การพัฒนาการรวมกลุ่ม แบบเครือข่ายวิสาหกิจด้านการท่องเที่ยว: แนวคิดและการประยุกต์

224 หรือ QL = (Eij/Ej) (บางคร้ังใช้ LQ) (Eiu/Eu) โดย QL ควรจะมีค่า >1 แสดงวา่ อุตสาหกรรมการท่องเท่ียวหรือเครือข่ายวสิ าหกิจของแหล่ง ท่องเท่ียวน้ีโดดเด่นและมีความชานาญเฉพาะ (Degree of Specialization) QL = 1 แสดงวา่ อุตสาหกรรมการทอ่ งเที่ยวหรือเครือขา่ ยวสิ าหกิจของแหล่งท่องเท่ียวน้ีมีความ เชี่ยวชาญ (Level of expertise) เทา่ กบั อุตสาหกรรมการท่องเท่ียวรวมท้งั ประเทศหรือพ้ืนที่หรือภมู ิภาคที่พิจารณา QL < 1 แสดงวา่ อุตสาหกรรมการทอ่ งเท่ียวหรือเครือข่ายวสิ าหกิจของแหล่งท่องเที่ยวน้ีมีการ เตรียมความพร้อม (Level of preparation) นอ้ ยกวา่ อุตสาหกรรมการทอ่ งเที่ยวรวมท้งั ประเทศหรือพ้นื ท่ีหรือ ภมู ิภาคที่พิจารณา ตวั เลขน้ีนามาพิจารณาถึงศกั ยภาพการเกิดเครือข่ายวสิ าหกิจโดยเฉพาะดา้ นการทอ่ งเท่ียวไดอ้ ยา่ งไร คาตอบก็คือ สามารถนามาใชไ้ ดใ้ นกรณีท่ีคา่ ไม่เป็ น 0 หรือมีคา่ มากกวา่ 0 หากมีค่าลบอาจเกิดปัญหา จึงไดม้ ีการ แกป้ ัญหาโดยการวดั คา่ จานวนตาแหน่งงานท่ีเพิ่มข้ึน (excess of the number of jobs) ซ่ึงไดส้ ูตรใหม่วา่ ดชั นีตาแหน่ง/ทาเล = Eij/Ej = 1 Ein/E.n สามารถคานวนจานวนงานที่เพ่มิ ข้ึนไดใ้ นระดบั ที่เขตทอ่ งเท่ียวมีความเชี่ยวชาญเท่ากบั ระดบั ภมู ิภาค หรือประเทศ โดยหาคา่ ดชั นีการแผข่ ยายเครือข่ายวสิ าหกิจ (ผเู้ ขียน) หรือ HC* (Horizontal Clustering) โดยอยู่ ภายใตแ้ นวคิดวา่ ความไดเ้ ปรียบของพ้นื ท่ีมีความสัมพนั ธ์กบั ทาเลทางภูมิศาสตร์ของแหล่งทอ่ งเท่ียว HC* = Eij – EijA Eij = จานวนการจา้ งงานในอุตสาหกรรมการทอ่ งเท่ียวโดยรวม

225 EijA = จานวนการจา้ งงานในอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวของพ้ืนท่ีท่ีสนใจศึกษา ในบางกรณีอาจมีการพจิ ารณาโดยใชข้ นาดพ้ืนที่ของแหล่งทอ่ งเท่ียว (Destination size) ประกอบการ พิจารณาเพ่ือใหน้ ้าหนกั ต่อตารางกิโลเมตร โดยนาค่า Eij และ EijA ไปหารดว้ ยขนาดพ้นื ที่ ดูตวั อยา่ งการคานวน จากค่าต่างๆ ท่ี 01, 02, 03 และ 04 ต่อมาสามารถพจิ ารณาปัจจยั ภายนอกท่ีมีการเปล่ียนแปลงหรือพลวตั ิที่อาจมีอิทธิพลทางบวกตอ่ พ้นื ที่ เช่น ระดบั การศึกษา รายไดเ้ ฉลี่ยน จานวนครัวเรือน และอื่นๆ 4.13.4 ปัจจัยความสาเร็จของเครือข่าย การพจิ ารณาปัจจยั แห่งความสาเร็จของการต้งั เครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเท่ียวน้ี ต้งั อยบู่ นพ้นื ฐานของ ค่าท่ีวดั ได้ ซ่ึงสามารถใชพ้ ยากรณ์โอกาสหือศกั ยภาพของเครือข่ายวสิ าหกิจการทอ่ งเที่ยวไดพ้ อสมควร อยา่ งไรก็ ตามการพจิ ารณาถึงนโยบายของภาครัฐ ความเขม้ แขง็ ของการรวมกลุ่ม โอกาสดา้ นความไวว้ างใจและ เทคโนโลยที ่ีร่วมสนบั สนุนการแลกเปลี่ยนขา่ วสารเพ่ือพฒั นานวตั กรรมก็เป็นปัจจยั ยท่ีมีความสาคญั ท่ีควร พจิ ารณาเช่นกนั รวมตลอดจนฐานขอ้ มูลที่ควรทนั สมยั มีความน่าเชื่อถือ กเ็ ป็นองคป์ ระกอบของการพยากรณ์ ความเป็นไปไดแ้ ละความสาเร็จของเครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเท่ียวเช่นกนั 4.14 เครือข่ายวสิ าหกจิ การท่องเทย่ี วในประเทศเลก็ ๆ เช่น ทรินิแดดและโตบาโก (Tourism Cluster in Trinidad and Tobago island) 4.14.1 เร่ิมก่อต้งั : ไม่ปรากฏ 4.14.2 ความเป็ นมา ประเทศทรินิแดดและโตบาโก (Trinidad and Tobago, TT) มีระบบเศรษฐกิจข้ึนกบั การขดุ เจาะและกลน่ั น้ามนั ดิบและกา๊ ซธรรมชาติ จนกระทงั่ ในปัจจุบนั ราคาน้ามนั ตกต่าส่งผลกระทบต่อภาวะฝืดเคืองของประเทศ

226 จนหนั มาสนใจพฒั นาอุตสาหกรรมที่อาจมีโอกาสขยายตวั หน่ึงในอุตสาหกรรมดงั กล่าวไดแ้ ก่ การทอ่ งเที่ยว ซ่ึง เป็นอุตสาหกรรมใหม่ที่ถูกละเลยมานาน โดยเฉพาะการท่องเท่ียวอนั มีลกั ษณะภมู ิประเทศแบบเกาะแบบทรินิ แดดและโตบาโกน้ี ในการศึกษาวจิ ยั เกี่ยวกบั การท่องเท่ียวของเกาะมกั มุ่งเนน้ ประเด็นทางการตลาดท่ีเช่ือมโยงกบั ความเป็น ผปู้ ระกอบการ ตลอดจนความร่วมมือกนั ของผเู้ ก่ียวขอ้ งท่ีประสานรูปแบบการจดั การแหล่งทอ่ งเที่ยวที่มี มิตรภาพ (Tourism-Friendly destinations) การจดั การท่ีสัมพนั ธ์กบั ชุมชน (Community-based relationship) และ ระบบการบริหารจดั การการทอ่ งเที่ยวของเกาะขนาดเล็ก (Small island Tourism Management) และอื่นๆ ประเทศทรินิแดดและโตบาโกใชต้ น้ แบบเครือข่ายวสิ าหกิจการทอ่ งเท่ียวที่เกิดข้ึนในภาค ตะวนั ออกเฉียงเหนือของประเทศบราซิล โดยที่มีความเชื่อมโยงการทางานร่วมกนั ของสายโซ่คุณคา่ ของระบบ การทอ่ งเท่ียวเพ่อื ก่อใหเ้ กิดนวตั กรรมท่ียง่ั ยนื 4.14.3 รูปแบบและโครงสร้างของเครือข่าย ดว้ ยบทเรียนการพฒั นาเครือข่ายวสิ าหกิจที่เป็นบทเรียนท่ีดี ร่วมกบั นโยบายการส่งเสริมการพฒั นา เครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเท่ียวของสหภาพยโุ รป ทาใหเ้ กิดการขยายขอบเขตของเครือขา่ ยสู่ตวั แปรภายนอก ระบบการท่องเที่ยวมากข้ึนบนพ้ืนฐานของผลประโยชน์ร่วมกนั ของทุกฝ่ ายและสามารถแข่งขนั กนั ได้ โดยอิงกบั ทรัพยากร โอกาสของแต่ละประเทศและแหล่งทอ่ งเท่ียว อยา่ งไรกต็ าม ความผกู ผนั ในระดบั แนบแน่นของสมาชิกเครือข่ายจะสามารถสะทอ้ นสู่ความสาเร็จโดย การจดั ทาแผนท่ีเครือขา่ ยวสิ าหกิจท่ีมุง่ เนน้ การพฒั นานวตั กรรมเศรษฐกิจบนพ้นื ฐานความรู้ และการแขง่ ขนั อยา่ งยง่ั ยนื มีตวั แบบเครือขา่ ยวสิ าหกิจการทอ่ งเที่ยวเกาะดงั ภาพท่ี 4-9

227 สมาคม ตวั แทนนาเท่ียว ภาพท่ี 4-14 ตวั แบบเครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเที่ยวเกาทะี่พกั แรม สถานที่จดั (ท่ีมา: Jack, p.326) แหล่งดึงดูด นิทรรศการ ผลิตภณั ฑก์ าร ทอ่ งเที่ยว ร้านคา้ ภตั ตาคารและ ดนตรีและ ร้านอาหาร ผเู้ ยย่ี ม การแสดง เยอื น สหภาพ หน่วยงานภาครัฐ ภาพท่ี 4-9 ตวั แบบเครือขา่ ยวสิ าหกิจการทอ่ งเท่ียวเกาะ (ที่มา: da Cunha, 2005, p. 59) เป็นเครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเที่ยวของดา คนั ฮา (da Cunha) ที่ประยกุ ตแ์ นวคิดดา้ นการท่องเที่ยวและ ความร่วมมือภายใตก้ ารจดั การประสบการณ์ของนกั ทอ่ งเท่ียวท่ีจาเป็นตอ้ งมีขอ้ มูลจากการวจิ ยั สนบั สนุน 4.14.4 การดาเนินงานของเครือข่าย ข้นั ตอนท่ีสาคญั ของการพฒั นาเครือขา่ ยวสิ าหกิจของประเทศทรินิแดดและโตบาโกถือเป็นประเทศที่ พฒั นาแลว้ ในระดบั ตน้ ๆ คือ การเลือกภาคธุรกิจท่ีมีความเกี่ยวขอ้ งสัมพนั ธ์กบั ภาคอุตสาหกรรมการบริการและ การท่องเที่ยว โดยใชเ้ คร่ืองมือการวดั ท่ีเหมาะสมในการระบุความตอ้ งการในการรวมกลุ่มท่ีตอ้ งมีการเติบโตดว้ ย การทางานร่วมกนั โดยมีการรวมกนั หรือรวมทรัพยากร และการทาการตลาดร่วมกนั แมว้ า่ ประเทศทรินิแดดและ โตบาโกจะประกอบดว้ ยเกาะใหญ่ 2 เกาะคือ ทรินิแดดท่ีเป็ นเกาะใหญห่ ลกั มีประชากร 1.3 ลา้ นคน และโตบา

228 โกที่มีประชากร 55,000 คน โดยทรินิแดดมีอุตสาหกรรมหลกั คือ การขดุ เจาะและกลนั่ น้ามนั ดิบและก๊าซ ธรรมชาติ ในขณะท่ีโตบาโกจะยดึ โยงอยทู่ ่ีภาคการบริการการทอ่ งเท่ียว ดว้ ยนโยบายของรัฐบาล ทาใหเ้ ครือขา่ ย วสิ าหกิจการทอ่ งเท่ียวของประเทศทรินิแดดและโตบาโกเป็นการรวมกลุ่มของกลุ่มกีฬา พกั ผอ่ นหยอ่ นใจ สุขภาพ ธุรกิจการจดั ประชุม เทศกาล วฒั นธรรมและเชิงนิเวศ อยา่ งไรก็ตาม การเติบโตของเครือข่ายวสิ าหกิจ การทอ่ งเที่ยวเพิ่งเริ่มตน้ และยงั ไมม่ นั่ คงดงั เช่น เครือข่ายวสิ าหกิจดา้ นพลงั งานที่ต้งั ข้ึนมานานกวา่ แมว้ า่ เครือข่าย วสิ าหกิจดา้ นท่ีพกั และรีสอร์ทของโตบาโกจะใชส้ าธารณูปการที่มีอยเู่ ดิม แตม่ ีขนาดไมก่ วา้ งขวาง ดงั น้นั ใน ปัจจุบนั จากวกิ ฤตราคาน้ามนั ตกต่า ทาใหโ้ อกาสในการพฒั นาเครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเที่ยวของท้งั 2 เกาะมี ความเป็นไปได้ และสามารถจดั ทาเป็นชุดในดา้ นชายหาด แหล่งดึงดูดดา้ นนิเวศ แหล่งท่องเท่ียวเชิง อุตสาหกรรมน้ามนั และก๊าซธรรมชาติ รวมท้งั แหล่งอารยธรรมและประวตั ิศาสตร์และงานเทศกาล กรอบในการพฒั นาเครือข่ายวสิ าหกิจการทอ่ งเที่ยวของประเทศทรินิแดดและโตบาโกดงั ภาพที่ 4-10 องคป์ ระกอบของเครือขา่ ยวสิ าหกิจการทอ่ งเท่ียว สิ่งดึงดูดใจทาง สิ่งดึงดูดใจทาง ส่ิงดึงดูดใจท่ี ธรรมชาติ วฒั นธรรม มนุษยส์ ร้างข้ึน ชายฝั่งทะเล มรดกทาง การศึกษาและความ ประวตั ิศาสตร์ บนั เทิง ภมู ิทศั น์และ สภาพแวดลอ้ ม ประเพณี งานเพือ่ ส่งเสริมธุรกิจ สวนสาธารณะและ เทศกาล / งานต่างๆ งานเพอ่ื ส่งเสริมการ พ้นื ที่อนุรักษ์ กีฬา ภาพท่ี 4-10 กรอบในการพฒั นาเครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเที่ยวของประเทศทรินิแดดและโตบาโก (ที่มา: Allahar, 2015, p.328)

229 4.14.5 ปัจจัยความสาเร็จของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จในการนารูปแบบเครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเที่ยวของประเทศทรินิแดดและโตบาโก ไปใชต้ อ้ งเนน้ จุดเด่นไปท่ีอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวพร้อมๆ ไปกบั การส่งเสริมการพฒั นาเครือข่ายวสิ าหกิจจาก ภาครัฐ เช่นเดียวกบั ในยโุ รปและบาหลี ประเทศอินโดนีเซียที่มุ่งเนน้ ดา้ นการคมนาคมขนส่งและโลจิสติกส์ การ ก่อสร้าง การคา้ ปลีกและอาหาร หรือท่ีรัฐยทู าห์ ประเทศสหรัฐอเมริกาที่เนน้ ความบนั เทิง ที่พกั อาหาร การตลาด การประชุมและสัมมนา โดยส่ือแหล่งดึงดูดในดา้ นวฒั นธรรมและอารยธรรมตลอดจนการคา้ ปลีกและที่พกั ผอ่ น หยอ่ นใจ อยา่ งไรก็ตาม รูปแบบเครือข่ายวสิ าหกิจของประเทศทรินิแดดและโตบาโกมีดงั ภาพท่ี 4-11 การวจิ ยั ตลาด, การ ตวั แทนนาเที่ยว ผแู้ ทนนาเที่ยว ร้านคา้ และร้านคา้ พฒั นาและการ ปลอดภาษี โรงแรมและบา้ นพกั แหลง่ ท่องเที่ยวและการ ส่งเสริม แบบเกสตเ์ ฮาส์ จดั งานและกิจกรรม การคมนาคมขนส่ง สายการบินและเรือ และการสื่อสาร ผผู้ ลิตและจดั หา ภตั ตาคารและสถาน อาหารและเครื่องด่ืม บนั เทิง สาราญ การแพทยแ์ ละการ ดูแลสุขภาพ ฝ่ ายการเงิน, กฏหมาย และท่ีปรึกษา ธนาคารและการ แลกเปล่ียนเงินตรา การก่อสร้างและ บารุงรักษา ตา่ งประเทศ หน่วยงานภาครัฐและ สถาบนั การศึกษาและ สมาคมวชิ าชีพและ องคก์ รท่ีไม่แสวงผล ฝึ กอบรม สหพนั ธ์และสหภาพ กาไร ที่เก่ียวขอ้ ง ภาพท่ี 4-11 รูปแบบเครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเที่ยวของประเทศทรินิแดดและโตบาโก (ที่มา: Allahar, 2015, p.331)

230 ธุรกิจหลกั ของเครือข่ายของประเทศทรินิแดดและโตบาโกคือ 4 ประเภทคือ ที่พกั แรมและสถานที่จดั ประชุม (Accommodation and meeting Facilities) แหล่งท่องเท่ียว (Visitor Sites) การจดั งานและแหล่งดึงดูด (Attractions and Events) ร้านอาหารและส่ิงใหค้ วามบนั เทิง และสายการบินและเรือโดยสารขนาดใหญเ่ พ่ือการ ทอ่ งเท่ียว (Airlines and Cruise Ships) ท้งั น้ีหน่วยงานภาครัฐและหน่วยงานต่างๆ ทางวชิ าชีพและการศึกษาควร ใหก้ ารสนบั สนุนอยา่ งจริงจงั 4.15 เครือข่ายวสิ าหกจิ การท่องเทยี่ วในเมอื งมอร์เลยี เมก็ ซิโก 4.15.1 เริ่มก่อต้งั : ค.ศ. 2010 (พ.ศ. 2553) 4.15.2 ความเป็ นมา สาหรับเครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเที่ยวของเมืองมอร์เลีย ประเทศเมก็ ซิโกน้นั เกิดจากความเป็น โลกาภิวฒั น์ (Globalization) ที่โลกมีความเจริญกา้ วหนา้ ในการเดินทาง โลจิสติกส์ และเทคโนโลยกี ารส่ือสาร รวมตลอดจนการพฒั นานวตั กรรมและบริการใหม่ๆ ทางการทอ่ งเท่ียวเพอ่ื ตอบสนองความตอ้ งการของ นกั ทอ่ งเท่ียวกลุ่มใหมๆ่ กลไกของเครือขา่ ยวสิ าหกิจการทอ่ งเท่ียวถูกพิจารณาท้งั ดา้ นความสาคญั และความเก่ียวขอ้ งของผมู้ ีส่วน ไดส้ ่วนเสียที่มีผลต่อความสามารถในการแข่งขนั ในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ตลอดจนการทางานร่วมกนั อยา่ ง แนบแน่นอยา่ งมีเป้ าหมายดว้ ย นน่ั คือ มีการพิจารณาในระดบั บมหภาค (Macro) ภาพรวมของผมู้ ีส่วนไดส้ ่วนเสีย และระดบั จุลภาพ (Micro) คือ พิจารณาถึงกลยทุ ธ์ในการกระจายความรู้อยา่ งทว่ั ถึง (Knowledge Diffusion) ระหวา่ งมวลหมสู่ มาชิกของเครือข่าย ในขณะที่ตอ้ งพจิ ารณาความสัมพนั ธ์ระหวา่ งหน่วยงานหลกั กบั หน่วยงาน หลกั และกบั หน่วยงานสนบั สนุนตลอดทว่ั ท้งั องคก์ ร เรียกวา่ “Meso” ในขณะท่ี Meta เป็นการวิเคราะห์ถึง สภาวะดา้ นวฒั นธรรมสงั คมท่ีส่งผลต่อความสามารถของผเู้ ล่นในเครือขา่ ยท่ีจะกาหนดกลยทุ ธ์ นโยบาย ที่ เช่ือมโยงกบั หน่วยงานภาครัฐ สถาบนั ทางสงั คมและผเู้ ล่นอ่ืนๆ เพ่ือพฒั นาโครงการไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ

231 4.15.3 รูปแบบและโครงสร้างของเครือข่าย ภายหลงั จากท่ีกระทรวงการท่องเท่ียวของประเทศเมก็ ซิโกไดว้ เิ คราะห์ความเป็นไปไดข้ องเครือข่าย วสิ าหกิจการทอ่ งเที่ยวในระบบและภาพรวม พบวา่ เป้ าหมายสุดทา้ ยของเครือข่ายคือ ผลิตภณั ฑเ์ พ่ือการ ทอ่ งเที่ยว (Tourist Product) โดยมีการวิเคราะห์ระบบการทอ่ งเที่ยวท้งั กิจกรรมหลกั ที่ใชห้ น่วยงานหลกั ไดแ้ ก่ กิจการบริการนาเท่ียว โรงแรมท่ีพกั ร้านอาหาร รวมตลอดจนหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน และดา้ นวชิ าชีพ ที่เกี่ยวขอ้ ง สาหรับเมืองมอร์เลียน้นั มีประชากรราว 7 แสนคน และเป็นเมืองที่สาคญั ของศนู ยก์ ลางการทอ่ งเท่ียว แห่งหน่ึงและรายลอ้ มดว้ ยแหล่งท่องเท่ียวท่ีสาคญั มากมาย เมืองมอร์เลียน้ีเป็นศนู ยก์ ลางของประวตั ิศาสตร์และอารยธรรม ตลอดจนมีบุคคลท่ีมีชื่อเสียงดา้ น วรรณกรรม กวนี ิพนธ์มากมาย ดว้ ยศกั ยภาพเพียบพร้อมของเมืองน่าทอ่ งเท่ียวดา้ นโรงแรมท่ีพกั ตวั แทนนาเท่ียว สนามบินนานาชาติ เส้นทางการคมนาคมขนส่ง ภตั ตาคารและร้านอาหาร รวมท้งั สถาบนั การศึกษาและศนู ยว์ จิ ยั รวมตลอดจนหน่วยงานภาครัฐที่เชื่อมโยงกบั การท่องเท่ียวดงั ภาพท่ี 4-12

232 สานกั งานการท่องเท่ียว สานกั ส่งเสริมการ สมาคมวชิ าชีพดา้ นการ สถาบนั ท่ีสนบั สนุน ท่องเที่ยว ท่องเท่ียว ผดู้ าเนินการดา้ น เมืองมอร์เลยี เทคโนโลยแี ละท่ี จุดหมายของนกั ท่องเที่ยว ปรึกษา การคา้ งานเพื่อ งานดา้ น ท่ีพกั งานดา้ นอาหารและ การ วฒั นธรรม ครัว อาศยั ท่องเที่ยว งานหตั ถกรรม ดา้ นคมนาคมขนส่ง ดา้ นการบารุงรักษาและ ภตั ตาคาร ทาความสะอาด ดา้ นผจู้ ดั หาวตั ถุดิบ ดา้ นความปลอดภยั การ เทคโนโลยี ระบบ ระบบ สถาบนั ฝึ กอบรม และ สาธารณูปโภค คมนาคม การเงิน ดา้ นการใหข้ ่าวและการ ขนส่ง ประชาสมั พนั ธ์ นวตั กรรม พ้ืนฐาน ภาพที่ 4-12 แผนท่ีเครือข่ายวิสาหกิจการท่องเที่ยวของเมืองมอร์เลีย ประเทศเมก็ ซิโก (ท่ีมา: Medina, 2014, p.84) 4.15.4 ปัจจัยความสาเร็จของเครือข่าย ภายหลงั จากการวเิ คราะห์ SWOT ของเมืองและดว้ ยเป้ าหมายของเครือขา่ ยวสิ าหกิจการทอ่ งเท่ียวของ เมืองที่มีการสนบั สนุนโดย 2 กิจกรรมในการบริการไดแ้ ก่ ดา้ นกิจกรรมการท่องเท่ียวและดา้ นวฒั นธรรม

233 (Cultural and Tourist events) โดยการสร้างความแตกต่างจากความเขม้ แขง็ และโดดเด่นของผลิตภณั ฑท์ างการ ทอ่ งเท่ียว ดว้ ยการพิจารณาดา้ นแนวต้งั (Vertical) ไดแ้ ก่ ส่ิงอานวยความสะดวกข้นั พ้ืนฐาน การพฒั นาทรัพยากร มนุษย์ เทคโนโลยี การบริการสาธารณะ การบริการดา้ นคมนาคมและการเงิน ในดา้ นแนวนอน (Horizontal) ไดแ้ ก่ การปรับสภาพแวดลอ้ ม เพ่อื การดาเนินงานของเครือขา่ ย โดยเป็ นผลิตภณั ฑ์ดา้ นการทอ่ งเท่ียวที่โดดเด่น ดงั น้นั กลยทุ ธ์ของเครือข่ายวสิ าหกิจการทอ่ งเท่ียวของเมือง จึงมุ่งสู่เรื่องต่อไปน้ี 1) สร้างความรู้ท่ีเขม้ แขง็ โดยเพิ่มการทาวจิ ยั 2) จดั ต้งั ศนู ยว์ ิจยั เฉพาะดา้ น ไดแ้ ก่ ดา้ นอาหาร ดา้ นของฝากและส่ิงประดิษฐ์ ดา้ นภูมิปัญญา และหตั ถกรรม 3) จดั ต้งั ระบบเฝ้ าระวงั ดา้ นความสามารถในการแข่งขนั 4) กาหนดตวั ช้ีวดั เพ่ือประเมินประสิทธิภาพของศนู ยก์ ารฝึกอบรม ความสามารถในการเขา้ ใจคิดคน้ และ ประสิทธิภาพของกิจการ ตลอดจนผลกระทบของนโยบายภาครัฐและศกั ยภาพของภาคบริการท่ีเก่ียวขอ้ ง 5) ดาเนินการบรู ณาการความร่วมมือของผเู้ กี่ยวขอ้ งในเครือข่าย เพอื่ ส่งผลตอ่ ผลกระทบดา้ นบวกท้งั ใน ระดบั ชาติและนานาชาติ 6) ดาเนินการเชื่อมโยงเครือข่ายการทอ่ งเที่ยวกบั เครือข่ายอุตสาหกรรมอ่ืนๆ เพ่ือสร้างหรือกระจายความรู้ และ แลกเปล่ียนประสบการณ์และความรู้แก่กนั 7) สร้างโปรแกรมส่งเสริมและจงู ใจทางเศรษฐกิจและการเงินในการสร้างธุรกิจใหมๆ่ เพ่ือสร้างงานใหม่ๆ เพิม่ ข้ึน 8) เสริมสร้างความเขม้ แขง็ โดยเชื่อมโยงภาคธุรกิจ การศึกษา หน่วยงานภาครัฐ เพ่อื ประสิทธิภาพการ ดาเนินงาน

234 4.16 เครือข่ายวสิ าหกจิ การท่องเท่ียวแบบ Tourism Complex ของประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตย ประชาชนจีน 4.16.1 เร่ิมก่อต้งั (พ.ศ. / ค.ศ.) : ค.ศ. 2013 หรือ พ.ศ. 2556 4.16.2 ทต่ี ้งั – ประเภทอุตสาหกรรม : กรุงปักก่ิง ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนจีน 4.16.3 ความเป็ นมา แนวคิดเกี่ยวกบั Tourism Complex เป็นหน่ึงในแนวทางการสร้างความร่วมมืออยา่ งเขม้ แขง็ โดยมีการ รวมกนั หรือผสมผสานความร่วมมือของท่ีพกั แรม (Holiday resort complex) เมืองทอ่ งเที่ยว (Tourism towns) และเขตท่องเท่ียวเชิงประวตั ิศาสตร์ วฒั นธรรม และบนั เทิง (Historic and cultural leisure blocks) 4.16.4 รูปแบบและโครงสร้างของเครือข่าย เครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเที่ยวประกอบดว้ ยกิจการ 3 ประเภทไดแ้ ก่ ที่พกั แรม เมืองท่องเที่ยวและเขต ทอ่ งเท่ียวเชิงประวตั ิศาสตร์ วฒั นธรรมและบนั เทิง ซ่ึงแต่ละประเภทมีการบริหารจดั การแบบเครือข่ายวสิ าหกิจ ท่ีพกั แรมน้นั จะเนน้ เป็นศูนยร์ วมของการท่องเท่ียวเชิงวฒั นธรรมและการสร้างสรรค์ (Cultural and Creative tourism complex) ท่ีมีความผสมผสานของสิ่งท่ีสร้างข้ึนร่วมกบั ธรรมชาติอยา่ งลงตวั และมีมาตรฐาน ดา้ นความสะอาด สะดวกและปลอดภยั เมืองท่องเท่ียว เป็ นการผสมผสานความหลากหลายทางวฒั นธรรมจากชนเผา่ ตา่ งๆ ในประเทศจีน เรียกวา่ เมืองหรือหมู่บา้ นวฒั นธรรมของจีน (China’s historic cultural towns and villages) โดยประกอบดว้ ยวธิ ี คิดเพ่อื ใหน้ กั ทอ่ งเท่ียวไดเ้ ห็นความแตกต่างและนวตั กรรมทางการทอ่ งเที่ยว โดยมีพฤติกรรมการมีส่วนร่วมเช่น ร่วมชม แสดง และสะทอ้ นในการปรับปรุง โดยตอ้ งมีการพฒั นาสาธารณูปโภคพ้นื ฐานก่อน เช่น ถนนหนทาง การตกแต่ง ตลอดจนตระเตรียมพ้ืนที่ในการตอ้ นรับนกั ทอ่ งเท่ียวใหเ้ พยี งพอ

235 เขตท่องเที่ยวเชิงประวตั ิศาสตร์ วฒั นธรรมและบนั เทิง เป็ นสถานท่ีสาธารณะทางประวตั ิศาสตร์และ สงั คม ซ่ึงนกั ท่องเท่ียวจะพบเห็นวถิ ีชีวติ ประจาวนั ของคนทอ้ งถิ่น ซ่ึงแบง่ พ้นื ที่เป็น 2 ส่วนคือ พ้นื ที่บนั เทิงเริงใจ ที่เป็นสาธารณะและพ้ืนที่พกั ผอ่ นของเอกชนดงั น้ี เขตทอ่ งเที่ยวเชิงประวตั ิศาสตร์ พ้ืนที่บนั เทิงสาธารณะ  เสน้ ทางเขา้ ถึง วฒั นธรรมและบนั เทิง พ้นื ที่พกั ผอ่ นของเอกชน  ที่พกั นง่ั เลน่ และทานอาหาร  สวนและสนามหญา้  เขตศาสนา สถาปัตยกรรมที่สวยงาม ภาพที่ 4-13 รูปแบบเครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเท่ียวแบบ Tourism Complex (ที่มา: Man & Zhang, 2014, p. 759) 4.16.5 ปัจจัยความสาเร็จของเครือข่าย แนวโนม้ การเติบโตของเครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเท่ียวในรูปแบบ Tourism Complex เป็นการจดั การ ระบบการบริโภคหรือพฤติกรรมนกั ท่องเที่ยวเพื่อพฒั นาเศรษฐกิจรูปแบบหน่ึงท่ีประสานความร่วมมือ 4 ประสานไดแ้ ก่ การเปล่ียนจากการไดพ้ กั แรมที่แหล่งเดียวเป็นการรวมศูนยข์ องท่ีพกั แรมท่ีหลากหลายวฒั นธรรม ตามชนเผา่ ไดช้ มววิ ทิวทศั น์ที่แปลกตา ไดช้ มความกลมกลืนและผสมผสานของเมืองท่องเที่ยวที่ถูกเนรมิตข้ึน โดยมนุษย์ และสถานที่สาธารณะเช่น สวนและสนามหญา้ รวมท้งั การไดร้ ับบริการที่หลากหลายของแต่ละชน เผา่ และวฒั นธรรม เพื่อใหก้ ารท่องเที่ยวเติบโตอยา่ งยง่ั ยนื ผเู้ ขียนเสนอวา่ แนวความคิด Tourism Complex ในประเทศจีนน้ีคลา้ ยๆ กบั ตลาดน้าสี่ภาคที่เมืองพทั ยา จงั หวดั ชลบุรี รวมท้งั เมืองโบราณ จงั หวดั สมุทรปราการ และเมืองจาลองที่เมืองพทั ยา จงั หวดั ชลบุรี เพียงแตใ่ น ประเทศไทยยงั ขาดบางจุด เช่น สถานที่พกั และสถานท่ีสาธารณะท่ีจาเป็นและสร้างจุดขายท่ีโดดเด่นแก่ นกั ท่องเที่ยว

ตารางท่ี 4.4 สรุปผลการวเิ คราะห์เครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเที่ยวตา่ งๆ ในภูมิภ ลาดบั ชื่อเครือขา่ ย ภมู ิภาค/ประเทศ ปี ที่ก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ 1 เครือขา่ ย ตอนใตข้ อง ค.ศ. 2008- ตวั แทนจาก วสิ าหกิจการ เคอรร่ี ประเทศ 2009 (พ.ศ. ผปู้ ระกอบการการ ท่องเที่ยวใน ไอร์แลนด์ 2551- ท่องเท่ียวและ ตอนใต้ 2552) ชุมชนต้งั แต่ 20-85 ของเคอรรี่ ราย 2 เครือขา่ ย เมืองบีนิดอร์ม ค.ศ. 2012 ตวั แทนจากธุรกิจ วสิ าหกิจการ ประเทศสเปน (พ.ศ. โรงแรมท่ีพกั ท่องเที่ยว 2555) ตวั แทนนาเท่ียว เมือง ภตั ตาคาร และ บีนิดอร์ม ร้านอาหารบริการ ดา้ นคมนาคม ขนส่ง เรียกวา่

236 ภาคทว่ั โลก สถานภาพของ จุดเด่นของเครือขา่ ย ปัญหาของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือข่าย ของเครือขา่ ย ดาเนินการ  เป็นแหล่งท่องเท่ียว  เป็นเครือขา่ ย  มีหน่วยงานกลาง เชิงเกษตรและมรดก ผปู้ ระกอบการควบ คือ SKDP ทา โลกท่ีมีช่ือเสียง 5 เครือข่ายท่ีเหลือ หนา้ ท่ีเป็นผู้  มุ่งใชง้ านความรู้จาก เพยี ง 4 เครือข่าย มี ประสานงาน นวตั กรรมท่ีไดจ้ าก เพียง 2 เครือขา่ ยที่ สนบั สนุน การวจิ ยั และพฒั นา เขม้ แขง็ และอีก 2 กระตุน้ การ ภายใตร้ ะบบ เครือข่ายท่ีกลบั มา ทางานร่วมกนั สารสนเทศท่ีทนั สมยั ต้งั ข้ึนใหม่ เพราะ อยา่ งต่อเนื่อง  มีการบริหารงาน ขาดเงินทุนและเวลา แบบ Bottom-Up ดาเนินการ  เป็นแหล่งทอ่ งเที่ยว  การรวมกลุ่มขาด  มีแกนนาหลกั แสงแดดและ การคิดคน้ นวตั กรรม ไดแ้ ก่ สมาคม ชายหาด และผลิตภณั ฑ์ ธุรกิจโรงแรม  หน่วยงาน ทางการท่องเท่ียว และกิจการ Innovative Business ใหมๆ่ ร้านอาหารทา Group (AEI) ทา  การรวมกลุ่มกิจการ หนา้ ท่ีเป็น หนา้ ท่ีส่งเสริม ขนาดเล็กมกั ขาด แกนกลางในการ

ลาดบั ชื่อเครือขา่ ย ภูมิภาค/ประเทศ ปี ที่ก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ Servigroup 3 เครือขา่ ย อลนั เทโจ ยงั ไม่ มีโอกาสที่สมาคม วสิ าหกิจการ ประเทศ เกิดข้ึน โรงแรมแห่ง ทอ่ งเที่ยว โปรตุเกส ของสวนรุกข โปรตุเกสจะเป็ น ชาติ ตวั อยา่ งท่ีดีของ อลนั เทโจ กลุ่ม

237 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือข่าย ปัญหาของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือข่าย ของเครือข่าย ประเมิน แคลนเงินทุนและ แลกเปล่ียนขอ้ มูล ความสมั พนั ธ์ใน เวลาในการคิดคน้ ขา่ วสารและการ ระยะส้นั ปานกลาง นวตั กรรม ทาวจิ ยั เพือ่ สนอง และยาว  ขาดสิ่งอานวยความ ความตอ้ งการแก่  ทาเลที่ต้งั เป็นจุดเด่น สะดวกดา้ นเครือขา่ ย ตลาดใหมๆ่ ในการเดินทางของ การสื่อสาร และไม่มี นกั ท่องเที่ยว อานาจต่อรองกบั ตวั แทนนาเท่ียว ยงั ไมเ่ กิดข้ึน  มีศกั ยภาพในการ  ขาดทกั ษะอาชีพของ  นโยบายของรัฐ รวมกลุ่มเครือข่ายใน แรงงานดา้ นอาหาร ส่งเสริม ดา้ นความพร้อมของ และเครื่องดื่ม ผปู้ ระกอบการ  มีการจา้ งงานใน กิจการขนาดเลก็  มีโอกาสในการ กระตุน้ การท่องเที่ยว สูง  ขอ้ มูลขา่ วสาร

ลาดบั ชื่อเครือข่าย ภูมิภาค/ประเทศ ปี ท่ีก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ 4 เครือขา่ ย ประเทศ ค.ศ. 2008( ผปู้ ระกอบการจาก วสิ าหกิจการ ไอซ์แลนด์ พ.ศ. 2551) 6 เขตการท่องเท่ียว ท่องเท่ียวเขต ไอซ์แลนดิก

238 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือข่าย ปัญหาของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือขา่ ย ของเครือขา่ ย กระจายในสื่อสงั คม  ยงั ขาดความชดั เจน ดาเนินการ ออนไลน์ ในดา้ นบทบาทและ  มีการกาหนด  มีวฒั นธรรมชายหาด หนา้ ท่ีของสมาชิก แผนระยะยาว 10 ที่สวยงาม ของเครือข่าย เพราะ ปี ระหวา่ ง ค.ศ.  มีผจู้ ดั การโครงการ ความห่างไกลกนั 2011-2020 (พ.ศ. ทาหนา้ ที่ ทางภมู ิศาสตร์และ 2554-2567)  ใชส้ ิ่งอานวยความ ความเป็ นเกาะต่างๆ สะดวกสร้างรายได้  พฒั นานวตั กรรม  มุ่งส่งเสริมการตลาด ผลิตภณั ฑแ์ ละ และสร้างความ การตลาดมี แตกตา่ ง เป้ าหมายท่ี  กระตุน้ การทางาน ชดั เจน โดย ร่วมกนั กระทรวง  มุง่ พฒั นาความเป็ น อุตสาหกรรมได้ มืออาชีพ วิจยั สนบั สนุนทุน ประสานความรู้และ และกาหนด ประสบการณ์

ลาดบั ชื่อเครือขา่ ย ภมู ิภาค/ประเทศ ปี ที่ก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ 5 เครือขา่ ย เพรอฟ ประเทศ ค.ศ. 2006( ไม่ชดั เจน วสิ าหกิจการ สาธารณรัฐเช็ก พ.ศ. 2549) ท่องเที่ยว เพรอฟ 6 เครือข่าย ประเทศรัสเซีย ค.ศ. 2014( ตวั แทน วสิ าหกิจการ พ.ศ. 2557 ผปู้ ระกอบการดา้ น ทอ่ งเท่ียว การทอ่ งเที่ยว

239 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือขา่ ย ปัญหาของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือขา่ ย ของเครือข่าย  ยงั ขาดความชดั เจน นโยบายที่ควร ดาเนินการ  ที่ต้งั เคยเป็น ในคุณสมบตั ิของ ตอ้ งทาร่วมกนั ศูนยก์ ลาง สมาชิก อยา่ งใกลช้ ิด อุตสาหกรรมและ การขนส่ง  ขาดแผนกลยทุ ธ์ที่  มุง่ เนน้ การ เป็ นรูปธรรม แลกเปลี่ยนขอ้ มูล  เป็นแหล่งทอ่ งเที่ยว ข่าวสารซ่ึงกนั เชิงประวตั ิศาสตร์ และกนั  มีระบบใหข้ อ้ มลู  ร่วมกนั พฒั นาทุน ข่าวสารแก่ มนุษยแ์ ละลด นกั ทอ่ งเที่ยวเชิง ตน้ ทุนการผลิต บูรณาการ และบริการ  พ่ึงพาทอ้ งถ่ินเป็น กลไกขบั เคล่ือน เครือขา่ ยวสิ าหกิจ ดาเนินการ  รัฐบาลกลางกาหนด  ดว้ ยความแตกต่าง  เครือข่ายได้ ส่งเสริมจุดเด่น แผนการพฒั นาตลาด และความ ของแต่ละภูมิภาค การท่องเที่ยวใน หลากหลายของ

ลาดบั ช่ือเครือขา่ ย ภูมิภาค/ประเทศ ปี ท่ีก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ ประเทศ สถาบนั การศึกษา รัสเซีย หน่วยงานทอ้ งถิ่น ภาครัฐในการ ส่งเสริมการ ทอ่ งเท่ียว 7 เครือขา่ ย อคั ราเรย์ (Aksaray) ยงั ไม่ไดเ้ ริ่ม ผปู้ ระกอบการคลสั วสิ าหกิจการ ประเทศตรุ กี ต้งั แต่ 2552 เตอร์หรือเครือขา่ ย ท่องเที่ยว วสิ าหกิจการ ของอคั ราเรย์ ท่องเท่ียวก่อนๆ (Aksaray) ไดแ้ ก่ ท่ีกรุงอิสตนั บูล ประเทศตรุ กี คาปาโดเซีย แอนทลั ยา่ และอีกหลายเมือง ในประเทศตรุ กี

240 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือข่าย ปัญหาของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือข่าย ของเครือขา่ ย ระยะยาว ทรัพยากรการ โดยมีระบบการ  พฒั นาปัจจยั พ้ืนฐาน ทอ่ งเที่ยวของพ้ืนท่ี พฒั นาหลาย ทาใหม้ ีการพฒั นา ระบบคือ การ และดึงดูดนกั ลงทุน สาธารณูปโภคไม่ พฒั นาวฒั นธรรม  ส่งเสริมการพฒั นา เท่าเทียมกนั รวมท้งั ระบบการ  นโยบายของทอ้ งถ่ิน ขนส่งของ เครือขา่ ยวสิ าหกิจ แตกตา่ งกนั ประเทศ การทอ่ งเท่ียว 13 เครือข่าย มีจานวนวสิ าหกิจ มีความใกลเ้ คียงและ ขนาดกลางและขนาด อยใู่ กลก้ บั เครือข่าย  นโยบายการพฒั นา ยอ่ มดา้ นการท่องเที่ยว วสิ าหกิจการท่องเท่ียว เครือขา่ ยวสิ าหกิจ และท่ีเกี่ยวขอ้ งต้งั อยู่ ท่ีพฒั นาแลว้ มีสถานท่ี ระดบั ชาติ มากมาย อีกท้งั มี ท่องเที่ยวเชิง (Development of a หน่วยงานภาครัฐให้ ประวตั ิศาสตร์ที่ National Cluster การสนบั สนุนท้งั ระดบั สาคญั ๆ ทุกฤดูกาลอยู่ Policy) ทอ้ งถ่ินและ หลายที่ ระดบั ประเทศ อาจเกิด  จานวนนกั ท่องเท่ียวที่ ความยงุ่ ยากในการ ต้งั อยตู่ อนกลางของ เพิม่ ข้ึนตามลาดบั ของ บริหารงาน ประเทศท่ีเป็ นเขตกาลงั จงั หวดั ทาใหม้ ศี กั ยภาพ ในการพฒั นาเครือข่าย ความร่วมมือแบบคลสั เตอร์

ลาดบั ชื่อเครือข่าย ภูมิภาค/ประเทศ ปี ที่ก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ 8 เครือข่าย เขตลิฟทอฟ ประ ยงั ไม่ไดเ้ ริ่ม ผปู้ ระกอบการคลสั วสิ าหกิจการ เทศสโลวาเกีย ต้งั แต่ 2552 เตอร์หรือเครือข่าย วสิ าหกิจการ ท่องเที่ยวเขต ท่องเที่ยว ลิฟทอฟ ประกอบดว้ ย 3 เมือง ประเทศสโลวา ในเขตลิฟทอฟและ เกีย ศูนยก์ ารท่องเที่ยวท่ี สาคญั 4 แห่ง

241 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือขา่ ย ปัญหาของเครือขา่ ย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือขา่ ย ของเครือข่าย  เนน้ ดา้ นการท่องเท่ียว พฒั นาอยา่ งสูง เชิงวฒั นธรรม (Cultural Tourism Cluster) มีการผสมผสาน วฒั นธรรมและอตั ลกั ษณ์ของวฒั นธรรม อาหรับและศาสนา อิสลาม ดาเนินการ  มุ่งไปท่ีนกั ท่องเท่ียว ภาวะความเสื่อมโทรม  เครือขา่ ยวสิ าหกิจ ต่างชาติมากข้ึน ของแหลง่ ท่องเที่ยว ลิฟทอฟส่งเสริมการ เพ่อื ป้ องกนั และฟ้ืนฟู ท่องเท่ียวเชิงมวลชน  สามารถติดตามภาวะ อยา่ งต่อเน่ือง (Mass Tourism) ความเสื่อมโทรมของ แหล่งท่องเที่ยว เพื่อ  ความร่วมมือของ ป้ องกนั และฟ้ื นฟอู ยา่ ง ภาคเอกชนและ ต่อเน่ืองดว้ ย หน่วยงานภาครัฐใน การรณรงคส์ ่งเสริม การตลาดของแหลง่ ท่องเที่ยวยงั มีการ ดาเนินการอยา่ ง

ลาดบั ช่ือเครือขา่ ย ภมู ิภาค/ประเทศ ปี ท่ีก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ 9 เครือขา่ ย เขตตะวนั ตกเฉียง พ.ศ. 2555 ผปู้ ระกอบการคลสั วสิ าหกิจการ ใตอ้ ลั ทีเนีย (ค.ศ. 2012) เตอร์หรือเครือขา่ ย ท่องเท่ียวเขต ประเทศโรมาเนีย วสิ าหกิจการ ตะวนั ตกเฉียง ท่องเที่ยว ใตอ้ ลั ทีเนีย ประกอบดว้ ย ประเทศ ตวั แทนนาเท่ียว โรมาเนีย หน่วยงานการตลาด ผขู้ ายของฝากของท่ี ระลึก สถาบนั อุดมศึกษา พิพิธภณั ฑ์ ตลอดจน หน่วยงานหรือองคก์ ร การที่จดั การดา้ น

242 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือข่าย ปัญหาของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือข่าย ของเครือขา่ ย ดาเนินการ  เพ่ิมความสามารถใน การแข่งขนั แก่มวลสมาชิก ต่อเน่ือง  สร้างตราสินคา้ ทางการ  มีการประเมินผล ท่องเท่ียวร่วมกนั อยา่ งสม่าเสมอ (Common Band in ตลอดจนยงั มีการคิดคน้ Tourism) เพอ่ื ส่งเสริม รูปแบบการพฒั นา ใหอ้ ลั ทีเนียเป็ นจุดหมาย นวตั กรรมการ ปลายทางแก่นกั ท่องเที่ยว ท่องเท่ียวใหมๆ่ ภายในและต่างชาติ ตลอดเวลา  กาหนดยทุ ธศาสตร์ ความยงุ่ ยากของการ  ทางานร่วมกนั ของ ดา้ นการพฒั นาการ รวมกลุ่ม SMEs ท่ีมีเป็ น ธุรกิจการท่องเที่ยว ท่องเท่ียวร่วมกนั โดย จานวนมาก ที่บางธุรกิจ สถาบนั การศึกษาและ ก็ยงั ไมไ่ วว้ างใจซ่ึงกนั วจิ ยั และกนั และไมไ่ วใ้ จ  ประสานการ กบั หน่วยงานภาครัฐ ทางานของหน่วยงาน ภาครัฐและหน่วยงาน กระตนุ้ (Catalyst Broker)

ลาดบั ช่ือเครือขา่ ย ภมู ิภาค/ประเทศ ปี ที่ก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ วฒั นธรรมและ ทรัพยากรธรรมชาติ หน่วยงานภาครัฐใน ทอ้ งถ่ิน และ หน่วยงานท่ีเป็ นกลไก ขบั เคล่ือนต่างๆ 10 เครือขา่ ย ภาคกลาง ภาค พ.ศ. 2557 โรงแรมท่ีพกั หรือรี วสิ าหกิจการ ตะวนั ตกเฉียงเหนือ หรือ ค.ศ. สอร์มท่ีไดม้ าตรฐาน ท่องเท่ียวเชิง และเขตตอนใตข้ อง 2014 สมาคมการท่องเท่ียว การแพทย์ ประเทศโรมาเนีย เชิงสุขภาพของ ดา้ นสปาใน ประเทศจากภาคกลาง ประเทศ และหน่วยงาน โรมาเนีย ทอ้ งถิ่นภาครัฐ แหล่ง วธิ ีการบาบดั , โรงพยาบาล คลีนิค แพทยม์ หาวทิ ยาลยั

243 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือข่าย ปัญหาของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือขา่ ย ของเครือข่าย ปัจจยั พ้นื ฐานท่ีไม่ กระตนุ้ การวจิ ยั และ เพียงพอ ตลอดจนขาด  นโยบายและระบบ พฒั นานวตั กรรมดา้ นการ การส่งเสริมจาก สนบั สนุนการบริการ ผลิตและการตลาดการ นโยบายจากภาครัฐ ดา้ นการดูแลสุขภาพทวั่ ท่องเท่ียวผา่ นการจดั งาน ตลอดจนขาดความ ยโุ รป และประเพณีตา่ งๆ สมดุลยใ์ นการ  การชดเชยค่าใชจ้ ่าย ผสมผสานความเป็ น จากบริษทั ประกนั  บุคลากรท่ีมคี ุณภาพมี ธรรมชาติและการใช้ สุขภาพดว้ ย ทกั ษะงมืออาชีพเป็ นสากล ทรัพยากรมนุษย์  การสนบั สนุนดา้ น การท่องเที่ยวเชิง  การทางานประสานและ สุขภาพจากกรมการ ร่วมมือกนั กบั หน่วยงาน ทอ้ งถิ่นของภาครัฐ ดาเนินการ  เครือขา่ ยยอมรับและ ส่งเสริมมาตรฐานดา้ น จริยธรรม และการดูแล รักษาบาบดั ระดบั มืออาชีพ ที่  ความร่วมมือกนั ของ ภาคเอกชนและภาครัฐ ธุรกิจชุมชน นาเสนอ รายการที่มีบริการไวต้ าม ความตอ้ งการของ

ลาดบั ช่ือเครือข่าย ภูมิภาค/ประเทศ ปี ที่ก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ ดา้ นการแพทยแ์ ละ เภสชั ศาสตร์ สมาคม วจิ ยั ดา้ นการแพทย์ และแพทยท์ างเลือก ดา้ นน้าแร่ ตวั แทน นาเท่ียว โรงแรม ภตั ตาคาร ผจู้ ดั หาวสั ดุ อปุ กรณ์ 11 เครือข่าย เขตทรานสดานุ พ.ศ. 2557 หน่วยงานท่ี วสิ าหกิจการ เบียนตอนใต้ หรือ ค.ศ. รับผิดชอบดา้ นการ ท่องเที่ยวเชิง ประเทศฮงั การี 2014 จดั การมรดกทาง วฒั นธรรม วฒั นธรรม รัฐบาล เขตทรานสดา ทอ้ งถ่ิน สถานที่พกั นุเบียนตอนใต้ แรม ประเทศฮงั การี

244 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือข่าย ปัญหาของเครือขา่ ย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือขา่ ย ของเครือขา่ ย นกั ท่องเท่ียวแตล่ ะกลุ่ม ท่องเที่ยวเพือ่ และความถนดั และความ ผปู้ ระกอบการขนาด พร้อมของทรัพยากรของแต่ กลางและขนาดยอ่ ม ละพ้นื ที่ และกระทรวงเศรษฐกิจ ของโรมาเนียและการ ดาเนินการ  การขยายการเติบโตของ ท่องเที่ยวแห่งโรมาเนีย เครือข่าย โดยการเพิม่ จานวนสมาชิก  ศกั ยภาพของ ทรัพยากรธรรมชาติ  สร้างความแขง็ แกร่ง เก่ียวกบั การบาบดั รักษา ของความร่วมมือไป ป้ องกนั ของประเทศ พร้อมๆ กนั และความร่วมมือกนั ของหน่วยงานต่างๆ และสมาคมคลสั เตอร์ ของโรมาเนีย  แสวงหาผรู้ ่วมงาน ใหม่ๆ สร้างเป้ าหมาย เชิงยทุ ธศาสตร์ร่วมกนั  เปลี่ยนแปลงไปที่ การมุ่งตอบโจทยถ์ ึง ความตอ้ งการใหม่

ลาดบั ชื่อเครือข่าย ภูมิภาค/ประเทศ ปี ที่ก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ 12 เครือขา่ ย ประเทศโดมินิกนั รี ไม่ระบุ ไม่ระบุ วสิ าหกิจการ พบั ลิก ท่องเท่ียว โดมินิกนั รีพบั ลิก 13 เครือขา่ ย เมืองปอร์โต เด กา ค.ศ. 2012 ร้านอาหาร ท่ีพกั แรม วสิ าหกิจการ ลินฮสั ประเทศ (พ.ศ. 2555) การคมนาคมขนส่ง ท่องเที่ยวของ บราซิล ทางถนน ทางอากาศ เมืองปอร์โต เด กิจกรรมเสริมการ กาลินฮสั คมนาคมขนส่ง

245 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือขา่ ย ปัญหาของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือขา่ ย ของเครือขา่ ย  มีอิสระในการทางาน ความเขม้ แขง็ ของการ ไม่ระบุ การคิด และกระบวนการ รวมกลมุ่ โอกาสดา้ นความ นวตั กรรมที่ตอบโจทย์ ต่างๆ แตก่ ารทางานร่วมกนั ไวว้ างใจและเทคโนโลยที ี่ ของตลาดดว้ ยบริการที่ ดาเนินการ ในฐานะพนั ธมิตรใน ร่วมสนบั สนุนการ มีคุณภาพเป็ น เครือขา่ ยยอ่ มส่งผลตอ่ แลกเปล่ียนข่าวสารเพอ่ื มาตรฐาน โดยอาศยั การบูรณาการความร่วมมือ การกระตุน้ การเรียนรู้ ในรูปแบบทวคี ูณ ส่ิงใหมๆ่ (Synergies)  เมืองหลวงคือ Santo  มีคณะกรรมการการ แขง่ ขนั แห่งชาติจาก Domingo ถูกประกาศ รัฐบาล โดยมีการ เป็ นมรดกโลกท่ีโดด รับดาเนินการ เด่นดา้ นประวตั ิศาสตร์ โดยเฉพาะการ และวฒั นธรรม ท่องเท่ียวโดยเรือ สาราญ  ระบบการท่องเท่ียวของ เมืองน้ีในดา้ นความ  การต้งั เครือข่าย สวยงามทางธรรมชาติ วสิ าหกิจการท่องเที่ยว  ที่พกั โรงแรมท่ีมีอยอู่ ยา่ ง น้ี ต้งั อยบู่ นพ้นื ฐานของ พอเพยี ง ส่งผลต่อการ คา่ ที่วดั ได้ ซ่ึงสามารถ ใชพ้ ยากรณ์โอกาสหือ

ลาดบั ช่ือเครือขา่ ย ภูมิภาค/ประเทศ ปี ที่ก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ ประเทศ ตวั แทนนาเที่ยว บราซิล บริษทั รถเช่า และ แหล่งกิจกรรมการ ท่องเท่ียว 14 เครือข่าย ทรินิแดดและโตบา ไม่ปรากฏ กลุ่มผลิตภณั ฑด์ า้ น การท่องเที่ยวไดแ้ ก่ วสิ าหกิจการ โก ท่องเที่ยว โรงแรมท่ีพกั ตวั แทน ของทรินิแดด นาเท่ียว แหลง่ จดั และโตบาโก นิทรรศการ ร้านคา้ แหลง่ ใหค้ วามบนั เทิง ร้านอาหารและ ภตั ตาคาร

246 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือขา่ ย ปัญหาของเครือขา่ ย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือข่าย ของเครือข่าย พฒั นานวตั กรรม รวม เติบโตในการรองรับ ตลอดจนฐานขอ้ มลู ที่ควร ศกั ยภาพของเครือขา่ ย นกั ท่องเที่ยวต่างชาติ ทนั สมยั วสิ าหกิจการท่องเที่ยว ไดพ้ อสมควร ไมร่ ะบุ  มีผเู้ กี่ยวขอ้ ง  เป็ นประเทศที่มีการทา  นโยบายส่งเสริม ประสานงานในรูปแบบ อุตสาหกรรมน้ามนั มา จากภาครัฐเตม็ ท่ี การจดั การแหล่ง ก่อน อาจไมเ่ ชี่ยวชาญ  เป็ นแหล่งท่องเที่ยว ท่องเท่ียวที่มีมิตรภาพ ในอตุ สาหกรรมการ แบบผสมผสานทาง  มีการจดั การท่ีสมั พนั ธ์ ท่องเท่ียว ธรรมชาติ กบั ชุมชน  ระบบส่ิงอานวยความ วฒั นธรรมและส่ิงท่ี  มีการบริหารจดั การ สะดวกยงั ไม่ดีพอ เช่น มนุษยส์ ร้างข้ึน แหล่งท่องเที่ยวแบบ มีขอ้ จากดั ดา้ นการ  ใชต้ น้ แบบ เกาะขนาดเลก็ คมนาคม ความสาเร็จจากการ รวมกลมุ่ เครือข่าย วสิ าหกิจการ ท่องเท่ียวในยโุ รป

ลาดบั ชื่อเครือขา่ ย ภูมิภาค/ประเทศ ปี ที่ก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ 15 เครือขา่ ย เมืองมอร์เลีย ค.ศ. 2010( ความร่วมมือของ วสิ าหกิจการ ประเทศเมก็ ซิโก พ.ศ. 2553) โรงแรมท่ีพกั ตวั แทน ท่องเท่ียว นาเท่ียว สนามบิน เมก็ ซิโก นานาชาติ คมนาคม ขนส่ง ภตั ตาคารและ ร้านอาหาร สถาบนั การศึกษาและ ศูนยว์ จิ ยั และ หน่วยงานภาครัฐ 16 เครือข่าย กรุงปักกิ่ง ประเทศ ค.ศ. 2013( ความร่วมมือของ วสิ าหกิจการ สาธารณรัฐ พ.ศ. 2556) กิจการท่ีพกั แรม เมือง ท่องเที่ยวแบบ ประชาชนจีน ท่องเที่ยว เขต Tourism ท่องเท่ียวเชิง Complex ประวตั ิศาสตร์ วฒั นธรรมและบนั เทิง

247 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือข่าย ปัญหาของเครือข่าย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือข่าย ของเครือข่าย  ดาเนินการ  จุดเด่นดา้ นทาเลท่ีต้งั  ดาเนินการโดยมี ของเมืองท่ีเป็ น กระทรวงการ ศูนยก์ ลางการท่องเท่ียว ท่องเที่ยวเป็ นหลกั ทางประวตั ิศาสตร์และ มีศูนยว์ จิ ยั เฉพาะ อารยธรรม ดา้ น ระบบเฝ้ าระวงั และสร้างโปรแกรม ส่งเสริมมากมาย ไม่ปรากฏ  เป็ นการผสมผสานของ  มีการจดั การการ สิ่งที่สร้างข้ึนร่วมกบั ท่องเที่ยวแบบ ธรรมชาติในเชิง Tourism Complex วฒั นธรรมและการ ซ่ึงเป็ นการทางาน สร้างสรรค์ (เนน้ การมี ร่วมกนั เป็ น ส่วนร่วมของ เครือขา่ ย เพอื่ พฒั นา นกั ท่องเที่ยว เศรษฐกิจ 4 ดา้ น คือ รวมศูนยข์ องที่พกั  เมืองท่องเที่ยวมีการ แรมที่มีความ ผสมผสานวฒั นธรรม หลากหลายทาง ชนเผา่ ตา่ งๆ เป็ นเมือง วฒั นธรรม ชมววิ และหมบู่ า้ นทาง ทิวทศั น์ที่แปลกตา

ลาดบั ช่ือเครือข่าย ภมู ิภาค/ประเทศ ปี ท่ีก่อต้งั กลุ่มสมาชิก ส วสิ าหกิจ

248 สถานภาพของ จุดเด่นของเครือข่าย ปัญหาของเครือขา่ ย ปัจจยั ความสาเร็จ เครือข่าย ของเครือขา่ ย ประวตั ิศาสตร์และ วฒั นธรรม ชมเมืองท่องเที่ยวที่ สร้างข้ึน รวมท้งั สถานที่สาธารณะท่ี มีบริการต่างๆ แก่ นกั ท่องเที่ยว

249 เกกเคครรรรณณือือีศขศีขึ่กึา่กายยษษววาาสิสิททาา่ีี่ 44หห--กก11จิจิ เเคกคกรารารืรอือททขข่อ่่อา่ายงยงเวเวททสิสิ ยี่่ยี าาววหหขขกกนนกิกิ าาาาดดรรเทเทลล่อ่อก็ก็ งงผผเเทสทสมย่ีมยี่ ววผผแแสสบบาาบนบนบบออุตูรุตูรณณสสาาาาหหกกากากรรรรใใรรนนมมปปไไรวรวะะนนเเ์์กทกทบับัศศกกออาาออรรสสททเเต่ตอ่อรงรงเเเเทลทลยียียี่ย่ี วว ((WWiinnee aanndd TToouurriissmm MMiiccrroo CClluusstteerr)) สาหรับอุตสาหกรรมไวนก์ บั การท่องเที่ยวของประเทศออสเตรเลียในรัฐวคิ ตอเรียน้นั มีการเติบโตไป พร้อมๆ กนั ตามการเติบโตของอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวของภูมิภาค การนาเสนอกรณีศึกษา 3 เครือข่าย วสิ าหกิจการทอ่ งเที่ยวกบั อุตสาหกรรมไวน์น้ีต้งั อยใู่ นเขตรัฐวคิ ตอเรีย ประเทศออสเตรเลียดว้ ยการวเิ คราะห์จาก ขอ้ มูลเชิงคุณภาพคือ ขอ้ มลู ทุติยภูมิและการสัมภาษณ์แบบก่ึงโครงสร้างกบั ผเู้ กี่ยวขอ้ งหลกั ของอุตสาหกรรมการ ท่องเท่ียวและไวน์ ตวั แทนภาครัฐ สถาบนั การศึกษา โดยมีการเลือกตวั อยา่ งแบบกอ้ นหิมะ (Snowball) หรือ กระจายเครือขา่ ย (Networking) คาถามจากแบบสอบถามใชแ้ นวคิดของหยนิ (Yin, 1994) ประกอบดว้ ย 1. อะไรคือองคป์ ระกอบสาคญั ในการแบง่ เครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเที่ยวและไวน์ 2. เงื่อนไขเบ้ืองตน้ ของเครือข่ายวสิ าหกิจดงั กล่าวมีความสาคญั ไหม 3. กระบวนการเชิงรับ (Passive Process) มีความสาคญั อยา่ งไรต่อเครือข่ายวสิ าหกิจ 4. กระบวนการเชิงรุก (Active Process) มีความสาคญั อยา่ งไรต่อเครือข่ายวสิ าหกิจ 5. อุตสาหกรรมท้งั 2 ชนิดคือ อุตสาหกรรมไวนแ์ ละการทอ่ งเท่ียวมีความผสมผสานกนั ไดไ้ หม 6. อุตสาหกรรมท้งั 2 ชนิดมีการเก้ือกลู กนั หรือไม 7. เง่ือนไขเบ้ืองตน้ ของเครือข่ายวสิ าหกิจ (Cluster Pre-Conditions) หมายถึง ภาวะท่ีจาเป็นในการก่อต้งั หรือทาให้เครือขา่ ยวสิ าหกิจคงอยู่ หรืออาจกล่าวไดว้ า่ เนน้ จุดแขง็ ของเครือขา่ ยวสิ าหกิจนน่ั เอง 8. กระบวนการเครือขา่ ยวสิ าหกิจเชิงรับ (Passive Cluster Process) หมายถึง ผลลพั ธ์ของการทางาน ร่วมกนั ท่ีมิไดม้ ุง่ หวงั ไดแ้ ก่ การขยายธุรกิจในระดบั ภูมิภาค มีลูกคา้ ทอ้ งถิ่น การไดร้ ับความรู้และทกั ษะ ท่ีถ่ายโยงภายในเครือข่ายวสิ าหกิจ 9. กระบวนการเครือข่ายวสิ าหกิจเชิงรุก (Active Cluster Process) หมายถึง ผลลพั ธ์ทสี่ ่งผลตอ่ การเคลื่อน ตวั ของเครือข่ายวสิ าหกิจจดั เป็นผลประโยชน์ที่ไดร้ ับจากการตดั สินใจที่รอบคอบของกิจการใน เครือขา่ ยวสิ าหกิจท่ีเกิดจากความสัมพนั ธ์ท่ีเขม้ แขง็ ภายในเครือข่ายวสิ าหกิจและระหวา่ งเครือข่าย

250 วสิ าหกิจ โดยศึกษาท้งั ความสัมพนั ธ์ที่เป็นทางการ (formal relationship) และความสัมพนั ธ์ที่ไมเ่ ป็น ทางการ (informal relationship) 10. ความผสมผสานของเครือข่ายวสิ ากิจ (Cluster Overlaps) มีการวดั คา่ ข้ึนกบั ประเภทของอุตสาหกรรม ความเขม้ แขง็ ของอุตสาหกรรมท่ีรวมกลุ่ม และความสัมพนั ธ์ซ่ึงส่งผลตอ่ ความผสมผสานผา่ นกิจกรรม องคป์ ระกอบตา่ งๆ 11. ความเก้ือกลู กนั ทางเครือข่ายวสิ าหกิจ (Cluster Complementary) เป็นการพิจารณาดูถึงชื่อเสียง (reputation) การยอมรับในพ้ืนท่ี (Regional recognition) ท่ีส่งผลตอ่ ความสมั พนั ธ์ของสมาชิกใน เครือขา่ ยวสิ าหกิจหน่ึงกบั เครือขา่ ยวสิ าหกิจอ่ืนๆ ผลการศึกษาตอบคาถามแตล่ ะขอ้ ขอ้ ท่ึ 1 อะไรคือองคป์ ระกอบสาคญั ในการแบง่ เครือขา่ ยวิสาหกิจการทอ่ งเที่ยวและไวน์ ตารางท่ี 1 คะแนนการเปรียบเทียบความสาคญั ขององคป์ ระกอบเบ้ืองตน้ ของเครือขา่ ยวิสาหกิจ องคป์ ระกอบ กรณีศึกษาท่ี 1 กรณีศึกษาที่ 2 กรณีศึกษาที่ 3 ไวน์ ท่องเท่ียว ไวน์ ทอ่ งเท่ียว ไวน์ ทอ่ งเท่ียว 23 33 33 33 1. พ้นื ที่ 13 31 32 2. เศรษฐกิจ 13 3. สังคม 22 1 = ไมส่ าคญั 2= สาคญั 3= สาคญั มาก ขอ้ ที่ 2 - 9 เง่ือนไขเบ้ืองตน้ ของเครือขา่ ยวสิ าหกิจดงั กล่าวมีความสาคญั ไหมกระบวนการเชิงรับ (Passive Process) มีความสาคญั อยา่ งไรต่อเครือข่ายวสิ าหกิจและกระบวนการเชิงรุก (Active Process) มีความสาคญั อยา่ งไรต่อเครือขา่ ยวสิ าหกิจ

251 องคป์ ระกอบ กรณีศึกษาท่ี 1 กรณีศึกษาที่ 2 กรณีศึกษาที่ 3 ไวน์ ทอ่ งเท่ียว ไวน์ ท่องเที่ยว ไวน์ ท่องเท่ียว เชิงรับ 11 31 31 เชิงรุก 12 31 43 1 = ไมส่ าคญั 2= สาคญั 3= สาคญั มาก 4= สาคญั มากที่สุด ขอ้ ท่ี 10 และ 11อุตสาหกรรมท้งั 2 ชนิดคือ ไวน์และการท่องเท่ียวมีความผสมผสานกนั ไหม และอุตสาหกรรม ท้งั 2 ชนิดมีการเก้ือกลู กนั หรือไม่ เครือขา่ ย กรณีศึกษาท่ี 1 กรณีศึกษาที่ 2 กรณีศึกษาท่ี 3 การเก้ือกลู กนั ไวน์ ท่องเท่ียว ไวน์ ท่องเท่ียว ไวน์ ท่องเที่ยว เชิงรุก เชิงรับ เชิงรุก เชิงรับ1 เชิงรุก เชิงรุก บทวเิ คราะห์ถึงความเป็นไปไดใ้ นการก่อต้งั เครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเที่ยวแบบบูรณาการผสมผสาน ของประเทศออสเตรเลีย สรุปพบวา่ เครือขา่ ยวสิ าหกิจของอุตสาหกรรมไวน์จะมีลกั ษณะเชิงรุกมากกวา่ เครือขา่ ย วสิ าหกิจการท่องเที่ยว โดยความสามารถในการเก้ือกลู กนั ภายในเครือข่ายอาจเป็นเร่ืองท่ีสลบั ซบั ซอ้ นและขอ้ มลู ท่ีใชต้ ดั สินไดจ้ ากการสัมภาษณ์ผเู้ กี่ยวขอ้ ง ซ่ึงอาจเป็นจริงท้งั หมดหรือบางส่วนท่ีสะทอ้ นถึงศกั ยภาพการรวมกนั เป็นเครือข่ายวสิ าหกิจของท้งั 2 อุตสาหกรรม (Wine Tourism Cluster Band Development) ดว้ ยขอ้ แตกตา่ งท่ีวา่ อุตสาหกรรมไวนป์ ระกอบดว้ ย ธุรกิจขนาดใหญไ่ มก่ ่ีรายท่ีครอบครองส่วนแบง่ ตลาดกวา่ ร้อยละ 80 ในขณะท่ี อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวมกั ประกอบดว้ ยธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอ่ มที่ครองส่วนแบง่ ตลาดกวา่ ร้อยละ 75 ซ่ึงมีการทางานร่วมกนั โดยถ่ายทอดความรู้ระหวา่ งกนั ในขณะท่ีอุตสาหกรรมไวนม์ ีการทางานร่วมกนั ในดา้ น การตลาดเป็ นหลกั

252 บทสรุป เครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเท่ียวในตา่ งประเทศ มกั เป็นการสร้างเครือข่ายดว้ ยความร่วมมือกนั ระหวา่ ง เอกชน และชุมชน สมาชิกท่ีเป็นผปู้ ระกอบการ หน่วยงานภาครัฐ และหรือเครือขา่ ยดว้ ยกนั ไดแ้ ก่ ตวั แทนนา เท่ียว หน่วยงานการตลาด ผขู้ ายของฝากของท่ีระลึก สถาบนั อุดมศึกษา พิพิธภณั ฑ์ ตลอดจนหน่วยงานหรือ องคก์ รการที่จดั การดา้ นวฒั นธรรมและทรัพยากรธรรมชาติ หน่วยงานภาครัฐในทอ้ งถิ่น และหน่วยงานท่ีเป็ น กลไกขบั เคล่ือนต่างๆ ไดแ้ ก่ หอการคา้ กิจการท่ีปรึกษา สมาคมวชิ าชีพตา่ งๆ จะเกิดผลสาเร็จไดด้ ีเม่ือมีความ พยายามในการขยายการเติบโตของเครือข่าย โดยการเพมิ่ จานวนสมาชิก รวมท้งั สร้างความแขง็ แกร่งของความ ร่วมมือไปพร้อมๆ กนั แมว้ า่ ตา่ งฝ่ ายอาจมีอิสระในการทางาน การคิด และกระบวนการต่างๆ แตก่ ารทางาน ร่วมกนั ในฐานะพนั ธมิตรในเครือข่ายยอ่ มส่งผลต่อการบูรณาการความร่วมมือในรูปแบบทวคี ูณ (Synergies) ซ่ึง ควรดาเนินการควบคูก่ นั ไปกบั การแข่งขนั การพฒั นาตลาดเป้ าหมายและศกั ยภาพของแตล่ ะเครือขา่ ย (Synchronized activity of participants) จะมีลกั ษณะเชิงรุกมากกวา่ เครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเที่ยว โดย ความสามารถในการเก้ือกลู กนั ภายในเครือขา่ ยอาจเป็นเรื่องท่ีสลบั ซบั ซอ้ นและขอ้ มูลทใ่ี ชต้ ดั สินไดจ้ ากการ สัมภาษณ์ผเู้ กี่ยวขอ้ งท่ีมุ่งเหนือกวา่ ในความสามารถของการแขง่ ขนั ในระยะยาว โดยท่ีสามารถตอบสนองความ สนใจของแตล่ ะเครือข่ายและนกั ทอ่ งเท่ียวไปพร้อมๆ กนั ความสาเร็จของเครือข่ายตา่ งๆน้นั อยบู่ นพ้ืนฐานของการจดั การเครือขา่ ย (Cluster Management) ที่เนน้ ความร่วมมืออยา่ งเหมาะสม แสวงหาผรู้ ่วมงานใหมๆ่ สร้างเป้ าหมายเชิงยทุ ธศาสตร์ร่วมกนั เพื่อสร้าง ความสาเร็จและปรับระบบการท่องเท่ียวใหเ้ หมาะสมกบั อนาคตท่ีเปลี่ยนแปลงไปท่ีการมุง่ ตอบโจทยถ์ ึงความ ตอ้ งการใหมๆ่ นวตั กรรมท่ีตอบโจทยข์ องตลาดดว้ ยบริการท่ีมีคุณภาพเป็ นมาตรฐาน โดยอาศยั การกระตุน้ การ เรียนรู้ส่ิงใหมๆ่ ที่สามารถสร้างมลู คา่ เพมิ่ ระดบั สูงภายในเครือข่ายและระหวา่ งเครือขา่ ย และเช่ือมโยงกบั อุตสาหกรรมเชิงสร้างสรรคอ์ ื่นๆ ท่ีเชื่อมโยงกบั มรดกทางการทอ่ งเที่ยวอยา่ งยง่ั ยนื

253 คาถามท้ายบทที่ 4 1.อธิบายความสมั พนั ธ์ของระบบการทอ่ งเท่ียวกบั เครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเที่ยวขนาดเล็กผสมผสาน ไวน์กบั การทอ่ งเท่ียว (Wine and Tourism Micro Cluster) 2. วเิ คราะห์ความสามารถในการแข่งขนั ของอุตสาหกรรมท่องเท่ียวของเครือข่ายวสิ าหกิจการทอ่ งเท่ียว แบบบรู ณาการในออสเตรเลีย ดว้ ยแบบจาลองเพชร (Diamond Model) แนวคาตอบคาถามท้ายบทที่ 4 1. ระบบการทอ่ งเที่ยวกบั เครือข่ายวสิ าหกิจการท่องเท่ียวมีความสมั พนั ธ์กนั ในรูปแบบห่วงโซ่ คุณค่า โดยองคป์ ระกอบที่อยใู่ นระบบการทอ่ งเท่ียวที่มีความร่วมมือกนั จะก่อใหเ้ กิดประโยชนแ์ ละคุณคา่ ตอ่ กนั เครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเที่ยวขนาดเล็กผสมผสานไวนก์ บั การท่องเท่ียว (Wine and Tourism Micro Cluster) ในขณะเดียวกนั ก็มีการพฒั นาตา่ งๆ และยงั คงแขง่ ขนั กนั ศกั ยภาพการรวมกนั เป็ นเครือข่ายวสิ าหกิจของท้งั 2 อุตสาหกรรม (Wine Tourism Cluster Band Development) ดว้ ยขอ้ แตกตา่ งท่ีวา่ อุตสาหกรรมไวน์ประกอบดว้ ย ธุรกิจขนาดใหญ่ไม่กี่รายที่ครอบครองส่วนแบ่งตลาดกวา่ ร้อยละ 80 ในขณะท่ีอุตสาหกรรมการทอ่ งเที่ยวมกั ประกอบดว้ ยธุรกิจขนาดกลางและขนาดยอ่ มท่ีครองส่วนแบง่ ตลาดกวา่ ร้อยละ 75 ซ่ึงมีการทางานร่วมกนั โดย ถ่ายทอดความรู้ระหวา่ งกนั ในขณะท่ีอุตสาหกรรมไวนม์ ีการทางานร่วมกนั ในดา้ นการตลาดเป็นหลกั 2. ความสามารถในการแขง่ ขนั ของอุตสาหกรรมทอ่ งเที่ยวของเครือขา่ ยวสิ าหกิจการทอ่ งเท่ียว แบบบรู ณาการในออสเตรเลีย ดว้ ยแบบจาลองเพชร (Diamond Model) ดงั น้ี

254 + มีการรวมกลมุ่ ในระดบั ผปู้ ระกอบการอยา่ งเป็ น + - มกี ารประชาสัมพนั ธก์ ารท่องเทยี่ วในระดบั ประเทศอยา่ ง รูปธรรม ต่อเนื่อง + ระดบั การแขง่ ขนั ภายในธุรกิจเดียวกนั ในประเทศ - การบงั คบั ใชก้ ฎหมายควบคุมสิ่งแวดลอ้ ม มีนอ้ ย + คุณภาพในการใหบ้ ริการและการดาเนินการมี หน่วยงานภาครัฐ มาตรฐาน บริบทการแข่งขนั และกล ยทุ ธ์ธุรกิจ ปัจจยั การผลิต เง่ือนไขดา้ นอุปสงค์ + โครงสร้างพ้นื ฐานทางสาธารณู- อุตสาหกรรมท่ีเกี่ยว + มคี วามสามารถในการแข่งขนั สูง ประโภคดีมาก โยงและสนบั สนุน + กลุ่มเป้ าหมายเป็นนกั ท่องเที่ยวจาก + สถานท่ีในการท่องเท่ียวเป็นจุด ต่างประเทศท่ีมีความพิถีพถิ นั ในเรื่องการ ขายของการท่องเที่ยว + ธุรกิจที่เก่ียวเนื่องเช่ือมโยงกนั กระจุกตวั อยู่ ใหบ้ ริการ + บุคลากรท่ีอยใู่ นธุรกิจน้ีมี ในพ้นื ท่ีใกลเ้ คียงกนั + มีแพค็ เกจหลากหลาย พร้อมกบั บริการใหม่ ประสบการณ์และมคี วามชานาญ + มีการเชื่อมโยงที่เป็ นเครือขา่ ยธุรกิจตา่ ง ๆ ใน ๆ ควบคู่กบั การใหบ้ ริการหลกั ดา้ นการใหบ้ ริการเป็นอยา่ งดี การใหบ้ ริการน้ีอยา่ งชดั เจน -

255 เอกสารอ้างองิ วฒุ ิชาติ สุนทรสมยั และคณะ. (2557). รายงานแผนวิจัยเร่ือง การพฒั นาบทบาทของเครือข่ายการท่องเที่ยว PTCC เพ่ือพฒั นาทุนมนุษย์ในวิสาหกิจการท่องเที่ยวในเมืองพทั ยาเพื่อการแข่งขนั ในประชาคม เศรษฐกิจอาเซียน. ชลบุรี: คณะการจดั การและการท่องเท่ียว มหาวทิ ยาลยั บูรพาและสานกั คณะกรรมการวจิ ยั แห่งชาติ (วช.). สานกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2555). การพัฒนาเครือข่ายวิสาหกิจ. สืบคน้ 12 เมษายน 2559 จาก http://www.nesdb.go.th องคก์ ารพฒั นาอุตสาหกรรมแห่งสหประชาชาติ. (2548). เครือข่ายวิสาหกิจ (Cluster). วนั ท่ีคน้ ขอ้ มูล 10 กรกฎาคม 2558, เขา้ ถึงไดจ้ าก https://finance.myfirstinfo.com/viewnews.asp?newsid=53675 Allahar, H. (2015). The Identification and Mapping of Tourism Clusters: An Economic Development Strategy for Small Countries. International Journal or Economics, Commerce and Management, 3(11), pp. 318-335. Benaballah, J. and Tomatis, J. (2009), Master Plan pentru Dezvoltarea Turismului Balnear-Faza 2. De/tente Consultans. Braga, N, P., Lima, J, P, R., and Gatto, M, F. (2013). Role of the Tourism Cluster of Porto de Galinhas in the Local Development. Journal of Technology Management & Innovation, Vol. 8, Special Issue Altec, pp. 93-104. Chernikova, L., Faizova, G., Kozhevnikova, N., Aglieva, V., and Safargaliev. (2015). Role of State in Formation and Development of Tourist Cluster. European Research Studies, Vol. 18, Issue 3, pp. 211-222. da Cunha, S.K., & da Cunha, J.C. (2005). Tourism cluster competitiveness and sustainability: Proposal for a systemic model to measure the impact of tourism on local government. Brazilian Administrative Review, 2(2), 47-62. Dantong, M. & Hui, Z. (2014). Tourism Complex in the Perspective of Tourism Clusters. Retrieved January 30, 2016, from http://www.seiofbluemountain.com/upload/product/201410/2014mid8h14.pdf Fernando, G., Rodrigo, T., Madalina, P., Gabiela, J. And Philipp, E. (2012). The Dominican Republic Tourism Cluster. Retrieved February 28, 2016, from http://www.isc.hbs.edu/resources/courses/moc-course-at-

256 harvard/Documents/pdf/student-projects/Dominican%20Republic%20- %20Tourism%20Cluster_Final.pdf Fundeanu, D. (2014). Innovative Regional Cluster, Model of Tourism Development. 2nd Global Conference on Business, Economics, Management and Tourism, 30-31 October 2014, Prague, Czech Republic, Procedia Economics and Finance 23 (2015), pp 744-749. Fundeanu, D. (2015). Model of Health Tourism Development – SPA Tourism Cluster in Romania. Retrieved February 17, 2016, from http://www.mnmk.ro/documents/2015_X1/17-14-1-15.pdf Gonda, T. & Csapo, J. (2012). New Territorial Organization of Tourism: Tourism Cluster, Case Study: The South Transdanubian Cultural Tourism Cluster (Hangary). ACTA Geographica Universitatis Comenianae, 56(2), pp. 125-137. Gonzalez, F., Terc, R., Puna, M., Jaramillo, G., and Essl, P. (2012). The Dominican Republic Tourism Cluster. Retrieved January 11, 2016, from http://www.isc.hbs.edu/resources/courses/moc-course-at- harvard/Documents/pdf/student-projects/Dominican%20Republic%20- %20Tourism%20Cluster_Final.pdf Harryono, M., Haung, Y., Miyazawa, K., and Sethaput V. (2006). Thailand Medical Tourism Cluster. Retrieved February 19, 2016, from http://www.isc.hbs.edu/resources/courses/moc-course-at- harvard/documents/pdf/student-projects/thailand_medical_tourism_2006.pdf Heffernon, R., Andereck, K., Rex, T., and Vogt, C. (2000). Destination Flagstaff : How Important is the Flagstaff-Area Tourism Cluster?. Retrieved January 29, 2016, from http://www.asu.edu/copp/morrison/public/Flagstaff.pdf Huijbens, E, H., Johannesson H., and Johannesson G, T. (2014). Cluster without Content? Icelandic National and Regional Tourism Policy. Scandinavian Journal of Public Administration, 18 (1), pp 63.85. Ketels, C. & Protsiv, S. (2013). Cluster and the New Growth Path for Europe. WWW for Europe Working Paper Series, No. 14, July 2013, Vienna : WIFO. Man, D., & Zhang, H. (2014). Tourism Complex in the Perspective of Tourism Clusters. Retrieved January 30, 2016, from http://www.seiofbluemountain.com/upload/product/201410/2014mid8h14.pdf McRae-Williams, P. (2007). Regional Clusters: Classification and Overlap of Wine and Tourism Micro – Clusters. Retrieved January 24, 2016, from

257 http://www.cecc.com.au/clients/sob/research/docs/pmcrae- williams/BooKChapterClustering_regionalmicroclustersRMonitor.pdf. Medina, L, F. (2014). Creating a Tourism Cluster in Morelia: Mexico. Retrieved February 19, 2016, from http://gsis.korea.ac.kr/wp-content/uploads/2015/04/14-2-04_Francisco_Lopez_Medina.pdf Miller, M, M. & Gibson, L, J. (2005). Cluster-Based Development in the Tourism Industry Putting Practice into Theory. Retrieved January 29, 2016, from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.568.1381&rep=rep1&type=pdf. Perles-Ribes, J., Rodriguez Sanchez, I. and A.B. Ramon Rodriguez, (2014). ‘Innovative tourism clusters: myth or reality? Empirical evidence from Benidorm’. Retrieved February 21, 2016, from http://rua.ua.es/dspace/bitstream/10045/36777/1/Perles_Rodriguez_Ramon_Bolzano_2014April.pdf/ Porter, M.E. (2003). The economic performance of regions. Regional Studies, 37(6/7), pp. 549-578. Porter, M.E. (2000). Location, competition and economic development: local clusters in a global economy. Economic Development Quarterly, 14(1), pp. 7 – 20. Porter, M.E. (1998). Cluster and the New Economics of Competition. Harvard Business Review, 76(6), pp. 77 – 90. Salvador, G., Lucio J., Ferreira J., Camilo, V. And Monteiro I. (2014). Sustainable tourism clusters : the case of Alentejo Natural Parks.Retrieved February 17, 2016, from http://www.academia.edu/346559/SUSTAINABLE_TOURISM_CLUSTERS_THE_CASE_OF_ALE NTEJO_NATURAL_PARKS Schejbal, C. (2012). Clusters in Tourism. Acta Geoturistica, 3(1), pp. 1-7. Szekely, V. (2013). Tourism cluster and Tourism Destination: Liptov Region, Slovakia. Prace Komisji Geografii Przemyslu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 24, pp. 24-37. Tobin, F. & Boland C. (2015). Cluster development in rural tourism areas of South Kerry – Reflections on the Process. Retrieved February 25, 2016, from http://cual.openrepository.com/cual/handle/10759/583581

บทท่ี 5 การวิจัยที่เก่ียวข้องด้านการรวมกล่มุ เครือข่ายวิสาหกิจการท่องเที่ยว 247 บทที่ 5 การวจิ ัยทเ่ี กย่ี วข้องด้านการรวมกล่มุ เครือข่ายวสิ าหกจิ การท่องเทยี่ ว วตั ถุประสงคข์ องบท เพ่ือ 1. อธิบายงานวจิ ยั ที่เกี่ยวกบั ขอ้ พิจารณาเบ้ืองตน้ ได้ 2. อธิบายงานวจิ ยั ท่ีเกี่ยวกบั กลยทุ ธ์ของกิจการโครงสร้างและคูแ่ ขง่ ขนั ได้ 3. อธิบายงานวจิ ยั ท่ีเกี่ยวกบั เงื่อนไขดา้ นอุปสงคไ์ ด้ 4. อธิบายงานวจิ ยั ที่เกี่ยวกบั อุตสาหกรรมที่เก่ียวขอ้ งและสนบั สนุนได้ 5. อธิบายงานวจิ ยั ท่ีเก่ียวกบั เงื่อนไขปัจจยั อื่นๆ ได้ 6. อธิบายงานวจิ ยั ที่เกี่ยวกบั โอกาสและรัฐบาลได้ ดว้ ยภาวะเศรษฐกิจที่ยงั ผนั ผวนอยา่ งต่อเน่ืองร่วมกบั ภาวะการแขง่ ขนั จากภายใน อุตสาหกรรมและภายนอกประเทศผลกั ดนั ใหอ้ ตั ราการอยรู่ อดของผปู้ ระกอบการใหม่ (Start-ups) มีอตั ราต่า และอยภู่ ายใตภ้ าวะความเสี่ยงอนั เกิดจากสาเหตุท่ีเผชิญกบั ภาวะตน้ ทุนในการเขา้ สู่ธุรกิจหรืออุตสาหกรรม สูงหรือไร้ประสิทธิภาพ ซ่ึงแซกซีเนียนส์ (Saxenians, 1994) ไดก้ ล่าววา่ หากผปู้ ระกอบการรุ่นใหมไ่ ดม้ ี โอกาสดูดซบั ตน้ ทุนดงั กล่าวได้ โดยเฉพาะตน้ ทุนในการก่อต้งั กิจการไปสู่เครือข่ายวสิ าหกิจของ ผปู้ ระกอบการที่มีอยแู่ ลว้ จะก่อใหเ้ กิดประโยชน์อยา่ งสูงดงั ปรากฏในเครือขา่ ยวสิ าหกิจอุตสาหกรรม เทคโนโลยที ี่ซิลิคอนวลั เลย์ รัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ซ่ึงเป็นสิ่งกระตุน้ ให้ผปู้ ระกอบการเดิม หนั มาพฒั นาตวั เองเป็ นผปู้ ระกอบการมืออาชีพกนั เพิม่ ข้ึนดว้ ย การพฒั นาแบบจาลองของความเป็นผปู้ ระกอบการ (Model of Entrepreneurship) ท่ีเชื่อมโยง กบั การพฒั นาเครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเที่ยวน้นั อาจพจิ ารณาถึงตน้ ทุนท่ีต่ากวา่ และผลตอบแทนจากการ ลงทุนและการที่มีซพั ฟลายเออร์ที่หลากหลาย บทน้ีจะกล่าวถึงและอธิบายความสัมพนั ธ์ของปัจจยั ท่ีเป็นสาเหตุที่ผปู้ ระกอบการประสบ ความสาเร็จกบั ผลการประกอบการดว้ ยการรวมกลุ่มเป็นเครือขา่ ยวสิ าหกิจการท่องเท่ียว โดยมีตวั แปรทาง

248 การพัฒนาการรวมกล่มุ แบบเครือข่ายวิสาหกิจด้านการท่องเท่ียว: แนวคิดและการประยกุ ต์ เศรษฐศาสตร์การเงินไดแ้ ก่ ผลตอบแทน ตน้ ทุนคงท่ี ตน้ ทุนการผลิต การเติบโตของการจา้ งงาน ตลอดจน อตั ราคา่ แรงในภูมิภาค ดว้ ยวธิ ีการศึกษาแบบระยะเวลานาน (Longitudinal Study) การพิจารณาถึงความสมั พนั ธ์ดงั กล่าวขา้ งตน้ น้ีจะคานึงถึงอุตสาหกรรมที่กิจการน้นั อยแู่ ละ อุตสาหกรรมท่ีเก่ียวขอ้ ง รวมท้งั สภาวะทางเศรษฐกิจของภูมิภาคหรือเขตที่ต้งั น้นั ๆ ดว้ ย ร่วมกบั การพิจารณา ถึงการเกิดนวตั กรรมของกิจการ โดยเฉพาะอุตสาหกรรมการทอ่ งเท่ียวท่ีมีความสัมพนั ธ์กบั การใชท้ รัพยากร ภมู ิปัญญา ธรรมชาติ การคิดคน้ วฒั นธรรม สังคม จารีต ประเพณี วถิ ีความเป็ นอยู่ และอ่ืนๆ ภายใตส้ งั คม และเศรษฐกิจของประชาชนในพ้ืนที่น้นั ๆ รวมตลอดจนการพิจารณาถึงระดบั ทกั ษะของทุนมนุษยท์ ่ี หลากหลาย (Heterogeneous Human Capital) ผา่ นระบบการศึกษาที่ถือวา่ เป็นปัจจยั ภายในเครือขา่ ยที่สาคญั ดว้ ย ภาพที่ 5-1 มูลคา่ การตลาดของอุตสาหกรรมการท่องเท่ียวแตล่ ะประเทศของโลก (ที่มา : Global Wellness Tourism Economy, 2015) อุตสาหกรรมการท่องเท่ียวโลกมีมูลคา่ มากกวา่ 3.2 ลา้ นลา้ นดอลล่าร์สหรัฐ ในค.ศ. 2015 หรือ พ.ศ. 2558 โดยอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเชิงวฒั นธรรมมีมูลค่าสูงท่ีสุด ถึง 800-1,100 ลา้ นลา้ นดอลล่าร์ สหรัฐ รองลงมาไดแ้ ก่ อุตสาหกรรมการท่องเท่ียวเชิงอาหาร และอุตสาหกรรมการทอ่ งเที่ยวเชิงสุขภาพมี

บทท่ี 5 การวิจัยท่ีเกี่ยวข้องด้านการรวมกล่มุ เครือข่ายวิสาหกิจการท่องเที่ยว 249 มูลค่า 350-550 และ 439 ลา้ นลา้ นดอลล่าร์ จะเห็นไดว้ า่ อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพเป็นแกนกลาง ภายใตอ้ ุตสาหกรรมท่องเที่ยวน้นั ยงั มีกลุ่มอุตสาหกรรมยอ่ ยที่เช่ือมโยงกนั กบั การทอ่ งเที่ยวเชิงสุขภาพ อาทิ การท่องเที่ยวเชิงวฒั นธรรม การท่องเที่ยวเชิงอาหาร การทอ่ งเท่ียวเชิงนิเวศ การทอ่ งเท่ียวเชิงกีฬา การ ท่องเที่ยวเชิงผจญภยั การทอ่ งเท่ียวเชิงเกษตร การท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ เป็ นตน้ ดงั แสดงในภาพที่ 5-1 การทางานร่วมกนั ในรูปแบบเครือข่ายวสิ าหกิจ จึงมีความสาคญั และจาป็นเพ่ือประสานการ ทางานของอุตสาหกรรมประเภทต่างๆ อยา่ งมีประสิทธิภาพ ดงั ไดก้ ล่าวไวแ้ ลว้ คาวา่ “เครือข่ายวสิ าหกิจ” มา จากคาภาษาองั กฤษวา่ “Cluster” ซ่ึงเป็นแนวคิดในการพฒั นาขีดความสามารถในการแข่งขนั ของ อุตสาหกรรมที่ริเริ่มโดยศาสตราจารย์ ไมเคิล อี พอร์เตอร์ (Professor Michale E. Porter) แห่งมหาวทิ ยาลยั ฮาร์วาร์ด สหรัฐอเมริกา ไดใ้ หค้ วามหมายของ “เครือข่ายวสิ าหกิจ” วา่ คือ กลุ่มของธุรกิจ และสถาบนั ที่ เก่ียวขอ้ งมารวมกนั ตวั ดาเนินกิจการในพ้นื ที่ใกลเ้ คียงกนั (Geographical Proximity) มีความร่วมมือ เก้ือหนุน เช่ือมโยงและเสริมกิจการซ่ึงกนั และกนั อยา่ งครบวงจร (Commonality & Complementarity) ท้งั ในแนวต้งั และแนวนอน โดยความเช่ือมโยงในแนวต้งั ( Vertical Linkages) เป็นความเชื่อมโยงของผปู้ ระกอบการธุรกิจ ต้งั แตธ่ ุรกิจตน้ น้าจนถึงปลายน้า และความเช่ือมโยงแนวนอน( Horizontal Linkages) เป็ นความเช่ือมโยงกบั อุตสาหกรรมสนบั สนุนตา่ งๆ รวมท้งั ธุรกิจใหบ้ ริการ สมาคมการคา้ สถาบนั การศึกษาและฝึกอบรม สถาบนั วจิ ยั และพฒั นาตลอดจนหน่วยงานภาครัฐตา่ งๆท่ีเก่ียวขอ้ ง เพือ่ บรรลุเป้ าหมายร่วมกนั คือ การเพิ่ม ผลิตภาพ (Productivity) ซ่ึงถือเป็นปัจจยั หลกั ในการเพมิ่ ความสามารถในการแขง่ ขนั ท่ียง่ั ยนื “การรวมกลุ่มเป็นเครือข่ายวิสาหกิจจะไมม่ ีความหมายเลย ถา้ ไมม่ ุง่ ไปสู่การยกระดบั ความสามารถในการ แขง่ ขนั ของธุรกิจที่เก่ียวขอ้ งทุกฝ่ ายในเครือข่ายวสิ าหกิจน้นั ๆ” (Porter, 2000) พอร์เตอร์ (2003) ไดใ้ หค้ าจากดั ความส้นั ๆของคาวา่ “ความสามารถในการแข่งขัน” วา่ คือ การ เพม่ิ ผลติ ภาพ (Competitiveness is Productivity) โดยผลิตภาพคือ มูลค่าเพ่ิมที่เกิดจากการผลิตต่อวนั ทางานและตอ่ หน่ึงหน่วยของทุนหรือทรัพยากรเชิงกายภาพ (Physical resources) ท่ีใชไ้ ป เนื่องจากประเทศ ต่างๆไม่ใช่คู่แขง่ ขนั แต่กิจการในประเทศน้นั ๆ คือผทู้ ี่อยใู่ นสนามการแข่งขนั ท่ีแทจ้ ริง และในการแข่งขนั จะตอ้ งมีความเป็นพลวตั (Dynamic) มีการสร้างนวตั กรรม (Innovation) และมองหากลยทุ ธ์ท่ีสร้างความ แตกต่างอยเู่ สมอ ดงั น้นั การเพิ่มผลิตภาพจากการใชแ้ ละพฒั นาปัจจยั การผลิตเพื่อสร้างความแตกตา่ งอยา่ ง ตอ่ เนื่องจะเป็นสิ่งสาคญั ต่อการสร้างความมงั่ คงั่ (Prosperity) ของประเทศ เครือข่ายวสิ าหกิจจะทาใหเ้ กิดความสามารถในการแข่งขนั ของประเทศได้ โดยประเทศจะมี ความสามารถในการแขง่ ขนั ไดต้ อ้ งเริ่มตน้ จากหน่วยที่เล็กท่ีสุดของระบบเศรษฐกิจ คือ กิจการ ซ่ึงหาก กิจการสามารถเพม่ิ ผลิตภาพของตนใหส้ ูงข้ึนได้ โดยเฉพาะจากการเพิม่ ข้ึนของผลิตภาพดา้ นแรงงาน (Labour Productivity) ไม่ใช่จากการลดตน้ ทุนเพยี งอยา่ งเดียว ยอ่ มอยใู่ นสภาพท่ีไดเ้ ปรียบคูแ่ ขง่ ขนั และหาก หลายๆ กิจการในอุตสาหกรรมมีผลิตภาพเพมิ่ ข้ึน กย็ อ่ มส่งผลใหอ้ ุตสาหกรรมน้นั ๆ มีความสามารถในการ