUD¿NVDSRDQDVMHOOWDV3sUVKHP- EXOOWUHJWDUsWQXNPXQGWsGHW\\URKHQWsNHQsQMsQXPsU¿NVWs$OEWHOHFRPPHTHQsVH ky operator ofron tarifat më të leverdisshme në treg. Gjithashtu kjo dispozitë nuk mund të ndikojë as rastet e ndryshimeve midis tari- fave telefonike, kombëtare, urbane, apo ndërkombëtare. Në varësi të vendndodhjes së konsumatorit dhe të tregtarit do të ndryshojnë edhe tarifat telefonike. E rëndësishme është që për secilën thirrje telefonike të përdoren tarifa bazë, që normalisht përdoren SsUWKLUUMHWH]DNRQVKPHWHOHIRQLNHSRUMRWDULIDPsWsODUWDSUHMWsFLODYHQ[LUUHQ¿WL- me nga tregtari apo palë të treta, kontraktuese të tij. Megjithatë, në rast se tregtari për- dor numra telefonikë me tarifë bazë për konsumatorin, atëherë nuk ka asnjë rëndësi QsVHWUHJWDULNULMRQDSRMR¿WLPHQJDNsWRWDULID45 44 Ibid. § 30-31. 45 Ibid § 32.

336 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime Neni 37/14 Pagesa shtesë Përpara se konsumatorit t’i lindin detyrime nga kontrata ose oferta, tregtari kërkon pëlqimin e shprehur të konsumatorit për çdo pagesë shtesë, përveç çmimit të rënë dakord për detyrimin kryesor kontraktor të tregtarit. Nëse tregtari nuk ka marrë pëlqimin e shprehur të konsumatorit, por e ka nënkuptuar atë, duke përdorur opsionet e paracaktuara, të cilat i kërkohen konsumatorit t’i refuzojë për të shmangur pagesën shtesë, kon- sumatori ka të drejtë të rimbursohet për këtë pagesë. Koment: Qëllimi i kësaj dispozite është të ndalojë tregtarët nga përdorimi i op- VLRQHYH Ws SDUD]JMHGKXUD PH TsOOLP RIULPLQ GKH WDUL¿PLQ SsU PDOOUD DSR VKsUELPH shtesë. Kjo dispozitë zbatohet edhe për shërbimet e transportit të pasagjerëve, kur, për shembull, konsumatori blen online një biletë avioni dhe në platformën elektronike ku po paguan është parazgjedhur edhe opsioni i blerjes së një kontrate sigurimi në udhëtim. Në zbatimin e kësaj dispozite nuk ka rëndësi nëse shërbimi që është pa- razgjedhur nga tregtari hyn apo jo në fushëzbatimin e kësaj pjese të ligjit. Në çdo rast tregtarit i ndalohet të nënkuptojë vullnetin e konsumatorit, sepse për çdo detyrim të konsumatorit kërkohet gjithnjë vullneti i tij i shprehur hapur dhe jo i nënkuptuar. Në rast se tregtari ka parazgjedhur një opsion dhe konsumatori nuk ka qenë aq i vëmend- shëm sa ta vinte re atë, atëherë ai ka të drejtë që të rimbursohet nga tregtari, pasi ky është një detyrim që konsumatori nuk e ka pranuar me vullnet të shprehur dhe të ha- SXU=DNRQLVKWUDVWLLWsDVKWXTXDMWXUDYHµSUHWLFNHGER[HV¶QGRGKQsIXVKsQHVKLWMHYH të pajisjeve elektronike ku tregtari parazgjedh edhe opsionin e një dërgese të shpejtë apo të një kontrate shërbimi mirëmbajtjeje, ose në fushën e biletave të avionëve, ku tregtarët zakonisht parazgjedhin një kontratë sigurimi ose tarifa për bagazhe shtesë. Të gjitha këto raste janë të ndaluara, përndryshe konsumatorit i lind e drejta të rimbur- sohet për shërbimin apo mallin shtesë, por jo për kontratën kryesore. Ai ka të drejtat dhe detyrimet që rrjedhin nga kontrata kryesore, të cilën e ka lidhur me vullnet të lirë, por nuk mbart detyrimet për shtesat. Pasi kontratat për mallrat apo shërbimet shtesë janë nul, atyre u mungon elementi thelbësor, vullneti i njërës palë. Kjo është arsyeja se pse konsumatori rimbursohet për ato pagesa. Neni 37/15 Çdo kusht kontraktor, i cili drejtëpërdrejt apo jodrejtëpërdrejt, heq ose ku- ¿]RQWsGUHMWDWHSDUDVKLNXDUDQJDSMHVD9,HNsWLMOLJMLsVKWsLSDYOHIVKsP dhe nuk krijon efekte juridike për konsumatorin. Koment: E gjithë Pjesa VI e LMK përmban dispozita urdhëruese, çka do të thotë se në rast se vullneti i palëve vjen në kundërshtim me to, atëherë ai do të jetë i pavlefshëm, sipas nenit 92, germa (a) e Kodit Civil. Në rast se tregtarët vendosin Qs NRQWUDWD NXVKWH Ts NX¿]RMQs Ws GUHMWDW H NRQVXPDWRUsYH Ws SDUDVKLNXDUD Qs NsWs pjesë, ato do të konsiderohen njësoj si kushtet e padrejta në kontratë sipas nenit 27 LMK, të pavlefshme dhe pa asnjë pasojë juridike. Ndërkohë kontrata do të vazhdojë të përmbushet nga palët, në rast se ajo mund të ekzistojë pa kushtin e pavlefshëm. Pra, në rast se një kusht i kontratës vjen ndesh me parashikimet e kësaj pjese të ligjit,

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 337 ai do të konsiderohet sikur nuk është shkruar. Në këtë mënyrë do të gjejë zbatim ligji drejtpërsëdrejti në marrëdhënien kontraktore. Për shembull, nëse në një kontratë shitjeje këpucësh në largësi tregtari shkruan një kusht kontraktor i cili parashikon se nuk lejohet heqja dorë, do të thotë se ky kusht është absolutisht i pavlefshëm. µ, SDYOHIVKsP¶ Qs NsWs UDVW GR Ws WKRWs QMsVRM VLNXU Ws PRV LVKWH VKNUXDU IDUH 3UD pavarësisht se ky kusht është shkruar në kontratë dhe konsumatori e ka pranuar kon- tratën, konsumatori përsëri ka të drejtë të heqë dorë, në këtë rast deri në një vit pas GRUs]LPLWWsVHQGLW1sNsWsUDVWNRQVXPDWRULPXQGW¶LPEDWKsNsSXFsWSsUQMsYLWGKH SDVWDMW¶LNWKHMsHWsULPEXUVRKHWSsUSDJHVsQTsNDEsUs Megjithatë nuk ndalohet që tregtarët të ofrojnë kushte më të favorshme për kon- sumatorët sesa ato të parashikuara në ligj, sikurse përcakton neni 34, pika 4 LMK. Këto kushte më të favorshme do të konsiderohen të vlefshme dhe do të gjejnë zbatim në kontratë, në respekt të shprehjes së lirë të vullnetit mes palëve, pasi ligji synon mbrojtjen e konsumatorit nga abuzimet dhe jo ndalimin e trajtimit të favorshëm të konsumatorit në marrëdhëniet e lira kontraktore. Neni 38 Furnizimi i paporositur 1. Ndalohet furnizimi i konsumatorit me mallra, ujë, gaz, energji, ngrohje lokale ose përmbajtje digjitale dhe shërbime, të ndaluara, sipas pikës 7, të nenit 17, seksioni B, të këtij ligji, të cilat nuk janë porositur paraprakisht nga konsumatori, kur një furnizim i tillë përfshin kërkesë për pagesë. 2. Në rastin e furnizimit të paporositur, konsumatori është i lirë nga kush- ti për çdo lloj pagese dhe nga detyrimi për të marrë çfarëdo veprimi, përfshirë edhe kthimin mbrapsht të mallit. Mungesa e përgjigjes nga kon- sumatori nuk nënkupton miratimin. .RPHQW)XUQL]LPLLSDSRURVLWXURVHLTXDMWXUQGU\\VKHµVKLWMHSsULQHUFL¶QGDORKHW Këtu përfshihen furnizimet e mallrave ose shërbimeve që nuk janë porositur më parë nga ana e konsumatorit. Në këto raste konsumatori nuk ka asnjë detyrim në lidhje me furnizimin paporositur dhe mungesa e përgjigjes nga ana e tij nuk mund të interpretohet VLPLUDWLP.RQVXPDWRULPXQGWsEsMso¶WsGsVKLURMsPHPDOOLQHGKHPXQGWDSsUGRUs atë, pra ai nuk është i detyruar ta kthejë mallin mbrapsht te tregtari. Madje edhe sikur ta përdorë mallin, nuk është i detyruar të paguajë për të, në rast se nuk e ka porositur vetë. Ky është rasti tipik ku heshtja nuk shpreh asgjë veç heshtjes. Pra në këtë rast nuk kemi një formë të shfaqjes së vullnetit nga konsumatori e për rrjedhojë as ndonjë kontratë të formuar mes palëve. Ky është përsëri një rast ku devijohet nga parimet e përgjithshme të Kodit Civil, në funksion të një mbrojtjeje adekuate dhe efektive të konsumatorit. Shembuj: - dërgimi i një libri ose kampioni i një malli ushqimor dhe kërkesa për pagesë pa SDVXUQMsSRURVLQJDNRQVXPDWRUL - vazhdimi i dërgimit të një malli ose përmbushjes së një shërbimi konsumatorit SDVSsUIXQGLPLWWsNRQWUDWsV - dërgimi i një mjeti pagese ose karte krediti një konsumatori që nuk e ka kërkuar shprehimisht atë dhe:

338 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime - kërkesa e pagesës për përdorimin e kartës ose për të mbuluar shpenzimet për të ULVKLNXDUNsUNHVsQHNU\\HUQJDNRQVXPDWRULQXNPXQGWsOHMRKHW - ofrimi i kartës SDSDJHVsPXQGWsOHMRKHW - ofrimi i përdorimit të kartës për një muaj pa pagesë, duke kërkuar më pas pagesë në rast se konsumatori nuk informon tregtarin se ai nuk është i interesuar që ta përdorë atë nuk mund të lejohet. 1HQL.X¿]LPLLSsUGRULPLWWsPMHWHYHWsYHoDQWDWsNRPXQLNLPLWQs largësi Përdorimi nga tregtari i mjeteve të mëposhtme të komunikimit në largësi kërkon pëlqimin paraprak të konsumatorit: a) telefoni; b) faksi; c) posta elektronike. Koment: Neni 39 ndalon përdorimin nga ana e tregtarit të disa mjeteve të komu- nikimit në largësi pa miratimin e shprehur të konsumatorit. Duhet kujtuar se mos- përgjigjja e konsumatorit nuk duhet të interpretohet si miratim. Mjetet e komunikimit në largësi që kërkojnë miratimin paraprak të konsumatorit MDQsWHOHIRQLIDNVLGKHSRVWDHOHNWURQLNH Telefonatat e padëshiruara në banesën e konsumatorit ose ndonjë vend tjetër, si edhe përdorimi i faksit ose postës elektronike janë të ndaluara nga legjislacioni shqip- WDU 6LSDV QHQLW  Ws OLJMLW µ3sU WUHJWLQs HOHNWURQLNH¶ QGDORKHQ NRPXQLNLPHW WUHJWDUH të pakërkuara. Komunikimet tregtare të pakërkuara nëpërmjet postës elektronike ose me SMS lejohen vetëm me miratimin paraprak të marrësit të tyre. Ndërsa në rastet kur komunikimet tregtare të pakërkuara nëpërmjet postës elektronike lejohen sipas OHJMLVODFLRQLWQsIXTLDWRGXKHWWsLGHQWL¿NRKHQTDUWsGKHSDG\\VKLPVLNRPXQLNLPH WUHJWDUHT\\VKQsoDVWLQ¿OOHVWDUWsPDUUMHVVsW\\UHSUHMPDUUsVLW0HJMLWKDWsoGRRIUXHV i shërbimeve që ofron komunikime tregtare të pakërkuara nëpërmjet postës elektro- nike, mban një regjistër përjashtimesh, ku regjistrohen personat që nuk kanë dëshirë të marrin komunikime tregtare të pakërkuara. Ofruesit e shërbimeve janë të detyruar të kontrollojnë rregullisht dhe të respektojnë regjistrin e përjashtimeve. Pra ofrue- VLWHVKsUELPHYHGXKHWWsNHQsSDWMHWsURSVLRQLQµoDERQRKX¶PHTsOOLPTsW¶XMDSLQ mundësi marrësve të mos shqetësohen më nga posta elektronike e pakërkuar.

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 339 SHTOJCA I Informacion në lidhje me ushtrimin e së drejtës së heqjes dorë nga kontrata A. Model udhëzimesh për heqjen dorë nga kontrata E drejta e heqjes dorë nga kontrata Ju keni të drejtën e heqjes dorë nga kjo kontratë brenda 14 ditësh, pa dhënë asnjë arsye. Afati i heqjes dorë mbaron pas 14 ditësh nga dita [1] Për të ushtruar të drejtën e heqjes dorë duhet të na informoni ne [2] për vendimin e heqjes dorë nga kjo kontratë me anë të një deklarate të qartë (p.sh. një letër dërguar me postë, faks, ose postë elektronike). Ju mund të përdorni modelin bashkëngjitur të formularit të heqjes dorë, por ky nuk është i detyrueshëm.[3] Me qëllim respektimin e afatit të heqjes dorë, mjafton që të dërgoni njoftimin tuaj në lidhje me ushtrimin e së drejtës së heqjes dorë përpara se të jetë plotësuar afati i heqjes dorë. Efektet e heqjes dorë nga kontrata 1sVH MX KLTQL GRUs QJD NMR NRQWUDWs QH GR W¶MX ULPEXUVRMPs Ws JMLWKD SDJHVDW H marra prej jush, duke përfshirë shpenzimet e dorëzimit (me përjashtim të kostove shtesë që rezultojnë nga zgjedhja juaj e një dërgese të ndryshme nga dërgesa standard më pak e kushtueshme, e ofruar prej nesh), pa vonesa të panevojshme, por gjithsesi jo më vonë se 14 ditë nga dita në të cilën ne njoftohemi për vendimin tuaj të heqjes dorë nga kjo kontratë. Ne do ta realizojmë një rimbursim të tillë duke përdorur të njëjtat PMHWHSDJHVHVLDWRWsSsUGRUXUDQJDMXSsUWUDQVDNVLRQLQ¿OOHVWDUSsUYHoVHNXUMXNHQL UsQsVKSUHKLPLVKWGDNRUGQGU\\VKHJMLWKVHVLMXYHQXNGRW¶MXOLQGsDVQMsNRVWRWMHWsU si rrjedhojë e një rimbursimi të tillë. [4] [5] [6] BBBBBBBBBBBBBBBBBBBB Udhëzime për plotësimin: [1.] Vendosni një prej teksteve të mëposhtme në thonjëza: (a) “e lidhjes së kontratës.”, në rastin e një kontrate shërbimi, ose të një kontrate për furnizim me ujë, gaz ose energji elektrike, kur ato nuk janë vendosur në shitje në QMsYsOOLPWsNX¿]XDUDSRVDVLWsSsUFDNWXDUQJURKMHORNDOHRVHSsUPEDMWMHdigjitale, TsQXNMHSHWQsQMsPMHWWsWUXSs]XDU (b) “ku ju, ose një palë e tretë e ndryshme nga transportuesi dhe e autorizuar nga ju, merr në GRUs]LPPDOOUDW´QsUDVWLQHQMsNRQWUDWHVKLWMHMH (c) “për të cilat ju apo një palë e tretë e ndryshme nga transportuesi dhe e auto- rizuar nga ju, merr në dorëzim mallin të fundit”, në rastin e një kontrate që lidhet me disa lloje mallrash të porositura nga konsumatori në një porosi dhe të dorëzuara veç e veç:

340 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime (ç) “kur ju, ose një palë e tretë, e ndryshme nga transportuesi dhe e autorizuar nga ju, merr në dorëzim lotin apo pjesën e fundit”, në rastin e një kontrate që ka të bëjë me GRUs]LPLQHQMsPDOOLTsSsUEsKHWQJDGLVDORWHDSRSMHVs (d) “kur ju, ose një palë e tretë, e ndryshme nga transportuesi dhe e autorizuar nga ju, merr në dorëzim mallin e parë”, në rastin e një kontrate për furnizimin periodik të mallrave. [2.] Vendosni emrin tuaj, adresën postare dhe, nëse keni, numrin tuaj të telefonit, faksit dhe adresën e postës elektronike. [3.] Nëse i jepni konsumatorit mundësinë të plotësojë elektronikisht dhe të dër- gojë njoftimin për heqjen dorë të tij nga kontrata, në website-in tuaj vendosni para- JUD¿Q Ts YLMRQ ³-X PXQG WD SORWsVRQL GKH GsUJRQL HGKH HOHNWURQLNLVKW IRUPXODULQ model të heqjes dorë nga kontrata ose çdo deklaratë tjetër të qartë në website-in tonë >YHQGRVQLDGUHVsQHLQWHUQHWLW@1sVHMXSsUGRUQLNsWsRSVLRQQHGRW¶MXNRPXQLNRMPs SDYRQHVsNRQ¿UPLPLQHPDUUMHVVsQMRIWLPLWWsKHTMHVGRUsQJDNRQWUDWDPHDQsWs një mjeti të qëndrueshëm komunikimi (p.sh. me postë elektronike)”. >@ 1s UDVWLQ H QMs NRQWUDWH VKLWMHMH NX MX QXN NHQL RIUXDU W¶L PHUUQL PDOOUDW Qs rast të heqjes dorë nga kontrata, vendosni shprehjen për sa vijon: “Ne mund të mos e bëjmë rimbursimin përpara se të kemi marrë mallrat mbrapsht, ose përpara se ju të keni paraqitur provat se i keni kthyer mallrat, cilado qoftë më e para.”. [5.] Në rast se konsumatori i ka marrë mallrat e lidhura me kontratën: (a) vendosni: ³1HGRW¶LWsUKHTLPYHWsPDOOUDW´RVH  ³-X GXKHW W¶L NWKHQL PDOOUDW RVH Ws QD L GRUs]RQL RVH « >YHQGRVQL HPULQ GKH DGUHVsQSRVWDUHVLSDVUDVWLWWsSHUVRQLWWsDXWRUL]XDUSUHMMXVKSsUW¶LPDUUsPDOOUDW@ pa vonesa të panevojshme, por gjithsesi, jo më vonë se 14 ditë nga dita në të cilën do të na njoftoni për heqjen dorë tuajën nga kjo kontratë. Afati konsiderohet i respektuar prej jush, nëse ju na i ktheni mallrat përpara plotësimit të periudhës prej 14 ditësh.” (b) vendosni: - “Ne do të mbulojmë shpenzimet e kthimit të mallrave.”, - “Ju do të mbuloni shpenzimet e drejtpërdrejta të kthimit të mallrave.”, - Nëse në një kontratë në largësi, ju nuk ofroni të paguani shpenzimet e kthimit të mallrave dhe për shkak të natyrës së tyre, mallrat nuk mund të kthehen normalisht me postë: “Ju do të duhet të përballoni shpenzimet e kthimit të mallrave … LEK >YHQGRVQLVKXPsQ@´RVHQsVHNRVWRMDHNWKLPLWWsPDOOUDYHQsPsQ\\UsWsDUV\\HVKPH QXN PXQG Ws OORJDULWHW SDUDSUDNLVKW ³-XYH GR W¶MX GXKHW Ws SsUEDOORQL VKSHQ]LPHW H drejtpërdrejta të kthimit të mallrave. Kostoja vlerësohet maksimumi afërsisht … (85/(.>YHQGRVQLVKXPsQ@´RVH - Nëse në një kontratë jashtë qendrave tregtare, mallrat, për nga natyra e tyre, normalisht nuk mund të kthehen me postë dhe i janë dorëzuar konsumatorit në shtëpi QsNRKsQHOLGKMHVVsNRQWUDWsV³1HGRW¶LPDUULPPDOOUDWPHVKSHQ]LPHWWRQD´GKH (c) vendosni: “Ju jeni përgjegjës për vlerën e pakësuar të mallit, që rezulton nga një përdorim i ndryshëm, nga ai që nevojitet për të përcaktuar natyrën, karakteristikën dhe funksionimin e tij.” [6.] Në rastin e një kontrate për ofrimin e shërbimeve ose për furnizimin me ujë, JD] HQHUJML HOHNWULNH NXU DWR QXN MDQs YHQGRVXU Qs WUHJ Qs YsOOLP Ws NX¿]XDU RVH

3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV 341 Qs VDVL Ws FDNWXDU RVH SsU QJURKMH ORNDOH YHQGRVQL SDUDJUD¿Q Ts YLMRQ ³1sVH NHQL NsUNXDUWs¿OORQLNU\\HUMHQHVKsUELPHYHRVHIXUQL]LPLQHXMLWJD]LWHQHUJMLVsHOHNWULNH ngrohjen lokale [fshijeni sipas rastit] gjatë periudhës së heqjes dorë, do të na paguani një shumë, e cila është në perpjestim me atë që ju është dhënë, deri në kohën kur na keni njoftuar për heqjen tuaj dorë nga kjo kontratë, përkundrejt përmbushjes së plotë të kontratës. B. Formulari model i heqjes dorë nga kontrata (plotësojeni dhe dërgojeni këtë formular vetëm nëse dëshironi të tërhiqeni nga kontrata)  'UHMWXDU >NsWX HPUL L WUHJWDULW DGUHVD JMHRJUD¿NH GKH QXPUL L WLM L IDNVLW GKH adresa e postës elektronike, sipas rastit, duhet të vendosen nga tregtari]: - Unë/Ne(*) me anë të këtij formulari njoftoj/më(*), që Unë/Ne(*) tërhiqem/i(*) nga kontrata ime/jonë(*) e shitjes së mallrave të mëposhtme/ për ofrimin e shërbimit të mëposhtëm(*), - Porositur në(*)/marrë në(*), - Emri i konsumatorit/konsumatorëve, - Adresa e konsumatorit/konsumatorëve, - Firma e konsumatorit/konsumatorëve (vetëm nëse ky formular njoftohet me letër), - Data BBBBBBBBBBBBBBBBB (*) Fshijeni sipas rastit.

342 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime SHTOJCA II KËRKESAT PËR INFORMIMIN E KONSUMATORËVE NË LIGJIN PËR MBROJTJEN E KONSUMATORËVE NË LIGJIN PËR SHËRBIMET NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË NË LIGJIN PËR TREGTINË ELEKTRONIKE LMK Ligji Për Shërbimet Ligji Për Tregtinë Elektronike [LTE] Nr. 9902, [LSH] Nr. 10 128, dt. 11.5.2009 dt. 17.4.2008 Nr. 66/2016, dt. 9.6.2016 Fusha e kontratat e Neni 1 Neni 1 zbatimit lidhura midis Ky ligj ka për qëllim ....vendosja e rregullave për kryerjen e konsumatorëve të përcaktojë parimet veprimeve tregtare në rrugë elektronike, dhe tregtarëve, themelore dhe kriteret që nëpërmjet shërbimeve të ofruara nga me përjashtim garantojnë të drejtën e shoqëria e informacionit të rasteve të themelimit dhe të drejtën parashikuara e ushtrimit të aktivitetit për Neni 3(a) nga neni 34/1 ofruesit e shërbimeve në a) “Shërbimet e shoqërisë së Republikën e Shqipërisë, informacionit” janë shërbimet, që duke garantuar cilësi të ofrohen përkundrejt pagesës, në lartë të shërbimeve për distancë, nëpërmjet mjeteve elektronike SsU¿WXHVLWHW\\UH dhe me kërkesë individuale të marrësit Neni 2 të shërbimit. përfshin të gjitha shërbimet me përjashtim te atyre te Neni 2 përcaktuara 1. Ky ligj zbatohet për shërbimet e shoqërisë së informacionit kundrejt SHUVRQDYH¿]LNsDMXULGLNsSsU¿WXHVWs tyre, me përjashtim: Neni 6(1)

I. Informacion LMK LSH LTE mbi tregtarin Neni 35 (1)(b) dhe Neni 14 (1) Neni 7(1)(a) I.1. Emri Neni 36(1) (b) a) emrin, statusin dhe formën juridike të a) emrin tregtar të ofruesit të Identiteti i tregtarit, si emri i tij tregtar ofruesit, shërbimit dhe, nëse nuk ka të tillë, emrin me anë të të cilit ai 3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV është regjistruar për ushtrimin e YHSULPWDULVs I.2. Adresa dhe Neni 35 (1)(b) Neni 14 (1) Neni 7(1)(b)(c) kontaktet >@DGUHVsQJMHRJUD¿NHQsWsFLOsQDLXVKWURQYHSULPWDULQs a) adresën, ku të jenë përcaktuar edhe të dhëna b) adresën e vendit, në të cilën tregtare dhe numrin e tij të telefonit për kontaktim e komunikim të drejtpërdrejtë, është vendosur selia apo qendra I.3. Regjistri VLSDVUDVWLWHGKHQsPsQ\\UsHOHNWURQLNH kryesore e veprimtarisë së ofruesit tregtar Neni 36(1)(c) WsVKsUELPLW DGUHVsQ JMHRJUD¿NH Qs Ws FLOsQ WUHJWDUL XVKWURQ c) adresën e postës elektronike veprimtarinë, numrin e telefonit, numrin e faksit dhe apo çdo detaj tjetër që lejon DGUHVsQ H SRVWsV HOHNWURQLNH Ws WUHJWDULW SsU W¶L GKsQs NRPXQLNLPLQHVKSHMWsGKHH¿NDV mundësi konsumatorit të kontaktojë tregtarin dhe të PHRIUXHVLQHVKsUELPLW NRPXQLNRMs PH Ws Qs PsQ\\Us Ws VKSHMWs GKH H¿NDVH VLGKHDGUHVsQJMHRJUD¿NHGKHLGHQWLWHWLQHWUHJWDULWQs Neni 7(1)(ç) emër të të cilit ai po vepron, sipas rastit ç) të dhënat e regjistrimit në regjistrin tregtar të ofruesit të Neni 36(1)(ç) shërbimit, sidomos numrin unik të DGUHVsQ JMHRJUD¿NH Ws THQGUsV Vs WUHJWDUL QsVH sVKWs H LGHQWL¿NLPLWWsSHUVRQLW ndryshme nga adresa e dhënë në përputhje me pikën (c), si dhe atë të tregtarit në emër të të cilit ai vepron, sipas rastit, ku konsumatori mund të adresojë ndonjë ankesë I.4. NUIS/ Neni 14 (1) Neni 7(1)(e) NIPT EQXPULQ XQLN Ws LGHQWL¿NLPLW Ws VXEMHNWLW H QXPULQ XQLN Ws LGHQWL¿NLPLW Ws 18,6 subjektit apo NIPT-in. 343

I.5. Kërkesa Neni 14 (1) Neni 7(1)(dh) 344 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime VSHFL¿NH ç) në rastin e profesioneve të rregulluara, për profesionet organin profesional apo ndonjë institucion të dh) profesionet e rregulluara, e rregulluara ngjashëm, ku ofruesi është regjistruar, titullin SURIHVLRQDO GKH YHQGLQ NX H ND ¿WXDU NsWs duke treguar edhe: i) entin publik , .RQÀLNWL L WLWXOO interesit profesional ose institucionin Neni 14(3) I.7. Autoriteti 0HNsUNHVsWsSsU¿WXHVYH e ngjashëm me të, ku ofruesi i mbikëqyrës b) rregullat profesionale të zbatueshme, sa VKsUELPLW sVKWs L UHJMLVWUXDULL u takon profesioneve të rregulluara, dhe ku titullin profesional dhe shtetin JMHQGHQDWR H OsVKLPLW DSR Ws ¿WLPLW Ws WLMLLL UHIHULPLQ SsU UUHJXOODW që rregullojnë profesionin dhe juridiksionin e zbatuar në shtetin e krijimit të tij, si dhe mjetet për LQIRUPLPSsUWR Neni 14(3)(c) 0HNsUNHVsWsSsU¿WXHVYH c) informacion për veprimtaritë e tjera apo partneritetet, të cilat lidhen në mënyrë të drejtpërdrejtë me shërbimin e ofruar, dhe PDVDW H PDUUD SsU Ws VKPDQJXU NRQÀLNWLQ H interesit. Ky informacion duhet të përfshihet në çdo dokument informues, ku ofruesi jep QMsSsUVKNULPWsGHWDMXDUWsVKsUELPLWWsWLM Neni 14 (1) Neni 7(1) c) në rastin kur veprimtaria është objekt d) të dhëna të veçanta të i autorizimit, të dhëna për autoritetin autoritetit përgjegjës mbikëqyrës, NRPSHWHQWSsUNsWsTsOOLPDSR39.Qs kur veprimtaria e ofruesit të shërbimit është objekt i ushtrimit të saj nëpërmjet pajisjes së tij me DXWRUL]LPWsYHoDQWs

II. Lidhja e kontratës LMK LSH LTE II.1. Kosto e përdorimit të Neni 36(1)(dh) 3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV mjeteve të komunikimit në distancë koston e II.2. përdorimit Hapat teknike të mjeteve të komunikimit në largësi për lidhjen e kontratës, kur ajo kosto llogaritet me një tarifë të ndryshme nga ajo ED]s Neni 13(1) a) hapat e ndryshëm proceduralë, që do të QGLTHQSsUOLGKMHQHNRQWUDWsV F PsQ\\UDW WHNQLNH SsU LGHQWL¿NLPLQ dhe korrigjimin e gabimeve, përpara SDUDTLWMHVVsNsUNHVsVSRURVLVs oJMXKsWHRIUXDUDSsUOLGKMHQHNRQWUDWsV d) faktin nëse kontrata e lidhur do të arkivohet nga ofruesi i shërbimit dhe nëse do të ketë akses te kjo kontratë. Neni 14(2) 2. Kontrata elektronike quhet e lidhur kur ofruesi merr një mesazh elektronik, që përmban deklarimin e marrjes së NRQ¿UPLPLWGKHSUDQLPLQHRIHUWsV 345

346 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime III. Përshkrimi i LMK LSH LTE produktit III.1. Neni 35 (1)(a) dhe Neni 14(1)(f) Karakteris- Neni 36(1)(a) f) karakteris- tikat karakteristikat tikat kryesore kryesore të mall- të shërbimit, rave apo shërbi- nëse nuk janë meve, në shkallën të qarta nga e përshtatshme konteksti. për formën e ko- munikimit dhe për natyrën e mallrave DSRVKsUELPHYH III.2. Neni 35 (1)(e) dhe Funksional- Neni 36(1)(m) iteti funksionalitetin, duke përfshirë ma- sat e zbatueshme të mbrojtjes teknike të përmbajtjes digjitale, sipas rastit III.3. Neni 35 (1)(ë) dhe Ndërve- Neni 36(1)(n) prueshmëria çdo ndërvepruesh- mëri përkatëse të përmbajtjes digji- tale me “hardware” dhe “software” për të cilat tregtari ka dijeni, ose që duhet të ketë dijeni, sipas UDVWLW III.4. Neni 8 (c)(ç) Ofertat pro- mocionale c) në rastin e ofertave promocionale, që VMHOOLQVLSDVRMsXOMHQHoPLPLW¿WLPLQH ndonjë çmimi apo të dhuratave të lejuara, sipas legjislacionit në fuqi, duhet të ketë të LGHQWL¿NXDUTDUWsWsGKsQDWHPsVLSsUPHVL dhe duhet të paraqesë në mënyrë të qartë, lehtësisht të arritshme dhe pa dyshim, NXVKWHWTsGXKHQSORWsVXDUSsUNXDOL¿NLP ç) në rastin e konkurseve apo të lojërave promocionale, nëse këto janë të lejuara sipas legjislacionit në fuqi, ofruesi i shërbimit të VKRTsULVsVsLQIRUPDFLRQLWGXKHWW¶LNHWsWs LGHQWL¿NXDUDTDUWsDWRVLWsWLOODVLGKHWs paraqesë për të tretët, në mënyrë të qartë, lehtësisht të arritshme dhe pa asnjë dyshim, kushtet për pjesëmarrjen e tyre.

IV. Çmimi LMK LSH LTE Neni 35 (1)(c) Neni 14(1)(ë) Neni 7(2) 3MHVD9,±7sGUHMWDWHNRQVXPDWRUsYHGKHIRUPDWHOLGKMHVVsNRQWUDWsV Neni 36(1)(d) ë) çmimin e shërbimit, kur, 2. Ofruesi i shërbimit të shoqërisë së informacionit çmimin e plotë të mallrave apo shërbimeve, përfshirë taksat për një shërbim të caktuar, jep informacionin e parashikuar në pikën 1 të këtij e tatimet, ose mënyrën me të cilën çmimi do të llogaritet, sVKWsSDUDFDNWXDUQMsoPLP neni, në mënyrë të qartë, të saktë dhe lehtësisht kur natyra e mallrave apo shërbimeve është e tillë që, çmimi të kuptueshëm, për mallrat apo shërbimet, që ai nuk mund të llogaritet paraprakisht për shkaqe të arsyeshme. Neni 14(3)(a) ofron ose parashikon të ofrojë në të ardhmen, Sipas rastit, jepet edhe informacioni mbi të gjitha tarifat  0H NsUNHVs Ws SsU¿WXHVYH veçanërisht për çmimet. Informacioni duhet të shtesë të transportit, të dorëzimit apo ato postare [vetëm Neni ofruesit duhet të paraqesin jetë i qartë dhe lehtësisht i kuptueshëm, se çmimi 36(1)(d) informacionin e mëposhtëm i ofruar prej tij është përfundimtar dhe se në të - dhe çdo kosto tjetër] ose, kur këto tarifa për shkaqe të shtesë: janë përfshirë tatimi e kostot e transportit apo të arsyeshme nuk mund të llogariten paraprakisht, faktin që, a) çmimin, në rastet kur, për dërgimit të tij deri në destinacionin përfundimtar, për tarifa të tilla shtesë mund të kërkohet pagesë. [vetëm një shërbim të caktuar, ky WsSsU¿WXHVLWDSRWsPDUUsVLW Neni 36(1)(d)]Në rastin e një kontrate me afat të pacaktuar, nuk është paracaktuar, ose, ose të një kontrate që përmban një abonim, çmimi i plotë kur një çmim i saktë nuk përfshin koston e përgjithshme për periudhën e faturimit. Kur mund të jepet, mënyrën e QMs NRQWUDWH Ws WLOOs QJDUNRKHW PH QMs oPLP PH WDULIs ¿NVH përllogaritjes së tij apo një çmimi i plotë përfshin edhe koston e përgjithshme mujore. YOHUsWsSsUDIsUWWsGHWDMXDU Kur kosto e përgjithshme, për shkaqe të arsyeshme nuk mund të llogaritet paraprakisht, jepet mënyra me të cilën do WsOORJDULWHWoPLPL 347

V. Përmbushja e kontratës LMK LSH LTE 348 Ligji për mbrojtjen e konsumatorëve – teksti me shpjegime V.1. Neni 35 (1)(ç) Dorëzimi dhe pagesa Neni 36(1)(e) parashikimet për mënyrën e pagesës, dorëzimin, ekzekutimin, kohën kur tregtari merr përsipër të dorëzojë mallrat ose të kryejë shërbimet V.2. Neni 35 (1)(ç) Trajtimi i ankesave Neni 36(1)(e) si dhe për procedurën e trajtimit të ankesave që ndjek tregtari, sipas rastit V.3. Neni 36(1)(ll) *DUDQFLWs¿QDQFLDUH ekzistencën dhe kushtet e depozitave apo garancive Ws WMHUD ¿QDQFLDUH Ts GXKHQ SDJXDU DSR SDUDTLWXU QJD konsumatori, me kërkesë të tregtarit, sipas rastit V.4. Neni 35 (1)(d) Garancitë ligjore Neni 36(1)(h) kujtesën për ekzistencën e detyrimit ligjor të përputhshmërisë së mallrave V.5. Neni 35 (1)(d) Neni 14(1) Garancitë tregtare dhe Neni 36(1)(i) shërbimet pas shitjes ekzistencën dhe kushtet për asistencë të klientëve pas e) garancitë pas shitjes, nëse shitjes, shërbime pas shitjes dhe garancitë tregtare, sipas ND rastit