ตำรับยาสมุนไพรล้านนา

188 ตารางที่ 2.1 สมนุ ไพรทีพ่ บในคมั ภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตํารายาสมุนไพรลานนา (ตอ ) ท่ี ช่ือภาษาลา นนา ชอ่ื ภาษาไทย 3871. เหืองแกว 3872. เหืองหชู า ง เหืองแกว 3873. แห เขอื งหูชาง 3874. แหน แห 3875. แหนเครือ แหน 3876. แหนเครอื แหนเครือ 3877. แหนตน ฮวงชมุ 3878. แหนทัง 2 สมอพิเภก 3879. แหนทบั ทาน แหนทง้ั 2 3880. แหลมปลี แหนทบั ทาน 3881. แหว แหลมปลี 3882. แหว แหว 3883. แหวเลือด แหว 3884. โหระพา แหว เลือด 3885. ไห โหระพา 3886. ไหม ไห 3887. ไหลดอย ไหม 3888. ไหลแดง ไหลดอย 3889. ไหลน้าํ ไหลแดง 3890. อน ไหลนาํ้ 3891. อย่งั สมุทท อน 3892. อยาแก 5 ตน หยั่งสมุทร 3893. อยาแกร ากขาว ยาแก 5 ตน 3894. อยาดเปน ยาแกร ากขาว 3895. อยาเมืองคน หยาดเปน 3896. อยารากดาํ ยาเมืองคน 3897. ออ ยารากดาํ 3898. ออกงาชา ง ออ 3899. ออกแมน ออกงาชา ง 3900. ออฅวาย ออกแมน ออควาย Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

189 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรทพ่ี บในคมั ภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตํารายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ) ท่ี ช่อื ภาษาลา นนา ช่อื ภาษาไทย 3901. อองมะคงิ 3902. ออแตกไพรหนาม อองมะคิง 3903. ออนา้ํ ออ แตกไพรหนาม 3904. ออแมน ออน้ํา 3905. ออ ย ออ แมน 3906. ออ ยแขม ออ ย 3907. ออยแขมเหลอื ง ออยแขม 3908. ออยชา ง ออ ยแขมหวาน 3909. ออยดง ออ ยชาง 3910. ออยดาํ ออ ยดง 3911. ออ ยดกู ออยดาํ 3912. ออ ยแดง ออยดกู 3913. ออ ยแดง ออ ยคนั ฉตั ร 3914. ออ ยแดงดิบ ออยแดง 3915. ออ ยทัง 2 ออ ยแดงดิบ 3916. ออ ยเผือก ออ ยทัง้ 2 3917. ออ ยลอย ออยเผือก 3918. ออ ยแสนสวน ออยลอย 3919. ออ ยหก ออยแสนสวน 3920. ออลอย ออยหก 3921. ออลอยนา้ํ ออ ลอย 3922. อังกาบหนู ออลอยนํ้า 3923. อัดเชยิ องั กาบหนู 3924. อดั เชยิ เถา อบเชย 3925. อัตถภิกขุ อบเชยเถา 3926. อนั นํ้า อฎั ฐภกิ ษุ 3927. อานาํ้ อนั นา้ํ 3928. อินทรี อาน้าํ 3929. อินทวา อนิ ทรี 3930. อีแหก อนิ ทหวา อแี หก Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

190 ตารางท่ี 2.1 สมุนไพรท่ีพบในคมั ภรี ตาํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตํารายาสมนุ ไพรลา นนา (ตอ ) ที่ ช่ือภาษาลา นนา ชอ่ื ภาษาไทย 3931. อตุ พติ อุตพดิ 3932. อุบล อุบล 3933. อลุ ม อลุ ม 3934. เอกราช เอกราช 3935. เองชอน เดงชอน 3936. เองชนั อัญชัน 3937. เองชนั ขาว อญั ชนั ขาว 3938. เอย้ี งฅา เอ้ียงคา 3939. เอย้ี งแปน เอีย้ งแปน 3940. เออ้ื ง เออ้ื ง 3941. เออ้ื งฅวาย เออ้ื งควาย 3942. เอ้อื งฅํา เออ้ื งคํา 3943. เอื้องเงิน เออ้ื งเงิน 3944. เออ้ื งตน ตาน เออ้ื งตนตาล 3945. เออ้ื งนางอัว้ เหลอื ง เออ้ื งนางอั้วเหลอื ง 3946. เอื้องน้ํา เอ้อื งนาํ้ 3947. เอ้ืองพษิ เออื้ งพิษ 3948. เออ้ื งไฟ เออ้ื งไฟ 3949. เออ้ื งมอนไข เออ้ื งมอนไข 3950. เอื้องหมายนา เอื้องหมายนา 3951. เอื้องหางหมา เอื้องหางหมา 3952. เอื้องหางเหน เอ้อื งหางเหน 3953. เอือด เออื ด 3954. เอือดถอย เออื ดถอย 3955. เออ่ื น เอื่อน 3956. แอนฅาํ แอนคํา 3957. แอน น้ําย แอน นอ ย 3958. แอยง คลา 3959. แอวนอ ย แอว นอ ย 3960. แอวบิด แอวบดิ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

191 ตารางที่ 2.1 สมุนไพรที่พบในคมั ภรี ตาํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตํารายาสมนุ ไพรลานนา (ตอ ) ท่ี ช่อื ภาษาลา นนา ชอ่ื ภาษาไทย 3961. แฮนฅันฅาก 3962. แฮนทบั ทาน แฮนคนั คาก 3963. แฮนเปลว แฮนทับทาน 3964. แฮนพิด แฮนเปลว 3965. แฮนฮาง แฮนพิด แฮนฮาง Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 2.doc

192 ภาคผนวก 3 ตัวอยางคณุ ลักษณะของสมนุ ไพร จํานวน 30 ตวั ทพ่ี บในในคมั ภีรและตําราแพทยแ ผนไทยลา นนา และตํารายาสมนุ ไพรลา นนา

193 ขะยอมหลวง 1. ชื่อในตาํ รับยาลา นนา : ขะยอ มตนี หมา1 2. ชื่อในทอ งถน่ิ อ่นื 2.1 ภาคเหนอื : ขะยอมตีนหมา1-3,5 ยอมตีนหมา4,5 2.2 ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื : ขะยอ มหลวง1-5 - นครราชสีมา : นางแยม2,3,5 2.3 ภาคกลาง : ระยอ มหลวง2-4 2.4 ภาคตะวนั ออก - ตราด : ระยอ ม2 2.5 ไมระบุ : ระยอ มใหญ5 3. ช่ือวิทยาศาสตร : Rauvolfia cambodiana Pierre ex Pit.1-5 4. ช่ือภาษาองั กฤษ :- 5. ช่ือวงศ : APOCYNACEAE1-5 6. ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร : ไมพ มุ สูง 1-1.5 เมตร มยี างขาวใบเดย่ี วเรยี งรอบ ขอๆ ละ 3 ใบ รูปวงรีหรือรปู วงรีแกมใบหอก กวา ง 5-10 ซม. ยาว 12-30 ซม. ดอกชอ ออกทซี่ อกใบ บริเวณปลายกงิ่ กลบี ดอกสขี าว โคนกลบี เปนหลอด สีแดงมว ง ผลเปน ผลสด สีเทาดํา ขยายพนั ธดุ ว ย เมล็ด3-5 7. สว นทีใ่ ช : ราก3-5 8. ขอบง ใชทางเภสชั กรรมลา นนา แกกลาก6 แกเกลอ้ื น6 แกมะเร็งครดุ 6 แกฝ ใ นทอ ง6 แกส านเสยี บ6 แกส านเลอื ด6 9. ขอบง ใชท างการแพทยแ ผนไทย ราก : แกป วดประสาท3 แกพิษฝภายใน3 ขบั ปสสาวะ3 แก โรคลาํ ไส3 แกไ ตพกิ าร3 แกไ ข3 -5 บํารงุ ประสาท3,5 แก พิษ3 แกเรมิ ตา งๆ3 ทําใหนอนหลบั 4 เจรญิ อาหาร4 ไมระบุสว นทใ่ี ช : แกพษิ เพอื่ ฝภายใน3 10. ขอ มลู การใชท างคลนิ กิ :- 11. ขอมลู การวิจยั ทเ่ี กยี่ วขอ ง : - Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

194 12. สารสําคญั ท่ีมใี นสมนุ ไพร ajmaline3,7,8,9; aricine3,7; pelirine3,7 reserpilin3,7; reserpiline, sio3,8,9; reserpine3,7,8,9; serpentine3,9 13. ฤทธิ์ทางเภสัชวทิ ยา : - 14. ผลติ ภณั ฑท ม่ี ีขายในทองตลาด - ชือ่ ผลิตภัณฑ: - บริษัทผผู ลติ /ทอ่ี ย:ู - บรษิ ัทผูจ าํ หนาย/ทอี่ ย:ู - ขอบงใช/ ขอควรระวงั : - ปริมาณบรรจ:ุ - ราคา: - ปริมาณสารสาํ คัญ/สตู รผลติ ภณั ฑ: - ภาพประกอบของผลติ ภณั ฑ: 15. ภาพประกอบ รปู ท่ี 1 Rauvolfia cambodiana (ขะยอ มหลวง) แสดงสว นราก10 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

195 รปู ท่ี 2 Rauvolfia cambodiana (ขะยอมหลวง) แสดงสว นลําตน 10 รปู ท่ี 3 Rauvolfia cambodiana (ขะยอ มหลวง) แสดงสว นชอ ดอก10 16. เอกสารอางองิ 1. อุดม รุงเรอื งศร.ี พจนานกุ รมลานนา-ไทย. ฉบบั แมฟ า หลวง (ปรับปรุงครง้ั ท1่ี ).ภาควิชา ภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม. เชยี งใหม; 2545.หนา 67. 2. เตม็ สมิตินนั ท. ชอื่ พรรณไมแ หงประเทศไทย.พมิ พค รง้ั ท่ี 2 (ฉบบั แกไ ขเพิม่ เตมิ พ.ศ.2544). สาํ นกั พิมพป ระชาชน.กรงุ เทพฯ;2544.หนา 447. 3. นนั ทวนั บุณยะประภัศร และอรนุช โชคชยั เจริญพร. สมุนไพรไมพน้ื บา น(4). สํานักพิมพ ประชาชน. กรงุ เทพฯ;2543.หนา 163. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

196 4. วฒุ ิ วุฒธิ รรมเวช. สารานุกรมสมนุ ไพร-รวมหลกั เภสัชกรรมไทย. สาํ นกั พมิ พโอเดยี นสโตร. กรงุ เทพฯ;2540.หนา 386. 5. วทิ ย เท่ยี งบรู ณธรรม. พจนานุกรมสมุนไพรไทย.พิมพครัง้ ท่ี 2. สาํ นกั พิมพประชุมทองการ พมิ พ. กรุงเทพฯ;2536.หนา 100. 6. จรี เดช มโนสรอย, อรัญญา มโนสรอย และอดุ ม รงุ เรืองศร.ี รายงานโครงการวจิ ัยการ รวบรวมเลอื กสรรและปริวรรตคมั ภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตําราสมุนไพรลานนา. ระยะที่ 1-3 (ปง บประมาณ 2546-2548) สถาบนั วจิ ยั และพัฒนาวทิ ยาศาสตรแ ละ เทคโนโลย.ี มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม. 7. Boonchuay, Warank; Court, William E. Alkaloids of Rauwolfia cambodiana from Thailand. Plants Medica. 1976; 29(3): 201-7. 8. Pham Thanh K Y, Nguyen Danh Mau, Phan Van Vinh, Van Thi Sau, Nguyen Thu Hien. The Rauvolfia cambodiana Pierre (ex. Pi tard) Apocynaceae plant. Top Chi Duo Hoc 1983; 1:11-4. 9. Kan NK, Ni ko laeva LA. Alkaloids of Rauvolfia species growing in Vietnam. Chem Nat Comp 1992;27(6):718-20. 10. www.nectec.or.th/courseware/siamculture/medical/rayom1.html Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

197 คนทา 1. ชื่อในตาํ รบั ยาลานนา : ชี่1 2. ชอ่ื ในทอ งถนิ่ อน่ื 2.1 ภาคเหนอื : จ2ี้ -6 จีห้ นาม2,3,6 สีเตาะ2-6 หนามจ2้ี -6 - เชยี งใหม : ข้ตี าํ ตา2 - แมฮ องสอน : มชี ี (กะเหรย่ี ง)2-6 2.2 ภาคกลาง : กะลันทา2-6 คนทา2-6 สีฟน2-6 สีฟน คนตาย2,3,6 สีฟนคนทา2-6 2.3 ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื : เจยี 6 โคทา6 2.4 ไมร ะบุ : ไมส ีฟน 3 หนามกะแทง 4-6 3. ชือ่ วิทยาศาสตร : Harrisonia perforata (Blanco) Merr.1-6 4. ชอื่ ภาษาอังกฤษ :- 5. ชือ่ วงศ : SIMAROUBACEAE1-6 6. ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร : ไมพมุ แกมเถา ตามกง่ิ กา นมหี นาม ใบประกอบ รปู ขนนก ใบยอ ยเปนรูปไข ใบออ นมสี ีแดง ใบ ลกู ราก มีรสขม ดอกมสี ีขาว ผลกลมและฉาํ่ นา้ํ เปน พืชใน เขตรอน ขยายพนั ธโุ ดยการใชเมล็ด3-5 7. สว นท่ใี ช : ราก3-5 เปลอื กราก3,6 ตน3,4 เปลือก3,6 กิ่งกาน4,6 ใบ3 ดอก3 8. ขอ บง ใชท างเภสัชกรรมลา นนา : ราก : รกั ษาอาการหดู 7 แกไข7 แกท อ งรวง7 แกบ ิด7 ถา ยเปน มูกเลอื ด7 แกเวยี นศีรษะ7 ยอด : รกั ษามะเร็ง7 รักษาริดสีดวงทวาร7 ไมร ะบสุ ว นทใี่ ช : เปน สวนผสมในตํารบั ยาขางเก่ียว และยาทาน อาหารไมอ รอ ย6 9. ขอบงใชทางการแพทยแผนไทย ราก : ดบั พิษไขห วั 3,4 แกบ วม3 บวมพอง3 แกไขเหนือ3-5 แก ไข3,4,6 แกไ ขเ พื่อเสน3-5 กระทงุ พิษไข3 แกบ ิด3 แก ทอ งรว ง3,5 สมานบาดแผล3 แกน า้ํ เหลอื งเสยี 3 แกไ ข จับสัน่ 3 แกต าเจบ็ 3 แกไ ขกาฬ3,4 ไขตักศิลา3,4 แก Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

เปลือกราก 198 ตน ปวดเม่ือย3 แกร อนในกระหายนาํ้ 3 รกั ษาลาํ ไส3 ,5 ขบั ลม3 ขับโลหติ 3 แกไ ขพ ิษ4,5 เปลือก : แกบิด3,6 ปองกันอหวิ าตกโรค3 แกท อ งรวง3,6 รักษา โรคลําไส3,6 แกไ ข3 กิ่งกาน : แกทองรวง3 แกบ ิด3,4 แกไข3 กระทงุ พษิ ไข3 พษิ ไข ใบ กาฬ3 ไขหวั ทกุ ชนิด3 แกรอนในกระหายนา้ํ 3,4 ฟอก ดอก โลหติ 3 ทอ งเสยี 4 แกไขทุกชนิด4 10. ขอมูลการใชท างคลนิ กิ : แกไ ข3 รกั ษาลาํ ไส3 แกบ ิด3,6 แกท อ งรว ง3 แกตาเจบ็ สําหรับสัตวพ าหนะ3 : ใชสฟี น 4,6 รักษาฟน 4 : แกปวด3 : แกพิษแตนตอย3 :- 11. ขอมูลการวิจัยที่เก่ยี วของ : - 12. สารสําคญั ท่ีมใี นสมนุ ไพร ether3,8; heteropeucenin, 5-methoxy:7-methylether; heteropeucenin-7-methyl perforatic acid3,10 perforatin A; perforatin B3,8; β-sitosterol3,9 13. ฤทธ์ทิ างเภสัชวิทยา ยับยง้ั เอนไซม reverse transcriptase3,11 แกแพ3 ,12 ยับยง้ั การเจริญเตบิ โตของเชือ้ มาลาเรีย3,13 14. ผลิตภัณฑทมี่ ีขายในทองตลาด - - ชื่อผลิตภณั ฑ: - บรษิ ัทผผู ลติ /ที่อยู: - บรษิ ัทผูจาํ หนา ย/ทอี่ ย:ู ขอบง ใช/ ขอ ควรระวัง: - ปรมิ าณบรรจ:ุ - ราคา: - ปริมาณสารสําคญั /สูตรผลิตภัณฑ: - ภาพประกอบของผลิตภณั ฑ: Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

199 15. ภาพประกอบ รปู ที่ 1 Harrisonia perforata (คนทา) แสดงสวนใบ14 รปู ที่ 2 Harrisonia perforata (คนทา) แสดงสวนใบและผล15 16. เอกสารอา งองิ 1. อดุ ม รุง เรืองศร.ี พจนานกุ รมลา นนา-ไทย.ฉบบั แมฟา หลวง (ปรบั ปรุงคร้ังท1ี่ ). ภาควิชา ภาษาไทย คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยเชียงใหม. เชียงใหม; 2545.หนา 213. 2. เตม็ สมติ นิ นั ท. ชื่อพรรณไมแ หง ประเทศไทย. พมิ พค รงั้ ท่ี 2 (ฉบับแกไ ขเพม่ิ เติม พ.ศ.2544). สาํ นักพมิ พประชาชน.กรุงเทพฯ;2544.หนา 268. 3. นนั ทวนั บุณยะประภัศร และอรนชุ โชคชัยเจริญพร. สมนุ ไพรไมพนื้ บา น(1). สาํ นักพมิ พ ประชาชน.กรุงเทพฯ;2541.หนา 552. 4. วฒุ ิ วฒุ ิธรรมเวช.สารานุกรมสมนุ ไพร-รวมหลกั เภสชั กรรมไทย. สํานักพมิ พโอเดยี นสโตร. กรุงเทพฯ;2540.หนา 144. 5. วิทย เท่ียงบรู ณธรรม. พจนานกุ รมสมุนไพรไทย. พิมพค รัง้ ท่ี 2. สาํ นกั พมิ พป ระชมุ ทองการ พิมพ. กรงุ เทพฯ;2536.หนา 158. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

200 6. จรี เดช มโนสรอย,อรญั ญา มโนสรอ ย. เภสชั กรรมลานนา-ตํารับยาสมนุ ไพรลานนา. โรง พมิ พองคก ารสงเคราะหทหารผานศกึ . กรุงเทพฯ;2537.หนา 103. 7. จรี เดช มโนสรอ ย, อรัญญา มโนสรอย และอุดม รุงเรอื งศร.ี รายงานโครงการวจิ ยั การ รวบรวมเลือกสรรและปรวิ รรตคัมภีรต าํ ราแพทยแผนไทยลา นนาและตาํ ราสมนุ ไพรลานนา. ระยะท่ี 1-3 (ปงบประมาณ 2546-2548) สถาบันวจิ ยั และพฒั นาวิทยาศาสตรและ เทคโนโลย.ี มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม. 8. Wang MX, Zhang MS, Zhu YL. Studies on the chemical constituents of a Chinese folk medicine Niu-jin-guo (Harrisonia perforate (Blanco) Merr.) Yao Hsueh Hsueh Pao 1983;18(2):113-8. 9. Roengsumran S, Ruangkrit S. Chemical constituents of root bark of Harrisonia perforata Merr. Abstr 10th Conference of Science and Technology of Thailand, Chiengmai. Thailand 1984:393-4. 10. Wang MX, Zhang MS, Liu WZ, Zhu YL. Isolation and structural determination of perforatic acid from Chinese folk medicine Niu-jin-guo (Harrisonia perforate). Yao Hsueh Hsueh Pao 1984;19(10):760-3. 11. Tan GT, Pezzuto JM, Kinghorn AD, Hughes SH. Evaluation of natural products as inhibitors of human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) reverse transcriptase. J Nat Prod 1991;54(1):143-54. 12. Mokkhasmit M, Ngarmwathana W, Sawasdimongkol K, Permphiphat U. Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants. (Continued.) J Med Ass Thailand 1971;54(7):490-504. 13. จริยา บรอคเคลแมน เบญจมาศ ถนอมทรพั ย เอมอร โสมนะพนั ธุ พรี พรรณ ตนั อารยี . การ ทดสอบฤทธ์ติ านเช้ือมาลาเรียของสารสกัดสมนุ ไพรไทยในหลอดทดลอง. การสมั มนาเรื่อง สมุนไพรกบั มาลาเรยี , องคการเภสัชกรรม, กรงุ เทพฯ, 2532. 14. www.203.157.19.196/herbal/ group5/group051.htm 15. www.ku.ac.th/AgrInfo/ plant/plant2/p103_1 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

201 คนทีสอ 1. ชือ่ ในตาํ รับยาลานนา : สีเสอ้ื นอ ย1 2. ชอ่ื ในทองถนิ่ อ่ืน 2.1 ภาคเหนอื : ผีเสอ้ื นอ ย2-5 - เชยี งใหม : ดอกสมทุ ร2-5 สเี สอ้ื นอย2-4 - พิษณโุ ลก : ทีสอ2,3 เทียนขาว2 - ตาก : มดู เพ่ิง2-5 2.2 ภาคกลาง : คนทีสอ2-5 ดนิ สอ2-5 โคนดนิ สอ2-4 - ประจวบครี ขี ันธ : สสี อ2-5 2.3 ภาคตะวนั ออก - ชลบรุ ี : คนทสี อขาว2-5 - จนั ทบุรี : โคนดนิ สอ2-4 2.4 ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื - รอยเอ็ด : ผเี สอ้ื 2,3,5 2.5 ภาคใต - สตูล : คนุ ตสี อ2,3,5 3. ช่ือวทิ ยาศาสตร : Vitex trifolia Linn.1-5 4. ชื่อภาษาองั กฤษ :- 5. ชอื่ วงศ : LABIATAE2 6. ลักษณะทางพฤกษศาสตร : เปนไมพมุ ขนาดกลาง สูงประมาณ 5-6 ลําตน สเี ทา เปน กระสีดาํ ขาว และเขยี ว พน้ื หนา ใบจะเปนสี เขียว ตรงทองใบจะเปน สนี วลขาว ใบยอยรปู ไข ปลายแหลม 3 ใบ ใบจะมีขนาดเทา หวั แมม อื หรือ จะเล็กกวา ดอกเล็กสีมว งเปน ชอยาว ออกทีป่ ลาย กง่ิ ผลเทา ผลพรกิ ไทย เปน พวงชอ เกดิ ตามปา ดง ดิบเขา ขยายพันธุด ว ยเมลด็ 3-5 7. สวนทใ่ี ช : ราก3-5 ตน 3 เปลือก3,5 กระพ3ี้ ไส3 ใบ3-5 ดอก3-5 ลกู 3,4 เมลด็ 3-5 8. ขอบงใชท างเภสัชกรรมลา นนา : รกั ษาอาการวงิ เวยี นศีรษะ6 โรคลม6 บรรเทาอาการ ปวดทอ ง6 โรคลมมอี าการปวดบริเวณทอ งนอ ย6 จุก Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

202 เสียด6 แกไขป วดเมื่อยตามรา งกาย6 รกั ษาอาการ มตุ กิต6 มะโหกคนั 6 ลมคนั 6 ทําใหฟน แขง็ แรง6 แกจกุ เสียด6 9. ขอบง ใชทางการแพทยแ ผนไทย ราก : ขบั ปส สาวะ3,4 ขับเหงอ่ื 3,4 แกไข3 -5 ขับเสมหะ3 ขบั ลม3 ขับระดู3 แกโรคตบั 3,4 แกโรคตา3,4 ถาย น้าํ เหลือง3,4 แกพ ษิ สตั วก ัดตอ ย3 แกพ ิษตา งๆ แก ลาํ ไสพ ิการ3 บาํ รงุ ธาต3ุ แกปวดตาขอ3 กลา มเนื้อ3 แกไขพิษ3 ตน : ขบั ลมในลําไส3 แกจุกเสียด3 ทองอดื เฟอ3 เปลอื ก : แกไข3 ,5 แกระดูพิการ3,5 แกคลน่ื เหยี น3,5 แกพ ยาธ3ิ แกจ ุกเสยี ด3 กระพี้ : แกอ าการคลน่ื เหยี นอาเจยี น3 ไส : แกระดูและรตู ง้ั โลหติ 3 ใบ : ขับลม3,4 ขับลมในลาํ ไส3 แกล ม3 บาํ รงุ ธาต3ุ รักษา ริดสีดวง3 รักษารดิ สดี วงจมกู 3,4 แกรดิ สดี วงในคอ3 แกเสมหะ3,4 แกต ัวพยาธ3ิ ฆา แมพ ยาธ3ิ -5 บาํ รุงนา้ํ ด3ี ,4 แกสาบสางในกาย3-5 แกพ ษิ ตา งๆ3 แกปวด ขอ3,4 และกลามเน้ือ3,4 ขบั เหงอื่ 3,4 แกล าํ ไสพ ิการ3,4 แกหืดไอ3-5 แกฟกบวม3 ทาํ ใหฟน ทนด3ี ขับ ปส สาวะ3 ขบั นา้ํ ด3ี ฆาพยาธผิ ิวหนงั 3 ตง้ั ปต ตสมุฎ ฐานใหป กต3ิ ต้งั ตรสี มฎุ ฐานใหปกต3ิ ,5 แกไข3 ฆา เชือ้ 3 แกพ ิษแมงกระพรนุ 3 รกั ษาลม5 ดอก : แกไ ข3,4 แกพ ยาธ3ิ -5 แกห ดื ไอ3,4 แกไ ขในหญงิ มี ครรภ3,4 แกไขอ นั บงั เกิดแตท รวง3,5 บํารุงครรภ รกั ษา3 บาํ รุงนา้ํ ดี3 ลูก : เปนยาครรภรักษา3 แกพยาธ3ิ ,4 แกมองครอ 3,4 หดื ไอ3 แกร ิดสีดวง3,4 แกท อ งมาน3,4 แกไ อ3,4 แกไข3 ,4 แกไข ในครรภ3 แกค ลนื่ เหยี นอาเจยี น4 เมล็ด : เจริญอาหาร3,4 บํารุงรา งกาย3 แกมองครอ3 แก ทอ งมาน3 แกหืดไอ3 แกร ดิ สีดวง3 ระงับปวด4,5 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

ไมระบสุ ว นทใี่ ช 203 10. ขอ มูลการใชท างคลินกิ : ขับลม3 แกพยาธ3ิ แกร ดิ สีดวง3 แกต อ มทอนซิล3 แก เสมหะ3 แกห ดื ไอ3 แกไ ข3 แกไขห ญิงมคี รรภ3 บํารุง นํ้าด3ี :- 11. ขอมลู การวจิ ยั ทเ่ี ก่ยี วขอ ง Alam, Gemini และคณะ (2002)7 ศกึ ษา molecular modeling ของสาร viteosin-A ซงึ่ ไดแกสารประกอบ tracheospaspasmolytic ท่ีแยกไดจากสารสกัดใบของคนทีสอดว ย n-hexane จาก รายงานพบวา ท่ีความเขม ขน 0.05 และ 0.15 mg/ml สาร viteosin-A ยบั ยงั้ การหดตวั ของหลอดลมใน หนตู ะเภา ซง่ึ เกดิ จากสาร histamine ไดการวจิ ัยนจี้ ึงตองการหา molecular modeling ของ viteosin-A โดยใช computational method กับ Hyper Chem Pro 4.0 ซ่ึงพบวา spectroscopic data และ molecular modiling ของ viteosin-A จะมี S เปน โครงรางที่ C-5 และ C-6 ดงั นน้ั molecular modeling คอื (5S,10S)-6S-acetoxy-8R-methyl-9a-hydroxy-labda-13Z-en-16,15-olide 12. สารสาํ คญั ทม่ี ใี นสมนุ ไพร agnuside3,8-10; artemetin; artemetin, 7-de-O-methyl3,11; aucubin3,9; aucuboside3,10; caryophyllene; 1, 8-cineol3,12; daucosterol3,13; friedelin3,13,14; linoleic acid3,15; luteolin; luteolin-3′- O-β-D-glucuronide3,16; luteolin-7-O-β-D-glucuronide3,16; myristic acid; oleic acid3,15; orientin, iso3,16; palmitic acid3,15; palmitoleic acid3,15; α-pinene; sabinene3,12; β-sitosterol3,13,14; stearic acid3,15; terpineol acetate3,12; γ-tocopherol3,15; vitricine3,17,19 13. ฤทธ์ทิ างเภสัชวิทยา ยบั ยงั้ การหดเกรง็ ของกลา มเนื้อ ขบั ปสสาวะ3,19,20 แกแ พ3 ,20 ตา นเชอื้ แบคทีเรยี ยับยงั้ เน้ืองอก3,21 ฆายงุ 3,22 ฆาแมลง3,23 ตานเช้ือ β-streptococcus gr. A และ Pseudomonas aeruginosa3,24 การทดสอบความเปน พษิ เมือ่ ฉีดสารสกดั ของสว นทีอ่ ยูเหนอื ดินดว ยเอธานอลและนํา้ (1:1) เขา สูชอ งทองของหนถู ีบจกั ร พบวา ขนาดทท่ี าํ ใหห นตู ายครึ่งหนง่ึ คือ 1 ก./กก.3,19 แตก ารใหกินหรือฉดี เขาใต ผวิ หนงั ในขนาด 10 ก./กก. ไมพ บพษิ 3,25 14. ผลิตภัณฑทม่ี ีขายในทอ งตลาด 14.1 Wild Yam Cream (Progesterone Cream)26 14.1.1 ชื่อผลติ ภณั ฑ: Anna’s Wild yam Cream 14.1.2 บรษิ ทั ผผู ลิต/ทอี่ ย:ู Call 1-393-3848, Anna’s Farm Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

204 14.1.3 บรษิ ทั ผจู ําหนาย/ทอ่ี ย:ู www.thexton.com.au/product 14.1.4 ขอบงใช/ ขอควรระวัง: สาํ หรับคนทมี่ ปี ระจําเดอื นและอยรู ะหวา ง รอบเดือนใหเรม่ิ ใชต ั้งแตว ันที่ 12 ถึง 20 14.1.5 ปรมิ าณบรรจ:ุ (นับจากวนั แรกทีป่ ระจาํ เดอื นมา) ปรมิ าณ 14.1.6 ราคา: ¼ ชอ นชาเลก็ ในชว งกลางวนั และกลางคืน 14.1.7 ปรมิ าณสารสาํ คญั /สูตรผลติ ภณั ฑ: หลงั จากน้นั วนั ท่ี 21 ถงึ 28 ใช ปริมาณ ½ ชอนชาเลก็ สาํ หรบั ผทู ปี่ ระจําเดือนหมดให 14.1.8 ภาพประกอบของผลิตภัณฑ: เร่มิ ตงั้ แต วนั ท่ี 7 และใชอกี ครงั้ เมือ่ จําเปน 100 กรมั 31$ - สารสกัดรากแหง ของ Wild Yam 200 mg/g. - สารสกัดผลแหง ของคนทีสอ 15 mg/g - นํ้าคน้ั ของใบสด Aloe Vera 10 mcL/g - Vitamin E 20 mg/g รูปที่ 1 ผลิตภณั ฑข อง Wild Yam Cream จากสารสกดั คนทสี อ 14.2 PCA Skin27 PCA Skin-pHaze 11 14.2.1 ชือ่ ผลติ ภณั ฑ: Skin Care Products Recommended by 14.2.2 บริษทั ผูผ ลติ /ทีอ่ ย:ู Dermatologists 14.2.3 บริษทั ผูจาํ หนา ย/ที่อยู: www.Enterprise,Inc. Rochester, NY Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

205 14.1.4 ขอบง ใช/ขอควรระวงั : 14469 (800) 14.2.5 ปรมิ าณบรรจ:ุ ใชไ ดทง้ั กลางวันและกลางคืนหลงั จากทาํ 14.2.6 ราคา: ความสะอาดผวิ ใชในปริมาณเลก็ นอ ย 14.2.7 ปรมิ าณสารสาํ คญั /สตู รผลิตภณั ฑ: สําหรับตอนกลางวนั ใชรว มกับ sunblock - 14.2.8 ภาพประกอบของผลติ ภัณฑ: 23.35$ Lotion Base (Water, Cetearyl Glucoside, Caprylic/Capric Triglyceride, Coco-Caprylate/Caprate, Glycerin, Cetearyl Alcohol, Glyceryl Stearate, Xanthan Gum, Benzyl Alcohol, Fructose), Aloe Barbadensis Gel, Olea Europaea (Olive) Fruit Oil, Triticum Vulgare (Wheat) Germ Oil, Ricinus Communis (Castor) Seed Oil, Vitex Trifolia (Chasteberry) Fruit Extract Progesterone, Hydrolyzed Milk Protein, Prunus Armeniaca (Apricot) Kernel Oil, Citrus Medica Limonum (Lemon) Peel Oil รูปที่ 2 ผลิตภณั ฑข อง PCA Skin จากสารสกัดคนทีสอ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

206 15. ภาพประกอบ รูปที่ 3 Vitex trifolia (คนทีสอ) แสดงสว นชอดอก28 16. เอกสารอา งอิง 1. อุดม รงุ เรืองศรี. พจนานุกรมลา นนา-ไทย ฉบับแมฟาหลวง (ปรบั ปรงุ ครง้ั ท1ี่ ). ภาควิชา ภาษาไทย คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม. เชียงใหม; 2545.หนา 717. 2. เตม็ สมติ ินนั ท. ชอ่ื พรรณไมแหงประเทศไทย. พมิ พครั้งท่ี 2 (ฉบบั แกไ ขเพมิ่ เตมิ พ.ศ.2544).สาํ นกั พมิ พป ระชาชน. กรุงเทพฯ;2544.หนา 554. 3. นนั ทวนั บุณยะประภศั ร และอรนชุ โชคชยั เจรญิ พร. สมุนไพรไมพนื้ บาน(1). สํานกั พิมพ ประชาชน. กรุงเทพฯ;2541.หนา 567-569. 4. วุฒิ วุฒธิ รรมเวช. สารานุกรมสมนุ ไพร-รวมหลกั เภสัชกรรมไทย. สาํ นักพมิ พโ อเดยี นส โตร. กรงุ เทพฯ;2540.หนา 145. 5. วทิ ย เทยี่ งบูรณธรรม. พจนานุกรมสมนุ ไพรไทย. พมิ พค รั้งท่ี 2. สาํ นกั พมิ พประชมุ ทอง การพมิ พ. กรงุ เทพฯ;2536.หนา 162. 6. จรี เดช มโนสรอ ย, อรัญญา มโนสรอย และอดุ ม รุงเรอื งศรี. รายงานโครงการวจิ ยั การ รวบรวมเลอื กสรรและปรวิ รรตคมั ภรี ตาํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตาํ ราสมนุ ไพร ลานนา. ระยะท่ี 1-3 (ปงบประมาณ 2546-2548) สถาบนั วิจัยและพัฒนาวทิ ยาศาสตร และเทคโนโลยี. มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม. 7. Alam, Gemmini; Ari Sudarmanto, B.S; Astuti, Puji; Wahyuono, Subagus. Molecular modeling of viteosin-A, a tracheospasmolytic compound isolated from N-hexane extract of the leaves of Vitex trifolia L. Majalah Farmasi Indonesia. 2002; 13(4): 180-184. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

207 8. Sirait M, Liemtjwanhoo F. Isolation of agnuside from the leaves of Vitex trifolia Suara Pharm 1966; 9(2): 47-51. 9. Hansel R, Leuckert CH, Rimpler H, Schaaf KD. Chemotaxomic investigation of the genus Vitex L. Phytochemistry 1965; 4: 19-27. 10. Kooiman P. The occurrence of iridoid glycosides in the Verbenaceae. Acta Bot Neerl 1975; 24: 459-68. 11. Nair AGR, Ramesh P, Subramanian SS. Two unusual flavones (artemtin and 7- desylartemetin) from the leaves of Vitex trifolia L. Curr Sci 1975; 44:214. 12. Suksamrarn A, Werawattanametin K, Brophy JJ. Variation of essential oil constituents in Vitex trifolia species. Flavour Fragrance J 1991; 6(1): 97-9. 13. Vedantham TN, Subramanian SS. Non-flavonoid components of Vitex trifolia. Indian J Pharmacy 1976; 38:13. 14. Chandler RF, Hooper SN. Friedelin and associated triterpenoids. Phytochemistry 1979;18: 711-24. 15. Prasad YR, Nigam SS. Detailed chemical investigation of the seed oil of Vitex trifolia Linn. Proc Natl Acad Sci India Sect A 1982; 52(3):336-9. 16. Ramesh P, Nair AGR, Subramanian SS. Flavone glycosides of Vitex trifolia. Fitoterapia 1986; 57(4):282-3. 17. Dopke W. Vitricine, a new alkaloid from Vitex trifolia Linn. Naturwissenschaften 1962; 49:375. 18. Willaman JJ, Li HL. Alkaloid-bearing plants and their contained alkaloids, 1957- 1968. Lloydia 1970; 33S:1-286. 19. Dhawan BN, Patnaik GK, Rastogi RP, Singh KK, Tandon JS. Screening of Indian plants for biological activity. VI. Indian J Exp Biol 1977;15:208. 20. Mokkhasmit M, Ngarmwathana W, Sawasdimongkol K Permphiphat U. Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants. (Continued). J Med Ass Thailand 1971;54(7):490-504. 21. Sundarrao K, Burrows I, Kuduk M, et al. Preliminary screening of antibacterial and antitumor activities of Papua New Guinean native medicinal plants. Int J Pharmacog 1993; 31(1):3-6. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

208 22. Guo J. Preparation method of efficient flavourous mosquitocide. Patent: Faming Zhuanli Shenqing Gongkai Shuomingshu CN 1,078,598, 1993; 4pp. 23. Vigneron JP. Antiappetant substances of natural origin. Ann Zool Ecol Anim 1978;10: 663-94. 24. อารรี ัตน ลออปก ษา สรุ ตั นา อํานวยผล วเิ ชยี ร จงบญุ ประเสรฐิ . การศกึ ษาสมนุ ไพรท่ีมี ฤทธ์ติ า นแบคทีเรียทท่ี าํ ใหเ กดิ การตดิ เชื้อของระบบทางเดินหายใจ (ตอนท่ี 1). ไทยเภสัช สาร 2531;13(1): 23-36. 25. Mokkhasmit M, Swatdimongkol K, Satrawaha P. Study on toxicity of Thai medicinal plants. Bull Dept Med Sci 1971; 12(2/4):36-65. 26. www.thexton.com.au/product.pnp?product_id1172 27. www.dermatologistskincare.com/cart/searchone.asp?(riteria=4725 28. www.mherbthai.com/herbal_Kontesol. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

209 ภาคผนวก Molecular modeling of viteosin-A, a tracheospasmolytic compound isolated from N-hexane extract of the leaves of Vitex trifolia L. Alam, Gemini; Ari Sudarmanto, B. S.; Astuti, Puji; Wahyuono, Subagus. Jurusan Farmasi FMIPA Universitas Hasanuddin, Makassar, Indonesia. Majalah Farmasi Indonesia (2002), 13(4), 180-184. CODEN: MFINFF ISSN: 0126-1037. Journal written in Indonesian. CAN 140:16823 AN 2003:495560 CAPLUS Abstract Viteosin A, a tracheospasmolytic compd., was previously isolated (Alam, et.al., 2002) from n- hexane ext. of the leaves of Vitex trifolia L. Reported testing by Alam has shown that a concn. of 0.05 and 0.15 mg/mL viteosin-A inhibited a guinea pig tracheal contraction due to histamine (10-7 - 10-3 M) in vitro by 27.1 and 47.9 %, resp. The abs. configuration of C-5 and C-6 is necessary to det. the active reaction site of viteosin-A and its receptor for future development. This research was focused on a mol. modeling of viteosin-A using computational method with HyperChem Pro 4.0 for Windows as software. Based on spectroscopic data and mol. modeling, viteosin-A has S configuration at C-5 and C-6, and therefore was confirmed as (5S,10S)-6S-acetoxy-8R-methyl-9a-hydroxy-labda-13Z-en-16,15- olide. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

210 คาง 1. ชื่อในตํารับยาลา นนา : คาง1 2. ชื่อในทองถน่ิ อนื่ : กาง2-5 2.1 ภาคเหนอื : คาง2-5 จามรีดง2,3 จามรปี า 2,3 2.2 ภาคกลาง : กาง4,5 คางแดง4,5 ขา ง4-5 จามจุรีปา4,5 จามจรุ ีดง4,5 2.3 ไมร ะบุ : Albizia lebbeckoides (DC.) Benth1-5 3. ชือ่ วทิ ยาศาสตร : Black Siris3, Ceylon Rose Wood3 4. ชื่อภาษาอังกฤษ : LEGUMINOSAE-MIMOSOIDEAE1-3 5. ชือ่ วงศ : เปนไมยนื ตน ขนาดกลางจนถึงขนาดใหญ ก่งิ กา นมี 6. ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร ขนใบประกอบเปนรปู ขนนกมี 3-4 ใบ ใบยอ ยของแต ละใบประกอบมี 15-25 คู เรียงตรงขามไมม ีกา น ใบ 7. สวนทใ่ี ช : ยอ ยรูปขอบขนาน ปลายมนหรอื แหลม มขี นปกคลุม ท้งั 2 ดาน ดอกชอออกดานขา ง เปน ดอกชอชนิดกลมุ 8. ขอบง ใชทางเภสชั กรรมลา นนา : ยอย กลบี เล้ยี งรูปกระดิง่ กลบี ดอกเปน หลอดผลเปน ฝก สนี า้ํ ตาลเขม มขี นปกคลมุ ลกั ษณะแบนและโต3-5 9. ขอ บง ใชท างการแพทยแผน ราก3 เปลอื ก3-5 ใบ3-5 ดอก3-5 ผล3,5 แกกระษัยดบั 6 รักษามะเร็งครุด6 ยารกั ษาตมุ ฝ6 แกไข6 ไทย - ราก : แกล งทอ ง3 แกฝ เ ปอยพงั 3 แกบ วม3 แกตวั พยาธ3ิ แกตก โลหติ 3 เปลอื ก : แกพษิ ฝ3 -5 พษิ ง3ู แกล ําไสพ กิ าร3-5 แกแผลเนาในโรค เรอื้ นเรอ้ื รงั 3 เปนยาอายวุ ัฒนะ3-5 บาํ รงุ เนอื้ หนงั เสเ อน็ ใบ : ใหสมบูรณ3 -5 แกฝ เปอ ยพงั 3 แกต วั พยาธ3ิ แกบวม3-5 ดอก : แกตกโลหิต3-5 แกลงทอ ง3-5 แกโ รคผิวหนงั 3 แกไ อ3 แก คดุ ทะราด3 บํารงุ ธาตุ3 แกแผลเร้ือรัง3 แกแ ผลเนา Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc เปอ ย4 แผลโรคเร้ือน4 ปวดบาดแผล5 โรคพยาธ5ิ แกไ อ3-5 แกโ รคผิวหนงั 3 แกฝ3 แกแ ผลกลาย3 แกล งทอง3 แกฝ เปอยพงั 3 แกบวม3 แกต ัวพยาธ3ิ แกตกโลหิต3 บํารงุ ธาต3ุ -5 แกป วดบาดแผล3-5 แกฟก

ผล 211 ไมร ะบสุ ว นทใ่ี ช บวม3-5 แกคดุ ทะราด3-5 แกพษิ ง3ู -5 แกไขอนั เกดิ จาก 10. ขอ มูลการใชท างคลนิ กิ พิษตาอกั เสบ3,5 บาํ รงุ กาํ ลัง3 แกพษิ บาดแผล3 แกพษิ 3,4 แกต าอักเสบ3,4 : แกลงทอง3 แกฝ เ ปอยพงั 3 แกบวม3 แกต วั พยาธ3ิ แก ตกโลหติ 3 แกโรคตา3,5 : แกพ ยาธิทาํ ใหเ นาเปอ ย3 แกล งทอ งหรือตกโลหิตเปน พษิ บวม3 แกฝ 3 แกป วดบาดแผล3 แกพ ษิ ง3ู แกฟ ก บวม3 แกค ุดทะราด3 แกไขอ ันเกดิ แกจกั ษ3ุ :- 11. ขอมูลการวิจยั ทเ่ี กย่ี วขอ ง 11.1 ทางยา 11.1.1 Kasture, Sanjay. (2003)7 สาร Saponins ของคางในการรกั ษาโรค Alzheimer และ Parkinson ในปจจุบันยาท่ใี ชในการรกั ษาโรค Alzheimer และ Parkinson น้นั สงผลถึง การเพม่ิ สารสอ่ื ประสาททช่ี อ่ื วา Cholinergic ซงึ่ จะไปมผี ลตอ อาการของโรค Parkinson รุนแรงขน้ึ จึงได ทาํ การทดลองหาสารที่ไปลด cholinergic mechanism และยังมปี ระโยชนตอโรค Alzheimer และ Parkinson ซึ่งจากรายงานสารสกดั จากพืชมผี ลในการตาน Cholinergic โดยใช 5-HT3 เปน receptor ซง่ึ มปี ระโยชนต อ ทั้งโรค Alzheimer และโรค Parkinson 11.1.2 Rashid, Rizwana Binte. และคณะ (2003)8 อนุพนั ธขุ องฟลาโวน ซึง่ เปนสาร ที่ไดจากคางโดยใชในการตอ ตา นแบคทเี รยี สารสกดั เอทธานอลจากสว นฝก ของคางซ่ึงจะใหส ารพวก flavone คอื (1) 3’, 5-dihydroxy-4’, 7-dimethoxy flavone สารประกอบไนโตรเจน และ (2) N- benzoyl-L-phenylalaninol ซ่งึ สามารถยนื ยนั ผลโดยใชเ ทคนิค 2D NMR โดยสารทง้ั 2 ชนดิ สามารถที่ จะยบั ยงั้ HIV และตานการเปน พษิ ของเซลลสว นสารประกอบ (1) ไดทําการทดลองตอตานเชื้อแบคทีเรีย โดยใชป รมิ าณ 200 µg/disk 11.1.3 Gupta, R. S. และคณะ (2005)9 ผลของสาร Saponins ทไ่ี ดจ ากเปลอื กของ คางตอระบบการสืบพนั ธขุ องหนู albino เพศผู การทดลองทางปากของสาร saponins ขนาด 50 mg/kg./b.w. ตอวันเปน เวลา 60 วนั ผลจากการทดลองนาํ้ หนักของ epididymides, seminal vesical และ ventral prostate ลดลงพนื้ ทนี่ วิ เคลียสของ leydigcell และจาํ นวนของ Leydig cells ลดลงที่ 57.47% และ 54.42% ตามลําดบั การเคลื่อนที่ของสเปร มจ ะลดลงและการผสมพนั ธจุ ะถูกหยดุ ชะงักท่ี 100% แตไมมีผลตอ เซลลเ ม็ดเลือดแดง เซลลเ มด็ เลือดขาว ความเขมขนของเลอื ด กลโู คสในเลอื ด และ คลอเลสเตอรอล โปรตนี ไตรกลีเซอไรด และไขมนั ในเซรมุ การทดสอบโปรตีน ไกลโคเจน และคลอ เลสเตอรอล โดยในการทดลองนา้ํ ตาลฟรกุ โตสใน seminal vesicle และโปรตนี ใน epididymides มี Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

212 จาํ นวนที่ลดลงกราฟที่ไดจากผลการทดลองแสดงใหเหน็ ถงึ การเกิด vacuolization ในระยะ primary spermatocytes และเมื่อเปรียบเทยี บกบั กลมุ ควบคุมพบวา seminiferous tubular มีขนาดของ เสนผาศนู ยกลางลดลงอยา งมาก และมรี ะยะหางของ intertubular เพมิ่ ขึน้ 12. สารสําคญั ที่มีในสมุนไพร : - 13. ฤทธท์ิ างเภสชั วิทยา ลดความดันโลหติ 3,10 ลดระดับนํา้ ตาลในเลือด3,11 การทดสอบความเปนพษิ สารสกดั เปลือกตน ดว ยเอทธานอล:นา้ํ (1:1) ขนาด 10ก/กก ใหท างปากหรอื ฉดี เขาใตผ วิ หนงั ไมพ บความเปน พษิ 3,12 14. ผลติ ภณั ฑทีม่ ีขายในทองตลาด - ช่อื ผลิตภัณฑ: - บรษิ ทั ผผู ลิต/ท่ีอยู: - บรษิ ัทผจู ําหนา ย/ท่ีอย:ู - ขอบง ใช/ ขอควรระวงั : - ปริมาณบรรจ:ุ - ราคา: - ปริมาณสารสาํ คญั /สตู รผลติ ภณั ฑ: - ภาพประกอบของผลติ ภณั ฑ: 15. ภาพประกอบ รูปที่ 1 Albizia lebbeckoides (คาง) แสดงสวนใบ และชอ ดอก13 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

213 รูปที่ 2 Albizia lebbeckoides (คาง) แสดงสวนลาํ ตน 14 16. เอกสารอา งอิง 1. อดุ ม รงุ เรอื งศร.ี พจนานกุ รมลา นนา-ไทย. ฉบับแมฟ า หลวง (ปรับปรุงครง้ั ท1่ี ). ภาควชิ า ภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม. เชยี งใหม; 2545.หนา 128. 2. เตม็ สมิตนิ นั ท. ช่อื พรรณไมแ หงประเทศไทย.พมิ พครง้ั ที่ 2 (ฉบับแกไ ขเพิ่มเตมิ พ.ศ.2544). สาํ นกั พมิ พประชาชน.กรงุ เทพฯ;2544.หนา 22. 3. นันทวนั บณุ ยะประภัศร และอรนุช โชคชัยเจรญิ พร. สมนุ ไพรไมพนื้ บา น(1). สํานักพมิ พ ประชาชน.กรงุ เทพฯ;2541.หนา 590-591. 4. วุฒิ วุฒิธรรมเวช. สารานุกรมสมุนไพร-รวมหลกั เภสัชกรรมไทย. สาํ นักพมิ พโอเดยี นสโตร. กรุงเทพฯ;2540.หนา 152. 5. วิทย เทยี่ งบูรณธรรม. พจนานุกรมสมนุ ไพรไทย. พิมพค ร้ังท่ี 2. สาํ นกั พิมพป ระชุมทองการ พมิ พ. กรุงเทพฯ;2536.หนา 182. 6. จรี เดช มโนสรอย, อรัญญา มโนสรอย และอุดม รงุ เรอื งศรี. รายงานโครงการวจิ ัยการ รวบรวมเลอื กสรรและปริวรรตคัมภรี ต าํ ราแพทยแผนไทยลานนาและตําราสมุนไพรลา นนา. ระยะที่ 1-3 (ปงบประมาณ 2546-2548) สถาบันวิจยั และพัฒนาวิทยาศาสตรแ ละ เทคโนโลย.ี มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม. 7. Kasture, Sanjay. Saponins of Albizzia lebbek in Alzheimer’s and Parkinson’s disease. Indian Journal of Natural Products. 2003; 19(1):42-48. 8. Rashid, Rizwana Binte; Chowdhury, Rasheduzzaman; Jabbar, Abdul; Hasan, Choudhury M; Rashid, Mohammad A. Constituents of Albizzia lebbeck and antibacterial activity of an isolated flavone derivative. Saudi Pharmaceutical Journal. 2003; 11(1-2): 52-56. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

214 9. Gupta, R. S; Chaudhary, Rakesh; Yadav, Rajesh K; Verma, Suresh K; Dobhal, M. P. Effect of Saponins of Albizia lebbeck (L.) Benth bark on the reproductive system of male albino rats. Journal of Ethnopharmacology. 2005; 96(1-2): 31-36. 10. Mokkhasmit M, Wgarmwathana W, Sawasdimongkol K, Permphiphat U. Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants (continued). J Med Ass Thailand 1971; 54(7):490-504. 11. Singh KN, Mittal RK, Barthwal KC. Hypoglycaemic activity of Acacia catechu, Acacia suma, and Albizzia adoratissima seed diets in normal albino rats. Indian J Med Res 1976; 64(5):754-7. 12. Mokkhasmit M, Swatimongkol K, Satrawaha P. Study on toxicity of Thai medicinal plants. Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4): 36-65. 13. http://flora.sut.ac.th/thai/pt73.html 14. http://www.ku.ac.th/AgrInfo/plant/plant2/p055.html Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

215 ภาคผนวก 1. Saponins of Albizzia lebbek in Alzheimer's and Parkinson's disease. Kasture, Sanjay. Dept. of Pharmacology, College of Pharmacy, Nashik, India. Indian Journal of Natural Products (2003), 19(1), 42-48. CODEN: IJNPET ISSN: 0970-129X. Journal written in English. CAN 142:86481 AN 2004:841139 CAPLUS Abstract Despite several advances in the medical science, there are several unmet needs of modern medicines. Alzheimer's disease (AD) is one of such needs. The management of AD becomes more difficult when Parkinson's disease (PD) accompanies it. Today, drugs that increase cholinergic neurotransmission are used to treat AD and such drugs aggravate PD. Hence there is need to search a drug that would not act by increasing cholinergic mechanism and still be useful in AD as well as PD. The research carried out in our lab. and elsewhere suggests that plant exts. having anticholinergic activity, used along with substances having 5-HT3 receptor antagonist activity would be useful both in Alzheimer's disease as well as Parkinson's disease. 2. Constituents of Albizzia lebbeck and antibacterial activity of an isolated flavone derivative. Rashid, Rizwana Binte; Chowdhury, Rasheduzzaman; Jabbar, Abdul; Hasan, Choudhury M.; Rashid, Mohammad A. Phytochemical Research Laboratory, Department of Pharmacy, University of Dhaka, Dhaka, Bangladesh. Saudi Pharmaceutical Journal (2003), 11(1-2), 52- 56. CODEN: SPJOEM ISSN: 1319-0164. Journal written in English. CAN 139:227269 AN 2003:435874 CAPLUS Abstract An investigation of the ethanolic ext. of the pods of Albizzia lebbeck (L.) Benth. afforded a flavone, 3',5-dihydroxy-4',7-dimethoxyflavone (1) and a nitrogenous compd., N-benzoyl-L- phenylalaninol (2). The structures of 1 and 2 were independently elucidated on the basis of 2D NMR data and confirmed by comparison with previously reported values. The HSQC and HMBC expts. with 1 allowed complete and unambiguous assignment of its 13C NMR data. These compds. are reported here for the first time from the genus Albizzia. Both compds. 1 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

216 and 2 were evaluated for their HIV-inhibitory and cytotoxic properties. Compd. 1 demonstrated mild in vitro antibacterial activity at a dose of 200 µg/disk. 3. Effect of Saponins of Albizia lebbeck (L.) Benth bark on the reproductive system of male albino rats. Gupta, R. S.; Chaudhary, Rakesh; Yadav, Rajesh K.; Verma, Suresh K.; Dobhal, M. P. Reproduction Physiology Section, Department of Zoology, University of Rajasthan, Jaipur, India. Journal of Ethnopharmacology (2005), 96(1-2), 31-36. CODEN: JOETD7 ISSN: 0378-8741. Journal written in English. AN 2004:1029302 CAPLUS Abstract Oral administration of saponins isolated from Albizia lebbeck bark at the dose level of 50 mg/kg/b.w. per day for 60 days to male rats brought about a significant decrease in the wts. of testes, epididymides, seminal vesicle and ventral prostate. The prodn. of round spermatid was reduced by 73.04% in Albizia lebbeck treated rats. The population of preleptotene spermatocytes and spermatogonia were reduced by 65.07% and 47.48% and secondary spermatocytes by 73.41%, resp. Cross sectional surface area of Sertoli cells as well as the cell counts were found to be depleted significantly. Leydig cell nuclear area and no. of mature Leydig cells were decreased by 57.47% and 54.42%, resp. Sperm motility as well as sperm d. were reduced significantly. Albizia lebbeck reduced the fertility of male rats by 100%. There were no significant changes in RBC and WBC count, Hb, haematocrit and glucose in the blood and cholesterol, protein, triglyceride and phospholipid in the serum. The protein, glycogen and cholesterol contents of the testes, fructose in the seminal vesicle and protein in epididymides were significantly decreased. Histoarchitecture of the testes showed vacuolization at primary spermatocytes stage. Highly reduced seminiferous tubular diam. and increased intertubular space were also obsd. when compared to controls. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

217 แคบาน 1. ช่อื ในตาํ รบั ยาลานนา : แคแดง1 2. ช่ือในทอ งถน่ิ อนื่ 2.1 ภาคเหนอื - เชียงใหม : แคแดง2-6 2.2 ภาคกลาง : แค2,6 แคบาน1-3,5,6 แคบา นดอกแดง2 2.3 ไมระบุ : แคขาว4 แคดอกขาว6 แคดอกแดง6 3. ช่อื วิทยาศาสตร : Sesbania grandiflora (L.) Desv.1-6 4. ชอ่ื ภาษาอังกฤษ : Agasta2,3 Sesban2,3,5,6 Vegetable Humming Bird2,3,5,6 Cork Wood Tree4-6, Agatti5,6 5. ช่อื วงศ : LEGUMINOSAE-PAPILIONOIDEAE2 6. ลักษณะทางพฤกษศาสตร : เปน พรรณไมย นื ตน ขนาดเล็ก กงิ่ นนั้ เปราะงา ย แต ไมคอยแตกก่ิงกานใบจะเปน ใบประกอบ ใบยอ ยมี ขนาดเลก็ ในหนงึ่ ใบจะมีใบยอ ยเปน จํานวนมาก ดอกจะออกเปน กระจกุ ประมาณ 2-4 ดอก คลา ย ดอกถ่วั ทัว่ ไป แตด อกจะใหญแ ละมีสขี าว ฝกจะมี ลกั ษณะกลมแบนๆ ยาวมขี นาดเล็กคลา ย ถ่วั ฝกยาว แตส ีขาวกวา เมือ่ แกจ ะแตกได ขยายพันธโุ ดยการใชเ มลด็ 3-5 7. สว นท่ใี ช : ราก3,5,6 เปลือก3 เปลือกตน4-6 ใบ3,4 ดอก3-6 เปลอื ก ดอก3 ยอดออน5,6 ผล3 8. ขอ บงใชท างเภสัชกรรมลา นนา เปลือก : เปนสวนผสมในตํารบั ยาเกี่ยวขึ้น เปน ลม ยามุตตะ ขึดลม6 แกท อ งเสีย7 แกบ ิด7 รักษาโรคนว่ิ ในเด็ก7 9. ขอบงใชท างการแพทยแผนไทย ราก : แกเสมหะ3,5,6 แกลม3 คมุ ธาตุ3 แกบาดแผล3 แกต ก โลหติ 3 แกโรคปวดขอ 6 ชาํ ระลางบาดแผล3 แกฝ  เปอ ยพงั 3 แกบ วม3 แกพยาธ3ิ เปลอื ก : แกทอ งรวง3 แกบดิ 3 ชาํ ระลา งบาดแผล3 สมานแผล3 บาํ รุงธาต3ุ แกธ าตุพกิ าร3 เปน ยาฝาดสมาน3 ทําให Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

เปลือกตน 218 ใบ จิตใจผองแผว3 แกทอ งผกู 3 หามเลอื ด3 รักษาแผล3 ดอก โรคผวิ หนงั และแผลเรอื้ รัง3 แกฝเ ปอ ยพงั 3 แกบ วม3 เปลือกดอก แกพยาธ3ิ แกต กโลหติ 3 ยอดออน : แกบิดมูกเลอื ด4 คุมธาตุ4 สมานทงั้ ภายในและภาย ผล นอก4 ชะลา งบาดแผล4,6 รักษาอาการทองเดนิ 5,6 แก ไมระบุสว นทใี่ ช ธาตพุ กิ าร6 10. ขอมลู การใชท างคลนิ กิ : แกไขเ ปล่ียนฤดู3,4 แกริดสดี วงจมกู 3 แกป วดศรี ษะ3 เปนยาระบาย3 ทาํ ใหจ ติ ใจผอ งแผว3 แกล ม3 บาํ รงุ หวั ใจ3 คุมธาต3ุ บาํ รงุ รา งกาย3 ขับปสสาวะ3 รกั ษา แผล3 แกน อนไมห ลับ3 ถอนพษิ ไขห วดั นอ ย3 ไขหวัด ใหญ3 แกพ ษิ รอ น3 ไขหวดั ถอนพิษไข4 ดับพิษ4 ถอน พษิ 4 : แกร ดิ สดี วงจมกู 3 แกปวดศรี ษะ3,6 แกล งทอ ง3 แกฝ  เปอยพงั 3 แกบ วม3 แกต ัวพยาธ3ิ แกต กโลหติ 3 รักษา แผล3 บาํ รุงกําลงั 3 เจรญิ อาหาร3 แกไขเ ปลี่ยนฤด4ู : แกปวดฟน 3 เหงอื กบวม3 : รกั ษาไขห ัวลม5,6 : แกล งทอ ง3 แกฝ เปอยพงั 3 แกบวม3 แกพยาธ3ิ แกต ก โลหิต3 : บาํ รงุ จติ ใจใหผ องใส3 แกนอนไมหลบั 3 บาํ รุงโลหิต3 แกท องรว ง3 แกบิด3 แกอาเจยี น3 ชําระลางบาด แผล3 สมานแผล3 :- 11. ขอมูลการวจิ ยั ทเี่ กยี่ วขอ ง Subramanian, E. Harihara และคณะ (2003)8 ศกึ ษาฤทธทิ์ างเภสชั วิทยาของสารสกัดทไ่ี ดจาก รากของแคบาน โดยใช Petroleum ether, chloroform, methanol และนาํ้ ในการสกดั แบบ soxhlet เพือ่ ใชสาํ หรบั เปน ยาบรรเทาปวด ยาแกท องรว ง ยาตอตานแบคทเี รียและเชือ้ รา จากสารสกดั ทัง้ หมดผลที่ได คอื ขนาดของยา 40 และ 80 mg/kg สามารถบรรเทาอาการปวด อาการทองรว ง ทั้งน้ี ขนาดของสารสกดั นา้ํ พบวา แสดงผลในการบรรเทาปวดไดม ากกวายามาตรฐานและที่ความเขมขน 100 µg/mL สามารถ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

219 ยบั ย้ังเช้อื แบคทีเรยี และท่ี 50 และ 100 µg/mL ยบั ยงั้ การเกดิ เชือ้ รา สารสกัดเอทธานอลจะใหผลใน การยับยง้ั แบคทเี รยี มากท่สี ดุ 12. สารสําคญั ทม่ี ีในสมนุ ไพร ascorbic acid3,9; α-carotene; cyanin3,10; hentriacontane; n-heptacosane3,11,12; n- hexacosane3,11; kaempferol-3-7-diglucoside; leucocyanidin3,10; linamarase3,13; montanyl alcohol3,11,12; n-nonacosane3,12; n-octacosane3,11; oleanolic acid3,14; oleanolic acid methyl ester3,15; n-pentacosane3,11,12; n-pentatriacontane3,12; β-sitosterol3,16; γ-sitosterol3,17; stigmasterol3,16; n-tetra-cosane; n-tricosane3,11; n-tritriacontane3,12 13. ฤทธิท์ างเภสชั วทิ ยา ยับยง้ั แบคทเี รีย3,18 ลดการอกั เสบ3,16 ลดระยะเวลาการหลบั ท่เี กิดจากยานอนหลบั ในกลมุ บารบ ิตเู รท3,16 กดระบบประสาทสว นกลาง3,16 ลดความดนั โลหติ 3,16 กระตนุ การหดตัวของกลา มเนอ้ื เรยี บ3,16,19 ทาํ ลายเมด็ เลือดแดง3,15,20 ฆาพยาธ3ิ ,21 ไมพบพษิ ของใบเมื่อผสมอาหารใหหนูขาวกนิ 3,22 ไม พบพษิ ของสารสกัด 50% เอทธานอลในขนาด 10 ก/กก เม่ือใหห นถู บี จักรกนิ หรอื ใหโ ดยฉดี เขา ใตผวิ หนงั 3,23 14. ผลติ ภณั ฑท ม่ี ขี ายในทองตลาด - ชอ่ื ผลติ ภณั ฑ: - บริษัทผผู ลติ /ท่ีอยู: - บรษิ ทั ผูจําหนา ย/ทอี่ ย:ู - ขอบง ใช/ ขอควรระวงั : - ปริมาณบรรจ:ุ - ราคา: - ปริมาณสารสําคญั /สูตรผลิตภัณฑ: - ภาพประกอบของผลติ ภณั ฑ: Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

220 15. ภาพประกอบ รปู ท่ี 1 Sesbania grandiflora (แคบา น) แสดงสวนใบ24 รูปท่ี 2. Sesbania grandiflora (แคบาน) แสดงสวนดอก25 16. เอกสารอางอิง 1. อุดม รงุ เรืองศรี.พจนานกุ รมลา นนา-ไทย ฉบับแมฟาหลวง (ฉบบั ปรบั ปรงุ ครัง้ ท1ี่ ). ภาควชิ า ภาษาไทย คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม. เชยี งใหม; 2547.หนา 145. 2. เตม็ สมิตนิ นั ท. ชือ่ พรรณไมแหง ประเทศไทย.พมิ พครงั้ ท่ี 2 (ฉบบั แกไ ขเพ่ิมเติม พ.ศ.2544). สาํ นักพมิ พป ระชาชน.กรุงเทพฯ;2544.หนา 480. 3. นนั ทวนั บุณยะประภศั ร และอรนชุ โชคชัยเจรญิ พร.สมนุ ไพรไมพนื้ บาน(1). สาํ นกั พมิ พ ประชาชน.กรงุ เทพฯ;2541.หนา 632. 4. วฒุ ิ วุฒธิ รรมเวช. สารานุกรมสมุนไพร-รวมหลกั เภสชั กรรมไทย. สาํ นกั พมิ พโ อเดยี นสโตร. กรงุ เทพฯ;2540.หนา 156. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

221 5. วิทย เทยี่ งบูรณธรรม. พจนานุกรมสมุนไพรไทย. พิมพค รั้งที่ 2. สาํ นกั พมิ พป ระชมุ ทองการ พมิ พ. กรุงเทพฯ;2536.หนา 204. 6. จีรเดช มโนสรอย,อรญั ญา มโนสรอย. เภสชั กรรมลานนา-ตํารบั ยาสมุนไพรลา นนา. โรง พมิ พองคก ารสงเคราะหทหารผานศึก.กรุงเทพฯ;2537.หนา 82. 7. จรี เดช มโนสรอย, อรญั ญา มโนสรอย และอุดม รงุ เรอื งศร.ี รายงานโครงการวิจยั การ รวบรวมเลอื กสรรและปรวิ รรตคัมภรี ตาํ ราแพทยแ ผนไทยลา นนาและตําราสมนุ ไพรลา นนา. ระยะท่ี 1-3 (ปง บประมาณ 2546-2548) สถาบนั วิจยั และพัฒนาวทิ ยาศาสตรแ ละ เทคโนโลย.ี มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม. 8. Subramanian, E. Harihara; Varghese, Shyju; Rameshkumar, N; Havarasan, R; Sridhar, S. K Pharmacological screening of Sesbania grandiflora L. poiret extracts. Natural Product Science. 2003; 9(3): 154-157. 9. Damedaran M, Srinivasan M, Ascorbic acid (vitamin C) content of some Indian plant materials. Proc Indian Acad Sci 1935:2b;377. 10. Andal KR. Sulochana N. Chemical examination of the seeds of Sesbania grandiflora. Fitoterapia 1986;57(4):293-4. 11. Khanna SS. Perkins EG. Application of gas-liquid chromatography-mass spectrometry to the analysis of natural products. Sesbania grandiflora extracts. J Agr Food Chem 1969;17:1335. 12. Khanna SS. Perkins EG. Application of gas liquid chromatography-mas spectrometry to analysis of natural products. Waxes from Mangifera indica and Sesbania grandifloa. Ibid 1970;18:253. 13. Jansz ER. Jeya Raj EE. Pieris N. Abeyratne DJ. Cyanide liberation from linamarin. J Natl Sci Counc Sri Lanka 1974;2:57-65. 14. Varshney IP, Badhwar G, Khan AA. Shrivastava A. Saponins and sapogenins of Sesbania gradiflora seeds, Albizzia lebbek pods and Psidium guajava fruits. Indian J Appl Chem 1971;34:214. 15. Kalyanagurunathan P, Sulochana N, Murugesh N. In vitro haemolytic effect of the flowers of Sesbania grandiflora. Fitoterapia 1985;56(3):188-9. 16. Fojas FR, Barrientos CM, Capal TV, et al. Preliminary phytochemical and pharmacological studies of Sesbania grandiflora (L.) Pers. Philippine J Sci 1982;111(3/4):157-81. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

222 17. Bhattacharjee SR, Mullick DK. Isolation of γ-sitosterol from seeds of Sesbania grandiflora. Sci Cult 1958;24:293-4. 18. Solis CS. Antibacterial and antibiotic properties of the Leguminosae. Acta Manilana Ser A 1969;(4):52-109. 19. Mokkhasmit M. Ngarmwathana W. Sawasdimongkol K. Permphiphat U. Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants (Continued). J Med Ass Thailand 1971;54(7):490-504. 20. Kumar VR. Murugesh N, Vembar S. Damodaran C. Studies on erythrocyte membrane. 7. In vitro haemolytic effect of Sesbania grandiflora leaves. Toxicol Lett 1982;10:157-61. 21. Feroz H. Khare AK. Srivastava MC. Review of scientific studies on anthelmintics from plants J Sci Res PI Med 1982;3:6-12. 22. Devadatta SC. Appanna RC. Availability of calcium in some of the leafy vegetables. Proc Indian Acad Sci Ser B 1954;39:236-42. 23. Mokkhasmit M. Swatdimongkol K. Satrawaha P. Study on toxicity of Thai medicinal plants Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4):35-65. 24. www.doa.go.th/ botany/segr1 25. dev.uru.ac.th/.../images/ 7-53000-001-0039(1) Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

223 ภาคผนวก Pharmacological screening of Sesbania grandiflora L. poiret extracts. Subramanian, E. Harihara; Varghese, Shyju; Rameshkumar, .; Ilavarasan, R.; Sridhar, S. K. Department of Pharmaceutical Chemistry and Pharmacology, C. L. Baid Metha College of Pharmacy, Chennai, India. Natural Product Sciences (2003), 9(3), 154-157. CODEN: NPSCFB ISSN: 1226-3907. Journal written in English. AN 2003:816693 CAPLUS Abstract In the present study, the roots of Sesbania grandiflora L. Poiret (Papilionaceae) were successively extd. with petroleum ether (PE), chloroform (CE), methanol (ME) and water (AE) by soxhlet extn. The exts. were vacuum dried and screened for analgesic, antidiarrhoeal, antibacterial (Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus, Micrococcus luteus, Bacillus cereus, and Klebsiella pneumonia) and antifungal (Candida albicans and Aspergillus niger) activity. All the exts. exhibited potent, dose dependant (40 and 80 mg/kg) and significant analgesic and antidiarrhoeal activity in the order of AE>PE>CE>ME and ME>PE>AE>CE resp. AE at the exptl. dose was found to exhibit more potent analgesic activity than the std. drug. All the exts. exhibited significant antibacterial (100 µg/mL) and antifungal activity (50 and 100 µg/mL). ME exhibited the most potent antibacterial activity. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

224 ง้วิ 1. ชือ่ ในตาํ รบั ยาลานนา : ง้ิว1 2. ชื่อในทอ งถนิ่ อืน่ : งว้ิ 2-5 งว้ิ บาน2-5 2.1 ท่ัวไป : 2.2 ภาคตะวนั ออก : ง้ิวปง (ชอง)2-5 งวิ้ ปงแดง (ชอง)2-5 สะเนมระกา - จันทบุรี (ชอง)2-5 : 2.3 ภาคกลาง : ง้วิ แดง2-5 - กาญจนบุรี : บกั ม5ี้ : Bombax ceiba L.1-4, B. malabaricum DC.2 2.4 ไมร ะบุ : Kapok Tree2,3,5, Cotton Tree2,3,5, Red Cotton 3. ช่ือวทิ ยาศาสตร 4. ชื่อภาษาองั กฤษ Tree2-5, Shaving Brush2,3,5, Silk Cotton Tree2,3,5, Red Silk-Cotton3 5. ช่ือวงศ : BOMBACACEAE2-5 6. ลักษณะทางพฤกษศาสตร : ไมต น ผลดั ใบ ขนาดกลางถงึ เกอื บใหญ จะทิ้งใบ หมดกอ นออกดอกลาํ ตน มกี ง่ิ และหนามแหลมคม กิง่ กา นแผส าขา เกอื บตง้ั ฉากกับลาํ ตน ใบเปน ใบ ประกอบรูปนว้ิ มอื มใี บยอ ย 4-7 ใบ ใบยอยมีปลาย เรยี วเปน ตงิ่ แหลม ขอบใบเรยี บโคนใบสอบแคบ หู ใบรว งงา ย ดอกออกเปน กระจกุ ตามปลายกิง่ กระจุกละ 3-5 ดอก โคนกลบี เล้ียงติดกนั เปนรูป ถว ยแข็งๆ สเี ขยี ว ดา นนอกมขี นมันเปน เงา ทป่ี ลาย หยกั เปน 3-4 แฉก แตละแฉกมีรปู และขนาด แตกตา งกนั กลบี ดอก 5 กลีบ รปู ขอบขนาน แตละ กลบี ยาว สีแดงหรอื เหลือง เมื่อบานเต็มทป่ี ลาย กลบี จะแผออกและมวนกลบั เผยใหเ หน็ เกสร จาํ นวนมาก ผลมขี นาดใหญ ลักษณะของผลเปนรูป มนรี ทปี่ ลายทง้ั สองขางของผลจะแหลม เม่อื ผล ออ นเปนสเี ขยี วพอแกเ ปน สนี ํา้ ตาล เปลือกของผล Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

225 แขง็ ยาวประมาณ 6-8 นวิ้ ภายในผลมเี สนใยเปน ปยุ สีขาวและเมลด็ สดี ํามากมาย ขยายพนั ธดุ ว ย การเพาะเมลด็ 3-5 7. สว นทใี่ ช : ราก3-5 เปลอื ก3-5 หนาม3 ใบ3-4 ดอก3-5 ผล3,4 เมลด็ 3,4 ยาง3,4 8. ขอ บง ใชทางเภสัชกรรมลา นนา : รกั ษาโรคขางและกระษัยทอ งผกู 6 รักษาอาการ ขากรรไกรคา ง6 รักษาโรคสาน6 แกไข6 แกไ ขที่มี อาการออนเพลยี ไรเ ร่ียวแรง6 9. ขอบง ใชท างการแพทยแผนไทย ราก : บาํ รุงกาํ ลงั 3 ขับปส สาวะ3,4 เปน ยากระตุน 3,4 ยา บาํ รงุ 3,4 ทาํ ใหอ าเจยี น3,4 แกล งทอ ง3 แกฝเ ปอยพัง3 แกบวม3 แกตัวพยาธ3ิ แกต กโลหติ 3,5 แกง พู ษิ ทกุ ชนดิ กดั 3 พอกสมานแผล5 แกแ ผลในกระเพาะ อาหาร5 โรคกระเพาะอาหารอักเสบเร้อื รงั 5 เปลือก : แกลงทอง3 ฝเ ปอ ยพงั 3 บวม3 แกต ัวพยาธ3ิ แกตก โลหิต3 แกท องเสยี 3-5 แกบ ดิ 3-5 แกโรคไต3 ทาํ ให อาเจียน3,4 แกคนทีเ่ ปน อมั พาตครงึ่ ตัวได5 แก กระทบกระเทอื น5 ทําใหเลอื ดไหลเวยี นด5ี แก กระเพาะอาหารอักเสบ5 หนาม : แกพ ษิ ฝตางๆ3 แกไ ข3 ลดความรอน3 แกไขพษิ 3 ไข กาฬ3 แกฝประคํารอย3 ใบ : แกอ กั เสบ3,4 แกอักเสบบวม3 แกฟ กช้ํา3,4 แกบวม3,4 แกฟกชาํ้ ปวด3 ดบั พิษฝ3 ดับพษิ รอน3 แกตอ มในคอ อักเสบ3 แกป วดบวม3 แกตอ มอกั เสบ3,4 แกต อ ม นํ้าลายอักเสบ3 ตอมทอนซลิ อักเสบ3 แกหวั ลาํ มะลอก3 หวั ดาวหัวเดือน3 ดอก : ดับพษิ ไข3 ระงับปวด3 ระงับประสาท3 แกพ ิษง3ู แก นํา้ รอ นลวก3,4 แกคนั 3,4 แกวปวด3,4 แกล งทอ ง3 แกฝ เปอ ยพงั 3 แกบวม3 แกตัวพยาธ3ิ แกต กโลหติ 3 แก รอ นในกระหายนา้ํ 4 แกป วดเมอื่ ยตามรางกาย4 ทาํ ใหน อนหลับ4 แกทอ งรวง5 ใชหา มเลือดหรอื แผลท่ี Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

ผล 226 เมล็ด ยาง เปน ฝหนอง5 แกบิดเลอื ด5 แกบ ิดมูก5 : แกพิษง3ู ,4 แกลงทอง3 แกฝ เปอ ยพงั 3 แกบ วม3 แกต วั ไมร ะบุสว นทใ่ี ช 10. ขอ มูลการใชท างคลนิ กิ พยาธ3ิ แกต กโลหิต3 : รักษาโรคผวิ หนัง3,4 แกโ รคมะเรง็ 3,4 รกั ษาบาดแผลมี เชือ้ 4 แกหัวลาํ มะลอก4 ดบั พษิ ฝ4 : แกทอ งรว ง3,4 แกร ะดูตกหนกั หรือออกมากเกนิ ไป3,4 ยาบาํ รงุ 3 บํารงุ โลหิต3 บาํ รุงกําลัง3,4 เปนยากระตนุ ความตอ งการทางเพศ3,4 หา มเลอื ดภายใน3,4 ฝาด สมาน3,4 ขบั นํ้าเหลอื งเสีย3,4 แกบ ดิ 3,4 : ดับพิษฝ3 อักเสบบวม3 แกห ัวลํามะลอก3 หัวดาวหวั เดอื น3 :- 11. ขอ มูลการวิจยั ท่ีเกีย่ วขอ ง 11.1 You, Young-Jae และคณะ (2003)7 ศึกษา lupeol สกัด ท่ีไดจ ากการเปลอื ก ลําตนของง้วิ ดว ยเมทธานอลในการตาน angiogenic ซง่ึ แสดงผลในการทดลองของหลอดเลอื ดและ หลอดน้าํ เหลอื งทีม่ ผี ลตอ การสรา ง HUVEC จากการทดลองท่ี 50 และ 30 µg/ml สาร lupeol แสดงให เหน็ ถงึ ความสามารถในการยับยงั้ activity ตอ HUVEC tube ในขณะท่ีไมมผี ลตอ การเจริญของ tumor cell lines ยกตัวอยาง เชน SK-MEL-2, A549, และ B16-F10 melanoma 11.2 Saleem, Rubeena และคณะ (2003)8 ศกึ ษาถงึ องคป ระกอบของสาร shamimicin กบั lupeol ซึ่งมีความสามารถท่ีจะไปสงผลตอ activity ของภาวะความดนั โลหิตตาํ่ กวา ปกติ โดยสารสกัดทไ่ี ดมาจากเปลอื กของตนงว้ิ สารประกอบ BCBMM-one เปน สารทม่ี ีความสาํ คัญ ท่ีสดุ ตอ ภาวะความดนั โลหติ ตํา่ กวา ปกติ ซ่งึ สง ผลตอ หัวใจ ตบั และไตในหนู mice ทีข่ นาดความเขมขน 1000 mg/kg/d 11.3 Saleem, Rubeena และคณะ (1999)9 สารประกอบ C-flavonol gucoside คอื shamimin ทสี่ กัดไดจากใบของตนงวิ้ แสดงผลตอ ภาวะความดันโลหติ ตาํ่ ทค่ี วามเขม ขน 15, 3 และ 1 mg/kg และแสดงผลตอ ภาวะน้าํ ตาลในเลือดต่ําท่ีความเขมขน 500 mg/kg โดยทําการทดลองกับหนู Sprague-Dawley จากการศกึ ษาเพม่ิ เตมิ แสดงใหเหน็ วา ที่ความเขม ขน 1 mg/kg ไมม ีผลตออัตราการ ตายของหนู mice แตข นาดที่ทาํ ใหห นตู าย คอื ทคี่ วามเขม ขน ขนาด 500 mg/kg ทง้ั นี้ สารสกัดนาํ้ และ เมทธานอลจากใบของงวิ้ และจากสว นอนื่ ๆ จะถกู นําไปศึกษาทางเภสัชวิทยาและความเปน พษิ ตอไป Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

227 12. สารสําคญั ท่มี ใี นสมนุ ไพร 3, 5-dimehoxysalicylate3,10 13. ฤทธท์ิ างเภสัชวทิ ยา ตา นไทอะมนี 3,10 มีผลตอ ลาํ ไสห นตู ะเภา3,11 ยบั ยงั้ เอดส3 ,12 14. ผลิตภัณฑท่ีมีขายในทองตลาด Rasnadi Choornam Rasnadi Choornam13 Toll Free Ordering : 800-455-0770 ชอ่ื ผลติ ภัณฑ: Customer Service: 808-822-4288. Fax: 808-822- บรษิ ัทผูผ ลิต/ท่อี ย:ู 3856 P.O. Box 340, Anahola, Hawaii 96703 USA บริษัทผูจ าํ หนา ย/ทอ่ี ย:ู ยาทาภายนอกใชก ับบรเิ วณสว นหวั และหนา ผาก สําหรับบรรเทาอาหารปวดหวั อาการบวมน้ํา อาการ ขอบงใช/ ขอควรระวัง: หวดั หนาวเย็น เย่อื บเุ มอื กตดิ เชอ้ื โรคภมู แิ พแ ละเยือ่ บุ จมกู อกั เสบ ปรมิ าณบรรจ:ุ 50 กรมั ราคา: 8.00 ดอลลาร ปรมิ าณสารสําคญั /สูตรผลิตภัณฑ: -Vanda sp., Withania somnifera, Cedrus deodara, Picorhiza kurroa, Aloe vera, Bombax ceiba, Saussurea lappa, Acorus calamus, Curcuma longa, Glycyrrhiza glabra, Sida sp., Cyperus rotundus, Zingiber officinale, Piper longum, Piper nigrum, Vettivera zizanioides, Santallum album, Tamarindus indica, Aquillaria agallocha, Coleus vettiveroides Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

228 ภาพประกอบของผลิตภณั ฑ รูปท่ี 1 แสดงผลติ ภัณฑ Rasnadi Choornam จากสารสกดั งว้ิ 13 15. ภาพประกอบ รปู ที่ 2 Bombax ceiba (งว้ิ ) แสดงสว นลาํ ตนและกง่ิ กา น14 รปู ท่ี 3 Bombax ceiba (งว้ิ ) แสดงสวนลาํ ตน และดอก14 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

229 รูปท่ี 4 Bombax ceiba (งว้ิ ) แสดงสวนดอก15 16. เอกสารอา งองิ 1. อดุ ม รงุ เรืองศรี. พจนานุกรมลานนา-ไทย. ฉบับแมฟา หลวง (ปรบั ปรงุ ครั้งท1่ี ). ภาควิชา ภาษาไทย คณะมนษุ ยศาสตร มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม. เชยี งใหม; 2545.หนา 167. 2. เตม็ สมติ นิ นั ท. ชอื่ พรรณไมแ หง ประเทศไทย. พมิ พค ร้ังที่ 2 (ฉบับแกไ ขเพิม่ เติม พ.ศ.2544). สาํ นักพมิ พป ระชาชน.กรงุ เทพฯ;2544.หนา 79. 3. นนั ทวนั บณุ ยะประภัศร และอรนุช โชคชยั เจรญิ พร. สมุนไพรไมพ นื้ บา น (1). สาํ นกั พิมพ ประชาชน. กรุงเทพฯ;2541.หนา 672. 4. วุฒิ วฒุ ธิ รรมเวช. สารานกุ รมสมุนไพร-รวมหลกั เภสัชกรรมไทย. สํานกั พมิ พโอเดยี นสโตร. กรงุ เทพฯ;2540.หนา 160. 5. วิทย เที่ยงบรู ณธรรม. พจนานุกรมสมุนไพรไทย.พิมพครง้ั ที่ 2. สาํ นกั พิมพประชมุ ทองการ พมิ พ. กรงุ เทพฯ;2536.หนา 215. 6. จรี เดช มโนสรอย, อรัญญา มโนสรอย และอุดม รงุ เรอื งศร.ี รายงานโครงการวิจยั การ รวบรวมเลอื กสรรและปรวิ รรตคัมภรี ต าํ ราแพทยแ ผนไทยลานนาและตาํ ราสมุนไพรลานนา. ระยะที่ 1-3 (ปง บประมาณ 2546-2548) สถาบนั วิจยั และพัฒนาวทิ ยาศาสตรแ ละ เทคโนโลย.ี มหาวิทยาลัยเชยี งใหม. 7. You, Young-Jae; Nam, Nguyen-Hai; Kim, Young; Bae, Ki-Hwan; Ahn, Byung-Zun. Antiangiogenic acitvity of lupeol from Bombax ceiba. Phytotherapy Research. 2003; 17(4):341-344. 8. Saleem, Rubeena; Ahmad, Syed Iqbal; Ahmed, Mohammad; Faizi, Zareen; Zikr- ur-Rehman, Sadia; Ali, Muhammad; Faizi, Shaheen. Hypotensive activity and toxicology of constituents from Bombax ceiba stem bark. Biological & Pharmaceutical Bulletin. 2003; 26(1):41-46. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

230 9. Saleem, Rubeena; Ahmad, Mohammad; Hussain, Syed Ahmed; Qazi, Aamer Mahmood; Ahmad, Syed Iqbal; Qazi, Mahmood Hussain; Ali, Muhammad; Faizi, Shaheen; Akhtar, Shamim; Husnain, Syed Nazrul. Hypotensive, hypoglycemic, and toxicological studies on the flavonol C-glycoside shamimin from Bombax ceiba. Planta Medica. 1999; 65(4): 331-334. 10. Sarkar L, Chaudhuri DK. Antithiamine factor in cotton seed. Int J Vitam Nutr Res 1976; 46(4): 417-21. 11. Mokkhasmit M, Ngarmwathana W, Sawasdimongkol K, Permphiphat U. Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants. J Med Ass Thailand 1971; 54(7):490-504. 12. Tan GT, Pezzuto JM, Kinghorn AD, Hughes SH. Evaluation of natural products as inhibitors of human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) reverse transcriptase. J Nat Prod 1991; 54(1): 143-54. 13. www.oilbath.com/choornas.html 14. http://www.petprauma.com/plant/ngiew 15. http://www.nrru.ac.th/web/botg/database/ngiw Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

231 ภาคผนวก 1. Antiangiogenic activity of lupeol from Bombax ceiba. You, Young-Jae; Nam, Nguyen-Hai; Kim, Yong; Bae, Ki-Hwan; Ahn, Byung-Zun. College of Pharmacy, Chungnam National University, Taejon, S. Korea. Phytotherapy Research (2003), 17(4), 341-344. CODEN: PHYREH ISSN: 0951-418X. Journal written in English. CAN 139:358163 AN 2003:430288 CAPLUS Abstract In the search for antiangiogenic agents from medicinal plants used in Vietnam, a methanol ext. of the stern barks of Bombax ceiba was found to exhibit a significant antiangiogenic activity on in vitro tube formation of human umbilical venous endothelial cells (HUVEC). Bioactivity-guided fractionation and isolation carried out on this ext. afforded lupeol as an active principle. At 50 and 30 µg/mL lupeol showed a marked inhibitory activity on HUVEC tube formation while it did not affect the growth of tumor cell lines such as SK-MEL-2, A549, and B16-F10 melanoma. 2. Hypotensive activity and toxicology of constituents from Bombax ceiba stem bark. Saleem, Rubeena; Ahmad, Syed Iqbal; Ahmed, Mohammad; Faizi, Zareen; Zikr-ur-Rehman, Sadia; Ali, Muhammad; Faizi, Shaheen. Dr. HMI Institute of Pharmacology and Herbal Sciences, Hamdard University, Karachi, Pak. Biological & Pharmaceutical Bulletin (2003), 26(1), 41-46. CODEN: BPBLEO ISSN: 0918-6158. Journal written in English. CAN 139:317038 AN 2003:363069 CAPLUS Abstract A novel constituent, shamimicin, 1''',1'''''''-bis-2-(3,4-dihydroxyphenyl)-3,4-dihydro-3,7- dihydroxy-5-O-xylopyranosyloxy-2H-1-benzopyran along with lupeol, which possesses potent hypotensive activity has been isolated from Bombax ceiba stem bark. BCBMM-one of the most active hypotensive fractions has revealed its adverse effects on heart, liver and kidneys of mice at the dose of 1000 mg/kg/d. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

232 3. Hypotensive, hypoglycemic, and toxicological studies on the flavonol C-glycoside shamimin from Bombax ceiba. Saleem, Rubeena; Ahmad, Mohammad; Hussain, Syed Ahmed; Qazi, Aamer Mahmood; Ahmad, Syed Iqbal; Qazi, Mahmood Hussain; Ali, Muhammad; Faizi, Shaheen; Akhtar, Shamim; Husnain, Syed Nazrul. Dr. H. M. I. Institute Pharmacology Herbal Sciences, Hamdard Univ., Karachi, Pak. Planta Medica (1999), 65(4), 331-334. CODEN: PLMEAA ISSN: 0032-0943. Journal written in English. CAN 131:120680 AN 1999:337088 CAPLUS Abstract Shamimin, a C-flavonol glucoside from Bombax ceiba leaves showed significant potency as a hypotensive agent at the doses of 15 , 3, and 1 mg/kg and significant hypoglycemic activity at 500 mg/kg in Sprague-Dawley rats. Further studies revealed that it did not cause any mortality in mice at the dose of 1 g/kg, but in rats, 500 mg/kg is a LD. Aq. and methanolic exts. of Bombax ceiba leaves and one of its fractions were also subjected to pharmacol. and toxicol. screening. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

233 ชบา 1. ชื่อในตํารบั ยาลา นนา : ดอกใหม1 2. ชื่อในทอ งถนิ่ อ่นื 2.1 ภาคเหนอื : ใหม2 ,3,5 ใหมแ ดง2,3,5 ดอกใหม5 2.2 ภาคกลาง : ชบา2,3 2.3 ภาคใต : บา2,3,5 ชะมา5 - ปตตานี : ชบาขาว2,3,5 ชมุ บา2,3,5 ชุมมา5 2.4 ไมระบุ : ชะบาดอกแดง3,4 ชบาดอกขาว4 3. ชือ่ วทิ ยาศาสตร : Hibiscus rosa-sinensis L.1-5 4. ชือ่ ภาษาอังกฤษ : Shoe Flower2-5, China Rose2,3,Chinese Hibiscus3, Hawaiian Hibiscus3, Rose of China3 5. ชือ่ วงศ : MALVACEAE1-5 6. ลักษณะทางพฤกษศาสตร : ไมพ มุ ขนาดยอ ม ใบโตรูปไข ริมใบเปนจกั ใหญ ดอก เด่ยี วออกดานขา ง กลบี เล้ยี งสีเขียว กลบี ดอกสแี ดง สม ชมพกู หุ ลาบ รูปไขก ลับ ทอ เกสรตัวผยู าวกวา กลบี ดอก ขยายพนั ธดุ วยก่งิ ตอนและปก ชาํ 3-5 7. สว นท่ใี ช : ราก3-5 ใบ3-5 ดอก3-5 8. ขอบง ใชทางเภสชั กรรมลา นนา เจริญอาหาร6 รกั ษาอาการแผลในชอ งปาก6 มะเร็ง ครดุ ปวดศีรษะ6 รกั ษาอาการนว่ิ 6 ยามตุ กติ 6 รดิ สีดวง ทวาร6 กระสบั กระสาย6 ลมมุตกิตอาการบิดมวนใน ทอ ง6 แกม ะเร็ง6 สตรคี ลอดบุตรท่ีมอี าการเสยี เลือด มาก6 ปแ หง ไอ6 ปแหง 6 เปน ปล ม6 9. ขอบงใชท างการแพทยแผนไทย ราก : แกพ ษิ ฝ3 ,5 แกฟ กบวม3,4 ขบั นาํ้ ยอย3-5 ทําใหอาหาร มรี ส3 แกไ อ3 แกไ ข3 ,4 ยาระบาย3,4 ขับระดเู สยี 3,4 แก ฟกชา้ํ 3 ดับพิษฝ4 เจรญิ อาหาร4,5 ทําใหช มุ ชนื้ 5 พษิ อักเสบฟกบวม4 ใบ : ทําใหเปลอื กฝห นา3 ทาผวิ ทาํ ใหผ วิ หนงั ชมุ ชนื้ 3,5 ยา ระบาย3,5 พอกคางทมู 5 หลอเลี้ยงลําไสใ หล นื่ 5 ดอก : ชว ยลดอณุ หภมู ใิ นรา งกาย3 แกไข3 ,5 บํารุงนํา้ นมให Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

ไมระบุสว นทใี่ ช 234 10. ขอ มูลการใชท างคลนิ กิ มนี าํ้ นมมาก3,5 บาํ รุงเสน ผมทําใหผวิ หนงั ชมุ ชื้น3,5 ขบั เสมหะในโรคหลอดลมอักเสบ3 ขบั เสมหะ3 ทาํ ให เปนหมัน5 : แกพิษฝ5 แกฟ กบวม5 ทําใหรจู กั รสอาหาร5 แกไ อ5 บํารงุ นา้ํ ด5ี :- 11. ขอ มลู การวจิ ยั ทเี่ กี่ยวของ Jiang, Yan และคณะ (1998)7 ผลของสารสกดั สว นดอกของชบา โดยใช petroleum ether ในการสกดั ตอ ระยะเรม่ิ ตน ของการตัง้ ครรภแ ละบางสว นของฮอรโ มนในการขยายพันธุใ นหนู โดย ทดลองฉีดสารสกดั petroleum ether ในมดลูกท่ีความเขม ขนแตกตา งกนั 3 ระดับ คือ 10, 20 และ 30 mg โดยพบวา สง ผลตอ ระยะเร่มิ ตน ของการต้ังครรภ และเซรมุ ฮอรโ มนของ lutropin, follifropin progesterone และ estrogen เม่อื เพ่มิ ขนาดของสารสกดั เปอรเซนตข องการตงั้ ครรภท่ีถกู ยบั ยั้งจะ เพม่ิ ขนึ้ พบวา ที่ 30 mg ผลทไ่ี ดต อการยับยั้งการตงั้ ครรภประมาณ 99% และจะสง ผลทตี่ ามมาของ LH, FSH, progesterone และ estrogen 12. สารสําคญั ทมี่ ีในสมนุ ไพร apigenidin3,8; arachidic acid3,9 behenic acid3,9; campesterol3,10; catalase3,11; cholesteral3,10; citric acid3,12; cyanidin3,13,14; cyanidin diglucoside3,15; cyanidin-3-O-β-D- sophoroside-5-O-β-D-glucoside3,16; cyanin3,13,16; dec-9-yn-1-oic acid; dec-9-yn-1-oic acid methyl ester3,17; dec-9-ynoic acid3,18 dec-9-ynoic acid methyl ester3,18,19; decanoic acid; docosan-1-ol; n-docosane; n-dotriacontane; n-eicosane3,9; ergosterol3,9; gentisic acid3,20; heneicosan-1-ol; n-heneicosane; heneicosanoic acid; hentriacontane3,9; n- hentriacontane3,13,14;heptacosan-1-ol; ; n-heptacosane; heptacosanoic acid; n- heptadecane3,9; heptadecanoic acid methyl ester, 9-methylene-8-oxo:3,17; heptadecanoic acid, 9-methylene-8-oxo: methyl ester3,19; hexacosan-1-ol; n-hexacosane; n-hexadecane; hexacosanoic acid3,9; hibiscus mucilage RL3,21; Kaempferol-3-O-β-D-xylosyl-glucoside3,16; lauric acid; lignoceric acid; malvalic acid3,9; malvalic acid methyl ester3,19,22; margaric acid; montanyl alcohol; myristic acid3,9; non-8-yn-1-oic acid; non-8-yn-1-oic acid methyl ester3,17;non-8-ynoic acid3,18 ; non-8-ynoic acid methyl ester3,18,19; n-nonacosane3,9; nonadec- trans-10-enoic acid, 11-methoxy-9-oxo: methyl ester3,19; n-nonadecane; nonadecanoic acid; nonanoic acid; octacosan-1-ol; octacosan-1-ol, iso; n-octacosane; octacosanoic acid3,9; Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

235 octadec-11-yn-1-oic acid methyl ester,10-oxo:3,17; octadec-11-ynoic acid, 10-oxo: methyl ester3,19; octadec-9-yn-1-oic acid methyl ester, 8-oxo:3,17; octadec-9-ynoic acid, 8-oxo: methyl ester; octadec-trans-9-enoic acid, 10-methoxy-8-oxo: methyl ester3,19; octadecadienoic acid; n-octadecane3,9; octadecanoic acid methyl ester, 10-methylene-9-oxo3,17; octadecanoic acid, 10-methylene-9-oxo: methyl ester3,19;octanoic acid3,9;oxalic acid3,12; palmitic acid3,9; pelargonidin3,8; pentacosan-1-ol; n-pentacosane; pentacosanoic acid; pentadecanoic acid3,9; quercetin3,13,14; quercetin-3-7-di-O-β-D-glucoside; quercetin-3-di-O-β-D-glocoside; quercetin-3-O-β-D-sophorotrioside3,16; β-sitosterol3,10,17,23,24; stearic aicd; sterculic acid3,9; sterculic acid methyl ester3,19,23; sterculic acid, 2(R)-hydroxy: methyl ester3,19; sterculic acid, 2- hydroxy-methyl ester3,22; stigmasterol3,10,24; taraxeryl acetate3,23; tartaric acid3,12; tetracosan-1- ol; n-tetracosane; triacontan-1-ol; triacontan-1-ol, iso n-triacontane; tricosan-1-ol; n-tricosane; tricosanoic acid; tridecanoic acid; undecanoic acid3,9 13. ฤทธิท์ างเภสัชวทิ ยา ลดไข3,25,26 แกป วด3,29 ลดการอักเสบ3,26 กดประสาทสวนกลาง3,25 เสรมิ ฤทธ์ิของบารบ ทิ เู รตลด ความดนั โลหติ 3,25 คลายกลา มเน้อื เรยี บของลําไส3 ,25 ตานเช้อื รา3,2730 ตา นเชื้อไวรสั 3,28 ยบั ยงั้ ฤทธข์ิ องเอส โตรเจน3,14,29-37 และ Follicle Stimulating Hormone (FSH)3,38 ยับยั้งการสรา ง3,39 และยับยง้ั ฤทธขิ์ องโก นาโดทรอบนิ 3,14,25 ฤทธิ์เหมอื นโปรเจสเตอรอน3,35 และ juvenile hormone3,40 ฤทธิเ์ หมอื น lutenizing hormone3,41 ทาํ ใหรอบประจาํ เดอื นผิดปกต3ิ ,14,36,42 ขบั ประจาํ เดือน3,43 ยบั ยงั้ การสรา งอสจุ 3ิ ,14,38,44,45 ยบั ยั้งการฝงตวั ของตวั ออน3,29,33,46-51 คุมกาํ เนิด3,35,52-54 เปนพษิ ตอ ตวั ออ น3,14,29,47,55,58,56 ทาํ ใหแ ทง 3,34,57 เพม่ิ จาํ นวนลกู ที่ตายเมือ่ คลอด3,57 กระตุนเอนไซม acid phosphatase3,58 ยบั ยง้ั เอนไซม alkaline phosphatase3,58, β-glucuronidase3,32 carnitine acetyltransferase และ lactatedehydrogenase- x3,59,60 ละลายเมือก3,61 ตาน complementary3,21 ดึงดดู แมลง3,62 และฆา แมลง3,63 ยบั ยง้ั การงอกของ พชื 3,17 การทดสอบความเปน พิษ สารสกัดสวนทอ่ี ยเู หนือดนิ ดวย 50% เอธานอลและสารสกัดใบดวย 70% เอทธานอลมีขนาดทท่ี าํ ใหสัตวท ดลองตายครึ่ง หนึง่ เทา กับ 1 และ 1.533 ก/กก ตามลาํ ดบั เม่ือฉีด เขา ชอ งทอ งหนูถีบจกั ร3,25,26 14. ผลติ ภัณฑท ีม่ ขี ายในทอ งตลาด YOGI TEA64 Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

236 ชอ่ื ผลิตภัณฑ: YOGI TEA บรษิ ัทผผู ลติ /ทอ่ี ย:ู - บริษัทผูจําหนา ย/ท่อี ย:ู www.lifesvigor.com ขอ บง ใช/ ขอ ควรระวัง: ใชเ ปนเครือ่ งดม่ื ชนิดชงรอน ผหู ญงิ ท่มี ีครรภหรือ ใหนมลกู โรคเบาหวาน ความดันตํา่ ผทู ี่แพย าควร ปรมิ าณบรรจ:ุ ปรึกษาแพทยห รือเภสชั ราคา: 36 กรัม 16 ซอง ปริมาณสารสาํ คญั /สูตรผลิตภัณฑ: 3.07 ดอลลาร Hibiscus flower (Hibiscus rosa-sinensis), ภาพประกอบของผลิตภณั ฑ: Cinnamon Bark (Cinnamomum cassia), Cardamom Seed (Elettaria cardamomum), Ginger Root, (Zingiber officinale), Date Powder, Clove Bud (Eugenia caryophyllata) Natural Flavors, Black Pepper: (Piper nigrum), Natural Cinnamon Oil, Natural Cardamom Oil, Natural Ginger Oil. รูปที่ 1 ผลติ ภัณฑของ Yogi tea จากสารสกัดงิ้ว64 15. ภาพประกอบ Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc

237 รปู ท่ี 2 Hibicus rosa-sinnensis (ชบา) แสดงสว นดอก65 รูปที่ 3 Hibicus rosa-sinnensis (ชบา) แสดงสวนลาํ ตน 66 16. เอกสารอา งอิง 1. อุดม รุงเรืองศรี.พจนานกุ รมลานนา-ไทย.ฉบับแมฟ า หลวง (ปรับปรงุ คร้ังท1่ี ). ภาควชิ า ภาษาไทย คณะมนษุ ยศาสตร มหาวิทยาลัยเชยี งใหม. เชียงใหม; 2545.หนา 816. 2. เต็ม สมิตนิ นั ท. ชือ่ พรรณไมแ หงประเทศไทย.พมิ พครงั้ ที่ 2 (ฉบับแกไ ขเพมิ่ เติม พ.ศ.2544). สาํ นักพมิ พป ระชาชน.กรุงเทพฯ;2544.หนา 276. 3. นันทวนั บุณยะประภัสร และอรนชุ โชคชัยเจรญิ พร. สมุนไพรไมพ นื้ บาน(1). สาํ นักพิมพ ประชาชน.กรงุ เทพฯ;2541.หนา 740-742. 4. วุฒิ วุฒิธรรมเวช. สารานุกรมสมุนไพร-รวมหลกั เภสชั กรรมไทย. สํานกั พมิ พโ อเดยี นสโตร. กรุงเทพฯ;2540.หนา 176. 5. วทิ ย เทีย่ งบรู ณธรรม. พจนานกุ รมสมุนไพรไทย.พมิ พค รง้ั ท่ี 2. สาํ นกั พิมพประชุมทองการ พิมพ. กรงุ เทพฯ;2536.หนา 240. Lab 09 C:\\Documents and Settings\\library1\\Desktop\\48ค012\\appen 3.doc